DULA AT MGA URI NITO

ANO BA ANG DULA?

• Ang dula ay isang uri ng panitikan na nahahati sa ilang yugto

na may maraming tagpo. Pinakalayunin nitong itanghal ang
mga tagpo sa isang tanghalan o entablado. Ang tagpo sa dula
ay ang paglabas-masok sa tanghalan ng mga tauhan. 
• Madalas na ang mga unang pumapasok sa ating isipan kapag
naririnig ang salitang Dula ay ang entablado at mga aktor na
umaarte rito. Ito ay nahahati sa ilang yugto at ang bawat
yugto’y maraming tagpo.
ANO BA ANG DULA?

• Ang dula ay mayroon ding sangkap. Ito ay ang simula, gitna at

wakas. Ang mga sangkap nitong tagpuan, tauhan at sulyap sa
suliranin ay mamamalas na sa simula. Ang saglit na
kasiglahan, ang tunggalian, at ang kasukdulan ay matatagpuan
sa gitna. Ang kakalasan at ang kalutasan naman ay
matatagpuan sa wakas.
• Ngunit ang Dula ay hindi lamang sa entablado makikita. Ito ay
hango sa diwa ng mimesis o ang panggagagad o panggagaya
sa mga nagaganap sa totoong buhay.
• Ang isang bata na ginagaya ang paraan ng pagkilos at
pagsasalita ng isang matanda ay matatawag nang pagsasadula.
ANO BA ANG DULA?

• Bago pa ang konsepto ng entablado sa Pilipinas,

ginagawa na ng mga katutubo ang panggagagad sa
pamamagitan ng mga ritwal, sayaw, at awit na may
diwa ng iba’t-ibang mahahalagang pangyayari
sa buhay ng isang tao o tribo. Sa pamamagitan ng
mga Dula, naipapaniwala sa isang lipi ang kultura at
naipapasa ang tradisyon sa susunod na saling lahi.
MGA URI NG DULA

• 1. Komedya
• Katawa-tawa, magaan sa loob dalhin ang tema, at ang mga
tauhan ay laging
• nagtatagumpay sa wakas.
• 2. Trahedya
• Kung ang tema nito’y mabigat o nakasasama ng loob kaya
nakakaiyak, nakalulunos
• ang mga tauhan, karaniwang sila ay nasasadlak sa kamalasan,
kabiguan, kawalan, at
• maging sa kamatayan, kaya nagwawakas na malungkot.
MGA URI NG DULA

3. Melodrama o Soap Opera
• Kung ito’y sadyang namimiga ng luha sa manonood na parang
wala ng masayang bahagi sa buhay ng tahanan kundi
pawang problema na lamang ang nangyayari sa araw-araw.
Ito’y karaniwang mapanonood sa mga de seryeng palabas.
4. Tragikomedya- Kung magkahalo ang katatawanan at
kasawian gaya ng mga dula ni Shakespeare na laging may mga
tauhang katawa-tawa tulad ng payaso para magsilbing
tagapagpatawa, subalit sa huli’y nagiging malungkot na dahil
nasasawi o namamatay ang bida o ang mga bida.
MGA PANGUNAHING SANGKAP NG DULA

• Ang dula ay mayroon ding tatlong sangkap:

1. Simula - mamamalas dito ang tagpuan, tauhan,
at sulyap sa suliranin.
2. Gitna - matatagpuan ang saglit na kasiglahan,
ang tunggalian, at ang kasukdulan.
3. Wakas - matatagpuan naman dito ang
kakalasan at ang kalutasan
MGA SANGKAP NG DULA

1. Tagpuan – panahon at pook kung saan naganap ang mga

pangyayaring isinaadsa dula
2. Tauhan – ang mga kumikilos at nagbibigay-buhay sa dula; sa
tauhan umiikot ang mga pangyayari; ang mga tauhan ang
bumibigkas ng dayalogo at nagpapadama sa dula
3. Sulyap sa suliranin – bawat dula ay may suliranin, walang
dulang walang suliranin; mawawalan ng saysay ang dula kung
wala itong suliranin; maaaring mabatid ito sa simula o
kalagitnaan ng dula na nagsasadya sa mga pangyayari; maaaring
magkaroon ng higit na isang suliranin ang isang dula
MGA SANGKAP NG DULA

4. Saglit na kasiglahan – saglit na paglayo o pagtakas ng mga

tauhan sa suliraning nararanasan
5. Tunggalian – ang tunggalian ay maaaring sa pagitan ng mga
tauhan, tauhan laban sa kanyang paligid, at tauhan laban sa
kanyang sarili; maaaring magkaroon ng higit sa isa o patung-
patong na tunggalian ang isang dula
6. Kasukdulan – climax sa Ingles; dito nasusubok ang
katatagan ng tauhan; sa sangkap na ito ng dula tunay na
pinakamatindi o pinakamabugso ang damdamin o kaya’y sa
pinakakasukdulan ang tunggalian
MGA SANGKAP NG DULA

7. Kakalasan – ang unti-unting pagtukoy sa kalutasan

sa mga suliranin at pag-ayos sa mga tunggalian
8. Kalutasan – sa sangkap na ito nalulutas, nawawaksi
at natatapos ang mga suliranin at tunggalian sa dula;
ngunit maaari ring magpakilala ng panibagong mga
suliranin at tunggalian sa panig ng mga manonood