Węgiel

2LOA VADYM LIDOVSKYI

Czym jest węgiel?
Węgiel kamienny jest osadową
palną skałą pochodzenia
organicznego. Węgiel powstał
na skutek przemian
nagromadzonej materii
organicznej zachodzących pod
wpływem czynników
biologicznych, biochemicznych,
geologicznych i
geochemicznych. Są rózne
rodzaje węgla.
 Jak powstaje węgiel
Węgiel powstawał na terenach podmokłych i bagiennych. Cały proces zaczynał się, gdy rośliny umierały.
Przewracały się i zapadały się coraz bardziej pod ziemię, gdzie w wyniku wielu procesów chemicznych oraz
ciśnienia i temperatury, rośliny te zamieniały się najpierw w torf, a następnie w węgiel, jaki znamy dzisiaj.
Tworzenie się złóż węgla jest procesem nie tylko długotrwałym, ale również skomplikowanym. Procesy chemiczne
podczas tworzenia się złóż węglowych są uzależnione od wielu warunków, np. geologicznych, które umożliwiają
powstanie torfowisk, odpowiedniego materiału roślinnego, wody, powietrza oraz udziału mikroorganizmów. W
powstawaniu węgla wyróżniamy dwa procesy: diagenezy, czyli drugie stadium uwęglania (węgiel brunatny) oraz
trzecie stadium metamorfizm, czyli tworzenie się węgla kamiennego.
Im dłużej powstawał węgiel, tym dużo wyższa jest jego jakość. Węgiel kamienny
jest dużo starszy od brunatnego.Wskutek tego, zawiera więcej czystego pierwiastka
węgla. Stąd bierze się różnica w kaloryczności węgla. Najwyższą klasą węgla
kamiennego jest grafit, w którego składzie występuje 100% chemicznego
pierwiastka węgla. Szacuje się, że węgiel kamienny powstał 360 do 28
milionów lat p.n.e. Naturalnie proces powstawania węgla
jest bardzo długi i wymagający współpracy wielu czynników.
Główne rodzaje węgla
WĘGIEL KAMIENNY
to ten najpowszechniej stosowany do
ogrzewania, wyraźnie czarny i twardy węgiel.
Główną różnicą w stosunku do węgla
brunatnego jest wyższa zawartość czystego
węgla(75-90%), dzięki czemu jest on bardziej
kaloryczny.
WĘGIEL BRUNATNY
zgodnie z nazwą jest koloru brązowawego i
cechuje się dużo niższą wartością opałową od
węgla kamiennego (25-70% energii jaką
dostarcza węgiel kamienny). Jest kruchy i co
gorsza znakomicie chłonie wodę - nawet do
50% swojej wagi. Jest powszechnie stosowany
w energetyce przemysłowej, ale bywa też
oferowany cywilom iznajduje kupców z uwagi
na niską cenę. Więcej o
korzyściach i problemach
z tym opałem w osobnym
artykule.
 Podział węgla kamiennego
Węgiel kamienny dzieli się na typy, czyli jakby odmiany, które mocno różnią się właściwościami i kulturą spalania. Jeśli jednym razem
kupujesz węgiel, który pali się czysto i bez problemów, a innym razem coś, co kopci i koszmarnie brudzi kocioł, to znak, że
nieświadomie przeskakujesz między różnymi typami węgli. Ten kopcący nie jest gorszy, ale dużo trudniej spalić go czysto (a nawet w
ogóle: spalić) w domowych warunkach.
Podstawowe typy węgla to:
•Typ 31 - płomienny - najsłabszy (20-26MJ/kg), ale spala się łatwo i czysto, jasnożółtym płomieniem. Pozostawia słabiutki koks, który
zaraz znika. Najmniej problematyczny, ale też nie bez przyczyny nazywany papierowym, bo sposobem i czasem spalania właśnie
papier przypomina. Z wyglądu matowy, jasnoczarny, po upuszczeniu na twarde podłoże łatwo się kruszy. Złotawe wtrącenia to także
znak rozpoznawczy tego typu węgla z niektórych kopalń.
•Typ 32 - gazowo-płomienny - nieco mocniejszy (26-29MJ/kg), spala się pomarańczowym płomieniem z czarnymi końcówkami. Dobrze
koksuje, ale też nieco się spieka. Z wyglądu ciemnoczarny, błyszczący, twardy. Obecnie najczęściej spotykany i najlepszy do domowych
kotłów.
•Typ 33 - gazowy - mocarny (29-31MJ/kg), ale i trudny w spalaniu. Wydziela mnóstwo smolistych, trudnopalnych gazów, spala się
ciemnopomarańczowymi kopcącymi płomieniami. Pozostawia świetny, długo spalający się koks. Mocno spieka. Cały zasyp potrafi
skleić się w jedną bryłę. Z wyglądu jak bryła smoły, czarny i błyszczący, bardzo twardy, o jednolitej strukturze.
•Typ 34 i 35 - węgle koksujące - wykorzystywane do produkcji koksu w przemyśle. W cywilnych kotłowniach nie powinno się ich
stosować, ale można je czasem spotkać na Śląsku, gdzie w niektórych kopalniach górnicy dostają taki węgiel w ramach deputatu.
Węgle koksujące są jeszcze trudniej palne, wydzielane przez nie substancje lotne to ciężkie smoły i gaz koksowniczy. Normalny
człowiek nie pakuję się w coś takiego świadomie.
Zastosowanie węgla kamiennego

Węgiel kamienny znajduje szerokie zastosowanie głownie w energetyce i przemyśle, ale także w
życiu codziennym. Jest on wykorzystywany głównie do produkcji energii elektrycznej i ciepła w
energetyce zawodowej, a także jako opał w gospodarstwach domowych i lokalnych kotłowniach.
Stanowi niezbędny surowiec wykorzystywany w procesach chemicznych: wytlewania,
uwodorniania i zgazowania węgla, w wyniku których otrzymuje się różnego rodzaju paliwa oraz
produkty dla innych dziedzin przemysłu chemicznego
(m.in. koks, gazy opałowe, paliwa silnikowe, benzol,
smołę węglową i inne). Duże ilości węgla są zużywane
w przemyśle metalurgicznym do opalania pieców
hutniczych. Węgiel kamienny jest także surowcem do
produkcji kosmetyków, środków ochrony roślin,
nawozów, materiałów
wybuchowych, lekarstw, barwników do tkanin,
środków zapachowych, a nawet ozdób jubilerskich.
Skład chemiczny węgla kamiennego
Zgodnie ze składem chemicznym węgiel jest mieszaniną wielkocząsteczkowych
wielopierścieniowych związków aromatycznych z dużym udziałem masowym węgla, a także wody
i substancji lotnych z niewielką ilością zanieczyszczeń mineralnych, które podczas spalania węgla
tworzą popiół . Węgle kopalne różnią się między sobą stosunkiem składników, który decyduje o
ich cieple spalania. Szereg związków organicznych wchodzących w skład węgla ma właściwości
rakotwórcze.
•Węgiel - C - zawartość od 75 do 97%,
•Wodór - H zawartość od 2 do 6%,
•Tlen – O2 – zawartość od 1 do 18%,
•Azot – N – zawartość od 0,5 do 2%,
•Siarka – S – zawartość od 0,2do 2%.
Podział węgla brunatnego

Biorąc pod uwagę genezę węgla brunatnego, a szczególnie rodzaj roślinnej materii organicznej, z której
powstał, wyróżniamy następujące typy węgli:
•sapropelowy – powstały z roślin wodnych
•humusowy – powstały z roślin lądowych
•liptobiolitowy – powstały z żywiczno-woskowych składników roślin
Biorąc pod uwagę zastosowanie węgli, wyróżniamy:
•węgiel brykietowy – wykorzystywany do produkcji brykietów
•węgiel wytlewny – stosowany do produkcji prasmoły i paliw płynnych
•węgiel ekstrakcyjny – służący do wytwarzania wosku ekstrakcyjnego i bituminów
•węgiel energetyczny – stosowany w elektrowniach cieplnych
Zastosowanie węgla brunatnego
Węgiel brunatny jest w większości wykorzystywany do produkcji energii w elektrowniach i
elektrociepłowniach. Ze względu na swoje właściwości utrudniające transport na większe
odległości, zakłady stosujące węgiel brunatny zwykle zlokalizowane są w pobliżu miejsca
wydobycia. Transport jest nieopłacalny, gdyż często dochodzi do zbijania się węgla brunatnego, co
stwarza problemy przy rozładunku, czy też jego zamarzania zimą. Zakłady produkcyjne
wykorzystują dużą część wydobycia. Jedynie 1,3% przeznaczone
jest dla odbiorców indywidualnych. Oprócz wytwarzania energii,
węgiel brunatny wykorzystuje się w przemyśle chemicznym,
do produkcji paliw płynnych i gazowych czy do produkcji
nawozów. Zastosowania te mają jednak
znaczenie marginalne.
Skład chemiczny węgla brunatnego
Węgiel brunatny to stały węgiel kopalny powstały z torfu, zawiera 65-70% węgla, ma brązowy
kolor, najmłodszy z węgli kopalnych. Węgle brunatne. Zawierają dużo wody (43%), dzięki czemu
mają niską kaloryczność. Ponadto zawierają dużą ilość substancji lotnych (do 50%). Powstają z
martwych resztek organicznych pod ciśnieniem obciążenia i pod wpływem podwyższonej
temperatury na głębokościach rzędu 1 kilometra.
Różnice i podobieństwa węgla
brunatnego i kamiennego
W porównaniu do węgla kamiennego, węgiel brunatny jest mniej zasobny w pierwiastkowy
węgiel - zawiera go w przedziale od 58 do 78%. Cechuje go za to wysoka zawartość siarki (do
6%), popielność i wilgotność. Węgiel brunatny, podobnie jak węgiel kamienny, jest produktem
przemiany organicznej materii roślinnej. Jest on przejściowym tworem pomiędzy torfem a
węglem kamiennym, co wpływa to na jego wartość opałową, osiągającą wielkości w przedziale
5,9-23,9 Mj/kg (węgiel kamienny ma 15-35 Mj/kg).
Dziękuję za uwagę