Podsumowanie

wiadomości z genetyki
z
Jakub Sikora
z
Genetyka i cechy organizmów
 Genetyka, jest to nauka zajmująca się dziedziczeniem cech i
zmiennością organizmów.

 Cechy organizmów można podzielić na dziedziczne i

niedziedziczne. Cechy dziedziczne są przekazywane
potomstwu. Cechy niedziedziczne nabywa się pod wpływem
czynników środowiska i nie przekazuje się ich potomstwu.
 z DNA
 Kwas deoksyrybonkleinowy (DNA) jest nośnikiem informacji
genetycznej. Składa się z mniejszych jednostek - nukleotydów. Każdy
nukleotyd jest zbudowany z: cukru – deoksyrybozy, reszty kwasu
fosforowego i zasady azotowej. W każdym nukleotydzie występuje
jedna z czterech zasad azotowych: adenina (A), tymina (T), cytozyna
( C ), i guanina (G).

 Cząsteczka DNA ma postać podwójnej helisy - dwóch spiralnie

skręconych nici. Są one połączone zgodnie z regułą
komplementarności zasad, która polega na tym, że adenina z jednej
nici zawsze tworzy parę z tyminą z drugiej nici, a guanina z jednej nici
tworzy parę z cytozyną z drugiej nici.
z Replikacja
 Replikacja to proces tworzenia kopii cząsteczki DNA. Zachodzi
przed podziałem komórki. Dzięki replikacji komórki potomne mają
taką samą zawartość materiału genetycznego jak komórka
macierzysta.

 Chromatyna to nawinięte na białka nici DNA. Najbardziej

upakowana postać chromatyny to chromosom. DNA przyjmuje
postać chromosomu podczas podziału komórki.

 Poza kwasem deoksyrybonukleinowym (DNA) w komórce

występują również kwas rybonukleinowy (RNA). Bierze on udział w
wytwarzaniu białek.
z
Rodzaje podziałów komórek
z
Podstawowe pojęcia z genetyki
z

 Prawo czystości gamet, czyli pierwsze prawo

Mendla, mówi, że w każdej gamecie
organizmu diploidalnego znajduje się tylko
jeden allel danego genu.
 Kariotyp człowieka obejmuje 23 pary
chromosomów: 22 pary autosomalnych i 1
parę chromosomów płci. U kobiet
chromosomami płci są dwa chromosomy X, a
u mężczyzn - jeden chromosom X i Y.
z
Płeć dziecka

 Płeć dziecka zależy od tego, jaki plemnik połączy się z komórką

jajową. W wyniku mejozy do każdej z gamet człowieka trafiają
23 chromosomy, w tym jeden z chromosomów płci. Komórka
jajowa zawsze otrzymuje chromosom X, natomiast plemniki –
chromosom X albo Y.
z
 U ludzi występują 4 główne grupy krwi za które odpowiadają 3
allele genu I: I a, I b, i. Grupa krwi zależy od tego które
dwa alelle ma dana osoba.
z
 U osób z grupą krwi Rh+ wy krwi jest
obecny antygen D, natomiast u osób z
grupą krwi Rh- nie ma tego antygenu.
Antygen D występuje we krwi osób, które
w swoim genotypie mają przynajmniej
jeden allel dominujący
genu odpowiedzialnego za produkcję tego
antygenu.
z
Mutacje

 Mutacje to nagłe trwałe zmiany w materiale genetycznym. Mogą

powstawać spontanicznie lub być wywołane przez czynniki
mutagenne. Do czynników mutagennych zalicza się między innymi:

 promieniowanie UV,

 Promieniowanie X,

 składniki dymu tytoniowego,

 toksyny grzybów pleśniowych,

 niektóre wirusy, na przykład HPV.

z
Przykłady chorób i zaburzeń
genetycznych
z
Dziękuję za uwagę.