10.

SINIF
TITC-COĞRAFYA
1 .Ü N İ T E : 2 0 .Y Y D O Ğ A R K E N T Ü R K İ Y E

Konu:Fizyokrasi
 COĞRAFYA
Çağdaş iktisadi sistemlerden biri olan Kapitalizm, Merkantilizm ve Fizyokratik
düşüncelerin etkileriyle kurumlaşmaya başlamış bir sistemdir.

Bu sistem, zamanla olayların ve değişmelerin etkilenip, şekillenerek geliştirilmiştir.

TITC
Kapitalizmde gelişim sırası şöyle olacaktır:

• Feodalite’den Liberalizm’e

• Feodalizm Merkantilizm Fizyokrasi Liberalizm

• (Orta Çağ) (Ticari Kapitalizm) (Sanayi Kapitalizmi)
• 476-1453 16-17. yy. 18-19. yy.
• Ticari kapitalizmin uygulandığı dönemde, altın ve gümüş servetin
(zenginliğin) kaynağı olarak kabul edilmekteydi.
• Değerli madenlere bir ülke ne kadar çok sahip olursa, o kadar zengin sayılır
ve güçlü olduğu kabul edilirdi.
• Bir ülke veya ülke yöneticisi olan kral, ülkesinin değerli maden varlığını
artırmak için her türlü önlemi almalıdır.
• Bunun için ithalat sınırlandırılmalı ve ticaret arttırılmalıdır. Bu amacın
gerçekleştirilmesi için gerektiğinde savaş bile yapmalıdır.
• Merkantilist düşünceye göre ihracat fazlasını sağlamak için ithalat
kısıtlanmalıdır.
• Devlet bu alanda gerekli görülen tüm önlemleri almalıdır. İthalatın azalması
ve ihracatın arttırılması, ülkenin kıymetli maden varlığını arttıracak ve
dolayısıyla dış ticaret fazlasına sahip olan ülke zenginleşecektir.
• İngiltere’de uygulanan ticari kapitalizmin uygulanışı ticarete ağırlık
veren bir politikayı öne alınmasını gerekli kılmıştır. Bu ülkede,
sanayinin desteğiyle sermaye birikiminin hızlanarak ilk defa bu ülkede
sanayi devriminin gerçekleşmesine ortam hazırlamıştır.
• Fransa’da Merkantilist politikanın uygulanışı, sanayileşmeye ağırlık
verilmesini öngörmüştü. Bu nedenle de ifade edilen Fransız
Merkantilizmine sanayi merkantilizmi de denilmektedir.
• Merkantilist düşüncenin İspanya’da uygulanışı, değerli madenlerin
arttırılması hedefine yönelik bir politika şeklinde olmuştur. Külçeci
merkantilizm diye bilinen İspanya’da o dönemde uygulanan politika,
altın ve gümüş stoklarının çoğaltılmasını amaçlamaktaydı.
• Fransız sanayileşmesi ile sanayileşmeye ağırlık verilmesi sonucu
Fransa’da tarım önemli ölçüde geri kalmıştır.
• Fransa'da tarımın geri kalışı, Merkantilizm'den sonra gelecek olan
Fizyokrat görüşlerin neden Fransa'da ortaya çıktığını da açıklar
niteliktedir.
• Fizyokrasinin kurucusu François Quesnay kabul edilir.
• Eski Yunanca kökenli physis (doğa) ve kratos (güç) tan gelen fizyokrasi,
ekonomik düzenin insanların koyduğu yasalarla değil, doğanın
koyduğu yasalarla yönetildiğini kabul etmektedir.
• Bırakınız Yapsınlar, Bırakınız Geçsinler
• (Laissez-Faire Laissez - Passer)
• Geleneksel paradigmanın bu özgürlük çağrısı, insanoğlunun devlet
müdahalesine tepkisini dile getirmek için kullanılmıştı.
• Merkantilistlerde mübadele(dış ticaret) olan servetin kaynağı ise
fizyokratlar'da, tarımsal üretim olarak belirlenmişti.
• Çünkü fizyokratlar için ticaret kısır bir faaliyetti.
• Fizyokratlara göre toplum 3 sınıftan oluşuyordu.
• 1. Toprak sahipleri
• 2. Kiracılar (üretken-productive sınıf)
• 3: Ticaret ve imalat kesimi(tüccarlar ve zanaatkarlar kısır-sterile sınıf)
• Fizyokrat yaklaşım “doğal düzen” tanımını literatüre kazandırmıştır.
• Bu yaklaşıma göre doğanın kanunları, insanoğlunun üretim sürecinde
de söz sahibidir. İnsanoğlu, doğanın(yaradanın) kendisine sunduğu
temel üretim faktörü olan toprağı değerlendir ise ondan üretimde
kullanılan kaynakların değeri üzerinde bir değer, diğer bir anlatımla
net ürün elde eder.
• İkinci sınıfın 1 yılda ürettikleri hasılanın 5 birim olduğunu kabul edelim.
Bunun 3 birimi üretim giderleridir.
• Çiftçiler 3 birimin 2 birimini döner sermaye olarak kullanır. (yani yeniden
üretimin gerçekleşebilmesi için üretici sınıf sayılan çiftçilerin tohumluk ve
diğer ihtiyaçlar için kullandığı miktar).
• Geri kalan 1 milyar, sabit sermayenin yenilenmesi için zanaatkarlara
ödenir. Bu toplam 3 milyar birim, üretim maliyetlerini oluşturur. Geri kalan
2 milyar ise safi hasıladır. Safi hasıla toprak sahiplerine rant ve vergiler
olarak ödenir.
• Merkantilizmle oluşan ticari sermaye ile fizyokrasi ile oluşan tarımdan
gelen sermaye, dönemin diğer şartları ile birlikte yeni bir sermaye ve
yeni bir sınıfın oluşumuna olanak sağladı.
• Sanayi devrimi ile birlikte oluşan sanayi sermayesi ve onun yarattığı
yeni bir sınıf olan sanayi burjuvazisiydi. Bu durum Fransız İhtilaline
zemin hazırlayacaktır.