Merkantilizm

Vikipedi, zgr ansiklopedi Konu balklar

[gizle]

1 Merkantilizmin Tanm

o o o

1.1 Ara-Ama 1.2 Nfusa ilikin grler 1.3 Parasal Tezler

2 Feodalizmin k 3 Merkantilist Dncenin Ortaya k 4 16. yzyl 5 17. yzyl 6 18. yzyl ve merkantilizmin zayflamas 7 Liberal Dnceye Doru 8 D balantlar

Merkantilizmin Tanm [deitir]

Merkantilizm orta an sonlar ile sanayi devrimi arasnda kalan Dnemdir (1500-1800).Avrupaya zgdr, orada domu ve gelimitir. Dneme damgasn vuran iktisadi faaliyet tr ticarettir. Ticaretteki art geimlik tarm ykt ve piyasaya ynelik retim yapmasna yol at. Sanayi retim alannda ise; ev-sanayi eklinde balayan sanayi kapitalizmin ilk biimi ortaya kt( puttin out ya da verlay sistemi). Bu sistemde sermaye sahibi hammaddeyi evlerinde almak isteyenlere veriyor. Daha sonra bu tip reticiler bir retim merkezinde toplanarak retim gerekleiyor. Bu dnemim kapitalist snfn sanayiciler, byk tccarlar ve bankaclar oluturmaktadr. Bu dnem bir keifler adr. Bulunan yeni lkelerden Avrupaya deerli madenler getirilmitir. Gelen deerli madenler Avrupada fiyatlarn hzla artmasna yol amtr. Bu a iersinde denizcilikte de ilerlemeler ortaya kmtr. Bunlarn yan sra btn dnyada ticari faaliyetlerle yaylma gsteren Avrupa, smrgecilik yapmtr ve buda sermaye birikiminin nemli bir yolu olmutur. Bu arada ngiltere ynne ynelik iddetli talep nedeniyle, byk toprak sahiplerinin kapattklar kamu arazileri vardr. Buna itleme hareketi denir. Topraklar byk lde koyun beslemeye ynelik tahsis edilmitir. lk sermaye birikiminin yollar bunlardr. Dnya leinde ticaret, deiik lke tacirlerinin karlarn atr hale getirmi gl devletlerin tccarlar dier tccarlara kar korunmutur. Yani d ticarette tekelci zihniyet olumutur. Bu sayede gl devletler olumutur. Ticari faaliyette gelimeler yaanrken ticari faaliyete ynelik dini tavrda deimeler olmutur. Calvin bir eylemi deerlendirmede niyeti kstas alarak faizi ve ticareti meru kabul etmitir. Yeter ki gnahkr hayatna

srkleyecek ar kazanlar peinde koulmasn. Kalvencilik ticareti yalnzca ho grmekle yetinmemi, ayrca ticaret etkinliini yceltmi ve ermiliin bir iareti saymtr. Zenginlik peinde komak en yce ama durumuna getirilmitir. Deerli madenleri lkede tutmak ve bu madenlerin darya kmasn engellemek merkantilizmin ana amac olmutur. Bunun 2 yolu vardr: 1. d ticaret 2. smrgecilik (kolonizasyon) Merkantilizmin dier baz zellikleri de unlardr: 1. retimde imalat kesiminin stnlnn kabul 2. himayecilik (korumaclk) 3. milli ekonomik birlik; Mutlak Merkeziyeti Milli Devlet retisi Zenginlik peinde komak en yce ama durumuna getirilince, devletin grevleri de bu erevede belirlenmitir. Bunun iin zenginliin gelimesinin koullarn aratrmak gerekmitir. Denis in iktisadi uyumlar teorisine baklrsa;

Ara-Ama [deitir]
Tccarlarn tevik edilmesi, insan ve para bolluu, sanayinin ve ihracatn gelimesi, devletin koruyucu rol... Bu dncelerin bir ksm dnrler bir ksm da tccarlar tarafndan ortaya konuyor. Altn ve gm lkeye ne kadar ok sokarsanz lke o kadar zengin olur. Para ne kadar bol olursa faiz oranlar o kadar dk olur ve yatrmc iin finansman kayna olur.

Nfusa ilikin grler [deitir]

Merkantilistler bir lkenin nfusunun artmasndan yanadr. nsan bolluu rahata emek bulmay salamakta ve dk crete yol amakta ayrca byk ordulara sahip olmay salad iin nemlidir. Kalabalk nfus, igcn artrarak maliyetleri drecek bu da ihracatta avantaj salayacaktr. Merkantilizmin nfus zerine teorilerine bakarsak; 1. nfus art tevik edilmi 2. alma zorunluluu getirilmi 3. ocuk egemenliinden yararlanma 4. kle ticareti gibi yollara bavurulmu 5. emekileri alkan klacak yollar dnlmtr. Merkantilist dnce dk cret politikas olgusuna dayanr. Emek arznn cret esneklii negatiftir. cretlerin ykselmesinin emek arzn daraltaca, dk cretlerin ise halk almak zorunda brakaca dnlmtr. Bu nedenle cretlerin ykselmemesi iin bir yandan nfusun fazla olmas istenirken dier yandan erzak fiyatlarnn bolluk yllarnda bile yksek olmas istenmitir. Istrap ekmek tedavi edicidir, frsat verilirse emeki tembel olur. Yksek cretler ayyalk, cinsel zevklere dknlk gibi durumlara yol aar.

cretlerin asgari dzeyin zerine kmas ahlaki bozulmalara yol aar. Yoksulluk emekiyi alkan klar ve daha iyi yaamasna neden olur. Mandeville ye gre yoksul ocuklarn maliyetine kamunun katland okullara gnderilmemelerini, erken yata ie gitmelerini neriyordu. e gitmek yerine okula gitmek tembellik yaratr. Okuma, yazma, aritmetik gibi dersler i hayatnda kullanacaklar iin geerlidir. Halkn geimi bu bilgilere dayanmadnda tembellik yaratr. Merkantilist yazarlarca yoksulu alkan klacak eitli neriler yaplmtr. John Law; zenginlerin yapaca tasarrufu ve yoksullarn alkan olmalarn tevik etmek iin tketim zerine vergi konulmasn nermitir. David Hume; alkanl tevik etmek iin lml vergileri destekledi, ar vergilenmenin tevikleri yok edeceini dnmtr. Bu yazarlar optimal dzeyde hayal krkl yaratacak bir reel cret amalyorlard. Lks mallar elde etmeyi umabilecek kadar yksek fiyat onlar elde edemeyecek kadar dk bir reel cret.

Parasal Tezler [deitir]

Ticaretin gelimesi srmdeki para miktarnn artmasn gerektirir. Bu olgu btn merkantilistlerce kabul edilir. Ama bunun iin sadece altn ve gm bolluu yeterli deildir. Para has para zelliini korumaldr. Maden ayarndaki bozukluklar konusunda, parann bozulmu hali bozulmam haliyle bir arada yrtlrse kt para iyi paray kovar. yi para elde tutulur. Biz bugn bunu Gresham Yasas adyla tanmlyoruz. Avrupaya altn ve gmn bol miktarda girii enflasyona neden oldu ve bu sre iinde miktar teoremi denen teoriler merkantilist yazarlar tarafndan ortaya kondu. Bodin in miktar teorisi ne gre fiyatlarn artmasnn nedeni Avrupaya gelen deerli madenlerdir. Bu tez btn yazarlar tarafndan benimsenmi ama enflasyonu nlemek iin lkeye giren altn ve gm ksmak akllarna gelmemitir. nk enflasyon srecinde en fazla artan gelir kardr. Tccar snfnn gelirini oluturan kar olduu iin, enflasyonun tccar snfnn kazancn artran bir sre olduunu grmler ve enflasyonu nlememilerdir. Fortrey, paradan baka hibir eyin ucuz olmamas gerektii inancndadr. O dnemde erzak pahalysa insanlar zengin, erzak ucuzsa insanlar yoksul demektir. Ayrca yksek fiyatlar emekilerin hayat dzeyini drerek onlar daha alkan klard. Merkantilistler, para bolluunun ticari ilerin finansmann kolaylatrdn sylerler. Para miktarndaki art para bulmay kolaylatrmas yannda kredi iin denecek faiz orann drr. Child, nl yumurta tavuk ilikisine deinerek dk faiz oran zenginliin sonucu deil nedenidir diyor, yasal faiz orannn drlmesinin ancak para bolluu sayesinde mmkn olduunu sylyor. Yani yasalarn belli iktisadi faaliyetleri belirleme gc yoktur. Sir William Petty ise faiz orannn dmesini yalnzca para miktarnn artna balayarak, insan yasalarnn doa yasalar karsnda hibir arlnn olmayacan ifade eder. Merkantilistlerin savunucularndan belki de en nemlisi KEYNES tir. Keynes in merkantilistlere zgs para arz, faiz oran, yatrm miktar arasndaki ilikilere aittir. Merkantilizm bu dnceleri erken keynescilik olarak nitelendirir.

Feodalizmin k [deitir]

Merkantilist sistem, feodalizmin klleri zerine domutur denilebilir. Bu noktada dikkat edilmesi gereken husus, Avrupa geneline bakldnda feodalizmin sona eriinin hemen hemen her lkede farkl tarihlere denk geldiidir. Bu sebeple merkantilizme gei, hem tarih asndan hem de dnce sistemi asndan lkeden lkeye deiiklik arz etmektedir. rnein; kta Avrupasna gre siyasi birliini daha nce tamamlam ngilterede merkantilizm korumac ve yaylmac bir sistem olarak Sanayi Devrimi iin gl bir mill ortam hazrlarken, Almanya ve Fransa gibi lkelerde mill birlii salamaya ynelik olmutur. Feodal sistemdeki iktisad yapy ksaca incelemek gerekirse; yaklak 30 kilometrelik, kstl bir mesafe erevesinde gerekleen kk lekli iktisad aktiviteyle karlalr. retimin dayand balca temel kaynak, tarmdr. Sz konusu sistem ierisinde belli bal be farkl aktr grubu etkin grnmektedir: Krallar, Asiller, Tccar, Rahipler ve Serfler. Krallar paray ve emniyeti salar, asiller tarm kontrol eder, tccar ticar sistemi idare eder, ruhban snf genel olarak davranlar belirler ve son olarak serfler ise sadece ve sadece hizmet etmeye odaklanm bir igcn meydana getirir. Feodal iktisad sistem u drt ana balk altnda karakterize edilebilir: 1) Asil Vasal likisi, 2) Otoritenin son derece mahall olmas, 3) Otoritenin arazi sahipliine dayal olmas, 4) Mlkiyet haklar Yukarda da belirtildii zere, feodal sistemin igc asndan dayand nokta, bir bakma yar kle durumunda hayatlarn srdrmeye alan serf snfdr. Avrupa genelini kasp kavuran ve Kara lm olarak adlandrlan veba salgn igcnde ciddi bir eksilme meydana getirmitir. Bununla birlikte ayn dnemlere denk gelen reform almalar ve artan seyahat imknlar, bir yandan insanlarn hayata bak asn deitirirken dier taraftan da uluslararas ticaretin gelimesinin nn amtr. Bylece zel mlkiyet kavram ortaya km, genel feodal dzenle atmalar yaanr olmutur. Yukarda bahsettiimiz btn bu etkenlerin sonucunda da feodal sistemin zlme srecinin balad sylenebilir.

Merkantilist Dncenin Ortaya k [deitir]

Aslnda; yaklak olarak 16. yzyln bandan 18. yzyln sonuna kadar olan dnemi kapsayan merkantilist dnemin benzer, tek bir dnce etrafnda kenetlenip, o ynde politikalar rettiini sylemek olduka g, hatta imknszdr. Feodalizmin kta Avrupas genelinde ortadan kalknn farkl farkl tarihlerde gereklemesi, merkantilist dncenin ortaya k ve gelimesininde de benzer farkllklar beraberinde getirmitir. Ortaan bitimini sembolize eden Reform ve Rnesans hareketleri, yeni iktisad grleri ve beraberinde feodal iktisat dzeninin sonunun geldiini de haber veriyordu. Yaanan bu deiim, feodal yapnn zelliklerine uygun bir biimde, yerel bazda gereklemekteydi. Yukarda da belirtildii zere lkeden lkeye farkllklar

gzlemlenmekteydi. Bir ada lkesi olmasnn da getirdii avantajla mill birliini daha nce tamamlayan ngilteredeki iktisad deiim, Almanya veya Fransadan daha farkl bir sreci yaamaktayd. Denilebilir ki; Ortaa siyas yapsnda yaanan kkten deiiklikler ve sonucunda mill devletlerin yava yava tarih sahnesine kmaya balamas, uluslararas kapsamda yaanan ticar devrim ve ortaa iktisat sisteminde yaanan k, merkantilizm olarak adlandrlan dnemin kaplarn amtr. Bu dnemde bir yandan kantitatif ynetemler gelitirilirken, sz konusu dnemin sonlarna doru liberalizme nclk eden grler ortaya kmaya balamtr. ktisat politikalarnn, bir devleti gl klma yolunda hizmet verecek ekilde belirlenmensi gerektii dncesi de bu deimde etkili olan bir baka etkendir.

16. yzyl [deitir]

16. yzyl, iktisat biliminin doduu dnem olarak kabul edilebilir. ktisad konular ve sorunlar zerine yazl ilk ciddi eserler bu dnemde karmza kmaktadr. 1571 ylnda len John Hales, ekonomi ile ilgili grlerin ayr bir bilimdal olarak ele alnmas gerektiini belirten ilk kiidir. Hales kendisinden sonra gelen Locke, Hume, Adam Smith, John Stuart Mill gibi dnrlere nderlik etmitir. Miktar teorisi de ilk kez yine bu yzyl iinde ortaya kmtr. 1552 ylnda nl bilgin Copernicus, Prusya Meclisine salam bir para sisteminin nasl kurulabileceini anlatm, 1556 ylnda daPolonya Kralnn emriyle bu konudaki dncelerini yazl ortama aktarmtr. Copernicusa gre, para bollat zaman deerini kaybetmektedir. Amerika ktasnn altn ve gm stoklarnn Avrupaya; ncelikle de spanyaya akmasyla 1550li yllarda Avrupada fiyat devrimi olarak adlandrlan ani fiyat artlar kaydedilmitir. Deerli madenlerin bollamas ile fiyat artlar arasndaki iliki birok dnrn dikkatini ekmi ve bir spanyol rahip, Navarrus 1556da teoloji konusunda yazd bir kitapta faiz konusunu da ele almtr. Para , nerede daha ktsa orada, bol olduu yere gre daha kymetlidir. Para talebi nerede kuvvetli ve arz azsa orada daha kymetli olur diyerek miktar teorisini ortaya koymu; miktar teorisini, arz talep teorisinin bir uygulamas olarak ele almtr. Miktar teorisinin asl sahibi olarak ise bir Fransz hukuusu olan Jean Bodin kabul edilmektedir. Bodin, miktar teorisini 1568de yazd Bay Malestroitnun Paradokslarna Bir Cevap adl eserinde ilk kez ortaya koymutur. Ona gre fiyat artlarnn temel olarak be ayr sebebi bulunmaktayd. Altn ve gmn bolluu, monopoller, ihracat ve israf sebebiyle ortaya kan mal ktlklar, krallarn ve asillerin lks iindeki yaantlar ve maden parann ayarnn bozulmasdr. Bodine gre fiyat artlarndaki en nemli etken, altn ve gm bolluuydu. Bodin bunun yan sra faize din sebeplerle kar km, d

ticareti onaylam ancak ihracatn fiyatlar ykseltirken, ithalarn dreceini savunmutur.

17. yzyl [deitir]

17. yzyla gelindiinde, merkantilizm ile ilgili olarak karmza kan ilk nemli kiilk, Gerard de Malynesdir. Dviz ilemlerinin sk bir kontrol altnda tutulmas gerektiini savunan Malynes bu yzden kendisinden sonra gelen merkantilistler tarafndan kleci (bullionist) olarak adlandrlmtr. Saint George for England Allegorically adl eserinde Malynes, iktisad etkenleri mecaz bir dille aklam ve faiz ile dviz kurlarn kontrol edilmeleri gereken en tehlikeli unsurlar olarak ilk sraya yerletirmitir. ngiliz mparatorluunu bir eve benzeterek, harcamalarn gelirden fazla olmas durumunda sknt doacan belirtmi; ticar bilano deyimini kullanmamakla birlikte bir lke asndan ihracat ve ithalat denkliinden sz ederek, bu denkliin eksiye dnmesinin sz konusu lkenin zenginliini kaybetmesi anlamna geleceini iddia etmitir. 1608 ile 1654 yllar arasnda yaayan Edward Misselden adl tacir, Free Trade or the Means to Make Trade Flourish adl eserinde ticaretle bireysel olarak ilgilenen kiileri desteklemi ve tekelci firmalar, bata da nl East India Companyyi iddetle eletirmitir. Kitabnn adnda serbest ticaretten bahsetse de, bir merkantilist olarak Misseldenin kast ettii, ihracat artrp ithalat snrlandrmak iin ihracat dizginleyen bir takm kurallardan kurtulmak ve zellikle East India Company gibi tekelci ihracatlarn etkisinin snrlandrlmasdr. Bylece ngiltere dna olan deerli maden akm snrlandrlarak, lke zenginliinin artrlacan ngrmekteydi. ngiliz East India Companynin yneticilerinden olan Thomas Mun, merkantilist dncenin en nde gelen temsilcilerinden birisidir. A Discourse of Trade from England unto the East Indies ve Englands Treasure by Foreign Trade adl eserleri, gerek merkantilist gerekse iktisad dncenin gelimesinde son derece etkili olmutur. lk kitabnda o dnemki iktisad durgunluun sebebi olarak Mun; yabanc paralardaki devalasyona karn Ingiliz parasnn deerinin ayn kalmasn ne sryordu. Fakat bu durumdan k ngiliz parasnn da devale edilmesi deildi. Ona gre are; yabanc mallarn az tketilmesi, ihracatn artrlmas, ithalat ikame edecek mal retiminin ve balkln tevik edilmesi ve ar yiyecek giyecek tketiminin nne geilmesiydi. kinci ve grece daha modern olan kitabnda ise Mun, ekonomik kalknma ile d ticaret arasndaki ilikiyi konu edinmitir. hracatn her zaman ithalattan fazla olmas gerektiini, ithal mallarn ikame edici retime nem verilmesini ve ihrac edilen rnlerin hammadde deil, ilenmi son rnler olmas gerektiini savunmutur. Mal ihracnn yan sra; denizcilik, bankaclk ve sigortaclk gibi hizmet satlarnn da lkeye dviz kazandracan belirterek Mun, modern demeler dengesinin en nemli kalemlerinden

biri olan grnmeyen ilemleri de ticaret dengesine eklemi oluyordu. nceki merkantilistlerin aksine Mun; bir lkenin zenginlik gstergesi olarak biriktirilen klelerin yan sra, eldeki mal ve kaynaklarn da ok nemli olduunu sylemi ve ticaret, hazine ve siyas gcn bir ve ayn eyler anlamna geldiini iddia etmitir. D politika ve zellikle d ticaret politikas adeta bir sava arac olarak kabul edilmitir. Klasik ktisat dncesi bunun tam tersini savunurken, 1929 Byk Buhrannn hemen ardndan dnceleri ncelikli olarak kabul grmeye balayan Keynes, merkantilizmden bu sebepten dolay vgyle bahsetmitir. Fransz kral 14. Louisnin maliye bakan olan Jean Baptiste Colbert zamannda merkantilizm Fransz devletinin resm politikas haline gelmi ve bu yzden Fransz merkantilizmi Colbertizm olarak adlandrlmtr. Fransz merkantilizmi, ngiliz merkantilizminin aksine devlet mdahaleleriyle ynlendiriliyordu. Bir baka deyile ngiliz merkantilizmi byk bir hzla devlet mdahalelerinden kurtulmaya ynelmiken, Fransz merkantilizminde bu mdahaleler kurumsal hale getirilmitir. Colbert dneminde sanayi eitli ekillerde desteklenmi ve gmrk vergileriyle korunmutur. Fransa ierisindeki eyaletler aras gmrk vergileri kaldrlm, tek bir Fransz Gmrk Tarifesi getirilmitir. Her eyin devlet gzetiminde olduu bu sistemde, Fransz sanayiinin da olan bamln azaltmak iin mmkn olan tm tedbirler alnyordu. Fransz smrgeleri artyor, ticaret geliiyor ve Colbert feodalizmden kalan tm dzenlemeleri ortadan kaldrarak Fransz ulus-devletinin hakimiyetini tam anlamyla yaymak istiyordu. Merkantilizmin tek bir tanmn yapmann glne delil oluturacak olan bir dier rnek de Alman tipi merkantilizmdir. Kammeralizm olarak adlandrlr. Kraln veya prensin hazinesi anlamna gelen Kammer kelimesinden tremitir. nk ama, devlet hazinesinin zenginletirilmesi, gelirlerin artrlmasyd. Bu akmn ortaya kt dnemde Almanya, birbirleriyle srekli mcadele halinde olan birok prenslie blnm durumdayd. ngiltere, Fransa ve Hollandann hzla gelitii o tarihlerde Kameralizm, Alman devlet memurlarn eiterek iktisad kalknmay salamaya ynelik bir ara haline gelmitir. Kameralist dnce de, ngiliz ve Fransz meslektalarna benzer grleri savunmu, baz noktalarda ise onlardan ayrlmlardr. Altn ve gm biriktirerek mill zenginliin artacan ne srm, devlet mdahalesini savunmulardr. Ancak; ngilterede tccar ve i adamlar ksa brorlerle merkantilist dnceyi savunurken, Almanya, hukuk profesrleri ve maliyecilerin ortaya koyduu son derece ayrntl ve uzun eserlere ahit olmutur. Kameralistler d ekonomik ilikiler, ticaret ve demeler dengesi gibi konularla ok az ilgilenmi, arl yurt ii tarm ve sanayi konularna vermilerdir. ngiltere'deki sistemin aksine, birey ile devlet arasnda iktisad adan bir menfaat birlii olmas bir yana, srekli bir kar atmas yaanacan ileri srm, devletin mutlak otoritesi lehine fikirler gelitirmilerdir.

18. yzyl ve merkantilizmin zayflamas [deitir]

17. yzyln ortalarndan itibaren, i adamlar ve tccarlarn yan sra baz dnrler de iktisad konularla ilgilenmeye baladlar. Bunun sonucunda, kii hrriyetine daha fazla nem veren ve devletin mdahaleci sistemine kar kan; dolaysyla merkantilizme kar gelen bir zmre ortaya km oldu. Bunlara gre, ekonomi kendi kendine ekil verebilecek, dardan herhangi bir mdahaleye ihtiya hissetmeyen bir sistemdi. D etki ne kadar az olursa, ekonomi de o kadar iyi alrd. Ayrca kstlama ve mdahalelerin ortadan kalkmas, hem kiiler hem de ekonomi iin ok daha iyi olacakt. Nasl ki merkantilist dncenin uygulan lkeden lkeye deiiyorsa, ortaya kan bu yeni liberal dncelerin etkileri de farkl farkl olmutur. ok sayda sanayici ve tccar iinde barndran orta snfn ngilterede yaygn olmas, liberal fikirlerin benimsenmesini hzlandrrken, daha yava ve dar kapsaml olsa da Fransa ve Hollanda bu akmda ngiltereye elik etmilerdir. Fakat, bir ulus-devlet olma yolunda dierlerini geriden takip eden Almanya ve talya ise merkantilizme sk skya bal kalm ve libaral dncelere snrlarn en azndan bir sre daha sk skya kapatmlardr. Merkantilist dnce sisteminin salam temeller zerine oturmasnda en nemli rollerden birisinin Thomas Muna ait olduundan bahsedilmiti. Munun ardndan iktisad dncede iki yeni temayl belirmiti. Birincisi, kantitatif yntemlerin iktisad dnce iinde kabul grmeye balamas; dieri ise, ekonomik sistem zerindeki devlet mdahalesinin azaltlmasn savunan liberal dncedir.

Liberal Dnceye Doru [deitir]

ktisadn, bir bilim dal olma yolunda nemli admlar atlmasn salayan merkantilizm, liberal dnce sisteminin de kaplarn aralamtr. Bu gei dneminin en nde gelen isimleri; John Locke,Josiah Child, Nicholas Burbon, Dudley North, John Law, Richard Cantillon, George Berkeley ve David Hume gibi kiilerdir. Genel olarak merkantilizmden liberalizme gei dnemini ekillendiren, yeni ve farkl fikirler reterek liberal dncenin temellerini atan bu bilim adamlarndan Dudly North, merkantilizmi tmden redderek liberalizme geii savunmutur. David Hume ise, iktisadn bamsz bir sosyal bilim olarak kabul edilmesini salamtr. Otomatik denge mekanizmas, tam serbest ticaret, liberal d ticaret dengesi, klecilikten uzaklama, kt parann tavsiye edilir olmas, para, faiz, emek vb kavramlar zerine derinlemesine analizler yaplmaya bu dnemde balanmtr. James Steuart, devlet mdahalesini savunan son merkantilist olarak tarihteki yerini almtr. Fransada uygulanan ve Colbertizm ad verilen merkantilist sistem, arlkl olarak sanayi retimine nem verdiinden, tarmla uraan kesimin youn tepkisine sebep olmaktayd. Uzun yllarn getirdii birikimin sonucu olarak, halk kurulu dzeni ortadan kaldrmak

istemekteydi. Bunun sonucunda, liberalizme giden yoldaki en nemli adm atlm ve fizyokrasi olarak adlandrlan iktisad dnce akm ortaya kmtr. Fizyokratlar; bir lidere sahip ve yazar kadrosu ile bir dergi etrafndan btnlemi olan ilk modern iktisad dnce okulu olarak kabul edilmektedirler. KurucusuFranois Quesnaydr. Doal dzeni ve doa kanunlarn n plana almlar; olaylarn gidiatna brakldnda bir ekilde kendi dengesini bulacan iddia etmilerdir. Bu dnce akmnn babas olarak John Locke gsterilmektedir. Dnyaca nl Braknz yapsnlar, braknz gesinler (Laissez faire, laissez passe) syleminin sahibi yine fizyokratlardr. Bylece liberal dnceye doru olan eilim gittike artm ve Adam Smithin 1776 ylnda yaynlanan Uluslarn Zenginlii adl eseriyle, klasik iktisat dncesi ve liberalizm tam anlamyla balamtr..

http://tr.wikipedia.org/wiki/Merkantilizm