PAMIĘCI MASOWE

3 TI

urządzenia techniki komputerowej

 Spis treści:
 Budowa dysku twardego.
 Parametry dysku twardego.
 Dysk HDD.
 Dysk SSD.
 Porównanie parametrów dysków SSD i HDD.
 Interfejsy dysków twardych.
 RAID.
 Płyty CD.
 Płyty DVD.
 Płyty BR.
 Bibliografia.
 BUDOWA DYSKU TWARDEGO

Dysk twardy służy do przechowywania programów i danych. Dysk twardy został tak
nazwany, z powodu swej sztywnej konstrukcji, są one umieszczone w odpowiednio
skonstruowanym pyłoszczelnym zespole napędowym, zwierającym ponadto układy
sterowania silnikiem napędu dysków, silnikiem przesuwu głowic (pozycjonerem), układu
sterownia zapisu, układu odczytu oraz inne układy sterujące i kontrolne zespołu
napędowego. Większość dysków twardych składa się z: obudowy, pozycjonera głowicy,
ram głowic, głowic zapisu i odczytu, wirujących talerzy, układów sterowania.
 PARAMETRY DYSKU TWARDEGO:

 pojemność, np. 80 GB
 wielkość bufora pamięci podręcznej, np. 8 MB
 szybkość transferu danych, np. UDMA 133 - interfejs dysku twardego
o przepustowości 133 MB/s
 prędkość obrotowa talerzy, np. 7200 obr/min
 system monitorowania i powiadamiania o błędach działania S.M.A.R.T.
( Self- Monitoring, Analvsis and Reporting Technology
 kontroler, np. SATA
 średni czas dostępu (średni czas wyszukiwania + opóźnienie rotacyjne),
np. 4 ms.
HDD
 HDD (ang. Hard Disk Drive - napęd dysku twardego)
dysk twardy (komputerowy) to urządzenie pamięci masowej, wykorzystujące do
zapisywania i przechowywania danych nośnik magnetyczny. Nazwa "dysk twardy"
wynika z zastosowania twardego materiału jako podłoża dla właściwego nośnika, w
odróżnieniu od "dysku miękkiego" (ang. floppy disk), w którym nośnik magnetyczny
nanoszono na podłoże elastyczne.
Budowa dysku HDD

Dyski (talerze) wirujące z warstwą magnetyczną

Piasta silnika napędzającego talerze

Głowica zapisująco-odczytująca

Ramię głowicy dysku (pozycjoner)

Rampa do parkowania głowic dysku

Silnik linowy ustawiający ramiona głowic dysku

Rama nośna (obudowa)

 Formaty (rozmiary fizyczne) dysków HDD

Format dysku określa rozmiar średnicy talerza dysku:

• 5,25 cala (zastosowania profesjonalne)

• 3,5 cala
• 2,5 cala
• 1,8 cala
 Podstawowe parametry dysków HDD

 Pojemność (do 20 TB)

 Format (rozmiar fizyczny) dysku (5,25, 3,5, 2,5, 1,8 cala)
 Rozmiar bufora pamięci podręcznej (od 8 do 256 MB)
 Szybkość transferu danych (MB/s)
 Prędkość obrotowa talerzy (5400, 7200, 10 000, 15 000 obr/min)
 Średni czas bezawaryjnej pracy (MTBF - ang. Mean Time Between Failures)
wyrażony w godzinach
 Rodzaj interfejsu (PATA, SATA, eSATA,)
 Średni czas dostępu (od 8 do 1 ms)
 System monitorowania i powiadamiania o błędach (S.M.A.R.T - ang. Self
Monitoring, Analysis and Reporting Technology)
 Przykład: dysk Seagate Barracuda ST2000DM008

Parametr Wartość
Pojemność 2 TB
Bufor pamięci podręcznej 256 MB
Szybkość transferu danych 220 MB/s
Prędkość obrotowa talerzy 7200 obr./min.
Interfejs SATA III
Średni czas dostępu 6 ms
S.M.A.R.T. Obecny
Format dysku 3,5 cala
MTBF brak danych
SSD
 Dysk SSD (ang. Solid State Drive)

jest urządzeniem pamięci masowej, które służy do

przechowywania danych. Jest on zbudowany w oparciu o
wykorzystanie pamięci flash, czyli rodzaju trwałej pamięci
komputera. Dyski SSD są szybkie i zawsze były uznawane
za drogie, ale aktualnie koszty produkcji dysków SSD
spadły, dzięki czemu obecny koszt zakupu takiego dysku
jest korzystniejszy niż dawniej. Wykorzystuje się je
głównie jako dyski systemowe, dzięki temu system
komputera startuje dużo szybciej niż w przypadku
standardowego dysku DSS, taki komputer może uruchomić
się w kilkanaście sekund. Widok dysku SSD (bez obudowy):
Budowa dysku SDD

Pamięć flash

Płytka obwodu drukowanego

Kontroler

Złącze zasilania i sygnałowe SATA

 Rodzaj pamięci flash
• SLC (ang. Single Level Cell) - komórka jednopoziomowa,
gdzie zapisywany jest jeden bit informacji.
Pamięci tego typu są bardzo trwałe.

• MCL (ang. Multi Level Cell) - komórka wielopoziomowa,

gdzie zapisywane są dwa bity informacji.
Mniejsza trwałość w stosunku do SLC.
Znacznie obniżony koszt produkcji.

• TLC (ang. Triple Level Cell) - komórka trójpoziomowa,

gdzie zapisywane są trzy bity informacji.
Mniejsza trwałość oraz większa pojemność w stosunku do MLC.

• QLC (ang. Quad Level Cell) - komórka czteropoziomowa,

gdzie zapisywane są cztery bity informacji.
Znacznie mniejsza trwałość oraz większa pojemność w stosunku do TLC.
 Formaty (rozmiary fizyczne) dysków SSD

Dysk SSD formatu 2,5" (cala) Karta rozszerzeń PCIe

Karta M.2 (format linijkowy)

 Podstawowe parametry dysków SSD

 Pojemność (do 8 TB)

 Format (rozmiar fizyczny) dysku (2,5", M.2, karta PCIe)
 Maksymalna prędkość odczytu sekwencyjnego (MB/s)
 Maksymalna prędkość zapisu sekwencyjnego (MB/s)
 Prędkość odczytu losowego (IOPS - operacji wejścia/wyjścia na sekundę)
 Prędkość zapisu losowego (IOPS - operacji wejścia/wyjścia na sekundę)
 Średni czas bezawaryjnej pracy (MTBF - ang. Mean Time Between Failures) wyrażony
w godzinach
 Rodzaj interfejsu (SATA, PCIe, NVMe)
 Rodzaj układów pamięci (SLC, MLC, TLC, QLC)
 Trwałość - ilość zapisanych terabajtów wyrażona w TBW (ang. TeraByte Write)
 Przykład: Patriot 240GB 2,5" PBU240GS25SSDR

Parametr Wartość
Pojemność 240 GB
Maksymalna prędkość 560 MB/s
odczytu sekwencyjnego

Maksymalna prędkość 500 MB/s

zapisu
sekwencyjnego
Prędkość odczytu 60 IOPS
losowego
Prędkość zapisu 80 IOPS
losowego
Interfejs SATA III
S.M.A.R.T. Obecny
Format dysku 3,5 cala
MTBF 2 000 000
Rodzaj układów pamięci TLC
PORÓWNANIE PARAMETRÓW DYSKÓW SSD I
HDD
INTERFEJSY
• ATA-1, IDE - może obsłużyć 2 urządzenia o przepustowości do 4MB/s;

• ATA-2, EIDE - może obsłużyć 2 urządzenia o przepustowości do 133 MB/s;

• SATA - może obsłużyć 1 urządzenie o przepustowości do 150 MB;

• SATA 2- może obsłużyć 1 urządzenie o przepustowości do 3 Gb/s;

• SCSI - może obsłużyć do 8 urządzeń o przepustowości do 640 MB/s.

* SAS – może obsłużyć do czterech urządzeń o przepustowości do 6 Gb/s

ATA (Advanced Technology Attachments), zamiennie
nazywany IDE (Inteligent Drive Electronics), jest interfejsem równoległej
magistrali. Urządzenia standardu IDE są wyposażone we własne układy
sterujące i są przyłączane do niedrogiego adaptera IDE. Układy elektroniczne
sterujące dostępem do magistrali IDE są umieszczone bezpośrednio przy
każdym urządzeniu dyskowym, nie trzeba więc instalować kontrolera dysku
twardego na płycie głównej komputera. Dysk podłącza się z kontrolerem przy
użyciu dwóch wiązek przewodów: 20- i 34- stykowych.
 EIDE (ATA-2)
to rozszerzenie interfejsu IDE, który oferuje większą szybkość transferu danych
(do 133 MB/s) oraz podłączanie dysków o większej pojemności.

Tryby pracy magistrali EIDE:

a) Ultra DMA - łączy napęd bezpośrednio z pamięcią RAM
b) Identify Drive - płyta główna ma możliwość identyfikacji i sprawdzenia
parametrów napędów
c) S.M.A.R.T. - technologia wykrywająca i przewidująca awarię napędu
d) ATAPI - interfejs umożliwiający obsługę urządzeń takich jak CD-ROM, czy
napędów dyskietek
e) Security Feature - specjalny tryb bezpieczeństwa umożliwiający chronienie
dostępu do napędu za pomocą hasła
  SATA 

interfejs szeregowy 7-pinowy (zasilanie jest 15-pinowe)

obsługuje do 16 dysków (urządzeń)

obsługuje tryby RAID
działa w FullDuplexie
połączenia typu punkt-punkt (awaria jednego nie wpływa na pracę
pozostałych napędów)
urządzenia zawsze można podłączyć i odłączyć
kabel SATA może mieć max 1 m.
 SCSI
interfejs umożliwiający podłączenie do jednego kontrolera 7 urządzeń, a w przypadku
Wide SCSI do 16 urządzeń wraz z kontrolerem. Jest szybszy i droższy.

Parametry magistrali SCSI:

 sposób transferu danych: asynchroniczny, synchroniczny;

 szybkość transferu danych: 5 MB/s, 10 MB/s, 20 MB/s, 80 MB/s, 160 MB/s, 320
MB/s, 640 MB/s
 szerokość magistrali: 8 bitów, 16 bitów

symbole SCSI:
 SAS 
interfejs komunikacyjny, są mniejsze od SCSI, stosuje się je głównie w serwerach.

Ekspandery to rodzaj przełącznika między płytą, a urządzeniami końcowymi. Transfery

SAS to 3GB/s, SAS2 - 6GB/s. Są zgodne z istniejącym oprogramowaniem i
oprogramowaniem pośrednim SCSI.
   RAID 
to macierz, w której co najmniej 2 dyski współpracują tak, aby zapewnić możliwości
nieosiągalne przy pojedynczym dysku twardym. Stosuje się je po to, aby uzyskać
odporność na awarie, zwiększyć wydajność lub powiększyć przestrzeń istniejących
partycji jako całości. 
 Rodzaje:

RAID 0 - dane zapisywane są jednocześnie na kilku dyskach połączonych tak, aby były widziane jako
jeden dysk logiczny (wzrost wydajności, odporność na awarię danych)

RAID 1 - replikacja pracy dwóch lub więcej dysków fizycznych, powstała przestrzeń ma rozmiar
najmniejszego nośnika, każdy dysk przechowuje te same dane

RAID 2 - dane zapisywane są jednocześnie na kilku dyskach, korekcja błędów zapisywana jest na
dodatkowym dysku, każdy dysk w razie uszkodzenia może zostać odbudowany przez pozostałe dyski

RAID 3 - dane zapisywane są jednocześnie na kilku dyskach, kontrola parzystości obliczana jest przez
specjalny procesor i jest zapisywana na dodatkowym dysku (muszą być min. 3 dyski)
RAID 4 - RAID 3, ale dane zapisują się w większych blokach

RAID 5 - dane zapisywane są jednocześnie na kilku dyskach, bity parzystości zapisywane są całej
strukturze macierzy (minimum 3 dyski)

RAID 6 - rozbudowana macierz typu 5 (często pojawia się zapis RAID 5+1).

RAID 0+1- macierz realizowana jako RAID 1, którego elementami są macierze RAID 0.

RAID 1+0  - nazywana także RAID 10. Macierz realizowana jako RAID 0, którego elementami są
macierze RAID 1.
CD, DVD, BR
 Standard CD

 Płyta CD ma średnicę 120 mm, grubość 1,2 mm i przeciętnie waży ok. 15 g.

 Długość spirali z zapisanymi danymi na typowej płycie to ok. 5,4 km.

 Rodzaje płyt CD:

• 200 MB (21 min), 8 cm;
• 650 MB (74 min), 12 cm;
• 700 MB (80 min), 12 cm;
• 800 MB (90 min), 12 cm;
• 870 MB (99 min), 12 cm.
 Standard DVD

Płyta ma średnicę 120 mm i grubość 1,2 mm. Długość spirali z zapisanymi danymi na
typowej płycie DVD to ok. 11,6 km.

Rodzaje płyt DVD:

DVD-5 (video 120 min), pojemność 4,7 GB jednostronna jednowarstwowa;

DVD-9 (video 240 min), pojemność 8,5 GB, jednostronna dwuwarstwowa;

DVD-10 (video 240 min), pojemność 9,4 GB, dwustronna jednowarstwowa;

DVD-18 (video 435 min), pojemność 17,08 GB, dwustronna dwuwarstwowa

 Blu-ray Disc (BD)

konkurencyjny dla HD DVD format zapisu optycznego, opracowany przez Blu-ray Disc
Association (BDA). Następca formatu DVD. Wyróżnia się większą pojemnością od płyt
DVD, co jest możliwe dzięki zastosowaniu niebieskiego lasera o krótszej fali. W
podstawowej wersji na płycie jednostronnej, jednowarstwowej mieści się 25 GB danych,
na dwuwarstwowej 50 GB, nz czterowarstwowej 100 GB, a na ośmiowarstwowej200GB.
Opracowano już wersje kilkuwarstwowe mające pojemnośd do 400 GB.
 Budowa płyt CD

Budowa płyty DVD dwuwarstwowej

Budowa płyty Bluray

PORÓWNANIE WARSTW PŁYT
KOMPAKTOWYCH
BIBLIOGRAFIA
http://www.kylos.pl/blog/co-to-jest-raid-roznice-miedzy-raidem-sprzetowym-i-
programowym/
http://pl.wikipedia.org/wiki/RAID
http://pl.wikipedia.org/wiki/Hot_spare
http://pl.wikipedia.org/wiki/MTTF
http://pl.wikipedia.org/wiki/MTBF
http://www.s4e.pl/dlaczego-warto-uzywac-macierzy-dyskowych/
http://pl.wikipedia.org/wiki/Macierz_dyskowa
http://images.slideplayer.pl/2/832281/slides/slide_11.jpg
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kod_Hamminga
http://pl.wikipedia.org/wiki/Suma_kontrolna
http://klub.chip.pl/lipka/budowa/hdd.htm
http://www.dyski.wirt.pl/index.php/Budowa-dysku-twardego.html
http://www.regeneracja-plyt.pl/budowaplytybluray.html#2
https://www.klinikaplyt.pl/index.php?s=news&set=10