Điện Tử Tương Tự

ĐIỆN TỬ TƯƠNG TỰ
Chủ biên: Đặng Văn Hải

Lại Hồng Nhung
Bộ môn Điện Điện tử – Khoa Điện tử Viễn thông

CHƯƠNG IV
MẠCH KHUẾCH ĐẠI TÍN
HIỆU NHỎ TẦN SỐ THẤP
DÙNG TRANSISTOR
Mục đích:
Bộ môn Điện Điện tử – Khoa Điện tử Viễn thông

NỘI DUNG CHƯƠNG IV
4.1. PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH TẦNG KHUẾCH ĐẠI
TÍN HIỆU NHỎ TẦN SỐ THẤP
4.2. SƠ ĐỒ KHUẾCH ĐẠI MẮC THEO KIỂU EMITTER
CHUNG (EC)
4.3. KHUẾCH ĐẠI MẮC S CHUNG (SC)
4.4. SƠ ĐỒ KHUẾCH ĐẠI MẮC THEO KIỂU
COLLECTOR CHUNG (CC) VÀ ( DC)
4.5. SƠ ĐỒ KHUẾCH ĐẠI MẮC THEO KIỂU BASE
CHUNG (BC) VÀ (GC)
4.6. CÁC SƠ ĐỒ ĐẶC BIỆT DÙNG TRANSISTOR
4.7. MẠCH KHUẾCH ĐẠI VI SAI.
4.8. CÁC MẠCH GHÉP TẦNG 3
4.1. PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH TẦNG KHUẾCH ĐẠI
TÍN HIỆU NHỎ TẦN SỐ THẤP
4.1.1. Phương pháp phân tích tầng khuếch đại tín nhỏ tần số
thấp dùng transistor.
+ Căn cứ vào cách mắc của transistor trong các tầng
khuếch đại. (EC); (SC); (BC); (GC); (CC); (DC).
+ Căn cứ vào tần số tín hiệu trong chương này quan tâm
đến tín hiệu tần số thấp đối với loại transistor.
+ Dùng sơ đồ tương đương để phân tích và xác định các
tham số xoay chiều.
Sơ đồ tương bao gồm sơ đồ tương đương của transistor
và tải xoay chiều, nguồn tín hiệu, hồi tiếp âm nếu có.
4
PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH TẦNG KHUẾCH ĐẠI TÍN HIỆU NHỎ
4.1.2. Các tham số xoay chiều:

+ Hệ số khuếch đại điện áp: Ku 
U ra
(dB)
U vào
+ Hệ số khuếch đại dòng điện: Ki  I ra  Ku .

Z vao
I vào Z ra
+ Trở kháng vào: U vào

Zvào  ()
I vào
+ Trở kháng ra:
U ra
Zra  ()
I ra
5
PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH TẦNG KHUẾCH ĐẠI TÍN HIỆU
NHỎ
4.1.3. Cách biểu diễn sơ đồ tương của transistor theo tần số
tín hiệu.
1
+ Nếu tín hiệu có tần số f th  . f gh gọi là tín hiệu tần số thấp với
2
transistor đó ta biểu diễn sơ đồ hình π không tính đến tụ
điện của các chuyển tiếp.
+ Nếu tín hiệu có tần số f th  1 . f gh gọi là tín hiệu tần số tb với
2
transistor đó ta biểu diễn sơ đồ hình π có tính đến tụ điện của
các chuyển tiếp.
+ Nếu tín hiệu có tần số f  1 . f gọi là tín hiệu tần số cao với
th
2 gh
transistor đó ta biểu diễn sơ đồ hình Y có tính đến tụ điện của
các chuyển tiếp.
6
4.1.4. Cách biểu diễn sơ đồ tương đương của phần tử tích cực đối
với tín hiệu nhỏ tần số thấp:
+ Trở kháng ra lớn: phần tử tích cực biểu diễn bằng nguồn dòng
+ Trở kháng ra nhỏ: phần tử tích cực biểu diễn bằng nguồn điện áp
+ Trở kháng vào lớn: phần tử điều khiển biểu diễn bằng điện áp
+ Trở kháng vào nhỏ: phần tử điều khiển biểu diễn bằng dòng điện
7
Transistor (BJT): Zvao nhỏ Zra lớn
UT UT
rBE  HFE .rd  HFE .  H FE .
IE IC
8
diDSQ U GSQ I DSS U GSQ

• Transistor (FET): g m   g0 .(1  )  2. .(1  )
uDS Q
UP UP UP
+ Zvao lớn diDS
gm   2.k .(U GS  U th )
Q
+ Zra lớn uDS Q

Q
9
PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH TẦNG KHUẾCH ĐẠI TÍN
HIỆU NHỎ
Khuếch đại thuật toán

Zvào lớn, Zra nhỏ
10
TẦN SỐ THẤP
• Ví dụ:
11
4.2. MẠCH KHUẾCH ĐẠI TÍN HIỆU MẮC
EMITTER CHUNG (EC)
• Mạch khuếch đại mắc EC đơn giản (không có hồi tiếp).

• Mạch khuếch đại mắc EC có hồi tiếp âm điện áp.
• Mạch khuếch đại mắc EC có hồi tiếp âm dòng điện.
12
MẠCH KHUẾCH ĐẠI TÍN HIỆU MẮC
EMITTER CHUNG (EC)
4.2.1. Sơ đồ Emitter chung (EC) đơn giản
Hình 1 Hình 2
13
EMITTER CHUNG
UT
Sơ đồ tương đương rBE  H21. Rtd (hoÆc R B )
IE
Sơ đồ tương đương hình π
14
EMITTER CHUNG KHÔNG CÓ HỒI TIẾP
• Hệ số khuếch đại điện áp

U r U r U r U BE U r U BE
KU      
Uv U n U BE UV U BE U n
U r   I B    rCE / / R C 
Un
U BE  I B  rBE   rBE
Rn  rBE
Un
 rBE
 I B    rCE / / R C  Rn  rBE   rCE / / R C    rCE / / R C 
 Ku    
I B  rBE Un Rn  rBE rBE
h ura (t )  Ku uvao (t )
Ku   21  RC / / rCE   S  RC
h11
15
EMITTER CHUNG KHÔNG CÓ HỒI TIẾP
+ Trở kháng vào

Uv Un UT
Zv    Rn rBE  rBE  H11  H21.
Iv IB IE
+ Trở kháng ra
Ur RC .rCE
Zr   RC / / rCE 
Ir RC  rCE
16
KHUẾCH ĐẠI TÍN HIỆU MẮC
EMITTOR CHUNG KHÔNG CÓ HỒI TIẾP
• Hệ số khuếch đại dòng điện

Ir Ura Uvao Un
Ki  Trong Ira  ; Ivao  
Iv Zra Zvao Zvao
Zvao rBE
 Ki  KU .  S. RC / /rCE .
Zra  RC / /rCE 
 Ki  S.rBE  H21
vra (t )  Ku vn (t )
17
CÁC BƯỚC THIẾT KẾ MẠCH KHUẾCH ĐẠI TÍN HIỆU
NHỎ TẦN SỐ THẤP
Bước 1: Vẽ sơ đồ nguyên lý
Bước 2: tính lượng điện áp biến đổi trên Colletter căn
cứ vào dạng tín hiệu trên Colletter ΔuC như hình vẽ
18
+ Bước 3: Chọn nguồn cung cấp UCC

UCC > UCmax = ΔUC + UE + UCER
+ Bước 4: Từ thiết bị vẽ đặc tuyến ra Transistor chọn điểm làm
việc tĩnh tọa độ
Q  I B ; IC ;U BE ;UCE 
+ Bước 5: Xác định các giá trị còn lại theo sơ đồ

nguyên lý
19
• Ví dụ: Cho biết: Ura = 2V, HFE = β= 100, UCER = 0.5V
+ B1:sơ đồ nguyên lý như hình vẽ
+ B2: UC= 2; → ΔUC = ΔUra = 4V;
UCmax = ΔUC + UE + UCER = 4.5 + UE
+ B3: chọn UE= 2V,
UCC > UCmax = 4.5 + 2 = 6.5 V→UCC = 8V
+ B4: UBE = 0.5V, Ic=1mA. 20

• B5: I  I C  I C  10  A
B
 H FE
U CC  U BE  U E  8  (0.5  2)
Rb    550
IB 10
UE UE 2
RE     2
IE I B 1    10 1  100 
1 1
U Co  U CC  U CC  U E  U CER   8  8  2  0.5   5.25(V )
2 2
U CC  U Co 2.75(V)
RC    2.75
IC 1( mA)
U CEQ  U Co  U E  U CER   5.25  (2  0.5)  2.75V
21
MẠCH KHUẾCH ĐẠI TÍN HIỆU EMITTER
CHUNG (EC) HỒI TIẾP ÂM DÒNG ĐIỆN
4.2.2. Khuếch đại EC có hồi tiếp âm dòng điện.

• Sơ đồ nguyên lý:
Hình 1 Hình 2
22
• Sơ đồ khuếch đại xoay chiều
Hình 1 Hình 2
23
• Sơ đồ tương đương
24
Sơ đồ tương đương hình π Emitter chung hồi tiếp âm dòng điện
U E I E .RE
RE    1    RE
IB IB
U ramax  H 21.RE 
rC0   rCE  1    rCE .g
I ramax  Rn  RE  rBE  25
Tính các tham số
U E I E .RE
RE    1    RE
IB IB
Uramax UraR  UrCE URE

C
Un
Uramax .IB.rCE  IB.RE .IB.rCE    rCE
Rn  RE rBE
Un
I ramax   .I B   .
Rn  (1   ) RE  rBE
26
Suy ra U ramax  H 21.RE 

rC0   rCE  1    rCE .g
I ramax  Rn  RE  rBE 
Nếu Rb : Rb  rBE  (1  H 21 ).RE
Ta có sơ đồ tương đương hình π
UT
rBE  H21.
IE
U E I E .RE
RE    1    RE
IB IB
27
Ura Ura
KU  
Uvao Un

Un RC / / rC0 
 
Ura   .I B RC / / rC0   
Rn  rBE  1   .RE
 KU   
R C / / rC0

RC
Rn  rBE  1  .RE RE
uvao (t )  1sin(t )(mV)
ura (t )  Kuuvao (t )
28
+ Trở kháng vào.

Un
Z vao   Rn  rBE  1    .RE  1    .RE
IB
+ Trở kháng ra.
U ra rC0 .RC
Z ra   (rC0 / / RC ) 
I ra rC0  RC
+ Hệ số khuếch đại dòng điện.
I ra Z vao
Ki   Ku .  H 21
I vao Z ra
29
CHUNG (EC) HỒI TIẾP ÂM ĐIỆN ÁP
4.2.3. Sơ đồ khuếch đại tín hiệu EC hồi tiếp âm điện áp
• Sơ đồ nguyên lý • Sơ đồ khuếch đại xoay chiều
Emittor chung hồi
tiếp âm điện áp
30
31
Ta có sơ đồ tương đương hình π
32
Rb Rb
R b  
;R   Rb
1 Ku 1
1
Ku
Trở kháng vào
Z vao  Rn   Rb / / rBE   Rb / / rBE

 Z vao  rBE  H11
Trở kháng ra
Z ra  Rb / / rCE / / RC
33
Hệ số khuếch đại điện áp:
U ra I B . (rCE / / RC ) H FE Rb
KU    (rCE / / RC )  R b 
U BE I B .rBE rBE 1 Ku
Hệ số khuếch đại điện áp toàn phần:
U ra U ra U BE U BE
KUTP     KU .
Uvao U BE U n Un
Rb / / rBE
 KU . 
Rn  Rb / / rBE
Hệ số khuếch đại dòng điện

I ra Zvao
Ki   KUTP
Ivao Zra
34
4.3. MẠCH KHUẾCH ĐẠI TÍN HIỆU MẮC SOURCE
CHUNG (SC)
4.3.1. Sơ đồ nguyên lý
35
MẠCH KHUẾCH ĐẠI TÍN HIỆU MẮC SOURCE CHUNG
(SC)
Hai sơ đồ tương nhau chế độ xoay chiều.
Hình 1 Hình 2
36
(SC)
4.3.2. Sơ đồ tương đương U raR   g m .U GS .rds   g m .U n .rds
D 
Hình 1 Hình 2 (sơ đồ tđ hình π)
U ramax U RD  g m .U GS .(rds / / RS ) Un
rd0   ; I raR 0  ;U GS 
I ramax I RD 0 D
RS 1  gm .(rds / / RS )
37
(SC)
4.3.3. Tính toán các tham số
U ramax U RD  g .U .(r / / RS ) Un
rd0   ; I raR   m GS ds ;U GS 
I ramax I RD 0 D
RS 1  g m .(rds / / RS )
U raR   g m .U GS .rds   g m .U n .rds
D 
rd0  (rds  RS ).1  g m .(rds / / RS )  rds
Trở kháng vào. R1.R2

Z vao  ( R1 / / R2 ) 
( R1  R2 )
Trở kháng ra.
rd 0 .RD
Z ra  (rd 0 / / RD ) 
rd 0  RD
38
(SC)
Hệ số khuếch đại điện áp U ra U ra

Ku   ;U vao  U n  U GS
U vao U n
rdo .RD r .R
U ra   g m .U GS .(rd 0 / / RD )   g m .U GS .  Ku   g m . d 0 D
(rd 0  RD ) (rd 0  RD )
Trong đó JFET, MOSFET liên tục.
diDSQ U GSQ
I DSS U GSQ
gm   g 0 .(1  )  2. .(1  )
uDSQ UP UP UP
MOSFET gián đoạn (Kênh cảm ứng). diDSQ
gm   2.k .(U GSQ  U th )
Hệ số khuếch đại dòng điện. uDSQ
U ra
I ra Z ra U ra Z vao Z vao
Ki    .  Ku .
I vao U vao U vao Z ra Z ra
Z vao
39
SC đơn giản
4.4. MẠCH KHUẾCH ĐẠI TÍN HIỆU MẮC
COLLECTER CHUNG (CC)
4.4.1. Sơ đồ nguyên lý mạch khuếch đại tín hiệu mắc CC
40
Sơ đồ cấp nguồn phương Sơ đồ cấp nguồn phương
Pháp chia áp có hồi tiếp pháp định dòng có hồi tiếp
Hình 1 Hình 2
41
MẠCH KHUẾCH ĐẠI TÍN HIỆU MẮC CC
4.4.2. Sơ đồ tương về chế độ xoay chiều
42
4.4.3. Sơ đồ tương đương và các tham số
43
44
+ Hệ số khuếch đại điện áp:
U ra
KU  U ra  I B (1  H 21 ).(rCE / / RE / / Rt )
Un
U n  I B  Rn  rBE  (1  H 21 ).(rCE / / RE / / Rt ) 
 KU 
1    RE / / Rt / / rCE 
Rn  rBE  1    .  RE / / Rt / / rCE 
1
 1
Rn  rBE
1
1   .  RE / / Rt / / rCE 
45
+ Trở kháng vào:

Un
Z vao    Rn  rBE  (1  H 21 ).(rCE / / RE / / Rt ) 
I vao
+ Trở kháng ra:

- Với trường hợp Rt = ∞ suy ra
Uramax Un Un rBE H21.rd UT

Zra       rd 
Iramax Un
I B . H21 H21 H21 IE
. H21
Rn  rBE
- Với trường hợp Rt , RE có giá trị suy ra
Zra  (rd / / Rt / / RE )
46
4.5. MẠCH KHUẾCH ĐẠI TÍN HIỆU MẮC BASE CHUNG
(BC)
4.5.1. Sơ đồ nguyên lý
47
MẠCH KHUẾCH ĐẠI TÍN HIỆU MẮC BC
4.5.2. Sơ đồ tương đương
Hình 1 Hình 2 sơ đồ tương đương hình 
Sơ đồ tương đương khuếch đại mắc BC

48
MẠCH KHUẾCH ĐẠI TÍN HIỆU MẮC BC
I B .rB E I B .rB E I B .rB E

r B E   
IE IC  .I B
rB E  . rd UT UT
 rd    
  IE IC
Ura IB.rBE  .IB.rCE .IB.rCE

 
rCE    rCE
IC IC IC
IC

IE
49
MẠCH KHUẾCH ĐẠI TÍN HIỆU MẮC B CHUNG
● Trở kháng vào:

Un UT
Z vao   Rn  rd 
IE IE
● Trở kháng ra:
U ra RC .rCE
Z ra   RC / / rCE   ZC
I ra RC  rCE
● Hệ số khuếch đại điện áp:
Ura IB .  RC / /rCE  IB .  RC / / rCE  

KU       RC / /rCE   S  RC / /rCE 
Un I E  Rn  rd  I B ..rd rBE
● Hệ số khuếch đại dòng:

I ra Z vao I C H 21
KI   Ku .   1
I vao Z ra I E 1  H 21
50
4.6. CÁC MẠCH KHUẾCH ĐẠI TÍN HIỆU ĐẶC BIỆT DÙNG
TRANSISTOR
4.6.1. Sơ đồ mắc theo kiểu Darlington
4.6.2. Sơ đồ mắc theo kiểu Kaskode.
4.6.3. Sơ đồ mắc transistor BJT và transistor FET.

4.6.4. Sơ đồ khuếch đại cộng hưởng.
51
CÁC MẠCH KHUẾCH ĐẠI TÍN HIỆU ĐẶC BIỆT DÙNG
TRANSISTOR
4.6.1. Sơ đồ mắc theo kiểu Darlington
Sơ đồ tương đương mạch Darlington

52
• Sơ đồ mắc theo kiểu Darlington
+ Hệ số khuếch đại dòng điện
IC I E I E1 I E
Ki    H21  HFE   
I B I B I B I E1
 HFE  1  1 1   2   1 2   2  HFE
2
T1 và T2 cùng tên ta có: β1 = β2 = β tăng hệ số khuếch đại dòng điện

+ Trở kháng vào: U BE
H11  rBE   rBE (1   )
IB
+ Hố dẫn:
H21 
Y21  g21   hố dẫn bị giảm hệ số khuếch đại điện áp giảm
H11 rBE
53
CÁC MẠCH KHUẾCH ĐẠI TÍN HIỆU ĐẶC BIỆT DÙNG
TRANSISTOR
4.6.2. Sơ đồ khuếch đại tín hiệu mắc KasKode
Sơ đồ tương đương hình π mạch

Sơ đồ nguyên lý
KasKode
54
• Sơ đồ khuếch đại tín hiệu mắc KasKode
+ Hệ số khuếch đại điện áp
Ura Ura Ura1 RC IE 2 H21 IB1rd
Ku   
Uvao Ura1 Uvao IE 2 rd rBE IB1
H21T 2 RC
 Ku   ST 2 RC  gT2 RC
rBET 2
Hệ số khuếch đại điện áp chính hệ số khuếch đại điện áp sơ đồ BC
+ Hệ số khuếch đại dòng điện:
Ira
Ki   Ki ( EC )   T1  HFET1
Ivao
+ Trở kháng vào: H11 = rBET1
+ Trở kháng ra: Zra = RC
55
4.7. MẠCH KHUẾCH ĐẠI TÍN HIỆU VI SAI
HFE
4.7.1. Chế độ khuếch đại vi sai Ku  Kd   SRC   RC
H11
UT
H11  H11T  H11T  rBE  HFE
1 2
IE
Sơ đồ tương đương hình π
1
Sơ đồ nguyên lý NÕu tÝn hiÖu ra t¹ i mét cöa: Ku   SRC
2
56
MẠCH KHUẾCH ĐẠI VI SAI
HFE
4.7.2. Chế độ khuếch đại đồng pha Ku  Kcm   SRC   RC
H11
H11  rBE  2(1  HFE ) RE
Sơ đồ nguyên lý
Sơ đồ tương đương chế độ đồng pha
57
4.8. CÁC MẠCH GHÉP TẦNG
• Ghép trực tiếp

• Ghép bằng điện trở
• Ghép bằng tụ điện

• Ghép bằng transistor
• Ghép bằng biến áp
• Ghép bằng transistor quang
• Ghép bằng diode ổn áp
58
Bài thí nghiệm chương KĐ tín hiệu
Bài 1: Xác định biên độ điện ra
Bài 1: Xác định biên độ điện ra
59

Điện Tử Tương Tự

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Điện Tử Tương Tự

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ĐIỆN TỬ TƯƠNG TỰ

Chủ biên: Đặng Văn Hải

Bộ môn Điện Điện tử – Khoa Điện tử Viễn thông

Bộ môn Điện Điện tử – Khoa Điện tử Viễn thông

4.1.2. Các tham số xoay chiều:

+ Hệ số khuếch đại dòng điện: Ki  I ra  Ku .

+ Trở kháng vào: U vào

Transistor (BJT): Zvao nhỏ Zra lớn

diDSQ U GSQ I DSS U GSQ

+ Zra lớn uDS Q

Khuếch đại thuật toán

• Mạch khuếch đại mắc EC đơn giản (không có hồi tiếp).

Sơ đồ tương đương hình π

• Hệ số khuếch đại điện áp

+ Trở kháng vào

• Hệ số khuếch đại dòng điện

+ Bước 3: Chọn nguồn cung cấp UCC

+ Bước 5: Xác định các giá trị còn lại theo sơ đồ

• Ví dụ: Cho biết: Ura = 2V, HFE = β= 100, UCER = 0.5V

+ B1:sơ đồ nguyên lý như hình vẽ

+ B2: UC= 2; → ΔUC = ΔUra = 4V;

UCmax = ΔUC + UE + UCER = 4.5 + UE

+ B3: chọn UE= 2V,

UCC > UCmax = 4.5 + 2 = 6.5 V→UCC = 8V

+ B4: UBE = 0.5V, Ic=1mA. 20

4.2.2. Khuếch đại EC có hồi tiếp âm dòng điện.

• Sơ đồ khuếch đại xoay chiều

Sơ đồ tương đương hình π Emitter chung hồi tiếp âm dòng điện

Tính các tham số

Uramax UraR  UrCE URE

Suy ra U ramax  H 21.RE 

Ta có sơ đồ tương đương hình π

uvao (t )  1sin(t )(mV)

+ Trở kháng vào.

Ta có sơ đồ tương đương hình π

Z vao  Rn   Rb / / rBE   Rb / / rBE

Hệ số khuếch đại dòng điện

Hai sơ đồ tương nhau chế độ xoay chiều.

Hình 1 Hình 2 (sơ đồ tđ hình π)

rd0  (rds  RS ).1  g m .(rds / / RS )  rds

Trở kháng vào. R1.R2

Hệ số khuếch đại điện áp U ra U ra

4.4.1. Sơ đồ nguyên lý mạch khuếch đại tín hiệu mắc CC

4.4.2. Sơ đồ tương về chế độ xoay chiều

4.4.3. Sơ đồ tương đương và các tham số

+ Hệ số khuếch đại điện áp:

+ Trở kháng vào:

+ Trở kháng ra:

Uramax Un Un rBE H21.rd UT

4.5.2. Sơ đồ tương đương

Hình 1 Hình 2 sơ đồ tương đương hình 

Sơ đồ tương đương khuếch đại mắc BC

I B .rB E I B .rB E I B .rB E

Ura IB.rBE  .IB.rCE .IB.rCE

● Trở kháng vào:

Ura IB .  RC / /rCE  IB .  RC / / rCE  

● Hệ số khuếch đại dòng:

4.6.1. Sơ đồ mắc theo kiểu Darlington

4.6.2. Sơ đồ mắc theo kiểu Kaskode.

4.6.3. Sơ đồ mắc transistor BJT và transistor FET.

4.6.1. Sơ đồ mắc theo kiểu Darlington

Sơ đồ tương đương mạch Darlington

T1 và T2 cùng tên ta có: β1 = β2 = β tăng hệ số khuếch đại dòng điện