Professional Documents
Culture Documents
ΟΡΙΣΜΟΙ:ΣΥΣΤΗΜΑ
• Στη Φυσική ως θερμοδυναμικό σύστημα
επιλέγεται συνήθως η ποσότητα ενός
αερίου.
• Στη Χημεία ως θερμοδυναμικό σύστημα ή
απλά σύστημα επιλέγεται μία ουσία ή ένα
μίγμα ουσιών όπου συμβαίνει κάποια
μεταβολή.
• Οτιδήποτε βρίσκεται στη γειτονιά του
συστήματος αποτελεί το περιβάλλον του.
• Το σύστημα μπορεί να ανταλλάσσει μάζα
ή ενέργεια με το περιβάλλον του.
mass
ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ
Aνοικτό Κλειστό
Απομονωμένο
ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ
ΘΕΡΜΟΤΗΤΑ
• Ως θερμότητα (q) ορίζεται η ενέργεια η οποία προσάγεται σε
ένα σύστημα ή απάγεται από αυτό, λόγω διαφοράς
θερμοκρασίας με το περιβάλλον του.
• Aν η θερμότητα εκλύεται από το σύστημα προς το περιβάλλον,
τότε το πρόσημο της λαμβάνεται αρνητικό (κατά σύμβαση)
Τ1 Τ2 <Τ1
Περιβάλλον
Σύστημα
Eνέργεια
q<0
• Η θερμότητα που
εκλύεται ή
ΘΕΡΜΟΤΗΤΑ
απορροφάται σε μία
χημική αντίδραση
(σύστημα) εξαρτάται
από τις συνθήκες P,V
• Oταν η αντίδραση
γίνεται σε ανοικτό
δοχείο, η πίεση
2CO+O22CO2
θεωρείται σταθερή
(=ατμοσφαιρική), οπότε
μιλάμε για qP.
Α + Β → Γ + Δ
ΗΑ ΗΒ ΗΓ ΗΔ
Όμως, μετρήσιμο είναι το ΔΗ (μεταβολή ενθαλπίας
της αντίδρασης ή απλά ενθαλπία αντίδρασης) κι όχι
το Η (ενθαλπία) του κάθε αντιδρώντος ή προϊόντος:
Ονομάζονται οι
αντιδράσεις που ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
ελευθερώνουν
ενέργεια υπό ΣΥΣΤΗΜΑ
μορφή ενέργεια
θερμότητας στο
περιβάλλον.
ΔΗ < 0
αντιδρώντα
2 H2(g) + O2(g) • Στις εξώθερμες
Ενέργεια
αντιδράσεις, η ενθαλπία
του συστήματος
ΕΞΩΘΕΡΜΗ μειώνεται, άρα:
(το σύστημα δίνει ενέργεια)
Ονομάζονται οι Ενδόθερμη :
αντιδράσεις που “μέσα” στο
σύστημα ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
απορροφούν
ενέργεια υπό ΣΥΣΤΗΜΑ
μορφή ενέργεια
θερμότητας από
το περιβάλλον.
ΔΗ > 0
• Στις ενδόθερμες προϊόντα
Ενέργεια
O2(g) + 2 Hg(l)
αντιδράσεις, η
ενθαλπία του
συστήματος ΕΝΔΟΘΕΡΜΗ
αυξάνεται, άρα: (το σύστημα απορροφά ενέργεια)
ΔΗ > 0
• Ητελικό > Ηαρχικό
2 HgO(s)
• ∆Η = Ητελ. – Ηαρχ. > αντιδρώντα
Μονάδες μέτρησης του ΔΗ
• Joule (J)
• calorie (cal)
• 1J = 0,24cal • 1cal = 4,18J
Q = -ΔH
Ενδόθερμες αντιδράσεις 2
π.χ.
Ενέργεια
C(δ ι α μ..)+ ½ O2
C(γ ρ α φ.)+ ½ O2
ΔΗ = -393,5 ΔΗ = -395,4
KJ KJ
CO2 CO2
• Προφανώς, το μεγαλύτερο ΔΗ στο δεύτερο
διάγραμμα οφείλεται στη μεγαλύτερη ενθαλπία του
διαμαντιού σε σύγκριση με αυτή του γραφίτη (αφού
όλα τα άλλα σώματα είναι ίδια, με ίδια ενθαλπία) .
Η μεταβολή της ενθαλπίας μιας
αντίδρασης (ΔΗ) εξαρτάται από:
4) τη φυσική κατάσταση των σωμάτων που
συμμετέχουν.
(Ας μην ξεχνά με ό τι η κινητική ενέργεια των μορίων ενό ς
σώ ματος είναι μεγαλύ τερη ό ταν αυτό είναι αέριο,
μικρό τερη ό ταν είναι υγρό κι ακό μα μικρό τερη ό ταν είναι
στερεό .)
π.χ. Η2 (g) + ½O2 (g) H2O (g) ΔH = - 241,8 kJ
Η2 (g) + ½O2 (g) H2O (l) ΔH = - 285,8 kJ
υγρό H2O
αντιδρώντα
2 H2(g) + O2(g)
Ενέργεια
ΔΗ1
ΔΗ2
προϊόν 1 2 H2O(g)
ΔΗ2-ΔΗ1=
προϊόν 2 2 H2O(l) -285,8-(-241,8) kJ= 44 kJ
Πρότυπη κατάσταση:
• Πίεση: P = 1 atm ή 760
mmHg
• Θερμοκρασία: θ = 25 oC ή Τ = 298 Κ
• Συγκέντρωση: c=1M
Πρότυπη ενθαλπία σχηματισμού
(∆Η0f)
• μιας ένωσης ορίζεται η μεταβολή της ενθαλπίας κατά τον
σχηματισμό 1 mol της ένωσης από τα συστατικά της
στοιχεία, σε πρότυπη κατάσταση.
• Για παράδειγμα:
C(γραφίτης)+Ο2 (g)1CO2 (g), ∆Η0f=-393,5 KJ/mol
½H2(g)+½Ο2(g)+3/2N2(g)1HNO3 (l), ∆Η0f=-200KJ/mol
ενώ στην αντίδραση :
H2(g)+Ο2(g)+3N2(g)2HNO3 (l), ∆Η =-400KJ
η ΔΗ δεν λέγεται ενθαλπία σχηματισμού του ΗΝΟ3
Πρότυπη ενθαλπία σχηματισμού
(∆Η0f)
• Για παράδειγμα:
C + O2 CO2 ,∆Η1 =-393,5ΚJ
CO2 C +O2 ,∆Η2 =+393,5ΚJ
Νόμος (ή αρχή) Lavoisier - Laplace
• Η αρχή Lavoisier - Laplace είναι συνέπεια της
αρχή ς διατή ρησης της ενέργειας.
• Συνέπεια της αρχής Lavoisier-Laplace :
Όταν η ενθαλπία μίας αντίδρασης είναι ∆Η, η
τιμή της ενθαλπίας της αντίθετης αντίδρασης
είναι –∆Η.
ΔHδεξιά = -ΔHαριστερά
Αντιστροφή οποιασδήποτε θερμοχημικής
εξίσωσης :
H2O(s) H2O(l) ΔHτή ξης = + 6.01 kJ
H2O(l) H2O(s) ΔHπή ξης = - 6.01 kJ
Το ποσό θερμότητας που εκλύεται ή
απορροφάται σε μια χημική αντίδραση
είναι ανάλογο της ποσότητας είτε του
προϊόντος που παράγεται
είτε του αντιδρώντος που καταναλώνεται
πλήρως.
Να υπολογιστεί το ποσό θερμό τητας που εκλύ εται
κατά την καύ ση 248g λευκού φωσφό ρου (P4).
Δίνεται: P4 (s) + 5O2 (g) → P4O10 (s) ΔH = -3013 kJ/mol
Λύ ση : m 248g
n= = = 2 mol P4
Mr 124 g/mol
x = 3013kJ·2/1 x= 6026 kJ
Νόμος του Hess
• Το ποσό της θερμότητας που εκλύεται ή
απορροφάται σε μια χημική αντίδραση είναι
ΙΔΙΟ , είτε η αντίδραση πραγματοποιείται σε
ένα είτε σε περισσότερα στάδια.
• Για παράδειγμα η αντίδραση:
C + O2 CO2 ,∆Η =-393,5ΚJ
Μπορεί να πραγματοποιηθεί σε δύο στάδια:
C + ½O2 CO ,∆Η1 =-110,5 ΚJ
CO + ½Ο2 CO2 ,∆Η2 =-283,0 ΚJ
κατά μέλη :C + O2 CO2 ,∆Η
Όπου: ΔΗ=ΔΗ +ΔΗ =-110,5-283=-393,5KJ
Νόμος του Hess
• Η γενίκευση του νόμου του Hess αποτελεί το
αξίωμα της αρχικής και τελικής κατάστασης:
Το ποσό θερμότητας που
εκλύεται ή απορροφάται
κατά την μετάβαση ενός
χημικού συστήματος από
μια καθορισμένη αρχική σε
μια καθορισμένη τελική
κατάσταση είναι ανεξάρτητο
από τα ενδιάμεσα στάδια
(δρόμο), με τα οποία μπορεί
να πραγματοποιηθεί η
μεταβολή
Νόμος του Hess
Θερμοχημικοί κύκλοι:
• Είναι ενεργειακές διαγραμματικές
απεικονίσεις του νόμου του Hess. •Ο θερμοχημικός κύκλος είναι:
• Με τη βοήθειά τους υπολογίζουμε τη
ΔΗ σε αντιδράσεις όπου ο άμεσος
προσδιορισμός της είναι δύσκολος ή
αδύνατος, γιατί είναι πολύ αργές ή δεν
πραγματοποιούνται σε συνήθεις
συνθήκες.
• Για παράδειγμα, έστω η αντίδραση:
Α∆, ∆Η
η οποία πραγματοποιείται σε τρία
επιμέρους στάδια:
1ο στάδιο:Α Β, ∆Η1
2ο στάδιο: Β Γ, ∆Η2.
3ο στάδιο: Γ ∆, ∆Η3.
Θα ισχύει: ∆Η = ∆Η1 + ∆Η2 + ∆Η3.
Εφαρμογή
Να βρεθεί η ενθαλπία σχηματισμού του CH4. Δίνονται:
α. η θερμότητα σχηματισμού του CO2(g) ΔΗf = -394
kJ/mol
β. η θερμότητα σχηματισμού του H2O(g) ΔΗf = -236
kJ/mol
γ. η θερμότητα καύσης του CΗ4(g) ΔΗc = -880 kJ/mol
(14 kJ/mol)
1 Εφαρμογή του νόμου του Ηess
η
Λύση:
• Προσπαθούμε να σχηματίσουμε την ζητούμενη εξίσωση
από αυτές που μας δίνονται.
• Πολλαπλασιάζω την 1η επί 2:
2 S ( s ) 2O2 ( g ) 2SO2 ( g ) H o (-297 kJ) (2)
• Αντιστρέφω τη 2η :
2SO2 ( g ) O2 ( g ) 2SO3( g ) H o 198 kJ
• Αντιστρέφω την 1η :
C3H8(g) 3 C(s) + 4 H2(g) H1΄= +103.85kJ
• Πολλαπλασιάζω την 2η επί 3 :
3C(s) +3 O2(g) 3CO2(g) H2΄= 3·(-393.51)kJ
• Πολλαπλασιάζω την 3η επί 4 :
4H2(g) + 2 O2(g) 4 H2O(g) H3΄= 4·(-241.83)kJ
Αρχικά, πρέπει να ξέρουμε πως μεταβάλλεται η μάζα της κόλασης, συναρτήσει του χρόνου. 'Aρα, πρέπει να γνωρίζουμε τον
ρυθμό μετακίνησης των ψυχών πρός την κόλαση καθώς και τον ρυθμό αποχώρησης από αυτήν. Πιστεύω πως ασφαλώς
μπορούμε να υποθέσουμε ότι άπαξ και μία ψυχή εισαχθεί στην κόλαση, δεν θα αποχωρήσει ποτέ. Έτσι λοιπόν, καμία ψυχή δεν
φεύγει.
Όσο για τον αριθμό των ψυχών που εισέρχονται στην κόλαση, ας εξετάσουμε τις διάφορες θρησκείες που υπάρχουν στον
κόσμο σήμερα.Μερικές από αυτές τις θρησκείες, διακηρύσσουν ότι όσοι δεν είναι μέλη τους, τους περιμένει η κόλαση. Εφ' όσον
υπάρχουν περισσότερες από μία τέτοιες θρησκείες και οι άνθρωποι δεν ανήκουν σε περισσότερες από μία θρησκείες,
προκύπτει ότι όλες οι ψυχές, πηγαίνουν στην κόλαση.
Λαμβάνοντας τους ρυθμούς γεννήσεων και θανάτων ως έχουν, μπορούμε να αναμένουμε ότι ο αριθμός των ψυχών στην
κόλαση, αυξάνεται με εκθετική μορφή. Τώρα, παρατηρούμε τον ρυθμό μεταβολής του όγκου στην Κόλαση διότι ο νόμος του
Boyle ορίζει ότι προκειμένου η θερμοκρασία και η πίεση στην κόλαση να παραμείνουν σταθερές, ο όγκος οφείλει να αυξάνεται
καθώς προστίθενται ψυχές. Αυτό μας δίνει δύο πιθανότητες:
1. Αν η κόλαση διογκούται με ρυθμό μικρότερο από τον ρυθμό εισαγωγής των ψυχών σε αυτήν, τότε η θερμοκρασία και η πίεση
στην κόλαση θα αυξάνεται έως ότου αυτή εκραγεί.
2. Βεβαίως, αν η κόλαση διογκούται με ρυθμό γρηγορότερο από τον ρυθμό εισόδου των ψυχών σε αυτήν, τότε η θερμοκρασία
και η πίεση θα μειώνονται έως ότου η κόλαση παγώσει.
Τι από τα δύο ισχύει λοιπόν:
Αν αποδεχθούμε αυτό που είπε κάποια πρώην μου προς εμένα, κατά την διάρκεια του πρώτου έτους, ότι '...θα κοιμηθώ μαζί
σου όταν παγώσει η κόλαση...' και συνυπολογίσω το γεγονός ότι συνεχίζω να μην έχω πετύχει να έχω σεξουαλικές σχέσεις μαζί
της, τότε η 2η πιθανότητα δεν μπορεί να ισχύει και έτσι, είμαι σίγουρος ότι η κόλαση είναι εξώθερμη και δεν θα παγώσει.