Αρχαίο

Ελληνικό
Θέατρο
• Μια ματιά στα παρασκήνια...
 Κλασική Αθήνα ≈5ος
αι. π.Χ.
Το Αρχαίο θέατρο διαμορφώθηκε πλήρως κατά την κλασική
περίοδο.
Το θέατρο...
...φέρει έναν έντονο θρησκευτικό και
μυστηριακό, αλλά και έναν εξίσου έντονο
κονωνικό και πολιτικό χαρακτήρα κατά την
περίοδο της ανάπτυξής του.
 Περιεχόμενα
Γενικές
Πληροφορίες
01
Χαρακτηριστικά, Η Αρχιτεκτονική
ιστορία,
αντιπρόσωποι. Δομή
02
Τι είναι το κοίλον, η
ορχήστρα και οι
Οι Συντελεστές πάροδοι;
03
Οι ηθοποιοί, ο
χορός, οι Τα 'Σκεύη'
σκηνοθέτες και το 04 Τι βρίσκεται πάνω
κοινό.
στη σκηνή, εκτός
από τους υποκριτές;
01
Γενικές
Πληροφορίες
 Τραγωδία
01 Πρόκειται για την μεταφορά
μιας ανθρώπινης πράξης στην
σκηνή.

Είδη Κωμωδία
Δράματος 02 Έχει ως σκοπό να διασκεδάσει
μέσω κάποιου χιουμοριστικού
θέματος.

Σατυρικό Δράμα
03 Χαρακτηριστικά του ήταν η
κωμική πλοκή, το αίσιο τέλος,
η ελεύθερη χρήση και συχνά η
παρωδία μυθολογικών
θεμάτων.
 Σημαντικότεροι Ποιητές

Τραγωδία Κωμωδία Σατυρικό

• Σοφοκλής
Δράμα
• Αριστοφάνης
• Αισχύλος • Μένανδρος • Αισχύλος
• Ευριπίδης • Πρατίνας
• Αριστίας
 «ἔστιν οὖν τραγῳδία
μίμησις πράξεως σπουδαίας
καὶ τελείας μέγεθος
ἐχούσης[...]”

—Αριστοτέλης, Περί Ποιητικής

 Τα Τραγικά Έργα

Το δράμα ξεκινά με τον πρόλογο, τον οποίο απαγγέλλει ένας ή δύο

χαρακτήρες. Κατόπιν εισέρχεται ο χορός, τραγουδώντας και χορεύοντας
(πάροδος).
Ακολουθεί το πρώτο από τα πολλά επεισόδια και κατόπιν το πρώτο
στάσιμον, κατά το οποίο οι άλλοι χαρακτήρες εγκαταλείπουν τη σκηνή
και ο χορός τραγουδά και χορεύει.

Τα επεισόδια ακολουθούνται από στάσιμα σε μια αρμονική

εναλλαγή ως την έξοδο.
 Τα Κωμικά Έργα
Τα θέματα της Αρχαίας Κωμωδίας
είναι εξαιρετικά ποικίλα:
καλύπτουν το φάσμα των
ανθρώπινων -ατομικών,
οικογενειακών, κοινωνικών, πολιτικών,
πνευματικών- φαινομένων,
επεκτείνονται και στο πεδίο των
μυθολογικών διηγήσεων για θεούς και
ήρωες.
Τα Σατυρικά Έργα
Tο σατυρικό δράμα ονομάστηκε έτσι από τους χορευτές που ήταν
ντυμένοι Σάτυροι και συνοδεύονταν από τον πατέρα τους το
Σειληνό¹.

Χαρακτηριστικά αυτού του είδους έργων είναι:

• η διακωμώδηση της τραγωδίας
• η παρουσία της μυθολογίας, που αποτελεί την κυριότερη
πηγή του κωμικού στοιχείου
• η χρήση χονδροειδών αστείων και χυδαιότητας

¹Οι Σειληνοί ήταν δαίμονες των ρεόντων υδάτων και της ευφορίας της γης,
σύντροφοι του Διόνυσου
 02
Αρχιτεκτονική Δομή
 Κύρια Μέρη

Κοίλον: χώρος για τους θεατές.

Ορχήστρα: Εδώ δρα ο Χορός

Λογείο: εδώ παιζαν οι ηθοποιοί.

 Τα καθίσματα, οι θέσεις
Τα Εδώλια των θεατών.

Ο βωμός του Διονύσου στο

Η Θυμέλη κέντρο της ορχήστρας.
Επιμέρους
Μέρη Η πρώτη σειρά των
Η Προεδρία καθισμάτων όπου κάθονταν
οι επίσημοι.
Μια στοά με κίονες μπροστά από τη
σκηνή. Ανάμεσα στα διαστήματα
Το Προσκήνιο των κιόνων βρίσκονταν θυρώματα
και ζωγραφικοί πίνακες (τα
σκηνικά).
03 Οι Συντελεστές
 Ο ρόλος του ποιητή
Συγγραφέας
Οι θεατρικές παραστάσεις ήταν
βασισμένες στα γραπτά έργα των
ποιητών.

Σκηθονέτης
Ο ποιητής ήταν υπεύθυνος για τη σκηνική
παρουσία και την καθοδήγηση των
υποκριτών και του χορού.
Συνθέτης
Τη συνολική ευθύνη της μουσικής είχε ο
ποιητής που ήταν συγχρόνως και ο
συνθέτης των έργων του.
 Ο χορός

• Ο χορός ήταν μία ομάδα

αντρών που έπρεπε να
τραγουδούν και να χορεύουν
συντονισμένα.

• Από το σύνολο των

χορευτών ξεχώριζε ο
κορυφαίος που καθοδηγούσε
τους υπόλοιπους
Οι υποκριτές
Η ερμηνεία των ρόλων ανήκε σε
επαγγελματίες ηθοποιούς.
Πολλών μάλιστα γνωρίζουμε και τα
ονόματα, όπως του Θεοδώρου,
πρωταγωνιστή της Αντιγόνης, ή του
γνωστού ρήτορα Αισχίνη.
 Το κοινό
• Οι θεατές περνούσαν στο θέατρο ολόκληρη την
ημέρα.

• Τις πρώτες θέσεις, τις προεδρίες, καταλάμβαναν οι

άρχοντες, ενώ η κεντρικότερη και πιο επίσημη
έδρα προοριζόταν για τον ιερέα του Διονύσου.

• Οι θεατές χειροκροτούσαν και επευφημούσαν,

αλλά και δε δίσταζαν να σφυρίζουν και να
αποδοκιμάζουν το έργο, όταν αγανακτούσαν.
 04

Σύνεργα και Σκεύη

 Σκεύη
Στην αρχαία γλώσσα σκευή ονομάζονταν όλα τ᾽
απαραίτητα, ρούχα και εξαρτήματα, για την
εμφάνιση ενός στρατιώτη, ιερέα, υποκριτή ή
χορευτή

Σκευοποιός
ήταν στο θέατρο ο τεχνίτης που τα κατασκεύαζε.

Τα έξοδά του κάλυπτε ο χορηγός

 Προσωπεία
(μάσκες)
Τα πρώτα θεατρικα προσωπεία ήταν πάνινα,
αργότερα οι ενισχυθηκαν με γύψο ή κόλλα.

Τα ανοίγματα για το στόμα και για τα μάτια ήταν

μεγαλύτερα από το φυσικό, ενώ πρόσθετα, ήταν τα
μαλλιά, τα γένια και τα μουστάκια, όλα από μαλλί.
Σωμάτια
Παραγεμίσματα μέσα από το
ντύσιμο, μπρός και πίσω, για
να φουσκώνουν οι κοιλιές και
τα οπίσθια·
 Εμβάδες και Κόθορνοι
Οι εμβάδες ήταν κνονικά καθημερινά δερμάτινα υποδήματα
(όχι πέδιλα!)
Τους κοθόρνους, οι υποκριτές και χορευτές τούς φορούσαν
μόνο όταν παρίσταναν γυναίκες και θεούς
 Πηγές
Γενικές Πληροφορίες
Γενικές Πληροφορίες ΙΙ
Οι συντελεστές της παράστασης
Ο χορός
Η αρχιτεκτονική του θεάτρου

Φλώρου Ειρήνη Ε3