PETA Module 8

(Performance
Task) Pagsulat
ng sariling ulat-
balita
Most Essential Learning Competency
F7PN-IIIj-17
Nasusuri ang mga salitang ginamit sa
pagsulat ng balita ayon sa napakinggang
halimbawa.
F7PB-IIIj-19
Natutukoy ang datos na kailangan sa paglikha
ng sariling ulat-balita batay sa materyal na
binasa.
Mga Panandang Anaporik at
Kataporik
Sa pagpapahayag ay may dalawang paraang ginagamit
upang mapag-ugnay ang pangungusap. Ito ay sa
pamamagitan ng pagpapatungkol o reperensiya. May
dalawang uri ang pag-uugnay na ito. Ito ay ang
anapora o sulyap na pabalik at katapora o sulyap na
pasulong.
Mga Panandang Anaporik at
Kataporik

Ang anaporik o sulyap na pabalik

ay ang reperensiya kung
binanggit na sa unahan ang
salita.
Mga Panandang Anaporik at
Kataporik
Ang matanda sa pamilya ay dapat nating
pahalagahan. Utang natin sa ating magulang,
lolo, o lola ang ating mga buhay at kinabukasan.
Sila ang kumakalinga sa atin noong mga bata pa
tayo. Suklian natin ang kabutihan nila sa atin.
Mga Panandang Anaporik at
Kataporik

Ang kataporik o sulyap na pasulong

ay ang reperensiya na binabanggit
sa dakong hulihan na nagdudulot
ng kasabikan o interes sa pahayag.
Mga Panandang Anaporik at
Kataporik
Sila ang aking iginagalang. Sila ay nararapat na
parangalan. Sila ang tunay na matatalino lalo
na pagdating sa karanasan. Sa matatanda sa
pamilya ko natutuhan ang maraming bagay.
Sila ang mga lolo at lola ko na aking iniidolo.
 Suriin kung ang pahayag ay may panandang
anaporik o kataporik. Isulat sa kahon ang sagot.

Ang Senior Citizens Act ay mas pinabubuti pa. Ito ay

malaking tulong lalo na sa matatandang mahihirap
ang buhay. Ito ang magbibigay proteksiyon sa kanila
upang masiguro ang maayos nilang kalagayan
pagsapit ng edad 60 pataas.
 Suriin kung ang pahayag ay may panandang
anaporik o kataporik. Isulat sa kahon ang sagot.

Siya ay may malaking malasakit sa matatanda. Si

Miriam Defensor Santiago ay nagsulong ng bagong
batas para sa mga senior citizen.
 Suriin kung ang pahayag ay may panandang
anaporik o kataporik. Isulat sa kahon ang sagot.

Tayo ay dapat na maging magandang halimbawa.

Alagaan natin ang ating magulang hanggang sa
kanilang pagtanda. Ang mga anak na tulad natin ang
dapat magpasimula nito.
4 pix 1 word
M_M_ _AY_ _
B_L_ _A
Ang aking idol……
Bakit dapat na maging
bahagi ng pang-araw-araw
na buhay ng tao ang
pakikinig, panonood, o
pagbabasa ng balita?
Bakit mahalagang masuri
ang mga salitang gagamitin
sa pagsulat ng BALITA?
Ang Hatol ng Madla
1. Taas-presyo ng petrolyo,
humigit pa sa inaasahan
 2. Kampanyan para sa local
positions, simula na ngayong araw
3. 30 milyong doses ng bakuna
sa 5-11 anyos, kasado na.
 4. Residential area sa Muntinlupa,
natupok; pinsala aabot sa halagang P500k
BALITA
Ano nga ba ang
balita?
 BALITA
Ang balita ay isang bagong impormasyon
tungkol sa isang mahalaga at kagaganap na
pangyayari. Anumang pangyayari na may
epekto sa malaking bilang ng tao, tuwiran
man o hindi tuwiran, ay maituturing na
mahalagang balita.
 BALITA
Maaaring pagmulan ng balita ang mga
ahensyang local at dayuhan.
Gayundin, maaaring manggaling ang
balita sa ahensya ng gobyerno,
pribadong organisasyon o sibikong
grupo, at maging ang mga indibidwal.
 BALITA
Maging ang sariling pamayanan o
komunidad ay maaaring pagmulan ng balita
– sariling bahay, kapitbahay, kalye, barangay,
palengke, parke, paaralan, o alinmang pook
na magkaroon ng mga kaganapang maaaring
makaaapekto kaagad sa maraming buhay ng
tao.
 BALITA
Maging ang sariling pamayanan o
komunidad ay maaaring pagmulan ng balita
– sariling bahay, kapitbahay, kalye, barangay,
palengke, parke, paaralan, o alinmang pook
na magkaroon ng mga kaganapang maaaring
makaaapekto kaagad sa maraming buhay ng
tao.
URI NG BALITA
 BALITANG PANLOKAL
Tumatalakay sa mahahalagang
pangyayari sa isang tiyak na bahagi
ng bansa (munisipyo, lungsod,
lalawigan).
BALITANG PANLOKAL
 BALITANG PAMBANSA

Tumatalakay sa mahahalagang
pangyayari sa buong bansa.
BALITANG PAMBANSA
BALITANG PANDAIGDIG

Tumatalakay sa mahahalagang pangyayari

sa iba’t ibang bansa sa daigdig.
BALITANG PANDAIGDIG
BALITANG
PANG-EDUKASYON
Tumatalakay sa mga pangyayaring
may kinalaman sa edukasyon.
 BALITANG
PAMPOLITIKA
Tumatalakay sa mga pangyayaring
may kinalaman sa politika.
BALITANG
PAMPALAKASAN
Tumatalakay sa mga pangyayaring may
kinalaman sa mga palaro at kompetisyong
pampalakasan
BALITANG
PANTAHANAN
Tumatalakay sa mahahalagang
pangyayaring may kinalaman sa
pamamahala ng tahanan.
BALITANG
PANGKABUHAYAN
Tumatalakay sa mahahalagang
pangyayaringmay kinalaman sa Negosyo at
takbo ng kabuhayan ng bansa.
BALITANG
PANLIBANGAN
Tumatalakay sa mahahalagang pangyayaring
may kinalaman sa larangan ng telebisyon,
radio, pelikula, tanghalan, at iba pa.
PAGSULAT NG BALITA
Kredibilidad ng balita
1. Katiyakan at
katotohanan
– kailangang tama at tumpak
ang mga impormasyon; hindi
hinulaan o inimbento lamang.
2. Balanse

– Iulat ang magkabilang panig

ng isyu lalo na kung
kontrobersyal ito.
3. Kalinawan

-liwanagin ang lahat ng

impormasyon upang mawala
ang pagdududa ng babasa.
Aktwal na Pagsulat
ng Balita
Tandaan! Simulan sa pinakamahalagang
impormasyon patungo sa hindi
gaaanong mahahalagang detalye.
Katulad ng iba pang sulatin,
mayroon itong simula, gitna, at
wakas. Nakabaligtad na pyramid
ang istilong ginamit sa pagsulat
ng balita.
Tandaan!
Tandaan!
Bigyang-diin ang tao (Sino?), ang
pamamaraan (Paano?), ang sanhi o
dahilan (Bakit?), ang pangyayari
(Ano?), ang pinagganapan (Saan?),
at panahon (Kailan?)
Tandaan! Dapat sa sagutin nang maikli ang
unang pangungusap ang anim na
tanong na binanggit. Tinatawag
itong lead sentence o paksang
pangungusap. Kung hindi posible,
dapat na makita ang sagot sa
ikalawang pangungusap.
Gumamit kaagad ng salitang
kilos, hanggang maaari.
Tandaan! Halimbawa:
DUMIPENSA at humingi ng
paumanhin si National Capital
Region Police Office chief Maj. Gen.
Debold Sinas dahil sa ginawa nitong
“mañanita” o salu-salo para sa
kanyang kaarawan noong
nakaraang linggo.
Tandaan! Sino? Maj. Gen. Debold Sinas
Bakit? Dahil sa ginawang
“mañanita” o salu-salo para sa
kanyang kaarawan
Paano? Dumipensa at humingi ng
paumanhin
Ano? Kaarawan
Saan? Sa naganap na salu-salo
Kailan? Nakaraang lingo
Tandaan! Ang susunod na talata ay
kailangang maglahad ng mga
impormasyong may kaugnayan sa
lahat ng bingaggit sa paksang
pangungusap. Tandaang hindi
dapat mawala sa pokus ang mga
ilalahad. Ang lahat ng isusulat ay
may direktang kaugnayan sa
paksa.
Tandaan!
Dapat na maikli at nakakukuha
kaagad ng atensyon ang pamagat o
headline. Gumamit ng
makapangyarihang salita
Tandaan!
NCRPO Chief Sinas dumipensa sa
ginawang ‘party’; nag-sorry
Tandaan! Ilan pang mga paalala:
1. Isang ideya lamang sa bawat
pangungusap
2. Iwasan ang mahahabang
pangungusap. Mas mabuting
gumamit ng 23-25 salita lamang sa
bawat pangungusap.
3. Dapat na tuwiran at lohikal ang
paghahanay ng mga kaisipan upang
mailhad nang malinaw ang aktuwal
na pangyayari.
Tandaan!
4. Gumamit ng mga simpleng salita
lamang. Huwag gumamit ng parehong
salita sa loob ng isang pangungusap.
Humanap ng kasingkahulugan nito.

5. Pumili ng masisidhing pandiwa

upang bigyang-diin ang aksyon o kilos.
Tandaang ang mga pangungusap ay
dapat na nasa aktibong