СЕМИНАРСКА РАБОТА

ОСНОВИ НА ЕКОНОМИЈА

ТЕМА:
ВЛИЈАНИЕТО НА КОРОНАВИРУСОТ ВРЗ EКОНОМИЈАТА
 

Изработиле:
Сара Димитровска 084164
Ментор: Ивана Велкова 084186
Проф. Дарко Лазаров Филип Лазаров 084168
ВОВЕД

 Влијанието на економските и здравствени кризи врз малите и големите претпријатија

 Потрага по разни мерки и решенија
 Влијанието врз агрегатната понуда и побарувачка
 Последици
Пазарен труд
 Со ширење на корона вирусот се појавуваат многу промени
 големо и драстично намалување на некои групи на потрошувачката, трговијата, инвестирањето
 Промени и последици се забележуват и кај пазарниот труд
 Неочекувана контракција на пазарите на труд, криза на невработеност, нееднаквост помеѓу позициите на вработените
 Во секоја рецесија имаме добитници и губитници од кризата
 Најзагрозени :
 Угостителство
 Трговија на големо и мало
 Персоналните услуги
 Здравствените работници
 Најмалку загрозени и изложени на ризик :
 Канцелариските работници
 Научници
 Инжинери
 ИТ работници
 Бизниси кои имаат позитивен раст за време на оваа криза :
 Интернет продажбата
 Компаниите кои ни даваат пристап до најпознатите филмови и серии
• Повеќе од половина од вработените и
компаниите во Северна Македонија се
погодени од оваа економската криза.

• Положбата кај самовработените и помалите

бизниси е дополнително критична.

• Па за да можат работодавачите да се
справат на некој начин со оваа криза тие ги
намалувале платите и ги прекинале
секаквите дополнителни исплати.

• Оние кои биле невработени постепено ја

губеле надежта во себе дека ќе најдат
работа, а и доходот во нивното домаќинство
се намалувал.
• Па според разни истражувања се дошло до заклучок
дека најголем дел од населението во вакви лоши и
непосакувани услови може да издржи најмногу до три
месеци ако го употребуваат главниот механизам за
справување со новата економска криза т.е. со
сведување на потрошувачката на минимум.

• Оваа кризата започнала да се чувствува во неколку

економски сектори како:
• туризмот
• угостителството
• Малопродажбата
• За кратко таа се проширила и низ целата економија.
• Компаниите се соочиле со проблем
да ги пласираат своите производи, а
тоа најчесто се однесувало на
извозните компании, чиј пласман бил
откажан од страна на купувачите
поради поскапувањто на
транспортот.

• Од друга страна отежнувањето во

функциунирањето на бизнисот било
и поради тоа што многу од
работниците се снабдувале т.е.
земале боледување со цел да се
грижат за своите деца.

• Па поради тоа имало и :

• отпуштање на некои од
вработените
• намалување на плата
• зголемување на работното
време.
• Низ текот на модерната економија на човештвото се случиле повеќе економски кризи :

• Нафтената криза во 1980те

• технолошката “Dot-com” криза
• Енергетската криза во 2000тите
• големата станбено-финансиска криза во 2008ма

• Најголем дел од кризите во изминатите 2000 години биле предизвикани од :

• финансов аспект
• енергетски аспект т.е. кризи предизвикани од недостаток на нафта, нафтени деривати
или електрична енергија

• Светската економија преставува еден вид на жива материја која историски гледано е
ранлива на големи флукцуации/промени и на чести кризи.
• Здравствената криза со која се справуваме во овој период е доста различна и интересна за анализа од
повеќе аспекти :

• Еден од нив е позитивниот развиток во областа на медицината за време на здравствена криза.

• Втор аспект е дека повеќето кризи имаат неколкумина индивидуи, корпорации, организации или пак
држави кои имаат бенефит од нив. На пример, во станбено-финансиската криза од 2008ма година
најголеми бенефитори беа неколкумина инвестори додека огромен дел од корпорации и обични
потрошувачи беа изложени на ризик.

• Третиот аспект, а воедно и теоријата по која се води ова изтражување е дека има настанато повеќе
дестабилизација низ различни бизнис сектори, отколку класична финансиска криза каде што има
стагнација на економијата.
 Според дадениот график, може да
се забележи дека различните
сектори пред почетокот на
пандемијата биле релативно
стабилни.

Земајќи предвид дека графиконот е

произволен ( и не е по размер) пред
пандемијата се претпоставува дека
секторите се во некоја стабилна
положба.

Меѓутоа, за време на пандемијата,

некој сектор има голема стагнација,
додека друг има експоненцијално
пораснато поради новонастанатата
ситуација.
Негативни влијанија на сектори поради Ковид-19 пандемијата

• Во почетокот на 2020 година, кога коронавирусот почна да се шири низ светот, а потоа и во
С. Македонија, се повеќе држави низ светот почнаа да воведуваат рестриктивни
мерки.

• Први рестрикции кои се воведени:

• настана блокада на авио-транспортот
• затворање на работата на бизниси каде што има голем број блиски човечки интеракции
• локали како што се угостителски објетки, музички концертни хали, филмси и театарски
студиа, спортски терени и други слични беа рестриктирани од нормално работење

• Поради овие причини, овие се сектори кои се негативно зафатени како последица на
превентивните мерки.
Намалување на режимот на авио-превозот

• Проучувајќи го грфикот, може да се

забележи дека падот изнесува дури 23.4
милиони летови помалку на глобално
ниво.

• Аналоген ефект може да се примети кај

Аеродромите во С. Македонија каде што
има пријавено дека дури 62% помалку
патници користиле авио превоз во
периодот до Јуни 2020 споредено со
истиот период од поранешната година.
 Стагнација во Американската филмска индустрија
• Превентивните мерки кои беа воведени на светко ниво
доведоа до :

• престанок на работењето и на кино-салите

• негативно влијание врз филммската индустрија

• продукциските куќи беа принудени да ја затворат својата

продукција на нови филмови во текот на 2020 година

• огромен пад на приходот на американскиот “box office”

• ( График ) од дури 9.22 билиони долари или
детриментални 81.4% пад во споредба со 2019та година

• Како што луѓето инвестираа во домашно уредување и

анимација, гледаноста на филмовите порасна на
интернет апликациите. Оваа заинтересираност покрена
побарувачка кон американската филмска индустрија
која има благо закрепнување (4.49 билиони долари,
113.4% покачување во споредба со 2020).
 Глобална намалена побарувачка на нафта

• Со појавата на вирусот движењето на луѓето е

природно ограничено. Ова ограничување значи
дека сите патувања со персонални возила се
намалени како и целовкупната дистанца на
патување.

• Со ова нормално се намалува побарувачката

за горива. Намалувањето на побарувачката ја
намалило цената на суровата навфта на
рекордно ниско ниво од 19.9 долари на барел
нафта.

• Се очекува покачување на цената на суровата

нафта во наредниот период, најверојатно како
би компензирале за огромните загуби што
целата индустрија ги има претрпено во 2020 и
2021 година.
Позитивни влијанија на сектори поради Ковид-19 пандемијата

• Спротивно на економскиот пад на претходните сектори , се очекува да има покачување на

прометот во други сектори.

• Имено, сите оние кои останаа со стабилни работни позиции или имале доволно парични средства
за време на пикот на пандемијата, се претпоставува дека ги имат пренасочено кон:

• шопинг од дома
• домашно уредување
• домашна занимација
• персонален транспорт
• водење на здрав живот

• Според истражувањето во оваа студија, се развива теоријата дека кризата предизвикана од корона
вирусот не значи дека била криза за сите.
 Раст на онлајн пазарењето

• Откако локални продавници, трговски

центри и помали дуќани беа рестриктирани
од работење, една од најголемите онлајн
продавници, Amazon компанијата успеа да
остане активна за време на сите
превентивни мерки и нејзината популарност
се зголеми неколкупати нудејки брза, точна и
сигурна достава до самото домаќинство.

• Популарноста и релативниот успех на

компанијата се пресликува во нејзиниот
експоненцијален раст на акции кој е
забележан токму во првиот квартал на
2020та година (претставено на дадениот
график).
• Некои сектори не само што не биле
погодени од пандемијата, туку и самата
таа има предизвикано зголемен обем на
работа, промет и нормално профит.

• Компанијата (Amazon) има остварено

голем раст во својот промет низ 2020та
година кој може да се визуализира ако се
погледнат кварталниот извештај за промет
во дадениот график.
Фокусот на здрав живот како позитивно влијание врз бизнис секотрите

Со воведувањето на секојденвните нови рестрикции, луѓето беа принудени поголем дел

од нивното време да го поминуваат дома во затворени протори со цел да се изолираат од
непосакуваниот контакт со новиот вирус.

Така почнала да расте како желбата така и потребата за физичка активност а со тоа и
расте продажбата за разновидни спортски реквизити. Ова ќе доведе позитивен ефект кај
претпријатијата кои се занимаваат со продажба на велосипеди, спортска опрема,здрава
исхрана и разни други реквизити.
• Исто така е зголемена и побарувачка за средтва за личен транспорт како што се моторцикли,
автомобили и електрични тротинети.Во склоп на теоријата која овде се развива, беше
направено истражување во локална Македонска компанија која се занимава со трговија на
возила за персонален транспорт. Нивната забелешка е сумирана во цитатот подолу:

• ‘‘Буџетот кои граѓаните секоја година го планираат за нивните летувања, патувања

во странство овој пат го искористуваа во главно на купување на велосипеди и
моторцикли. Тоа се случуваше поради затворањето на границите и забраната за
патување надвор од државата. Сега ќе се запрашате зошто токму се ставало акцента
на продажбата на велосипеди и моторцикли. Одговорот лежи во рестрективните
мерки т.е. во проглаувањето на полицискиот час. Со воведувањето на полицискиот
час сите бевме прунудени да седеме дома во поголем дел од денот а и со нетрпение
го чекавме моментот кога можеме слободно да се движиме надвор. Па така таа мала
слобода граѓаните сакаа да ја исполнат со некој рекреација односно со возење на
велосипед. И сето ова ни донесе голем бенифит главно во продажбата на
велосипеди. Но се случи нешто неочекувано, продажниот материјал кој беше
планиран за летната сезона се продаде уште во првата третина од сезоната.„
 Зголемена побарувачкана домашна занимација
• Полициските часови и изолациите постепено
предизвикувале се поголема и поголема потреба за
домашна занимација кај луѓето

• Еден дел од денот тие го исполнувале со гледање на

разнии серии и филмови. Со тоа растела гледананоста на
филмовите а со тоа пак растела и популарноста и
побарувачката на страните (апликациите) на кои истите
се гледаат. Една нив била страната Netfix, која за време
на карантинот имала голем раст во нејзините
претплатници и со тоа позитивно влијаните во својата
работа.

• Имено компанијата ја завршила 2020та година со дури 36

милиони претплатници повеќе за разлика од ланската
година

• Ова се дополнителни докази дека кризата предизвикана

од корона вирусот влијаела позитивно на некои сектори и
дека не е задолжително во секоја криза сите да се
губитници.
Заклучок

• Со појавата на корона-вирусот се појавиле голем број на предизвици кои пак

преставувале голем предизвик како за малите така и за големите компании или
претпријатија.

• Сепак единственото решение за нивната понатомошна работа не било да чекаат да

заврши кризата или да се повлечат туку да воведат и да преземат најразлични мерки и
ризици со кои ќе овозможат нивната работа да биде профитабилна токму и тогаш кога е
најтешко.

• Со текот на времето се забележува пад и раст на најразрлични компании од различни

сектори а со тоа се забележува и пад и раст на невработеноста, на платите и слично.

• Се случува да се појават и нови претпријатија но за жал некоии и да се затворат.

• Но, благодарение на развиената технологија и здравство, полека ќе се разоткријат

најразлични решенија со кои сите влошени работи полека на некој начин ќе се вратат во
нивната првобитна положба.