Starzenie się jako problem społeczny - samotność seniorów

Prezentacja 1
 Problem samotności
• Samotność jest dla osób starszych jednym z
największych zmartwień życia codziennego.

• Duża część osób starszych deklaruje brak

bliskich kontaktów międzyludzkich z żadnym z
kręgów społecznych.
 Badanie
• Temat ten stał się materiałem badawczym dla
„Stowarzyszenia mali bracia Ubogich”, które
zleciło przeprowadzenie specjalnej ankiety
społecznej agencji ARC Rynek i Opinia.
 Badanie
Badanie nazwano: „Sytuacja społeczna osób w
wieku 65+” oraz zostało zrealizowane techniką
„Computer-assisted Telephone Interviewing”
(CATI), czyli na drodze wywiadu telefonicznego.

Uczestnicy badania:
W badaniu wzięło udział aż 600 uczestników w
wieku równym lub wyższym niż 65 lat. Wszyscy
ankietowani obecnie zamieszkują polskie miasta.
 Wyniki badań
• Jak wynika z badania, osoby starsze najczęściej zamieszkują
gospodarstwa jednopokoleniowe - stanowią aż 4/5 wszystkich
badanych. 

• Aż co trzeci senior zamieszkuje gospodarstwo jednoosobowe.

Odsetek samotnie żyjących osób starszych wzrasta aż do 50% w
przypadku osób powyżej 80 roku życia.

• Z samotnością seniorzy walczą głownie poprzez codzienne zajęcia -

oglądanie telewizji, czytanie prasy oraz rozwiązywanie krzyżówek.
Tylko co czwarty badany stara się nawiązywać kontakty z innymi. 
 Wyniki badań - problemy doświadczane
przez seniorów
• Materiały prasowe agencji ARC Rynek i Opinia

Materiały prasowe agencji ARC Rynek i Opinia

 Samotność osób starszych

 
• Samotność seniorów jest realnym i istotnych problemem -
zwłaszcza wśród osób po 80-tym roku życia. 
 
• Aż 3 na 10 osób starczych odpowiedziało, że w swoim życiu
doświadcza samotności i izolacji. Aż 1 na 10 ankietowanych czuje
się tak często, a nawet zawsze! 
• Seniorzy, którzy mają rodzinę, zazwyczaj relacje z nią oceniają jako
bliskie. Mimo tak dobrego wyniku aż połowa badanych chciałaby
poprawić i zacieśnić  te relacje.
Wynik ten jednoznacznie ukazuje, jak samotnie czują się osoby
starsze - nawet wśród rodziny. 
Materiały prasowe agencji ARC Rynek i Opinia
• Aż 3 na 10 respondentów nie posiada bliskich relacji towarzyskich w żadnym z kręgów
społecznych, a 1 na 20 w ogóle nie zawiązało relacji z osobami ze swojego najbliższego
otoczenia (osiedle, parafia itp).
 
• Wśród najbardziej samotnych i wyłączonych z życia społecznego seniorów znakomitą
większość stanowią osoby owdowiałe, mieszkające samotnie i nieposiadające dzieci.
 
• Badanie pokazało, że słabsze relacje międzyludzkie zawiązują  starsi mężczyźni - są oni o
wiele mniej otwarci od kobiet w podobnym ich wieku.
 
• Co najgorsze, aż 1 na 20 osób mieszkających samotnie zupełnie nie ma do kogo zwrócić się
po pomoc i powierzyć swoich trosk.
 
• Dwukrotnie wyższy odsetek wsród tej grupy ludzi nie ma nikogo, komu może zaufać, a aż 1
na 5 osób powyżej 80-tego roku życia nie z na już osób, z którymi mogłaby spędzić wolny
czas (np. pójść na spacer).
 Życie towarzyskie seniorów

 
• Zaledwie 25% respondentów wychodzi na
spotkania towarzyskie raz na pół roku lub
rzadziej. 

• Aż 30% osób w wieku 80+ w ogóle nie

wychodzi na tego typu spotkania. 
Granice i kryteria okresu późnej
dorosłości
 Jednostka sama wpływa na swój rozwój

Obraz psychiki i zachowania się człowieka dorosłego

oraz starego charakteryzuje się znacznym
indywidualnym zróżnicowaniem wskutek podlegania
wielorakim uwarunkowaniom tj:
• historyczno-kulturowym
• pozanormatywnym
• złożoności wzorców zmian rozwojowych 

   
 Czynniki wpływające na określenie wieku
rozwojowego
• mniej ogólnokulturowe normy
•  bardziej styl życia, rodzaj wykonywanych
zajęć, stopień zaangażowania w pracę,
samopoczucie
 Kryteria starości
• kryterium biologiczne
• kryterium socjoekonomiczne, wynikające z
podporządkowania przestrzeni życiowej
współczesnego człowieka czynnikom
socjologicznym, instytucjonalnym , ekonomicznym
• Kryterium psychologiczne najmniej precyzyjne:
dotyczy przeobrażeń osobowościowych, procesów
psychicznych , sfery subiektywnych doświadczeń
Biologiczny wymiar starzenia się i starości
 Mnoga patologia

Mnoga patologia – współwystępowanie kilku

dolegliwości jednocześnie spowodowane
przewagą procesów katabolicznych nad
metabolicznymi.
 Psychospołeczny wymiar starości
• Duża ilość strat wzbudzających negatywne
emocje
•   Konieczność przeformułowania na progu
starości swego całego dotychczasowego życia,
przystosowania się do nowych warunków
 Zdarzenia krytyczne w starości
• utrata zdrowia, kondycji, atrakcyjności
fizycznej
•  utrata bliskich osób
•   utrata statusu społecznego i ekonomicznego
•    utrata poczucia przydatności i prestiżu
•   zbliżająca się perspektywa śmierci
Teorie adaptacji do starości
 1. Teoria aktywności
Osoby starzejące się optymalnie to takie, które
pozostają aktywne, obecne w życiu społecznym.
 2. Teoria wycofania się
Wyłączenie się z życia społecznego stanowi
naturalną i funkcjonalnie ważną potrzebę
rozwojową człowieka w późnej starości.
 3. Teoria stresu starości
Krytyczne zdarzenia w życiu starzejącego się
człowieka są traktowane jako stresory
zmuszające go do readaptacji.
 Możliwości jednostki – potrzeby
• potrzeba wykonywania społecznie użytecznych działań
• potrzeba uznania za część społeczeństwa i odgrywania w nim

określonej roli
• potrzeba utrzymywania normalnych stosunków towarzyskich
• potrzeba autoekspresji i poczucia dokonań;
• potrzeba odpowiedniej stymulacji psychicznej i umysłowej
• potrzeba ochrony zdrowia i opieki społecznej, odpowiednio
ustalonego trybu życia i utrzymywania stosunków z rodziną
• potrzeba duchowej satysfakcji