piątek, 3 marca 2023

Psychologia rozwoju człowieka w cyklu życia 🧠

Wprowadzenie
1. 1875 rok- opracowanie mechanizmu zapłodnienia

2. Dzieciństwo w okresie średniowiecza: coś zupełnie innego niż aktualnie,

dzieci nie miały specjalnych przywilejów po ukończeniu 5-6 roku życia
(przestawały wtedy być dziećmi), głównie odbywało się na wsiach, bardzo
szybko musiały iść do pracy, były traktowane jak siła robocza, wiele dzieci
umierało, do 10 roku życia przeżywało około połowa dzieci, rodzice mniej
przywiązywali się do swoich dzieci, niż aktualnie. Rzadko znajduje się groby
dziecka, co może wskazywać, że śmierć dzieci była mniej celebrowana, niż
śmierć dorosłych. Dzieci były inaczej niż aktualnie postrzegane w sztuce.
Ludzie nie wiedzieli skąd się biorą dzieci. (W spermie żyją małe ludziki, i on się
później rozwija). Dzieci miały zabawki, zwracano uwagę, że dzieci nie są, aż
tak rozwinięte poznawczo jak dorośli, czy starsze dzieci.

3. John Locke- dziecko kształtowane przez otoczenie

• Umysł ludzki jest niezapisaną tablicą (tabula rasa), na której dopisujemy

swoje znaki. W ten sposób człowiek się rodzi, przychodzimy na świat bez
cech, potrzeb, i wszystko to co czyni nas aktualnymi osobami jest związane
z czynnikiem środowiskowym.

• Rodzice powinni zapewniać dzieciom materiał do nauki i zdobywania

doświadczeń

• Wychowanie to podstawa rozwoju.

4. Jean Jacques- Rousseau- dziecko naturalnie dobre i czyste

• Człowiek jest z natury dobry, taki przychodzi na świat, nie jako czysta
karta. Przychodzi na świat z całym swoim potencjałem, ma dobre cechy i
chce je rozwijać i realizować. Dzieci nie powinny być wychowywane w
mieście, koniecznie na wsi.

• Napisał poradnik dla rodziców- Emil

• Rozwój powinien być neutralny, w tempie typowym, dla każdego dziecka

• Wychowanie to umożliwianie dziecku swobodnego wzrostu i dojrzewania

1
• Rozwój jest uwarunkowany naturą dziecka.

• Jego zalecenia dotyczy tylko chłopców, jeżeli chodzi o dziewczynki to nie

trzeba jej nawet uczyć czytać, bo po co. Jej rolom jest czekanie, aż Emil
dorośnie, zabawi się i do niej wróci, wezmą sobie ślub. XDDD

4. XX wiek- Stulecie dziecka- Edukacja w Polsce

• 1919 rok- Wprowadzenie obowiązku szkolnego w PL. Spotkało się to z

krytyką społeczeństwa, gdyż odrywało dzieci od pracy.

• 1921 rok- analfabetyzm w PL- 33% osób powyżej 10 roku życia, nie potra
czytać;

• 1939 rok- objęto nauczaniem 91% dzieci: szkoła rozpowszechniona, ale

wykształcenie elitarne, bardzo mało miejsc w liceach i na uniwersytetach,
więc tylko osób, z wyżej sytuowanych rodzin miały możliwość tej edukacji;

• Reforma 1961 rok- szkoła powszechna, z jednakowym programem w całym

kraju. Obowiązek szkolny= obowiązek ukończenia szkoły podstawowej.

• Około 20% absolwentów szkoły podstawowej wybierało licea (głownie

uczniowie z rodzin inteligenckich), co utrwalało podziały klasowe

• Lata 70 i 80 upowszechnienie edukacji średniej

• Lata 90 i 2000 upowszechnienie edukacji wyższej, odsetek w ratach 90

około 10% naszych rówieśników studiowało, obecnie prawie 60%. Czemu?-
Bo mogą XD

5. W ten sposób powstała Psychologia rozwoju w cyklu życia (life- stan

Developmental Psychology).

• W starożytnym Rzymie można było porzucić dziecko, bez żadnych

konsekwencji, bo np. Urodziło się dziewczynką.

• Wiek jest osią, na której „oznacza się” moment wystąpienia zdarzenia

powodującego zmianę, albo zmiany same w sobie

• Psychologia rozwoju człowieka jest zmienną streszczająca dotychczasowe

zmiany biologiczne, społeczne itp.

• Aktualnie jeżeli wszystko idzie dobrze to jesteśmy bardziej stabilni

emocjonalnie (korą przedczołowa, systemy przedczołowe są
odpowiedzialne i bardzo emocjonalnie na wszystko reagują), kora
przedczołowa rozwija się do 30 roku życia, więc jeszcze bardziej się
zmienimy

2
fi
6. Jakie są rodzaje zmian rozwojowych (ważne na egzamin!!!)

• Zmiany uniwersalne są uwarunkowane genetycznie, nikt nie ma wpływu,

kiedy zacznie się rozwijać np. Rozpoczęcie chodzenia, Menstruacja. Rozwój
motoryczny przebiega podobnie u, każdego z nas. Wszyscy mamy to samo,
więc jesteśmy do siebie podobni i mamy dużo wspólnego, możemy się
nawzajem stymulować do rozwoju.

• Normatywne zdarzenia życiowe

• Zmiany wspólne- są związane z doświadczeniem społecznym. Pewną normą

stają się pewne życia. Aktualne doświadczenia wspólne np. Studiowanie
bedzie na nas wpływać w przyszłości i zawsze z tymi osobami będziemy
mieli wspólne doświadczenie.

7. Dwa zegary odmierzający bieg ludzkiego życia:

• Zegar biologiczny- 1 rok życia- dziecko uczy się chodzić- wymagania

naciski, konieczność, przystosowanie się do zmian i zadań- wzrost
(poczucia) samodzielności,

30- 40 rok życia- oznaki starzenia się, pojawiają się dzieci

• Zegar społeczny- 6/7 rok życia- dziecko idzie do szkoły

30- 40 rok życia- opieka nad dzieckiem w wieku przedszkolnym

• Punkty zwrotne- rozwój osobowości , jakość życia, nauka bycia

przewodnikiem życia

8. Zmiany indywidualne- no bo pomimo tego, że wszyscy byliśmy w

podstawówce, dojrzewaliśmy, mieszkamy w Polsce, mówimy po polsku i mimo
wszystko różnimy się od siebie. Np. Ludzie, na których tra amy,
uwarunkowanie genetyczne, miejsce zamieszkania, dostęp do infrastruktury

Z reguły dziewczynki i kobiety maja wyższe kompetencje społeczne niż

chłopcy i mężczyźni. Rosną kompetencje społeczne, spada agresja.

Faceci, kiedyś musieli zdobywać jedzenie i wynika z uwarunkowania

genetycznego, i pełne normy uwarunkowane z płcią.

Więcej skutecznych prób samobójczych podejmują mężczyźni, kobiety przez

uwarunkowanie genetyczne

3
fi
 9. Badania w psychologii rozwoju:

• Badania poprzeczne- testuje samoocenę i okazuje się, że na wymiarze 0-10

ma na 8, ma około 20 lat. Myślę sobie, czy doświadczenia tej osoby z okresu
przedszkola i szkoły wpływają na to, jaką ma samoocenę. GRUPA 1: okres
wczesnego dojrzewania (10-14 lat), GRUPA 2- pełne dorastanie (15- 20 lat),
GRUPA 3- wczesna dorosłość (20-25 lat). Badamy samoocenę, każdej z tej
grupy i wysuwamy wnioski.

• Zalety badań poprzecznych: są szybkie do przeprowadzenia, są dobrym

źródłem hipotez, może sprawdzić związki miedzy wieloma zmiennymi w
tym samym czasie.

• Wady badań poprzecznych: nakładanie się na siebie wpływu wieku i grupy

pokoleniowej

• Badanie podłużne- badanie tych samych osób w pewnych odstępach

czasowych, płynie z nich najciekawsza wiedza dla psychologów np.
Spotykamy się co 5 lat i mierzymy im samoocenę.

• Skłonność do odczuwania winy miedzy 16 a 18 rokiem życiem się

zmniejsza. W wieku 13-16 dzieci maja swoje tajemnice, taki okres po prostu
i to normalne. Zaczynaja także rosnąć kon ikty z rodzicami i od 16 roku
życia kon ikty maleją.

• Wady badań podłużnych: przyzwyczajenie osób badanych (rutyna),

problem z rezygnacją z badaniem.

10. Taka piękna tabeleczka

Stosowanie kar zycznych Jak przebuja rozwój strategii Uprawianie sportu

przez rodziców wiąże się z radzenia sobie ze stresem
rozwojem zdolności do
regulacji emocji u dziecka

Porównać regulacje emocji w

różnym wieku, którzy rodzice
stosują lub nie stosują kar
zycznych
Badanie regulacji emocji u
tych samych dzieci, których
rodzice stosują i nie stosują
kar zycznych, na przestrzeni
10 lat

4
fi
fi
fl
fi
fl
11. Badanie retrospektywne- mamy efekt i mierzymy go kwestionariuszem,
mamy wnioski i później je potwierdzamy, w rozmowie.

Rozwój zachowań zdrowotnych kobiet

Badaczy interesowało jak dochodzi do rozwoju zachowań zdrowotnych u

młodych kobiet. Najpierw przeprowadzono badanie, czy są na diecie, itp i
wywiad na temat kwestii jedzeniowej w dzieciństwie. Czy są związki pomiędzy
tym. Chcieli zaobserwować związek miedzy odżywianiem kobiet teraz, a w
dzieciństwie.

13. Istnieje jakiś stan końcowy, po którym rozwój (czegoś) ustaje. Zmiany
rozwojowe są ukierunkowane na cel, zmiany są z reguły na lepsze. Rozwój to
ciąg zmian, następuje w etapach.

14. Zmiany progresywne: przechodzenie od stanów niższych do wyższych.

Często zmiany rozwojowe mają swoje cykle. Możliwe jest przewidywanie
kolejnego kroku w sekwencji.

15. Rozwój prenatalny- od zapłodnienia do rozwoju (ok. 38-40 tyg.)- fajna ta

prezentacja na egzamin

• Geny i dziedziczenie: przechowywanie przez organizmy cech potomstwu.

• Chromosomy, geny, DNA

• Można żyć z jednym chromosomem, jeżeli jest to chromosom X.

• Okres zygoty: od zapłodnienia do zagnieżdżenia się w ścianie macicy ( kilka

dni)

• Okres zarodkowy/ embrionalny

• Okres płodowy- kończy się porodem

16. Jak poznajemy rozwój?

• Metody pośrednie- nie pozwalają dostrzec jak działa mózg np. Badanie jak
płód reaguje na bodźce dźwiękowe, np. Uderzanie w bęben przy brzuchu i
patrzenie, czy dziecko się rusza, badanie z udziałem noworodków tuż po
urodzeniu, np. Badania przesiewowe słuchu

5
• Metody bezpośrednie badania mózgu: pozwalają rzeczywiście
zaobserwować mózg np. Ultrasonogra a- często używane, w okresie ciąży,
możemy zaobserwować jak przebiega rozwój ruchowy, np. Badanie za
pomocą rezonansu magnetycznego- badanie przepływu krwi w mózgu,
które środki są aktywne, fMRI.

14. Już po 30 dniach można zaobserwować zalążki rdzenia kręgowego, półkul

mózgowych, korą mózgową jest słabo rozwinięta, poruszają się
bezwarunkowo, nie ma kontroli nad odbieraniem bodźców i reagowaniem. Ok.
4/5 miesiąca życia dziecko mniej się rusza, zaczyna reagować na bodźce. OK.
6/8 miesięcy mamy komplet komórek nerwowych, które będą nam
towarzyszyć do końca życia, chociaż wazy 1/4 wagi mózgu. Mózg kończy się
rozwijać pomiędzy 25-30 r.ż

15. To co działo się w okresie płodowym rozwija się nadal po porodzie. Rozwój
jest ciągły, nowo narodzone dziecko rozpoznaje głos matki, ma dobrą pamięć.
Możemy na podstawie zachowań płodu, wyciągnąć wnioski jak on będzie żył
później. Jeżeli płód jest bardziej ruchliwy, to jako dziecko również takie będzie.

16. Teratogeny (wszystkie czynniki zew. Względem dziecka, które wpływają w

okresie płodowym źle na jego rozwój)

• 10-15% zaburzeń diagnozowanych okołoporodowo- geny

• 10%- środowisko

• 75-80%- wspólny efekt czynników genetycznych i środowiskowych, które

wchodzą ze sobą w interakcje.

• 3D- DRUGS, DISEASES, DIET

• DRUGS: tytoń( dzieci rodzą się mniejsze, prawdopodobnie chodzi o

ukrwienie łożyska, które transportuje jedzenie), alkohol, amfetamina,
kokaina itp.

• DISEASES- np. Różyczka, AIDS

• DIET- niewłaściwe odżywianie: wapń jest ważny, jeżeli jest za mało, to

organizm przekaże wapń z kości matki

• Stres: oś HPA (podwzgórze, przysadka, nadnercza)

6
fi
17. Genetyka zachowania- badania bliźniąt

7
8
9
10