Zer gehiago dago hizkuntza baten atzean?

Hizkuntza mundua ikusteko modu bat da, kulturarekin

00.
lotura handia duena. Hizkuntzek, itzultzeko zailak diren
emozio, sentsazio, kontzeptu eta hitzak biltzen dituzte.

ABIA GAITEZEN
Esperientzia Didaktiko Biziak
Hizkuntzak ikasteko eta
irakasteko ikusmoldeak.
Hizkuntzen trataera integrala
eta integratua

2023-09-30
1.Hizkuntzak ikasteko eta irakasteko
ikusmoldeetan sakontdu
1.1.Hizkuntzak irakasteko ikusmoldea(k)
1.2 Hizkuntzen trataera integrala
2.3 Hizkuntzen trataera integratua

2.Teoria eta praktika uztartu.

Ikastetxeetara nola eraman
 HIZKUNTZA ETA KOMUNIKAZIOA

- Zuretzat zer da hizkuntza?

- Zertarako erabiltzen dituzu? Zein da

00.
hizkuntzen funtzioa?

- - Iruzkindu honako esaldi hauek:

Ez duzu zer bat benetan ulertu, zer hori
amonari azaltzeko gauza ez zaren arte” (Albert
Einstein 1879-1955).
ABIA Munduari
El verdadero significado de las cosas se
GAITEZEN…. encuentra al tratar de decir las mismas cosas
begiratzeko modu
Gaian sartzeko con otras palabras." (Charles Chaplin 1889-1977).
bat
 Hizkuntza nola ulertzen dugun,

01.
horren araberako didaktika egingo dugu.

#DIDAKTIKA
- Zer irakatsi?
- Nori irakatsi?
IKUSMOLDEA - Nola irakatsi?
- Noiz eta non irakatsi?
ETA - Zergatik irakatsi?
DIDAKTIKA - Zertarako irakatsi?
- Zein emaitza lortzeko?
 , HIZKUNTZAK IKASTEKO eta IRAKASTEKO MOLDEAK

A, B eta C gela dituzu. Aztertu lehenik banaka eta gero

01. talde txikian:

.
-Irakaslearen rola eta eskaintzen duen laguntza mota.
-Gela bakoitzean ikusten ditugun indarguneak. Ikasleek
IKUSPEGIAN zer ikasten dute?

SAKONTZEN -Gela bakoitzean ikusten ditugun hobetzekoak.

-Egin loturak zure esperientziarekin eta eman adibideak
T
 Talde handian sozializatu talde txikietan hitz eginakoa
eta aztertu.

01. •

.
Zein gelarekin identifikatzen zarete? Zein
eredutatik zatozte?

• Zer gertatu zaizue hórrela ikasi duzuenean?

IKUSPEGIAN • Zein/zeintzuk iruditzen zaizue/zaizkizue izango

liratekeela modurik egokienak?
SAKONTZEN
• Zeinen aldeko apustua egingo zenukete? Zergatik?
01. .

IKUSPEGI
GRAMATIKAL/
ESTRUKTURALA
 IRAKURRI ONDORENGO BI TESTUAK

Benetakoharribitxibatdasprakotranbialehen
01. .
Obrabateanharrigarriadenmaisutasunezidatzia.

Dorto kabatero sikodu zuebis to soa etabe giber

IKUSPEGI dekoa.

GRAMATIKAL/
ESTRUKTURALA. - Zein oztopo izan dituzu?
Beharrezkoa da? - Zein eratako informazioak lagundu dizu oztopoa
gainditzen?
- Zein ondorio atera dezakegu?
01. .

IKUSPEGI
TESTUALA
Beharrezkoa?
Asteko zein egun da 2012ko martxoaren 8a? Jai eguna izan al zan Errusian?
 
- Nola lortu duzu asmatzea? Zer egin duzu?
 Ikuspegi
soziodiskurtsiboa

01.
Ikuspegi Hartzailea
gramatikala Helburua
Intentzioa Ikuspegi
Egoera komunikatibo erreala testual eta
Praktika soziala funtzionala
.
Testu generoak

IKUSPEGI
SOZIODISKURTSIBOA
https://www.youtube.com/watch?v=7I0nwtFILbU
 #IKUSPEGI SOZIODISKURTSIBOA

• Jarduera soziala

01. .
• Hizkuntza ekintzan oinarrituta: Hizkuntza erabiltzen
dugunean, komunikazio ekintza egiten dugu:
deskribatu, azaldu, kontatu, eztabaidatu …

• Funtzio komunikatiboa aldarrikatzen du.

IKUSPEGIAN
• Hizkuntzarekin aritzean, testuak sortzen ditugu, ez
SAKONTZEN esaldi soilak: narrazio testua, argudio testua…

• Testuak giza jardueraren produktu dira.

• Testu bakoitzak bere testuingurua du.

 #IKUSPEGI SOZIODISKURTSIBOA

01. • Helburua: ikaslea gaitzea testuinguru ezberdinetan hizkuntzarekin

modu eraginkorrean komunikatzeko: hartzaile, helburu, gai, toki
. sozial… ezberdinetara egokitzeko.

• Hizkuntzak irakasteak komunikazioa izan behar du oinarrian.

IKUSPEGIAN
SAKONTZEN • Ikasgela komunikazio-gune pribilegiatu bihurtu, ikasleek denetariko
komunikazio-jardueretan parte hartzeko, eraginkortasunez.
 #HIZKUNTZAK IRAKASTEKO KOMUNIKAZIOA oinarrian izanda,
hizkuntzen garapena gertatuko da:

01 1 TESTU GENEROETAN oinarrituta, hizkuntzen arteko elkarlanean

#HIZKUNTZEN TRATAERA INTEGRATUA

2 Jakintza arloetako edukiak lantzearekin batera

HIRU #HIZKUNTZEN TRATAERA INTEGRALA

GILTZARRI 3 #ELKARREKINTZAN edo #MODU DIALOGIKOAN

- Hiru horiek osatzen dute hizkuntzak ikasteko eta irakasteko

ikuspegia
 #TESTU-GENEROEN MULTZOAK
(Dolz eta Schneuwly, 1997)

EGINTZEN
NARRAZIOA: KONTAKETA ARGUMEN-
AZALPENA: DESKRIBA-
TAZIOA: gai
irudimenean : PENA:
eztabaidagarr ezagutzen instrukzioak
kokatutako errealitatean
i bati buruz sorkuntza eta
istorioen gertatutako eta
ikuspuntu bat adierazpen
adierazpena. ekintzen berri preskripzioak
azaltzea.
ematea. egitea

TESTU POETIKOAK
GENERO MULTZOA TESTU MOLDE (genero multzoen
barnekoak)
KONTATU (narrazioa) Ipuin zoragarria, alegia, abenturazko
kontakizuna, zientzia-fikziozko kontakizuna,
txistea, eleberria, asmakizuna…

KONTATU (relatar) Bizitzako kontakizuna, bidaia kontakizunak,

norberaren egunerokoa, autobiografia, gertaerak,
erreportaia, kontakizun historikoa…

ARGUDIATU Debatea, iritzi artikuluak, blogak, argudiozko

elkarrizketak, erreklamazio gutuna, eskaera
gutuna, errekurtsoa, editoriala, saiakera…

AZALDU Hitzaldia, aditu bati elkarrizketa, azalpen testua,

artikulu entziklopedikoa, txosten zientifikoa, ohar-
hartzea…

EGINTZEN Errezeta, arautegia, joko eta jolas arauak,

DESKRIBAPENA iragarpen testuak…
 Adibide erreal bat:
Gipuzkoako Eskola Publikoa da
LHko 2. mailako Euskal jolasak

03. Ikasleen %50ek. H2an ikasten du

Lh 2ko ikasleak: Euskal Jolasak
azaltzen:
- HH5eko ikasleei azaltzeko lanketa
egiten dute, tailer ezberdinetan. Egin
ERABILI VS dutena azalduko dugu
LANDU
 Adibide erreal bat:
Kurtzeberri: Lh 2ko ikasleak: Euskal Jolasak
azaltzen:
ARMIARMAREN JOLASA

03. - HH5eko ikasleei azaldu aurretik gelan

aurkezten ari dira.
- Aurkezpen horrek ba al du egiturarik? Zer
ikusten duzue?

ERABILI VS
LANDU
 GENERO MULTZOA[1] TESTU GENEROAK Maila Maila
E G I E G I

NARRAZIOA Ipuina
mikro
- Denbora

03.
Kondaira
pasarako fikzioa Alegia
Mitoa
Eleberria
Txisteak
Filmak
Antzerkia
Komikia
Abenturazko kontakizuna

ADIBIDE KONTAKETA
abestiak
esperientzia/ gertaerak
bidaia
- Bizi izandakoa
BAT
pasadizoa
gogoratzeko egunerokoa
errutina
autobiografia
biografia
curriculum vitae
eskutitza, postala, e-maila
(lagunei, familiari…)
03.
5-6
Debate sozio-
zientifikoa
. 3-4
Gelako
kudeaketarekin
TESTU loturiko
eztabaidak
GENEROEN LH1-2
Korroko elkarrekintzan argumentazioa:
LANKETA proiektuen aukeraketa
 Abiapuntua
Batxilergoa
DBH 3-4
DBH 1-2
n LH5-6
LH 3-4
LH1-2
ea Lanketa elkarlanean

al Euskara/gaztelania/ingelesa/frantsesa/ arloak
pir
es
a
et
nk
La
 TESTU-GENERO BIDEZKO IRAKASKUNTZA eta IKASKUNTZA
ikasleen komunikazio- gaitasuna trebatzeko bide emankorrena (Dolz &
Schneuwly, 1997).

03. Zein onura ditu? Hizkuntzen trataera bateratuari eta integralari

begira?

- Egoera komunikatibo zehatzei erantzun testual egokia emateko egoeran

jartzen du ikaslea.
GENEROEN
- Aukera ematen diolako irakasleari testuaren alderdi guztiak modu
LANKETAK sistematikoan lantzeko.

#TRANSFERENTZIAK egin litezke

 Zer da zehazki “Am Wasser gebaut”?

03.
TRANSFERENTZIAK
 #TRANSFERENTZIAK

03
Hizkuntzen alderdi diskurtsiboak hizkuntza transferitzen dira
(Idiazabal & Larringan, 1997)

- Testuaren egitura.
- Alderdi diskurtsiboak: koherentzia eta kohesioari dagozkion
irizpideak), ulermen estrategiak,
GENEROEN - Hizkuntzaz besteko alderdiak (begirada, tonua, ahotsa
LANKETAK gorpuzkera…).

Berariaz landu beharko dira hizkuntza bakoitzari

dagozkion alderdi gramatikalak, lexikoak, ahoskera, etab.
 Adibide bat aztertzen: matematika eta hizkuntzaren lanketa

Aztertu bideo honetan irakasleak egiten duen jarduna:

03. Zein da matematikako proiektu honen xedea? Egokia da? Zein alderdi
azpimarratuko zenituzkete?
Zer egiten du irakasleak matematika eta hizkuntza lantzeko?
Zeintzuk dira matematikako klase honetan irakatsi-ikasi dituen edukiak eta
hori egiteko zein hizkuntza eduki hartu ditu aintzat?
Praktika
baten Gipuzkoako Eskola Publikoa da
azterketa Matematika eta hizkuntzaren ikaskuntza artikulatu nahi da
LHko 6. mailako matematikako klasea
Ikasleen %50k. H2an ikasten du
 Jakintza arloko edukiak eta
5. hizkuntza edukiak,
konplexutasunean gora
 Atazen konplexutasuna neurtzeko tresna: Bloom-en
taxonomia
Goi mailako buru-
trebetasunak
Sortu (goi mailako
pentsamendua)

Ebaluatu
Kognizioaren
inplikazioa
Aztertu

Erabili
Oinarrizko buru-
trebetasunak
Ulertu (behe mailako
pentsamendua)

Gogoratu Krathwohl, D. R: a Revision of Bloom`s taxonomie: an overview.

Theory into Practice, 41:4. 212-218.
Atazen konplexutasuna neurtzeko tresna: Bloom-en
taxonomia hedatua
diseinatu, eraiki,
ekoiztu, asmatu Sortu

berrikusi, hipotesiak egin, esperimentatu, Ebaluatu

epaitu, frogatu, kritikatu

alderatu, deseraiki, egotzi, topatu, Aztertu

egituratu, integratu

inplementatu, egin, Erabili

erabili, gauzatu

interpretatu, laburtu, ondorioztatu, inferitu, Ulertu

alderatu, azaldu, adibidez adierazi

identifikatu, zerrendatu, Gogoratu

deskribatu, berreskuratu, izendatu
Pentsamendu egiturak
NOLA EGIN DEZAKE HAU IRAKASLEAK?

- Identifikatu jakintza-arloarekin lotutako lexikoa eta aurrez landu. Kognitiboki konplexuak diren kontzeptuak era
kokatuan arloan. Zenbat eta lexiko gehiago ulertu orduan eta hobea ulermen-trebetasuna

- Identifikatu aurretik zeintzuk izan daitezkeen oztopoak, ikasleei zer laguntza eman ahal dien aurreikusteko:
adibide gehiago, ariketaren bat, gogoeta metalinguistikoa sustatu.

- Ziurtatu ikasleak gai direla lexiko hori beste modu batera azaltzeko, definitzeko, birformulatzeko.

- Ikasleei estrategiak erakutsi hitzen esanahiak eraikitzeko: modelajea egin, erakusteko zer prozedura erabili
duen irakasleak berak. Memoristikoki soilik ikastea saihestu

- Saio batekin ez da nahikoa lexiko horren erabilera eskuratzeko, saio gehiagotan aukera sustatu lexikoa
erabiltzeko, azaltzeko edo birformulatzeko.
Gako bisualak (Key visuals)

EGITURA HORIEK LANTZEKO: esanahien eraikitze-prozesua

aldamiatzeko, gako bisualak edo antolatzaile grafikoak erabiltzeak
asko lagundu dezake.

Adibideak

18/10/2020 Mondragon Unibertsitatea 30

Gako bisuala: kausa-ondorioa
Gako bisuala: kausa-ondorioa
Gako Bisuala: konparaketa
Gako bisuala: prozesua
6
Didaktifikatzen
 • Murgiltze egoera batean: ikasleek bi hizkuntza edo gehiago ikasi
behar dituenean HIZKUNTZEN ARTEKO TRANSFERENTZIAK
SUSTATU (ikasleek bakarrik ezin dute egin, gogoeta
metalinguistikoak sustau, hizkuntzen artkeo kontrasteak).

06.
• Badaude sakoneko hizkuntza- gaitasun komunak: hitz egiteko,
idazteko, ulertzeko estrategiak, hizkuntza-batetik bestera transferi
daitezkeenak. Azalekoak dira, hiztegia, gramatikarekin lotutakoak
(hizkuntza
. bakoitzean berariaz ikasi beharrekoak)

ohar batzuk • Eraginkorra da: hizkuntzak irakastea, genero bidez, ikuspegi

komunikatiboari eta funtzionalari esker, hizkuntza batean ikasitakoa
sintesi eta bestera eramateko aukera eskaintzen digutelako.

ondorio • Hizkuntzak irakasteak ikuspegi komunikazioa izan behar du

moduan oinarrian.
 • Irakasle (hezitzaileak profil berezitua (elebiduna izan behar du).

• Irakasleak hizkuntza-eredu izan behar du: Hizkuntzaren FORMATAN,

ERABILERAN, HIZKUNTZA JARRERETAN.

06.
• Hizkuntzen aldeko hautuan, errespetua erakutsi eta exigituko dituena

• Irakasleak hizkera zaindua erabili beha du:

• Hiztegia keinuz lagundua,
.
• Hizkera motelagoa,
• Errepikapen eta birformulazio asko dituena, galderak eginez
ohar batzuk eraikitzen joango dena.
• Eguneroko esamoldeak ekoizarazi behar
sintesi eta
ondorio • Ezin ahaztu eskolako edukiak H2n garatzen dituztela eta eskolako
hizkuntza MINORIZATUA dagoela.
moduan
• Ikasgela komunikazio-gune pribilegiatu bihurtu, ikasleek
denetariko komunikazio-jardueretan parte hartzeko,
eraginkortasunez.
00. Utopia zeruertzean dago. Bi pauso
egiten ditut aurrera, bera bi pauso
AMAI DEZAGUN…
aldentzen da, eta zeruertza hamar
pauso atzerago mugitzen da. Orduan,
zertarako balio du utopiak?
Horretarako balio du, ibiltzeko.

Eduardo Galeano
7
ESKERRIK ASKO DENOI