IRAKURKETA PLANA

IRAKURKETA PLANA

2
 IRAKURKETA PLANA

AURKIBIDEA

0. Sarrera ........................................................................................................ .. 5

1. Helburuak orokorrak...................................................................................... . 6

2. Haur Hezkuntza............................................................................................. 7

2.1. Haur Hezkuntzako jarduerak komunikazio ikuspegitik....................... 7

2.2. Haur Hezkuntzako jarduerak kontzientzia fonologiko aldetik............... 9

3. Lehen Hezkuntza......................................................................................... .... 12

3.1. LH 1.zikloa.......................................................................................... 12

3.1.1. Jarduerak................................................................................. 12

3.2. LH 2.zikloa........................................................................................ .. 13

3.2.1. Jarduerak................................................................................. 13

3.3. LH 3.zikloa............................................................................................ 15

3.3.1. Jarduerak................................................................................. 15

4. Alerta adierazleak............................................................................................. 17

5. Laguntza emateko modu ezberdinak................................................................ 20

6. Irakurketa teknika eta estrategia ezberdinak.................................................... 22

7. Zer egin dezaket seme-alabek irakur dezaten................................................. 23

8. Bibliografia........................................................................................................ 23

9. Eranskinak......................................................................................................... 25

9.1. I. ERANSKINA (Irakurketa idazketaren faseak)

9.2. II. ERANSKINA (Irakurketa ebaluatzeko tresnak)

9.3. III. ERANSKINA (Agendan idazketa 1. zikloa)

9.4. IV. ERANSKINA (Irakurketa estrategien prozedurak)

3
IRAKURKETA PLANA

4
 IRAKURKETA PLANA

0. SARRERA

Irakurketa Plan batez hitz egiten ari garenean, pertsonak ikasi eta garatu behar
duen irakurketa gaitasunaren lanketaz ari gara. Horixe da hain zuzen ere egitasmo
honen atzean dagoen helburu nagusia: gure ikasleak haien adinari dagozkion eta haien
giza garapenerako eta garapen profesionalerako beharrezkoak izango dituzten hizkuntz
gaitasunen jabe izatea.
Izan ere, irakurtzen ikasten dugunean, abilezia jakin bat garatzen dugu, eta
abilezia hori oinarrizkoa da eskolara joateko adina duten pertsonentzat. Arrazoia
agerikoa da: idatziz transmititzen da jakintza gehiena. Haurrek ez badute ondo
irakurtzen, ezin dute ondo ulertu idatzizko euskarri batean dagoen edozein ariketa,
arazo, dokumentu edo liburu; horrenbestez, zailtasunak dituzte beste jakintza-arlo
batzuetako irakaspenak bereganatzeko.
Horiek horrela, ikasleek ahalik eta prestakuntza onena jasotze aldera, gure
helburua Aita Iparragirre eskolara egokitutako Irakurketa Plan bat prestatzea izan da,
HH 2tik hasi eta LH 6ra bitartean adin ezberdinetako ikasleei zuzendutako ekintza
batzuk prestatu eta irakurketa prozesua sistematizatzea alegia. Ekintzok, batik bat,
hizkuntza arloetan bideratuko badira ere, gainerako arloetan ere zabaldu behar dira,
azken finean, arlo guztietako ezagupenak ikasteko ezinbesteko tresna delako
irakurketa.
Irakurketa gaitasuna ona izateak kontzientzia fonologikoa, fonetika, jariotasuna,
lexikoa eta ulermena ditu oinarrian. Hori dela eta, gure Irakurketa planak fase
ezberdinak ditu:

Gure ikasleekin irakurketa lantzen ari garenean, aurretik aipatutako fase horiek
(kontzientzia fonologikoa, fonetika, jariotasuna, lexikoa eta ulermena) bere osotasunean
landuko ditugu; baina piramideak ondo adierazten duen moduan, irakasleon zeregina izango
da etapa edo maila bakoitzari dagokion alderdiari arreta berezia jartzea.

5
 IRAKURKETA PLANA

1. HELBURU OROKORRAK

IRAKURTZEN IKASI

 Irakurtzeko gogoa eta interesa sortzea.

 Testu ezberdinekin (ipuinak, errimak, irudiak, …) kontaktuan jartzea.
 Irakurketa-idazketa prozesuaren ikaskuntza, ikuspegi eraikitzaile batetik lantzea.
 Ahozko komunikazioak garrantzi handia duenez, ahalik eta ahozko eredu
aberatsenak eskaintzea.
 Hizkuntza, komunikatzeko, adierazteko, ikasteko, jolasteko, errimak sortzeko,
gozatzeko, eta ideiak, bizipenak eta sentimenduak adierazteko, tresna gisa
erabiltzea.
 Unean uneko aukerak, egoerak, … aprobetxatzea, ikaskuntza esanguratsua eta
interesgarria izan dadin.
 Programatzeko garaian, nagusiki ahozko adierazpenari dagozkion jarduerak
diseinatzea, baina ulermena eta adierazpena aberasteko, aurre irakurketa-
idazketari loturiko jarduerak txertatzea.
 Irakurketa-idazketa prozesuan, haurraren erritmo pertsonala errespetatzea.
 Kontzientzia fonologikoan trebatzea.
 Irakurtzen ikastea irakurtzeko gaitasunak garatzea da, irakurketaren oinarrizko
trebetasun funtzionalak eskuratzera iristea. Irakurketarako ezinbestekoa da, alde
batetik, hitza antzematea (deskodetzea) eta, bestetik, esanahia identifikatzea
(ulertzea).
 Irakurketarako ahoskatzea, intonazioa, abiadura, jariotasuna eta erritmoa
hobetzea.

IKASTEKO IRAKURRI
 Irakur ulermena hobetzea: testuen ideia nagusia eta bigarren mailakoak bereiztea,
hiztegia aberastea, hiztegiaren erabilera hastea, ...
 Testu mota ezberdinen egitura orokorraz jabetzea (ipuina, biografia, deskribapena,
pasadizoa, instrukzio testua, ...).
 Hiztegia zabaltzea.
 Irakurketaren ulermena areagotzeko irakurketa-estrategiak erabiltzea gai guztietan.

6
 IRAKURKETA PLANA

 Ikasgelan informazio iturri desberdinak erabiltzea irakurketa kritikoa sustatzeko

(hedabideak, web-orriak, entziklopediak, liburu tematikoak...)
 Irakurmenean lantzen diren alderdi desberdinak aintzakotzat hartzea jarduerak
planteratzearakoan. (1.AZALEKO IRAKURKETA: informazioa eskuratzeko.
2.IRAKURKETA SAKONA: testua bere osotasunean ulertzeko eta interpretatzeko.
3.HAUSNARKETA ETA BALORAZIOA: edukia eta forma.)

IRAKURZALETASUNA

 Testu mota desberdinak (ipuinak, olerkiak, asmakizunak, deskribapenak, oharrak,

gutunak, abestiak, testu literario herrikoiak, argazki albumak, …) aurkeztea,
lantzea, irakurtzea...
 Irakurketarekin gozatzea.
 Gelako, eskolako eta herriko liburutegiaren erabilera sustatzea.
 Idazleekin topaketak antolatzea euren lanez jabetzeko.

2. HAUR HEZKUNTZA
Ezinbestekoa da txiki-txikitatik irakurketa prozesuan murgiltzea, letrak irakurtzen
hasi aurretik beste irakurketa batzuei ekin behar zaielako, hala nola, argazkiak, irudiak,
zenbakiak, piktogramak, …

Hori dela eta, aurretik ikastetxean erabakita dugu Haur Hezkuntzatik hasi eta
Lehen Hezkuntzako 2. mailaraino irakasleek irakurketa idazketa prozesuan jarraitu
beharreko bidea. Prozesu hau “Ikuspegi eraikitzailean oinarritutako irakurketa-
idazketaren faseak” dokumentuan azalduta dago (ikusi I.ERANSKINA) eta Aita
Iparragirre eskolako Irakurketa Planaren parte garrantzitsua da.

2.1 HAUR HEZKUNTZAKO JARDUERAK KOMUNIKAZIO IKUSPEGITIK

 Hainbat testu-motatan aberatsa den liburutegi bat ikasleen eskura jarri,

informazioa biltzeko, ikasteko, entretenitzeko eta gozatzeko erabili dezaten.

 Errepikakorrak diren ipuin eta abestiak dira egokienak 2-3 urteko haurrentzat.
Sekuentzia motx bat eta errepikatzen dena, 2ko erritmokoak deitzen zaienak.

7
 IRAKURKETA PLANA

 Irakurzaletasuna, hizkuntza, jakintza, errimak, ulermena, baloreak,…. lantzeko, testu

genero desberdinak (ipuinak, olerkiak, asmakizunak, deskribapenak, oharrak,
gutunak, abestiak, testu literario herrikoiak, argazki albumak, …) guk irakurtzen
dizkiegu.

 Haurrek ipuinak manipulatuz, beraien eskura jarriz gero, ikusten dituzten irudietatik
irakurtzen dute, bakoitzak bere istorio propioa sortuz. Ez dituzte letrak irakurtzen,
marrazkiak baizik. Garapen mailan aurrera joan ahala, batzuk, hizki batzuk
ezagutzen hasten dira: nire izena bezala hasten da, edo izenburua asmatzen du, ….

 Argazki + izena duten txartelak prestatu eta hizkuntza idatziaren presentzia ziurtatu,
lan kutxetan, pertxeroetan, ohetxoetan, …. Haurrak, eskola beretzako prestatua
dugula jasotzen du, aldi beren, bere tokia ematen diolarik. Garapen maila aurrera
doan heinean, batzuk hizkietan fijatzen hasiko dira.

 Helduok, gure ohartxoak idazten ditugu beraien aurrean, ez ahazteko: Abestiak,

olerkiak, asmakizun txikiak eta isil uneak edo erantzunak tartekatuz, hizkuntza jolasak
egin.

 Beraien bizipenekin lotura duten testu txikiak beraiekin idatzi eta irakurriz
(egunerokotasunean sortzen diren egoerei erantzuten diotenak : pardelak eta toallitak
falta direnean, jangelako egunerokoa, txangoak antolatzerakoan, ……

 Errutinen bidez, “arduradun lanak” eginez (adinaren arabera progresiboki materiala

sartzen joaten gara):

1. Ikasleen txartelak (argazki + izena) modu manipulatiboan erabiliz, taldeko zein

kidek etorri diren eskolara, eta zeintzuk gelditu diren etxean ikusiz.

2. Egutegian, progresiboki, zenbakia, aste eguna, hilabetea aipatu eta markatuz,

txartelak manipulatuz, …

3. Eguraldiaren txartelak manipulatuz, …

4. Objektuak eta haien ezaugarriak identifikatzeko jolasak eginez: asmakizunak,

ikusi-makusi, letra jakin batez hasten diren hitzak, …

8
 IRAKURKETA PLANA

 Egunerokoan ematen diren egoeretatik, naturaltasunez, tira eginez eta testu txikiak
ekoiztera bideratuz:

1. Gurasoei zerbaiten berri eman nahi diegunean, haurrak tanteatzen ditugu:

nola egin dezakegu? Zer idatzi beharko genuke? Guk idatzi eta taldeari
irakurri. Ados gaude?, esan nahi duguna ulertzen dugu?, ….

2. Gelan zerbait puskatzen denean. Norengana jo dezakegu laguntza eske?

Nola egin dezakegu? idatzi bat egingo bagenu?, Zer esan nahi dugu?, ….

3. zerbait ekarri edo erosi behar dugunean, jangelan norbait gelditu behar ez
denean, …

 Marrazkiaren azalpena (dagoenean), guk idatziz jasoz.

 Marrazkietan izena jarriz. Helduok, egiten ari diren marrazkiaren orrian izena idazten
diegu, beraiek jakinen gainean jarri ondoren. Gu idazten ari garen bitartean, haurrak
erne begira egoten dira. Horrela hasten dira irakurketarako bidea egiten.

 Proiektuetan. Informazioa bildu eta ahoz azaldu, aurkezpenak egin, informazioa

irakurtzen eta ulertzen lagundu, …

2.2 HAUR HEZKUNTZAKO JARDUERAK KONTZIENTZIA FONOLOGIKOAN

TREBATZE ALDETIK.

GUNEAK JARDUERAK

 Ikusi “irakurketa eta idazketa prozesuaren faseak eta gelarako

Izen propioak
proposamenak” I.ERANSKINA. Bertan, izen propioarekin egiten
ditugun ariketak jasotzen dira.

 Ikasleen argazkiekin jolastu. Argazki bat hartu eta izenaren

lehen silaba edo hizkia ahoskatuz edo idatziz eman, beraiek
Argazki + izen izena asmatu dezaten.
txartelak
 Gelako taldekideen izenak alderatu, hasera berdinekoak,
bukaera berdinekoak, … bilatu, multzokatu, zerrendatu, …

9
 IRAKURKETA PLANA

 Klarionarekin marraztu eta jolastuko dute, heldua imitatuz

“idazten arituko balira bezala eginez”.

Arbela  Arbelean libreki idatziz, idazketarekin lotutako jolasak eginez,

“visual thinking” eginez, …
 Arbelean akrostikoa edo forma geometrikoak sortuz idazten
dugunean, jolasteko balio duela ohartu eta hizki bakoitzak
forma ezberdina duela behatu.

 3 urteko gelatik aurrera, alfabetoa gelan jarri. Hizki bakoitza

bere irudiarekin aurkeztu. Grafia-soinu-irudi arteko loturak egin.
 Bakoitzaren izenaren lehen hizkiarekin eta alfabetoko irudiekin
edo soinuekin loturak egin.
Alfabetoa
 Guk hizki soinuak ekoiztu eta beraiek abezedarioko irudiekin
loturak bilatu
 Hizki bat aukeratu alfabetotik eta hasera berdineko izenak eta
hitzak asmatu. Idatzi aurretik txaloak kontatu eta alfabetoko
irudiei erreferentzia eginez, zerrenda arbelean osatu.

 Letra eta zenbaki mobilak izaten dituzte eskura, jolasteko,

izenak osatzeko, …

Argi mahaia  Gardena den bandejatxo batean hondarra edo ogi

arraiatuarekin hizkiak egin behatzarekin, lagunekin
asmakizunak eginez, …

 Imana duten hizkiak, kartoizko hizkiak, hizkiak dituzten harriak,

egurrak, … manipulatuz, hizkiak identifikatzen hasten dira jolas
desberdinak sortuz: beraien izenaren hizkiak bilatu eta izena
osatu, berdinak diren hizkiak multzokatu, …
Hizki mobilak
 Belkrodun hizki mugikorrekin, gelan sortutako plantiletan
(izena+argazkia+belkroa) beraien izenak osatu, (hizkien
driskriminazioa lantzen da), gero kideenak, etxekoenak, …
Sekretuen kutxa  Egurrezko kutxa txiki batean, orri txuri txikietan mezu sekretoak
idazteko aukera emanez

 Arbelean hutsuneak dituen hitza jarri eta ezkutuan dagoen hitza

asmatu (adibidez: menuarekin)
 Arduradun lanetan. Txartel hauek begiratuta, non iruditzen
zaigu jartzen duela “astelehena”…
Bilgunea

 Arduradun lanetan. Arduradunak bizipen bat, plan bat, ….

kontatuko digu eta denon laguntzaz (txaloak kontatu, …),
hasieran, irakasleak arbelean idatziko du. Gero, behin
10
 IRAKURKETA PLANA

dinamika barneratzen dutenean, haur bakoitzak bere erara

idatziko du eta irakasleak transkripzioa.
 Arduradun lanetan. Hipotesiak egin. Txartel hauek begiratuta,
non jartzen du “astelehena”, …
 Irizpide desberdinen arabera zerrendak osatu. Adb: hizki bat
aukeratu eta hasera berdineko hitzak asmatu. Hitza idatzi
aurretik txalokatuz silabak kontatu eta alfabetoko irudiei (baldin
baditu) edo soinuei erreferentzia eginez, zerrenda arbelean
osatu.
 Bi hizki desberdin eman, eta irudien txartelak multzokatu,
irudiaren lehen hizkiaren arabera.
Bilgunea  Hizki bat eman eta irudi batzuk. Haurrak hizki horretaz hasten
diren irudiak multzokatuko ditu alde batetik, eta bestetik, multzo
horretan egotea ez dagozkienak.
 Irudi sorta bat eman, hiru irudi aukeratu eta horietan oinarrituz
ipuin bat asmatu.
 Ipuinaren izenburua erakutsi eta zer jartzen ote duen hipotesiak
egin.
 Jolas desberdinak egin: hitz kateatuak, asmakizunak, ikusi-
makusi, letra jakin batez hasten diren hitzak esateko jolasak,…

 Puzzle bat amaitzean, ebidentzia orriak beraiek inplikatuz

hasieran guk bete. (puzzlearen pieza kopurua, bakarrik edo
Mahai jolasak laguntzarekin egin duen, eta pieza kopurua bakarrik edo
laguntzarekin kontatu duen) Gero, pixkanaka, beraiek bete
dezaten gonbidatu.

 Testu mota desberdinak landu, formatu desberdinak eskainiz,

Etxea menua idazteko, lagunen zerrenda idazteko, erosketen
zerrenda, etiketak…

 Ekoizpena bukatutzat ematean, ekoizpenari argazkia atera edo

Eraikuntzak marrazkia egitera gonbidatu. Bertan norberak bere izena
idatziko du eta ekoizpenaren izenburua asmatu eta idatziz
jarriko du bere marrazkian.

 Ura, olioa, ozpina, hondarra, gatza, makarroiak… manipulatuz

Esperimentazioa esperimentatu, ontziekin neurketak egin eta idatziz adierazi.

 3 urteko gelan, hasieran, etiketak (izena + argazkia) antolatu

kaxetan, beraien ekoizpenetan itsasteko. Pixkanaka, norbera
bere izena identifikatzen joango da, besteengandik bereizten…
Pixkanaka, izena kopiatzeko saiakerak egitera gonbidatu,
animatu... Kopiatzeko gai direnean, txartelak itsasteari utzi eta

11
 IRAKURKETA PLANA

izena beraiek kopiatzera edota idaztera animatu.

Artea  Modu askotako testuak idaztera gonbidatu, etxekoentzat

oharrak (irteerak direnean, Gabonetako eta inauterietako
tailerrak direnean, …), zorion agurrak, postalak, izen abizenak,
gelakideen izenak, etxekoen izenak, zenbakiak, hitz solteak,
mezu sinpleak,… Bertan nork egin duen, norentzat den, …
idatziz.
 Hasieran guk txalokatuz lagundu eta pautak eman, pixkanaka
bakarrik egiteko bidean jarriz.

 Adinaren arabera, lan gidatuak egin, bertan idatzizko lanak

txertatuz.

Proiektuak  Etxetik eskolara informazioa ekarri eta gelakideei azaldu

trataera ezberdina emanez. (txostena, antzerkia, txotxongiloak,
marrazkia…)

 Irteerak egiten ditugunean, ikusten ditugun irudi eta idatzizko

Irteerak seinaleak identifikatu eta irakurri.

3. LEHEN HEZKUNTZA

3.1 LEHEN HEZKUNTZA 1.ZIKLOA

Etapa honetan irakurle konpetenteak lortzeko bidean lehenengo urratsak

ematen dira. Fonemak identifikatzearekin hasten dira hitzaren irakurketarekin
amaitzeko eta honela, irakurketa mekanika on bat izateko "kontzientzia
fonologikoa" garatzeari ekiten diote.

3.1.1 JARDUERAK

 IRAKURTZEN IKASI
 Irakurtzeko gogoa eta interesa sortzeko testu ezberdinak irakurri (ipuinak, errimak, …).
 Entzun edo irakurri ostean istorio txiki bat kontatzea
 Kontzientzia fonologikoaren lanketa: hizkitik hitzera; hitzen segmentazioa; soinua eta
hizkia lotzea; errimak; ikusi-makusi,...
 Norberak bere agendan idatzi egunerokoa balitz bezala eta besteei irakurri. (ikusi
III.ERANSKINA).
 Egunero gelako arduradunak besteei irakurtzen die: asteko egunaren esaera,
ordutegiko txartelak, ipuin zatiren bat..,
12
 IRAKURKETA PLANA

 Irakasleak banakako irakurketa egiten du ikaslearekin, astean behin ahal bada.

 Ahal den neurrian taldeko irakurketa ere egiten da.
 2. mailan “Bikoteka irakurtzen” egiten da euskaraz bikote homogeneoekin, testu mota
desberdinak landuz: azalpen testua, olerkia, zozketarako boletoa, instrukzio
testua,narrazioa... Gazteleraz, 5.mailakoekin “Leemos juntos”.
 Informatika saioak: Word dokumentuak idatzi eta irakurtzeko.

 IRAKURZALETASUNA
 Irakurzaletasuna belarritik hasten denez, eredu on baten irakurketa ozena.
 Gelako liburutegian irakurketa : banaka, binaka, irakasleak ..
Etxean irakurtzeko hartzen dute ipuina eta norberak bere txartelean jasotzen du (data,
gustukoa izan duen…)
 Gazteleraz irakurketa saioak egiten dituzte gelan eta etxerako ere ematen dituzte
ipuinak irakurtzeko (2.mailan).
 Behar gehiago dutenekin lantzeko: “Kontzientzia fonologikoa” materiala ikastetxeko
sarean. (IRAKASLEAK- LAGUNTZA TALDEA- KONTSULTA MATERIALA-
IDAZKETAIRAKURKETA- KONTZIENTZIA FONOLOGIKOA LANTZEN).

3.2 LH 2.ZIKLOA

Etapa honetan irakurketa teknika (intonazioa, abiadura, erritmoa) eta ulermena

lantzen dira batez ere. Horretarako ipuin mota ezberdinak ematen zaizkie aukeran
ikasleei (abenturazkoak, fikziozkoak, beldurrezkoak, …), bakoitzak gustukoen duen
ildoari jarraitzen dio eta modu honetan irakur ohitura sustatu nahi da.

3.2.1 JARDUERAK

 IRAKURTZEN IKASI
 Testu sinpleen irakurketa (txotxongilo, pasadizo, olerki, bertso, aho korapiloak,
asmakizunak … ),

 Diktaketak prestatu, ikasleak sortutako testuekin (idazketa lantzeko ere balio du).

 https://www.disanedu.com/aplicaciones/entrenamiento-de-la-velocidad-
lectora/acciones/textos/textos/1/ejercicio1leeunoaunocentro.html

13
 IRAKURKETA PLANA

 http://cillueca.educa.aragon.es/web%20lectura/web%20primaria/primaria.htm

 https://www.symbaloo.com/mix/velocidadlectora1

 IKASTEKO IRAKURRI
 Ulermen fitxak. Testua eta ulermen galderak.

 Ahozko azalpenak prestatzeko irakurketak.

 MATEMATIKA buruketen testuak.

 INGURUNE-MUSIKA-PLASTIKA-SOIN HEZIKETA: Arloarekin zerikusia duen testu bat

irakurri, irakasleak edota ikasleak, ideia nagusia atera eta konpartitzeko.

 GORPUTZ HEZKUNTZA:

o Jolas baten instrukzioak idatziz eman.

o Ikasleak jolas baten instrukzioak asmatu, idatzi, besteak irakurri

dezaten.

 INGELERAN: Grafia eta ahotsaren arteko kontzientzia fonologikoaren lehen urratsak

hasten dira (era batean idatzi eta bestean ahoskatzen da.)

 LIBURUTEGIAN: Lantzen ari garen gaiarekin zerikusia duten liburu edota testuak
inguratzea.

 Testu moten egiturak landu: anekdotarioa, egunerokoa, biografia, instrkzio testua,

albistea …

 IRAKURZALETASUNA
 Irakasleak ere bere liburua irakurri.

 Tertulia dialogikoak (gelan nahiz ziklo mailako tailerretan).

 Irakurketa partekatuaren eskema ( mailaka, talde handian edo bikoteka irakurtzen).

 Irakurketa libreko saioak.

 Testu bati izenburu egokia asmatu.

 Irakurritako libururen baten egilea bisita jasotzea eta hura elkarrizketatzea.

 INGELERA: Azpitituloak dituzten filmak ikustea (irakurri beharra dituztenak)

14
 IRAKURKETA PLANA

3.3 LH 3.ZIKLOA

Ziklo honetan, ulermena lantzen da bereziki. Izan ere, ikasleak dagoeneko ondo
menderatzen baitu irakurketa teknika eta garrantzia handiagoa ematen zaio
testuaren mezua, egitura eta mota identifikatzeari.

3.3.1 JARDUERAK

 IRAKURTZEN IKASI

 Banaka irakurri landu behar duten testua eta ondoren talde handian ozen.

 Ikasleek taldekideei liburu bateko kapitulua irakurri aurrez prestatuta.

 Istorio eta testuak entzun eta bakarka irakurtzen dituzte intonazio eta erritmo egokiak
erabiliz (Role playing. Ingelesa)

 Ikasleek taldekideei liburu bateko kapitulua irakurri aurrez prestatuta.

 Irakasleak noiz-behinka ipuin bat irakurri.

 Ikastetxeko beste ikasleei ipuinak kontatu (arbel digitalean irudiak jarriz): entonazioa
landu, expresioa, talde lana…

 IKASTEKO IRAKURRI

 Arlo ezberdinetako ariketen adierazburu eta enuntziatuak ondo ulertzeko estrategiak

landu: datuak azpimarratu, datuak jarri, galdera, marrazkia egin…

 Tertulia dialogikoak sistematizatuta daude (3. Zikloa) (puntuazio ikurrak, entonazioa,

ahotsa, ulermena…)

 Aste batetik bestera irakurgai bat eta dagozkion galderak prestatu.

 Galtzagorrirekin solasaldia.

 Etxeko irakurketaren inguruko balorazio desberdinak ( ahoz adierazi, deskribapenak

egin…).

 Idazleak ikastetxean.
15
 IRAKURKETA PLANA

 Ahozkotasuna, entzumena eta hiztegia aberasteko abestiekin loturiko jarduerak egiten

ditugu, hala nola, hutsuneak bete…

 Grafia eta ahotsaren arteko konzientzia fonologikoaren lehen urratsak hasten dira (era
batean ahoskatu eta idazten dira. Ingelera)

 Inguruneko testu desberdinen irakurketa eta hauen lanketa ezberdinak ( mapa

kontzeptualak, laburpenak, informazioa eskuratu…)

 Irakurri aurretik, izenburua irakurri, marrazkiak aztertu eta informazioa ateratzeko

estrategiak landu.

 Irakasleok gogoratu behar dugu ulertzen ez dituzten enuntziatuetan guk ez dugula

irakurri behar eta haiek ulertzeko estrategiak eskeiniko dizkiegu.

 IRAKURZALETASUNA

 Liburu berriei aukera bat eman

 Dauden liburuak berrantolatu etekina atera ahal izateko eta gelako liburutegia osatu

 Kurtso hasieran herriko liburutegira joanez ekintza bat prestatu

 Herriko liburutegira joatea animatu

 Liburuaren eguna ospatzea (Apirilak 23)

 Gurasoak eskolara gonbidatu ipuin bat irakurtzera

 Liburutegi berria erakargarri jartzea.

16
 IRAKURKETA PLANA

4. ALERTA ADIERAZLEAK

 ALERTA ADIERAZLEAK H.H.n.

- Zailtasunak kontzientzia fonologikoarekin: hitzak silabetan zatikatzearekin eta grafemen
eta fonemen arteko egokitasunarekin (letren izena jakiteko)

- Zailtasunak epe motzeko eta epe luzeko hitzezko oroimenarekin. Hauek dira ondorioak:

 Gauzen sekuentziak eta segidak (asteko egunak, zenbaki-serieak, etab.)

gogoratzeko abilezia eskasa.
 Hitz polisilaboetako sekuentzien ordenari eusteko zailtasunak (adibidez,
bolamula esatea bolaluma esan ordez).
 Koloreen, letren, zenbakien… izenak erraz ikasteko eta erabiltzeko zailtasunak.
Baliteke kontzeptua argi egotea, baina arazoak daude “etiketa linguistikoa”
jartzeko.
 Zailtasunak errimarekin. Kontzientzia fonologikoarekin ere du zerikusia horrek.
 Hitzak gogoratzeko edo hitzei etiketak jartzeko zailtasunak. Objektu ezagunen
“etiketa linguistikoa” (izena) gogoratzeko zailtasunak (adibidez, mahaia eta aulkia
nahastea). Dislexia duten pertsonek argi izan ohi dute kontzeptua, baina huts
egiten dute izena bilatzen. Alde horretatik, atentzioa ematen du koloreak ikasteko
zailtasunak.

- Ahozko hizkuntzaz jabetzen atzeratzea:

o Esaldirik ez esatea 2 urte eta erdi izan arte.

o Dislalia anitz izatea oraindik.
o Antzeko hitzak ahoskatzen nahastea.

- Irakurmenaren eta idazmenaren trastornoak edo nahasmenduak izatea familian.

17
 IRAKURKETA PLANA

 ALERTA ADIERAZLEAK L.H. 1. ZIKLOAN.

- Lehen Hezkuntzako lehen maila bukatzean:

 Aurreko etapako alerta-adierazleak izatea oraindik.

 Kode alfabetikoaz eta grafemen eta fonemen arteko egokitasunaz ez jabetu
izana.
 Irakurketa mekanikoa automatizatu ez izana.

- Lehen Hezkuntzako bigarren mailan, aurrekoez gain:

 Aurreko etapa / mailako alerta-adierazleak izatea oraindik.

 Alfabetoa gogoratzeko zailtasunak izatea.
 Letrak, silabak edo /eta hitzak isiltzea, ordezkatzea, alderantzikatzea, aldatzea
edo gehitzea.
 Esandakoa zuzentzea, poliki irakurtzea eta duda egitea, hitzak silabetan
zatikatzea eta lerroz galtzea.
 Irakurritakoa ez ulertzea, zeinuak deskodetzeko ahalegin gehigarria egin beharra
dela eta.

 ALERTA ADIERAZLEAK L.H. 2. ZIKLOAN.

 Aurreko etapa / zikloko alerta-adierazleak izatea oraindik.
 Irakurketa automatizatzeko zailtasun handiak eta ahalegin gehigarria egin behar
izatea horretarako, eta poliki eta nekez irakurtzea.
 Eredu bat aurrez landuz edota emanez idazlanak planifikatzeko eta egiteko eta
ahozko diskurtsoak prestatzeko zailtasunak.
 Funtsik gabeko gramatika erabiltzea eta ortografia-akatsak (maiuskulak,
erakusleak, lekuzkoak, zenbakiak, hitzen banaketa) egitea.
 Idazteko zailtasunak (Ideien ordena, puntuazio ikurrak (.), loturak, hitzen
banaketa...)
 Ulermen maila baxua, testu desberdinak irakurtzerakoan: oharrak, problemen
enuntziatuak, edukiekin lotutako hainbat testuetan...

18
 IRAKURKETA PLANA

 ALERTA ADIERAZLEAK L.H. 3. ZIKLOAN.

 Aurreko etapa / zikloko alerta-adierazleak izatea oraindik.
 Irakurketa automatizatzeko zailtasun handiak eta ahalegin gehigarria egin behar
izatea horretarako, eta poliki eta nekez irakurtzea.
 Eredu bat aurrez landuz edota emanez Idazlanak planifikatzeko eta egiteko eta
ahozko diskurtsoak prestatzeko zailtasunak.
 Funtsik gabeko gramatika erabiltzea eta ortografia-akatsak (maiuskulak,
erakusleak, lekuzkoak, zenbakiak, hitzen banaketa) egitea.
 Auto -konfiantzarik eza eta frustrazioa areagotzea (heldutasunaren baitan)
 Idazteko zailtasunak (Ideien ordena, puntuazio ikurrak, loturak, hitzen banaketa)
 Problemen enuntziatuak irakurtzeko zailtasunak. Horren eta biderkatzeko taulak
ondo ez menderatzearen ondorioz, dislexia duten ikasleek emaitza txarrak izan
ditzakete matematika-arloan.

19
 IRAKURKETA PLANA

5. LAGUNTZA EMATEKO MODU EZBERDINAK

 IRAKURRI AURRETIK

Irakurri aurretik, izenburua irakurri, marrazkiak aztertu eta informazioa ateratzeko

estrategiak landu.

 IRAKURRI BITARTEAN
● ERREGULATZAILEAK

Galderarekin doan laguntza da. Testuinguru bat sortzen dute baina erantzuna ez da
ematen. Erantzuna arrakastatsua izatea nahi da. Ikasleak autonomia du.
Galdera irekia egitean agian ez dugu jasotzen guk nahi dugun erantzuna horretarako,
laguntza eskaini behar diegu.
Adibidez: eskeletoaren funtzioak hurrengo paragrafoan azaltzen dira. Irakurri eta
horietako bat esango didazu?
● BARNEKOAK

Ikaslearen erantzunarekin batera doa. Ongi erantzuten badu, aurrera. Ez badu guk nahi
duguna erantzuten bi eratako laguntzak daude: inbasiboak eta ez inbasiboak.
Inbasiboak: Ikasleak erantzun du baina ez da erantzun egokia. Ikasleari erantzunaren
zati bat ematen zaio osa dezan. Baita ere BAI/EZ erantzun baten bidez. Ikaslearen
autonomia oso urria da.
Adibidez: Nora joan zen protagonista, Marokora ala Senegalera?

Ez inbasiboak: Ikasleak erantzun du baina ez da erantzun egokia. Animatu egiten dugu

ikaslea beste aukera edo pistaren bat ematen. Hauetan erantzuna ez da agertzen, erraztu
egiten die aurkikuntza. Beste ikasle bati galdetzen diogu.
Adibidez: Ziur al zaude? Hobeto pentsatu.
● FEEDBACK-EKOAK

Ikaslearen erantzun egokiaren atzetik doaz. Honekin ongi erantzun duela baieztatu
egiten zaio eta autonomia dauka ikasleak. Baita ere erantzuna aberasteko balio dute.
Hemen ikasleak ez du halako autonomia. Irakasleak galderak eginez erantzuna osatzen ari
da ikaslea.

20
 IRAKURKETA PLANA

 IRAKURRI ONDORENGO GALDERAK

● INFORMAZIOA AUKERATZEKOAK.

Ikasleen atentzioa testuko ideia nagusietara zuzenduko dutenak izango dira.

Erantzuna testuan bertan dago.

● INFORMAZIOA ANTOLATZEKOAK

Testuan azaltzen diren ideia desberdinak erlazionatzera, konexioak egitera bideratuak

egongo dira. Hau da, buru eskemak egitea.
● INFORMAZIOA INTEGRATZEKOAK

Aurrezagutzak testuko ideiekin lotzeko aukera ematen dutenak dira. Erantzuna ez dago
testuan. Abstrakzioa egitea daramatzate. Testutik haratago doa.
● TESTUA MODU KRITIKOAN BERRIKUSTEKOAK.

Testuak informazioa azaltzeko moduari buruzkoak dira, ikasleak ulertzeko martxan jarri
behar dituen prozesu mentalei buruzkoak. Testuaren formari eta edukiari erreparatuko
diote.

 LABURPENAK

 Laburpena kontaketa bat da. EZ DU LUZEA izan behar.

 Laburpenean IDEIA NAGUSIAK edo oinarrizkoenak bakarrik agertu behar dute.

 Laburpen batean ideiak AGERIAN egon behar dute. Ez da nahikoa zerrendatze bat.
 Laburpenak, nolabait, baieztatu egiten dute PUBLIKOKI ideiak ulertu egin ditugula.
 Errutina bihurtzea lortu behar da. Ez du axola zer tipokoa.

 Lanketa hau egunerokotasunean errutina bihurtzea lortu behar da. Ez du axola

zer arlotan.

21
 IRAKURKETA PLANA

6. IRAKURKETA TEKNIKA ETA ESTRATEGIA EZBERDINAK

Gure ikastetxean irakurketa lantzeko hainbat teknika eta estrategia sistematizatuta

daude. Irakurketa plan honen azken atalean (IV. ERANSKINEAN), “Irakurketa
estrategien prozedurak” izeneko dokumentuan, agertzen dira teknika hauen
jarraibideak.
Hemen behean zerrendaturik daude teknika hauek:

 Boz gorako irakurketa (HH eta LH)

 Elkarrekin irakurtzen: (HH eta LHnahastuz)

 Bikoteka irakurtzen: (LH-ko 2. 3. eta 4. mailak)

 Solasaldi literarioak: (LH-ko 2. eta 3. zikloan)

 Sei irakurle testu baten bila

 Giza-liburuak

22
 IRAKURKETA PLANA

7. ZER EGIN DEZAKET SEME-ALABEK IRAKUR DEZATEN?

● Lagundu, ez behartu.

● Eskolako lanen jarraipena egin.

● Irakurtzeko leku lasaia eta giro egokia prestatu.

● Egitekoak antolatzen lagundu: denbora, liburuak…

● Interesa erakutsi semeak edo alabak egiten duenaz, ezagutzak eta liburuak
partekatuz, interneten informazio bilaketak eginez…
● Adi egon eta zalantzak argitzen lagundu.

● Informazio- eta kontsulta-lan egokiak aukeratu.

● Askotariko informazio-iturriak erabiltzeko aukera eman etxean.

● Interneten lagundu eta elkarrekin nabigatu.

● Haiekin joan liburu dendetara, liburu azoketara, erakusketetara…

● Liburutegiko bazkide egin.

● Irakurtzea ohitura bihurtu.

● Liburuak aukeratzeko askatasuna eman; libururik ez debekatu.

● Haien adinerako egokiak diren liburuak eskaini.

● Seme alabekin irakurri eta gozatu.

● Irakurritako liburuen inguruan hitz egin.

8. BIBLIOGRAFIA

Aita Iparragirre HLHI-ko Irakurketa Plana egiteko Euskal Autonomia

Erkidegoko Hezkuntza Sailak argitaratutako “Jardunbide Egokien
Gidaliburuan” oinarritu gara.

23
IRAKURKETA PLANA

24
 IRAKURKETA PLANA

9.ERANSKINAK

25
IRAKURKETA PLANA

26
IKUSPEGI ERAIKITZAILEAN OINARRITUTAKO 1. ERANSKINA
IRAKURKETA-IDAZKETAREN FASEAK.

Aita Iparragirre Herri Eskola 1

Hezkuntza Beriztatzeko Proiektua
2001-2002 ikasturtea
IKUSPEGI ERAIKITZAILEAN OINARRITUTAKO 1. ERANSKINA
IRAKURKETA-IDAZKETAREN FASEAK.

FASEAK ETA EZAUGARRIAK LAN PROPOSAMENAK

1.- Marrazkia eta idazketak ez ditu bereizten.

Haurrak hizkien eta zenbakien mundua bereiz ditzala lortzea  Marrazki eta lanetan norbere izena idaztea proposatu
izango da helburua, horretarako irakurtzen eta idazten
ikustea ezinbestekoa izango du; interakzioa sortuz.  Bere izena identifika dezala zerrendetan, txarteletan,
karpetetan etab.
Irakaslearen eta helduen ereduak garrantzi handia du. Lagunen izenak ezagutzera pasatu gero.

Izen propioa landuko dugu bereziki. Bere izenarekin eta  Haur bakoitzaren izena idatziko dugu karpetetan,
gelakideenekin hasita. mantaletan, eskegitokian, arkatzetan, apaletan...
Gelako tresneriari dagozkion etiketak eta izenak.
Ipuin, abesti eta olerki motxak ere erabili behar dira.  Izenaren txarteltxoak ( 2 urtekoen gelan, izena
argazkia itsatsita erabiliko da.
Ar
Ga
IDEIA: gelan fitxero bat osatu daiteke, txarteltxoetan izen Argazkiarekin identifikatu ondoren,
zki
IZENA a
desberdinekin sailkatuta - ikasleen izenak, gurasoenak, 3 urterekin, kentzeko moduan. kia

animaliak, tresnak...- Izenen txartelekin zer?

 Eskolara etorri direnak eta ez direnak bereizteko.
 Bakoitzari berea banatzeko.
 Arduraduna nor den izendatzeko.
 Taldeka antolatzeko...

Aita Iparragirre Herri Eskola 2

Hezkuntza Beriztatzeko Proiektua
2001-2002 ikasturtea
IKUSPEGI ERAIKITZAILEAN OINARRITUTAKO 1. ERANSKINA
IRAKURKETA-IDAZKETAREN FASEAK.

Izen luzeak eta motzak bereiztu (txaloak eginez, silabak

kontatuz, izen luzeak eta motzak identifikatu).

 Hasierako hizkiak berdinak dituztenen izenak sailkatu,

edo bukarea berdinak dituztenenak.

Hizki mobilak erabiliz, izenarekin eta hizkiekin jolastu.

 Gelan, gauzak non dauden izendatzeko txartelak jarriko

dira. Beti funtzio batekin. “KARPETAK” dauden apala edo
“JOSTAILUAK” daudena bereizteko. “MARGOAK” edo
“ARKATZAK” dauden kaxak bereizteko etab.

 Ipuina irakurri edo lantzen denean, izenburua eta

pertsonai nagusien izenak arbelean idatziko ditugu, idazten
dugun bitartean ozenki esanez.
Txartelak egin identifikatzekoIrudiekin lotu.

 Etxetik ekartzen duten edozer material aprobetxatu

(gailetak, ipuinak...) kaxako izena, izenburua...irakurtzeko.
Zer jartzen du? Nola antzeman diozu? Pistak erabiltzen hasi

 Produktu desberdinen etiketak, “DANONE” “GURELESA”

(hitzak soilik) moztuta aurkeztu eta produktuarekin
identifika dezatela.

Aita Iparragirre Herri Eskola 3

Hezkuntza Beriztatzeko Proiektua
2001-2002 ikasturtea
IKUSPEGI ERAIKITZAILEAN OINARRITUTAKO 1. ERANSKINA
IRAKURKETA-IDAZKETAREN FASEAK.

 Hiru irudien artean, bi irudi berdin eman eta hauei izena

jartzeko txarteltxoak. Bi irudi berdinei txartel berdina
ezartzen dioten edo ez fijatu.
Ondoren, hiru irudi desberdinekin jokatu daiteke.
IVAN
 Idazteko proposamen desberdinak egin behar ditugu, hala
nola, lanetan data jarri, ipuinetako izenburua, marrazkian
egin duenari izena...

 Etxekoen inplikazio lortu, oharrak edo mezuak eskolara

AINHOA OILOA helarazi behar dituztenean, idatziz egiteko eskatuz.
Ondoren oharra gelan lantzeko baliabidea izatea da helburua.

 Etxera eraman beharreko oharrak ikasleei idatz arazi

(idaztearen funtzionalitatea ikus dezaten)

Aita Iparragirre Herri Eskola 4

Hezkuntza Beriztatzeko Proiektua
2001-2002 ikasturtea
IKUSPEGI ERAIKITZAILEAN OINARRITUTAKO 1. ERANSKINA
IRAKURKETA-IDAZKETAREN FASEAK.

2.- Idazketa bereizten hasten da, hizki tankerako irudiak,

grafiak, erabiltzen hasten da.

Oraindik ez du inongo elkarketarik sumatzen soinua eta  “Ikusi-makusi” jolasa, soinuak bereizten hasteko.
idatzitakoaren artean, hizkiak azalduko dira baina inongo
zentzurik gabe. Ohikoa izaten da bere izeneko hizkiak  Izenak silabaka moztu eta osatu arazi. Norbere izena edo
azaltzea ordena desberdinetan. aurrez landutako ipuinen izenburuak.
Ipuinaren izenburua luzea denean, hitzetan bereiztu eta
Hiru, bi, edo silaba bakarreko hitzekin jolasteak lagunduko osatu arazi.
die hurrengo urratsa ematen; ahal dela bokalak errepikatzen
ez diren hitzekin jolastu, bokaletatik hasten bait da  Izen desberdinetako silabak nahastuta eman eta
normalean, soinuen bereizketa egiten hasteko. Bokalez hasten bakoitzari bereak bilatu arazi.
diren hitzak idatzi arazteak soinuekiko korrespondentzia
aurkitzen lagun diezaieke.  Abestiak, kopla motzak, pareatuak, arbelean idatzi eta
soinu berdineko edo antzeko soinua dituzten hitzak bilatu.
Aurreko fasean erabilitako baliabide berdinak erabiliko ditugu:
izenak,(norberea eta besteenak) ipuinak, abestiak, esaera  Aurrez landutako ipuinaren izenburua edo beraien izenak,
zaharrak edo esamoldeak, asmakizunak, errezetak (osagaiak edo hitz ezagunetan, zenbait hizki ezabatuta eman, osatu
zerrendatzeko) etab. dezaten.

Garrantzizkoa da haurrak asko idaztea.  Izen bat idazteko marratxoak egin, beti silaba adina
marratxo. Silaba kopuruaren arabera, zeinen izena den
antzeman behar dute.

Aita Iparragirre Herri Eskola 5

Hezkuntza Beriztatzeko Proiektua
2001-2002 ikasturtea
IKUSPEGI ERAIKITZAILEAN OINARRITUTAKO 1. ERANSKINA
IRAKURKETA-IDAZKETAREN FASEAK.

 Izen txartela erdi estalita erakutsi, ea asmatzen duten

noren izena den.

 “Ikusi-makusi” jolasten denean, harbelean idatzi hitzaren

hasierako eta bukaerako hizkiak.
Tartean, silabako marratxoak ere egin daitezke.

 Abestiak ikasi ondoren harbelean idatzi. Zenbait hitz

identifikatu.

 Antzekoak diren izenen txarteltxoak eman eta non

jartzen duen asmatu arazi. Nola jakin duzu hau dela?
Erantzunaren arrazoiak eskatu.

 Hitzen diktaketa . Haurrak heuren artean hitzak diktatu

--> irteera batean eraman beharreko gauzen zerrenda
LEIHOA egin... (talde txikietan, binaka edo hirunaka).
Batak besteari zuzentzeko aukera egokia ikusten da,
norbere eritziak azaldu eta interakzioa emateko modu
bat.

JOSTAILUA
KARATEA

Aita Iparragirre Herri Eskola 6

Hezkuntza Beriztatzeko Proiektua
2001-2002 ikasturtea
IKUSPEGI ERAIKITZAILEAN OINARRITUTAKO 1. ERANSKINA
IRAKURKETA-IDAZKETAREN FASEAK.

 Ordena berean, bokal berdinak dituzten hitzen

3.- SILABIKOA : Haurrak esaten duenaren eta idazten
konparaketa. Adib: “BEHIA”
duenarekiko loturak aurkitzen hasten da.
“BEGIA”
Fase honetara iristen direneko prozesuan maila
“BERRIA”
desberdinetatik igarotzen dira:
1) Esaten eta idazten denaren arteko korrespondentzia ez
 Tankera honetako hitzen diktaketa. Idatzitakoak
da erabateko izaten , hala ere soinu batzuk azaltzen
konparatu; berdin idatzi baditu, ahozkoarekin alderatuz:
dira.. ADIB:
Berdin esaten al dira? Berdin idatziko al dira? Soinuak
bereizteko erreflexioak egin.

 Erritmo edo bukaera berdintsuak dituzten olerkiak edo

esaerak hitzez hitz banatuta eman eta osatu arazi.

 Ipuinen izenburuak osatu arazi (hitzak txarteltxoetan

2) Hitzaren silaba guztiak irudikatzen dira. Txalo
bakoitzeko soinu bat, adierazkorrena azaltzen da,
batzuetan bokalak eta besteetan kontsonanteak,
nahiz eta soinuari dagokion hizkia ez den beti azaltzen.
ADIB:
emanda) . Pertsonaien izenak ere idatz daitezke.
 Buruz ikasitako abestiak edo olerkiak hitzez banatuta
eman eta osatu. Hitzen ordena aldatu arazi eta
berrirakurketa egin.

 Hitz ezagunetan, (beraien izenak, landutako hiztegia...),

hizki batzuk ezabatuta eman, osa dezaten.

Aita Iparragirre Herri Eskola 7

Hezkuntza Beriztatzeko Proiektua
2001-2002 ikasturtea
IKUSPEGI ERAIKITZAILEAN OINARRITUTAKO 1. ERANSKINA
IRAKURKETA-IDAZKETAREN FASEAK.

 Nor bere izena edo lagunena idatzi arazi. Txarteltxoetan

idatzitakoarekin konparatu, eta erreflexionatuz, zuzentzera
bideratu: zein hizki falta da? Zein dago soberan?...

 Idatzitako testu edo eskutitz batean hitz ezagunak

identifikatu. Abesti eta olerkietan ere gauza bera egin
daiteke.

 Oharrak idatzi bi edo hiru hauren artean, beste gelako

3) Hirugarren fase honetan, haurrak beti silaba adina
haurrentzat gonbidapen bat luzatuz, gurasoei materiala
Hizki erabiltzen ditu hitz bat idazteko. Bokalen ordez
eskatuz, iturginari edo arotzari lan bat egiteko eskatuz...
Kontsonantek ere erabiltzen hasten da eta alditan
alfabetikoki idazten du .
 “Bat” “Bost” “Bi” ,monosilaboak diktatu (“conflicto de
cantidad mínima” delakoa gainditzen laguntzeko) Bokalak ez
ezik, kontsonanteen soinuetan ere ohataraziz.
“VIM” “TEN” “ KRAFT” “BOLD” produktuen etiketak ere
izan daitezke

 Bokal berdina errepikatzen diren hitzak diktatu:

“bizikleta”, “kukua” “zapata” ; (“conflicto de variedad
interna” delakoa gainditzen laguntzeko, kontsonanteen
soinuak bereiztera eraman).

Aita Iparragirre Herri Eskola 8

Hezkuntza Beriztatzeko Proiektua
2001-2002 ikasturtea
IKUSPEGI ERAIKITZAILEAN OINARRITUTAKO 1. ERANSKINA
IRAKURKETA-IDAZKETAREN FASEAK.

 Gurutzegramak eta hizki saldak irudien laguntzaz, egin.

Biren artean zuzentzeko erabili daitezke.

6 urte bete dituzu

Oso txintxoa zara

4.- ALFABETIKOA : Idazten dituen hitz gehienak
alfabetikoki azaltzen dira, nahiz eta oraindik ere batzutan bi
eratarako elkarketak azalduko diren , hitz berdinean silabikoa
eta alfabetikoa.
 Komiki batean irudiak eta testuak lotu.
 Binetak desordenatuta eman eta ordenatzeko eskatu.
 Komiki bat asmatu,( banaka edo binaka proposatu daiteke)

 Errezeta landu. Osagaien zerrenda eta prozedura.

 Eskutitza. Beste eskola batera idatzi, urteko irteeren

berri eman, herriko festak nola ospatzen diren... kontatzeko.

 Ipuin bat esaldiak moztuta eman beraiek osa dezaten

(puntuazioa kontutan hartzea eskatuko du). Ortografia
lantzen hasteko habiapuntua izan daiteke.

Aita Iparragirre Herri Eskola 9

Hezkuntza Beriztatzeko Proiektua
2001-2002 ikasturtea
IKUSPEGI ERAIKITZAILEAN OINARRITUTAKO 1. ERANSKINA
IRAKURKETA-IDAZKETAREN FASEAK.

Garrantzitsua da haurrak bere kabuz testuak idaztea.
Egunero, agendan idatziz bere bizipenak kontatzea
sistematizatu dugu lehen zikloan. Motibagarria gertatzen da
ondoren beste ikaskideei irakurtzeko balio duelako.
Baita, irakurtzen duenean ulermena azpimarratzea ere.
 Aurreko lana, bikote batek prestatu dezala, beste bikote
batek osatzeko.
 Albisteak irakurri eta komentatu. Ormirudi bat osatu
albisteekin, argazkiak erantsi eta argazki oinak idatzi.

 Ipuinen berridazketa. Ipuin ezagun baten irudiak eman

5.- ALFABETIKOKI idazten dute: Hitzez hitz esan nahi
duten guztia idatziz adierazteko gai dira.
Gure lanaren ardatza: haurrek nahi duena adierazten duten
testuak osatzea, alderdi formalei heldu baino lehen.
Garrantzitsuena beti ere edukia izango da eta ez forma
bereziki behintzat.
Hala ere, zenbait aspektu landuko dira bereziki , beti ere
zalantza jarrera bultzatu , eta umeak hausnarketara
eramanez. (esanahiaren ulermenean eragina duten aspektuak
batik bat):
 Hitzen banaketa.
 Ortografiako zalantzak.
 Puntuazio ikurrak.
 Alderdi ez formalak: Hizki mota, txukuntasuna, trazoen
norabidea...
beraiek testua idazteko.
 Ortografia zalantzen aurrean, haurrek ezagutu ditzatela
iturri desberdinak: hiztegiak, liburuak, egunkariak..., beti
irakaslearen erantzunaren zain egon gabe.
 binaka testuak produzitu eta beste bikote batekin
trukatu ea tarteak ondo dauden jarrita edo non jarri
beharko liratekeen erabakitzeko (banatzeko erak esanahia
ere aldatzen duela aztertu)
 Ikurren erabilera beharra duten egoera izan kontutan:
entrebistak, problemak asmatzea, komikiak osatzea,
asmakizunak...

Aita Iparragirre Herri Eskola 10

Hezkuntza Beriztatzeko Proiektua
2001-2002 ikasturtea
 II. ERANSKINA

9.2. IRAKURKETA EBALUATZEKO TRESNAK

Gure ikasleen irakurketa gaitasuna ebaluatzeko tresna asko daude:

autoebaluatzeko KPSYak, errubrikak, galdetegiak... hemen ipini ditugunak gure
ikasleek ziklo bakoitzean bukaeran lortu behar dituzten GUTXIENEKOAK
ebaluatzeko tresnak eta IKASLEAREN OHIKO EBALUAKETARAKO tresnak
dira:

 ZIKLO AMAIERAN LORTU BEHARREKO GUTXIENEKOAK

H.H. GUTXIENEKOAK
IKASLEA:

LAGUNTZAREKIN
LORTZEN ARI DA
LORTZEN HASIA

LORTU DU
ADIERAZLEAK

Gelakideen izen txartelak identifikatzea, letra larriz.

Testu idatziak eta adierazpen grafikoak identifikatzea eta bereiztea.
Hitz idatzien arteko diferentziak eta antzekotasunak hautematea: hitzen
luzera,antzeko hasiera, silaba berdinak…
Literatura testu errazak, tradizionalak eta garaikoak entzutea eta ulertzea.
Liburuak eta testu idatziak entretenitzeko eta gozatzeko baliabidea dela
balioestea.
Kontzientzia fonologikoa: oinarrizko ahozko hitzen fonemak identifikatu eta
erabiltzea.
BALORAZIOA:

L.H. 1. zikloa GUTXIENEKOAK

IKASLEA:
LAGUNTZAREKIN
LORTZEN ARI DA
LORTZEN HASIA

LORTU DU

ADIERAZLEAK

Silabikoki irakurtzen du.

Irakurtze sistemaren arauak erabiltzen hasi da: puntua, harridura ikurra eta galdera
ikurra.
Idatzizko hizkuntzara hurbiltzen da, komunikatzeko, informatzeko eta gozatzeko.
Hitz idatzien diferentziak eta antzekotasunak hautematen ditu: silabak, inbertsioak.
Literatura-testu errazak, tradizionalak eta garaikoak, entzun, ulertu eta errezitatzen
ditu; sentitzeko eta ikasteko (asmakizunak, aho korapiloak …).
BALORAZIOA:
 II. ERANSKINA

L.H. 2. zikloa GUTXIENEKOAK

IKASLEA:

LAGUNTZAREKIN
LORTZEN ARI DA
LORTZEN HASIA

LORTUA
ADIERAZLEAK

Pausak errespetatzen ditu (.), (,) , (…)

Testuaren intonazio egokia egiten du.
Irakurketa erritmoa egokia du.
Testuaren zentzu orokorra identifikatzen du.
Testuaren xedea identifikatzen du.
Testuaren generoa antzematen du.
Jasotako informazioa proposatutako helbururako erabiltzen du.
Testuaren osagai ez-linguistiko batzuen esanahia antzematen du.
BALORAZIOA:

L.H. 3. zikloa GUTXIENEKOAK

IKASLEA:

LAGUNTZAREKIN
LORTZEN ARI DA
LORTZEN HASIA

LORTUA
ADIERAZLEAK

Irakurketa adierazpena (abiadura, intonazioa…) egokia da.

Landutako testuen zentzu orokorra ulertzen du.
Irakurritako testuetako ideia nagusiak bereizi eta ulertzen ditu.
Informazio zehatzen bat topatzeko gai da hizkuntzako eta hizkuntzaz
kanpoko elementuak erabiliz: testuaren banaketa, letra mota, aurkibideak,
marrazkiak...
Kontzeptuzko eskema eta mapa sinpleak osatzen ditu testuko ideia
nagusiak erabilita.
Landutako testu mota batzuk (ipuina, gutuna) identifikatzen ditu.
Testuaren informazioa interpretatzeko gai da eta egoera berrietan
aplikatzeko gai da.
Testuan erabilitako oinarrizko hiztegia ulertzen du.
BALORAZIOA:
 II. ERANSKINA
 IKASLEEN OHIKO EBALUAKETA EGITEKO TRESNAK LEHEN HEZKUNTZAN
L.H. 1. zikloa IKASLEA EBALUATZEKO
IKASLEA:
IRAKURKETA MAILA

LORTZEN ARI DENA

LAGUNTZAREKIN
LORTU GABEA

LORTU DU

OHARRAK
ADIERAZLEAK

Grafemen eta fonemen

zuzentasuna
DEKODIFIKAZIOA Intonazioa
Abiadura
Puntuazio marken irakurketa
zuzena
Irakurritakoa ulertzea
ULERMENA Informazioaz jabetzea
Informazioa eskuragarri
izatea.
BALORAZIOA:

L.H. 2. zikloa IKASLEA EBALUATZEKO

IKASLEA:
IRAKURKETA MAILA
LORTZEN HASIA

LAGUNTZAREKI
LORTZEN ARI

OHARRAK
LORTUA
DA
N

ADIERAZLEAK

ZEHAZTAPENA Ongi deskodetzen du.

ABIADURA Erritmo onarekin irakurtzen du.
Irakurritakoa ondo adierazten du.
Hiztegia ulertzen du.
Testua bere osotasunean
ulertzen du.
Testuan informazio garrantzitsua
lokalizatzen du.
ULERMENA Testua interpretatzen du eta
ideiak elkarren artean lotzen ditu.
Irakurketa estrategiak aplikatzen
ditu: iragarri,
inferentziak egin ...
Irakurtzeko zaletasuna du.
Ikasgelan arretaz irakurtzen du.
MOTIBAZIOA Edozein liburu edo testu gogoz
irakurtzen ditu.
Irakurketa saioetan entzute
aktiboa erakusten du.
BALORAZIOA:
 II. ERANSKINA

L.H. 3. zikloa IKASLEA EBALUATZEKO

IKASLEA:
IRAKURKETA MAILA

LAGUNTZAREKIN
HARTZEN ARI DA
HARTU GABE

OHARRAK
HARTUA
ADIERAZLEAK

ZEHAZTAPENA Ongi deskodetzen du.

ABIADURA Erritmo onarekin irakurtzen du.
Irakurritakoa ondo adierazten du.
Hiztegia ulertzen du.
Testu mota bat baino gehiago
ulertzen du.
Testuan berariazko informazioa
lokalizatzen du.
Testua bere osotasunean
ULERMENA ulertzen du.
Testua interpretatzen du eta
ideiak elkarren artean lotzen ditu.
Testuko baieztapenak testuaz
aurretik dakienarekin eta
bestelako iturrietako
baieztapenekin egiaztatzen ditu.
Testuaren ezaugarri linguistikoei
erreparatzen
die.
Irakurketa estrategiak aplikatzen
ditu: iragarri,
egiaztatu, birkapitulatu,
inferentziak egin.
MOTIBAZIOA Irakurtzeko zaletasuna du.
Ikasgelan arretaz irakurtzen du.
BALORAZIOA:
 III. ERANSKINA

9.3. AGENDAN IDAZKETA LH 1. ZIKLOAN

 Goizero idazten du ikasle bakoitzak bere agendan egunerokoa balitz

bezala.

 1. Maila hasieran, bereziki, aurrez lantzen da zer idatzi dezaketen,

beraientzat garrantzitsua edota berezia den zerbait: oporretako
pasarteak, aste bukaerako ekintzak, familako ospakizunak, lagun
artekoak, bezperan eskolatik kanpo egindakoa/ikusitakoa, eskolako
berriak, ekintza bereziak…. Sentimenduak….

 Aurreko lanketa horretan komeni da ahoz idatzi beharrekoaren kontaketa

egitea bai irakasleak adibideak jarriz, baita ikasleek ere .

 Behin pentsatutakoan zer idatzi behar duen, bakoitzak egiten du

idazketa, bere mailaren arabera.

 Ongi pentsatu, idatzi, errepasatu eta zuzendu izaten dira emandako

kontsignak.

 Zuzenketak hasiera batean irakasleak egiten ditu: ikasleak idatzitakoa

irakurtzen dio irakasleari. Aurrerago maila berdintsuko ikasleak elkartu
daitezke elkarrekin zuzuenketak egiteko, beti ere irakasleak
gainbegiratuz.

 Fase silabikoan edo aurrekoan dagoenari transkripzioa egiten dio

irakasleak azpian (“orain nik nere erara idatziko dut zuk idatzitakoa”).

 Fase alfabetikoan edota oso hurbil dagoenari hainbat ohar egingo dizkio
irakasleak: hitzak irakurri arazi eta falta den hizkia/k ohartarazi, zuzendu
hitza, …

 Aurrerago hitzen arteko tarteak, R/RR erabilera (gelan badaude

txartelak), bukaerako puntuak, tarteko puntuak (testuak luzeagoak egiten
hasten direnean)… Baita orden kronologikoa, hitz berdinak ez
errepikatzeko beste aukera batzuk… (arbelean idazten dira edota
txartelak egin: eta…. Eta…eta… ez errepikatzeko  GERO,
ONDOREN, GOIZEAN ARRATSALDEAN, GAUEAN,
EGUERDIAN…puntuaren erabilera baita ere).

 Zuzenketak bukatu ahala, ikasle bakoitzak aukeratzen du gelako

liburutegitik ipuina.

 Saioa bukatzeko, idatzitakoa besteei irakurtzeko aukera ematen zaie.

III. ERANSKINA
 IV. ERANSKINA

9.4. IRAKURKETA TEKNIKA ETA ESTRATEGIA EZBERDINAK

 BIKOTEKA IRAKURTZEN: (2. 3. eta 4. mailak)

Bikote homogeneoak osatzen dira eta rolak txandakatzen dituzte (tutore,
tutorizatua).

Saioaren hasieran, irakasleak jarduera-orria banatuko du (irakurriaren

ulermen-jarduerak egiteko baliatzen den testu laburra). Jarduera-orria
tutoratutako ikasleen artean banatu ohi da, tutoreei aurreko saioan ematen
baitzaie, presta dezaten. Batzuetan, arazo gehien duten tutoreen kasuan,
erantzunen ereduak ere eman diezazkiekegu.

Lehenengo hamabost minutuetan jarduera irakurketaren inguruan garatzen

da. Hasieran, bikoteari eskatzen zaio aurrean daukan testuaren ezaugarriak
asmatzen ahalegintzeko (formatua, izenburua, egitura, jatorria eta abar);
edukiari buruzko hipotesi edo iragarpen bat idazteko, eta pentsatzeko zer
dakien edukiaz eta zer ez (aurki ditzakeen arazoak aurrez esanez). Hortaz,
bikoteak gaiaz lehendik dakiena aktibatu behar du.

Aurreneko saioetan –edo lantzen den testua oso konplexua denean–, eta
horregatik adierazi dugu hori parentesi artean, irakasleak edo tutoreak
testuaren lehen irakurketa egin dezake, eredu moduan jardunez. Ondoren,
ikasle biek ozen irakurtzen dute testua, tutoreak abiadura, ahoskera eta
intonazioa markatzen dituelarik. Gero, ikasle tutoratuak irakurtzen du, eta
tutoreak PPP metodoa aplikatzen du (Pause, Prompt & Praise); guk horiek
honela itzuli ditugu: Pausa, Pista eta Ponderazioa. Binakako irakurketa-teknika
honetan (Whendall eta Colmar, 1990), tutoratuari zer hutsegite egin duen
esaten zaio, eta segundo batzuk itxaroten dira, hutsegitea zuzen dezan; ez
badu zuzentzen, pista bat ematen zaio –edo batzuk–; bestela, azkenean,
aukera zuzena jakinarazten zaio. Beti tutorearen gizarte-errefortzu positibo
batez amaitzen da: babes-esaldi bat edo animo-keinu bat. Metodoa erraza da,
baina ziurtatu behar da tutoreak behar adina denbora ematen diola tutoratuari,
horrek bere kabuz aurki dezan erantzun zuzena.

Hurrengo hamabost minutuetan, testuaren ulerkuntzari erreparatzen zaio.

 IV. ERANSKINA
Hasierako hipotesia bete den ala ez aztertu ondoren, tutoreak hitz ezezagunen
esanahia aurkitzen (askotan testuinguruko informazioaren bidez) laguntzen du
(hitzok tutoreak berak prestatu ditu, hiztegia ere erabiliz, behar izanez gero);
ideia nagusiak seinalatzen dira, eta ulertu den ikusteko galdera batzuei
erantzuten zaie (galderak hainbat zailtasun-mailatakoak dira). Batzuetan, aski
da berreskuratzea testuan argi eta garbi adierazita dagoen informazioa; beste
batzuetan, beharrezkoa da interpretazio bat egitea (erantzunak ondorioztatzea,
testuak ematen dituen informazio partzialetan oinarrituta); beste batzuetan,
azkenik, bikoteak gogoeta egin behar du, testuan agertzen ez diren
informazioak aztertu edo kontsideratu behar dituelako.

 ELKARREKIN IRAKURTZEN: (HH eta LH nahastuz)

Programaren helburuak:
- Irakurketarako konpetentzia hobetu.
- Motibazioa eta irakurzaletasuna estimulatu.
- Ikasleen auto-estimua eta seguritatea areagotu .
- Kooperazioa eta gaitasun sozialak garatu.
Programa hau 3. hiruhilabetean jarriko dugu martxan LH2 eta LH5eko
ikasleekin. Irakurketa saioa astean behin egingo dugu, 15-20 minutuko
iraupenarekin.
Binakako irakurketak (Paired reading) irakurketa bultzatzen du, honako
pauso hauek jarraituz:
- Bi ikasleak batera ozenki irakurtzen hasten dira, tutorizatuak
aurrez adostutako keinu baten bidez bakarrik jarraitu nahi duela
adierazten duen arte.
- Tutorizatuak akats bat egiten duenean, tutoreak adierazi egiten
dio eta bere kasa zein akats egin duen ohartzen bada berak
bakarrik jarraitzen du. Tutorearen zuzenketa beharrezkoa bazaio,
biek batera irakurtzen jarraitzen dute.
- Tutoreak zuzenketak erreforzatu behar ditu eta, tarteka, testuari
buruzko komentarioak bultzatu behar ditu.
 IV. ERANSKINA
Programa honek badu bigarren zati bat , Paired thinking izenekoa. Zati
honetan bikoteak hausnarketa lana eta testuaren edukiari buruzko eztabaida
kritikoa egiten du, aldi berean ulermena landuz.
Saioak aurrera doazen eran zailtasuna areagotu egiten da, lau maila
desberdin bereiztuz. Maila bakoitzak zailtasun desberdineko galderak
proposatzen ditu.

1.MAILAKO OINARRIZKO EGITURA ETA GALDERAK

- Irakurri aurretik:
Testuaren egitura: Zer adierazten digute liburuaren zatiak?
Testuaren tipologia: Zein liburu mota da?
Zailtasuna: Zaila izango dela uste al duzu?
Motibazio pertsonalak: Zer espero duzu liburu honetatik?
- Irakurtzen ari garen bitartean:
Idazlearen asmoa: Zein da idazlearen asmoa?
Testuaren esanahia: Zer esan nahi du?
Egiaztasuna: Uste duzu egia dela testuak esaten duena?
Ideiak lotu: Zer ekartzen dizu burura testu honek?
- Irakurri ondoren:
Ulermen orokorra: Zeintzuk dira ideia nagusiak?
Ebaluaketa: Zer iruditu zaizu irakurri dugun testua?
Errepasoa: Zer gogoratzen duzu irakurri duzunari buruz?

“EGIAZTASUNA” ATALA 4 MAILA DESBERDINETAN

1. maila: Uste al duzu irakurri duzuna errealitatean gerta

daitekeela?
2. maila: Uste duzu irakurri duzuna egia dela? Nola dakizu?
3. maila: Irakurri duzun istorioan, zer da egia eta zer da fikzioa?
4. maila: Istorioan zehar, espero ez zenituen aldaketa edo
ezustekorik ba al dago?
 IV. ERANSKINA

Kontutan hartu beharrekoak:

 Bikoteak egiterakoan, umeen irakurketa maila eduki behar da
kontutan. 5. mailako irakurle ona, 2. mailako irakurle on batekin
jarriko dugu.
 Irakurketa saioak ikastetxeko gela edo espazio desberdinetan
egingo dira. Gela bakoitzean mota desberdinetako liburuz
betetako kaxa bat edukiko dugu.
 Liburuen maila, tutorearena baino baxuagoa izan behar du
baina tutoratuarena baina pixka bat altuagoa.

 SOLASALDI LITERARIOAK: (2. eta 3. zikloan)

● Helburuak:

 Literaturaz gozatzea.
 Partaide guztien artean testuaren esanahia
eraikitzea, argudiatzen ikastea.
 Balio positiboak lantzea.

● Metodologia:

-Solasaldia baino lehen, parte hartzen dutenek aurrez zehaztutako

kapitulua edo orrialde kopurua irakurtzen dute. Irakurleek atentzioa eman
edota gogoeta sorrarazi dieten paragrafoak, atalak edo esaldiak aukeratzen
dituzte eta markatu egiten dituzte pos-itak erabiliz edo azpimarratuz.
-Saioan, ikasleek, hitz egiteko txanda eskatuta, ozenki irakurtzen dute
aukeratutako atala eta zergatik aukeratu duten azaltzen dute. Besteek,
irakurritakoaren inguruan argudiatu dezakete edo kontrako iritzia eman.
-Solasaldiaren moderatzaileak, tutorea gehienetan, hitz egiteko
txandak arautzen ditu eta parte hartzera animatzen ditu ikasleak. Ekarpenak
egiten dituzten ikasleen izenak idazten ditu. Tutorea beste kide bat da
taldean, beraz, ikasleen pare emango du bere iritzia.
- Etxean egiten da aurrez adostutako atalaren edo kapituluaren
banakako irakurketa. Hala ere, irakurtzeko zailtasunak dituen ikaslerik
badago eskola orduetan prestatuko da irakurketa.
 IV. ERANSKINA

 BOZ GORAKO IRAKURKETA (HH eta LH)

Irakasleak edota ikasleek egindako boz gorako irakurraldi on batek
irakurketaz gozatzeko aukera ematen du: irakurtzen duenarentzat jarduera
atsegina da eta entzuten duenarentzat, berriz, gozagarria. Boz gorako
irakurketa ikastetxeko liburutegian edota ikasgelan egin daiteke. Ondo hautatu
behar dira irakurri eta partekatuko diren testuak. Horrez gain, beharrezkoak
dira planifikazioa eta entrenamendua, irakurketa eraginkorra eta ona izan
dadin. Ikasleei, irakurtzeko gaitasuna sendotu ahala, proposa dakieke,
noizbehinka eta denbora-tarte laburretan, gelako beste kideei testuak ozenki
irakurtzea. Horretarako, denbora eman behar zaie irakurketa prestatzeko, bai
etxean, bai ikasgelan edo ikasgelatik kanpo beste irakasle batekin...; betiere
irakurketa ona egingo dutela egiaztatuz, jarduera hori bai entzuleentzat, baita
irakurlearentzat ere, atsegina izan dadin.

 SEI IRAKURLE TESTU BATEN BILA

Irakurketa-jarduera hau taldeka egiten da, sei ikasleko taldeetan eta
taldekide bakoitzak zeregin bat du irakurketa-xedearen arabera. Irakasleak
proposatzen ditu rolak:
• Irakurlea. Testua ozenki irakurtzen du. Ikasle guztiek dute testuaren kopia.
• Detektibea. Eten egiten du irakurketa ongi ulertzen ez dituen hitzak edo
hitz “zailak” entzuten dituenean.

•Galdetzailea. Entzun ahala, bere iritziz falta diren datuak galdetzen ditu.
Testua behar bezala ulertu ahal izateko egin beharko liratekeen galderak
egiten ditu.

• Kazetaria. Testuaren atalak laburtzen ditu; taldekoen ‘oroimen’ gisa

funtzionatzen du.

• Jakintsua. Bere iritziz interesgarriak diren beste ideia, informazio edo datu
batzuekin erlazionatzen du irakurgaia.

• Igarlea. Irakurleak, momentu jakin batean edo amaiera baino lehen, utzi
egiten dio irakurtzeari, eta igarleak igarri egin behar du zein den atal horren
edo testuaren amaiera.
 IV. ERANSKINA

 GIZA-LIBURUAK
Proposamen honek beste pertsona batzuekin, hau da, entzuleekin, lotzen
ditu hitzak eta irakurketa. Ekimenean parte hartzen duen irakurleak pentsatu
behar du liburua balitz zein liburu edo zein testu izango litzatekeen. Gero,
hautatutako testu txatala ongi ulertu, eta buruz ikasten du. Hala, ‘giza-liburu’
bihurtzen da, eta beste pertsona batzuei errezitatuko die buruz ikasitakoa.
Jarduera hau aurrez planifikatutako eta antolatutako parametroen arabera
egin daiteke, esaterako, literatur testuak hauta daitezke, eta egun berezi
batean edo ospakizunen batean, ‘giza-liburuek’’ buruz ikasitako pasarteak
errezitatuko dizkiete bertaratuko direnei.