კონტინენტური ევროპის ნაპოლეონური მოდელი

საფრანგეთი და იტალია
 საფრანგეთის
საჯარო მმართველობის სისტემა
 სახელმწიფო სტრუქტურა და მმართველობის სისტემა

• ნახევრად საპრეზიდენტო სისტემა, პირდაპირი წესით არჩეულ

პრეზიდენტს და პრემიერ-მინისტრს შორის უფლებამოსილებების
განაწილება (პრეზიდენტი -თავდაცვა, საგარეო პოლიტიკა, ეკონომიკა);

• კოჰაბიტაციის საჭიროება პრეზიდენტსა და პრემიერ-მინისტრს შორის.

• სუსტი პარლამენტი და ფრაგმენული პარტიების სისტემა;

• უნიტარული მოდელი და ცენტრალიზებული მმართველობის სისტემა;

 სახელმწიფო სტრუქტურა და მმართველობის სისტემა

• მმართველობის ვერტიკალური სტრუქტურა, ცენტრალური

ხელისუფლების მიერ დანიშნული პრეფექტები;

• დეცენტრალიზებული სტრუქტურები; სუსტი ადგილობრივი

თვითმმართველობა;

• ელიტური და პროფესიული საჯარო სამსახური, ბიუროკრატია,

პროფესიული მომზადების ძლიერი სისტემა - საჯარო ინტერესის
დაცვა;
 რეგიონული და ადგილობრივი მმართველობა

• რეგიონული და ადგილობრივი მმართველობის დონე და მისი ერთეულები სახელმწიფოს

განუყოფელ ნაწილად მიიჩნევა;

• სამდონიანი ადგილობრივი მმართველობა: რეგიონი, დეპარტამენტი და

მუნიციპალიტეტები;

• რეგიონი არის ტერიტორიული სახელმწიფო მმართველობის ერთეული, ხოლო

დეპარტამენტი სექტორულ-ტერიტორიული სახელმწიფო მმართველობის ერთეული;

• დეპარტამენტებსა და რეგიონებში არსებობს არჩეული საბჭო და საბჭოს მიერ

არჩეული აღმასრულებელი;

• რეგიონები და დეპარტამენტები ფართო პოლიტიკის განსაზღვრაზე მუშაობენ, ხოლო

მუნიციპალიტეტები ადგილობრივი სერვისების მიწოდებაზე;
 რეგიონული მმართველობა
• რწმუნებული (პრეფექტი) არის სახელმწიფოს წარმომადგენელი
რეგიონებში, რომელიც მთავრობის წინაშე არის ანგარიშვალდებული;

• რწმუნებული უფლებამოსილებას და ზედამხედველობას ახორციელებს

რეგიონულ და მუნიციპალურ დონეზე ადგილობრივი პოლიტიკური
ელიტის ინტერესების გათვალისწინებით;

• რწმუნებული უფლებამოსილია ადგილობრივი საბჭოს გადაწყვეტილება

გადააგზავნოს სასამართლოში კანონიერების შემოწმების მიზნით და
ადგილობრივი ბიუჯეტის არაეფექტურ ხარჯვასთან დაკავშირებით
მიმართოს სახაზინო სასამართლოს;
 ადგილობრივი თვითმმართველობა

• თვითმმართველობის ორგანოების სამართლებრივი რეგულირების

ერთიანი სისტემა არსებობს, გარდა სამი დიდი ქალაქისა (პარიზი,
მარსელი და ლიონი);

• მუნიციპალიტეტებს ჰყავთ არჩეული საბჭო და არაპირდაპირი

წესით არჩეული მერი;

• მუნიციპალიტეტებს ახასიათებს ტერიტორიული ფრაგმენტაცია და მცირე

ზომა, რასაც ,,მუნიციპალური სიჭრელეს უწოდებენ”;

• მუნიციპალური გაერთიანებები - მუნიციპალური თანამშრომლობის

მექანიზმი;
 ადგილობრივი მმართველობის პოლიტიკური ფუნქცია

• მუნიციპალიტეტის მერი არის მუნიციპალური საბჭოს თავმჯდომარე;

• კუმულაციური მანდატები- მუნიციპალიტეტის მერებს შეუძლიათ მაღალი

დონის წარმომადგენლობითი ორგანოს წევრები გახდნენ (ეროვნული
ასამბლეა, სენატი, მთავრობა)

• მერის ფართო უფლებამოსილებები

• ადმინისტრაციის მართვა;
• საბჭოს პრეზიდენტობა
• ადგილობრივი მმართველობის გარე წარმომადგენლობა
 სააგენტოები

• საკონსულტაციო საბჭოები - სავაჭრო პალატა, ფერმერთა

ჯგუფები, ბიზნესმენები და ეროვნული წარმოების
წარმომადგენლები, საქველმოქმედო ორგანიზაციები;

• პრივატიზაციის განმახორციელებელი უწყება -

სახელმწიფო საკუთრებაში არსებული საწარმოების
პრივატიზაცია, პოლიტიკის განსაზღვრა და იმპლემენტაცია.
 სახელმწიფო მმართველობის ანგარიშვალდებულება და კონტროლი

• სახელმწიფო საბჭო (The Council of state) - უმაღლესი

სასამართლო ორგანო ადმინისტრაციულ დავებში;

• საგადასახადო სასამართლო (The Court of Accounts) - საჯარო

ხარჯების კანონიერებისა და მიზანშეწონილობის შეფასება

• ფინანსური ინსპექტორი (The Finance Inspectorate) -ფინანსთა

სამინისტროს დეპარტამენტი
 საჯარო სამსახურის სისტემა

• კარიერაზე დაფუძნებული, დახურული საჯარო სამსახურის სისტემა;

იურისტები, ეკონომისტები და პოლიტიკური მეცნიერებები;

• საჯარო მოსამსახურის შერეული სტატუსი - საჯარო მოხელის ინსტიტუტზე

ორიენტირებული (საჯარო მოხელე - 73%, შრომითი ხელშეკრულება - 15%);

• სამინისტროებში ადმინისტრაციული და პოლიტიკური ფუნქციები

გამიჯნულია: აღმასრულებელი დირექტორი განსაზღვრავს ადამიანური
რესურსების პოლიტიკას;

• გაფიცვა არ არის აკრძალული;

• საჯარო და კერძო სექტორს შორის პერსონალის გაცვლა რთული და იშვიათია;

 საჯარო სამსახურის სისტემა

• უმაღლესი სტატუსის საჯარო მოსამსახურეები (“Great Corps”)

სახელმწიფო საბჭო;
ადმინისტრაციული სასამართლო;
ფინანსური ინსპექტორები;
დიპლომატიური კორპუსი;
პრეფექტები;

• რეგიონულ და ადგილობრივი თვითმმართველობის დონეზე

დასაქმებული საჯარო მოსამსახურეები (3 რანგი და 20 პოზიცია)
 საჯარო სამსახურის სისტემა
• თითოეულ სეგმენტს აქვს საკუთარი მიღებისა და კარიერული განვითარების წესები;

• საჯარო სამსახურში მიღება:

 კონკურსის ზოგადი სტანდარტები დადგენილია კანონით და სპეციფიკური

მოთხოვნები/წესები საჯარო დაწესებულებების მიერ;

 ერთიანი კონკურსი/სერტიფიცირება საჯარო სამსახურის სისტემაში შესასვლელად;

 სავალდებულო სასწავლო კურსის გავლა სპეციალურ სკოლებში;

 საჯარო დაწესებულების საკონკურსო კომისიის მიერ კონკრეტულ პოზიციაზე შერჩევა;

კომისიის წევრები არიან საჯარო მოხელეები;
 საჯარო სამსახურის სისტემა

• პროფესიული განვითარება - ელიტური საჯარო სამსახური

მაღალ პოზიციებზე დასაქმებული საჯარო მოხელეები - ENA (Ecole

Nationaled’ Administration;) - სტრასბურგი;

რეგიონულ დონეზე დასაქმებული საჯარო მოხელეები - IRA (Institute

Regionald’Administration) – 5 რეგიონში არსებობს;

ადგილობრივ ორგანოებში დასაქმებული მოხელეები -

ადგილობრივი საჯარო მართვის ეროვნული ცენტრი - პარიზი და 28
რეგიონული ოფისი;
 საჯარო სამსახურის სისტემა
• კარიერული განვითარება: დაწინაურება დამოკიდებულია შეფასების
შედეგებზე;

• შეფასების სისტემა:

 მიზნებზე ორიენტირებული შეფასების მეთოდი;

 კომპეტენციების მეთოდი: ეთიკის ნორმების შესრულება; მენეჯერული

უნარები;

 შეფასების შედეგების დაკავშირება კარიერულ განვითარებასთან,

პროფესიული ტრენინგების დაგეგმვასა და ფულად ჯილდოსთან;
 საჯარო სამსახურის სისტემა
• დისციპლინური პასუხისმგებლობა

დისციპლინური გადაცდომა: ა) საჯარო სამსახურის ეფექტური

ფუნქციონირებისთვის ხელის შეშლა; ბ) საჯარო დაწესებულების მიმართ
საზოგადოების ნდობის შემცირება;

დისციპლინური სანქციები: ა) შენიშვნა, გაფრთხილება; ბ)

დაწინაურების შეზღუდვა; დაქვეითება; პოზიციიდან დროებით
ჩამოშორება ანაზღაურების გარეშე (15 დღემდე); გადაყვანა; გ)
პოზიციიდან დროებით ჩამოშორება ანაზღაურების გარეშე (3 თვიდან 2
წლამდე); დ) სამსახურიდან გათავისუფლება; ადრეული პენსია;
 იტალიის
საჯარო მმართველობის სისტემა
 სახელმწიფო სტრუქტურა და მმართველობის სისტემა
• საპარლამენტო სისტემა: 2 პალატა მსგავსი უფლებამოსილებებით;
პროპორციული სისტემა გამარჯვებული პარტიის სასარგებლოდ მანდატების
გადანაწილებისას უპირატესობის მინიჭება;

• მთავრობა: პრემიერ-მინისტრი და მინისტრთა საბჭო; პრემიერ მინისტრს არ

აქვს პოლიტიკის ძირითადი მიმართულებების განსაზღრის უფლება (“პირველი
თანასწორთა შორის”) და თითოეული მინისტრი თავის სამინისტროზეა
პასუხისმგებელი;

• პრეზიდენტი: არაპირდაპირი გზით არჩეული; პარლამენტისა და თითოეული

რეგიონიდან (20 რეგიონი) 3 წარმომადგენლის მიერ; 7 წლის ვადით.
(პრემიერ-მინისტრის კანდიდატურის წარდგენა, საკანონმდებლო პროცესზე
გავლენის მოხდენა, პარლამენტის რომელიმე პალატის დათხოვნა კრიზისულ
ვითარებაში)
 სახელმწიფო სტრუქტურა და მმართველობის სისტემა

• უნიტარული მოდელი და ცენტრალიზებული მმართველობის

სისტემა;

• დეცენტრალიზაციის რეფორმის მცდელობები (1994 წ; 2001 წწ);

• სამდონიანი ადგილობრივი მმართველობა: რეგიონი, პროვინცია

და მუნიციპალიტეტები;

• მმართველობის კულტურის მახასიათებლები: საჯარო სამსახურის

პოლიტიზება, მმართველობით პოზიციებზე დანიშვნისას
კლიენტილიზმი და პატრონაჟი, კორუფციული სკანდალები;
 რეგიონული მმართველობა
• რეგიონების სტატუსი და უფლებამოსილებები

 სტატუსი
ა) სენატი - “რეგიონების წარმომადგენლობა”, ბ) პრეზიდენტის არჩევნებში
მონაწილეობა;

 უფლებამოსილებები

ა) საკანონმდებლო უფლებამოსილებები იმ საკითხებზე, რაც სპეციალურად ეროვნული

კანონმდებლობის მიღებას არ გულისხმობს;

ბ)კონკურენტული კანონმდებლობა - ცენტრალურ და რეგიონულ დონეზე

უფლებამოსილების განაწილება; (მარეგულირებელი ჩარჩო და დეტალური
მოწესრიგება)
 რეგიონული მმართველობა

• 20 რეგიონი: 15 ჩვეულებრივი სტატუსით და 5 რეგიონი სპეციალური

სტატუსით;

• რეგიონული პრეფექტები - პირდაპირი წესით არჩეული; რეგიონული

საბჭოები; რეგიონული ერთმიზნიანი ხელისუფლების ორგანოები;

• 110 პროვინცია - ცენტრალური ხელისუფლების მიერ დანიშნული

პრეფექტები სუსტი საზედამხედველო ფუნქციებით; ერთმიზნიანი
ხელისუფლების ორგანოები პროვინციის დონეზე; 1994 წლიდან
ადგილობრივი მმართველობის ზედა დონე;
 ადგილობრივი თვითმმართველობა

• 8094 მუნიციპალიტეტი, 634 მუნიციპალური გაერთიანება

აღმასრულებელი ხელისუფლება: პირდაპირი წესით არჩეული

მერი;
საკანონმდებლო ხელისუფლება: ადგილობრივი საბჭოები;

• 2001 წლის დეცენტრალიზაციის რეფორმა

მუნიციპალიტეტებს გადაეცათ მართვის უფლება, “ზოგადი

კომპეტენციების მუხლი”;
 საჯარო სამსახურის სისტემა

• შერეული სისტემა, ღია და დახურული სისტემის ელემენტები;

• შრომითი კანონმდებლობა და კოლექტიური შეთანხმება - სახელმწიფო

დასაქმების სააგენტოსა და პროფესიულ კავშირებს შორის; (85%)

• საჯარო მოსამსახურეების სტატუსი - პროკურორები, პრეფექტები,

პოლიცია; (15%)

• საჯარო სამსახურში მიღებისა და გათავისუფლების ფორმალური წესების

არსებობა;

• მენეჯერულ პოზიციებზე პოლიტიკური პატრონაჟი და კლიენტილიზმი;

 გმადლობთ
ყურადღებისთვის!