Presentación TFM - Marta Meiriño

TFM
ADOLESCENCIAS
INVISIBLES NA FPB
AUTORA:
MARTA MEIRIÑO
RODRÍGUEZ
TITOR:
XOSÉ MANUEL CID
FERNÁNDEZ
Mestrado en Intervención Multidisciplinar na

Diversidade en Contextos Educativos
ÍNDICE
RESUMO CONCLUSIÓNS
RESULTADOS
METODOLOXÍ
INTRODUCIÓN A REFLEXIÓNS
MARCO BIBLIOGRAFÍ
TEÓRICO OBXECTIVOS A
ÍNDICE
RESUMO CONCLUSIÓNS
RESULTADOS
METODOLOXÍ
MARCO BIBLIOGRAFÍ
RESU PALABRA
S CLAVE:
MO
Son moitas as ocasións no que o alumnado “problemático”, “que non fai
nada en clase” ou que simplemente molesta é derivado á FPB (Formación
- Formación
Profesional Básica) en vez de ser reorientado á ESO (Educación
profesional básica
Secundaria Obligatoria). - Segregación
Esta investigación pretende visibilizar á segregacións destes alumnos, aos - Inclusión
que nesta ocasión se consideran os adolescentes invisibles do sistema - Racismo
- Homofobia
educativo.
- Atención á
Desgraciadamente, a segregación, a carencia de implicación familiar e a diversidade
falta de formación pedagóxica do profesorado son algúns dos factores que
inflúen negativamente no proceso de ensinanza-aprendizaxe deste
alumnado.
ÍNDICE
RESUMO CONCLUSIÓNS
RESULTADOS
METODOLOXÍ
MARCO BIBLIOGRAFÍ
INTRODUCIÓN
A temática principal son as adolescencias

invisibles do alumnado da Formación
Profesional Básica no sur de Galicia, as cales ao
seren analizadas de xeito individual constitúen un
cadro de referencia común en base a unhas
características sociais, económicas, persoais e
culturais que deben ser tratadas en profundidade
para poder ofrecer unha resposta multidisciplinar
axeitada dende un punto de vista inclusivo no
que se fomente a riqueza da diversidade e non a
segregación da mesma.
ÍNDICE
RESUMO CONCLUSIÓNS
RESULTADOS
METODOLOXÍ
MARCO BIBLIOGRAFÍ
MARCO TEÓRICO
LEXISLACIÓN
CONCEPTOS FACTORES: A SEGREGACIÓN E
DA FPB DE SEGREGACIÓN FORMACIÓN
GALICIA CLAVE: SOCIAIS,
DENTRO DO PROFESIONAL
CULTURAIS,
Decreto 107/2014, do 4 INCLUSIÓN ÁMBITO BÁSICA:
de setembro
PERSONAIS E
INTEGRACIÓN ECONÓMICOS ESCOLAR ANTECEDENTES DA
Orde do 13 de xullo de
2015 EXCLUSIÓN SEGREGACIÓN
Orde do 12 de xullo de SEGREGACIÓN ESCOLAR
+
2011 RACISMO E QUE CARACTERÍSTICAS DO
Resolución do 18 de
xuño de 2021
HOMOFOBIA INFLÚEN NA ALUMNADO DA FPB
TEORÍA DA DOBLE SEGREGACIÓ SISTEMA EDUCATIVO
Instrución para a
EXCLUSIÓN EFECTO PIGMALIÓN
aplicación da Orde do 10
de febreiro de 2014
N
MARCO TEÓRICO LEXISLACIÓN DA FPB DE GALICIA
“Ley Orgánica 2/2006 de 3 de mayo de Educación” (en “Decreto 107/2014, do 4 de setembro, polo que se regulan aspectos
específicos da formación profesional básica das ensinanzas de formación
adelante, LOE)”
profesional do sistema educativo en Galicia e se establecen vinte e un
currículos de títulos profesionais básicos”.
“Ley Orgánica 8/2013 de 9 de diciembre para la Mejora de la
Calidad Educativa”.
“Orde do 13 de xullo de 2015 pola que se regulan as ensinanzas de
formación profesional básica na Comunidade Autónoma de Galicia, así
“Real Decreto 1058/2015, de 20 de noviembre, por el que se como o acceso e a admisión nestas ensinanzas”.
regulan las características generales de las pruebas de la
evaluación final de Educación Primaria establecida en la Ley
Orgánica 2/2006, de 3 de mayo, de Educación”. “Orde do 13 de xullo de 2015 pola que se regulan as ensinanzas de
formación profesional básica na Comunidade Autónoma de Galicia, así
como o acceso e a admisión nestas ensinanzas”.
“Real Decreto 774/2015, de 28 de agosto, por el que se
establecen seis Títulos de Formación Profesional Básica del
catálogo de Títulos de las enseñanzas de Formación “Orde do 12 de xullo de 2011 pola que se regula a avaliación e a
+
Profesional”. acreditación académica do alumnado que cursa as ensinanzas de
formación profesional inicial”.
“Real Decreto 356/2014, de 16 de mayo, por el que se
establecen siete títulos de Formación Profesional Básica”. “Resolución do 18 de xuño de 2021, da Secretaría Xeral de Educación e
Formación Profesional, pola que se ditan instrucións para o
desenvolvemento dos ciclos formativos de formación profesional do
“Real Decreto 127/2014, de 28 de febrero, por el que se regulan sistema educativo no curso 2021/22”.
aspectos específicos de la Formación Profesional Básica”.
Instrución para a aplicación da Orde do 10 de febreiro de 2014

pola que se modifica a Orde do 16 de xullo de 2007”.
MARCO
TEÓRICO CONCEPTOS CLAVE
EXCLUSIÓN SEGREGACIÓN
RACISMO
HOMOFOBIA
TEORÍA DA DOBLE
EXCLUSIÓN
INTEGRACIÓN INCLUSIÓN
MARCO TEÓRICO FACTORES SOCIAIS, CULTURAIS, PERSONAIS E
ECONÓMICOS QUE INFLÚEN NA SEGREGACIÓN
Factor Descrición
Os gobernos fomentan o desenvolvemento da segregación no ámbito educativo, ao fomentar a
Sociais uns estudantes cara a unha ou outra rama de estudo, os estudantes con diversidade seguen
sendo relegados a contextos concretos.
Tendencia das familias procedentes de etnias minoritarias a incluír aos seus menores
Culturais nos centros onde hai máis persoas coas súas mesmos trazos.
Personais +
Dificultades co idioma, preferencia das nais ou pais, tendencia das familias para
incluír aos menores en centros onde non hai etnias minoritarias.
Afectan principalmente ao alumnado con diversidade, problemas de conduta ou dificultades de

Económicos aprendizaxe, os cales son estigmatizados e relegados. Dentro destes, inclúese o custo que a
educación ten e a súa relación coas características dos estudantes.
A SEGREGACIÓN
MARCO TEÓRICO DENTRO DO ÁMBITO
ESCOLAR
Proceso deliberado e consciente de opresión polo

que os estudantes son separados e divididos por
aquelas persoas que ostentan o poder.
+
Segundo autores tales como (Loura, 2013), considérase que non
por decisións persoais senón por decisións colectivas tomadas
polos centros educativos, é que hai parte do alumnado que é
reconducido cara á formación profesional básica ou Programas de
Cualificación Profesional Inicial coa escusa de favorecer o seu
desenvolvemento.
MARCO TEÓRICO SEGREGACIÓN E FORMACIÓN
PROFESIONAL BÁSICA:
Antecedentes da segregación escolar e a súa relación coa Formación
Profesional
Artigode Carreira (2020) Fernández e Cid (2020) sinalan que é

responsabilidade do contexto escolar visibilizar a
“Aqueles estudantes con peores exclusión á que están sometidos os estudantes con
notas son aqueles que contan con dificultades sociais e económicas dentro do ámbito
menos recursos e, por tanto, escolar para que poidan lograr cos mesmos
promóveselles a que opten por ramas dereitos, así como coas mesmas oportunidades á
+
como a Formación Profesional para hora de acceder a estudos postobligatorios que non
así poder frear o grao de abandono só se centren en estudos correspondentes con
escolar que se presenta entre este Formación Profesional.
alumnado.
CARACTERÍSTICAS DO ALUMNADO DE FPB
(Brunet e Böcker, 2017; Negrí e Leiva, 2019; González e Escudeiro, 2018)
• Mozos que buscan acceder ao mercado laboral de forma temperá.

1
• Estudantes cunha ampla traxectoria de fracaso escolar: repetiron varios cursos en Educación
2 Secundaria Obrigatoria ou outras etapas.
• Estudantes procedentes de etnias minoritarias.

3
+
• Estudantes cun baixo nivel socioeconómico.
4
• Estudantes con algún tipo de dificultade de aprendizaxe que non son capaces de adaptarse ao
5 ritmo esixido pola escola ordinaria noutras etapas.
* Ter en conta as excepcións

O sistema educativo promove a incorporación de estudantes “problemáticos” á Formación
Profesional Básica
Sarceda- Gorgoso et al. (2017) Fernández et al. (2019) Amores et al. (2015)
“ A Formación Profesional Básica debe ser “Os docentes consideran que a Formación
“O ámbito da Formación Profesional e de forma
considerada unha alternativa para aqueles estudantes Profesional Básica é unha opción que permite
máis específica, a Formación Profesional Básica foi
que se atopen en situación de risco social. Por reenganchar ao alumnado problemático ou con
considerado ao longo da historia unha alternativa
conseguinte, pódese afirmar que, dentro desta opción, dificultades dentro do ámbito escolar, motivo polo
ao fracaso escolar”
o número de estudantes en situación de exclusión que a súa incidencia pode ser maior dentro destas
social é maior que o que pode atoparse noutras áreas alternativas”
como as universidades.”
+
Ata que punto, a formación ordinaria non pode dar resposta
a este tipo de cuestións sendo necesario relegar a este
alumnado á Formación Profesional Básica?
O EFECTO PIGMALIÓN E A SÚA REPERCUSIÓN NA FPB
O efecto Pigmalión é a capacidade de influencia que ten sobre unha persoa,

DEFINICIÓN as crenzas que outra ten sobre o seu rendemento ou calquera outro aspecto
( Porcar et ao., 2015).
Crer de forma firme nun feito

REQUISITOS Contar coa expectativa de que este pode cumprirse
Acompañar con mensaxes de ánimo todo o proceso.
VINCULACIÓN
COA FPB
+
A percepción que os docentes teñen sobre as posibilidades dos estudantes con
necesidades, dificultades ou certas problemáticas como os trastornos de conduta
inflúen directamente nas expectativas que teñen sobre estes e, por tanto, quizais
tamén no tipo de estudos que este tipo de alumnado tende a escoller.
Pérez (2000) sinala que as expectativas do profesorado dan como

CONCLUSIÓN resultado a perpetuación das diferenzas sociais presentes no contexto
no que se desenvolve o alumnado.
ÍNDICE
RESUMO CONCLUSIÓNS
RESULTADOS
METODOLOXÍ
MARCO BIBLIOGRAFÍ
OBXECTIVOS
I. Visibilizar a importancia da inclusión nas institucións educativas dende os mecanismos de

integración do alumnado
II. Categorizar as experiencias e xuizos de valor do alumnado e do profesorado acerca da FPB.
III. Identificar os factores económicos, sociais, persoais e culturais que inflúen na segregación
educativa na FPB.
IV. Promover a riqueza da diversidade.
V. Concienciar da necesidade de formación pedagóxica na totalidade do profesorado.
VI. Eliminar os prexuizos da Formación profesional básica.
+
VII. Coñecer a visión do profesorado e o alumnado de FPB sobre o seu proceso formativo.
VIII. Analizar as características comúns do alumnado que cursa FPB e as causas que o levan a ela.
IX. Estudar o impacto transformador do Efecto Pigmalión a través das expectativas do profesorado.
X. Descubrir como toma decisións a xuventude sobre a transición á educación postobligatoria
ÍNDICE
RESUMO CONCLUSIÓNS
RESULTADOS
METODOLOXÍ
MARCO BIBLIOGRAFÍ
TIPO DE
INVESTIGACIÓ
ANÁLISE DE N
DATOS PARTICIPANTES
METODOLOXÍ
A INSTRUMENTO
S DE
RECOLLIDA DE
PROCEDEMENTO INFORMACIÓN
TIPO DE INVESTIGACIÓN
Lorem ipsum dolor sit amet,

consectetuer adipiscing elit. Maecenas
porttitor congue massa. Fusce posuere,
EMPÍRICA magna sed pulvinar ultricies, purus

lectus malesuada libero, sit amet
commodo magna eros quis urna.
Nunc viverra imperdiet enim. Fusce

est. Vivamus a tellus.
CUALITATIVA OU
Pellentesque habitant morbi tristique
senectus et netus et malesuada fames
NATURISTA ac turpis egestas. Proin pharetra

nonummy pede. Mauris et orci.
21
PARTICIPANTES

magna sed pulvinar ultricies, purus


ac turpis egestas. Proin pharetra
22
PARTICIPANTES
Pertencen a un centro de formación de carácter público do sur da comunidade
autónoma de Galicia
- Alumnado de 1 e 2 curso de fpb
- Docentes de fpb
Contexto socioeconómico e cultural do centro
• Poboación 15,000magna
hab.sed pulvinar ultricies, purus Capital comarcal ben comunicada
• Auxe do sector terciario
lectus malesuada libero, sit amet Alta tasa de paro

Contexto familiar doest.alumnado
Vivamus a tellus.
• Procedencia do 50%Pellentesque
da comarca e omorbi
habitant resto de arredores
tristique
• Escasa formación académica dasetfamilias
senectus et netus malesuada fames
23


24
INSTRUMENTOS DE RECOLLIDA DE
INFORMACIÓN GRUPOS DE DISCUSIÓN PROFESORADO



25
INFORMACIÓN GRUPOS DE DISCUSIÓN ALUMNADO



26
INFORMACIÓN

ENTREVISTAS
PERSOAIS

OBSERVACIÓN DIRECTA DENTROPellentesque

E FÓRAhabitant morbi tristique
DAS AULAS
27
PROCEDEMENTO E ANÁLISE DE DATOS
• ENTREVISTAS PERSONAIS
GRABACIÓN E
TRANSCICIÓN
• GRUPOS DE DISCUSIÓN
GRABACIÓN E lectus malesuada libero, sit amet
TRANSCRICIÓNNunc viverra imperdiet enim. Fusce

• OBTENCIÓN DE
CATEGORIZACIÓN RESULTADOS E
CONCLUSIÓNS 28
ÍNDICE
RESUMO CONCLUSIÓNS
RESULTADOS
METODOLOXÍ
MARCO BIBLIOGRAFÍ
RESULTADO
SCATEGORIZACIÓN EN BASE AOS GRUPOS DE DISCUSIÓN E
AS ENTREVISTAS PERSONAIS.
30
CATEGORIZACIÓNS SEGUNDO NIVEL DE CONCRECIÓN
PRIMARIAS
VIVENCIAS A ECONOMÍA
SOCIEDADE
PERSONAIS FAMILIA
AUTOCONCEPTO
VISIÓN DO FPB
ALUMNADO DE ESO
PROFESORADO ALUMNADO BENEFICIARIO DA FPB
TIPO DE ALUMNADO
METODOLOXÍA
CURRÍCULUM DA FPB
TÍTULO DA ESO
FORMACIÓN PEDAGÓXICA DO PROFESORADO
EXPECTATIVAS
DIFICULTADES ACADÉMICAS
VISIÓN DO FÁCIL DE SACAR

ESCOLA DE PARVOS
ALUMNADO
CATEGORIZACIÓNS SEGUNDO NIVEL DE TERCEIRO NIVEL DE CONCRECIÓN
PRIMARIAS CONCRECIÓN
A ECONOMÍA A ECONOMÍA COMO FACTOR DETERMINANTE

INDIFERENCIA ECONÓMICA
CONFORMIMO ECONÓMICO
SOCIEDADE A INFLUENCIA NEGATIVA DOS “AMIGOS”
VIVENCIAS A INFLUENCIA DAS VECIÑAS
PERSONAIS A NAI AUSENTE

VISIÓN NEGATIVA DA NAI
VISIÓN NEGATIVA DO PAI
FAMILIA VISIÓN NEGATIVA DA “MADRASTRA”

ODIO Á FAMILIA
ADMIRACIÓN Á FAMILIA
CULPABILIDADE POLA AFECTACIÓN FAMILIAR
AUTOCONCEPTO
CATEGORIZACIÓNS SEGUNDO NIVEL DE TERCEIRO NIVEL DE CUARTO NIVEL DE
PRIMARIAS CONCRECIÓN CONCRECIÓN CONCRECIÓN
FPB
ALUMNADO DE ESO
ALUMNADO BENEFICIARIO
DA FPB
TIPO DE ALUMNADO VÍTIMA DAS FAMILIAS
VÍTIMA DO SISTEMA
VISIÓN DO EDUCATIVO
ESCASA ATENCIÓN
PROFESORADO PARENTAL
I BAIXA AUTOESTIMA
INFLUENCIABLES
MALA CONDUCTA
ALUMNADO VILLANO
METODOLOXÍA TITORÍAS
ACTUACIÓNS DOCENTES
OS PARTES E AS A FAVOR
EXPULSIÓNS EN CONTRA
CATEGORIZACIÓNS SEGUNDO NIVEL DE TERCEIRO NIVEL DE
PRIMARIAS CONCRECIÓN CONCRECIÓN
CURRÍCULUM DA FPB
VISIÓN DO TÍTULO DA ESO INXUSTO
PROFESORADO MOTIVADOR
II FORMACIÓN PEDAGÓXICA
DO PROFESORADO
EXPECTATIVAS QUE PENSAN QUE TEN O

ALUMNADO
QUE TEÑEN SOBRE O

ALUMNADO
DIFICULTADES ACADÉMICAS
CATEGORIZACIÓNS SEGUNDO NIVEL DE
PRIMARIAS CONCRECIÓN
FÁCIL DE SACAR
VISIÓN DO ESCOLA DE PARVOS
ALUMNADO TÍTULO DA ESO

ÍNDICE
RESUMO CONCLUSIÓNS
RESULTADOS
METODOLOXÍ
MARCO BIBLIOGRAFÍ
CONCLUSIÓNS
ESTUDANTES DESMOTIVADOS que durante o seu periodo de
escolarización foron arrastrando grandes eibas que desencadearon en
FRACASO ESCOLAR e este nunha baixa autoestima e un autoconcepto
negativo.
As CARENCIAS FAMILIARES, A INADECUACIÓN CURRICULAR e a
FALTA DE FORMACIÓN PEDAGÓXICA inflúen negativamente no
desenvolvemento social e cultural así como no proceso de ensinanza-
aprendizaxe deste alumnado.
37
ÍNDICE
RESUMO CONCLUSIÓNS
RESULTADOS
METODOLOXÍ
MARCO BIBLIOGRAFÍ
REFLEXIÓNS
DISFRUTE E INTERESE
FACILIDADE POR
FORMAR PARTE DO
CLAUSTRO
VÍNCULO DO TFM CO
MESTRADO
39
ÍNDICE
RESUMO CONCLUSIÓNS
RESULTADOS
METODOLOXÍ
MARCO BIBLIOGRAFÍ
BIBLIOGRAFÍA ALGÚNS EXEMPLOS…
 Baudelot, C. y Establet, R. (2003). La escuela capitalista. Siglo XXI

 Carreira, S. (2020). No es abandono, es exclusión. La Voz de Galicia,
33, 1-2.
 De Molina, G. (2021). La segregación escolar, las desigualdades
educativas y el modelo educativo de la derecha en España. Fundación
1º de mayo, 157.
ACTUALIZADA https://1mayo.ccoo.es/cbc0cdc14ee47cc21f3ec990571e8add000001.pd
f
ADECUADA Á TEMÁTICA  Delgado, J. M. y Vargas, P. (2017). Elección de ciclos de formación

profesional. ¿Cuestión de género? Publicaciones Universidad de
TRATADA Málaga.
 Domínguez, F. J. (2018). Fundamentos y características de un modelo
inclusivo y de calidad educativa. Comunidades de Aprendizaje. Espiral:
CONCISA Cuadernos del profesorado, 11(22), 28-39.
https://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=6411089
 Duk, C. y Murillo, F. J. (2019). Segregación Escolar y Meritocracia.
Revista latinoamericana de educación inclusiva, 13(1).
FIABLE https://www.scielo.cl/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S0718-73782019
000100011

RECOMENDABLE
 Fernández, D. y Cid, X. M. (2020). Adolescentes
invisibles. A educación social nos camiños do
empoderamento. Monografías Andavira.
LOREM IPSUM DOLOR SIT AMET,
GRAZAS
CONSECTETUER ADIPISCING ELIT.
POLO SÚA ATENCIÓN E
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit.
Maecenas porttitor congue massa. Fusce posuere, magna sed
POLO SEU TEMPO
pulvinar ultricies, purus lectus malesuada libero, sit amet
42
TFM
ADOLESCENCIAS
INVISIBLES NA FPB
AUTORA:
MARTA MEIRIÑO
RODRÍGUEZ
TITOR:
FIN
XOSÉ MANUEL CID
FERNÁNDEZ
Mestrado en Intervención Multidisciplinar na

Diversidade en Contextos Educativos

Presentación TFM - Marta Meiriño

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Presentación TFM - Marta Meiriño

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

TFM

Mestrado en Intervención Multidisciplinar na

A temática principal son as adolescencias

Instrución para a aplicación da Orde do 10 de febreiro de 2014

Afectan principalmente ao alumnado con diversidade, problemas de conduta ou dificultades de

Proceso deliberado e consciente de opresión polo

Artigode Carreira (2020) Fernández e Cid (2020) sinalan que é

• Mozos que buscan acceder ao mercado laboral de forma temperá.

• Estudantes procedentes de etnias minoritarias.

* Ter en conta as excepcións

O EFECTO PIGMALIÓN E A SÚA REPERCUSIÓN NA FPB

O efecto Pigmalión é a capacidade de influencia que ten sobre unha persoa,

Crer de forma firme nun feito

Pérez (2000) sinala que as expectativas do profesorado dan como

I. Visibilizar a importancia da inclusión nas institucións educativas dende os mecanismos de

Lorem ipsum dolor sit amet,

EMPÍRICA magna sed pulvinar ultricies, purus

Nunc viverra imperdiet enim. Fusce

NATURISTA ac turpis egestas. Proin pharetra

Lorem ipsum dolor sit amet,

Nunc viverra imperdiet enim. Fusce

Pellentesque habitant morbi tristique

Nunc viverra imperdiet enim. Fusce

Nunc viverra imperdiet enim. Fusce

Pellentesque habitant morbi tristique

Lorem ipsum dolor sit amet,

Nunc viverra imperdiet enim. Fusce

Pellentesque habitant morbi tristique

Lorem ipsum dolor sit amet,

Nunc viverra imperdiet enim. Fusce

Pellentesque habitant morbi tristique

Lorem ipsum dolor sit amet,

Nunc viverra imperdiet enim. Fusce

OBSERVACIÓN DIRECTA DENTROPellentesque

TRANSCRICIÓNNunc viverra imperdiet enim. Fusce

est. Vivamus a tellus.

Pellentesque habitant morbi tristique

VISIÓN DO FÁCIL DE SACAR

A ECONOMÍA A ECONOMÍA COMO FACTOR DETERMINANTE

SOCIEDADE A INFLUENCIA NEGATIVA DOS “AMIGOS”

VIVENCIAS A INFLUENCIA DAS VECIÑAS

PERSONAIS A NAI AUSENTE

FAMILIA VISIÓN NEGATIVA DA “MADRASTRA”

VISIÓN DO TÍTULO DA ESO INXUSTO

EXPECTATIVAS QUE PENSAN QUE TEN O

QUE TEÑEN SOBRE O

VISIÓN DO ESCOLA DE PARVOS

ALUMNADO TÍTULO DA ESO

 Baudelot, C. y Establet, R. (2003). La escuela capitalista. Siglo XXI

ADECUADA Á TEMÁTICA  Delgado, J. M. y Vargas, P. (2017). Elección de ciclos de formación

Mestrado en Intervención Multidisciplinar na

You might also like