HỘI NGHỊ KHOA HỌC ĐIỀU DƯỠNG CHUYÊN NGÀNH RHM- LẦN 1

XU HƯỚNG PHÁT TRIỂN NGÀNH ĐIỀU DƯỠNG

TẠI VIỆT NAM VÀ THẾ GIỚI

Báo cáo viên: TS. ĐD. Đặng Trần Ngọc Thanh và cộng sự
Trưởng Khoa Điều dưỡng – Kỹ thuật Y học, Trường ĐHYK
Phạm Ngọc Thạch
Phó Chủ tịch Chi hội Giáo viên Điều dưỡng Việt Nam
Email: dangtranngocthanh@pnt.edu.vn
Tel: 0333310463
TP.HCM, ngày 27 tháng 05 năm 2023
 NỘI DUNG
1. Định nghĩa, vai trò điều dưỡng (ĐD)
2. Những kết quả đổi mới ngành ĐD
3. Những bất cập trong chăm sóc người bệnh
4. Xu hướng quốc tế về ngành ĐD

2
 1. Điều dưỡng là gì?

Điều dưỡng là một nghề trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe có chức
năng chủ động và phối hợp trong chăm sóc. Điều dưỡng bao gồm
những hoạt động phục hồi và duy trì sức khỏe, phòng bệnh và
nâng cao sức khỏe cho cá nhân, gia đình và cộng đồng (Hội Điều
dưỡng Việt Nam, ANA)

3
Tại VN, theo thông tư liên tịch 26/2015/TTLT-BYT-BNV của Bộ Y tế, Bộ
Nội vụ về việc quy định mã số, tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp điều
dưỡng, hộ sinh, kỹ thuật y

Nhóm chức danh điều dưỡng, bao gồm:

a) Điều dưỡng hạng II Mã số: V.08.05.11
b) Điều dưỡng hạng III Mã số: V.08.05.12
c) Điều dưỡng hạng IV Mã số: V.08.05.13

4
 USA: 06 loại
1. Certified Nursing Assistant (CAN) (4-6 tuần; take an exam to become
licensed)
2. Licensed Practical or Vocational Nurse or LPN/LVN (TX, CA) (1 năm):
Theo dõi sức khỏe, chăm sóc cơ bản, đảm bảo sự thoải mái cho NB,
báo cáo các vấn đề sức khỏe cho RN
3. Registered Nurse (RN)
4. Masters Level Nurse (MSN)
5. Advanced Practice Registered Nurse (APRN)
6. Doctorate Level Nurse (DNP)

Nurses and Their Specialties (slideshare.net) 5

6
 Úc: 06 loại
Assistant in nursing (level one): under the direct supervision of a registered nurse and holds no
medical registrations.
Enrolled nurse (level two): training or education (a diploma or certificate related to nursing) that
allows them to carry out their duties as a nurse under supervision.
Registered midwife (level three): an undergraduate degree in midwifery and has a medical licence
to practice their duties unsupervised. Registration through the Australian Health Practitioner
Regulation Agency or the Nursing and Midwifery Board of Australia (NMBA).
Registered nurse (level four): a nurse who has an undergraduate degree in nursing and receives
registration and licensing from AHPRA.
Advanced practice nurse (level five): a registered nurse who has additional training beyond an
undergraduate study.
Nurse practitioner (level six): a nurse practitioner who has a master's degree in nursing and assists
medical teams in an advanced clinical role. They have a nurse practitioner endorsement which
requires several years of nursing experience to obtain.

08/06/2023 7
 Vai trò ĐDV ngày nay (Nursing Roles)

Patient Comunicator – Người cung Care Provider – Người cung

cấp thông tin cho NB 6 ❶ cấp DVCS chuyên nghiệp

Patient advocator– Người biện 5 2 Patient educator– Người thầy

giáo của NB
hộ NB

Medical co-odinator – 4 Drug administer- Người giúp NB

3
Người phối hợp với bác sĩ & các dùng thuốc
thành viên nhóm

8
 Sự hợp tác BS & ĐD trong chăm sóc, điều trị

☞ Bác sĩ: Khám bệnh, chẩn đoán bệnh, kê đơn, can thiệp ĐT, theo dõi (Chính là Cure - Phụ là
Care)
☞ Điều dưỡng viên: Khám nhận định, chẩn đoán ĐD, can thiệp CSĐD, thực hiện phác đồ điều
trị (Chính là Care - Phụ là Cure)
☞ Quan hệ nghề nghiệp BS-ĐD trong nhóm CSYT: người cộng tác (Co-odinator)

9
Vị trí dịch vụ ĐD trong hệ thống dịch vụ y tế

10
11
 2. Những kết quả đổi mới ngành ĐD tại VN (1)
1. Sự phát triển hệ thống đào tạo ĐDVN

Thạc sĩ/CKI
Cao đẳng từ TC
Thí điểm CNĐD

TS
Cử nhân
2019
Trung cấp 2007
Sơ cấp

1995
1993
1985
1970
1945

12
 2. Những kết quả đổi mới ngành ĐD tại VN (2)
Thạc sỹ CK I
- ĐHYD TP.HCM (2007)  Trường ĐHYK PNT
- ĐH Nguyễn Tất Thành (phối hợp Đài Loan)
 ĐH Quốc tế Hồng Bàng
- ĐH Hồng Bàng (+Sain Louis, TL) (2011), UNC,
Mỹ (2016)  ĐH Y Dược Cần Thơ
- ĐH ĐD Nam Định (2014)  ĐH Nam Cần Thơ
- ĐH QG + Mahidol (TL) (2015)  ĐH Cửu Long
- ĐH Duy Tân + FooYin (Đài Loan)  ĐH ĐD Nam Định
- ĐHY Hà Nội (2017)  ĐH Y Dược Thái Nguyên
- ĐH Thăng Long (2017)  ĐH Kỹ thuật Y Dược Hải Dương
- ĐH YD Huế + Khon Kaen (TL) 2017  ĐH Y Dược Huế
- ĐHYK Phạm Ngọc Thạch (2019)
- Trường ĐH Phenikaa
- Trường ĐH Thành Đông
Tiến sỹ ĐD: ĐH ĐD Nam Định
 
13
Bảng. Trình độ, số GV đang đi học và phân hạng chức danh nghề nghiệp của GV
  Tần số % Tần số %

Trình độ của GV Đang học nâng cao trình độ

Cao đẳng ĐD 16 1,1 0 0

Đại học ĐD 499 33,1 4 2,1
Chuyên khoa I ĐD 127 8,4 14 7,3
Thạc sĩ ĐD 636 42,2 75 38,9
Tiến sĩ ĐD 43 2,9 67 34,7
Thạc sĩ ngành khác * 137 9,1 23 11,9
Tiến sĩ ngành khác ** 48 3,2 10 5,2
Tổng 1506 100% 193 100%
Trình độ GV
*Thạc sĩ ngành khác (Y tế công cộng; Dinh dưỡng; Quản lý giáo dục; Y khoa; Xét nghiệm; Tiếng Anh; Tin học)
**Tiến sĩ ngành khác (Quản lý giáo dục; Y tế công cộng, Y khoa, Răng hàm mặt, Dinh dưỡng,…).

14
 Bảng. Phân bố Tiến sĩ ĐD theo trường và nơi tốt nghiệp
Số
STT Tên trường Số Tiến sĩ ĐD Nơi tốt nghiệp STT Tên trường Tiến sĩ Nơi tốt nghiệp
ĐD
Trường ĐH Y khoa Phạm Ngọc
1 ĐH Y Dược TP. HCM 05 Úc (03), Thái Lan (02) 9 02 Thái Lan
Thạch
2 Trường VinUni 04 Úc (03), Thái Lan (01) Trường ĐH Kỹ thuật -Y Dược Đà
10 02 Thái lan
Nẵng
Trường ĐH Y Dược Hải
3 03 Nhật
Phòng 11 ĐH Quốc gia TP. HCM 02 Phillipines

4 Trường ĐH Y Hà Nội 03 Úc, Anh, Đài Loan 12 Trường ĐH Y Dược Thái Nguyên 02 Thái Lan, Đài Loan
Trường ĐH Quốc tế Hồng
5 03 Philippines 13 Trường ĐH Phenikaa 02 Thái Lan, Hồng Kông
Bàng
Trường ĐH Nguyễn Tất 14 Trường ĐH Duy Tân 01 Đài Loan
6 03 Philippines
Thành Trường Cao đẳng Y tế Khánh
15 01 Thái Lan
7 Trường ĐH Y Dược Huế 03 Hàn Quốc Hòa
Trường ĐH Kỹ thuật Y tế Hải
16 01 Úc
Dương
8 Trường ĐH ĐD Nam Định 03 Thái Lan (02), Hồng Kông
17 Trường ĐH Cửu Long 01 Thái Lan
Trường ĐH Y khoa Phạm
9 02 Thái Lan
Ngọc Thạch 18 Trường ĐH Y khoa Vinh 01 Thái Lan
Trường ĐH Kỹ thuật -Y
10 02 Thái lan 19 Trường ĐH Y Dược Cần Thơ 01 Đài Loan
Dược Đà Nẵng
08/06/2023 Tổng 43   15
 3.Những kết quả đổi mới ngành ĐD tại VN (3)

(2) Những đổi mới và hoàn thiện chính sách cho ĐD

• Xây dựng được hệ thống quản lý ĐD các cấp
• Đổi ngạch y tá thành ĐD
• Phụ cấp trách nhiệm ĐDT
• Danh hiệu thầy thuốc ưu tú
• Ban hành Chuẩn năng lực ĐD VN năm 2022 theo QĐ số 3474/QĐ-BYT (thay thế
CNL năm 2012)
• Ban hành TT 31/2021/TT-BYT về chăm sóc người bệnh (thay thế 07/2011/TT-BYT)
• Ban hành TTLT 26/2025/TTLT-BYT-BNV và TT 03/2022/TT-BYT chức danh nghề
nghiệp ĐD

Nguồn: Phạm Đức Mục (2018). Giải pháp tăng cường chất lượng dịch vụ chăm sóc NB trong các BV 16
 -Quyết định số 1352/QĐ-BYT
năm 2012 của Bộ Y tế.

Chuẩn năng lực cơ bản

Điều dưỡng Việt Nam
Thực hành chăm sóc Quản lý và phát triển H.nghề theo PL và ĐD
(15 TC, 60 TCi) (8 TC, 43 TCi) (2TC-7TCi)
• Thực hành CS an toàn và •Quản lý, ghi chép và sử dụng •
Hành nghề theo quy
hiệu quả HSBA, TTB, tài chính thích hợp
+ Đánh giá tình trạng NB định của pháp luật
+Thực hiện quy trình ĐD •Môi trường an toàn •Hành nghề theo tiêu
+Thực hành CS •Cải tiến chất lượng
•Giao tiếp •NCKH chuẩn đạo đức nghề
•GDSK •Phát triển năng lực cho bản thân nghiệp
•Làm việc nhóm & đồng nghiệp

17
 -Quyết định số 3474/QĐ-BYT
năm 2022 của Bộ Y tế.
Chuẩn năng lực cơ bản ĐDVN
H.nghề theo PL
Thực hành chăm sóc Quản lý và Đào tạo, NC, Phát triển cá
và Đạo đức phát triển THDVBC nhân và
(2TC-7TCi) (9 TC, 39 TCi)
(4 TC, 17 TCi) (2TC, 6 TCi) nghề nghiệp
(2 TC, 6 TCi)
•Hành • Ứng dụng kiến thức KHCB, YHCS, • Ứng dụng nguyên tắc • Đào tạo, hướng • Duy trì và phát
nghề
bệnh học, khoa học ĐD trong thực quản lý và lãnh đạo dẫn cho người triển năng lực
theo quy định
hành (4) trong TH (2) học và đồng cho bản thân
của pháp luật • Áp dụng QTĐD (4) • Quản lý và sử dụng nghiệp (3) (2) (2)
(4) • An toàn và tôn trọng (5) hiệu quả các nguồn • NCKH và • Phát triển nghề
•Hành nghề • Thực hiện các KTCS (4) lực (2) THDVBC (3) nghiệp (4) (3)
• Thực hiện thuốc (4) • Hợp tác liên ngành và
theo tiêu chuẩn
• CS liên tục (3) điều phối (5)
đạo đức nghề • Xử trí tình huống cấp cứu (3) • Quản lý môi trường
nghiệp (3) • Giao tiếp (3) chăm sóc (8)
• GDSK (6)

18
 3.Những bất cập trong CSNB tại VN (1)

1.Nhận thức “trọng chữa – nhẹ chăm” trong cơ quan quản lý còn chậm đổi mới
so với nhu cầu thực tế của xã hội
Danh mục dịch vụ CSNB được BHYT chi trả thiếu nhiều dịch vụ về CSNB
Chưa có qui đinh cụ thể về phạm vi HĐ chuyên môn ĐD
ĐD các trình độ thực hành cơ bản như nhau
Một số HĐ chuyên môn giữa BS & ĐD còn chồng chéo

19
 3.Những bất cập trong CSNB tại VN (2)

Ngạch & lương Trình độ đào tạo Nơi làm việc

(TT 26/2015/TTLT) (Public 89% & Private)

2. Thiếu ? (Chưa có)

TS
10 (0,0…%)
CK2
ĐD
nghiêm Hạng 2 (116 )
Thạc sĩ 1.499 (1,1 %)
CK1
trọng
Hạng 3 (24.594) 37.287 (28,3%)
Đại học

58.008 (44,0%)
Cao đẳng
Hạng 4 (82.191)
35.183 (26,6%)
Trung cấp

Σ = 106.901 Σ = 131.987 (ĐD/10.000 = 13.89)

Nguồn: Số liệu khảo sát của VNA (2021) 20
Hiện nay: các chỉ số quốc gia nhân
lực ĐD đều dưới mức quy định
☞ ĐD/vạn dân thấp 8-10 lần so
khối OECD; Chỉ bằng < ½ Thái
Lan & TQ.
☞ TTLT 08/2007/TTLT-BYT-BNV
quy định 1 BS có 3-3,5 ĐD-HS-
KTV hiện tại mới có 2
☞ đề xuất: Byt ban hành tỷ lệ đd/nb
theo thông lệ quốc tế

21
 3. Những bất cập trong CSNB tại VN (3)

3.Công tác CSNB cơ bản do GĐNB thực hiện

ĐT(Medical care) – ĐD (Nursing Care):

TIẾP CẬN TỪ GÓC ĐỘ NB

NB phải mang theo 1-2 người nhà để CS, TD
NB phải thuê người CS sống vãng lai trong BV gia tăng
NB phải chờ lâu mới được phục vụ (XN, truyền...)
ĐD “phát thuốc” thay vì cho NB uống thuốc
Người nhà NB theo dõi báo ĐD và ĐD báo BS
Thiếu ĐD người bệnh thiệt thòi

Nguồn: Phạm Đức Mục (2018). Giải pháp tăng cường chất lượng dịch vụ chăm sóc NB trong các BV 22
 4. XU HƯỚNG QUỐC TẾ VỀ ĐD
1. Tăng trưởng việc làm cho ĐD sẽ tiếp tục tăng
2. Giáo dục điều dưỡng trực tuyến
3. ↑Mô phỏng ảo (Virtual simulation) trong đào tạo ĐD
4. Nhu cầu đào tạo và giáo dục đại học tăng
5. ↑Công nghệ thông tin: Artificial Intelligence, Tele-sitter technologies,
telehealth, Patient Wearable Medical Devices, electronic health records
6. Nhiều chuyên ngành và lựa chọn con đường sự nghiệp
7. NCKH và thực hành dựa vào bằng chứng
8. Quan tâm sức khỏe tâm thần cho ĐD

Top 16 Nursing Trends That Will Shape Healthcare in 2023 | Altus, Inc. (altus-inc.com)
https://online.maryville.edu/blog/nursing-trends/ 23
 Tăng trưởng việc làm cho ĐD
sẽ tiếp tục tăng
Dân số già hóa tăng nhu cầu chăm sóc
34% ĐD sẽ nghỉ việc trong 2023 do burnout và stress
U.S. Bureau of Labor Statistics: cơ hội nghề nghiệp ĐD tăng 6%
2021 -2031.

https://onlinenursing.cn.edu/news/nursing-trends 24
 2600 trường có đào tào ĐD tại Mỹ:
Các chương trình giáo dục trực tuyến sẽ ngày càng phổ biến

614/1631 trường: chương trình online

254 trường: chương trình RN to BSN online
149/594 schools: online SĐH

https://www.registerednursing.org/online-nursing-programs/
25
https://www.nursingschool411.com/#:~:text=149%20schools%20offer%20online%20graduate%20nursing%20programs.
 ↑ Mô phỏng ảo (Virtual simulation) trong đào tạo ĐD

https://www.ubisimvr.com/blog/virtual-simulation-versus-virtual-reality 26
Nhu cầu đào tạo và giáo dục đại học tăng

27
 ↑Công nghệ thông tin (1)

How Artificial Intelligence is transforming Nursing (AI in Nursing) - AiHints 28

 ↑Công nghệ thông tin (2)
Tele-sitter technologies: theo dõi nhiều NB bằng live audio and video

https://signalscv.com/2020/03/new-telesitter-technology-goes-live-at-henry-mayo/ 29
 ↑Công nghệ thông tin (3)
Telehealth/Telenursing refers to the use of
telecommunications and information technology for
providing nursing services in health care to enhance care
whenever a physical distance exists between patient and
nurse, or between any number of nurses (Skiba, 1998).
Digital images, video, audio, and clinical data are
captured and stored on the client computer or device;
then, at a convenient time, the data are transmitted
securely (forwarded) to a specialist or clinician at
another location for interpretation
Real Time: real-time or live interaction
Remote Monitoring: devices are used to capture and
transmit biometric data
Telephony: monitoring via telephone

30
 ↑Công nghệ thông tin (4)

Patient Wearable Medical Devices

31
↑Công nghệ thông tin (5)

Electronic health records

32
Nhiều chuyên ngành và lựa chọn con đường sự nghiệp

$167,870 

$47,960 

33
Quan tâm đến sức khỏe tâm thần của ĐD
Các ứng dụng di động dành cho ĐD giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ
Thiền, tập thể dục, viết nhật ký hoặc bày tỏ lòng biết ơn.
Giúp bảo vệ sức khỏe tâm thần và giảm tỷ lệ kiệt sức.

34
Thực hành dựa vào Bằng chứng và NCKH

Ngành ĐD đã chú ý nhiều hơn đến việc tích hợp các bằng
chứng vào thực hành
Các ĐD hiện nay chịu trách nhiệm trực tiếp thực hiện, báo cáo
và thực hiện NC
ĐD không còn bị xem như người trợ lý Bác sỹ và thực
hiện y lệnh BS nữa, bây giờ ngành ĐD có thể được coi là 01
ngành khoa học; có thể thực hiện các NC góp phần nâng
cao CLCS người bệnh

35
Tài liệu tham khảo
Phạm Đức Mục (2022). Đổi mới tư duy về điều dưỡng để nâng
cao chất lượng dịch vụ chăm sóc người bệnh
Phạm Đức Mục (2021). Báo cáo tổng quan thực trạng nguồn nhân
lực và hạng viên chức điều dưỡng, hộ sinh, kỹ thuật y năm 2021.
Báo cáo tại hội thảo tổ chức tại Hà Nội ngày 31/12/2021.
Đặng Trần Ngọc Thanh và cộng sự (2022). Thực trạng đội ngũ
giảng viên ĐDVN năm 2022. Tạp chí điều dưỡng Việt nam. Số
39, 3-9

36