Muskujt e qafes.

Fasciet dhe
trekendeshat e qafes.
Lektor Fatmir Gorenca
Muskujt e qafes
• Sipas vendosjes mund te grupohen ne muskuj te perparshem:
muskujt e kockes hyoide dhe muskujt prevertebral, muskujt anesore:
muskujt e siperfaqshem dhe muskujt skalene dhe ne muskujt e
pasem: ku perfshihen muskujt e siperfaqshem dhe te thelle te shpines
si dhe muskujt suboksipital.
• Muskujt e perparshem te qafes
• Ketu bejne pjese muskujt qe kapen ne kockes hyoide, te cilet sipas
raportit me te ndahen ne muskuj suprahyoid dhe infrahyoid dhe
muskujt qe shtrihen perpara kollones vertebrale, muskujt
prevertebral.
Muskujt suprahyoid • Muskuli mylohyoideus eshte
muskul i gjere qe merr pjese ne
formimin e dyshemese se gojes.
Fillon ne linea mylohyoidea te
mandibules dhe te dy muskujt, i
djathti dhe i majti bashkohen ne
vijen mediane me ane te nje
qepje (raphe). Buza e poshtme e
muskulit fiksohet ne trupin e
kockes hyoide. Funksioni: tkurrja e
muskulit mylohyoid ngre lart
gjuhen dhe ndihmon ne
percjelljen e ushqimit nga goja ne
faring.
• Muskuli stylohyoideus merr origjinen nga pjesa laterale e procesit styloid te kockes
temporale. Zbret poshte pjerrtas duke kaluar medialisht venter posterior te muskulit
digastrik. Fiksohet ne faqen e perparshme te trupit te kockes hyoide. Funksioni terheq
kocken hyoide lart dhe prapa.
• Muskuli digastrik perbehet nga dy barqe, venter anterior et posterior te cilet formojne
nje kend te gjere te hapur nga siper. Ato nisen: barku i perparshem nga fossa digastrica e
mandibules, ndersa barku i pasem nga incizura mastoidea e procesit mastoid te kockes
temporale dhe bashke fiksohen me nje tendin te ndermjetem ne trupin dhe
bririn e madh te kockes hyoide.
Funksioni: kur mandibula eshte
pike fikse dhe kontraktohen te dy
muskujt , kocka hyoide ngrihet
lart, ndersa ne qofte se pika fikse
eshte ne kocken hyoide gjate
kontraktimit te muskulit
mandibula ulet poshte.
• Muskuli genihyoideus eshte i gjere dhe me forme cilindro-konike. Fillon nga
spina mentale e mandibules dhe fiksohet ne trupin e kockes hyoide.
Funksioni: terheq kocken hyoide nga siper dhe nga perpara duke shkurtuar
dyshemene e gojes dhe zgjeruar faringun gjate gelltitjes.
• Te gjithe muskujt suprahyoid kur pika fikse eshte ne mandibule, kur tkurren
ngrejne kocken hyoide lart. Ne te kundert kur pika fikse zhvendoset ne kocken
hyoide ato e ulin mandibulen duke u sjellur keshtu si muskuj antagoniste me
ata te pertypjes. Gjithashtu keta muskuj luajne rol indirekt ne te folur.
Muskujt infrahyoid • Muskuli sternohyoideus ka
pamje te nje shiriti muskular qe
e merr origjinen nga faqja e
pasme e kapsules artikulare te
artikulacionit sternoklavikular
dhe nga ekstremiteti medial i
klavikules. Ngjitet siper dhe
fiksohet ne buzen e poshtme te
trupit te kockes hyoide.
Funksioni: ul poshte kocken
hyoide.
• Muskuli sternothyroideus e merr
origjinen nga faqja e brendshme e
manumbrium sterni dhe kerci i brinjes
se pare dhe fiksohet ne kercin tiroid ne
linea obliqua. Funksioni: ul kercin
tyroid poshte dhe bashke me te dhe
laringun.
• Muskuli tyrohyoideus eshte muskul i
shkurter por i gjere. Fillimin e tij e ka
ku mbaron muskuli sternohyoideus, ne
kartilago tyroidea ne linea obliqua te
saj. Pastaj fiksohet ne buzen e poshtme
te trupit dhe bririt te madh te kockes
hyoide. Funksioni: ul kocken hyoide
poshte, ndersa kur pika fikse eshte ne
kocken hyoide ngre laringun lart.
• Muskuli omohyoideus, i quajtur dhe muskuli
scapulohyoideus eshte muskul i gjate dhe i
holle. Ai perbehet nga dy barqe, venter
superior dhe venter inferior qe lidhen me
tendin te ndermjetem ne vendkryqezimin e
muskuli me muskulin sternokleidomastoideus
dhe vena jugulare interna. Barku i poshtem
fillon ne buzen e siperme te skapules,
medialisht incizures scapulae dhe mbasi kalon
ne tendinin e perbashket vazhdon ne barkun e
siperm i cili fiksohet lateralisht buzes se pasme
te trupit te kockes hyoide. Funksioni: ul kocken
hyoide poshte dhe prapa, gjithashtu duke qene
ne trashesine e fascies se qafes e terheq ate
gjate kontraktimit te tij duke bere te mundur
zgjerimin e trungjeve venoze te medha qe
ndodhen nen kete fascie.
Muskujt prevertebral • Muskuli longus coli perbehet nga tre
grupe fibrash, longitudinale, oblike te
siperme dhe oblike te poshtme. Keto
fillojne nga tuberkulat e perparme, te
vertebrave te poshtme cervikale dhe
torakale te siperme per te shkuar e per t’u
fiksuar ne pjesen e perparme te trupave te
vertebrave te siperme cervikale.
Funksioni: gjate kontraktimit perkul pjesen
cervikale te shtylles kurrizore.
• Muskuli longus capitis fillon nga tuberkuli
anterior i procesit transversal te
vertebrave cervikale nga e treta deri tek e
katerta dhe perfundon ne pjesen bazilare
te kockes oksipitale. Funksioni: perkul
koken nga perpara.
• Muskuli rectus capitis anterior fillon
nga masat laterale te atlasit dhe
fiksohet ne faqen e perparshme te
pjeses bazilare te kockes oksipitale.
Funksioni: kontraktimi i njeres ane
kthen koken ne anen tjeter.
• Muskuli rectus capitis lateralis
vendoset pak me lateralisht se i
mesipermi. Fillon nga procesi
transversal i atlasit dhe fiksohet ne
anen laterale te kockes oksipitale,
pars lateralis te saj. Funksioni:
kthen koken ne anen e
kontraktimit.
 • Muskujt e siperfaqshem te qafes jane
Muskujt anesore te qafes muskuli platysma ose thjesht platizma.
Perfaqeson nje lloj pelerine muskulare
subkutane qe paraqitet e holle dhe ne
forme katerkendeshe. Fillon ne
kraharor nga fascia pektoralis, muskuli
deltoid dhe regjioni nenklavikular.
Pastaj perfundon lart ne buzen e
poshtme te mandibules ne fascia
parotideum masseterica dhe me tej
duke u gershetuar me fibrat e
muskujve te mimikes. Funksioni:
kontraktimi i muskuli platizma terheq
poshte lekuren e qafes, te mjekres apo
dhe kendin e gojes, duke marre pjese
ne shprehjen e mimikes.
• Muskuli sternokleidomastoideus ka nje pamje
katerkendeshe shume te zgjatur dhe ka drejtimin nga
poshte lart, nga brenda jashte dhe nga perpara
prapa. Vendoset ne faqen anterolaterale te qafes.
Fillon me dy koke, koka sternale dhe koka klavikulare
te cilet vecohen nga nje trekendesh, fossa
supraclavicularis minor. Koka sternale niset me nje
tendin te trashe nga pjesa e siperme e faqes se
perparme te manumbrium sterni, ndersa koka
klavikulare fillon me nje tendin te shkurter nga ¼
mediale e faqes se siperme te klavikules. Pastaj
muskuli ngjitet dhe fiksohet ne procesin mastoid te
kockes temporale. Funksioni: kontraktimi i njerit
muskul ben kthimin e kokes ne ate ane dhe fytyra
kthehet ne drejtim te kundert. Kur pika fikse eshte ne
koke muskuli merr pjese ne ngritjen lart sternumit,
luan rol ne inspirim duke zgjeruar kafazine kraharorit.
Kur muskujt e te dy aneneve tkurren njeheresh koka
zhvendoset prapa.
 • Muskuli scalenus anterior fillon me kater faseta
Muskujt skalene tendinoze nga tuberkulumi anterior i proceseve
transversale te vertebrave nga e treta deri tek e gjashta
cervikale, ne forme shkallesh dhe fiksimi i tij perfundon
ne nje tendin te trashe ne tuberkulum scalenius te
brinjes se pare.
• Muskuli scalenius medius eshte muskuli me i gjate nga
te tre dhe fillon nga proceset transversale nga e dyta
deri tek e pesta. Zbret poshte dhe fiksohet ne brinjen e
pare anash sulcus arteria subclavia.
• Muskuli scalenius posterior eshte muskuli me i shkurter
nga te tre. Fillon nga tuberkuli posterior nga i katerti
deri tek i gjashti te vertebrave cervikale te proceseve
transversale dhe fiksohet ne faqen e jashtme te brinjes
se dyte. Funksioni i muskujve skalene: kur pika fikse
eshte ne kolonen vertebrale muskujt verprojne si
muskuj respirator pasi ngrejne lart brinjet dhe
zgjerojne kafazin e kraharorit, ndersa kur pika fikse
eshte ne brinje krontraktimi i muskujve skalene perkul
kolonen vertebrale nga perpara te pjesa cervikale.
 • Bejne pjese muskujt suboksipital ose oksipitovertebral
Muskujt e pasem te qe lidhin dy vertebrat e para cervikale ndermjet tyre
qafes dhe me skuamen e kockes oksipitale.
• Muskuli rectus capitis posterior minor fillon nga
tuberkuli posterior i vertebres atlas dhe perfundon ne
linea nuchae inferior. Funksioni: ekstension te kokes.
• Muskuli rectus capitis posterior major fillon nga
procesi spinoz i vertebres se dyte cervikale deri ne
linea nuchae inferior. Funksioni: ekstension dhe
rotacion i kokes.
• Muskuli obliquus capitis inferior shtrihet midis procesit
spinoz te vertebres se dyte axis dhe procesit
transversal te vertebres se pare atlas. Funksioni:
rotacion te kokes.
• Muskuli obiquus capitis superior fillon nga procesi
transversal i atlasit dhe kapet ne linea nuchae inferior.
Funksioni: ekstension dhe anim te kokes anash.
Trekendeshat e qafes • Ne secilen nga gjysmat muskulare te
regjionit te perparshem te qafes
dallohen disa trekendesha. Se pari ka
dy trekendesha kryesore lateral dhe
medial te cilet ndahen me tej ne disa
trekendesha te tjere me te vegjel.
• Trigonum coli laterale me baze nga
poshte kufizohet: perpara nga muskuli
sternokleidomastoid, poshte me
klavikulen dhe prapa me muskuli
trapez. Vete trekendeshi nga venter
inferior i muskulit omohyoid rindahet
ne dy trekendesha te tjere, njeri me i
madh dhe i siperm.
• Trekendeshi omotrapezoid ka per
kufi: poshte venter inferior te
muskulit omohyoid, perpara
muskulin sternokleidomastoid dhe
prapa muskuli trapezius.
• Trekendeshi tjeter me i vogel dhe i
poshtem, trekendeshi omo-
klavikular kufizohet: nga lart me
venter inferior te muskulit
omohyoid, nga poshte me
klavikulen dhe nga perpara me
muskulin sternokleidomastoideus.
• Trigonum coli mediale me baze nga
lart, kufizohet nga lart me trupin e
mandibules, lateralisht me muskulin
sternokleidomastoideus, medialisht
me linea coli mediana ose linea alba
coli. Ky trekendesh ndahet ne tre
trekendesha me te vegjel.
• Trigonum omotrakeale eshte i
kufizuar prapa dhe poshte nga
muskuli sternokleidomastoid, prapa
dhe siper nga muskuli
omohyoideus, ndersa medialisht
nga linea coli mediana. Ne kete linje
gjendet dhe trakea.
• Trigonum omohyoideum ose caroticum kufizohet: perpara, siper nga venter
posterior i muskulit digastricus, perpara, poshte nga venter superior i muskulit
omohyoideus, ndersa prapa nga muskuli sternokleidomastoideus. Ne kete
trekendesh kalon tufa neurovaskulare e qafes ku ben pjese dhe arteria carotis
communis, e cila perkunder tuberkulum anterior te procesit transversal te
vertebres se gjashte cervikale mund te palpohet per vleresim pulsi ose te shtypet
ne rast hemoragjie.
• Trigonum submandibular formohet midis dy barqeve, venter anterior et
posterior te muskulit digastricus dhe prej bazes se mandibules nga siper. Ketu
ndodhet gjendra/gladula submandibulare dhe ne maje te ketij trekendeshi
ndermjet dy barqeve te muskulit digastrik dhe siper muskuli mylohyoid kalon
nervi hypoglossus.
• Trigonum submentale shtrihet poshte mandibules. Kufizohet poshte nga trupi i
kockes hyoide dhe anash nga dy venter anterior te muskujve digastrik.
Dyshemeja e trekendeshit submentale formohet nga dy muskujt mylohyoid. Ky
trekendesh permban shume limfonoduj te vegjel submental, permban gjithashtu
vena te vogla te cilat bashkohen per te formuar vena jugulare anterior
Fasciet e qafes • Fasciae colli jane cipa ose flete te
holla prej indi lidhor qe veshin
muskujt, viscerat dhe strukturat
neurovaskulare te vendosura ne te.
Sipas Shevkunenko evidentohen
pese shtresa fasciale.
• Fascia e pare ose fasciae colli
superficialis eshte pjese e fascies se
perbashket siperfaqesore subkutane
te trupit dhe paraqitet si vazhdim i
ketyre fascieve ne regjionin e qafes.
Kjo fascie e qafes permban brenda
muskuli platizma per te cilen luan
rolin e nje perimysium.
• Fascia e dyte quhet fasciae colli propria ose thjesht e vete qafes. Kjo
fascie mbeshtjell gjithe qafen duke mbuluar muskujt supra dhe
infrahyoid, gjendrat salivare, vazat dhe nervat. Fascia colli propria ka
kufijte e vete qafes sic jane: perpara ne vijen e mesit linea alba colli,
nga siper eshte mandibula dhe procesi mastoid, poshte eshte buza e
perparshme manumbrium sterni dhe klavikula. Kjo fascie formon
kellef fascial per muskulin sternkleidomastoid, trapezius dhe gjendren
submandibulare.
• Fascia e trete ose aponeuroza omo-klavikulare paraqitet vetem ne
pjesen e mesme te qafes, ne forme trapezi te kufizuar nga siper nga
kocka hyoide, anash nga muskujt omohyoid dhe poshte nga sternumi
dhe klavikula. Kjo fascie mbeshtjell muskujt infrahyoid te te dy aneve
dhe formon kellef fascial per to, e cila duke u tendosur kur tkurren
muskujt omohyoid lehteson fluksin e gjakut ne venat regjionale.
• Fascia e katert ose fasciae endocervikale eshte ajo qe mbeshtjell
organet e lokalizuara ne qafe: laring, trake, gjender tiroide, faring,
ezofag dhe enet e medha te gjakut; arterien karotide komune, vena
jugulare interna dhe nervin vagus. Ajo perbehet nga dy flete, nje
viscerale qe i vesh vecmas secilin prej organeve dhe nje flete parietale
e cila i mbeshtjell te gjitha viscerat ne teresi duke formuar kellef
fascial per organet e permendura.
• Fascia e peste, prevertebrale vesh nga perpara muskujt skalen dhe
muskujt pre vertebral dhe duke u fiksuar ne proceset transversale te
vertebrave cervikale formon kellef fascial per keta muskuj. Siper fascia
niset nga baza e kafkes, tuberkulum pharyngeum, kalon prapa
faringut dhe zbret nga qafa poshte ne mediastinin posterior ku
bashkohet me fascien endotorakale.
Spaciumet e qafes
• Ne qafe kemi disa spaciume. Spatium interscalenum eshte ne forme trekendeshi dhe
kufizohet midis dy muskujve skalen te perparshem dhe te mesem dhe brinjes se
pare. Neper te kalon arteria subklavia dhe pleksi brakial. Spatium antescalenum
ndodhet ndermjet muskulit skalen anterior nga mbrapa dhe muskujve sternotyroid
dhe sternohyoid nga perpara medialisht dhe muskulit sternokleidomastoid nga
perpara lateralisht. Pershkohet nga vena subklavia, arteria supraskapulare dhe
muskuli omohyoid.
• Spatium interaponeuroticum suprasternale gjendet ndermjet fascies se dyte dhe te
trete cervikale. Ai ka forme trekendeshe dhe shtrihet ndermjet kockes hyoide nga
lart, nga manumbrium sterni dhe klavikula nga poshte dhe nga dy muskujt omohyoid
anash. Spaciumi pervec indit lidhor te shkrifet permban nyje limfatike dhe arcus
venosus juguli qe perfaqesojne nje anastomoze midis venave te njeres gjysem dhe
gjysmes tjeter te qafes.
• Spatium previscerale ndodhet ndermjet fletes viscerale dhe parietale
te fascies endocervikale dhe shtrihet nga kocka hyoide deri ne incizura
jugulare sterni. Vendoset perpara viscerave cervikale. Ketu ndodhet
spatium pretracheal qe krahas indit adipoz dhe nyjeve limfatike
permban istmusin e gjendres tiroide, polin e siperm te timusit dhe
vaza gjaku. Spaciumi vazhdon poshte ne mediastinumin anterior.
• Spatium retrovisceral gjendet mbrapa faringut dhe ezofagut ndermjet
fascies te katert dhe te peste qafes, ku pjesa e siperme quhet dhe
spatium retrofaringeal qe permban ind adipoz e lidhor te shkrifet dhe
pleksin venoz retrofaringeal.