- Kapitalizmin Yeniden Yapılanması

- Devlet ve Sağlık Hizmetlerinde Dönüşüm

- Sağlık Hizmetlerinde Emek Sürecinin
Dönüşümü
- Sağlıkta Örgütlenme, Mücadele ve Ata Soyer
Mutfak- Arka plan

“Eee hocaa anlatıyon

anlatıyon kaç yıldır bak
o kadar eleştirdiğin
“Yaaaa fuat hoca
şeyleri aynen tekrar
hep aynı şeyi ediyor hoca-arkadaşlar”
anlatıyosun...” Yer:Ankara
Yer: Karaburun.. Yıl:2012
Yıl:2012.
Sanayi Devriminden Küreselleşmeye
Darbeden Ak Partiye
Sağlığın Öyküsü
 B]elki bu bilimsel incelemeler kadar
yapılması önemli bir iş daha var ki, o da
meselenin doğru konup formüle
edilmesidir. Genellikle bilimsel
araştırmalar ve metodoloji ile
uğraşanların bildiği gibi, “meselenin
konuluşu” en önemli ilk adımdır, mesele
doğru konulmazsa, somut olaylar
üzerinde araştırmalar ne kadar geniş ve
ayrıntılı da olsa doğru sonuçlara
varılamaz” (Boran,1964).
Ata abimde iki süreç........
Süreç-I
 Ata abimde iki süreç........
Süreç-II
1-Seyretme GERÇEKLİK DÜZEY (İŞLEYİŞ-ÖZNE / ATA ABİMİZ)
2-Altüst oluş(kriz) GERÇEKLİK DÜZEYİ (DEĞİŞİM-REFORM-
KRİZ)
3- Süreç: Sermaye Birikimi GERÇEKLİK DÜZEYİ
4-Müdahale: GERÇEKLİK DÜZEYİ
a-DEVLET
(-Merkezi
-Sağlık Bakanlığı
-Yerel Yönetim)
b-Uluslararası
(DB-IMF,DSÖ, AB)
 Ata abimde iki süreç........
Süreç-II

DÜŞÜNCEDEKİ GERÇEKLİK
“Sağlık Hizmetleri ve Sağlık Bakanlığı
incelenirken İÇİNDE BULUNULAN
TOPLUMSAL ÖZELLİKLERLE
İLİŞKİLLENDİRMEK, konunun DİNAMİKLERİNİ
algılanmasında yararlı ve gerekli bir
yöntemdir.
 Ata abimde iki süreç........
Süreç-II
DÜŞÜNCEDEKİ GERÇEKLİK
1-Dönemlendirme
Örnek a-Halk sağlığı açısından
*miasma teorisi ve dönemi
*Pasteur’un germ teorisi
Örnek b- *1978 Alma-Ata (Temel Sağlık Hizmetleri)
*1984 Seçici Temel Sağlık Hizmetleri
B-Türkiye’de sağlık Hizmetleri
-1908-1922 (devrim ve iç savaş yılları)
-1923-1929 (Açık ekonomi koşullarında yeniden inşa)
-1930-1939(Devletçi-korumacı Sanayileşme)
-1940-45(ikinci dünya savaşı yılları)
1946-1953 (Dünya ekonomisi ile eklemlenme)
 Ata abimde iki süreç........
DÜŞÜNCEDEKİ
Süreç-IIGERÇEKLİK
2-ANALİZ
2a-Olguları Toplama
2b-Olgular arası ilişki kurma
2c-Birleştirme-Genelleme-Bütünsellik
2d-Genelleme İçin
2da-TARİH (a)
(şimdi üzerinden geçmiş, mücadele, inşa edilecek
gelecek)
-TARİH (b)-Dünya & Türkiye
2db-İŞLEYİŞ/YAPI
(sanayileşme, kapitalistleşme, sağlık)
 “halk sağlığı
kamusal bir
sorundur”

-Bentham’ın öğrencisi
PANOPTİK HAPİSHANE
-Krallık komisyonunda
asistan,

Hızlı sanayileşmenin yarattığı sorunlar

üzerine...parlementonun görevlendirilmesi üzerine
yazılmış SANAYİLEŞMEYE bağlı sosyal ve sağlık
sorunlarının incelenmesiyle yazılmıştır
• Üstelik, bu önlemleri ve uygulayacak, adres de
gösterilmiştir, “Rapor’da; Merkezi devlet
yapıları ve onların görevlendirdiği bölgesel
yapılar” Ata abimden )
•
 HATIRLATMA

toplum Sanayi Devrimi

DEĞİŞİM DEĞERİNİN
EGEMENLİĞİ

NeolotiK Devrim
Tarım Toplumları
(MÜLKİYET-KIR-KENT/
ERKEK-KADIN-
EVCİLLEŞTİRME

17

Avcı-toplayıcı
toplumlar,
Elden ağıza

Doğa
13
 Sanayileşme-Fabrika
A-Doğadan elde edilen
hammadenin
B-İşlenerek
(emek-gücü-makineler-enerji)
C-İhtiyacımızı giderecek olan
ÜRÜNÜN elde edilmesi
-Üretimin Bir Mekanda Yoğunlaşır (Fabrika)
-Hammade, emek-gücü, enerji ve makineler için
sermaye para gerektirir.
Tekstil Fabrikasında Çalışan İşçilerin Sayıları
(İngiltere)

1813 2400 dokuma tezgahı 150, 000 işçi

1833 85, 000 dokuma tezgahı 200, 000 işçi

1850 224, 000 dokuma tezgahı l 1 milyon işçi

 Kirlilik Problemleri

Sessiz Haydut - 1858

Yeni Endüstri Şehri
İşçi Evleri-Manchester
Fabrika İşçileri(ev içi)
“YUKARIDAKİLER AŞAĞIDAKİLER (SERMAYE VE EMEK)
 Luddistler : 1811-1816

Ned Ludd [a mythical figure supposed to live in

Sherwood Forest]
 Kadınlar:
Görünmeyen
Emek
Zamanı
KAPİTALİST Toplumun Yeniden Üretimi
 stem Kapitalist üretim tarzının egemen olduğu
/s i
L A R toplumların zenginliği, “muazzam bir
M

cünün
VRA META birikimi” olarak kendini gösterir.
K A

ı/Kadının Emekgü
nleşmesi
Canlı Emek Ölü Emek

deki Rolunun deri

Değişmez Sermaye
Değişken

Girdi Olarak talan

Sermaye
Karşılığı
Karşılığı Ödenmiş
Ödenmemiş Emek
Emek Realizasyon

Yeniden Üretimin
mi
k
Yen işle ın
ide yere
reti
Gen Fark
Artı-Değer-Artı-

İşçileşme/Doğanın
Yeniden

nÜ
Emek
Değerlenme
FARK
 Karşılığı Ödenmemiş Emek Zamanını
Artırmak...
• -uzun çalışma saatleri
• -makine yoğun/verimliliği artırma(görece artı-
değer)
• -Üretim sürecini parçlayarak uzun çalışma
saatleri+ makineleşme
• -Emek-gücünün ücret ve giydirilmiş parasal
haklarının azaltılması
• -Ücret mallarının fiyatının
düşmesi/düşürülmesi
 KAPİTALİST-SANAYİLEŞMENİN SOSYALİZASYONU
İŞLEYİŞ-OLUŞ: (SÜREÇ
FARK YARATMA/YARATILAN FARKIN REALİZAYONU ve
I-FARKIN Üretimi=P-M YENİDEN FARK YARATILMASI (RE-Volarizasyon)
-Emek-gücü
-Makineler)
-Hammade
-Enerji

MÜDAHALE: DEVLET
iktisat politikaları
II-ürün-FARK : M’>M
%6

II-FARKIN Realizasyonu: P’ –Tüketim

Biçiminde Sosyalizasyon

III-FARKIN YENİDEN Değerlenmesi (Re-

Volarizasyon):P1’...P2.......

i-)Farkın Yeniden Üretimle

Sosyalizasyonu (aynı sektör--- daha fazla
CC-VC, yeni bir sektör)
ii-)Farkın Para Biçiminde Yeniden T1 T2
Değerlenmesi(finansallaşma)
 DÜZEY –II DİNAMİK ANALİZ
KAPİTALİST PATRİYARKA:FARKLILAŞARAK GENİŞLEYEN TOPLUMSAL YENİDEN ÜRETİM
İ
Para’
Ar
Tı tı-
de
ğe
Para r FA
RK

To aye
rm
ke n Se
D eğiş
g ücü(
mek- T2
E
Meta Meta
’ ra çları
A
Üretim
de l er ve YE)
a m mad Z SERMA
H
E ĞİŞME
(D

Üretim Zamanı=Karşılığı Ödenmiş Emek

Zamanı ve Karşılığı Ödenmiş Emek Zamanı
Trabzon'da çalıştığı belediyeden çıkarılan bir işçi durumu protesto etmek için kendini ateşe
verdi. Trabzon'da taşeron işçi olarak çalıştığı belediyeden geçen 12 Şubat'ta çıkarılmasına tepki
göstererek, bir süre önce belediye binasının çatısına çıkıp intihar girişiminde bulunan 40
yaşındaki Mustafa Canbakkal, yine intihara kalkıştı. Canbakkal bu kez belediyenin önünde
üzerine benzin dökerek kendini yaktı.
KAPITALİST SANAYİLEŞMENİN YENİDEN YAPILANMASINDA: /KRİZ EĞİLİMLERİ
(Üretim- Gerçekleştirme ve Yeniden Değerlenme
III- Çözümler için Yeniden YAPILANMA Eğilimleri
I-Mutlak Artı-Değer Yaratmadan Görece artı-değere geçiş
(GEÇEMEME-Kriz
(Katma Değeri Yüksek Alanlara Yönelme:verimlilik, etkinlik, etkilik, kar/zarar analizleri,
a)-BEŞERİ SERMAYE aktif proleterleşme.. Çifte metalaşma, artan uzmanlaşma –Değişmez
Sermaye ya Da moda hali ile
BİYOPOLİTİK bazıları BİYIO CAPİTAL diyor…
aa-)Eğitim Sistemi,
ab-)Yaşam Boyu Eğitim
ac-)Kariyer (rekabet)
ad-)İstihdam Değil İstihdam edilebilirlik
ae-)Performans-ölçüm teknikleri
af-)Moduler iş ortamları-re-engineering
ag-)Esnek istihdam modelleri-dijital emek, uzaktan iş, prekarya
b-)ALETLERDEN Makineye GEÇME (canlı emekten ölü emeğe, iş yaratmayan büyüme
eğilimleri
(GEÇEMEME) ,
ba-)Teknolojinin Belirleyciliği (artan yeni control mekanizmaları)
bb-)Makineden İnsana-İnsandan İnsana (Endüstri 4:0)
KAPITALİST SANAYİLEŞMENİN YENİDEN YAPILANMASINDA: /KRİZ
EĞİLİMLERİ -II
(Üretim- Gerçekleştirme ve Yeniden Değerlenme

II-Realizasyon-Ya da Üretilen Ürünlerin Tüketilmesi

(Çünkü-değişim değeri) /
(REALİZASYONUN GERÇEKLEŞTİRİLEMESİ -Kriz)
a-Her üretim süreci aynı zamanda tüketici üretimini
gerekli kılar

b-Tüketim toplumu

c-Statü /konumlanma tüketime bağlanma

d-Tüketim Antropolojisi/Reklam –pazarlama Teknikleri

e-Çeşitlendirilmiş Ürünler Dünyası
KAPITALİST SANAYİLEŞMENİN YENİDEN YAPILANMASINDA: /KRİZ
EĞİLİMLERİ -III
(Üretim- Gerçekleştirme ve Yeniden Değerlenme

III-YENİDEN DEĞERLENME (YENİDEN YATIRIM-ReVOLARİZASYON)

VERSUS değersizleşme-rekabet (de-volarizasyon)
a-Yeniden değerlenme alanları bulma
aa-Yeni metalaşma alanları yaratma
aaa-) Kamu Hizmetlerini dönüştürme
aaa-) Özelleştirme
aab-) Ticarileştirme
aac-Metalaştırma
aad-PPP KAMU ÖZEL İŞBİRLİĞİ
b-)Doğa sermayesi (doğa sadece girdi değil,
c-yeni mekanlara yönelme, mekansal gelişme (extension of
capital)
ca-Relocalizasyon, re-rasyonalizasyon, re industrialization.
KAPITALİST SANAYİLEŞMENİN YENİDEN YAPILANMASINDA: /KRİZ
EĞİLİMLERİ-IV
(Üretim- Gerçekleştirme ve Yeniden Değerlenme

IV-DEVLETİN DÖNÜŞÜMÜ /İçsel Mimarinin Değişimi

(Kurumsalcı Analizlerein Yükselişi
a-) Yasal, hukuksal, dönüşüm
b-)Yeni Kurumların İnşası (PPP)
c-)Girişimci Eğilimlerin Yükselmesi/Finansal Kısıta
Çareler Bulma
d-Kamu Yönetimden Yönetişim yeni işletme tarzı
Örgütlenme Biçimleri
e-Yürütmenin gücünün artırılması (de-politizasyon)
otoriter yapılar
 EMEĞİN KENDİNİ DEĞERLENDİRME
mücadelesi (self-volarization)
• Canlı emek, dur durak
bilmeksizin, kapitalist üretim
tarzını alt üst ettiği gibi, aynı
ölçüde bir ALTERNATİF de inşa
eden İÇ GÜÇTÜR. Canlı emek,
diğer bir değişle, kendisini soyut
emeğe çeviren kapitalist
değerlenme ve artı-değer üretim
sürecini reddetmekle kalmaz aynı
zamanda alternatif bir
değerlenme ve artı-değer
değerlenme modeli, emeğin
kendi kendini değerlendirdiği bir
model de önerir.
Metaın dolaşım değeri aramızda gezindiğinden beri
Kapitalizmin kıblesinde durmakta
Kara Rituellerin İdeolojisi
Yani sokakların, çarşıların, evlerin, insanların
Maskelere hüküm giymiş çehresi.
haydi gidin aynalara gömün maskelerinizi
ve kendiniz olarak dönün geriye.
M.Mungan (Kum Saati'nden)