Noli Me Tangere

K a ba na ta
50-51
In ih a n d a n i: E ri c k a Je n n F re sc o
Talasalitaan
 Nuno Kontado
r
Obrero Magnanaka
w
Sawimpala Kamalasa
d n
Tenedor de libros Lol
o
Tulisan Trabahador
 Nuno Kontado
r
Obrero Magnanaka
w
Sawimpala Kamalasa
d n
Tenedor de libros Lol
o
Tulisan Trabahador
 Nuno Kontado
r
Obrero Magnanaka
w
Sawimpala Kamalasa
d n
Tenedor de libros Lol
o
Tulisan Trabahador
 Nuno Kontado
r
Obrero Magnanaka
w
Sawimpala Kamalasa
d n
Tenedor de libros Lol
o
Tulisan Trabahador
 Nuno Kontado
r
Obrero Magnanaka
w
Sawimpala Kamalasa
d n
Tenedor de libros Lol
o
Tulisan Trabahador
 Nuno Kontado
r
Obrero Magnanaka
w
Sawimpala Kamalasa
d n
Tenedor de libros Lol
o
Tulisan Trabahador
"Ang mga
kaanak ni
Elias"
Kabanata 50
 Binanggit ni Elias kay Ibarra ay ang tungkol sa kanyang pinagmulan bilang isang
sawimpalad. Animpung na taon na ang nakalipas nang magtrabaho ang kanyang nuno
bilang isang tenedor de libros sa Maynila, kasama ang kanyang asawa at anak na lalaki.
Isang gabi, nasunog ang tanggapang pinaglilingkuran ng kanyang nuno at siya ay isinakdal
sa salang panununog. Dahil sa kahirapan, hindi siya nakapagbayad ng abogado at
naparusahan. Siya ay ipinaseo sa lansangan na nakagapos sa kabayo at pinapalo sa bawat
sulok ng daan. Sa kabila ng pagbubuntis ng asawa ng kanyang nuno, patuloy pa rin itong
naghahanap ng paraan para sa kanilang pamilya, kahit pa sa hindi magandang paraan.
 Nang gumaling ang nuno ni Elias, sila ay lumipat sa bundok kasama ang buong pamilya.
Doon na nanganak ang asawa niya, pero ang sanggol na isinilang ay namatay. Dahil sa labis
na pagdurusa na kanilang pinagdaanan, nagbigti ang nuno ni Elias. Hindi siya naipalibing
ng kanyang asawang babae. Nang maamoy ng mga awtoridad ang bangkay at malaman ang
pagkamatay ng asawa niya, siya rin ay naparusahan. Dahil ang babae ay buntis ng dalawang
buwan, ang hatol ay naantala at ipinagpaliban hanggang sa siya'y manganak. Nang
makatakas ang babae mula sa kalupitan ng batas, sila'y lumipat sa kalapit na lalawigan.
Nang lumaki na ang panganay na anak nila, naging tulisan siya.
 Siya ay naging kilala bilang "Balat" dahil sa kanyang mga gawain na pagsusunog at
pagpatay bilang pagsalungat sa kanilang pagkaapi. Ang kanyang ina naman ay tinawag na
"Haliparot" at "Delingkuwente" dahil sa kanyang mga kilos, at siya ay napalo. Ang kanyang
bunso na kapatid, na mabait, ay tinawag lamang na "Anak ng Ina". Isang umaga, natagpuan
ng anak na patay ang kanyang ina. Ito ay nakabulagta sa ilalim ng isang puno, ang ulo'y
nakatingala sa isang bakol na nakasabit sa puno. Ang katawan ay ibinaon samantalang ang
mga paa at kamay ay ikinalat. Dahil sa malungkot na pangyayaring ito, tumakas ang bunso
at napunta sa Tayabas. Nagsimula siyang magtrabaho bilang isang obrero sa isang
mayamang pamilya doon.
Dahil sa kanyang magandang ugali, minahal siya ng kanyang amo. Hindi nagtagal, nakilala
niya ang isang dalagang taga-bayan na kanyang minahal ng tapat. Ngunit takot siya na
humingi ng kamay dahil baka malaman ang kanyang tunay na pagkatao. Gayunpaman,
mahal nila ang isa't isa, kaya sinabi niya na handa siyang panindigan ang kanilang
pagmamahalan. Ngunit hindi ito pinaboran ng tadhana. Siya ay napakulong sa halip na
makasal sa babae, dahil ang ama nito ay mayaman at wala siyang kakayahang ipagtanggol
ang kanyang sarili.
Nagkaroon ng bunga ang pagmamahalan ng dalawa. Nanganak ang babae ng kambal, isang
babae at isang lalaki – ito’y sina Elias at Concordia.
Sa murang edad, sinabi sa kanila na ang kanilang ama ay namatay na. Nang mamatay ang
kanilang nuno, umuwi sila upang alagaan ang kanilang sariling kabuhayan. Si Concordia ay
napipilitang magpakasal sa isang binata na nagmamahal sa kanya, ngunit ang kanilang
nakaraan ang sumira sa kanilang kinabukasan. Dahil sa kayamanan at palalo niya, isang
malayong kamag-anak ang nagpahayag ng kanilang nakaraan. Ito ay pinatunayan ng isang
matandang utusan na kanilang tunay na ama.
Namatay ang ama nila sa kalungkutan, sa pag-aakalang siya ang dahilan ng kahirapan ng
magkapatid. Ngunit bago siya mamatay, ibinahagi niya sa kanila ang lahat tungkol sa
kanilang nakaraan. Nalungkot nang malaman ni Concordia na ikinasal na ang kanyang
kasintahan sa iba. Isang araw, bigla siyang nawala at pagkatapos ng anim na buwan,
nabalitaan ni Elias na natagpuan ang bangkay ng isang babae sa baybayin ng Calamba na
may tama sa dibdib. Ito pala ang kanyang kapatid. Dahil dito, naglakbay si Elias sa iba't
ibang lalawigan dahil sa mga bintang laban sa kanya na hindi niya ginawa.
 Dito na natapos ang salaysay ni Elias.
Nagpalitan pa ng iba’t ibang pananaw sina Elias at Ibarra. Ipinasabi niya kay Elias na taos-
puso siyang nakikiisa sa kanilang mga damdamin, lamang ay wala siyang magagawa kundi
ang maghintay pa dahil ang sama ay di-nagagamot ng kapwa rin sama.
Pagdating sa baybayin, nagpaalam si Ibarra at pinagbilinan si Elias na limutin na siya at
huwag pansinin kahit ano'ng mangyari. Si Elias naman ay bumalik sa kuta ni Kapitan Pablo
at sinabi na kung hindi siya mamamatay, tutuparin niya ang pangako na sumali sa kanila
kapag dumating ang panahon ng paglaban sa mga Kastila.
Panlipunang
Suliranin
Ang pagpapatiwakal o nagtatangkang kitilin ang kanilang sariling buhay.
Ito ay dulot ng matinding kahirapan at ang malalim na agwat sa pagtrato
ng Estado sa mga mamamayan, kung saan may mga pribilehiyo at
oportunidad na hindi magkakapantay.
 Mga
ka t a nunga n
• Ano ang naging dahilan kung bakit naging tulisan si
Elias?
3. Sino ang kapatid ni Elias?

2. Ano ang nangyari sa kasintahan ni Concordia na

nagdulot ng kalungkutan sa kanya?
Talasalitaan
Ekskomulgad Itinakwil sa
o relihiyon

Nababalis Kamalasa
a n

Sagaba Hindi
l mapalagay
Ekskomulgad Itinakwil sa
o relihiyon

Nababalis Kamalasa
a n

Sagaba Hindi
l mapalagay
Ekskomulgad Itinakwil sa
o relihiyon

Nababalis Kamalasa
a n

Sagaba Hindi
l mapalagay
Ekskomulgad Itinakwil sa
o relihiyon

Nababalis Kamalasa
a n

Sagaba Hindi
l mapalagay
 "Mga
Pagbabago"
Kabanata 51
Nakatanggap ng liham mula kay Donya Victorina si Linares na nakapagpabalisa dito. Alam
nito na hindi nagbibiro ang Donya. Kailangan niyang hamunin ang Alperes ngunit sino
naman kaya ang papayag na maging padrino niya, ang kura kaya o si Kapitan Tiyago?
Siya ngayo’y sising-sisi sa paghahambog at pagsisinungaling sa paghahangad lamang na
makapagsamantala. Labis kasi siyang nagpatianod sa kapritso ni Donya Victorina.
Dumating si Padre Salvi sa bahay nina Kapitan Tiyago at ito ay nagmano. Masaya nitong
ibinalita ang tungkol sa sulat na padala ng arsobispo tungkol sa pag-alis ng ekskomunyon
kay Ibarra kasabay ng kanyang pagpuri sa binata na ito’y kalugod-lugod ngunit may
kaunting kapusukan.
Dagdag pa nito, si Padre Damaso na lamang ang sagabal sa pagpapatawad ka Ibarra ngunit
kung si Maria Clara ang kakausap dito ay hindi makatatanggi ang pari. Narinig ni Maria
Clara ang pag-uusap na ito at nagtungo siya sa silid kasama si Victoria.
Maya-maya’y dumating si Ibarra kasama si Tiya Isabel habang nag-uusap sina Padre Salvi
at Kapitan Tiyago. Binati niya ang Kapitan samantalang yumukod naman kay Linares.
Buong lugod naman na kumamay si Padre Salvi kay Ibarra at sinabing katatapos pa lamang
niyang papurihan ito. Nagpasalamat naman ang binata sa mga narinig.
Ilang sandali pa’y lumapit ito kay Sinang upang itanong kung galit sa kanya si Maria Clara.
Ayon kay Sinang ay ipinasasabi raw ni Maria na limutin na lamang siya nito ngunit nais ni
Ibarra na makausap ng sarilinan ang kasintahan.
‘Di nagtagal ay umalis na rin si Ibarra.
Panlipunang
Suliranin
Ang pagpapatiwakal o nagtatangkang kitilin ang kanilang sariling buhay.
Ito ay dulot ng matinding kahirapan at ang malalim na agwat sa pagtrato
ng Estado sa mga mamamayan, kung saan may mga pribilehiyo at
oportunidad na hindi magkakapantay.
 Mga
ka t a nunga n
jguvjhjyu
Salamat sa
pakikinig!