KOROZYON KİMYASI VE

ÖNEMİ
 KOROZYON NEDİR?
Metal veya metal alaşımlarının oksitlenmesi veya diğer
kimyasal etkilerle aşınması olayıdır.
Korozyon, metal ve alaşımların çevreleri ile kimyasal ve
elektrokimyasal reaksiyonları sonucu bozunmasıdır.
Korozyon metalik malzemelerin içinde bulundukları
ortamla reaksiyona girmeleri sonucu, dışarıdan enerji
vermeye gerek olmadan, tabii olarak meydana gelen bir
olaydır.
 KOROZYONUN OLUŞUMU
 Korozyon, metalik malzemelerin içinde
bulundukları ortamla reaksiyona
girmeleri sonucu, dışarıdan enerji
vermeye gerek olmadan, doğal olarak
istemli bir şekilde meydana gelen bir
olaydır.
 İkiye ayrılır ;
 1.KİMYASAL KOROZYON

 Nemli veya ıslak ortamın bulunmayacağı yüksek

sıcaklıklarda, yani kuru ortamda hava ve diğer gaz
ortamlarda olan bir korozyon türüdür.
 En yaygın örneği, yüksek sıcaklıklarda demir ve
çelik malzemelerinin yüzeylerinde oluşan oksit
tabakalardır.
2.ELEKTROKİMYASAL KOROZYON
 Elektrokimyasal korozyon;anodun katodun, elektrolitin ve anotla
katodu elektrik akımını iletecek şekilde bir iletkenin bulunduğu
ortamda gerçekleşen korozyondur.
 Elektrokimyasal korozyonda oluşan bu sisteme korozyon hücresi
veya galvanik hücre adı verilir
 Elektrokimyasal korozyon mekanizmasının çalışabilmesi için
anot+katot+elektrolit+anotla katot arasındaki elektrik iletkeni
unsurlarının bir arada bulunması gerekir.
Yoksa korozyon gerçekleşmez.
 KOROZYONUN ELEKTROKİMYASAL
OLUŞUMU
 Anot: Korozyona uğrayan (oksitlenen) metal
 Fe  Fe+2 + 2e-

 Katot: Anotta açığa çıkan elektronları harcayan reaksiyon (redüksiyon)

meydana geldiği metal yüzeyi
 O2 + 2H2O + 4e-  4OH-

 Elektronik İletken: Anotta açığa çıkan elektronları katoda taşıyan

metalik iletken. Anot ile katodun birbiri ile teması da bu iletişimi sağlar.

 Elektrolit: Elektrolitik illetken, sulu çözelti. Anot ile katot arasında

iyonik bağ sağlayan sulu ortam.
 Gerçekte her iki korozyon türünün de
elektrokimyasal mekanizma ile oluştuğu
bilinmektedir. Ancak temeldeki farksızlığa karşın
kimyasal ve elektrokimyasal korozyon ayrımı
yerleşmiş bulunmaktadır.
 KOROZYON ÇEŞİTLERİ

1. GALVANİK KOROZYON
2. ELEKTROLİTİK KOROZYON
3. GERİLME KOROZYONU
4. BİYOKİMYASAL KOROZYON
1.GALVANİK KOROZYON

Hızlı paslanmalar,genellikle iki

ayrı metalin arasındaki galvanik
faaliyet sonucu ortaya çıkar.

Bu faaliyet bildiğimiz bir flaş

lambasının pilin meydana gelen
işlemin aynısıdır.
Galvanik etkinin oluşma şartları ise :
o Potansiyelleri farklı 2 metal olacak
o İki metal arasında iletken bir ortam olacak
o İki metal arasında iyonlar anottan kotada doğru ilerleyecek
Malzemelerin zaman içerisinde bulundukları ortamın etkisiyle
tahribata uğraması
2.ELEKTROLİTİK KOROZYON

 Tesislerin yapısı sırasında insanların

sebep olduğu paslanma olayıdır.
 Bu olayın başlıca kaynağı elektrikli tren
ve tramvayların demir yollarındaki
elektrik akımıdır.
 3.GERİLME KOROZYONU

 Maddelerin iç gerilmeleri,o maddenin imalat

tekniğine, içindeki katı maddelerine,su verilmesine
ve maden haline geldikten sonra muhtelif
tezgahlarda bazen darbe ile dövülerek,bazen
taşlanarak vb. işlemlerle iç gerilmelerinde farklılık
meydana gelir.
 Aynı cins metalin bir işlenmiş,diğeri işlenmemiş olarak
bir yapıda kullanılırsa, bunların birbirine temas ettiği
noktalar arasında en azından hava kalacaktır.

 Bu halde ise iki plaka arasında iç gerilme farkına bağlı

olarak bir pil oluşturur.

 Bu da gerilme korozyonunu meydana getirir

 4.BİYOKİMYASAL KOROZYON

 Bakteri faaliyetleri sebebiyle toprağın

değişikliğine sebep olan kimyasal maddelerin
meydana getirdiği olaydır.
 Toprak ve sudaki bu tip korozyonun ana
sebebinin sülfat azaltıcı bakterilerin olduğu
bilinmektedir.
OLUŞMA ŞEKLİNE GÖRE KOROZYON
TÜRLERİ

1. ÜNİFORM KOROZYON

2. ÇUKUR KOROZYONU
3. GALVANİK KOROZYON
4. ÇATLAK KOROZYONU
5. KABUK ALTI KOROZYON
6. SEÇİMLİ KOROZYON
7. TANECİKLER ARASI KOROZYON
8. EROZYONLU KOROZYON
9. AŞINMALI KOROZYON
10.GERİLİM KOROZYONU
11.YORULMALI KOROZYON
12.KAÇAK AKIM KOROZYONU
13.MİKROBİYOLOJİK KOROZYON
1.ÜNİFORM KOROZYON
 Metal yüzeyinin her noktasında aynı hızla yürüyen korozyon çeşididir.

2.ÇUKUR KOROZYONU
 Metal yüzeyinin bazı noktalarında çukur oluşturarak meydana gelen
korozyon türüdür.
3.GALVANİK KOROZYON
 İki farklı metalin bağlantısından ileri gelen bir korozyon
çeşididir.
 Metallerden daha soy olanı katot,daha aktif olanı ise anot
olur.
 Böylece bir korozyon hücresi meydana gelir.
 Bu hücrede yalnız anot olan metal korozyona uğrar.
4.ÇATLAK KOROZYONU
 Metal yüzeylerinde bulunan çatlak,
aralık veya cep gibi çözeltinin durgun
halde kaldığı bölgelere oksijen transferi
güçleşir.
 Bunun sonucu olarak bu bölgeler anot,
çatlağın çevresindeki metal yüzeyleri
katot olur.
 Çatlak korozyonu yalnız metal
yüzeyinde bulunan bir çatlakta değil,
Metal olmayan bir malzeme ile metal
yüzeyi arasında da meydana gelebilir.
5.KABUK ALTI KOROZYONU
Metal yüzeyinde korozyon ürünlerinin
oluşturduğu veya başka bir nedenle oluşan
bir kabuk(birikinti) altında meydana gelen
korozyona kabuk altı korozyon denir.
6.SEÇİMLİ KOROZYON
Bir alaşım içinde bulunan elementlerden
birinin korozyona uğrayarak uzaklaşması
sonucu oluşan korozyon olayıdır.
7.TANECİKLER ARASI
KOROZYON
 Bir metalin kristal
yapısında tanelerin sınır
çizgisi boyunca meydana
gelen korozyona taneler
arası korozyon denir.
 Tanecikler arası
korozyonun en tipik örneği
paslanmaz çeliklerde
görülür.
8.EROZYONLU KOROZYON
Korozif çözeltilerin metal yüzeyinden
hızla akması halinde,korozyon olayı
yanında erozyonda meydana gelir. Bu
durum korozyon hızının da artmasına
neden olur.
9.AŞINMALI KOROZYON
Birbiri üzerinde kayan iki yüzeyin
aşınması ile birlikte yürüyen korozyon
olaylarına aşınmalı korozyon denir.
Erozyon korozyonunun sık görüldüğü liman boru
hatları
10.GERİLİM KOROZYONU
 Korozif ortamda bulunan bir metal aynı
zamanda statik bir gerilme altında ise,metalin
çatlayarak kırılması, korozyonun başlaması
için uygun bir ortam yaratır.
 Normal halde korozyon ürünleri metal
yüzeyinde koruyucu bir kabuk oluşturduğu
halde, gerilim altında iken kabuk oluşturamaz.
 Bunun sonucu olarak korozyon hızla devam
ederek metalin o bölgede çatlamasına neden
olur.
11.YORULMALI KOROZYON

 Periyodik olarak yükleme-boşaltma şeklinde etkiyen dinamik bir

stres altında bulunan bir metal zamanla yorulur.
 Yorulmuş halde bulunan metal, normalden daha küçük
gerilmelerin etkisi ile çatlayabilir.
12.KAÇAK AKIM KOROZYONU
 Doğru akım ile çalışan raylı taşıt araçları, doğru akım
taşıyan yüksek voltajlı elektrik hatları ve kaynak
makineleri zemin içine kaçak akım yayarlar.
 Bu kaçak akımlar çevrede bulunan metalik yapılara
girerek korozyona neden olurlar.
13.MİKROBİYOLOJİK KOROZYON

 Mikroplar, bakteriler ve mantarlar tarafından

başlatılan veya hızlandırılan korozyondur.
KOROZYONU ETKİLEYEN KOŞULLAR

• Ortamın Etkisi
• Sıcaklığın Etkisi
• Malzeme Türünün Etkisi
• Sistemin Tasarımı
• Ortadaki Oksijen Miktarı
• Yer Yapısının Özdirencinin
 KOROZYON NEDEN ÖNEMLİDİR ?
Ekonomik açıdan her ülkenin büyük kayıplara uğramasına
neden olur. Bunun dışında korozyon nedeniyle uğranılan
zararları kısaca şu şekilde özetlenebilir ;
1.Korozyon her şeyden önce insan hayatını ve sağlığını
zarara sokan bir olaydır. Bilindiği gibi bakırın korozyon
ürünlerinin insan sağlığı için çok zararlı olması nedeniyle
bakır kaplar yüzyıllarca kalayla kaplanarak
kullanılmışlardır.
2. Korozyon dünyadaki sınırlı metal kaynaklarının en
önemli israf nedenidir. Her yıl üretilen metalik
malzemelerin yıl sonuna yaklaşık 1/3’ü korozyon
nedeniyle kullanılamaz.
3. Korozyon nedeniyle ‘malzeme’ kaybı yanında ‘sermaye
– emek – enerji ve bilgide’ kaybolur. Metalik
malzemelerin üretimi ‘sermaye-emek-enerji ve bilgi’
gerektirir. Korozyon nedeniyle kullanılamaz hale
gelmeleri bu nedenle ilave kayıplara neden olur.
 4. Korozyon ortamı kirletir ve ayrıca kirli ortam
metal korozyonunu hızlandırır. Metalik
malzemelerin tabiata geri dönen kısmı ortamı
kirletir. Kirli ortam ise korozyonu hızlandırır.
5. Korozyon olarak nitelendirilebilecek çözünmeler
teknolojinin gelişimi ile daha aşağı sınırlara
çekilmektedir.
 KOROZYONDAN KORUNMA YÖNTEMLERİ
Korozyon bir yüzey olayıdır. Yani metal ile ortamın temas yeri olan
ara yüzeyde oluşur. Metal ile ortamın temas etmediği bölgelerde
meydana gelen değişiklikler korozyon olarak nitelendirilemez.

1. Uygun Metal Seçimi: İşin verimliliği ile ilgili olduğu için her
yer altı ve sualtı yapısı için özel alaşımların kullanılması
beklenemez. Bu nedenle bu yolla korozyondan korunmak her
zaman mümkün değildir.
2. Koruyucu Kaplama: Korozyondan korunmak için metalin
koruyucu kaplamalar ile kaplanarak çevre ile yapı arasında az
veya çok yalıtkan bir engel oluşturmak daha ekonomik bir
yoldur.
3. Metalik Kaplamalar:Çinko,nikel,kalay, kadminyum,
kurşun ve alüminyum kullanılır.

4. Organik Kaplamalar:Asfaltik boyalar,maden kömürü

zifti,epoksi resim boyaları,klorlanmış sert
plastik,polietilen kullanılır.

5. İnorganik Kaplamalar:Feldspat,kaolin,boraks, soda

ve litarj karışımı kullanılır.Asit,baz gibi kimyasal
maddelerin taşınmasında inorganik kaplamalar
uygundur.
KAYNAKÇA

 Bağ Hüseyin (2009). Kimyada Özel Konular,

Pegem Akademi Yayıncılık, 1.baskı, ANKARA
 Prof. Dr. Ayşegül AKDOĞAN EKER –
www.yildiz.edu.tr
 abs.mehmetakif.edu.tr
 https://www.youtube.com/watch?v=YvqI3nmoB_8
 HAZIRLAYANLAR :
 BURCU KILIÇ
 İPEK SEVGİLİ
 BÜŞRA İŞLER
 NERGİS UYSAL
 HAKAN GÜLENER