MİMAR SİNAN GÜZEL SANATLAR ÜNİVERSİTESİ

MESLEK YÜKSEKOKULU
MİMARİ RESTORASYON PROGRAMI
ÜSKÜDAR’DAKİ KÜLTÜR VARLIKLARI
VE DEĞERLERİ

AYSİMA YAMAN
20230102019
2023
 ŞEMSİ PAŞA ( KUŞKONMAZ ) CAMİİ

◦ Şemsi Paşa Camii veya Kuşkonmaz Camii, İstanbul’un

Üsküdar ilçesi, Şemsi Paşa Caddesi’nde yer alan, Osmanlı
Dönemi’nden kalma tarihi bir camidir. 1580 yılında Şemsi
Ahmed Paşa tarafından Mimar Sinan’a yaptırılmıştır.
◦ Şemsi Ahmed Paşa titizliği nedeniyle Mimar Sinan’dan
üzerini kuşların pisletemeyeceği bir cami yapmasını
istedi. Bunun üzerine Mimar Sinan kuşların rüzgarların
yönünden etkilenmesi sebebiyle, camiyi kuzey ve güney
rüzgarlarının kesiştiği noktaya inşa etti. Bu şekilde kuşlar
camii üzerine konamaz oldular. Bu yüzden camiinin bir
diğer adı Kuşkonmaz Camii oldu. Kuşkonmaz Camii, bu
özelliğinden dolayı enderlik değeri taşır. Ayrıca eski hali
korunarak bu zamana geldiği için eskilik değeri de vardır.
 III.AHMED ÇEŞMESİ
◦ Şehrin Anadolu tarafındaki ana kervan yolunun ve
İstanbul Boğazı’nın iki yakası arasındaki bağlantıyı
sağlayan iskelenin başında olan bu âbidevî çeşme, Sultan
III. Ahmed’in emriyle 1141’de (1728-29), annesi Râbia
Emetullah Gülnûş Sultan’ın (ö. 1715) hayratı olarak
Sadrazam Damad İbrâhim Paşa tarafından yaptırılmıştır.
◦ Çeşme, etkileyici süslemeleriyle ve ihtişamlı yapısıyla
dikkat çekmektedir. Bu yüzden estetik ve sanatsal değer
taşır.
III.AHMED ÇEŞMESİ İŞLEME DETAYLARI
 KULELİ ASKERİ LİSESİ
◦ II. Mahmut (1808-1839) döneminde, Bostancıbaşı
Odaları mevkiinde, yani okulun şimdi bulunduğu yerdeki
bu kışla, Kuleli Askerî Lisesi’nin ilk yapısı olmuştur.
Abdülmecid devrinde (1839-1861) kışla yanınca yerine,
yarı kagir olarak yenisi inşa edilmiştir (1843). İki tarafına
da kuleler yapıldığı için kışlaya bu tarihten itibaren
Kuleli Kışla denilmeye başlanmıştır.
◦ Kafkasyalı Hüseyin Paşa tarafından tertiplenen ve Sultan
Abdülmecit’i tahttan indirmek hedefini güden hareketin
meydana çıkarılması üzerine, suçluların
yargılanması Serasker Rıza Paşa tarafından Kuleli
Kışlası’nda yapılmıştır. (Kuleli Olayı, 1859) . Tarihi bir
olaya tanıklık ettiği için tarihsel değer taşır.
◦ 2016 Türkiye askerî darbe girişiminden sonra ilan edilen OHAL kapsamındaki Kanun
Hükmündeki Kararname ile 31 Temmuz 2016 tarihinde diğer askerî okullarla birlikte kapatıldı.
◦ Bina 2022-2023 eğitim-öğretim dönemi itibariyle Milli Savunma Üniversitesine bağlanıp,
Yabancı Diller Yüksek Okulu olarak Hava, Kara ve Deniz Harp Okulu öğrencilerinin yabancı
dil hazırlık sınıfı eğitimlerinde kullanılmaktadır.
◦ Eskiden kışla olarak kullanılmış bir yapı şu an okul olarak kullanılmaktadır. Bu yüzden
kullanım değeri taşır.
 ÜSKÜDAR AĞA HAMAMI
◦ Ahmediye’de Gündoğumu Caddesi üzerinde bulunan
Ağa Hamamı, 1609 yılında akağalardan Dârü’ssaâde
Ağası olan Malatyalı İsmail Ağa tarafından
yaptırılmıştır.
◦ Hamam, 23 Ekim 1798 tarihinde büyük bir sel
felaketine maruz kalmış ve az yukarısındaki
kabristandan mevtalar ihrac olmuş ve taşlar ile
kemikler hamamı doldurmuştur. Birçok yıkımlar ve
tamirler geçirerek, günümüzde de hizmetine devam
eden hamam, Cuma günleri semte Pazar
kurulmasından dolayı Cuma Hamamı olarak da
bilinmektedir. Hamam, bir Türk adetidir. O yüzden bu
yapının geleneksel değeri vardır.
GLAVANY KÖŞKÜ (NEVMEKAN KANDİLLİ)

David Glavany Köşkü veya eşi Valentine Glavany Köşkü,

kısaca Glavany Köşkü, 1893 yılında İstanbul Kandilli
sırtlarında Osmanlı Bankası kurucularından İngiliz David
Glavany tarafından yaptırılmış bir köşktür. 2021 yılında,
bu yapı Üsküdar Belediyesi tarafından Nevmekan
Kandilli'ye dönüştürülmek üzere restorasyona alınıp 2023
yılında açılmıştır. Şu an kafe ve kütüphane olarak
kullanıldığından dolayı sosyal değer taşır. Eski bir köşk
günümüzde yeni bir işlev kazandığı için de kullanım
değerine sahiptir.
 BEYLERBEYİ SARAYI
◦ Beylerbeyi Sarayı, İstanbul’un Üsküdar ilçesinde
bulunan yazlık bir Osmanlı sarayıydı. Günümüzde müze
olarak kullanılan Beylerbeyi Sarayı, kendisine bağlı
çeşitli yapı ve diğer unsurlardan oluşan bir kompleksin
parçasıdır. Adını, bulunduğu Beylerbeyi semtinden alır.
Osmanlı Padişahı Abdülaziz’in talimatıyla, 1863-1865
yıllarında, Sarkis Balyan’ın mimarlığında inşa edilmiştir.
◦ Ayrıca Sultan 2. Abdülmecid’in ev hapsindeyken
konulduğu yer olduğu için Osmanlı padişahlarının
yaşadığı son saraydır. Bu yüzden anı değeri vardır.
◦ Müze olarak kullanıldığı için de ekonomik değer taşır.
 MİHRİMAH SULTAN CAMİİ (ÜSKÜDAR)

◦ Üsküdar Meydanı’nda Mihrimah Sultan Külliyesi içerisinde

bulunan Mihrimah Sultan Cami, 1547-1548 yıllarında
Kanuni Sultan Süleyman’ın kızı Mihrimah Sultan tarafından
Mimar Sinan’a yaptırılmıştır.
◦ Rivayete göre Koca Sinan derin bir tutkuyla âşık olduğu
Mihrimah Sultan’a kavuşamamıştır ama ona olan aşkını
olanca güzelliğiyle sanatına yansıtmıştır.
◦ Matematik dehası Sinan, Mihrimah için yaptığı Edirnekapı
ve Üsküdar’daki bu iki külliyenin içinde yer alan camilere
bir sır da gizlemiştir.
◦ Mihrimah Sultan’ın Güneş’le Ay anlamına gelen ismine
ithaf edercesine yılın sadece birkaç gününde (Nisan ve
Mayıs aylarında) bir caminin arka cephesinden güneş
batarken diğerinden ay doğmaktadır.Camii bu yönüyle
mitolojik değer taşır.
 SURP KRİKOR LUSAVORİÇ KİLİSESİ

◦ Surp Krikor Lusavoriç Kilisesi, Türkiye’de

İstanbul iline bağlı Üsküdar ilçesi
Kuzguncuk semtinde bulunan 11 Mayıs 1835
tarihinde ibadete açılmış ve 1861 yılında
yeniden inşa edilmiş olan Ermeni kilisesidir.
İbadet yeri olmasından dolayı dini değer
taşır.
VALİDE-İ CEDİD KÜLLİYESİ (YENİ VALİDE
CAMİİ)
◦ Gülnuş Valide Sultan Cami olarak da
bilinmektedir. İstanbul’un Üsküdar ilçesinde
Uncular Cadddesi ve Hakimiyet-i Milliye
Caddesi üzerinde II.Mustafa ve III. Ahmed ‘in
annesi Emetullah Rabia Gülnûş Sultan
tarafından 1708-1711 yılları arasında Kayserili
Mehmed Ağa’ya yaptırılmıştır .
◦ Cami, sübyan mektebi, imaret, türbe,
hazîre,sebil, çeşmeler, abdest muslukları,
helâlar,su haznesi, gusülhâne, , dükkânlar ve
hünkâr kasrından meydana gelmektedir. Bu
yapılar günümüze kadar gelmiştir. Bu yüzden
bütünlük ve süreklilik değeri taşır.
◦ Yeni Valide Camii’ndeki
Sırasıyla Emetullah Gülnuş Sultan Türbesi , su sebili ve Gülnuş Sultan Çeşmesi
GÜLNUŞ EMETULLAH VALİDE SULTAN
ÇEŞMESİ
◦ H.1122,M.1709 yılında Gülnuş Emetullah Valide
Sultan tarafından camiyle beraber yaptırılmıştır.Yeni
Cami girişindedir.
◦ Çeşme tamamen mermerden yapılmış
olup,Teknesinden ve iki yanındaki sedlerinin dışında
işlenmemiş hiç bir tarafı yoktur.
◦ Zarif bir mihrap şeklindeki cephe burmalı iki ince
sütun ve bunların yanında oldukça geniş stalâktitli
bir kornişle çerçevelenmiştir.
◦ Büyük ölçüdeki ayna taşının iki yanında yemiş çanakları
üstünde süslü iki vazo içerisinde çiçek motfileri ve
hepsinin üstünde yine stâlaktitli bir korniş, daha üzerinde
de yuvarlak bir lâle devri eserlerinde görülen yelpaze
biçimi tezyinat yer almaktadır. Bütün bunların üzerinde
lâle motfileri ile süslü bir taş çeşmenin ihtişamını
tamamlamaktadır.

◦ Çeşme tamamen mermerden yapılmış olup devrinin eşsiz

bir taşçılık örneğini göz önüne sermektedir. Bu nedenle
özgünlük değeri taşır.
 KAYNAKÇALAR
◦ Şemsi Paşa Camii-Vikipedi
◦ Kuleli Askeri Lisesi-Vikipedi
◦ https://islamansiklopedisi.org.tr/ahmed-iii-cesmesi--uskudar
◦ Ağa Hamamı, Üsküdar – Tarihi İstanbul https://www.tarihi.ist/aga-hamami-uskudar
◦ Glavany Köşkü-Vikipedi
◦ Beylerbeyi Sarayı –Vikipedi
◦ https://deraliyerestaurant.com/tr/istanbuldaki-10-buyuleyici-osmanli-sarayi/
◦ https://www.tarihi.ist/mihrimah-sultan-cami-uskudar/
◦ https://www.arkitera.com/haber/mimar-sinanin-mihrimaha-olan-ask-hikayesi/
◦ Surp Krikor Lusavoriç Kilisesi-Vikipedi
◦ Yeni Valide Camii-Vikipedi
◦ https://satad.org/valide-i-cedid-camisi/
◦ https://www.uskudar.bel.tr/tr/main/erehber/cesmeler/40/gulnus-emetullah-valide-sultan-cesmesi/257
◦ http://www.suvakfi.org.tr/cesme/adalar/gulnus-emetullah-valide-sultan-cesme-ve-sebili-h-1121-m-1709