BİLGİSAYARLI MUHASEBE

Maddi Duran Varlıklar

(Eses Vesaitler)
 MADDI DURAN VARLIKLAR

Vergi Kanununun 13.2.17. maddesine göre,

Esas Vesaitler; kullanım ömrü 1 yıldan fazla, değeri 500 AZN`den fazla olan ve
Vergi Kanununun 114. maddesi gereği amortismana tabi olan uzun vadeli
aktiflerdir.
Bina, cihazlar, otomobil, bilgisayar, telefon, mobilya gibi.

Maddi Duran Varlıklar;

- Satın alınabilir
- Ortaklardan sermaye şeklinde alınabilir
- Geri ödemesiz mali yardım şeklinde alınabilir
 MADDI DURAN VARLIKLAR

11. TOPRAK , YAPI, EKİPMAN

111. Toprak Yapı Ekipman – Değer Hesabı
112. Toprak Yapı Ekipman Birikmiş Amortisman Hesabı
113. Toprak Yapı Ekipman – Aktifleştirilen Giderler
 MADDI DURAN VARLIKLARIN
DEĞERLEMESI

Maddi Duran Valıklar (Esas Vesaitler) 3 yöntemle değerlendirilir:

1. İlk Değer - KDV ve diğer mahsup ediebilecek vergiler hariç, satın alma,
kurulum ve hazırlık maliyetinin tutarını yansıtır
2. Net Defter Değeri (Qalıq Dəyəri) – maddi duran varlıkların ilkin değeri ile
onlara hesaplanmış amortisman tutarı arasındaki farktır. Esas vesaitler bilançoda
kalıntı değeri üzerinden verilir.
3. Berpa Değeri – yeniden değerleme yapıldıktan sonraki değerdir.
 AMORTISMAN

• Amortisman, varlıkların faydalı ömürleri boyunca değerindeki düzenli

azalma oranını ifade eder.
• Basitçe söylemek gerekirse, amortisman aşınma ve yıpranma anlamına
gelir.
• Amortisman, gelirden düşülen bir giderdir. Bilançoda esas vesaitlerin
değerinden düşülür.
 AMORTISMAN TÜRLERI

1. Normal Amortisman (Düz xətt Metodu)

2. Üretim Miktarınagöre Amortisman (Maşın Saatı Metodu)
3. Azalan Bakiyeler Yöntemi ( Azalan Qalıq Metodu)
 AMORTISMAN TÜRLERI

1. Normal Amortisman (Düz xətt Metodu)

İşletmenin satınaldığı aracın değeri 10.000 AZN, ömrü ise 4 sene. Bu yönteme
göre;
10.000 / 4 = 2.500 AZN
Her sene 2.500 AZN amortisman ayrılıcak ve bu tutar giderleştirilecektir.
Bu yöntemde kullanım ömrü mutlaka bilinmelidir.
 AMORTISMAN TÜRLERI

2. Üretim Miktarınagöre Amortisman (Maşın Saatı Metodu)

İşletmede kullanılacak aracın değeri 10.000 AZN, kullanım ömrü 6.000 saattir. 1.
yıl için 800 saat, 2. yıl için ise 700 saat.
Böyle durumda,
1. yıl için: (800 saat / 6.000 saat) x 10.000 = 1.333 AZN
2. yıl için: (700 saat / 6.000 saat) x 10.000 = 1.167 AZN
 AMORTISMAN TÜRLERI

3. Azalan Bakiyeler Yöntemi ( Azalan Qalıq Metodu)

En çok kullanılan ve Vergi Kanunun önerdiği yöntemdir.

1. yıl: 10.000 x %25 = 2.500 AZN

2. yıl: (10.000 – 2.500) x %25 = 1.875 AZN
 AMORTISMAN

KATEGORİ ORAN
Bina ve tikililer %7`e dek
Makine ve ekipmanlar %20`e dek
Yüksek teknoloji %25`e dek
Taşıma araçları %25`e dek
Diğer maddi duran varlıklar %20`e dek
İş hayvanları %20`e dek
• Kullanım ömrü bilinmeyenler için
Maddi Olmayan Duran Varlıklar (QMA) %10`dek
• Kullanım ömrü bilinenler için normal
amortisman
 ÖRNEK

• İşletme 12.000 AZN (kdv hariç) değerinde

otomobil satın almıştır. Kullanım ömrü 5 sene.
• Yevmiye kayıtlarını veriniz.
 MADDİ DURAN VARLIKLARIN
TAMİRATI

• Vergi Kanununun 115. Madesi: Tamirat giderlerinin gelirden düşülmesi

• Her sene gelirden düşülmeli olan tamirat giderlerinin miktarı sınırlıdır.
• Bu tutarı, maddi duran varlıkların önceki yılın sonuna olan net defter değeri üzerinden kanunca belirlenen faiz
oranına göre hesaplanır.
• Tamirat giderlerinin norm dahilinde olan kısmı giderleştirilir, geri kalan tutar ise aktifleştirilir ve esas vesaitin
değerini arıtır.

KATEGORİ ORAN
Bina ve tikililer Yıl sonuna net defter değerinin %2`si
Makine ve ekipmanlar Yıl sonuna net defter değerinin %5`si
Taşıma araçları Yıl sonuna net defter değerinin %5`si
Diğer maddi duran varlıklar Yıl sonuna net defter değerinin %3`si
Amortisman hesaplanmayan MDV %0
 ÖRNEK

• Taşıma araçlarının 2020 yılının başına olan net defter değeri 25.000
AZN. Ay içinde 5.000 AZN daha araç satın alınmıştır. Araçların
tamiratı için 3.500 AZN masraf yapılmıştır.
• 2020 senesi için tamirat giderini ve aktifleştirilen tutarı hesaplayınız.
• Yevmiye kayıtlarını veriniz.
 MDV GİDERLEŞTİRİLMESİ

• Yıl sonuna MDV net defter değeri 500 AZN veya ilkin değerinin
%5`inden az olduğu takdirde, MDV net defter değeri gelirden
düşülebilir.

Yıl Sonuna MDV nef defter değeri = Yıl Başına MDV net defter
değeri + carı yılda dahil olan MDV – satılan MDV
 KALINTI DEĞERI 0 OLAN MDV

• Yeniden değerlemeye tabi tutulur

• 0 nef defter değeri ile kullanımına devam edilir

 ÖRNEK

• İşletme 17.000 + kdv tutarına 1 aded otomobil satın alındı.

• Kullanım ömrü 5 sene.
• 1 sene sonra aynı otomobil 10.000 + kdv tutara satıldı.
• Amortisman oranı %25
• Yevmiye kayıtlarını veriniz.
 EMLAK VERGİSİ

• İşletmenin emlak vergisi, işletmenin bilançosunda yer alan MDV için

hesaplanan ve ödenen vergi olarak anlaşılmaktadır.
• İşletmeler, MDV ortalama yıllık kalıntı değerinin %1'i oranında emlak vergisi
öderler.
• Ortalama yıllık kalıntı değerinin hesaplanması için işletmenin MDV`nın yıl
başı ve yıl sonu net defter değeri toplanır ve ikiye bölünür.
• Ortalama yıllık nef defter değeri hesaplanırken, yeniden değerlemeden
kaynaklanan artış (yeniden değerlemeden kaynaklanan pozitif fark) dikkate
alınmaz.
 EMLAK VERGİSİ

• Bir işletme raporlama yılı içinde kurulduğunda veya emlak

vergisi mükellefi olduğunda, varlıklarının nef defter değeri,
kuruluş veya emlak vergisi mükellefi olduğu tarihine ve yıl
sonuna net defter değeri toplanarak 24'e bölünür ve kuruluş ayı
veya emlak vergisi mükellefi olduğu aydan yıl sonuna kadar olan
ay sayısına çarpılır.
• İşletme raporlama yılı içinde fesedildiğinde veya sadeleştirilmiş
vergi mükellefi olduğunda, MDV yıl başına olan ve fesedildiği
veya sadeleştirilmiş vergi mükellefi olduğu tarihteki nef defter
değerleri toplanıb 24`e bölünür ve yılın başından fesedildiği veya
sadeleştirilmiş vergi mükellefi olduğu tarihe kadar olan ay
sayısına çarpılır.
DİKKATİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER