Bài 14

1) Khái niệm
Tính dẻo là tính bị biến dạng khi chịu tác
dụng của nhiệt, áp lực bên ngoài và vẫn
giữ nguyên được sự biến dạng đó khi thôi
tác dụng.

Chất dẻo là những vật liệu polime có tính

dẻo.
2) Một số polime dùng làm chất dẻo

a) Polietilen (PE)
t o , P, xt
nCH 2  CH 2  ( CH 2 - CH 2 ) n

PE là chất dẻo mềm, nóng chảy ở nhiệt

độ lớn hơn 110oC, có tính trơ tương đốI
của ankan mạch dài, được dùng làm
màng mỏng, bình chứa, ....
Một số hình ảnh về PE
b) Poli (vinyl clorua)
t o , P, xt
nCH 2  CHCl  ( CH 2 - CHCl ) n

PVC là chất vô định hình, cách điện tốt,

bền với axit, được dùng làm vật liệu điện,
ống dẫn nước, vảI che mưa , da giả...
Một số hình ảnh về PVC
c) Poli (metyl metacrylat)
CH 3 CH 3
t o , xt
nCH 2 - C -   CH 2 - C n
COOCH 3 COOCH 3

Poli (metyl metacrylat) có đặc tính trong

suốt cho ánh sáng truyền qua tốt ( trên
90%) nên được dùng để chế tạo thủy tinh
hữu cơ plexiglas
Một số hình ảnh về thuỷ tinh hữu cơ
d) Poli (phenol-formanđehit) (PPF)

Nhựa novolac: Đun nóng hỗn hợp

fomanđehit và phenol lấy dư vớI xúc tác
axit được nhựa novolac

Nhựa novolac là chất rắn, dễ nóng chảy,

dễ tan trong một số dung môi hữu cơ
dùng để sản xuất vecni, sơn...
Nhựa rezol: Đun nóng hỗn hợp
phenol và fomanđehit theo tỉ lệ mol
1:1,2 có xúc tác là kiềm ta được nhựa
rezol.
Nhựa rezol là chất rắn, dễ nóng chảy,
tan nhiều trong dung môi hữu cơ
dùng để sản xuất sơn, keo và nhựa
rezit...
Nhựa rezit: Khi đun nóng nhựa rezol ở
nhiệt độ 1500C thu được nhựa có cấu trúc
mạng lưới không gian gọi là nhựa rezit
hay còn gọi là bakelit

Nhựa rezit không nóng chảy, không tan

trong nhiều dung môi hữu cơ.
Một số dụng cụ cách điện và vỏ máy
3) Khái niệm về vật liệu compozit
Vật liệu compozit là vật liệu gồm polime làm nhựa
nền tổ hợp với các vật liệu vô cơ và hữu cơ khác.
Thành phần gồm chất nền là polime và chất độn,
ngoài ra còn chất phụ gia khác.
Các chất nền có thể là nhựa nhiệt dẻo hay nhựa
nhiệt rắn. Chất độn có thể là chất sợi ( bông, đay,
sợi thủy tinh..) hoặc chất bột (silicat, bột nhẹ
CaCO3), bột tan (3MgO.4SiO2.2H2O)...
Trong vật liệu compozit, polime và chất độn
tương hợp tốt với nhau làm tăng tính rắn, chịu
nhiệt của vật liệu.
Một số đồ dùng làm từ vật liệu compozit
Một số vật liệu chịu nhiệt
VẬT LIỆU POLIME
PHẦN 2: TƠ
1. Khái niệm
Tơ là những vật liệu polime hình sợi dài và
mảnh với độ bền nhất định
Đặc điểm cấu tạo của tơ là gồm những phân tử
polime mạch thẳng (không phân nhánh) sắp xếp
song song dọc theo một trục chung, xoắn lại với
nhau, tạo thành những sợi dài, mảnh và mềm mại.
 TƠ 2. Phân loại

TƠ HÓA HỌC
(chế tạo bằng phương pháp hóa học)
TƠ THIÊN NHIÊN
(sẵn trong thiên nhiên)
bông, len, tơ tằm

Tơ tổng hợp Tơ bán tổng hợp

hay tơ nhân tạo
(chế tạo từ các polime
tổng hợp) tơ poliamit (Xuất phát từ polime thiên
(nilon, capron) tơ vinylic nhiên nhưng được chế
(vinilon) biến thêm bằng phương
pháp hóa học)
như tơ visco, tơ
xenlulozơ axetat,…
Một số hình ảnh về tơ thiên nhiên
 Các nhà khoa học Mỹ đã
tạo ra một loại tằm biến đổi
Tằm nhả tơ màu sau khi
gen có thể nhả ra tơ, mang
ăn lá nhuộm màu lại tiềm năng sản xuất vật
liệu may áo chống đạn.
Một số loại tơ tổng hợp thường gặp

Tơ nilon-6,6
- Thuộc loại tơ poliamit (các mắt xích nối nhau bằng các
nhóm amit –CO-NH-)
- Đặc điểm: dai bền, mềm mại óng mượt, ít thấm nước,
dệt mau khô nhưng kém bền với nhiệt, với axit và kiềm.
- Ứng dụng: dệt vải may mặc,vải lót săm lốp xe, dệt bít
tất, bện làm dây cáp, dây dù, đan lưới,…

Tơ poliamit kém bền với nhiệt và kém bền về mặt hóa học
(do nhóm –CO-NH- trong phân tử dễ tác dụng với axit
và kiềm).
 Điều chế DC

Hexametilen diamin adipic

nH2N[CH2]6NH2 + nHOOC[CH2]4COOH 
NH[CH2]6NHCO[CH2]4CO + 2nH2O
Poli(hexametilen-adipamit)
Chuỗi phản ứng điều chế axit adipic và hexametilen diamin từ benzen:

Cl OH COOH
Cl2, as [O]
OH- (CH2)4
  
COOH C N COOH
NH3 H2
(CH2)4  (CH2)4 xt  H2N – (CH2)6 – NH2
xt

COOH C N
Tơ nitron (hay olon)

- Thuộc loại tơ polieste được tổng hợp từ axit

xianua (hay acrilonitrin) nên được gọi là
poliacrilonitrin:

- Đặc điểm: dai, bền với nhiệt và giữ nhiệt tốt

- Ứng dụng: may quần áo ấm hoặc bện thành sợi
“len” đan áo rét.
Một số loại tơ khác
Tơ visco:
- Thuộc loại tơ bán tổng
hợp.
- Là sản phẩm làm từ gỗ
cây, sợi cho ra sản phẩm
có chất lượng cao, sang
trọng.
- Sợi làm lên sản phẩm
đẹp, thời trang nên giá
thành tương đối cao hơn
các loại sợi thông thường
khác.
SẢN PHẨM TỪ TƠ VISCO
 Sơ đồ sản xuất tơ Visco
Gỗ
Dung dịch
Tơ
nhớt (visco)
Nén hoặc Visco
bơm

Dung dịch nhớt bị thuỷ phân

thành sợi dài và mảnh
DUNG DỊCH NaOH
VÀ HÓA CHẤT
CHUYÊN DỤNG

DUNG DỊCH AXIT