Kaynak Uygulamaları

Yöntemler, Makinalar ve Sarflar

 Ark Kaynağı • Kaynak arkı, iki iletken
arasında bırakılan
yalıtkan ortamda, yüksek
amper ve düşük voltaj
etkisiyle bulunan gazın
iyonlaşması sonucu
gerçekleşen ve yüksek ısı
veren elektron – iyon
değişim mekanizmasıdır.

• Artı kutba bağlanmış olan malzeme, eksi kutuptan çıkan yüksek enerjili
elektronların bombardımanıyla daha çok ısınan taraftır. Eksi kutuptaki uç da,
görece düşük enerjili, iyonlaşan gaz atomlarının geldiği taraftır.
• Kaynak arkının amacı ısı vermektir. Kullandığımız konvansiyonel ark kaynağı
yöntemlerinde malzemeyi ve dolgu malzemesini eritmek için kullanırız bu
ısıyı.
 Kaynak Uygulaması

Kaynak
yardımcı BİRLEŞTİRME Isı ve/veya
malzemeleri İş parçası İş parçası kuvvet ilavesi
A B
Dolgu malzemesi
ile veya dolgu
malzemesiz
 Kaynak Yöntemleri
• Elektrik Ark Kaynağı
• Gazaltı Kaynağı
• Tungsten Asal Gaz Kaynağı
• Tozaltı Kaynağı
• Saplama Kaynağı
• Diğer Yöntemler
 1- Ana bağlantı

Elektrik Ark Kaynağı 2- Kaynak güç kaynağı

3- Akım sağlayıcı (elektroda)
4- Akım sağlayıvı (İş parçasına)
5- Pense
6- Elektrod
7- Şase
8- İş parçası
9- Ark
10-Elektrod göbeği
11-Elektrod kaplaması
12-Erimiş elektrod
13-Kaplamadan çıkan koruyucu
gazlar
14-Sıvı cüruf
15-Katı cüruf
16-Sıvı kaynak metali
17-Katı kaynak metali
 Elektrik Ark Kaynağı
• Rüzgardan diğer yöntemlere göre daha az etkilendiğinden
şantiye ortamında tercih edilir.
• Gazaltı kaynağına göre yavaş, TIG kaynağına göre hızlıdır.
• Sadece makina ve pense – şase kablosu gerektirdiğinden
ve bu kablolar uzun seçilebileceğinden şantiye şartlarında
pratiktir.
• Kaynakçısının yetişmesi gazaltı yöntemine göre uzun sürer,
daha zor bir yöntemdir.
• Çelik yapılar ve boru kaynaklarında dolgu amaçlı kullanılır.
Boru hatlarında tüm kaynaklar bu yöntemle yapılabilir.
Gazaltı Kaynağı 1- Ana bağlantı
2- Kaynak güç kaynağı
3- Makara
4- Tel besleme ünitesi
5- Debi ölçer ve basınç
düşürücülü koruma gazı
6- Akım sağlayıcı (tel
elektroda)
7- Tel elektrod
8- Koruma gazı hortumu
9- Kaynak torcu
10-Şase
11-İş parçası
12-Akım sağlayıcı (iş
parçasına)
13-Kontak memesi
14-Koruma gazı nozulu
 Gazaltı Kaynağı
• Açık havada kaynak yapabilmek için özel önlemler gerekir.
Örneğin hava akımına karşı çadır kurup içinde kaynak yapmak
gerekir.
• Kaynak makinesi, tel sürme ünitesi, şase kablosu, gaz tüpü ve
torç temel gerekliliklerdir. Uzun torçlar kullanılabilmekle birlikte
torç kablosunun bükülmemesi gerektiğinden kaynak yapılan yere
tel sürme ünitesi de götürülmelidir.
• Kaynakçısının yetişmesi elektrik ark ve TIG yöntemlerine göre
kolay ve hızlıdır. Görece kolay bir yöntemdir.
• Çelik yapılar ve boru kaynaklarında dolgu amaçlı kullanılır. Ancak
torç hareketi elektrik ark pensesi kadar esnek olmadığından
belirli çapın altındaki borular, çevrilemediği sürece kaynatılamaz.
Tungsten Asal Gaz (TIG) Kaynağı
1- Ana Bağlantı
2- Kaynak güç kaynağı
3- Kaynak akım sağlayıcı (elektroda)
4- Kaynak akım sağlayıcı (iş parçasına)
5- Şase
6- Debi ölçerli ve basınç düşürücülü
koruma gazı
7- Koruma gaz hortumu
8- Kaynak torcu
9- Kaynak teli
10- İş parçası
11- Tungsten elektrod
12- Tungsten tutucu ve akım sağlayıcı
13- Ark
14- Sıvı Kaynak metali
15- Katı kaynak metali
16- Koruyucu gaz
 Tungsten Asal Gaz (TIG) Kaynağı
• İçinden akışkan geçecek boru kaynaklarında olmazsa
olmaz kök kaynak yöntemidir. Boru içinden müdahaleye
gerek kalmaksızın uygun kök dikişi elde edilir.
• Elektrik ark ve gazaltı kaynağına göre en yavaş
yöntemdir. Genellikle kök ve üzerindeki sıcak paso
sonrası daha hızlı bir yönteme geçilir.
• Kaynakçı teli el ile sürer. Diğer eliyle torca salınım
hareketi yaptırır bir yandan da ilerler. Yaygın yöntemler
arasında en zor olanıdır.
• Kaynak makinesi, asal gaz ve torç gerektirir.
Tozaltı Kaynağı
1- Ana Bağlantı
2- Kaynak güç sağlayıcı
3- Kaynak Akım sağlayıcı
(elektroda)
4- Kaynak Akım sağlayıcı (iş
parçasına)
5- Tel makara
6- Tel sürme ünitesi
7- Kontak memesi
8- Şase
9- İş parçası 13- Toz toplama ünitesi
10-Toz 14- Kaynak teli
11-Sıvı cüruf 15- Ark
12-Katı cüruf 16- Sıvı kaynak metali
17- Katı kaynak metali
 Tozaltı Kaynağı
• Oluk pozisyonu ya da yan pozisyonda, uzun düz dikişler
için kullanılır. Malzeme kalınlığı ve uzunluğu arttıkça
ekonomikliği artar.
• Ekipmanı karmaşıktır ve kurulumu zaman alır. Tozun
kaynak banyosu üzerinde kalması gerektiğinden yerçekimi
kısıtı vardır (dik ve tavan pozisyonlarda kullanılamaz).
• Yaygın yöntemler arasında en hızlı dolgu yapma
kapasitesine sahiptir.
• Operatörü kolay yetişir, el becerisi gerektirmez, takip,
titizlik, dikkat gerektirir.
Saplama Kaynağı 1- Ana bağlantı
2- Akım kaynağı
3- Akım sağlayıcı (ark
tabancasına)
4- Akım sağlayıcı (iş
parçasına)
5- Kontrol kaloları
6- Ark tabancası
7- Ayar cihazı

8- İş parçası
9- Kaynak çivisi
10-
11-
12- Seramik altlık
13- Ark
14- Erimiş bölge
 Diğer Yöntemler

Elektrocuruf Kaynağı
OksiAsetilen Gaz Kaynağı

Plazma Kaynağı Elektron Işın Kaynağı

Laser Kaynağı Punta Direnç Kaynağı

 Kaynak Makinaları

Kaynak Trafosu Çalışma Prensibi Kaynak İnvertörü Çalışma Prensibi

Kaynak Tüketim Malzemeleri (Elektrod ve
Dolgu Malzemeleri)
• Her yöntemin kendi sistemine uygun bir dolgu
malzemesi vardır.
• Elektrik ark, gazaltı ve tozaltı kaynaklarında dolgu
malzemesi aynı zamanda kaynağın elektrodudur.
• TIG yönteminde dolgu malzemesi elektrod değildir.
Dolgu malzemesi olmayan (kaynak metaline
girmemesi gereken) tungsten elektrod kullanılır.
• Saplama kaynağında dolgu malzemesi yoktur.
 Elektrik Ark Kaynak Elektrodu
• Elektrod pensesinin ucuna
takılarak kullanılır.
• Vakumlu ambalajında
olmayan bazik elektrodlar
(düşük hidrojenli) fırınlanarak
ve sıcak termosta
kullanılmalıdır.
• Kaynakçı tarafından vardiya
başında ambarcıdan o
vardiyadaki ihtiyaç kadar
alınır, ve vardiya sonunda
kullanılmayanlar iade edilir.
 Gazaltı Kaynak Teli ve Gazı
• Gazaltı kaynağının tel elektrodudur.
Tel sürme ünitesine takılarak
kullanılır. Torçtan sürülür.
• Kaynakçı teli bitene kadar
makinasında tutar. Vardiya sonunda
iadeye gerek yoktur.
• Makara geometrisi çok önemlidir.
Herhangi bir ezilme ya da
deformasyon telin sürülememesine
ve makaradaki telin hurda olmasına
yol açabilir.
• Genellikle karbondioksit ya da
karbondioksit – argon karışım gaz
altında kullanılır. Gaz saflığı ve karışım
oranları önemlidir. Gaz debisi de her
kaynak öncesi kontrol edilmelidir.
 Tozaltı Kaynak Teli ve Tozu
• Tozaltı kaynağının
elektrodu kaynak
telidir. Toz, koruyucu
atmosferi oluşturur.
• Toz, eğer vakumlu
ambalajda değilse
fırınlanarak sıcak
halde kullanılmalıdır.
TIG Kaynak Elektrodu, Dolgu Teli ve Gazı
• Tungsten elektrod, teorik
olarak eksilmez. Ancak
arkın etkisiyle bir miktar
kayıp olur. Ucunun sivri
tutulması ara sıra
bilenmesi önemlidir.
• Dolgu teli, arkın içine el
ile verilir.
• Kaynak gazı asal gaz,
çoğunlukla argondur.