Prof. Dr.

Hulusi Behçet UZ

Hazırlayan: İdil GÖLGE

 İÇERİK
Prof. Dr. Hulusi Behçet UZ’un :
- Hayatı
- Yaptığı Çalışmalar
- İlgilendiği Hastalıklar
- Aldığı Ödüller
- Eserleri
Türk Dermatoloji Uzmanı ve bilim
adamı olan Behçet Uz, 20 Şubat
1889 yılında İstanbul’da doğmuştur.
Küçük yaşta annesini kaybetmesi
üzerine büyük annesinin yanında
yaşamıştır. Öğrenimine 1985 yılında
maarif müdürlüğü yapan babası
Ahmed Behçet ile gittiği Beyrut’taki
bir Fransız okulunda başladı. Daha
sonra Beşiktaş Rüştiyesi ve Kuleli
Askeri Tıbbiye İdadisi’nde devam
etmiştir. 1910 yılında da Askeri
Tıbbiye’yi Tabip Yüzbaşı rütbesiyle
bitirdi.
Eğitim hayatı boyunca Latince, Fransızca ve
Almanca öğrendi. Bilgisi ve merakı onu tıp
doktoru olma kararına götürdü ve bu karardan
hiç pişman olmadı. O zamanlarda, sivil tıp
fakültesi olmadığından, eğitimini Gülhane Askeri
Tıp Akademisi’nde sürdürdü. Akademiye
başladığında 16, akademiyi bitirdiğinde ise 21
yaşındaydı. Okulu bitirdikten sonra Gülhane
Dermatoloji Kliniğinde Eşref Ruşen, Talat Çamlı
ve bakteriyolog Reşat Rıza hocaların yanında
asistan olarak çalıştı.
1914 temmuzunda Kırklareli Askeri Hastanesi
başhekim muavinliğine tayin edilmiş ve orada
aynı zamanda dermatoloji uzmanı olarak
çalıştmıştır. 1918'e kadar Edirne Askeri
Hastanesi’nde dermatoloji uzmanı olarak
çalıştı. Tıp alanındaki bilgilerini
genişletmek amacıyla önce
Budapeşte’ye daha sonra da
Berlin’e eğitim görmeye gitti.
1918 ağustosunda Budapeşte’de,
sonra da Berlin'de çalışmışmıştır.
1919 ekiminde yurda geri dönmüştür.
Hulusi Behçet, çalışmalarını bir süre
yalnız devam ettirdikten sonra 1923
yılında Hasköy Zührevi Hastalıklar
Hastanesi’nde başhekim olarak göreve
başlamış ve 6 ay sonra da Vakıf Gureba
Hastanesine dermatoloji uzmanlığına
nakledilmiştir. Bu yılda meşhur bir
diplomatın kızı olan Refika Davaz ile
evlendi.
Türkiye Cumhuriyeti kurulduktan ve soyadı kanunu
kabul edildikten sonra, Cumhuriyetin kurucusu M.
Kemal Atatürk'ün arkadaşlarından olan babası Ahmet
Behçet'in, parlak ve çok zeki anlamına gelen ve adı olan
Behçet'i soyadı olarak almıştır. 1933 senesinde
Üniversite Reformunda Deri Hastalıkları ve Frengi
Kliniğine profesör seçilmiştir. Hulusi Behçet, Türk
akademisinde profesör unvanını alan ilk
akademisyendir.
Sağdaki resim Hulusi Behçet’in
1934 yılında katıldığı kongreden.
Bu tarihte Behçet sendromu
henüz tanımlanmamıştır ama
Hulusi Behçet'in kendinden
emin, büyük işler başarmış hali
açıkça görülmektedir.
Hulusi Behçet’i bilim dünyasına tanıtan en önemli
hizmeti adıyla anılan Behçet Hastalığı’, ‘Behçet
Sendromu’ ya da ‘Morbus Behçet’ adlarıyla bilinen
buluşudur. Hastalığın belirtileri Hipokrat’ tan bu yana
bilindiği halde kesin olarak tanı konulamamıştı. Hulusi
Behçet ise 1924’ten itibaren başladığı çalışmaları
sonucunda hastalığın ayrı ayrı hastalıkların değil, aynı
hastalığın görüntüleri
olduğunu saptamış ve
hastalığa bir öğretim
üyesinin önerisi üzerine
‘Morbus Behçet’ adı
verilmiştir.
 Behçet Hastalığı

Behçet Hastalığı nedeni tam olarak bilinmeyen bir bağışıklık

sistemi hastalığıdır. Ağız ve cinsel organlarda ülserler, cilt,
eklem, göz, damar ve sinir sistemi tutulumu ile
karakterizedir. Vücuttaki bazı kan damarlarının
iltihaplanmasına yol açan bu hastalık nadir olarak görülür.
Yaşlılarda ve çocuklarda çok az görülür. Hastalığın tanısının
konulabilmesi için behçet hastalığı testi olarak bilinen paterji
testi uygulanır. Bu test için özel olarak oluşturulan çözeli deri
altına enjekte edilir ve birkaç gün beklenir. Bu süre içinde cilt
üzerinde kırmızı kızarıklıklar, irili ufaklı kabartılar oluşur ve
bu kabartılar sivilceye benzeyen bir gelişim gösterirse
Behçet Hastalığının varlığından söz edilebilir. Genetik
yatkınlığı olan hastalık bulaşıcı özellik taşımaz.
Behçet Hastalığı Belirtileri:
-Ağızda görülen içi beyaz etrafı kırmızı renkli aftlar.
-Cilt üzerinde sivilceye benzeyen sert, kabarık, kırmızı renkli ve
özellikle bacak üzerinde görülen yaralar.
-El ve ayak bilekleri, diz ve dirsek eklemlerinde iltihaplanma
gözlenir.
- Gözde iltihaplanma oluşur. İltihaplanma sonucunda her iki
gözde de kızarıklık, ağrı ve bulanık görme olur.
- Bağırsaklarda ülsere benzeyen yaralar oluşur.
-Karın ağrısı, ishal ve kanama dahil olmak üzere çeşitli belirti ve
semptomlar sindirim sistemini etkileyebilir.
-Beyindeki ve sinir sistemindeki iltihap, baş ağrısı,
ateş,oryantasyon bozukluğu, zayıf denge veya felce neden
olabilir.
Hulusi Behçet, mantar hastalıkları, şark
çıbanı, ham incir dermatiti, arpa uyuzu
gibi ülkemizde sıkça görülen deri
hastalıkları üzerinde de çalışmalar
yapmıştır. 1920 yılından itibaren çeşitli
dernek toplantılarında ve bazı yazılarında
deri layşmanyazında (şark çıbanı) çivi
belirtisi bulunduğundan bahsetmeye
başlamıştır.
 Hulusi Behçet’in mantar
hastalıkları üzerindeki çalışmaları
1935’de Uluslararsı Dermatoloji
Kongresi ile ödüllendirilmiştir.
Ham incir dermatiti hastalığını
dünyaya tanıtmış, şark çıbanı
üzerindeki çalışmalarıyla dünyanın dikkatini
üzerine çekmiştir. Frengi ile yaptığı çeşitli
çalışmalar için de 1975 yılında TÜBİTAK
hizmet ödülüne layık görülmüştür.
Arpa Uyuzu
Uyuz, gözle görülemeyen bir parazit türünün
neden olduğu, bulaşıcılığı olan, deriyi tutan,
kaşıntılı paraziter bir hastalıktır. Hububat
tozlarından bulaşan hastalıkta belirtiler bulaşmayı
takiben 24 saat içinde ortaya çıkar. Tedavi için
tuzlu su ile yıkanmak çoğu zaman yeterli
olmaktadır. Belirtileri daha çok geceleri görülen
şiddetli kaşıntı, parmak aralarında , dirsek, bilek,
bel, kalça, koltuk altında görülen kırmızı renkli
kabarcıklar, yaygın şekilde kızarıklık ve
döküntülerdir.
Şark Çıbanı
Halk arasında şark çıbanı olarak bilinen hastalık, dişi
tatarcık sineğinden (dişi sivrisinek) bulaşmaktadır. Enfekte
yani paraziti taşıyan insan ve hayvanlardan kan emen sinek
bunu sağlıklı insanlara bulaştırır. Ülkemizde en çok Doğu ve
Güneydoğu bölgelerinde görülmesine karşın son yıllarda
göçlerin artışıyla hemen her bölgede karşımıza
çıkabilmektedir.
Şark çıbanı hastalığından korunmak için, ilk önce tatarcık
sinekleriyle savaşmak gerekir. Bu sebeple bu sineklerden
uzak durulmalı çevre sağlığına, hijyene dikkat etmek gerekir.
Şark çıbanı tedavisinde yara içine atebrin şırıngaları
uygulanır. Bu yöntem ilk kez Hulusi Behçet tarafından
kullanılmıştır.
Ham İncir Dermatiti
Ham incir veya incir yapraklarının sütü ile temas
eden deride ultraviyole etkisiyle ortaya çıkan,
Furokumarin adlı ışığa duyarlandırıcı bir madde
sebebiyle meydana gelen fototoksik bir
reaksiyondur. Ultraviyole ile temastan birkaç
saat sonra incirle temas eden yerlerde, ilk
olarak yanma hissi ile birlikte eritem ortaya
çıkar. En son ödem ortaya çıkışıyla hastalık
kendini tam olarak belli etmeye başlar.
 FRENGİ MANTAR HASTALIĞI

ŞARK ÇIBANI HAM İNCİR DERMATİTİ

Behçet Uz’un araştırma, yazma ve tartışmaya
olan merakı araştırmacı bir karakter olmasını
sağlamıştır. Uzmanlığın ilk yıllarından
başlayarak bir çok ulusal ve uluslararası
kongrelere orijinal makaleleriyle katılmış,
ülkemizde ve yurtdışında bir çok makalesi de
yayınlanmıştır. 1934 yılından itibaren Deri
Hastalığı ve Frengi Kliniği Araştırmaları adlı bir
dergi yayımlamaya başlamıştır. Gerek yerli
gerekse yabancı bilimsel dergilerde yayımladığı
iki yüze yakın makalede özellikle Behçet
hastalığı ve üzerinde çalıştığı diğer hastalıklar
üzerinde durmuştur.
Alanında yaptığı çalışmalar ile Dünya Tıp
Tarihine adını yazdıran Türk Bilim Adamı Hulusi
Behçet 1948 yılında vefat etmiştir. Türk ve
dünya tıp literatürüne katkıları unutulmayan
Behçet, vefatından 27 yıl sonra 1975’te,
TÜBİTAK Bilim ve Hizmet Ödülü, 1982’de ise
Eczacıbaşı Bilimsel Araştırma Ödülü ile
onurlandırıldı. Behçet’in adına pul ve gümüş
para da basıtırıldı.
EN ÖNEMLİ ESERLERİ
1.Emrazı Cildiyede Laboratuarın Kıyamet ve Ehemmiyeti,
1923
2.Klinikte ve Pratikte Frengi Teşhisi ve Benzeri Deri
Hastalıkları
3.Halep Çıbanlarının Diyaretermi ile Tedavisi, 1926
4.Frengi Dersleri, 1940
5.Memleketimizde Arpa Uyuzlarının
Menşei Hakkında Etüdler, 1929
6.Irsi Frengi Kliniği, 1929
 KAYNAKÇA
• Yemni O. Ord. Prof. Dr. Hulusi Behçet. Deri Hast Frengi Arş 1964; 1: 58-59.
• Saylan T. Life story of the Dr. Hulusi Behçet. Yonsei Med J 1997; 38: 327-332.
• Nuri K. 42 adet Wright çıbanını hamil bir vak'a münasebetile Wright
çıbanlarında muafiyet ve bazı mülahazalar. Deri Hast Frengi Kl Arş 1934; 1:
297-299.
• Behçet H. İncir dermatitleri hakkında. Deri Hast Frengi Kl Arş 1934; 1: 300-
302.
• Behçet H. Dermatite de Figue et Figuier. Bull Soc Fran Derm Syph 1933; 40;
787-792.
• Yazıcı H. Hulusi Behçet Yağmacı Değildi. Cumhuriyet Bilim Teknik 2 Ocak
1993.
• Saylan T. (1997) : Life Story o Dr.Hulusi Behçet, Yonsei Medical Journal, Vol.38
No.6 s. 327-332
• Tüzün Y. : Prof.Dr.Hulusi Behçet http://www.hulusibehcet.net/behhayat.htm