BUZDA SEYİR

NAVIGATION IN
ICE
ORÇUN UMUT ÖZ
K20190002
Maritime Transportation Management Engineering
BUZDA SEYİR – NAVIGATION IN ICE

 Buzlu sularda seyir, bu konu yüksek enlemlerde yapılan seyrin değişik

sebeplerinden dolayı geminin selametinin tehlikeye girdiği durumlarda
nasıl hareket edileceğini ve seyrin nasıl devam ettirileceği konusunda bilgi
vermektir.
 Bilindiği gibi yüksek enlemlerin en tehlikeli unsuru buz ve buzlanmadır.
 Bu konuda vardiya zabitinin yeteneği ve bilgisi ön plana çıkar.
BUZ KONUSUNDA KAPTANIN
GÖREVİ
 SOLAS 1974’e göre, her gemi kaptanı, kendi rotası üzerinde veya yakınında buzlanma
olduğunda rapor etmeli, tehlikeli bölgeden iyice uzaklaşacak şekilde rotasını değiştirmeli
veya gece azaltılmış bir hızla gitmelidir.
 Buz konusunda kaptanın görevi:
 A)Tehlikeli buz/buzlanma ile karşılaşıldığında,
 Aşağıdaki konular raporda belirtilmelidir.

-Buzun tipi
-Buzun mevkisi
-Gözlemin yapıldığı tarih ve saat (UT)
BUZ KONUSUNDA KAPTANIN
GÖREVİ
 B) Hava sıcaklığı donma sıcaklığının altında iken fırtına şiddetindeki rüzgarın gemilerde
sebep olduğu şiddetli buzlanma oluşumu ile karşılaşıldığında:
 Hava ve deniz sıcaklığı
 Rüzgarın yönü ve kuvveti
 Geminin mevkii
 Gözlemlerin tarih ve saati, raporda belirtilmelidir.
 ULUSLARARASI BUZ DEVRİYESİ
INTERNATIONAL ICE PATROL

 Buz/buzlanma raporları Arctic, Iceland, BalticSea, East coast

of Canada,
 Gulf of Alaska, Bering Sea, Sea of Okhotsk, Sea of Japan and
Antarctica için etkili buzlanma olduğunda yayınlanır.
 Bu raporların ayrıntıları ve yayınlanan telsiz istasyonları
Admiralty List of Radio Signals Vol.5 te verilmektedir.
 BUZDA SEYİR
NAVIGATION IN ICE
 Denizin üzerindeki buz/buzlanma, bir buz kıran (icebreaker) bile olsa herhangi bir gemi
için engeldir.
 Buzda seyir konusunda tecrübeli kaptanların tavsiyesi, her formdaki buzlanmanın
dayanıklılığı ve gözükmeyen gücü için sağlıklı bir ilgi geliştirmektir.
 Buna rağmen iyi durumdaki gemiler yetenekli ellerde buzla kaplı sularda başarılı olarak
çalıştırılabilir.
 Tecrübeler göstermektedir ki, daha kalın oluşumlu buz bölgelerinde gemilerin uygulamış
olduğu üç temel kural şöyledir:
-Çok yavaş dahi olsa, geminin yolunu muhafaza etmek
-Buz hareketi ile çalışmayı denemek, buza karşı değil
-Aşırı hız, buzdan zarar görmek demektir.
 OLUMSUZ ÇEVRE ŞARTLARI
NEGATIVE ENVIRONMENTAL CONDITIONS
 Kışın yüksek enlemlerde seyir yapan gemiler ve teçhizatları aşağıdaki olumsuz çevre şartlarından
etkilenirler:
 Düşük yüzey sıcaklıkları
 Kuvvetli rüzgarlar
 Düşük deniz suyu sıcaklığı
 Düşük nem oranı
 İnce buzdan katı buza kadar değişen buz şartları
 Kar, sulu kar ve dolu
 Sis ve kapalı hava, özellikle deniz yüzeyine yakın olduğunda
 Hızlı ve ağır buzlanma ihtimalinin fazla ve tehlikeli olduğu durumlardaki üst yapı buzlanması
 BUZ OLUŞUMLARI
ICE FORMATIONS
 Oluşum oranı (Concentration): Tüm bölgenin bir kısmı olarak buz tarafından kaplanan su yüzeyi
miktarını belirten, ondalıkla ifade edilen orandır.
 Consolidated Ice: 10/10 oluşum oranında ve floe buzları ile birlikte donan, yüzen buz.
 Compact Ice: Üzerinden hiçbir suyun görünmediği ve 10/10 oluşum oranındaki yüzen buzdur.
 Close Ice: 7/10 – 8/10 oluşum oranında bulunan ve birbirleriyle temas halinde olan floe
buzlarından oluşan yüzen buzdur.
 Open Ice: 4/10 – 6/10 oluşun oranında bulunan birbirleriyle temas halinde olmayan yüzen buzlar.
 Open Water: Buzun 1/10 daha az oluşum oranı bulunan, serbestçe seyir yapılabilen geniş su
bölgeleridir. Kara oluşumlu hiçbir buz bulunmaz.
 Bergy Water: Kara oluşumlu buzların bulunabileceği serbestçe seyir yapılabilen su bölgesi.
 Ice Free: Hiçbir buzun bulunmadığı bölge. Herhangi bir buz çeşidi varsa o bölge için bu terim
kullanılmaz.
 BUZ ÇEŞİTLERİ
TYPES OF ICE
 Deniz buzu (Sea Ice): Deniz suyunun donması ile meydana gelen, denizde bulunan her çeşit buz.
 Yeni buz (New ice): Frazil ice, grease ice, slush ve shuga gibi son zamanlarda oluşmuş buzlar için kullanılan
genel bir terim. Bu buz tipleri sadece bir haftalık olan buz kristallerinden oluşur.
 Nilas: İnce elastik yapıda olan, dalgaların üzerinde kolaylıkla bükülen, basınç altında birbirine kenetlenen
parmaklar gibi büyüyen bir buz çeşitidir.
 Genç buz (Young Ice): 10-30cm kalınlığında olan nilastan ilk yıl buzuna geçiş aşamasında bulunan buzdur.
 İlk yıl buzu (First-year ıce): Genç buzdan sonra oluşan, sadece bir kış mevsimi boyunca oluşma gösteren buz
tipidir, kalınlığı 30cm ile 2m arasındadır.
 Eski buz (Old Ice): En az bir yaz mevsimi erime gösteren buz tipidir.
 İkinci Yıl Buzu (Second-year Ice): İlk yıl buzundan daha kalın daha az yoğunluktadır ve suyun yüzeyinde
daha yüksekte durur.
 Yıllanmış buz (Multiyear Ice): En az iki yaz erimesi gören eski buzdur.
 BUZ FORMLARI
ICE FORMATIONS
 Pancake Ice: Seyre engel olmayan ve yeni oluşmaya başlayan buz tabakası. 10cm
kalınlığında ve 30cm-3m çapında yuvarlak buz formlarıdır.
 Ice Cake: Genişliği 20m den az ve üzeri düz formda olan buz.
 Floe: Genişliği 20 metre veya daha fazla ve üzeri düz formda olan buz. 20m ile 8km
arasında değişik büyüklüklerde bulunur.
 Fast Ice: Sahil kenarında oluşup orada kalan veya karaya, bir buz duvarına, bir buz
önüne, sığlıklar veya oturmuş buz dağları arasında bağlı kalan buz formudur.
 Grounded ice: Sığ sularda oturan yüzen buzlardır.
 BUZA GİRMEDEN ÖNCE
BEFORE ENTERING ICE
 Buzda alınacak önlemler, hazırlıklar ve gerekli kontrolleri kapsayan bir risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
 Buz tipi
 Yılın hangi ayında olunduğu, hava durumu ve sıcaklık
 Operasyon bölgesi
 Buz kıranların mevcudiyeti
 Beklenen buz/buzlanma tipine göre geminin buz klası
 Gemi makine ve teçhizatın durumu ve yakıt, yedek parça ve kumanya durumu
 Geminin çektiği su, pervane üzerindeki su derinliği, dümen ve pervanenin tipi
 Köprü üstündeki sorumlu kişinin buzda seyir konusunda tecrübesi
 Gemide yeterli miktarda buz çözücü, geçici tamir malzemeleri ve katılaşmayı engelleyici yakıt katkıları
bulunmalıdır.
 BUZDAYKEN AŞAĞIDAKİLER DİKKATE
ALINMALIDIR
 Karanlıkta, kırık buzlarda projektörle seyre daha fazla dikkat edilmelidir.
 Buzda seyirde gözcü sayısı arttırılmalı ve baş tarafa bir gözcü konulması düşünülmelidir.
 Makina dairesinde sürekli vardiya zabiti bulumalıdır. Makina soğutma suyu filtrelerinin tıkanması şüphesi
oluştuğunda köprüüstü bilgilendirilmelidir. Tıkanmaya karşı servis pompası alıcı geyçleri sürekli takip
edilmelidir.
 Hava ve buz kontrol istasyonları, pilot istasyonları, acentalar vb ile kontak kurmaya çalışılmalı.
 Radar ekranının, buz oluşumlarının görülebilmesi için, sürekli izlenmesi.
 Hızı minimuma düşür (gerekirse dizel’e geç). Packed ice içinde genellikle 5 knot altında süratle seyret. Gemi buza
saplandığında veya yoğun buz içinde hareket halinde olduğunda makina operasyonları, özellikle tornistan,
minimumda tutulmalıdır. Mümkünse dümen tutulacak en düşük ileri yolda seyret. Bu durumda mümkünse
pervanenin hasar kontrolünü yap. Alabanda dümen kumandası sadece acil durumlarda kullanılmalıdır. Eğer
durmaya zorlanırsanız, dümen ortada ve makina minimum yol ileri konumda olmalıdır.
 Dar kanallardan geçerken, buzun neden olduğu drift etkisine, özellikle rüzgar ve akıntı etkisiyle birleştiğinde,
dikkat edin.
 Bir buzkıran tarafından açılmış bir kanal içinde seyrederken, pilot/buzkıran talimatlarına uyun.
 Manyetik pusulanın kutup bölgelerinde hatalı olduğunu unutmayarak hız ve rotayı sık sık kontrol edin.
 Buz bölgesinde demirlemekten kaçının.
 BUZDAYKEN AŞAĞIDAKİLER
DİKKATE ALINMALIDIR
 Su alma ihtimaline karşı tüm su geçirmez kapılar kapalı tutulmalıdır.
 Yoğun buzdan geçişten sonra dış kaplamanın sağlamlığı, tüm boş alanların kontrolü ile sağlanır.
 Çok soğuk havalarda, iskele veya usturmaçalara sert çarpmalar sonrasında kontroller yapılmalıdır.
 Kaptan gemisinin ve personelinin aşırı soğuk havalarda çalışabilmesini sağlamak üzere tüm gerekli
önlemleri almalıdır. Tüm departmanlar, aşırı soğuğun neden olabileceği hasar, hastalık ve yaralanmalardan
korunma yolları hakkında bilgilendirilmelidir.
 Soğuk havalarda güvertede çalışan tüm personel soğuk elemanlardan korunmak üzere uygun giysilerle
donatılmalıdır. Deri çatlaması, soğuk yanığı ve soğuğun neden olduğu olduğu yaralanmalar, gözcülük,
manevra, yük operasyonu vb. yapacak personel tarafından özellikle dikkate alınacaktır. Güvertede tüm
personele ihtiyaç olabileceğinden, soğuğa karşı koruyucu yeterli miktarda sıcak tutacak giysi gemi
mağazasında bulundurulmalıdır.
 GEMİDE BUZLANMA
 Aşırı soğuk ortamda, buzlu sularda seyrederken aşağıdaki nedenlerde gemi bünyesi üstünde
buz oluşur.
 1- Buzlanmanın birinci nedeni buz fırtınalarıdır. Su sıcaklığı 0 derece civarında, hava sıcaklığı
-5 ile -10 derece civarında olduğunda 4 şiddetindeki bir rüzgarda buz fırtınası başlar,
güverteye ve üst yapıya sıçrayan deniz serpintileri bir anda donar ve bir saatte 3-4cm
kalınlığında buz tabakası oluşturur.
 Gemi üst kısımlarında oluşan buzlanma GM’i negatif yönde etkiler ve geminin bayılmasına
neden olabilir. Bu nedenle buzların temizlenmesi gerekir.
 2- Buzlanmanın ikinci nedeni ise donma noktasına yakın yağmur tanelerinin geminin donma
noktasından daha düşük sıcaklıktaki kısımlarına temas etmesidir.
 GEMİDE BUZLANMA
 3-Buzlanmanın üçüncü nedeni ise kar yağışıdır. Kar yağışı nedeniyle
güverteye biriken karların da hemen temizlenmesi lazımdır.
 Düşük sıcaklıklarda temizlenmeyen kar üst üste birikerek ve donarak
kalın sert tabakalar oluşturur. Sonradan temizlemesi zor olan bu kar
yığıntıları da GM’i negatif olarak etkileyebilir.
 4-Gemi güvertelerinde ve ısınma olanağı olmayan bazı bölmelerde (baş
altı gibi) bulunan deniz suyu ve tatlı su boru devreleri ile buhar devreleri
içindeki sular donar ve devreleri patlatır.
KAYNAK
 https://www.denizcilikbilgileri.com/buz-ve-asiri-soguk-kosullarda-gemi-seyri/
 Kaptan Fethi Yağız - Seyir 2