Μονόπτωτα

ρήματα σε
γενική
ΡΑΦΑΕΛΑ ΚΟΝΤΙΝΟΥ Α2
 Τα μεταβατικά ρήματα διακρίνονται σε:

Μονόπτωτα Δίπτωτα
Ρήματα Ρήματα
Το Μονόπτωτο Ρήμα

Μονόπτωτα
ονομάζονται τα ρήματα
που έχουν ένα
μόνο αντικείμενο.
 Αντικείμενο σε γενική δέχονται ρήματα τα οποία σημαίνουν:
 α. Μνήμη ή λήθη (όπως μέμνημαι (θυμάμαι), μνημονεύω, ἐπιλανθάνομαι (ξεχνώ)
 β.Χωρισμό, αποχή, απομάκρυνση, απαλλαγή (όπως χωρίζομαι, ἀπέχω, ἀφίεμαι, ἀφίσταμαι, ἀπαλλάττομαι )
 γ.Έναρξη ή λήξη (όπως ἄρχω, ἄρχομαι, λήγω, παύομαι )
 δ.Εξουσία (όπως ἄρχω, βασιλεύω, δεσπόζω, ἡγεμονεύω, ἡγοῦμαι, κρατῶ (νικώ, υπερισχύω), προΐσταμαι, στρατηγῶ)
 ε.Συμμετοχή, πλησμονή (αφθονία) ή στέρηση( όπως κοινωνῶ, μεταλαμβάνω, μετέχω, γέμω, δέω, δέομαι (έχω ανάγκη), στεροῦμαι,
χρῄζω)
 στ.Επιθυμία, απόλαυση ( –εκτός από τα ρήματα ἀγαπῶ, ποθῶ, φιλῶ που συντάσσονται με αιτιατική– όπως ἐπιθυμῶ, ἐρῶ (αγαπώ
με πάθος), ἐφίεμαι (επιθυμώ πολύ), ὀρέγομαι)
 ζ.Αίσθηση, αντίληψη ( –εκτός από το ρήμα ὁρῶ που συντάσσεται με αιτιατική– όπως αἰσθάνομαι, ἅπτομαι, ἀκούω, γεύομαι,
ἀντιλαμβάνομαι, ἐπιλαμβάνομαι, ὀσφραίνομαι, πυνθάνομαι (πληροφορούμαι))
 η.Απόπειρα, επιτυχία ή αποτυχία (όπως πειρῶμαι, (ἐπι)τυγχάνω, ἀξιοῦμαι, ἀποτυγχάνω, ἁμαρτάνω (σφάλλω,
αποτυγχάνω), ψεύδομαι (εξαπατώμαι))
 θ.Υπεροχή, διαφορά, σύγκριση ( όπως πλεονεκτῶ, ὑπερτερῶ, προέχω, ὑπερέχω, ἀριστεύω, πρωτεύω, διαφέρω, (ὑπο)λείπομαι,
ὑστερῶ, ἡττῶμαι, μειονεκτῶ, προτιμῶ)
 ι.όσα ρήματα είναι σύνθετα (με τις προθέσεις ἀπό, ἐκ, κατά, πρό, ὑπέρ)
 κ.Επιμέλεια, φροντίδα(όπως ἐπιμελοῦμαι, κήδομαι (φροντίζω), ἀμελῶ, ὀλιγωρῶ, φείδομαι, ἀφειδῶ)
 Παραδείγματα
 Ἀχιλλέως καὶ Πατρόκλου μέμνησθε καὶ Ὁμήρου. (μνήμη ή λήθη)
 Λακεδαιμόνιοι πλέον ἀπέχουσι τῶν βαρβάρων. (Χωρισμό, αποχή, απομάκρυνση, απαλλαγή)
 Παρόντων πάντων ἤρχετο τοιοῦδε λόγου. (έναρξη ή λήξη)
 Γῆς καὶ θαλάττης ἦρχον Λακεδαιμόνιοι. (εξουσία)
 Kαὶ τὰ φυτὰ μετέχει ζωῆς.(συμμετοχή, πλησμονή, στέρηση)
 Τῆς εἰρήνης ἐπεθυμήσαμεν. (επιθυμία, απόλαυση)
 Σιγῇ καὶ δικαίως ἡμῶν ἀκούετε. (αίσθηση και αντίληψη)
 Οἱ εὐγενεῖς ἀξιοῦνται τιμῆς. (απόπειρα, επιτυχία ή αποτυχία)
 Ἰδίᾳ οὐδεὶς ὑπερεῖχε τῶν πολλῶν. (υπεροχή, διαφορά, σύγκριση)
 Τὸ μέσον ἴσον τῶν ἐσχάτων ἀπέχει. (σύνθετα)
 Ἐπιμελοῦνται τῆς ἀρετῆς. (επιμέλεια, φροντίδα, φειδώ και τα αντίθετά τους)