ΤΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ

(ΜΟΝΟΠΤΩΤΑ ΚΑΙ ΔΙΠΤΩΤΑ ΡΗΜΑΤΑ)

1.Αντικείμενο σε γενική (άμεσο) και δοτική (έμμεσο) παίρνουν οι εξής

κατηγορίες ρημάτων:

α) Τα ρήματα: μετέχω, κοινωνώ, μεταδίδωμι, μεταλαμβάνω και τα

συνώνυμά τους
 Μετεσχήκαμεν ἱερῶν ὑμῖν
(= Συμμετείχαμε στα ιερά μαζί σας)
β) Όσα σημαίνουν παραχώρηση και το ρήμα φθονῶ: παραχωρῶ, φθονῶ
(αρνούμαι κάτι σε κάποιον από φθόνο)
 Μὴ φθονήσεις τοῦ μαθήματος αὐτῷ
(= Μην αρνηθείς από φθόνο το μάθημα σ' αυτόν)
γ) Τα ρήματα: τιμῶ (ορίζω ως ποινή για κάποιον), τιμῶμαι (προτείνω για
κάποιον ποινή)
 Ὁ ἀνήρ οὖν τιμᾶται θανάτου μοι
(= Ο άνδρας λοιπόν ορίζει ως ποινή για μένα το θάνατο)

2.Αντικείμενο σε αιτιατική και αιτιατική από τις οποίες η μία είναι

κατηγορούμενο της άλλης παίρνουν οι εξής κατηγορίες ρημάτων:

α) Όσα σημαίνουν λέγω, καλῶ, ὀνομάζω, προσαγορεύω

 Καλοῦσιν αὐτοὺς νομοθέτας
(= Ονομάζουν αυτούς νομοθέτες)

 Προσαγορεύω τοὺς φιλοσόφους θείους

(= Ονομάζω τους φιλοσόφους θείους)
β) Όσα σημαίνουν ποιῶ, καθίστημι, τίθημι, ἀποδείκνυμι, ἀποφαίνω,
αἱροῦμαι, χειροτονῶ
 Ἐποίησε τοὺς συμμάχους προθύμους

1
 (= Έκανε τους συμμάχους πρόθυμους)

 Ὁ δῆμος εἵλετο τὸν πατέρα στρατηγόν

(= Η πόλη εξέλεξε τον πατέρα ως στρατηγό)
γ) Όσα σημαίνουν νομίζω, ἡγοῦμαι, κρίνω
 Νομίζει ἡ πόλις τούτους θεούς
(= Η πόλη θεωρεί αυτούς ως θεούς)
δ) Όσα σημαίνουν ἔχω, δίδωμι, λαμβάνω, παραλαμβάνω, παρέχω
 Παρέδοσαν τοὺς νεκροὺς ὑποσπόνδους
(= Παρέδοσαν τους νεκρούς μετά από ανακωχή)
Στα ρήματα αὔξω, αἴρω, τρέφω το δεύτερο αντικείμενο είναι προληπτικό
κατηγορούμενο του πρώτου
 Ὁ δῆμος τρέφει καὶ αὔξει ἕνα τινὰ μέγαν
(= Ο δήμος τρέφει και αυξάνει κάποιον ώστε να γίνει μεγάλος)

Παρατήρηση:
Για να βρούμε ποια αιτιατική είναι κατηγορούμενο της άλλης αρκεί να
μετατρέψουμε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική, οπότε το κυρίως
αντικείμενο μετατρέπεται σε υποκείμενο του παθητικού ρήματος, ενώ το
κατηγορούμενο του αντικειμένου μετατρέπεται σε κατηγορούμενο του
υποκειμένου, π.χ.
Ενεργητική σύνταξη: ἐκάλεσαν αὐτοὺς νομοθέτας
Μετατροπή σε παθητική σύνταξη: αὐτοί ἐκλήθησαν νομοθέται > αὐτοί =
υποκείμενο, νομοθέται = κατηγορούμενο
Συμπέρασμα: αὐτούς > αντικείμενο, νομοθέτας > κατηγορούμενο του
αντικειμένου

3.Αντικείμενο σε αιτιατική (άμεσο) και γενική (έμμεσο) παίρνουν οι εξής

κατηγορίες ρημάτων:

α) Όσα σημαίνουν πληρῶ, μεστῶ, γεμίζω, κενῶ, ἐρημῶ και το ἑστιῶ

 Ἐγέμισε τὴν ναῦν ξύλων
(= Γέμισε το καράβι με ξύλα)

2
β) Όσα σημαίνουν ἀκούω, μανθάνω, πληροφοροῦμαι
 Ἤκουσα ταῦτα Σωκράτους
(= Άκουσα αυτά από το Σωκράτη)
γ) Όσα σημαίνουν λαμβάνω, ἄγω, ἕλκω
 Ἄγει ἵππον τῶν ἡνίων
(= Οδηγεί το άλογο από τα ηνία)
δ) Όσα σημαίνουν ἀπαλλάσσω, ἀπολύω, παύω, ἀποστερῶ, χωρίζω,
εἴργω, κωλύω, ἐλευθερῶ
 Ἔπαυσαν τὸν Τιμόθεον τῆς στρατηγίας
(= Έπαυσαν τον Τιμόθεο από τη στρατηγία)
ε) Όσα σημαίνουν ἀνταλλάσσω, ἀγοράζω, πωλῶ, πιπράσκω (πωλῶ),
ἀποδίδομαι (πωλώ), ὠνοῦμαι (αγοράζω), ἀξιῶ, τιμῶ, ἐκτιμῶ. Η γενική
στα ρήματα αυτά είναι γενική της αξίας
 Ἀντήλλαξαν τὴν ψυχὴν τοῦ χρυσίου
(= Αντάλλαξαν την ψυχή τους με το χρυσάφι)
στ) Όσα σημαίνουν ψυχικό πάθημα: θαυμάζω, ἄγαμαι (θαυμάζω), ζηλῶ,
ἐπαινῶ, εὐδαιμονίζω, μακαρίζω, μισῶ, οἰκτίρω. Η γενική στα ρήματα
αυτά είναι γενική της αιτίας
 Ἐθαύμαζον αὐτοὺς τῆς τόλμης
(= Τους θαύμαζαν εξαιτίας της τόλμη τους)
ζ) Όσα σημαίνουν δικάζω, ἀνταποδίδω: αιτιῶμαι, γράφομαι, κρίνω,
τιμωροῦμαι, διώκω, δικάζω
Η γενική στα ρήματα αυτά είναι γενική της αιτίας
 Διώξομεν αὐτὸν τῆς αἰσχροκερδείας
(= Να τον καταδιώξουμε εξαιτίας της αισχροκέρδειας)
η) Πολλά σύνθετα με τις προθέσεις ἀπό, ἐκ, κατά, πρό: ἀποτρέπω,
ἐκβάλλω, κατηγορῶ, προτάσσω
 Ἐξέβαλλον αὐτὸν τῆς ἀρχῆς
(= Τον έδιωξαν από την εξουσία)
 Προετάξατο τοὺς ἱππέας τῆς φάλαγγος
(= Παρέταξαν τους ιππείς μπροστά από τη φάλαγγα)

3
 4.Αντικείμενο σε γενική (άμεσο) και δοτική (έμμεσο) παίρνουν οι εξής
κατηγορίες ρημάτων: α) Τα ρήματα: μετέχω, κοινωνώ, μεταδίδωμι,
μεταλαμβάνω και τα συνώνυμά τους
 Μετεσχήκαμεν ἱερῶν ὑμῖν
(= Συμμετείχαμε στα ιερά μαζί σας)
β) Όσα σημαίνουν παραχώρηση και το ρήμα φθονῶ: παραχωρῶ, φθονῶ
(αρνούμαι κάτι σε κάποιον από φθόνο)
 Μὴ φθονήσεις τοῦ μαθήματος αὐτῷ
(= Μην αρνηθείς από φθόνο το μάθημα σ' αυτόν)
γ) Τα ρήματα: τιμῶ (ορίζω ως ποινή για κάποιον), τιμῶμαι (προτείνω για
κάποιον ποινή)
 Ὁ ἀνήρ οὖν τιμᾶται θανάτου μοι
(= Ο άνδρας λοιπόν ορίζει ως ποινή για μένα το θάνατο)

με δύο αιτιατικές με αιτιατική και με αιτιατική και με γενική και δοτική

όσα σημαίνουν γενική δοτική όσα σημαίνουν
όσα σημαίνουν όσα σημαίνουν
 αποκρύπτω,  γεμίζω, αδειάζω  λέγω, δίδω,  μετέχω,
αποστερώ,  ακούω, δεικνύω μεταδίδω
εισπράττω, πληροφορούμαι  υπόσχομαι,  παραχωρώ,
ερωτώ  λαμβάνω, άγω, παραγγέλλω φθονώ
 διδάσκω, έλκω  εξισώνω,  τιμώ, τιμώμαι
υπενθυμίζω  απαλλάσσω, ομοιώνω
 ενδύω, εκδύω αγοράζω, πωλώ  αναμιγνύω,
 μερικά  ψυχικό πάθημα συνδιαλλάσσω,
προχειριστικά και  δικάζω,  μερικά σύνθετα
δοξαστικά ανταποδίδω με τις προθέσεις:
 μερικά σύνθετα ἐν, σύν
με τις προθέσεις:
ἀπό, ἐκ, πρό,
κατά