GEMİLERDE

ORGANİK RANKINE ÇEVRİMİ

(ORC)
SİSTEMLERİ UYGULAMALARI

17-18 EKİM 2019

GEMİ MAKİNELERİ TEKNOLOJİLERİ SEMİNERİ-5
İZMİR
ANA HAT

 GİRİŞ
 GEMİ ANA ATIK ISI KAYNAKLARI
 GEMİLERDE MEVCUT ATIK ISI GERİ KAZANIMI
 ORC SİSTEMLERİNE GENEL BAKIŞ
 LİTERATÜR ÇALIŞMALARI
 GEMİLERDE ORC SİSTEMİ UYGULAMALARI

2
GİRİŞ

 IMO MARPOL EK VI

NOX Salım Limitleri Deniz Yakıtlarında İzin Verilen Kükürt İçeriği

Kaynak: https://www.dieselnet.com/standards/inter/imo.php 3
GİRİŞ
 EEDI (Energy Efficiency Design Index)

4
Kaynak: Lloyd’s Register (2012). Implementing the Energy Efficiency Design Index (EEDI). Guidance for owners, operators, shipyards and tank test organisations.
 IMO tarafından önerilen salımları azaltıcı ve enerji verimliliğini arttırıcı teknolojiler
Kategori İyileştirme yöntemi Açıklama
Gelişmiş sefer planlaması Yolculukların dikkatli şekilde planlanması
Hava durumuna göre rota
Mevcut rota araçları ile potansiyel verimlilik kazançları
Yakıt Tasarrufu optimizasyonu
Sağlayabilecek Bir sonraki liman ile erken ve iyi iletişim sonucu hız
Tam zamanında varış
Faaliyetler optimizasyonu
Motorun optimal çalışma verimi ve pervane eğrisi dikkate
Optimum hız
alınarak yapılacak yakıt harcamı düşüşü
Optimum Şaft Gücü Sabit şaft devri ile verim artışı
Trim-draft optimizasyonu Belirli draft ve hız için optimum trim

SEEMP Optimum balast

Optimum pervane ve akış
Optimum trim ve iyi yük planlaması sonucu balast yönetimi
Optimum Gelişmiş pervane dizaynları ve kanat, fin gibi akış düzenleyiciler
Gemi İdaresi düzenleme donanımları ile ilgili
ile sevk sistemlerinin güçlendirilmesi
Gemi Enerji hususlar
Dümen ve otopilot sistemlerinin Dümen donanımı hatalarının ve rota dışı kat edilen seyir
Verimliliği optimum kullanımı mesafelerinin azaltılması
Yönetim Planı Gelişmiş kaplama sistemlerinin kullanımı, sualtı denetimi ve
Tekne Bakımı
bakım sürelerinin yönetimi
Planlı bakım ve optimizasyon faaliyetleri ile ısı ve mekanik
Sevk Sistemi Sevk sistemi bakımı
kayıpların azaltılması
Atık Isının Geri Elektrik üretimi veya bir şaft motoruyla ek tahrik gücü için gemi
Kazanımı kaynaklı termal ısı kayıplarının değerlendirilmesi
Gelişmiş Yük
Gemi ve liman gerekliliklerine göre optimum yükün elleçlenmesi
Elleçleme
Gelişmiş Filo
Filo planlamasındaki iyileştirmeler
Yönetimi
Gemide enerji harcayan sistemlerin incelenmesi ile sağlanacak
Enerji Yönetimi
kazançlar
Yakıt Tipi Yeni geliştirilen alternatif yakıtlar
Yakıt tüketimi yazılımları, yenilenebilir enerji teknolojileri, sahil
Diğer Önlemler 5
elektriği kullanımı
Kaynak: IMO (2012). 2012 guidelines for the development of a ship energy efficiency management plan (SEEMP). Resolution MEPC.213(63).
GEMİ ANA ATIK ISI KAYNAKLARI

6
ANA MAKİNEDE YAKILAN BİRİM YAKITIN ENERJİ DAĞILIMI

Kaynak: MAN Diesel & Turbo. 2014. Waste heat recovery system (WHR) for the reduction of fuel consumption, emissions and EEDI. Technical paper. 7
 180°C - 220°C
GEMİLERDE MEVCUT
ATIK ISI GERİ KAZANIMI

• Baca kazanı, gemi ana makinesinde

üretilen egzoz gazının ısısı ile kazan
besleme suyunu kaynatarak
basınçlı stim (buhar) elde edilmesini
sağlar.

• Bunun yanında buhar ve güç

türbinleri ile elektrik enerjisi
üretiminin gerçekleştiği atık ısı geri
kazanım sistemleri mevcuttur.

Kaynak: Snow, D. A. (Ed.). 2001. Plant engineer's reference book. Elsevier. 8

ORC SİSTEMLERİ

9
10
ORC İŞ AKIŞKANI ÖRNEKLERİ

R1234ze(Z) R245fa R600 R236ea Isobutane R236fa R152a R134a R1234yf

GWPa <1 1030 4 1200 3 9400 124 1430 4
ODPb 0 0 0 0 0 0 0 0 0
ASHRAE 34c A2L A1 A1 A1 A3 A1 A2 A1 A2L
Critical Temperature (°C) 150.1 154.0 152.0 139.3 134.7 124.9 113.3 101 94.7
Critical Pressure (kPa) 3533 3651 3796 3429 3640 3200 4520 4059 3382

a
GWP: global warming potential, relative to CO 2.
b
ODP: ozone depletion potential, relative to R11.
c
ASHRAE Standard 34 - Refrigerant safety group classification. 1: Non-flammable; 2L: Mildly flammable; 2: Lower flammability; 3: Higher
flammability; A: Lower toxicity; B: Higher toxicity.

Kaynak: Refrigerant Report. 2012. Germany. https://www.bitzer.de/shared_media/documentation/a-501-15.pdf. 11

ORC KULLANIM ALANLARI

 Jeotermal Enerji Santralleri

 Güneş Enerji Sistemleri Uygulamaları

 Biyoyakıt ile Elektrik Üretimi

 Atık Isının Geri Kazanımı

12
Literatür Araştırması
 6800 TEU konteyner gemisi için buhar Rankine ve organik Rankine çevrimlerini birleştirdiği çift
çevrimli (dual loop) bir atık ısı geri kazanımı sistemi için termodinamik analiz
 Atık ısı kaynağı: Ana makine egzoz gazı
Choi ve Kim (2013)
 %10,93 atık ısı geri kazanımı sistemi verimi
 Hesaplanan maksimum net güç çıkışı: 2070 kW
 Gemi sevk veriminde 2,82% oranında artış (%44,41 %47,23)

Dual Loop Atık Isı Geri Kazanım Sistemi

13
Literatür Araştırması
 10.126 kW ana makineye sahip bir konteyner gemisi için geliştirilmiş bir atık ısı geri kazanım
sistemi (WHRS) tasarımı önerisi
Nielsen, Haglind ve  Buhar ve güç türbini içeren konvansiyonel bir WHRS üzerine ORC sistemi entegrasyonu
Larsen (2014)
 Egzoz gazındaki SOX salımı, %98’e varan oranda sülfürik asite dönüşebilmekte
 R245fa gazı için %2,6 termal verim ve %33 WHR güç çıkışı artışı

14
Literatür Araştırması
Larsen, Pierobon,  Denizcilik uygulamalarında 180°C ile 360°C arasında değişen atık ısı kaynağı sıcaklıkları için
Haglind ve Gabrielii termodinamik analiz
(2013)  %10-15 arasında genel sistem verimliliği iyileşmesi

 Motorlardan salınan egzoz gazlarını kullanan ORC sistemleri için literatür çalışması
Sprouse ve Depcik (2013)
 Yeni gelişen türbin ve ORC akışkanı teknolojileri ile %7-10 oranında yakıt kazancı potansiyeli

 Gemi dizel motorunun egzoz ve ceket soğutma suyundan faydalanılmış teorik bir çalışma
Song, Song ve Gu (2015)
 %10,2 oranında toplam motor verimliliğinde artışı

 Toplam 27.500 kW kapasiteli, çift yakıtlı ana makineye ve dizel elektrik sisteme sahip bir LNG
tankerinden alınan veriler
 Ana makine HT soğutma suyu, yağlama yağı ve skavenç havası kaynaklı ısılardan
yararlanılmış
Soffiato vd. (2015)
 Geminin toplam güç üretiminde, %85 motor yükü için yapılan hesaplarda;
• Basit ORC sistemi ile %2,5,
• İki kademeli ORC sistemi ile %3,5 artış

15
Literatür Araştırması
 Her bir silindiri 5600 kW üretebilen 12 silindirli iki zamanlı bir ana makine için
yapılan teorik çalışma
Larsen vd. (2017)  ORC türbini yerine ana makine silindirlerinden biri genişlemeyi sağlıyor
 R1234ze(Z) ve R245fa organik akışkanlarının kullanımı ile bir silindirde enerji
harcamadan güç üretimi gerçekleştirilebileceği ortaya konmuş

16
Literatür Araştırması
- LNG ile tahrik edilen gemiler için bir ORC sistemi tasarımı
- Atık ısı kaynağı: 7,6 MW kapasiteli ana makineden üretilen egzoz gazı
Tsougranis and Wu
- Tek kademe (345.000 $/yıl) ve çift kademe (451.000 $/yıl) ORC sistemleri için
(2018)
ekonomik analiz
- Her iki sistem için de yatırım geri dönüşü: ~4 yıl

17
Literatür Araştırması
 NECA bölgesinde faaliyet gösteren bir feeder gemisine, ORC sisteminin
uygulanması
 ORC uygulaması aşağıdaki NOX azaltma teknikleriyle birleşimi ekonomik olarak
karşılaştırdı;

Baldasso vd. (2019)  Egzoz gazı resirkülasyon (EGR) sistemi,

 Yüksek basınçlı seçici katalitik indirgeme (HP SCR) sistemi,
 Düşük basınçlı seçici katalitik indirgeme (LP SCR) sistemi
 SCR sistemlerindeki reaksiyonlar sırasında egzoz sıcaklığındaki önemli
düşüşlerden kaynaklı olarak, EGR-ORC kombinasyonunun diğer seçeneklere
göre daha yüksek ekonomik potansiyele sahip olduğu ortaya konmuştur.

 Çalışma, ORC sistemlerinin emisyon azaltma teknolojileri ile birlikte kullanılması

fikrini desteklemiştir.
 13,6 MW'lık bir ana makine ile tahrik edilen bir tankerde Tier II ve Tier III
konfigürasyonları için ORC ve EGR sistemi senaryoları içeren bir termodinamik
Lion vd. (2019) model geliştirilmiştir.
 Ekonomik analiz, EGR sisteminin neden olduğu yakıt tüketimindeki artışın,
geminin belirli çalışma koşullarında ORC ile telafi edilebileceğini göstermiştir.
 Tier II ve Tier III konfigürasyonları için yıllık yakıt kazancı sırasıyla %5,4 ve %5,9
oranlarında ulaşabileceği ortaya konmaktadır.

18
 Literatür Araştırması

Source: Yang, M. H. (2016). Optimizations of the waste heat recovery system for a large marine diesel engine based on transcritical Rankine
cycle. Energy, 113, 1109-1124. 19
Literatür Araştırması (Konur vd., 2020)

20
Literatür Araştırması (Konur vd., 2020)

21
GEMİLERDE ORC SİSTEMİ UYGULAMALARI

 Gemilerde ORC sistemi ilk uygulaması:

2011 yapımı M/V Figaro isimli Ro-Ro gemisi
OPCON Marine  Atık ısı kaynağı: Ana makine ceket soğutma suyu (HT)
(2012)
 500 kW’a kadar ORC sistemi ile güç üretimi
 % 4-6 arası yakıt tasarrufu potansiyeli

22
GEMİLERDE ORC SİSTEMİ UYGULAMALARI

PilotORC Projesi
 2003 yapımı 6600 TEU M/V Arnold Maersk konteyner gemisi
Haglind vd.
(2017)  125 kW ORC ünitesi 2016 yılında gemiye entegresi gerçekleşmiş
 Atık ısı kaynağı: Ana makine ceket soğutma suyu (HT)
 Değişen yakıt fiyatları ile orantılı olarak 4-9 yıl arası yatırım geri dönüşü

23
TEŞEKKÜRLER

17-18 EKİM 2019

GEMİ MAKİNELERİ TEKNOLOJİLERİ SEMİNERİ-5
İZMİR