MÜZE EĞİTİMİ VE

UYGULAMALARI

Öğr. Gör. Mehmet Hakan BİTMEZ

 MÜZE EĞİTİMİ VE UYGULAMALARI

 MÜZE NEDİR?

 MÜZE ÇEŞİTLERİ NELERDİR?
 MÜZENİN GÖREVLERİ NELERDİR?
 MÜZECİLİĞİN TARİHSEL GELİŞİMİ
 TÜRKİYE’DE MÜZECİLİĞİN TARİHSEL
GELİŞİMİ
 EĞİTİMDE MÜZELERDEN NASIL DAHA
VERİMLİ FAYDALANABİLİRİZ?
 VERİMLİ BİR MÜZE ZİYARETİNİN
AŞAMALARI
 MÜZE NEDİR?


 Müze, sanatsal, bilimsel, geleneğe ait, tarihi, teknoloji
ve doğaya ait alanlarda, geçmişin, bugünün ve
geleceğin izlerini içinde barındıran, görerek, işiterek,
uygulama yaparak, hatta yaşayarak öğrenmenin
gerçekleştiği, halka açık heyecan verici öğrenme
mekanlarıdır.
 MÜZE ÇEŞİTLERİ NELERDİR?


 KOLEKSİYONLARINA GÖRE MÜZELER
 BAĞLI OLDUKLARI YÖNETİM BİRİMİNE GÖRE
MÜZELER
 HİZMET ETTİKLERİ BÖLGEYE GÖRE MÜZELER
 HİZMET ETTİKLERİ TOPLUMA GÖRE MÜZELER
 KOLEKSİYONLARINI SERGİLEDİKLERİ
MEKANLARA GÖRE MÜZELER,
 İŞLEVLERİNE GÖRE MÜZELER
 MÜZE ÇEŞİTLERİ NELERDİR?


 KOLEKSİYONLARINA GÖRE MÜZELER
 Genel Müzeler;
 Arkeoloji Müzeleri;
 Etnografya Müzeleri
 Sanat Müzeleri
 Tarih Müzeleri
 Doğa Tarihi ve Jeoloji Müzeleri
 Bilim Müzeleri
 Planeturyumlar
 Endüstri Müzeleri
 Panoromik Müze
 Ekonomüze
 KOLEKSİYONLARINA GÖRE
MÜZELER

 Genel Müzeler
 İçlerinde birden fazla koleksiyonu barındıran
müzelerdir. (Amasra Müzesi, Adıyaman Müzesi vb.)
 KOLEKSİYONLARINA GÖRE
MÜZELER

 Arkeoloji Müzeleri
 Türk Arkeolojisinin zenginliklerini içine alan, kazı
buluntularını değerlendiren, Anadolunun
prehistorik devirlerinden Bizansın sonlarına kadar
binlerce yıllık bir tarihin maddi kültür belgelerini
sergileyen müzelerdir. (Ankara, Bursa, Şanlıurfa
Arkeoloji Müzeleri gibi)
 KOLEKSİYONLARINA GÖRE
MÜZELER

 Etnografya Müzeleri
 İnsanların yaşantılarının, kültürlerinin, gelenek, dil
ve el ürünlerinin gözden geçirildiği ve incelendiği
yerlerdir. (Ankara etnografya müzesi)
 KOLEKSİYONLARINA GÖRE
MÜZELER

 Sanat müzeleri
 Sanat uzmanları tarafından sanat olarak kabul edilen
nesne ve süreçlerin incelendiği ve sergilendiği
yerlerdir. (Uffici müzesi, Picasso Müzesi)
 KOLEKSİYONLARINA GÖRE
MÜZELER

 Tarih Müzeleri
 Bir ülkeyi, bir şehri, bir bölgeyi veya toplumu
sistemli olarak inceleyen, tarih kronolojisini, iktisadi,
toplumsal, siyasi açıdan koleksiyonlarında bir araya
toplamış müzelerdir. (Konya akşehir batı cephesi
karagahı müzesi gibi)
 KOLEKSİYONLARINA GÖRE
MÜZELER

 Doğa Tarihi ve Jeoloji Müzeleri
 İnsan, bitki ve hayvan ırklarının oluşumu ve gelişim
süreçleri, yer kabuğunun oluşumu, mineral
örnekleri, gökyüzü olayları, madenler, kristaller
sergilenir.(Naturel History Museum, MTA Ankara
Tabiat Tarihi Müzesi)

 KOLEKSİYONLARINA GÖRE
MÜZELER

 Bilim Müzeleri
 Bu müzelerde bilim alanındaki gelişmeler sergilenir.
Özellikle deneylerle bir eğitim ortamı sunulur.
(Boston Bilim Merkezi, Feza Gürsoy Bilim Merkezi)
 KOLEKSİYONLARINA GÖRE
MÜZELER

 Planeteryumlar
 Gökyüzünün sanal ortamlarda canlandırıldığı
müzelerdir.(Amasya Planeteryum ve gözlem evi)
 KOLEKSİYONLARINA GÖRE
MÜZELER

Endüstri Müzeleri
Ulaşım, endüstri ve iletişim
alanındaki tüm gelişmeleri
içlerinde barındıran müzelerdir.
(Rahmi Koç Müzesi)

 KOLEKSİYONLARINA GÖRE
MÜZELER

 Panoramik Müzeler
 İçlerinde, geniş açı resimlerle, belge ve bilgilerle
önemli tarihi olaylar canlandırılır.
 (Panorama 1453 Fetih Müzesi)

 KOLEKSİYONLARINA GÖRE
MÜZELER

 Ekonomüzeler
 Bu müzelerde eseri toplama, koruma, sergilemenin
yanında ticari faaliyet de gösterilir.
 (Gaziantep Medusa Cam Eserler Müzesi).
 MÜZE ÇEŞİTLERİ NELERDİR?


 BAĞLI OLDUKLARI YÖNETİM BİRİMİNE GÖRE
MÜZELER
 Devlet Müzeleri
 Özel Müzeler
 Belediye Müzeleri
 Kent Müzeleri
 Eğitim Kuruluşlarına, Üniversitelere Bağlı Müzeler
 Askeri Müzeler
 BAĞLI OLDUKLARI YÖNETİM
BİRİMİNE GÖRE MÜZELER

 Devlet Müzeleri
 Türkiye’de bu müzelerin büyük bir bölümü Kültür ve
Turizm Bakanlığına bağlı Kültür varlıkları ve Müzeler
Genel Müdürlüğünün sorumluluğundadır. Görevleri
arasında;
 Milli, manevi, tarihi, kültürel ve turistik değerleri
araştırmak, geliştirmek, korumak, yaşatmak,
değerlendirmek, yaymak, tanıtmak, benimsetmek ve bu
suretle ekonomiye katkıda bulunmak yer almaktadır.
 (Ankara Devlet Resim Heykel Müzesi)
 

Ankara Devlet Resim Heykel Müzesi

 BAĞLI OLDUKLARI YÖNETİM
BİRİMİNE GÖRE MÜZELER

 Özel Müzeler
 Özel müzeler, ulusal ve uluslararası sanat, bilim,
kültür organizasyonları ile ülkemize insanına hizmet
eden müzelerdir.
 Türkiye’deki İlk özel müze; ‘’Vehbi Koç Vakfı
Sadberk Hanım Müzesi’’dir.
 (İstanbul Sabancı Müzesi, Ankara Mustafa Ayaz
Müzesi)
 

İstanbul Sabancı Müzesi

 BAĞLI OLDUKLARI YÖNETİM
BİRİMİNE GÖRE MÜZELER

 Belediye Müzeleri
 Belediyelere bağlı müzelerdir.
 Yerebatan Sarnıcı Müzesi, İstanbul Atatürk Müzesi,
Şanlıurfa Belediyesi Mutfak Müzesi, Kurtuluş
Müzesi)
 BAĞLI OLDUKLARI YÖNETİM
BİRİMİNE GÖRE MÜZELER

 Kent Müzeleri
 İçinde bir kentin tüm belleğini barındıran
müzelerdir. Müzede kentin geçirdiği tüm aşamaları
geleneksel sanatları, arkeolojik geçmişi, önemli
ürünleri, geleneksel mimari yapısı, kültürü,
fotoğraflarla ve belge ve bilgilerle, maket ve
balmumu heykellerle canlandırılır.
 (Bursa Kent Müzesi, Şanlıurfa Kent Müzesi)
 
Şanlıurfa Kent Müzesi
 BAĞLI OLDUKLARI YÖNETİM
BİRİMİNE GÖRE MÜZELER

 Eğitim Kuruluşlarına, Üniversitelere Bağlı Müzeler
 Bağlı oldukları kurumun, ilgili alanlardaki belleğini
oluşturmak amacıyla kurulmuş müzelerdir.
 (Gazi üniversitesi Resim Heykel Müzesi)
 BAĞLI OLDUKLARI YÖNETİM
BİRİMİNE GÖRE MÜZELER

 Askeri Müzeler
 Tarihi bir olaya ait olan askeri bir alet olup sanat
değeri yüksek ve askeri aletlerin gelişim aşamalarını
gösteren eşyaları toplarlar.
 (İstanbul Askeri Müzesi)
 HİZMET ETTİKLERİ BÖLGEYE GÖRE
MÜZELER

 Bölge Müzeleri
 Çevre Müzesi (Ekomüze)
 HİZMET ETTİKLERİ BÖLGEYE GÖRE
MÜZELER


 Bölge Müzeleri
 Açık hava müzeleri ile çoğu kez aynı tanımlanırlar.
 (Göbeklitepe Açık hava müzesi)
 HİZMET ETTİKLERİ BÖLGEYE GÖRE
MÜZELER


 Çevre Müzesi (Ekomüze):
 Kimi kültürler kendi kültürlerini, çevre, insan ve
yaşam biçimlerini bir sergi eşyası gibi görürler ve
sergilerler.
 Ankara kale içi müze mahalleleri gibi.
 MÜZE ÇEŞİTLERİ NELERDİR?


 HİZMET ETTİKLERİ TOPLUMA GÖRE MÜZELER
 Uzmanlık Müzeleri
 Çocuk Sanat ve Gençlik Müzeleri
 HİZMET ETTİKLERİ TOPLUMA GÖRE
MÜZELER

 Uzmanlık Müzeleri
 Bir alana ait gelişim ve değişim üzerine yoğunlaşmış
müzelerdir.
 (İstanbul Karikatür ve Mizah Eserleri Müzesi)
 HİZMET ETTİKLERİ TOPLUMA GÖRE
MÜZELER

 Çocuk Sanat ve Gençlik Müzeleri
 Özellikle çocukların ve gençlerin sanatı tanıma,
anlama ve sevmelerine yönelik oluşturulmuş
müzelerdir.
 (Arizona Çocuk ve Gençlik Sanat Müzesi)
 MÜZE ÇEŞİTLERİ NELERDİR?


 KOLEKSİYONLARINI SERGİLEDİKLERİ
MEKANLARA GÖRE MÜZELER,
 Açık Hava Müzeleri
 Anıt Müzeler
 Müze Evler
KOLEKSİYONLARINI SERGİLEDİKLERİ
MEKANLARA GÖRE MÜZELER,

 Açık Hava Müzeleri
 Kırsal Açık hava müzeleridir, bölgesel açık hava
müzeleri ve ulusal açık hava müzeleri olmak üzere
üçe ayrılır.
 Kapadokya
 Truva Antik Kenti
 Göbeklitepe
 Efes Antik Kenti
 
Kapadokya Truva Antik Kenti

Efes Antik Kenti Göbeklitepe

KOLEKSİYONLARINI SERGİLEDİKLERİ
MEKANLARA GÖRE MÜZELER,

 Anıt Müzeler
 Mimari tarihi yönünden değerli bulunan kimi anıtlar
müze olarak ziyarete açılırlar.
 Anıtkabir
 Çanakkale Şehitleri Abidesi
 Ayasofya
 
Anıtkabir

Ayasofya Çanakkale Şehitleri Abidesi

KOLEKSİYONLARINI SERGİLEDİKLERİ
MEKANLARA GÖRE MÜZELER,

 Müze Evler
 Bazı konak ve tarihi evler tarihi, mimarisi, içinde
tanıttığı ve yaşattığı değerlerden dolayı korunması
gerekir.
 Bursa Osmanlı Evi Müzesi
 Juliet’in Evi.
 
Juliet’in Evi.
 MÜZE ÇEŞİTLERİ NELERDİR?


 İŞLEVLERİNE GÖRE MÜZELER

Atatürk ve Türk
Büyükleri Müzeleri
Devrim Müzeleri
Sanal Müzeler
 İŞLEVLERİNE GÖRE MÜZELER


 Atatürk ve Türk Büyükleri Müzeleri
 Türk Kurtuluş savaşı, Atatürk ve inkılapları ile ilgili
müzelerle, Türk büyüklerinin anılarını taşıyan
nesnelerin sergilendiği müzelerdir.
 TBMM Müzesi
 Ankara Cumhuriyet Müzesi
 İŞLEVLERİNE GÖRE MÜZELER


 Devrim Müzeleri
 Bu müzelerde asıl amaç nesne değil anlatılmak
istenendir.
 Atatürk ve Kurtuluş Savaşı Müzesi
 İŞLEVLERİNE GÖRE MÜZELER


 Sanal Müzeler
Günümüzde müzeler teknolojinin
imkanları ile sanal internet ortamında
kendilerini tanıtmaktadırlar. Bir çok
müze kendini tanıtmak için sanal
ortamda yer almaktadır.
Eczacıbaşı Sanal Müzesi,
Kuşadası Sanal Müzesi,
 MÜZENİN GÖREVLERİ NELERDİR?


Müzenin Toplama Görevi
Müzenin Arşivleme Görevi
Eserlerin Korunması
Eserlerin Sergilenmesi
Müzenin Eğitim Görevi
 Müzenin Toplama Görevi

 Eser toplamak ve koleksiyonlarını sürekli geliştirmek
müzelerin en temel görevidir. Müzeler türlerine göre
çeşitli yöntemlerle eser toplar.
 Satın alma,
 arkeolojik kazılar sonucunda,
 bağış yapma (hibe),
 karşılıklı eser değiştirme,
 el koyma,
 Müzenin Arşivleme Görevi


Müzenin esere ulaştıktan sonraki görevi, elde
ettiği her eserin ne olduğunu tam ve doğru
olarak belirlemek ve belgelemektir. Bir eser
müzeye gelince ilk olarak ona nerede, ne
zaman ve nasıl elde edildiğini gösteren bir
etiket konulur ve bu bilgiler numaralı bir fiş
kataloğuna kaydedilir. Daha sonra eser ili
ilgili bilgi toplama evresi başlar.
 Eserlerin Korunması

 Müzenin en zor görevlerinden bir tanesi eserlerini
korumasıdır. Çeşitli müzeler içlerinde asırlar
öncesinden tarihi eserler, malzeme olarak ısı ve ışık
karşısında bozulabilen eserler barındırmaktadır.
 Her bir eser özelliğine göre önce konservasyon sonra
da restorasyon işlemine tabi tutulur. Bu işlemler
uzman kişilerce yapılır.
 Konservasyon: Bir onarım ya da tamamlama işlemine
girişilmeden yıpranmanın durdurulması.
 Restorasyon: Aslına sadık kalarak tamir etme, onarım.
 Eserlerin Sergilenmesi

 Müze, içinde yaşattığı dünyayı, o günlere ait gerçek
objeleri, amaca yönelik canlandırmalar da kullanarak
en etkili şekilde sunmalıdır.
 “Bir müze koleksiyonlarını, ziyaretçinin onları
incelemekten zevk duyacağı, müesseseye girmekle,
serilen şeyleri yakından incelemekle bahtiyar olacağı,
onlar üzerinde kendi kendine sorular yöneltmek ve
daha fazlasını görmek için oraya dönmek isteyeceği
şekilde serer” (Allan, 1963).
 Müzenin Eğitim Görevi

 Müzelerin kuruluş amaçlarından biri de eğitmek ve
bilgilendirmektir.
 Müzeler her sınıftan insanın aynı mekanda bir araya
gelmeleri için uygun yerlerdir.
 Müzeler; Sınıf içi öğretileri tamamlayıcı özellik
sağlar.
 Alternatif öğrenme yolları ile karşılaşma imkanı
sunar.
 Daha verimli ve kalıcı öğrenme sağlar.
 MÜZECİLİĞİN TARİHSEL GELİŞİMİ


 Müze kelimesi eski Yunanlılarda Müz denilen güzel
sanatları himaye eden kızlara verilen isimden alınır
ve bu kızlar için bir tepede müze adlı bir bina yapılır.
Müze; müzlerin mabedi anlamındadır.
 MÜZECİLİĞİN TARİHSEL GELİŞİMİ


 İskender’in generallerinden Lagos’un oğlu Ptolome Fiadelf- Faros
adasında ilk müzeyi oluşturur.
 İskenderiye Müzesi
 İzmir Bergama Müzesi
 İhtiyaç
 Orta asyada mezarlar
 Rönesans’da manastır ve kiliselerde,
 Aristokratlar ve Feodal beyleri,
 MÜZECİLİĞİN TARİHSEL GELİŞİMİ


 Avrupa’da ilk müze kurma düşüncesi 1746’lı yıllarda başlar,
 İngiltere Oxford’da müze kurulur,
 İlk halk Müzesi Ashmolean Müzesi,
 Paris’te Lüksenburg müzesi ilk resmi müze,
 1793 yılında 16. Lui’nin sarayında ve diğer kralların eşyaları
Paris Louvre Müzesinde sergilenir.
 TÜRKİYE’DE MÜZECİLİĞİN
TARİHSEL GELİŞİMİ

 Osmanlılarda koleksiyonculuk
ve müzeciliğin ilk adımları
Topkapı Sarayı, Dolmabahçe ve
Yıldız Sarayı ile başlamaktadır.
 İlk Türk genel müze düşüncesi
Ahmet Fethi Paşa,
 Dethier 9 yıl müze müdürlüğü
yapmıştır,
 Osman Hamdi bey, 1881 Müze-i
Hümayun
 TÜRKİYE’DE MÜZECİLİĞİN
TARİHSEL GELİŞİMİ

 Cumhuriyetin ilanından sonra Topkapı Sarayı,
Ayasofya müzesi, Ankara Etnografya Müzesi vb
müzeler açılır,
 Roma hamamı arkeolojik kazıları , Ahlatlıbel,
Alacahöyük, Alişar ve Boğazköy Kazıları ilk milli
kazılardır.
 Anadolu medeniyetleri Müzesi (Hitit Müzesi)
 Uluslar arası Müzeler Konseyi (ICOM) 1946
 18-24 Mayıs Müzeler Haftası
 EĞİTİMDE MÜZELERDEN NASIL
DAHA VERİMLİ FAYDALANABİLİRİZ?

 VERİMLİ BİR MÜZE ZİYARETİNİN
AŞAMALARI

 MÜZE ZİYARETİ ÖNCESİ ÖĞRETMEN HAZIRLIĞI
 MÜZE ZİYARETİNDEN SONRA YAPTIRILABİLECEK
ÇALIŞMALAR