ΝΕΥΡΟΕΝΔΟΚΡΙΝΙΚ

Ο
ΣΥΣΤΗΜΑ
Υποθάλαμος
Πρόσθιος και Οπίσθιος Λοβός
της Υπόφυσης

Θυρεοειδής Αδένας

Επινεφρίδια

Γονάδες (Όρχεις - Ωοθήκες)

Σύστημα APUD
16
 ΥΠΟΘΑΛΑΜΟΣ ΥΠΟΦΥΣΗ
 Ανατομική θέση Ανατομική θέση της
υποθαλάμου: τοίχωμα υπόφυσης: τουρκικό
τρίτης κοιλίας του εφίππιο
εγκεφάλου Έχει δύο λοβούς
(πρόσθιος και οπίσθιος)

Ο Πρόσθιος Λοβός
(αδενοϋπόφυση) έχει
τρεις μοίρες (άπω,
διάμεση, χοανική)
Ο Οπίσθιος Λοβός
(νευροϋπόφυση) έχει
τρεις μοίρες (νευρική,
μίσχο, μέση εξοχή)
ΥΠΟΘΑΛΑΜΟΣ - ΠΡΟΣΘΙΟΣ ΚΑΙ ΟΠΙΣΘΙΟΣ ΛΟΒΟΣ ΤΗΣ ΥΠΟΦΥΣΗΣ-
ΥΠΟΦΥΣΙΑΚΟ ΠΥΛΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ
– Αιμάτωση της – ΥΠΟΦΥΣΙΑΚΟ ΠΥΛΑΙΟ
υπόφυσης:
υπόφυσης άνω, μέση ΣΥΣΤΗΜΑ:
ΣΥΣΤΗΜΑ δίκτυο
και κάτω υποφυσιαία τριχοειδών αγγείων
αρτηρία (αρτηριακοί μεταξύ υποθαλάμου και
κλάδοι της έσω πρόσθιου λοβού της
καρωτίδας) υπόφυσης. Επικοινωνία
νευρικών κλονίων
υποθαλάμου με τα
τριχοειδή αγγεία.
αγγεία
 ΥΠΟΦΥΣΙΑΚΕΣ ΟΡΜΟΝΕΣ

Πρόσθιος Λοβός: αυξητική ορμόνη (GH),

προλακτίνη (PRP), φλοιεπινεφριδιοτρόπος
ορμόνη (ACTH), θυρεοειδοτρόπος ορμόνη
(TSH), γοναδοτροπίνες (LHRH)
(ωοθηλακιοτρόπος (FSH), ωχρινοτρόπος (LH)) .
Οπίσθιος Λοβός:
Λοβός ωκυτοκίνη, αντιδιουρητική
ορμόνη (ADH)
Κύτταρα Πρόσθιου Λοβού
Υπόφυσης:
Σωματοτρόπα, Γαλακτοτρόπα,
Κορτικοτρόπα, Θυρεοειδοτρόπα,
Γοναδοτρόπα

Κύτταρα Οπίσθιου Λοβού της

Υπόφυσης:
νευράξονες κυττάρων του υπεροπτικού και
του παρακοιλιακού πυρήνα του υποθαλάμου
Εμβρυολογική προέλευση της
υπόφυσης

Ο πρόσθιος λοβός (αδενοϋπόφυση) είναι μία

εγκόλπωση στην οροφή της αρχέγονης
στοματικής κοιλότητας. Είναι αδενικός
ενδοκρινικόςιστός.

Ο Οπίσθιος λοβός της υπόφυσης είναι ένα

εκκόλπωμα του εγκεφάλου και αποτελείται
από εξειδικευμένες απολήξεις υποθαλαμικών
νευρώνων
Κωνάριο ή Επίφυση

Θέση: οπίσθιο κέρας του μεσολοβίου.

Ιστολογική δομή: επιφυσιοκύτταρα (εκκρίνουν
μελανοτονίνη), νευρογλοιακά κύτταρα
Ρύθμιση κιρκάδιου κύκλου
Θυρεοειδής αδένας
Ανατομική θέση: τράχηλος
Ανατομικές σχέσεις: μπροστά του είναι ο στερνοθυρεοειδής και ο
στερνοϋοειδής μυς. Πίσω είναι η τραχεία και ο κρικοειδής χόνδρος.
Πίσω και έσω είναι το πλάγιο τμήμα του οισοφάγου και το παλίνδρομο
λαρυγγικό νεύρο.

 Δομή: αποτελείται από δεξιό και αριστερό

λοβό (εκατέρωθεν της τραχείας) οι οποίοι
συνδέονται με στενό ισθμό (ο οποίος
βρίσκεται στο 2ο-3ο ημικρίκιο), μερικές φορές
υπάρχει και πυραμοειδής λοβός (ξεκινάει από
τον ισθμό και φέρεται προς τα πάνω). Ο κάθε
λοβός έχει άνω και κάτω πόλο, επίσης έχει
πυραμοειδές σχήμα και μήκος 5 εκ. περίπου.
Περιβάλλεται από ινώδη χιτώνα. Εξωτερικά
καλύπτεται από την προτραχειακή περιτονία.
Αρτηριακή παροχή:

1. Άνω θυρεοειδής αρτηρία (1ος κλάδος της έξω καρωτίδας), 2. Κάτω θυρεοειδής αρτηρία (κλάδος του θυρεοαυχενικού στελέχους), 3. σε λιγότερο από 10%
μπορεί να υπάρχει μέση θυρεοειδής αρτηρία.

Φλεβική αποχέτευση:

1. άνω θυρεοειδής φλέβα (εκβάλλει στην έσω σφαγίτιδα φλέβα), 2. μέση θυρεοειδής φλέβα (εκβάλλει στην έσω σφαγίτιδα φλέβα) και 3. κάτω θυρεοειδής
φλέβα (εκβάλλει στην ανώνυμη φλέβα)

 Λεμφική παροχέτευση:

τα λεμφαγγεία εκβάλλουν στους

1. προλαρυγγικούς λεμφαδένες, 2. στους προτραχειακούς – παρατραχειακούς

λεμφαδένες και 3. στους εν τω βάθει τραχηλικούς λεμφαδένες.

 Νεύρωση:

1. συμπαθητικές ίνες (άνω, μέσο, κάτω αυχενικό συμπαθητικό γάγγλιο), 2.

παρασυμπαθητικές ίνες (κλάδοι πνευμονογαστρικού νεύρου)
Ιστολογική Δομή

– Θυλάκιο: αποτελείται από επιθηλιακά

θυρεοειδικά κύτταρα τα οποία
εφάπτονται σε μία βασική μεμβράνη και
σχηματίζουν έναν αυλό που πληρούται
από θυροειδικό κολλοειδές (περιέχει
θυρεοσφαιρίνη η οποία δεσμεύει την
θυροξίνη)

– C- Κύτταρα τα οποία παράγουν

καλσιτονίνη (ανταγωνιστής της
παραθορμόνης)
ΠΑΡΑΘΥΡΕΟΕΙΔΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ

Τέσσερις αδένες: δύο άνω και δύο κάτω

Ανατομική θέση: είναι συνήθως στην οπίσθια επιφάνεια του θυρεοειδή αδένα,
ιδίως οι κάτω παραθυρεοειδείς παρουσιάζουν ποικιλία ανατομικών θέσεων. Είναι
έξω από την ινώδη κάψα του θυρεοειδή αδένα (σπανίως είναι εντός του
παρεγχύματος).

Αιμάτωση: από αρτηριακούς κλάδους της κάτω θυρεοειδούς αρτηρίας και από
κλάδους των αναστομώσεων μεταξύ άνω και κάτω θυρεοειδούς αρτηρίας

Φλεβική αποχέτευση: στο φλεβικό πλέγμα της

πρόσθιας επιφάνειας του θυρεοειδή αδένα.

Λεμφική αποχέτευση:τα λεμφαγγεία αποχετεύουν

στους παρατραχειακούς και στους εν τω βάθει
τραχηλικούς λεμφαδένες.

Νεύρωση: κλάδοι από συμπαθητικά στελέχη.

Ιστολογική δομή
Τα κύτταρα των παραθυρεοειδών αδένων είναι:
Κύρια κύτταρα (παράγουν παραθορμόνη), οξύφιλα κύτταρα
και λιποκύτταρα
 Υπερ-
Ασβεσ-
Τιαιμία
Κολικός
Νεφρού
Ca=15
Mg/dl
 Εμβρυολογική προέλευση
Τα C-κύτταρα προέρχονται από τα επιθηλιακά
κύτταρα του 4ου φαρυγγικού θυλάκου.
Ο θυρεοειδής αδένας προέρχεται από το
φαρυγγικό κοιλιακό τοίχωμα (ακριβώς κάτω
από το τυφλό ρήμα της γλώσσας)

Τα επιθηλιακά κύτταρα του 3ου και του 4ου

φαρυγγικού θυλάκου σχηματίζουν τους κάτω
και τους άνω παραθυρεοειδείς αδένες
 ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΑ
Ανατομική θέση:
άνω-έσω επιφάνεια του αντίστοιχου νεφρού, στα πλάγια της σπονδυλικής στήλης.
Ανατομικές σχέσεις:
κάτω τους βρίσκεται ο αντίστοιχος νεφρός,
έσω η κάτω κοίλη φλέβα (στο δεξιό επινεφρίδιο), η αορτή (στο αριστερό επινεφρίδιο) και
τα σκέλη του διαφράγματος προς τα πίσω και έσω.
Η άνω επιφάνεια του δεξιού καλύπτεται από τη γυμνή επιφάνεια του ήπατος και
του αριστερού επινεφρίδιου από την οπίσθια επιφάνεια του παγκρέατος και του
στομάχου.
Δομή: 3-5 εκ. μήκος, σχήμα πυραμοειδές (δεξιό),
σχήμα ημισεληνοειδές (αριστερό), καλύπτονται
από λιπώδη κάψα και περιβάλλεται μαζί με το
νεφρό από τη νεφρική περιτονία.
Η πύλη του δεξιού και του αριστερού
επινεφριδίου είναι στην πρόσθια επιφάνειά του.
Διαιρείται σε φλοιό και μυελό.
Αρτηριακή αιμάτωση: άνω, μέση, κάτω επινφρίδια
αρτηρία κλάδοι της κάτω φρενικής αρτηρίας, της
αορτής και της νεφρικής αρτηρίας.αντίστοιχα
Φλεβική παροχέτευση: η δεξιά επινεφρίδια φλέβα
αποχετεύει στην κάτω κοίλη φλέβα και η αριστερή
επινεφρίδια φλέβα στην αριστερή νεφρική φλέβα.
Λεμφική αποχέτευση: τα λεμφαγγεία εκβάλουν
στους άνω οσφυϊκούς λεμφαδένες (πλάγιους
αορτικούς).
Νεύρωση: συμπαθητικές νευρικές ίνες.
 Φλοιός: αποτελείται από
1. σπειροειδής ζώνη (παράγει αλδοστερόνη),
2. στηλιδωτή ζώνη (παράγει κορτιζόλη),
3. δικτυωτή ζώνη (παράγει ανδρογόνα)

Μυελός: προέρχεται από τη νευρική ακρολοφία και τα κύτταρα

εκκρίνουν κατεχολαμίνες (αδρεναλίνη, νορ-αδρεναλίνη)

Ιστολογική δομή
 Όγκος
επινεφρι-
δίου
που
παράγει
αυξημένη
ποσότητα
κορτιζόλης
6 year old girl
Εμβρυολογία

Ο φλοιός
προέρχεται από
το μεσόδερμα

Ο μυελός
προέρχεται από
τη νευρική
ακρολοφία
Διάχυτο νευροενδοκρινικό
σύστημα (Σύστημα APUD)
Νευροενδοκρινικά κύτταρα του
γαστρεντερικού και του αναπνευστικού

Παραγάγγλια
Νευροενδοκρινικά κύτταρα (κύρια
κύτταρα), στηρικτικά, ερειστικά κύτταρα.
Τα παραγάγγλια έχουν συμπαθητική και
παρασυμπαθητική νεύρωση.
Καρωτιδικό σωμάτιο: βρίσκεται στο
διχασμό της καρωτίδας, έχει διαστάσεις
3χ2χ2 mm, βάρος 40 mg. Υπάρχουν
χημειοϋποδοχείς μερικής τάσης του
οξυγόνου και του pH.
 Ερωτήσεις

1. Περιγράψτε την ιστολογική δομή της υπόφυσης (λοβοί- είδη κυττάρων);

2. Περιγράψτε το υποφυσιακό πυλαίο δίκτυο;
3. Περιγράψτε την ανατομική δομή, την ανατομική θέση και τις ανατομικές σχέσει
ς του θυρεοειδή αδένα;

4. Περιγράψτε την αρτηριακή παροχή, τη φλεβική αποχέτευση, τη λεμφική αποχέτ

ευση και τη νεύρωση του θυρεοειδή αδένα;

5. Περιγράψτε την ανατομική δομή, την ανατομική θέση και τις ανατομικές σχέσει
ς του παραθυρεοειδή αδένα;6. Περιγράψτε την αρτηριακή παροχή, τη φλεβική απο
χέτευση, τη λεμφική αποχέτευση και τη νεύρωση του παραθυρεοειδή αδένα;

7. Περιγράψτε την ιστολογική δομή θυλακίου του θυρεοειδή αδένα;

8. Περιγράψτε τις κύριες ομάδες κυττάρων που σχηματίζουν τον παραθυρεοειδή αδ
ένα;

9. Περιγράψτε την εμβρυολογική προέλευση του θυρεοειδή αδένα και των παραθυ
ροειδών αδένων;

10. Περιγράψτε την ανατομική δομή, την ανατομική θέση και τις ανατομικές σχέσε
ις των επινεφριδίων;

11. Περιγράψτε την αρτηριακή παροχή, τη φλεβική αποχέτευση, τη λεμφική αποχέ

τευση και τη νεύρωση των επινεφριδίων;

12. Περιγράψτε την ιστολογική δομή θυλακίου του επινεφριδίου;

13. Περιγράψτε την εμβρυολογική προέλευση του επινεφριδίου;
Ευχαριστώ!