Kultura złotego wieku w

Polsce
Przygotował Igor Godlewski
 Co to jest złoty wiek
Złoty wiek – w mitologii greckiej to wiek obfitości i szczęścia.

Złoty wiek wyobrażony na barokowym fresku autorstwa Pietro da

Cortona
 Kiedy w Polsce był złoty wiek
Mianem złotego wieku określamy wiek XVI dlatego ponieważ w tym czasie zaszły ogromne
zmiany w polskiej kulturze,gospodarce i polityce. W połowie tego wieku Rzeczpospolita
Obojga Narodów osiągnęła swoje największe rozmiary (1 mln km2)
 Dzięki Komu zawdzięczamy złoty wiek w Polsce

Złoty wiek w polsce zawdzięczamy w większości dworowi władców Polskich z dynastii

Jagiellonów - Zygmunta I Starego i jego żony Bony, a także ich syna Zygmunta II
Augusta.

Zygmunt II August Zygmunt I Stary

 Sztuka, nauka i literatura w złotym wieku
Rozwój gospodarczy sprzyjał rozwojowi kultury, wyznaczanemu przez renesansowy humanizm i
reformację. Polacy osiągnęli w nauce i sztuce poziom europejski. Działali wtedy: pisarze polityczni Andrzej
Frycz Modrzewski, Piotr Skarga, poeci Jan Kochanowski, Łukasz Górnicki, Jan Dantyszek, Mikołaj Rej,
który pierwszy porzucił łacinę na rzecz języka polskiego, oraz Mikołaj Kopernik, który udowodnił
prawdziwość heliocentrycznej budowy Układu Słonecznego.

Mikołaj Jan Kochanowski

Rej Mikołaj Kopernik
 Mikołaj Rej
Urodził się w Żurawnie 4 lutego 1505. Nie był humanistą w naukowym znaczeniu tego
słowa, przez długi czas uznawany za ojca literatury polskiej co zawdzięczał autorskiemu
posłaniu zawartemu w zbiorze satyrycznych epigramatów Zwierzyniec (1562): A niechaj
narodowie wżdy postronni znają, iż Polacy nie gęsi, iż swój język mają. W posłaniu tym
autor, zgodnie z ideałami reformacji, daje do zrozumienia, że Polacy mają nie język gęsi
lecz swój własny, polski i tym samym deklaruje kulturową i polityczną niezależność
Rzeczypospolitej od papieskiego Rzymu. Dzięki niemu zawdzięczamy utwory takie jak:

● Źwierzyniec
● Żywot Józefa z pokolenia żydowskiego, syna Jakubowego
Pomnik Mikołaja Reja w
● Kupiec Rejowcu
 Jan Kochanowski
Urodził Się około 1530 roku w Sycynie, miał dziesięcioro rodzeństwa. Po
śmierci matki w 1559 przypadł mu Czarnolas w którym się osiedlił. Swoją
karierę w większości zawdzięcza trenom (poświęconym swojej zmarłej
córeczce urszulce) i fraszkom. Na swoim koncie ma jeszcze utwory takie jak:

● Odprawa posłów greckich

● Jazda do Moskwy
● Pieśń o potopie

Pomnik Jana
Kochanowskiego w
muzeum w Czarnolesiu
 Mikołaj Kopernik
Urodził się 19 lutego 1473 roku w Toruniu, był pochodzenia
Niemieckiego. Najbardziej znany jako astronom, zasłynął dzięki teorii
heliocentrycznej (Ziemia kręci się wokół Słońca a nie Słońce i inne
planety wokół Ziemi) Zmarł 21 maja 1543 roku we Fromborku na udar
mózgu

Pomnik Mikołaja
Kopernika w Toruniu
 Budownictwo i sztuka w złotym wieku
Swoje miejsce w historii znalazł również Stańczyk,
nadworny błazen króla Zygmunta I Starego. W
budownictwie rozwinął się polski styl renesansowy.
Jego najlepsze osiągnięcia to Kaplica Zygmuntowska
na Wawelu i krużganki arkadowe wokół dziedzińca
na Wawelu oraz attyki na mieszczańskich
kamieniczkach w Kazimierzu Dolnym, Krakowie,
Zamościu i wielu innych miastach.
Stańczyk Attyki na
kamieniczka w
Kazimierzu
Dolnym
 Architektura renesansu w polsce
Architektura renesansu w Polsce to dzieła architektoniczne powstałe w Polsce pomiędzy początkiem
XVI wieku a połową XVII wieku zgodne z założeniami sztuki renesansowej. Do najważniejszy
budynków z tego okresu należą między innymi:

Ratusz w Chełmnie
Dziedziniec Zamku Królewskiego na Sukiennice w Krakowie
Wawelu
 Zamek Krasiczyn
Ratusz w Sandomierzu
Ratusz w Tarnowie Zamek Piastów Śląskich w Brzegu
 Wzrost znaczenia Polski w dziedzinie politycznej
Polska w XVI wieku była jednym z największych i ludnym państwem w europie. W tym również
wieku poczyniono dużo do powiększenia terytorium, gdy w końcu w 1634 obszar terytorium
Rzeczypospolitej Obojga Narodów osiągnął prawie 1000000 km 2. Wtedy Polskie zdanie liczyło się w
Europie. Gdy na Zachodzie rozwijał się absolutyzm, w polsce tworzyła się demokracja szlachecka.

Mapa Rzeczypospolitej Obojga Narodów w najlepszym dla niej okresie

 Reformacja w Polsce
Za panowania Zygmunta I Starego dotarły również do Rzeczypospolitej reformatorskie nauki Marcina Lutra
i Jana Kalwina z zachodniej Europy. Już w latach dwudziestych luteranizm przyjęty został w Gdańsku, a
kalwinizm stał się od połowy XVI w. popularny w kręgach szlachty w Małopolsce i na Litwie. Jednym z
odłamów tego wyznania byli bracia polscy, których potocznie nazywano „arianami”. Ich głównym
ośrodkiem religijno-społecznym do 1638 r. było miasto Raków na Kielecczyźnie, gdzie posiadali drukarnie,
gimnazjum i kilka zborów. Natomiast za Zygmunta II Augusta zawitała do Korony także kontrreformacja.
Jej realizatorami stały się przede wszystkim nowo powstałe zakony jezuitów i zakładane przez nich liczne
szkoły średnie (kolegia jezuickie), nawracające braci polskich z powrotem na katolicyzm.
Źródła
● Wikipedia
● Polskazachwyca.pl
● Google Grafika