Kultura polska pod zaborami

1822 – Wydanie Ballad i romansów A. Mickiewicza

1831 – Upadek Powstania Listopadowego
1825 – Wprowadzono Obowiązek Szkolny
Racjonalizm – prąd filozoficzny uznający, że głównym źródłem poznania jest rozum ludzki.
Po abdykacji króla funkcję mecenasa przejęły rody arystokratyczne.
Ważnymi ośrodkami były rezydencje najbogatszych rodów np. Potockich w Łańcucie,
Czartoryskich w Puławach. Duże znaczenia miały miasta: Warszawa, Wilno, Krzemieniec,
Poznań i Kraków.
Na ziemiach zabranych wielkie zasługi oświaty miał książę Adam Jerzy Czartoryski. Dzięki mu
zreformowano uniwersytet w Wilnie.
Królestwo Polskie
Role mecenasów sztuki przejmują rody arystokratyczne, zakładają kolekcję malarstwa i
rzeźby, organizują prywatne koncerty i przedstawienia.

 Szkoły elementarne
 Szkoły zawodowe
 Uniwersytet Warszawski
 Towarzystwo przyjaciół nauk
Wielkie Królestwo Poznańskie
Tak jak w królestwie polskim rody szlacheckie czuły się odpowiedzialne za rozwój kultury
polskiej. Szczególne zasługi przyłożył ród Działyńskich, którzy założyli prywatną galerie i
bibliotekę.

 Szkolnictwo na niskim poziomie

 Poprawa po wprowadzeniu obowiązku szkolnego
Rzeczpospolita Krakowska
Kraków stał się ośrodkiem polskiej kultury. Dzięki dużej autonomii można było drukować
polskie książki oraz wystawiać obrazy polskich malarzy.

 Rozwój szkolnictwa elementarnego i średniego

 Działalność uniwersytetu Jagiellońskiego
 Założenie zakładu Ossolińskich (Był ufundowany przez Józefa Maksymiliana
Ossolińskiego)
Za sukces polskich działaczy w zaborze austriackim należy uznać otwarcie w 1817 roku we
Lwowie Zakładu Narodowego Imienia Ossolińskich.
Na przełomie XVIII i XIX wieku w Wielkiej Brytanii i Niemczech ukształtował się nowy prąd
ideowy literacki i artystyczny – romantyzm, buntowali się przeciwko racjonalizmowi.
Polscy romantycy:

 Juliusz Słowacki – literatura

 Adam Mickiewicz – literatura
 Artur Grottger – malarstwo
 Fryderyk Chopin – muzyka
Ośrodkiem polskiego romantyzmu stał się Paryż, rozwijali tam swoją działalność m. in. Adam
Mickiewicz, Juliusz Słowacki i Fryderyk Chopin.

Z kulturą polskiego romantyzmu wiąże się religijno-społeczny prąd zwany mesjanizmem.

Oznacza on wiarę w nadejście wyjątkowego człowieka lub narodu. Mesjanizm rozwijał filozof
i działacz religijny Andrzej Towiański.

Joachim Lelewel był nie tylko emigracyjnym działaczem niepodległościowym, lecz także
historykiem – wykładowcą na Uniwersytecie Wileńskim i Warszawskim. Podczas powstania
listopadowego należał do rządu Narodowego.