OKSİJEN VE DİĞER

TEDAVİ GAZLARI
Doç. Dr. H. Sinem BÜYÜKNACAR
Solunum Sistemi ve Kardiyovasküler sistemi ilgilendiren
bazı bozuklukların tedavisinde kullanılan gazlar
OKSİJEN
Karbon dioksid
Helyum
Nitrik oksid
 OKSİJEN ve KARBON DİOKSİDİN
FİZYOLOJİK VE KİNETİK YÖNLERİ
Oksijen havada % 20,95
Karbon dioksid %0.03

** Solunum Fizyolojisinde gaz konsantrasyonları parsiyel

basınç olarak belirtilir.
Bir gazın suda ve dolayısıyla kanda çözünen miktarı onun
karışım içindeki parsiyel basıncı ile doğru orantılıdır.
 Alveollere erişen oksijen miktar, alveoler ventilasyon hacmi
içindeki miktarıdır.

** Oksijen – Karbon dioksid

PASİF DİFÜZYON

***GAZ DEĞİŞ- DOKUŞUNDA

Alveol ventilasyon hacmi
Alveol çeperinden dk da geçen
kan akımının (perfuzyon) hızı
Alveollerden kana geçen oksijen iki kompartmanda taşınır;
A- Plazma:
B-Eritrositlerin Hb’i
KARBON DİOKSİD
Hücrede meydana gelen ve egzersizle 10 katına çıkabilen CO2,
kolaylıkla hücre dışına diffüze olur.
Bütün vücut sıvılarında erir ve kompartmanlar arasında
basınç gradienti ile kolaylıkla hareket eder.
Dokulardan kana geçen karbondioksid kısmen plazma içine
ve kısmende eritrositlere difüz olarak beş şekilde taşınır.
Hipoksi Durumları
Dokularda oksijen eksikliğine hipoksi denir.
Anemik ve iskemik hipoksi dışında arteriyel kanın PaO2
değeri düşer.

Laktik asid birikmesi Arteriyel kemoreseptörler aşırı uyarılır

Metabolik Asidoz Hiperpne

Hipoksi KVS
SSS (mental etkinliklerin bozulması, görme
keskinliğinin bozulması, bilinç bulanıklığı, bilinç kaybı ve dolaşım
merkezi felci…. Ölüm)
Oluş Nedenine göre dört şekil;
1- Hipoksemik hipoksi
2- Anemik Hipoksi
3-İskemik hipoksi
4- Dokularda oksijen ütilizasyonun engellenmesine veya çok
artmasına bağlı doku hipoksisi
OKSİJEN
Hastaya nazal kateter veya yüz maskesi ile uygulanır.
Oksijen inhalasyonu normal de kan basıncında değişme
yapmaz.
 Kalp hızında ve debisinde hafif düşme
 Koroner ve serebral damar yataklarında rezistans hafif
artar. Akc de ise vazodilatasyon olur.
** Lipofilik, pasif difüzyon ile geçer**
 Kullanıldığı Yerler
Akut veya kronik Akc hastalığında ya da başka türlü hastalığı
olan hipoksili olgularda….
** Doku hipoksisinin bazı şekilleri dışında hipoksinin bütün
türlerinde kull.
** Anestezide kullanılan karışımlarda taşıyıcı olarak, ileus ve
mide atonisine bağlı abdominal distansiyon, pnömotoraks ve
hava embolilerinde olduğu gibi vücutta toplanmış havanın
kısa zamanda ufaltılması için kull.
** Baş ağrısı
YAN TESİRLERİ
1- Pulmoner atelektazi veya vakum oluşması
2-Oksijen apnesi
3-Retrolental fibroplazi
OKSİJEN ZEHİRLENMESİ
Reaktif oksijen radikalleri sitotoksik etki
Vücudun savunma mekanizmaları ???
HİPERBARİK OKSİJEN UYGULAMASI
Normal atmosfer basıncın üstündeki fakat üç atmosferi
aşmayan basınçlarda ve bu işlem için yapılmış odacıklarda
oksijen inhale ettirilmesine denir.
İNDİKASYONLARI:
1- Deniz altında kalanların yüzeye çıktıklarında meydana
gelen dekompresyon hastalığının tedavisinde
2- İyatrojenik hava embolizmin tedavisinde
3-Lokal veya jeneralize dolaşım yetmezliğnde
4- Anaerobik bakteri infeksiyonlarında
5- Karbon monoksid zehirlenmesinde
6-Defektif yara nedbeleşmesinin hızlandırılması ve
osteoradyonekrozun tedavisi
7- Radyasyonla tümör tedavisine yardımcı olarak kullanılışı
SAKINCALARI
Orta kulak barotravması en sık
Pulmoner barotravma nadiren
Azot narkozu
Katarakt ve retina zedelenmesi
Geri dönüşümlü progresif bir myopi yapabilir.
KARBON DİOKSİD
Hipokalsemik tetani ile seyreden respiratuvar alkaloz
olgularında kese kağıdı içine solutmak….
KVS ve SSS belirgin etkileri var:
** Direk etkisi ile damarlarda dilatasyon, kalbin
kontraktilitesinin, atış hızını ve debisinin azaltır.
** SSS’de sempatik merkezleri stimüle eder. Sempatik
hiperaktivite yapar. Bu durum KVS direk etkilerine göre zıt
etkiler.
** Beyin damarlarında daima vazodilatasyon yapar, kafa içi
basıncı artırır.
HELYUM
Helyum; kokusuz, tatsız, patlayıcı olmayan, tutuşmayan ve
fizyolojik olarak inert bir gazdır. Helyumun öncelikli
kullanım alanları pulmoner fonksiyon testi, respiratuvar
obstrüksiyonların tedavisi ve lazerle hava yolları
cerrahisidir.
Etki mekanizması:
En önemli özelliği biyolojik olarak etkisiz ve insan
dokularında çözünmeyen özellikteki yapısı ve bronkodilatör
yada antiinflamatuvar bir özelliğinin bulunmamasıdır.
Anahtar özelliği konvansiyonel tedavilerin etki etmesi için
zamana ihtiyaç duydukları acil durumlarda geçici
olarak iş görmeleridir .
 NİTRİK OKSİD
Nitrik oksit (NO) son yıllarda tanımlanan ve birçok biyolojik
olayda önemli rolü olan çok kısa yarı ömürlü bir serbest
radikaldir.
Günümüzde İnhale NO akut PAH gelişen bazı sendrom ve
durumlarda kullanılmaktadır.
Akut solunum sıkıntısı sendromunda pulmoner vasküler
basıncı azalttığı ve oksijenlendirmeyi düzelttiği
gösterilmiştir.
Kaynaklar:
 Tıbbi Farmakoloji-Oğuz Kayaalp
 Katzung
 Lipincott