SOLUNUM

YETMEZLİĞİ

Mir Muhammed Eyüb Çiçek

Kamil Mizen
Ahmet Can
Ahmet Esenoğlu
TANIM

Solunum sisteminin
oksijenizasyon ve karbondioksit eliminasyon
fonksiyonlarından birisinin ya da her ikisinin
birden bozulması ile karakterize bir sendromdur.
Arter kan gazları analiziyle tanımlanır:
Oda havası solurken
PaO2< 60 mmHg ve/ veya
PaCO2 > 45 mmHg
TANIMLAR
 Solunum Sistemi Elemanları

Hipoksemi tek başına olabilir.

Hiperkapni daha komplike olduğu
için genelde hipoksemiyi de içerir.

Gaz değişimi
Ventilasyon

Hipoksemik
solunum Hiperkapnik solunum
yetmezliği yetmezliği
 Solunum yetmezliği sınıflandırılması

KLİNİĞİNE GÖRE BAŞLANGIÇ ZAMANINA GÖRE

Akut solunum yetmezliği -- Dakikalar saatler içinde
HİPOKSEMİK
gelişir
HİPERKAPNİK Kronik solunum yetmezliği -- Birkaç gün ve daha
uzun sürede gelişir, sinsidir.
KOMBİNE
Kronik üzerine akut solunum yetmezliği -- Araya
giren enfeksiyon , pulmoner emboli ile gelişir.

PATOFİZYOLOJİSİNE GÖRE
Tip I - Hipoksemik
Tip II - Hiperkapnik
Tip III - Perioperatif (atelektazi)
Tip IV - Şoka bağlı (hipoperfüzyon)
BAŞLANGIÇ ZAMANINA GÖRE
PATOFİZYOLOJİSİNE GÖRE

Tip I - Hipoksemik
Tip II - Hiperkapnik
Tip III - Perioperatif (EN SIK atelektazi)
Tip IV - Şoka bağlı (hipoperfüzyon)
 🠶 Hipoksemik solunum yetmezliği
gelişiminden 6 patofizyolojik
TİP 1-HİPOKSEMİK mekanizma sorumludur:

SOLUNUM 🠶 1. İnspirasyon havasının

FiO2’sinin düşük olması veya
YETMEZLİĞİ PAO2’de düşme

PATOFİZYOLOJİSİ 🠶 2. Alveoler hipoventilasyon

🠶 3. Ventilasyon perfüzyon
uyumsuzluğu
🠶 4. Şant
🠶 5. Difüzyonda bozulma
🠶 6. Mikst venöz kanın
desatürasyonu
Tip 1 :Hipoksemik Solunum Yetmezliği

Hipoksemi;
❖ Oksijenin atmosferden kana geçişinde azalma
olması sonucu PaO2’nin 80 mmHg altına düşmesi
olarak tanımlanır. PaO2’nin 60-80 mmHg arasında
olması hafif hipoksemiyi gösterir.

Hipoksemik solunum yetmezliği ise;

❖ İnspiryum havasındaki fraksiyone oksijen

konsantrasyonu (FiO2) en az %21 iken, PaO2’nın 60
mmHg’dan daha düşük olmasıdır.
Hipoksemik solunum yetmezliği gelişiminden 6
patofizyolojik mekanizma sorumludur:

1. VENTİLASYON PERFÜZYON BOZUKLUĞU

✔Akciğerlerin en iyi ventile olan
alanları üst zonları iken en iyi
perfüze olan alanı alt zonlarıdır.

✔ Ventilasyon/perfüzyon oranı
akciğerin apikal bölgelerinde
bazal bölgelerinden daha
yüksektir.
 Ventilasyon/perfüzyon uyumsuzluğu,
hipokseminin en sık nedenidir.
◊ Ventilasyonun azaldığı durumda buradan çıkan kan, tam ventile
olamadığından dolayı oksijeni düşük, karbondioksiti kısmen yüksektir.
Bu durum “Fizyolojik Şant” olarak tanımlanır.

◊ Tersi durum söz konusu olduğunda , perfüzyonun ise kısmen

bozulduğu bir durum söz konusu olduğunda, ventilasyon normal iken
perfüzyon azaldığından V/P oranı artmıştır. Buradan çıkan kan,
perfüzyona göre daha iyi ventile olduğundan oksijeni yüksek,
karbondioksiti düşük olur. Bu da “Fizyolojik Ölü Boşluk” olarak
adlandırılır
2.Şant:

✔ Şant, kanın alveoler gaz ile hiç karşılaşmadan arteriel dolaşıma geçmesi olarak
tanımlanmaktadır. İntrapulmoner ya da ekstrapulmoner nedenler şant nedeni olabilirler.
🠶 Ekstapulmoner şant
✔ atrial septal defekt,
Şantın
✔ ventriküler septal defekt en
tipik
✔ ve patent duktus arteriozus
özelliği
🠶 İntrapulmoner şant %
10 0
✔ kardiyojenik, non kardiyojenik pulmoner ödem, oksijen
✔ ARDS tedavis
✔ pnömoni ine
cevap
✔ atelektazi vermem
✔ pulmoner hemoraji esi
dir.
✔ pnömotoraks
 3.Alveoler Hİpoventİlasyon

🠶 Alveoler hipoventilasyon tanım olarak alveole birim zamanda ulaşan havanın yetersiz
kalması olarak tanımlanır. Alveoler hipoventilasyona klinik bazı örnekler vermek
istersek;
1. Solunum merkezinin depresyonu: Ör: travma, tümör veya ilaçlar.
2. Medulla hastalıkları: Ör: ensefalit, hemoraji, neoplazm
3. Spinal kord lezyonları: Ör: Yüksek seviyeli dislokasyon
4. Ön boynuz hastalığı: Ör: Poliomyelit
5. Solunum kas hastalıkları: Ör: Guillian Barre Sendromu, Difteri
6. Sinir kas kavşağını etkileyen hastalıklar: Ör: Myastenia Gravis, Antikolinesteraz intoksikasyonu
7. Solunum kas disfonksiyonu: Ör: Progresif musküler distrofi, hipotiroidi, hipofosfatemi.
Hipotiroidi, solunum kas disfonksiyonu ile birlikte solunum drive’ında azalma yapar.
8. Göğüs kafesi hastalıkları: Ör: Göğüs travması, kifoskolyoz, obezite
9. Üst hava yolu obstrüksiyonu: Ör: Vokal kord paralizisi, tümör-lenf nodu basısı, uyku apnesi.
4.Difüzyon bozukluğu

Alveolokapiller membrandan difüzyonun

bozulması olarak tanımlanır.
Alveolokapiller membran kalınlığının arttığı
interstisyel akciğer hastalığı veya geçiş hızının
arttığı egzersiz gibi durumlarda patolojik
alanlarda O₂-CO₂ değişimi yavaşlar ve hipoksemi
meydana gelir.
Tip 2 Hiperkapnik solunum yetmezliği patofizyolojisi:

1. Alveoler hipoventilasyon; dakika ventilasyonunun yani 1

dakikada alveollere giren hava miktarının azalması kandan
CO2 eliminasyonunun azalmasına yani PaCO2 artışına neden
olur. (ventilatuvar kapasiteyi azaltan kas güçsüzlüğü,
kullanmama atrofisi akut astım amfizem artıran)

2. CO2 üretiminin artması; aşırı beslenme, ateş (1 derece

arttığında CO2 üretimi %14 artar), hiperkatabolik durumlar

3. Ölü boşluk solunumunun artması; dakika ventilasyonu

normal olduğu halde emboli, kalp yetmezliği gibi sebepler ile
akciğer perfüzyonunun bozulması
 TİP 2 -HİPERKAPNİ KLİNİK
HAFİF AĞIR
Taşipne, dispne Taşipne, Bradipne
Taşİkardi, HT, vazodilatasyon Taşİkardi, HT-Hipotansiyon
Halusinasyon
Baş ağrısı, uyuşukluk, Yorgunluk
Uyku hali
Terleme Letarji
Koma
Anlamsız konuşma
Papil ödem
Tip III Perioperatif solunum yetmezliği patofizyolojisi:

Perioperatif solunum yetmezliğindeki temel mekanizma

atelektazidir. Bu hastalarda fonksiyonel rezidüel kapasitenin
anormal olarak kapanma volümünün altına düşmesi ile
özelikle alt loblarda yer çekiminin de etkisi ile atelektazi
gelişir.

Neden olan hastalıklar;

•Atelektazi
•Pnömoni
•Aspirasyon
•ARDS
•Volüm yüklenmesi, kalp yetmezliği
•Pulmoner emboli
 Tip IV Şoka bağlı solunum yetmezliği patofizyolojisi:

Daha önce bilinen akciğer problemi olmamasına rağmen şokta

oldukları için hipoperfüzyona bağlı olarak solunum yetmezliği bulunan
hastalardır. Doku oksijenizasyonunu, solunum kaslarının normal
fonksiyonunu bozan asidoz, anemi, elektrolit bozukluğu, ateş,
hipotansiyon, sepsis, beslenme yetersizliği gibi faktörler de solunum
yetmezliğine katkıda bulunurlar.
Genellikle Tip 1 ya da Tip 2 solunum yetmezliği ile
sonuçlanır.
HASTANIN DEĞERLENDIRILMESI
Anamnez
Fizik muayene
Hastanın belirti ve bulguları
Laboratuar değerlendirme
Arter kan gazı, pulse oksimetre
Görüntüleme
AC grafi, BT, bronkoskopi
BELİRTİ VE BULGULAR

• Dispne, takipne, • Bilinç ve davranış

bradipne bozuklukları
• Siyanoz • Güçsüzlük,
• Taşikardi huzursuzluk
• Baş ağrısı, anjina • Asteriksis (flapping
tremor)
• Yardımcı solunum
kaslarının solunuma
katılması
• Pulsus paradoksus
• Papil ödem
• Nöbet, koma
TANI
Arter kan gazları analizi :
– Solunum yetmezliği tanısı ve şiddetinin
belirlenmesi
– SY nin takibi için bazen sık tekrarı
gerekebilir
– Heparinli enjektörle alınan kanda pH,
PaO2, PaCO2, HCO3 değerlendirilir
– Arteriyel kateterizasyon veya pulse
oksimetre ile takip
TANI
AKG normal değerleri

• pH: 7.35-7.45
• PaO2: 80-100 mmHg
• PaCO2: 35-45 mmHg
• SaO2: %96
• HCO3: 22-26 mEq/L
TANI
• Solunum fonksiyon testleri(DLCO,
MĠP,..)
• Radyolojik yöntemler (PA akc. grafi,
CT…)
• EKG
• Sağ kalp kateteri
• Diğer
– V/P scan
– Polisomnografi gibi
TEDAVİ İLKELERİ
Hipoksemi SY’den ölüme neden olabilir
• Asıl amaç hipoksemiyi önleme ve
düzeltmek
• İkinci amaç CO2 ve solunumsal asidozu
kontrol
• SY’ne neden olan hastalığın tedavisi
• MSS ve kardiovasküler monitörizasyon ve
tedavi
– Konvülzyon, koma, aritmiler, AMI, ...
TEDAVİ İLKELERİ
Tedavide ilk basamak tedavinin uygulanacağı uygun yeri
seçmektir; yoğun bakım ünitesi veya ara bakım ünitesi.
Hastanın uygun kliniğe alınması
-Yoğun bakım
Havayolunun sağlanması
Hastanın takip edildiği ilk birkaç dakika veya saat içinde
progresif hipoksemi veya hiperkapninin gözlenmesi durumunda
entübasyon ve mekanik ventilasyona geçilmelidir.
Hipoksemi ve hiperkapninin düzeltilmesi
- PaO2 60 mmHg
- SatO2 %90
- Uygun Htc ve Kardiyak Output sağlanarak
Altta yatan hastalığın tedavisi
OKSIJEN TEDAVISI

Kesin endikasyonlar Şüpheli

endikasyonlar
• Akut hipoksemi
• Komplike olmayan MĠ
• Kardiyak ve pulmoner arrest
• Hipoksemisiz şiddetli
• Hipotansiyon (< 90 mmHg) dispne
• Kardiyak çıktı düşüklüğü • Orak hücreli anemi krizi
• Metabolik asidoz(HCO3 < 18 • Angina pektoris
mmol/L)
• Solunum sıkıntısı ( >24 /dk)
TEDAVI

• Noninvaziv mekanik ventilasyon

• İnvaziv mekanik ventilasyon

 MEKANİK
VENTİLASYO
Hastanın kendi başına solunum işini
N
yürütmedeki yetersizliğine bağlı olarak bir
makine aracılığıyla hastaya pozitif veya negatif
basınç ile yardım etme işlemi olarak tanımlanır.

ENDİKASYONLARI;
• Apne
• Akut solunum yetersizliği
• Gerçekleşmek üzere olan solunum
yetersizliği
• Solunum etkinliğinin azalması
• Solunum işinin artması
KATILIMINIZ İÇİN TEŞEKKÜRLER
KAYNAKÇA

🠶 Cukurova Medical Journal ,Review Article

🠶 Yrd Doç Dr Müge Aydoğdu,Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs
Hastalıkları Anabilim Dalı Yoğun Bakım Ünitesi
🠶 Doç.Dr. Akın Kaya,Ankara Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları
Solunum Yoğun Bakım Ünitesi
🠶 Türk Toraks Derneği
🠶 Acil Tıp Uzmanları Derneği