TÜRK GIDA KODEKSİ GIDA ETİKETLEME VE

TÜKETİCİLERİ BİLGİLENDİRME YÖNETMELİĞİ

M.Emel MOLLA
Gıda Yüksek Mühendisi
Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü
Gıda İşletmeleri ve Kodeks Daire Başkanlığı
Bursa, 2017

25.03.2024 1
 İÇERİK

 Türk Gıda Kodeksi Gıda Etiketleme Ve

Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliği
 Türk Gıda Kodeksi Gıda Etiketleme Ve
Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliği
Hakkında Kılavuz

25.03.2024 2
 TGK Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliği

TGK Gıda Etiketleme

ve Tüketicileri
1169/2011/EC
Bilgilendirme
Yönetmeliği

TGK Beslenme Ve
Sağlık Beyanları 1924/2006/EC
Yönetmeliği

TGK Etiketleme
29/12/2011
Yönetmeliği
25.03.2024 3
 TGK Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliği

• 26 OCAK 2017 • Yönetmeliğin yayımından

• (29960 mükerrer sayılı önce faaliyet gösteren
Resmi Gazete) işletmeler (ithalat da
dahil)
• 31 Aralık 2019

YAYIM UYUM
ZORUNLULUĞU

25.03.2024 4
 TGK Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliği

Uygulamaya ilişkin ilave düzenlemeler

Gerek görüldüğünde bu Yönetmelik hükümlerinin
D D E uygulamasına yönelik hazırlanacak talimat veya
MA kılavuzlar, Bakanlık internet sitesinde yayımlanır.
48

KILAVUZ
17 Temmuz 2017
http://www.tarim.gov.tr/GKGM/Belgeler/Mevzuat/Talimat/
TGK_Gida_Etiketleme_Tuketici_Bilgilendirme_Yonetmelik_Kilavuzu.pdf

25.03.2024 5
 AMAÇ

Gıda hakkında bilgilendirme

açısından tüketicilerin üst
düzeyde korunmasına ilişkin
kuralları belirlemek

25.03.2024 6
 KAPSAM

GIDA
İŞLETMECİLERİNE GIDA ZİNCİRİNİN TÜM
AŞAMALARINDA
25.03.2024 7
 GIDA İŞLETMECİSİ KİMDİR?

Gıdayı kendi adı veya ticari unvanı altında piyasaya arz eden kişi

??

25.03.2024 8
 KAPSAM

SON TÜKETİCİYE SUNULMASI

AMAÇLANAN TÜM GIDALAR

TOPLU TÜKETİM YERLERİNE TOPLU TÜKETİM YERLERİ

HANGİ TARAFINDAN SUNULAN
YÖNELİK OLARAK GIDALAR???
HAZIRLANAN GIDALAR GIDALAR

GIDA İŞLETMECİLERİ
ARASINDA ARZ EDİLEN
GIDALAR

25.03.2024 9
 ETİKETLEMEYE İLİŞKİN HÜKÜMLER

Yatay ve dikey gıda kodeksinde yer alan

etiketlemeye ilişkin hükümler ve belirli
TÜRK
GIDA gıdalar için yürürlükte olan özel mevzuatta
KODEKSİ
belirlenen etiketleme gereklilikleri saklı
YATAY kalmak kaydıyla uygulanır.

 TGK Salça ve Püre Tebliği

DİKEY
 TGK Sofralık Zeytin Tebliği
 TGK Meyve Suyu ve Benzeri Ürünler
Tebliği

25.03.2024 10
 YENİ TANIMLAR
Tüke
Temel görüş alanı birim tim
ns i
ra
e fe RA)
R m( ı
alı oran Görüş alanı Gıda hakkında
bilgilendirme
Reklam

Gluten Poliol Gıda enzimi Okunabilirlik

n Gıda hakkında
Gıda hakkında Uzakta
zorunlu iletişim bilgilendirme
ı mevzuatı
bilgilendirme araçlar

25.03.2024 11
 TEMEL GÖRÜŞ ALANI

TEMEL GÖRÜŞ ALANI

Bir ambalajın, tüketici tarafından ilk bakışta
yüksek bir olasılıkla görülmesi beklenen,
gıdanın karakteri ve doğası ve
uygulanabilirse markasına dayanarak
tüketicinin ürünü hemen tanımasına imkân
veren ve birden fazla bulunması halinde gıda
işletmecisi tarafından seçilen görüş alanı

25.03.2024 12
 TEMEL GÖRÜŞ ALANI

25.03.2024 13
 TEMEL GÖRÜŞ ALANI

25.03.2024 14
 TÜKETİM BİRİMİ

Ambalajın veya etiketin

üzerinde adedi veya ağırlığı
belirtilen ve ambalajın içinde
ağırlıkları aynı olan paket,
dilim, adet, draje, tane ve
benzeri şekildeki ayrı her bir
birim
Porsiyon büyüklüğü belirlenmiş
gıdanın Yönetmelikte belirtilen
Gıdaların Porsiyon Büyüklükleri
(Ek-12) dışındaki tek kullanımlık
ambalajda sunulduğu tek birim

Hazır
ambalajlı
gıdalar

25.03.2024 15
 TÜKETİM BİRİMİ

25.03.2024 16
 YENİ UYGULAMALAR

 Gıdanın dondurulduğu tarih

 Toplu tüketim yerlerinde bildirilecek zorunlu bilgiler
 Gluten ile ilgili isteğe bağlı bilgilendirme
 Mesafeli satış (internet vb.)
 Zorunlu Beslenme bildirimi (Hazır ambalajlı
gıdalarda)

25.03.2024 17
 GIDA HAKKINDA ZORUNLU BİLGİLENDİRMENİN İLKELERİ

 Gıdanın kimliği ve bileşimi, özellikleri veya diğer

m ız
anl lu ı ğ ı nitelikleri
B a k n
zoru dirme  Tüketici sağlığının korunması
i l g ilen rını
b l la re  Gıdanın güvenilir kullanımı
kura en nele
l i rl erk diyor?  Özel beslenme ihtiyaçları olanlar dahil tüketicilerin
be kat e
dik
bilinçli olarak seçim yapmasını sağlayacak besin
öğeleri
 Tüketicilerin bilinçli seçim yapmalarını sağlamak
için, tüketicilerin çoğunluğu tarafından özel olarak
önem verilen belirli bilgilere duyulan yaygın ihtiyaç
ve güvenilir gıdanın piyasaya arzı

25.03.2024 18
25.03.2024 19
25.03.2024 20
25.03.2024 21
 DOĞRU BİLGİLENDİRMEYE İLİŞKİN KURALLAR
(1) Gıda hakkında bilgilendirme, özellikle;
a) Gıdanın başta doğası, kimliği, özellikleri, bileşimi, miktarı, dayanıklılığı, menşe ülkesi,
imalat veya üretim metodu olmak üzere başlıca nitelikleri açısından,
b) Gıdanın sahip olmadığı etkilere veya özelliklere atıfta bulunarak,
c) Tüm benzer gıdalar aynı niteliklere sahip olduğu halde, belli bir gıdanın özel niteliklere
E
A DD sahip olduğunu ileri sürerek ve özellikle belirli bileşenler ve/veya besin öğelerinin varlığını
M 7 veya yokluğunu özel olarak vurgulayarak,
ç) Gıdanın bileşiminde doğal olarak bulunan bir öğe veya gıdada normal olarak kullanılan bir
bileşen farklı bir öğe veya farklı bir bileşen ile ikame edildiği halde, görünüş, tanımlama veya
resimli gösterimler vasıtasıyla söz konusu gıdada o öğenin veya o bileşenin varlığını ima
ederek,
yanıltıcı biçimde olamaz.
(2) Gıda hakkında bilgilendirmenin doğru, açık ve tüketici için kolay anlaşılır olması sağlanır.
(3) Özel beslenme amaçlı gıdalar ile ilgili mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla, gıdanın
bir hastalığı önleme, tedavi etme veya iyileştirme özelliğine sahip olduğuna dair
bilgilendirme yapılamaz, bu tür özelliklere atıfta bulunulamaz.
(4) Bu maddenin birinci, ikinci ve üçüncü fıkralarında yer alan hükümler; gıdanın reklâmı ile
gıdanın tanıtımı; özellikle de şekli, görünüşü veya ambalajı, kullanılan ambalaj malzemesi,
25.03.2024 düzenlendiği biçim ve sergilenme şekli için de uygulanır. 22
 DOĞRU BİLGİLENDİRMEYE İLİŞKİN KURALLAR

GIDA HAKKINDA BİLGİLENDİRME

TÜKETİCİYİ YANILTICI BİÇİMDE
OLAMAZ.

GIDA HAKKINDA BİLGİLENDİRME

TÜKETİCİ AÇISINDAN
DOĞRU
AÇIK
KOLAY ANLAŞILIR
OLMALIDIR.

25.03.2024 23
25.03.2024 24
25.03.2024 25
 DOĞAL

25.03.2024 26
 NE ZAMAN DOĞAL???

 Tek bileşenden oluşan (katkı, aroma vb. dahil hiçbir ilave

bileşen içermeyen)
 Fiziksel, enzimatik veya mikrobiyolojik işlemler
dışında herhangi bir işleme tabi tutulmamış
 Bitki, algler, mantar, hayvan, mikroorganizma veya mineral
kaynaklı
 Doğal yapısında önemli bir değişikliğe sebep olacak
herhangi bir işlem uygulanmamış gıdalarda
DOĞAL
ifadesi kullanılabilir.

25.03.2024 27
25.03.2024 28
 Doğal Bileşenlerden Üretilmiştir ???

Bir gıdanın üretiminde kullanılan tüm bileşenler

- doğal - ise;

«Doğal bileşenlerden üretilmiştir»

«Doğal bileşenler kullanılmıştır»
«Doğal bileşenler içerir»

gibi ifadeler kullanılabilir.

«DOĞAL bileşenlerden üretilmiştir»

DOĞAL bileşenler
% 100 DOĞAL

25.03.2024 29
 NEGATİF VE
POZİTİF
BEYANLAR

25.03.2024 30
 NEGATİF VE POZİTİF BEYANLAR

Bir gıdada doğasından gelen hariç olmak üzere;

 Türk Gıda Kodeksi Gıda Katkı Maddeleri Yönetmeliği gereğince

katkı maddesi kullanımına izin veriliyorsa,
 Taşınma prensibi ile herhangi bir bileşenden taşınmış bir gıda
katkı maddesi yoksa,

«Katkısız»

«Katkı maddesi içermez/bulunmaz/yoktur»

gibi ifadeler kullanılabilir.

25.03.2024 31
 NEGATİF VE POZİTİF BEYANLAR

%100 katkısız
Tamamen Katkısız
En katkısız
Hiç katkı yoktur

25.03.2024 32
 NEGATİF VE POZİTİF BEYANLAR

Türk Gıda Kodeksi Gıda Katkı Maddeleri

Yönetmeliği gereğince kullanımına izin verilen
ve bir veya birden fazla katkı maddesi içeren
gıdalarda, belli bir katkı maddesinin sadece
fonksiyonel sınıf adına atıfta bulunan “………
içermez” şeklindeki ifadeler kullanılabilir.

«Renklendirici içermez»

«Koruyucu içermez»

25.03.2024 33
 İFADE NEDENİ UYGUN UYGUN DEĞİL
Yapay renklendirici Mevzuatta “yapay 
içermez renklendirici” tanımı yok
MSG içermez Katkı maddesi adına atıfta 
bulunulması gıda katkı
maddesi kullanılmadığı
algısı yaratacağından

Türk Gıda Kodeksi Türk Gıda Kodeksi Gıda 

gereğince .… (gıdanın adı) Katkı Maddeleri
…. katkı maddesi içermez Yönetmeliği gereğince
katkı maddesi kullanımına
izin verilmeyen gıdalar

Türk Gıda Kodeksi Balda katkı maddesi 

gereğince bal katkı kullanımına izin
maddesi içermez verilmemektedir.

Türk Gıda Kodeksi Katkı maddesi adına atıfta 

gereğince (gıdanın adı) bulunulması gıda katkı
(fonksiyonel sınıf) içermez maddesi kullanılmadığı
algısı yaratacağından

25.03.2024 34
 NEGATİF VE POZİTİF BEYANLAR

İÇERMEZ İÇERİR
Ayçiçek yağı içermez Zeytinyağı kullanılmıştır
Glukoz şurubu içermez Pancar şekeri kullanılmıştır.
(invert şeker hariç)
Palm yağı içermez

Tüm benzer gıdalar aynı niteliklere sahip olduğu halde, belli bir gıdanın özel niteliklere
sahip olduğunu ileri sürerek ve özellikle belirli bileşenler ve/veya besin öğelerinin
varlığını veya yokluğunu özel olarak vurgulayarak tüketicileri yanıltıcı olamaz !!!

25.03.2024 35
 İZİN VERİLEN DİĞER BEYANLAR

«Vejetaryenler / Veganlar için uygundur»

« Domuz yağı/eti içermez»

25.03.2024 36
 % 100

25.03.2024 37
 %100 İFADESİ

Piyasada yer alan benzer

gıdalarla karıştırılabilecek
gıdalarda %100 ifadesi
kullanılabilir.

Mevzuata uygun şekilde

farklı alternatif bileşenler
kullanılarak üretilebilen % 100 malt
gıdalarda ilgili bileşenler % 100 pancar
için sadece bu bileşeni şekeri
vurgulayan ifadeler
kullanılabilir.
TGK Meyve Suyu
ve Benzeri
Ürünler Tebliği

25.03.2024 38
 %100 İFADESİ

%100 doğal
%100 katkısız
% 100 geleneksel
% 100 taze
% 100 saf
% 100 …..

25.03.2024 39
 DİĞER BAZI TERİMLER

25.03.2024 40
 DİĞER BAZI TERİMLER

*** Gerçek / Hakiki” vb.terimlerin kullanımı

Gıdanın adını veya gıdanın bileşenlerini vurgulamak için

“Gerçek/Hakiki” vb. terimler kullanılamaz.

“Hakiki bal”, “Gerçek meyve/meyveli”, “Hakiki Maraş Dondurması” vb.

ifadeler kullanılamaz.

25.03.2024 41
 DİĞER BAZI TERİMLER

*** “Ev yapımı”, “… tadında”, “…. tat” vb. ifadelerin kullanımı

Endüstriyel ölçekte üretilen gıdalar için “ev yapımı” ifadesi kullanılamaz.

Ancak “ev yapımı tadında”, “geleneksel tat” vb. ifadeler tüketici tercihine
bırakıldığından kullanılabilir.

25.03.2024 42
 DİĞER BAZI TERİMLER

*** “Saf” teriminin kullanımı

“Saf” teriminin kullanılması, aynı gıdanın “saf

olmayan” alternatiflerinin de bulunabileceği algısı
yaratacağından gıdalar için “saf” ifadesi
kullanılamaz.

***“Günlük”teriminin kullanımı

Günlük terimi sadece raf ömrü 24 saat olan

gıdalar için kullanılabilir. Bir gıdanın etiketinde
“Günlük” teriminin kullanılması halinde üretim
tarihi de zorunlu olarak verilir.
25.03.2024 43
 DİĞER BAZI TERİMLER

***“Geleneksel” teriminin kullanımı

“Geleneksel” teriminin gıdanın adında kullanılabilmesi için;

 Belirli gıdalara veya gıda gruplarına yönelik olarak yayımlanan dikey gıda
kodeksinde tanımlanmış olması (Geleneksel reçel) veya;
 Türk Patent Enstitüsü tarafından tescillenmiş olması veya;
 Geleneksel üretim, işleme yöntemi, geleneksel bileşim, geleneksel
hammadde veya malzeme açısından en az otuz yıl süreyle kullanıldığının
kanıtlanmış olması gerekir.

25.03.2024 44
 DİĞER BAZI TERİMLER

***“Orijinal” teriminin kullanımı

“Orijinal” terimi, bir gıda işletmecisi tarafından üretilen gıdalar arasında

orijinal şekli veya temel bileşimi, tüketici tarafından benimsenebilecek bir
süre boyunca değişmeden kalan ve daha sonra farklı çeşitleri üretilen bir
gıdanın, aynı işletmeci tarafından kendi kategorisinde piyasaya arz edilen ilk
ürün olduğunu göstermek için kullanılabilir.

“Orijinal” terimi bir gıdanın, farklı gıda işletmecileri tarafından üretilen aynı
kategorideki diğer gıdalardan daha orijinal, daha özgün, daha iyi, vb.
olduğunu ima edecek şekilde kullanılamaz.

25.03.2024 45
 DİĞER BAZI TERİMLER

***“Yüksek Kaliteli, “Premium”, “Quality”, Kaliteli” Best/Finest/En …..,

“Süper” Bol, Ekstra, Daha Fazla vb. terimlerin kullanımı

Bu tür terimler, piyasada bulunan diğer firmaların aynı ürün grupları

arasında kaliteli, premium, en iyi, en güzel, en lezzetli vb. olduğunu ileri
sürecek şekilde kullanılamaz.
Bu tür terimlerin yanıltıcı olmaması için, söz konusu gıdanın; süper,
en iyi, en kaliteli vb. olduğu ve/veya herhangi bir bileşeninin bol, ekstra vb.
olduğu vurgulanan durumlarda, etikette öne çıkarılan bu özelliğin (en
kaliteli, bol sütlü vb.) ne anlama geldiğine/gıdanın hangi özelliğinden
kaynaklandığına dair ilave bir ifadeye yer verilmelidir.
 “En …. çikolatamız” ifadesi, farklı çikolata çeşitleri üreten bir firmanın
ürettiği çikolatalar arasından belirgin bir özelliği açısından en iyi olanı öne
çıkarmak adına kullanılabilir.
25.03.2024 46
 DOĞRU BİLGİLENDİRMEYE İLİŞKİN KURALLAR

Özel beslenme amaçlı gıdalar ile ilgili mevzuat hükümleri saklı

kalmak kaydıyla, Bir hastalığı önleme, tedavi etme veya iyileştirme
özelliğine sahip olduğuna atıfta bulunmak

YANILTICIDIR!

Takviye edici gıdaların etiketinde

«Sadece eczanelerde satılır»

25.03.2024 47
 DOĞRU BİLGİLENDİRMEYE İLİŞKİN KURALLAR

Üretiminde meyve/sebze yerine tamamen aroma verici

kullanılan bir gıdanın etiketinde meyve/sebze görseli
kullanılması durumunda gıdanın “aromalı” olduğu görselin
bulunduğu yerde vurgulanmalı ya da gıdanın adında
“aromalı” olduğu belirtilmelidir.

25.03.2024 48
 DOĞRU BİLGİLENDİRMEYE İLİŞKİN KURALLAR

Yenilebilir buz karışımlı gıdaların bileşiminde “süt ve

türevi” hiç bir bileşen bulunmadığı durumlarda bu gibi
gıdaların etiketlerinde inek, koyun vb. görsellere yer
verilmez.

Bal aromalı şurup etiketinde bal peteği, arı resmi, kovan

gibi gıdanın bal olduğu algısı yaratacak görseller
kullanılamaz. Etiketinde bal aromalı şurup adı ön yüzde
tüketicinin kolayca fark edebileceği bir şekilde belirtilir.

25.03.2024 49
 SORUMLULUKLAR

Gıda hakkında bilgilendirmeden(bilgilerin varlığı ve doğruluğu), gıdayı kendi adı

veya ticari unvanı altında piyasaya arz eden gıda işletmecisi, ithal edilen gıda
hakkında bilgilendirmeden ise ithalatçı sorumludur.

Gıda işletmecisi kendi markası altında başka bir işletmeye fason olarak üretim
yaptırıyor ise ilgili mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla gıda hakkında
bilgilendirmeden fason yaptıran gıda işletmecisi sorumludur. “İşletme kayıt
numarası” veya “tanımlama işareti” bilgisi ise üretimi yapan işletmeciye ait
olmalıdır.
25.03.2024 50
 MESAFELİ SATIŞTA SORUMLULUK

Mesafeli satış kapsamında bir gıda işletmecisi ürünü kendisi üretip kendisi
pazarlıyor ise KENDİSİ sorumludur.

Mesafeli satış kapsamında başka bir gıda işletmecisi tarafından üretilen ürün
ile ilgili zorunlu bilgilendirmenin satış öncesinde tüketiciye sunulmasından;

MESAFELİ SATIŞ İŞLETMECİSİ (e-ticaret, televizyon, telefon vb. araçlar ile

ÜRÜNÜN SATIŞINA ARACILIK EDEN İŞLETME) sorumludur.

Teslimat sırasında gıda hakkında zorunlu bilgilendirmenin tüketiciye

sunulmasından;
Ürünü son tüketiciye mesafeli satışa aracılık eden işletme ulaştırıyor ise
KENDİSİNE,
Ürünün son tüketiciye sunulmak üzere siparişi alınarak üretici tarafından
gönderilmesi durumunda ÜRETİCİ İŞLETMECİYE aittir.

25.03.2024 51
 OTOMATİK SATIŞ MAKİNELERİ SORUMLULUK

Otomatik satış makinelerinde veya otomasyon sistemi ile çalışan ticari tesislerde
satışı yapılan hazır ambalajlı olmayan gıdalar için zorunlu bilgiler;
 Gıdanın adı
 Alerjen bilgileri

Bu bilgilerin tüketiciye ulaşmasında sorumluluk makinenin ya da tesisin

işletmecisi sorumludur.

25.03.2024 52
 SORUMLULUKLAR

Son tüketiciye veya toplu tüketim yerlerine yönelik olmayan

bir gıdayı diğer gıda işletmecilerine arz eden gıda
işletmecileri; gıdayı son tüketiciye arz edecek gıda
işletmecisinin gıda hakkında bilgilendirme mevzuatına
uyabilmesi için gerekli bilgilerin sağlandığını garanti eder!

Örnek:
Un fabrikasından ekmek fırınına un gönderilmesi

25.03.2024 53
 ZORUNLU BİLGİLER

 Gıdanın adı *
 Bileşenler listesi.
 Alerjiye veya İntoleransa Neden Olan Belirli Madde veya Ürünler
(Yönetmelik Ek-1)
 Belirli bileşenlerin veya bileşen gruplarının miktarı.
 Gıdanın net miktarı*
 Tavsiye edilen tüketim tarihi veya son tüketim tarihi.
 Özel muhafaza ve/veya kullanım koşulları.
 Gıda işletmecisinin adı veya ticari unvanı ve adresi.
 İşletme kayıt numarası veya tanımlama işareti.
 Menşe ülke.
 Kullanım bilgisi olmadığında gıdanın uygun şekilde tüketimi mümkün
değilse, gıdanın kullanım talimatı.
 Hacmen % 1,2’den fazla alkol içeren içeceklerde hacmen gerçek alkol
derecesi *
 Beslenme bildirimi.

(*) Aynı görüş alanında verilir. (bir ambalajın tek bir bakış
noktasından okunabilen tüm yüzeyleri)
25.03.2024 54
 İLAVE ZORUNLU BİLGİLER (EK-2)

Meyankökü içerir. Yüksek miktarda

Koruyucu Tatlandırıcı(lar) Yüksek tansiyon kafein içerir. Çocuklar Bitkisel
atmosferde içerir.” veya hastaları aşırı veya hamile ya da sterol/bitkisel
ambalajlanmıştır Tatlandırıcılı tüketimden emziren kadınlar için stanol ilaveli
kaçınmalıdır tavsiye edilmez

Şeker/şekerler ve Aspartam
Aşırı tüketimi
tatlandırıcı içerir (fenilalanin
Domuzdan elde
laksatif etki
Şekerli ve kaynağı) içerir
Alkol içerir edilen … içerir
yaratabilir
tatlandırıcılı

25.03.2024 55
 İLAVE ZORUNLU BİLGİLER (EK-2)

- Dondurulmuş et, dondurulmuş hazırlanmış et

karışımları ve dondurulmuş işlenmemiş balıkçılık
ürünleri
“Dondurulduğu tarih veya ürünün bir kereden fazla
dondurulduğu durumlarda ilk kez dondurulduğu tarih”

…. gıdanın adının yanında

…. etiket üzerinde
…. bileşenler listesinin hemen ardında
…. gıdanın adı ile aynı görüş alanı içinde
…. bileşenler listesinde verilir.
25.03.2024 56
 ZORUNLU BİLGİLERİN BİLDİRİM ŞEKLİ

Belirgin kontrast
Kolayca görülebilecek Silinmeyecek şekilde
Açıkça okunabilecek
Bilgiler, herhangi bir şekilde gizlenemez, kapatılamaz, bölünemez ….

x-yüksekliği (5) : en az 1,2 mm

x-yüksekliği: en az 0,9 mm
en geniş yüzey < 80 cm²
25.03.2024 57
 ZORUNLU BİLGİLERİN BİLDİRİM ŞEKLİ

En geniş yüzeyi 10 cm² den küçük olan ambalajlarda

Gıdanın adı

list nler Alerjen bildirimi

es i
e şe

Net miktar
Bil

TETT veya STT

İşletme kayıt/onay no

25.03.2024 58
 HAZIR AMBALAJLI OLMAYAN GIDALAR

Tüketicinin talebi Doğrudan satış için

doğrultusunda hazır ambalajlı
paketlenerek - Gıdanın adı
hale getirilmiş olan - Alerjenler
satılan gıdalar gıdalar
- Gıdanın adı - TETT ya da STT
- Gıdanın adı - Gıda İşletmecisi
- Bileşenler listesi - Bileşenler listesi YENİ DÜZENLEME
- Alerjenler Unvan ve Adres
- Alerjenler - Menşe
- TETT ya da STT - TETT ya da STT
- Gıda İşletmecisi - Alkol ve Domuz (Ek-2)
- Menşe
Unvan ve Adres
- Menşe

25.03.2024 59
 HAZIR AMBALAJLI OLMAYAN GIDALAR

• Gıdanın adı
• Alerjenler Talep edilmesi halinde, satın alan
• TETT ya da STT kişi zorunlu bilgilerin tümü hakkında
• Gıda İşletmecisi Unvan ve Adresi
• Menşe bilgilendirilir.
• Alkol ve Domuz kaynaklı bileşene
ilişkin bildirim

• Gıdanın adı
• Bileşenler listesi.
• Alerjiye veya İntoleransa Neden Olan Belirli Madde veya Ürünler
• Belirli bileşenlerin veya bileşen gruplarının miktarı.
• Gıdanın net miktarı
• Tavsiye edilen tüketim tarihi veya son tüketim tarihi.
• Özel muhafaza ve/veya kullanım koşulları.
• Gıda işletmecisinin adı veya ticari unvanı ve adresi.
• İşletme kayıt numarası veya tanımlama işareti.
• Menşe ülke.
• Kullanım bilgisi olmadığında gıdanın uygun şekilde tüketimi mümkün değilse,
gıdanın kullanım talimatı.
• Hacmen % 1,2’den fazla alkol içeren içeceklerde hacmen gerçek alkol derecesi
• Beslenme bildirimi.
25.03.2024 60
 HAZIR AMBALAJLI OLMAYAN GIDALAR

Hazır ambalajlı gıdaların satış yerinde orijinal ambalajının

bozularak daha küçük ambalajlar haline getirilmesi halinde
(Teneke peynir , zeytin vb.) :

1- Yeni bir TETT/STT belirlenmesi gerekmekte

2- Satış yeri tarafından bu tarih belirlenirken üretici işletmenin
tavsiyesi dikkate alınabilir.
3- Bu durumda üretici işletme bilgisinin tüketiciye sunulması
doğru bilgilendirme açısından faydalı olacaktır.

25.03.2024 61
 GIDANIN ADI

Resmi Ad
- Kaşar Peyniri
İlgili gıda kodeksi - Üzüm pekmezi
- …. Takviye Edici Gıda

Tanımlayıcı Ad
- Karamel dolgulu yumuşak şekerleme
- Kokolin kaplamalı kestane püresi

Alışılagelmiş ad
- Tarhana
- Muhallebi

Hiçbir ticari marka, marka adı veya ürünün içeriğini yansıtmayan özel ad ‘gıdanın adı’
25.03.2024 yerine geçemez. 62
 GIDANIN ADI

 Gıdanın ithal edildiği ülkede kullanılan adı, ithal edilmesi ve/veya

yerli üretilmesi durumunda gıdanın adı olarak kullanılabilir.

 Ancak, son tüketicinin o gıdanın gerçek doğasını anlaması ve

karıştırabileceği diğer gıdalardan ayırt etmesi sağlanamıyorsa,
gıdanın adına yakın bir yerde diğer tanımlayıcı bilgilere yer verilir.

Cappuccino tüketiciler tarafından Quark için taze peynir ifadesinin de

kolayca algılanabileceğinden ilave kullanılması gerekir.
25.03.2024 tanımlayıcı bilgilere gerek yoktur. 63
 GIDANIN ADI

Muz
Taze
Aromalı
Muz
Aromalı Süt
Süt
Geçiş
süresi

Aynı punto, aynı yazı tipi, arka plan vb.

25.03.2024 64
 GIDANIN ADINA EŞLİK EDEN ZORUNLU BİLGİLER (EK-15)

Gıdanın fiziksel
“toz” ıştır ”
ış ın lanm durumuna veya
“ geçirdiği özel
işleme ilişkin

“t üt s ü len m iş ” ‘gıdanın adında’ “kon bilgilerin

sant bulunmamasının
‘gıdanın adının yanında’ re” satın alan kişiyi
yanıltabileceği
durumlarda!!!
ul ara k
on dur “derin
“d m u ş ” dondu
l
kurutu rulmu
ş ”

25.03.2024 65
 BİLEŞİK BİLEŞENİN BİLEŞENLER LİSTESİNDE BELİRTİLMESİ

Bileşik bileşenin bileşenleri ağırlıkça azalan sıra kuralına uygun olacak

şekilde her biri ayrı birer bileşen şeklinde de verilebilir.
 Meyveli Turta, İçindekiler: Buğday unu, şeker, bitkisel yağ (palm,
ayçiçek), meyve %10 (çilek, böğürtlen, karadut), kabartıcı (amonyum
bikarbonat), …
 Meyveli Turta, İçindekiler: Buğday unu, şeker, bitkisel yağ (palm,
Ayçiçek), %5 çilek, %3 böğürtlen, %2 karadut, kabartıcı (amonyum
bikarbonat), …

25.03.2024 66
 BİLEŞENLER LİSTESİ

Gıdanın üretiminde veya hazırlanmasında bileşimini,

doğasını veya algılanan değerini değiştirmeksizin birbiri
yerine kullanılan bileşenler için:
<%2 …. ve/veya ….
>%2 …. ve/veya …. + Kodlama

25.03.2024 67
 ALERJİYE VEYA İNTOLERANSA NEDEN OLAN BELİRLİ MADDE VEYA ÜRÜNLERİN BİLDİRİMİ

 14 alerjen (EK-1)
 Bileşenler listesinde:

Punto, stil veya arka plan rengi ile vurgulama

 Bileşenler listesi yoksa; «…… içerir»
Örnek: Alkollü içeceklerde «Kükürtdioksit içerir»
 Gıdanın adı açıkça atıf yapıyor ise; bildirime gerek yok.
Örnek: Peynir, Tereyağı, Buğday Unu vb.
 Aynı alerjen maddeyi içeren her bileşen için ayrı ayrı bildirim

25.03.2024 68
 BİLEŞENLERİN MİKTAR BİLDİRİMİ

NE ZAMAN ZORUNLU?

 İlgili bileşen veya bileşen grubu, gıdanın adında yer alıyorsa

ÖRNEK: Çikolatalı süt, çilekli yoğurt

 Bileşen grubu miktarı toplam olarak verilebileceği gibi, bileşen

grubunu oluşturan bileşenlerin miktarlarının ayrı ayrı olarak da
verilmesi uygundur.

ÖRNEK
%10 Meyveli Kek veya Meyveli Kek %10 Meyve

İçindekiler: Buğday unu, şeker, bitkisel yağ (palm, ayçiçek), %10 meyve (çilek,
böğütlen, kara dut), kabartıcı (amonyumbikarbonat), …
veya
İçindekiler: Buğday unu, şeker, bitkisel yağ (palm, ayçiçek), %5 çilek, %3 böğürtlen,
%2 kara dut, kabartıcı (amonyumbikarbonat), …
25.03.2024 69
 BİLEŞENLERİN MİKTAR BİLDİRİMİ

 Bir bileşik bileşen gıdanın adında geçiyor ise bileşik bileşenin

miktarı da verilmelidir.

ÖRNEK: Kakaolu Krema dolgulu bisküvi

** “Kakaolu krema dolgusu”nun miktarı belirtilirken, “kakao”nun da

miktarı da verilmelidir:

İçindekiler: Buğday unu, bitkisel yağ (ayçiçek), şeker, kakaolu krema

dolgusu %20 (şeker, bitkisel yağ (palm), kakao tozu (%5), aroma
verici), tuz.

Not: Kakaolu krema dolgusu”nun miktarı belirtilirken, “kakao”nun da

miktarı verilmelidir. Bu durumda bileşenler listesinin düzenlenme
biçimine bağlı olarak kakao miktarı, bileşik bileşen üzerinden
verilebileceği gibi son ürün üzerinden de belirtilebilir.
25.03.2024 70
 BİLEŞENLERİN MİKTAR BİLDİRİMİ

 İlgili bileşen veya bileşen grubu tüketici tarafından genellikle

gıdanın adı ile ilişkilendiriliyorsa

İçindekiler: Buğday unu, kıyma (%...), soğan, domates,

çeşitli baharatlar (Kıymanın miktarı verilmelidir)

25.03.2024 71
 BİLEŞENLERİN MİKTAR BİLDİRİMİ

 İlgili bileşen veya bileşen grubu, etiket üzerinde kelimeler, resimler

veya grafikler ile vurgulanıyorsa

 ÇİLEK MİKTARI

o l te reyağlı
B

Ekstra peynirli

ll ı
Portaka

25.03.2024 72
 NET MİKTAR

 Sıvı ürünlerde hacim,

 Diğer ürünlerde kütle birimleriyle

İlave kurallar ve istisnalar = EK 6

- Hacmi veya kütlesi önemli ölçüde kayba
uğrayanların tane ile satılması veya satın
alan kişinin huzurunda tartılarak satılması
- < 5 g veya 5 ml (baharat ve bitkiler hariç)
- Parça adedinin dışarıdan açık bir şekilde
görülebilmesi ve kolayca sayılabilmesi veya
etiket üzerinde belirtilmesi koşuluyla, normal
25.03.2024
olarak tane ile satılan gıdalar 73
 NET MİKTAR

 Glaze işlemi uygulanmış

Net Ağırlık: gıdalarda; net ağırlık glazesiz
gıdanın ağırlığıdır.

Süzme Ağırlık:

25.03.2024 74
 TARİH BİLDİRİMİ

Mikrobiyolojik açıdan kolay bozulabilen ve bu

yüzden kısa bir süre sonra insan sağlığı
açısından tehlike teşkil etmesi muhtemel olan
gıdalarda “son tüketim tarihi”

Diğer gıdalarda;

Tavsiye Edilen Tüketim Tarihi (TETT): Uygun

şekilde muhafaza edildiğinde, gıdanın kendine
has özelliklerini koruduğu süreyi gösteren tarihi
 Use by, Expiry, Best before, BBD vb. diğer
dillerdeki karşılıklar veya kısaltmalar
Yönetmelik hükümlerine ilave olarak
verilebilir.
 Atıf yapılan yerde birden fazla tarih
bulunması durumunda tüketicinin
anlayabileceği şekilde tarih bildirimi yapılır!

25.03.2024 75
 Menşe Ülke Bildirimi

 Gıdanın menşe ülkesi, uygun ifadeler kullanılarak

kısaltma yapılmadan açık olarak belirtilir.
Ana bileşenin menşei gıdanın menşeinden farklı ise,
gıdaya eşlik eden bilgilerin veya bir bütün olarak gıdanın
etiketinin o gıdanın ana bileşeninin gerçek menşe ülkesi
hakkında tüketiciyi yanıltacağı durumlarda
- Ana bileşenin menşei de belirtilir ya da
- Ana bileşenin menşeinin gıdanın menşeinden farklı olduğu
belirtilir.

«Yerli ve ithal hammaddeler kullanılarak

Türkiye’de paketlenmiştir.»
25.03.2024 76
 Alkol derecesi

Hacmen %1,2’den fazla alkol içeren içecekler

hacmen % alkol derecesi verilir (EK-8)

 2204 tarife pozisyonunda yer alan ürünlerde alkol derecesi, bu ürünlerle

25.03.2024 ilgili gıda kodeksine uygun olarak belirtilir. 77
 «Alkol içerir»

Alkol derecesi verme zorunluluğu bulunan bu

ürünlerde Ek-2 (İlave Zorunlu Bilgiler)’de yer
alan «Alkol içerir» bildirimine gerek yoktur.

Bir gıdanın üretiminde bileşen ve/veya

bileşik bileşenin bileşeni olarak etil alkol
ve/veya alkollü içki kullanılmış ise etikette

ALKOL İÇERİR
Madde 23 istisna (Örneğin Aromalarda taşıyıcı olarak kullanılan alkol)
25.03.2024 78
 «Domuz Kaynaklı Bileşen Bildirimi»

Gıdada bileşen ve/veya bileşik bileşenin

bileşeni olarak domuzdan elde edilen herhangi
bir madde bulunuyorsa

«DOMUZDAN ELDE EDİLEN … İÇERİR»

Gıdanın Adı İle Aynı Görüş Alanı İçinde

25.03.2024 79
 BESLENME BİLDİRİMİ

BESLENME YÖNÜNDEN ETİKETLEME = BESLENME BİLDİRİMİ

TGK Gıda Etiketleme ve Tük.
TGK Etiketleme Yönetmeliği
Bilgilendirme Yönetmeliği
Grup 1 Grup 2 Enerji ve Besin Öğeleri
Enerji Değeri Enerji Değeri (100 g ya da 100 ml
üzerinden)
Yağ Yağ
Enerji (kj/kcal)
Karbonhidrat Doymuş Yağ
Protein Karbonhidrat Yağ (g)
Şeker YENİ DÜZENLEME - Doymuş Yağ (g)
Protein Karbonhidrat (g)
Lif - Şekerler (g)
Tuz/Sodyum Protein (g)
Tuz (g)
25.03.2024 80
 BESLENME BİLDİRİMİ

ZORUNLU BESLENME BİLDİRİMİ İÇİN:

Enerji ve Besin Öğeleri
 Enerji ve besin öğeleri bu sıralama ve
(100 g ya da 100 ml
ölçü birimleri ile
üzerinden)
 Gıdanın 100 g veya 100 ml’si üzerinden
bildirim zorunlu (istisnalar EK-14)
Enerji (kj/kcal)  İhmal edilebilir miktarda bulunan öğe
Yağ (g) için; beslenme bildirimine yakın yerde
«İhmal edilebilir miktar(lar)da … içerir»
- Doymuş Yağ (g) ya da tabloda «0 g», «< x g» gibi
Karbonhidrat (g) bildirimler yapılabilir. (Kılavuz)
 Tuz içeriğinin sadece gıdanın doğasında
- Şekerler (g) bulunan sodyumdan kaynaklandığı
durumlarda bu duruma ilişkin bir ifade
Protein (g) beslenme bildirimine çok yakın bir
Tuz (g) yerde yer alabilir.

25.03.2024 81
 BESLENME BİLDİRİMİ

100 g veya İLAVE ÖĞELER İLE İLGİLİ KURALLAR

Enerji ve besin öğeleri
100 mL için  Kırmızı öğelerden bir ya da birkaçı
Enerji (kj ve kcal) beslenme bildirimi tablosunda
Yağ (g) belirtilebilir.
- Doymuş yağ (g)  Yalnızca Ek-9’da yer alan vitamin ve
- Trans yağ (g) mineraller belirgin miktarda
- Tekli doymamış yağ (g) bulunuyorsa miktarı verilebilir.
- Çoklu doymamış yağ (g)  Miktar verilen vitamin veya mineralin
Karbonhidrat (g) referans alım oranı (%RA) = EK-9’da yer
- Şekerler (g) alan beslenme referans değerlerin
- Polioller (g) yüzdesi de verilmelidir.
- Nişasta (g)  Zorunlu ve ilave öğelerden oluşan
Lif (g)
tabloya başka bir besin öğesi yazılamaz.
Protein (g)
 Bu öğeler dışında bir besin öğesine
Tuz (g)
ilişkin beslenme beyanı yapılmış ise
Vitaminler (1)
tabloya yakın bir yerde bu besin öğesi
Mineraller (1)

25.03.2024 (1)
Yönetmelik Ek-9 Bölüm 1’de belirtilen
miktarına yer verilir. 82
 Beslenme Bildirimi

 Trans yağ ile ilgili beslenme bildirimi, diğer mevzuat hükümleri saklı
kalmak kaydıyla, sadece ilgili gıda kodeksinde tanımlanan sürülebilir
yağ/margarinler, yoğun yağlar, bitkisel yağlar ve bu yağları içeren
gıdaların %2’den fazla trans yağ içermesi halinde zorunludur.
 Sadece ilgili gıda kodeksinde tanımlanan sürülebilir yağ/margarinler,
yoğun yağlar, bitkisel yağlar ve bu yağları içeren gıdalarda trans yağ
miktarının %2’den az olması durumunda trans yağ miktarı isteğe bağlı
olarak verilebilir.

25.03.2024 83
 BESLENME BİLDİRİMİ

TGK ETİKETLEME YÖNETMELİĞİ

Günlük karşılama miktarı (GKM)

13 Aralık 2014
İSTEĞE BAĞLI

TGK GIDA ETİKETLEME VE TÜKETİCİLERİ BİLGİLENDİRME YÖNETMELİĞİ

Referans alım (RA) oranı

25.03.2024 84
 BESLENME BİLDİRİMİ

‘Ortalama bir yetişkinin referans alım (RA) değeri (8400 kJ / 2000 kcal)’

13 Aralık 2014

25.03.2024 85
 TEKRAR VERİLEBİLECEK BİLGİLER

e k c al )
j i (kJ v
ne r
Enerji E
ve kc al) Yağ (g)
(kJ ( g)
ş ya ğ
Doymu
e r l e r (g)
Şek
Tuz (g)
m e l Görüş
Te a ! !!
n ın d
Ala

25.03.2024 86
 BESLENME BİLDİRİMİ

Doğrudan tüketilemeyen, hazırlama talimatı verilmiş bir hazır kek karışımı için
beslenme bildirimi aşağıda şekillerde verilebilir:

1. veya 2. Seçeneğe
1.seçenek 2. seçenek
ilave olarak

Gıdanın satışa Hazırlama talimatına göre Tüketime hazır bir porsiyon

Besin Öğesi Birim sunulduğu hazırlanmış tüketime hazır veya tüketim birimi
gıdanın 100g’ı üzerinden*
toz halinin 100 g’ı

Enerji (kJ ve kcal)

Yağ (g)
- Doymuş yağ (g)
- Trans yağ (g)
Karbonhidrat (g)
- Şekerler (g)
Protein (g)
Tuz (g)

25.03.2024 87
 Beslenme Bildiriminin Zorunlu Olmadığı Gıdalar (Yönetmelik Ek-14)

Tek bir bileşenden veya bileşen grubundan oluşan işlenmemiş ürünler,

İşlenmemiş gıda; «Bölmenin, parçalamanın, derisini yüzmenin, kemiğinden ayırmanın, soymanın, temizlemenin,
ayıklamanın, öğütmenin, ezmenin, kesmenin, kıymanın, inceltmenin, dondurmanın, derin dondurmanın, soğutmanın,
kavuzunu ayırmanın, ambalajlamanın veya ambalajından çıkarmanın gıdanın doğal yapısında önemli bir değişikliğe
neden olmayacak işlemler olduğu kabul edilerek; doğal yapısında önemli bir değişikliğe sebep olacak herhangi bir işlem
uygulanmamış gıdalar»
olarak tanımlanmaktadır.

Örnek:

• Taze meyve ve sebzeler Bulgur, pirinç, şeker v.b. gıdalar

• Yumurta üretim teknolojisi gereği işlenmiş gıda
• Çiğ fındık, fıstık vb. beslenme
olarak değerlendirildiği için
• Bal
• Nohut, mercimek, fasulye, bakla, soya bildirimi yapılması zorunludur.
fasulyesi, bezelye ve börülce gibi baklagiller
• Taze balıkçılık ürünleri
• İşlenmemiş et ürünleri

25.03.2024 Beslenme bildirimi zorunlu değil 88

 GLUTEN İLE İLGİLİ İSTEĞE BAĞLI BİLGİLENDİRME

Gıdanın piyasaya arz edildiği Gluten içeren bir veya daha fazla bileşenin;
halinde gluten miktarı gluten içeriği azaltılarak
< 20 mg/kg veya
gluten içeren bileşenleri doğal olarak
Glutensiz glutensiz olan diğer bileşenler ile ikame
Gluten içermez edilerek özel olarak üretilmiş, hazırlanmış
Gluten yoktur vb. ve/veya işlemden geçirilmiş ise yandaki
+ bilgilere ilave olarak
Gluten intoleransı olan Buğday, çavdar, arpa, yulaf veya bunların melez «Gluten intoleransı olan bireyler için özel
bireyler için uygundur çeşitlerinden oluşan veya bunları içeren ve olarak formüle edilmiştir»
Çölyak hastaları için gluten içeriği azaltılarak özel olarak işlemden «Çölyak hastaları için özel olarak formüle
uygundur geçirilmiş olan gıdalarda gluten miktarı edilmiştir»
< 100 ppm (mg/kg)
Çok düşük gluten / Çok düşük glutenli
+
Gluten intoleransı olan bireyler için uygundur
Çölyak hastaları için uygundur

25.03.2024 89
 İSTEĞE BAĞLI BİLGİLENDİRME

Gluten intoleransı olan bireyler için özel olarak formüle edilmemiş ve

gluten içeriği 20 ppm altında olan gıdalarda glutensiz ifadesinin
kullanımı tüketiciyi yanıltmamalıdır.

Örneğin meyve suyu, aromalandırılmamış süt, su, şeker ve bunun gibi

benzer gıdaların gluten içermesi beklenmediğinden bu gibi ürünler için
“glutensiz” ifadesi kullanılamaz.

Ancak, benzer şekilde gluten intoleransı olan bireyler için özel olarak
formüle edilmemesine rağmen piyasada benzerleri gluten içerirken
gluten içermeyen (<20 ppm) gıdalarda glutensiz ifadesi kullanılabilir.

ÖRNEK
Kahvaltılık Gevrek (mısır ve pirinç kullanılarak üretilen), mısırdan
yapılmış makarna vb.

25.03.2024 90
 UYUM ZORUNLULUĞU

31/12/2015 tarihinden önce tescil

başvurusu 1169/2011
yapılmış veya tescillenmiş
ticari marka veya marka bulunduran
gıdalar,13 Aralık tarihine
31/12/2019 2014 kadar bu
Yönetmelik hükümlerine uymak
zorundadır.
31/12/2019
31/12/2019 tarihinden önce etiketlenen
veya piyasaya arz edilen gıdalar raf
ömrü sonuna kadar piyasada bulunabilir.

İthal edilen gıdaların etiketleri için de bu

süreç geçerlidir.

25.03.2024 91
 UYUM ZORUNLULUĞU

31/12/2015 tarihinden önce tescil

başvurusu 1169/2011
yapılmış veya tescillenmiş
DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİM
ticari marka veya marka bulunduran
gıdalar,13 Aralık tarihine
31/12/2019 2014 kadar bu
Yönetmelik hükümlerine uymak
zorundadır.
31/12/2019
31/12/2019 tarihinden önce etiketlenen
veya piyasaya arz edilen gıdalar raf
www.tarim.gov.tr ömrü sonuna kadar piyasada bulunabilir.
kodeks@tarim.gov.tr

İthal edilen gıdaların etiketleri için de bu

süreç geçerlidir.

25.03.2024 92