GEÇİCİ VELAYET

VE
TEDBİR NAFAKASI

AV. HEDİYE GÖKÇE BAYKAL

NUOVO AVUKATLIK & ARABULUCULUK
0 532 250 28 07
 VELAYET
VELAYET, KÜÇÜKLERİN VE BAZI DURUMLARDA KISITLI
ÇOCUKLARIN GEREK KİŞİLİKLERİNİN GEREK MALLARININ
KORUNMASI VE ONLARIN TEMSİLİ KONUSUNDA KANUNUN ANA
BABAYA YÜKLEDİĞİ ÖDEVLER İLE BU ÖDEVLERİN GEREĞİ OLAN
HAKLARIN TÜMÜNÜ İFADE EDER.
 YARGITAY 2. HUKUK DAİRESİ
E. 2018/4362 K. 2018/12515 T. 6.11.2018

 Velayet, küçüklerin ve bazı durumlarda kısıtlı çocukların gerek kişiliklerinin gerek mallarının
korunması ve onların temsili konusunda kanunun ana babaya yüklediği ödevler ile bu ödevlerin
gereği olan hakların tümünü ifade eder. Velayet, çocuk ergin oluncaya kadar onunla ilgili
alınması zorunlu kararları alma hususunda veliye sorumluluk yükler ve onları yetkili kılar. Bu
bakımdan modern hukukta velayet, bir hak olduğu kadar aslında çocuğun üstün yararının
sağlanması bakımından yetki ve sorumluluk da içerdiğinden, hak ve yükümlülüklerin toplamı
olarak kabul edilmektedir. Velayetin nihai amacı, henüz erginliğe ulaşmamış küçüğün, ileride bir
yetişkin olarak gelecekteki hayata hazırlanmasını sağlamaktır.
 VELAYETİN MEVZUAT
KAYNAKLARI
 ANAYASA M. 41
Ailenin korunması ve çocuk hakları
Madde 41 – Aile, Türk toplumunun temelidir ve eşler arasında eşitliğe dayanır.
Devlet, ailenin huzur ve refahı ile özellikle ananın ve çocukların korunması ve aile planlamasının öğretimi ile uygulanmasını
sağlamak için gerekli tedbirleri alır, teşkilatı kurar.
(Ek fıkra: 7/5/2010-5982/4 md.) Her çocuk, korunma ve bakımdan yararlanma, yüksek yararına açıkça aykırı olmadıkça,
ana ve babasıyla kişisel ve doğrudan ilişki kurma ve sürdürme hakkına sahiptir.
(Ek fıkra: 7/5/2010-5982/4 md.) Devlet, her türlü istismara ve şiddete karşı çocukları koruyucu tedbirleri alır.
 TÜRK MEDENİ KANUNU M. 335- 351
Velayet konusu Türk Medeni Kanunu 335-351 maddeleri arasından düzenlenmiştir. Bu maddelerde kanun koyucu
tarafından velayet, velayetin değiştirilmesi, velayetin kaldırılması, çocuk ve çocuğun haklarının korunması ele alınmıştır.
TÜRK MEDENİ KANUNU
 I. KOŞULLAR
Madde 335.- Ergin olmayan çocuk, ana ve babasının velayeti altındadır. Yasal sebep
olmadıkça velayet ana ve babadan alınamaz.
Hakim vasi atanmasına gerek görmedikçe, kısıtlanan ergin çocuklar da ana ve
babanın velayeti altında kalırlar.
 TÜRK MEDENİ KANUNU
 II. ANA VE BABA EVLİ İSE
Madde 336.- Evlilik devam ettiği sürece ana ve baba velayeti birlikte kullanırlar.
Ortak hayata son verilmiş veya ayrılık hali gerçekleşmişse hakim, velayeti eşlerden birine
verebilir.
Velayet, ana ve babadan birinin ölümü halinde sağ kalana, boşanmada ise çocuk kendisine
bırakılan tarafa aittir.
TÜRK MEDENİ KANUNU
 III. ANA VE BABA EVLİ DEĞİLSE

Madde 337.- Ana ve baba evli değilse velayet anaya aittir.

Ana küçük, kısıtlı veya ölmüş ya da velayet kendisinden alınmışsa hakim, çocuğun
menfaatine göre, vasi atar veya velayeti babaya verir.
 GEÇİCİ VELAYET HANGİ DURUMLARDA
VERİLİR?

 Geçici velayet tarafların ayrı yaşaması veya boşanma/ayrılık davası açılıp henüz kesinleşmemesi
durumlarında düzenlenebilir.
 TMK bu iki durumda alınacak tedbirleri ayrı ayrı düzenlemiştir.
 Boşanma veya ayrılık davası devam ederken verilecek olan geçici velayet TMK 169’a
dayanırken, tarafların ayrı yaşama kararı alması ve fakat henüz boşanma davası açılmamış
olması durumunda ise TMK 197/son maddesine göre mahkeme tarafından gerekli önlemler
alınır.
TMK 169
III. Geçici önlemler
 Madde 169- Boşanma veya ayrılık davası açılınca hâkim, davanın devamı süresince gerekli olan,
özellikle eşlerin barınmasına, geçimine, eşlerin mallarının yönetimine ve ÇOCUKLARIN BAKIM
VE KORUNMASINA İLİŞKİN GEÇİCİ ÖNLEMLERİ re'sen alır.

Uygulamada da “Geçici velayet” ya da “Tedbiren velayet” diye adlandırılan durum, boşanma davası
sürecinde çocukların bakım ve korunmasına ilişkin mahkeme hakimi tarafından verilen geçici
nitelikteki önlem olup, boşanma davasının kesinleşmesi ile birlikte verilen velayet kararı değildir.
Dava sonucu mahkeme ayrı bir velayet kararına hükmedebilir. Alınacak bu tedbirlere şahsi ilişki tesisi
de girmektedir.
 - BOŞANMA DAVASI DİLEKÇESİ İLE TALEP EDİLEBİLİR
VELAYET KAMU DÜZENİNDEN OLDUĞUNDAN;
- YARGILAMANIN HER AŞAMASINDA YAZILI YA DA SÖZLÜ
TALEP TALEP EDİLEBİLİR
- TALEP OLMASA DAHİ HAKİM TARAFINDAN RE’SEN KARAR
VE VERİLİR.

KARAR  BOŞANMA DAVASININ YARGILAMA SÜRECİNDE MÜŞTEREK

ÇOCUKLARIN HANGİ TARAFTA KALACAĞI, TARAFLARIN SOSYAL
EKONOMİK DURUM (SED) ARAŞTIRMALARI VE ALANINDA UZMAN
SOSYAL ÇALIŞMACI YA DA PEDAGOG RAPORU VE ÇOCUĞUN
GÖRÜŞÜ DİKKATE ALINARAK BELİRLENİR.
 1989 Tarihli
Çocuk  AYRIMCILIK YAPMAMA İLKESİ (ÇHS M.2 )
Haklarına Dair  ÇOCUĞUN ÜSTÜN YARARI İLKESİ (ÇHS M.3 )

Birleşmiş  YAŞAMA VE GELİŞME İLKESİ (ÇHS M.6 )

 ÇOCUĞUN GÖRÜŞÜNE DEĞER VERME İLKESİ
Milletler (ÇHS M.12 )

Sözleşmesi
(ÇHS-1989)
YARGITAY HUKUK GENEL KURULU
E. 2017/3117 K. 2018/1278 T. 27.06.2018
 «Velayetin anne ya da babaya verilmesi, daha çok çocuğu ilgilendiren, onun menfaatine ilişkin
bir husus olduğuna göre, gerek yukarıda açıklanan Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları
Sözleşmesinin 12. ve Çocuk Haklarının Kullanılmasına İlişkin Avrupa Sözleşmesinin 3. ve 6.
maddelerinde yer alan hükümler, gerekse velayete ilişkin yasal düzenlemeler karşısında, velayeti
düzenlenen çocuğun, idrak çağında olması halinde, kendisini yakından ilgilendiren bu konuda
ona danışılması ve görüşünün alınması gerekir.»
 TÜRK MEDENİ KANUNU’NDA VELAYET
HUSUSUNDA EN ÖNEMLİ İLKE
“ÇOCUĞUN YÜKSEK YARARI” İLKESİDİR.
 Çocuğun Cinsiyeti
 Çocuğun Doğum Tarihi
 Çocuğun Eğitim Durumu
 Çocuğun Nüfus Kaydı
 Çocuğun Sağlık Durumu
 Çocuğun Yaşı
 Çocuğun Görüşü
 Çocuğun Ortamı
 Çocuğun Güvenliği
TMK 197
 II. Birlikte yaşamaya ara verilmesi
 Madde 197 - Eşlerden biri, ortak hayat sebebiyle kişiliği, ekonomik güvenliği veya ailenin huzuru ciddî
biçimde tehlikeye düştüğü sürece ayrı yaşama hakkına sahiptir.
 Birlikte yaşamaya ara verilmesi haklı bir sebebe dayanıyorsa hâkim, eşlerden birinin istemi üzerine
birinin diğerine yapacağı parasal katkıya, konut ve ev eşyasından yararlanmaya ve eşlerin mallarının
yönetimine ilişkin önlemleri alır.
 Eşlerden biri, haklı bir sebep olmaksızın diğerinin birlikte yaşamaktan kaçınması veya ortak hayatın
başka bir sebeple olanaksız hâle gelmesi üzerine de yukarıdaki istemlerde bulunabilir.
 Eşlerin ergin olmayan çocukları varsa hâkim, ana ve baba ile çocuklar arasındaki ilişkileri
düzenleyen hükümlere göre gereken önlemleri alır.
VELAYETİN GEÇİCİ OLARAK
DÜZENLENMESİ
 1- Taraf teşkili yapılarak karar verilebilir. (Yargıtay 2 HD 16.02.2006,6119-14166)
 2- Deliller her aşamada dikkate alınır. (Yargıtay 2 HD 10.10.2006,16677-13631)
 3- Görevli Mahkeme Aile Mahkemesidir.
 4- Yetkili Mahkeme eşlerden her birinin yerleşim mahkemesidir.
 5- Basit yargılama usulü uygulanır.
 6- Kişisel ilişki tesis edilmelidir.
 7- Tedbir nafakası verilmelidir.
TEDBİR NAFAKASI
 II. Eşler birlikte yaşarken
Madde 196 - Eşlerden birinin istemi üzerine hâkim, ailenin geçimi için her birinin
yapacağı parasal katkıyı belirler.
Eşin ev işlerini görmesi, çocuklara bakması, diğer eşin işinde karşılıksız çalışması, katkı
miktarının belirlenmesinde dikkate alınır.
Bu katkılar, geçmiş bir yıl ve gelecek yıllar için istenebilir.

TMK M. III. Birlikte yaşamaya ara verilmesi

196 VE 197 Madde 197 - Eşlerden biri, ortak hayat sebebiyle kişiliği, ekonomik güvenliği veya
ailenin huzuru ciddî biçimde tehlikeye düştüğü sürece ayrı yaşama hakkına sahiptir.
Birlikte yaşamaya ara verilmesi haklı bir sebebe dayanıyorsa hâkim, eşlerden birinin
istemi üzerine birinin diğerine yapacağı parasal katkıya, konut ve ev eşyasından
yararlanmaya ve eşlerin mallarının yönetimine ilişkin önlemleri alır.
Eşlerden biri, haklı bir sebep olmaksızın diğerinin birlikte yaşamaktan kaçınması veya
ortak hayatın başka bir sebeple olanaksız hâle gelmesi üzerine de yukarıdaki
istemlerde bulunabilir.
Eşlerin ergin olmayan çocukları varsa hâkim, ana ve baba ile çocuklar arasındaki
ilişkileri düzenleyen hükümlere göre gereken önlemleri alır
 TMK M. 169 UYARINCA GEÇİCİ
TEDBİR NAFAKASI
 SÜRESİ:
* KURAL OLARAK DAVA TARİHİNDEN BAŞLAR.
* FİİLEN KALINAN DÖNEME ÖZGÜ VERİLMELİDİR.
* ORTAK ÇOCUK DAVADAN SONRA DOĞMUŞ İSE DOĞUM TARİHİNDEN
İTİBAREN HÜKMEDİLİR.
* BOŞANMA KARARININ KESİNLEŞMESİNDEN SONRA DOĞAN ÇOCUK İÇİN
AYRICA NAFAKA İSTENMELİDİR.
* DAVA DİLEKÇESİNDE İSTENMEYİP DAHA SONRA TALEP EDİLDİYSE, TALEP
TARİHİNDEN İTİBAREN GEÇERLİDİR.
 TMK M. 169 UYARINCA GEÇİCİ
TEDBİR NAFAKASI
 SONA ERMESİ:
* BOŞANMA KARARI YA DA DAVANIN REDDİ KARARI KESİNLEŞTİĞİNDE
* ÇOCUK ANA VEYA BABASINDAN FİİLEN AYRILMIŞSA, AYRILMA TARİHİNDE
* ORTAK ÇOCUĞUN ERGİN OLDUĞU TARİHTE
* ÇOCUK BOŞANMA VEYA AYRILIK DAVASI SIRASINDA ÖLMÜŞSE ÖLÜM
TARİHİNDE
* YABANCI MAHKEME BOŞANMA İLAMINA İLİŞKİN OLARAK, TANIMA KARARININ
KESİNLEŞTİĞİ TARİHTE
* ÇOCUKLARIN KURUMA YERLEŞTİRİLMESİ DURUMUNDA, KURUMA
YERLEŞTİRME TARİHİNDE
 TMK M. 169 UYARINCA GEÇİCİ
TEDBİR NAFAKASI

 MİKTARININ BELİRLENMESİ:
* ÇOCUĞUN İHTİYAÇLARI
* ÇOCUĞUN GELİRLERİ
* TARAFLARIN ÖDEMEYİ KABUL ETTİKLERİ MİKTAR
* TARAFLARIN HAYAT KOŞULLARI VE ÖDEME GÜÇLERİ (SED
RAPORU)
* ÇOCUĞUN BULUNDUĞU YER (İL, İLÇE, ÜLKE VS.)
 GÖREVLİ MAHKEME AİLE MAHKEMESİDİR. AİLE
GÖREVLİ

MAHKEMESİ OLMAYAN YERLERDE, ASLİYE HUKUK
MAHKEMELERİ AİLE MAHKEMESİ SIFATIYLA BAKAR.
VE  TEDBİR NAFAKASININ TAHSİLİNE İLİŞKİN İCRA
YETKİLİ TAKİPLERİNE İTİRAZ HALİNDE, İTİRAZIN İPTALİ İÇİN
GÖREVLİ MAHKEME DE AİLE MAHKEMESİDİR.
MAHKEME  YETKİLİ MAHKEME BOŞANMA DAVASIYLA BERABER
TALEP EDİLDİĞİ İÇİN BOŞANMA VEYA AYRILIK
DAVALARINDA YETKİLİ MAHKEME OLAN;
* EŞLERDEN BİRİNİN YERLEŞİM YERİ
* DAVADAN ÖNCE SON DEFA ALTI AYDAN BERİ
BİRLİKTE OTURDUKLARI YER MAHKEMESİDİR.
  HÜKMEDİLEN GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASININ HANGİ ÇOCUĞA/KİME
AİT OLDUĞU NET BİR ŞEKİLDE BELİRTİLMELİDİR.
 HÜKMEDİLEN NAFAKANIN İNFAZDA TEREDDÜT YARATMAYACAK

HÜKÜM ŞEKİLDE BAŞLANGICI, SONU VE NİTELİĞİ BELİRTİLMELİDİR.

(YARGITAY 2. HD - 20.09.2004, 8773-10206)
 EŞ VE ÇOCUKLARDAN HER BİRİ İÇİN HÜKMEDİLEN TEDBİR
NAFAKASININ AYRI AYRI MİKTARLARDA GÖSTERİLMESİ
GEREKMEKTEDİR.
 NAFAKANIN MİKTARI VE PARA BİRİMİ AÇIKÇA BELİRTİLMELİDİR.
 ARA KARARLA VERİLEN GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASININ GEREKÇELİ
KARARIN HÜKÜM FIKRASINDA BULUNMAMASI, ARA KARAR İLE
VERİLEN GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASI KARARININ İNFAZI OLANAKLI
OLDUĞUNDAN BOZMA SEBEBİ SAYILMAZ. (YARGITAY 2. HD - 01.12.2014,
14030-24356) ANCAK KISA KARAR İLE GEREKÇELİ KARAR
ÇELİŞMEMELİDİR.
 GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASI ÜZERİNDEN VEKALET ÜCRETİ TAKDİR
EDİLEMEZ. AKSİ DURUM BOZMA SEBEBİDİR.
TEŞEKKÜRLER…

AV. HEDİYE GÖKÇE BAYKAL

NUOVO AVUKATLIK & ARABULUCULUK
0 532 250 28 07