BEDEN EĞİTİMİNDE OYUN

MERKEZLİ YAKLAŞIMLAR

GİZEM KONUK
GCA’ NIN TARİHSEL PERSPEKTİFİ

Rekabetçi sporun 1900’lü yılların ortalarında

artması, oyunların ö zellikle lise yıllarındaki, beden
eğ itimi dersi mü fredatına eklenmesine neden
olmuştur.
Oyunun kurallarının ve kendisinin ö ğ retiminden
ö nce beceri edinimi ü stü nde odaklanan teknik
veya beceri odaklı yaklaşım beden eğ itimi
ö ğ retmenleri ve spor koçları tarafından en fazla
kullanılan yaklaşım olma ö zelliğ ini korumaktadır.

Bunker, Thorpe ve Almond (1982) oyun eğ itimiyle
ilgili olan teknik yaklaşımları ortaya koyarak,
1960’lı yıllarda beden eğ itimi disiplinin
gelişmesiyle ilişkilendirmektedirler.

Çocukların psikomotor becerilerinin artmasında
oyunun kullanılabilir olma nosyonu, Maulden ve
Redfern tarafından (1969);

Oyun Ö ğ retimi: İlkö ğ retim Okulları İçin Yeni Bir
Yaklaşım adlı taslak kitaplarında ilk kez sunulmuştur.

Ayrıca Maulden ve Redfern, oyunların tü m çocuklara
eğ itim fırsatları yaratması koşuluyla ilkö ğ retim
mü fredat programına dahil edilmesini savunmuşlardır.

Gelişimsel bakış açısı ve hareket eğ itimi
yaklaşımına (Laban, 1963) bağ lı olarak, Maulden
ve Redfern (1969) oyunların fiziksel ö zelliklerinin
yanında sosyal, ahlaki ve entelektü el bileşenlerinin
de ö ğ retilmesi gerektiğ ini vurgulamışlardır.

Maulden ve Redferne’ e gö re;

-oyunlarda beceri gelişimini sağlayan gelişim aşamaları

-taktiksel durumların altını çizecek oyunsal durumlar
aracılığ ıyla problem çö zme yaklaşımının kullanılması

-genel kurgulara gö re becerilerin gruplandırılması

-oyunları kategorilere koyma

-çocuklara seçme hakkı verme ve oyun ü retebilme
Bunker ve Thorpe (1982/1983/1986) “OYUN EĞİTİMİ” (TGFU)
adı altında oyun ve çocuk merkezli bir çerçeve planı oluşturdular.


Bu çerçeve planı;

-oyun şekilleri- gelişmeye yö nelik farklı oyunların
kullanılması

-oyundan zevk alma- çocukların oyun kurallarının
oyunları nasıl şekillendirdiğ ini anlamaları için
kuralların kullanılması

- taktik farkındalığ ı

- karar verme- çocukların “ne yapacaklarını”
anlayabilmelerini sağ lama

-beceriyi sergileme- oyun ortamında gerekli
hareketleri yerine getirme

- performans- “gö zlenen sonuç”
 Thorpe ve diğerleri (1984) TGFU modelini;


Ö rnekleme

Değ iştirme-Simgeleme

Değ iştirme-Abartma

Taktiksel zorluk ekleyerek genişletmişlerdir.

Bu prensiplerin amacı;
Ö ğ retmenlerin gelişmeye uygun oyunlar
tasarlayabilmeleriydi. Çü nkü birçok ö ğ retmen
anlayış açısından zorluk yaşıyorlardı ve oyunlarda
değ işiklik ya da canlandırma yapamıyorlardı.
Orjinal TGFU modelinden, Almond’un (1986) oyun
kategorilerinden ve John Kessel’ in voleybola olan
yaklaşımından etkilenen Griffin ve diğ erleri (1997)
taktiksel oyun modelini (TGM) geliştirmişlerdir.
 TGM, TGFU’ dan şu şekilde farklıydı;


TGM, taktiksel ve beceri odaklı uygulamalarla
oyunların ilerlemesini sağlıyordu ve oyun-uygulama-
oyun formatı ö ğ retmenlerin dersi planlamalarına ve
sunmalarına yardımcı oluyordu.

Mitchell ve diğ erleri (2003) TGM’ yi ilkö ğ retim
seviyesine kadar genişleterek aynı kategoride bulunan
farklı oyunların birbirleriyle entegrasyonunu sağlamak
için tematik bir yaklaşım kullanmışlar ve bö ylece
oyunlar arasındaki benzerliklerin getirdiğ i avantajı
kullanarak, ilkö ğ retim uzmanlarının eğ itici içeriğ i daha
etkili olarak kullanmalarını sağlmaışlardır.
 Lauder (2001) tarafından geliştirilen “OYNAMAK VE
UYGULAMA” (Play Practice) GCA’ nın farklı bir versiyonudur.


Plitz’ e gö re (2003), play practice modeli, TGFU’ ya
paralel olarak geliştirilmiş ve Launder’in hayatı
boyunca sü ren ö ğ retmenlik, koçluk, beden eğ itimi
ö ğ retmenliğ i ve ö ğ retmen/koç eğ itimlerinden elde
ettiğ i deneyimlerinin bir sonucu olarak ortaya
çıkmıştır.

Plitz’e gö re, play practice yaklaşımı teknik,beceri ve
oyun anlayışı gibi bazı terimlerin tanımlarının
yapılması yü zü nden oyunun belirli ö zelliklerine
açıklık getirmekte ve ö ğ renme deneyimlerinin
tasarlanabilmesi için çerçeve planı oluşturmaktadır.
 ANA KAVRAMLAR VE DESTEKLEYİCİ
UNSURLAR

Tü m GCA’lar, TGFU (Bunker,Thorpe,1982), TGM
(Griffin ve diğ erleri,1997), PLAY PRACTİCE
(Launder,2001) ö ğ rencilerin oyunu oynamalarını
dersin organizasyonel bir ö zelliğ i olduğ unu
savunmaktadırlar.

GCA’ nın destekleycileri, oyunun birkaç ö nemli
ö zelliğ i olduğ unu ki bu ö zelliklerin taktiksel
modeli, tekniksel ve geleneksel modele gö re daha
ü stü n kıldığ ını iddia etmektedirler.
 Oyunun Özellikleri;


1- Oyunlar ö ğ reticileri motive ederler

2- Oyunlar arasındaki taktiksel benzerlik,
çocukların karar verme becerilerini bir oyundan
diğ erine aktarmalarına yardımcı olur

3- Oyunlar karar verme becerisinin gelimesine
yardımcı olur

4- Oyunlar karar verenlerin gelişmelerine yardımcı
olur ki bu da bir çeşit problem çö zme yaklaşımı
olarak kabul edilir.
 MOTİVASYON


Oyunların ö ğ rencileri motive etme potansiyelinin
fark edilmesiyle, Bunker ve Thorpe (1982), oyun
oynamanın dersin merkezini oluşturduğ unu ö ne
sü rdü ler.

Çocuklar oyun içine dahil edildiklerinde, amacı ve
iyi tekniğ i takdir etmektedirler ve bu yü zden
oynarken de daha fazla motive olurlar (Bunker ve
Thorpe, 1982).
 TRANSFER


Piggot (1982) birkaç içerik içinde karşılıklı olarak
hareket modellerinin (motor programları) yerine
getirilmesini şema teorisi terimiyle tutarlılık
gö sterdiğ ini ileri sü rmü ştü r ve bö ylece, becerinin
transfer edilebileceğ i gö rü şü nü desteklemiştir.

Bir oyundaki daha ileri taktik ve kuralları anlamak,
bir başka oyunda anlama ve uygulamanın bir araya
gelmesini sağ lamaktadır.
 KARAR VERME


Bilişsel psikolojiyle ilgilenen araştırmacılar uzman
ve acemi bilişsel bilgi arasındaki farkı ortaya
çıkarmak için, bilgi işleme çerçeve planını
kullanmışlardır.

Uzmanların acemilere gö re ü stü nlü k sağ ladığ ını
şunlara bağ lı kalmak şartıyla ileri sü rmektedir;

A- bildirimsel ve yö ntemsel bilginin yapısı ve
organizasyonu

B- karar verme

C- model tanıma

D- oyun olaylarını ö nceden tahmin etme

E- gö rsel araştırma ve ipucu seçimi

F- oyun ortamından bilgi çıkarımı

G- kısa ve uzak erimli bellekten bilgi çıkarımı

H- bilgi işleminin hızı
 KARAR VERİCİLERİN GELİŞİMİ


Ö ğ retmen veya koçun karar verme aşamasında
kontrolü nü n olduğ u teknik yaklaşımla
karşılaştırıldığ ında, GCA ö ğ rencilerinin karar verici
olarak rol almaları için problem çö zmeyi
kullanmaları gerektiğ ini savunmaktadır.

Ö ğ rencilerin başlangıçta sahip oldukları bilgileri
anlamak, ö ğ retmene anlamlı gö revler
yapılandırmasında yardımcı olmaktadır ki bu
gö revler, ö ğ rencinin ortamı yorumlamasını ve
kendi bakış açısıyla tepki vermesini
gerektirmektedir.
 ÖNEMLİ BULGULAR


GCA ü zerine yapılan eski çalışmaların çoğ u teknik
ve taktiksel yaklaşımların oyun eğ itimi ü zerine
karşılaştırmalı analizini içermekteydi. Bu
çalışmalar doğal ortamda yapılmaktaydı ve TGFU
veya TGM yaklaşımını kullanmak için eğ itilmiş
eğ itimciler tarafından çoğ unluk olarak ilkö ğ retim
ö ğ rencilerini kapsamaktaydı.
 ÖZET


İçerik, eğ itsel materyal ve metot, eğ itmen ve ortam
farklılıkları teknik metotların taktik metotlara gö re
ü stü n olduğ unu ispatlamayı gü çleştiriyor. Yine de
bazı araştırmalar, GCA’lar oyun içi becerileri ve
doğ ru harekete karar verip gerçekleştirmeyi,
oyuna katılımı geliştiriyor. Ö nemli olan hangi
model diğ erinden daha iyidir diye dü şü nmek
yerine, taktik ö ğ retme ve ö ğ renmeye katkı veren
yö ntemi anlmaktır.
 GCA’ LER KONUSUNDA DÜŞÜNÜLENLER


Beden eğ itimi ö ğ retmenleri GCA’lere başlangıçta
şü pheli yaklaşımlar ve konu hakkındaki eksik
pedagoji bilgileri işlerini gü çleştirmiş. GCA ü zerine
deneyim kazandıkça tutumları olumlu yö nde
değ işmiş. Ö ğ retmenler ö ğ rencilerin performansını
takip etme ve değ erlendirmeye daha çok zaman
kaldığ ını ve GCA planlamak ve uygulamak
konusunda kendilerine daha çok gü vendiklerini
sö ylü yorlar.

Ö ğ rencilerin GCA ile ilgili gö rü şleri ö ğ retmenlerin
GCA deneyimi ö ncesi ya da sonrasında kendi bakış
açıları ile rapor ettikleri gö rü şlerdir.

Ö ğ retmenlere gö re GCA’ler ö ğ rencilerin beden
eğ itimi dersine karşıda pozitif bir tutum
sergilediklerini , oyunlara katılım arttığ ını ortaya
koymuştur.
Sonuç olarak ;


Muhtemelen ö ğ retmen ve ö ğ rencilerin GCA’lere
verdikleri olumlu tepkilerden daha ö nemlisi değ işim
sü recini ve ö zellikle ö ğ retmenlerin bilgi ve
uygulamalarındaki değ işimi anlamak ve
yorumlamak olsa gerek.

Hangi yö nlerden yeni bir bakış açısı neyi nasıl hangi
durumda ö ğ rendiğ imizi değ iştirebilir? Ö ğ rencilerin
ihtiyaçlarını karşılayacak gerekli donanıma sahip
olmak için ö ğ retmenler oyun eğ itimi ü zerine her
çeşit eğ itim yaklaşımından, geleneksel olanından da
çağ daş olanından da haberdar olmalıdır.
DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİM…