KHOA LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ

CHƯƠNG 1

ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM RA ĐỜI

VÀ LÃNH ĐẠO ĐẤU TRANH
GIÀNH CHÍNH QUYỀN
(1930-1945)

BM. Lịch sử Đảng-Tư tưởng Hồ Chí Minh 2

 KẾT CẤU CHƯƠNG 1

1.1. ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM RA ĐỜI VÀ CƯƠNG LĨNH CHÍNH
TRỊ ĐẦU TIÊN CỦA ĐẢNG (THÁNG 2-1930)

1.2. LÃNH ĐẠO QUÁ TRÌNH ĐẤU TRANH GIÀNH CHÍNH QUYỀN
(1930-1945)

BM. Lịch sử Đảng-Tư tưởng Hồ Chí Minh 3

 1.1.1. ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM RA ĐỜI VÀ CƯƠNG LĨNH CHÍNH TRỊ
ĐẦU TIÊN CỦA ĐẢNG (2/1930)

Bối cảnh lịch sử

Tình hình thế giới: Cuối thế kỷ 19, đầu thế kỷ 20 tình hình quốc tế có 4 sự kiện tiêu biểu chi
phối, tác động đến sự ra đời của Đảng CSVN

Thứ nhất, CNTB chuyển sang giai đoạn CNĐQ

Thứ hai, ảnh hưởng của chủ nghĩa Mác-Lênin va CM tháng Mười Nga
Thứ ba, tác động của Quốc tế cộng sản

BM. Lịch sử Đảng-Tư tưởng Hồ Chí Minh

4
 1.1.1. ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM RA ĐỜI VÀ CƯƠNG LĨNH CHÍNH TRỊ
ĐẦU TIÊN CỦA ĐẢNG (2/1930)

Bối cảnh lịch sử

Tình hình Việt Nam và các phong trào yêu nước trước khi có Đảng:
• ngày 1-9-1858, thực dân Pháp nổ súng xâm lược Việt Nam tại Đà Nẵng và từ đó từng
bước thôn tính Việt Nam xuất hiện các giai cấp, tầng lớp mới; mâu thuẫn giữa dân tộc
Việt Nam với thực dân Pháp và phong kiến phản động trở thành mâu thuẫn chủ yếu nhất
• các phong trào yêu nước chống thực dân Pháp diễn ra liên tục, rộng khắp nhưng hầu hết
đều thất bại. Tiêu biểu như phong trào Cần Vương, khởi nghĩa của nông dân Yên Thế,
Đông Du, Duy Tân….

BM. Lịch sử Đảng-Tư tưởng Hồ Chí Minh 5

 Pháp bắt Vua Hàm Nghi
6

BM. Lịch sử Đảng-Tư tưởng Hồ Chí Minh

Vua Hàm Nghi Tôn Thất Thuyết Phan Đình Phùng

BM. Lịch sử Đảng-Tư tưởng Hồ Chí Minh 7

 Nhà yêu nước Phan Bội Châu
8 BM. Lịch sử Đảng-Tư tưởng Hồ Chí Minh (1867 – 1940)
 Nhà yêu n­ước Phan Châu
Trinh
(1872 - 1926)

BM. Lịch sử Đảng-Tư tưởng Hồ Chí Minh 9

Nguyên nhân thất bại của các PTYN

Thiếu đường lối chính trị đúng đắn

Thiếu lực lượng của toàn dân tộc

Thiếu phương pháp đấu tranh thích hợp

Thiếu tổ chức lãnh đạo chặt chẽ

BM. Lịch sử Đảng-Tư tưởng Hồ Chí Minh 10

Sự khủng hoảng về con
đường cứu nước

BM. Lịch sử Đảng-Tư tưởng Hồ Chí Minh 11

 1.1 ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM RA ĐỜI VÀ CƯƠNG LĨNH
CHÍNH TRỊ ĐẦU TIÊN CỦA ĐẢNG (2/1930)
Nguyễn Ái Quốc chuẩn bị các điều kiện để thành lập Đảng

Khái quát quá trình tìm đường cứu nước của Nguyễn Ái Quốc
• Ngày 5/6/1911, Nguyễn Ái Quốc rời Tổ Quốc đi tìm đường cứu nước: “dù màu da
có khác nhau, trên đời này chỉ có hai giống người: giống người bóc lột và giống người
bị bóc lột”
• Năm 1917, thắng lợi của CMTháng Mười Nga đã tác động mạnh mẽ tới nhận thức của
Nguyễn Tất Thành
• Tháng 6-1919, Nguyễn Ái Quốc thay mặt Hội những người An Nam yêu nước ở Pháp
gửi tới Hội nghị bản Yêu sách của nhân dân An Nam
• Tháng 7-1920, Người đọc bản Sơ thảo lần thứ nhất những luận cương về vấn đề dân
tộc và vấn đề thuộc địa của V.I.Lênin

BM. Lịch sử Đảng-Tư tưởng Hồ Chí Minh 12

 Khái quát quá trình tìm đường cứu nước của Nguyễn Ái Quốc

• Tháng 12-1920, Nguyễn Ái Quốc tham gia thành lập Đảng Cộng sản Pháp và bỏ phiếu
tán thành Quốc tế III
• Ngày 30-6-1923, Nguyễn Ái Quốc tới Liên Xô và làm việc tại Quốc tế Cộng sản ở
Mátxcơva

Sau khi trở thành người cộng sản, NAQ đã có sự lựa

chọn dứt khoát con đường cứu nước, GPDT. Người chỉ
rõ: “Muốn cứu nước và GPDT không có con đường
nào khác con đường CMVS”.
(HCM: TT, Nxb.CTQG, HN, 2002, t.9, tr.314)

BM. Lịch sử Đảng-Tư tưởng Hồ Chí Minh 13

 1.1. ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM RA ĐỜI VÀ CƯƠNG LĨNH CHÍNH
TRỊ ĐẦU TIÊN CỦA ĐẢNG (2/1930)

Nguyễn Ái Quốc chuẩn bị các điều kiện để thành lập Đảng

Chuẩn bị về tư tưởng, chính trị và tổ chức cho sự ra đời của Đảng

• Chuẩn bị về tư tưởng:

Năm 1921, tại Pháp, Nguyễn Ái Quốc tham gia thành lập Hội liên hiệp thuộc địa, sáng
lập tờ báo Le Paria (Người cùng khổ). Người viết nhiều bài trên các báo Nhân đạo, Đời
sống công nhân, Tạp chí Cộng sản, Tập san Thư tín quốc tế,...

Năm 1922, Ban Nghiên cứu thuộc địa của Đảng Cộng sản Pháp được thành lập, Nguyễn
Ái Quốc được cử làm Trưởng Tiểu ban Nghiên cứu về Đông Dương, Người tiến hành
tuyên truyền tư tưởng về con đường cách mạng vô sản.

BM. Lịch sử Đảng-Tư tưởng Hồ Chí Minh

14
Năm 1927, Nguyễn Ái Quốc khẳng định: “Đảng muốn vững phải có chủ nghĩa làm cốt, trong
đảng ai cũng phải hiểu, ai cũng phải theo chủ nghĩa ấy”. Do đó phải truyền bá tư tưởng vô
sản, lý luận Mác-Lênin vào PTCN và PTYN Việt Nam
• Chuẩn bị về chính trị: kế thừa và phát triển quan điểm của V.I.Lênin về cách mạng
giải phóng dân tộc, Nguyễn Ái Quốc đưa ra những luận điểm quan trọng:

- Cách mạng GPDT ở các nước thuộc địa là một bộ phận của cách mạng vô sản thế giới
- Cách mạng GPDT ở các nước thuộc địa với cách mạng vô sản ở “chính quốc” có mối quan
hệ chặt chẽ với nhau, nhưng cách mạng GPDT ở nước thuộc địa không phụ thuộc vào CMVS
ở “chính quốc” mà có thể thành công trước CMVS ở “chính quốc”
- Đối với các dân tộc thuộc địa, xây dựng khối liên minh công nông làm động lực cách mạng

- Về vai trò của Đảng Cộng sản: Đảng đóng vai trò quyết định hàng đầu thành công của CM

BM. Lịch sử Đảng-Tư tưởng Hồ Chí Minh 15

 • Chuẩn bị về tổ chức:

Tháng 11-1924, Người đến Quảng Châu (Trung Quốc) xúc tiến các công việc tổ chức thành
lập đảng cộng sản.
Tháng 2-1925, Người lựa chọn một số thanh niên tích cực trong Tâm tâm xã, lập ra nhóm
Cộng sản đoàn.
Tháng 6-1925, Nguyễn Ái Quốc thành lập Hội Việt Nam Cách mạng thanh niên. Hội là tổ chức
trực tiếp truyền bá chủ nghĩa Mác-Lênin vào Việt Nam và cũng là sự chuẩn bị quan trọng về tổ
chức để tiến tới thành lập chính đảng của giai cấp công nhân ở Việt Nam

BM. Lịch sử Đảng-Tư tưởng Hồ Chí Minh 16

 ĐƯỜNG KÁCH MỆNH

Những quan điểm chính trị chủ yếu được Nguyễn Ái Quốc trình bày trong tác phẩm
Đường Kách mệnh ( xuất bản ở QC-TQ, 1927 ) bao gồm:

 Về tính chất và nhiệm vụ của CMVN

 Về lực lượng cách mạng
 Về phương pháp cách mạng
 Về đoàn kết quốc tế
 Về vai trò lãnh đạo của Đảng

BM. Lịch sử Đảng-Tư tưởng Hồ Chí Minh 17

 1.1. ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM RA ĐỜI VÀ CƯƠNG LĨNH
CHÍNH TRỊ ĐẦU TIÊN CỦA ĐẢNG (2/1930)
Thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam và Cương lĩnh chính trị đầu tiên
của Đảng

Các tổ chức cộng sản ra

đời
- Trước sự lớn mạnh của phong trào đấu tranh, nhu cầu thành lập đảng để lãnh đạo cách
mạng xuất hiện

- Từ cuối năm 1929, đầu 1930, phong trào cách mạng VN càng lớn mạnh, 3 tổ chức cộng sản ra
đời: An Nam Cộng sản Đảng, Đông Dương Cộng sản Đảng, Đông Dương Cộng sản liên đoàn

- Sự ra đời của 3 tổ chức cộng sản là kết quả tất yếu của phong trào đấu tranh theo khuynh hướng
vô sản. Tuy nhiên, 3 tổ chức lại hoạt động riêng rẽ, phân tán.

BM. Lịch sử Đảng-Tư tưởng Hồ Chí Minh 18

 Thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam và Cương lĩnh chính trị đầu tiên
của Đảng

Hội nghị thành lập Đảng Cộng sản Việt

Nam
 Thời gian, địa điểm, thành phần tham dự Hội nghị
 Nội dung, chương trình của HN :
 HN thảo luận đề nghị của Nguyễn Ái Quốc về quyết đinhj hợp nhất các tổ chức
cộng sản, lấy tên là Đảng Cộng sản Việt Nam
 HN thảo luận và thông qua các văn kiện: Chính cương VT, Sách lược VT,
Chương trình TT, Điều lệ VT của Đảng (Cương lĩnh chính trị đầu tiên của
Đảng)

BM. Lịch sử Đảng-Tư tưởng Hồ Chí Minh 19

 Nội dung cơ bản của Cương lĩnh chính trị đầu tiên của Đảng

• Đường lối chiến lược của CM Việt Nam: “chủ trương làm tư sản dân quyền cách mạng và thổ
địa cách mạng để đi tới xã hội cộng sản”
• Nhiệm vụ chủ yếu trước mắt của CM Việt Nam: “Đánh đổ đế quốc chủ nghĩa Pháp và bọn
phong kiến”
• Về phương diện xã hội: dân chúng được tự do tổ chức; nam nữ bình quyền; phổ thông giáo
dục theo công nông hoá”…
• Về phương diện kinh tế: Thủ tiêu hết các thứ quốc trái; thâu hết sản nghiệp lớn của tư bản đế
quốc chủ nghĩa Pháp để giao cho Chính phủ công nông binh quản lý; thâu hết ruộng đất của
đế quốc chủ nghĩa làm của công chia cho dân cày nghèo; bỏ sưu thuế cho dân cày nghèo…

BM. Lịch sử Đảng-Tư tưởng Hồ Chí Minh 20

 Nội dung cơ bản của Cương lĩnh chính trị đầu tiên của Đảng

• Lực lượng cách mạng: công-nông là lực lượng chính của cách mạng, đồng thời chủ trương đoàn
kết tất cả các giai cấp, các lực lượng tiến bộ, yêu nước để tập trung chống đế quốc và tay sai
• Phương pháp tiến hành cách mạng: sử dụng bạo lực cách mạng của quần chúng
• Tinh thần đoàn kết quốc tế: tranh thủ sự đoàn kết, ủng hộ của các dân tộc bị áp bức và giai cấp
vô sản thế giới, nhất là giai cấp vô sản Pháp
• Vai trò lãnh đạo của Đảng: giai cấp vô sản là lực lượng lãnh đạo cách mạng Việt Nam. Đảng là
đội tiên phong của giai cấp vô sản, phải thu phục cho được đại bộ phận giai cấp mình, phải làm
cho giai cấp mình lãnh đạo được dân chúng

BM. Lịch sử Đảng-Tư tưởng Hồ Chí Minh 21

CLCT đầu tiên của Đảng đã phản ánh một cách súc tích
các luận điểm cơ bản của cách mạng Việt Nam, thể hiện
bản lĩnh chính trị độc lập, tự chủ, sáng tạo trong việc
đánh giá đặc điểm, tính chất xã hội thuộc địa nửa phong
kiến Việt Nam trong những năm 20 của thế kỷ XX

BM. Lịch sử Đảng-Tư tưởng Hồ Chí Minh 22

 1.1. ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM RA ĐỜI VÀ CƯƠNG LĨNH CHÍNH TRỊ
ĐẦU TIÊN CỦA ĐẢNG (2/1930)

Ý nghĩa lịch sử của việc thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam

• Đảng Cộng sản VN ra đời là kết qủa tất yếu của cuộc đấu tranh dân tộc và dân chủ ở
VN cuối những năm 20 của thế kỷ XX
• Đảng Cộng sản VN ra đời là một bước ngoặt quan trọng trong lịch sử cách mạng Việt
Nam, nó chứng tỏ giai cấp công nhân Việt Nam đã trưởng thành và đủ sức lãnh đạo
cách mạng
• Đảng Cộng sản VN ra đời là sản phẩm của sự kết hợp chủ nghĩa Mác – Lênin với
phong trào công nhân và phong trào yêu nước Việt Nam.
• Cương lĩnh chính trị đầu tiên phản ánh được quy luật khách quan của xã hội Việt Nam,
đáp ứng những nhu cầu cơ bản và cấp bách của xã hội Việt Nam, phù hớp với xu thế
thời đại, định hướng chiến lược đúng đắn cho tiến trình phát triển của cách mạng Việt
Nam

BM. Lịch sử Đảng-Tư tưởng Hồ Chí Minh 23

• CMVN là một bộ phận của CMTG, vì thế ĐCSVN đã tranh thủ được sự ủng hộ
to lớn của CMTG, kết hợp sức mạnh DT và sức mạnh thời đại

BM. Lịch sử Đảng-Tư tưởng Hồ Chí Minh 24

 1.2. LÃNH ĐẠO QUÁ TRÌNH ĐẤU TRANH GIÀNH CHÍNH QUYỀN
1930-1945
Phong trào cách mạng 1930-1931 và khôi phục phong trào 1932-1935

Phong trào cách mạng năm 1930-1931 và Luận cương chính trị (10-1930)

Phong trào cách mạng 1930-1931:

• 1929-1933, các nước TBCN diễn ra một cuộc khủng hoảng kinh tế trên qui mô lớn với
những hậu quả nặng nề, mâu thuẫn trong xã hội tư bản phát triển gay gắt. Phong trào cách
mạng thế giới dâng cao.
• Ở Đông Dương, thực dân Pháp tăng cường bóc lột để bù đắp những hậu quả của cuộc
khủng hoảng ở chính quốc. Mâu thuẫn giữa dân tộc Việt Nam với đế quốc Pháp và tay sai
càng phát triển gay gắt.
• ĐCSVN ra đời với hệ thống tổ chức thống nhất và cương lĩnh chính trị đúng đắn
• Từ tháng 1 đến tháng 4-1930, phong trào đấu tranh của công nhân và nông dân diễn ra khắp nơi

BM. Lịch sử Đảng-Tư tưởng Hồ Chí Minh 25

 Phong trào cách mạng năm 1930-1931
và Luận cương chính trị (10-1930)

• Tháng 9-1930, chính quyền Xô viết Nghệ Tĩnh ra đời, trở thành đỉnh cao
của phong trào cách mạng
• Cuối năm 1930, thực dân Pháp đàn áp các phong trào đấu tranh. Đầu năm
1931, hàng nghìn chiến sĩ cộng sản, hàng vạn người yêu nước bị bắt, bị giết
hoặc bị tù đày

PTCM 1930-1931 đã “khẳng

định trong thực tế quyền lãnh
đạo và năng lực lãnh đạo cách
mạng của giai cấp vô sản mà
đại biểu là ĐCS”

BM. Lịch sử Đảng-Tư tưởng Hồ Chí Minh 26

 Phong trào cách mạng năm 1930-1931
và Luận cương chính trị (10-1930)

Luận cương chính trị (tháng 10/1930)

• Hội nghị lần thứ nhất tại Hương Cảng tức Hồng Kông (Trung Quốc), quyết định
đổi tên ĐCS Việt Nam thành ĐCS Đông Dương. Đồng chí Trần Phú được bầu làm
Tổng Bí thư của Đảng.

Nội dung của Luận cương:

BM. Lịch sử Đảng-Tư tưởng Hồ Chí Minh 27

 Nội dung của LCCT (10/1930)

Phương
Nhiệm Lực Đảng
hướng
vụ lượng lãnh đạo
chiến lược

Phương
Đoàn kết
pháp
quốc tế
Cách mạng

BM. Lịch sử Đảng-Tư tưởng Hồ Chí Minh 28

BM. Lịch sử Đảng-Tư tưởng Hồ Chí Minh 29
 Hạn chế và nguyên nhân của LCCT

• Hạn chế:
+ Không vạch ra được đâu là mâu thuẫn chủ yếu của xã hội thuộc địa, nặng về vấn đề
chống phong kiến.
+ Không đề ra được mối liên minh dân tộc và giai cấp rộng rãi trong cuộc đấu tranh dân
tộc và bọn tay sai.
• Nguyên nhân:
+ Do chịu ảnh hưởng tư tưởng tả khuynh của QTCS.
+ Do không nắm được thực tiễn đất nước, không xác định được mâu thuẫn nào là mâu
thuẫn chủ yếu dẫn tới không xác định được tầng lớp trung gian cũng là đối tượng cách
mạng.

BM. Lịch sử Đảng-Tư tưởng Hồ Chí Minh 30

 Phong trào cách mạng năm 1930-1931
và Luận cương chính trị (10-1930)
Cuộc đấu tranh khôi phục tổ chức và phong trào cách mạng,
Đại hội Đảng lần thứ nhất (3-1935)

QTCS giúp thành lập Ban

lãnh đạo ở nước ngoài

Công bố chương trình hành động

của Đảng Cộng sản Đông Dương

Lê Hồng Phong -người đứng đầu Ban

lãnh đạo của Đảng năm 1932

BM. Lịch sử Đảng-Tư tưởng Hồ Chí Minh 31

 ĐẠI HỘI ĐẠI BIỂU TOÀN QUỐC LẦN I CỦA ĐẢNG (3/1935 - Ma Cao)

Củng cố và phát triển Đảng

Đẩy mạnh cuộc vận động thu phục quần chúng

Mở rộng tuyên truyền chống đế quốc,

chống chiến tranh

ĐỀ RA
PHÂN
TÍCH TÌNH
NHIỆM
VỤ MỚI Lê Hồng Phong
HÌNH tổng bí thư của Đảng

BM. Lịch sử Đảng-Tư tưởng Hồ Chí Minh

32
 Phong trào dân chủ 1936-1939
Điều kiện lịch sử và chủ trương của Đảng

Điều kiện lịch sử:

• Chủ nghĩa phát xít xuất hiện, nguy cơ chủ nghĩa phát xít và chiến tranh thế giới đe doạ
nghiêm trọng nền hòa bình và an ninh quốc tế
• Quốc tế Cộng sản họp Đại hội VII tại Mátxcơva (Liên Xô, 7-1935) xác định:

KẺ THÙ NHIỆM VỤ THÀNH LẬP

CHÍNH CHỦ CHÍNH: MẶT TRẬN
NGHĨA DÂN CHỦ NHÂN DÂN
PHÁT XÍT HOÀ BÌNH.

BM. Lịch sử Đảng-Tư tưởng Hồ Chí Minh 33

Điều kiện lịch sử:
-Các giai cấp và tầng lớp
Khủng hoảng kinh tế nhân dân lao động
1929 – 1933
-Nhà tư sản, địa chủ hạng
vừa và nhỏ

Căm thù thực dân, tư bản độc quyền Pháp và

đều có nguyện vọng chung là đấu tranh đòi
được quyền sống, quyền tự do, dân chủ,
cơm áo và hoà bình

BM. Lịch sử Đảng-Tư tưởng Hồ Chí Minh 34

 Phong trào dân chủ 1936-1939
Chủ trương và nhận thức mới của Đảng

Từ 1936 – 1939, Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Đông Dương đã họp:
-Hội nghị lần thứ 2(7-1936)
-Hội nghị lần thứ 3(3-1937)
-Lần 4(9-1937)
-Lần 5(3-1938)

Chủ trương đấu tranh đòi quyền dân chủ, dân sinh

Hình thức tổ chức

Kẻ thù của CM và biện pháp
Nhiệm vụ trước mắt Đoàn kết quốc tế
đấu tranh

BM. Lịch sử Đảng-Tư tưởng Hồ Chí Minh 35

 Chủ trương và nhận thức mới của Đảng

Đoàn kết Hình thức tổ chức

Nhiệm vụ
Kẻ thù của CM quốc tế và biện pháp
trước mắt
đấu tranh

Bọn phản động Chống phátxít, Đoàn kết chặt chẽ Chuyển từ bí
thuộc địa và bè chiến tranh đế vời giai cấp công mật không hợp
lũ tay sai quốc, phản động nhân và ĐCS Pháp pháp sang công
thuộc địa và tay sai Ủng hộ chính phủ khai và nửa
mặt trận nhân dân công khai, hợp
đòi tự do, dân chủ,
Pháp pháp và nửa
cơm áo và hoà bình
hợp pháp

36
BM. Lịch sử Đảng-Tư tưởng Hồ Chí Minh
Nhận thức mới của Đảng về mối quan hệ giữa hai nhiệm vụ dân tộc và dân chủ

Phù hợp với tinh thần -Giải quyết đúng đắn mối quan hệ giữa mục tiêu
trong CLCT đầu tiên của chiến lược và mục tiêu cụ thể trước mắt
Đảng và khắc phục -Giải quyết các mối liên hệ giữa liên minh công-
những hạn chế của nông và mặt trận đoàn kết dân tộc rộng rãi, giữa
LCCT 10/1930 vấn đề dân tộc và vấn đề giai cấp
-Đề ra các hình thức tổ chức và đấu tranh
linh hoạt, thích hợp

BM. Lịch sử Đảng-Tư tưởng Hồ Chí Minh 37

 Phong trào dân chủ 1936-1939

Phong trào đấu tranh đòi tự do, dân chủ, cơm áo, hòa
bình
• Ngày 5-5-1937, Tổng Bí thư Hà Huy Tập với bút danh Thanh Hương xuất bản cuốn Tờrốtxky và
phản cách mạng

• Cuốn Vấn đề dân cày (1938) của Qua Ninh (Trường Chinh) và Vân Đình (Võ Nguyên
Giáp) tố cáo tội ác của đế quốc và phong kiến
• Hội truyền bá quốc ngữ ra đời. Từ cuối năm 1937 phong trào truyền bá quốc ngữ phát
triển mạnh.
• Cuốn Chủ nghĩa Các Mác của Hải Triều được in và phát hành năm 1938

• Năm 1939, Tổng Bí thư Nguyễn Văn Cừ xuất bản cuốn sách Tự chỉ trích
• Hội nghị Trung ương Đảng (29,30/3/1938) quyết định lập Mặt trận Dân chủ Đông
Dương để tập hợp rộng rãi lực lượng, phát triển phong trào

BM. Lịch sử Đảng-Tư tưởng Hồ Chí Minh 38

 1.2. LÃNH ĐẠO QUÁ TRÌNH ĐẤU TRANH GIÀNH CHÍNH QUYỀN
1930-1945
Phong trào giải phóng dân tộc 1939-
Bối 1945
cảnh lịch sử và chủ trương chiến lược mới của
Đảng
Bối cảnh lịch sử:

Ngày 1/9/1939 Đức tấn

công Ba Lan, CTTG 2
bùng nổ
Tháng 6/1940, Đức tấn
công Pháp và chính phủ
Pháp đầu hàng Đức

BM. Lịch sử Đảng-Tư tưởng Hồ Chí Minh 39

 6/1941, phát xít Đức tấn
công Liên Xô.

BM. Lịch sử Đảng-Tư tưởng Hồ Chí Minh 40

 8/12/1941, Mỹ tuyên chiến với
Nhật
7/12/1941, Nhật tấn công Mỹ tại Trân
Châu Cảng

BM. Lịch sử Đảng-Tư tưởng Hồ Chí Minh 41

 Bối cảnh lịch sử và chủ trương chiến lược mới của Đảng

• Ở Đông Dương, thực dân Pháp thi hành chính sách thời chiến, phát xít hóa bộ máy thống trị

MÂU THUẪN

DÂN TỘC THỰC DÂN

SÂU SẮC

BM. Lịch sử Đảng-Tư tưởng Hồ Chí Minh 42

 DÂN TA
MỘT CỔ
HAI TRÒNG

Nhật vào Lạng Sơn

22-9 - 1940 Quân Pháp ở Yên Thế 1940

BM. Lịch sử Đảng-Tư tưởng Hồ Chí Minh 43

 Chủ trương chiến lược mới của Đảng: thể hiện qua 3 HNTW

NỘI DUNG HỘI NGHỊ TRUNG ƯƠNG 6 (11 – 1939)

ĐÁNH ĐỔ
TỔ CHỨC
THỰC DÂN “Bước đường sinh tồn của các dân tộc Đông Dương
BÍ MẬT
GIÀNH
BẤT HỢP không còn con đường nào khác hơn là con đường
ĐLDT
PHÁP
đánh đổ đế quốc Pháp, chống tất cả ách ngoại xâm,
THÀNH LẬP vô luận da trắng hay da vàng để giành lấy giải phóng
MTDTTN độc lập”.
PHẢN ĐẾ (NQTW 6)

ĐÔNG
DƯƠNG

BM. Lịch sử Đảng-Tư tưởng Hồ Chí Minh 44

 NỘI DUNG HỘI NGHỊ TRUNG ƯƠNG 7 (11 – 1940)

HỘI NGHỊ TW 7

KẺ THÙ DUY TRÌ ĐÌNH CHỈ

CHÍNH LÀ ĐỘI DU KHỞI
PHÁP KÍCH BẮC NGHĨA
NHẬT SƠN NAM KỲ

Đội du kích Bắc Sơn

2 - 1941

BM. Lịch sử Đảng-Tư tưởng Hồ Chí Minh 45

 NỘI DUNG HỘI NGHỊ TRUNG ƯƠNG 8 (5 – 1941)

• Thành lập Nhà nước riêng Ở Việt Nam thành lập nước
VNDCCH
• Thành lập mặt trận riêng. Ở Việt Nam thành lập mặt trận
Việt Minh
• Xúc tiến xây dựng lực lượng vũ trang
• Đưa nhiệm vụ GPDT lên hàng đầu
• Quyết định thành lập mặt trận Việt Minh để tập hợp
lực lượng dân tộc

Là ngọn cờ dẫn đường cho nhân dân ta tiến lên giành Trường Chinh
được cử làm

thắng lợi trong sự nghiệp đánh Pháp, đuổi Nhật, giành Tổng bí thư của Đảng

độc lập cho dân tộc và tự do cho nhân dân

BM. Lịch sử Đảng-Tư tưởng Hồ Chí Minh

46
 Phong trào giải phóng dân tộc 1939-1945

Phong trào chống Pháp-Nhật, đẩy mạnh chuẩn bị lực lượng cho cuộc KNVT

• Về lực lượng chính trị: ngày 25/11/1941, Mặt trận Việt Minh ra đời, sau đó là sự ra đời của
các đoàn thể cách mạng như Công nhân cứu quốc, Nông dân cứu quốc, Thanh niên cứu
quốc…
 Tháng 2/1943: Ban Thường vụ TW họp bàn về việc mở rộng MTDTTN

 Từ lực
• Về nămlượng
1943-1945, phong
vũ trang: trào cách
sau HNTW mạng phát
7(1940), triển
đội du rộng
kích khắp
Bắc Sơncảtrởnông thôn
thành độivàCứu
đô quốc
thị quân
 Năm 1941: Nguyễn Ái Quốc lập đội vũ trang ở Cao Bằng

 22/12/1944: Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân được thành lập do Võ Nguyên Giáp
chỉ huy

 Căn cứ địa CM Bắc Sơn-Vũ Nhai và Cao Bằng được thành lập
BM. Lịch sử Đảng-Tư tưởng Hồ Chí Minh
47
 Phong trào chống Pháp-Nhật, đẩy mạnh chuẩn bị
lực lượng cho cuộc KNVT

• Trên mặt trận VH-TT: Báo chí cách mạng đã trở thành vũ khí sắc bén để cổ vũ phong trào
đấu tranh, nhiều tờ báo hoạt động sôi nổi trong thời kỳ này như: Giải phóng, Cờ giải
phóng, Chặt xiềng, Cứu quốc, Việt Nam độc lập, Bãi Sậy, Đuổi giặc nước, Tiền phong, Kèn
gọi lính, Quân giải phóng, Kháng địch, Độc lập, v.v
• Năm 1943, Đảng công bố bản Đề cương về văn hóa Việt Nam, xác định văn hóa cũng là
một trận địa cách mạng
• Cuối năm 1944, Hội Văn hóa cứu quốc Việt Nam ra đời

BM. Lịch sử Đảng-Tư tưởng Hồ Chí Minh 48

 Phong trào giải phóng dân tộc 1939-
1945Cao trào kháng Nhật cứu nước:

TÌNH HÌNH THAY ĐỔI NHANH CHÓNG

Liên Xô đánh bại

phát xít Đức tại Beclin.

Lính Pháp bị
quân Nhật bắt 1945

Trần Trọng Kim

người đứng đầu chính
phủ bù nhìn do Nhật lập ra

Liên Xô tiếp nhận đầu hàng của Đức 1945

BM. Lịch sử Đảng-Tư tưởng Hồ Chí Minh 49
 HỘI NGHỊ TVTW HỌP ĐÊM 9 - 3 - 1945
12-3-1945, ĐỀ RA CHỈ THỊ “NHẬT PHÁP BẮN NHAU VÀ HÀNH ĐỘNG
CỦA CHÚNG TA” tại Đình Bảng (Bắc Ninh) do Trường Chinh chủ trì

“Tình hình khủng hoảng chính trị sâu sắc nhưng điều
NHẬN ĐỊNH kiện khởi nghĩa chưa đến. Nó đang đến một cách
nhanh chóng”

XÁC ĐỊNH Phát xít Nhật là kẻ thù chính

Tuyên truyền xung phong, biểu tình tuần hành, bãi

công chính trị,, biểu tình phá kho thóc của Nhật, xây
CHỦ TRƯƠNG
CHỈ THỊ dựng các đội tự vệ cứu quốc

PHƯƠNG CHÂM ĐẤU Chiến tranh du kích, giải phóng từng vùng, mở rộng
TRANH căn cứ địa
Những điều kiện thuận lợi để tiến hành tổng khởi
nghĩa:
-Nhật tập trung đánh quân Đồng minh
DỰ KIẾN -CM Nhật bùng nổ
-Nhật bị mất nước như Pháp năm 1940, quân viễn
chinh Nhật mất tinh thần
50
BM. Lịch sử Đảng-Tư tưởng Hồ Chí Minh
Phá kho thóc của Nhật 1945

BM. Lịch sử Đảng-Tư tưởng Hồ Chí Minh 51

2. Chủ trương phát động tổng khởi nghĩa giành chính quyền
THỐNG NHẤT LỰC LƯỢNG VŨ TRANG 5 - 1945

Việt Nam tuyên truyền

Việt Nam giải phóng quân
giải phóng quân

VN TUYÊN CỨU VN GIẢI

TRUYỀN QUỐC
5 - 1945
PHÓNG
GP QUÂN QUÂN QUÂN
 Cao trào kháng Nhật cứu nước:

• Từ giữa tháng 3-1945 trở đi, cao trào kháng Nhật cứu nước diễn ra sôi nổi, mạnh mẽ

• Ngày 16-4-1945, Tổng bộ Việt Minh ra chỉ thị về việc tổ chức Ủy ban giải phóng Việt Nam

• Ngày 15-5-1945, Hội nghị quân sự cách mạng Bắc Kỳ tại Hiệp Hoà (Bắc Giang). chủ
trương thống nhất các lực lượng vũ trang thành Việt Nam giải phóng quân

• Ngày 4-6-1945, khu giải phóng chính thức được thành lập gồm hầu hết các tỉnh Cao
Bằng, Bắc Cạn, Lạng Sơn, Tuyên Quang, Thái Nguyên, Hà Giang và một số vùng lân
cận thuộc Bắc Giang, Phú Thọ, Yên Bái, Vĩnh Yên

BM. Lịch sử Đảng-Tư tưởng Hồ Chí Minh 53

Khu giải phóng Việt Bắc

BM. Lịch sử Đảng-Tư tưởng Hồ Chí Minh 54

 Phong trào giải phóng dân tộc 1939-1945

Tổng khởi nghĩa giành chính quyền:

THỜI CƠ
CÁCH MẠNG Bom nguyên tử Nhật đầu Hirosima
ĐẾN GẦN hàng
đồng minh
1945

Douglas Mcarthur ký tiếp nhận đầu hàng của Nhật

Nagasaki

55
BM. Lịch sử Đảng-Tư tưởng Hồ Chí Minh
 NGUY CƠ
MỚI XUẤT HIỆN

BM. Lịch sử Đảng-Tư tưởng Hồ Chí Minh 56

BM. Lịch sử Đảng-Tư tưởng Hồ Chí Minh 57
• Ngày 12-8-1945, Ủy ban lâm thời khu giải phóng hạ lệnh khởi nghĩa trong khu.
• Ngày 13-8-1945, Trung ương Đảng và Tổng bộ Việt Minh thành lập Ủy ban Khởi nghĩa
toàn quốc.
• Ngày 14 và 15-8-1945, Hội nghị toàn quốc của Đảng họp ở Tân Trào, do Hồ Chí Minh
và Tổng Bí thư Trường Chinh chủ trì, quyết định phát động toàn dân nổi dậy tổng khởi
nghĩa giành chính quyền từ tay phát xít Nhật trước khi quân Đồng minh vào Đông Dương
• Ngày16-8-1945, Đại hội quốc dân họp tại Tân Trào, Đại hội tán thành quyết định tổng
khởi nghĩa của Đảng, thông qua 10 chính sách lớn của Việt Minh, lập Ủy ban giải phóng
dân tộc Việt Nam do Hồ Chí Minh làm Chủ tịch.
• Từ ngày 14-8-1945 đến ngày 28-8-1945, nhân dân ta đã giành được chính quyền trong khắp cả nước

• NGÀY 2-9-1945, HỒ CHÍ MINH THAY MẶT TOÀN DÂN TUYÊN BỐ NƯỚC VIỆT NAM
ĐỘC LẬP. LỄ ĐỘC LẬP ĐƯỢC TỔ CHỨC TẠI QUẢNG TRƯỜNG BA ĐÌNH, HÀ NỘI -
NƯỚC VIỆT NAM DÂN CHỦ CỘNG HÒA RA ĐỜI
BM. Lịch sử Đảng-Tư tưởng Hồ Chí Minh 58
 Tổng khởi nghĩa giành chính quyền:

Nhân Dân Hà Nội đánh

chiếm phủ khâm sai (19 - 8)

Nhân Dân Huế

khởi nghĩa (23 - 8)

Nhân Dân Sài Gòn

khởi nghĩa (25 - 8)

BM. Lịch sử Đảng-Tư tưởng Hồ Chí Minh 59

 2.2. LÃNH ĐẠO QUÁ TRÌNH ĐẤU TRANH GIÀNH CHÍNH QUYỀN
1930-1945
Tính chất, ý nghĩa và kinh nghiệm của Cách mạng Tháng Tám năm 1945

Tính
CMT8chất:
năm 1945 là “một cuộc cách mạng giải phóng dân tộc mang tính chất dân chủ mới. Nó
là một bộ phận khăng khít của cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân Việt Nam

Ý
nghĩa:

BM. Lịch sử Đảng-Tư tưởng Hồ Chí Minh 60

 Ý NGHĨA ĐỐI VỚI DÂN
TỘC
ĐẬP TAN ĐQPK BƯỚC NHẢY VỌT CỦA DT

ND LÀM CHỦ

BM. Lịch sử Đảng-Tư tưởng Hồ Chí Minh 61

 Ý NGHĨA ĐỐI VỚI QUỐC TẾ

GPDT
ĐIỂN HÌNH

CNTD CŨ
SỤP ĐỔ

CỔ VŨ CM
GPDT

Lần đầu tiên CMGPDT theo con đường CMVS đã

giành thắng lợi ở một nước thuộc địa.

BM. Lịch sử Đảng-Tư tưởng Hồ Chí Minh 62

 1.2.4. Tính chất, ý nghĩa và kinh nghiệm của CMT.Tám năm 1945
c. Kinh
• Về chỉnghiệm:
đạo chiến lược: Giương cao ngọn cờ giải phóng dân tộc, giải quyết đúng đắn mối
quan hệ giữa hai nhiệm vụ độc lập dân tộc và cách mạng ruộng đất.

• Về xây dựng lực lượng: Đảng dựa chắc vào công nhân và nông dân, tập hợp mọi lực
lượng yêu nước trong mặt trận dân tộc thống nhất rộng rãi trong mặt trận Việt Minh

• Về phương pháp cách mạng: Nắm vững quan điểm bạo lực cách mạng của quần chúng,

• Về xây dựng Đảng: Phải xây dựng một Đảng cách mạng tiên phong của giai cấp công nhân, nhân
dân lao động và toàn dân tộc Việt Nam, vững mạnh về tư tưởng, chính trị và tổ chức

BM. Lịch sử Đảng-Tư tưởng Hồ Chí Minh

63