REFRAKTER

REFRAKTER MALZEMELER Yksek scaklkta alan frn ve benzeri nitelerin yapmnda veya iinin kaplanmasnda kullanlan, scaklk altnda fiziksel ve kimyasal nitelikte eitli andrc etkilere kar ergimeden ve fiziksel-kimyasal zelliklerini koruyarak dayanabilen malzemelere REFRAKTER MALZEMELER denilmektedir.

Seramik teknolojisinin bir kolu olan refrakter sanayiinde, demir-elik, demir d metaller sanayii, imento sanayii, seramik ve kimya sanayii gibi temel sanayi kollarnn nemli bir yan girdisi olan refrakter malzemeler retilmektedir. Frn tipi, retim teknolojisi ve retim cinsine gre frnlarda uygulanan prosesler deimekte ve her deien proses, deiik tr ve zelliklerde refrakter kullanmay gerektirmektedir. Bu nedenle ok deiik refrakterler retilmektedir. Refrakter malzemelerin genel zellikleri yledir: -Elektrii iyi iletmezler, -Yk altnda krlgandr, -Erime noktalar yksektir, -Havada stabildir. Oksidasyona maruz kalmazlar, -Mikro ve makro yapda heterojendir.

Snflandrma
1) Asidik Karakterli Refrakterler (Almina-Silikat Grup): -amot -Silika (SiO2) -Silimanit (Al2O3. SiO2) -Mullit (3Al2O3. 2SiO2) -Zirkon (ZrO2. SiO2) -Zirkonya (ZrO2) 2) Ntral Karakterli Refrakterler: -Boksit (Al2O3. H2O veya Al2O3. 3H2O) -Almina (Al2O3) -Karbon (Karbon bileenli refrakterler: zift, grafit, katran) -Silisyum Karbr (SiC) -Kromit (Cr2O3) 3) Bazik Karakterli Refrakterler: -Magnezit (MgO periklas kristali) -Magnezit-Krom (MgO ve Cr2O3) -Dolomit (MgO. CaO) -Forsterit (2MgO. SiO2) -Krom-Magnezit (Cr2O3 ve MgO) -Kromit (Cr2O3)

ALMNA-SLKAT REFRAKTER MALZEMELER

YKSEK ALMNA Yksek alminal refrakter retiminde kullanlan hammaddeler unlardr;

Boksit (Al2O3. H2O + Al2O3. 3H2O) Flint clay Andaluzit (Al2O3. SiO2) Silimanit (Al2O3. SiO2) Mullit(3Al2O3. 2SiO2)
Almino-silikat grubu refrakter malzemelerin %45in stnde Al2O3 ihtiva etmesi halinde, yksek alminal refrakter malzeme adn almaktadr. ierir.) %99 Al2O3 ieren refrakter snfna ise korundum denir. 3720oFda eriyen mineral korundumdur (kristal Al2O3). Yksek alminal tulalar; duman ve gazlarn, deiik curuflarn ataklarna kar ok direnlidir. amot tulasna nazaran yksek scaklklarda basnca daha dayankldr. Termal oklara kar olduka direnlidir.

AMOT
amot refrakter malzemelerin hammaddesi, hidro alminyum silikat olup, az miktarda dier mineralleri de ihtiva ederler. Bu almina-silikatlarn genel forml Al2O3. 2SiO2 olup %39,5 Al2O3, %46,5 SiO2 ve %14 H2O ierir. Bu grubun en yaygn yesi KAOLNTtir. Yksek scaklklarda bal suyu kaybolur; kalan hammadde teorik olarak %45,9 Al2O3 %54,1 SiO2 ierir. Ancak en saf kilde bile demir, kalsiyum, magnezyum, titanyum, sodyum, potasyum, lityum ve serbest silis gibi ok az miktarda safszlklar bulunur. Bu killerden bazlar, piirilerek amot ad verilen malzeme haline getirilirler. AMOT malzemeler, plastik killer ile balanarak AMOT REFRAKTERLER retilir. Bu snftaki tulalar yaklak olarak %18-44 Al2O3 ierirler.

Aside Dayankl Malzemeler

Refrakterlii orta derecede olan, ok youn pimi killerden yaplr. Bu malzemelerin porozitesi dk olup, asit ve dier gaz ve svlarn korozyon etkisine yksek direnlidir.

YARI SLKA MALZEMELER Dk miktarda alkaliler ve dier impuriteler ile %18-25 Al2O3 ve %72-80 SiO2 ierir. Mkemmel ykte tama dayanm, yksek scaklklarda hacim kararll ve ekme direncine sahiptir. Yksek almina tulalara gre daha dk alma scaklna dayanrlar. Scaklk snrlar iinde camlamaya, yapsal ekmeye ve alkali dumanlar ve tozlarn penetrasyonuna kar yksek dirence sahiptir. SLKA MALZEMELER Bu malzemelerin hammaddesi kuvarsit olup, kk kristal yapl ve ok saf olan kuvars minerallerinden meydana gelmektedir. Kuvarsn metal oksit ve alkalileri minimum lde ihtiva etmesi istenir. Balanmay salamak iin tme esnasnda %2 kire katlr. Silika refrakter malzemeler genellikle %93-99 SiO2 ihtiva etmektedir. Bu malzemeler kuvarsn stabil ekline dntrldkten sonra kullanlr. Silika refrakterler pime esnasnda srekli genlemeye urar. Bunun sebebi kristalize silika ierisinde meydana gelen allotropik dnmlerdir. SLKA TULALAR, asidik curufun olduu deiik ocaklarda uygulanr. Silika har ya da imentosu SLKA tulalarn rlmesinde kullanlr. Silika tulalar ierdii almina, titanyum, sodyum ve potasyum alkali miktarna gre snflandrlrlar.

ZOLASYON ATE TULALARI

zolasyon ate tulalar hafif, gzenekli refrakterler olup, ok dk termal iletkenlii ve yksek s depolama kapasitesi ile karakteristiktir. zolasyon tulalar; yksek refrakter tulalarna destek tulas olarak geride kullanlr. Erimi metal veya cruflarn erozyonuna, andrma ve korozyona dayanm yoktur. zolasyon refrakterlerinin kullanlmasndaki avantajlar yle sralanabilir; a) Is kayb dk ve s depolama kapasitesi yksek olduundan yakt sarfiyat azalr. b) Scaklk ykselme zaman ksaldndan kullanm yerinde retim artar. c) Frn scaklklarnn hzl deimemesi nedeniyle operasyon kontrolunda kolaylk salar. d) zolasyon refrakterlerinin hafif olmasndan, frn hacmi ve arl der. e) Yksek izolasyon etkisi nedeniyle daha ince duvarlarn yaplabilmesinden ekonomi salanr. zolasyon harlarndan (castable) bir grubu hazr karm eklinde olup, yalnz su ilavesi ile tatbik edilebilir. Dier nemli frn izolasyon malzemeleri asbest, kalsine diatomit ve kaya yndr. imento olarak dkme ve blok eklinde temin edilebilir. Byk miktarlarda kullanlmasna karlk, izolasyon ate tulalarna gre refrakterlii dk ve krlgandr.

BAZK REFRAKTER MALZEMELER Bu refrakterlerin imalatnda genellikle hammadde olarak; Magnezit (MgCO3) Magnezyum hidroksit Mg (OH)2 Krom cevheri (kromit) (Fe, MgO, Al2Cr2O3) Olivin (2MgO, SiO2, 2FeO, SiO2) Dolomit (MgCO3. CaCO3) kullanlrlar.

MAGNEZT
Magnezit refrakterler, magnezit cevherinden veya deniz suyu magnezitinden retilen periklas (MgO) dan yaplmaktadr. Doal magnezit veya deniz suyu magneziti 1600 ila2000oC arasnda piirilerek sinter magnezit yahut refrakter zellikte magnezit elde edilmektedir. ekillendirilen magnezit refrakterler emprenye edilerek veya katran ya da reinelerle balanarak cruf etkilerine dayanmlar arttrlr. Kromit, magnezitle harmanlanarak takriben %5 ile 22 Cr2O3 ihtiva eden magnezitkrom refrakterler, %27 ile 35 Cr2O3l, krom-magnezit refrakterler retilmektedir. Yksek spesifikasyon deerli refrakterler iin elik reticilerinin gittike artan talepleri karsnda deniz suyu veya tuzlu sulardan magnezyum hidroksit Mg (OH)2 retilmesi yoluna gidilerek, yksek saflkta veya belirli kimyasal zelliklerde sinter magnezit retimi salanmtr.

MAGNEZT-KARBON Elektrik ark ocaklarnda, pota ocaklarnda, bazik oksijen konventrlerinde yaygn bir ekilde kullanlmaktadr. Crufa kar ve korozyona kar direnci artrmak iin karbon kullanlr. Magnezit ve grafit arasnda daha uygun bir ba yaps elde etmek iin piirme srasnda kat karbona dnecek ve dolaysyla toplam karbonu artracak sv reine veya zift kullanlr. Bu balayclar arzu edilen mukavemete ulamak iin taneler arasndaki ba sertleerek ve 1000oCden yksek scaklklarda karbon gruplarna dnerek olutururlar. Eer kalc karbon miktar %7den az ise karbon siyah eklinde normal karbon ilave edilir. Yksek miktarda karbon gerekli olursa tabii pul grafit kullanlr; bu %25e kadar varabilir. Grafit ilavesi dk younluk ve dk soukta basnca mukavemeti getirir. Ayn zamanda termal genleme der, s iletkenlii ve termal ok direnci artar. Tula bnyesi daha fleksibl olur. .

DOLOMT

Dolomit, refrakter malzeme olarak 1880lerden beri kullanlmaktadr. Dolomit ok bol ve kullanma elverili bulunan bir refrakter olduundan elik retim tesislerinde byk lde kullanlmtr. Uzun yllar granle halde veya katran bal bloklar halinde kullanlmtr. 1930lardan sonra yerini pimi tulaya brakmtr. Dolomiti refrakter olarak kullanmak iin, nce 1700 ila 1800oCde piirilerek ihtiva ettii CO2in uzaklatrlmas lazmdr. Bu ekilde retilen malzemeye sinter dolomit veya doloma ad verilmektedir. Basit olarak kire ve magnezit karmdr. Dolomit rutubete kar kireten daha az olmakla beraber magnezitten daha hassastr.

Monolitik Malzemeler
Dvme Malzeme: Dvme malzeme kullanlmadan nce yapma zellii olmayan, kuru veya kullanmaya hazr hale getirilmi, ierisinde kimyasal veya organik bir balayc bulunan taneli malzemelerdir. Hazrlanm olduklar gibi veya nemlendirdikten sonra, bazen elle, genellikle uygun bir mekanik yntemle tokmaklanarak veya sktrlarak uygulanr.

 Kalplanabilir Malzeme: Kalplanabilir malzeme, biimlendirilmeden kullanlmaya hazr plastik hale getirilmi ve iinde kimyasal veya organik bir balayc bulunan karmdr. Elle veya mekanik dvme ile uygulanrlar.

 Dkme Malzeme: Dkme malzeme, kullanlmadan nce yapc olmayan, su ile kartrlmaya hazr hale getirilmi karmlardr. Bu karmlarda hidrolik veya kimyasal bir balayc bulunur ve deiik younlukta bir karm olarak dkme, vibrasyon veya doldurulup sktrma suretiyle uygulanr.

 Tabanca ile Pskrtme Malzemesi: Kullanlmadan, yapc olmayan ve nemlendirildikten sonra veya pskrtme srasnda nemlendirilen elle veya makine ile pskrtlmeye hazr hale getirilmi karmlardr.

 rg Malzemesi: Pudra halinde tlm refrakter malzeme ve uygun oranda toz balayc ile kartrlm hazr rg harc, kullanm yerinde su ile uygun kvamda hazrlanarak tatbik edilebilmektedir.

Refrakter tula ve monolitik retim akm emas

 lk olarak konik krcda hammadde krlr.

 Krlan hammadde elekte stenilen granl boyutuna ayrlr.

 Boyutlarna gre ayrlm hammadde big-bag lere koyulur.

 Tula retilecekse tula reetesine gre, monolitik retilecekse monolitik reetesine gre harman hazrlanr ve miksere gtrlr. Mikserde kartrldktan sonra silolara koyulur.

 Big-bag ler ile silolara tanr.

 Malzemeyi sadan sola veya soldan saa tarken helezon(stteki),yukar dan aa yada alttan yukar tarken elevatr(alttaki) kullanlr.

Tula retimi ise;

Reeteye gre hazrlanan harman silolardan pres haznesine getirilir.Hazrlanm kalba gre presle basn uygulanarak ekil verilir.

 Presle baslan tulalar vagonlara dizilir ve frna gider.Eer bazik tula ise temperleme frnnda 250-300oCde temperlenir.

 Asit bazl tula ise ilk olarak kurutma frnnda kurutulur 200-250oC arasnda ve ardndan tnel frna gtrlr.

 Tnel frnda; amot ve yksek alminal tulalar 13301525oCde pier. Yar silika tulalar 1280-1300oCde pier. zole tulalar ise 900-1250oCde pier. Pitikten sonra paketleme nitesine gtrlr.

Monolitiklerde ise;
Monolitik reetesine gre hazrlanm harman miksere koyulur ve mikserde karmaya devam ederken oran kadar su ilave edilir.Yeterince kartrldktan sonra kalba vibrasyonlu dkm yaplr.Vibrasyonlu olmasnn nedeni kalba daha iyi yaylmas ve yerlemesidir.

 Kalba dkldkten sonra oda scaklnda kurumaya braklr.Kuruduktan sonra 200-250oC arasnda piirilir.rnein dktmz har lans ise lans frnnda,yuvarlak bir cisim ise yuvarlak frnda piirilir.

 Monolitiklerde balayc olarak imento kullanlr.Bazik tulalarda organik balayc olan reine ve asidik tulalarda da balama kili kullanlr.

DEMR ELK OTOMOTV MENTO GALVANZ ENERJ

ALMNYUM SERAMK PORSELEN KREC KMYA KAIT

SICAK DVME ISIL LEM PETRO KMYA BAKIR DKMHANE

TAVLAMA MENEV CAM PROFL AA

UYGULAMA EKLLER OLARAK; DKME REFRAKTER UYGULAMALARI DVME REFRAKTER UYGULAMALARI PSKRTME REFRAKTER UYGULAMALARI AKIKAN REFRAKTER UYGULAMALARI KMYASAL BALI REFRAKTER UYGULAMALARI ZOLASYON UYGULAMALARI ATE TULASI UYGULAMALARI

Yksek frn kanallar

Yksek frn kanallar

Torpedo Ladle

Hot Metal Ladle monolithic Lining

Hot Metal Ladle

Torpedo Ladle

Basic Oxygen Furnace

-Konverter-

Electric Arc Furnace

Electric Arc Furnace

Electric Arc Furnace

Steel Casting Ladle

Steel Casting Ladle

Monolithic Combined Lining

Steel Casting Ladle Lining

POTA RM - AMBALAJ

ELK POTA GAZ FLEME DKM ANAK YERLEM,

elik pota yan duvar

Tundsh

EAF KAPAK DELTA BLGES-

ROTARY KILN

Energy Sectors

Glass Melting Furnace

ALUMINYUM Melting Furnace

ALUMINYUM Melting Furnace

ALUMINYUM Melting Furnace

ALUMINYUM Melting Furnace

ALUMINYUM Melting Furnace

TAVLAMA FIRINI

TAVLAMA FIRINI

TAVLAMA FIRINI CEHENNEMLK-

TAVLAMA FIRINI KTK IKI AZI

TAVLAMA FIRINI TABAN

TAVLAMA FIRINI TAVAN ASKI UYGULAMASI

TAVLAMA FIRINI TAVAN ASKI UYGULAMASI ST

RAMAT CURUF- FIRINLARI

GALVANZLEME FIRINI