Simptomi i znaci na bolesti na periferni arterii i veni -palpirawe na pulsProf.

d-r Qubica Georgievska-Ismail

Univerzitetska klinika za kardiologija-SM VI sem 2009

Periferna arteriska bolest (PAB)-definicija

PAB e klini~ki izraz koj treba da se koristi za ozna~uvawe na postoewe na stenoza, okluzija i/ili anevrizmatska bolest na aortata i/ili nejzinite granki so isklu~ok na koronarnite arterii.

Periferna arteriska bolest

Karotidna arteriska bolest Arteriska okluzivna bolest
Gorni ekstremiteti Dolni ekstremiteti Renalni arterii Mezenteri~ni arterii

Bolest na abdominalna aorta

PAB na karotidni arterii

Arterii na vrat i glava

Tek na zbidnuvawa B. Vostanovuvawe na plaka C. Meka, centralno nekrotizirano jadro so fibrozna kapa D. Disrupcija na kapata - nekroti~nite kleto~ni i lipidni materijali stanuvaat aterogeni embolusi E. Prazno nekroti~no jadro stanuva dlabok ulkus = trombogen tromboembolizam

Karotidna arteriska bolestsimptomi

Asimptomatski {um (bruit) Nestabilnost Vrtoglavica Silna glavobolka TIA Parestezii vo liceto i/ili ekstremitetite od ednata strana Slabost vo ekstremiteti na edna strana Ote`nat govor Naru{uvawe na vidot (gubitok na vid na edno oko) CVI

Inspekcija na vrat
Zgolemeni pulsacii
Pulsira~ko ispaknuvawe: tortuozna i vkle{tena karotidna arterija Anevrizma Hiperdinami~na sostojba

Palpacija na karotiden puls

Palpiraj sekoga{ samo EDNA arterija Vnimatelno zafrli ja glavata za da se relaksira sternomast. muskul Palpiraj ja karotidnata arterija so stavawe na prstot blizu gorniot del na vratot me|u sternomast.muskul i traheata vo visina na krikoidnata rskavica Povtori ja procedurata na sprotivnata strana

I IIa IIb III

Palpacija na karotiden puls (prodol...)

Normalen naod:
Pulsaciite na karotidnite arterii se simetri~ni i imaat sli~ni karakteristiki kako radijalnata arterija.

Vnimanie:
Izbegnuvaj ja kompresijata na karotidniot sinus koj e lokaliziran vo nivo na vrvot na tiroidnata rskavica. Izbegnuvaj ja simultanata palpacija na obete karotidni arterii.

Abnormalen naod
Otsuten ili slab puls na ednata strana:
Stenoza ili okluzija

Sistolen tril:
Karotidna stenoza

0=Otsuten 1=Slab 2=Normalen 3=Grani~en

Auskultacija na karotidna arterija

Auskultirajte so dijafragmata, a potoa so yvon~eto Va`no e da se slu{a na najmalku 3 lokacii: 1) na bazata na vratot; 2) na karotidnata bifurkacija; i, 3) agolot na vilicata. Ispituvajte vo ispravena i legnata pozicija. Va`no e pts da ne di{e Auskultirajte vrz aortna i subklavija area za da se odredi dali {umot se prenesuva Ako ne se prenesuva: karotida Ako se prenesuva: aortna stenoza, stenoza na a. subklavia, stenoza na nekoj od grankite na lakot na aortata

Auskultacija na karotidna arterija (prodol...)

Normalen naod:
Pulsot se slu{a normalno, bez zvuk vo sistola.

Abnormalen naod:
Se slu{a {um (bruit) i treba da se zabele`i dali e sistolen, dijastolen ili kontinuiran.
Minimum stenosis causing bruit: 50% (<3 mm lumen) Prolonged, high-pitched bruit: >75% (1.5 mm lumen)

PAB na gorni ekstremiteti

Simptomi
Zamor na rakata po optovaruvawe (pr., okluzija na a.subklavija) Bolka vo miruvawe vo racete i prstite Gangrena na prsti ^uvstvitelnost na stud Bavno rastewe na noktite Bavno rastewe na vlaknata na racete Raynaud syndrome (pr., promena na bojabelo, sino, crveno ili belo, crveno, sino)

Diferencijalna Dijagnoza
Revmatska polimialgija Giant cell arteritis PAB na gorni ekstremiteti Takayasu arteritis Subclavian steal sindrom Trombangiitis obliterans (M.Buerger) Raynaud-ov fenomen Trombembolija Thoracic outlet sindrom Tendinitis na lakot (tenis i golf lakot) Cervikalna spondiloti~na mielopatija Sindrom na kancerska bolka Sindrom na brahijalen pleksus Carpal tunnel sindrom Hypothenar hammer sindrom

Znaci za akutna ishemija

{est P: Pain (Bolka) Pallor (Bledilo) Pulselessness (Otsustvo na puls) Perishing cold (Studenilo) Paresthesias (Parestezii) Paralysis (Paraliza)

Znaci za hroni~na ishemija

Slabost na muskulaturata Bleda i ladna ko`a Ulkus Nekroza na tkivo-gangrena Otsutni pulsevi [umovi Razlika vo KP na obete race (> 20 mmHg)

Fizikalen vaskularen pregled na ramo, race i prsti

Inspekcija
Ko`a: boja, ekskorijacii, rani, nekroza Pulsira~ka masa supraklavikularno (anevrizma na a.subclavia)

Palpacija
Temperatura (sporedi gi obete race i prsti) Pulsevi

Merewe na krven pritisok na obete race Auskultacija

Puls nad a.subclavia vo ramki na auskultacija na karotidna arterija

a.brachialis

a.radialis

Merewe na KP
Pacientot treba da sedi vo tivka prostorija nekolku minuti (15-30 min po ispu{uvawe na cigara) Se meri najmalku 2 pati vo rastojanie od 1-2 minuti i u{te edno dokolku prvite dve merewa mnogu se razlikuvaat Man`etata se postavuva na nadlakticata vo visina na srceto

Se koristi standardna man`etna (12-13 cm dolga i 35 cm {iroka), no se koristat i specifi~ni dokolku se raboti za mnogu slabi ili debeli individui

Merewe na KP (prodol...)
POJAVA NA ZVUK-GUBITOK NA ZVUK= sistolen/dijastolen kp. Merete go KP na obete race pri prviot kontakt so cel da se identifikuvaat mo`nite razliki kako rezultat na postoewe na PAB. Vo ovoj slu~aj se zema povisokata vrednost kako referentna. Razlika > 20 mmHg me|u dvete race uka`uva na postoewe na PAB na a.subclavia

Modificiran Allen's test

A.Okluzija na obete arterii (radijalna i ulnarna) dodeka pacientot ja stega {akata B. Radijalnata i ulnarna arterija se okludirani dodeka {akata e otvorena. V.Se osloboduva pritisokot vrz ulnarnata arterija i se o~ekuva vra}awe na bojata vo rakata po 5-10 sekundi.

PAB na dolni ekstremiteti

Simptomi
Asimptomatski: Bez nikakvi simptomi (no so voobi~aeni funkcionalni naru{uvawa). Klasi~na klavdikacija: Simptomi na bolka vo muskuli na dolnite ekstremiteti koja e reproducibilna i se javuva pri optovaruvawe, a pominuva so odmor. Atipi~na bolka vo nozete: Nelagoda vo dolnite ekstremiteti koja se javuva pri optovaruvawe, no ne pominuva vo miruvawe taka {to go ograni~uva optovaruvaweto na reproducibilna distanca.

Klavdikacija vs. Psevdoklavdikacija

Klavdikacija Psevdoklavdikacija Kako kaj klaudikacija plus `arewe, trpnewe

Karakteristiki na bolkata

Gr~ewe, stegawe, bockawe, zamor Zadnik, but, nadkoleno, podkolenica, stapalozavisi od arterija Mo`e na edna ili obete noze Da Konzistentna Ne Stoewe

Lokalizacija na bolkata Predizvikana so optovaruvawe Distanca Se javuva pri stoewe Kako pominuva Vreme na pominuvawe

Kako kaj klaudikacija

Varijabilna Varijabilna Da Sedewe, promena na pozicija

< 5 minuti

30 minuti

Simptomi (prodol...)
Kriti~na ishemija na ekstremitet:
Ishemi~na bolka vo miruvawe vo stapalo le`e~ka pozicija, no}e Rana {to ne zazdravuva Gangrena

Simptomi
Akutna ishemija na ekstremitet: {est P, definirani so klini~ki simptomi i znaci koi sugeriraat potencijalna zagrozenost na ekstremitetot: Pain (Bolka) Pallor (Bledilo) Pulselessness (Otsustvo na puls) Perishing cold (Studenilo) Paresthesias (Parestezii) Paralysis (Paraliza)

Klini~ka prezentacija na PAB

~15% Klasi~na (tipi~na) klavdikacija 50% Asimptomatska

~33% Atipi~na bolka vo nozete (funkcionalna ograni~enost)

1%-2% Kriti~na ishemija na ekstremitet

Procena na vaskularni simptomianamneza

Koe bilo ograni~uvawe na muskulite na dolnite ekstremiteti ili anamneza za kakvo bilo naru{uvawe na dvi`eweto (se opi{uva kako slabost, bockawe, trpnewe ili bolka vo zadnikot, butot, listot ili stapaloto) Kakva bilo rana na nozete ili stapalata koja te{ko zazdravuva Kakva bilo bolka vo miruvawe lokalizirana vo dolnite ekstremiteti ili stapalata i nejzinata povrzanost so stoe~ka ili le`e~ka pozicija

Bolka vo nozete: Diferencijalna Dijagnoza

Stenoza na spinalen kanal Periferna nevropatija Bolka na periferen nerv Hernijacija na disk koj pritiska nerv Osteoartrit na kolk ili koleno Venska klavdikacija Simptomatska Baker-ova cista Hroni~en sindrom na kompartman Spazma na muskul ili gr~ Sindrom na zamor na nozete
Hirsch AT, et al. J Am Coll Cardiol. 2006;47:e1-e192.

Znaci za akutna ishemija

{est P: Pain (Bolka) Pallor (Bledilo) Pulselessness (Otsustvo na puls) Perishing cold (Studenilo) Paresthesias (Parestezii) Paralysis (Paraliza)

Znaci za hroni~na ishemija

Slabost na muskulaturata Gubitok na vlakna na dorzumot na stapaloto

Zdebeluvawe na nokti Studenilo vo nozete

Nekroza na tkivo Otsutni pulsevi [umovi

Fizikalen vaskularen pregled na noze i stapala

Inspekcija
Ko`a: boja, ekskorijacii, otsustvo na vlakna, rani, nekroza Otoci (adenopatija na femoralna hernija)

Palpacija
Temperatura (sporedi gi obete noze) Otoci Pulsevi

Auskultacija
Puls nad a.femoralis Stapalata mora da se inspektiraat direktno so soble~eni ~evli i ~orapi
I IIa IIb III

I IIa IIb III

a.femoralis
Koristi gi vrvovite na 2, 3 i 4 prst !

0=Otsuten 1=Slab 2=Normalen 3=Grani~en

I IIa IIb III

a.poplitea
Mo`e da e nedostapna za palpacija, {to ne zna~i vedna{ i otsuten puls, osobeno ako se palpiraat distalnite !!!

0=Otsuten 1=Slab 2=Normalen 3=Grani~en

I IIa IIb III

a.dorsalis pedis
Se nao|a do tetivata za palecot, koj e vo fleksija Koristi gi vrvovite na 2, 3 i 4 prst !

0=Otsuten 1=Slab 2=Normalen 3=Grani~en

I IIa IIb III

a.tibialis posterior
Se nao|a veda{ zad vnatre{niot maleolus Koristi gi vrvovite na 2, 3 i 4 prst !

0=Otsuten 1=Slab 2=Normalen 3=Grani~en

Voobi~aeni gre{ki i pote{kotii

Mnogu silno pritiskawe i/ili zamena na sopstveniot puls za onoj na pacientot Masno tkaewe Otok

Auskultacija na femoralna arterija

Normalen naod: Pulsot se slu{a normalno, no bez zvuci za vreme na sistola. Abnormalen naod: Seslu{a {um kako rezultat na stesnuvawe na koja bilo od slednite arterii:. Iliac Common femoral Superficial femoral Profunda femoris
Moderately good predictor of PAD (likelihood ratio [LR]=4.80; 95% confidence interval [CI], 2.40-9.50). The absence of a bruit doesn't exclude disease (LR=0.83; 95% CI, 0.73-0.95).

PAB na abdominalna aorta

Anevrizma na abdominalna aorta (AAA)

Lokalizirana dilatacija na abdominalna aorta za > 50% od normalniot dijametar

Simptomi
75% asimptomatski Simptomi
Bolka Pritisok vrz okolnite strukturi Embolizacija Tromboza

Palpacija na abdominalna aorta

So dlaboka palpacija na centralen del od abdomenot se ~uvstvuva pulsira~ka masa. Zgolemena aorta mo`e da e znak na aortna anevrizma.

Auskultacija na abdominalna aorta

Dijafragmata od stetoskopot se stava cvrsto so lesen pritisok vrz abdominalniot yid. [umovite (bruits) se slu{aat vo sistola ili poretko za vreme na sistola i dijastola. Nemoj da te zala`at {umovite od srceto koi se prenesuvaat niz abdomenot.

Bolesti na venskiot sistem

Bolesti na venskiot sistem

Varikozni veni Tromboflebitis na povr{nite veni Trombembolija na dlaboki veni Hroni~na venska insuficiencija

Varikozni veni

Varikozni veni-simptomi i znaci

Golemi veni koi se gledaat. Lesen otok na glu`dovite i/ili nozete. Bolki, peckawe, `e{tina, ili te{ki noze. Simptomite se vlo{uvaat so prodol`eno sedewe. Pulsirawe (udirawe) ili gr~evi vo nozete. Svrbe` okolu venite. Obezbojuvawe na ko`ata okolu varikoznite veni.

Corona phlebectasica

Varikozni veni
Inspekcija (pacientot le`i)
Asimetrija Otok Pigmentacija Distribucija

Palpacija
SFJ (sapheno-femoral junction) Tap&Cough Trendelerberg&Tourniquet

Superficijalen tromboflebitissimptomi i znaci (inspekcija i palpacija)

Bolna struktura kako gajtan Tvrdost na venata Crvenilo dol` venata ^uvstvitelnost dol` venata Zgolemena temperatura

Superficijalen tromboflebitis

Tromboza na dlaboki veni-simptomi i znaci (inspekcija i palpacija)

Otok ^uvstvitelnost Preboenost na ko`ata (crvenilo, cijanoza) Zgolemena temperatura vo nogata Nevoobi~aena tvrdost na nogata Bolki vo listot pri dorzalna fleksija Pridru`en superficijalen tromboflebitis

Hroni~na venska insuficiencijapostflebiti~en sindrom

Hroni~na venska insuficiencija-ulkus

Sovremen vaskularen pregled

Merewe na krven pritisok na obete race Pregled na srce Palpacija na abdomen za postoewe na anevrizma Auskultacija za {umovi Pregled na noze i stapala Pregled na puls
Carotid Radial/ulnar Femoral Popliteal Dorsalis pedis Posterior tibial 0=Otsuten 1=Slab 2=Normalen 3=Grani~en (anevrizma)

Skala:

A conservative is a man with two perfectly good legs who, however, has never learned to walk forward. (F.D. Roosevelt)
(1882-1945)