Elda Ali

Un n shtator t ktij viti mbusha 18 vje, kjo do t thot q akoma nuk kam pasur shansin t votoj. Shans q mendoj se do ta kem n nntor t ktij viti, kur do t zhvillohen zgjedhjet komunale dhe un do t jap mendimin tim pr t ardhmen q dua. Kto 18 vjet qe kan kaluar t jets sime un kam qen nj individ i padukshm pr kt shoqri sepse nuk kam pasur mundsi t reflektoj mendimin tim me an t vots. Une kam qen nj njri me goj t mbyllur rreth shtjeve q m rrethonin. Por kt vit do t kem mundsin t flas dhe ta ngre zrin tim deri n qiell me an t nj t drejt q si e kam une e kan edhe t tjer po q shum e shohin si nj detyrim sesa e drejt q t dalin nga hija ku jan futur dhe t ngren zrin bashk m mua pr nj t ardhme q na takon neve q do ta jetojm ta zgjedhim. Ne jemi t gjith shqiptar dhe e dim shum mir historin e vendit ton sidomos periudhn e komunizmit ku ne kemi jetuar t izoluar pr 50 vjet dhe jetonim me frik se po t flasim dhe nga goja jon t dilnin fjal q nuk prshtatshin me sistemin do t prfundonim t internuar n ndonj fshat t largt familjarisht. N kt periudh sado q votimet zhvillohin rregullisht dhe t gjith pa prjashtim merrnin pjes n votime sepse prndyshe prndiqeshin penalisht. Votonin pr t vetmn parti q ekzistonte ather Partin Komunist me n krye diktatorin Enver Hoxha. Po un nj gj t till nuk e quaj votim ose liri t t shprehurit sepse nuk kishte liri zgjidhje dhe votimi nuk ishte i fsheht. M dukt e uditshme q shum njerz qe kan jetuar n kt periudh q m lejoni ta quaj t temrrshm t historis shqiptare dhe tashm po jetojn n kt periudh tranzicioni ku Shqipria sht zhytur prej kohsh dhe nuk po arrin t dali, kta njerz n vend q ta vlersojn kt liri e t drejt pr t thn mendimin e tyre pr t ardhmen e fmijve dhe niprve t tyre ata e neglizhojn e kt po e shohim tek numri i pjesmmarrsve n votime q sa vjen e po ult. Kjo vjen si shkak i ktyre njerzve q e shohin pjesmarrjen n votime si nj detyrim dhe jo si t drejt. Ata kur vjen puna pr t votuar mbyllin syt, gojn dhe bjn vesh t shurdhr, m pak fjal nuk duan tia din pr t ardhmen e tyre. Un jam e mendimit se kta njerz jan msuar me padukshmrin dhe e kan t vshtir t ndryshojn edhe kur e shohin q sht e nevojshme. Kta njerz nuk duan ta shohin shqiprin t eci parpara sepse iu plqen gjendja ku ndodhen, ju plqen t jetojn me frikn s a do

iu ndodh t nesrmen p.sh po ngeln pa pun, n vend q t votojn t bjn at q iu takon me t drejt nga kushtetuta por edhe si qytetar t nj shteti q prej 18 vjetsh jeton n demokraci. Mospjesmarrja n votime e shum njerzve tregon q ata e shohin si t pavler kt proces t cilin kan qen t detyruar ta kryejn nj veprim t till dhe nuk e kuptojn ssa rendsi mund t ket vetm nj vot e vetme. T shohsh pjesmarrjen n votime si nj detyrim nuk sht drejt dhe nuk jan kto ide q do ta ojn prpara kt vend ku t gjith krkojn t drejtat e tyre pa kryer t drejtn themelore dhe me t rndsishme t votojn. Gjithandej kur ecn npr rrugt e ktij qyteti t cilin e kam par t ndryshoj dita dits dgjoj njerz t ankohen pr politikan t korruptuar ose q nuk kryejn detyrn e tyre si duhet. Njerz q vetm flasin por q nuk din far t bjn pr t ndryshuar kt gjendje n t ciln ndodhn sepse nuk e din q ata duke votuar kan t drejtn e qeverisjes s ktij vendi. Dhe kam dgjuar nj her nj shprehje q ma ka br prshtypje po nuk me vjen ndr mend kush e ka thn. Shprehja ishte kshtu: Politikant jan thjesht njerzit q populli ka zgjedhur pr t tejuar mendimin e tyre n paralament. Kur e dgjova pr her t par kt shprehje nuk e kuptova dhe duke par gjendjen n Shqipri mu duk si dika pa kuptim, por kur m von e analizova me vmendje dhe arrita t kuptoja m mir, arrita n prfundimin q sht dika shum e vrtet ne me an t vots kemi t drejt midsi mundsive t shumta, q me ardhjen e demokracis nuk mungojn, njeriun q ne e mendojm se mund ta na prfaqsoj m mir n parlament. Pra thjesht nga kjo shprehje un arrita t kuptoja rndsin e pjesmarrjes n votime. Ne historin jo thjesht t vendit ton por t tr bots ne kemi par q njerzit jo gjithmon e kan e kan pasur kt t drejt dhe kjo nuk sht se ka uar n situata t knddshme por krejt e kundrta, ka uar n luftra t vazhdushme dhe t panumrta. Shum mbretr dhe mbretresha jan rrzuar nga froni me dhun e m revolucione sepse ather njerzit nuk kishin t drejt t ndrhynin n punt e shtetit. Edhe n qoft se vendi ishte republik ose mbahej si i till, parlamenti prbhej vetm nga njrit nga shtresat e larta t vendit, shtresat e ulta ose e thn ndrysh klas puntore nuk merrte pjes. Volteri dhe Monteskje ndriuan popullin me idet e tyre iluministe. Nisi periudha e iluminizmit me ide t tilla si ndarja e tre pushteteve Legjislativ, Gjyqsor dhe Ekzekutiv por filozofia e ksaj periudhe shpiku gjithashtu edhe nocionin popillit si subjekt i s drejts. Nj nga prfaqsuesit m t njohur t ksaj kohe ishte edhe Rusoi q do t shikonte t vullneti i prgjithshm popullor zgjidhjen e problemit politik. Kta tre prfaqsues t iluminizmit ishin ndr t part q hapn nj rrug t re n historin e tr bots. Nj bot ku t gjith ishin t barabart dhe t gjith kishin t drejta t njllojta por edhe m e rndsishmja isht se isht hapi i par i hedhur n rrugn e gjat pr t fituar t drejtn e vots n nj far mnyre edhe klasa puntore t merrte pjes n qeverisjen e vendit ku jetonte dhe pagunte taksat. sht e pamundur pr nj zog t fluturoj vetm me nj krah ka thn suami Vivenkananda. Por pr shekuj me radh, shoqrit e bots jan prpjekur ta fluturojn me nj krah duke iu mohuar femrave t drejtatat e tyre. Me kalimin e kohs t gjith meshkujt pas nj far moshe q varironte nga shteti n shtet, morn t drejtn pr t votuar, por smund t themiq t njjtn gj edhe pr femrat q pr ta fituar kt t drejt iu sht dashur m shum koh edhe nj luft q mban edhe emrin Vujatjet e Femrave ( omens Sufferage). Pas shum e shum vjetsh lufte pr t fituar t drejtn e mushme t vots t drejtn pr t qen t barabart me meshkujt pas vitit 1930 femrat fituan kt t drejt dhe mos anashkalojm faktin q po prdor fjaln e drejt sepse sht nj e drejt e jona e t gjithve sado q t gjith nuk e kan sepse n disa vende islamike femrat akoma se kan fituar kt t

drejt. Po ato nuk dorzohen dhe vazhdojn luftn pr t fituar kt t drejt q ne e kemi se vlersojm si duhet. Si nj i fiksuar pas politiks dhe nj liberal m ide t reja dhe t ndryshme, un kam pritur nj koh t gjat pr t pasur mundsin q t prfitoj nj nga t drejtat m t mdha t ktij vendi, t drejtn pr t votuar. Por un thash e drejt, nuk thash privilegj, detyr qytetari apo detyrim. sht e drejta ime dhe un do t bj me t far t dua Kshtu e ka nisur editorialin e tij n nj gazet Scott Schon, duke vn n dukje njrzve t tjer se kjo dht nj e drejt q ne e kemi fituar me mund dhe mund t bjm far t duam m t. Mund tia japim dikujt t duam po gjithmon duke mbajtur ndr mend se nga ky veprim varet e ardhmja jo vetm e jotja por e gjithkujt q t rrethon prandaj duhet prodrur me menuri. Kurse n mbylljen e tij Schoen shkruan: Vota sht nj e drejt q un zgjedh ta suhtroj. sht nj knaqsi personal t them q ky sht burri ose kjo sht gruaja q un dua t drejtoj vendin. Dhe ky plqim sht i rndsishm dhe duhet fituar. sht nj ironi interesante t mndosh se ne njerzit kemi pr tu dhn gjra shrbyesve tan. Ata kan nj detyrim t sherbejn popullin e ktoj vendi, neve.Nj vot sht dika me vler pr tu dhn nj politikani dhe sht vetm detyra jon e asnj tjetri q ta mbrojm kt t drejt. N kt editorial q mban titullin Voto pr veten, jo se je i detyruar ( Vote for yourself, not for obligation) Scott Schoen iu bn thirrje qytetarve amerikan t votojn sepse sht e drejta e tyre dhe jo se jan t detyruar t bjn nj gj t till dhe se vota sht dika shum e muar q ne e kemi. Vota sht fuqia jon qeverisse prandaj ne duhet t votojm pr at qe neve na e mbush mendjen se mund t na shrbej m mir ose pr at q i plotson m shum krkesat tona e n t njjtn koh drejton shum mir edhe vendin. Un kt vit do t drejtohem drejt qendrs s votimi pr t parn her dhe ju siguroj q sdo jet e fundit sepse un jetovamjaft n hijn e t tjerve, tani do t vendos vet pr at ka sht m e mira pr mua dhe pr kt vend q kaq shum e dua dhe dua ta shoh t prmirsuar dhe t ket mundsin q n vitet n vijim t krahasohet m vendet m t bukura dhe m t prparuara t Evrops Perndimore. Un Dshiroj ta shikoj kt vend t ndryshoj pr t mir t prmirsohet dhe prandaj un do t votoj pr at q i afrohet m shum ides time pr kt vend q meriton m shum se do vend tjetr primisimin pr ato ka hequr gjat ktyre shekujve t fundit. T marrsh pjes n votime sht nj drejt q e kemi t gjith dhe asnjher nuk duhet ta fusim n listn e detyrimeve sepse askush nuk mund t na detyroj t bjm dika q nuk duam pr m tepr q jetojm n nj vend q qeveristen nga nj sistem demokratik. Pjesmarrja n votime nnkupton pjesmarrjen ton n qverisjen e vendit dhe pr kt nuk na detyron njri sepse sht e drejta jon q t marrim pjes disi pr at ka t jet e nesrmja jone. T part tan kan luftuar kaq shum pr t pasur mundsin t votojne e n nj far mnyre t bhen pjes e qeverisjes s vendit, kurse ne e shprfillim kt t drejt sepse nuk ishin ne ata q na u desh t luftonim pr kt t drejt. Pjesmarrja n votime sht nj e drejt e t gjithve pa prjashtim pas nj far moshe mjafton vetm dshira dhe vullneti i mir pr t marr pjes n dika q ka shum mundsi q t nesrmen t ndryshoi t ardhmen ton. Ne jemi njerz t lir dhe nuk na detyron dot njri t bjm diqka q nuk duam m nj liri dhe t drejt tonn si sht vota prkundrazi si ka shkruar edhe Scott Schoen jan politikant ata q kan detyrime

ndaj nesh se po bjm t mundur q ata t na drejtojn ose t na shrbejn neve. Un jam 18 vje dhe kam shum mundsi t mos marr vesh asgj nga politika por dika e di m shum siguri. T votoj sht e drejta ime dhe e t gjithve prandaj n nntor t ktoj viti un do ti drejtohem qendrs s votimit duke shpresuar se vota ime do t ndihmoj pr nj t ardhme m t mir.