You are on page 1of 44

vlxb

k 0trSeyf w
hJ ifo?H &Spq
f ,f&h pS t
f oH 1

88 rsdK;qufausmif;om;rsm;rS xkwfa0onf/
2 vlxb
k 0trSeyf w
hJ ifo?H &Spq
f ,f&h pS t
f oH

88 rsdK;qufausmif;om;rsm;rS xkwfa0onf/
pmrsuEf mS vrf;ñTef vlxb
k 0trSeyf w
hJ ifo?H &Spq
f ,f&h pS t
f oH 3

t rSwf ( 1 ) Mo*kwfv? 2010 - ckESpf/

pmrsuEf mS vrf;nTef

tzGifhpum; 4
ar;cGef;rsm;okdYjyefMum;csuf 6
umwGef;cHpm;rI 10
pum;w&m;pD&ifcef; 12
uAsmtufaq; 13
ppftpkd;&vufxuf vGJcsufu --- 16
2008 ckESpftajccHOya'ukd bmaMumifh --- 20
EkdifiHa&;ygwDrsm;rSwfykHwifjcif;Oya'ESifh --- 24
tmPm&SifawGaMumufwJh*vkdb,f --- 30
a&G;aumufyGJaumfr&SifnTefMum;csuftrSwf(2 /2010)ukd --- 32
pmzwft&yfa0u@ 35
tajctwifaqG;aEG;cef; 39

88 rsdK;qufausmif;om;rsm;rS xkwfa0onf/
4 vlxb
k 0trSeyf w
hJ ifo?H &Spq
f ,f&h pS t
f oH tzGifhpum;

tzGifhpum;

vGwfvyfpGm ajymqdka&;om;cGifhESifh
ajyma&;qdck iG &hf o
dS l
xGef;jrifhatmif (88-rsdK;qufausmif;om;rsm;)
vG w f v yf p G m ajymqd k a &;om;cG i f h Freedom of Expression ud k r½d k ; rom;
yHkzsufcsifolrsm;&Sdonf/ y&rf;ywm igwaum aum ajymcsifovdkajym a&;csifovdka&; qdkwmrsdK;ESifh
xifa,mifa&maxG; jzpfapNyD; vGwfvyfpGmajymqdkcGifhudk usrf;wHk;rsdK;pHkjzifh ydwfyifwm;qD;
uefo Y wfcsKycf s,x f m;vdMk uonf/ wu,fawmh vGwv f yfpmG ajymqdak &;om;cGihf qdo k nfrmS pum;t&m
t&a&m teuft"dyÜg,ft&yg &Sif;vif;jynfhpHkaeNyD jzpfonf/ emr0daooersm; xyfxnfhum
rdrdtwåe,fy,fodkY twif;qGJ,l bmomjyefaeMujcif;onf r½dk;rom; BuHpnfrIom jzpfonf/
'Drdkua&pD qdkaom tjzLxnfay:wGif pnf;urf;jynfh0aom … bmnmponf [dkjcpf
'Djznfu h m 'Drukd a&pDukd yHzk suo f nfh vky&f yfEiS hf tvm;o@mefwo l nf/ vGwv f yfpmG azmfjycGihf qdv
k ukd f
onfESifh wm0efcHrI wm0ef,lrI qdkonfrsm;u uyfygvmNyD; jzpfonf/ rSefwma&; [kwfwmajym/
r[kwfrrSefvSsif w&m;Oya''PfcHMu&rnfom jzpfonf/ usifh0wfodu©mESifhnDaom w&m;Oya'
pdk;rdk;rIawmh &dSzdkYvdkonf/ w&m;Oya'qdkonfudk trdefYtmPmrsm;ESifh yHkrSm;½dkufum w&m;Oya'
txufwGif cg;axmufwuf&yfaeaom tmPm&Sifrsm;u w&m;Oya'ESifh vGwfvyfpGmazmfjycGifh
tquftpyfukd oD;jcm;pDcyJG pfum vGwv f yfpmG azmfjycGiu hf kd csKd ;ESrd x
f m;zd&Yk m w&m;Oya'rsm;udk vufeuf
ozG,f rw&m;ojzifh toHk;csavh&Sdonf/
þodkYqdkvSsif tmPm&Sifrsm;\ ppfzdeyfatmuf uREfkyfwdkY 'l;axmufí EIwfydwfae&
rnfavm/ vlo Y rdik ;f aemufoYkd jyefpikd ;f Ny;D ? qGUH t usKd ;uef;aeaom yHyk suv f t
Yl zGUJ tpnf;udk uREykf w f \ Ykd
aemufrsdK;qufrsm;odkY uREkfyfwdkY tMuifemw&m;uif;rJhpGmjzifh tarGqdk; rxm;cJhEdkif/ þodkY
wm0ef r J h j cif ; onf vG w f v yf a &;ES i f h w&m;rS s wa&;wd k Y t wG u f ck c H w d k u f y G J 0 if c J h M uaom
88 rsdK;qufausmif;om;rsm;rS xkwfa0onf/
tzGifhpum; vlxb
k 0trSeyf w
hJ ifo?H &Spq
f ,f&h pS t
f oH 5

bd k ; bG m ;bD b if t quf q uf w d k Y \ twd w f o rd k i f ; ud k opö m azmuf td k ; rJ o k w f & ma&muf o nf /


Ed k i f i H a wmf o pö m azmuf r I x uf ord k i f ; ud k opö m azmuf r I u yd k í tjypf B uD ; onf / Ed k i f i H a wmf
qdkonfhpum;vHk;udk azmufjyefonfh tmPm&^vkrsm;u zuf&SiftrsdK;rsdK;jzifh tvGJoHk;pm;
vkyfwwfao;onf r[kwfygvm;/
vGwv f yfpmG ajyma&;qdck iG &hf &ef rnfonfh wOD;wzGUJ xHrS cGiahf wmif;aep&m rvd/k vlyo D aom
vlom;tjzpfudk uREkfyfwdkU &J&J&ifh&ifh cH,l &,l&J&efom vdkonf/ vlYtxufwGif rnfolrS r&Sdovdk
vlaY tmufwiG v f nf; rnforl S r&S/d vleYJ vltMum; y#dnmOfrsm;om &So d nf/ wef;wlnrD sS r?I tjyeftvSef
av;pm;rI? ud, k cf si;f pmwwfrw
I o
Ykd nf vlEiS v hf cl si;f tap;uyfapaom w&m;rsm; jzpfonf/ xdw k &m;rsm;
udk &if0,fydkufum rdrdESifh rdrd0ef;usiftusdK;udk arSsmfudk;NyD; vGwfvGwfvyfvyf a&;rnf/ &J&J&ifh&ifh
ajymrnf/ vGwfvyfpGmazmfjycGifhonf tajccHvlYtcGifhta&;w&yf jzpfonfESifhtnD vlom;uREfkyf
wdkYxHwGif vGwfvyfpGm ajymqdka&;om;cGifh &Sdonfhtavsmuf uREkfyfwdkYtm;vHk;onf uREkfyfwdkU rSDwif;
aexdik &f m vlt Y zGUJ tpnf;\ ajyma&;qdck iG hf &So d rl sm; jzpfMuonf/ rnforl nf0g ajym&rnf? rajym&[lí
a&G;cs,f uefYowfrIjyKjcif;onf ½l;oGyfrdkufrJ&ma&mufonf/ rdrd&yfwnfaeonfh vlYtzGJYtpnf;? rdrd
usa&mufaeonfh acwfumvudk udk,fpm;jyKxif[yfajymqdkaeorSsumvywfvHk; oifwdkY uREkfyfwdkY
onf xdkacwf? xdkvlYabmif\ ajyma&;qdkcGifh&Sdolrsm; jzpfaeMuayvdrfhrnf/

xGef;jrifhatmif
88-rsdK;qufausmif;om;rsm;

vlxkb0trSef yJhwifoH &Spfq,fh&SpftoH

88gstudent@gmail.com eJ Y voiceof88@gmail.com uk d 8 8
rsKd ;qufausmif;om;rsm; xkwaf 0wJh ]]&Spq f ,f&h pS t
f oH r*¾Zif;}} twGuf
pmrlrsm;? &ifziG v
hf mT rsm;? a0zefpm? tBujH yKpmrsm; vGwv f yfpmG a&;om; ay;ykYd
Ekid Mf uygw,f/
owif;ESifhjyefMum;a&;aumfrwD
88-rsdK;qufausmif;om;rsm;
88 rsdK;qufausmif;om;rsm;rS xkwfa0onf/
6 vlxb
k 0trSeyf w
hJ ifo?H &Spq
f ,f&h pS t
f oH ar;cGef;rsm;okdY

ar;cGef;rsm;odkU
jyefMum;csuf
owif;ESifhjyefMum;a&;aumfrwD
88-rsdK;qufausmif;om;rsm;

1/ EdkifiHa&;tusOf;om;awGudk vTwfay;vdkufr,fqdk&if a&G;aumufyGJrSm tm;vHk;


yg0ifcGifh&oGm;NyD; vuf&Sd&ifqdkifae&wJh jyóemawG ajyvnfroGm;Edkifaybl;vm;/
Edik if aH &;tusO;f om;awG rw&m;ojzifh zrf;qD;ESyd pf ufcaH e&wJu h pd [ ö m jrefrmhEikd if aH &; jyóem
awGxrJ mS tifrwefta&;Bu;D wJh tcsuw f ckyg/ Edik if w H umuvnf; 'gudk wzGzaG jymaeygw,f/ ppftpd;k
&taeeJY EdkifiHa&;tusOf;om;awGtm;vHk;udk >cif;csufrxm;bJ vTwfay;vdkufr,fqdk&if wdkif;jynfrSm
ta&;wBu;D vdt k yfaewJh trsKd ;om;&ifMum;apha&;twGuf ta&;ygwJh ajcvSr;f w&yfukd pvdu k Ef ikd rf mS yg/
'gayr,fh EdkifiHa&;tusOf;om;awGudk vTwfay;r,f? tm;vHk; a&G;aumufyGJudk 0ifEdkifw,f qdkwm[m
vnfyif;n§pf aps;qpfwmyJ jzpfygvdrfhr,f/ EdkifiHa&;tusOf;om;awGudk vTwfay;½HkoufoufeJYawmh
tm;vH;k yg0ifwhJ a&G;aumufyq JG wkd m jzpfrvmEdik yf gbl;/ vTwaf y;½Hw k ifrubl;? a&G;aumufyJG Oya'awG
udyk g jyifay;yghr,f? a&G;aumufyJG 0ifMuygqd&k ifawmif tm;vH;k yg0ifEikd w f hJ a&G;aumufyjJG zpfzu Ykd cJ,Of;
aeygvdrfhOD;r,f/ bmaMumifhvJqdkawmh a&G;aumufyGJtaMumif;ajym&if t"du tzktxpfu 2008
ckEpS f zGpYJ nf;yHyk gyJ/ odMuwJt h wdik ;f yJ 2008 zGpYJ nf;yHq k wkd m twkta,mif trsKd ;om;nDvmcHu wbuf
owfa&;qG?J em*pfrek w f ikd ;f umvrSm t"r®twnfjyKxm;wJh zGpYJ nf;yHk jzpfaew,f/ wdik ;f &if;om; jynfol
awG&UJ tusKd ;pD;yGm;udk tumtuG,af y; azmfaqmifEikd w f hJ jy|mef;csuaf wG ryg0ifwt hJ jyif t&yfom;
rsuEf mS zH;k pGyf ppftmPm&Sipf epfukd w&m;0if xm0&oufq;kd &Snaf pzdYk BupH nftuGucf sxm;wmaMumifh
'Dvzkd pYJG nf;yHu
k kd toufoiG ;f r,fh a&G;aumufyrJG sKd ;udk ordik ;f w&m;cHtjzpf yg0iftrIwzJG u Ykd Edik if aH &;usihf
0wft&a&m vufawGjY zwfoef;rIt&yg rjzpfEikd yf gbl;/ ajymcsiw f mu Edik if aH &;tusO;f om; vTwaf y;
½HkeJYawmh jyóemtm;vHk; NyD;oGm;rSm r[kwfygbl;/ ppftpdk;& tESpf 20 ausmfwavQmufvHk; 'DvdkyJ
vTwfvdkuf zrf;vdkuf EdkifiHa&;tusOf;om; oHo&mvnfaeyHk[m 'DaeYtxd rqHk;Edkifbl;/ etz[m
Edik if aH &;tusO;f om;awGukd "m;pmcHvkd jyefay;qGv J u kd f vTwaf y;vdu k ef YJ Edik if w
H umqufqaH &;rSm tjrwf
xkwzf Ykd BuKd ;pm;avh&w dS m tBurd af ygif;vnf; renf;awmhygbl;/ 'Dawmh etztaeeJY wdik ;f jynfev YJ rl sKd ;
88 rsdK;qufausmif;om;rsm;rS xkwfa0onf/
ar;cGef;rsm;okdY vlxb
k 0trSeyf w
hJ ifo?H &Spq
f ,f&h pS t
f oH 7

tay: apwemaumif;xm;w,fqdk&if EdkifiHa&;tusOf;om;awGtm;vHk;udk jcGif;csufr&Sd vTwfNyD; 3-


yGiq
hf ikd f awGq
Y akH qG;aEG;tajz&Smwm[m wckwnf;aom taumif;qH;k enf;vrf;vdYk ajym&rSmyg/ tJ'grS
om uaeY wdkif;jynfrSm &ifqdkifae&wJh jyóemawGtm;vHk; ajyvnfoGm;EdkifrSmyg/

2/ ]jynfov
l x
l [
k m oleYJ xdu
k w
f efwhJ tpd;k &w&yfuykd J &wwfw,f}qdw
k hJ ud;k um;csuef UJ
ywfoufNyD; b,fvdkjrifygovJ/
b,foal wGu b,ftajctae tcsed t f cgrSm 'Dpum;udk ajymwmvJ qdw k mudk xnfph Of;pm;
zdkY vdkygvdrfhr,f/ vlxkMum;rSmae? vlxkeJYtwl rQa0cHpm;? vlxkudk trSefwu,fudk,fpm;jyKwJh? vlxk
bufu aveJw Y ifr[kwf vufawGyY g &yfwnfumuG,af y;aewJh pnf;½H;k a&;rSL;awG? aqmfMoa&;tzGo YJ m;
awGtaeeJY vlxq k u
D avhvmoif,&l if; vlxu k kd ynmjzefaY 0ay;&mrSm 'Du;kd um;csuu f kd xnfo h ;kH &if
rSm;w,fvYkd rajymomygbl;/ vGwv f yfa&;wckwnf;udk pdwaf &mud, k yf g ESpx
f m;wJh Adv k cf sKyaf tmifqef;
vdyk *k Kd¾ vrf sKd ;eJY 'Dru
kd a&pDa&;twGuf tEdiI ;f rJah y;qyfaewJh a':atmifqef;pkMunfvkd vlxak cgif;aqmifrsKd ;
u tJ't D csuu f kd ud;k um;Ny;D vlxu k kd Mo0g'ay;w,fq&kd if 'g[m w&m;enf;vrf;usygw,f/ tJ'v D kd
acgif;aqmifrsdK;awGrSmom jynfoludk tJ'DvdkajymEdkifwJh tcGifhtmPm &Sdygw,f/ tJ'DvdkrS r[kwfbJ
pGefYpm;ay;qyfrIav;u enf;enf;? EdkifiHa&;b0jzwfoef;rIu a&csdefudkuf tom;rusao;bJeJY EdkifiH
a&;yvufazmif;wckcak y:uae tJ'v D kd ud;k um;csuef YJ jynfou l kd nmoHay;wm[m jynfou l kd txif
ao; apmfum;&m a&mufygw,f/ vlxu k kd pum;emxd;k odr;f oGi;f wJeh nf;[m ratmifjrifEikd w f hJ atmuf
vrf;enf;yg/ vlxpk nf;½H;k a&;enf; r[kwyf gbl;/ jynfov l xl [ k m olweYkd YJ rxdu k w
f efwhJ tpd;k &w&yfukd
vnf; &aewwfygw,f/ jrefrmjynfolawGudkyJ Munfhyg/ e,fcsJUqefYusifa&;rSmyJ MunfhMunfh?
tmPm&SifqefYusifa&;rSmyJ MunfhMunfh jrefrmjynfom;awG rnHhygbl;/ Adkvfae0if;acwfrSm 7 July?
OD;oefY? rdIif;&mjynfh? tvkyform;vIyf&Sm;rIawG? &Spfav;vHk; vlxktHk<urIBuD;? e0w^etz acwfrSm
90-a&G;aumufyGJ? oydwfarSmufuHaqmifyGJ? a&T0ga&mifawmfvSefa&;/ jynfolu wm0efausygw,f/
tqifoif&h adS eygw,f/ OD;aqmifraI y;wJt h ydik ;f uom &ifrh n S zhf Ykd vdak ewmyg/ tJ'v D o kd m ajymaMu;qdk
jrefrmjynfrmS ppftmPm&Sit f pd;k & tESpf 50 eD;yg; tkypf ;kd rif;rlaewm[m jynfov l x l u k cyfnn hH ahH wGrYkd
vdv Yk m;/ zdEydS w f t hJ pd;k &eJo
Y m xdu
k w f efvYkd jrefrmjynfom;awG tzdEydS cf aH e&wmvm;/ vlxb k ufuae
jyefNyD; ar;cGef;xkwfcsifygw,f/

3/ uaeY jrefrmEdik if rH mS t&ifuxufyNkd y;D Edik if aH &;owif;awG aqmif;yg;awG azmfjycGihf


&vmwm[m owif;pmvGwfvyfcGifh ydk&vmw,fvdkY rqdkEdkifbl;vm;/
jynfwGif;xkwf *sme,f r*¾Zif;awGrSm EdkifiHa&;owif;awG aqmif;yg;awG t&ifuxuf
ydkNyD; azmfjycGifh&vmwm trSefygyJ/ EdkifiHa&;aZmif;ay;wJh *sme,ftopfawGvnf; tenf;tusOf;
xkwfa0cGifh &vmygw,f/ apwemtrSefeJY &nfoefMuolawGygovdk ig;yGuf&m ig;pmcs cgawmfrD
vkypf m;udik pf m; zsm0ifcif;MuolawGvnf; awGaY e&ygw,f/ ckvt kd ajctaersKd ;udk jrefrmjynfrmS owif;
88 rsdK;qufausmif;om;rsm;rS xkwfa0onf/
8 vlxb
k 0trSeyf w
hJ ifo?H &Spq
f ,f&h pS t
f oH ar;cGef;rsm;okdY

pmvGwfvyfcGifh t&ifuxuf ydk&vmNyDqdkNyD; rSwfcsufay;&if rSm;oGm;ygvdrfhr,f/ 'g[m vSnfhpm;rI


tcif;tusi;f rQom jzpfygw,f/ Edik if aH &; owif;awG aqmif;yg;awGawmh [kwyf g&JU/ Adv k af e0if;acwfu
wuúodkvfrSm EdkifiHa&;odyHÜ oifay;ovdkaygh/ tnrneJY rqvaMumfjimpmawGxuf rydkcJhygbl;/ ck
vnf; a&G;aumufyjJG zpfajrmufa&;? vrf;nTeaf jryHk 7 csuf axmufcaH &;? NLD tykycf sa&;? taemuf
Edik if BH u;D awG&UJ 'Pfcwfywd qf rYkd I qefu Y siaf &;? tar&duefqefu Y siaf &;? rqvppfacgif;aqmifa[mif;awG
&JU pm;NrHKUjyeftawGYtBuHKawG? ppfwyftrTef;wiftaMumif;awG a&;om;cGifh&wmudk t&ifuxuf
a&;om;cGihf &vmw,fvYkd b,fvq kd Ekd ikd rf mS vJ/ 2008-zGpYJ nf;yH?k BuUH zGUH toif;eJY ygwD? typf&yftzGaYJ wG
tJ'gawGeYJ ywfoufNy;D a0zefaxmufjy a&;om;cGi&hf Nyv D m;/ Edik if wH umu tpd;k &qefu Y siaf &; vIy&f mS ;rI
owif;awG t&if;twdkif; azmfjycGifh &NyDvm;/ a':atmifqef;pkMunf trnfrajymeJY ema&;ulnDrI
toif;u ½ky&f iS rf if;om; udak usmo f l emrnfawmif azmfjycGihf r&wmawG? udZk m*emhzcif qH;k omqH;k oGm;
&Smw,f eef;nGeaYf qGtrnfeYJ pma&;cGihf ydwcf x H m;&wmawGuMkd unf&h if jrefrmjynfrmS pmayvGwv f yfciG hf
b,favmuftxd qdwo f Ok ;f aeqJqw kd m todomBu;D yg/ tJ'aD wmh ajymcsiw f mu ppftpd;k &oGm;aewJh
vrf;udk oJjzLcif; &mZrwfumvkyfay;aewJh EdkifiHa&;owif;awG aqmif;yg;awGudk vufn§dK;xdk;NyD;
pmayvGwfvyfcGifh t&ifuxuf ydk&vmw,f ZGwfajymae&ifawmh tJ'DvdkajymwJhol[m rsufrSefpdrf;
atmufrSm jrufajcmufuav;0g;ae&wJhb0udk t&omawGYaevdkYyJ jzpfygvdrfhr,f/

4/ a&G;aumufyGJ[m xGufaygufvm;/ axmifacsmufvm;/


'Dru
kd a&pDc&D;udk a&mufzq Ykd w
kd m a&G;aumufy[ JG m xGuaf ygufwck vrf;wvrf;qdw k m tao
tcsmygyJ/ b,forl S rjiif;Edik yf gbl;/ wck owdxm;&rSmu 'Dru kd a&pDyef;wdik u f kd oGm;aewJch &D; qdw k mudk
ygyJ/ tck etz ppftpdk;&u vkyfr,fh a&G;aumufyGJqdkwm b,fc&D;udk xGufrSmvJ/ rSefrSefuefuef
½IjrifoHk;oyfzdkYawmh vdkvdrfhr,f/ t&Sif;BuD;yg/ tESpf 20 wavQmufvHk; jyefMunfh/ olwdkY udk,fwdkif
usi;f yay;cJwh hJ 1990 a&G;aumufy&JG v'fukd wbufowf zsuo f rd ;f cJw h ,f/ a&G;aumufyt JG Edik &f ygwDukd
tmPmtyfNy;D ppfwef;vsm;jyefr,fqw kd hJ urÇmod uwdukd ajymifyJ csKd ;azmufw,f/ jynfov Yl w T af wmf
ud,k pf m;vS,af wG tygt0if 'Dru kd a&pDa&; vIy&f mS ;olawGukd ESp&f n S af xmif'PfawGcs? e,fa0;axmif
awGqyD Ykd wrif 'kur© a&muf a&mufatmifvyk w f ,f/ arwåmokw&f w G f Nird ;f csr;f pGm qE´jyaewJh oHCm
awmfawGudk tMurf;zufNzdKcGif; axmifxJxnfhw,f/ em*pfrkefwdkif;'Pf aovkarsmyg;cHpm;ae&wJh
jynfoal wGqD Edik if w
H umu,fq,fa&;eJY tultnDawG tcsed rf ?D vHv k akH vmufavmuf a&mufrvmEdik f
atmif qifajctrsKd ;rsKd ;ay; uzsu, f zsuf vkyw f ,f/ em*pf oydwo f w G &f ufvnf rsu&f nfawGMum;xJ
u 2008 zGJYpnf;yHkudk ZGwft"r® twnfjyKcJhw,f/ uJ xm;/ NyD;cJhwmawG xm;vdkufygawmh a&SUudkyJ
Munfhajymr,fqdkjyefawmh a&SUrSmvnf; acsmufusr,fh vrf;csnf;yJ/ t"du u 2008 zGJYpnf;yHk/ 'g
vlwikd ;f tody/J ppfwyfu Edik if aH wmf&UJ tcsKyt f jcmtmPmudk &moufyef csKyu f ikd x
f m;w,f/ xGuaf y:
vmr,fh tpdk;&qdkwm BuHYzHGYvdk 'grSr[kwf tvdkawmf&d a'gufwdkifawGvdk ½kyfao; odkYr[kwf vufcGJ
t&yfom;[efjy ppftpd;k &yJ jzpfaevdrrhf ,f/ vTwaf wmfx0J ifNy;D zGpYJ nf;yHu k kd jyifr,fqw kd hJ uav;tawG;
88 rsdK;qufausmif;om;rsm;rS xkwfa0onf/
ar;cGef;rsm;okdY vlxb
k 0trSeyf w
hJ ifo?H &Spq
f ,f&h pS t
f oH 9

avmufuawmh ppftpd;k &u jrifNy;D om;/ 'ghaMumifv h nf; ajymif;&jyif& cufatmifqw kd mxuf ajymif;
vdkYjyifvdkY r&atmifudk vkyfxm;wm/ iSufBuD;0efydkudk yk*Hjym;tjyefYxJua& aomufcGifhay;xm;wmudk
tcGit hf a&;vdYk jrifaeolawGukd ppftyk pf u k usw d Nf yKH ;aerSmyg/ a&G;aumufyq JG ikd &f mOya' qdwk mawGukd
MunfjY yefawmhvnf; BuzYH tYHG Edik &f a&;? 'Dru
kd a&pDtiftm;pkawGukd ajccsKyv f yk ?f rvd&k if rvdo k vdk rw&m;
trdefYtmPmawGeJY jzKwfxkwf&Sif;zdkY tuGufcsxm;/ vufawGYrSm tJ'DxkwfjyefcsufawGxufudk ydkNyD;
wif;usyfaewm a&G;aumufyGJ0ifzdkYvkyfaeolawG todqHk;yJ/ Adkvfae0if; rqvacwfwkef;uvnf;
a&G;aumufyGJqdkwmawG &SdcJhwmygyJ/ 1974 zGJYpnf;yHkqdkwmvnf; &Sdom;yJ/ aemufqHk;awmh wdkif;jynf
a'0gvDcHvdkuf&wmyJ tzwfwifw,f r[kwfvm;/ 'ghaMumifh zGJYpnf;yHkqdkwdkif; a&G;aumufyGJqdkwdkif;
bmwckrS rcsifhcsdefawmhbJ oHa,mifvdkuf aemufuae waumufaumufvdkufaevdkYuawmh rqv
acsmufxuf ydek ufwhJ acsmufxu J kd uszyYkd J &Sad wmhw,fqw kd m rMumao;wJh ordik ;f pmrsuEf mS awGuae
a[mude;f xkwaf eygw,f/ ordik ;f qDu oifcef;pm r,lwwfoal wG[m ordik ;f qDu tdyrf ufq;kd awGukd
jyefNyD; ruf&wwfygw,f/ jynfolawGudkawmh acsmufxJ qGJrac:MuygeJY/

(88rsd;qufausmif;om;rsm;? owif;ESifhjyefMum;a&;aumfrwDrS wm0efcH ajzMum;onf/)

pmzwfolrsm;odkY yefMum;csuf áááááááá

&yfxJ&GmxJ? aps;xJ ausmif;xJ? puf½Hktvkyf½Hkrsm;ESifh ae&mwumwGif Mum;ae&aom


ar;cGef;rsm;udk trsdK;om;a&; todpdwfjzifh *½kwpdkuf em;pGifhum? wav;wpm; jyefvnfajzMum;
ay;aeonfh 88-rsdK;qufwdkY\ oabmxm;tjrifrsm;udk xif[yfonfh 88-tmabmfu@[kvnf;
qdkEdkifygonf/ &[ef;&Sifvl ausmif;om;jynfoltaygif;wdkYtaejzifh 88-rsdK;qufausmif;om;rsm;odkY
wdkuf½dkufqufoG,f ar;jref;vdkygu þu@odkY (88gstudent@gmail.com, voiceof88
@gmail.com) tD;ar;vfvyd pf mrsm;rSwqifh ar;cGe;f rsm; ay;ydEYk ikd yf gonf/

owif;ESifhjyefMum;a&;aumfrwD
88-rsdK;qufausmif;om;rsm;

88 rsdK;qufausmif;om;rsm;rS xkwfa0onf/
10 vlxb
k 0trSeyf w
hJ ifo?H &Spq
f ,f&h pS t
f oH umwGef;cHpm;rI

Weekly Eleven, 5-5-2010ç pmrsufESm-37 wGif ygaom umwGef;tm; jyefvnf


yJw
h ifxyfvukd f ygonf/ jrefrmhp;D yGm;ESihf jrefrmjynfow
l \
Ykd vlaerIb0 edru
hf saeyHu
k kd xif[yfaeygonf/
]a&T} [k trnfonmwGifaom jrefrmEdkifiHol EdkifiHom;rsm;onf jynfyEdkifiHrsm;odkY w&m;0ifa&m
w&m;r0ifa&m oGm;a&mufum olrsm;rvkyfcsifonfh tEå&m,frsm; npfnrf;onfh tvkyfMurf;rsm;udk
EdkifiHwumulvDrsm;ozG,f atmifhtD;um vkyfaeMu&onf/
xdkrQru rdrdwdkYjynfwGif; udk,fhajrudk,fha&ay:rSmudkyif wdkif;wyg;om;wdkY\ taptyg;
rsm;tjzpf olYußGefb0udk ,Of,Ofuav; a&mufvdkYa&mufrSef;rod a&mufaeMu&NyD/ wcsdefu
eef;qefvaS om rEåav;ol rEåav;om; rsm;pGmvnf; NrKd UjyifZeyk'f (ppftyk pf k u NrKd Uopf[k orkwo f nf/
wu,fawmh vlawG vlvakd exdik Ef ikd &f ef NrKd Ut*Fg&yf rnfrnf&& bmwckrS r&Sad om v,fuiG ;f omom
t&yf ) wG i f tvS y suf o l u ysuf b0ysuf o l u ysuf E S i f h / ppf u Ref b 0wG i f MumvmvQif
wdkif;jynfvnf;arSmuf vlrsdK;vnf;aysmufawmhrSmrdkY ppfzdeyfatmufuae &J&J&ifh&ifh nDnDnmnm
½kef;xGufMuzdkY a&Tjrefrmrsm;udk wdkufwGef;vdkygonf/
______
Bi Weekly Eleven *sme,fç 9-7-2010ç pmrsufESm 4 wGifygaom umwGef;u
ppftkyfpkESifh a0pm;rQpm; vufa0cH acwfysufolaX;rsm;\ usifh0wfodu©mrJhrIudk azmfjyaeygonf/
aiGaMu;uvGNJ y;D b,forYl suEf mS rS rMunfw
h wfaom acwfysuo
f al X;jzpfcsiaf eolrsm;onf urÇmzh vm;
abmvHk;yGJudk t&if;jyKum t&ufaMumfjimrsm;udk Oya'vufwvHk;jcm; vSD;vTJNyD; twnfaygufESifh
aMumfjimaecJhonf/ xdkaMumfjimudk Munfhjrifaeolwdkif;u odonf/ t&ufvm; a&vm;qdkwm
&Sif;&Sif;BuD; odonf/ ppftpdk;&tmPmydkifrsm;udk,fwdkif rodír[kwf/ odonf/ ododBuD;ESifh
88 rsdK;qufausmif;om;rsm;rS xkwfa0onf/
umwGef;cHpm;rI vlxb
k 0trSeyf w
hJ ifo?H &Spq
f ,f&h pS t
f oH 11

vTwfxm;onf/ olwdkYvlqdkawmh olwdkYpD;yGm;vnf; [kwfaeonf/


'Dawmh Oya'qdw k m bmvJ/ 0denf;a&Smif vkyMf u/ a&SmifvrYkd &vnf; 0ifwu kd /f Oya'qdw k m
Adv
k cf sKyBf u;D rsm;\ vufxEJ iS hf yg;pyfxw
J iG f &So
d nf/ olw\
Ykd vufxEJ iS hf yg;pyfxo
J Ykd olwo Ykd nf;ajcBuKd uf
t&mawG cGHYxm; xnfhxm;vdkufvQif Oya' qdkwm rsufvSnfh0dkif;xJu a>rwaumifeJY BudK;wpvdk
t&Siv f wfvwf b0ajymif;vd&Yk onf/ wm0efod jynfoal wG pme,fZif;awGu &wJt h aygufu &ovdk
ajymonf/ olwdkY rMum;wmvm;/ Mum;vsufeJY b,folYudkrS *½kpdkufp&m rvdkygbl; qdkNyD; rMum;
csifa,mifaqmifaewmvm;/ aocsmwmu olwdkY em;qdyfwufaeMuvdrfhrnf/ AdkvfcsKyfBuD;rsm;u
tmPmtqdyf? acwfysufolaX; t&ufaMumfjimorm;u aiGqdyf wufaeMuvdrfhrnf/ jynfol awG
txl;ojzifh vli,fawGukd olwu Ykd t&ufxJ xnfph rd xf m;vdMk uonf/ jynfoal wGu t&ufr;l ? olwu Ykd
tmPmrl;/ olwdkY\ qifBuH BuHaeyHkudk ausmif;om;jynfolrsm; txl;owd&SdMuapvdkonf/

jrefrmydkUpf*sme,fç 16 ZGefv? 2010 / Mail Box u@rS xkwfEkwfazmfjyonf/


eef;rdrd cHpm;wifjyonf/
88 rsdK;qufausmif;om;rsm;rS xkwfa0onf/
12 vlxb
k 0trSeyf w
hJ ifo?H &Spq
f ,f&h pS t
f oH pum;w&m;pD&ifcef;

pum;w&m;pD&ifcef;
ckwavm jynfwGif;jynfy pme,fZif;rsm;? owif;rD'D,mrsm;wGif jrefrmhEdkifiHa&;ESifh ywf
oufNyD; vlyk*¾dKvfBuD;i,fwdkU\ a&mifpHk qdk'fpHk toHrsm;udk Mum;ae&onf/ rdrd,HkMunf&mudk ½dk;½dk;
om;om; jrGwf[olrsm; &Sdovdk? ig;yGuf&m ig;pmcs? tpm;acsmif taeacsmif? jrefrmhEdkifiHa&;c&D;u
tauGUtaumufawG rsm;vGef;ordkY [dkauGU [dkpum; ? 'DauGU 'Dw&m; bufajymif;&zefrsm;ojzifh
tdik 'f ,D mtqHacsmifaeolrsm;u ppfwrf;tapmifapmif pmwrf;tzHzk jkH zifh zdEydS t f yk pf ;kd olbuf ajy;uyf?
etz\ "g;cif;aomvrf;udk tvsm;arSmufum w&m;axmuf a&SUaevdu k af y;aeMuonfrmS ,do k rl &Suf
jrifol&Sufp&m aumif;vSonf/ xdkolrsm;u cyfwnfwnfjzifh atmfvdkufao;onf/ CHANGE µµµ
wcsdef;csdef; nHaeonf/ b,folawGtwGuf b,fudkcsdef;aewmvJ qef;ppfzdkUvdkonf/
tajymif;tvJqdkonfrSm vlYordkif; a&SUwufvSrf;EdkifrSom tajymif;tvJjrnfonf/
vlo Y rdik ;f udk tuJjzwf&mü jynfow l Ukd \ordik ;f rnfa&GUrnfrsS ? rnfoUkd rnfykH wd;k wufovJ qkw, f w
k f
ovJqo kd nfukd csed q f Munf&h monf/ zdEydS cf s,v f , S f tkypf ;kd ol todik ;f t0dik ;f usO;f usO;f av;\ bke;f awmf
bGUJ rsm;ESihf yGaJ wmftyk rf sm;udk rsuEf mS rlNy;D vlUordik ;f ajryHu
k kd a&;qGí J r&/ acsmufukd xGuaf yguf[x k ifNy;D
ckefcsvdku oabmrSsom/ wdkif;jynfESifh vlxkudkawmh acsmufxJ trIwGJ qGJrac:oifh/ tNrD;usuf
tNrD;pm; acgif;usufacgif;pm;? wrwfpm; ig;rl;pm;? vlzsif;vlnHhw&m;rsm;jzifhawmh 'Drdkua&pD
vlaY bmifukd wnfaxmifEikd v f rd rhf nfr[kw/f txl;ojzifh urÇmBu;D ESihf jzwfawmufyw d q f cYkd x
H m;&aom
jrefrmvli,frsm; t&m&mudk owdBuD;BuD;xm;um a0;a0;Munfh eufeuf jrifwwfMuzdkUvdkonf/
pum;yOövufjzifh jyKpm;xm;aom *vdkb,fa,mifa,mif vdku,fa,mifa,mif pkef;rpmrsm;
atmufwGif wdkUaq;rdraeap&ef 88-\ ]]pum;w&m;pD&ifcef;}} odkU yg0ifoHk;oyf tqHk;tjzwf
jyKMuyg&ef av;pm;pGm EdI;aqmftyfygonf/
xdo k Ukd pD&if&mwGif yk*Kd¾ vaf &;xdyg;rIrsm;udk a&SmifEikd o f rSs a&Smif&mS ;Ny;D ? w&m;ojzifh "r®"|d mef
usus tjyKoabmaqmifum cspMf unfaom trl tusirhf sm; &SMd uapvdo k nf/ xdx k akd ompum;rsm;udk
xGuq f ckd o
hJ nfU um,uH&iS rf sm;udv k nf; av;pm;pGm zdwaf c:tyfygonf/ w&m;cGio f Ukd wufvmaom
pum;rsm;rSm trsm;jynfolMum;wGif rMum;0Hhremomjzpfp&m? ESmacgif;&SHKUp&m jzpfaeygrl wdkif;jynf
rsufESmaxmufum pdwf&Snfonf;cH aqG;aEG;ay;Muyg&ef BudKwif arwåm&yfcHxm;vdkygonf/
,ckwywf w&m;pD&ifcef;odkU wufvmaom pum;rsm;rSm ---
(1) ppfwyfu pepfwus aemufqkwfaewm/ 2008-zGJUpnf;yHkudkcHNyD; aemufudk
wjznf;jznf; qkwfoGm;rSmyg/
(2) zGJUpnf;yHkudkjyifcsif&if vTwfawmfxJu 0ifzsufrS &rSm/ vrf;ay:u atmfqJaevdkU
r&bl;/
,ckwywfwGifwifjyvdkufonfU pum; 2 &yftwGuf w&m;pD&ifcef;odkU yg0ifaqG;aEG;
tqHk;tjzwf ay;vdkolrsm;taejzifh oifwdkU\ tawG;tjrifrsm;udk (88gstudent@gmail.com?
voiceof88 @gmail.com) odkU qufoG,fay;ydkUyg&ef yefMum;tyfygonf/ vmrnfUtywfwGif
y&dowfxHrS ay;ydkU vmrnfh oabmxm;tjrifrsm;udk oifhavsmfovdk azmfjyoGm;rnf jzpfygrnf/
pmrsufESm tcuftcJ&Sdí uspfuspfvpfvpf a&;om; ay;ydkUapvdkygonf/
(þu@udk 88-owif;ESifhjyefMum;a&;aumfrwDrS pDpOfwifqufonf/)
88 rsdK;qufausmif;om;rsm;rS xkwfa0onf/
uAsmtufaq; vlxb
k 0trSeyf w
hJ ifo?H &Spq
f ,f&h pS t
f oH 13

uAsmtufaq;
Mu,fra<uaom aumif;uif
Munfapvif;
aeYwaeYudk igwdkYtm;vHk; ,HkMunfpGm apmifhaeMuw,f/ aocsmw,f/ trSefw&m;[m
waeYawmh atmifyGJcH&rSm/ 'Dpum;u a[mif;aeayr,fh igwdkYtwGufawmh aumif;ae opfaewkef;/
waeYqdkwm b,faeYvJ/ reufjzefvm;/ aemufvxJrSmvm;/ wESpftwGif;vm;/ 10 ESpf 15 ESpf
tESpf 20 vnf; jzpfEdkifw,f/ tESpf 100 vnf; jzpfoGm;EdkifwmyJ/ 'g EdkifiHa&;/ vlom;wdkY&JUordkif;/
wd&pämefawGvdk BudrfwdkY trdefYay;orQ emcHraebJ vlom;pifppf {uefjzpfwJh? rw&m;rIudk tmcH
vGwfvyfrIudk toufxuf jrwfEdk;wwfMuwJh awmfvSefolwdkY&JU aw;/ waMumif; w*gxmwnf;
&GwfqdkNyD;½HkeJY wm0efaus ab;xGufxdkifaevdkY r&/ aps;xGufa&mif;aewm r[kwf/ b,favmuf&if;
b,favmuf&r,f wGufr&/ wGufaep&m rvdk/ wcsdKUuawmh EdkifiHa&;udk aps;wGuf wGufonf/
[dkc&D; [dkxD;? 'Dvrf; 'Dterf;? rsufESmrsm;wwfMuonf/ rdrdwdkY\ tacsmiform;nmOfudk pum;vHk;
qm*s&D Surgery vkyf? ykwfoifndKvdkvdk vdyfvdkvdk ½SdK;xkwfNyD;? tdk;ykwf csdK;½kyftdkif'D,mrsm;
wnfaqmufum ppftpdk;&udk w&m;axmuf? vli,fawGudk awmarSmufatmif vkyfaeonfh
olrsm;twGufawmh ,cktcsdefu ]*Gif} jzpfaeonf/ igwdkYtm;vHk; owd&Sd&Sd pdwf&Snf&Snfxm;NyD;
vnfyif;&SnfwwfcJhNyD/ aeYwaeYudk arQmfvifhaeonf/ apmifhpm;aeonf/ aysmufqHk;oGm;aom?
vk,cl ;kd 0Sujf cif;cHvu kd &f aom igwd\ Yk t&m&mudk igwdYk ,H,
k MkH unfMunf apmifah eMuonf/ Opöm&if;rSef
jyefa&muf&rnf/ vGwfvyfrI? wef;wl nDrQrI? udk,fhMur®m udk,fjy|mef;cGifhrsm;onf vlom;wdkif;\
tajccH rlv&ydkifcGifhrsm;yif jzpfonf/ apmifhaeonf qdk&m0,f oufaomifhoufomawmh r&SdvS/
tdyNf y;D apmifah evdrYk jzpf/ aeylr;kd &Gm ra&Smif? noef;acgifvnf; va&mifrygbJ vrf;xGuaf vQmuf&onf/

]]wpf&ufudk ig bmvdkY rapmifhEdkif&rSmvJ/ ig apmifhcJhw,f/


rD;vQHvdk/ BudK;wef;rSm vdrfn§pfvSrf;xm;wJh t0wfvdk/
aysmufqHk;aom t&m/ ig apmifhcJhw,f/
udk,fuom ajymp&m&SdNyD; olu ajymp&mr&Sdawmhaom ,wdjywfrIudk ig csdef;qdkcJhygw,f/
ig apmifhcJhw,f/}}

oHwdkifaemufrSm? tvHkydwfwdkufcef;xJrSm? axmifhcsdK;tauGY usnfuG,frsufuG,frSm?


wuúodkvf&dyfomvrf;u vrf;ydwfaomhcwf oHql;BudK;awG txyfxyfcsxm;wJh NcHtrSwf 54 rSm?
rdom;pkwuGw
J jym; ta0;a&muf tdrvf rG ;f a0'emawGMum;rSm? axmufvrS ;f a&;eJY owif;ay; rsuv
f ;kH
88 rsdK;qufausmif;om;rsm;rS xkwfa0onf/
14 vlxb
k 0trSeyf w
hJ ifo?H &Spq
f ,f&h pS t
f oH uAsmtufaq;

awGatmufrSm igwdkY apmifhcJhw,f/ igwdkYrSm igwdkYwdkif;jynftwGuf ta&;qdkp&mawG trsm;om;/


jynfwiG ;f Nird ;f csr;f a&;? 'Dru
kd a&pDa&;? vlt
Y cGit hf a&;? zGNYH zKd ;wd;k wufa&;? trsKd ;om;&ifMum;apha&;/ tJ'D
ta&;rsm;twGuf 'd;k wlaygifzuf vufwv JG yk Mf uzdYk awGq Y akH qG;aEG;a&; pm;yG0J ikd ;f rSm xrif;vufqpkH m;?
pum;EIwfqHkuszdkY igwdkY csdef;qdkcJhw,f/ csdef;qdkxm;w,f/ igwdkYwawG aeYaeYnn earmaw*gxmudk
&Gwqf Mkd uw,f/ tartdBk u;D awGa&m/ uav;oli,fawGa&m/ aygifjywfaewJh csKd i;f axmufepYJ pfom;tdk
BuD;a&m earmaw &Gwfw,f/ vufwzufjywfaewJh ppfom;a[mif;i,fav; tckawmh rdk;ysHylazmif;
a&mif;aeolav;uvnf; usefaeao;wJh vufz0g;wzufwnf;eJY vuftkyfuav;csDNyD; earmaweJY
bk&m;&Scd ;kd aewm awGcY zhJ ;l w,f/ vlrsKd ;ra&G; bmomra&G; vlwikd ;f &ifxrJ mS earmaw/ vGwaf jrmufa&;
twGuf qkawmif;Mu/ zGJYoDMu/ wcsdKUu uAsmjzifh/ wcsdKUu 'Pf&mjzifh/

]]Nird ;f csr;f a&; aiGvrif;/


ppfiykyt f rd f tmcHwiG ;f /
vGwu f if;y0if; vif;apaomf/}}

ppfcHwGif;xJrSm rqv 26 ESpf? e0w^etz 22 ESpf/ jynfwGif;ppfrD;eJY trsdK;om;csif;


y#dyu©awG Nidrf;apcsifNyD/ Nidrf;csrf;a&; b,frSmvJ/ ppftwGif;rSm aoG;uGJMu? aoG;pGef;Mu/ ppf0g'u
aoG;csif;awGudk aoG;cGJ? "g;vSHaoG;vdkuf aoG;qmvdkufeJY/ wdkif;&if;om;jynfolawGu Nidrf;csrf;a&;
aiGvrif;udk urÇmOD;vlom;awG aeudk arQmo f vdk arQmMf u/ wrf;wMu/ awmif;qdMk u/ ppfaoG;qmaewJh
tMurf;ywrf;*dkPf;u olwdkY&JU ESvHk;om; AvmjzpfaewJh [mvm[if;vif; &ifbwftaygufBuD;rSm
Edik if aH wmftpd;k &qdw
k hJ wHqyd Bf u;D udk cyfBu;D Mu;D xd;k Ny;D Nird ;f csr;f a&;*kPaf wmf &Gwq f akd eolawGqD usnq f H
awG vufxyd af wG azmazmoDoD a0iSw,f/ arwÅmokwu f kd qJoq H o
kd H Burd ;f armif;oHeYJ wkejYf yefw,f/
a&T0ga&mifouFe;f udk ppfwmvywfet YJ yk f t0Dpid &Jukd c&D;xGuzf Ykd tukov kd u
f kd &dum© xkywf ,f/ Nird ;f csr;f
a&;csKd ;iSuu f kd avSmifcsKd ix
hf x
J nf/h Vif;wawGukd vGwv f yfpmG 0JysaH pw,f/ axmif/ axmifawG/ jrefrm
jynf[maxmif/ jrefrmwjynfvHk;u axmifawGrSm/

]]oufaomifhoufomjzpfrItwGuf &efoludk tnHhcHcJhwJh pm&if;xJrSm oif ryg0ifcJhbl;/


emusifr,frSef;od&ufeJY a&SUquf wdk;0Hholrsm;&SdcJh&if?
a&qHk;a&zsm; ZGJaumif;olrsm; &SdcJh&if?
aorif;uawmif 'l;wkef&olrsm; &SdcJh&if?
tJ'D trnfpm&if;xJrSm oif yg0ifcJhay&JU/}}
ik,ifAefx&dKG i;f
naecif;rSm vrf;avQmufxGufolawGtaMumif; ordkif;pmtkyfxJ jyefvSefMunfhawmh olwdkY
tw¬Kyw Ü [ Åd m ESi;f qDcif;Bu;D / eDeD arT;arT; awmufyvd/Yk ordik ;f raumif;olawGu ordik ;f udk aMumufw,f/
ordik ;f udak Mumufawmh ordik ;f pmtkyaf wGukd ydwx f m;csiw f ,f/ olwx Ykd ifovdk ordik ;f qdwk m tarSmifcs
88 rsdK;qufausmif;om;rsm;rS xkwfa0onf/
uAsmtufaq; vlxb
k 0trSeyf w
hJ ifo?H &Spq
f ,f&h pS t
f oH 15

xm;vdu k w f meJY arS;rSed rf oGm;bl;/ bmaMumifv h q J akd wmh ordik ;f rSm vH;k csi;f qdw
k m r&Sb
d ;l / tcef;qufawG
Zmwfvrf;wGJawGeJY ordkif;[m us,fus,fajymajym oabm&Sdw,f/ txD;wnf; raebl;/ ordkif;rSm
ed*Hk;r&Sdbl;/ bmaMumifh ed*Hk; r&SdwmvJqdkawmh ed'gef;r&SdvdkYyJ/ ta&;tBuD;qHk;u ordkif;&JU 0dnmOf/
ordik ;f opöm? ordik ;f a<u;? ordik ;f used pf m? ordik ;f ay; qdwk mawG[m ordik ;f 0dnmOf&UJ 0rf;wGi;f uvDpmawG
jzpfw,f/ OD;acgif;rygolawGu ordkif;0if taqmuftODawG? ordkif;pmtkyfawGudk NzdKcszsufqD; rD;½SdKU
vdkufwmeJY ordkif;udk ajrBuD;xJ a&mufoGm;r,f xifwwfMuw,f/ wu,fwrf;rSm ordkif;u raoyJ?
ordik ;f udk owfcsio f al wG&UJ ordik ;f uom aooGm;Muwmcsn;f yJ/ ausmif;om;or*¾ taqmuftODBu;D udk
"m;"m;csif; vSHvSHcsif;qdkNyD; pdefac:azmufcGJcJhwJh Adkvfae0if;? yv’ifay:u ckeftqif;rSm ordkif;wapä
tajcmufcHvdkuf&wJhtjzpf 1988 rSm &SdcJhw,f/

]]tJ'D teufa&mif aumif;uifaemufrSm/


wpfpw kH pfck &S&d r,f/
aumif;uif&JU pkwfjywfaewJh taygufawGqDuae/
wpfpHkwpfck vif;vufaewmudk Mu,fyGifhrsm;tjzpf jrifvdkuf&w,f/}}

ppf0g'DawGu olw&Ykd UJ ycH;k ay:rSm odrYk [kwf &ifbwfrmS Mu,fawGukd a&T&nfprd Nf y;D csw
d w f ifxm;
avh&w dS ,f/ Mu,fa&mifeYJ csKd axmifNy;D &efapmifwwfw,f/ wu,fawmh olwu Ykd ,
kd af y:u Mu,fawG
[m Mu,fawGr[kwfbJ acgif;wvm;awGxJu Mu,fa,mifaqmifxm;wJh vlYt½dk;acgif;awGom jzpf
w,fqw kd mudk olwu Ykd ,
kd f olwo
Ykd Md uw,f/ 'ghaMumifv h J olw[
Ykd m vlom;awG&UJ vdyjf ymudk vGio hf mG ;apzdYk
teufa&mifuefYvefYumBuD;udk cscsNyD; jyKpm;w,f/ vdyfjymi,folawGu [xm;wJh olwdkYyg;pyfxJ
'l;axmuf0ifNyD; tpm;cHw,f/ vdyfjymoefYaeolawGuawmh teufa&mif tkwf½dk;&JUaemufuG,frSm
,HkMunf&mc&D; rnnf;pwrf;/ axmifxJxnfhvdkufwmeJY toHawG aysmufroGm;bl;/ rJZme,fa0;
rda0; za0; ydkYypf½HkeJY ta&mifawG rSdefroGm;bl;/ owfypfvdkufvdkYawmif aoroGm;bl;/ [dkrSmMunfh
pdr;f ykyyf yk f teuftarSmifaumif;uif&UJ csKy½f ;kd jyKwf tzmtax; tayguftNyaJ wGMum;rSm vif;vuf
aewmawG/ tJ'g b,fawmhrS raowJh xm0&Mu,fawGaygh/ ckavmavmq,f igwdkY a&SUwnfhwnfh
rSmwif jrifae& wmu &Spfav;vHk; Mu,fwm&mrsdK;EG,fpkawGxJu Mu,fyGifhawGyJ/ wyGifh ESpfyGifh
oHk;yGifh av;yGifh ig;yGifh ...... pkpkaygif; ESpfaxmifhESpf&mausmf/ Mu,fawGudk a&wGuf*kPfjyK&if;
udk,fudk,fwdkif Mu,fyGifhjzpfoGm;cJh&ifaum taMumif;vm;/ Mu,foDcsif;awG qdkNyD; tem*wfudk
yguifvSvSav; xkyfydk;xm;vdkufr,f/ ta&;BuD;wm Mu,fawG a<uroGm;zdkYyJ/ igwdkYaumif;uifrSm
Mu,fawG raMuGap&bl;/ /
( tusOf;uscH &Jabmfrsm;odkY )
Munfapvif;

0efcHcsuf/ / atmifcsdrfh? armifaoG;cRef? rdkCf;aZmf? jrifh0if;armif wdkY\ uAsmrsm;udkyg cl;qGwfcHpm; xnfhoGif;zGJYoDonf/


88 rsdK;qufausmif;om;rsm;rS xkwfa0onf/
16 vlxb
k 0trSeyf w
hJ ifo?H &Spq
f ,f&h pS t
f oH aqmif;yg;

ppftpdk;&vufxuf vGJcsufu uka#uk#m ( 1 )


pG r f ; xuf
KpG

vuf&Sd etz ppftpdk;&[m w&m;Oya'pdk;rdk;a&;qdkNyD; avSsmufajymaeayr,fh oludk,fwdkif


olYtaygif;tygawGudk,fwdkif w&m;Oya'eJY rudkufnDwJhvkyf&yfawGudk vkyfaqmifaewmudkom
awGYae&ygw,f/ ppftpdk;&&JU wif;MuyfvSwJh Oya'jy|mef;csufawG[mvnf; jynfolvlxkudk
pnf;urf;&S&d dS av;pm;vdu
k f emapcsiw f hJ &nf&,
G cf surf sKd ; r&Sb
d J ppftpd;k &&JU aemufvu
kd f w&m;olBu;D awG
&JawG ppfAdkvfcsKyfawG enf;rsdK;pHkeJY cGifzefvmbfpm;EdkifzdkY zefwD;xm;wJh Oya'awGom jzpfwmudk
awGY&ygw,f/ ppftpdk;& vufxuf 0efBuD;XmetoD;oD;wdkif;rSm tvGJaygif;pHk &SdaeMuygw,f/
tJ'DtvGJrsm;teufrS udk,fwdkif BuHKawGYcJh&wJh tvGJtcsdKUudk rSwfrdoavmuf wifjy&r,fqdk&if ----

jynfxaJ &;0efBu;D XmerS &Jaygif;pH\


k tvGrJ sm;
usaemfwdkY &yfuGufxJrSm e,fxdef;&Jwa,mufu ESpfvHk;'dkifwa,mufudk vSrf;ajymw,f/
ightwGuf 100 zdk;avmuf xnfhxm;ay;prf;ygwJh/ bm*Pef;qdkwmvnf; xnfhrajymbl;/ 'gudk
'dik vf yk w
f o
hJ u
l vnf; [kwu f v hJ yYkd J jyefajymvdu k w f ,f/ nae ol*Y sLwDvnf;Ny;D a&m 'dik q f uD ae ydu k q
f H
8000 vm,lomG ;w,f/(ESpv f ;kH xDavmurSm 100 zd;k xd;k vdYk aygufc&hJ if 8000 usyf tavsm&f w,fav?)
olY&JU vdkif;aMu;awmif;yHkav;u cyfqef;qef;yJaemf/ trSefwu,fqdk&if wm0efodjynfolY&Jqdkwm
avmif;upm;vkyaf eolukd odatmifppkH rf;&r,f? oufaotaxmuftxm; cdik v f &kH if zrf;qD;ta&;,l&
rSm olYwm0efyg/
wcgwke;f u &yfuu G x f rJ mS vufc'JG ikd t f ao;av;udk &Ju vmzrf;w,f/ tJ'v D kd zrf;aewke;f
vlwa,mufukd &JtzGUJ u vSr;f Ny;D EIwq f ufw,f/ olwEYkd w I q f ufwo hJ u
l kd b,forl sm;vJvYkd aocsmMunfh
vdu k af wmh tJ'&D yfuu G u
f ESpv f ;kH xD 'dik cf sKyBf u;D jzpfaew,f/ tJ''D ikd cf aJG v;udk bmjzpfvYkd zrf;wmvJvYkd
pyfpkMunfhvdkufawmh vdkif;aMu;ay;zdkY ysufuGufvdkYwJh/ jrefrmjynfrSm avmif;upm;vkyfcsif&if &Judk
yHkrSef ydkufqHay;&if vkyfcGifh&Sdw,fqdkwJhoabm jzpfaew,f/
aemufwcg &Jwa,mufu ESpv f ;kH xDa&mif;wJ'h ikd tf rd u
f kd qdik u
f ,feYJ tajy;tvTm;a&mufvm
w,f/ usaemfuawmh tJ''D ikd u f kd zrf;zdvYk mw,f xifwmyJ/ aemufawmh 'dik t f rd u
f ae tJ'&D w J a,muf
xJ jyefxGufoGm;w,f/ usaemfvnf; 'dkiftdrfudkwufNyD; tJ'D&J bmvmvkyfwmvJvdkY oGm;ar;awmh
199 udk zkef;qufNyD; wdkifxm;vdkY vmowday;wmwJh/ 'DaeYw&ufawmh cPavmuf a&Smifay;ygwJh/
199 qdkwm &Jtcsif;csif; tjyeftvSefowday;zdkY wyfqifxm;wJh zkef;eHygwfayghAsm/

88 rsdK;qufausmif;om;rsm;rS xkwfa0onf/
aqmif;yg; vlxb
k 0trSeyf w
hJ ifo?H &Spq
f ,f&h pS t
f oH 17

usaemfu, kd w
f ikd f oli,fcsi;f wa,mufeYJ vrf;BuKH vYkd NrKd Ue,fwck&UJ wd;k csUJ &yfuu G u f zJcsed ;f 0dik ;f
wckukd a&mufomG ;cJzh ;l ygw,f/ usaemhoil ,fcsi;f u aemufausmrvHv k qYkd Nkd y;D tdr&f iS uf kd tzrf;tqD;&S&d if
b,fvv kd yk rf vJvaYkd r;awmh rif;a&SUwnfw h nfrh mS xdik ½f u
kd af ewJv
h u
l 'DNrKd Ue,f&UJ pcef;rSL;yJw/hJ jrefrmjynf
&JU avmif;upm;Oya'u pcef;rSL;qdkwJhvleJY rqdkifbl;aygh/
aemufwcg oli,fcsi;f wa,mufu ESpv f ;kH xD vufc'JG ikd vf yk cf siv f Ykd &Jukd vdik ;f aMu;oGm;ay;
w,f/ &Ju bmrSmvdkufvJqdkawmh xdk;om;udk abmufcsmray;eJY rif;qDrSmvnf; vufcHabmufcsm
rxm;eJwY /hJ Oya'udk vufwvH;k jcm;vkyw f wfzYkd aumif;aumif; oifay;wwfwm jrefrmjynfu jynfo&Yl J
qdkolawGyg/
wcguvnf; NrdKUxJ 0g;wef;vrf;xdyfu um;rSwfwdkifrSm vdkif;um;apmifhaewkef; &Jtkyf
wa,mufu uGr;f ,monfukd vSr;f ar;yHu k aeYvnfwek ;f u bm*Pef;xGuo f mG ;ovJw/hJ um;apmifah e
MuwJh vlawGtm;vHk; yg;pyfta[mif;om;eJYayghAsm/

,mOfxed ;f &Jrsm;\ tvGrJ sm;


,mOfwu kd rf jI zpfvsS if twdu k cf &H onfh um;ydik &f iS rf S ausat;aomfvnf; wdu k rf od rl S 'PfaiG
wode;f ay;aqmif&rnft h jyif ,mOfarmif;vdik pf iftm; (1)ESpf ydwo f rd ;f cH&rnfvYkd Oya'xkwNf y;D rMum
cifrmS usaemfp;D vmwJh wuúpu D m;u a&SUuarmif;aewJu h m;udk 0ifwu kd rf yd gw,f/ twdu k cf &H wJu h m;
u ysupf ;D rI odyrf &Sw d meJY tcsi;f csi;f ajyvnfatmif n§v d u kd Mf uwm waomif;cGeJ YJ auseyfomG ;ygw,f/
tJ'tD csed rf mS rD;yGKd iahf pmifah ewJh ud, k af wmfacsm&Ju csucf si;f a&mufcsvmNy;D vdik pf ifukd odr;f oGm;ygw,f/
jzpfcsiaf wmh wuúp'D ½dik b f mu um;tHek m jzpfaew,f/ oluvnf; olu Y m;jyifzq Ykd Nkd y;D ydu
k q f x H nfv h m
awmh ,mOfxed ;f &Jukd ydu k qf w
H aomif;cGJ ay;Ny;D pn§w d ,f/ &Ju vufrcHb;l / csvjH zwfzcYkd sn;f [efjyif
aew,f/ aemufawmh wjznf;jznf;eJY avvHqGJovdk wdk;wdk;ay;vmvdkufwm b,fvdkrS vufrcHwJh
tqHk; um;jyifzdkYygvmwJh ydkufqH 65000^- udk &Ja&SUrSm tdwfvdkuf oGefcsNyD; usaemhrSmygwm 'g
tukeyf ?J tJ'grS rauseyf&if csvo H m jzwfvu kd af wmhvYkd ajymawmhrS &Ju vdik pf ifukd jyefay;awmhw,f/
tJ'Dvl wa,mufwnf;qDu tJ'D&J &wJhydkufqH[m tJ'Dumv tpdk;&u olYudk w&m;0ifay;xm;wJh
vpm&JU 3-qavmuf &Sdygw,f/ tpkd;&u vpmudk avmufizlvHkatmif ray;bJ? &JawG udk,fhzgom
&Smpm;vdkY&atmif zefwD;ay;xm;wJh Oya'qdkwm xif&Sm;aeygw,f/ vuf&Sd ppftpdk;&uvnf; olY
tmPmwnfNrJzdkY olYvufatmufu 0efxrf;awG b,favmufyJ tusifhysufaeygap olYudk awmfvSef
ykefuefwmwdkY a0zefwmwdkY rvkyf&if NyD;a&mqdkNyD; ododBuD;eJY vTwfay;xm;wmawG trsm;BuD;yg/
rEåav;rSm vdkifpifrJh armfawmfqdkifu,fawG um;awG acwfpm;wkef;u qdkifu,fwpD;udk
15ç000^- EIef; um;wpD;udk 50ç000^- EIef;eJY aiGvmay;&if uGefysLwmeJY toifhpmpDNyD;om; pm&Guf
w&Guaf y:rSm &Jpcef;&JU &mbmwHqyd w f ;Hk ESyd ?f &J0efxrf;wa,mufu vufrw S x
f ;kd Ny;D xkwaf y;ygw,f/
tJ'pD m&Guaf y:rSm bma&;xm;ovJqakd wmh wvGw J yfxm;wJh um;eHygwf^qdik u f ,feyH gwf? aiGvmay;
ol&UJ trnf? rSwyf w kH ifeyH gwfukd oufqikd &f m uGuv f yfav;awGrmS jznfah y;Ny;D xdo k o l nf rdrw d Ykd &JXmeudk
88 rsdK;qufausmif;om;rsm;rS xkwfa0onf/
18 vlxb
k 0trSeyf w
hJ ifo?H &Spq
f ,f&h pS t
f oH aqmif;yg;

tultnDay;aeolwOD; jzpfygojzifh vdktyfovdk ulnDaqmif&Gufay;yg&efqdkNyD; a&;om;xm;wmudk


awGY&ygw,f/ Oya'rJhvkyf&yfawGudk ajymifajymifwif;wif; vkyfaeMuwmyg/
qdik u
f ,ftpD;a& ode;f csND y;D &Sv
d mwJt h csed f &J0efxrf;awGvnf; ode;f aygif; axmifcsaD omif;csD
&NyD;wJh tcsdefusawmhrS qdkifu,fawGudk w&m;0ifvdkifpifxkwfay;r,fqdkNyD; aMunmygawmhw,f/
wpD;udk wpfodef;EIef;eJYqdk&ifawmif odef;aygif; odef;csDNyD;awmh xyf&oGm;jyefawmhw,f/ a&S;wkef;u
vlBuD;olrawG ajymwJhpum;t&qdk&if jynfolawGtaeeJY rdat;ESpfcgem ayghAsm/ tckacwfpum;eJY
qdk&ifawmh ESpfusyfuGufrdwmaygh/ um;awGudkusawmh tpdk;&xH tyf&r,f? rtyf&if Oya't&
jyif;xefpGm ta&;,lr,fqdkNyD; aMunmygawmhw,f/ trsm;pkuawmh jyóemtwufrcHcsifwmeJY
r&SdrJh &SdrJh ydkufqHav;eJY 0,fxm;wJhum;udk oGm;tyfMuygw,f/ omreft&yfom;awG acR;ESD;pmav;eJY
0,fxm;wJh um;awG[m tckq&kd if ppfAv kd cf sKyef YJ taygif;ygwpk rsuEf mS ajymifwukd Nf y;D cyfwnfwnfeYJ
pD;aeMuwmudk jynfolvlxku &ifememeJYyJ xdkifMunfhae&ygawmhw,f/
wcgwke;f u oli,fcsi;f wa,muf&UJ um; aemufreS rf mS pkycf u G af v;wyfxm;wJh aeumav;udk
aeylvdkYqdkNyD; cPwyfvdkufwm ,mOfxdef;&J jrifoGm;NyD; vdkifpifodrf;oGm;ygw,f/ tJ'Dvdkifpifudk 51
vrf;½Hk;rSm oGm;a&G;awmh 'PfaMu; wodef;aqmif&ygw,f/ tJ'DtcsdefrSm wm0efus 'k&Jtkyfu 'Pf
aqmif½HkeJY vdkifpifjyefr&bl;/ pDrHcsufjzpfwJhtwGuf vdkifpif wvtydwfcH&r,f/ tydwfrcHcsif&if
&JrSL;eJY oGm;n§dygwJh/ &JrSL;eJY 'k&JtkyfwdkYuawmh tcsif;csif; t&ifn§dxm;NyD;om;aygh/ oli,fcsif;vnf;
&JrLS ;qDomG ;Ny;D aiG waomif;ay; idjk yvdu k af wmh csvaH y:rSm rSief eD YJ bma&;ay;vdu k v f rJ odb;l vdik pf if
jyef&vmcJhw,f/ olwdkYOya'qdkwm aiGeJYajz&Sif;&if tqifajyoGm;wmcsnf;yJ/
wcgwke;f u 'D 2010 twGi;f rSmudyk J usaemfp;D vmwJh um;&JUa&SUu pwpfumtjynfu h yfxm;
wJuh m;udk &Ju zrf;wm;w,f/ armif;vmwJv h ql u D vdik pf ifawmif;awmh a[haumif um;eHygwfuv kd nf;
MunfOh ;D qdak wmh &Ju bmrajymnmrajym tav;jyKawmif;yefNy;D jyefvw T v f u
kd w
f ,f/ olwYkd jyXmef;xm;
wJh Oya'u olwdkYeJY rqdkifovdkbJAsm/

une rS tvGJrsm;
usaemh ,mOfarmif;vdik pf if oufwrf;wd;k awmh vdt k yfwhJ tcsut
f vufawG aocsmjznfah y;
vdkufw,f/ vJNyD;om;vdkifpif vufxJa&mufvmvdkY aocsmppfMunfhvdkufawmh rSwfyHkwifeHygwfrSm
*Pef;wvHk; vGJaew,f/ 'geJY oufqdkif&m wm0ef&Sdyk*¾dKvfudk ajymjyawmh 'Dudpöudk jyifcsifwdkif;jyifvdkY
r&bl;/ OD;pD;t&m&Sx d rH mS avQmufvmT wif&r,fw/hJ rSm;a&;wmu olw?Ykd jyefjyifzt Ykd wGuf aemufyikd ;f udpö
awGukd tcsed u
f ek f tvky½f yI cf NH y;D vdu
k v
f yk &f wmu usaemfjzpfaew,f/ tJ'rD mS tqifq h ifh aqmif&u G &f
wmawGtwGuf pdwfr&Snfawmh xHk;pHtwdkif; aiGay;NyD; ajz&Sif;cJh&awmhwmayghAsm/
wcg oBuFefrwdkifrD vdkifpifoufwrf;wdk;wkef;u jzpfyHkav;usawmh wrsdK;As/ 2010 {NyDv
yxrywfxrJ mS wke;f u vdik pf ifoufwrf;wd;k zdYk vdt k yfwhJ tcsutf vufawGjznfNh y;D aiGoiG ;f csed u
f sawmhrS
aiGpm&if;ydwfcsdef a&mufaeNyD? reufjzefusrS vmcJhygwJh/ tJ'geJY aemufaeY aeYvnf 12 em&D 10
88 rsdK;qufausmif;om;rsm;rS xkwfa0onf/
aqmif;yg; vlxb
k 0trSeyf w
hJ ifo?H &Spq
f ,f&h pS t
f oH 19

rdepfavmufrSm aiGoGm;oGif;awmh 12 em&Duwnf;u aiGpm&if; ydwfoGm;NyDwJh/ usaemfuvnf;


raeYwkef;u 'Dtcsdef rydwfao;ygbl;qdkNyD; jyefajymawmh oBuFeftBudK olwdkY½Hk;rSm aysmfyGJ&TifyGJawG
vkyrf mS rdv
Yk Ykd 'DaeY tapmBu;D ydww f mqdNk y;D ajymw,f/ bmqdik v f v Ykd AJ sm/ ukrP
Ü 0D efxrf;awGrS r[kww f m
EdkifiHh0efxrf; awGav/ olwdkY em;csifovdk em;vdkYrS r&wm/ 'gayr,fhvnf; olwdkY vkyfcsifovdk
vkyfw,fAsm/ b,fol bmwwfEdkifovJ/ aemufNyD; ajymao;w,f? oBuFefNyD;rSom jyefvmcJhygwJh/
usaemh vdik pf if ta[mif;u olwv Ykd ufxrJ mS ? oBueF Nf y;D rSq&kd if q,fav;ig;&ufv;kH vH;k vdik pf ifrygbJ
usaemf um; armif;&awmhrSm/ tJ'DrSm usaemfvnf; xHk;pHtwdkif; OD;pD;rSL;qD uyfoGm;NyD; ydkufqH
ig;axmif xkwaf y;? usaemhukd tqifajyatmif ulnyD gqdNk y;D ajym&awmhwmayghAsm/ olu csucf si;f yJ
olw Y ynfrh wa,muf udk vSr;f ac:Ny;D aiGukd vufcx H m;vdu k /f Ny;D awmh vdik pf iftopf xkwaf y;vdu k q f Nkd y;D
nTefMum;ygawmhw,f/ aemufwBudrf vdkifpifoufwrf;wdk;&r,fh&ufpGJu oBuFeftNyD; av;ig;
ajcmuf&ufaerS/(þ aqmif;yg;wGif wcsdKUaom &ufpJGESifh ae&ma'orsm;udk vHkNcHKa&;t& twdtus
azmfjycGifh r&onfudk em;vnfay;Muapcsifygonf/) usaemfvnf; ra&mufao;wJh &ufpGJwyfxm;wJh
vdkifpifeJY 10 &ufausmf ausmf pcef;oGm;cJh&ygawmhw,f/ vGJcsufuawmh urf;ukefw,f/
usaemhrdwfaqG AdkvfBuD;wa,muf 90 armf',f vdkifpifrJh plygpvGef;um;wpD; xdkif;e,fpyf
uae &efuek u f kd armif;csvmw,f/ vrf;rSmawmh b,fv&kd iS ;f vmcJw h ,f rodb;l ? bmvkyzf v Ykd qJ akd wmh
t½k;d vJw,fqv kd m;yJ/ um;ta[mif;u z&deef yH gwf csuq f eD yH gwfygwJt h ydik ;f udk um;topfrmS jzwfNy;D
jyefqufwm/ olvnf; tJ't D wdik ;f vkyNf y;D awmh vdik pf ifoufwrf;wd;k &r,f&h uf a&mufvmygawmhw,f/
olq Y &mud, k w f ikd f uneu t&m&SBd u;D wa,mufqD zke;f BuKd qufxm;awmh oufwrf;wd;k Ny;D om; yHpk w H l
vdkifpif 2 apmif olYvufxJ a&mufvmw,f/ vdkifpifrJhum; po,fvmuwnf;udku pnf;rJhurf;rJh
vGJcJhwm? vdkifpifoufwrf;wdk;vdkufyHku tvGJay: tvGJqifhaygh/

&xm;ydUk aqmifa&;0efBu;D XmerS tvGrJ sm;


wcgu rEåav;udk udpöwckay:vmwmeJY &xm;vufrSwf oGm;0,fw,f/ tdyfpifeJY oGm;zdkY
vufusefvufrSwfpm&if;udk Munfhvdkufawmh 3- &ufBudKvufrSwftxd ]]ukefNyD}}qdkwJh pmwef;udkom
awGY&w,f/ tJ'geJY usaemfvnf; vufrSwfa&mif;xH aiG ESpfaxmifay;NyD; reufjzefxGufr,fh &xm;
twGuf tdyfpifvufrSwf ESpfapmifqdkawmh aiGESpfaxmifudk cyfjrefjref ,lNyD; vufrSwf ESpfapmif
xkwaf y;ygawmhw,f/ usaemfvnf; vufrw S t f wGuf usoifah iG&iS ;f Ny;D &xm;vufrw
S f &vmcJyh gw,f/
vufrw S af y:u trnf? rSwyf w kH ifeyH gwf rSef rrSef ppfaq;Munfah e&if; pmwef;av;wckukd vSr;f jrifrd
vdkufw,f/ ]]tydkaMu;ay;&ef rvdkyg}}wJh/ wa,mufwnf; BudwfNyHK;aerdw,f/
(pnf;urf;jynf0h aom'Dru
kd a&pD[k w&pyf[pfa<u;aeonfh etzppftpd;k &vufxuf 0efBu;D
Xmeaygif;pHkrS pnf;ysufurf;rJh tvGJaygif;pHkudk aemufwywfwGifvnf; rvGJap&atmif BudK;pm;í
tcef;quf azmfxkwfoGm;ygOD;rnf/)
KpGrf;xuf
88 rsdK;qufausmif;om;rsm;rS xkwfa0onf/
20 vlxb
k 0trSeyf w
hJ ifo?H &Spq
f ,f&h pS t
f oH aqmif;yg;

2008 ckEpS f zGpYJ nf;ykt


H ajccHOya'ukd
bmaMumifh zsuo
f rd ;f oifo
h enf;
OD;bcif

1/ 1948 ckEpS ?f Zefe0g&Dv 4-&ufaeY wdik ;f jyKjynfjyKvw T af wmfwiG f aMunmonfh vGwv f yfaom
jrefrmEkid if \ H yef;wdik rf sm;wGif qd&k , S v
f pfEikd if H wnfaqmuf&ef jzpfonf[k yg&So d nf/ awmifov l ,fo
rm;wd\ Yk tcGit hf a&;rsm;ukv d nf; wd;k wufapvsuf ajrykid &f iS pf epfudk NzKd zsuyf pf&ef uREyfk \ f tpd;k &u
&nfoefonf/ tvkyo f rm;wd\ Yk tcGit hf a&;rsm;udv k nf; wd;k wufapvsuf t&if;&Sipf epfu f kd NzKd zsuf
ypf&ef uREyfk \ f tpd;k &u &nfoefonf/ ,aeYrpS í a&S;trif;rif;wd\ Yk tmPmpufudk uREyfk f y,fzsuí f
xdkolwdkY\ oabmtwdkif; vkyfvdkaom tvkyfrsdK;pkHukd vGwfvyfpGm vkyfukdifEkdifMuap[k uREkfyf trdefY
csrw S o
f nf/ þjynfaxmifpjk refrmEdik if w H iG f &S&d o
dS rSsaom Ekid if o
H m;rsm;onf zGpYJ nf;ykt H ajccH Oya'wGif
yg&Sdonfhtwdkif; wOD;ESifhwOD; tcGifhta&;csif; wlnDMuap[k EdkifiHawmf\yef;wdkifukd twdtvif;
azmfjyxm;onf/ Edik if w H Edik if \H oGm;rnfv h rf;aMumif;ukd jywfjywfom;om; csrw S cf o
hJ nf/ Edik if w H idk ;f \
zGJYpnf;ykHwdkif;wGif azmfjy&onf/
2008 etz zGJYpnf;ykHwGif jrefrmEkdifiHoGm;rnfh vrf;aMumif;ESifhyef;wdkif aysmufaeonf/
tajccHrlrsm; ]yk'fr-6(C) - ppfrSefí pnf;urf;jynfh0aom ygwDpkH'Drdkua&pDpepfxGef;um;a&;}ESifh
]yk'rf -6(p) - Ekid if aH wmf\ trsKd ;om;Ekid if aH &; OD;aqmifrI tcef;u@wGif wyfrawmfu yg0ifxrf;aqmif
Ekid af &;wduYk kd tpOfwpku d f OD;wnfonf}[kom awG&Y onf/ ygwDp'Hk rD u kd a&pDpepfxeG ;f um;a&;ESihf trsKd ;
om;EkdifiHa&; OD;aqmifrIwGif ppfwyfyg0ifa&;ukdom vrf;aMumif;zGifhxm;onfukd awGY&onf/ wjcm;
bm&nf&, G cf suyf ef;wdik rf S ryg/ Edik if aH &;ukd wyfuOD;aqmifrnf[o k mygonf/ zGpYJ nf;ykw H tkyv f ;Hk ppf
wyfO;D aqmifru I adk zmfjyxm;onft h wGuf trSepf ifppf ppftyk cf sKyaf &;Oya'trsKd ;tpm;omjzpfygonf/
ygwDp'Hk rD u kd a&pDpepf xGe;f um;a&; [kom azmfjyxm;aomfvnf; Ekid if aH &;t& 'Dru kd a&pDudk
tmrcHay;xm;onfh yk'frukd rawGY&yg/ MuHUzGHUESifh pGrf;tm;&SifvdktzGJYrsm;udk ygwDzGJYckdif;NyD; wjcm;ygwD
toD;oD;udk EdyS u f yG &f ef jy|mef;csurf sm;uko d m awG&Y onf/ twdu k tf cHukd rxm;bJ uk, d cfh sn;f ygwDpcHk sif
onfukd ppfwyfyg0ifrf I trwf 166 OD;u (25%) ae&m,lxm;onfudk Munfjh cif;tm;jzifh awGjY rifEidk f
onf/ ygwDpkHpepfudk ½kyfysufqif;ysufjzpfatmif zsufqD;jcif;jzpfonf/
88 rsdK;qufausmif;om;rsm;rS xkwfa0onf/
aqmif;yg; vlxb
k 0trSeyf w
hJ ifo?H &Spq
f ,f&h pS t
f oH 21

2/ 2008-ckEpS f zGUJ pnf;ykt


H ajccHOya' ed'gef;wGif ]Edik if aH wmftwGi;f vlrsKd ;a&;wef;wlrjI zifh rsKd ;cspf
pdw"f gwfjzpfonfh jynfaxmifppk w d "f gwfukd cdik Nf rpJ mG arG;jrLvsuf xm0pOfpnf;vk;H nDnw G pf mG twlwuG
vufwGJaexdkifMurnf[k oEédXmefcsrSwfívnf;aumif;}[k yg&Sdonf/ vlrsdK;a&;wef;wlrI t"dyÜg,fukd
Oya'jyKjcif; yk'rf -188 udk &nfneG ;f onfh ]Z,m; 2 - wdik ;f a'oMu;D odrYk [kwf jynfe,fOya'jyKpm&if;}
ESihf yk'rf -196 udk &nfneG ;f onfh ]Z,m; 3 - uk, d yf idk t
f yk cf sKycf iG &hf wdik ;f odrYk [kwf uk, d yf ikd t
f yk cf sKycf iG &hf
a'o OD;pD;tzGUJ \ Oya'jyKpm&if;}wdu Yk kd Munfvh sS if awGjY rifEidk yf gonf/ rnfonfh vlrsKd ;a&;wef;wlru I rdk Q
azmfaqmifonfh tcsufwcsufrS ygrvmonfudk awGYEkdifygonf/ vlrsdK;pk vufeuffudkiftypf&yftzGJY
(13)zGrYJ S pkaygif;íwifjyonfh (1) xyfwOl ya'jyK xm;&Sad &;? (2) t<uif;tuset f mPmukd jynfe,fwiG f
xm;&Sad &;? (3) Oya'jyKu@wGif wdik ;f &if;om;vlrsKd ;pkudk oD;jcm;xm;&Sad &;? (4) jynfe,fvw T af wmfrsm;
wGif vkHNcHKa&; umuG,fa&;qkdif&m Oya'jyKykdifcGifh &&Sda&;? (5) jynfe,fvTwfawmfrsm;wGif pmay
,Ofaus;rIESifh ywfoufí Oya'jyKydkifcGifh &Sda&;? (6) wdkif;&if;om;rsm;\ "avhxkH;wrf;Oya'rsm;udk
jynfe,frsm;wGif Oya'jyK jy|mef;Edik af &; ESifh (7) jynfe,fzpYJG nf;ykH oD;jcm;a&;qGJ jy|mef;usio hf ;Hk cGi&hf adS &;
ponfh (7)csufudk nDvmcHwGif w&m;0if wifjycJhaomfvnf; wcsufrS vufrcHbJ ypfy,fcJhonfudk
Munfjh cif;tm;jzifh odomxif&mS ;aeygonf/ ]jynfaxmifp}k [kyif rac:qkt d yfawmhay/ wjynfaxmif
zGUJ pnf;ykoH m jzpfonf/ xdaYk Mumifh wdik ;f &if;om;vlrsKd ;toD;oD;wd\ Yk oD;jcm;ud, k yf ikd ,
f Ofaus;rI vu©Pm
rsm; tm;vkH; azsmufzsufcHMu&ayawmhrnf/

3/ jynfov Yl w T af wmfu,kd pf m;vS,t f jzpf a&G;aumufwifajrm§ ufcyH ikd cf iG hf r&So


d rl sm;xJwiG f ]Edik if hH
0efxrf;}[k yk'fr-121(n)wGif azmfjyxm;aomfvnf; >cif;csuftjzpf ]wyfrawmfom;rsm; tygt0if
EkdifiHh0efxrf;rsm;ESifh roufqkdifap&}[k jy|mef;csufrSm cGJjcm;rIoufouf jzpfaMumif; awGY&onf/ þ
yk'frudk tumtuG,f,lNyD; 'Drdkua&pD a&G;aumufyGJqkdif&mrlrsm;udk csdK;azmufí r&yg/ EdkifiHh0efxrf;
qkv d sS if tm;vk;H aom 0efxrf;ukd qkv d akd Mumif; rl&if;Oya'rsm;wGif jy|mef;xm;csuf &Syd gonf/ ppfAv dk f
rsm;u tcGix hf ;l cH vTwaf wmfu, kd pf m;vS,rf sm; jzpfaeMuonfrmS jynfov l x l k qE´rrJ sm;jzifh ta&G;cH&
onfh udk,fpm;vS,frsm;udk jyuf&,fjyK&m a&mufygonf/ vlxkqE´udk ypfy,f&musygonf/
rJay;cGi&hf odS rl sm; tcGit hf a&; wln&D rnf jzpfaomfvnf; tcef; 4? yk'rf -74 t& ]jynfaxmifpk
vTwfawmf zGJYpnf;jcif;} acgif;pOfatmufwGif yk'fr-109 t& jynfolYvTwfawmfwGif wyfrawmfom;
udk,fpm;vS,f (110)OD; ESifh yk'fr-141 t& trsdK;om;vTwfawmfwGif wyfrawmfom;udk,fpm;vS,f
(56)OD;? pkpak ygif; wyfrawmfom; (166)OD;udk umuG,af &;OD;pD;csKyf wOD;wnf;u pm&if;ay;cGihf jyKxm;
onf/ vlwud, k pf \D rJay;cGihf vk;H 0rwlnaD Mumif; awG&Y onf/ 'Dru dk a&pD tajccHru l kd vk;H 0 csKd ;azmuf
xm;jcif;jzpfonf/

4/ ud,
k pf m;vS,af vmif;rsm;ukd jynfov
l xl rk q
J E´jzifo
h m a&G;cs,&f ygrnf/ umuG,af &;OD;pD;csKyf
wOD;wnf;u a&G;cs,o f wfrwS íf r&yg/ jynfovl xl k wifajrm§ ufonfh tpd;k &om jzpf&ygrnf/ Ekid if aH &;
ygwDrsm; wnf&SdcGifhukd tmrcHcsuf ay;&ygrnf/ yk'fr- 408 wGif ]EkdifiHa&;ygwD wpf&yf&yfonf yk'fr
88 rsdK;qufausmif;om;rsm;rS xkwfa0onf/
22 vlxb
k 0trSeyf w
hJ ifo?H &Spq
f ,f&h pS t
f oH aqmif;yg;

407 yg jy|mef;csufwpf&yf&yfESihf NidpGef;aMumif; rSwfykH wifcGifhay;Ekdifaom tzGJYtpnf;u awGY&SdvSsif


Ekid if aH &;ygwDtjzpf rSwyf w
Hk ifxm;jcif;ukd y,fzsu&f rnf} [k jy|mef;xm;onf/ rSwyf w
Hk ifciG ahf y;Edik af om
tzGJUtpnf;vufxJodkY ygwDvkdifpifudk tyfxm;&ygonf/ ygwD &yfwnfydkifcGifhonf jynfolvlxk
tqkH;tjzwfom jzpfoifhygonf/

5/ Ekid if o
H m;rsm;\ vltY cGit hf a&;ESihf vkNH cKH pw d cf spmG touf&iS &f yfwnfyikd cf iG uhf dk umuG,af &;
OD;pD;csKyfu ta&;ay:umvwGif pdwfBudKuf pDrHEkdif&ef cGifhjyKxm;csufudk yk'fr-420 wGif awGY&onf/
Edik if w
H um vlt Y cGit
hf a&; aMunmpmwrf;yg tcGit hf a&;udk csKd ;azmufjy|mef;xm;onf/ ]jynfaxmifpk
or®w jrefrmEdik if aH wmfonf e0w ESihf etz udk qufco H nf/ wm0eft& aqmif&u G cf surf sm;tay:
taMumif;jyKvsuf ,if;wdkYtm; w&m;pGJqdkjcif;? ta&;,ljcif; r&Sdap&}[k yk'fr-445 wGif awGY&onf/
jypfrIqkdif&m Oya'wGif jynfolY0efxrf;wkdY usL;vGefaom odkYwnf;r[kwf jynfolY0efxrf;wdkYESifhom
oufqdkifaomjypfrIrsm;ESifh a&G;aumufyGJqkdif&m jypfrIrsm;t& w&m;pGJqdk ta&;,lykdifcGifh &Sd&ygrnf/
Ekid if oH m;wkid ;f Oya'\ a&SUarSmufwiG f wlno D nfh tcGit hf a&;&So
d nf/ Oya' txufwiG f umuG,af &;
OD;pD;csKyf r&Syd g/ usL;vGecf o
hJ nfh ppf&mZ0wfrrI sm;rS uif;vGwcf iG &hf &ef jy|mef;vmjcif;rSm w&m;Oya'pk;d rd;k
a&;? w&m;rSswrIwdkYukd wzufowf jiif;y,fvdkufjcif; jzpfonf/

6/ w&m;olBu;D csKyrf sm;udk Edik if aH wmfor®wvkyo


f nfh ppfAv
dk cf sKyBf u;D rsm;u ceft
Y yfomG ;rSm jzpf
onf/ ]jiif;y,fcGifh r&Sdap&}[k yk'fr-299(*)wGif azmfjyxm;onf/ ]ppfbuffqkdif&m w&m;½kH;rsm;\
tmPmukd rxdcdkufapbJ jynfaxmifpk w&m;vTwfawmfcsKyfonf EkdifiHawmf\ tjrifhqkH; w&m;½kH;
jzpfonf}[k yk'fr-94 wGif azmfjyxm;onf/ ppfbufqkdif&m w&m;½kH; qkH;jzwfcsufukd EkdifiHawmf\
tjrifqh ;Hk w&m;½k;H okYd t,lcíH r&awmhay/ wyfrawmfom;rsm;wGif t&yfbufqidk &f m w&m;pD&ifa&;\
w&m;½kH;tqkH;tjzwfudk &,lydkifcGifh r&Sdawmhyg/ w&m;pD&ifa&;r@dKifudk ausmckdif; jy|mef;vmjcif;rSm
ppftyk cf sKyaf &;atmufwiG o f m w&m;ppfaq;pD&ifrnf[k trdecYf sjcif; jzpfonf/ w&m;rQwrI? w&m;Oy
a' pkd;rdk;rIudk wriffazmufzsufvdkufjcif; jzpfonf/

7/ EdkifiH\ tkyfcsKyfa&;tmPmukd rnfonfhvTwfawmfurS rcsrSwfyg/ EkdifiHawmfor®wukd


jynfaxmifpkvTwfawmfu a&G;cs,faMumif; yk'fr-60 wGif azmfjyyg&Sdonf/ or®w OD;aqmifonfh
trsdK;om; umuG,fa&;ESifh vkHNcHKa&;aumifpD0if (11)OD;\ vufxJwGifom &SdaMumif; yk'fr-201
wGif azmfjyxm;onf/ tm;vkH; etzaumifpD0ifrsm;om jzpfa&;twGuf oD;oefYjy|mef;xm;onfh
ppftyk f csKyaf &; zGpYJ nf;ykoH mjzpfaMumif; jywfjywfom;om; awG&Y onf/ jynfaxmifpv k w T af wmfoufwrf;
ukeq f ;Hk oGm; csed w
f iG f wyfrawmf umuG,af &;OD;pD;csKyu f wm0efukd Ny;D ajrmufatmif raqmif&u G Ef idk af o;
ojzifh owfrw S t f csed w
f ;kd jri§ &hf ef wifjyvQif wBurd v
f Qif ajcmufvtxd ESpBf urd w f ;dk jri§ ahf y;Ekid o
f nf[k
yk'rf -425 wGif azmfjyxm;ao;onf/ ppfwyfu tmPmrodr;f &[k yk'x f ;D yk'rf xnfx h m;jcif; r&Syd g/

88 rsdK;qufausmif;om;rsm;rS xkwfa0onf/
aqmif;yg; vlxb
k 0trSeyf w
hJ ifo?H &Spq
f ,f&h pS t
f oH 23

8/ ]EdkifiHawmfonf pD;yGm;a&;qkdif&m vkyfief;rsm;udk EdkifiHydkifodrf;,ljcif; rjyK}[k yk'fr-36(C)


wGif jy|mef;xm;ygvsuf v,f,majrrsm;udk ppfwyfyidk t f jzpf wEkid if v
H ;Hk tESYH odr;f ydu
k af eonf/ b,f
jynfol ,kMH unfygtHeh nf;/ v,fyikd af jrydik f v,form;udik ;f orm;rsm; v,fr, hJ mrJh v,fuReo f &l if;iSg;b0
a&muf&adS e&onf/ tpd;k &u v,f,muefx½ku d pf epfukd usio hf ;Hk aeygonf[k atmfaeonf/ xku d efx
½dkuf,lonfrSm tpdk;&xHrS ,ljcif;jzpfonf/ wkdif;jynf pD;yGm;a&; wpkHvkH;udk csKyfukdifcs,fvS,fEdkif&ef
EkdifiHawmfykdif pD;yGm;a&;vkyfief;rsm;Oya' (9^89)ukd jy|mef;xm;onf/ &if;ESD;jr§KyfESHrIukd 1947 ckESpf
tajccHOya'wGif EkdifiHom;rsm; 60 &mcdkifEIef;&cJhonf/ ,ck EkdifiHjcm;&if;ESD;jr§KyfESHrIOya' (1^1988)
yk'rf -5(u)t& Edik if jH cm;om;u &mcdik Ef eI ;f jynfh Ekid if jH cm; rwnfaiGjzifh jyKvyk jf cif;udk cGijhf yKxm;onf/
]Ekid if aH wmfonf t"r®apckid ;f jcif;ukd wm;jrpfonf}[k yk'rf -359 wGif azmfjyxm;aomfvnf;
tvkyo f rm;rsm;udk twif;t"r®cikd ;f aprIrsm; aeYpOfowif;rsm;wGif awGaY e&onf/ vkycf vpm tjynfh
ray;bJ vkyt f m;aoG;pkyrf I b,facwfuESirhf S rwlatmif tjrwfxw k af eí vIid o f m,mpufrZI Hk tvkyf
orm;rsm; qE´jyyGJ jzpfyGm;cJhjcif;jzpfonf/

9/ Ekid if w
H Ekid if \H tajccHOya'onf pmay? ,Ofaus;rIt& azmfjy&mwGif tjrifq h ;Hk pHaepHxm;
jzpfygonf/ w&m;rQwrIukd azmfjy&mwGif vk&d if;wd&k iS ;f yGiyhf iG v hf if;vif; ajzmifph if;&onf/ ½Iy½f yI af xG;axG;
vdrfnmvSnfhywfvdkonfh oabmuif;pif &ygonf/ ta&;tom; wnfhrwfrSefuefrIukd tav;xm;
&onf/
]tcGit hf a&;r&So d w l OD;u jynfaxmifpv k w
T af wmf tpnf;ta0;okYd wufa&mufjcif;? qE´rJ
ay;jcif; odrYk [kwf vTwaf wmfvyk if ef;w&yf&yfwiG f yg0ifaqmif&u G cf jhJ cif;ukd aemiftcgwGirf S ppfaq;awGY
&Sad pumrl jynfaf xmifpv k wT af wmf\ qk;H jzwfaqmif&u G cf surf sm;onf ysujf y,fjcif; r&Sad p&}[k yk'rf -
88 wGif azmfjyxm;onf/ xdkYtwl jynfolYvTwfawmftwGufvnf; yk'fr-131 wGif xyfrHjyXmef;xm;
ao;onf/ vTwaf wmfw&yf&yfoYkd wufa&mufaeonfw h idk af tmif rnforl qdk tcGit hf a&;r&So d l wOD;
jzpfaMumif; etz ppftyk pf \ k taMumif;jycsujf zifh xkwyf pfEidk &f ef jy|mef;xm;jcif; jzpfonf[k oabm
t"dygÜ ,fxu G yf gonf/ tjcm;wzufu olwpYkd pftyk pf k pdwBf uKd uv f ul dk tcGit hf a&; r&Sb d J wufa&mufap
um vdck sio f nfh qk;H jzwfcsu?f Oya' wpkw H &mukd &,lNy;D ppftyk pf k oabmtBuKd uf rvku d o f nft h csed f
wGif jzKwyf pfEidk &f ef BuKd wiftuGuq f if jy|mef;xm;onfh yk'rf rsm;jzpfaMumif; awG&Y &dS onf/ vTwaf wmf
toD;oD;twGuf tEå&m,fBu;D rm;vSygonf/ w&m;rQwrIudk tvsO;f rawGUMu&bJ Oya'ESihf rwl½rHk u
bmompmayt&vnf; t"dyÜg,frayguf? auGUaumufNyD;? 0gusuvnf; rrSef? tvGefnHhzsif;onfh
ta&;tom;jzifh rSww f rf;wifxm;onfukd awG&Y ygonf/ rdrEd idk if \ H pmay,Ofaus;rI a&csed u f kd edruhf s
apygonf/
odjYk zpfygí etzppftpd;k &\ 2008-t"r®zUJG pnf;yHu k kd raES;tjref zsuo f rd ;f ypf&efrmS Edik if oH m;
wdkif;\ trsdK;om;a&;wm0efw&yfjzpfaMumif; wifjytyfygonf/ /
OD;bcif
(25-6-2010)
88 rsdK;qufausmif;om;rsm;rS xkwfa0onf/
24 vlxb
k 0trSeyf w
hJ ifo?H &Spq
f ,f&h pS t
f oH aqmif;yg;

Ekid if aH &;ygwDrsm; rSwyf w


Hk ifjcif;Oya'ESihf
enf;Oya'awGudk b,fvdk&ifqkdifrvJ
oufOD;Ekdif
vGwfvyfa&;ESifh jynfwGif;ppf trTmnDtpfudk jzpfaeaom jrefrmEdkifiHwGif ppfaMumifh
aumif;pm;olrsm;tm;vkH;rSm ppftkyfpktzGJY0ifrsm;om jzpfMuonf/ udk,fhwygwD? udk,fhwtkyfpk
aumif;pm;a&;Oya'rsm;udk tpd;k &tqufquf jy|mef;cJah omaMumifh jynfwiG ;f Nird ;f csr;f a&;? 'Dru kd a&
pDa&;? wef;wla&;? aoG;pnf;a&;? ud, k yf ikd jf y|mef;cGihf &&Sad &;? jynfaxmifpt k a&; tm;vk;H qk;H ½I;H cJMh u&onf/
xdt k a&;wdt Yk wGuf jy|mef;xm;aom Oya'[lí wyk'w f avrQ &SmírawGEY ikd yf g/ 2008 wjynfaxmif
zGJYpnf;ykHOya'qkdonfrSm ppfuRefjyKa&; tmPmtaqmufttkHukd yEéuf½kduf&ef &nf&G,faMumif;
xkwfjyefvmonfh Oya'tm;vkH;udk MunfhvQif uGufuGufuGif;uGif; awGYjrifEkdifygonf/
Ekid if aH &;qko
d nfrmS wdik ;f &if;om;vlrsKd ;pk jynfot l m;vk;H \ ta&;awmfyHk jzpfyf gonf/ trsKd ;
om;Edik if aH &; qko d nfrmS ppftyk pf Ek idk if aH &; r[kwyf g/ trsKd ;om;Ekid if aH &; OD;aqmifru I kd Edik if aH &;ygwDrsm;u
OD;aqmif&ygrnf/ OD;aqmif&rnfh Ekid if aH &;ygwDrsm;udk ppftyk pf u k b,fnmeif;cdik ;f ovdk vku d v
f yk cf ikd ;f ae
onfrSm EdkifiHa&;ukd tnGefYcl; tcGifhxl;cHvdkonfh tmPmpuf avmboufouftwGuf jzpfaMumif;
yGifhusaeonf/ wdkif;jynfvGwfvyfa&; tESpfom&tm;vkH;udk apmfum;vdkufjcif;jzpfonf/
jrefrmEdkifiH&Sd vllom;tm;vkH; ukvor*¾ vlYtcGifhta&; aMunmpmwrf;yg tydk'f -21 &Sd
tcGifhta&;wpkHvkH; csdKazmufcHae&onf/
tydk'f - 21 / / (1) vlwidk ;f wGif rdrEd idk if \ H tkycf sKyaf &;ü uk, d w
f ikd jf zpfap? vGwv f yfpmG a&G;cs,f
vdkufonfh udk,fpm;vS,frsm;rS wqifhjzpfap yg0ifaqmif&GufEdkifcGifh &Sdonf/
(2) vlwkdif;wGif rdrd\EkdifiH&Sd jynfolY0efxrf;tzGJYü 0ifa&mufEdkif&ef wlnDonfh
tcGifhta&; &Sdonf/
(3) jynfoljynfom;wdkY\ qE´onf tkyfcsKyfa&;tmPm\ tajccHjzpf&rnf/
tqdkyg qE´ukd tcsdefumvydkif;jcm;vsuf ppfrSefaom a&G;aumufyGJrsm;jzifh
xif&mS ;ap&rnf/ a&G;aumufyrJG sm;wGiv f nf; vlwikd ;f tnDtrSs qE´raJ y;Ekid cf iG hf
&Sd&rnfhtjyif? xdka&G;aumufyGJrsm;udk vQdKU0SufrJay;pepfjzifhjzpfap? tvm;wl
vGwfvyfaom rJay;pepfjzifhjzpfap usif;y&rnf/
[k twdtvif; jy|mef;xm;csufudk EkdifiHwkdif; vkdufem&onf/ rvdkufembJ jy|mef;vmonfh etz

88 rsdK;qufausmif;om;rsm;rS xkwfa0onf/
aqmif;yg; vlxb
k 0trSeyf w
hJ ifo?H &Spq
f ,f&h pS t
f oH 25

ppftpdk;&\ EdkifiHa&;ygwDrsm;rSwfykHwifjcif;Oya'yk'frrsm;udk atmufygtwdkif; awGY&ygonf/


þ 2^2010 Oya' yk'rf -2 (X)wGif ]axmif'Pfu f scaH e&ol qko d nfrmS w&m;½k;H wpfcck \ k
pD&ifcsut f & axmif'PfuscaH e&olukd qdo k nf/ ,if;pum;&yfwiG f oufqidk &f m w&m;½k;H \ axmif'Pf
pD&ifcsufudk rauseyfí t,lcHrI odkYr[kwf jyifqiffrI avQmufxm;aom axmif'PfuscHae&qJjzpf
olvnf; yg0ifonf/}
yk'fr-4 ygwDwnfaxmifvkdolrsm;onf atmufygtcsufrsm;ESifh udkufnD&rnf qdkaomf
pmom;atmuf yk'fcGJ(i)wGif ]axmif'PfuscHae&ol r[kwfjcif;?}
yk'fr- 10 ygwD0iffrsm; pnf;½kH;&mwGif atmufygt&nftcsif;rsm;ESifh udkufnDolrsm;udkom
ygwD0iftjzpf pnf;½k;H &rnf qdak omf pmom;atmuf yk'cf (JG i)wGif ]axmif'PfuscaH e&ol r[kwjf cif;?}
[líyg&SdaomaMumifh tusOf;axmifwGif;&Sd jrefrmEdkifiHom; EdkifiHa&;tusOf;om;tm;vkH;\ vlYtcGifh
ta&;ukd csKd ;azmufvu dk af Mumif; awG&Y onf/ vlwidk ;f qko d nfrmS jrefrmhajray:wGi&f o dS l jrefrmEkid if o H m;
vlom;tm;vkH;udk qdkvdkygonf/
wjynfaxmiff 2008 zGpYJ nf;ykw H iG f etz pdwBf uKd uf rnfoyYkd if azmfjyapumrl vlt Y cGit hf a&;
aMunmpmwrf;yg tcGit hf a&; wpkw H &mukrd Q csKd ;azmufEikd cf iG hf r&Syd g/ ukvor*¾tzGUJ 0if Ekid if w H Ekid if H
jzpfaeonft h wGuf vlt Y cGit fh a&;aumfr&Sirf S xda&muf[efw Y m;onfh ta&;,lrI jyKvyk o f ifyh gonf/
]]ukvor*¾\ 2007-pufwifbm(3)&ufaeY twnfjyKcJhaom rlv wdkif;&if;om;vlrsdK;\
tcGifhta&;aMunmpmwrf;t& EdkifiHawmftpdk;&onf ]0}e,fa'o wdkif;&if;om;vlrsdK;rsm;udk &oifh
&xdu k o f nfh uk, d yf ikd t
f yk cf sKycf iG Ehf iS hf tjcm;OD;pm;ay; tcGit hf a&;rsm;udk ay;oifyh gonf/}}[k txl;a'o
(2) ]0}ud, k yf ikd tf yk cf sKycf iG &hf wkid ;f rS (11-11-2009)&ufaeYu awmif;qkx d m;ygonf/ þodaYk wmif;qd&k
jcif;rSm etz 2008 wjynfaxmifzpYJG nf;ykyH g Z,m;(3)wGif azmfjyxm;aom ud, k yf idk tf yk cf sKycf iG &hf wdik ;f
odkYr[kwf ukd,fydkiftkyfcsKyfcGifh&a'o OD;pD;tzGJY\ Oya'jyKpm&if;(yk'fr-196udk &nfnTef;onf)wGif
azmfjyxm;aom pm&if;(10)csuw f iG f vlrsKd ;pkrsm;\ pmay,Ofaus;rI? ½d;k &m"avhx;Hk wrf; tcGit hf a&;rsm;
ESihf ud, k yf ikd jf y|mef;cGiq hf ikd &f m vkyyf ikd cf iG t hf m;vk;H udk vspvf sL½I xnfo h iG ;f rxm;bJ ydwyf ifwm;jrpfxm;
aomaMumifo h mjzpfaMumif; ay:vGix f if&mS ;aeygonf/ wkid ;f &if;om;vlrsKd ;pkrsm;tm;vk;H ESihf ywfoufí
Ekid if aH &;,lqcsu?f rsKd ;½d;k Zmwd vlrt I qift h wef;tm;vk;H ukd cGjJ cm;ydwyf ifwm;jrpfjcif;onf vlt Y cGit hf a&;
aMunmpmwrf; tydk'f-2 udk csdK;azmufvdkufjcif; jzpfygonf/
]tydk'f -2 / / vlwdkif;onf vlYtcGifhta&; aMunmpmwrf;wGif azmfjyxm;onfh
tcGifhta&;tm;vkH;? vGwfvyfcGifhtm;vkH;wdkYudk ykdifqkdifcGifh&Sdonf/ vlrsdK;EG,ftm;jzifh jzpfap? tom;
ta&miftm;jzifh jzpfap? usm;r obm0tm;jzifh jzpfap? bmompum;tm;jzifh jzpfap? ud;k uG,o f nfb h m
omtm;jzifh jzpfap? EdkifiHa&;,lqcsuf odkYr[kwf tjcm;,lqcsuftm;jzifh jzpfap? EkdifiHESifhqkdifaom
odrYk [kwf vlrt I qift h wef;ESiq hf ikd af om Zpfjrpftm;jzifh jzpfap? ypön;f Opöm*kPt f m;jzifh jzpfap? rsKd ;½d;k
Zmwdtm;jzifh jzpfap? tjcm;tqifhtwef;tm;jzifhjzpfap cGJjcm;jcif;r&Sdap&/}[k azmfjyxm;ygonf/
rnfonft h pd;k &\ trdet Yf mPm aumfr&Siu f rQ y,fzsuyf ikd cf iG hf r&Syd g/ vGwv f yfpmG zGpYJ nf;cGihf

88 rsdK;qufausmif;om;rsm;rS xkwfa0onf/
26 vlxb
k 0trSeyf w
hJ ifo?H &Spq
f ,f&h pS t
f oH aqmif;yg;

&Sdygonf/ þ 2^2010 Oya' yk'fr-25 t& ]...þOya' jy|mef;onfh aeY&ufrSpí &ufaygif;


60 twGif; ... avQmufxm;jcif;r&Sdygu EdkifiHa&;ygwDtjzpfrS tvkdtavsmuf ysufjy,fjyD;
jzpfonf[k rSwf,l&rnf}[k jy|mef;csufrSm a&udkwm;í tMum;rxifouJhodkY jzpfayrnf/
udk,f,kHMunf&m EdkifiHa&;t& vlom;wdkif; zGJYpnf;ydkifcGifh &Sdygonf/ vGwfvyfNidrf;csrf;onfh
jynfaxmifpkppfppf EkdifiHawmfopfukd wnfaqmufvdkolwkdif; EkdifiHwumtv,fwGif EkdifiHtaejzifh
*wdjyK vufrSwfa&;xkd;xm;onfh ukvor*¾ y#dnmOfpmwrf;udk wkdufyGJvufeuftjzpf pGJukdifNyD;
ppf0g'udk tjywfom;qkH; &ifqkdif&rnfhtcsdefjzpfygonf/
toif;tzGYJ Oya' &So d nfjf zpfap r&So d nfjzpfap? a&G;aumufyv JG nf;r0if? ygwDvnf; rSwyf Hk
rwifbJ &yfwnfEidk o f nf?h enf;vrf;aygif;rsKd ;pkjH zifh &yfwnfEikd cf iG hf r&Sad wmhNyaD vm/ wm;jrpfcsuOf ya'
trsdK;rsdK;jzifh ydwfyifwm;jrpfcsufrsm; tm;vkH;ukd ausmfjzwfEkdifonfh vkyfydkifcGifh vlYtcGifhta&;rsm;
&Syd gonf/ vkv d QiBf uq H enf;vrf;&Ekid yf gonf/ jynfoo l mtrd jynfoo l mtz jzpfygonf/ ppfAv kd (f 11)
a,muf ppftyk pf Ek iS hf trsm;jynfo?l b,fou l tiftm;t&Sq d ;Hk vJ/ ordik ;f udk jynfou l zefw;D ygonf/
w&m;r0if ppftpdk;&w&yf\ vkyf&yfudk Oya'[k ac:Muprf; trdefYay;½kHrQjzifh Oya'onf
Oya' t*Fg&yfEiS hf rnDñw T yf gu b,faomtcgrQ Oya' jzpfrvmyg/ ppftpd;k & ,Eå&m; vnfywfEidk ½f Hk
oufouftwGuf jynfolvlxkudk n§Of;yef;EdSyfpufonfh vufeufom jzpfaeygvdrfhrnf/ rnfuJhodkY
tEkid u f sihf bufvu dk Nf y;D jy|mef;xm;onfh Oya'? enf;Oya'rsm;jzpfaMumif; xifxifvif;vif; awG&Y EdS idk f
&ef wifjyygonf/
ygwDrsm;rSwfykHwifjcif; Oya' yk'fr-2(C)wGif ]EkdifiHa&;ygwD qdkonfrSm ...aumfr&Sifu
þOya't& wnfaxmifciG jhf yKxm;aom tzGt YJ pnf;udk qkod nf}[k jy|mef;xm;ojzifh aumfr&Sio f nf
EdkifiHa&;ygwD wnfaxmifcGifhvdkifpifay;Ekdifonfh tmPmykdifjzpfoGm;onf/ vGwfvyfpGm tzGJYtpnf;
xlaxmifyidk cf iG hf tajccHvt Yl cGithf a&;ESihf 'Dru kd a&pD tajccHru l dk ½du
k cf sKd ;azmufzsuv f ukd Nf y;D w&m;rSswrI
tajccHr&Sdí rnfodkYrQ Oya'jzpfwnfvmEkdifrnf r[kwfyg/vdkufem&ef rvkdyg/
þOya' yk'rf -2 (i)wGif ]ygwD qdo k nfrmS jynfaxmifpw k pf0ef;vk;H wGif jzpfap? wkid ;f a'o
BuD; odkUr[kwf jynfe,fwpfck twGif;üomjzpfap pnf;½kH;aqmif&Gufonfh EdkifiHa&;ygwDukd qdkonf?}
[k azmfjycsufrSm þOya' yk'fr-5(p)wGif azmfjyonfhtwdkif; ukd,fykdiftkyfcsKyfcGifh&wdkif; odkUr[kwf
ud, k yf ikd t
f yk cf sKycf iG &hf a'owdw Yk iG f Ekid if aH &;ygwD pnf;½k;H wnfaxmifciG u hf kd razmfjyjcif;rSm wdik ;f &if;om;
vlrsKd ;rsm;wGif ygwDEidk if aH &; zGUJ pnf;cGiu hf kd cGirhf jyKvokd nfh uefo Y wfcsKycf s,v f o
kd nfh twGi;f oabmudk
azmfjyjcif;yifjzpfonf/ ygwDtoD;oD;\ EdkifiHa&;t& wef;wlrIudk azmfaqmifEkdifonfh Oya' r[kwf
aMumif; ay:vGix f if&mS ;aeygonf/ tmPm&ygwDw&yf jzpfwnfvm&ef owfrw S &f mwGif wEdik if v H ;Hk
&&Sdonfh vlxkrJqE´ &mcdkifEIef;? tpdk;&zGJUEkdifonfh jynfe,f? wkdif;ta&twGufESifh vTwfawmfwGif &&Sd
xm;aom trwfOD;a& ponfwdkY tay:wGifom rlwnf&ygonf/ ppfwyfu vTwfawmftrwfae&m
pkpkaygif; 166 ae&mudk owfrSwfjcif;onf ygwDwdkif;\ EdkifiHa&;t& wef;wlrIudk zsufqD;jcif; jzpfyg
onf/ xdo k Ykd tzsuq f ;D cHNy;D ,SONf yKd i&f rnfh ygwDwidk ;f taejzifh ud, k *hf P
k o f u d m© udk apmifx h ed ;f oifyh gonf/

88 rsdK;qufausmif;om;rsm;rS xkwfa0onf/
aqmif;yg; vlxb
k 0trSeyf w
hJ ifo?H &Spq
f ,f&h pS t
f oH 27

þOya' yk'rf -3(u)wGif ]..ygwDwnfaxmifvo kd l tenf;qk;H 15 OD;onf .. pnf;½k;H cGijhf yK


&ef aumfr&SifodkY avQmufxm;&rnf/ ..yk'fr-4 ..ESifh yk'fr-6 yg tcsufrsm;ukdvnf; vdkufemrnf
jzpfaMumif; 0efcv H ufrw S af &;xd;k &rnf}[k azmfjyxm;onf/ ygwDrw S yf w Hk ifNy;D jzpfvQiaf omfrS vGwv f yfpmG
pnf;½k;H cGi?hf vGwv f yfpmG aqG;aEG;wdik yf ifciG ?hf vGwv f yfpmG xkwaf zmfajymqdck iG hf ponfh 'Dru fkd a&pDtcGihf
ta&;rsm;udk aumfr&Sifu cGifhjyKrS jyKvkyf&rnfqdkvQif EdkifiHa&;ygwDtm;vkH;udk aumfr&SifatmufrSm
xm;NyD; EkdifiHa&; t&mtm;vkH;tm; oif;owftjrpfjzKwfoGm;&ef &nf&G,fxm;aMumif; awGU&onf/
tajccH'rD u kd a&pD tcGit hf a&;ESihf vlt Y cGit hf a&;tm;vk;H tm; csKyu f ikd yf w
d yf ifxm;jcif; jzpfonf/ yk'rf -
3(c)t& pdppfNyD; cGifhjyK&rnf/ jiif;y,f&rnf[k azmfjyjcif;aMumifh ygwDwdkif;\ &yfwnfydkifcGifhonf
aumfr&Sif]vuf} 0uGuftyfxm;&onfrSm ay:vGifaeonf/
yk'rf -4(C)wGif ygwDwnfaxmifvo kd rl sm;onf Edik if 0H efxrf; r[kwjf cif;ESihf uku d nf &D rnf
[k azmfjyxm;onf/ BuHUzGHYygwDwnfaxmifvkdolrsm; tm;vkH;rSm 0efxrf;rsm;jzpfaMumif; odvsufESifh
a&G;aumufyGJaumfr&Sifu vufcHNyD; ygwDrSwfykHwifcGifhjyKcJhjcif;rSm þyk'frudk csdK;azmufjcif;jzpfonf/
yk'fr-5(p)wGif ]jynfaxmifpkwpf0ef;vkH;wGif pnf;½kH;rnfhygwDjzpfygu ..rSwfykHwifcGifhjyK
onhf aeY&ufrSpí &ufaygif; 90 twGif; ygwD0ifOD;a& tenf;qkH; 1000 udk pnf;½kH;rnfjzpfaMumif;
0efcHcsuf (odkYr[kwf) wdkif;a'oBuD; odkYr[kwf jynfe,fwpfcktwGif;üom pnf;½kH;rnfhygwDjzpfygu
..ygwD0ifOD;a& tenf;qkH; 500 udk pnf;½kH;rnfjzpfaMumif; 0efcHcsuf}udk wifjyNyD; aumfr&SifodkY
avQmufxm;&rnf [k azmfjyonf/ þyk'rf wGif ud, k yf idk t
f yk cf sKycf iG &hf wkid ;f odrYk [kwf ud,
k yf ikd tf yk cf sKycf iG hf
&a'owGif pnf;½kH;rnfhygwDrsm;twGuf jy|mef;csuf wpkHw&m ryg&Sdonfudk avhvmawGY&Sd&ygonf/
xdak 'orsm;wGif Ekid if aH &;t& ydwyf ifwm;jrpfjcif; cHae&aMumif; xif&mS ;aeygonf/ ,cky'k rf -5(p)rSm
Ekid if aH &;ygwDwikd ;f \ pnf;½k;H a&; t0ef;t0dik ;f ukd ygwD0ifO;D a& ta&twGuEf iS hf uefo Y wfowfrw S jf cif;
rSm twif;tMuyf tMuyfudkifrIoufoufom jzpfonf/
yk'rf -12 yk'rf cG(J u)wGif ]]..rJqE´e,frsm;teuf tenf;qk;H rJqE´e,f ok;H e,fwiG f rdryd gwDrS
vTwaf wmfu, kd pf m;vS,af vmif;rsm; 0ifa&muf,OS jf yKd irf I rjyKEikd jf cif;?} ESihf ]..Nipd eG ;f vQif Ekid if aH &;ygwD
tjzpf qufvuf&yfwnfydkifcGifh r&Sdap&}[kvnf; xyfrHazmfjyxm;ao;onf/ EdkifiHa&;ygwDwdkif;\
qE´oabmxm;? vdt k ifpw d x f m;udyk if csKyu f ikd u f yG n f y§ v f mjcif;rSm ravsmMf oZmok;H jcif; tmPmurf;
ukeaf tmif tvGo J ;Hk pm;jyKví dk &nf&, G af zmfjyxm;jcif;yif jzpfonf/ Edik if aH &;ygwDwikd ;f \ Ekid if aH &;t&
vGwv f yfpmG vkyu f ikd cf iG Ehf iS hf wef;wlciG u hf kd ypfy,fvu kd o f nft h wGuf ygwDBu;D i,f cGjJ cm;jcif;? Bu;D Ekid if ,f
n§Of; tEkdif,ljcif;? wzufowfjyóem&Smjcif; ponfh tavhtxqdk;rsm;udk arG;zGm;ay;vkdufjcif;
jzpfygonf/ ygwDwnfaxmifcGifhukd rnfonfhenf;ESifhrQ rydwfyifoifhyg/
yk'fr-6(*)wGif ]jynfaxmifpkor®wjrefrmEdkifiHawmf zGJYpnf;ykHtajccHOya'ukd xdef;odrf;
apmifha&Smufa&;}udk vkdufemrnfjzpfaMumif; 0efcHcsufukd avSsmufvTmwGif azmfjy&rnf[k qdkonf/
wjynfaxmif 2008 ckEpS f tajccHOya'ukd vku d ef mygrnf qdo k nfh 0efccH sujf zpfonf/ 2008 tajccH
Oya'udk vufrcHonft h wGuf jyifqif&ef awmif;qkx d m;onfh ygwDwikd ;f taejzifh þyk'rf rSm axmif
acsmufBu;D wck jzpfaeygonf/ vTwaf wmfx0J ifNy;D tajccHOya'udk jyifEikd &f efuvnf; vk;H 0 rjzpfEikd yf g/
88 rsdK;qufausmif;om;rsm;rS xkwfa0onf/
28 vlxb
k 0trSeyf w
hJ ifo?H &Spq
f ,f&h pS t
f oH aqmif;yg;

jyifqif&cufonfh taetxm;rsKd ;udk 2008 Oya'wGif wif;wif;MuyfMuyf zefw;D a&;qGx J m;ygonf/


yk'fr-6(p)wGif ]EdkifiHjcm;wdkif;jynf .. aiGaMu;? ypönf;? tjcm;taxmuftyHhukd ..&,l
okH;pGJjcif; odkYr[kwf ,if;wdkY\ MoZmcH,ljcif; rjyKa&;/}[k azmfjyxm;onf/ þyk'frtwdkif; yk'fr-
7(C)wGifvnf; xyfrHazmfjyxm;ao;onf/ EdkifiHjcm;rS tif*sDtdkrsm;? pD;yGm;a&;vkyfief;&Sifrsm;ESifh
etzppftyk pf k ud, k yf mG ;jzpfonfh MuUH zGUH ygwD0ifrsm; tjr;D csi;f vdraf eMuonfrmS rjrifcsit f qk;H ,aeYuyif
jrifawGYEkdifygonf/ þodkYqdkvQif þyk'frt& ,ckuyif BuHUzGHYygwDtm; ta&;,lí &aeayonf/
þOya' yk'rf -7(*)wGif ]Ekid if aH wmfyikd f aiGaMu;? taqmufttk?H ,mOf? ypön;f wdUk udk wku d ½f u
kd f
jzpfap? oG,0f u kd í
f jzpfap &,lo;Hk pGo J nfh tzGt YJ pnf;onf Edik if aH &;ygwDtjzpf rSwyf w Hk if&ef avQmuf
xm;cGifh r&Sdap&}[k azmfjyxm;onf/ wpn A[kdtvkyftrIaqmif aumfrwD0ifa[mif;rsm;jzpfonfh
,ck etz ppftkyfpkacgif;aqmif Adkvfoef;a&TESifhtaygif;ygrsm; okH;pGJaeonfh pHpm;aeonfh aiGaMu;?
taqmufttk?H ,mOf? ypön;f tm;vk;H wdrYk mS yk*v ¾ u d ydik yf pön;f r[kwb f J Edik if aH wmfyidk o f m jzpfaMumif;
Edik if wH um odEiS Nhf y;D om; jzpfygonf/ MuUH zGUH wygwDv;Hk wxyfwnf; ok;H pGaJ eonfukd jiif;r&yg/ þyk'rf
wckwnf;jzifyh if wdik ;f jynfEikd if yH ikd yf pön;f udk tvGo J ;Hk pm;? tusiyhf sujf cpm;rIrsm;jzifh ta&;,lí &aeygNy/D
yk'rf -10(C)wGif Ekid if 0H efxrf;r[kwo f rl sm;uko d m ygwD0iftjzpf pnf;½k;H &rnf [k azmfjyxm;
ojzifh MuHUzGHUygwD0iftm;vkH;udk 0efxrf;b0rS jzKwfypf&ayrnf/ þuJhodkY 0efxrf;ygwD MuHUzGHUtm;
rSwfykHwifcGifh rjyKoifhaMumif; EdkifiHa&;ygwDtm;vkH;u wNydKifwnf; uefYuGufqE´jyoifhygonf/
yk'fr-11(c)wGif ]..ygwD0iftiftm;pm&if;ukd jyKpkxm;&SdNyD; .aumfr&SifodkY wifjy&rnf/}
[k azmfjyxm;jcif;rSm Edik if aH &;ygwDtm;vk;H \ wygwDcsi;f vGwv f yfruI kd xdcu kd af pygojzifh aumfr&Sif
taejzifh 0ifa&mufpu G zf ufyikd cf iG u
hf kd jiif;y,foifyh gonf/ aumfr&Sirf mS Edik if aH &;tmPmydik f r[kwyf g/
yk'fr-12(u)(5)wGif ]EdkifiHawmfydkif aiGaMu;? ajr? tdrf? taqmufttkH? ,mOf? ypönf;
wdkYukd ..&,lokH;pGJonfh tzGJUtpnf;}onf EdkifiHa&;ygwDtjzpf qufvuf&yfwnfydkifcGifh r&Sdap& [k
azmfjyjyD; >cif;csuf (1)ESifh(2)udkvnf; azmfjyxm;jyefonf/ Oya'\ >cif;csufqdkonfrSm Oya'ukd
csdK;azmufonfh oD;oefYazmfjycsuf r[kwfyg/ jznfhqnf;rIom jzpfygonf/ þyk'fr\>cif;csufrSm
udk,fvkyfydkifcGifh e,fy,fudk udk,fMudKufovdk owfrSwfjyD; rl&if;jy|mef;csufudk csdK;azmufxm;aMumif;
txift&Sm; awGU&Sd&ygonf/ >cif;csufyg ]EdkifiHawmfu oHk;pGJcGifhjyKxm;aom} qdkonfrSm etz OuúX
Adv
k o f ef;a&T u cGijhf yKxm;aom[k ajymifajymifwif;wif; azmfjyvQif ydrk o kd ifah wmfygrnf/ Edik if aH wmfonf
Adkvfoef;a&T jzpfaeygonf/ Adkvfoef;a&Tudk,fEdIufu ppf0efxrf; jzpfaeonfudk rarhoifhyg/ rqv
A[dktvkyftrIaqmifwOD;vnf; jzpfcJhonfudk owdjyKoifhygonf/ ,ckvuf&Sd MuHUzGHUygwD\ trmcH
ausm½dk;em,uBuD; jzpfaeao;onfudk azsmufzsufypfí r&yg/ BuHUzGHUygwD\ ,ckvuf&Sd EdkifiHawmff
b@mESihf Edik if aH wmfyikd yf pön;f rsm;udk tvGo J ;Hk pm;jyKaeonfh jypfrrI sm; usL;vGeaf ejcif;tm; umuG,af y;
aeaom oufaocHcsuf? rsufjrifudk,fawGUrsm; &Sdygonf/
yk'rf -13wGif &ufaygif; 90 twGi;f ygwD0if 500-rjynf?h 1000-rjynfv h Qif ygwDukd zsuo f rd ;f
Edik o f nf[k azmfjyxm;onf/ MuUH zGyYH gwD0ifjzpfvmonfh pGr;f tm;&SiEf iS Mhf uUH zGrYH sm;u trsKd ;om;'Dru kd a&pD
tzGJYcsKyfudk rnfuJhodkY zsufvdkzsufqD; vkyfcJhonfudk &mZ0wfjypfrIrSwfwrf;rsm;t& awGY&SdEdkifygonf/
88 rsdK;qufausmif;om;rsm;rS xkwfa0onf/
aqmif;yg; vlxb
k 0trSeyf w
hJ ifo?H &Spq
f ,f&h pS t
f oH 29

,SOfwGJqufpyf okH;oyf&ef vdkygonf/


Ekid if aH &; vkyv f íkd ygwDaxmifjcif;avm/ ud, k u
f sKd ;pD;yGm;a&; vkyv f í
kd ygwDaxmifjcif;avm/
þtajzudk yk'rf -15(u) (2)jzifh ajzmifch suaf y;ovdk 0efcaH zmfjyxm;onfudk awG&Y onf/ þyk'rf wGif
]jynfwGif;&Sd EkdifiHom; wOD;csif;ujzpfap? tzGJUtpnf;tvdkufjzpfap? EdkifiHom;ydkif ukrÜPD odkYr[kwf
ukrP Ü t D pktzGUJ ujzpfap ¤if;wdYk w&m;0if &&Sx d m;aom aiGaMu;ypön;f rsm;xJrS ygwDoUkd vSL'gef;xnf0h if
onfh aiGaMu; odkYr[kwf ypönf;}udk ygwDykdif &efykHaiGtjzpf aumufcHEdkifcGifhukd cGifhjyKxm;ygonf yk'fr
15(u)(3)wGif ]ygwDyikd pf ;D yGm;a&;vkyif ef;rsm;rS w&m;0if&&Sad omaiGEiS hf tjrwftpGe;f }vnf; yg0ifygonf/
yk'fr-15(c)wGif ]..&&Sdaom aiGaMu;? ypönf;rsm;ay:wGif xrf;aqmif&rnfh tcGeftcrsm;udk
uif;vGwfcGifhjyKonf/}[kvnf; azmfjyxm;ao;onf/ xdkYjyif rSwfykHwifjcif; enf;Oya'rsm; yk'fr-21
wGif a&G;aumufyJG ukeu f sp&dwf trsm;qk;H ode;f 100 txd ok;H pGEJ ikd o f nf[k azmfjy [ay;xm;jcif;rSm
aiGjzifh rJ0,fEikd o f nf[k wzufvn S jhf zifh cGijhf yKxm;aMumif; awG&Y onf/ etz ppftpd;k &ESihf tNr;D csi;f
vdrfxm;onfh pD;yGm;a&;vkyfief;&SifBuD;rsm;? rmzD;,m;tzGJU0ifrsm;om wwfEdkifygvdrfhrnf/
txufyg yk'frrsm;rSm wdkif;jynfpD;yGm;a&;tm;vkH;udk vuf0g;BuD;tkyf csKyfudkifxm;onfh
etz ppfAv kd cf sKyrf sm;? aqGrsKd ;om;csi;f rsm;taejzifh tNr;D pm;zuf acgif;pm;zuf pD;yGm;a&;vkyif ef;&SiBf u;D
rsm;ESifh rmzD;,m;*dkPf;rsm;xHrS qufaMu;aumif;aumif; awmif;cHEkdif&ef *Gif(pm;ayguf)zefwD;onfh
yk'xf ;D yk'rf rsm;omjzpfaMumif; awG&Y onf/ etz ppftyk pf \ k ppfAsL½du k &uf t&if;&Sipf epfukd w&m;0if
umuG,f taumiftxnfazmfEdkif&ef armif;cwf aMumfjimvdkufjcif; jzpfygonf/ EkdifiHa&; ta&NcHK
0dorpD;yGm;a&;orm;rsm;ESifh rmzD;,m;*dkPf;rsm;u BuD;pdk;vTrf;rdk;oGm;rnfrSm aocsmaeygonf/ EdkifiH
vGwfvyfa&;ESifh wnfwHhckdifNrJa&;twGuf tifrwefyif tEå&m,f BuD;rm;vSygonf/
þOya' aemufq;kH tcef;onfum; w&m;pD&ifa&;pepfukd tarSmifcsvu kd jf cif;yif jzpfonf/
a&G;aumufyGJaumfr&Sifudk w&m;pD&ifa&;ADwdktmPm ay;tyfvdkufjcif;yif jzpfonf/ yk'fr-20(u)
]aumfr&Si\ f qk;H jzwfcsuo f nf tNy;D tjywf jzpfap&rnf/} yk'rf -20(c) ]rnfonfw h &m;½k;H wGirf Q w&m;pGJ
qdkydkifcGifh r&Sdap&}[k azmfjyxm;onf/ ykHrSefvnfywfaeonfh w&m;pD&ifa&;pepfESifh vrf;cGJvdkuf NyD;
oD;jcm;pD&ifyikd cf iG hf tmPmukeaf y;tyfvu dk jf cif;yif jzpfonf/ ppftmPm&Sipf epf\ tqd;k 0g;qH;k aom
trdu k u f rf;qk;H aom w&m;pD&ifa&;pepfqo D Ykd rkcsomG ;awmhrnf[k usL;&ifjh cif; jzpfaeygonf/ Ekid if t hH em
*wfrSm pdk;&drfzG,f&m tajctaeokdY a&muf&Sdaeygonf/
txufazmfjyyg okH;oyfcsufrsm;t& etz ppftpdk;&u usif;yay;rnfqkdaom 2010
a&G;aumufyGJtwGuf jy|mef;azmfjyvmaom EkdifiHa&;ygwDrsm;rSwfykHwifjcif;Oya'ESifh enf;Oya'rsm;
ud,k Ef u Id uf BuUH zGUH ygwD wckwnf; oufouftwGuf jzpfaeouJo hJ Ykd Edik if aH &;ygwDwikd ;f twGuf w&m;
rQwrI? vGwv f yfr?I wef;wlnrD QrI tvsO;f r&So d nfukd &Si;f &Si;f vif;vif; awG&Y adS e&ygojzifh a&G;aumufyJG
0ifrnfqdkonfh ygwDrsm;taejzifh þw&m;rJhOya'rsm; tm;vkH;udk vkH;0 ausmckdif;ypfum
jynfolvlxkbufrsufESmvSnfhNyD;? vlxkEdkifiHa&;ukdom aqmif&GufoifhMuayonf/ /
oufOD;Ekdif
88 rsdK;qufausmif;om;rsm;rS xkwfa0onf/
30 vlxb
k 0trSeyf w
hJ ifo?H &Spq
f ,f&h pS t
f oH aqmif;yg;

tmPm&SifawGaMumufwJh
*vkdb,fvkdufaZ;&Sif;vIdif;
armifurÇm

]]*vdb k ,fvu kd af Z;&Si;f }}(Globalization) qdw k phJ um;vH;k udt k aemufurÇmua&m ta&SUurÇm
uygwGiw f iG uf s,u f s,t f oH;k jyKvmBuwmBumygjy/D 'gayr,fu h saemfwUkd jrefrmedik if rH mS awmh tmPm&Sif
ppftpdk;&u olwdkU&JUtmPmudk oG,f0kdufvdkUawmiftxdyg;rcHedifwJhtwGuf tJ'Dpum;vHk;tygt0if
tJ'pD um;vH;k &JUt"dygÜ ,fowfrw S cf surf mS tusKH ;0ifwehJ nf;ynmawG? ud&, d mypön;f awGtoH t&kyef YJ
tEkynm ,Ofaus;rSK ul;vl;qufqrH KS awGuykd goabmrawGUvSygbl;/ txl;ojzifh owif; enf;ynm
zGHNzdK;wdk;wufvmrSKeJUtwljzpfay:vmwJh owif;acwfqdkwmudkrBudKufygbl;/ urÇmw0ef;rSm jzpfysuf
aewJh 'Drdkua&pDa&; vlUtcGifhta&;vSKyf&Sm;rSKawG udkjrefrmedkifiHjynfolvlxk od&SdrSm tm;ustwk,l
rSmudk ppftmPm&SifawGuodyfpdk;&drfygw,f/
'gaBumifyh u J rÇmjyefUjzpfpOf twGi;f rSmyg0ifvmwJh 'Dru kd a&pDqw kd phJ um;vH;k udak wmif taemuf
edkifiHawGu 'Drdkua&pDpepfuyJ azmufjyefysufpD; pnf;rJhurf;rJhjzpfaeoa,mif jynfolvlxk xifvm
&atmif pnf;urf;jynfU0aom 'Drdkua&pDpepf xlaxmif&r,f? xlaxmifay;zdkY vkyfaew,fqdkNyD;
tpOfwpdkuf0g'jzefUaecJhwmudktm;vHk;odBuygw,f/jynfolvlxkudk tjrifusOf;ajrmif;vmatmif
taemuf'Drdkua&pDedkifiHawGu vlawGudkrBudKuf rESpfoufjzpfvm&atmif trsdK;om;a&;pdwf"mwf
trsKd ;om;a&;0g'udak &SUwef;wifjy;D usew f uhJ rmÇUedik if aH wGu usio hf ;kH aewJeh ikd if aH &;pepfawG? ,Ofaus;rSK
"avhx;kH pHawG?tekynm&yfawGukd azmufjyefysupf ;D aeoa,miftwkr,loifw h rhJ mS ;,Gi;f wJh t&mawG
vdkYawG;xifvmatmif olwdkUxdrf;csKyfxm;wJhowif;rD'D,mawG pme,fZif;awGuae aeUpOfeJUtrSs
xdk;ESufwdkufcdkufaecJhwm BumvSygjyD/wcsdKUynmtajccHenf;&SmwJh omrefjynfol vlxkawG? EkdifiHa&;
ynma&;tm;enf;MuolawGq&kd if ppftpd;k &&JU0g'jzefUcsuaf wGukd rSew f ,fvYkd xifjy;D ,dr;f ,dik af wGa0
oGm;cJMh uolawGuakd wmifawGUvmae&ygjy/D tJ'v D rkd sKd ;jzpfatmif ppftpd;k &u r[mAsL[mwckcsjy;D pepf
wus vkyaf qmifvmcJw h m ckq&kd mpkEpS f xuf0ufe;D yg;&Sv d mjyD jzpfwt hJ wGuf trSm;udt k rSex f if trSeuf kd
trSm;rSwfvmBuolawG awGa0 aoGvGJoGm;olawG&SdvmaejyDvdkU,lq&ygw,f/
ekid if aH &;vkyw f mudn k pfywfw,f raumif;bl;vdUk xifvmatmif edik if aH &;qdw k phJ um;vH;k udyk kH
ysufyef;ysufjzpfatmif &nf&G,fcsuf&Sd&Sd BoZmtmPmoHk;jyD;vkyfaqmifcJhwJhtwGuf edkifiHa&;vdkU
Mum;&ifawmif&SJoGm;?usD;uef;awmif;arSmufjzpfoGm;BuwmawG Mum;aejrifae&wmawmif tawmf
umv&SnfBumcJhygjyD/
88 rsdK;qufausmif;om;rsm;rS xkwfa0onf/
aqmif;yg; vlxb
k 0trSeyf w
hJ ifo?H &Spq
f ,f&h pS t
f oH 31

wu,fawmhedkifiHwedkifiH vlrsdK;wrsdK;&JU,Ofaus;rSK "avhxHk;pH tpm;tpm? bmompum;?


tawG;tac:? odyeHÜ nf;ynm 0dZmÆ enf;ynmawGukd wjcm;urÇmUae&ma'ou vlawGuod&cdS iG hf prf;oyf
Munfh&SKcGifh jrnf;prf;cGifh&vmwJhtajctaew&yf[m aumif;w,fvdkUajym&rSmyg/ tdkifwD vdkYac:wJh
owif;enf;ynmzGjH zKd ;wd;k wufrKS [m urÇmjyefUjzpfpOf&UJ ta&;ygwJt h cef;l u@u yg0ifaeygw,f/ ta&SU
urÇmjcrf;u tawG;tac:awG? ,Ofaus;rSK"avhxHk;pHawG?awGU&SdcsufawG tjzpftysuf tajymif;
tvJawG[m tvGefvsifjrefwJh t&Sdeft[kefeJUtaemufurÇmjcrf;udka&muf&SdjyD; vlawGodjrif oGm;Mu
ovdktaemufurÇmjcrf;u ,Ofaus;rSK "avhxHk;pHawG enf;ynmawG topfawGU&SdcsufawG tjzpf
tysuftaMumif;t&mawG[mvnf;ta&SUurÇmjcrf;u vlom;awGqDudk tvSsiftjref a&muf&Sd
oGm;ekdifygw,f/tjzpftysufawGeJYtwl trSeftrSm; w&m;rSK rw&m;rSKawGudkvnf; cHpm; od&Sd
oGm;edkifMuygw,f/tJ'Djzpf&yfawGudk axmufcHwm uefUuGufqefUusifwmawGudkvnf; jzpfay:vm
apjy;D em;vnfpmemrSK ½dik ;f yif;ulnrD KS awGuv kd nf;jzpfay:vmapygw,f/ 'gawG[m urÇm jyefjY zpfpOf
&JUtusdK;&v'fawG jzpfygw,f/ 'DjzpfpOf[m udpöaumif;vm; udpöqdk;vm;qdkwmeJU ywfoufjyD; ynm
wwfe,fy,frSm tawmf av;qlqlyGufyGuf tjiif;yGm;rSKawG&SdcJhygw,f/ 'gayr,fh b,fbufu
\rSefw,f b,fbufu rSm;w,f qdkwmrsdK;awmh jywfjywfom;om;r&SdcJhygbl;/ tjiif;yGm;olawG&JU
awG;jrif,HkBunfrSKomjzpfcJhygw,f/buftoD;oD;rSmaxmufcHolawG&SdcJhBuovdk uefUuGufol
awGvnf;&SdcJhBuygw,f/
ajym&&ifawmh *vdkb,fvdkufaZ;&Sif;vdkUac:wJh urÇmjyefUjzpfpOfudk aumif;rGefwJh &nf&G,f
csuef YJ toH;k jyKcsMu&if udpaö umif;jzpfvmrSm jzpfjy;D raumif;wJ&h nf&, G cf suef YJ toH;k csr,fq&kd ifawmh
udpq ö ;kd jzpfvmygvdrrhf ,f/
usaemfwUkd wdik ;f jynfu ppftmPm&Siaf wGuawmhurÇmjyefUjzpfpOf eJUcyfuif;uif;aejy;D jynfol
awG em;rsufaphawGudk ydwfxm;zdkUBudK;pm;aeBuygw,f/jynfolvlxkawG tMum;tjrifrsm;vm&if
olwUkd Zmwd&yk u f ykd jkd y;D ydyD jyifjyifjrifvm a0zefqefUusiu f efUuGuv f mrSmudk aMumufygw,f/ 'gayr,fh
'DjzpfpOfudk vHk;0[efUwm;ydwfyifvdkUawmhr&ygbl; zGHjzdK;wdk;wufvmwJhowif;enf;ynm[m tvGef
vSsifjrefovdk acwfrDqef;opfygw,f/ ppftmPm&SifawG trsdK;rsdK;ydwfyif[efYwm; aESmifh,SufaewJh
Mum;uyJ ppftmPm&SifawG&JUrw&m;rSKawG &ufpufBurf;wrf;wJhzdESdyfrSKawGudk urÇmuodatmif
vkyvf Ukd &aeygw,f/ ppftmPm&Siaf wGuu kd efUuGu&f KS UH csrKS awGa0zefjypfwifrKS awGukd urÇmw0Sr;f vH;k u
jynfolawGu jyKvkyfaeBuygjyD/
usaemfwdkUwdkif;jynfu vli,fvl&G,fawG txl;ojzifhausmif;om;ausmif;olawGtaeeJU
urÇmjyefUjzpfpOfeJUtwl ygvmwJh enf;ynmzGHjzdK;wdk;wufrSKawGudkem;vnfußGrf;usifatmifBudK;pm;jyD;
trSefw&m;udk urÇmw0Srf;vHk;uodatmifazmfxkwfwifjyBu&rSmjzpfovdkrw&m;rSK raumif;rSK
awGtpOfwpdu k uf sL;vGeaf ewJh ppftmPm&Siaf wG udjk zKwcf s z,f&mS ;ypfeikd zf Ukd pkpnf;vdUk &edik o f rSs tiftm;pk
awGtm;vH;k udk csw d q f ufppk nf;BuzdUk *vdb k ,fvu kd af Z;&Si;f vSKd i;f udk tvdu k of ifh pD;edik Mf uzdUk tav;teuf
tm;xkwfBudK;yrf;MuzdkUvdktyfygaMumif;/ /
armifurÇm
88 rsdK;qufausmif;om;rsm;rS xkwfa0onf/
32 vlxb
k 0trSeyf w
hJ ifo?H &Spq
f ,f&h pS t
f oH aqmif;yg;

a&G;aumufyGJaumfr&Sif nTefMum;csuf trSwf(2 ^2010)udk

Oya' &Ia'gifhrS okH;oyfjcif;


ckdifaprif;
owfrw S yf gwD0iftiftm; pkaqmif;&&Sad &;twGuf pnf;½k;H &mwGif Oya'ESit hf nD pepfwus
jzpfap&ef EkdifiHa&;ygwDrsm; ygwD0iftiftm; pkaqmif;jcif; taMumif;t&m azmfjycsufjzifh (21-6-
2010)&ufaeYwGif aumfr&Sifu xkwfjyefvmygonf/ ñTefMum;csufrSm vkyfxkH;vkyfenf; enf;Oya'
r[kwo f nfukd owdcsy&f ygrnf/ yk'rf wyfí r&yg/ pmyk'd f tjzpfom azmfjy&ygrnf/ nGeMf um;csurf mS
xdkufoifhonfh vkyfaqmifcsuftjzpfom Oya'oabm oufa&mufygonf/ rxkdufoifhonfh vkyf
aqmifcsufrsdK;ukd nTefMum;vmonfqdkvsif vdkufemvkyfaqmif&eff tvsOf;rvdktyfyg/
]..vdkufemjcif; r&Sdygu wnfqJOya't& ta&;,ljcif;cH&rnfhtjyif EkdifiHa&;ygwDrsm;
rSwfykHwifjcif;Oya't&vnf; ta&;,ljcif; cH&rnfjzpfonf/}[k pmykd'f (13)wGif azmfjy Ncdrf;ajcmuf
jcif;rsKd ;jzifh nTeMf um;csut f & csKyu f ikd cf iG hf r&Syd g/ Oya'oabm oufa&muf pnf;aESmifjcif;rsKd ; r[kwí f
jzpfygonf/ vkyo f ifv h yk xf u kd o
f nfh vkyaf qmif&rnfh Ekid if aH &;ygwDwidk ;f \ vkyaf qmifyidk cf iG u hf kd rnfonfh
nTefMum;csufjzifh csKyfudkifí &rnfenf;/ Oya'½Ia'gifhrS qef;ppfokH;oyfMuygpdkY/
pmykd'f-4wGif ] ..atmufazmfjyyg enf;vrf;rsm;ukd tokH;jyKEkdifonf/
(u) oufqikd &f m aumfr&Sif tzGUJ cG\ J cGijhf yKcsujf zifh owfrw S o f nfh ae&mwGif pka0;jcif;ESihf a[majym
wifjyjcif;/
(c) a&;om; ykHESdyfxkwfa0 wifjyjcif;}[k azmfjyxm;onf/
aumfr&Sit f zGUJ cGu
J rS cGijhf yKcsuf ray;vQif owfrw S of nfh ae&mwGiyf if pka0;jcif;ESihf a[majym
wifjyjcif;udk rjyKvkyfEkdifatmif ydwfyifxm;jcif; jzpfonf/ a&;om; ykHEdSyfxkwfa0jcif;ESifh ywfoufí
vnf; xdkxufyif wm;jrpfydwfyifjcif;udk awGY&rnf jzpfonf/ rnfonfhtcsuftvuftay:wGif
rlwnfí cGijhf yKcsuaf y;Ekid o f nf? ray;Ekid o f nfudk azmfjyxm;jcif; r&So d nfu uGuv f yfBu;D wck jzpfae
onf/ tao;pddwf azmfjyay;xm;&ygrnf/
pmyk'd -f 6 t& ] ..oufqidk &f m aumfr&Sit f zGrYJ sm;odYk tenf;qk;H ckepf&uf BuKd wifí today;
wifjy&ef jzpfonf}[k azmfjyonf/
pmydk'f - 9 t& ]aumfr&Sif tzGJYcGJu pdppfaqmif&Gufjcif;} acgif;pOfatmufwGif
(u) avSsmufxm;csufudk vkdtyfovdk pdppfNyD;? cGifhjyKrdefY xkwfay;jcif; odkYr[kwf jiif;y,fjcif; jyKEkdif
onf [k azmfjyxm;onf/
]vdt
k yfovd}k qdo k nft h csuo f nf rnfonft h ay:wGif vdt k yfovdk pdppfrnfenf;/ rvdw k rsKd ;
88 rsdK;qufausmif;om;rsm;rS xkwfa0onf/
aqmif;yg; vlxb
k 0trSeyf w
hJ ifo?H &Spq
f ,f&h pS t
f oH 33

vdkwrsdK;? BuHUzGHY[kwf\ç r[kwf\ESifh oufqkdifaeygonf/ bufvdkufrIjzifh pdwfBudKuf pDppfEkdifonf[k


ykPÖm;vuf 0uGuftyfonfh pmydk'f jzpfaeonf/ jiif;y,fjcif; jyKEdkifonf qdkuwnf;u tmPmykdif
jzpfoGm;ygawmhonf/ rvdktyfbl;xifí pdwfBudKufrawGYvQif jiif;y,fjcif; jyKEdkif&ef wrifoufouf
tmPmay;xm;jcif; jzpfonf/ Ekid if aH &;t& pnf;½k;H rIudk trdet Yf mPmay;í acszsuyf pf&ef Bu&H , G cf suf
udk,füu pdwfrowDp&m jypfrIusL;vGefvdkpdwfudk aphaqmfaeygonf/ BuHBuD;pnf&m rBuHpnftyfyg/
pmyd'k -f 9(*)wGif ]..pka0;jcif;ESihf a[majymjcif; jyKvyk &f ef owfrw S of nfah e&modYk tvHrsm;
udik af qmifí vnf;aumif;? pDwef;vSnv hf nf a<u;aMumfcsw D ufjcif; rjyK&[lí vnf;aumif;? pka0;jcif;
ESifh a[majymjcif; NyD;qkH;onfhtcg pDwef;vSnfhvnf a<u;aMumfcsDwufjcif; rjyKbJ vlpkcGJ&rnf [lí
vnf;aumif; pnf;urf;csufrsm; owfrSwfazmfjy&rnf}[k nTefMum;jcif;rSm ygwDtoD;oD;\ vIyf&Sm;
aqmif&GufrI tm;vkH;udk uGyfn§yfwm;jrpfvdkí wrifwum azmfjyxm;aMumif; awGY&onf/
BuHUzGHYtoif;acgif;aqmifrsm;jzpffchJMuonfh aumfr&SifOuúX OD;odef;pdk;ESifh wzGJYvkH;tygt0if
Adv
k o f ef;a&T nTeMf um;csujf zifh wdik ;f ESijhf ynfe,ftvdu k f a':atmifqef;pkMunf tykycf syrJG sm;udk tvHBu;D
awG wudkifudkifjzifh csDwufcJhMuonfrsm;udk jyefjrifa,mifMunfhapvdkygonf/
BuHUzGHYtoif;ESifh ,ck BuHUzGHYygwDwdkY tvHwl? toHwl tvHudkifcsDwufcGifhudkawmh cGifhjyKNyD;?
wjcm;rnfonfyh gwDurkd S rnfonft h oif;tzGu YJ rkd S cGirhf jyK&ef nTeMf um;csurf mS xdu k of ifíh vkyaf qmif
oifo h nfv
h yk &f yf [kwrf [kwf qef;ppf&ygrnf/ wzufapmif;eif; bufvu kd rf tI m;vk;H udk wduk zf suyf pf&
ygrnf/ ygwDwidk ;f \ wef;wlr?I w&m;rQwrI? vGwv f w G v f yfvyf vIy&f mS ;rI tm;vk;H twGuf yef;wkid x f m;
um csw D ufoifyh gonf/ wtkypf ?k wygwD? ppftpk;d & tqufquf aumif;pm;a&;twGuf jy|mef;csuf
rsm;tm;vkH;udk oydwfarSmuf uefYuGufoifhygonf/
pmydk'f-10 wGif ]..1962-ckESpf? yHkESdyfolrsm;ESifh xkwfa0olrsm; rSwfykHwifOya'ESifhtnD
..Bu;D MuyfrI A[kt d zGu YJ (17-3-2010)&ufpjJG zifh xkwjf yefxm;onfh nTeMf um;csut f rSwf (42)ygtwkid ;f
wduspGm vdkufemaqmif&GufMu&rnf jzpfonf}[k azmfjyxm;onf/ EkdifiHa&;ygwDwkdif;wGif rdrdwdkY
udkifpGJrnfh 0g'? oabmw&m;? oabmxm;aMunmcsufrsm;udk xkwfjyef&mwGif rnffonfhtpdk;&\
Oya'? enf;Oya'? trden Yf eT Mf um;csuf wpkw H &mudrk Q xnfo h iG ;f pOf;pm;avh r&Syd g/ xnfo h iG ;f pOf;pm;&ef
rvdt k yfawmhay/ tpd;k &aumif;w&yf ay:aygufa&;twGuf rnfonfeh nf;jzifrh qdk BuKd ;pm;ayawmhrnf/
tmPm&Sipf epfukd wdu k zf suyf pf&f rnf [lívnf; azmfjycsif azmfjyrnf/ 2008 ckEpS f zGUJ pnf;ykH
tajccHOya'onf wjynfaxmifpepfjzpfí zsuo f rd ;f oifo h nf[k olt Y jrifukd wifjycsiv f nf; wifjy
rnf/ wm;jrpfydwfyifcGifh aumfr&SifwGif tmPmr&Sdoifh/
wm;jrpfcsufrsm; pmydk'f-11(i)wGif ]wyfrawmf NydKuGJa&;ukd jzpfay:ap&ef odkYr[kwf wyfr
awmf\ *kPfodu©mudk xdcdkufap&ef a[majymjcif;? a&;om;ykHEkdyfxkwfa0jcif;}udk usL;vGefjcif; rjyK&
[k azmfjyxm;onf/
pdefpDaomnvkd wu,fh jzpfysufaerIrsm;ukd azmfjycsufrsm;onf þnGefMum;csufESifhtnD
usL;vGefjcif;jzpfonf[k pGyfpGJOD;rnfavm/ atmufajc wyfrSL;? wyfom;rsm; AdkufarSmufae&csdefwGif
aejynfawmfu Adv k cf sKyrf LS ;Bu;D uawmfrsm; Adu k Bf u;D plaeMuonfukd wDAzDG efom;jyifwiG f aeYpOfjrifawGU
88 rsdK;qufausmif;om;rsm;rS xkwfa0onf/
34 vlxb
k 0trSeyf w
hJ ifo?H &Spq
f ,f&h pS t
f oH aqmif;yg;

ae&onf/
cav;ppfom;tjzpf pkaqmif;cH&onfh armifwifrif;Ekdif owfjzwfcH&onfh owif;ygaom
pmapmifpmwrf;tm; wyfrawmfukd xdcu kd í f rjzefcY s&d qkyd gvQif Ekid if aH &;ygwDrsm;\ vkyyf ikd cf iG hf owif;
vGwfvyfcGifh bmrsm;&SdtkH;rnfenf;/ atmufajc wyfrSL;? wyfom;? t&m&Sd? t&mcHrsm;\ wyfwGif;
'Dru kd a&pDukd azmfaqmifay;&rnfh wm0efrmS Ekid if aH &;ygwDrsm;\ wm0efxw J iG f rygaybl;vm;/ Adv k cf sKyf
wyfcsKyBf u;D wOD;wa,muf\ qk;H jzwfcsuo f nf tNy;D tjywf jzpfap&rnf owfrw S ½f rHk Qjzifh wyfrawmf
om;rsm;\ vGwv f yfaom w&m;pD&ifa&;pepf\ tESpo f m&udk cHpm;cGirhf &Sd ydwyf ifc&H awmhrnfavm/
EkdifiH\ tjrifhqkH; w&m;½kH;wGif t,lcHcGifhukd wyfrawmfom;rsm;w&yfvkH; r&&SdEdkifawmhonfh 2008
zGpYJ nf;ykH raumif;aMumif;udk odciG rhf &awmhNyaD vm/ vlwikd ;f tm½kiH g;yg;? ½kyef mrfEpS yf g; &SMd uonfuadk wmh
wm;jrpfydwfyifí r&yg/
pmyk'd f 11(Z)wGif ]Nird ;f csr;f pGm ynmoifMum;a&;udk xdcu kd yf sujf ym;ap&ef aoG;xd;k vIaYH qmf
a[majymjcif;? a&;om;ykHEdSyf xkwfa0jcif;?} rjyK&[k azmfjyygonf/ iz,fu ajymif;jyef azmfjycsuf[k
ajym&ygawmhrnf/ ppftkyfpku Nidrf;csrf;pGm ynmoifMum;a&;udk rnfírnfrQ rvdkvm;onfukd 7-
&uf Zlvdkifu oufaojyaeygonf/ jynfolawG? ausmif;om;awGu Nidrf;csrf;a&;ukd wpkdufrwfrwf
awmif;qkq d E´jyvmcJMh uonf/ ,ck Nird ;f csr;f a&;,lxm;aom wdik ;f &if;om; vufeufuikd t f zGUJ tpnf;
wkid ;f udk awmxJarmif;ydo Yk nfv h yk &f yfrsm; tqufrjywf usL;vGev f maeonf/ jynfwiG ;f ppfjzifh vkypf m;
vmcJo h nfrmS MumNyu D ;kd / etz ppftpd;k & Oya'? vkyx f ;Hk vkyef nf; qdo k nfrsm;wGif rvky&f [k jy|mef;vQif
olwt Ykd wGuf vky&f zd?Yk olwYkd vkyEf ikd af tmif jy|mef;jcif;om jzpfaMumif; pOfqufrjywf awG&Y v dS m&onf/
ajymif;jyefveS v f u kd v
f Qif olwOYkd ya'awGEiS hf wnfw h nfu h sygawmhrnf/ ]r} xnfw h wfonfh tavhuu kd
ajymif;jyef*EÇD& jzpfaeygonf/ wyfrawmf ]r} jydKuGJa&;wJh cifAsm/
pmyd'k -f 11(ps)wGif ]Edik if 0hH efxrf;rsm;tm; ,if;wd\ Yk 0efxrf;wm0efukd ausyeG pf mG rxrf;aqmif
Ekdifap&ef odkYr[kwf tpdk;&tm; qefYusifqE´jyap&ef aoG;xkd;vIHYaqmf a[majymjcif;? a&;om;ykHESdyf
xkwaf 0jcif;?} rjyK&[kvnf; azmfjyonf/ þodq Yk vdk Qif vIidk o f m,mpufrZI ek f tvkyo f rm;rsm;\ vkycf
vpmtjynft h 0 &&Sad &;wku d yf u JG dk Ekid if aH &;ygwDw&yf&yfu axmufcyH gonf[k azmfjy½krH Qjzifh ta&;,l
jcif; cH&awmhrnfavm/ ygwD&yfwnfcGifh ½kyfodrf;cH&awmhrnfavm/ EkdifiHa&;ygwDwkdif;\ wm0efrSm
wkid ;f jynfwiG f tpd;k &aumif;w&yf ay:aygufa&;twGuf pku d vf u
dk rf wfwyf BuKd ;yrf;Mu&efyif jzpfonf/
xdkYaMumifh 0efxrf;rsm;tm;vkH;udk pnf;½kH;&ayrnf/ 1946 ckESpfu ykvdyfoydwf[k emrnfausmfaom
pufwifbm taxGaxG0efxrf;aygif;pkHoydwfordkif;udk twk,loifhygonf/
ed*;Hk pmyk'd -f (14)wGif ]..vGwv f yfí w&m;rQwaom a&G;aumufyjJG zpfapa&;twGu.f .}[k
pmom;yg&Sad omfvnf; rvGwv f yfaom? rw&m;aom? rrQwaom tajctaersm; vufawGY awG&Y adS e
&ygonf/ xdaYk Mumifh ygwDwidk ;f taejzifh ygwD0iftiftm; pkaqmif;&müf þnGeMf um;csuf (2^2010)
udk (2008 zGUJ pnf;yk)H trIu d yf ;Hk xJ qkwNf zv J iT yhf pf&efom vkt d yfygaMumif; ok;H oyfxw k jf yeftyfygonf/
ckid af prif;

88 rsdK;qufausmif;om;rsm;rS xkwfa0onf/
pmzwf t&yf a 0u@ vlxb
k 0trSeyf w
hJ ifo?H &Spq
f ,f&h pS t
f oH 35

pmzwf t&yfa0u@

Me rSonf We?
We pGrf;tm;jzifh
wdk;wufaomvlYabmifqDodkY
ropöm

,Ofaus;vmNyD qdu k wnf;u vlawG[m yl;aygif;aqmif&u G w f wfvmMuw,f/ wd&pämefawG


vnf; tzGJYvdkuf aqmif&GufwwfwJh oabmobm0 &Sdw,f/ 'gayr,fh ADZyg a&G;cs,fpdwfeJYom
jy|mef;xm;wm/ vluawmh Ny;D ç Ny;D a&m r[kwb f J zefw;D rI&&dS ?dS odpw d &f &dS ?dS &nf&, G cf su&f &dS dS yl;aygif;aqmif
&Guwf wfw,f/ tzGv YJ u
kd vf yk Nf y;D tcsn;f ES;D jzpf&wm[m tzGv YJ u kd f xm;&Sw d hJ tusKd ;tjrwfawG a&&Sncf H
ovm;? tzG0YJ ifawGtaeeJY vdv k v kd m;vm; ygcJMh uovm;? tzGv YJ u kd af qmif&u G v f Ykd &vmwJh tusKd ;tjrwf
awG[m tzGo YJ m;tm;vH;k udk pdwaf useyfaysm&f iT rf I b,favmufay;ovJqw kd mawGeYJ wdik ;f wm&rSmyg/
tzGJYvdkuf pGrf;aqmifEdkif&nf[m wa,mufcsif; pGrf;aqmifEdkif&nfxuf omvGefygw,f/ ocFsmrSm
1+1+1 = 3 qdkayr,fh tkyfpktzGJYawGrSm 1+1+1 Þ> 3 jzpfygw,f/
acgif;aqmifqw kd m atmufvufi,fom;awGu wifajrm§ uf&ovdk rd;k usa&Tu, kd af wGvnf;
&Sw
d wfygw,f/ 'ghtjyif t&nftcsi;f t& trsm;eJY pnf;urf;csuu f sus yl;aygif;oGm;Ny;D acgif;aqmifreS ;f
rod acgif;aqmifomG ;wJh tom;xJu acgif;aqmifvnf; &SEd ikd yf gw,f/ b,fvykd pkH rH sKd ;eJjY zpfap Bu;D rm;wJh
&nfreS ;f csu&f adS v tkypf x k rJ mS acgif;aqmifawG vdt k yfvmavygyJ/ tkypf w k pk&UJ acgif;aqmif[m tJ'D
tkyfpk&JU arQmfvifhrIawG jzpfvmwwfygw,f/ acgif;aqmifqDuae opöm uwd wnfMunfrI pGefYvTwf
paw;rIawGukd tzGo YJ m;awG vdck siw f m obm0usygw,f/ 'gayr,fh 'gawGay;Edik rf S acgif;aqmifjzpf
w,fvdkYawmh rqdkvdkygbl;/ wlnDwJh c&D;vm;&m&SdvdkY tkyfpkjzpfvmw,f/ acgif;aqmif&JU OD;wnf&meJY
tkypf Ok ;D wnf&m y#dyu© rjzpfapzdUk y#dnmOfwckawmh &Sx d m;oifyh gw,f/ tkypf &k UJ OD;wnf&mudk acgif;
aqmifu b,favmuf jy|mef;cGi&hf v dS J pOf;pm;p&myg/ zGpYJ nf;pepft& vlwa,muf[m acgif;aqmif
jzpfaeayr,fh trSeu f vlwikd ;f [m olwYkd wm0ef,l aqmif&u G Ef ikd w f t hJ &mawGtwGuf acgif;aqmifol
88 rsdK;qufausmif;om;rsm;rS xkwfa0onf/
36 vlxb
k 0trSeyf w
hJ ifo?H &Spq
f ,f&h pS t
f oH pmzwf t&yf a 0u@

jzpfaeygw,f/ wm0ef,lrI &SdaewJhae&mrSm acgif;aqmifrI &Sdaeygw,f/ acgif;aqmifrI r&Sdbl;vdkY


jypfwifaejcif;[m wm0ef,lrI tm;enf;vdkYyg/
[efcsufnD½HkoufoufeJYawmh a&&Snfatmifjrifxda&mufwJh tzGJYtpnf;wck jzpfrvmEdkif
ygbl;/ wud, k cf si;f pD ajymifajrmufwhJ pGr;f Edik rf I &Szd v Ykd ykd gw,f/ aygif;pnf;jcif;[m tm;enf;csuaf wGukd
a&SmifuiG ;f zdyYk g/ tm;enf;csuaf wGukd rqHrh NyJ rsm;vmapzdYk r[kwyf gbl;/ tzGYJ zGw YJ ,fqw kd m vlpEk ikd &f if
Ny;D a&m r[kwyf gbl;/ vkyif ef;vdt k yfcsut
f & pm&if;tif;? jyefMum;a&;? vkyif ef;pDrrH I pojzifh a0cGw J m0ef
ay;vdkuf&if tJ'gawG[m wrifpkzGJY vkyfaqmifjcif; formal group ygyJ/ tkypf 0k ifawG[m cdik ;f wJh
t&mawG wm0efcGJ,lrI tpDtpOfxJrSm ygwmawGudk rdrd vkyfcsifonfjzpfap? rvkyfcsifonfjzpfap
vky&f awmhrmS yJ/ aemufwef;rSm cHppfupm;zdYk wm0efay;cHxm;&wJh upm;orm;u wdu k pf pfukd 0ifuef
ae&if rsuEf mS r& ajcaxmuf&rSmyJ/ tJ'v D rkd [kwb f J ud, k v
f yk &f r,ft h vkyu f v kd nf; vkyw f ,f? wjcm;ol
vky&f r,ft h vkyrf mS vnf; ud, k b hf ufu wwfEikd o f rQ 0ifurl ,f? Oyrm - abmvH;k yGaJ wGrmS upm;&Sed w f uf
vm&if aemufwef;vlu a&Sw Y ef;wuf uefwmrsKd ;? a&Sw Y ef;wduk pf pfrLS ;u ud, k b hf uf*;kd qD wzuftoif;
u oGi;f vkqq J rJ mS igu a&Sw Y ef; igeJrY qdik bf ;l qdNk y;D aemufwef;udq k if; 0ifzsuaf ep&m rvdyk gbl;qdNk y;D
vkyaf evdYk r&bl;/ tJonf tajctaersKd ;udk rodvu kd rf odzgom pkzrYJG o d mG ;jcif; informal group
vdYk qd&k ygr,f/ [mowck &Sw d ,f/ opfyifpu kd w f thJ zGrYJ mS ajrwl;ol? tyifpu kd o f ?l ajrjyefzo Ykd &l ,fqNkd y;D
wm0efcGJay;xm;w,f/ waeYrSm opfyifpdkufwJhol tvkyfrvmEdkifawmh ajrwl;olu olYwm0eft&
ajrwl;w,f? ajrzdkYwJholuvnf; olwm0ef&SdwJhtwdkif; ckewl;xm;wJh ajrusif;udk jyefzdkYvdkufw,f/ NyD;
a&m usif;wl;vdkuf ajrzdkYvdkufeJY opfyifu rpdkufvdkuf&bl;/ tJ'Dvdk ighwm0ef igrvpf[if;ap&bl;?
wjcm;olawG&UJ tydik ;f uawmh ighupd ö r[kwb f ;l qdNk y;D xdik Mf unfah ewwfwhJ zGpYJ nf;rIrsKd ;awG &Sw d wfw,f/
pdwf"gwft& tkyfpk psychological group rzGJYrdbl;vdkY oHk;oyfEdkifw,f/
wenf;enf;eJY tkyfpkzGJYEdkifNyDqdk&if tJ'Dtkyfpk[m tzGJYvdkufvIyf&Sm;rI group dynamic
b,favmuf&v dS qJ w kd m Munf&h ygr,f/ tzGrYJ mS yg0ifMuwJh vly*k Kd¾ vf wOD;csi;f pD[m tcsi;f csi;f Mum;rSm
b,fvdk tjyKtrlawGeJY yg0ifaeMu? wkefYjyefqufqHrI jyKMuovJqdkwmawGudk ac:wmyg/ tzGJYvdkuf
vIy&f mS ;rIu aeYpOfb0rSm tawmfta&;yg ygw,f/ wm0efcaJG 0,lyu kH yHak or&Sb d ;l / tNraJ jymif;vJaewJh
OD;wnfcsuyf ef;wdik af wG? vkyaf qmifyakH wGeYJ tkypf 0k ifawG[m wm0efcaJG 0,l&ygw,f/ tzGv YJ u kd f vIy&f mS ;
rIawGudk em;vnf&if tzGJYtpnf;tusdK; ydkrdkjzpfxGef;vmrSmyg/ tzGJYtwGif;rSm jyefvSefwkefYjyefrIawG
tm;enf;av toufr0ifwhJ tzGt YJ pnf;jzpfzUkd aocsmavygyJ/ aemufwqifu h tkypf w k iG ;f rSm a&&Snf
wGJzuf aqmif&Gufvm&muae xGufay:vmwJh oHa,mZOfawG cHpm;rIawGudk zHk;zdrxm;oifhbl;/
emZDacwf ppfausmif;awG[m ausmif;om;awGudk cHpm;csuf uif;rJhapNyD; ,HkMunfrI awG;ac:rI ouf
oufeYJ vTr;f rd;k Edik zf Ykd BuKd ;pm;Munfzh ;l w,f/ vlqw kd m cHpm;csuu f kd rvGeq f efEikd o f rl Ykd tJ't D BuH ratmifjrif
cJhbl;/ w&pyf ay:aygufvmaewJh cHpm;rIawGudk tiftm;awGtjzpf ajymif;vJtoHk;csvdkufwJhtcg
tkypf ak wG[m ydNk y;D tm;aumif;vmygw,f/ tkypf ak wG&YJ &ifu h suv f mrIukd jywm[m tkypf w k iG ;f cHpm;rI
awGygyJ/

88 rsdK;qufausmif;om;rsm;rS xkwfa0onf/
pmzwf t&yf a 0u@ vlxb
k 0trSeyf w
hJ ifo?H &Spq
f ,f&h pS t
f oH 37

tkypf 0k ifawG[m ud, k &hf UJ ud,


k yf ikd t
f jrifawGukd rwifjyrD wjcm;tkypf 0k if&UJ tjrifawG? oufqikd f
&m taMumif;&yfawGeYJ ywfoufNy;D uRr;f usio f &l UJ aqG;aEG;wifjywmawGukd aocsmem;axmif&r,f/
NyD;awmh wjcm;olawG&JU oHk;oyfrIawGeJY udk,fh½IaxmifheJY taMumif;t&mydkif; &yfwnfcsufudk aocsm
ap&ygr,f/ tjcm;wa,mufu ,kwrdå wefwmawG wifjywJt h cg tcifrifysurf mS y#dyu©jzpfrmS pd;k vdYk
a&iHkEIwfydwfaevdkufwm? vufcHvdkufwmrsdK; rjzpfoifhyg/ rwluGJjym;wJh tjrifawGudk aygif;pyfNyD;
qHk;jzwfcsufwck usvmatmif pDpOfzefwD;wwfzdkY vdkw,f/ wdkY[m trSef? rif;wdkY[m trSm;qdkNyD;
tkyfpktwGif;rSm tEdkift½IH; rowfrSwfbJ tkyfpk0iftm;vHk; auseyfESpfodrfhEdkifr,fh qGJaqmifEdkifr,fh
tpDtpOfudk aqmif&Guf&r,f/ jzpfEdkifajc&SdwJh tcsufwdkif;udk azmfxkwfNyD; pHkvifwJhtjrifawG ydkNyD;
axmifhaphatmif tm;ay;&r,f/
tkypf w k ck[m pdw"f gwfyikd ;f qdik &f m &ifu h suv f mwJah emuf igwdpYk w
d "f gwf WE Spirit ay:vm
ygr,f/ igwdpYk w d "f gwf[m omrmeftcsed af wGrmS x<uvmzdYk aESmifah ES;aewwfayr,fh ta&;Bu;D aoG;eD;&
r,ft h csed af wGrmS pdw"f gwfyikd ;f &ifu h surf &I Ny;D om; tzGaYJ wGqD toifah &mufvmwwfygw,f/ igpdw"f gwf
ME Spirit rSm rausmfvTm;EdkifwJh pdefac:rIawGudk igwdkYpdwf"gwf WE Spirit u ajz&Sif;ausmfvTm;
oGm;ygw,f/
wckowdjyK&rSmu tzGt YJ pnf;pdw"f gwfqw kd m wa,mufcsi;f pD&UJ tdrrf uf arQmv f ifch suaf wG
udk zsuq f ;D ypfzYkd rvdyk gbl;/ ysuq f ;D qH;k ½I;H roGm;ygbl;/ wckxyfowdjyK&rSmu tkypf 0k ifwa,muf[m
olt Y aMumif;aMumif;aMumifh olt Y yk pf ek YJ twl&rdS aeEdik w f thJ cgrSmawmif ol[m tkypf 0k ifwa,muftjzpf
qufNyD; &yfwnfaeEdkifygw,f/ olYrSm tkyfpkeJY ywfoufNyD; xm;&SdwJh cHpm;rIawG wefzdk;xm;rIawG
88 rsdK;qufausmif;om;rsm;rS xkwfa0onf/
38 vlxb
k 0trSeyf w
hJ ifo?H &Spq
f ,f&h pS t
f oH pmzwf t&yf a 0u@

,HkMunfrIawG &SdaeorQ umvywfvHk;? ol&JU &yfwnfcsuf[m tkyfpkeJY jy'g;wvrf; oHwvrf; rjzpf


oa&GU tkyfpk0ifwa,muftjzpf &SifoefcGifh&Sdygw,f/
tkyfpkwGif; wefzdk;xm;rIeJY wm0efcGJa0rIawGudk tNrJwrf; tjyeftvSef csdefnd§aezdkYvdkovdk
tjcm;aomtkyfpkawGeJYvnf; csdefn§daqmif&GufwwfzdkY vdkygw,f/ tkyfpkwck&JU tusdK;jzpfxGef;rI[m
tjcm;tkypf k tusKd ;eJY uefv Y efjY zwf jzpfae&if odycf &D;rwGiw f wfygbl;/ 'Dawmh tkypf t k csi;f csi;f Mum;rSm
a,bl,swlnDwJh &nfrSef;csufawG xm;&Sdjcif;jzifh ydktvkyfjzpfEdkifygw,f/ xda&mufwJhtkyfpkwckrSm
atmufygt*Fg&yfawG yg0ifaewwfw,f/
1) acgif;aqmifeJY tzGJYom; ESpf&yfvHk;rSm tkyfpk0ifawG[m uRrf;usifydkifEdkifolawG jzpfw,f/
2) tjyeftvSef jrifhrm;wJh ,HkMunfrIeJY todtrSwfjyKrIawG &Sdw,f/
3) tkypf 0k ifwikd ;f wufwuf<u<u &Sad ew,f/ tjyeftvSef taxmuftuljyKwhJ yHpk rH sKd ;eJY tkypf w k iG ;f
rSm ay:aygufvmwJh wkefYjyefaqmif&GufrIawG? jyóemawG? qHk;jzwf&rSmawGudk twl&ifqdkif
Muw,f/
4) acgif;aqmif[m vkyif ef;rl0g'awG taumiftxnfay:ap&ef olyY g0gudk tzGo YJ m;awGeYJ yl;aygif;
toHk;jyKw,f/ udk,fa&;udk,fwmudpöawGrSm r½dk;rom; roHk;bl;/
5) zefwD;rIudk tm;ay;w,f/ "gwfjym;a[mif;BuD;udk zufrxm;bl;/
6) tjyeftvSef qufoG,frI owif;ay;ydkYrI[m vGwfvyfrI &Sdaew,f/
tzGt YJ pnf;awG a&&Snzf UHG NzKd ;wd;k wufapr,fh enf;awGxu J aemufta&;Bu;D wmu tzGv YJ ukd f
oif,rl I Team Learning &Sad ezdyYk gyJ/ q,fwef;uav;awG pmpkusuw f yhJ pkH rH sKd ; r[kwb f J wa,muf
csi;f pD[m ud, k t f xl;uRr;f usiw f ehJ ,fy,fukd oD;jcm;avhvmxm;Ny;D tm;vH;k a&SUrSm ud, k ahf vhvmcsuu f kd
ydkifydkifEdkifEdkif aqG;aEG;wJh qDrDemawGeJY wlw,f/ tzGJY[m udk,fhtpGrf;tpawGudkcsnf; xkwfoHk;&wJh
ae&moufoufr[kwb f J wNyKd iw
f nf;rSm ud, k t
hf pGr;f tpawGuykd g wd;k wufapwJh ae&mjzpfae&r,f/
tkyfpktzGJYawG[m tjyeftvSef ,HkMunfrI Trust? av;pm;rI Respect? wDxGifzefwD;EdkifrI Inno-
vation? jyKvG,fjyifvG,frI Flexibility wdkYudk ae&may;EdkifwJh todkuftNrHKwck jzpf&ygr,f/
tzGt YJ pnf;jzpfap wOD;csi;f &yfwnfonfjzpfap &yfwnf&m[m rSeu f efrQwrI &S&d ygvdrrhf ,f/
rSeuf efpmG ? w&m;rQwpGm? usi0hf wfou d m© &Spd mG r&yfwnfEikd cf &hJ ifawmh tzGt
YJ pnf;awGqNkd y;D tm;aumif;
aeayr,fhvnf; ordkif;&JU yifeD,HbD;BuD;awG&JU vnfywfaerIrSm oHa0*,lzG,f&m ysufpD;oGm;&rSm
jzpfvdkYygyJ/ ]igwdkYpdwf"gwfrsm;}eJY wefcdk;rsm;? yÍövufrsm;udk rdrdwdkYtzGJUtpnf;? todkuft0ef;rsm;odkY
aqmif,lvmEdkifMuygapvdkY qE´jyKygw,f/ /
ropöm
(Ecovision *sme,f — March 11, 2010 (pm 24-9)rS apmxl;yG,?f ausmo
f [
l ef wd\
Yk ]igwdx
Yk u
J
wefcdk;eJY yÍövuf}udk ropöm jyefvnfazmufonfcsonf/)

88 rsdK;qufausmif;om;rsm;rS xkwfa0onf/
aqG;aEG;cef; vlxb
k 0trSeyf w
hJ ifo?H &Spq
f ,f&h pS t
f oH 39

aqG ; aEG ; cef ;

udkwwfy ESifh udkawG;q


tajctwif aqG;aEG;cef; ( 1 )
tawG;tac: tm[m& rcsKdUwJhMuzdkY

a'gif;opfeD

'DaeYawmh [kdpyfpyf 'Dpyfpyf? [dkra&muf? 'Dra&muf 'dkifyJudkifawmhrvdkvdkeJY wu,fus


olYtwGuf tvGefodwwf? tusKd;&Smwwfaom udkwwfy eJY t&m&mudk aphaphpyfpyf? aoaocsmcsm
pOf;pm;Ny;D vufco H ifrh oifh qH;k jzwfwwfw?hJ trSeu
f kd tm;vH;k odapcsiw
f hJ udak wG;qwdYk ESpaf ,muf[m
jrefrmjynf&Jh &mZ0ifxJu NrdKYawmfwckjzpfwJh &efukefjrdKUu emrnfMuD; or®wa[mfw,fMuD;eHab;
yvufazmif;ay:u ukvm;vufbuf&nfqikd u f av;&Jh axmifw h ae&mrSm vmqJ? vmvwå?H vmawmh
rnf[k ajymaeMuaom 2010 a&G;aumufyMJG u;D ESihf ywfoufí xifjrifcsurf sm;udk azmfxw k af qG;aEG;
aeMuygawmhw,f/

á udkwwfy / / wu,fawmh jrefrmjynfu vlawG wu,fcufw,fAsm/ txl;ojzifhawmh


twdu k t
f cHqw
kd o
hJ al wGayghAsm/ tpd;k &bmvkyv
f yk f qefu
Y sirf ,fqw
dk hJ olawGav/
'Drdkua&pDawmif;vmwm tESpf 20 ausmfaeNyD/ a&G;aumufyGJqdkwm 'Drdkua&pDpepfwckrSm wu,fh
ta&;MuD;wJhtqifhav/ tJh'gudk tpdk;&u vkyfay;r,f 'Davmuf *wday;xm;wmawmif olwdkYu
qefYusifw,f vkkyfaeMuw,f/ awmfawmftodacgufcuf t0ifeufwJholawGyJAsm/
udkwwfyu tJhvdkajymjyD; a&aEG;yef;uefxJ a&aEG;iSJYxnfh&if; pum;udk cP&yfvkdufw,f/
udkawG;qu olYvufzuf&nfcGufudk vufeJYudkifaomufae&mu atmufudkcsvdkufjyD; rsufarSmif
wcsufusKHvdkufjyD; pum;ukd tckvdkpvdkufygw,f/
á udkawG;q / / 'Dru kd a&pDpepfrmS a&G;aumufy[ JG m ta&;Mu;D wmuawmh aoG;xGuaf tmifreS w f hJ
udpöyJ udkwwfy&Jh/
á udkwyfy / / usaemfajymcsifwmvnf; tJh'gyJav/

88 rsdK;qufausmif;om;rsm;rS xkwfa0onf/
40 vlxb
k 0trSeyf w
hJ ifo?H &Spq
f ,f&h pS t
f oH aqG;aEG;cef;

á udkawG;q / / wu,fu 'Drdkua&pDpepfqdkwmudk t"dyÜg,fzGifhwmawG trsKd;rsKd;&SdMuayr,fh


aocsmwm wckuawmh jynfolYqE´eJY tkyfcsKyfw,fqdkwmyJav/ 'gayr,fh oef;
aygif;rsm;pGmaom jynfoal wG&UJ qE´awGukd wa,mufcsi;f vku d af r;aevdYk jzpfwu hJ pd ö r[kww f hJ tcgus
awmh jynfoq Yl E´eYJ wkid ;f jynfukd tkycf sKyzf ?Ydk jynfoal wG&hJ qE´ukd azmfxw k zf Ykd jynfoal wGukd ud, k pf m;jyKeidk f
r,fh jynfolYudk,fpm;vS,fawGudk t&ifa&G;&w,fav/ Oyrm jynfol waomif;udk udk,fpm;vS,f
wa,mufqdkwmrsKd;aygh/ tJhvdka&G;vkdufwJholawGudk jynfolYvTwfawmfudk,fpm;vS,fvdkY ac:MuwmAs/
olwu Ykd wae&mrSm pka0;Ny;D Ekid if u H kd tkycf sKyMf uw,fav/ tJv h pkd ak 0;xm;wmudk vTwaf wmfvYkd ac:wm
yJaygh/ olwdkYudk jynfolawGu a&G;cs,fwJhyGJudk a&G;aumufyGJvdkY ac:wmyJ/
á ukdwwfy / / odyf[kwfwmayghAsm/ tcktpdk;&u vkyfay;r,fh[mu tJhvdkyGJyJav/ 'g[m
EkdifiHudk 'Drdkua&pDpepfeJY tkyfcsKyfawmhr,f? 'Drdkua&pDay;awmhr,fqdkwm
txift&Sm;yJudk/ bmawG qefYusifaeMuvJ rajymwwfawmhygbl;Asm/
á udkawG;q / / cke usaemfajymoavmufyJ qdk&ifawmh cifAsm;ajymwm [kwfovdkvdk jzpfae
wmayghAsm/ 'gayr,fh eJeJqufawG;MunhfMu&atmifavAsm/ cke a&G;vdkufwJh
vTwaf wmfu, kd pf m;vS,af wG[m wdik ;f jynfukd udik w f ,G tf yk cf sKyzf uYkd sawmh a&;qGx J m;wJh pnf;rsO;f Oya'
awG vkdtyfwmayghAsm/ ausmif;rSm ausmif;pnf;urf;? tdrfrSm tdrfpnf;urf; vdkovdk EkdifiHrSmvnf;
Ekid if pH nf;urf; vdw k mayghAsm/ Edik if t H qifh pnf;rsO;f ? pnf;urf;awGuu kd s cefcY efn Y m;nm;eJY zGpYJ nf;yHt k ajccH
Oya'vdYk ac:vdu k wf mayghAsm/ Edik if u H kd wu,fa&&Snq f uftyk cf sKyo f mG ;rSmu tJ'h D zGpYJ nf;yHt k ajccHOya'
eJaY v/ Ekid if w H ck&hJ tem*wfu tJ'h g&JU tqd;k taumif;ay:rSm trsm;Bu;D rlwnfwmayghAsm/ OD;ae0if;u
ukd,fusKd;&SmtmPmodrf;zdkY taMumif;jyvufn§dK;xdk;cJhwJh ygvDref'Drdkua&pDtpdk;&acwfrSm jzpfcJhwJh
jyóemawG[m 1947 ck zGpYJ nf;yHt k ajccHOya'&Jh tm;enf;csuaf wGaMumifah ygh/ 1988 rSm urÇmt h qif;&J
qH;k Ekid if jH zpfc&hJ wm[m rqv&Jh 1974 zGpYJ nf;yHt k ajccHOya'&Jh tm;enf;csuaf wGaMumifah yghAsm/ tJah wmh
usaemfwu Ykd cke a&G;aumufyx JG uf a&G;aumufyu JG wufvmr,fo h al wGu wdik ;f jynfukd tkycf sKy&f mrSm
toH;k jyKr,fh tajccHOya'u b,favmuf jynfoal wGtusK;d udk tmrcHay;Ekid rf vJqw kd mu ydtk a&;Mu;D
aewmudk awGY&r,f/
aemufwcku cke udw k wfy ajymwJh tpd;k &u 'Dru kd a&pD ay;awmhr,fqw kd m txift&Sm;yJ
qdw k mu tay:,H&yS af wG;&ifawmh [kwo f vdv k ykd AJ s/ wu,fuawmh ppfwyftmPmodr;f tpd;k &wdik ;f udk
b,fou l rS vufrcHb;l As/ bmtajccHOya'rS r&S?d yg;pyfx&J o dS vdk tkycf sKyw f wfwmawGaMumifah yghAsm/
jynfou l a&m tjynfjynfqikd &f muyg vH;k 0vufrcHMubl;As/ tJah wmh tJv h kd ppfwyftmPmodr;f tpd;k &
awmfawmfrsm;rsm;[m wbufuvnf; olwt Ykd mPmudk qufvufuikd q f xJG m;csio f vd?k wbufuvnf;
zGJYpnf;yHktajccHOya'eJYtnD wdkif;jynfudk wu,ftkyfcsKyfwJh t&yfom;tpdk;&ygvdkY jynfwGif;udka&m
jynfyukyd g t&rf;[efaqmifjycsiMf uw,f/ tJ'h ED pS cf suv f ;kH jynfph akH tmif ppftpd;k &awG[m [efjytajccH
Oya'awGukd a&;qGNJ y;D t&yfom;tpd;k &yHk [efaqmifwwfMuw,f/ 1962 tmPmodr;f ppftpd;k &[m

88 rsdK;qufausmif;om;rsm;rS xkwfa0onf/
aqG;aEG;cef; vlxb
k 0trSeyf w
hJ ifo?H &Spq
f ,f&h pS t
f oH 41

vnf; 1974 rSm [efjytajccHOya' a&;qGJjyD; t&yfom;tpdk;& [efaqmifjyD; ppftmPm&Sifpepfudk


oufqdk;&Snfatmif vkyfcJhMuwm? 1988 rSm wdkif;jynfcRwfjcHKus&wJhtxd jzpf&wm tm;vHk;odaewm
yJav/ tJhawmh &Sif;ygw,f/ tck 1988 tmPmodrf;ppftpdk;&[mvnf; tm;vHk;vufcHvmatmif
[efjyzGJYpnf;yHktajccHOya' a&;qGJjyD; t&yfom;tpdk;& [efaqmifzkdY BudK;pm;wJh udpöygyJ/ 'Drdkua&pD
wu,fay;csiw f m r[kwyf gbl;/ 'gaMumifv h nf; olwt Ykd wGuf tmPmvTr;f rd;k zdYk aocsmatmif q,fpk
ESpfawGcsDjyD; zGJYpnf;yHktajccHOya'udk a&;qGJcJhMuwmaygh/
á udkwwfy / / tm ..ukdawG;q uvnf; tpdk;&u 'Drdkua&pD ray;csifbl; ay;csifw,f qdk
wmu a&G;aumufyt JG Ny;D wufvmr,fh tpd;k &u wu,fvufawGY tkycf sKyv f mrS
odEkdifrSmygAs/ &rf;ajymvdkY r&bl;av/ aemuf 2008 tajccHOya'qdkwmvnf; wdkif;jynfvlxk&Jh 92
&mcdkifEIef;ausmfu axmufcHcJhwmyJAs/
á udkawG;q / / tif; cifAsm;awG;ovdk ½dk;½dk;om;om; awG;aewJholawG &Sdovdk? twif;MuD;
udk,ftusKd;&SdzdkY ppftpdk;&bufudk a&SUaevkdufay;aewJholawGvnf; trsm;BuD;
&Sdaewmudk awGY&w,f/ wu,fu olwdkY tawG;tac: qif;&JaeMuwm 'grSr[kwf wjcm;olawGudk
tawG;tac: qif;&Jatmif pepfwus MuHpnfvkyfudkifaeMuwmyg/ ppftpdk;&u 'Drdkua&pD wu,f
ay;csifvm; ray;csifvm;qdkwm a&G;aumufyGJjyD;rS wufvmr,fh tpdk;&u tkyfcsKyfwmudk MunhfrS
odr,fq&kd if ud, k o f yd n
f o
hH mG ;rSmaygh/ cke usaemfajymovdyk aJ v/ Ekid if t hH em*wf aumif;raumif;qdw k m
zGJYpnf;yHktajccHOya'ay:rSm trsm;MuD; rlwnfw,fqdkwmav/ tJhawmh zGJYpnf;yHktajccHOya'udk
qef;ppfMunhfNyD; ppftpdk;&u 'Drdkua&pD wu,fay;csifwmvm; 'grSr[kwf olwdkYtmPmwnfNrJa&;
twGuf r½dk;rom; vkyfxm;wmvm; qdkwmudk MudKjyD; aoaocsmcsm wGufvdkY&ygw,f/
uJ ..tJh'Dawmh ppftpdk;&&Jh 2008 tajccHOya' qdkwmudk jyefMunhfç Munhf&atmifAsm/
yxrtaeeJY ajym&&if tJ'h t D ajccHOya'[m a&;qGx J m;yHu k u kd 'Dru kd a&pDenf;vrf;ruswmyJAs/ tJv h kd
ajym&if enf;enf;pum;MuD;? pum;us,f qefoGm;r,fxifw,f/ wu,fawmh a&;qGJxm;wm[m
trsm;qE´eJYtnD r[kwfwmudk ajymcsifwmygyJ/ wu,fawmh EkdifiHwck&JU tajccHOya'qdkwm tJh'D
Ekid if oH m;awGu jyefjy;D ttkycf sKycf &H r,fh Oya'yJav/ tJah wmh tJ'h ED idk if o H m;awGu b,f[muawmh
oifah wmfygw,f/ b,f[muawmh enf;enf;jyefavsmyh g qdw k mrsK;d n§Ed idI ;f rIrsK;d awG a&;qGpJ Ofuwnf;u
&Scd ohJ ihw f maygh/ 'g[mvnf; 'Dru kd a&pDEidk if wH idk ;f rSm vkyw f t hJ pOftvmwckyg/ tJv h kd &Szd q
Ykd &kd if jynfol
awGukd wu,fu, kd pf m;jyKw?hJ jynfoal wGu a&G;cs,af y;vdu k w f o
hJ al wG[m tJ'h D a&;qGaJ ewJh tcsed rf mS
yg0ifae&rSmaygh/ [kwfw,frvm;/ tJh'Dae&mrSm bmvdkY 1990 a&G;aumufyGJu a&G;cs,fay;vdkufwJh
olawGtaMumif;udk wzGzG ajymae&vnf;qdw k m ygvmNyaD ygh/ wu,fawmh tJ'h v D al wG[m jynfoal wG
u wu,fa&G;cs,fay;vdkufwJh jynfolYudk,fpm;vS,fawGyJ/ aemuf tJhwkef;u ppftpdk;&udk,fwdkifyJ
tJ'h v D al wGu OD;aqmifjy;D tajccHOya' qG&J r,fvYkd w&m;0if trdex Yf w k cf w hJ myJ/ aemufusrS olwpYkd um;
olwzYkd suNf y;D olwt Ykd usKd ;twGuf olwu Ykd yJ OD;aqmif tajccHOya'udk olwYkd vdo k vdk a&;qGaJ wmhwmaygh/

88 rsdK;qufausmif;om;rsm;rS xkwfa0onf/
42 vlxb
k 0trSeyf w
hJ ifo?H &Spq
f ,f&h pS t
f oH aqG;aEG;cef;

olwu Ykd trsK;d om;nDvmcHqw kd mudk pvkyw f ,f/ 1990 a&G;aumufyrJG mS a&G;cs,cf x H m;&wJh
udk,fpm;vS,fawGxJu olwdkYzdwfcsifwJh olwcsKdYudkyJ zdwfcJhw,f/ usefwmawGuawmh jynfolawG
ra&G;cs,x f m;wJh olwpYkd w d Mf uKd uvf al wGyJ jzpfw,f/ tJah wmh wavQmufv;kH olwpYkd w d Mf uKd uv f yk cf w
hJ ,f/
cke 1990 a&G;aumufyGJrSm ta&G;cHxm;&wJh udk,fpm;vS,fenf;enf;eJY tJhwkef;u typf&yftzGJYu
ud,k pf m;vS,ef nf;enf;u jynfoq Yl E´awGukd wifzYkd BuKd ;pm;cJah yr,fh tm;vH;k udk y,fcsNy;D wzufowf
ppftpdk;&oabmtwdkif; a&;qGJcJhwmyg/ aemuf tJh'DtajccHOya'udk twnfjyKzdkY&ufrwdkifcif wv
tvdu k srS tJ'h D Oya'udk pmtkyx f w k af 0cJw h myg/ aemufyq kd ;kd wmu tvum;ay;wm r[kwb f ;l aemf/
a&mif;wm/ wtkyf waxmif/ tJhtcsdefu ta&mif;pma&;wa,muf&JU waeY0ifaiGavmuf&Sdw,f/
wu,fu tpdk;&taeeJY jynfolawG axmufcHtwnfjyKay;&r,fh tajccHOya'rSm bmawGygw,f?
b,fv&kd w dS ,fqw kd mudk aoaocsmcsm vdu k Nf y;D &Si;f vif;yGaJ wG vkyaf y;&rSm/ tcku 0,fawmifzwfcikd ;f
vdkufao;w,f/ tJhawmh pa&;qGJpOfuvnf; jynfolYqE´ryg? a&;qGJNyD;awmhvnf; bmygrSef;rod&wJh
tajccHOya'udk b,fvdk vufcH&rSmvJ/ 92 &mcdkifEIef;ausmf axmufcHw,fqdkwm jzpfEkdifrvm; pOf;
pm;Munhv f Ydk &ygw,f/ b,forl S txJrmS bma&;xm;rSe;f rodwhJ pm&Gurf mS vufrw S x f ;kd ay;&avmuf
atmif rrdu k rf MJ uygbl;/ tJah wmh tpd;k &u vdrn f mwm&,f? twif;tMuyf Ncrd ;f ajcmufjy;D axmufccH idk ;f
wm&,f ESpfckyJ qdkwmudk xifxif&Sm;&Sm; awGY&rSmyg/ udkwwfy a& cifAsm;rsufESmrSm usaemfhudk
trsm;Bu;D jyefajymcsiaf ewJh t&dyt f a&mifawG awGaY e&w,f/ 'gayr,fh usaemfomG ;p&mav;&Sv d yYkd gAsm/
aemufwywfxyfawGYawmhrS xyfaqG;aEG;Muwmaygh/ tck usaemf trsm;BuD;ajymovdk jzpfoGm;&if
cGifhvTwfAsm/ usaemfwdkYu wu,fcHae&wJh olawGrdkY yGifhxGufvm&wmygAsm/ /

a'gif;opfeD

88 rsdK;qufausmif;om;rsm;rS xkwfa0onf/
vlxb
k 0trSeyf w
hJ ifo?H &Spq
f ,f&h pS t
f oH 43

88 rsdK;qufausmif;om;rsm;rS xkwfa0onf/
44 vlxb
k 0trSeyf w
hJ ifo?H &Spq
f ,f&h pS t
f oH

88 rsdK;qufausmif;om;rsm;rS xkwfa0onf/

You might also like