You are on page 1of 26

24 pmaya&csrf;pif pmpOf pmaya&csr;f pif pmpOf

1
td r f w d k i f ; td r f w k d i f ; ü om;BuD ; ES i f h o m;i,f u J h o d k Y a om 2013 ckESpf? Zlvkdifv (1) &ufrS pwifxkwfa0onf/
om;orD;rsm; &Sw d wfMuí ¤if;wdrYk mS tqd;k ESit hf aumif; 'Gew f aJG om
*kPft*Fgrsm;&SdMu\/ rmwdum
xdaYk Mumifh uREyfk w f o Ykd nf jzpforQtaMumif; taumif;yJ[k eDwduAsm
oabmxm;um awGUBuKH &aom vlot l aygif;wdu Yk kd taumif;bufrS
- owdwrH pdwfa&uef armifa&arT; (ayav;yif) 2
aeí Munfhtyfayonf/
&ufa&mpGm oH;k pGaJ y;urf;aom om;i,frsK;d udk rdrw d wfEikd f eDwdaqmif;yg;
oavmufom &ufa&m&efEiS hf om;Bu;D uho J aYkd om om;rsK;d udu k m; &uf - tusKd;jyKEkdifiHom; ausmfausmfoef;(r[m0dZÆm) 6
a&mpGm ay;urf;pGefYBuJjcif;onf tjypfr[kwfaMumif; nTefMum;tyf
- aus;Zl;w&m; vSordef 11
ayonf/
- pdwfaepdwfxm; atmifjrifhBuD;(a&Tva&mif) 21
wpfpHkwpfckaomtvkyfwGif vkyfyHkudkifyHkudk Munfhjcif;jzifh
vl\pdwrf mS wpfa,mufEiS w hf pfa,mufrwl jcm;em;Muonfukd awGU eDwdqHk;rpm
jrif&ayvdrfhrnf/ vlwpfrsKd;rSm tvkyfwpfckudk pírvkyfrD wiful;
ípOf;pm;ojzifh tp? tv,f? tqHk;tm;vHk; aocsmpGmpDpOfNyD;rS - taqGcifyGef;aumif; a':EkMunf(r[m0dZÆm) 3
pwifvkyfudkifwwfonf/ tjcm;vlwpfrsKd;rSm rpOf;pm;bJ csufcsif; - avmueDwd avmueDwdpmtkyf 5
vufiif; pwifvkyfudkif&if;yifvQif pOf;pm;pdwful;avonf/ þvl - eDwdaMu;rHkESifh armifvGif&nf(0dZÆm-odyÜH) 10
ESpfrsKd;pvHk;yif avmuü olYae&mESifhol toHk;0ifayonf/ avmueDwd
xkdYaMumifh uREkfyfwdkYonf rdrdESifhoifhwifhavsmufywfaom
enf;twkid ;f omvkyu f ikd &f ef avhvmtyfonfomru wpfO;D \enf; eDwdynmay;
pepfonf tjcm;wpfO;D ESihf tNrrJ wlaMumif; txl;owdjyKMu&rnf/ - EdkifiHBuD;om;wdkY aqmif&ef? a'gufwmcspf 8
uREyfk w f EYkd iS w
hf uG vkyu f ikd &f rnfh vlrsm;tm;vnf; olw\ Ykd enf;vrf;
a&Smif&ef (xyfqifhtrsKd;om;pmayqk&)
twkdif; vkyfudkif&efom ulnDtm;ay;wwfonf/
- rl;,pfaq;0g;pGJapaom OD;odkufxGef; 14
uREkfyfwdkY\enf;pepftwkdif; wpfoa0rwdrf; vkyfudkif&ef
olwpfyg;tm; twif;tm;"r® rwdkufwGef;tyfaMumif; txl;owd taMumif;&if;rsm;
jyKMuygukef/ - vli,fynmay;u@ jroef;wihf 17
aysmf&TifrI
«2014 ckESpfxkwf atmifjrifhBuD;(a&Tva&mif) a&;om;onfh
]]tajccHvlYwm0ef}} pmtkyfrS aumufEkwfazmfjyonf/» umwGef;
- NrdKUawmfumwGef; ajrZm 20
2 pmaya&csrf;pif pmpOf pmaya&csr;f pif pmpOf 23

vlwpfa,mufü om;ESpaf ,muf&&dS m om;i,fu zcif...


owdwrH pdwaf &uef tuREkfyf &oifh&xdkufaomtarGudk ay;yg[k awmif;\/ zcifonf
armifa&arT; (ayav;yif) om;qdkwdkif; ypönf;Opömudk xuf0ufcGJíay;vdkuf\/
om;i,fonf Opömypön;f rsm;ud, k í l t&yfwpfyg;odYk xGuf
á &Gu0f gajrzH;k ? aEGuek q
f ;kH í oGm;NyD;vQif &ufa&mpGmoHk;pGJcJh&m rsm;rMumrDyif ypönf;ukefcef;jcif;
awmifuek ;f ae&m? rd;k apG&mG vnf; odkYa&mufí 'ku©trsKd;rsKd;ESifh awGUBuHK&\/
a&rSmawmufavQmuf?&T&UH nfaemufEiS hf xdktcgrS aemifwBuD;pGm&vsuf zcifxH jyefvmNyD;vQif
acsmif;aygurf sm;pGm? jrpf&&dS modYk jyKro d rQtjypfukd 0efcsawmif;yefav\/ xdo k Ykd awmif;yefaomtcg
pD;um0ifomG ;? pkeaf &rsm;onf zcifrS 0rf;omtm;&vsuf ighom;rSm aoqHk;NyD;rS ,ck toufjyef
jrpfzsm;cH&m? awmifwef;jymudk &SifvmNyD? ighom;um; aysmufqHk;cJhNyD;jzpfaomfvnf; ,ck jyefawGUNyD
jyefvmavh½;kd r&SEd ;kd wnf/h [kajymqdkum BuD;us,faomtcrf;tem;jzifh aysmfyGJqifavonf/
á 0D&, d uH? vlwÓ Ykd PfEiS hf þodkYaom zcif\tjyKtrludk om;BuD;jrif&aomtcg
wrHuwkw?f qnfajrmif;vkyíf rsm;pGmrauseyfojzifh zciftm;-
a&xkwaf &0if? a&xde;f pifrS ]]zcif...uREfkyfonf zciftm;ESpfaygif;rsm;pGm vkyfauR;
ajrjyifta&muf? ydaYk qmifaxmufvsuf jyKp\ k / zciftrdeu Yf v
kd nf; tNraJ v;pm;ch\ J / odaYk omf tuREykf t f m;
rd;k aygurf sm;pGm? aygi;f pkumjzihf aysm&f iT yf jJG yKvyk &f ef rnfonft h cgurS cGirhf ay;cJ?h Opömypön;f jzKe;f wD;
v,f,mpdu k cf if; a&Ta&mif0if;\/ aom om;rdkuftm; vdIufvdIufvSJvSJ Munfat;om,mpGm {nfhcH
auR;arG;oavm}} [k qdk\/
á aMomf... zcifu-
a&ESirhf jcm;? pdw[ f jl im;u ]]om;BuD;...oifrlum; igESifh wpfoufvHk;rcGJbJaecJhí
jrifrh m;bHx k yd ?f w&m;&dyw f iG f igh&o Sd rQaom ypön;f Opömonf oif\Opömyif r[kwyf gavm? oif\
wdwq f wd ef m;cd?k aeapvdv k nf; nDum; aysmufq;kH oGm;Ny;D rS jyefíawGU&avNy?D aoqH;k Ny;D rS jyefí&Sif
a&udt k m;us? jrif&h mrSonf vmNyD? igwdkYtm;vHk; 0rf;ajrmuf0rf;om &dStyfvSonf}} [k aus&m
pD;userd ahf vsm?h pdwo f abmudk ausaMumif; ajymqdkavonf/
apmaMumapmifMh unh?f ajz&Smrdaomf txufyg tjzpftysuw f iG yf g&daS om aemifww&m;&onfh
owdwrH? ywfvnf&íH om;i,ftm; oem;olvnf;&dSMu\/ om;BuD;tm; oem;olvnf;
a&ueftvm;? pdwu f x
kd m;vQif &dMS u\/ om;i,fukd oem;olü om;i,fuo hJ Ykd pdwof abm&daS umif;
w&m;ud, k üf wnfvrd rhf nf/ / &dMS uayvdrrhf nf/ om;Bu;D udk oem;olrsm;üvnf; om;Bu;D uJo h aYkd om
pdwo f abm&Sad umif;&dMS uayvdrrhf nf/ rdro d abmESiw fh u
kd q
f ikd o f ul kd
[2014ckESpf? pufwifbmvxkwf ]]jr0wD}}r*¾Zif;rS
oem;wwfjcif;um; vl\"r®wmyifwnf;/
aumufEw
k af zmfjyonf/]
22 pmaya&csrf;pif pmpOf pmaya&csr;f pif pmpOf 3

xdkodkYrSwfom;jcif;r&dScJhaomf oifonf xdkodkYaomtcsuf


tvufrsm;udk arhavsmí h wpfzufowf wpf,o l eform;jzpfNy;D vQif
taqGcifyGef;aumif;
rnfonfht&mrSmrqdk wpfzufowfpOf;pm;a0zefayvdrfhrnf/ a':EkMunf (r[m0dZÆm)
xdaYk Mumifh wpfzufowf pOf;pm;jcif;? rSe;f qjcif;wdu Yk kd tNraJ &Smifyg/
armifwrYdk ,fw-Ykd
aemufxyfay:aygufvmaom taMumif;opfwu Ykd kd tajc
ab;bdk;pOfqufu
jyKí oif\&dS&if;pGJ0g'udk qifjcifa0zefygav odkYr[kwf oif\
rysufruGuf oHk;pGJvmMuwJh
&dS&if;pGJ0g'ESifh nDnGwf&eftaMumif;opfrsm; jyKjyifay;rnfudk
tavh t vmwd k Y ? vk y f ½ d k ;
owdxm;Munfhyg/
taMumif ; opf r sm; vkyfpOfwdkY qdkwmawG&Sdw,f/
pum;tacstwifajymyGw J pfcw k iG f ay:xGuv f maomtcg oif\ ]avh v }u jref r mpum;
t,l tqonf ajymif;vJyg ]tavhtvm}udk qdv k w
kd myg/
taumif;bufrS ajymoGm;ol\
oavm/ taMumif;opfrsm; ]pm&dwå} qdkwmuawmh ygVd
pum;wpfcw k nf;udk em;axmifí onf oif \ &d S & if ; 0g'ud k pum;jzpfNyD; tavhtusifh
qH;k jzwfcsurf csoif/h vdkYyJ t"dyÜm,f&w,f/
jyKjyifajymif;vJrnfh taMumif;
tJ'aD b;bd;k awG&UJ tavhtvm? trltusiafh wGukd ud, k rhf b
d
rnfonfu h dpt
ö wGuw f Girf qdk . . . opfudk vufcHrnf odkYr[kwf
jzpfolawGu olYrsKd;½dk;? olYxHk;pHtvkduf vdkufemusifhoHk;cJhMuw,f/
vspfvsL½Irnfavm/
'Denf;eJY trsKd;tEG,f&JU *kPft&nftcsif;wdkY? xl;jcm;xif&Sm;wJh
pdwfaepdwfxm;jcm;em;jcif; trSwt f om;wdu Yk kd raysmufysuaf tmif xde;f odr;f apmifah &SmufvmcJh
vlcsi;f wlaomfvnf; touf&LS jcif;uGo J nfqakd om pum; Muwmaygh/
udk Mum;zl;Muayvdrfhrnf/ vlwpfa,mufESifhwpfa,muf udk,ft*Fg ud, k v
hf ufxufa&mufwt hJ cg ud,
k rhf sK;d ½d;k &JU xH;k wrf;pOfvm
tpdwt f ydik ;f rsm; wlnDMuaomfvnf; pdwaf epdwx f m;um; rwlMuacs/ udk qufvufapmifhpnf;MuzdkY vdkovdk tpOftvmysufr,fh roifh
þuJhokdY pdwfaepdwfxm; wpfOD;ESifhwpfOD; jcm;em;jcif;udk avsmfwJh trltusifhrsKd;awGudkvnf; a&SmifMuOfMu&r,f/ udk,fu
em;vnfMurnfqdkvQif avmuBuD;onf ,ckxuf Nidrf;csrf;om,m apmifhxdef;rS udk,fhaemufrSm qufNyD;aygufzGm;vmOD;r,fh aemifvm
ayvdrfhrnf/ tcsKdUrdbrSm om;orD;rsm;\ pdwfoabmonf rdrdwdkY aemufom; rsKd;qufopfawGtxd rsKd;½dk;&JU *kPfodu©m? tpOftvm
ESifhrwlojzifh rauseyfMu/ awG t"GefY&SnfwnfwHhaerSm jzpfw,f/
rdbwdkY\pdwfoabmESifh xyfwlr[kwfumrQESifh pdk;&drf udk,feJYtwl,SOfNyD; cifcifrifrif aygif;oif;&r,fholudk
zG , f & mr&S d & m/ tjcm;vl r sm;\oabmü xd k o m;orD ; rsm;\ a&G;cs,w f ahJ e&mrSmvnf; taqGcifyeG ;f aumif;jzpfzv Ykd w
kd ,f/ 'Dae&m
pdwf"mwfonf wu,fyifcsKdU,Gif;csuf&Sdrnfr[kwfay/ rSm armifwdkYr,fwdkY A[kokwjzpfatmifeJY pOf;pm;qifjcifEkdifatmif
om;orD;rsm;\pdwf"mwfonf wu,fyifcsKdU,Gif;aeygu rdwfaqGaumif;taMumif; tenf;tusOf; ajymjycsifw,f/ jrefrm
rdbrsm;pk;d &drzf , G &f mjzpfí xdck sKUd ,Gi;f csurf sm;udk aumif;pGmem;vnf rIrmS rdwaf qGaumif; t&nftcsi;f (7)csu&f w dS ,fvYkd qdw k ,f/ rSw&f
&ef vdktyfayonf/ tjzpftysufuav;wpfckjzifh &Sif;jyaytHh/ vG,fatmif trSwfpOfxdk;jyvdkufyghr,f/
4 pmaya&csrf;pif pmpOf pmaya&csr;f pif pmpOf 21
rlvwef;jynfolYeDwd
rdwaf qGaumif;qdw k m....wJ/h
(1) wpfyg;olay;zdkYcufwJh ypönf;udk ay;wwfw,f/ pdwfaepdwfxm;
(2) wpfyg;oljyKzdkYcufwJh 0wå&m;udk jyKwwfw,f/
(3) udk,fhtay: tifrwef onf;cHwwfw,f/
(4) ud,
k t hf wGuf vQKd U0Su&f r,fu h pd u
ö kd vQKUd 0Suzf ;kH zday;wwf
w,f/
(5) b,fudpörsKd;[m vQKdU0Sufoifhw,fqdkwmudkvJ udk,fh
udkajymjywwfw,f/
(6) ud k , f h r S m ab;&ef B uH K wJ h t cg ud k , f h u d k rpG e f Y r cG m bJ
atmifjrifhBuD; (a&Tva&mif)
aewwfw,f/ tqdk;taumif; csdefqjcif;
(7) udk,fhrSm ypönf;Opömqif;&JEGrf;yg;wJhtcg rxDrJhjrif pOf;pm;qifjcifaomtavhudk pOf;pm;qifjcifrSom &Edkif
rjyKbJ aewwfw,f/ onf/ pOf;pm;qifjcif&ef avhusifhjcif;jzifh rdrd\t,ltqtjyif
rdwfaqGaumif;udk &Smw,f tJ'Dt&nftcsif; (7) olwpfyg;\t,ltqudkyg&&dSí tjrifus,f0ef;vmayrnf/
qdkwJhae&mrSm udk,fudk,f csufeJY jynfhpHkwJhol[m cifyGef; pum;tacstwifajymyGJwpfckwGif taumif;bufrS
wdkifuvnf; rdwfaqG aumif; jzpfygw,f/ armifwdkY ajymoGm;ol\pum;wpfcw k nf;udk em;axmifíqH;k jzwfcsurf csoif/h
aumif;t*FgeJY jynfhpHkrS r,f w d k Y & J U rd w f a qG t aygif ; rnfonfhudpötwGufwGifrqdk uREfkyfwdkYonf vwfwavmqHk;jzwf
toif;awGrSm 'Dt&nftcsif; jcif;udka&SmifMuOfí taumif;ESifhtqdk;ESpfzufpvHk;udk qifjcifrS
awGUEkdifw,fqdkwm owd
awG &S&d UJ vm;qdw k m taMumif; &rnf/ pum;tacstwifajymyGw J pfcw k iG f taumif;bufrS ajymNy;D
jyKMuapcsifw,f . . .
wdu
k qf ikd w f t hJ cg pOf;pm;qifjcif vQif tqdk;bufrSvnf;ajymayvdrfhrnf/ taumif;ESifhtqdk;udk
Munfhyg/ wpfcpk ,D OS í
f pOf;pm;yg/ þuho J Ykd taumif;tqdk;udk csdefqjcif;onf
udk,fudk,fwdkifua&m udk,fhrdwfaqGtay:rSm 'Dt&nf ta&;BuD;aom vlYwm0efwpf&yfjzpfayonf/
tcsif;rsKd;? 'DoabmrsKd;eJY qufqHaygif;oif;&JUvm;/ 'gudkvnf; jyef vlwikd ;f vlwikd ;f yif þuJo h pYkd Of;pm;qifjcifMuygrl wpfO;D ESihf
pOf;pm;yg/ rdwaf qGaumif;udk &Smw,fqw kd ahJ e&mrSm ud, k uf ,
kd w
f ikd f wpfOD;? wpfjynfESifhwpfjynf y#dyu©ESifhjyóemrsm; jzpfMurnf
uvnf; rdwfaqGaumif;t*FgeJYjynfhpHkrS awGUEkdifw,fqdkwm owdjyK r[kw&f um; uREykf w f o
Ykd nf at;csr;f om,maomurÇmBu;D ü aexdik f
Muapcsifw,f/ &ayvdrfhrnf/
Oyrm oifonf qd&k , S v f pfwpfO;D jzpfí qd&k , S 0f g'ESiq
hf efY
2014 ckESpf? arvxkwf a':EkMunf (r[m0dZÆm)
[2014 usifaom taMumif;wpf&yfudk awGU&dSu csufcsif;yif a&;om;
a&;om;onfh ]jrefrmh½dk;&m qkH;rpm} pmtkyfrS rSwfxm;yg/ wpfzef oifonf uGefjrLepfjzpfí qdk&S,fvpfoabm
aumufEkwfazmfjyonf/] tcsKUd udk vdtk yfonf xifjrifygu xdt k csurf sm;udk rysurf uGuaf &;
xm;yg/
20 pmaya&csrf;pif pmpOf pmaya&csr;f pif pmpOf 5

avmueDwd

Opömpnf;pdrf ysufpD;qHk;½HI;&jcif;\ taMumif;wdkYonfum;-


Ä t&ufaopm taomuftpm; vGefMuL;jcif;?
Ä tcsed tf cgr[kwf tvnftywf toGm;tvmrsm;jcif;?
Ä obifyGJvrf; taysmftyg; toGm;tvmrsm;jcif;?
Ä tavmif;tpm; tupm;rsm;jcif;?
Ä raumif;aom taqGcifyeG ;f wdüYk taygif;tazmfrsm;jcif;?
Ä x<uvHkYvr&Sd ysif;&dzifhETJjcif; wdkYaywnf;/

2000 jynfhESpf? atmufwdkbmvxkwf ]avmueDwd} pmtkyfrS


[2000
aumufEkwfazmfjyonf/]

pmaya&csrf;piftygt0if pmayzGHUNzdK;a&;qkdif&mvkyfief;rsm;?
pmayqkcsD;jr§ifhEdkifa&;aqmif&GufaerIrsm;ESifh yHkESdyfa&;ESifh
pmtkyfxkwfa0a&;vkyfief;\ aqmif&GufaerIt&yf&yfukd
1994 ckESpf? rwfvxkwf ]]NrdKUawmf&efukef}} r*¾Zif;rS
[1994 www.moi.gov.mm/ppe Website wGif 0ifa&mufMunfh½Ií
aumufEkwfazmfjyonf/] vkdtyfcsufrsm;ukd tBuHjyKEdkifyg&efzdwfac:tyfygonf/
6 pmaya&csrf;pif pmpOf pmaya&csr;f pif pmpOf 19

tusKd;jyKEdkifiHom; vkud yf gw,f/ 'guawmh tjypfvnf;


Bu;D w,f? ½dik ;f vnf; ½dik ;f pdik ;f w,fvYkd aysmf&TifrIudk
ausmfausmfoef; (r[m0dZÆm)
odvmawmh rMumcifrSm azaz
&Smawmhr,fq&kd if
pGefYvTwfypfvdkufygw,f/
'Denf;tm;jzifh tvkyf rdr&d UJ tBudKuf?
rsm;wJh zuf&iS af wGukd vdu k t f wkc;kd ?
tay:,Haysmf&TifrIqdkwmawGudk rdrd&JU0goemudk yxr
t&rf;uma&m txifBuD;cJhrdwJh qef;ppfMunfh&r,f . . .
twGuf azazhrmS wu,fah ysm&f iT rf I
awG qHk;½HI;cJh&w,f/
pnf;pdrOf pömvnf; ysucf &hJ w,f/ use;f rma&;vnf; ,d, k iG ;f
cJh&w,f/ azazhtrSm;twGuf &wJhjypf'PfvdkYyJ azaz,lqw,f/
'Dawmh rif;taeeJY tJ'o D ifcef;pmawGukd ,lyg/ ud, k ahf ysm&f iT f
rIudk udk,fwkdifa&G;cs,fyg/ aysmf&TifrIu udk,fhudk tEkdif,lwmrsKd;
rjzpfygapeJY/ trsm;vkyfwJh zuf&Sifudk rvkdufygeJY/ obm0udk
vkdufyg/
Ekid if oH m;rsm; rSeu
f efaom,HMk unfcsu?f cH,cl sux f m;&Sjd cif;
udk,fhcHpm;aewJhaysmf&TifrIeJY tJ'Daysmf&TifrIaemufu vdkuf
enf;vrf;jzifh EkdifiH\tm;udk wnfaqmufEkdifonf/ rdrdaumif;usKd;
vmwJh tusK;d oufa&mufraI wGukd csed x f ;kd Munfyh g/ aysm&f wmeJY &wJh
twGuf EkdifiHudktoHk;rcsbJ EkdifiHhaumif;usKd;twGufom rdrdb0udk
&v'feYJ umrd&UJ vm;? xku d w f ef&UJ vm;qdw
k mudk pOf;pm;yg/ Ny;D awmhrS
toHk;cs&rnf/ EkdifiHtay: &,lvo kd tl jzpfr&yfwnfbJ ay;qyf
udk,fydkifpOf;pm;ÓPfeJY udk,fhaysmf&TifrIudk a&G;cs,fqHk;jzwfyg/
vdo k t l jzpfjzifo h m &yfwnf&rnf/ EkdifiHonf rdrdtwGufr[kwfbJ
rdrduomEkdifiHtwGufjzpfonf[k cH,l&rnf/ EkdifiHudk rdrdb0\ [q&mjroef;wihfbmomjyefqdkonhf ]]vlav;okdYay;pmrsm;}}
'dik ;f ozG,f toH;k rjyK&/ odaYk omf rdrbd 0udrk l Ekid if t
H wGuf 'dik ;f ozG,f pmtkyfrS aumufEkwfazmfjyonf/]
toHk;jyK&rnf/ EkdifiHtay: tompHorm;tjzpf r&yfwnfbJ rSwfcsuf/ ]]NAw
d o
d QEikd if aH &;avmuwGif tESpf 30 eD;yg; usiv
f nfchJ
temcHorm;tjzpf &yfwnf&rnf/ EkdifiHhtusKd;ESifh rdrdtwåtusKd; onhf avmhpfcsufpwm;zD;vf'fu ¤if;\om; ygvDreftrwf zdvpf
,SOfvmvQif EkdifiHhtusKd;udk OD;pm;ay;&rnf/ rdrdudk,frdrd EkdifiHESifh pwef;[kwf}} xHa&;onhf urÇmausmfay;pmrsm;ukd 1774 ckESpfwGif
vlrsKd;\ udk,fpm;jyKyk*¾dKvftjzpf cH,lxm;&rnf/ rdrdonf EkdifiHESifh pmtkyftjzpf xkwfa0cJhygonf/ ,if;pmtkyfukd q&mjroef;wihfu
vlrsK;d udk aumif;usK;d jyK&efEiS hf tepfemcH&ef[al om wm0efEpS &f yfjzifh ]]vlav;okdYay;pmrsm;}} trnfjzihf bmomjyefqdkcJhNyD; aMu;rHk
vlYavmuodkYa&muf&Sdvmjcif;jzpfonf[k cH,lxm;&rnf/ owif;pmwGif jyefvnfazmfjyxm;ygonf/
18 pmaya&csrf;pif pmpOf pmaya&csr;f pif pmpOf 7

vl&,fvjYdk zpfNy;D t&G,af &mufvmwmeJY vli,fawG yxrqH;k EkdifiH\tm;udkNydKuGJapaom oabmxm;ESifh tjyKtrlrsm;


vdkcsifawmifhwwJht&mu aysmf&TifrIyJ/ 'gayrJh aysmf&TifrIqdkwm EdkifiH\tm;udk NydKuGJapaomoabmxm;ESifh tjyKtrl
bmvJvaYkd r;&if a,mif0g;0g; orm;½d;k ust"dymÜ ,feYJ em;vnfMuw,f/ rsm;&S d o nf / ,if ; wd k Y r S m rif ; om;BuD ; rvk y f & vQif ywf r BuD ;
aysm&f iT rf uI kd &Smawmhr,fq&kd if rdr&d UJ tBuKd u?f rdr&d UJ 0goemudk yxr xdk;azmufypfjcif;? rpm;&onfhtrJ oJESifhyufjcif;? yGJvSefYwkef;
qef;ppfMunfh&r,f/ zsm0ifcif;jcif;? rD;avmif&m avyifhjcif;? tarausmf axG;awmf
olrsm;awGajymwkdif; aysmf&TifrIqdkwmudk t&rf;vufcHvdkY vGrf;jcif;? igxif&m igwaumjyKvkyfjcif;? ocGwfyifu rD;wusnf
rjzpfbl;/ aysmf&TifrIudk cHpm;olqdkwJhpum;udk raumif;wJhteuf usnfjyKvkyfjcif; ponfwdkYjzpfonf/ þoabmxm;ESifhtjyKtrl
t"dymÜ ,fezYJ iG q hf &kd if t&ufaopmaomufpm;aewJo h ?l taysmt f yg; rsm;onf aumufuspfpOf;vJonf? ao;odrfonf? ,kwfnHhonf/
rdef;rvdkufpm;aewJhol? aomufaomufpm;pm; vlrif;om;qdkwJh ,if;wdkYaMumifh EkdifiHwGifxdckdufrIESpfrsKd; jzpfay:cHpm;&onf/
trsKd;rsKd;aewJholvdkY t"dyÜm,fxGufw,f/ yxrwpfrsKd;rSm jynfwGif;pnf;vHk;nDnGwfrI tiftm;NydKuGJNyD;
rif;udk azaz &Suf&SufeJY0efcH&r,fqdk&if azazi,fi,f Ekid if \
H tiftm;csnehf o YJ mG ;onf/ 'kw,d xdcu dk rf rI mS Ekid if EH iS v
hf rl sK;d udk
wke;f u aysm&f iT rf u I ckd pH m;olqw kd hJ teuft"dymÜ ,fukd tJ'v D kd trSm;rSm; oabmxm;ao;odraf om vlrsK;d ? ÓPftajrmftjrif enf;aomvlrsK;d ?
t,Gif;,Gif; em;vnfcJhrdvdkY trSm;awGawGUcJhzl;w,f/ azaz[m ½d;k om;ajzmifrh wfrrI &Sad omvlrsK;d tjzpf urÇm\ 0dik ;f 0ef;owfrw S jf cif;
yifudktm;jzifh t&ufudkrBudKufygbl;/ 'gayrJh rMumcPqkdovdk udkcH&onf/ þuJhodkYao;odrfaom oabmxm;ESifhtjyKtrludk
t&ufudk tvGeftuRHaomufrdvdkY rl;cJhwmawG&Sdw,f/ uREfkyfwdkYa&Smif&Sm;Mu&rnf/ vufcHusifhoHk;aeaom yk*¾dKvfrsKd;
aemufwpfaeYrmS aexdik rf aumif;jzpfwt hJ cgrSm tJ't D &uf &Sdyguvnf; ,if;yk*¾dKvfrsm;udk 0dkif;0ef;qefYusifMu&rnf/ tb,f
udk &GHrkef;oGm;jyefa&m/ 'gjzifh bmjzpfvdkYaomufovJvdkYar;&if tJ'D aMumifhqdkaomf ,if;yk*¾dKvfrsm;onf EkdifiH\wnfNidrfat;csrf;rIESifh
wke;f u t&ufaomufrS vlBu;D vlaumif;yDor,f? aysm&f iT rf u I kd cHpm; pnf;vHk;rIudk ysufjym;apaomaMumifhjzpfonf/
wwfwJholjzpfr,fvdkY xifcJhrdvkdYyJ/
avmif;upm;udpörSmvnf; 'Dtwdkif;yJ/ azaz ydkufqHrvdk
csiyf gbl;/ 'gaMumifyh u kd q
f t
H wGuf avmif;upm;p&m taMumif;r&Sd 2014 ckESpf? pufwifbmvxkwf ]jr0wD} r*¾Zif;rS
[2014
ygbl;/ 'gayrJh avmif;upm;wm[m vlBuD;vlaumif;wpfa,muf ausmfausmfoef; (r[m0dZÆm) a&;om;onhf ]]tod? owd?
jzpfz?Ykd aysm&f iT rf uI kd cHpm;wwfwv hJ w l pfa,mufjzpfzYkd vkt d yfwhJ tjcm; ÓPftajrmftjrifESifh owdå}} aqmif;yg;rS
t&nftcsi;f wpfcv k Ykd xifcrhJ w
d t hJ wGuf 0goemrygbJ avmif;upm; aumufEkwfazmfjyonf/]
cJzh ;l w,f/ avmif;upm;wmrS tjcm;aomaysm&f iT rf aI wGawmif owd
r&Ekid af vmufatmifb/J tESpo f ;kH q,fv;kH vH;k avmif;upm;wmeJyY J
tcsed u f ek cf w
hJ ,f/ azazhb0rSm taumif;qH;k tcsed af wGaygh/ Ny;D awmh pmtkyfpmay
azazb,f a vmuf r sm; ½l ; vd k u f o vJ q d k & if vl B uD ; vl a umif ;
wpfa,muf yDoatmifqNkd y;D qJa&;wdik ;f xGmwmrsK;d awmif vkyv
ao;w,f/ 'Dtusifhudkawmh azazrMumcifrSmyJ pGefYvTwfypf
f udk f vlYrdwfaqG
8 pmaya&csrf;pif pmpOf pmaya&csr;f pif pmpOf 17

EkdifiHBuD;om;wdkY aqmif&ef? a&Smif&ef vli,fynmay;u@


a'guw
f mcspf (xyfqift
h rsK;d om;pmayqk&) aysmf&TifrI

pm;aomufrItavhtxESifhywfoufaom tajccHOya' aysm&f iT rf [


I m vli,fv&l , G f awmfawmfrsm;rsm;u xkcaJG ewJh
orsm; rsm;jym;pGm&Sdonf/ xkdOya'orsm;onf rdrdudk tqHk; ausmufwHk;BuD;eJY wlw,f/
tjzwfay;Murnfjzpfonf/ taumif;ESit hf qd;k onf rdr\
d tjrifom vli,fawG[m &GuftzHkzHkwyfqifxm;wJh avSawGeJY tJ'D
jzpfonf/ aysmf&TifrIudk &SmzdkYc&D;xGufvmMuw,f/ 'gayrJh olwdkYrSm c&D;udk
yg;pyfxJwGif tpm&Sdvsuf pum;ajymjcif;? pm;aomtcg vrf;nTefzdkYtwGufawmh tdrfajr§mifrygvmMubl;/ avSudkaumif;pGm
toHjrnfjcif;(wjywfjywftoH)? aomufaomtcg toHjrnfjcif; yJu
h ikd zf v
Ykd nf; todÓPfr<u,f0Mubl;/ tJ'v D rkd &Sw
d t
hJ wGuf tjyef
c&D;rSm aysmf&TifrIqdkwJh ausmufwHk;BuD;ygrvmcJhbJ t&SufeJY'ku©
(w½Iwf½IwftoH)? 0g;aomtcg
a0'emudo k m &vmcJMh uw,f/ 'Dvakd jymwJt h wGuf azaz[maysm&f iT rf u I kd
arTNyD;aomtcg yg;pyfrydwfjcif;(a[mif;avmif;)?
raumif;bl;vdYk ajymaew,fvYkd rxifvu kd ef /YJ (*&dacwfu) pwd;k
t&nfudkraomufrD tyl u d k at;atmif r I w f j cif ;
tpfvdkYac:wJh Oayu©m0g'Dwpfa,mufvdk aysmf&TifrIudk tjypfqdkae
(w[l;[l;)? tcsKd & nf (bD , m
ZGef;udk yef;uefvHk;xJrS w,fvYkd rxifvu kd ef /YJ bke;f Bu;D wpfyg;vdk aysm&f iT rf I pnf;pdrcf sr;f om
t&uf) udk aomufNyD; odkYr[kwf
Ekwf,lNyD; atmufcH udk ½Iwcf saew,fvYkd rxifvu dk ef /YJ 'Doabmajymaewm r[kwb f ;l /
tpm0NyDjzpfaMumif; toHxGufí
azaz[m rif;udk tJ'Daysmf&TifrIpnf;pdrfudk &SmazGwwfatmif? cHpm;
yef;uefjym;ay: wif&onf/ avcsOfwufjcif; (a[a[toH)
wwfatmif tufyDusL;&D;,ef; wpfa,mufvdk oifjyay;aewm?
xdkodkYwif&mwGif. . . wdkYonf wkdif;jynfvlrsKd;wdkif;u
rifuh kd aysm&f iT rf aI wG trsm;Bu;D &apcsiw f ,f/ ck azazajymaewmu
tqifhtwef;jrifhonf[k r,lq
taysmfrSm;rSmpdk;vdkY ajymaewm/
Muacs/
16 pmaya&csrf;pif pmpOf pmaya&csr;f pif pmpOf 9

(C) awmfveS q f efuY siv f akd omqE´? 0g;aepOftoHrxGufap&ef EIwfcrf;ESpfckudkaphí(ydwfí)


( i ) trdcH&NyD; tjypfay;cHvdkaomqE´? 0g;jcif;? tpmudk yg;pyftjynfh (yvkwyf avmif;) rxnfjh cif;? ta&;
(p) olwpfyg;ESi, hf OS Nf yKd ií
f tm;prf;jcif;jzifh rdr\
d tpGr;f owåd wBu;D 0g;rsKjd cif;wku Yd kd rjyKvyk &f acs/ a&raomufrD yg;pyfukd vufow k f
tuefYtowfudk odvdkaomqE´? y0gESio hf wk Nf y;D rS aomuf&onf/ odrYk o S m a&cGuaf y:wGif rdryd g;pyf
(q) aysmf&TifjrL;<uvsuf a[;vm;0g;vm; vkyfvdkaomqE´? rS tpm? tqD ruse&f pfb&J rdS nf/ rdrv d ufacsmif;rsm; tpm;tpmESihf
( Z ) vlrt
I yk pf wk pfck odrYk [kwf ,Ofaus;rI tzGUJ wpfcEk iS hf ydik q
f ikd f xdawGUíayoGm;onfudk yg;pyfESifhrpkyf&acs/ vufokwfy0gESifhom
ywfoufvdkaom qE´? okwf&onf/
(ps) ,ckcsucf si;f tajzodvakd omqE´ odrYk [kwf pdwo f ufomrI pm;yGJay:wGif rdrdvufvSrf;rrDaomt&mudk xdkifcHkrSxí
cHpm;vdkaomqE´? bdef;jzL? aq;ajcmuf ponfh rl;,pf r,l&acs/ vufqifhurf;&efom awmif;yef&onf/ odkY&mwGif rdrd
aq;0g;rsm;onf pdwfoufomrIudk ½kwfjcnf;jznfhwif; vufvrS ;f rDaomt&mudv k nf; vufqifu h rf;ay;&ef olwpfyg; (npm
ay;Ekdifonf/ pm;azmf)udk rawmif;cHoifhacs/
[1980 jynhfESpf? azazmf0g&Dvxkwf OD;odkufxGef; arTNy;D aomtcg t&nfurkd aomufrD ZGe;f udk yef;uefv;kH xJ
a&;om;onfh ]]rl;,pfaq;ynmay;#Dum}} rSEkwf,lNyD; atmufcHyef;uefjym;ay:wif&onf/ xdkodkYwif&mwGif
yef;uefv;kH udik ;f \ nmbufab;wGix f m;&onf/ arTNy;D ZGe;f udk pm;yGJ
pmtkyfrS aumufEkwfazmfjyonf/]
cif;tay:odkY wkduf½dkufrcs&acs/ aomuf&eft&nfonf ylae[ef
&Syd gu ZGe;f ESichf yfí tenf;i,fjrnf;Munfh (Sip) &onf/ od&Yk mwGif
xdkodkYZGef;ESifhcsnf; qufvufNyD;raomuf&acs/
t&nfaomuf[if;ukecf geD;vQif yef;uefukd rdrb d ufr[kwf
pmayAdrmefjynfopYl mMunhw
f u
kd f bJ tjcm;bufodkYapmif;&onf/ [if;&nfcyfZGef;udkvnf; rdrdbuf
toif;0ifrsm;zdwaf c: rapmif;bJ tjcm;bufodkYapmif;í cyf,l&onf/ t&nfMunf[if;
pmayAd r mef p mMunf h w k d u f 0 if a Mu;tjzpf omref (rSefa&mif[if;)udk vufudkifudkif;ygaom yef;uefvHk;^ZvHkwdkYESifh
toif;om; wpfOD;vQif 0ifaMu; 1000d^-? ESpfpOfaMu; 500d^- ay;xm;ygu vufudkifudkudkifí yef;uefvkdufaomufEkdifonf/
? txl; toif;om; wpfOD;vQif 0ifaMu; 2000d^-? ESpfpOfaMu; ZGe;f cGuu f kd yg;pyfxrJ xnf&h acs/ ZGe;f cGu\ f ab;wku d rf S [if;&nfukd
1000d^- owfrw S xf m;ygonf/ omreftoif;om; wpfO;D vQif aomuf&onf/ ZGe;f udk [if;&nfaomufyef;uefjym; (Soup Plate)
xJxnfhEdkifNyD; yef;uefvHk; (Cup) ESifh ZvHk (Bowl) xJodkY rxnfh
pmtkyw f pftyk f udk (7) &uf tcrJh iSm;&rf;Ekid o f nf/ txl;toif;
&acs/
om;wpfO;D vQif pmtkyf (2)tkyu f dk (10)&uf tcrJih mS ;&rf;Ekid Nf y;D
2009 ckESpf? arvxkwf a'gufwmcspf (xyfqifhtrsKd;om;
[2009
taMumif;trsdK;rsdK;aMumifh rtyfEdkifygu &ufxyfwkd; &efwpf
pmayqk&) a&;om;onfh ]vlrIqufqHa&;qdkif&m
BudrfcGifhjyKay;ygonf/
urÇmhxHk;wrf;pOfvmrsm;} pmtkyfrS aumufEkwfazmfjyonf/]
10 pmaya&csrf;pif pmpOf pmaya&csr;f pif pmpOf 15

ausmif;om;vli,f vlrr,frsm;onf
eDwdaMu;rHkESifh avmueDwd ajrwGiaf umif;pGm tjrpfrpGaJ o;aom
ysK;d yifi,frsm;ESihf wlvo
S nf/
iGm;iGm;pGifhpGifh yGifhzl;a0qma&;twGuf . . .

armifvGif&nf (0dZÆm odyÜH) tzsurf sm;aMumifh ysupf ;D vG,wf wfonf/ vlvm;ajrmufa&;twGuf


ajrMoZmauR;? aygif;oif? a&avmif;um jyKpyk sK;d axmifay;&ef vdt
k yf
ygonf/
,if;odkYrSr[kwfvQif ausmif;om;oli,f vlrr,frsm;tm;
rl;,pfaq;0g;oHk;pGJrdatmif ywf0ef;usifrSwGef;tm;rsm;? pdwfydkif;
qdkif&m wGef;tm;rsm;u wGef;ydkYavawmhrnf/ ,if;wGef;tm;rsm;rSm
t"du tm;jzifh (1)yk*¾dKvfa&;y#dyu©rsm;? (2) aq;aMumfjimrsm;?
(3) pD;yGm;a&; acgif;yHkjzwfrIrsm;wdkYjzpfygonf/
yk*¾dKvfa&; y#dyu©rsm;
tusKd;pD;yGm;udk jyKwwfaom olpdrf;onf aqGrsKd;rnf\/ q,fausmo f uf umvydik ;f wGif rdrt d wGi;f pdw"f mwftae
tusKd;pD;yGm;udk rjyKwwfaom aqGrsKd;onf olpdrf;rnf\/ tem usyfrIrS yk*¾dKvfa&;y#dyu©rsm;onf t&G,fa&mufrI\ vdifpdwf?
a&m*gonf (rdrd)udk,fü jzpfygvsuf tusKd;pD;yGm;udk rjyKwwf? vGwfvyfvdkrI? r[kwfrcH vkyfjyvdkrIwkdYESifh axG;a&m,SufwifjyKum
jzpfay:vm&onf/ ,if; y#dyu©rsm;onf q,fausmfoufwkdYtm;
aq;0g;onf awmüjzpfygvsuf tusKd;pD;yGm;udkjyKwwf\/
ab;ywf0ef;usif vlaerItodkif;tzGJUu tH0ifcGifusqufqHvm
rsufuG,fü *kPfaus;Zl;udkacszsufvsuf rsufarSmufürl atmif twif;t"r®wGef;xdk;qGJiifrIaMumifh jzpfay:vm&onf/
csKdompGmajymqdkwwfaom rdwfaqGudk tqdyftdk;üxnfhxm;aom yk*¾dKvfa&;y#dyu©rsm;apaom taMumif;&if;rsm;wGif
ysm;&nfudk a&SmifMuOfouJhodkY a&SmifMuOf&m\/ atmufygtaMumif;tcsufrsm;vnf; yg0ifygonf/
(u) wpfO;D ESiw
hf pfO;D ,SONf yKd iaf qmif&u
G &f mü ½H;I edrrhf nfukd pd;k &drf
&pdwf?
[1992 ckESpf? Mo*kwfvxkwf armifvGif&nf (0dZÆm odyÜH)
(c) qefYusifbufvdifESifh aygif;oif;a&; udpötwGuf pdk;&drf
a&;om; jyKpkonfh ]eDwdaMu;rHkESifhavmueDwd}pmtkyfrS pdwf?
aumufEkwf azmfjyonf/] (*) pdwfa0'em odkYr[kwf pdwfaxGjym;rIjzpfvmrnfudk pdk;&drf
pdwf?
14 pmaya&csrf;pif pmpOf pmaya&csr;f pif pmpOf 11

rl;,pfaq;0g;pGJapaom
taMumif;&if;rsm;
aus;Zl;w&m;
vSordef

OD;odu
k x
f eG ;f

rl;,pfaq;0g;rsm;u q,fausmfoufwdkYtm; tb,fh


aMumifh qGJaqmifEkdifpGrf;&Sd&oenf;/ xkdar;cGef;udk ajzqdkEkdif&efrSm
yxrOD;pGm q,fausmo f ufw\ Ykd oabmobm0udk avhvmMunf&h ef
vl\obm0trsK;d rsK;d teuf uREyfk w f o Ykd nf aus;Zl;odwwf
vdktyfygonf/ q,fausmfoufwdkY\oabm obm0jzpfaom rdrd
olESifh aus;Zl;uef;wwfolwdkYudk awGU&Sd&vdrfhrnf/ vlwpfa,mufudk
ud,k rf rd d pdw0f ifpm;rI vGeu
f jJ cif;? aomu? Asmyg'? aMumifMh urIaygrsm;
ulnrD pcJNh y;D vQif xkv
d x
Yl rH S aus;Zl;odjcif;ESihf aus;Zl;uef;jcif;ESprf sK;d
jcif;? vdifpdwf zGHUNzdK;jcif;wkdYonf aq;0g;pGJrIjzpfaponfh taMumif;
wGif wpfrsKd;rsKd;&&Sd&vdrfhrnfjzpf\/ trSwfrxifaejcif;[laom
&if;rsm; jzpfonf/ þt&G,0f ifvrl rnfrsm;onf todtrSwjf yK cHvkd
wwd,Mum;ae oabmxm;&SEd idk af omfvnf; jywfom;pGm pOf;pm;vQif
aompdwf? aocsmayguf atmifjrifvdkpdwfrsm; pGJNrJ&ifhoefaeonfh
tarSmifESifhtvif; ESpfrsKd;om&Sd\/ rarSmifvQif vif;í? rvif;vQif
tavsmuf taygif;toif;rsm;\ txiftjrifBu;D jcif;udk cH,v l &kd m
arSmifavrnf/
rS 0ifh0ifh<um;<um;yif rl;,pfaq;0g;\om;aumifrsm;tjzpfokdY
aus;Zl;uef;aomvlonf aus;Zl;&Sad omaMumifyh if uef;Ekid f
tvG,fESifh a&muf&awmhonf/
jcif;jzpf\/ aus;Zl;r&Scd v hJ Qif aus;Zl;uef;p&mvnf; &Srd nfr[kwaf cs/
ausmif;om;vli,f vlrrnfrsm;onf ajrwGifaumif;pGm
xdkaMumifh aus;Zl;jyKrdNyD;aemuf aus;Zl;twHkYtjyefudkom
tjrpfrpGJao;aom ysKd;yifi,frsm;ESifh wlvSonf/ iGm;iGm;pGifhpGifh
arQmfaerdvQif arm½Hkom&Sdvdrfhrnf/ aus;Zl;wHkYjyefrI&EkdifouJhodkY
yGizhf ;l a0qma&;twGuf tcsed , f t
l m;iifzUHG NzKd ;&aom t&G,jf zpfonf/
aus;Zl;uef;rIvnf; &Ekdif\/
&moDOwk? rdk;'Pf? av'Pf? aygif;jruf'Pfwnf;[laom 0ef;usif
12 pmaya&csrf;pif pmpOf pmaya&csr;f pif pmpOf 13

ywf0ef;usifESifh qufoG,f&mü aus;Zl;wHkYjyefjcif; wpfck


wnf;udo k m arQmrf eS ;f jcif; rjyKoifah y/ uef;csiv f Qivf nf; uef;rnf
udkyg xnfhwGuf&rnfjzpf\/
bmoma&;tm;jzifq h &kd vQif vSLwef;avorQrmS um; tjcm;
twkHYtjyeftusKd;udk rarQmfbJ edAÁmeypöa,m[k edAÁmeftvdkYiSm
taxmuftyHhjzpfap&efom oabmxm;oifhaMumif; oGefoifqHk;r
avonf/
tcsKUd aomvlrsm;onf ykxZk Ofvo l m;rsm;jzpfonft h avsmuf
wpfpw kH pfa,mufu aus;Zl;uef;vQif aerxd? xdik rf omjzpfí a'go
tjrufxGufwwfMu\/
þodYk pdwx f m;uGuaf omaMumifh rlvxm;&Scd ahJ om apwem
vnf;ysuí f a0'emjzpf&avonf/ pifppftm;jzifu h m; ulnaD vNy;D
rdrdonf aus;Zl;wHkYjyefjcif;udk rarQmfvifhaomfvnf; ulnD
onfudk jyefvnf0rf;enf;aemifw&í ae&efrvdkacs/
csdefwGif rarQmfjcif;omjzpfí tBudrfBudrf ulnDavwdkif; wHkYjyef
xdkokdY aus;Zl;uef;olrsKd;ukd aemufwpfBudrf &ifrem&av
axmufxm;rIr&Sdjcif;udkum; onf;cHEkdifrnf r[kwfacs/
atmif wwfEkdiforQ a&SmifcGm&efomjzpf\/ vlYavmu&Sd vlaygif;
rdru
d n
l o D rQ xyfwx l yfrQ r[kwaf pumrl wpfzufom;\
rsm;pGmteuf aygif;oif;xdawGU&wdkif; qufvufqufqHoifholESifh
apwemwHkYjyefjcif;udkum; wefzdk;xm;csifwwfavonf/ aus;Zl;
wpfcgESifhyif tquftqHjzwfoifhonfudk tawGUtBuHKt&
odwwfonf[laom trSwftom;vu©PmudkrQ jrifawGU&vQif
a&G;cs,f&rnfomjzpf\/ xdktawGUtBuHKt& ESpfBudrfxyfqifhí
auseyfEkdif\/
&ifremap&ef tquftqHjzwfoifh? rjzwfoifh qHk;jzwf&ayrnf/
olwpfyg;\ aus;Zl;udk odwwfjcif;onf 0efav;aom
olawmfpifwu Ykd m; rnfoYl tvkyfr[kwfacs/ okdY&mwGif vlwpfzufom;udk wdrf;nGwfap&mü
uREkfyfwdkYudk,fwkdif udrk Q arwåmrysub f EJ iS hf qufvuf rsm;pGmxufjrufxad &muf\/ vlwo Ykd nf aus;Zl;odwwfaom vlrsK;d
aus;Zl;odwwfygrSvnf; qufqu H nl oD ifo
h nf[k tBuaH y; udok m arwåmxm;í cifrifMurnfjzpf\/ uREyfk w f uYkd ,
kd w
f idk f aus;Zl;
tjcm;vlrsm;u &rnf j zpf y gaomf v nf ; avmuD odwwfygrSvnf; tjcm;vlrsm;u uREkfyfwdkYtay: cifrifrIarwåm
om;rsm;twG u f u m; ES p f B ud r f xm;Muayvdrfhrnfjzpf\/
uREkfyfwdkYtay:
quf í &if e mjcif ; r&S d & atmif
cifrifrIarwåm [1969 ckESpf? atmufwdkbmvxkwf vSordefa&;om;onfh
aus;Zl;uef;wwfou l kd jzwfawmuf
xm;Muayvdrfhrnf a&Smif&Sm;oifhonf[k tBuHay; ]]avmuywf0ef;usifudk tEkdif,lenf;}} pmtkyfrS
jzpf\. . . &rnf jzpf\/ aumufEkwfazmfjyonf/]
12 pmaya&csrf;pif pmpOf pmaya&csr;f pif pmpOf 13

ywf0ef;usifESifh qufoG,f&mü aus;Zl;wHkYjyefjcif; wpfck


wnf;udo k m arQmrf eS ;f jcif; rjyKoifah y/ uef;csiv f Qivf nf; uef;rnf
udkyg xnfhwGuf&rnfjzpf\/
bmoma&;tm;jzifq h &kd vQif vSLwef;avorQrmS um; tjcm;
twkHYtjyeftusKd;udk rarQmfbJ edAÁmeypöa,m[k edAÁmeftvdkYiSm
taxmuftyHhjzpfap&efom oabmxm;oifhaMumif; oGefoifqHk;r
avonf/
tcsKUd aomvlrsm;onf ykxZk Ofvo l m;rsm;jzpfonft h avsmuf
wpfpw kH pfa,mufu aus;Zl;uef;vQif aerxd? xdik rf omjzpfí a'go
tjrufxGufwwfMu\/
þodYk pdwx f m;uGuaf omaMumifh rlvxm;&Scd ahJ om apwem
vnf;ysuí f a0'emjzpf&avonf/ pifppftm;jzifu h m; ulnaD vNy;D
rdrdonf aus;Zl;wHkYjyefjcif;udk rarQmfvifhaomfvnf; ulnD
onfudk jyefvnf0rf;enf;aemifw&í ae&efrvdkacs/
csdefwGif rarQmfjcif;omjzpfí tBudrfBudrf ulnDavwdkif; wHkYjyef
xdkokdY aus;Zl;uef;olrsKd;ukd aemufwpfBudrf &ifrem&av
axmufxm;rIr&Sdjcif;udkum; onf;cHEkdifrnf r[kwfacs/
atmif wwfEkdiforQ a&SmifcGm&efomjzpf\/ vlYavmu&Sd vlaygif;
rdru
d n
l o D rQ xyfwx l yfrQ r[kwaf pumrl wpfzufom;\
rsm;pGmteuf aygif;oif;xdawGU&wdkif; qufvufqufqHoifholESifh
apwemwHkYjyefjcif;udkum; wefzdk;xm;csifwwfavonf/ aus;Zl;
wpfcgESifhyif tquftqHjzwfoifhonfudk tawGUtBuHKt&
odwwfonf[laom trSwftom;vu©PmudkrQ jrifawGU&vQif
a&G;cs,f&rnfomjzpf\/ xdktawGUtBuHKt& ESpfBudrfxyfqifhí
auseyfEkdif\/
&ifremap&ef tquftqHjzwfoifh? rjzwfoifh qHk;jzwf&ayrnf/
olwpfyg;\ aus;Zl;udk odwwfjcif;onf 0efav;aom
olawmfpifwu Ykd m; rnfoYl tvkyfr[kwfacs/ okdY&mwGif vlwpfzufom;udk wdrf;nGwfap&mü
uREkfyfwdkYudk,fwkdif udrk Q arwåmrysub f EJ iS hf qufvuf rsm;pGmxufjrufxad &muf\/ vlwo Ykd nf aus;Zl;odwwfaom vlrsK;d
aus;Zl;odwwfygrSvnf; qufqu H nl oD ifo
h nf[k tBuaH y; udok m arwåmxm;í cifrifMurnfjzpf\/ uREyfk w f uYkd ,
kd w
f idk f aus;Zl;
tjcm;vlrsm;u &rnf j zpf y gaomf v nf ; avmuD odwwfygrSvnf; tjcm;vlrsm;u uREkfyfwdkYtay: cifrifrIarwåm
om;rsm;twG u f u m; ES p f B ud r f xm;Muayvdrfhrnfjzpf\/
uREkfyfwdkYtay:
quf í &if e mjcif ; r&S d & atmif
cifrifrIarwåm [1969 ckESpf? atmufwdkbmvxkwf vSordefa&;om;onfh
aus;Zl;uef;wwfou l kd jzwfawmuf
xm;Muayvdrfhrnf a&Smif&Sm;oifhonf[k tBuHay; ]]avmuywf0ef;usifudk tEkdif,lenf;}} pmtkyfrS
jzpf\. . . &rnf jzpf\/ aumufEkwfazmfjyonf/]
14 pmaya&csrf;pif pmpOf pmaya&csr;f pif pmpOf 11

rl;,pfaq;0g;pGJapaom
taMumif;&if;rsm;
aus;Zl;w&m;
vSordef

OD;odu
k x
f eG ;f

rl;,pfaq;0g;rsm;u q,fausmfoufwdkYtm; tb,fh


aMumifh qGJaqmifEkdifpGrf;&Sd&oenf;/ xkdar;cGef;udk ajzqdkEkdif&efrSm
yxrOD;pGm q,fausmo f ufw\ Ykd oabmobm0udk avhvmMunf&h ef
vl\obm0trsK;d rsK;d teuf uREyfk w f o Ykd nf aus;Zl;odwwf
vdktyfygonf/ q,fausmfoufwdkY\oabm obm0jzpfaom rdrd
olESifh aus;Zl;uef;wwfolwdkYudk awGU&Sd&vdrfhrnf/ vlwpfa,mufudk
ud,k rf rd d pdw0f ifpm;rI vGeu
f jJ cif;? aomu? Asmyg'? aMumifMh urIaygrsm;
ulnrD pcJNh y;D vQif xkv
d x
Yl rH S aus;Zl;odjcif;ESihf aus;Zl;uef;jcif;ESprf sK;d
jcif;? vdifpdwf zGHUNzdK;jcif;wkdYonf aq;0g;pGJrIjzpfaponfh taMumif;
wGif wpfrsKd;rsKd;&&Sd&vdrfhrnfjzpf\/ trSwfrxifaejcif;[laom
&if;rsm; jzpfonf/ þt&G,0f ifvrl rnfrsm;onf todtrSwjf yK cHvkd
wwd,Mum;ae oabmxm;&SEd idk af omfvnf; jywfom;pGm pOf;pm;vQif
aompdwf? aocsmayguf atmifjrifvdkpdwfrsm; pGJNrJ&ifhoefaeonfh
tarSmifESifhtvif; ESpfrsKd;om&Sd\/ rarSmifvQif vif;í? rvif;vQif
tavsmuf taygif;toif;rsm;\ txiftjrifBu;D jcif;udk cH,v l &kd m
arSmifavrnf/
rS 0ifh0ifh<um;<um;yif rl;,pfaq;0g;\om;aumifrsm;tjzpfokdY
aus;Zl;uef;aomvlonf aus;Zl;&Sad omaMumifyh if uef;Ekid f
tvG,fESifh a&muf&awmhonf/
jcif;jzpf\/ aus;Zl;r&Scd v hJ Qif aus;Zl;uef;p&mvnf; &Srd nfr[kwaf cs/
ausmif;om;vli,f vlrrnfrsm;onf ajrwGifaumif;pGm
xdkaMumifh aus;Zl;jyKrdNyD;aemuf aus;Zl;twHkYtjyefudkom
tjrpfrpGJao;aom ysKd;yifi,frsm;ESifh wlvSonf/ iGm;iGm;pGifhpGifh
arQmfaerdvQif arm½Hkom&Sdvdrfhrnf/ aus;Zl;wHkYjyefrI&EkdifouJhodkY
yGizhf ;l a0qma&;twGuf tcsed , f t
l m;iifzUHG NzKd ;&aom t&G,jf zpfonf/
aus;Zl;uef;rIvnf; &Ekdif\/
&moDOwk? rdk;'Pf? av'Pf? aygif;jruf'Pfwnf;[laom 0ef;usif
10 pmaya&csrf;pif pmpOf pmaya&csr;f pif pmpOf 15

ausmif;om;vli,f vlrr,frsm;onf
eDwdaMu;rHkESifh avmueDwd ajrwGiaf umif;pGm tjrpfrpGaJ o;aom
ysK;d yifi,frsm;ESihf wlvo
S nf/
iGm;iGm;pGifhpGifh yGifhzl;a0qma&;twGuf . . .

armifvGif&nf (0dZÆm odyÜH) tzsurf sm;aMumifh ysupf ;D vG,wf wfonf/ vlvm;ajrmufa&;twGuf


ajrMoZmauR;? aygif;oif? a&avmif;um jyKpyk sK;d axmifay;&ef vdt
k yf
ygonf/
,if;odkYrSr[kwfvQif ausmif;om;oli,f vlrr,frsm;tm;
rl;,pfaq;0g;oHk;pGJrdatmif ywf0ef;usifrSwGef;tm;rsm;? pdwfydkif;
qdkif&m wGef;tm;rsm;u wGef;ydkYavawmhrnf/ ,if;wGef;tm;rsm;rSm
t"du tm;jzifh (1)yk*¾dKvfa&;y#dyu©rsm;? (2) aq;aMumfjimrsm;?
(3) pD;yGm;a&; acgif;yHkjzwfrIrsm;wdkYjzpfygonf/
yk*¾dKvfa&; y#dyu©rsm;
tusKd;pD;yGm;udk jyKwwfaom olpdrf;onf aqGrsKd;rnf\/ q,fausmo f uf umvydik ;f wGif rdrt d wGi;f pdw"f mwftae
tusKd;pD;yGm;udk rjyKwwfaom aqGrsKd;onf olpdrf;rnf\/ tem usyfrIrS yk*¾dKvfa&;y#dyu©rsm;onf t&G,fa&mufrI\ vdifpdwf?
a&m*gonf (rdrd)udk,fü jzpfygvsuf tusKd;pD;yGm;udk rjyKwwf? vGwfvyfvdkrI? r[kwfrcH vkyfjyvdkrIwkdYESifh axG;a&m,SufwifjyKum
jzpfay:vm&onf/ ,if; y#dyu©rsm;onf q,fausmfoufwkdYtm;
aq;0g;onf awmüjzpfygvsuf tusKd;pD;yGm;udkjyKwwf\/
ab;ywf0ef;usif vlaerItodkif;tzGJUu tH0ifcGifusqufqHvm
rsufuG,fü *kPfaus;Zl;udkacszsufvsuf rsufarSmufürl atmif twif;t"r®wGef;xdk;qGJiifrIaMumifh jzpfay:vm&onf/
csKdompGmajymqdkwwfaom rdwfaqGudk tqdyftdk;üxnfhxm;aom yk*¾dKvfa&;y#dyu©rsm;apaom taMumif;&if;rsm;wGif
ysm;&nfudk a&SmifMuOfouJhodkY a&SmifMuOf&m\/ atmufygtaMumif;tcsufrsm;vnf; yg0ifygonf/
(u) wpfO;D ESiw
hf pfO;D ,SONf yKd iaf qmif&u
G &f mü ½H;I edrrhf nfukd pd;k &drf
&pdwf?
[1992 ckESpf? Mo*kwfvxkwf armifvGif&nf (0dZÆm odyÜH)
(c) qefYusifbufvdifESifh aygif;oif;a&; udpötwGuf pdk;&drf
a&;om; jyKpkonfh ]eDwdaMu;rHkESifhavmueDwd}pmtkyfrS pdwf?
aumufEkwf azmfjyonf/] (*) pdwfa0'em odkYr[kwf pdwfaxGjym;rIjzpfvmrnfudk pdk;&drf
pdwf?
16 pmaya&csrf;pif pmpOf pmaya&csr;f pif pmpOf 9

(C) awmfveS q f efuY siv f akd omqE´? 0g;aepOftoHrxGufap&ef EIwfcrf;ESpfckudkaphí(ydwfí)


( i ) trdcH&NyD; tjypfay;cHvdkaomqE´? 0g;jcif;? tpmudk yg;pyftjynfh (yvkwyf avmif;) rxnfjh cif;? ta&;
(p) olwpfyg;ESi, hf OS Nf yKd ií
f tm;prf;jcif;jzifh rdr\
d tpGr;f owåd wBu;D 0g;rsKjd cif;wku Yd kd rjyKvyk &f acs/ a&raomufrD yg;pyfukd vufow k f
tuefYtowfudk odvdkaomqE´? y0gESio hf wk Nf y;D rS aomuf&onf/ odrYk o S m a&cGuaf y:wGif rdryd g;pyf
(q) aysmf&TifjrL;<uvsuf a[;vm;0g;vm; vkyfvdkaomqE´? rS tpm? tqD ruse&f pfb&J rdS nf/ rdrv d ufacsmif;rsm; tpm;tpmESihf
( Z ) vlrt
I yk pf wk pfck odrYk [kwf ,Ofaus;rI tzGUJ wpfcEk iS hf ydik q
f ikd f xdawGUíayoGm;onfudk yg;pyfESifhrpkyf&acs/ vufokwfy0gESifhom
ywfoufvdkaom qE´? okwf&onf/
(ps) ,ckcsucf si;f tajzodvakd omqE´ odrYk [kwf pdwo f ufomrI pm;yGJay:wGif rdrdvufvSrf;rrDaomt&mudk xdkifcHkrSxí
cHpm;vdkaomqE´? bdef;jzL? aq;ajcmuf ponfh rl;,pf r,l&acs/ vufqifhurf;&efom awmif;yef&onf/ odkY&mwGif rdrd
aq;0g;rsm;onf pdwfoufomrIudk ½kwfjcnf;jznfhwif; vufvrS ;f rDaomt&mudv k nf; vufqifu h rf;ay;&ef olwpfyg; (npm
ay;Ekdifonf/ pm;azmf)udk rawmif;cHoifhacs/
[1980 jynhfESpf? azazmf0g&Dvxkwf OD;odkufxGef; arTNy;D aomtcg t&nfurkd aomufrD ZGe;f udk yef;uefv;kH xJ
a&;om;onfh ]]rl;,pfaq;ynmay;#Dum}} rSEkwf,lNyD; atmufcHyef;uefjym;ay:wif&onf/ xdkodkYwif&mwGif
yef;uefv;kH udik ;f \ nmbufab;wGix f m;&onf/ arTNy;D ZGe;f udk pm;yGJ
pmtkyfrS aumufEkwfazmfjyonf/]
cif;tay:odkY wkduf½dkufrcs&acs/ aomuf&eft&nfonf ylae[ef
&Syd gu ZGe;f ESichf yfí tenf;i,fjrnf;Munfh (Sip) &onf/ od&Yk mwGif
xdkodkYZGef;ESifhcsnf; qufvufNyD;raomuf&acs/
t&nfaomuf[if;ukecf geD;vQif yef;uefukd rdrb d ufr[kwf
pmayAdrmefjynfopYl mMunhw
f u
kd f bJ tjcm;bufodkYapmif;&onf/ [if;&nfcyfZGef;udkvnf; rdrdbuf
toif;0ifrsm;zdwaf c: rapmif;bJ tjcm;bufodkYapmif;í cyf,l&onf/ t&nfMunf[if;
pmayAd r mef p mMunf h w k d u f 0 if a Mu;tjzpf omref (rSefa&mif[if;)udk vufudkifudkif;ygaom yef;uefvHk;^ZvHkwdkYESifh
toif;om; wpfOD;vQif 0ifaMu; 1000d^-? ESpfpOfaMu; 500d^- ay;xm;ygu vufudkifudkudkifí yef;uefvkdufaomufEkdifonf/
? txl; toif;om; wpfOD;vQif 0ifaMu; 2000d^-? ESpfpOfaMu; ZGe;f cGuu f kd yg;pyfxrJ xnf&h acs/ ZGe;f cGu\ f ab;wku d rf S [if;&nfukd
1000d^- owfrw S xf m;ygonf/ omreftoif;om; wpfO;D vQif aomuf&onf/ ZGe;f udk [if;&nfaomufyef;uefjym; (Soup Plate)
xJxnfhEdkifNyD; yef;uefvHk; (Cup) ESifh ZvHk (Bowl) xJodkY rxnfh
pmtkyw f pftyk f udk (7) &uf tcrJh iSm;&rf;Ekid o f nf/ txl;toif;
&acs/
om;wpfO;D vQif pmtkyf (2)tkyu f dk (10)&uf tcrJih mS ;&rf;Ekid Nf y;D
2009 ckESpf? arvxkwf a'gufwmcspf (xyfqifhtrsKd;om;
[2009
taMumif;trsdK;rsdK;aMumifh rtyfEdkifygu &ufxyfwkd; &efwpf
pmayqk&) a&;om;onfh ]vlrIqufqHa&;qdkif&m
BudrfcGifhjyKay;ygonf/
urÇmhxHk;wrf;pOfvmrsm;} pmtkyfrS aumufEkwfazmfjyonf/]
8 pmaya&csrf;pif pmpOf pmaya&csr;f pif pmpOf 17

EkdifiHBuD;om;wdkY aqmif&ef? a&Smif&ef vli,fynmay;u@


a'guw
f mcspf (xyfqift
h rsK;d om;pmayqk&) aysmf&TifrI

pm;aomufrItavhtxESifhywfoufaom tajccHOya' aysm&f iT rf [


I m vli,fv&l , G f awmfawmfrsm;rsm;u xkcaJG ewJh
orsm; rsm;jym;pGm&Sdonf/ xkdOya'orsm;onf rdrdudk tqHk; ausmufwHk;BuD;eJY wlw,f/
tjzwfay;Murnfjzpfonf/ taumif;ESit hf qd;k onf rdr\
d tjrifom vli,fawG[m &GuftzHkzHkwyfqifxm;wJh avSawGeJY tJ'D
jzpfonf/ aysmf&TifrIudk &SmzdkYc&D;xGufvmMuw,f/ 'gayrJh olwdkYrSm c&D;udk
yg;pyfxJwGif tpm&Sdvsuf pum;ajymjcif;? pm;aomtcg vrf;nTefzdkYtwGufawmh tdrfajr§mifrygvmMubl;/ avSudkaumif;pGm
toHjrnfjcif;(wjywfjywftoH)? aomufaomtcg toHjrnfjcif; yJu
h ikd zf v
Ykd nf; todÓPfr<u,f0Mubl;/ tJ'v D rkd &Sw
d t
hJ wGuf tjyef
c&D;rSm aysmf&TifrIqdkwJh ausmufwHk;BuD;ygrvmcJhbJ t&SufeJY'ku©
(w½Iwf½IwftoH)? 0g;aomtcg
a0'emudo k m &vmcJMh uw,f/ 'Dvakd jymwJt h wGuf azaz[maysm&f iT rf u I kd
arTNyD;aomtcg yg;pyfrydwfjcif;(a[mif;avmif;)?
raumif;bl;vdYk ajymaew,fvYkd rxifvu kd ef /YJ (*&dacwfu) pwd;k
t&nfudkraomufrD tyl u d k at;atmif r I w f j cif ;
tpfvdkYac:wJh Oayu©m0g'Dwpfa,mufvdk aysmf&TifrIudk tjypfqdkae
(w[l;[l;)? tcsKd & nf (bD , m
ZGef;udk yef;uefvHk;xJrS w,fvYkd rxifvu kd ef /YJ bke;f Bu;D wpfyg;vdk aysm&f iT rf I pnf;pdrcf sr;f om
t&uf) udk aomufNyD; odkYr[kwf
Ekwf,lNyD; atmufcH udk ½Iwcf saew,fvYkd rxifvu dk ef /YJ 'Doabmajymaewm r[kwb f ;l /
tpm0NyDjzpfaMumif; toHxGufí
azaz[m rif;udk tJ'Daysmf&TifrIpnf;pdrfudk &SmazGwwfatmif? cHpm;
yef;uefjym;ay: wif&onf/ avcsOfwufjcif; (a[a[toH)
wwfatmif tufyDusL;&D;,ef; wpfa,mufvdk oifjyay;aewm?
xdkodkYwif&mwGif. . . wdkYonf wkdif;jynfvlrsKd;wdkif;u
rifuh kd aysm&f iT rf aI wG trsm;Bu;D &apcsiw f ,f/ ck azazajymaewmu
tqifhtwef;jrifhonf[k r,lq
taysmfrSm;rSmpdk;vdkY ajymaewm/
Muacs/
18 pmaya&csrf;pif pmpOf pmaya&csr;f pif pmpOf 7

vl&,fvjYdk zpfNy;D t&G,af &mufvmwmeJY vli,fawG yxrqH;k EkdifiH\tm;udkNydKuGJapaom oabmxm;ESifh tjyKtrlrsm;


vdkcsifawmifhwwJht&mu aysmf&TifrIyJ/ 'gayrJh aysmf&TifrIqdkwm EdkifiH\tm;udk NydKuGJapaomoabmxm;ESifh tjyKtrl
bmvJvaYkd r;&if a,mif0g;0g; orm;½d;k ust"dymÜ ,feYJ em;vnfMuw,f/ rsm;&S d o nf / ,if ; wd k Y r S m rif ; om;BuD ; rvk y f & vQif ywf r BuD ;
aysm&f iT rf uI kd &Smawmhr,fq&kd if rdr&d UJ tBuKd u?f rdr&d UJ 0goemudk yxr xdk;azmufypfjcif;? rpm;&onfhtrJ oJESifhyufjcif;? yGJvSefYwkef;
qef;ppfMunfh&r,f/ zsm0ifcif;jcif;? rD;avmif&m avyifhjcif;? tarausmf axG;awmf
olrsm;awGajymwkdif; aysmf&TifrIqdkwmudk t&rf;vufcHvdkY vGrf;jcif;? igxif&m igwaumjyKvkyfjcif;? ocGwfyifu rD;wusnf
rjzpfbl;/ aysmf&TifrIudk cHpm;olqdkwJhpum;udk raumif;wJhteuf usnfjyKvkyfjcif; ponfwdkYjzpfonf/ þoabmxm;ESifhtjyKtrl
t"dymÜ ,fezYJ iG q hf &kd if t&ufaopmaomufpm;aewJo h ?l taysmt f yg; rsm;onf aumufuspfpOf;vJonf? ao;odrfonf? ,kwfnHhonf/
rdef;rvdkufpm;aewJhol? aomufaomufpm;pm; vlrif;om;qdkwJh ,if;wdkYaMumifh EkdifiHwGifxdckdufrIESpfrsKd; jzpfay:cHpm;&onf/
trsKd;rsKd;aewJholvdkY t"dyÜm,fxGufw,f/ yxrwpfrsKd;rSm jynfwGif;pnf;vHk;nDnGwfrI tiftm;NydKuGJNyD;
rif;udk azaz &Suf&SufeJY0efcH&r,fqdk&if azazi,fi,f Ekid if \
H tiftm;csnehf o YJ mG ;onf/ 'kw,d xdcu dk rf rI mS Ekid if EH iS v
hf rl sK;d udk
wke;f u aysm&f iT rf u I ckd pH m;olqw kd hJ teuft"dymÜ ,fukd tJ'v D kd trSm;rSm; oabmxm;ao;odraf om vlrsK;d ? ÓPftajrmftjrif enf;aomvlrsK;d ?
t,Gif;,Gif; em;vnfcJhrdvdkY trSm;awGawGUcJhzl;w,f/ azaz[m ½d;k om;ajzmifrh wfrrI &Sad omvlrsK;d tjzpf urÇm\ 0dik ;f 0ef;owfrw S jf cif;
yifudktm;jzifh t&ufudkrBudKufygbl;/ 'gayrJh rMumcPqkdovdk udkcH&onf/ þuJhodkYao;odrfaom oabmxm;ESifhtjyKtrludk
t&ufudk tvGeftuRHaomufrdvdkY rl;cJhwmawG&Sdw,f/ uREfkyfwdkYa&Smif&Sm;Mu&rnf/ vufcHusifhoHk;aeaom yk*¾dKvfrsKd;
aemufwpfaeYrmS aexdik rf aumif;jzpfwt hJ cgrSm tJ't D &uf &Sdyguvnf; ,if;yk*¾dKvfrsm;udk 0dkif;0ef;qefYusifMu&rnf/ tb,f
udk &GHrkef;oGm;jyefa&m/ 'gjzifh bmjzpfvdkYaomufovJvdkYar;&if tJ'D aMumifhqdkaomf ,if;yk*¾dKvfrsm;onf EkdifiH\wnfNidrfat;csrf;rIESifh
wke;f u t&ufaomufrS vlBu;D vlaumif;yDor,f? aysm&f iT rf u I kd cHpm; pnf;vHk;rIudk ysufjym;apaomaMumifhjzpfonf/
wwfwJholjzpfr,fvdkY xifcJhrdvkdYyJ/
avmif;upm;udpörSmvnf; 'Dtwdkif;yJ/ azaz ydkufqHrvdk
csiyf gbl;/ 'gaMumifyh u kd q
f t
H wGuf avmif;upm;p&m taMumif;r&Sd 2014 ckESpf? pufwifbmvxkwf ]jr0wD} r*¾Zif;rS
[2014
ygbl;/ 'gayrJh avmif;upm;wm[m vlBuD;vlaumif;wpfa,muf ausmfausmfoef; (r[m0dZÆm) a&;om;onhf ]]tod? owd?
jzpfz?Ykd aysm&f iT rf uI kd cHpm;wwfwv hJ w l pfa,mufjzpfzYkd vkt d yfwhJ tjcm; ÓPftajrmftjrifESifh owdå}} aqmif;yg;rS
t&nftcsi;f wpfcv k Ykd xifcrhJ w
d t hJ wGuf 0goemrygbJ avmif;upm; aumufEkwfazmfjyonf/]
cJzh ;l w,f/ avmif;upm;wmrS tjcm;aomaysm&f iT rf aI wGawmif owd
r&Ekid af vmufatmifb/J tESpo f ;kH q,fv;kH vH;k avmif;upm;wmeJyY J
tcsed u f ek cf w
hJ ,f/ azazhb0rSm taumif;qH;k tcsed af wGaygh/ Ny;D awmh pmtkyfpmay
azazb,f a vmuf r sm; ½l ; vd k u f o vJ q d k & if vl B uD ; vl a umif ;
wpfa,muf yDoatmifqNkd y;D qJa&;wdik ;f xGmwmrsK;d awmif vkyv
ao;w,f/ 'Dtusifhudkawmh azazrMumcifrSmyJ pGefYvTwfypf
f udk f vlYrdwfaqG
6 pmaya&csrf;pif pmpOf pmaya&csr;f pif pmpOf 19

tusKd;jyKEdkifiHom; vkud yf gw,f/ 'guawmh tjypfvnf;


Bu;D w,f? ½dik ;f vnf; ½dik ;f pdik ;f w,fvYkd aysmf&TifrIudk
ausmfausmfoef; (r[m0dZÆm)
odvmawmh rMumcifrSm azaz
&Smawmhr,fq&kd if
pGefYvTwfypfvdkufygw,f/
'Denf;tm;jzifh tvkyf rdr&d UJ tBudKuf?
rsm;wJh zuf&iS af wGukd vdu k t f wkc;kd ?
tay:,Haysmf&TifrIqdkwmawGudk rdrd&JU0goemudk yxr
t&rf;uma&m txifBuD;cJhrdwJh qef;ppfMunfh&r,f . . .
twGuf azazhrmS wu,fah ysm&f iT rf I
awG qHk;½HI;cJh&w,f/
pnf;pdrOf pömvnf; ysucf &hJ w,f/ use;f rma&;vnf; ,d, k iG ;f
cJh&w,f/ azazhtrSm;twGuf &wJhjypf'PfvdkYyJ azaz,lqw,f/
'Dawmh rif;taeeJY tJ'o D ifcef;pmawGukd ,lyg/ ud, k ahf ysm&f iT f
rIudk udk,fwkdifa&G;cs,fyg/ aysmf&TifrIu udk,fhudk tEkdif,lwmrsKd;
rjzpfygapeJY/ trsm;vkyfwJh zuf&Sifudk rvkdufygeJY/ obm0udk
vkdufyg/
Ekid if oH m;rsm; rSeu
f efaom,HMk unfcsu?f cH,cl sux f m;&Sjd cif;
udk,fhcHpm;aewJhaysmf&TifrIeJY tJ'Daysmf&TifrIaemufu vdkuf
enf;vrf;jzifh EkdifiH\tm;udk wnfaqmufEkdifonf/ rdrdaumif;usKd;
vmwJh tusK;d oufa&mufraI wGukd csed x f ;kd Munfyh g/ aysm&f wmeJY &wJh
twGuf EkdifiHudktoHk;rcsbJ EkdifiHhaumif;usKd;twGufom rdrdb0udk
&v'feYJ umrd&UJ vm;? xku d w f ef&UJ vm;qdw
k mudk pOf;pm;yg/ Ny;D awmhrS
toHk;cs&rnf/ EkdifiHtay: &,lvo kd tl jzpfr&yfwnfbJ ay;qyf
udk,fydkifpOf;pm;ÓPfeJY udk,fhaysmf&TifrIudk a&G;cs,fqHk;jzwfyg/
vdo k t l jzpfjzifo h m &yfwnf&rnf/ EkdifiHonf rdrdtwGufr[kwfbJ
rdrduomEkdifiHtwGufjzpfonf[k cH,l&rnf/ EkdifiHudk rdrdb0\ [q&mjroef;wihfbmomjyefqdkonhf ]]vlav;okdYay;pmrsm;}}
'dik ;f ozG,f toH;k rjyK&/ odaYk omf rdrbd 0udrk l Ekid if t
H wGuf 'dik ;f ozG,f pmtkyfrS aumufEkwfazmfjyonf/]
toHk;jyK&rnf/ EkdifiHtay: tompHorm;tjzpf r&yfwnfbJ rSwfcsuf/ ]]NAw
d o
d QEikd if aH &;avmuwGif tESpf 30 eD;yg; usiv
f nfchJ
temcHorm;tjzpf &yfwnf&rnf/ EkdifiHhtusKd;ESifh rdrdtwåtusKd; onhf avmhpfcsufpwm;zD;vf'fu ¤if;\om; ygvDreftrwf zdvpf
,SOfvmvQif EkdifiHhtusKd;udk OD;pm;ay;&rnf/ rdrdudk,frdrd EkdifiHESifh pwef;[kwf}} xHa&;onhf urÇmausmfay;pmrsm;ukd 1774 ckESpfwGif
vlrsKd;\ udk,fpm;jyKyk*¾dKvftjzpf cH,lxm;&rnf/ rdrdonf EkdifiHESifh pmtkyftjzpf xkwfa0cJhygonf/ ,if;pmtkyfukd q&mjroef;wihfu
vlrsK;d udk aumif;usK;d jyK&efEiS hf tepfemcH&ef[al om wm0efEpS &f yfjzifh ]]vlav;okdYay;pmrsm;}} trnfjzihf bmomjyefqdkcJhNyD; aMu;rHk
vlYavmuodkYa&muf&Sdvmjcif;jzpfonf[k cH,lxm;&rnf/ owif;pmwGif jyefvnfazmfjyxm;ygonf/
20 pmaya&csrf;pif pmpOf pmaya&csr;f pif pmpOf 5

avmueDwd

Opömpnf;pdrf ysufpD;qHk;½HI;&jcif;\ taMumif;wdkYonfum;-


Ä t&ufaopm taomuftpm; vGefMuL;jcif;?
Ä tcsed tf cgr[kwf tvnftywf toGm;tvmrsm;jcif;?
Ä obifyGJvrf; taysmftyg; toGm;tvmrsm;jcif;?
Ä tavmif;tpm; tupm;rsm;jcif;?
Ä raumif;aom taqGcifyeG ;f wdüYk taygif;tazmfrsm;jcif;?
Ä x<uvHkYvr&Sd ysif;&dzifhETJjcif; wdkYaywnf;/

2000 jynfhESpf? atmufwdkbmvxkwf ]avmueDwd} pmtkyfrS


[2000
aumufEkwfazmfjyonf/]

pmaya&csrf;piftygt0if pmayzGHUNzdK;a&;qkdif&mvkyfief;rsm;?
pmayqkcsD;jr§ifhEdkifa&;aqmif&GufaerIrsm;ESifh yHkESdyfa&;ESifh
pmtkyfxkwfa0a&;vkyfief;\ aqmif&GufaerIt&yf&yfukd
1994 ckESpf? rwfvxkwf ]]NrdKUawmf&efukef}} r*¾Zif;rS
[1994 www.moi.gov.mm/ppe Website wGif 0ifa&mufMunfh½Ií
aumufEkwfazmfjyonf/] vkdtyfcsufrsm;ukd tBuHjyKEdkifyg&efzdwfac:tyfygonf/
4 pmaya&csrf;pif pmpOf pmaya&csr;f pif pmpOf 21
rlvwef;jynfolYeDwd
rdwaf qGaumif;qdw k m....wJ/h
(1) wpfyg;olay;zdkYcufwJh ypönf;udk ay;wwfw,f/ pdwfaepdwfxm;
(2) wpfyg;oljyKzdkYcufwJh 0wå&m;udk jyKwwfw,f/
(3) udk,fhtay: tifrwef onf;cHwwfw,f/
(4) ud,
k t hf wGuf vQKd U0Su&f r,fu h pd u
ö kd vQKUd 0Suzf ;kH zday;wwf
w,f/
(5) b,fudpörsKd;[m vQKdU0Sufoifhw,fqdkwmudkvJ udk,fh
udkajymjywwfw,f/
(6) ud k , f h r S m ab;&ef B uH K wJ h t cg ud k , f h u d k rpG e f Y r cG m bJ
atmifjrifhBuD; (a&Tva&mif)
aewwfw,f/ tqdk;taumif; csdefqjcif;
(7) udk,fhrSm ypönf;Opömqif;&JEGrf;yg;wJhtcg rxDrJhjrif pOf;pm;qifjcifaomtavhudk pOf;pm;qifjcifrSom &Edkif
rjyKbJ aewwfw,f/ onf/ pOf;pm;qifjcif&ef avhusifhjcif;jzifh rdrd\t,ltqtjyif
rdwfaqGaumif;udk &Smw,f tJ'Dt&nftcsif; (7) olwpfyg;\t,ltqudkyg&&dSí tjrifus,f0ef;vmayrnf/
qdkwJhae&mrSm udk,fudk,f csufeJY jynfhpHkwJhol[m cifyGef; pum;tacstwifajymyGJwpfckwGif taumif;bufrS
wdkifuvnf; rdwfaqG aumif; jzpfygw,f/ armifwdkY ajymoGm;ol\pum;wpfcw k nf;udk em;axmifíqH;k jzwfcsurf csoif/h
aumif;t*FgeJY jynfhpHkrS r,f w d k Y & J U rd w f a qG t aygif ; rnfonfhudpötwGufwGifrqdk uREfkyfwdkYonf vwfwavmqHk;jzwf
toif;awGrSm 'Dt&nftcsif; jcif;udka&SmifMuOfí taumif;ESifhtqdk;ESpfzufpvHk;udk qifjcifrS
awGUEkdifw,fqdkwm owd
awG &S&d UJ vm;qdw k m taMumif; &rnf/ pum;tacstwifajymyGw J pfcw k iG f taumif;bufrS ajymNy;D
jyKMuapcsifw,f . . .
wdu
k qf ikd w f t hJ cg pOf;pm;qifjcif vQif tqdk;bufrSvnf;ajymayvdrfhrnf/ taumif;ESifhtqdk;udk
Munfhyg/ wpfcpk ,D OS í
f pOf;pm;yg/ þuho J Ykd taumif;tqdk;udk csdefqjcif;onf
udk,fudk,fwdkifua&m udk,fhrdwfaqGtay:rSm 'Dt&nf ta&;BuD;aom vlYwm0efwpf&yfjzpfayonf/
tcsif;rsKd;? 'DoabmrsKd;eJY qufqHaygif;oif;&JUvm;/ 'gudkvnf; jyef vlwikd ;f vlwikd ;f yif þuJo h pYkd Of;pm;qifjcifMuygrl wpfO;D ESihf
pOf;pm;yg/ rdwaf qGaumif;udk &Smw,fqw kd ahJ e&mrSm ud, k uf ,
kd w
f ikd f wpfOD;? wpfjynfESifhwpfjynf y#dyu©ESifhjyóemrsm; jzpfMurnf
uvnf; rdwfaqGaumif;t*FgeJYjynfhpHkrS awGUEkdifw,fqdkwm owdjyK r[kw&f um; uREykf w f o
Ykd nf at;csr;f om,maomurÇmBu;D ü aexdik f
Muapcsifw,f/ &ayvdrfhrnf/
Oyrm oifonf qd&k , S v f pfwpfO;D jzpfí qd&k , S 0f g'ESiq
hf efY
2014 ckESpf? arvxkwf a':EkMunf (r[m0dZÆm)
[2014 usifaom taMumif;wpf&yfudk awGU&dSu csufcsif;yif a&;om;
a&;om;onfh ]jrefrmh½dk;&m qkH;rpm} pmtkyfrS rSwfxm;yg/ wpfzef oifonf uGefjrLepfjzpfí qdk&S,fvpfoabm
aumufEkwfazmfjyonf/] tcsKUd udk vdtk yfonf xifjrifygu xdt k csurf sm;udk rysurf uGuaf &;
xm;yg/
22 pmaya&csrf;pif pmpOf pmaya&csr;f pif pmpOf 3

xdkodkYrSwfom;jcif;r&dScJhaomf oifonf xdkodkYaomtcsuf


tvufrsm;udk arhavsmí h wpfzufowf wpf,o l eform;jzpfNy;D vQif
taqGcifyGef;aumif;
rnfonfht&mrSmrqdk wpfzufowfpOf;pm;a0zefayvdrfhrnf/ a':EkMunf (r[m0dZÆm)
xdaYk Mumifh wpfzufowf pOf;pm;jcif;? rSe;f qjcif;wdu Yk kd tNraJ &Smifyg/
armifwrYdk ,fw-Ykd
aemufxyfay:aygufvmaom taMumif;opfwu Ykd kd tajc
ab;bdk;pOfqufu
jyKí oif\&dS&if;pGJ0g'udk qifjcifa0zefygav odkYr[kwf oif\
rysufruGuf oHk;pGJvmMuwJh
&dS&if;pGJ0g'ESifh nDnGwf&eftaMumif;opfrsm; jyKjyifay;rnfudk
tavh t vmwd k Y ? vk y f ½ d k ;
owdxm;Munfhyg/
taMumif ; opf r sm; vkyfpOfwdkY qdkwmawG&Sdw,f/
pum;tacstwifajymyGw J pfcw k iG f ay:xGuv f maomtcg oif\ ]avh v }u jref r mpum;
t,l tqonf ajymif;vJyg ]tavhtvm}udk qdv k w
kd myg/
taumif;bufrS ajymoGm;ol\
oavm/ taMumif;opfrsm; ]pm&dwå} qdkwmuawmh ygVd
pum;wpfcw k nf;udk em;axmifí onf oif \ &d S & if ; 0g'ud k pum;jzpfNyD; tavhtusifh
qH;k jzwfcsurf csoif/h vdkYyJ t"dyÜm,f&w,f/
jyKjyifajymif;vJrnfh taMumif;
tJ'aD b;bd;k awG&UJ tavhtvm? trltusiafh wGukd ud, k rhf b
d
rnfonfu h dpt
ö wGuw f Girf qdk . . . opfudk vufcHrnf odkYr[kwf
jzpfolawGu olYrsKd;½dk;? olYxHk;pHtvkduf vdkufemusifhoHk;cJhMuw,f/
vspfvsL½Irnfavm/
'Denf;eJY trsKd;tEG,f&JU *kPft&nftcsif;wdkY? xl;jcm;xif&Sm;wJh
pdwfaepdwfxm;jcm;em;jcif; trSwt f om;wdu Yk kd raysmufysuaf tmif xde;f odr;f apmifah &SmufvmcJh
vlcsi;f wlaomfvnf; touf&LS jcif;uGo J nfqakd om pum; Muwmaygh/
udk Mum;zl;Muayvdrfhrnf/ vlwpfa,mufESifhwpfa,muf udk,ft*Fg ud, k v
hf ufxufa&mufwt hJ cg ud,
k rhf sK;d ½d;k &JU xH;k wrf;pOfvm
tpdwt f ydik ;f rsm; wlnDMuaomfvnf; pdwaf epdwx f m;um; rwlMuacs/ udk qufvufapmifhpnf;MuzdkY vdkovdk tpOftvmysufr,fh roifh
þuJhokdY pdwfaepdwfxm; wpfOD;ESifhwpfOD; jcm;em;jcif;udk avsmfwJh trltusifhrsKd;awGudkvnf; a&SmifMuOfMu&r,f/ udk,fu
em;vnfMurnfqdkvQif avmuBuD;onf ,ckxuf Nidrf;csrf;om,m apmifhxdef;rS udk,fhaemufrSm qufNyD;aygufzGm;vmOD;r,fh aemifvm
ayvdrfhrnf/ tcsKdUrdbrSm om;orD;rsm;\ pdwfoabmonf rdrdwdkY aemufom; rsKd;qufopfawGtxd rsKd;½dk;&JU *kPfodu©m? tpOftvm
ESifhrwlojzifh rauseyfMu/ awG t"GefY&SnfwnfwHhaerSm jzpfw,f/
rdbwdkY\pdwfoabmESifh xyfwlr[kwfumrQESifh pdk;&drf udk,feJYtwl,SOfNyD; cifcifrifrif aygif;oif;&r,fholudk
zG , f & mr&S d & m/ tjcm;vl r sm;\oabmü xd k o m;orD ; rsm;\ a&G;cs,w f ahJ e&mrSmvnf; taqGcifyeG ;f aumif;jzpfzv Ykd w
kd ,f/ 'Dae&m
pdwf"mwfonf wu,fyifcsKdU,Gif;csuf&Sdrnfr[kwfay/ rSm armifwdkYr,fwdkY A[kokwjzpfatmifeJY pOf;pm;qifjcifEkdifatmif
om;orD;rsm;\pdwf"mwfonf wu,fyifcsKdU,Gif;aeygu rdwfaqGaumif;taMumif; tenf;tusOf; ajymjycsifw,f/ jrefrm
rdbrsm;pk;d &drzf , G &f mjzpfí xdck sKUd ,Gi;f csurf sm;udk aumif;pGmem;vnf rIrmS rdwaf qGaumif; t&nftcsi;f (7)csu&f w dS ,fvYkd qdw k ,f/ rSw&f
&ef vdktyfayonf/ tjzpftysufuav;wpfckjzifh &Sif;jyaytHh/ vG,fatmif trSwfpOfxdk;jyvdkufyghr,f/
2 pmaya&csrf;pif pmpOf pmaya&csr;f pif pmpOf 23

vlwpfa,mufü om;ESpaf ,muf&&dS m om;i,fu zcif...


owdwrH pdwaf &uef tuREkfyf &oifh&xdkufaomtarGudk ay;yg[k awmif;\/ zcifonf
armifa&arT; (ayav;yif) om;qdkwdkif; ypönf;Opömudk xuf0ufcGJíay;vdkuf\/
om;i,fonf Opömypön;f rsm;ud, k í l t&yfwpfyg;odYk xGuf
á &Gu0f gajrzH;k ? aEGuek q
f ;kH í oGm;NyD;vQif &ufa&mpGmoHk;pGJcJh&m rsm;rMumrDyif ypönf;ukefcef;jcif;
awmifuek ;f ae&m? rd;k apG&mG vnf; odkYa&mufí 'ku©trsKd;rsKd;ESifh awGUBuHK&\/
a&rSmawmufavQmuf?&T&UH nfaemufEiS hf xdktcgrS aemifwBuD;pGm&vsuf zcifxH jyefvmNyD;vQif
acsmif;aygurf sm;pGm? jrpf&&dS modYk jyKro d rQtjypfukd 0efcsawmif;yefav\/ xdo k Ykd awmif;yefaomtcg
pD;um0ifomG ;? pkeaf &rsm;onf zcifrS 0rf;omtm;&vsuf ighom;rSm aoqHk;NyD;rS ,ck toufjyef
jrpfzsm;cH&m? awmifwef;jymudk &SifvmNyD? ighom;um; aysmufqHk;cJhNyD;jzpfaomfvnf; ,ck jyefawGUNyD
jyefvmavh½;kd r&SEd ;kd wnf/h [kajymqdkum BuD;us,faomtcrf;tem;jzifh aysmfyGJqifavonf/
á 0D&, d uH? vlwÓ Ykd PfEiS hf þodkYaom zcif\tjyKtrludk om;BuD;jrif&aomtcg
wrHuwkw?f qnfajrmif;vkyíf rsm;pGmrauseyfojzifh zciftm;-
a&xkwaf &0if? a&xde;f pifrS ]]zcif...uREfkyfonf zciftm;ESpfaygif;rsm;pGm vkyfauR;
ajrjyifta&muf? ydaYk qmifaxmufvsuf jyKp\ k / zciftrdeu Yf v
kd nf; tNraJ v;pm;ch\ J / odaYk omf tuREykf t f m;
rd;k aygurf sm;pGm? aygi;f pkumjzihf aysm&f iT yf jJG yKvyk &f ef rnfonft h cgurS cGirhf ay;cJ?h Opömypön;f jzKe;f wD;
v,f,mpdu k cf if; a&Ta&mif0if;\/ aom om;rdkuftm; vdIufvdIufvSJvSJ Munfat;om,mpGm {nfhcH
auR;arG;oavm}} [k qdk\/
á aMomf... zcifu-
a&ESirhf jcm;? pdw[ f jl im;u ]]om;BuD;...oifrlum; igESifh wpfoufvHk;rcGJbJaecJhí
jrifrh m;bHx k yd ?f w&m;&dyw f iG f igh&o Sd rQaom ypön;f Opömonf oif\Opömyif r[kwyf gavm? oif\
wdwq f wd ef m;cd?k aeapvdv k nf; nDum; aysmufq;kH oGm;Ny;D rS jyefíawGU&avNy?D aoqH;k Ny;D rS jyefí&Sif
a&udt k m;us? jrif&h mrSonf vmNyD? igwdkYtm;vHk; 0rf;ajrmuf0rf;om &dStyfvSonf}} [k aus&m
pD;userd ahf vsm?h pdwo f abmudk ausaMumif; ajymqdkavonf/
apmaMumapmifMh unh?f ajz&Smrdaomf txufyg tjzpftysuw f iG yf g&daS om aemifww&m;&onfh
owdwrH? ywfvnf&íH om;i,ftm; oem;olvnf;&dSMu\/ om;BuD;tm; oem;olvnf;
a&ueftvm;? pdwu f x
kd m;vQif &dMS u\/ om;i,fukd oem;olü om;i,fuo hJ Ykd pdwof abm&daS umif;
w&m;ud, k üf wnfvrd rhf nf/ / &dMS uayvdrrhf nf/ om;Bu;D udk oem;olrsm;üvnf; om;Bu;D uJo h aYkd om
pdwo f abm&Sad umif;&dMS uayvdrrhf nf/ rdro d abmESiw fh u
kd q
f ikd o f ul kd
[2014ckESpf? pufwifbmvxkwf ]]jr0wD}}r*¾Zif;rS
oem;wwfjcif;um; vl\"r®wmyifwnf;/
aumufEw
k af zmfjyonf/]
24 pmaya&csrf;pif pmpOf pmaya&csr;f pif pmpOf
1
td r f w d k i f ; td r f w k d i f ; ü om;BuD ; ES i f h o m;i,f u J h o d k Y a om 2013 ckESpf? Zlvkdifv (1) &ufrS pwifxkwfa0onf/
om;orD;rsm; &Sw d wfMuí ¤if;wdrYk mS tqd;k ESit hf aumif; 'Gew f aJG om
*kPft*Fgrsm;&SdMu\/ rmwdum
xdaYk Mumifh uREyfk w f o Ykd nf jzpforQtaMumif; taumif;yJ[k eDwduAsm
oabmxm;um awGUBuKH &aom vlot l aygif;wdu Yk kd taumif;bufrS
- owdwrH pdwfa&uef armifa&arT; (ayav;yif) 2
aeí Munfhtyfayonf/
&ufa&mpGm oH;k pGaJ y;urf;aom om;i,frsK;d udk rdrw d wfEikd f eDwdaqmif;yg;
oavmufom &ufa&m&efEiS hf om;Bu;D uho J aYkd om om;rsK;d udu k m; &uf - tusKd;jyKEkdifiHom; ausmfausmfoef;(r[m0dZÆm) 6
a&mpGm ay;urf;pGefYBuJjcif;onf tjypfr[kwfaMumif; nTefMum;tyf
- aus;Zl;w&m; vSordef 11
ayonf/
- pdwfaepdwfxm; atmifjrifhBuD;(a&Tva&mif) 21
wpfpHkwpfckaomtvkyfwGif vkyfyHkudkifyHkudk Munfhjcif;jzifh
vl\pdwrf mS wpfa,mufEiS w hf pfa,mufrwl jcm;em;Muonfukd awGU eDwdqHk;rpm
jrif&ayvdrfhrnf/ vlwpfrsKd;rSm tvkyfwpfckudk pírvkyfrD wiful;
ípOf;pm;ojzifh tp? tv,f? tqHk;tm;vHk; aocsmpGmpDpOfNyD;rS - taqGcifyGef;aumif; a':EkMunf(r[m0dZÆm) 3
pwifvkyfudkifwwfonf/ tjcm;vlwpfrsKd;rSm rpOf;pm;bJ csufcsif; - avmueDwd avmueDwdpmtkyf 5
vufiif; pwifvkyfudkif&if;yifvQif pOf;pm;pdwful;avonf/ þvl - eDwdaMu;rHkESifh armifvGif&nf(0dZÆm-odyÜH) 10
ESpfrsKd;pvHk;yif avmuü olYae&mESifhol toHk;0ifayonf/ avmueDwd
xkdYaMumifh uREkfyfwdkYonf rdrdESifhoifhwifhavsmufywfaom
enf;twkid ;f omvkyu f ikd &f ef avhvmtyfonfomru wpfO;D \enf; eDwdynmay;
pepfonf tjcm;wpfO;D ESihf tNrrJ wlaMumif; txl;owdjyKMu&rnf/ - EdkifiHBuD;om;wdkY aqmif&ef? a'gufwmcspf 8
uREyfk w f EYkd iS w
hf uG vkyu f ikd &f rnfh vlrsm;tm;vnf; olw\ Ykd enf;vrf;
a&Smif&ef (xyfqifhtrsKd;om;pmayqk&)
twkdif; vkyfudkif&efom ulnDtm;ay;wwfonf/
- rl;,pfaq;0g;pGJapaom OD;odkufxGef; 14
uREkfyfwdkY\enf;pepftwkdif; wpfoa0rwdrf; vkyfudkif&ef
olwpfyg;tm; twif;tm;"r® rwdkufwGef;tyfaMumif; txl;owd taMumif;&if;rsm;
jyKMuygukef/ - vli,fynmay;u@ jroef;wihf 17
aysmf&TifrI
«2014 ckESpfxkwf atmifjrifhBuD;(a&Tva&mif) a&;om;onfh
]]tajccHvlYwm0ef}} pmtkyfrS aumufEkwfazmfjyonf/» umwGef;
- NrdKUawmfumwGef; ajrZm 20

You might also like