SEJARAH MASYARAKAT MAJMUK DI MALAYSIA

Masyarakat yan ada pada hari ini boleh dikatakan adalah dikenali sebagai majmuk.
Def majmuk: terdapat beberapa pendapat olh para saujana tentang msayarakat majmuk.
Antara penyelidik J.S.FURNIVALL, bebas menjalankan penyelidikan ttg masyarakat di
Burma,india dan indo.
Beliau juga telah menerbitkan sebuah buku yang bertajuk colony policy & practice.
J.S.FURNIVALL menyatakan masyarakat majmuk terdiri daripada masyarakat yang
berbilang kaum yang terbentuk dalam 1 entiti politik yang sama.
Setiap kelompok masyarakat mengamalkan,adat resam,agama,pekerjaan yang tersendiri.
Perhubungan antara mereka mungkin wujud apabila berlaku urusan jual beli di pasar.
J.S.FURNIVALL jugA menyatakan pada dasarnya wujud persefahaman dan kerjasama
antara kaum tetapi pada hakikatnya masing-masing menjalankan kehidupan secara
berasingan dan mengamalkan ekonomi yang berbeza.
Mengikut J.S.FURNIVALL kewujudan masyarakat ini kesan daripada penjajahan dimana
penjajah membawa masuk tenaga buruh asing mengikut keperluan ekonomi penjajah.
Perkembangan ini wujud masyarakat berbilang kaum di bekas-bekas tanah jajahan.
Daripada def J.S.FURNIVALL tanah melayu juga merupakan tanah jajahan british dan
wujud masyarakat berbilang kaum disebabkan tenaga buruh dari luar, china, india untuk
memenuhi keperluan british.
Saujana lain GRAHAM SAUNDERS dalam bukunya bertajuk THE DEVELOPMENT OF
A PLURAL SOCIETY IN MALAYA
Beliau menyatakan masyarakat majmuk terdiri daripada pelbagai bangsa yang membentuk
1 kependudukan dari hidup sebagai komuniti-komuniti yang berasingan.
Menurut beliau di TM terdapat 3 kaum utama iaitu melayu,cina, dan india. Mrk bkn shj
terpisah kerana adat,makanan dan pakaian ttpi juga drpd segi pekerjaan dan tempat tinggal.
Saujana dlm bidang sosiologi J.E.GOLDTHORPE- THE SOCIOLOGY OF THE THIRD
WORLD.
Mengemukakan pandangan ttg masyarakat majmuk lebih kurang sama dgn 2 org saujana.
J.E berpendapat kewujudan masyarakat majmuk sejajar dgn penjajah yg membawa masuk.
Cth: di tempat2 tanah jajahan terbentuk 1 masy majmuk di mana saling berhubungan dan
mengamalkan cara hidup berbeza dr segi agama.
Pada pendapat, beliau penjajah britishlah bertangungjawab membentuk masyarakat
majmuk.
Orang melayu : diletak di kg2 untuk menjalankan kegiatan perikanan dan penternakan.
Orang cina : lombong dan aktiviti perdagangan.
Orang estet : bekerja di estet.
Konsep masyarakat majmuk diperkukuhkan lagi oleh RUPERT EMERSON MALAYSIA:
A STUDY OF DIRECT AND INDIRECT RULE.
Memberi gambaran bahawa masyarakat TM sbgai masyrakat yg berbeza dlm hmpir setiap
perkara dan pada asasnya mrk hanya diperkatakan mempunyai 1 persamaan iaitu mrk
duduk dlm 1 unit politik yg sama.
Berdasarkan pandangan J.E.GOLDTHORPE ciri2 yg ada pada masyarakat majmuk ialah
1. Masyarakat yang dibentuk drpd berbilang kaum
2. Hubungan penduduk x rapat
3. Mereka hidup berkelompok dlm kalangan komuniti masing2 dgn agama,budaya,
bhs yg berbeza. Mrk juga diasingkan mengikut jns pekerjaan, tempat tinggal dan
persekolahan.
4. w/pun terpisah namun , kaum2 ini diletakkan di bawah 1 unit pentadbiran yang
sama.
5. Masyarakat majmuk dibentuk kesan drpd dasar penjajahan yg membawa
kemasukan tenagan buruh untuk menjana ekonomi penjajah di bekas2 tanah
jajahan.
Masyarakat Malaysia pada hari ini dibentuk oleh masyarakat berbilang kaum iaitu
melayu,cina disamping aum monoriti bumiputera sabah dan Sarawak,iban dan orang asli.
Kepelbagaian wujud pelbagai budaya,agama,adat resam di Malaysia dan hal ini telah
menjadi keunikan kpd masyarakat kita pada hari ini.
Masyarakat pelbagai kaum telah melalui pelbagai proses asimilasi, percampuran budaya.
Adanya sikap toleransi ,persefahaman,tolak ansur yg memblehkan masyarakat berbilang
kaum hidup aman damai.
w/pun begitu, kaum ini masing2 menjalani nilai hidup yg berlainan yg diamalkan dlm
kehidupan dlm kehidupan seharian.
Namun ini x menjadi masalah perkauman krn masyarakat mengetahui ttg pentingnya
hormat-menghormati antara satu sama lain.
Sebahagian masyarakat melayu tinggal di Bandar dan tinggal bersebelahan dengan kaum
lain begitu juga dengan kaum2 lain mereka hidup berjiran.
Cth pekerjaan: zaman penjajahan- melayu: nelayan, petani,
Pada hari ini masy melayu menjlnkn perusahaan,perbankan, gol professional, syrikat
swasta manakala masy india bekerja membina kereta apidan juga bekerja
Dalam bidang pekerjaan juga telah bercampur dan mereka bekerjs di merata2 bukan
terhad seperti zaman penjajahan british. w/bagaim
 GERAKAN ANTI PENYERAHAN 1946

Selain perlembagaan 1941, vyner brooke juga melakukan perubahan dlm pentadbiran iaitu
melantik setiausahan hal ehwal orang cina. Beliau menjalankan tugas menguruskan hal berkaitan
dengan orang cina di Sarawak.
Selain itu, beliau menubuhkan sebuah pusat penyiaran pada tahun 1922 dan juga 2 organisasi
perdagangan penting di Sarawak yg dikenali sebagai BOARD OF TRADE dan RUBBER
MARKETING BOARD.
Vyner brooke menubuhkan jabatan pendidikan di Sarawak pada tahun 1924 tetapi vyner brooke
sedar penyelarasan dalam sistem pendidikan?
Kemudian jabatan pertanian ditubuhkan pd thn 1927.
Ketika pemerintahan vyner brooke, beliau tlh mempertingkatkan pertanian di Sarawak
Proses eksport penting dan Sarawak merupakan pengeksport minyak, yg digali di Sarawak dan
juga pengeksport beras.
Perusahan kayu balak juga giat dijalankan.
Perkembangan infrastruktur di mana jalan raya banyak dibina namun demikian pengangkutan air
merupakan sistem perhubungan yang utama.
Walaubagaimanapun vyner brooke berhenti ketika apabila berlaku perang dunia ke-2 kerana
jepun mengambil alih.
Pemerintahan raja brooke di Sarawak timbul perasaan tidak puas hati dalam kalangan penduduk
kemudian berlaku penentangan .
Mereka yang terlibat dlm penentangan terdiri daripada orang melayu dan orang cina.
Sebab berlaku penentangan
1. Perluasan kuasa raja brooke terjejas.

2. Hilang kuasa

3. Masalah ekonomi

4. Isu berkaitan cukai

komplot melayu dan krisis mukah merupakan penentangan orang melayu.
Selain drpd pemberontakan drpd org cina iaitu pemberontakan bau.
Gerakan penentangan drpd orang dayak iaitu penentangan RENTAP.
Gerakan ini berlaku pd thn (1849-1861).
 Penentangan bertempat di SG SARIBAS.
Penentangan berlaku ketika pemerintahan james brooke , penentangan berlaku kerana raja brooke
memaksa penduduk tempatan membayar cukai dan kegagalan membuat demikian akan dibunuh
serta dipaksa masuk menjadi tentera british.
Semasa pemerintahan james brooke, beliau menghapuskan amalan potong kepala kerana rentap
dilihat sebagai lanun.
Rentap akhirnya menentang pemerintahan brooke .
Pada permulaannya brooke mengambil tindakan membuat perundingan dengan rentap tetapi
rentap menolak pendamaian tersebut.
Berlaku serangan antara brooke dgn rentap dan rentap juga membina kubu di bukit sadok.
w/pun kubu tersebut dibina oleh rentap tetapi kubu tersebut Berjaya ditawan oleh angkatan
brooked an akhirnya rentap tewas.
Gerakan penentangan dr kaum dayak yg lain iaitu GERAKAN BANTEN pd thn (1896-1908).
Gerakan penentangan ini berlaku di BUKIT SELIGI, BATANG LUPAR.
Penentangan berlaku ketika pemerintahan Charles brooke.
Sebagaimana rentap, penentangan berlaku kerana kaum iban berpendapat Charles brooke
menganggu tradisi mereka, Charles brooke berusaha menghapuskan amalan potong kepala yg
merupakan tradisi lelaki iban.
Orang iban di kawasan berkenaan tidak menurut arahan iaitu amalan potong kepala maka
disebabkan itu Charles brooke berunding dgn banten untuk mencapai pendamaian. Pd mulanya
banten tidak bersetuju dgn undang2 kerajaan dan ingin meneruskan pd peringkat awalnya tetapi
pada tahun 1908 banten setuju untuk menghentikan amalan potong kepala dan juga kerana
Charles brooke mempunyai kekuatan yg ada pd british.
Gerakan penentangan ASUN (1930-1932). ASUN seorang iban yg dilantik sbg penghulu di
antabai pd thn 1915.
Ketika kemelesatan ekonomi pd awl 1930, telah menyebabkan rasa tidak puas hati dalam
kalangan sebilangan kaum iban di SG KANOWIT dan kws2 sg yg lain.
Dibawah pimpinan asun, mereka tidak mahu membayar cukai dan mereka merancang
melancarkan penentangan terhadap kerajaan Sarawak.
Vyner brooke menghantar ekpedisi ketenteraan pd thn 1931 untk menangkap asun ttpi asun
Berjaya melarikan diri namun akhirnya pd thn 1932 asun menyerah diri kpd kerajaan brooked an
asun telah dibuan ke lundun iaitu kws dayak.

KOMPLOT MELAYU/PAKATAN MELAYU/MALAY PLOT

Komplot ini bermula pd thn 1853 dan berakhir pd thn 1859. Komplot melayu adalah satu
penentangan orang melayu terhadap pemerintahan james brooke di Sarawak.
Pd thn 1840, james brooke Berjaya mententeramkan pemberontakandi Sarawak. Orang melayu
dan dayak meletakkan senjata atas janji james brooke, mereka tidak dihukum secara tradisional,
pemberontak2 khasnya pemimpin datuk patingggi ali tidak dihukum bunuh, harta bendanya tidak
dirampas, keluarganya tidak dijadikan hamba abdi.
Maka dengan itu james brooke diangkat sbg penyelamat oleh orang Sarawak.
Bg penduduk Sarawak james brooke dilihat seorang yg jujur member perlindungan
menyelamatkan nyawa datuk patinggi ali.
Dlm masa yg pnjang, sikap sbg penyelamat tlh digunakan oleh james brooke utk melakukan
rancangan beliau iaitu menggantikan Negara baru bg Sarawak yg diambilalih olh brunei.
Dlm hal ini, beliau memerlukan sokongan dr rakyat Sarawak.
Rakyat tempatan pd masa itu bersedia menyokong krn james brooke menyelamatkan nyawa dan
harta benda rakyat.
James brooke ditabalkan sbg raja olh raja2 melayu mengikut adat istiadat melayu dgn alat2
kebesaran.
James brooke meletakkan raja2 melayu dlm pentadbiran datuk patinggi ali.
James brooke merasakan sistem penjajahan tidak sesuai di AT krn kuasa2 penjajah mentadbir
masyarakat di AT dgn tidak menghiraukan nilai2,hak2,sistem sosial dan budaya masyarakat
tempatan.
Penjajah memperkenalkan sistem pentadbiran berdasarkan institusi2 barat tanpa mengambil kira
sesuai atau tidak.
Pd pandangan james brooke, sistem penjajahan barat akan memusnahkan pentdbiran di AT.
Dgn adanya pandangan sebegitu, james brooketlh membawa masuk unsur2 pemodenan yg
terpilih secara berperingkat2.
Namun demikian, james brooked an pengikutnya tidak dapat lari dr budaya asal mrk, apa yg mrk
lakukan di Sarawak sama dgn penjajah lain. (RANGKA KERJA).
Dinasti brooke tidak membenarkan kuasa barat /kapitalis masuk secara besar-besaran di
Sarawak.
James dtg utk membangunkan masyarakat tempatan, ekonomi british serta mengelakkan
penguasaan ekonomi olh kapitalis barat lain.
Dgn dasar ini, masyarakat tempatan menyokong dinasti2 brooke ttpi sbg org barat, james
memperkenalkan kerajaan berpusat di Sarawak.
Segala kuasa berada di tangan raja.
 Secara perlahan2 dlm kerajaan pusat, raja2 melayu tidak mempunyai kuasa tradisional, mrk
hanya menjawat sbg kakitangan dalam kerajaan.
Datuk patinggi ali terkorban dlm satu ekpedisi ketenteraan terhadap org dayak di Sarawak.
Datuk patinggi ali telah diganti oleh menantunya iaitu abdul ghapur.
Abdul ghapur menyokong kerajaan brooke ttpi secara perlahan2 lahir rasa tidak puas hati
terhadap pemerintahan brooke kerana pentadbiran berpusat kuasa tradisional pembesar spt kuasa
mengutip cukai dihapuskan.
Pd thn 1853, james brooke menghapuskan kuasa sensitif pembesar iaitu kuasa pembesar
melantik ketua2 kg dan dgn itu abdul ghapur menentang kerajaan brooke . penentangan ini
membawa satu krisis dimana abdul ghapur dikatakan sbg seorang penderhaka dan ini merupakan
konflik pertama.
Peristiwa ini merupakan komplot melayu dgn dinasti brooke.

PADA THN 1857 IALAH KOMPLOT MELAYU DATU PATINGGI ABDUL

GHAPUR YG MERUPAKAN PENGGANTI DATU PATINGGI ALI.
Selain itu, dasar perluasan yg dijalankan oleh james brookedgn mengambil jajahan brunei dimana
james brooke telah memujuk sultan brunei membri kuasa kepadanya untuk mendirikan kubu2 di
beberapa sg untk mengawal aktiviti orang iban antara di batang lupar,rejang,skrang dan saribas.
James brooke Berjaya mendapatkan persetujuan sultan brunei untk menyerahkan sg2 untk
mendirikan pertahanan.
Beberapa kubu tlh didirikan dan diketuai olh orang melayu yg diberi olh james brooke krn sultan
brunei tidak dpat mengawal sg2 berkenaan, tidak dapat mengutip cukai maka james brooke
menolong sultan brunei untk mengutip cukai dan menjaga keamanan.
Disblk james brooke untk meluas kuasa.
Selama 2 thn dr thn 1853 james brooke tlh Berjaya mengambil 7 jajahan brunei antaranya
samarahan,sadong, kalaka dll.
James brooke menguasai pentadbiran dan juga meluaskan pentdbirannya di jajahan berkenaan
Jajahan berkenaan dibahagikan kpd 3
1. Sarawak asal dgn sbhgian samarahan
2. …..
3. Rejang
Dgn itu, impian james brooke utk membina sebuah kerajaan besar dan moden dgn menghapuskan
kesultanan brunei tlh semakin dekat walaubagaimanapun dasar penjajahan tlh menyebabkan
kekuasaan pembesar SHARIF MASAHOR iaitu gabenor di sarikei yg dilantik olh sultan brunei.
Pd thn 1853 sg rejang tlh diambil alih olh james brooke. Sharif masahor dan pembesar yg lain
samaada dilucutkan jawatannya atau diserapkan dlm pentadbiran james brooke.
Mereka terpaksa menerima hakikat perluasan kuasa james brooke di Sarawak.
Dgn itu, sharif masahor merancang utk menyekat perluasan kuasa james brooke, pd pndangn
beliau 1 cara untk menghapuskan kekuasaan james brooke/tamatkan pemerintahan di Sarawak
unyk mencapai kegemilangan. Sharif masahor tlh mencari pembesar di kuching dan membuat
pakatan dgn datu patinggi abdul ghapur dan mula ragu2 dgn niat james brooke di Sarawak.
Kedu2 mereka mempunyai tujuan yg sama utk menamatkan raja brooke di Sarawak.
Sharif masahor dan datu patinggi abdul ghapur mengadakan ikatan perhubungan melalui
perkahwinan antara adik sharif masahor dgn ank datu patinggi abdul ghapur.
Namun demikian, komplot kerjasama tlh diketahui olh james brooke, james brooke tlh
menentang perkahwinan tersebut ttpi perkahwinn tersebut diteruskan
Datu patinggi abdul ghapur tidak mahu mengikut kehendak james brooke yg ingin membubarkan
perkahwinan maka perkara ini dianggap penderhakaan yg dilakukan oleh datu patinggi abdul
ghapur. Ekoran drpd itu, datu patinggi abdul ghapur tlh dilucutkan dr jawatansbg datu patinggi.
Datu patinggi abdul ghapur dikatakan terlibat dgn komplot begitu juga dgn sharif masahor turut
dilucutkan jawatan di sarikei.
Sharif masahor kembali ke brunei manakala abdul ghapur tlh dihantar ke mekkah utk menunaikan
hajidan beliau harus tinggal di Melaka.
Ketika berlaku komplot, berlaku juga pemberontakan bau olh orang cina pd thn 1857.
Org cina dan kongsi mereka di kws bauterasa tekanan dr pentadbiran brooke kerana mereka
dikenakan undang2 dan mengawal kongsi gelap dan cukai candu turut dikenakan
seorang cina tlh bangkit menentang pentadbiran james brooke.
Begitu juga Pelombong2 dr kuching dan separuh drpd kuching.
Gol penentang ini tlh menangkap pegawai british dan memotong kepala dan mengelilingi kepala
tersebut.
James brooke sempat melarikan diri melalui sg dan diselamatkan olh orang melayu di kg.
Org cina Berjaya menguasai kuching selama 3 hari, orang cina mengundurkan diri dr kuching.
James brooke utk bertindakbalas dgn pelombong cina.
Dgn bantuan dan kubu pertahanan baru di luar kuching org iban dgn diketuai Charles brooke,
serangan dilancarkan ke atas pemberontak cina di kws iban.
Ramai orang cina terbunuh dan raja brooke tlh menguasai Sarawak.
Selepas peristiwa pemberontakan cina, datu patinggi abdul ghapur tlh kembali ke kuching.
Begitu juga sharif masahor dipanggil balik dan jawatan dikembalikan kerana jasa orang melayu
namun demikian kedua2 pemimpin sharif masahor dan abdul ghapur masih meneruskan
rancangan mereka dan memikirkan cara2 untk menjatuhkan pentadbiran james brooke di
Sarawak.
Pd thn 1859, thp ke-2 komplot melayu dilancarkan rancangan pertama iaitu sharif masahor
membawa angkatan dr sarikei menyerang kuching.
Rancangan ke-2 abdul ghapur juga melakukan serangan serentak ke atas pusat kerajaan james
brooke.
Kebetulan pd 25 jun 1859, berlaku peristiwa di mana 2 org pengawai eropah tlh dibunuh di
sebuah kubu di kanowit iaitu CHARLES FOX dan HENRY STEELA.
Phk british menyatakan sharif masahor melakukan pembunuhan itu.
Berikutan itu, sharif masahor membawa angkatannya dgn 3 buah kapal menuju ke kuching ttpi
diketahui olh james brooke.
Abdul ghapur tlh menyerang kuching, serangan mereka tidak Berjaya dan dapat disekat olh
angkatan brooke.
Kapal sharif masahor ditenggelamkan olh angkatan brooke ttpi sharif masahor sempat melarikan
diri dan bersembunyi di mukah.
Di mukah berlaku krisis mukah pd thn 1853.
Krisis ini berlaku di antara keluarga PANGIRAN DIPA dgn PANGIRAN MATUSIN.
Keluarga pangiran dipa iaitu pangiran ARSHAD dibunuh olh pangiran matusin dan tempat
pangiran arshad diganti olh pangiran matusin.
Pangiran matusin melarikan diri ke kuching dan meminta bantuan dgn james brooke, pada masa
itu sharif masahor menghapuskan orang eropah.
Sharif masahor dikatakan bertanggungjawab ke atas pembunuhan 2 org pengawai. Pd ketika
krisis berlaku sharif masahor berada di mukah dan sg mukah ditutup utk laluan