Scribd Logo
Upload

Welcome to Scribd!

  • Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 80.

    Uploaded by

    Patrologia Latina, Graeca et Orientalis
    490 views552 pages
    Patrologiae cursus completus : Series latina (1800) Author: Migne, J.-P. (Jacques-Paul), 1800-1875 Volume: 80 Publisher: [S.l. : s.n.] Language: Latin Call number: ALV-0047 Digitizing sponsor: University of Toronto Book contributor: PIMS - University of Toronto Collection: pimslibrary; toronto

    Original Title

    Migne. Patrologiae cursus completus : Series latina. 1800. Volume 80.

    Copyright

    © Attribution Non-Commercial (BY-NC)

    Available Formats

    PDF, TXT or read online from Scribd

    Did you find this document useful?

    Is this content inappropriate?

    Report this Document
    Patrologiae cursus completus : Series latina (1800) Author: Migne, J.-P. (Jacques-Paul), 1800-1875 Volume: 80 Publisher: [S.l. : s.n.] Language: Latin Call number: ALV-0047 Digitizing sponsor: University of Toronto Book contributor: PIMS - University of Toronto Collection: pimslibrary; toronto

    Copyright:

    Attribution Non-Commercial (BY-NC)
    Download as PDF, TXT or read online from Scribd
    Flag for inappropriate content
    490 views552 pages

    Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 80.

    Uploaded by

    Patrologia Latina, Graeca et Orientalis
    Patrologiae cursus completus : Series latina (1800) Author: Migne, J.-P. (Jacques-Paul), 1800-1875 Volume: 80 Publisher: [S.l. : s.n.] Language: Latin Call number: ALV-0047 Digitizing sponsor: University of Toronto Book contributor: PIMS - University of Toronto Collection: pimslibrary; toronto

    Copyright:

    Attribution Non-Commercial (BY-NC)
    Download as PDF, TXT or read online from Scribd
    Flag for inappropriate content
    of 552

    "ffiflllfp

    "
    • V-"V ;

    .
    > . . ;.

    •'!- '•'' -'


    :

    i
    ..;'.'-''•' .' ; - v" ,

    'f-
    ":';' '

    '
    •

    .•',', .:....•';....! '

    '"•
    •

    " ;
    ..:'•...
    '

    '.
    -

    n^HVP 1

    •-.
    •< ''

    fiK

    flsranooKMilMK™»
    '"/'."••'•''•"". :"''-. ;•!!':''''
    :
    !'
    ''.•;; :
    SsS
    ;

    lf
    '-
    v. "
    ;.- :-: ;

    ,-.-:'.;;vr ;-;:^ :
    Digitized by the Internet Archive
    in 2011 with funding from
    University of Toronto

    http://www.archive.org/details/patrologiaecursu80mign
    PATROLOGIiE CURSUS COMPLETUS,
    SEU BIBLIOTHECA UNIVERSALIS, 1NTEGBA, UNIFOBMIS, COMMODA.OECONOMICA,

    OIOT SS. PATRH, DOCTORH SCBIPTORIIQIJE EGGLESUSTICOKlia.


    SIVE LATINORUM, SIVE GR/ECORUM,
    QUl AB JEVO APOSTOLICO AD TEMPORA CONCILII TRIDENTINI (ANNO 1SIK) rRO LATINIS,
    ET CONCILII ELORENTINI {ANN. U59) PRO GRJECIS FLOIWERUNT :

    RECUSIO CHRONOLOGICA
    OMMUM QU/E EXSTITERE MOMJMENTOUUM CATIIOLIC^ TUADITIOMS PER QUINDECLM 1'IUMA
    ECCLESLE S/ECULA ET AMPLIUS,
    IIIXTA EDITIONES ACCURATISSIMAS, 1NTER SE CUMQUE NONNULLIS CODICIBUS MANUSCRIPTIS COLLATAS, PERQUAM DILIGEN-
    TER CASTIGATA DISSERTATIONIHUS, COMMENTARIIS , VARIISQUE LECTIONIBUS CONTINENTER ILLUSTRATa; OMNIBUS
    ;
    -

    OPEIUHUS POST AMPLISSIMAS EDITIONES QU/E TRIBUS NOVISSIMIS S.ECULIS DEBENTUR ARSOLUTAS DETECTIS, AUCTA ,
    INDICIBUS PARTICULARIBUS ANALVTICIS, SINGULOS SIVE TOMOS SIVE AUCTORES AI.ICUJUS MOMENTI SUBSEQUENTI-
    BUS, DONATA; CAPI1ULIS INTRa IPSUM TEXTUM 1111 E DISPOSITIS, NECNON ET TITULIS SINCULARUM PAGINAUUM
    jlARGINEM SUPERIOHEM DISTINGUENTIRUS SUUJECTAMQUE MATERIAM SIGNIFICANTIUUS, ADORNATA OPERIBUS ;

    liUU DUBIIS, TUM APOCRVPIHS, ALIQUA VERO AUCTORITATE IN ORDINE AD TRADITIONEM ECCLESIASTI-
    CAM POI.LENTIBUS, AMPLIFICATA;
    DUCENTIS ET AMPI.IUS LOCUPLETATA INDICIBUS ALTIORUM SICOT ET OPERUM, ALPIIABF.TIC.IS, CHR0N6I.0GICIS, STATl-
    STICIS, SYNTIIETICIS, ANALYTICIS, ANALOGICIS, IN QUODQUE RELIGIONIS PUNCTUM, DOGMATICUM, MORALE, LITUR-
    GICUH, CANONICUM, DISCIPLINARE, HISTORICUM, ET CUNCTA ALIA SINE ULLA EXCEPITONE; SED TR/ESERTIM
    DUOBUS INDICIBUS IMMENSIS ET GENERALIUUS, ALTEUO SCILICET UEUUM, 010 CONSULTO, QUIDQUID
    NON SOLUM TALIS TALISVE PATER VERUM ETIAM UNUSQUISOUE PATRUM, NE UNO QUIDEM OMISSO,
    ,

    1N QUODLIBET TIIEMA SCRIPSERIT, UNO 1NTU1TU CONSPICIATUR ; ALTF.RO SCIUPTUUi£


    SACIiiE, EX QUO LECTORI COMPERIRE SIT OUVIUM QUINAM PATRES ET IN QUIIIUS OPERUM
    SUORUM LOCIS SINGULOS SINGULORUM LIURORUM S. SCRIPTUR/E VERSUS, A PRIMO
    GENESEOS USQUE AD NOVISSIMUM APOCALVPSIS, COMMENTATI SINT:
    EMTIO ACCURATISSIMA, CETERISQUE OMNIBUS FACILE ANTEPONENDA, Sl PERPEND.VNTUR CIIARACTERUM NITIDITAS,
    CIIART.E QUAI.ITAS, INTEGRITAS TEXTUS, PERFECTIO CORRECTIONIS, OPERUM RECUSORUM TUM VARIEIAS,
    IIIH NUMERUS, FORMA VOLUMINUM PERQUAM COMMODA SIBIQUE 1N TOTO PATROLOGI E DECURSU CONSTANTER
    SIHILIS, PRETII EXICUITAS, PR.ESERT1MQUE ISTA COLLECTIO, UNA, METIIODICA ET CIIRONOLOCICA,
    SEACENTORUM FRAGMENTORUM OPUSCULORUMQUE 1IACTENUS HIC ILLIC SPARSORUM ,

    PRIMUM AUTEM IN NOSTRA BIBLIOTHECA, EX OPERIBUS ET MSS. AD OMNES .« ATES,


    I

    LOCOS, LINGUAS FORMASQUE PERTINENTIBUS, COADUNATORUM.

    SERIES LATINA PRIOR,


    1N QUA PRODEUNT PATRES, DOCTORES SCRIPTORESOUK ECCLESLE LATIN.E
    A TERTULLIANO AD INNOCENTIUM III.
    ACCURAINTE J.-P. MIGINE,
    Bibliothecfie CSerS nnivcj-ste,
    SIVE CURSUUM COMPLETORUM 1N SINGULOS SCIENTUE ECCLESIASTIC/E RAMOS FDITORh.

    fArRHLOGlA, AD INSTAlt 11'SIUS ECCLESI/E, IN DUAS PARTES DIVIDITUR, ALIA NEMPE LATINA, ALIA GU.CCO-I.ATIN i.
    I.ATINA, JAM PF.N1TUS EXARATA, QUOAD PRIMAM SERIEM, VIGINTI-QUINQUE ET DUCENTIS VOLUMINIDUi MOLE SUA
    STAT MOXVE POST PERACTOS INUICES STABIT, AC QUINQUE-VIGIN TI-CENTUM ET MILLE FRANCIS VENIT. GR,iXA
    ,

    DUPLICI EDIUONE TVPIS MANDATA EST. PRIOR GR/ECUM TEXTUM UNA CUM VERSIONE LATINA LATERALIS AMPLE-
    CTITUR, ET AD NOVEM ET CENTUM VOLUMINA PEUVENIT, SED SINE 1ND1C1BUS J POSTERIOR AUTEM IIANC VERSIONEM
    TANTUM KXIUBET, KIEOQUE INTRA QUINQUE ET QUINQUAGINTA VOLUMINA RE TINETUR UTRAQUE VIGESIMA QUAIITV
    ;

    DIE DECEMBRIS 1SC0 OMNLNO APPAUUERAT. UNUMQUODQUE VOI.UMEN GR/ECO-LATINUM OCTO UNUMQUdDQUE MEUB
    ,

    LATINUM QUINQUE FRANCIS SOLUMMODO EMITUR UTUOBIQUE VERO, UT PRETII IIUJUS BENEFICIO FRUATUP. F.M-
    :

    PTOR, COLLECTIONEM INTEGRAM SIVE GR/ECAM SIVE LATINAM, 526 VOLUMINIBUS PRO AMPI.IORl EDITIONE ET 272
    PRO MINORi ABSQUE INDICIBUS CONSTANTEM, COMPARET NECESSE ERIT, SF.CUS ENIM CUJUSQUE VOLUMINIS AMPI.I-
    TUDINEM NECNON ET DIFFICULTATES VARIA PRETIA /EQUARUNT. ATTAMEN, Sl QUIS EMAT INTECRE ET SEl HISIM
    COLLECTIONI M GR.ECO-L ATINAM, VEL EAMDF.M EX GR.F.CO 1.AT1NE VI RSaM, TUM QUODQUE VOLUMEN PRO NOVEM VEL
    1-ftO SEX Fll.VNCIS OUTINEBIT. IST/E CONDITIONES SERIEBUS PATROLOGl.E NONDUM EXCUSIS AITLICANTUR.

    PATROLOGLE LATIN/E TOMUS LXXX.


    PATRES QUI IN VII SjECULI PBIMA PARTE ELOBUEBUNT.

    KXCUDERATUR ET VENIT APUD J.-P. MIGNE EDITOREM,


    IN VIA DICTA D'AMB01SE, OLIM PUOPE PORTAM LUTKTI/C PAUISIOUUM VULCO 0'ENfb.n
    NOMINATAM, SEU PETTT-MOXTIIOUCE, NUNC VEHO INTUA MOEMA PARISINA.

    1803
    AVIS IMPORTANT.
    * ^

    correcuon .ns
    recouriraux
    uu double Cou«.tf
    *^y%?'„^™de Theologie iurent tiresavec
    n£l aussi qu'un eer.a.n
    nonib re daulres vo
    la
    ^W^
    appa rteoant a diverses
    t
    *f***f?g Ue
    meriesapresquetoutceqm^eau ; il est
    blanc. Ma.s , depms
    ccs le t» r^
    ^ ]uxe d
    j

    .murin u.s^ou u ^^.^ ou ir et Jta 'uve H


    Publications, luren niprKS ion qui en so^rt, sans e lacorrecUoI1) ,, es
    trava.l aux
    presses a pras e ^ ble sous lous les J«PP°"» «.
    convena i tcommeot
    E en serail-il
    co n^pora.ne.
    r,S,le le t
    o
    lilion anc.enne ou epreuves de
    pour ."n er a pur er v
    que nous subissons f

    la piupari ues w>™"« ~ , i ,.


    c6 lfebr [eSUlles
    ,.,',|;.|, r es Jesu 1'e au ei Mnm.ii.i. "" v« '

    des
    Mabillon et Monlfaucon et correspond ent, en grcc
    celles meme
    oes c«<=-. ---"-,-,„ n de leurs editions a\ec
    celles aes nou 4

    compare, en effet, n
    iropor U quell es feu
    el illes
    i<ienlb , able esl u ne realite.

    ^
    »ravenirporterontcelUnote.i.u^ „..„. av , .. trai
    noreq « rtermilen 1 .
    .

    ^ aulre foisque la steriotypie


    de il.ne raudra >re
    correction,
    h .
    ij|M cprngees. < < > perrection,
    w
    i
    la ^ g] „„,, nl
    point6ast.^pas«Ju out^.n ^
    ,|, |,
    l iou.-tr
    l-.,li
    -l.,s.,.u s,„ M>,;;- P*»* mela, n
    .
    ,
    1

    ^ u .
    ( .„,
    imniobilisaitlesrautes, aiieiiuuH ;
    raules u -

    Un( llonae
    . i
    ;
    reslaneues.
    -^«tVnS^^^^
    >a
    .£.-£
    S/ECULUM 17/. ANNl 601 -G'iG.

    SCRIPTORUM
    ECCLESIASTICORUM
    QUI

    m VII S^CULI PMMA PARTE


    FLORUF.RUNT

    OPERA OMNIA,
    ORDINE CHRONOLOGICO DIGESTA,
    JUXTA MEMOKATISSIMAS EUITIONES

    GALLAND I , MANSI, DUGDALIl, WILKINESII , GOLDASTI , BREQUIGNY, NICOL. ANTONII, FLOnKSII,


    NECNON ALIORUM
    RECOGNITA, EXriiF.SSA ET F.MENDATA.

    COLLEGTIO, SI OUA ALIA INSIGNIS ,

    NEC MINUS QUAM DUO ET TRIGINTA NUMERO AUCTORES COMPRFHENDENS,


    NEMPE :

    S. EUTHOPIUM, TARRAM MONACHUM, DINOTIIIIU AUBATEM, DYNAMIUM PATRICIUM, S. 4UGU9TINUM


    v -i.l iil'.. AIOSTOLUM, S. BONIFACIUM PAPAM IV, BLLGARANUM COMITEM, PAULUM EMERIT.
    ,

    GONDEMARUM REGEM , MARCUM CAS51NENSEM, 3. WAHARNARIUM , S. COLUMBANUM,


    S. ALPIIANUM, S. AILERANUM, ETHEI.BERTUM REGEM, DEUSDEIUT PAPAM, JISEIIU-
    THUM REGEM, S. BERTICIIR AMNUM S. PROTADIUM, BONIFACIUM PAPAM V,
    ,

    SONNATIUM, CLOTARIUM II REGEM HONORIUM PAPAM I, DAGOBERTUM


    , I

    REGEM, S. HADOINDUM, S. SULPICIUM BITURIC. S. AUTBERTUM, ,

    JOANNEM PAPAM IV, MAXIMUM C/ES AR AUGUST. , VICTOREM CAR-


    THIG., S. BBALLIONEM, TAIONEM :

    ACCURANTE J.-P. MIGNE ,

    BI DLIOTUECffi CLERI U M V E B S I ffi ,

    SIVE

    CURSIIUM COMrXETORUM IN SINC.ULOS SCIENTIJS l CCLESI ASTIC.E RASIOS, EUITOHE.

    j » e- ii t-s—=>

    TOMUS UNICUS.
    -^ -T T ~Tm

    YENIT 7 FRANCIS.

    EXCODEBATUR ET VENIT APUD J.-P. MIGNE, EDITOREM,


    1N VIA piCTA D-AMBOISE, OLIM PltOPE PORTAM LUTETI^ PARISIORUM VIJLGO
    D'E\FEIl
    NU.MLNAIAM, SEU 1'bYHT-MONmOUGE, NUNC VERO INTRA MOENTA PARISINA.

    1803
    SMCULVM VII. ANNI 601-646.

    ELENCHUS
    AUCTORUM ET OPERUM QUI IN HOC TOMO LXXX CONTINENTUR.

    SCRWTORES ECCLESIASTICI QUl /iV VII S.ECULI VRlilA PARTE FLORUERIWT.

    S. EUTKOPIUS, ABBAS ET EPISC. S. BERTICIIRAMNUS, CENOMAN. EPISC.


    Epistola ad Petrum Paparo, de oclo Viliis. 9 Testamentum. 557
    Epistula ad eunidem de Dislnclione monachorum
    ,
    S. ritOTADIUS, VESUNTINUS ARCHIEP.
    et ruina monasleriorum. 1D
    Liturgia. 411
    TAIIP.A, MONACUUS. Charta restaurationis Gipituli Sancti Stephani. 121
    Epistola ad Itecaredum regeig. 19
    UOMFACIUS V, ROM. PONT.
    DINOTUUS, ABBAS. Epistolao tres. 435
    Besponsio ad Augustinum moiiaclium, petenlcm S. SONNATIUS, RHEMENSIS ARCUIEP.
    subjeclioueni Ecclesiau Romanse. 21
    Statula. 113
    DYNAMIIS PATIUCIUS.
    2:>
    VERUS, RUTHENENSIS EriSC.
    Epistolse duae.
    Vita sancii Marli, Boliaccnsis abbatis.
    2rl Epistobe duae. 4 l'i

    Vita saucti Maxirui, ltegiensis episcopi. 51


    ciiLOTinius n,[FnANconuM rex.
    S. AUGCSTINLS, APOST. ANGI.ORUI». Ecclesiaslicaa Praeceptiones. 4 19
    Viia S. Auguslini, auctore Gvcclino numacho. 43
    HONORIUS I, ROM. PONT.
    ICpistolte. ,5 Epistola». . KY.)
    1'undalio abbatiae S. Auguslini Canluarieusis.
    Eragmenta, etc.
    Privilegium abbatise Cautuariensi a S. Auguslmo
    i'j2
    9:;
    datuin. Appemiix.
    S. BONIFACIUS PAPA IV. Diffloraiio exEpislola S.Maximiad Marinum presb.,
    Concilium Itomanuni sub Ronifacio IV. 103 apologiam pro llonorio lacientis. 483
    Diilloraiio n> K|>istola ejiisdem ad Pelrumillustrem. 487
    BULGARANUS COMES. Auastasii l!ibliolbe<arii Epislola ad Joanuein iliaco-
    Epistols tres ad episcopum Krancise. 107 1111111. 491
    Epitaphium Ilonorii papte I. 494
    PAULUS EMEKITANUS, DIACONLS.
    De vita Patrum Emerilensium. DAGOBERTLS I, FRANCORUM REX.
    Aiiospasmalion de rebus Emeritensibus. 103 Ecclesiasticaj Praceptiones. 493
    GONDEMARUS, REX GOTHORLM. S. HADOINDLS, CENOMAN. EPISC.
    Derretum de Ecclesia Tnletaoa. 1S1 Teslamentum, el Cliarla de Anasoleusi monaslerio. 507

    MARCUS CASSINF.NSIS, DISCIP. S. BENEDICTI. S. Sl LPICICS, C.OGN. PIUS, BITURICENSIS EPISC.


    Carmen de S. Beuediclo. 1543 Yiin sancli Sulpicii Pii, auclore anonymo monacho
    Sulpiciuno \ere cocvvo. 573
    S. WAnNAIIARllJS, PBESB. LINGONENSIS. 591
    EpisloliB tres.
    Acta SS. Marlyrum lergeniinorum Speusippi, Eleu-
    sippi, Meleusippi. I85 S. AUTBERTUS, CAMF.RACENSIS EPISC.
    Cliarta de monasurio Wallareosi. 593
    Vita sancti Desiderii, Lingonensis episcopi. 195

    S. COLLMBANUS, ABBAS ET CONFESSOIl. JOANNES IV, nOM. PONT.


    209 EpistoL-e. COl
    Bcgula coenohialis.
    De pcenitentiarum roensura tavanda liber. 223 MAXIMUS, CJESAKAUGUST. EPISC.
    lnstrucliones variai, vulgo dicUe Senuones. 229
    019
    Cbronicon.
    Epislolae sex. 259
    Carmina. 283 VICTOR, CARTH vC.INENSIS F.PISC.
    Diplomata. 321 037
    E|iistiila ad Theodorum Papam.
    S. ALPIIANUS, BF.NEVF.NT EPISC. S. BIIAULIO, CiESAKAUCUST. EPISC.
    Cliarla renunliatiiiiiis jiiriuin Ecclesiie S. Martini. 325 619
    Epistol».
    3. AILEUANUS, SCOTO-HIBERNTS ABBAS. \ ,1.1 saiuii .Einiliaui confessoris. 099
    llvinnus de eodcin. "13
    Inlirprelatio m.vsiica progenitocum Cliristi, m ira-
    Acta de liartyribua Csesaraugostaois. 715
    lisque explanalio nomiuum eorumdem. 527
    TAIO, C.ESARAUGUST. EPISC.
    ETHELKEKTUS, ANGLOKUM REV..
    Epistola ad Eugeniuiu Tolelanum episcopum. 723
    Donaliones ad diversas Ecclesias. 311 quinque.
    Senlentiarum libi 1

    Decrelum de rebus Dei et Ecclesiae non abslraben- 9S9


    De visioiie Taioins e.piscopi.
    dis. 515
    S. DEUSDEDIT, ROM. PONT. ADDENDA.
    Epistola ad Gordianum, Uispalensem episcopum. 301 Dissertalio critica dc llonoiio Papa f, onclorc Mnr-
    Decrelum de electione Koniani Pontificis. otil
    cellino Motkenhurh, ord. S. Francisci, ctc.
    SISEBUTUUS, GOTUOUUM REX,. Inlcx lSeriini. ,0T!)

    Epislolss. 562
    \ ita el 1'assio sancti Desidcrii. 377 Paiwiis. — Ex Typis J.-P. MIONE.
    ANNO DOMINI DC.

    SANCTUS EUTROPIUS
    ABBAS ET EITSi.OPlS.

    NOTITIA HISTOMCA IN EUTROPIUM.


    (Anlonii Bibl. Hiip. Ve'. I. I, p. 2S3, n. ii.)

    Eutrnpius sequitur, duobus jam landatis Liciniano A


    simum Eulropium nwnasterii Servitani abbat«m fuit. ,

    Severo rcqualh quem et sic describit Isidorus


    Quo q lid illustrius atque E ilropio bonorilicentius
    ac ,

    (cap. 32) : Eutropius Ecclesice Yalentinw episcopus, dici potuit? Suinina enim apu I universam gentem
    auctoritate, doctrina?que ac sanctitaiis mcrito vi-
    dum adhuc in monasterio Servilano degeret el pater
    ad episcopum Licinianum, gere oportuit eum, qui cum abbas tanium es ei cu-
    csset monachorum, scripsit

    ciijus supra fecimus menlionem,valde utilem epistolam,


    jusdam monasterii, lot inter t lius llispanix prxsules
    ab eodem pro qua re baptizalis infanlibus
    unus Leandro metropolitano Hispalensis Ecclesia?,
    in qna petil

    clirismalisunctio tribuatur. De hac ep slola in Lici- doctissimo, sanetissiino , ac rcgis avunculo sequalis

    niano diximus. Adjungii Isidorns; Scripsit el ad Pe- visus fuerii, qui ciim eo suinmam rcrum consili irius

    trum episcopum Irlabicensem (Ercuvicensem legcn- girivrnaret , ac pestilenlissiinre secl;c ab Hispanix


    dum) de di^lrictione innnacliornin sermone salubri limitibus generalis exturbalionis modum et formam
    composilam epislolam , et valde mmncliis necessn- prrpscriberel. Deatissimi quidem 'icut el sancti elo-
    riam («). Joannes Biclarensis in Cbronico (anno 3 giiim, quo Riclirensis de Eutropio loqucns iilitur,

    Mauricii) : Eutropius abbas monaslerii Servitani, dis- viventibus adhuc, sed episco is, vix auiem aliis tii-

    cipulus sancli D nati clarus habetur. Idem , in refe- biiltim videas. Deatissimi sacerdoles iu concilio isto

    rendis concilii Toletani 111 , sub Reccaredo GolliOr B tertio a Reccaredo appellan nr ii qui iiiterfuen nt

    rum rege, actis, damnataqne in eo Ariana impietate :


    episopi. Extra liosde Eulropio dicluin, eo lemporc
    Summa tamen synodalis (ait) negolii penes sanctum quo Lcander sanctus duntixal audil, beutissimi praj-

    Leandrum Uispalensis Ecclesice episcopum, el beatis- coniuin eximium quid plane conlinet.

    ^a) Noveram ego pri lem inter biblioihpcae Valica- tori expnsuit: qui, nulla inlerjecta mora epitolrc ,

    na? Codici-solim sereniss. Christinx Siiecoruni re- apographum e Valicano qiiem prajlixi Codice de-
    ginae, sub num. 140, exslare hanc Eut opii :id Pe- siimi jusitet cum archelypo collaitiin domiuo Azarac
    iruni Ercavicensem epi-lnlain, quam Kque ac noster, ad me quantocius reinitieiiduui Iradidit, ut intra bi-
    ut ejus in hnc loco sileiilwni imlicat, oinnino ine- mcslre spitium desiderati d siderii mei compos
    dilaiu pntabam ; eaque occas'one ad virum clarissi- abuude fi« rem. Pro insigui ilaque et nunquam iu-
    iiiutii regium consiliariom , regioque noniine genera- termoriiuro benelicio, gratps ego ut referain , nibil
    lein in llrlie negotioiuni Hispanix cnraiorem, I). Ni- babeo, nisi fi prolixam henelicamque utriusque , el
    colaum Azaram, cnjus non seiuel alias benevo enliam ob amplis-imos quibus boneslaiitur bonores , et
    expprlus lueram, litteras ded; rogatum, ut ni maxi- i maxime ob prseclara in Chrislianam aique Hispanam
    inac molis epi>tola esset ejns exemplum de.-.cnhi
    , rempublicam inerita speclalissiini viri, in lilteras
    imlii procurarel. Annnii illico voii-, nieis vir hiinia- caruinque cultores voliinlalem ubique depnvilicem
    nissiinus lilleraruuique ac palrii decoris amanlissi- serajque p >steritali consecrem; quoil et facio liben-
    nins, eaqi e eniinentissiii.o domii o S. R. E. cauli- , tissime. Vulgaverat eam oliin lainen ac longe a-le
    nali Fiancisco Xaverio Lelad» sedis aposlolicsc L noslra leinpoia Lucas Ilolslenius in Codice regular.
    bibliolbrcano, exiinio studiorum olim nieoruni fau- moiiaslicar. Paris. 1055, in append., pag. 82.

    SANCTI EUTROPII
    ABBATIS ET EPISCOPI

    EPISTOLA AD PETRUM PAPAM.


    DE OCTO VITIIS.
    (ExBibliot. r»t. t. VIII.)

    Oclosunl vitia principalia qure humanum genus in- D sive Ircdium cordis; septimum, ceno;!oxia, id rst
    lestant. Primum , gastrimargia, quod son.it venlris jaclantia seu vana gloria ; octavum , snpei bia. H;ec
    ingluvies ; secundum; fornicatio terlium, philargyria ; igilur octn vitia, licet diversos orlus ac diffieiles elfi-
    id est avaritia, sive amnr pecunire ;
    qnartuni , ira , cicnli.is hahcant, sex tamen priora , id esl ,
    gaslri-
    qnintum, tristitia; sextuni, acedia , id est anxietas margia, Ibrnicatio, pbilargyria, ira, trislina, acedia,
    Patkol. LXXX. 1

    3
    11 SANCTl F.UTttOPII ABBATIS VI

    cognalione el, ut dixerim, conca- A ne" a regno Chrisli unumquodlibel horum mos deter-
    quadam inter se
    IU ut prioris cxuberanlia reat et cxculai.
    lenatione, connexa suni.
    cfficiatur exordium. Pbilargyrise gcnera sunl tria : piimum quod exspo-
    gequenlium
    abunilanlia gastriinargirc fornicationem, liari iioii siuit bomincm faciillatibus superfluis, iu
    Nam ile

    de pbilargyria irain, boc peccaverunl (Act. v) Ananias et Sapphira seciin-


    ile fornicatione philargyriam,
    ;

    «leira trisiiliam, de trisliiia acediam,


    nccesse est pul- dum quod ea qiuc a nobis di-persa sunl indigcnlibus,
    Itilare. Ideoque simili conlra hsec
    modo atque eadem cum niajori cupiditate persuadet re-umcre in banc :

    esl, el prsccedentiuin semper ad- culpain incidil Judas, qui Dominum vendi lit; teiliiiiu
    ralione pugiiandum
    Quam- quod ca quae anle non possedinnis iuliunitc de-
    versus sequcntes opoilet nos inire cerlamen.
    vincatur, superanda est Iristiiia; sidcrari vel acquiri conipclltniur. I» bae pccavil
    obrcm, ut acedia
    exstingucnda cst; ut ex- Giezi.
    ui uisiitia propclhtur, ira
    a, pbilargyria conculcanda; ut evallatur
    Irsc genera sunt tria : ui um quod exardescil in-
    sliiigiialur i

    compescenda cst; utfornica- trinsecus ct pnc indign itionc non valet loqui ; aluid,
    iihilargyria, fornicalio
    quod in veibiun et opus effcclumque prorninpii lcr-
    subrualur, gaslrimargiae vilium est castigandum.
    ;
    tio
    lium, quod pcr dies cl lcmpnra rescrvalur.
    Kesiduse vcro dusc, id cst, cenodoxia et superbia sibi
    qua de superioribus diximus B Tristili;c genera sunt iluo:ununi quod ira ilcsi-
    quidem similiter illa

    ul incremenlum prioris orlus ncnie de illaio damno vel desiderio prsepedilo gene-
    ratione junguntur, ita

    Cenodoxias exsuperantia superbise ralur; aliud quod de rationabili mentis anxietate seu
    clficiatur alterius.
    desper;itioiie descendit.
    lomitcm parit. Nam illis sex evulsis, hscc duo vebc-
    cl morluis, vivacius istce Acedioe sunt genera duo : unum quod ad summiim
    mentius fruclificaht, illis

    succrescunt. Unde et diverso modo ab prsecipitat ansiuantes ; aliud quo nec bonum facere
    pullulant et
    ncc audirc delectut. 1-ta ejicil monachum dc cclla
    las diinbiis iiiipiigiiainiir.
    sua.
    In unuinquodquo illorum scx vitiornm tunc inci-
    Ccnndoxia, licet multip'ex ac mnltiforniis esl cl
    iliinus cum a prsecedenlibus illorum fuerimus clisi. In
    in div rsas species dividitnr, gcnera lamen ejus sunt
    liis vero duobus etiam viclores post iriuniphos pe-
    duo : piiinuin quo I pni carnalibus ae nianifestis cx-
    riclitamur.
    tolliiur rebus; secundum, quod pro spiritualibus ei
    Naro et ista octo vitia qu;e commemoravimus in
    occultis dcsideriis vansc laudis inflamur.
    quatuor conjugationes et copulas dividuntur. Gaslri-
    consorlio fce-
    Siipetbise gencra snnt duo primum, carnalc; sc- :

    inargia namque ct fornicatio peculiari

    modo cum cundum, spirituale, quod etiam perniciosios c.-i. II-


    deranlur, siinili pbilargyria ira. Trisli- „
    los namquc specialius impugnat quos in quibiisd.im
    lia quoque ct accdia ca lein copulationc jungiinlur.
    v rlulibus profecisse reperil. Audisli gcncra el cmi-
    Cenoduxia quoque aique supeibia familiariler ct ipsa
    junclionem alque concatenationem , audi nunc quales
    sihi conjunguniur. Atulivi ti copuhlioues, audi nuuc
    babeanl Glias quse dc eis nascuntur.
    gcnera viliorum.
    Piinmni quod anlc I)c gastrimargia namque iiasrunlur comcssalioncs,
    Gaslrimargi;c genera sunt tria.
    ehrietales; de fornicallone, lurpiloquia, scurrilitalee,
    boram canonicam pcrurgct Cbristianum coinederc :

    irrumpens ju- ludicra ac slulliloquia ; dc philargyria , mendaeium ,


    in bac peccavit Jonalhin, filius S.iul,

    meruit populus fraudatio, perjuria, turpis lucri appetiius, falsa ics-


    ramenlum patris, unde r.ec victoriani
    monia, violentia, inbumanilas ac rapacilas ; de ira ,
    dc iniraicis liabere; secundum, cx quarumlibct csca-
    linniii idia, ( lainor et indignalio ; dc Irislilia, ranr.ir,
    rum vcl potus superfluitate, in qua peccavit populus
    vituUini aureuin, sirui
    pusillaniinitas , amaritudo, desperalio; de acedia,
    Israeliticus cuni fabricavit
    populus manducare atrocitas , somnoleniia, imporlunitas , inquieludo,
    seriptum esl (Exod. xxmi) : Sc(/('i'

    quod arcu- pervagatio, instabilitas menlis et corporis, vcrbositas


    el bibere, el surrexerunt ludere ; tertitihi,

    cibos desiderct. In b c
    rt curiosiias; decenodoxia, coiitenliones, hscreses,
    ratiores ct del catissimos
    jactanlia ac prscsunii lio novilatum; de snperbia,
    peccaverunt lilii Heli qui noluerunt cainem coctam
    cmdam, ut diligenlius
    D '" temptus, invidi,, inobedienlia, blasphemia, mur-
    accipere a populn, sed sil.i

    Ex bis tribus generibus di- inuratio atquc dclraclio. IKcc igilur octa viiia sunt
    proepararenl (i lieg. n).
    aniinse proereaniiir. cum hoiniimm genus iiupulscnl, non lanien uno ino.lo
    versx cl pessiniic valeludines
    iinpeluiii cunctos. ln alio naniqiie spirilus fornica-
    Nam dc primo ira illi qui parare cibum debuil , de
    iioiium locum obiinel principalem. In alio super-
    sccundo luxurise ac libidinis aculei suscitanliir ; ter-

    tium auteni inexlricabiles philargyrix laqueos ncctit eiuitat furor. ln alio cenodoxia vindical lyiannidcm.

    cervicibus caplivorum. In alio arccni superbia icnei. Et cura constet omnes


    Fornicationis genera tria sunt : Primum, cogitaiio ab oiiinibiis impugnari, diverso lamcii modo et or-

    esl, de qua Dominus ita in Evongelio (Matlh. \) di- dine singuli laboramus,
    Quaniobrcin ila nobis advcrsus h c ari ipienda sunt
    cit : G'ii videril mulierem ad concupiscendam eam , et
    i

    csplera ; sccundum, quod per c»mniistionem scxus prcclia.ut unnsquisque vilium quo niaxime infesiatur

    utriusque perflcilur; tcrlium, absque feminse lactn, explorel et adversus illud arripiat principale ccita-
    iiicn. IJnuni naniquc nos ordinem pneliorum
    cxcrccie
    ipiod Apostolus immundiliam (Ga/. iv) iuinciipal.

    Qux tria sic suni a hobis pari observationc ravenda, dcbcrc nec dc nostra virluie conlidcre ctiam lcgisla-
    13 EPISTOLA DE Ol.TO VITIIS. il

    lor (Dcttt. vn) doccl his verbis : Non limcbis eos , \ ascriplione poniintnr. Ita cnim dicitur : Et cletccru
    quiaDvminus Dcus tutts in medio tui cst, Deits magntts gcntes mtttlas roram lc. Numerosior est enim quam
    ct terribilis. Ipse consumcl nationes Itas in conspectu Isracl carnalium passionnm populus, qui de hoc sepie-
    lito panlatim atquc per partes. Non poleris eas delere nario fomite vitiorum ac radice procedit, alque do
    pnriter, ne forle multiplicentitr contra le bestitv lerrce, octavo, qui notior est omnibus, regina, ut ita dicam,
    dubitque cos Dominus Dcus tiius i;i conspectu luo, atque maler omnium vitiorum; ex his enim octo
    donec penilus dcleantur. Sed neque debere nos in eo- pullulant atque nascuntur hx (iliae, id est, comessa-
    runi extolli victoria similiter (Dettt. vin) monet Ne : liones, ebrietales, turpiloquia, elc. , superius de-
    poslqitam comederis, inquil, el saliatus [neris, domos scripta, quje commemorare perlongum est. Quoe cum
    pukhras tvdiftcaveris et liabilaveris in eis, habiterisque nobis levia jutlicentur, quiil Apostolus de illis seuse-
    urmcnta et ovium greges, arqenti el auri cunctarum- rit (// Cor. x), vel quam super his sentenliam tule-
    que rerttm copittm, elevelur cor tuum, el non reminisca- rit, audiamus : Neque mttrmitravcrilis, inquit, sinil
    ris Domini Dei ttti, qui editxil te de terra jEgtjpii, de quitlam illorum mtirinuraveritnt,el perierunt abexter-
    domo servilutis, et ductor tttus ftdl in tolitudine maijna minatore. Et de lenlatione : Neqne letilemiisClirislttm,
    atque tcrribili. Salomon quoque in Proveibiis {Prov. sicttl quidam eorum tentaverunl el a serpentibus perie-
    xxiv) : Si ceciderit inimicus tttus, noli gratulari. In g rtiut, De detractione : Noli diligere delraliere, ne
    sttpplantalione autem ejtts noli exlotli. Ne videal Do- crttdiceris; aliaque complura his similia. Qikc cum
    tninus ejus et avertat iram sttam ab eo ; id est, ne sint multo majoris numeri qiiain virtntes, devictis
    d!«pertias elalion;'in cordis tui, ab ejus impugnatione lamen illis octo principalibus viliis, ex quorum na-
    discedet, et incipics, dereliclurus ab eo , rtirsus lura eas certum est emanare, omnes protinus con-
    ab illa quam pcr Dei graiiam supcrav»ras pasione quiescunt, ac peipelua pariter cum eis inlernecione
    vexari. delentur.

    Quamobrem certos nos esse convenit, tam ipsis Etenim quantum docet vetus tradiiio, has easdem
    rcrum quam innumeris Scripturarum tesiimoniis eru- terras Chananaeorum in quas introducuntur lilii U-
    ditos, nostris nos viribus, nisi solius Dei auxilio ful- rael, Som fiiii Noe luerant quondam, in orbis divi-
    chmur, tantos hostes superare non posse, et ad sione, sortiti; quasdeinceps p: r vim atque potenliam
    L

    ipsum quotidie sumniam victoiise nostia; referre de- posteriias Cham persuasionis iniquitate possedit, in
    bere. Ita super hoc quoque per Moysen (Dettt. ix) , qiio et Dei judicium rectissinium comprobatur. Qui
    I) iinino commonenle : Ne dicas in corde tuo, cum de- et illos de locis alienis quoe male occupaverant expu-
    ttvcril eas Dominus Deus luits in conspeclu tuo : Pro- !it, et isiis a.tiquam patrum pos^essionem qua: pio-
    p!er jttslitiatn meam inlroduxit me Dominus, ut lcrram C Sapiac corum iu divisione orbis fuerat deputata resli-
    I anc possiderem, cuin propter impietales sttas isliv dele- tuit. Qux figura in nobis quoque staro, cerlissima
    tz sinl nationes. Nec enim propler jttstitias luus et ratione cignoscitur. Nam voluntas Douiini possessio-
    teqnilalcs cordis lui ingredieris ut possitleas terram nem cor.lis nostri non vitiis , sed virtuiibus natnrali-
    eorum, sed qttia illtv egentnt impie, le introeutilc, de- ter deputavit. Quae pcsl pravarieatioiem Adac , in-
    Ltee sunt. Rogo qttid apertius poluil dici, vel catilitis? solescentibus vitiis, id est populis Chananseis, a pro-
    Cttm quanta cautetu oportet nos esse! pria regione depulsa:, cum ei rursum per Dei gratiam,
    H* diligentia nostra ac labore futrint restilutae, non tam
    septeni quarum terras egressis ex
    gentes,
    ^Egyplo liliislsrael daiuruni seDominus repromittii. alienas occupasse lerras quam proprias credendaj
    Q;i;e oinnia secundum Apostolum, cum iu ligura con- sunt rccepisse.

    ti;,'erint illis ad nostram cominoiiiiioiiem scripta De hoc sep'enario fomite vitiorum Salomon quo-
    (Deui. vn) debemus accipere. que iu Proverbiis ita describit (Prov. xxvi) : Si te

    Ita enim dicitur: Cum introtlitxerit teDomhms Detts rogaverit inimicus voce mngna , non conscnseris ei,

    in lerram quam possessutus ingredieris el dcleveril septem enim neqttititv suni in anima ejus; id est, si

    genles multas coram te, Ilelatvum, et Cergeztvutn, et gaslriinargia le persuadet, ut relaxes corpori ,
    quod
    Amorrltceutn, Chanattaum, et Plierezcvum, et Jebu- coiiiinenliae di creveras modo, ne resolvas ejus sub
    stvum , et Nevtvum , septem gentes mullo majoiis nu- jectionem, quia confeslim septem spiritns viliorum
    vteri quam tu es et robuslioies te, tradiderilque Domi- aderunt tibi acriores quam illa passio qu;e priinpr-
    nus libi eas, perculiesqtie ensusqnead inlernecionem. diis fuerat superata, qui te mox ad deteriora perlra-
    Quoil vero multo majoris iniiiieii esse dicunlur, hant genera vitiorum. Quapropter Domin is per
    liaec ratioest, quia plura sunl vitia quam virtutes. omnia est deprecandus, ul quod nosiiai vires non
    Et ideo in catalogo quidem dinumerantur septem habenl ipsius inisericordia succurrat.
    geiites; iu expugmiiione vero earum sine nuineri
    S;\NCTI EUTKOPll ABRATIS 10
    15

    ABBATIS ET EPISCOPI

    EPISTOLA AD PETIUJM PAPAM


    DE DISTUICTIONE MONACHOKUM ET RUINA MONASTERIORUM, DIRECTA ROM.E.
    (Codex Begiilaruin Manani Brokie.)

    Omnipotens Dominus pro sua misericordia huma- A nec ad rectx vitae tramitem rcsipiscondo reverli ele-
    sanclissimum vi- gerint alibi pracipit Increpa eos dure
    nos miseratus errores per Moysen
    , : (Tit. i, 15).

    rum certissimum prcebuit documentum, elpro


    nobis
    Et iterum : Cuin Iwjusmodi nec cibum sumere (I Cor.

    offensione ei culpa delinqnenlibus debcre irasci,


    ete v, H). 1'ropter hoc eliam loquitur diccns : Inimicits

    contra bene sancteque viventibus mites et


    benignos vobis faclus sum verum dicens vobis [Gal. iv, 16).

    esse satis congruum et laudabililer deelaravit in eo Unde et srccularis poeta : Obsequium, inquit, amicos,

    quod pro peccato populi deliuqueniis , ut Scriplura veritas odium parit; amara esl eiiim veritas, el qui

    proprie loquilur, iratus nimis labulas, quas a Domino eam diligunt, replentur amaritudine. Ideoet Jeremias

    acceperat ad radicem montis confregit ; insuper et


    ,
    dicit : Solus sedebam, quia amaritudine replelus eram

    facinus populi delinquentis Levilarum gladio vimli- (Jerem. xv, 17). El qurc est ipsa amariludo , ni>i

    cavit. Mitem autem et benignum in hoc eum fuisse mala etnonrecta quorunidani hominuin conversalio?
    non dubium est, quia, pro eis scepius Dominum depre- Quid nunc agimus, sanclissime vir, tacebimus ? et

    Dei super eos venientem avertil et a dissolutioni consentiemus, ut et mansueti et milisvo-


    cando, iram ;

    qnibiis aliquando lapidari potoit, pro eis'em Domi- cabulum acquiramus ? El quid nobis hoc ante Deum
    num deprecari non destitit. Hoc ad prcesens de mul- proderil, quando pro nostro silenlio aninn pereuntis

    tis de Veteri Testamento sufficiat lesiimoniis. Sed B de nostra dicitur manu perquiri ? Si aulem a Dco no-
    ip e Dominus in Evangelio sic dicit Omnis qui ira- :
    bis creditum gregem et exhortando et increpamlo
    tcilur fralri suo reus eriljudicio {Maitli. v, 22). Elhoc saepius a diaboli laquei^ et perverso voluerimus opere

    qualiter inlelligatur adverte. Ille in noc dicto tenelur revocare, inmiiles et asperi multorum ore dicemur.

    obnoxius, qui non vitio, quodbominemalum,esi in Sed quamvis hoc a niultis, qui locum ollicii noslri

    sed naturcc ipsius humanoe, quam Deus utique bonam non intelligunt, sa^pe dicatur, tmenda est tamcn dis-

    condidii, irce voluerit pr.vrogare stiniulum. Propter- cretio, et sanctce regula; inslitutio, ut qnre patres in-

    ea et quibusilam male conversantibus, et a se durius stituerunt eiiamsuccessores et filii integra illibataque

    increpalis Aposlolus dicit Ut malus essem vos co- : cuslodiant elobservent. Nam si in aliquoa sanclorum
    egislis (II Cor. xn). Et de abscissione ac separntione Palrum instilulione et tramite devian lum , nec pro
    eoruni qui poenilere nolunt ista loquitur: Utinamex- culpa2 siitc quis qualitate et opere increpandus esl

    ddanlur qui vos conturbant (Cat. v, 12) ! De quibus quis, qurcso, malorum hoc andil, qui nunc saltem
    el Dominus in Evangelio, ut aliis verbis loquar;si propler supplicia terreanlur, qui non quxcunqiie vo-

    srcpius autem admonitus f:atcr corrigi noluerit, sit luerii agat. el pioeceps feralur ad vitia ? Et propterea

    tibi sicut ethnicusctpublicanus{Mattli.\\m, 17). Quod di\in:i- potentirc ordo et inelT.ibilis dispositio prxcipit

    si lacere, et delinquentcm (quod dietu quoque nefas C ut sit in sreculo pri.iceps, in Ecclesia pastor et pon-

    est) pro culprc modulo non debemus arguore cur , lifex prrcficiatur, et in monasleriis pater, ut nefario

    qiucso nobis per Isaiam Dominus prreeipit dicens : operi et actibus scelestis ct impiis obsistere, et contra

    Clama, ne cesses, quasi tuba exalta vocem luam, et an- huinani gem ris mores perpetratum faciausdistriclio-

    nunlia populomep scelera eorum, et filiis hrael peccata nisetseveritaiispossit gladio vindicare. Sanctus Au-
    eorum (Isui. lviii, 1 ; et illud Ezechielis : Si non aii- gUStinuB pircclams, ut optime nosti, Ecclesircdoclor,

    nunliaveris impio ul ab iniqnitate sua convertatur , ille quoe in octavo Civitalis Dei libio dicit adverte. Deni-

    quidem impius in iniquitatc sua , qitam opcralus cst, in que in disciplina nostra non tam qurcritur ulrumpius

    ipsa morictur ; sanguinem autem illius dc tnanu tua animns irascatur, nec utruin sil trislis , sed node sil

    requiram (Ezech. xxxv, 8). Cui sentenlirc nos dirliim tristis ; nec utrum linieat. sed quid limeal. Irasci

    illud doctoris egregii subjuiigimtts. Et quid prodesl cnim delinquenti ut corrigatur, contristari pro af-

    non puniri suo qui pnniendus est alteno peccato ? flicto ut liberetur, timere periclitanti nc pereal, ne-
    ,

    ad Tunotheiiin aulein Paulus apostolus apeite lo- scio utrum quisqiiam sana consideralionc reprehcn-
    qiHlur, dicens : Argue, obseira, increpa,in omni pa- dcre audeal. Facnltas autem islius sreculi quain no-
    tienlia el doctrina (II Tim. iv, 2) ; sed cos qni semel bis Dominus pro necessitate ct susteotalione istius

    et iterum admoniti facinus suuni foenitendo cognos- D tiansitoria vitrc, ct non pro luxuria el superfluiiale

    cere, el in melius suam voliierint vitam corrigere. facienda sua miseratione donare digoatus <'st, eiiaui

    Cxterum de illis, qui in malo perseverare proposito, si in toto, quod non est, sullicientcs esse possinl, non
    !7 EPISTOLA DE DISTMCTIONE MONACIIOHUM. IS

    tamen ideo affluenter ei splendide vivere, el ventri A et spaliosam multi ingreJiuntur, et in getaemwe pro-
    ei gulx inserviendum est, eliam si his omnibus abun- lundo praeeipitanlur. Nos enini, sieut fundalores et
    deiniis. Prohilut enim lioc Scriptura dicens : Divitite Patres istius monaslerii tenuerunt, et nobis tradila
    si affluanl, noliie cor apponere (Psal xw, 11) ; Apo- dimiserunt, auxilianle Domino et tenuimus et tene-
    stiiius aulem : El curnis curam ne [eceritis in desicle- inus, nec quidquid super aut miiius facimus, memo-
    riis (liom. xni, 11). Et caslitjo corpus meum et in scr- res illins Scripturse, quoe dicit : Ne transgrediaris ler-
    vilulem rcdigo, ne forle dum aliis prccdico , ipse repro- tninos tmliqitos quos posuerunt patres liti (Prov. xxn,
    lius efftciar (I Cor. ix, 27). Propler quod et frequen- 28). Et : Qni modica spcrnil paulatim decidil (Eccli.
    ter in fame et siti, et nudilate, et jejuniis sxpeasserit xix), ut per hac dominns et Patres nostros, qui re-

    gloriari. Et illud in Evangelio Domini : ISon gra- gulam lianc secundum anliquorum normam, Dto sibi

    ventur corda vestra in crapula el ebrielnte (Luc. xxi, inspirante, insiituerunt, in judicio Dei non adversa-
    54). Quod si non ila est, sine causa crgo sanclorum rins, sed patronos in omnibiis habeamus. Nam etsi forlc
    Patrum quotidievitam Iegimus. Quorum professionem aliquis dicat niniis districle nos agere, et propterea

    tene e nos dicimus, seeundum eorum institutionem aliqiKsa nobis dicat exire, et paee lua loquimur, et
    vivere delrectamus. Ut quid eliam el Dominus nosler salvo tuo charissimo nobis et Deo digno honoris pri-

    secundum Isai;c valitiniiim praecipit, diceus In viam :


    B vilegio diciuius, quicunque alius hoc dicit, videlur
    geniium ne abicrilis (Malth. x, 5), nisi ul quorum se- nobis mooasterialem regulam nec nosse peniius, nec
    parata est religio, separetur et vila ? Nulla enim erit inielligere , et per hoc apparet eum non nobis de-
    ilistantia iuler profanum el sancium, inter sxcularem trahere, sed suam imperiliam publicare. Dicat aulem
    et monachum, frugalem ei parcum, si passim volun- sibiquisque ille quod vull, nos autemquod accipimus
    lali nosirx et concupisceniix deservire voluerimus et didiciinus tenemus, et omnes sancti qui nobiscum
    et satisfacere. Aul quid nobis ante Deum proderit in sunt fraires, in quorum corde divinus anior et cha-
    nomine taiitum, el uon eliam in sancta el bona vita riiatis dilectio regnat, tota mentis iutentione cuslo-
    et conver.-alione laudabili professio religionis nostr.v? diuut, et in hoc perseverare Domino se prolegente
    Priino aute Deum, deinde ante homines si volueri- ,
    cl adjuvanle confldunt. Nulliusenim nos, in lali pr;e-

    iiius ostendere, secundum illud quod de Samuele le- sertim Dei causa, nec viluperatio frangil, nec laus,
    gilur :Et plactbal tam Deo quam Iwminibus (I lieg. eliainsi f.ilsodicatur, eleval. Dicimus enim ab Apostolo
    ii, 2'J). El Dominus in Evangelio Videant, inqiiii, : dictum : Per gloriam et ignobililatem, pcr infamiam el

    vcslra opera bona, et glorificenl 1'alrem vestrum qui in bonam (ainum, elc. (// Cor. vi, 8). Solum est ut,
    coelis est (Matlh. v, 10). El hoc ideo, quia quodcun- auxilianle Domino nobis pro tuissanclis orationibus,
    que boiiuin in uobis esse dicitur, non ex nostr;e viUe p lioc pro servoriiin Dei salule et propter Deum aga
    nnnn _* **»! a a .1 m»a * __. __._. ?.» »«L!^ I — «
    .^^.^_ - ...... nr-
    mus, quod nobis non ad dainnatioiieni, sed ad mer-
    I _. I . m i -. . - «^
    .. rt .-I ^. 1 1 . I i . .

    esse uierilo, sed Dei graii.nn gralis nobis largienti


    . . 1 '.
    j . . . i . I

    tribualur dono. Unde el Paulus apostolus : Provi- ceJem in judicio justi judicis, ipso opiiulanle, prove-
    dentes, inquil, bona non tantum coram Domino, sed nat. Nain si detractiones hominum tiniere volueri-

    elium coram omnibus Itominibus (II Cor. vm, 21). Qui inus, quae Deo sunl placita niiniine faciemus. Quia
    alibi laudem houiinum pro vana g'oria declinando di- sicut lu* sanctitali bene est cognitum, si quis in-
    cebat : Si adhttc Itominibus placerem, Cltrisii servtts crepet arguatqne peccanteni, statim odio habctur,
    non essem (Gal. i, 10). Uealissimus quoque Pelrus staiiinei delrabitur, staliui palilur iusidias. Seil con-
    Aposlolorum omniiim caput et princeps : Conscien- solatur nos Dominus, dicens : Heati eslis cum male-
    tiam el conversutioncm, inqiiil, habete inter gentcs bo- dixerint vos homines propler me; gaudete et exsultate
    unm, ut in eo quod delruhitnl de vobis tanquum de qiionium merces veslra copiosa est in ccclis (Matth. v,
    tualefactoribus, confunilantur infamanles vcstram in 11). Hoc tanluui nos elaborare conveuil, utpronulla
    Christo bonam conversaiionem (II Petr. n, 12). Op- alia re, nisi pro Christo, sustineainus contumeliani,
    tamus auteni, et hoc ex toto cupimus atfectu, iui et detraciionis c:iusa sit Christus , et maledicta per-

    Paier, quod et lu vis, et paratus sum, ut dicam, ma- pessi pro ventate non maldici sciamus, qui eam
    nibus in domo Dei venientes suscipere, et noslro iu rv pro salvatione eorum qni nobis a Deo commissi suiii

    sinu portare et fovere, dummodo tales sintqui et Deo omni cum liducia praeJicamus , nec fac le his placa-

    placeanl, et professiontm suam intelligant et custo- bilem prx'beamus adilum monaslerii, qui etiam om-
    dianl. Quia non desiJeramus quantos sed quales ha- nem Ecclesiae conventum vesano ore dilaniant. Quia
    beamus, et cumquibus caste et sancie vivamus, ita ut ut saneta Scriptura loquitur : Non tantum ille qui
    in professione perfectorum Domino placeamus. Non detrahit, sed etiam qui delrahentein libenter auscul-
    enim in dissoluto tepidoquc vocabulo el nuniero, sed tai, unius realus el culpaj esse censetur. llaec tibi

    in sanctitate perfectorum Dominus delectatur. Ideo bealissime Pater, proplcrea scribimus , ul scias nos

    et mulii vocati, pauci vero ekcli (Matth. xxn, 14). Et niliil absque raiione gerere, sed secundum consue-
    pusillus est grex Cui complacuit Palri vestro dare re- tu iinem monasterii Iiujus quae et sancle et regulari-
    gnum (Luc. xn, 32). Salisque melius est cum paucis ler instituta sunt facere. Certe si aliquis consuetudi-

    etsanctis in vitam ingredi, quamcum plurimis lepide nem regu!» nostioc ferre non sustinet , non noslrae

    et luxuriose vivenlibus a sanctorum consorlio segre- districtioni, sed sux in putet trpidae voluntati. Neque
    gari. Et per arclam et anguslam viam pauci am- enimsi quis clarilatem solis lippis oculis aspicere et

    bulant, ct iu ajtcrnxwtu; palria reoiiant; per amplam viJere non potest , ideo culpa solis, ei non potius
    19 TARRA MONACHUS. £0

    vitium lippiludinis ct cxcitatis esse dicendum est. A moriemur (hai. xxu, 13), in aliquo lran:gredi pote-

    Quia quod Deus bene, sancte el perfecte a sanctis et ril, aut immntnri, aul dimilti. Quia , ut sanctus ait

    perfeclis viris in liac cella sua instituit , el nunc us- Apostolus : Firmum Dei fundamenlum stat (II Tim. u

    i]iie leneri voluit, nullo modo nunc propter paucos 19), etiamsi sit, qui in illo malau voluntatis strae vitio

    pseudomonachos, qui diver-


    et tepidos, aut vagos et offendat et cadat , nec in aliquo vacillel aut nulet

    sorum quotidie circuineunt domos, ei cum Epicuro quod Deus omnipotens sua dexteia prot.git el con-
    lxtanter dicunt Mauducentus et bibamus, cras etiim
    : fortat. Ainen.

    ANNO DOMIM DC.

    TARRA MONACHLS.
    NOTITIA HISTORICA IN TARRAM.
    (Antonii Bibl. Ilisp. Vel. I. I, p. o 2, n. 115.)

    quoque sub Reccarelo rege Tarra monaclus R lola penes nos est cxcodice To'etauo descrijita, scd
    Vixil
    quidain, cujus ad eumdem regem directam epistolam adeo, aut exscriplorum incuria, aut sxculorum vitio
    se reperiisse in duobus anliquis cmUcibus Ambro- deformaia, ac crroribus scatens, ut vix a!i;ua ejus
    sius Moralcs lib. xn, cap. 22, admonuit. Hxe epis- sententia clici possit. Cardinal de agcirr. (a)

    (a) Exstat quoque in rcgia hibliotbera Matritensi objecluinfner.it: mcmiiiit se diu Eineiiix atque in
    •uijui ei>i-to'x exemplum e Toletana Cl. Joannis Lusilania ct laicum et uxoralum, seiup r laincii in-
    B;ipt. Perezii monuuienloruin collectione, non me- noxium, commorasse ; uxoreque defuncta inouasli.
    lius habilum, ut fiustr.i fuerim in eo ulciuiique res- cam cucullam induisse. Viilgavit e;nn epislolam pri-
    tilueiido. Purgare aiilem videlur seT.irra inonaclius inus qu d icinn Cl. Florezius liisp. Sacr. T. \lll.
    apud legem Recca eduin de crimine pes^imo quod pug. 414.
    ei a Cauliauensis prope Emeritam Coenobii fratribus

    EPISTOLA AD RECAllEDUM REGEM.


    Suggi rendum gloriose triumplianti ct invicta lide C Ddeliler inoueo jiissus obscenis proverbiis olun amli-

    regnanii piissimo Domino meo Reccaredo regi senus tis : ut cessil iin autus, ne exc< dat uuilctandus; nain
    liius Taira indiguus. dictu prophetae rite d ctorus : Non celabo miscricor-
    Cleincnlissinie Domine d inclyle prinecps ,
    prx- dinm luam synagogce multce.
    cepisti servum liene sepulium scpulcro evulgi et sx- Ipso igiturpio custo.lequo" et vere jubente stibj-
    culo pandi : et licet hxc clemcntia sil regalis, sed ciar nolens ut stylo digesto liacienus clausa ignaris
    scrviens regi senliet lugulire, dmn vadit quo nolil pandimus Domini dona : ideoque, Domine, nec infa-
    jussu pnerepti : nam dilectus ille Juanms
    clanial mia pressus, nec laude ereclus, nec cgo qui loquor,
    Jcsus in Judtegm ire nolebat, quiuJudai eum occidere sedspirilus Palris qui loquiliir in nobi-, conlra nia-
    votebant : sed licet mysteriis eilccla noscantur, quia culosx turpitudinis cniluiu quo in coelu Ciulinianse
    necdum vcnerat hora ejus tameii si viia uio. lein ; [! eg. Cauiianense seu Cauiinianense] monachorum
    devitat, moriigcrus quidem me dicam qui linguis coiiiqiiinaiione polluta sum inf.miatus, et crimiue
    conlixus, qui semper snspeclus, qui nec iinineiiiorem pessimo fraudulenter objectus , ut vullix aborsum
    esse putamus inlustrein incmoriam culminis vestri, projecerunt indemuat im, ct luxit super me omn s

    eo quod a pontifice templi duduin oppres^us tende- lerra : non csl inrenlus qui me agnoscerel '>
    [et faceret\

    baro quo nolens patria pulsus facla inlandalibus pro- D bene. Sed ainplissiina noveril traiiquillilas veslra

    jeclus. Sed pius susceptor Dominus meus abscondit f.ilsidicain vucein eorum : uain tempore omni nul o
    me in tabernaculo suo ; in die malorum protexil me, sub ccelo quolibet gradu virorum laicus ac mona-
    dicens : In sileiuio el spe cril (orliludo tua. El ecce, clius, ullis sceleris dictis nullus me operantem sus-
    Domiiie, iinperio tuo prnmoveor nolens de silentio linuil faeiuin, ncquaquaju ego ipse a ine portari in-

    ad clamores, quin eliam de requie ad labores. Tanien I.; ii.ii in Emerita urbe cl Lusitania onine illud scor-

    • Codiees Regix Bibholhecx Matr.it. U Ecclcsix D.eil in exemplaiibus et faccret.


    Tolet., quod.
    2» PINOTIIUS ABBAS. --

    Umi numquam didici ; scd Lusitanix priina el novis- A attello, ncc merilus, Dco bona doiianli, qui inipro-
    sima mibique pennansil conjux una fatali sorte perat nulli, et ipsc pulselur ut viuctos absolvat, ct
    morie iransinissa ; neque ilecct " cujusquam ct 1110- quos baclenus servr.t inlasos perducat ad illam pa-
    iiaclius inliieus denuo inulier ncc labia nica letigtt tiiain novam : lirec [Forte, ac] lemporibus tuis, glo-
    osculo. Et ut solidius dictu credantur audila, profe- riosissime princeps, betentur emersi, fraudibus pres-
    ro testem Qdelem praseuteni quo semper laboro si, fraudeque erccti Ira?nentur repressi, ul legibus
    stantein pcr Patrem et Natuin et Spirilum saticlum, Cbristi utrique juvati, abbati occurrant ad nuptas
    pcr dexleram suain qua sanctos coronat, ct cardines agni, quaj tropbocum aureum pareat vcstrum, poi-l

    coeli et faliricam muudi, quod ipse virlute verboquc veslro proeul a \Mss. ad] rogno, Domino noslio fa-
    fundavit, quod pagina pnesens, omnequc taxatus mulemur cffcctu in Chrisio Jcsu Dmnino noslro.
    \Forte, taxaiuiiij , nec fraude frustratum, teslatum Amen.
    per Clirislum Jesuin Dominuni noslruni : sed laudes

    " In codiee Beg. Bibl. Malrit. nec desit.

    ANNO DO.YllNl UC.

    DINOTHUS ABBAS.
    NOTHTAHISTORICA IN DINOTHUM "ABBATEM.
    (Tabric. llibliolli mel. fl inf. a?lalis.)

    Dinolbus, abbas Bannochorensis, laudalus Bedie B vcrborum ha?c cst : Notuni sit, ct absqite dubitatione,

    llist. Ang. lib. n, c. 2; aliis Dionotus avonius, qui vobis, quod nos omnes sumus el quiiibel nos rtim obe-
    in syuodo Clamliana Vecliorum, sive Wirgoriiien -! 1
    dienles ct subdiii Ecclesim Deiet papoe Romce, ei uni

    anuo Cbristi 601, tradilur, ut cst apud Lelandum cuiqite vero et pio Cltristiano ad amandum umimquem-
    c. 44, copiose, graviter, docte, de non admillenda tjite in suo grudu in perfecla cliiirilittc, cl ad ttdjitvrm

    Gregorii papee, aui missi ab eo Augustini monachi, dum uiutmquemque corum vcrbo ct fttclo fore ftlios

    auctoritate disputasse ; pnvterea defcndisse arcliicpis- Dei : et alium obedienliam qiiam islnm non scio de-
    copi Menevensis in rebus ecclesiaslicis potestaltm ; in bitam ci qitem vos nominalis papnm, nec csse Patrem
    suti»na,contiitsisse non esse e re publica Britannorum ul Patrutn vindicari ct postulari ; et isttim obedicntiimi
    Romanorum fastitm vel Saxonum tyrannidem in com- ttos sumus parati dare el solvere ei ct euique Clni

    munionem admitlerent. At|iie, eodem Lelando judice, sliaiio conlinito. 1'nvlcrea nos sumus mb ijiibernuli ne
    qna; erat Dionoli eruditio, recle sentiebat, noii esse episcopi Caerlegionis super Osca, qtti esl ad supervi-
    penes liomanum, ut gcntetn advcnam (Saxones), fidci dendum sttb Deo supcr nobis, ad facicmliim nos ser-
    prcelextu, in alieno (Britannico) confumarel imperio. vare viam spirilualem. Quaj pra terea a Baleo, I, 70,

    Num si id admUlerent, non dscsset fucus ad exploden- ct Pilseo, p. 104 seq. peibibelur seripsisse Diuothus,
    dos quoscumque e regnis suis principes. Verba ipsa G Defensoriitm jurUdiclionis sedis Menevensis; De con-
    qux-dam Dinolhi cx mss. Codice Anglo-Saxoniec servundis Britannorum ritibus ; Disputalivnum li-

    desciipla ct Anglii c cuni Lalina versione publicavit bruin, aliumque Oralionitm el Epistoiarum, el in Sa~
    Henricus Speelmannus tom. I Conciliorum Angli.c cram Sciipturam Commentarios, ea ncinini visa; ct ex

    p. 108; qua: cur confieta snb Dinotbi noniine visa sola conjectura, ut in aliis non raro ab bis (ac.um,

    sint Scbelstrateno " et quibusdam aliis, conjiccre tributa esse mibi peisuadco.

    facile licet, raiionern videre non licet. Senlentia

    Mem. de Trevnux, an. 1709, p. 823.

    DINOTIII a
    RESPONSIO AD AUGUSTINUM MONACHUM,
    PETENTai SUBJKCTIONEM KCCLESI/E ROMAN/E.

    (Ex Yilkinsii Conc. Magna; rtrilannia?, 1. 1, p.26.)

    Noium sit et absque dubitatione vobis quod nos diti ecclesise Dei, et papae Bomae, ct unicuique vcro

    oinnes sumus et quilibel nostrum obedieiiles et sub- Chrisiiano [ et ]


    pio ad amandum uriumquemqtie

    Descripsi rcsponsioiiem banc abbatis B.ingor cx Haic cx vet. ms. cod. Petri Moslen Cambrobritanni
    2 mss. Cott. ; sed audiamus quid Cl. Speluiaunus de generosi (antiquiorem procul dubio iinilanle) muliis
    suo oliin exeinplari disscral. abhinc antiis ipscmct trauscripsi {Verba sunt Spel-
    2i DYNAMII PaTRICII. 24
    in suo gradu in tharilate perftcta, et ad juvandtini A obedieniiam nos suiuus parati dare et solvere ei ei

    unimqueinque eorum , verbo et lacto lore filios cui<|ue Cbristiano conlinuo. Prselerea nos stimus

    Dei ; et aliam obedientiam qiiam islani non scio de- sub gubernalione episcopi Caerlegionis super Osta
    bitam ei quem vos noiuinatis esse papam , nec qui est ad supcrvidendum sub Deo super nobis, ad
    csse patrem patrum : vindicari et postulari, el istam faciendum nos servare viam spiritualem.

    manni) ea quidein cura et diligeniia, ut ne in apice i los (boc est, 400 pene annos) metropoliticis flo-
    ab exemplari discederem. Sed cum boc in Cambro- ruere privilegiis, tt arcbiepiscopi nuncupati sunt,
    britaniiico tantum idiomate et interlineari Anglico nulla (<|iiod sciain) pulsali synod i, sine criniine pro-
    (verlio ad verbum reddiio)exaraiiim essei.egoeodem vincia sua el anliqua jurisdittione dcinceps sunlexuli
    scrvalo more, in alienigcnarum beneGciuni lalinuiu et tpoliali? Suflicit si ab Augustino faetuin luerit,
    addidi. Quo aiitem le.npore confeclus fuit codex naiii stia omiiia luentur sui mordicus alque istud :

    ille, vel quo auctore, nec niilii in eodem constiiit, una quod in cleruin Britannorum inacliinaius esse di-
    ncc alias cerie explorare potui sed luberi codiceui ; c.lur, tugubre exiidium. A Deo eiiim imiois&am pne-
    censr-o in Coltoniana bibliollieca. dicant, aJ conliiiiiaudum traditiones et doclrinam
    Abbas veio Banchorensis qui Augustino boc resp. suain; cum ctinteudaut alii, Aiigustinum ipsiim facli
    deilit sine ullo dub. fuit celeb. ille Dinothus de quo pr;ebuisse fomilem, et Etbelberiuin regein ad euni-
    supra meinoravimus. Manifestum eiiam est, cum ex deni excitasse. Sin indicium rei (ut plerique ge -
    hac sua responsione, tum ex illis qu;e ab ipso Be<Ia tiunl) ab evt ntu sleterit, longe aliter de hoc exciilio
    bic in prajcedentibns referunlur, Britannicam eccle- " cogitanduni esl, quam illi tradidere Deumque i;i- :

    siam, nu lam subhoe teiiiporeagnovissesubjeclionem suni hanc exliorruisse crndelitatein. Nain cum vindcx
    aut Rumano ipsi ponlilici aut extraneo alicui alii irx Augustini rex Northunibrensium, Eilillrilus, in-
    patriarchae, vei communionem aliquani cum Ro- nocuos islos Bincliortii-ts mouacbos lanla strage ad
    inana ecclesia colui^sc. Subtlebatur autein, tit ab Legeceslriam su tulissct, et exultans te is festinan-
    Eleutlierii sevo, proprio suo melropolitaeftauquam al- lius - ad reliquias eorum cum nobiii buo[ •
    i i
    j 1
    1

    tniusoibis pap;e vel palriareh;t')Caerlegioni> arcliie- monasterin exscindendum ; occurrunt ei ira; Dei
    piscopo, qui, ui hic suggeritur, superiorem non agno- vintlices, Biitannoiuin duces tres, qui Norlhuinlni.e
    vil in Ecelesiue grailibus, at c yn oliguir Dan Duw, > regem, cum toto suo exercitu iiinoceniiuin cruore
    id est, sub Deo ab-que alio iuterine »i<>, plcliem el inailtf.-.tttiii), sleinuiil, decein miliia el sexaginla iu-

    ecclesiam sibi creditam gubernasse, Orientales etiam gulani, vulneratumque regem, eum perpaucis aliis,
    lilus aliiue Asiaticos, polius quaiu Roinanos imlii- in fiigain adigunl sic ul Deus ipse pro innocuis illis :

    bisse. Nee hoc qiiiilein e schisinalica aliqua pravitate Banchorensibus oolra Auguslinianos istos m aciem <

    (quain auctores proculdubio illius s.iculi perstrinxis- desceinlisse videalur, et vintlictam sanguinis eoruui
    senl) nec contra sancloruin patrum iustituiioiies, suscepisse. Faxil bonus ille Deus, ut praeter verita-
    aucloilate lerli e synoili oecumenicae Epbesi habitae tem cgo nibil suggeram.
    (act. 7), anno gral.ae 451, corroboratas ; Cypriotis Meam igitur ut lidem liberem, sinf, obsecro, ut
    tausaui similem contra palriarcham et cleruin An- quod in Vita Auguslini, sub line libri de Antiquitale
    tioclicnum promoventibus. Noii est instituii nostri lii itaunicx Ecclesix Lomlini impressi, auno Domini
    rt:m disserere, occurrenlia tantuin libo et pnctereo, 1572, el inihi obvenientis, tluni iu hoc ipso argu-
    ('_

    piaculum duceus, oinni non agnoscere gratitiuline mento versaretur jn <mi , tuo sistam arbitrio. • .

    insignes illas bonilates quas a veleri R niana Eccle- i Nonnuli eiiaui, iuquit, scribunt, ipsum Augusli-
    sia et episcopis tjus, inajtnes noslri olim aliquaudo niim biijiis quotl prxdixi, belli, nou inolo couscium,
    acceperunt. sed et iinpulsorem ex-titisse rcgiliusque ad id :

    Pneter charitatisverosuavitatem aclumcsse ab Au- accinclis obviuin eitlcm L"giocestri;e intcrluisse, elsi
    guslino cuin paupticulis bis Brilannis quis non judi- id omnihus inodis celare studeut pontifli ii, qui fictain
    cabit, dum
    veteres eorum tonsuetudiiiessubitololl.re, et a se fabricatam parenthesim Bedx Uisloriae, a suis
    novas suliito nixus sit ingerere? Praeserlim cum lioc lypographis, contra omnium manuscriptoruiD Saxoui-
    cautius faciendum monuisset sanctus ipse magisti i cortiin librorum liilem nuper impressae, intexuerunt
    suus Gregorius Magnus, t[tii iu diveisis ecclesiis tli- (quamvis ipso Auguslino jaiu multo aute teui|iore ;<d
    versas pertulil consuetudines, nec Romanas ipsas <oeleslia rcgna sublalo) cui errori, imo maniiesto, ac
    ;

    uliique voluit imponendas, sed pro more loci , tein- conlra ipsius Bedae, t[u in siln in tanta orationis
    si

    pons cl cretlciitiuin indolis. Non cuim, inquit, pro vauitate patrocinari vellenl, leslimoniuin mendaciu
    locis res, sed pro bonis rebus loca ainauda suiii. > rcd.irguiiido, locus deinceps erit. > H;cc illic. Ego
    Viile rcspo.isionein cjus ad tertiain Auguslini inter- manusciiptos codice^ saxonicos diid lustravi. Au.li
    rogalionem. vero ut iraler dominicanus Nicolaus Tnvet (coeno-
    Iiiler bac, illud <|n;ero, qui fatiuin sit, ut Cacrle- bit tle coenobitis) hisloriam hanc commemoral in
    i

    ginnenses , alias Menevenses episcopi, successores<|iio Gallico su > chr.uiico anta 500 a< nos maauscriplo.
    sui, qui ab ajvo Lucii regis u^que ad Augusliui dies Yhlc Wilkinsii Concil. tom. I, pag. -21.

    ANNO DOMINI DCI.

    DYNAMILS PATRICIUS.
    NOTITIA IIISTORICA IN DYNAVIUM.
    (Fabricii Bibl. med. et inf. aetatis.)

    Dynamius sive Dinamius, vir illustris ac Palricius \) Ejusdem' Dinamii el Eucberix conjugis Epitaphium
    Galliaruui, an. 5 5-59U, apud Grcgorium Magnum apml AnJrcain Ducbesne toni. 1 llislor. Franc.

    I. ii, ind. xi, ep. 55, !. v, ep. 6, quem Massiliensein p. Kl 0. Scripsit, tcste Sigeberto c. 1 14, et Usuardo
    toc£'I Vcnantius Fortunatus lib. vi, iiocmat. II. 27 Januarii, Dinamius Vilam S. Maiii, abbatis circa
    VITA SANCTl MAUII. 26

    an. 500 Bobacensis sive Bodanensis. Edita est a A episcopum an. 584 Rejensem, qua; exslat apud Su-
    Bollando 27 Januarii tom. 11, p. 774, et a Mabillonio rimn 27 novembris, et in Vincenlii Barralis Cbronolo-
    sa:c. l Acl. Sanct. Beneiiictin. p. 105. Deinde Vilam gia abbaium et Monasterii Lerinensis, et illustratur

    S. Maximi, abliatis primum Lerinensis, postta an. a Barlhio lix, 12, Adversar. De eodem Maximo Gre-
    455 Regiensis sive Rejensis epi copi, ad Urbicum gorius Turonensis in opere de Gloria Conlessorum.

    BYN&mil PATR.ICII
    EPISTOLiE DU/E.
    (Duchesne, Histor. Franc. Scripl.)

    EPISTOLA I. sum. Et dum generosa natalitim dignitate de oraiur,


    AD AMICUM. bumilitate plus nobilem toluin le tribuit libertati.
    Quantum a;slifero solis ardore defesso, vel longin- Quo lit ut charitalis splendor, qui inlra vestri pec-
    qni itineris vastitate quassato, gelida nymplia, duin toris arcana immensi luiuinis claiitate pra;radiat, et
    y
    aridiiatem temperai, resiingnit desideria sitientis : jam corpoiis serenitatem osiendat, et ita sit cordis
    ita milii veslraruin epistolarum elocutio cura inco- speculum, gratia qu:e renitet in vuitu. Pro qua re
    lumitalis vestr» indicia relulit,gaudiorum incremen- universitas se cerlatim vestro conciliari alfeelu de-
    la nulrivit. Quia quotiens crebra recordatione dul- sideral, dum omnes conscius amor invitat. Qiiam
    ciu afTectionis vestra; vota coinmemoro, desid ria magis ego invicem mei famulatus verborum gaudeo
    pectoris publicare suspiriis non desislo. Pro eo jura prxmiltere, donec et recuperatis viribus rebus
    quod ille corporali fraudalur intuitu, qui de cordis merear respondere. Idcirco foenus liiimillime sospi-
    non absentalur arcano. Idcirco oflicium sospiiaiis tatis impendens, deprecor ut jugiter me iu divinis
    plenis-imo cliaritatis jure persolvens, spero ut quo- oiaculis quem receptum dignalio retinel, intercessio
    ties adiiuni teniporum dilfieuluis diversa pnesliferit, veslra eominenJet, et omnibus quibus nccessaiium
    semper exiguitalem nieam vestrorum apicum elocn- inspicilis, per quos eliam rcgis auribus deferatur,
    tio de^iderala confortet, quousque cum divino auxi-
    meam necessititem asserite, vel celerem reditum
    lio, aniniorum devotione supplela, mutuis inter nos obtinete : ut indulto suffragelis patrocinio ,
    quem
    ketemur aspectibus qui nunquam indivisis afleciioni-
    impenso fovetis alfectu. De transniissis vesiris xe-
    bus sequestramur.
    q niis ancipiti medilatione suspendor, tilrum me re-
    EPISTOLA II.
    ferre grales oporteat , an silere : quoniam qui non
    DOMINO SEMPER PECULIARl SUO VILLiCO PAPjE. valet implere praconium, digne vitat affectum. Non
    Vereor quidem , pro bujus tarditale libelli, reus tamen credit cororix [Idest, sacerdotii, episcopalus]
    vestri exislam imperii. Sed si solito pietatis aibitrio vesira; magnitudo sulliceie, quod urbe cui prae-
    in
    mearum amaritudinum pondus inspicitis, necessitali estis non desinit universis immensa largitas mini-
    protinus indulgelis. |Ut valui tamen implere qu;e
    ,
    slrare, nisi ut illos stipendiis donetis propriis, qui
    pra;cepistis intendi. Quoniam non dubiias, bealis-
    mcenibus inhabilant alienis. Sicut me , quem huma-
    sime ponlilex, quod jam me tibi reddidit perpetua nilas vestra optata infe^lalione pirsequitur quam,
    ;

    sedulilate subjectum unicic chariiatis imperium. Sed diun non valui coactus effugere , devotus videor
    niirum boc esse non censeo, dum te in omniuin excepisse. Unde ta,men, licet aridiias subsislat inge-
    pectoribus sic devincium esse conliuo. ISam eaienus
    nii, tamen polerat suffragii propago prxtendi, nisi
    vos remuneralione superba, diversa beneflcii Iargi-
    quod mibi epistola terininum habuit, quod spatinra
    tate pnerogativa genemlis amplificat, ut in vobis
    charta negavit.
    esse probeiur ingenitum, quidquid ubi radiat pielio-

    VITA SANGTI MARH.


    (Ex Bolland. jan t. II, ad diem 27.)

    CAPUT I. dio nostrae vocationis, humanis pcctoribus fidei fuu-


    Sancii Marii obitus, vaticinia. dainenla jecissei, ejusdem lidci seges sancti Spiritus
    1. Cuni Doiuinus noster Jesus Christus in primor- immissione per univcrsum niundum longc l.itcque
    27 DVNAMII PATMCII. 2S

    rxcrevisset; christianorum rcligio saiiclorum actus A visitandum as-^iduc venieba: ;


    liini quia ejusdem viii

    uieraorabiles duabus ex causis scripio commendare Dei iiionacliiis ct nutritius fuerat, eunique pairis loco

    consuevit, ui vide'iccl cliorus fi.Ielium eosdem actus vwerabaiur et colebal; tum quia rjus dulcibus allo-

    annalibus audiens recilari, g .udeat, hctclur,


    in fcslis quiis senijier refiei appetebat. Una ilaque dieruin

    ct crescat ; el minus perlecli eorumdem actuuin cum ad osiium cclhc ejus pulsaret aniistes, audivit

    cxemplis inflainmali, aJ benc opcrandum studcnt a!) co ut receleret, post dieni lertium rediturus : et

    insudare. in illo spalio nullus ei victinn, nuilusqne accessum

    2. Sanclus itaque Marius, cujus facla fidelia pro proeberet. U. ccssit poniilex ; et post triduum rcvcr-
    modulo nostrse capacitatis narranda ingredimur, tens, ad vinini Dci cst ingrcssus. Cui vir Dci : Du-
    mediocri parentela geniius, civis Aurcliancnsis fuil. cius fui in spirilu, vidique ccelos apenos ct majesta-
    Ilic in monasterio, quod ibjdcni est, facius niona- tem Dei ; cujus clariiatis splendorera inci morlalcs
    clius, ab ineunte aetaie monachalibus doctrinis eru- oculi vix polerant suslinere; vidique beatam et vir-

    ditiis puer, et factus juvenis bcne operando Deo gincni cl Dci genitricem Mariam cuin angelis a.l ejus

    studuit militare. Cum auiem in prsefalo monasterio, vc ligia prostratam, pro d


    pacc Ilalioe supplicanlcin.

    sicul lilium inler ligna silvarum, inter fralres mori- Scd divina pictas ita temperavit responsuni, ut ncc
    bus, vita claiesccret; " Gundobaidi Burgundiorum g matrem pelcntem oflenderel, quod autem Ilalia ct
    principis conscnsu, a fratribus Bodancnsis cecuohii, multaealiae provincisc indci linabilcm interilum nicrc-
    qiiod est situin in Sislaricensi episcopatu, in patrem renlur, respondit. Uasc mihi a Deo rcvelata, tibi

    eligitur : cujus cleciio b Jo:innis, qui luuc Sistar - sluilui revilare, te ailjurans cx p.irle Dei ct inca,
    censi Ecclesiue prpeerat, auctoritate roboralur; di- quat' nus ista qu;e audisli me viveule nulli revclare
    vina boc providente et faventc clementia, ut qui prasumas. l'o-tquani autem ejusdem viri Dci corpus
    bene sc rexeral, aliisqubus rcgimen necessarium poniil x iiiemoratus scpelivit; el nos ejusdcm visio-
    erat praeficeretur. Quid plura? ad jam dictum mo- nis efl ciiini novimus ,
    qui Bodanense (ccnobiuiu
    n.isieiium adducilur : • t a suo pontifice in abbaletn subversuni lui-se minime tlub lanius.
    ciiiiimuni fratruiu voluntate consecratur.
    CAl'Ur. II.
    5. Consecralus auteiu ila su:e dignitatis offieium

    amplexatus esl , ut quolidie lilios spiriluales, vit:c Var.a miraada. Obitus.

    venerabilis cxeuiplo, gcnerarci, ct eosdem doctrinis 5. Alio qnoque tcmpore viro Dei placuil, ulcaiisa
    cueleslibus enulitos mirabililer educaret. Eral cnim orationis sancti Marlini Turoncnsis liraina visilarel.

    lioininem exteriorem jejuniis ct vigiliis allligens, in- Cumqiie ipsa iiucte vigiliariun in civitate Turoiiica

    teriorem oralionibus assiduis reficiens; in utroquc q dormirel, caballum, qui de sella ejuserat, lalroqui-
    inansueiiis et humilis, in utroque laudabilis et per- d.uii lurta subripuil. Scd virius divina sic lalrouem
    fectus. Ilic dum quuiiam leinprre pro gerendis nego- meriiis jani dicii viri Dei obscdit ul per lotam uoc-
    tiis sui monaster.i ad alias pattes secederet, contigit tem plateas civiiatis rimando quxreret , nullusqne
    ut in agro c Alegarnensi, a quodam viro illnstii ei de civiiaie palerel egressus: facto mane vir Dci
    agricola hospilio susciperetur : cnjus filiani Sisagriam latroncni praevenit, et caballum recuperavil. lit licel

    nomine, qu;e fere mnrlua erai , ejusdem hospitis lairo praevenlus pienam corporalem meruissct, cx i i-

    precibus baplizavit, cl baplizalam suis orationibus, sita mansuetudine liberum abirc permisil. Snuili mi-
    vitoe et prisiina: sanitaii restiluil. Cum vero peractis raculo , in urbe Lugdunensi suas equitaiuras vice

    negoiiis pro quibus perrexerat, :ul roonasterium re- alia rccupcravit.


    «iret, qmcdani inatrona nobiiis, qu.c Lii inia vocaba- (J. Illud etiam non est praiermiiiendum ,
    quod
    lur, excepil iilum in domum suam : cujus fi'ius adeo quodam tempore quidam Nempbidius cum scnaiore
    inflrmabatttr, ut memorata mulicr et amici de salute Agricola sanclum Uarium comitanles, causa oralio-
    cjus desperarent. Bogatus a matre scncx inlirmum nis Parisios ibant , ui sancli Dionysii limiua visila-

    visitat, super cum orat, oleo sancto eum peruvgit. rcnt. In i|tio ilincrc Nemphidius viri Banclitalem eo-
    mira virtuiis Dei ciim confessore oranle cele- gnoscens, cl de ea mente integra confidens ,
    cum
    ritas! Dum enim inlirinus perungitur, oplata sani- rogavii, ut cjus precibus filium babere mcrerclur.
    tas ex inspcralo revertitur, ei infirinitas abjecta fu- Negat sanclus, asserens humiliter se tanti mcrili non
    gaiur. Sicque factum est ut bospiteni, quam tristem esse, ut per cnm quod pelcbat Nemphidius possct

    inveucial, lxlaiu cum filio ad monaslerium rediens olitinere.

    relinqueret. Licet auteni, nt juslorum mos est, lanlae pctiiioni

    4. Ciiin autem, ut mos est rcligiosorum, in qua- se favere nequaqnam posse siropliciter affirmavcrit,

    dragesima idem vir Dei in cella retrusus ,


    parcius post triduum lanien memoralo Nemphidio miura
    soliio vivcret; Lucretius Diensis episcopus ad cum cerlo tempore nascitiirum pradixit. Quod aulem

    a 5S5. Mullo antiquior bic


    De Ciiiulobaldo actum 21 Jan. ad Vilam sancli ct MaiiscnniMisi n , an.
    Epiphauii ; ageturquc ad Vilam saiultv ClotililisZ Ju- Joanncs fnil.
    li', cl alibii. c foric Arvernetm scrintum fuit?
    An
    bImperfectus est catalogus Sislaricensium episco- Multa ejus lempore ab Herulis, Goihis, Burgun-
    <i

    poriim apuil Cl. rtobrilimi, ubi prinius poniliir l'o!o- diiuiiliiis pi-sa est lta'ia; post ciiam a Fraucis,
    Gra>
    tjronius, (|ui concilio V.ilcntino u, an 584 subscripsit, cis, LongoLianlis.
    39 VITA SANCTI MATUI. 50

    Sinctus in lioe verus proiihela fueril, Evo.lius pro- A vil, el cogniliut) fratribus cinn lacryinis puhlicnvit.

    inis otempore Neniphidio naliis ostcnilit. Quidam aulem ex liis qui aderant, probare volens
    7. llluJ etiani dignum duximus annectendum, iiliuio viii Dei visio verilaie nileremr, misit ad lo

    quoJ antcquam de civitale illa egrederelur, non sine cuin, iu quo jam dicius Dcnalus Deo militaverat ; et

    suoruui nwstitia multum coeperii infirmari. Nocle legmi assrrtionibns, ut vir Dei prxJixerai , iia esse

    ieitur insequeuli membra languore fere praunorlua invenit. II.cc qux aiulistis, fratres cbarissimi, ex ini-

    leclo collocavit. SeJ in ipso nticlis spalio, sic divi la raculis sxpe nominati confessoris excerpsimus , plu-

    ei subvenit clemenlia , ut summo inane Ixtus et in- rimaprxlermittenles, neserinonuin prolixitus audien-
    libus fastiilium generaret. Tanlaiuin itaque virlutuin
    eolumis surgeret, et socios ad iteragenduni honare-
    inr. Citm aulem bmnes qui aderant de ejus subita gloria redimitus, tanlorum iniraculorein longelaleqne
    valeluline niirarentur, ait : Sanclus Dionysius in illa coruscans, vi Kaleudas Februarii, lioc est, hodie,

    nocie ad me venit, me teligit , et sui prsesentia nie prxditlus conlessor Doniini Marius Fclix de corpore

    pristinx sanitali reslituit. niigravit ad Christum, cui cumPatre etSjdriiu sancto


    8. Cuin iiaque, ut dix mus, faclus incolumis ad mo- regnuui et imperium iu siecul) s;cculorum. Amcn.

    nasterium diret, qnidam paierfamilias eum susce-


    r< CAPUT III.

    pit liospitio.Tempore opportuno vir Dei ad mensam iliracula posl mortcm.


    accessit, sedit, allalumque panem more solilo bene-
    Leclio sar.cii Evangelii secundum Malihxuin.
    dixit. Cum aulem quidam assidcnlium de paue bene-
    12. I ii illo lemporedixil Jesus diseipulis suis p;ra-
    quem aiuabat, jactasset, stalim ut canis
    dicto, cani,
    bolam liane: llomo quidain peregre proficiscens, Vu-
    panem quem acceper.it visus est in corpus irajicere,
    cavitservos suos, el tradidit illis bona sua ; et reli-
    vilani ainisit. Indignum quippe eral, ul cinis pane
    qua. Homilia sanc:i Gregoiii pap;e: Iloino islc, fra-
    illovescereiurquem dexira sacerdotis sanctiflcaveral.
    tre^ tbarissiiiii, qui peregre proficiscitur, Redemptor
    9. Alio quoque tempore dum ad quosdam eccle- noster est, qui de niiindo ad Patrein transiens lidel-
    sioe lilios visitandos accederet, canis, quae calulos bus servis quinque lalenla, id est , bona spiritualia
    habcbat , subito exiliens , capsellam ejus scidit. traddil. Quia vero sancius Marius liJelis servus ex-
    Dum vero Dei famuluspro bac ie vultum parumper stiiit, tum filelibus ab ipso Redemplorememoratuin
    inclinasset, duo lupi ejus injurix uliores canem ip- poudus crcilitur accepisse. Iude e>t, quod de cor-
    sam rapiierunt, eiraptam suis pasiibus deslinantesnd poie inigraus a.l pedes ejusdeiu Redemptoris spiri-
    silvain teste popu'o perduxerunt. Si quis autem non tuales usuras exigentis accessit , ralionem de tom-
    creditquod aliquando si veslres besliaj ferocilate d e " _ niissis et ipsc reddiiurus, ct quoniani
    super quinque
    posita justorum utilitatibus novcrunt famulari, au- lalenta lucratus fuit alia quinque , audire uieruit:
    diat u Paulo primo eremitae leonessepulluram fecisse, Eu^je, bone serve el lidelis.quia superpauca luisli li-
    sancix b Marijc i£gypiiarx; audiat, et
    «?t in omni- delis, intra in gaudium Domini lui.
    bus laudel Doininiini, miretur et crcdat. 13. Posl cujus felicem transitiiui , cuin annnruni
    10. Aliud eliam supradictis adj ciendum cssc cen- lustra plurima fluxissent, et quarumdam sxvnruin
    stiimus: quod quotiens servus D< i in aura dubia, aut gentiuin ciudelitate, lota Gallia suis liabilaloribus
    segctum spicas triturandas slravii.aut inquolibetiti- fcre desiituta haberetur, ct Ghristi inonasteria luctu
    nere ad mensam sub aperto a re sedit, nunquam perpetuo flenda in eremum versa fuisseni, a guibus-
    illum pluviarum innndatio molestavit nunquam dain
    , viris, corpus prmfati viri Dei ab ccclcsia Boda-
    iinpedivil. Sic namque D.;us nimborum impelus ubi- nensi siiblaium, ad hoc oppidum d
    Fort-alcaricnsc,
    cumque ruentes meiiiis et viiluie sancti confessoris Deo disponente, delatuni cst.
    relrenavit ; ut cum alios eunles el redeuntes , eoruin- Requiescit autein iu ecclesia sibi famulanlibus cx
    quelaboressuisinuiidationibus indifferenter humec- eadem perpetuain requiem largiturus: in qua eccle-
    tarent, virum Dei eju -i|ue socios illxsos, et ejusdem
    sia mulii multa miracula pcr eum Dominuin fecisse
    aieas intactas pertransirent. Nec niirum nubiuin
    si Ex quibus ad lanti confessoris memoriant
    asseverant.
    infusionem fugare potuii , qui vitioruin tenebrosam ^ commeniaiidam pauca excer, simuj, qux veridiia
    caliginea) a primo Qore juvenlulis
    in se sluduit testiuin asserlione didicimus.
    enervare. Tania: siquidem virluiis el sanctitatis erat,
    14. Quodam aulem lempore quidain pucrulus las,-
    ut per eum Dominus caecis visum redderet,
    siir.iis civius ultra modum sub sarcophago prx icli palrii
    audilum reslauraret, infinnos prislinx sauitali refor- ludis profanis ac saliibus insistebal. Cuin auleni
    maret. Quamdam etiam maligni spiritus infesialionc fronle invcreeunla prxdicls in isteret , divina ul-
    caplivam, pereum oranlem Domiuus liberavit. lione percussus cecidil: statim coepit inembris dcfici»
    11. Illud autem memorabile prxdictis est in- et in quinq.;e sensibus corporis debiliiari: creviu
    lerendum, quod cujusdam c Donati servi Dei pcena, crevil et supplicium : et ut ab ipso loco inani-
    transitum, absens corpore, prxsens
    spiritu, cogno- bus alioruni sustentatus recessit, cuui pcena et sup-
    fl
    Sancii Pauli Vitam dedimus 10 Januar.
    h taret, adveniehte snnclonbbaie Mario, cui ita fuerai
    Sanclx Marise iEgyptiacx Vitam dabimus
    revelaluin, inlcr verba orationis migravit ad Clins-
    April.
    r ... „.,„ r> .« »
    luin, sepultusque est ab codciu ratrc iu lcco suo.
    D ° nalus
    .
    A " g " bl A ?° hoc ,

    -. ulo _ i. r
    p.iulo u
    alttcr nairat ,
    cwnqae
    ,™
    dies vocalionis eius ins-
    -
    d Si
    """ ^Folcaucquier biier SUtariam tt -lo-
    :
    tam Juliam.
    "1 DYNAMI PATRICII. 32

    plicio spiritum exhalavit. In quo daiur intclligi quo- A debilitala ,


    puella cecidil. Quid plur.i ? Qu.e paulo
    iiiamDeus ullioiunn Deus est el licet videalur esse : ante lasciviens venerat, fcela Hebitur et infelix. Ad
    remolus, prxsens lauieii sanctorum injurias assidue eonfessoris Marii liniina excubias fideliteractura per-

    credilur judicare. ducitur, offert seipsam, offiri preces et lacrymas :

    15. lilud prxtermittere eiiam neqitaquain debe- spondet sanrto vigilias annales, si facta incoluinis ad

    mus, quod quadam vice quidam vir religiosus ejus- propria reverlatur. O inirum divinx pie.atis auxi-
    dein viri Dei basilica' cuslos, cnm circa inedium liuin! Dum plorat ir.ulier, dum se lolam in ara meii-

    noclis adecclesiam veniret, ut luinen lampadi daret, lis, devotis precibus, immolat; exauditur, el tota
    exlinclum invenit : 0., inquil, paler mi, da consi- prisiinx incoliiiuitaii restauratur. Sospilate itaque
    liiini servo luo: nox alra omnia possidet : omnes recepta cuidam conjngio copulatur; sed cum lempo-
    doriniuiil : ubi ignis reperialur, nescio: vi;c semi- ra lemporibus venienlibus iraiisirem, el niemorala
    tam pes ignoral. Quid ergo faciam ? Cum igiiur miilier conjugalibus deliciis nimis sapienter adhx-
    aiiima anxiaretur in illo et ad qiiam parteni sever- rens, voia qux sanclo promiserat persolvere di^lu-
    tcret, ignoraret ; subito non sine ejus ine.ffabili gau- lisset ; ejus oblivio inlirmilale pristina pra;ve!iilur :

    dio candela quain leuebat in manibus accensa nervorimi auxiiiis iteriim attenuatur, el nienibrorum
    apparuit. t; valeludine omniiio privatur. Ilerum ad prxfala sancti
    10. Alio qunque tempore quidam rusticus , niem- confessoris liiniiia, mariti tura, perducitur : ilenim
    bris omnibus tontractus, ita erat loto corpore dis- merilis ejusdeni peroplalx sanitali redonalur. I.xta
    solutus, cl in uiuiin similitudini hominis conlrariiiui rnulier ex inspeiala silii reddita sanitate, perpcluum
    conglobalus ul nnn liomo , sed nionslrum aliquod sancio vovet obsequium, ad propria iiunqiiain redi-
    putaretur. Ilic ad inulta sanctorum liinina adducius tura amplius. Sed cum sponsus adversus conjugein
    fuerat : setl quoniain ut credimus sancto confessori de tali volo nimis incanduisset, terrila niulier conju-
    nostro reservabatur, nulla sui corporis prxsidia se galibus ininis, el blamJiliis emollita, c.um eo ad pro-

    percepisse falebalur. Ad ultiinum divina ci opitu- pria revertitur. Revcrsa stalim miseranda mulier,
    laute cleiiienlia non sine nmUo labore ad prxoptala pestc jam diela iterum premitur; itcrum ad liinina
    liinina sancti confessoris defertur, et in ejusdem ec- sancti perducitur ; iteruni saluli pncoptalx reslaura-
    clesia delatus deponilur. Preratur miser cum lacry- tur. inlelix noslrx liiiinanil.itis conditio! onelanda
    niis miserandi corporis ereclioneni, et qui aderant in persolvendis volis oblivio ! rursus neinpe sanetus
    ei coinpaticnles eadeui deprecantur. Dei pielas obliviscitur : rursus impudica mulier iulirmitaie so-
    oiiini devolione colenda ! sancioruni iuerita niorta- lii.i cncrvalur ; rursus ad sxpe dicta liiuina confluit.
    lilius omnino venerand ! lnter lacrymas nanique in- G llerato voto sanclus ilerum bonoralur, el inulier
    felicis boniinis, et verba niulloruni orantium, miser quiesilx sanitali ileruni rcslauratur : restaurala
    erigilur: fragor o^siuin el nervorum exlensio a inul- gaudens et incolumis, repalriat meriiis saucli rou-
    lis audilur: occurrit mox comiluin curia, mirantiiiui fessoris causis similibus non amplius reversura. Au-
    luinultu citala : occurrunl proceres : occurrit utrius- diant illi qui in bac eeelesia Deo ct sancto Mario nio-
    que vulgi sexus: claniant omnes, alii alios clamori- rum slabililate promiserunt, audiant et menlis
    bus prxvenientes, non nobis, inqiiiunt, Domine, non diligenli cura revercantur, si omnia recia sunl erga
    noliis, sed iiomini lunda gloriam. Sic miser qui ve- votum; si recta omnia bene sibi contigisse, Ixlenlur;
    nerat , nieritis jani dicti viri Dei factus incolumis si auiem aliter cst, sciant quoniam boc in anima pa-
    kclis gressibus ad propria recessit. tiuntur,quod pixfata miilicr in corpore legiiurpassa
    17. Praedictis etiam addere decrcvimus, quodqua- luisse. Vutis ilaquc fr.ictis per pecnitentiani consu-
    damdiequxdaminnuptapuella, mentislevitateducia, lant, ad pedem sancli confessoris aecedant, lacrynias
    lapiilem dirigens aram sancti confessoris percussit et pretcs off. rant, ul salulem, quaiu exerccndo per-
    iiecduin directus lapis in pavimento ceciderat, cum di lerant, iiiiiium stabilitate redinlegrata, rursus per
    nervoruin viribus exbaustis, et membrorum virlute Dei niisericordiain liabere mercantur. Anien.

    VllU ILLLSTUIS ET PATKICII

    VITA SANCTI MAXIMI. (Surius, Act. Sauct., toui. II.)

    ©pi^tolit ^^inttovtti.
    Domino bealissirao Palri, Urbico papx, Dinaniius gestoriim manifestat, sollicila indagationc pcrquiris,
    P.ilrieius saliilcm. iinperitiam nieain pulsaic iiiin desinis; patcrnis cliaui

    Cuni apostolicx Pater fidei ardore sucfensus, uni- inonitis praHlicaiuliaurloritatecoiifirinans, quod non
    vcr>a dc virlulibus sancii Maximi, qux lidclis relalio parum ipsius delicti noxa reus efficiar, nisi oinnia in
    33 VITA SANCTI MAXIMI.
    Vila ejus-, qtiam meantealiqtiot annos rurali scrmone A propaginem leetio mulliplicala subscquilur. Qu.e
    conscripsisse constitit, stucleam aJderc quaeeunque quolies audienlibus fecerit dudum leeta fastidiuin

    vos de illius mirabihhiis protinus tnanifestum est in- ad vestrum poterit pertinere delieium : si mercedis
    vcnisse, unde ego geniino pudore confundor, cui nec pramiium contulerit, nibil c\inde ad me siiniliter

    loquendi facultas concedilur, nec silendi securitas periineb t, qui compolsus veslris imperiis, prolixiora

    indulgctur. Si loquar, sensummonstrat detecta rusli- quam volui, el reliigiuin brevilatis


    eonscripsi, omisi.
    citas imperiium. Nam si licuisset , vel de suecincta Meeigo, quem silenle peplo pruilentissiine pastor
    poier iin dietione placere, cui non possunt dogmatis exspolias, el tegmine lacilurnitatis enudas, supplieo
    aiigmenta succurrere. Inter utramque ergo cnnstitutus ut eum uniyerso pnpu'o dilfuso munias intercessio-
    angusliam ,
    praaeeplis vejlris parere disposui, placi- nis pracsidio. Quolies lectionis rcdigitur longiiuilo,
    turus obedientia, non doctriua. Vetera vos igilur nec diclio impolila displiceat, quam lenor relationia
    chartarum indicasli revolvbse volumina, in quae quid sancloc commendat. Nam dubium non esl, quod
    ex ejus operibus beatissimi Fausti antistitis pncde- quanium integra devotione cordis, ipsius sancti an-
    cessoiis vestra solertia devota collegerat, unde pauca lislilis gesla proefers, lanlum opera mediteris, ul
    sensu pntius, quam obtulu, vix diseemere polui^tis. ejus integra avidilate menlis coneiis sequi vesiigia,
    Nam plurima aeinula: vetusiatis edacitas consunip- g cujus aclionum diligis ornamenia : dummodo divino
    serat, quas latebant. Quod nisi scriptorum meornm benefieio, et ipsius palrocinio tibi cnmedatur tempo-
    serieselerna; memoii.e tradereuturpnuea de pluribus, ralis viloe prolixa tranquillilas, et sancti operis ex-
    saiis esse impium censuistis. Unde me ex parle votis petita facutas, domine vere sancte, et beatis ime
    vestris salisfecisse censeo , quod in longam ducta papa.

    INCIPIT VITA.
    \. Beatissimi Maximi Rhegensis urbis anlistitis su.c , et inslar apum oetemae suavitatis ncctar bauri-
    boJie dies sanclae solemnitalis colitur, qui quotannis rel.Quamvis auiem omnia vitiorum carnalium fo-
    re.livivis temporum currieulis renovalur: cujus nos menta protereret, et omni ex parte prseclara con-
    res gestas pondere pia animi devotio admonet , et versalione fulgerel , at nihiloininus vires corporis
    prisca consuetudo compellit. Nisi enim ea qua: per- abstinentia? assiduilate frangcbat, carnis vitia ante-
    spicua et minime dubia aliorum ratione comperta quam nala esscnt, persequens et coercens , ita ut ei
    sunt, litlerarum monumentis consignentur, quae an- ad martyrium non nisi percussor deluisse videatur.
    liquilus gesta suiil plerumque anovis aucloribus va- Nam ipse procul dubio martyrem se fecil et cruciatu
    rie referunlur. Nam ut mystica; aciionis ejus insignia ct merito.
    tiibil buli 'ant ambiguum , nibilqne ex iis vulgaris 3. Porro eliam omnem facultatum suarum copiam
    alfeclio fabulosum efficiat, ant de vanilate suspectum, deserens , Lirinense monaslerium petiit , ubi sempi-
    quae ab illo facta sunt et comprobata , veridico ser- ternas divitias justus inveniret : evangelica secuttis
    mone narranda sunt. Ex q-iihus ipsis lamen, ne au- pracepta ,
    sciens se perfectum fieri non posse , nisi
    ditori nimia prolixitas alferret fastidium ,
    permulta venderet omnia sua , et a cunctis opibus alienum se
    reticuimus , annotavimus pauca. facerd. ln ea autem congregalione eum omncs per-
    2. Beatus Maxiuius in vico proprio, cui Deco- lecla cbaritate diligeret , ipse itidem ab otnnibus
    meco vocabulum est. vitoe sumpsit exordium , Cbri- ainabalur. Tantus vero in eo fervor exslilll, ut anle-
    stianis parentibus editus, et factus illico Christianus. quani inonaslicam vivendi regulam complexus essi t

    Ab ipsis vero infanlia: rudimenlis sublimi semper vel mystica insiituta, jam conversatione pnrcipuus
    bumil.tate crescens , ita teneros aelatis annos morum viderelur, ac deinde sanelo Honoralo decessoii suo
    matiiritate castigavit , ut proprielalem nominis sui summis virliitibus ornatissimo, qui illic abbas fue-
    gratia sanctitatis sibi vindicaret. Poslquam autem rat.et honore succederet , et merilis rsquaretur.
    excessit ex ephebis luxuriao illecebras et blandi- Qua in funclione cum gregem commissum pastorali
    menta aiiimi magislerio et censura edomabat solertia cuslodiret
    , ut , et singulis noclibus , aliis somno
    poilicitae virginitatis, palmam incorrupta: integritalis occupatis , monasteriuin lustraret , pr;eler morein
    obtineret, el in regnis coeleslibus e carne sub jugum accidil ut monachus quidam adhuc puer, molus qua-
    missa triumpbaret. Fuit nimirum bonoriim omnium dam curiosilate vel sollicitudine , eum sequerelur.
    ornamentis pradittis estque merito laude ac prx- , Ecce autem beatissimi viri conspeciui diabolus insi-
    dicatione elferendus : quippe vultu venerabilis, blan- diaior forma ingenti ati|ue terribili sese olTert. Sed
    dusaspectu ore placidus, animo serenus, patientia cum illum spiritualihus
    ,
    indutum armis terrere non
    fonis magnanimitate conspicuus pacis amans
    ,
    , posset , nec opinantem monachum tanto aflecit ter-
    largns erga hostes , labentia fastidiens, coelestium rore, ut trepido graJu ad cellam illico revertentem
    ardens de-idcrio lemporalibus a;terna romparans
    ,
    , ardentissima febris mox corripuerit.
    temporalia pro a;ternis vilipendens atqne contem- i. Rur.-us pertinax ille impostor, sperans se sanc-
    nens. Et ut interius divina; legis pr.iecepla cognosce- lum virum vel aliqua ratione perturbaltirum , ignei
    ret , naturali ingenii acumine tanlum in litteris pro- dr.iconis specie se iili ostendit. Sed confestim crucis
    fecit, ut legendi aviclitate pastura qusreret anima; signo lerriius , evanuit. Jam eiiim invictus alhleta
    53 DVSAMfl PATBJCIf. 3C

    linstrm sxpitts superaltim minimc formidabat. Po^l- A slans ,


    justitia singulari-; , liumililale sublimis, opum
    qiiam aiilcm lotius insule Liiinensis peragravit am- contemplor, dignitale copiosus ct aflbiens luit. Tein-

    biltnn , ocius accessit ad lectiilum agrotantis mona- plum in Rhegicasi caslello in beali Albini honorein ,

    chi.quem fehrem incidisse: clamque apml


    dixiinits in quaiila aninii potuit dcvntione, condidit , cujus co-

    ilinm intra arcana pectoris sui pretes Dco fundens ,


    lumnas, quas hodieque iliic rernerc hcet ,
    juga boum
    id eflecit, ul mox reslitutus sit imolumitati prisliute, eo perlivxerunt, sed ila lanicn , ul nuilam sentirent

    ct preeda sua frustiatus sit hostis elusus. Itaque ohti- tanti ponderis molesliam , ijus sancliiate id elfi-

    nuit gemina virtus invictam victoriam , quando et ciente , quamliu illr» ad temj>li strucliirara operarius
    vires aegrolo reddidit , et adversarium imperavit indefessus adcrat. Quod si vero abcsse eiun conlin-
    drplorante inimico jacturam quam fece-at , laH.inle geret,ncquissimi daemonis ot cu'ta uiachinalione adeo

    inonacho salule quam recuperavil. eorum pnndcrc premebantur hovcs un versi, ut nullis

    Stimulis adigi possent ad progredieiidiim. Elsi plures


    8. Sieautem singulis noctibus pastor egrcgius ovile
    alii adjuncti essent, maiiebanl iramoti oraii-s, quan-
    dominicum circumluslrans, ne quid adversi accide-
    tuinvis atrociter caederenlur atque sauciarentur. II
    rel,ad liitus :cquoris,quod vocalur moles, quandoqiie
    significavit ubi ccler nuntius bealissinio autilisli
    acccssit, moxque veterator ille pncsligiis suis ausus ,

    est lanqiiam navem onuslam oeulis ocius repracsen- B ille incunctanter atque fldenter venicbat ad locum ,

    ncc terrore trepidus nec mcerore perturhalus. Tum


    lare, nautasqnesuo more ferventes in opere,navisque
    ,

    colligentes: duos vero ex illis ad bcali


    vero hostis nequissimus ejus oculos fal ere non
    instrumenta
    poluit , nec sc ab ejns conspeclu siibilucere qni to-
    viri latera accedentes , diccntesque se eo advenissc ,

    tius populi oculis couspici non polcrat. Ait autem


    negociandi causa, quol nnn jine ingcnli lucro iJ fore
    vir sanctus ad illos: Frustra vexalis jumenta rationis
    vei evenlus declara^set. Se nosse illum Maximum ,

    cxperlia, dum ccmere non po-


    inimici iinpedimenta
    non minus sanclitale, quam noinine: cumque in
    testis. Ego vero parvum jEihiopem video, bobus sese
    locis transmarinis tanlopere disiderari ab omnibus
    objiciculein. Inde llrfxis gcnibus , orat supplex Deiun,
    til si euui ohlinere pcssint , niliil sint majori in pre-
    ui hostis insiilias avcitat. Ejus preccs malignas ille
    lio liahituri. Nullmn se igilur majus facturos com-
    quam ipsum navi imposilum possint ferre non suslinens , ocius non sine teterri.no fetore
    pcndium ,
    si

    ahducerc llierosolymam, prater opinionem successu reccdit. Mox amotis bobus ,


    qui aliis adjuucli erant,
    colunmae sine diflicultale ulla ad locum deslinatura
    prospero repertum.Id vero procul dubio magnn ipsi

    cursu eo adductus pertrahuntnr.


    bonori et digniiaii fi ire , si felici

    sil, ubi in tanliim volis oninium exspccletur. Sjd vir 7. Ncque i lud ob confirmandos Rliegiensium ani-

    I)i i insidias,et malum dolum inimici cognoscens


    ' J
    mos omittemlum putavimus, quod cum beatissinius

    sauctx crucis signo sc commuuit, coelestcm iniplorat antistcs aJ basilicam ab ipso conslruclam sacras re-
    opem , ac deinde spiriiali aucioritate sic respon.let: liquiassummo cum bonore psallendo adducerel, ubi
    Fallere non potest milites Chrisii nequitia plani cl ad urbis porlam venium esl, ab improviso versus i!le

    ini|iostoris, ncc suis fraudibus il!i.< -potesl illudere ordineoccuirit : Ilcec porla Domini, jusli inlrabunt in

    nialignus ,
    quibiis Deus id praslat , ut adversa pr;e- Onde procul duhio colligi polist, cjus precihus
    ccnn.

    videre queant. II mc vero insulam usque adeo bea- urbem illam adeo esse miinitam, ut sicut liaclenus,
    li^simi Honorali coniinunierunt preces, expulso prr Chiisto prop;t o nullos hostium incursus longo tem-
    ;

    eum dracone ejus liabitatore , ut niilliis delnceps porum intervallo pertulit, ila deinceps qtioque Deo
    nocendi aditus in eain pateat diabolo. Sub bis verbis favcnte minime perpessura sil. Facile cnini eximius
    ab oculis oranlis cvanuil navis coiiiinenlilia, moxqiie ille paslor , quem vivere lestantur facta ejus, post
    ille reversus ad oratorium , liortalus est fratres, ut dccessum siium apud Deum oblinere poluit, ul urbs

    ad vigilias surgerent , unaque ciim sancta il'a con- illa in qua ipse fuissel anlistes, prceclaris merilis suis

    gregaiione ipse celeberrimas laudes persolvit ei pcr perpeluis leniporibus munita sit virtute corporis sui
    qunn ab hoste victoriam reportarat. in teni| lo sacratissimo, quod condidil, cnruscante
    C. Cum aulem fama insignium virlutum ejns per D muliis benetiiiis, qua; illic omnibus pracstantur.

    orlicm univcrsum volitaret , ad Rhegieusis urbis 8. Cuni aliquamlo in eadcm basilica vir sanctus
    episcopatum non modo civium , scd etiam sacerdo- iiislaniia pastoiali vigilias celebrarcl, Ansani Diaco-
    lum sive prsesulum omniiim sludio non minus rapt':s ni Hhegiensis rapo*, id cn fratiis cjiis lilius, quein
    quam tlcctus ct quamvis invitus illico consccratus
    , , parvulum parentes e vila abeunles reliqueranl, el
    esl. Etsi auieni jam et re ct nomine Maximus vix , ip^e nutriendum susceperai, magisque quain si suus
    bahere videretur, iu quo amplius cresceret , ne quid esset lilius, diligebal, cum in muro tirhis illius cuin
    tamen nomini decederet , sicut operc et factis per- pueris lu.lerel, e muro prolap u<, corvicibus fraclis,
    mansit Maximus , ila et in bonore excelluit. Inter exspiravit. Ejus rei nunlio v.ilde cuislernalus Ansa-
    caelera igilur recte fa>clorum, qua» in illo refulgebanl, iiiis, accurrit celeritcr, raptiimque pueri ca lavcr
    ornameiila ,
    palientia forlis , benevolenlia palicns , operuil vestimentis, ci ad beaiumAntistitem clam de-
    libertate alacris , libcralitale abundans, magiianimi- portavit, interim seriim tractans, quemadinodum
    tate bencficus, bumanitate inilis, scdulitate diligens, illum publii e ad pedes ejus deponeret, ct ut vitam
    charilale suavis , largitate coinmunis , doctrina prrc- ei restitiierct, supplcx obsccrarel. Sed quii novcrai
    37 VITA SANCTJ MAXilll. 58
    probaiissimum Christi militem omnino fiigere jactan- A 'antepopulo excilat dcfunrtnm. Aclsiuu parenles',
    iiam, maluit ciini perferre ad ciibicnluni ejus, et in pugnis sua verberant peclora, ora lacryrais usqin;
    lecinloejus reposilum operimcnlis illius tcgerc, pror- adeo rigant super lilio, ui e terra suigerc non vale-
    s ns conli 'ens, qnoil e\ciiare eum possct precibtis suis rel, lieet cliam redivivus. Inieiim manum unarri pa-
    nieilicus spiritualis, quippe qui a?gris consuevisset af- tri, alicram maiii porrigenS, niiianiia membra iilis

    ferre salulcin. Inde vero non sine multo quidem ani- erigentibus sustollit. Acclamal populus Deo gratias:
    mi moerore, scd laincn liducia plenus ; cpiscopum ille vitoe rcddivus, a.l siiuin redit hospilium, cui jam
    .vHit in templo vigilantem el stantem in loco suo. sepulerum parabatur, parentes incredibili exsiiltant
    Ko viso, clementissimus prxsul, ut ea qua; gesta fue- gamlio: vivere liominem, qui morliius lueral, vix ip-
    i.int explicaret, silcnlium psallenlibus indixit : pre- sis oculis suis credunl. Ecce auiein canis i le qui el

    i iluisque solita devoiione completis, diaoonum illum buiic ailolcscentem et mullos alios inlestis morsibus
    Ausamim proptcr ea qu;e fecerat acrilcr objurgavit. laniarat, in cpiscopi conspecttmi vcnit ; commolus
    Scd ille non solum lerroribus abigi uon poluit, sed epi-copus, |
    rojecio baculo, erectis sursuiii mauibus
    magis etiam animo compunctiis, ad pedes ejus se orat Doininum, mox efflat in canem, isquc vila des-
    stravit, exclamavitque se illos miiiiine laxaturum, Nou sane admirandum videlur bealum epis-
    titiiitur.

    ni-i niortuuni excitarel, dieens euni id posse facilli- p copum, dumsibi commis um cupit tueri gregem, ejus
    nie, quandoqiiiiieni nullo indi anle jani cngnovisset, bo.-.iem iciu lethifero perdidisse : neque iil gladio,
    qiuc de puero facia essent. Ilac ille ini|iorluiiiiate aul armala manu, sed Ilatu or.is sui. Porro vulneia,
    E<>mpulsu«, el ratione constrielus, cuui An.ano voluit qu;c c nis ille ilcniibus suis inflixerat nmltis e p!elie,
    a I lectuluui suum secrelo se conferre : sed populi prceibus cl crucis signo adeo curavit be; lus cpisco-
    frequentiam vitare non potuit, volentis tantx rei mi- pus, ut nulla eoruni vesiigia apparerent.
    raculo iniere.-se. Poslquani igitnr venit ad exanime H. Bos pelulans cornu hominem misere laceraral,
    pueri corpusculum, divinam ccepit toio corpore iin- ejus effu-is iniesiic.is. Mox illum adducunt quidani ad
    plorare opem, apprcliensaque ium mn'ia fiducia epi copuin. Is tauielbi in cunctis miraculis tunebat

    paeri manu, prislina: eum saluti restituit. Exclamavit ne aninii elalione pulsarelur, atlamen lam inale
    siiii

    iiulem populus univcrsus : Gloiia libi Deus ; nec saucium hominem clemenier excipit, calidis fomentis
    quisquam eorum imle removeri se passus est, nisi vi- exta ejus iuanibus suis pertraclata confovet, reponit
    doret movenlem sc puerum, ei loquentem audiret. in locuni suiim per vulnus a bove iiifliclum, ipsuin

    lix quopopuli lumultu vix opera cleiicorum suorum viiliius adhib.la spongia leniier obligat, serio horta-
    ; d vigilias reduei poluit. In Iioc miraculo et magna lur, ne quis prscter ipsum, illud solvcre ausus sit.
    diaconi fides, et illusliis episcopi virlus enituit. n Inde seplimo die, ligamina auferens, tam saniiin re-
    9. Porro etiim cujiisdam vidux unicam liliam a.lo- perit honiiiiem, ut vix ullum vulnciis signum rclie-
    lescentem accidit e vila decedere ; quam cum maler tum videretur.
    miserabilis in feretro pro more effercndam compo- 12. Teneros corporis sui artus vir sanclissimus
    misset, ad beatum autistitem trepiila properavit, perpctua cilieii asperitale ilomaba', quo pro inlerio-
    causamque doloris sui lacrymis polius quain verbis ri lunica ulebatur, nec id crucis sludio unquam de-
    ci indicavii, orans ul ad corpus exanime preces fun- posuit, sed in illo eliam se jussit sepeliri. Lavacris
    deret. Id vero sanctus prasul, pietate motus, nec uti nunqiiam volnit, ne aniini constantia, qua calca-
    negare, nec differre potnit ; sed ad cadaver accedens, tis camis oblcciameiilis ei illecebris iiiaiiyrium sus-
    sublalis in ccelum manibus , Deum pronus implorat, tineb.it, emollesceret. C.ccus quidam annis quinde-
    ct vitae redilitur exslincta. Confesliin enim illa, tan- cim perpetua damnaius caligine, virmn sanclissimum
    quam gravi solula somno , exspergisc tur, oculos conlinenlcr de|irecabatur, ut suis prccibus himcn
    nperit prrrgravatos, appellala surgit, mater ejus im- ipsi reformaret. Sed e, iscopo Imc oh viiaudam os-
    nienso aflicitur gaudio, populus omnis obslupescit teiitaiionem dilferente, Rusticum subdiaeonura, qui
    cpiscopus, qui virtutum meriiis morlis jura resolve- ei servire consueveral, e;ucus rogavil, ut uociti epis-
    rat, fngiens jaclantiam, illico se subducit : sed popu- p copo ecclesias visilante, ipsum perduc ntad teinpli
    lus magnis vocibus iaudans Deum, maxiinain ve-ti- vestibulum, uude ille e^set cgiessuius. Fecit id sub-
    menli ejus partem, reliquiarum loco eam habitura, diaconus, el vir bealus dimi vult excedere e templo,
    civili quadam violentia diripit et discerpit : ila ut in eteciim pedibus molliter impingit : caecus ejus ve-
    propter ejus declarandas virtutes, id quoil a;gre ad neramia vestigia supplex ampleciilur, orat visum si-
    humeros ejus relictum fuit, hodierna liduiium devo- bi utrestitual. Ilaque episcopus lidenter obsecrat Do-
    lione asservelur. mimim, crucis sigcum imprimii oculis e.ius, et diu
    10. Alolescentulus quidam rabitli canis morsu exstincla Itimina mox reparantur. Oseulatur homi-
    prajfocatus periit. Vilit id popubis, vadit ad episco- nem episcopus, obleslatur ut rem a;iud se taeiiain
    pum, orat ut ad exstinctumhominem veniat. At ille habeal, quod lamen ille |r;c immensa animi exsul-
    ancipili cogitationi suspensus, dum liinc non polest latione pr.e-tare imn potuit ; quanqu.,m eiiamsi c«j-
    contemncre Iacrymas stipplicantium, inde ab osten- lare ille voluissi lquod socreto faclum orat, non po-
    t,uione sibi metuit, tandem pielate vinciiur facil ; tuit taiueii manere occullum, quod p;>lam onmium
    quod rogabalur, venit ad mortuum liominem, lolHt oculis cerncbatiir.
    manus incoclum, paritcrque stillantes oculos, aspec- 15. Innumera sunl bcatissimi antisiitis miracula,
    50
    DYNAMU PATRICII VITA S. MAXIMF. 10

    nec possunt omnia commemorari ,


    quantuinvis pro- A cum in sancli viri coinmemoratone multa refereniur
    lix» lexatur oraiio. Facillimum ci eral illuminaie a multis, Cariaito subdiaconus, vita saoctissimus,

    ckcos, sanare claudos, vita luiictos exciiare. Deni- publice hoec teslatus est Nemo nostrum dubitet, :

    que nihil non eflieere poteral, qui inira se manenlem inquit, beatissimum Maximum de cujus virlulibiis ,

    habebat Spiritum sanclum. lnterea autem, dum tot tain iiiulta, suggerente veritale, feruntur, cum in

    claiet miraculis et immensis mysteriis, d em obitus mortali degeret corpore non minus cum angelis ,

    sui divina revelatione cognoscii. Tum vero publice quani cum hominibus versatum esse. Quem eiiim
    siiiniua liuinilit te ab omnibus contendit, ut ipsi per- nobiscum ten-bat humana condilio, eum bealis spi-
    niiilcrent prius natale soluni el propinquos invise:e ritibus assiduum exhibebat dignitas merilorum.
    suos. Quod elsi illis maguum afferret animi doloreni, Quadam nocte, imminente ce'ebenima beati Andreoe
    altainen abiit ille ad suos, obilunique suum jam.im- solemnitate, cum depulatus ego essem ,
    qui advigi-

    minere illis prsedixit. Itaque adventu suo eos rniruui lias excilarem, et prinio noclis lempore blandus me
    in modum exbilaratos, lioc tristissimo nuntio non sollicitum oppressisset somnus , dulces psallentium

    mediocriter perturbavil. Et ecce dum ille se tanquam audivi melodias; moxque excitatus, non sine per-

    somiium capturns in leclulo reponit, inter psallen- turbalione multa e lecio me proripui, quod putarem

    dum sub offieio divino, exlremum halitum affiat, B "ie opporlum.m excitandi lempus neglexis-e. Tum
    feliciterque commigrat in coelos quinto Kalendas veio longe etiam dulciores ,
    quam hunianis possinl

    Decemhris, tanta aulem illis luin suavissimi odoris studiis effici, spirilalium canlionum inclodias hausi
    copia exstitit, ac si universi flores verni tempnris auribus meis. Couiinuo igitural ip^ius arcis vesii-
    cum locum comportati essenl. Obitus ejus fania
    in bulum suspenso me gradu contuli, atque illis bealis-
    velox non modo urbem , sed orbein complevit uni- siinos apostolos Pelrum et Andream, ad complcndam

    versum. Occurrerunt undique fideles populorum cam sanclo Maximo orationem , alternis honorilius

    calervae, certatim cupienles vel operimenlum vehi- se pr.Tvenientes ego peccalor audivi. Cunique tan-
    culi ejus contingere, ejusmodi conlactum salularis dem jugi oblatione compulsus beatus Maximus,cos
    prccsidii loco habiluioe. diulius differre non posset, his verbis complevit
    14 Adolescenlula quoedam e viro cui Decimoc vo- officium : Sil gloria Dei benedicla in oclernum ct
    cabulum est, morliia ad sepulcrum deportabatur, saeculorum reliquis respondentibus, amen.
    in soocula ;

    cadavere jam in capsa lignea composito , sed arca Ego vero perquirendi sludio propius accedens, ne-
    ipsa nocdiim cooperta. Ut aiitem audierunt illi qui ininem illic viderc potui ,
    praler sacraiissiimiin

    cam clTeicbant voces psallentiuni et sacrum corpus Maximum ,


    prono vuliu et corpore in templi pavi-
    beati episcopi prosequeiiiiiim, cum lacrymis petie- C niento prostralum. llle autem surgens, meain indigni
    rnnt ni feretruin quod gestabant, super puellx cor- peccaloris curiosilatem his verbis reprehendit : Ar-
    pus traheretur. Illi vero ardore lidei incensi, ncc duiun est humanx fragililali saiictorum secreta
    dubii de effectu, sanctas eoruin preces minime re- cognosccre , et lemerarium velle limari ; audi crgo
    jiciendas pularunt. Cuinqiie id lierct quod illi pelie- quoe libi jam dicturus sum ca qua;
    prsescius ego :

    ranl, homines inter se colloqucbantur, virum aposto- vidisti et audisli cave ne evulges. Quocunque eniui

    licum beatum Maxiinum, cui nunquam divina gr..lia die id feceris, ex hac luce migrabis. Id ulrum jam
    deluisset, quamvis natur;e jam persolvisset debitum, evenlurum sit, cx Dei pcndet arbitrio. Ego quidem
    tanien viitutibus et meritis vivere. Siinul igitur exce lenlis ejus virtutis memoriam et tesliiiionium
    omnes fidissima animi devotione sese proslraveruni, posleritati relinquo, ut ne quis morlaliuni ignoret
    prolixeque oranles, ac deiude surgenles, cuin seplies qiieinadmodum justi homines sanctorum possint frui
    hyrie eleison clamasscnt, puellam videruntredivivam. commercio et consuetudine. Huic aut^m narrationi
    Quainobreiningens eos lerror invasit, commixtemquc abunde mullam conciliavit lidem quod eodem die
    slupore et gaudio complebantur. Puella , vestibus subdiaconus ille, sicut ei a bealo Maximo pr.cdicatum
    reliclis funebiibus, el aliis induta, populi frequentis erat, desiit essc in humanis ; et quia non potuit
    adjuncta turinis, publica voce salutis suoe teslimo- D vivendi producerc lerminum ncc mysterium cclare
    ,

    nium in sancli episcopi laudem dicebat hisverbis: voluil.


    beatissima sacerdotis merita ! bcatum virum,
    1(>. Nos igilur tota devotione summiique aHiini
    vitamque bealam ponlificis, qui, ut se divina remu-
    studio rogemus omnipotentera Dcum, ut beatissiini
    neratione oeternum vivere declararet, post morteni,
    pncsulis hiijus patrocinio fretis nobis det veniain
    moriuaiii suscitavit!
    peccalorum, animumque nostrum a lethalibus vi-
    15. Impnrtalum denique est corpus beatissimi an-
    liis purum semper conservet is cui prncsens cclcbra-
    lislilis in oppidum Rhegiense, et ciini multa celcbri- nos exhibeamus
    mus officium : in quo pncslando tales
    tale huniatum in ecclesia beati Pelri, quam ipse
    prxsenlia corporum, ut mentes fulgeant Inmine clia-
    condidcr.it, quae poslea ipsius nominc appellala est,
    rilalis, prxslanle Domino nostro Jesu Chrislo, qui
    oh crebra ejus patrocinia; ubi quidquid lidenler cum cooeterno Palre ct Spirim sancto vivit et regnal
    petitur, Christo auxiliante obtinetur. Non sit igitur
    in sascula sa:culornm. Amen.
    lides dubia , cum sit virtus infinila. Non diu posl,
    ANNO DOMIM DCIV.

    SxiNCTUS AUGUSTINUS
    APOSTOI.US ANGLOUUM.

    IN VITAM SANCTI AUGUSTINI ADMONITIO.


    (Bolland. Act. sun t., Maii I. VI.)

    !.Celebris esl Snncti Auguslini memoria passim in omnibus Marlyrologiis, nost, ejus obitum eiliiis. Vencra-
    hilis Beda in Martyroiogin genuino, de eo isia liabel 7 haicndas Jtinii, in Britannia, depositio sancti Augus-
    :

    tini, primi Anglorum episcopi. Eadem habet Rabanus. A^t (Jsuardus iia scribit ln Brilanniis snncti Augustini
    :

    episcopi et con essoris, qui missus a bcato papa Creqnrio, primnm qenli Anglorum Christi evanqelium pradica-
    vil. Aildiinl Ailo etNolkerus, alque illic virluiibus et miraailis qloriosns in Chrislo quievil. Seqiluiitnr passitn
    recenliores cum Martyrologio Roniano. Kes gestas ipsius illusiravii vciterabilisBeda il>. i Hisioriae ecclesias-
    licse genlis Angloriuii cap. 23 ei sequ>mibus, el lib. n, c>p. 2 et 5. Unde collect.iniVit.ini invcnies apud Su-
    riuni; breviorcm aliam ciliilit in sua Legenda Capgravius.rui quseJam in line ad lidit de corporis Iranslaiione.
    Habemus eliani Comi e»dia aliqna inss. (Jniversiin autem secuti snni Bedam omnes auclores rerum angli-
    i aiuin, anliquiores aeque ae recentiores. lntcr illos eminet Gocehnus, sicut ipse nomen siiuin scribil
    aliis Cosceliuus aul Colzelinus, qui iunitme as sanclorumVilas stijlo extulit, vel infonniler edilas conipliiiscmen-
    duvit, post Bedam Sicundus in luudibiis sanctorum Anqtitv enarranJis, uli ex lib. iv Malrnesburiensis de Ges-
    lis regum anglorum, cap. 1 deliixinms die 5 Irbruarii, ad V.tain sandx Wereburga; virginis, lilia: regnin

    Mercioruin, qiiara Vitam idem Gocelinus composuit: nlii de boc scripiore, qui ciica anmiin 1080 et sequenles
    lloruii, lateegiinus, iterumdeeoactiiri lOdie JiiniiadVitamsaueii !von s Persas.Hicergoauctor, antenioiiaehus
    ;

    Hanieseiensis, lunc Canliiaricnsis ad sancli Auguslini, liujris Viiam duplici eilidit opucdo, majore scilicet rt
    ininore, ul in sequenii prologo indicaiur. Nos niajus opusculum damiis cimi libro miraculorum, ubi quae de
    sanclo Augiisiino a Heda scripla suiii, pissim bujus verbis referuntur. Daniiis aule n illa, pro ut jam inda
    abanno 1008 inipressa b giiniur, inicr Acta sancloruin Benedictornm tomo la Joanne Mabilione edila;
    ejusdemqne beneficio subjunginius pircJicli Gocelini ineditum hactenus opus ad venerabilem Canluariensem
    arcliiepiscopum Anselnuim, de translalione sancli Auguslini Anylorum aposloli et sociorum cjus, scriptum sep-
    timo ab ipsa translatione anno, Cluisii 1097. Dividilur illud in iluos libros, quorura prior prcprie agil de
    tancto Auqitstiuo, secundus de sociis, id >st, e; i-copis, regibus, abbaiibus, in eadem Ecclesia conlumulatis,
    r:t anlc ipsum translatis in novam Eeclesiam, aimo 1091 bieunio citius qiiam archiepiscopus lieret sanctus
    AnseluiUK, cui inscribilur bisturia, iiiagiium lumen rebus et sanclis Anglicanis dalura, pixseiiim in serundo
    libro uui licet ad alios ut plui iinum perlineat, non fuil tamen a primo separandus. Ejusdem Gocelini rninus
    :

    opuseiilum.de suncto Augustino, lacito auctoris nomine, reper tur in appendice ad opera Beali Lanlranci
    Cantuariciisis arcliiepiscopi, a Luca Acherio ed.la, et ibidein lcgi potesl. Aliqua inde observamus in annotaiis.
    2. Quo anno ex bac morlab vila ail Chiislum migiaril saiiclus Auqustinus, non salis liquet inlcr auctores.
    Beda soluni nolat eum defuncium septimo Kutendas Junias ; adJit Wigmniensis, feria lertia, qui cbaractcres
    conveniuut in annum bissextitem 00.S, litterisdoiuinicalibus C /';ad qiiem annum eiiam obituin ejus relule-
    runt Westinonasteriensis et Si r ebeiius. Et hanc clnonologiain ex tempore successoruni Laurcniii et Mellili
    probavinins laluis, ad Vilam sancli Laurentii diesecunda Febiuarii n. 10. ln Monaslici anglicaui lom. I,
    p. 90 proferiur luudaiio Eliensis coenobii in agro Bantabrigensi, et ex historia Eliensis Ecclesix in hibtip-
    llieca Colloniana aJscrvala, ista scribunlur : In primilha Ecclesia nascenlis fidei et clirisiianilatis, beaats
    Auqustinus Ecclesinm ibi fabricavit in honore semper virginis Maritr, anno ub incurnalionc Domini 007 adven-,

    tus sui in Anqliam anno II cujus opcris rex Ellielbritus primus fundator exsti it. Cnde conslal sanctum Au-
    ;

    gustinum diclo anno ailbuc vixisse; de monachatu ejus aliorumque primorum Anglioe aposlolormn mulii
    inulta, qtue hic non vacat referre et expendere onini.i. Sulliciiint nobis pauca illa qnse iu favorem Benedii li-
    noruin (ieJuxiinus anle Vilain sancti Gregorii n. 11 ex aucto.itale sauclorum Adelmi alque. WillVidi, qua:
    niliil aliincl liicrelextrc, quia iiullaiii evidenlis prorsus ilcmonstrationis viin conlineiit;et ideo abonini pani-
    rularis regulac expressione bstiiieinus in litulo, uti passim in aliis pritnorum septem saeculorum monachis.
    .

    Eo lameu iioliiiiius piiejiiilicauim Benediclinis, niaxiina cum veiosimil ItiJine ac piopcinoiluni evidenlia
    Auguifmum* mlersuos niiinerantibus. lisdcm etiaui noviim niireque ad rem nostram faciens aecedil admiui-
    ciilum, ex veluslissimis liianiis Anglicanis, quas tum. II Veieru n analectorutn producit Mabilio , alque
    anie finem sa?culi VII fuisse usiiaas probai, ex d-lectu sancturiiiii siecnlo illo posteriorum, quamvis alias
    apinl Anglos celeberrininriim. Ibi cniin inlcr confessorcs nuiliis ex omnibu; nionaslicce vil;e inslituioribus
    1

    noininandus prj.'scribiiur, p.-ceter saiutum Benedictum ; el hic qui Jem bis; pice.ogativa nulli alieri isiic
    e:oncessa, quani suncto Stephano, sicuii ler nominari jubclur sancta Maria: evidenli pene indicio, quod vel
    tnnctus Auqusiinus, vel insiiiuii ab eo in Anglia monachi istarum litaniarum colleclnres unicuni illum agno-
    verint sui monachatus auctorem. Quoniam aulem facta est inenlio litaniarum , placeat eiiam intelligere,
    decreto Gloveshoviensis conciiii, auno 747 celehrali, sancitum luisse, ut dies depositionis sancti Augustini
    archiepiscopi, ub ecclesiaslicis el monasterialtbus ferialits liabcretitr, ejusque iiomcn in lelania; dccanlutione
    pust sancti Cregoni, lauqiiam Angli;e aposloli, vocalionem senipcr diccretur.
    4. Wilhelmus lliom. Augusiiniensis inoiiacbus, in Chmnicn nionasterii sui, ab adventu Aiigusiini usque ad
    aiuiuin 1597 pcrduclo, cap. Vlll, § 3, qu;c ad Iranslalioneni Sanc.li pertinent sic paucis coinpleclitur , nulla
    habiia alioriiin anlea vel > imul Iranslatorum ratone. Anno Uomini 109,lVi/do, hanc Ecctesiam dignitate
    paslorali qubemans. Ecclesium suuni, quum prwdecessttr suus Stotlandits, morte prohibente ud summnm per-
    (icere non putitit, feliciter cunsummavit, cl de trunsferendis sanctit efficuciter eluboravil. Igilur annu qito
    supra, 8 hlus Septembris, translulil iorp <s beuli Auguslini, de luco ubi pcr quingenlos unnos jucuerat, el pusuit

    PATR.OL. LXXX. 2
    -43 SANCTUS ALGLSHMJS ANCLOltLIM APOSTOLLS. <>

    tfHma ossu umjora tpsitts stmcli el caput in qiiadum suxea lumbu, fcno ct phtnibo peroplime sigillala, cujus
    sttperscriplio tttlis erat :

    liitigliis Anglorunt prwsul, pius ct decus nltum,


    llic Augitstinus requiescit corpore snnclus.
    Pergit deinde narrare, quomodo melu barbarorum, srcpe in partes CantirB irrunipenlinin. idem abbas se-
    quenli noelc pleraque ossa sacri corporis, tumbae exempta, in vicino loco abdiilcril : qu:o ihidem lanieiunt
    v
    usqtie ad annum 1221. quo rursum inventa translaiaquesiini, pro ut plenius explical cap. n, § 2. Q iac oimiia
    Gocelinus parl m
    L noraverit, quia habebaninr arcana; partini scire non poluerit, quia necduin facla
    :
    u ; i

    iicnuir aulem infra per modum appendici^ad calcem lilni o imi. Ilic ex ca ix, § 3, lacquam ad le.-tuin iran- .

    lalionis pcilinens, nolo, qund rcx Wilhelmus II anuo l(l!)-i concessil mona&trrio Itabere feriam in trattslatioue
    sancli Augltstitli, ila quod dururel per qttinque dies, scilicel per ditos dies unte fcslum, ct dties dics post : el qtod
    Ecclesia saitcli Augustini lutbeat mcdio tempore omnes consitetitdines, quas rcx Itabet pcr ewilatem Cantnarien-
    scm. lstum ferinm monachi tenuerunl usque nd tempora Edwardi filii rcgis Uenrici, quo lempore illum feriam
    oiuniuo dimiserunt, propter jurgia el litcs ct eliain pugnus, qute in cccmelerio eorum (reqnenler fiebanl.
    5. Ainplius esl, quod annn 133(1 Innocentius P»| a VI sicul idein Wilhelinus Thorn seribil, inler cactera
    privilegia monasterio coucessa, archiepis opo (uk renr Cantuariensi ) mandavit, ut ivilatem S. Augus- I ;>

    lini dupliciter celebruri faceret, hujusinod! verbis: Deceus ei congrunm repuluim.s, ul ghriosus confessor
    bealus Auguslinus, qni olim missns per sedem apostolitam ad genles Anglorinn, non lum tunc buptismnlis ttnd
    rcntitiis, eus de inftdeliiniis tenebris ad luceni catliolictv jidei per prtedicutiunis mysterium evocavil, primusqitc
    in Angtia erexil ecclcsium, speciuUter in illis par.ilnts Itonoretttr : ex hoc ttumque ibidcm popnlorum crescel
    devotio; ac ille qui gloriftcutur in sunctorum coueUio, benigims precei respiciet decolorutn. L'l igilur ipshis
    eoniessoris fcsticitus in tliclis parlibus, qnibtts, sicul acccpimtts, vix aut minus in rcgno Angliee celi briter cot:-
    tur, solemnius et dcvotitts vcncretitr; fmternituli vcslra de qittt spccinlem in Uomino ftdtici m gerimus, p> t 1
    ,

    apostolictt scripla comntillimus el mandamus, qiialcuus fcstiiilalem confessoris cjitsdem, in oinnibits Ecct siis
    dtcti rcgni e.vcinpiis, fucias auctoritule nostra perpeluis juturis teinpoiibus sub duptici officio sotemuiler cele-
    brari ; et niliitominits in dicla feslivitate cessari a mechanicis et aiiis opcribus, iulerdictis i» festis dupticibus,
    de more, consuetudine se:t observantia ecclcsiurum eurumdem.

    VITA S. AUGUSTINI,
    AUCTORE GOCELINO MONACIIO.
    (Ex EJilione Parisina Joannis Mabilionis.)

    PttOLOCUS. A sancia' nnvitatis ac vrriiaiis inimici, maluni permu-


    Dominis charissimis ct palernx dilcctioris li iis nere in tenebris vetuslatis ei erroris sui, quam Ime
    Ecelesiu: sancli Auguslini , euiii suo reverendo mo- nov;c gratix illuslrari. Iloc eliam sub ipsa graiij
    nastciiarcba , ille abjeclissitnus ncc recolendus vicleniur imitari, qui rancore velusll usus sggravati
    lanien omniuin aiuicus sincerus, in Domino sabilcm. refugiunt novis Dei miraculis in mclius renovari.
    Dccreverain hanc liisloriam , velut divae sp nscc ct Plerique etiam hominum ,
    quod spernunt, credere
    inaternne Ecclesic liliam perpulcbraui , non prius renuuiit; quod amant , ullro Cfelenles appeluul,
    dc Ihalamo sun produccrc (A/., proccdere] ,
    quani ueino auteni qualenicunque vel miniinum conienmat
    suis ornamentis, rciliiniculis ac monilibus composita, verit.itis pra:coi.em : iiam sicul niciiilaciuin nullius

    sine noia posset procedere. Yerum vestra impera- auclorilale potcsl e>se veruin, ila vcrilas suam per
    trice dileciione morx impalienle ct acrius impel- se liab l iu quolibet auclorilalcm. Qu:e aiilein pei

    lcnle, landem exoplatam exhibcrc specie compelli- visam vcl in soninis n.aud.ili , vcra probanlui c\
    mur pudorosa, diim adeo nequeaii.us formnsa ; mulla: rcium consequeulia : uipote legimus tegros pcr
    enim rerum lurbae propositam nobis eleganliam ct somnum ad sanctorum husta saluiis grati.i jussos
    volucrcin accessum suslnlcre. Qiiam vcro veia qnse vcnirc , el obed entcs sospitalem ihi reccpisse. Qui
    scripsimus comprobentiir, tempora, loca ,
    persoiue , n hanc ve.i cvideniiain mavuit vclut soiunia vana de-
    quaiido, ubi, et in quibus facta noscuntur; anliqua ridcve, quam atlcnderc, poieiit tt Joseph ct Danie-
    ciiam ct modcrna scripla veslra ,
    prxseuiium quo- lcm aliosque propbetas , ipsunique Josepb in Evan
    que oculi , inliciabiliUr lestanlur. Quod aulciii ile gelio et alienigenam Nabucbo lonosor, qui divina
    veteribus nova fecimus, vel rccentcr facta recenti liiyslcria conspexere, velut soinui.ilores abnucre.
    siylo propagamus, nemo vetuslalis accola indignetur Siiul 1 1 am qui ineple indignantur cum in vilihus
    novitati, ne forie Dco semper nov.i creanti videatur pcrson s facta sanclorum miracula reeiianiur, quasi
    indiguari : quia Deus Abrahain , l>eus est Auguslini probrosa sint lalium noinina vel mcmoria [memoria
    el anliquiirimi signorum opcralor eadeni hodie in vcl nontinaj : cum nullum veibum liai proptei cos;
    niodernis ei hodiernis sanclis suis opcratur, cui cla- sed propter ipsorum in Deo gloriam, qui inira in

    mai propheta Innova signa cl iiumuta mirabilia


    : miiiiinis faciiomnia cnarrentur, iNam oiimiuin Do-
    ,

    (Ecci. xxxu 6) cnal novos coelos, et sedcns in


    , ; ininus Lazaiuni meudicum cx noinine profcrre non
    tbrono nova facit omnia. Si aniiqui Palres non sus- dedgualiir; denique ncc II rodes, nec proditorJu
    c.cpi-siut qu.c iiinc habcbaiil ir nova , uulla nobis das, ncc Cavphas in Evangclio noinitiarcntur, nisi

    modo cssciu velusta. Sed Judsci et casieri increduli, prontcr Doininum vclsuos quibus insidiabaiitur, IIscc
    43 VITA SANCTl AUGVSTINI.
    nos propicr diversorum eontroversiam proferre no- A praania , conso'ani • eos r-iiam miratuli» eupcrna

    verint ben volac animx, nc cum obloquenlibus inri- gralia.

    piant qutitl diligunt fasiiJire, et quod verius cogno- X. AnJegav;c Dei pi vgrini per feminas expulsi
    vernnt in nnius credere : corrumpunt euiin sensus evolaniem baculum de manu Augusiini per ti ia stadia

    bonos colloquia niala. Fecimus auiem in e.uleni seculi, noctu suli dio qiiiescciilcs, irradianliir spleu-
    materia duos codices, majorem ct minorein : qna- dore ccelesti, ei satiantur fonie divinilus proilucio

    tenus iniiior amicabiliter obtemperet ainicis exieris liuiui : scripsitque ibi dux nonicn et causani itine-

    UcJitisis, major uberius rcdundet domesticis liliis dc- ris sui.

    sideriosis. Verumta i en quxdam habct major ,


    qu;e- XI. Vicini , tanlo jubare noctu viso pertcrriii,
    dam niinor; qusc non baliet uierque liber; ei allcr nianc ad locum currunt ; in amissis sanctis, realuui

    alia , alia aller sapit condiinenta. llciu eadcm gesla suum planguut; cx litteris in terra descriplis Augtis-

    aliier ibi , aliter bic sunl ilicta, ut aller allerius ope linuni cogno-cunt : ecclesiam ibi in ejus liouore

    egeal et grafia. De Ulysse facuudo ait poeia : qute oinnein feminam perpetuo excluJil, constiluiuit.
    XII. Matrona cum cereo liauc lenlans inlrare,
    llle referre aliier s»pe solebat idem.
    antc limcn in ipsa velita meia rupiis inieslinis in-

    Ilxc piis amicis pie alludcndo et pie commcn- tj tcrut . cunctasqiie sui sexns acrius exlcrruil,
    cfondo, oramus et prasentes et posteros memores XIII. Miraculuni aud uiin ab ipso Andegavciisi
    esse aflectus nostri el scrvilii tlcvoti ,
    quamvis in- episcopo, qui hanc ecclesiam reo&diflcalam dcdica-
    grati. vit : qualiler in detlicalione funditus conciilrala: se-
    Mactenus prologus, in quo voces dua> per con- geles ac penilus despcrake oninibus aliis ubcriorcs
    jeeiuram correximus; eamdem liberiatem deinceps
    cxsliterint in messe.
    SUHlpturi in jequentibus : ila tanicn nt inler unci-
    i;os prnfe alur ea lectin, qiiam correcliouis egere XIV. Augustinus cum sociis, post iliversa terrarum
    pulabimus. Simililer dclicieutia quandoque ad inte- discrimina, applicuit Britanniam, a I mansioncm per-
    gr.iiiduin seiisuiu vcrba a nobis aJdiinus, sed intcr
    peluam divinitalis pr.eordinatam.
    ( tantisper valilura , donec facta collatione cum
    ),
    aliia Mss. ijuae necdum videre lictiit, integritas ori- XV. Tanetus insnla Cliristum in sanctis suis sus<-
    ginalis suggeraltir ab aliquo, qui volueril eo labore
    cepit priina ; fclix lel'us , fimeundilale sua tol Deifc-
    ile sancto alquc tle nosiro lioc opere uiereri bene.
    Mabilio partilionem auctoris in margmem iranstulit rorum advenamm felicissima»
    il lilulo^ capituloiiun iniiio eollegit. Iilein bic ser-
    XVI. ^Elbelbertiis, rcx Aiigloriun regum lerthls »
    valur per nuineio-, intlucta soluin divisione capilum
    nova, nostroque inslituln ad servamlam unilornii sed christicola pri nus, uxore cbristiana clenicnliof,
    laiein itlor.ea, quod similiter liet in libro primo de Q optiinum lelernx salutis nuntiuni ab Augustino sus-
    translalione cipit; scd non facile acquiescit, nt ex tlilficullale
    DIVISIO CAPITIM. sanctis gloria accrescat. Venit in Tauctum audiro
    Capit I. Viclore nnindi Domino regna captivati aJvenas, Doininittc crucis vcxillifcros et proecones.

    tyranni suis palmigeris distribuenle, Augustinus, di- XVII. AMgustinus exponit regi optimum nuutium
    vinus Legatatius, a Romano apice baeredilatem sor- quod altulcrit , videlicet , iiiundi condiloreni et rc»
    tilur Oceanilidis Britauniae. diiuptorem bumaiio generi regniini coelorum apc*
    II. Dcscribitur bic Auguslinensis mundu s, ut qui Jam ruisse , et de lerrigenis coelestcs intligcnas fccisse ;

    terrenus paradisus rcrum loecundus , et gratiosus. et bomines ita dilexisse , ul homo lieri, alquc in-
    super, posl innuinera diviniiatis suac iniracula et
    III. Hoc ingens bujus omnibus doinicilium paravit
    Douiinus suo Atigusiino, ut ab oslcnla pro hoiniinini (aniorc) morlc crucis niori
    iuiiio condkuni niun- ,

    dum boniini con iilo;


    voluerit, et suos legatos aJ convertendas naliones
    et Auguslinus relinqiiens pa-
    oninibus tormeiilis invincibilcs iiicxtinguibililer ac-
    triain, factus est m genteni inaguam.
    cendeiit; quodqtie ipsi, tali charitatis flamnia slimu-
    IV. Ilunc papa Gregorius assuinpsit, quem pro se
    lante, advciicrint.
    miiterct in Angliam ut Anglos gen;em candidam,
    , ,
    n XVIII. Rex ^lhelbeituslaudal quidem xternoe bea>
    gentcm fateret angelicam.
    tiluJinis promissa, et colligit sanclos pro illoruni
    V. Mittiiur vir virtutuin , cum quadraginla cvan-
    benevolentia sed nescit adhuc vetusli erroris tenc-
    gclicis collegis, ad convcrlendam Angliam. Eimt ;

    annati ad frucliferam gloria; palienliam. bras exuere el indui luce nova.

    VI. Sancli iiunore pravo exierriti , Gregoriana XIX. Regis clcmentia , inio Dei provideniia
    episiola ad cocplimi iter virtutuin, forlius per Augus- sancli adven;e , cum elato Dominicx crucis vexillo
    liiititn snnt aniinali. et canoris precibns, in perpettiam habitaiionem Do-
    VII. EpislbJa beali Gregorii ad ipsos, perseveranter robcrnia: ingrcssi , vivebant angelice, ut peregrini
    ut Aiigustino obediant. iiiundi et indigente cceli, et cohacredes sibi gliscenles
    VIII. Epistola ejusdem papaa Are!atensi archic- regni Dci.

    piscopo ^Etlierin, ui Atigustino ejusque consoilibus XX. In orientali Doroberniae ccclesia bcati Mar-
    necessaria provideal. lini, olim a Romanis cbrislianis condila, iidus re<
    IX. Augustino referente snciis apostolica man- gina; custos bealus prasul Lelardus agcbat divina
    data , lcsiiiiani per adversa ct prospera ad vcra oflicia qu;e sacratissimus Atigustinus cum suo cboru
    ,
    47 SANCIUS AUGUSTINUS ANT.LtiRU.M APOSTOLUS. 48
    irradiabat apostolica *ila et doctrina , ct signofam, A XXXI. Ilos cpislnlariim Gregoriana? dukediiiis fa-

    qua plures convertii, afllucnl a. vos beatus Augtislimis , omninm virluiuiu gradihns
    XXI. Victus rex, per duleia a:leni:r felicilalis sideream scalam Iranscendcndo, colligens; lu>s quo-
    biaiidimenta et irrefragabilia virtutum cxeinpla, sub- quc rex ct regina, pio suo alleclu et capacilate, liau-

    jieiliir Christo li.le ilevota. fienles, niltbanlur apostolieis documentis nbsequi,

    XXII. Rex de excclso liumilliinus, de prir.cipe ut post pereuntia regua uiererentur cce'esiia cou-
    puer ccclesiasiieus , baptizatur in summtc Triuilalis scqm.
    confessione et homine , repletnr candida Ciiristi co- XXXII. Britones, Anglormn debellanlium' reli-

    luriiba, fit devetefi idololatra novns chrislicola. llinc quias, ab ecclesiaslica regula ilissidenles , convoca-
    Auguslinus Deo c.init, cum suprema cliorea, gaudens tos regis ope Augustinus , tota paterni ailecliis iu-

    sua vota sic prosperala. stautia, decertabal a I legitiuiam oimiiuui coucordufm

    XXIII. Gloriatur rex Iraternitate nova dc ducum et adsciscerc; sed difficillimum esi iiralionabiliter ra-

    combaptizatorum lurba, nec jam suum re-


    plcljiuni tioni repiignantcs corrigere.

    gnum acstimat quod administrabat sed totum cum , XXXIII. Causidicus Doiuini, advocalo in iiicdium

    siilijcctis silii regibus ct populis in dulcem Cliristi c;eco : In lioc, inquit, ostendat Doniinus rcrum, cu

    dilionein tiansferre ac dilatare decertal ; cpiscopis, g jus partis dogma sit veruin. Proponil cxcum Biito-

    lnonastcria, ccclcsias , tanquam Dominica castclla ,


    nibus curaniluui ; illis recusaiilibiis , sig.o cn>cis
    regaliier a dilicat. ciccum illuminal Augusliuus : victi Brilones pctunl
    XXIV. Augustiims prsebens sc elcctioni apostoli- inducias, dum mi..- consulaul et syuodus iicrciin.

    cae et ecclesiasticx, nimiruin assumptioni Dominies, XXXIV. Cousulli Briionuin poutiiices (respon-
    ab Arelalensi archiproesule coosecratur in primitivum denl ) Augustiuum advenieiiiibus assurgeuluiu
    ut

    patriarcham Angli;c perpeluamqiie bcne iii lioncm rc- tanquaui milciii ct liiimileiu corde , recipcronl; ic-
    lert Dorubciniic. sidentciu vcro, ut buperbuin ct ferocem, repudia-
    XXV. Mittit Augusliuus Romaiii nuntiare bcato rcnt. Vcucre, sedenlem sibiqoe uon us.urgen.cm
    et

    Creg>rio , rcgcm ct populum Auglorum culttnii indigiiaiilcr respuefe. Quo» ille ujIiuc chuuentius
    Clnisti siibceiiis^e , sc episcqpu n lacluni csse, jain- cupieus lu rari, proponil uia servanda, cxUris 1110 .o

    q'.te miilia: nussi operarios decsse. Cui papa reinittit data tole.anlia : ut Pascba suu tempoie sicul omiies
    apostolicum palliuin, ct pluriina doctorum auxiiia ,
    Lcclcai.c, cc cbiaicul, ut baplisuii saciaine..l.i eccle-

    ut ilivcrsaiuin iiilerrogalionuiu res;>onsa. siaslico oruiuo pciageient, et Anglis un.i secuiu


    XXVI. Lpislola beali Gregorii papx de misso evangelizando fratres el couc.\cs icgui Dei acq.irc-
    pallio, de jurc Lundoniensis episcopi , de Eboraci q rcnt. Sed illis oinuia repuilia..libus, pr.c .icii ab ius

    inctiiqiolilaiio, cl dc Augustiui ditiouu supcr oiuucs peiiluros, ipios iiollcnl baberc sahos.

    sacerdoles Biilanni;e. X.XXV. llanc prxconis Dmnii.i propheliam rcx


    XXVII. llem ejusdcm per Mellilum ad Augusliiium Anglorum .Ltliellndiis immauiter exegil, qui Briloues
    cpislola, nt desiruaniur idula, ct fana bene couslrucia bello dclcvit ; el de corum nioiiachis, contra ipaum
    aqua benedicla a.l divina purgeiitur ollicia, ncc dia- acrius orationc pugnanlibus , iuille duceutos ex-
    liolo animalia fiilcles imuioleiit, sed ad laiidem Dei stinxit.

    in esiim sutini animalia occidant, el donalori oniniuiii XXXM. Po.-l B.iiouibus iiicorrigibilibus pr.cdicta
    gralias refcrant. inala, Aiigusliuus omiiium saluli iiileulus, Lburacam
    XXVill. ltem ipse pap.i, audilis lot tamqiic assi- melropolim adit; iu ilinere tiouiiucm paralysi ct c.c-

    «luis Augii-tini miraculis, sicut gaudcus ln g'oriam ciiaic deaiiuluni erigil , el Cluisiiaiium lacit [AL,
    Dei exclamat , sic timens buinanse imbecillitaii ne fccii J.

    insolcscal , virum virtiilum missa ejiislola alleiu- XXXVII. (tuod i:i die nalilis Domini plusquam
    peral. decem millia crcdciilium, absque parvuloruiu acmu-
    XXIX. Itein ipsc bcalus Gregorius, /Etlielberli re- lieiiim iiiliuilo uuincro, in lfavio Sioalira IjapUzavil.

    gissuscei,i(;e Clirisiianilaii congaiiilens, lioilalur euiil r> XXXVIII. Ubi inlransvadabne profiindiini iioii

    dulci epistola hanc gratiam sollioite servare, et hanc soluiii incoluuies transierunl, verum eiiam omncs
    in subditos sibi populos ocius cxteinlcie, lana ever- iiiiirini sanitatem receperuut ; ubi ct iu memoria
    lcrc; sulijcclos exhorlando, lerrendo, corrigrndo licali AuguSliui condila cccIcmj iniilla lidclibus
    ;

    icdilicarc JccclesiasJ excmiilo Constantini piissimi prxstaiitur bencliuia.


    imperaloris, qui abjectis idolis Romam cumgeniium XXXIX. De epislola bcati Grcgoni pap;c ad san-
    populis lota meiite sectim ad Chrislum converfil ciuin Lulogimn patriarcbam missa , iu qua gloriaiur
    siiniil moiict, ul Augusliiio obedial, qualcnus illiun in Doinino dc Aiigloiuin conver^ionc ,
    per Augusli-
    Deus pro ipsu oranlcm oilius cxaiidial. iiiiiii lacla : cl qiiod ipse, el qui cuiil eo misbi siinl,

    XXX. Venerabilem quoque reginaiu liertam idem aposlolorum virtules etsigna imitari videantur; et

    prxeelleniissiinus illuslrator ecclesiarum gratifice dedecem millibus vcl amplios uno dic bapUutis.
    l.milat cpisiolari seiie, lam pro regis eonvi rsione ,
    XL. Regredions lclici:cr ali Lboraco . occutrii

    quatn pro pia crga bcalum Aiigusliiiuiii suosque a;gro , leeilo candoie leora: lalicsi cnli , lacivmaliili

    consortcs procuraiione ; hort.iturque hocc famosa qiicriinonia palernaui ipsius clementiam uiussilanti
    wcrita aUeniius augeie. qui clamosa piclale audit eum Domino clamosum u-
    VITA SANCTl AUGUSTtNV ^>
    49

    , iii i -muiis desiderium , el iu virlute dieentis i» A sonam palriciam, slaluram ;


    ipsumquc nudis pedibua
    Muudare, sancla [M., aeta] lide liunc palrias liistrando callos in planlis altraxisso.
    Ev.uigelio , ,

    L. Jam a'ii'rms aaioribus lotus saucius, jaui a ter-


    luridum reddit mundissimum.
    XLI. Auguslinus, omnilius bonis dcsiderabilis, so- renis tuuuiliibus iu requiem Domini absorptus, viui

    faciebal coe'o, crebris precum, siispiriorum et lai ry-


    lis inimicis lucis odibilis, indomabiles sauciorum in-

    juriatores aHerno opprnbrio in spiritu Llic delormat, iiiarimi piil-ibus. Tandem intclligcns cx Spiriius
    qui suppliees a^gros jugiler saltile rcformat. sancti responso suuin exaiidilum desi leriuni, bealuui

    XLIl. Ailditur bnic mulclae abul in ali-i iucorrigi- Laureiitium, apostolicis virlutibus puoclaiuin, suo,

    bilium gente judicium, ut videlicet uovoct inexperto rumque comitum pnceipuum, rege cum contluo po-
    prius luiie orbi (morbo) onmes a ininiino usqiu: ad pulo immensum cnngratulantc, ordinal euin ouini

    maximiim sulfureo flagrarent incendio, douec ab iin- solenini gaudio sibi snceessorem, ul i|uondam Apo-
    pietalis scoria , coufl.iti in massain lidei prel osani, stoloru n princeps Petrus Clementem, vrdelieel ob
    purgarentur : el inext nguibiiis pcena solo baplis- novellx informaiionis necessilalem.
    inae Chrij-ti, Auguslino succurrente, exliitgueieiiir; LI. Jam mcllinue exluirlato rege cl E elesia ac

    cl hac clades ab hac patria peipeluo eliminatnr. populo, ut per.-evereiit in li.le et amorc Ghristi, re-

    XLIU. Aiigtistintis ejusque socii, a prxuieuioratis B liii<|uens omnibus pcrpeime dilectionis pigimra, pr.e-

    repugnalui ibus digressi, gravi exxsluanl siii ; se I sente rcge 1 1 poulilice Laurenlio, intcr imiuium la-

    ipsuin ducem Dominus sua apparilione el allocutione crymo a examina, vallante eum coelesti chorea ,

    eonforlal, ul pro quocunque lideliter petierit impe- traus.il ad arerna Domini sotemnia : quos inlirnii

    tralurum se esse lirmiter crcdit. laudat' re> proscquamur, non exequialibus plancti-
    XLIV. Vates Domini in loco, ubi fons vitse appa- bus, sed triimiphalibiis cantibus.
    ruil, baculum fixit, etsitieniibus larg tliium et varis Lll.ln monaslerio quod cotuliditasancto Laurcntio
    morbidis salutiferum pruduxil; loctim a cernendo delicato, recoudilur pretio.-issiinum sui corporis
    Deum Cemel appellavit, ibique ucclesiam in memo- margarilum cum jubilo.
    riam lanla: tevelationis Domino Salvatori comlidil, LIII. Qiiam pulcbre U ina Ecclesiaruin parens,
    ubi etiam uionasterium in honore principis Aposto- tanta pignora edidit, qui tutius Britaunici Ociani
    lorutn Pelri conslrucluin cxccllit. palres cl inslituloies cmincanl : qiiauin odore sua-
    XLV. Parochiano saci-rdnti Cerncli, morbu in vitnlis et splendorc glorkc, uiius amor ct iinum cu-
    iuorlem anhelanti, Auguslinus nociu apparens, jubcl biiuluin siniul aslringit; qui, distiucti per tltvcrsas

    ad pnefatum funtem suo nomine vulgatum pergnt, raundi natiiines, singuli p.ilroni siugulis populis so-
    ibique quinquagesiinum p-alinuin leitio cuni iriua r lariler prxluecivnt.
    ablutione corporis concina ;
    qui surgens vires cundi CAPLT PiUMUM.
    reeipii, jussis obediens saniis redit, inatie saccrdotalia Ilcs geslai usqae ud iiigressum. Mivacula in Cnlliu

    officia populo exsolvit. patrata.


    XLVI. Augusiinus, pcragrata ex parle Britannia, I. Piilenlissiiiiiis tritiiiqihalor inundialis iviaiini,
    a I perpetuain man ionem suam Doroberniam icgre- omuia tiah ns ad seipsum in crucis cxamine, habens
    ditiir, el ut solis sui rccursus oinniuin gaudio reci- pir olim pixscripti nominis insignia, Velociler spolia
    pilur. delrabc, lcstina prxdari ; uuiversa captivi piicdouis
    XLVII. Juvenem gressibus, anditu, et loquela spolia sttis ducibus victoribus distribuit ; Pctrus ar-
    damnatuni pius curat r redinlegrat; rursumque so- cem reru u Koniam cotnprcheiidit, Pauliis prociiiclu
    lita io-olcniii abusum saniiatc, et ptiori repcrcus- belli oinnia stibi g t ; Andrcx Achaia, Joanni Asia,
    siim debilitate, rursum Palris benignitas triplici sa- llallh.co .Elhiopia, Tliomx ct Barllioloma o conli-
    lute rcslanrat. git vastissima a sufis orlu lndia : et ne pi r singula
    XLVlll. Legitur ut bealo marlyri Liviuo in hapti- prolonger, tandem summus Dominicarum nupiiarmn
    zando affueiit, ut cceleslis splendor super baptizaiuiu pr;eceiiloi' Cicgoiius, orbem tena: apostolicis alis

    afltdscrit, dexlra divina signo crucis ler iilum hene- amplcxus esl ; Aiigiisiinus vero cui ba>c corona gem-
    dixerit : tiun ut jussu el duclu angelico super longi niis oclbcreis lcxitur, alturiim Brilannici Occani 01-
    maris uiiilas, quasi llori.lo prato, pedibus ad Atigus- bem suo Apostolalu pr.cciuxil. Fclix Uoma, i;tia',

    liiium venerit, cl ab co totius perfeclionis ilocu- posl priinos iheoricsc lidci principes, tam prineipalcs
    inenta acceperit : queni apud se quinquennio dclcn- ecclesia: edidit consules. ILec olim prsepollcns Au-
    iiun, sacerdoicm Domiuo cunsecral; donatumque guslali niona.chia, d inde bellormn tiirbinilius |ieuo
    libcraliter sacerdotalibus insigniis, et dc discipulo submersa remansit, ut gigneret haic duo magna
    magistrum gcnlis su;e, relegat. miiiuli luminaria, altcrum quod pr.Tesset diei, altc-
    XLIX. Alleslalio Veturnosi, quem tertra proge- i uin quod pr.eessel in diem veilendx nocti. Grego-
    nics sua hodietcnus dtirans asserit beatum Augu.-ti- rius, in liliis lucis pneluxit Chrisiiaiio orbi, velut sol
    num vidisse, ct de lubrico ac nebulosissimo Chri- diei : Aiigusliiius, lcnebrosum gcntiblatis oibem ct
    stianum modestum ab ejus baptisterio restirrexisse nocturnum chaos Oceani illustravil lampade lunari,
    ipsimi vero jugi turba vallante innumerabilia signa atque aurora succedente, verlit in solarein nieridieni
    patrasse. Keferebal eiiam mo 'criuis supcrsles, ah Clirisli. Ilac.c obslii.alam iiuiiidi zoiiaui, aruiis gcn-
    auliquoxvo rclaturo(sic)sancli Palrisformam elper- lium ac d.cinoiiuin septam, Auguslinus invadit aui-
    s» SANCTUS AUGUSTINUS ANGI.OHLM AIOSTOLLS.
    tUOfiius, quuin quomlam ccnlopolim (an Cigan zopo- A earmn vlrginnm textura ,
    qnx regia e.t ponlitlc.Iia
    iiui) montein lleluon Caleph magnanimus. Haec cst insignia, inlinclo murire coccoque his tincto Ham-
    in Chrisin poriio lua, liaec hajredilas, haic ccelo inaniia, splen 'i!is unionibus ct margaritis cuai pr.c-
    iranslala pairia. stella Romc naliva, et noster in celleiitilnis gemmis pnclexto auro instrllanl, et pre-
    liac ptaga Patriareha ! Uinc Doiiiino acquisisli ; ac- liosa stemmala arlilicii mixlura amplius irradiant.
    ,|'iisisli Domino, et i..se possedisli. Qui IquiJ pietatis Uniones lanliun Hesperin, Brilannia cl Eoa-Iudia
    liaec leiia germhiat, qui 'quid Boriflcal, quiiquiJ sororisaul. Hxc etiani gagatem prodige gignit lapidem
    fructilical, tu cultor, ti salor, tu pbulalnr es; 10- eo prel oeiorem quo a!is srrulis rariorem; hic (ao-
    tiim in Domii>o tuiim csl. Quidquid cliarn saiiclorum tem) cst gciiiine.i nigredine 1'u'g'dus ; h.venitur quo-
    prolulil, iu inslitulor, tu priniiccrius, t.i princeps quc urpiireus, cer us, abidus, viiidis ardel igni
    | ;

    es; oninia te rcspiciunl, te camilanlur, le coronant, adinoius; ubi confricaius incaluit, le em mat>-riatti
    qu;c Domino allaborasli : lalions nianaiim tuaruin allrahit utadamas ferrum; uhi incenditur \AI. int'-i>-

    manducabis, hea;us es, ct bme tibi erii. Te rege -, ilitiu], serpsi les fogantur. Venis nihitoininus metal-
    proceres, patres, gensque sequitur ; le protector.m luruni a'ris, fcrri plmnbi, slanni, argenli el auri,
    ,

    coueiuunt et protopairem. diviies lltasSe i viscei anliir. Mirere cl rupes et seo-


    2. Sed qua laude atiollam hunc Augustii icnscm
    g pulos aeiins, teiiq laqnc passim ct mcenia de saxosis
    wun um? Quidani lcrrci u le reuis cst para isus; uiwilibas Opcrosa, ct quodaffl nalivo marmore de-
    quiihiuid opum uhivis habetur, aut hic nasciiur, aut coiala.
    eonlluis undique nationihus circumfusa Ainpliitr.i.: 5. IIoc ergo lam sprciosi il opulcnli oibis ingcns
    invehiliir. Credas niaxinium oibem divilias suas ac domicilium, | r diga niai.us Domini dileclo suo Au-
    Uelicias, qus parliculatim in suis parlib s p a-rogai, guslino pixvaravil ;
    qui quoiidani, ubi mundiMii con-
    liic pariler aut inveni-se aut Ihesauriz isse. Rcgnuui didit ct omnem eji:s ornatuin perfecit, conditmn
    est iiiiperiale, Romanis c.isaribus augustiliter i-cgna- tanilcin hiiuiiiieni amii iun, cui h re p; raveral, inlro-
    tum, qui sc lam hic qiiam Romie gloriabaiitur rcriiiu duxil. Beatus igilur Aiigustinus liimisil dulcem aliim
    babere solimn. Tellus copiosa, omniufn saiionum et nam el augusiam mairem Romam, amplecleiis pio
    pl iiilalionuin foecunda ; uhe: lim procreans non solum palria pereg. inalioneiii loiiginquain et pei iculosam,
    palriu-assueta, sed adeo Grxcke vcl rcmoliorum re- ui dc Iremenlibus uation hus iu patientia Fruclnm
    gionum [Al. remotioris horumj planlaii.i. 1'atet am- ferrei, ct hsereditat m sempiternara Chiislo acqtiiro-
    plissimc uberrimis agris, vernantihiis pratis, diflusis ret. Exivil de senatoi ia cognatione suaenrapairi-
    campis, pinguihus pascuis, gregihus lm tilltii-, cquis arcba Abrabam, ct vcniens in terram a Deo provi-
    et armenlis bellicis. lrriganl crcbrcsceiites loiilium ^ sam faclUS csl in gcntem niagnain. Mulliplicalus csl
    aealurigines, rivuli salienles, Qumina insignia cl fa- ut stcll i- nrli, in sanclorum inuliiiudine sequaci el
    niosa , lacus et stagna piscihus et avibus ac navali gcniium pnpulo lideli. B-ne itaque in lot lilios di-
    commeatu assidua, urhibus et papulis aco mnioila. lcctionis cxcrevit ,
    qni pro alienigcnis animam po-
    Frondent luci et neinoia, campeslria ct mo ..tana, ncic venii. A!ii forlilcr, isle ct forliteril felii ilcr
    glande et fiuclihus silvesiribus pleiia, diversis vena- vici, qui marliali animo incruenlura martytium tu-
    nhus opulenta. Simt et silv;c castanex.divilinn epulis lit. Beiic eiian, qui omnia reliquit cl cceli regnuiu
    aeceplx : vineta [Al. vincli-] quoque non SOlum Galli« obiinuit ei hic oiniiia (in) cenllipluin reccpil; cujus
    ris el ltalicis, sed tliain Alhanis, Argolicis cl 1'unici-is, angelica < hat iias et gcnerosissima lihcraliias, quxv
    arvis respondcnt [Al. respondebit] uherrimis. Suut omiiilius laigis ima cl sibimplipsi crat parcissiraa,
    hic fontes salinarum, sunt et fonlcs calidi, calid'que hoc abnndai.iissiimini rcgnuai , supcrhis Auguslis
    lluvii, balneis caliilis cxslnirii. Quid dicam niaris pompo-iim, c.dcalo appelilu ficit onin hu.- boi.eli- io-

    divitias, qux non solum navalihus mcrcibus, \eriim sum. Felix paupertas, qua; tara multos ditavii ! beata
    eliam inntimerig piscium generihus hoc regnuni cl absiincniii ,
    qiiae semper indeficientem lamiUan
    repleiil cldecoranl? interqua; diversa ae tnagna na- pascii! Quo se arctavii, nos' amplilicamur : quod
    talilia capiuntur passini, d.lphim' ct vituli mariir, jejunavil, nos cpulamur : imo ipse in suis hxredi-
    n
    alqne niMiper montuos;c bilcme. Ruhent conclnlia lnis oiiinia possidet ct cxaltalur. Sed diiin ista scrihi-
    super Indicas ac Sidonias lincturas et decorcm suiiin ; iiins, l.oc 1'iaiitiiiiiiin Elysium lcviresccnte niuiido
    diiin alias omnia vcluslale mulanl aul miniiiiul, luv>c. lloiuil, el inlcr paschalia llon la splendidi Aiiguslini
    lenacius illiislranl, nec solc nec imhre violanl. Incst sidereo nalalilio insiaute, omni decore arrisil, Juval
    con.his ornanienloriim preiium, unionum scilicet ergo a.l pncsignai ipsius advenius seriein recurrere,
    geimiianics orh culi, candore splendidi ct margaiita- acdemuin dc iniiumeris. jusvirliilil"iis aliqua retcxcre.
    nnn iiiiillicolora detora. 4. Viderat insignis legifer Domini Gregorius, ve-
    Rubciil alisc, al toe vi .
    cnt, h,e purpureo, bx hya- nales Romx pueros, crine rulilo el forraa cximi.t
    ciniliino, htc prasino colorc vestiuiiiur ; sed majof gralinsos ; utque er.a visceribus charitatis in omnes
    liaruin candical iiiulliiu lo. llis aiiiiliiiim ingenia in- i!i:iii-us, percunclatur ardenii r uoraina gcntis, pro-
    ler prxclaros lapitbts airca ccclesioe adornant mo- viinia:, ac tcgis illoiuin. Amlit quud iUCO*X Angeli,
    itilia : ipsos eliaiu ;rqual aul supciat au ea Angli- proviucia Dcira ", rex Allc vociiarciur ; scJ utnnes

    » Dciri pun A'oi,//(»»i!ioniHi l «(• ei Bernkii, subinde sub piopiiis irqibiu fuerc. lbi Allc dicilur rcs
    55 VITA SANCTl AUGliSTIM. .:,;

    pagauisino obsequercnlur. Ingenmit besigna aniraa, A lionis aulera bcaii Grcgorii papse quarius , ciiin ipse

    flon s, paradiso Dei tameongruos^telrisdifiraonumaris Romanoruui poniilicum geiiinia illuslrissima , Iwcc


    adriiclos; sed niox, nii propheticus interpres, adgau- siderea Augustino pr;cfulgente Anglis misii luiniuaria.
    di iis nnminuni auspiciis : Bene, iiiquit, A' gli : ange- Tut iloniinicx lcgationis raanipulares ad quadraginU
    lica fai ie nitidi : bcne Deiri, de ira Dei cernenili! bene nuraerantur, quaterno scilicct denario Legis et
    «pinqtie rcx dieilur AHe, cojus lerr.vjA/. terra] cante- Evangelii quatuor animalia imitanles. Tut olira Lc-
    tur alleluia. I ivasil ergoiierad Anglosconverlenrios; gifer ad considerandam lerrani repromissionis ini-

    sed populi romani fraclione, imn Spiriiu Domini .lesu sci.it exploratorcs ; sed illi, pr;cler duo, pcrlili:

    omnia provide dictanie, reiraclus esi videlicet alii ;


    isti erant lideles; illi (ilii alieni doraiuo suut nien-

    amieo lianc gratiam servanle Domino. At nbi a;iosto- lili; isli, filii adoplionis, adb.rscrunt verilati. Pioce-
    laliim ttomx sipcepit, onde pravius ali intentionesiia debanl ut ovcsad viclimam, grande sciliccl spcclacu-
    I
    ia'|> riiius cxstkit , inde polenlias consiliuin invcnit: Inni munrio [W. mundi], angcHs et hominibus spccia-
    i|ini! eniin pcrse non poluit, per splcmlidam luccrnam biles; aeriis polestatibus, ul acies ordinata, lenibilcs.

    etiain el armigcram dexieram Angustiiium ex, levit. G. J.im erainus a cognaia domo exccsseranl ali-

    Uu e invciiit secundum corsmim, unictim in Domino quot dierum iiinere, alacres viani mandatorum Do-
    sancii desiderii sui remedinm, virnm omnium virtu B iiiini percuriere at vero dicente Veritalc, Spiritus :

    tiini, ad Dominiia belia paratum, pcr ardua et foriia (Marc. xxvi, 41, et-Joan. xv, 5) quideni pronqitus
    fnnin.i avirium ; ut turiiin David nniniluio, io qua cst, <aro autc n inlinna; et, Sine me niliil potestis
    rlvpeus H liasta omnisque armalura fortiura, atque facere; docendi er.mt ex liumaiia imbccilftile, non
    al onna cbmptum; v;is seiemix Dci cvangcliciira, dc se praesumendo sed in Deo spcrando, viiiliier

    vas clcctionis Domiii au ouni. Mirabalur generosuni agere ; el in ipsoqui vicil mundum, vincere. In Deo,
    ammtim sua aiteotiorem exbo;lationc; u! viderclur inquit Psalmista, faciemus virlutcm (Psalm. lix,
    iidii lam sc.jni vellc ad paliuani, quam pracuneie. 14).Dei itaque atlilctx, immcmores conslaalLc smc,
    5. Goli clo ilaqno. aagelico ernlitorum Clirisii surripiunlur vaniloqua liominiim fama, fallacia dx-
    p ;ri o! iiin eontuberiiio, qui comites, adjulores et mniuini venlilata. Nunliaiur quod gens quam pele-
    cooperatores Evangelici existerent duci Augustuio; rent immanior belluis exislerei, qiio.l crinleliiatcm
    |io-iq'iaiii oinnes ad prop- silum opus accepit proni- epti'is prxferret, quod sanguincm innocentum siii-

    plos el unaniraes, inces-abiles lotiu- Imnx vnhmlatis rct, quod cbristiana n lidcm abborrerel, quod salutis
    auclori immolat grates. Nee nvw, cxhorlalos dili- doctoribus tantum snppliciis et casdibus responde-
    genlissime ct arraaios ad fniciifcram gloriaj palien- ret; sancios quidein siue causa pleeli posse, bosle.i
    tiam , omnibus bene [Al. pene] provisis qux mundi C autem veritalis nec ralione ncc signis flecti. Hine
    peregrinis cnrapeterent, Dco et angelis pacis com- crgo desperantes taliuin saluti ct suo profcctui, prcc-
    inendat, et in viam perpetux sdutis destinat, Lon- positura siiiim reniii non valentcm Augti-linum, ad
    gnm est exponere, seri pium esl recolere, tara san- licaluoi Crcioriura fecere lcgalum , quem Anglis, si

    clse lauiqne dulccs animse beatoium Cregorii atque Christum suscipcient, dederat episcopum; oranles
    Augusiini sanctorumque fratrum, a niatcrnis visce- humillimc pcr ipsinn, qiiatenus eos atsolveret a tam
    rilms monasterialn Ecclesi;c avulsorun, quae spicula periculoso ct infriictuoso apud ignotas lingnas riis-

    vulncralx cliarilalis iu separatione corporali sense- pendio laborum, cl placi.lura ad sua annu rct redi-
    riut, quas imprecaliones beal;c reslitutionis, qure liini. Talcs enim adliuc eraut invalidi, el ad domini-
    suspiria, quas laerymas iiivicem reddiderini : ciini cam quidem ejpeditinnem prompli, sed iuexercilati,
    se ultra dileciain muluos aspectus
    patriam , iino sicul quondain riiscipuli Domini, volentCS, scri non
    lani desiderabilium palruui ac sociorum, in bnc cxsi- valenles illnm ad passioncm sequi, interim conde-
    lio visuros non sperarent; et ad lani longinquam, bantur sub asylo, ilonec indueicrilur virtuie ex alto;
    i.iui cxternara barbariera, lamque incerta vil;e dis- visa vero ipsius resurrcclionis ct asccnsiouis glorfa,
    < riinina transinigrarent. Sic quondam arcam Domini ila suni animali et Spiritus Paracliti capaccs effecti',

    ferenles vaccae, ct post fccius abstraclos mugiebant, rj ut passionum ipsius pariirinio plus gaudcrcnl, qiiam
    et tamen a recla via: Iinea nusquam declinabanl, limerent illum ail a-iliera subscqui. Pdterat lunc
    Sancti namque eiiutes ibanl <l llebanl transeundo ad magnaniiui Gregoiii rliarilas , quasi rie liiislrato
    vit;c palriam, iniltcnles in lacryrais scmina viitu- incoepto et dc lndibriis lixmonum insuliantiuiu,
    liim : vemcnlcs autcin venienl in resiirrectionc, cuin perturbari, nisi speraret in noiiiiue Domirn, iii quo
    < xultalionc portantcs manipulos lxlilix de luctu ct sua ciepia cr dcbat feliciter perfici. Repletus crgo
    uiorte. Annus lunc erat ab incarnationc Doriiini spiiilu viitulis, miltit pcr ducem Aiigiislinuin Cliri-
    a
    , sexceiilcsinnis, principatus aulem Mauiiiii ab sli prrcgrinU hanc epistolani palernx exhortalionis,
    Augusto quinquagesirai quarti annus quarlus deci- suadens ct ipsi oblemperare , viamque et opus
    mus , cx quo vcro Angli Britamiiam inv. seiant coeplum, usqne ad pa'mani et coronam glorix in Dei
    aiiuus eircitcr centesimus quinquage.simus , orduia* arijutorio liJenter pi rlfcere.

    fnisse ab aimo 5'i'J usque ad annum ;iS0. Con uli po- illeerat Mauricii qrtarlus decimus. Gregorii pojus,
    test vita tancli Gr, gorxi, - Martii ex ,1/ss edila, c. iu, qnarlus qitin cl indicdo I V i»fra i'i epistola sanctt
    cl nostru ibident Annolata. Gregorii eliam cilaia. A.pud Bedamlib- i, c. 23, ondt-
    " Imo soluni tral annut b'JJuiti conmyiuis, a'que litui «iijiks Chris.i.
    5f, SANCTUS AUGUSTINIS ANGLORUW ADOSTOLUS SS

    7. Gregorius, servns servoruni Dei, servis Domini A mati ut forlius quam ceeperanl coepla percurrere

    noslri. Qnia melius fiieral bona non incipere, quani intrepide gauderenl, el more optinionmi milituin

    iili liis qua: rcepta sunt cogitalione relrorsuin redire; acrius posl fugam victoriam exlorqocrcnl. Ibanl ergo

    Mininio siudio, dilectiisimi (ilii , oporlet ut opns cum cceleslibue animalibus anle ficies suas, ei uon

    lioiiutn, qnoil auxil.anle Doniino ccepisli% impleatis. revertehuitur cuin incederent. Jam eisdux suus ma-
    Nec ergo 1 ibor vos, nec maledicorum liominum lin- giianiinus Ciregoriano ore dicere videbalur Angii-ti-

    gu;e delerreanl ; sed omni instanlia, oninique fer- nus : Cum jucunditate exibilis, el cnni fandiodcdu-

    vore, quae inchoaslis, Deo auctore, peragiie, scientes cemini nam cl montes reges, et colles duces voliis

    tjnnd laborem magnuin inajor oelernre retribuiionis exsilient, cx-pectanles vos susciperc cum gaudio. O
    gioria sequitur. Kemeanti aiitem Augnstino prapo- immensum gaudium, quo, licet per acerba el aspcra,
    silo veslro, queni et abbatem vobis ronstituimus, in itur ad interminabile regnum cum indeKcienti copia

    oiiinibiis liuniiliter obedile ; scientesbocveslrisaninia- meritorum etdulci liuctu i|ii:csitorum Deo liiiorum!
    Ims per oninia profiitunim, quidquid a vobis fuerit H;ec intelligenies sancii feslinabant pcr adversa et
    in ejus admonitione completum. Omnipotens Deiis pro^pera, per plana ci diimosa, transire ad vera
    sua vos gratia protegat, el veslri laboris fructum in praemia ; ad omnia patienles, usque ad morlein facli

    a'terna ine patria videre concedat : qiialenus ctsi B obedientes. Inter tol aulem virliitiiin merita semper
    vobiscum lahorare nequeo , simul in gaudio retribu- beainin Augnstinum comitabantiiT miraculorum lu-

    lionis eveniar, quia lahnrare scilicet vo!o. Deus vos mina : ex qiiilms iniunneris in Andegavensi, opima
    incolimies cuslodiat, dil ctissiuii iilii. Daia die de- Gallisc provincia, celeberrimum csi quod ibi lunc
    cima Kalendarum Auguslarum, imperante doniino peregiinus cxliibuil : pro quo ejus honori ccelesia
    nostro Maur tio Tiberio piissiino Auguslo, anno de- consecrata nulam unquain feniinarum a Imillit. lnde
    cimo quarto, posi consulalum ejusdem domini noslri nuilti lionoialissimi viri Andegavensium, vcnicnles
    anno deciino terlio, indiciione dccinia quarta. Canluariam adsanclum Auguslinum, veh>mcnlcr ad-
    mirabantiir, liic , ubi corporaliler requiescit : lain
    8. Arelaiensi quoqne archiprscsuli ^Eilierio , ut
    Augustino ejusque sociis
    licile et libere oinnes feminas inlrare, quam ibi nul-
    Clirisli legatis in Bilan-
    l.uii hujus licenliae gratiam consequi posse. Quibus
    niam necessaria solaiia provideret, ita scripsit, se-
    mirantibus respondebatur a fratribus ; illas videlicei,
    cnndum nomen sumn omnibus vigiians, Gregorius;
    qu;e sancluin expulerunt , meriio a sua ecclcsia le
    Reverendissimo et sanctissimo fratri /Eiberio coepis-
    pelli islas vero qu;c bune suseepcriint u tro, ab
    cpo Gregorius servus servorum Dei (L. v, Epist.
    ;
    ,

    ipso debere recipi. J nn olim quippe pluriini illius


    53). Licel apud sacerdotes, babentes Deo plaeitani
    C genlis nobiles et c ari procercs, siinu'que ecckVu-
    charitalem, religiosi viri nulliiis coiiiniend.ilioiie in-

    digeant; quia lanien apium scribendi se lempus in-


    sliciB dignitatis reverendi patres, in Anglia, et maxime
    gos-it
    apnd ipsum suum [ut glorianlur] patronum Augnsti-
    , fraiernitatis ve&trse nostra mittere scr.pla
    nuin , frequcntes lioi iiin , qu;c. apud ipSOS gcs-ii ,
    ciiravimus, insinuaules laiorem p lesrinum Augu-
    siinnni, Dei, de cujus
    conslanlissimi celcbranlur assertores. Ili omnes suis
    scrviiin cerli suniiis stmlio,
    successibus beatilicabant Angliam , et niaxime apo-
    cum aliis servis Dei illue nos pro utilitale aiiiinaruin
    auxilianie Deo direxisse : quein neces^e esl ut sa- stolicam Doroberniam , in summi Angustini prxroga-
    cerdotali studio Sanctitas Vestra adjuvct, et sua ei liva et in ipsa corporali ejus pracsentia , tanquam
    solalia prsebere feslinel ". Cui etiain ut promptiores ad corporali vila , cujus apud ipsos esset lain indelcbilis

    suffiagandum pos-ilis existere, causam vobis injun- memoria, et frequentia miracula, vel scripta, vel

    xiinus sulitiliter indicare, scicntcs quod ea cognjla, scripiis evidentiora. Hic ergo referamus ex publica

    tota vos propler D.uni devolione ad solaliandum, notitia, qiue ibi suae prsesenlis reliquit signa.

    quia et res exigii , coinmodeiis. Candiduin proeterea 10. Agens sane Doniiiiicam lcgalionein, ul prain»
    presbyterum, coniinuneni lilmin, quem ad guberna- laliini esl, a lioma in Andcgavcnsi provineia '
    1'oiilcin

    lioneni patrinioniali ccclesia; no tr.e transmisimus, [Al. Pontum] Sai nuncupalum, milliari tractu super
    charitati vesira; in oniuibus commendainus. Deus le D Ligerim Duviuin lapidco opere producluni , cuin illo

    uitolumeni custodiat, reverendissime frater. Djta die sainio choro Iransiit sociorum. Quibus adjncenti
    decima Kalendarum Augiisiaiiiin, imperanle doinino viUac Sii ejusdem nominis conanlibus succcdcrc, in-
    nostro Maurilio Tiberio piissiino Augusto , anno col:e bostilitatcin pro bospilalitate reslitiicre; et lot
    quarto decimo, post consulatum ejusdeni domini bomines peregrinos ,
    pedestri incessu el babitu hu-
    nostri anno teitio dccimo , iudictione quarta de- miles, quasi lol lupos ct ignota uionslra repulere.
    cinia. At vero imilierculx siinul glomeratoo, lanta imn
    0. Haec igiiur apostolica documenta rclercnte et modo irreveremia , sed insania, ululalu, despeclu,
    aliius iulciitanie socii, Auguslino, ita siint confir- subsannatione , derisione in sanclos Dei, suut de-

    '
    Fuit inter sotios lntj ts missionis sanclus Lanren-
    :
    ciiiMiDesiderium Viennensem, ASiheriuin l.ugdn-
    lins, "j snnt li Auguslini in episcopatn Caniuariensi ncnsem, perperam hic Arelalensi seth Iribulum : san-
    suctetsor, cujus viiam iUustraiihnus ad diim - Fe- clu n Siag iuin Auguslnrluiienseni rfc iimbits contnli ;

    ititttni, osleudimusque iniisisse eum in Callia hoc or possunt ibidem annolata.


    iitnc rpiscoiios, sanclum Sereitum Massiliensem Pons Siy, vulgo \c runt de Ce, Mi^n 1'otis Ce-
    Piuta-iuui Aquenseni, Virgilium Arelalcnsciii, san suri- ; ita Mttbilio.
    57 MTA SANCTl AICISTINI. 18

    baechatx, ul viri inlemnesvel innoxii quud.im modo A nosra perdidiwus, nec a lanlis angelis sallem be-
    in eailem vidcrentur eoinparatione. Nec suUeceral ned ci meriumus L D.scentes ergo ex prxlata scriplura
    ejecisse, sed longius inculcantes trahebanl, impette- nomen beati Auguslini optatum, et legationis olli-

    liant, lacessebant, abigentes luJibriosa iinporlunitale. ciiim , accensique f.equentia iniraculorum ,


    quan-
    Stabat juu.i ubmis anipla et umbiosa, lassis viaio- tucius juxta ipsum foniein ecclesiaui condiderunt, ae
    riluis ad pausam accoimuoda : sub bac samli volcnles in noniine ipsius bcali Auguslini consecrari feccrunt
    ipsa noele requiescere, non poteranl, a uiiiiierum , ubi vero litterx ip ius descriplionis invenlx sunt,
    velul lol canuin, infestatione. Uiiam vero cxteris altare coHslituerunt; ubi illud perpetumn, ui pras-
    impudenlius Sancli vesligii- inciunben em, dum ipse monslraviuiui, dural miraeulum, quod ipsam cccle-
    eialo liacnlo. velut ad besliara et ra,>idam lupain siam inlrare aul de footc aquani haurire nulla un-
    pugnans conarelur abigere, suliito bacuus, uovo Dei quam potest feminanmi b : ut nimirum sciat mundus
    graiix sigio.de iuanu ejus velul ab aicu cxeussa qu.uiiuui hoc genus offenderit Oeum in injuria sei-

    sagilla evolavil, et in spalio fere trium stadiorura voruin suoruni.


    inimi afiixus suhsiiiit : moxque cuiu beato contu- 1-2. Quaedam illuslris malrona cuin magno cereo
    bernio subseculus [ ~cns t ciiim divino Spiriiu ad Ime lentabal ingredi, quasi modo sanclus sux adula
    nutimi Domini se eo vocari] accurril, et ha.ulum, B rrtur pntentix ac inuucri et absle renlibus qui ;

    imo euin haculo fonlis x»lu n exlraxit, qui prolimis adrraot respondil, se in sanclum non pcccasse, sed
    copiosa scatebra erupil quo Dei famtil immensas velle se eum bonorare
    : uigetque proposilum auda-
    , :

    gratas reddentes suo laigitori, a gr.ivi siti relcvati cix. Vix ergo vetitam inclam et sacrum limen atti-

    et suaviter sunt refecti, ibique nocle ipsa quievere geiat, eum cpenie
    i rupiis inleslinis, et effervesccn-
    in lau lilms divinis devolissiini. Tunc etiam Altissimi lilms iu lerram alvi.secrctis, corruii infelix et interiil
    cleinentia , impaliens iilios lucis suie ac diei, lerrx loiasque exlracla mortua, credcre oinnts lerribililei
    noclis el midi aens injuiiam pati, suhiio lueeni ile docebat, quod uulli crediderat. Tali repulsaila ouines
    summo co?lo suo, sola.e jubar viucentem, super eos f.ininx sunt erudiix; ut plus aperta quain clausa
    effudil , tectoque cafeutes tota ip^a noete superno o>tia abhorreant contingere. ISo lamen [1/. lanlumj
    spiendore olitexii, quasi sie orassel voce prophetica ihi f m ux usquequaque sancti Palris gratia videren-
    Ipsa ecclesii ^uh dio relicta : Fac inccuin, Domine, lur desolaix , ineol.e diutina [Al. divinaj miseratione
    sigmnii iu honum, ul vidcaul qui oJerunt me et cui- (uio i) pro foiibus ecilesix receplaculuin illis con-
    fun lantur ( Psalni. lv n, 17) ;
    quoniam iii, Doiuine gruuni xdilicavere ; uhi convcnire, orare, oblationcs
    aJjuvisii me et consolalus es iue. Viderunt ilaque suas et vota persolvere, sacihque inysteriis ppsscnl
    oinnes linilinii lam inimensum ta iium, a tte'i ver- C succedere.
    lice usque ad sanclos directum ; ul ad confustonein i
    5- Eeee ailleill Aan uxc eI :ilU , (| „ a fa ,„a, el re-
    Buam pernoscerenl, quantos ceeii cives suis Imspi-
    cenli clarissiinoruin virorum Amlegavensiuin ssser-
    liis extrusissenl. Ipse aiilein sacralissiiiui. tlux seeus
    lione essenicouiprobata , accidit revereudissimum ac
    fimtem illum ila bactllo SCripsit in lerra : llic hos-
    prudeutissimum Andegavoruui c
    poiitificem ad desi-
    uililtm habuit serwis servorum ilei Auguslinus, ipiem
    dcratissimum palronum Augustinuin venire , ct qua-i
    inisit ad convertendos Anglos bo.tus papa Gre-
    lam anliquuiti suoe palrioc hospitem magna eum deyo-
    gurius.
    lione revisere. lt[/'«riels| eiiam supr.i scripla miracula
    11. J im luris crepuscu'o imininente, arl tlcslina- non modo a fratfibus audire,verum ullro refcrro
    tiim locum ai.belanles, per Aodegavenseni civilatem attentus erat : eodcmque inodo quo scri, ta sunt, lixa
    iler accelerant ; et hesternos couteinptores suos aslipulalione , velut ex lectione, exponebat. Ahlitlit

    nu:ic appelilores ac de copia iuopcs, Doi iiimiiiim ctiam iiovum uiirat ulum, velul hcsleruuni, in sui dc-
    zelo volcnte.su.i salulifera prxsenlia vacuant. Mane claraium procsentia, ciun tali scilicet 1'atris favore
    itat|ue viciiri ad locum, ubi lantum lucis miracufuin ct giatia. vos, iuqul, felices, qnibus seterna beali
    conspexerant, undique accurnmt; gravi gemitii ac Augiislini contigit prxsemia ! Nec nos atleo suinus
    luctu ablalos rcpciunt : tuni novi fonlis benefii ia D infelices, quibus perpeluo heata ipsius remaiisit me-
    conluentes, acriori moerore sui rratus conlabescunt. nioria . Nostra quidem palria auie vos illuni agnovil,
    licu nos iniseros. aiehant, quomodo taiiluiu honiim, et prius Andegavia quain Anglia signipotenlem vitlil :

    'iiud ultro in niauihus hahuimus, impia ahjectione al nos, fateor, iu majoribus noslris abjecimus prx-

    » Totam Imjus rmraculi historiam, uli et inscriplio- rcan, quod fons hic memoratiis parieti ecclesue ad
    nem, etiam nunc singulis annis legi in ecclesia, jrrope Auslruin pnsito cst inclusus, cujus aqux sanilalis
    Andegavos snncio Auquslino consecrala, indical idem causa aii inlirmis frequeulantur.
    ilubilio : vernm arbilratur verimagis simile esse, quad Gocelinus in codice minore Cuifl idum appellat.
    ''

    inscriptio ab incolis dictata sil. In registro beneficiorum C.iijns nominis ditu fneruut : prior pratfuil ab nnno
    dimcesis appellalur 1'iitiratus IV -rochi <\\> Cano-
    Itiijus 1081 usqueadan. 1093, el Turonens s cogneminatui
    i.icorum, scilicel Canonicorum sancti Auguslini, Abba- a I distiiiclinncm successoris, ilidem Guiffridi, et tla
    lia omiiinm sanctorum Andegavensi subjectus : ecclesia Mcduana cogmminati, qui catliedrum cessit Rainetdo,
    uniem is/d vultjo appellatur Sainl-Oulin. consecrato 12 Junuarii, anni I10"2. Quis borum intel-
    b lloc tenifioie tjaiidere feminas ingressu ecclesim cl liyatur, nescimus cgnjicere. Quidni aulem posl uwai
    i'i'. fontis adliuc permanentis, obscrvut diclus Mubitio : ecclesim dedicationem statim cessaverh iila mulubi.s
    udditque ex epi tolu sut confrattis Alexandri Fuurne- scjciii cxcludo?
    59 SANCTUS AUGISTINUS ANGLOBUM APOSTOLIS. Ci>

    senteui ; scd supernis siguis territi, galisfactioiie per- A ninrinis frequcniiis, lellus uberririia el opuli nia, ai-

    sectili sumus abeunlem : qucin cum jani iton nieruis- quecamcraCantioe accdmmoda : duvius" Wantsumc,
    semus nec niaiiu ncc visu contingere, ccepimus eum, liilnis siadiis laius, banc a continenii terra discriiiii-

    condita in ipsius lionore Ecclesia, retiuere. Quid au- naus lecit insulam : is ulriimquc caput in mare pro-
    dieiiliatn veslram a mir.iculo ibi dcc'aralo veiborum tendens, duobus lanlum ostiis transvadalur. Il;ce

    ambage morcr? Crescente plebis devoiione erga tan- ergo insula Cluis um in sanctis suis prinia b snscepit,

    tuin parentcm, suis supplicibus semper exandibilem, felix lellus sua fecundilale, seJ felicUsiina tol Deife-

    sempcr prsestabilem ;
    ccepere illam ipsius recnncilia- roruni advenarum, imo t t civiuui superuoruin
    tricem ecclesiam pracelsius reslanrare, rjusque palro- Ims; >i lio I h'iic in'eiiiti novus palcr Angliee cum sanclo
    cinia sibi arclius amicare. Hanc haqueego, mense collegio a niaiina salsugine refovelur.

    maio, die scilicet deposiiionis tanti patris, magnis 10. Regnabat lunc Anglisrex c .dEllielberlus, An-
    uiriusque sexus votis, in ipsius cujos prius crat, de- gUiiuui regum lertius, sel liiturus jam chrislicola

    dicavi memoria, confluentc multiludine plebium innu- piiinus. liic supernae eleclionis providenlia, pr;e c;e-

    nura. Eminebanl in circuilu coudensas agrorrm fo- leris anlecessnnbus, aliis eliam re;-'ibus pr.esidens,

    geles, jam inessi proximanles, jam in sp'cas et aristas impi riuin usque ail Humbram vasii-siiiiuin fliiviiiin

    adolcscentes. Populus ui fluvius undique irruens nnn [{


    porrexerat, qui sciliccl Meridianas ac Boreales Au-

    attendebat annonam, nec, cujuscunque forct, messio- giorum gentes inierluvio distennnat. Iluic regaliler

    nem , conculcabatur et conlerebalur, vclut in arca praesideuli in ni tropoli Cantoaria? legatus Domini
    labor bominum et boum, confundebatur spes statio- Augus iims, per legatos el quos ab aflinibus Irans-
    nuiii et fruguni : jam vero non tam llagrllaia el con- niarinis beali Grt-go ii liortalu assumpserat inlcrpre-
    trita videbatnr stipula I ugifera ,
    qnam scopaia ct les, maudat se, sui sua^qu : genlis amore et gratia, a
    nudala area. Quidergo valedixerunt omnes illms anni Roma venissc ; et niiiiliiim sibi optimum atque Ottini
    opibus, valeilixenint el Auguslino, alias quani (ami- acceplatione dignissimum affene, qui suscipieoUbus
    scrant nbvcnluras) sibi speianles in ipsius l.ngilio- scnipilcrna gaudia ct inlinila , cuui seni|iiterno Deo
    nibiis . Sed lamlem di-spcratis in rebus mirabilior eude tis ngni sxcula, lide prolcsletur iiidiiliilaulis-

    virtus (appavuit) Afignstini merilis iton fallentibus : sima. Talia w placido aninio percipicns, prsecepit

    lanta quippe segetum copia cadem mense ad incssem cos in ipsa qua rccepli sunt insula residere, eisqtie

    cniicuit in lola illa vaslationc, ut nulla lenaruni illius cxhiberi quoe vii;e usus poslularet, qcousque perira-
    provincisehuic sepossel oequare, vel ubertate frugum, ctatet, quomodo ipsos disponerel : jani eniui uliique

    vcl altitudinc. Ilis miraliilibus populi allonili, lanlis coruscans cbristianilas illi innoluerat, inaximc quia

    beatuin Augiistinuni praeconiis gaudent efTerre, utcrc- q regia conjux illi erat ex Francis regilius, i hrUiauis-
    ilant ci praodicent, eum qui 'quid velit a Donino ubi- sinia, J Berta nuncupala, quani eo sacranicnto a p:i-

    visgenliiiin pnsse impclraie, el quidquid 1'uleliler pe- reittibus oblinuerat, quatenus christianam religionciii

    litur, posse pneslare. lla-e memoraluscpiscopus, lola semper inlemir.ilam s.bi c ni suis couiilibus servare
    patria tcste, propalans giatilicis audilorihus, diguam permttteret. Sanctissimus enim prsesul Lctardus da-
    certiludiiiem daliai omnibus, quam sancte crcdeuda lus est comes et cuslos rcgina; Gdelissiinus, qui eani

    tainl auliqua signa,in taiu novellis ik-claralionibus. piis moiiiiis et exemplis, intcr damnosos paganilalis
    11. ,lam posl Lalium, post Itali.un, post Gallias, iisiis, jugiter in Christi cultu corroboraret. HaJC ergu
    post tot inoiitana, canipestria, ncmorosa lluviosique rtgem, quamvis avilis adhuc lencbris.obteinperanli -iii,
    lerrariiiii et g-ntium di-crimina, landem Deifer, pa- facere [Forlc fecere] christicolis clcmeiitiorem ; 1

    i ifi r, saliitil. r Angusiinus, ciim bcaio contiibernio, quasi jam ipse media sui corporis parle Chrislum cole-
    feliei cursu appliciiilBritaniiiam, ad inansioncm scili- ict.vianiChrisiibajtilis patcfecii, donec et ipse intra-

    eel et quieleiu peipctuam , divinilus sibi pr.eordiua- ret. Veniens itaque rex ad insulam die opportuno, et
    lam. Via juslorum recla facla cst, et iter sanclorum resideus cum optimatum ccetu sub dio, ad suam au-
    piu-paialuiii, ct deduxit cos Domiiius Deus nostcr via uientiaiu accersil Augustiiuini cum suo convcnticiilo :

    liiuabilj ad ccrlum lociim. lalltbat eniin adhuc rcgem auguralionis crror, velut
    !)
    CAPUT II. noct; rnuiii Niniili iiiiini, verenlcin, nc si in aliquod
    Intjrcssus in Autjlium. Conrersio suncli 'Lllielredi t itiim sibi superveniiYiit, si qui I incanUlionis aut
    rctjis. Liviitia sttncii Gregorii Matjni. maleficii scirent, convictum enin seducerent. Sed
    15. Ilabet Regin Canlia in ulam prsegrandem ct qiiaiiluui lux a tenebris, tlislabat lalis niens ab inno-
    celeuerriuvatu Tanetum, capacem amplitudine scx- centibus ac rcclis : atlollebant potius vexilla domi-
    cenlaruin fainiliarum januam cisinum pandit trans- : llica, quibus examinarciit pr;esligia dxaiouiaca. Ve-

    i Beda rVaii/sinnu, miite Siourc dicitur, bcrga, lllia non Chlolbarii primi, ui Mahilin aii, se.l
    •i
    Apnd Willeliiium Thorne chronico dicilur,
    in Cbariberli regis Parisiorum, uti ex Gregorio Turo-
    saiiriiii» Augutlinum de mni descendenlem pedcm ii.nsi deiliixiinus ad vilam sancli l.el iT.lt,
    et aliis
    pelrai quusi litto impressisse , eumque in capella ibi qaam dediinus cnm Vila dicli .Klliclbcili rctjis ad
    juniluta lionoriftcc coUocntam. diem 21 Februarii, quod dicm nnlulcm ignorarcmus.
    Sttncti .Ethclberti rcgis ail.i illuslraviinus al Verum postea rfidiemnij c.r .l/s. Komano autis Attetu-
    21 Eelinia ii ; quibtis ex lib. n Translalionis sancti /isii, ct al o tintiqno noslro, diem nalitlcm et culliii
    Aiigtistini c. it addeuda aliqua enuit a 1 conliriua- sacrum c*se ~ ttuii, uli ttd liunc ilicm dixinws. Ejtts-
    liointn cullus. dem miracula quaidam habentur infra tib. l Transia-
    J Berta sanclo Grcgorio lib. ix cpU. "j'<>
    Aldi- liviiis sancli lii^uslini c. v.
    61 YITA SANCTI AUCUSTINI. C2

    nere ergo, ron crubes cntes, seil eininentcr alTorenles A omnia lorraentorinn et innriinni jenera mundum
    triuinphaloris mundi crucein argcntcam, et unagmem salvatori suo inviclissime subdiJeriinl. Jam o'im
    Dotuiiii Salvaloris, formose aU|iie aurose in ttbula Roma jam G ,
    recia ,
    jam rcges el priucipes lorra',

    depictam. Caucbanl siinul litanias, quibus cad rent jnn insula: genliuni, proplulicis iiivitalionibus at-
    advor.-aria Dei niceuia Jericho ; orantes conlril icordc tracue, cmn ipso lerrarum gaiidenl regum Dominum
    pro sua ipsoniinque, quo5 Deo acquircre veneraiil, adorare et illi in perpetiiiun scrvire, per queni el

    perpeiua salute. cu.n qno perenniter valeant rcgnare. Tali etiam


    17. Residenlibus eis jussu regio, Aiiguslinus pri- sff cu bodiernus pator lolius cbrislianilaiis Grcgo-
    mum ore inlonat evangelico; AJ luani.o rex, lolius- iiu , vestram salvationem ardentissime si icns, nec
    que liujus regni perpcliiani prcem huc ingressi piriiaiuiii, ncc inortis limore probiberelur ad vos
    opliimim nnniiiim sempjlernaB laclilise, ut piidem veniiv, .si possel(quod non polesl) tot coniinissaniin

    niandavinuis, affnimus tibi : si suscepeiis, bic et in atti anim eiram dsercre. Quaproptcr nos in sua
    i

    aeterno regno Ktemaliter beatilicaberis. Jani eniui vice inisit, ut viam xternx lucis et januam vobis

    miiiuli conditor et idem Redemplor humano gencri pandamus regni ccelcsiis quo si contempiis idolis, :

    regiiiun cceloruin aperuit, et de terrcnis ccelesles d;cini'iiiaeis per Cbrisliim inlrare non ri nnilis, cer-

    indigenas fccit. Sic enim Deus dilexit inundum, ul B tissima lide semper regnetis.

    Filiuin siiiim unig niluni, sicut ipse unig nitiis teSta- 18. II cc el liis siinilia saliitifcro Augiistino disse-
    lur, pro nuiiiJo darel (Joan. m, IC) ; ul oninis qui rente, ejus sulliaganei, prout Dominus dedil, plera-

    credii in ipsum non porcat, sed babeat vitam seler- que addiderc. At rcx, ab inolilo errore iioii facile

    iiaui. Tam enini infinita chaiitaie idem Dei Filius ho- exliicabilis, rcspondit ut a2ger, lavens qiiiiieiu medi-
    minrs dilex l quos fecii, ut non soluiii boiuo ii.ter ci^, sed necduin patiens cnrationis : Fulcbra quidein
    bomiiic lieri, veruin etiam inorlm, mortem auteui ct aJ quauidam gloriam inflnitain sunl invitati ria
    crucis, pio homiuib is dignaretur pati. Sic namque quas suggerilis dicta elpromissa scd quouiain nova :

    placuil cjiis ilieffabili clcincnlia', 1 1 diabolum capli- babentur ct liactenus incognila, non mibi compelil
    valorem nostrum, uou in suse divinitalis majeitaie, bis aiiiniu n subJcrc, et majorum ritus pcr totam

    sod in ni str.c carnis inflrmiiate elideret; et nos, de- At.gliain ealenu. ieivalos doscrcre. Altamen bcnc-
    bitam pnedam, per ind biiam crucis pccnaui, a fau- volenlise veslr;c, qua de longinquo (ul viJeo) ad nos

    cibus impiissimi tyrauni eruerel. Cu,us incarnaia vcnire, noslraeque saluti, proul nosiis verius ac me-
    divinitas innumeris virtutum claruit ostcntis, onini liu ;
    , cerlaslis consulerc, nos noquaquani iulcsii, sed
    del>i'iiate curala, omni virlule patrata : coelo, siJe- nec ingraii voluimus exi-tere: magis vero iplamus
    ri us, terra, mari , inferno se omuium Demn et do- fj benigiia vos bospitalilatc lorere, el vila: subsiJia

    ntinuin osteudit; venlos et marc imperio seJavit sufficienier prabere : scd ct hoc pcrmillimus vobis,
    llnc ii-, m «risqiusi solidum campum calcavit : landcm ui qiioscimque poleslis in vcslrain fidem et prolcs-
    pnedicando horlaudo assumatis. Rex 1-
    innri ut liomo pro liniuiuibus digualus, in triduo a s-ioiiem et 1

    inorte .-icut Dous surrexil, el soluu, qui iu sui condi- go iam clcincns cbristicolis in pagauilate, quis digne

    tor.s nece obtcncbratus cst, suo i-plendorc clarius inemorelqiiain est dilata, ul ex diflicullatc beato Au-
    illustravii. Surrexil, inquam, ul nos r.susciiaret gustino crcscerct cornna, et ex insperata salute nia-
    ascendit ad ccelos, ut illuc nos triumphantes age- jor Ecclesi* Dei nasceretur kclilia.
    ict. Inde juJe.v oninium s;cculoniiu veuict, ul cre- i'J. Igitur regis benevolcnlia, imo Dei providen-
    denles in regm> suo, daiunalis incredulis, perpetuo lia, iu liietropol.tana civitate Doioberniae conoeJiinr
    collocrt. Ne crgo, o prx-cellenlissime regnalor, su- sanclis locus habilal.onis congru.c, el prouns-a sli-

    per?liliosos nos judices, quod a Ronia in tuos flncs pemlia corporalis aliinoniai, ct iudulgcntia pr;e lica-

    tu;e lunrurnque salulis gralia laboravimus dcvenire, tii nis oplat.e. Itaque appropinquans possidend* ci-
    el ignolis genlibus quasi ingrata benelicia subrogarc. vilali pacifer Auguslinus cun bealo Sancloruuj
    ,

    Noveris, piissime, magna: clarilalis neces itate ur- cboro, ebilo ex niore crucis Domini argenloa: Iriiim-
    genle id nos intendisse. DesiJeiamus eniin, super p phali vexilln, ciim imagina vivilica ipsius si inpilrrnl.

    omneni miindi a[ipclilmn ct gloriam, quain pluriinos regis- JesuCluisli, invocat suppliciter Super e.iin Sal-

    in regno Dei nostri concives babcre ; ct qui in san- valoiis salvatncem clemeiilijin : iinn lunc liiania-

    ctorum a;ge'orum consorlium possit pioficere, nu loui auliplionam dulcimode inlonat, ct eum cxci-

    pereant, totis ni.-ibus ccrtamus prospicre. lla c picnic primitiva Anglorum nutrice Ecclcsia, consoira
    quippe benevolentiam Clnisti noslri benignilas, de modnlalione ac devolione decanlat : Deprecannir te,

    imcsliniabili dulcedine Spirilus sui , onmibus su;c Domine, in onini miscricordia lua , ut anferalur lu-
    veritatis prxconibus ubique infudil, ui propriis ne- ror luus ct ira ina a civitale isia, cla domo sancta
    ccssilatibus poslposilis in oniniiiin gentiuni salutcm itu,quoniam peccaviuius. liene auicin addideraitt,
    cxardescaui , ct queslibet naliones, ul parentes et quiniam peccavintus, qui, cx Cbrisli cbaritatc, alic-
    liJcs, ul frjtres et cognalos habeant ; cl oiniics una na peccala, quasi priquia , veuerant documentis,
    Doi dilrctione amplcxos, aJ iiilinila oinniuni gauilio- precibus et lleubus abluere. liinc interitn, non t. ui

    rum ac sulemnitatura saecula perlrahrre salagant. cxleroriun cuia, qu;iin dispensalior.c divina in pace
    T.dcs regis signifcri , cum innuineris iniraculis f.ici compositi, accingunlur allenliu; xi fructitin regsii

    tcstcs Dci, pcr gladius, per ignes, par b.lluas, per Dci. Yivcbanl non niodo ut cxsul.sOce.ini, ^cJ pror-
    C3 SANCTUS AUGUSTINUS ANGLOItUM APOSTOLUS. 61
    mis iii peregrini lolius mundi ; adco nil terrena;, nil A lis qnam pradiealionihus tenebras gcntilium illnstra-
    srecularis illecebra appeleliant, u( non lam eos ter- rent. Muleebant stupidos hominum sensus Iijcc pe-
    rigenas, quani eocligenas obslnpesceres. Voluptates, rennis loctiii.-e promissa ; verherabant rigiilos tanta
    riclici is, ilivilias, honores, el i|niiliiuiil ohstaret coelos fulgura, ut Domino canitur a Psalmista : Illiixerunt
    adonntibus fuiidiliis ahsciderant : jejunia, vigilias, coruscaliones tuae orhi lorra, commola est et con-
    oraliones, cleemosynas ciim CD c timonia et omnisanc- tremuil terra (Psnlm. txvn, 19).Clamahant trepiria»

    limonia assiduahanl. Arma Chrisli ad virlutem paci- plebes: Dii superni sedihus descendentes ronversan-
    lica, in acies vero scelerum hellicosa rohusli-sime lur inler homines. Sic et quondam gentes a lmira-
    rxercebanl, debellariles omnem pcrfidiam ; ad om- taa Dei Apostolos lerrena transcendenlcs, dicehant
    nem injuriam pr:elendentes pro Thorace omnem pa- Isti snni «ancli Dii lorra. Nec meuliehanlur suo er-
    lientiam ; ad pericula, ad snpplicia, ad ipsam qun- rore, Psalnii-la te«Iante : terra vehemen-
    Dii foiies

    que morlein ferendain invictissimam constanliam ; ter elcvaii sunt (Psalm. xi.vi, Ifl). Haclenus iiaque
    ad indigenles vuhieralam (sic) clemenliam ; ad omnes indomita eolla suave jngum Domini amahililer snhie-
    honiines et ad ipsos adversarios eharitalem visce- r e, snscepere focrnnda arva in perpetiios fruclus vi-
    ream. Liheri cl expedili a terrena sarcina, ut pen- |a> semina, credidere plurimi, et regenerali in Chri-
    nata animalia volabanladxthera ; imo vero dicente B slo (iunt ex ali>>nigcnis (ilii adoptionis Dei.
    Aponolo, INostra conversalio in coelis esl, nisi quod 21. Onmihiis ergo inlenlus siimmi rogis arniiger
    adhuc amore gentium salvandarum lerris incolebant, Aiignslinus, ad ipsum maxime siimmum regni capul
    jam menle in cariis hahilahant (Pliilip. m, 56). macuinam intendil sahiiis; ut subversa arce profani-
    50. Anle adventiini anlcm Angloruni pnssedcranl lalis, areem sideream altollal sanclilalis, et ciim

    Romani quadrirgentis circiier annis Britanniam, id rege siin Salva'ori succnmbat subjectus orbis. rpsnm
    esl a lempore Caii Casaris iisqnc ad Maxiniiim impc- per regin.T amhim-, per lcgalarios inonilus. pcr op-
    ralorem ; qui rapla purpura conlra Gralianum elYa- portunos accessus, per dulcia a'lern:e felii ilatis hlan-
    loniinianum Angunos euntibu&bellis, ipsomOceanum dinienta, per omnia virlutum exempla ct oslenta,
    Ronians pi;i'siiliis exhausil. Resiriua vern Ecclesia pi^r vigilaia ad Dcinn ecclesiai precamina, Redemp-
    ct heali Mariini, olim ab ipsis Romanis Chrislianis tori suo acquircre cerlavit ; cerlavii, et in Domino
    condila, iunc illuslrabatCantiam. qux hactrnus inanet D o 'icitel ohiinuii. Ing ns elephas icras, et enor-
    assiduis ininistris nfficiosa, pcr diinidiuni frresladium
    mis celus pelagi caplusest iriumphaliter apostoliej
    riislans orient ilis ab aulbenlica Chrisli Ecelcsia. sigcna. Capius cnini xterna duleedinc, eruditus ir-

    Fn bac hcalus praesul Lctardus, velnl apos'olicorum refragabi i veritale, illuininatus (ain smeta el miri-

    legatonnn praecursor aut janilor, prinio divinis of- C flea d vin:e instii titionis clarilale, ah lieala avila gen-
    (iciis et sacramentis regin.e ebrislianr, ut fldelis pa> liliiaie cum mmiis auctore, ulirn sc mancipat auc-
    ranymphits, eum snis clericis nbseqiiebatur, rt, nt lori viice. Eamus, inquii, et nos ad magnum princi-
    ecrvus posl serpenlum virus intendens siiit ad fon- pcm regum, ad amplissimum dalorem regnorum,
    les aquaiii'11 , ita inimicis fidei venenosis paganomm non soliun lemporaliunT, vcrum etiain aeternorum:
    ritibus exaestuans, ad ipsam ecclesiam, lanquam ad nec pndeat nns saltein venisse posiremos, qnos mc-
    viic foniem, ciiin ipsa aluinna rcg na rapiehatur,
    ;
    rito pudeat sicut in rcgno, sic el in fidc non fuisso

    qiiando Romani magislri , velut aurum argenio primnis. Scquamur tandem, quos decebat pracessisse;
    prxlucehtes, ibiriem qii;c Dei snni agebant. Nam hos niaxinie ciim ciini regem pelamus, qui non personae
    Cltristi peregrinos, inler alienjgenas sohiarios, in vel ordinis pensal digniialem, sed animaedevolionem.
    his cccleslibus advenis Dci gratia visitavit ; vi.-itavit 2-2. Talia ngalitae
    prolocnliis, volchai snbstraia
    ei plebem siiam per ipsos crediliiram, ut ct rcgina ailorarefanmlum Clnisli, per qiiem in Chrisli famu-
    noiisoluinliceiiier Chrislumc lerel, vcnini cliani per Intnm cl adoplioncm mer. relur rcgcncran. On.-tn
    lanios erudilores conjugem salvarei.
    iirielis iniidelem salulis minisler palcrnis viscerihus excipiens, liorta-
    Inhocilaque oralorioAugustiims curo suochoro qus- mr ut piistinos errorcs abstinentia, indu^genlia,
    tidiana Domini ministeria cclehrabat ; ei in psalmis, I) eleemosynis ac fleiihus riiluai, cauerisque piis opc-
    hvinnis, precibus, alque in voce lubae, quibiis caslra ribtis faci m ejus qtti baptizai in Spiriiu sancio prx-
    diaboli inlerirenl, noeiesel dieslaudesDominiatlol- veniat. Isle indulgel omnibas, ut sibi indulgeaiiir,
    lehat, Interea tain splcndida sanctornm meritaingens et bunianis beneficiis ad benelicia superna prsepa-
    signormn et niandalnrum Dci commendabat gratia : rainr : pateni carccres, laxanlar vincula, liberanlur
    iicc dissimulare, ncc reticere imperatoria Cbristi captivi, ct cnm amicis regis epulanlur pauperes ei
    praeconia poleranl : illum canlicis, illum prxdica- rei. Nnn potesi iiec eget exponi quanio gaudio exnl-
    linnum lonitru , et signnrum coruscalione magis ac taverii in faluiem gentis hactenus anhela heati Au-
    inagispersonabanl.Curabanl vii issim omnes debiles et gnsiini anima, qnx graliaruni Deo iintnolaveril liha-
    languidos, vel ad se delalos, vcl a sc visilalos : adeo inini. .lani videl siiuiii prosperatum desiderium,
    ailt nulhis. aul rarns in grege. Aiignslini hahchalur, qui lerram suam ilcriissc fructum suum, onines labores
    noii gralia sanilatum pollerel, ul non miiius miracu- et riolorcs ac diflicultatcs pai tiiuin suoruin pcrpetinun

    " Eadem hahel Deda, ex quihus liqu-t aniiquus anno 457, uli referunl Florcniius Wigornicnsis. el
    cnllus snnrii Marlini, nmrlui anno ")'t7. scilicci 60 alii.
    soluui annis antcquain llcigistus occuparel Cantiuin
    VITA SANCTl AUfUISTINi. (16

    cum in ipso rege convcr*o A Tum cpiscopia et mona<.ieria tanquam domiuica


    sbi peperisse gaudium, ,

    ergo casiella quibus dominicuin regnum teneatur, hbc-


    lutum Domino jngo ambirel Oceanum. llluxit ,

    quo l»eo ile- raliter ac regaliter passim macbinalur. In melropoli


    dies, Anglis et Angelis solemnisMinus,
    sua Salvatoris basilicam, Augtistiiio suo condcndam
    vonis rex jElhelberlus, profanatis idolis ac diis pa-
    Cnnvenit non modo rc- et possidendam, opitulanlissime determinat. In ejus-
    niis, nascerelur Christianus.
    demvero suburbiomonaslerium regale etapostolicuiii
    ii\[\principum curia et tota Cantia, veruin etiam
    liequeiitissima Anglia, videre pmcellentissimum re-
    sublimal, quod aniistilum el regiim corpora indiem

    servorum Clirisli subs- vivificx resurrectionis cuslodiat. Condidit et " Rholli


    gni dominimi adventiliorum
    sullrag ineam, cl Lundonix ponliliealein hierat cliiam
    traiuiu vesligiis, et quasi ultimum maneipium eoruiii ,

    ut quam estera aliisque lucis opportunis ecelesias ae coanobia.


    in omnibus deservire imperiis ;

    21. Anle omnia aulem jam electissimum a sninnio


    rcgna armis formidarent, inermes paupercs verbo
    p:ipa Gregoiio Augu liiiuin cum lota patra, insiat
    ,
    alligareni. Ornalur ecelesia, decoranlur haptisleria,
    con>ecraii sibi aposiolum. Alille, qui laiilo peregri-
    eonsecratur Jordauici et Paradisiaci fluminis urna.
    natiunis discrimine lanlorum qusesieral salutem, pro
    interrogatus ab Augustino fidem, an credat in Palreni
    quibus nou surgeret [Forie, non fugerclj mortein, non
    et Filium, et Spiritum sanctum, escteiaque qu;e ve-
    B abnuit principaleni perfcrre laborem. AdArelaloiisem
    ritas exigit Caiholica , lidelis conlessor Domini,
    archipia^siilem^jElheriuin.ordinandusab eo, transit
    loto corde ct ore, Credo, respondil ad omnia. In hac
    mare.obediensscilicetelectioniapostolicae et petitioni
    ergp Trinitaiis confessione cl noniine baptizatur et
    ecclesiasticae, inio vero assumplioni dominicoe. Praevc-
    legeneialur rcxAngligena faclus est de veteri idulo-:

    latra novusChristicola, de telra nocte sui orbis lam- ncrant eiiam eum Gregorianae epistolse,semperproeo
    Baptizat noster Sylvester uostrum et pi o amaiis Anglis vigilantissiuue. Uie igiiur piimiti-
    pas niatutina.
    ducuni el oplima- vus AnglLe patriai cha consecralur, et cim aposlolieis
    Consiantinum cum inclyta turba
    insigniisiiisenipiternam benedictionemsucehaereditali
    tum aique copiosa plcbe credeul um. Ad vocem au-
    regreditur, ac paralacsedi Doroberni;e iiillironizalur.
    lem niinistri Dei aperti snnt coeli, el Dominus Jesus
    coluinbani snam, quam quondam sibi in Jordane 25. Tu u vero inter omnes docendarum gentiuin

    Dalerde cocli- lestilicatus filium misil, liuic adnpiivo solliciludines scelus depulabal ignavix, si beati Gre-

    suo infudit. Illa descendit splendido < andore et re- gorii aninue, sancio desiderio suspensse, lanla gaudi.i

    quievil iu suscepto [M., susicnjore] sinipliei pu- doniinici lucri tar.larelnuiiiiare. Miltilnrergo Roinam
    ritaie quasi niodo genito infaiile. llinc novella sacratissiiiius Laureniins , tunc presbyter, deinde
    Ecclosia, po.-t Dominicum priuiogenilum ac unigeni- beali Aiigustini successor eximius ; et c Peirus,
    lum Cbristum, gaudebat psallere ainplexa reccnteni C dignus monasteriali prselatione monacbus, qui Augus-
    nalum : Puer nalu> e?l nobis, filius datus est nobis. lincnsi monasteiio post abbas praeluxit primus, u*.

    Sic direclus est spiritus Doinini in nostro David a die etiani hic niiituai congralu'ationis nunlius graviler in

    il!o et in perpetuum ; eunidemque Salomoncm, in plurimos cxcresceret fructus. Aug. sinius, qui in
    lucem populi sui.Du sapienlia dluslravit. In solo miilla l;clabatur messe , anxie qtieriiur de uperario-
    aulem priore David deccm millia compulantur, el in ruin paucitale ; ad boc de diversis qu;estionibus
    nosiro solo piincipe ampla Britannia Christo manci- cousulit divinuui magistrum, unde leloiiuet labauleni
    paiur. Cum ergo in uno peccatore correcto Salvaior ecelesiun etrudem populum. At vir sancloruin desi-

    lestetnr angelos gaudcre, haud absurde credimus, ipsa deriorum Gregorius, ubiiegem Brilannise consecra-
    superii i agmina , in hoe salvalo capite, lunc consono iniii Clui to ilidicit tiiin suo orbe, ad |io|iiilns lur-
    jin iloproclamasse:Gloria Domino mundi,quia factum maiiin confluentes baplizanlium manus delicere,
    cst ct regiinni Anglurum D.nnini noslriJesu Christi. fccunilis arvis cnllores tantum ac seniina rarcscere,
    25. Exinde ergo evangelicus sanclorum alumnus, piililic.im famem audiendi verbum Domini muliis
    el Auguslini pneceptoris adjulor robustissimus, jam doctoribus ege e ;
    quanto gaudio Allissinium bene-
    non suum regnum xstimat quod adininistrabal ;
    dixeril, quanU flagranlia mentis etvocis, ut haee
    veruni ejus cui se cum omnibus suis dedidcrat; ip^i D increinenta laUkiae pcrpeluo roborarenliir, impreca-
    (se) piitius stibjiceie ac dilalare anbelal, quta oinnia ttts sii ,
    quis digne retulerit? Te, inquii, Dotuine,
    inundi regna suo nutu justissiiue dispensat;subjectos atictorem saluiis omiiium , le niirabilcin et gloi iosum
    sihi etiam reges el populos, non vi sed beiicvolenlia, in sanclis luis et in cunclis luis mi. eralionibus, ut

    ul a sanclis ductonbus diiliceral , in dulcem Clnisli fragiles lautlatores per omnia niagitilicainits. Ecee
    dilionem transferre decertat.Tanla iiuoque erat cha- eniin ,
    pcr huniileni legatum tuum Atiguslinum,
    ritas in sanclo ac Deo amabili rege, ul credentes in qiiondain lumidus, jam subslracltts saiicloitim pedi-
    Redemptorem, jam non elientum vice pensaret, sed btts servit Oceanus; etbaibara lingua Biiianni;e jain

    tanquam (ratres et coi cives perpeluos regni Dei in sttis lattdibus heorxus alleluia cffipit resonare.
    magna congralulalione ac dileciione adstringeret. Suscipe , salor beneliciorum . fi uctus grat ;e sempi-

    « lhcc conligertinl anno 601 quo sanclus Juslus *•


    Imo Vujilium, ut anle diximus, nisi ^Etherius
    crcatiis esi Rouensis episcopus, et tanclus Mclliins Lugdunensis sit suhsiiiuendus.
    Londinensis. llnjtis vi am dedimus 24 Aprilis, de c Suneii Pelri abbaiis Acia dedimus Jauuar.
    saiiGIO Jtijlo agenduin ril 10 iNoveinbris.
    i
    07 SANCTUS ALCUSTiNLS ANU.OP.IM APOSTOLIS. 63

    lernse.qiiam iu ipitis uberrimo plantasti peclore; A pos ordinet et metropolilaiii perfriiatur honore;quia

    suscipe advcnam et pupiltum iimm rum loquentihus ei quoqiie, si vitacomes fuerit, pallium tribuere, Do-

    fralribus suis, cum quilms re'icla ilomo palria , ,


    inino favente, disponimus : qiiem tamen tcx frater-
    cognalione, abnegato seipso, assumpta cmre, sccu- nitalis volumus disposilioni suhj>eere. Post ohitum
    las e.-tic. Potens es et ip um muliiplicare ingentem vero luiim ila episcopis, quos oidinaverit, prxsit,

    magnam, posl aiiiiquum audilorem tuum patriar- ul Lundoinensis episcopi nullo modo suhjaceat di-

    cham oinnes aulem difficiiitales et anguslias sanc-


    ;
    tioni : sit vero inler Limlonix et Eboraex civilaliE
    lornni luum, Doniine, scmper est temperare, et in episcop is imposterum honoris ista distinclio, ut ipse

    inUnilum lucrum iransfcrre gaudinriiin. Hos affecliis prior h.ihcaliir qui piius fueril ordinatus. Coinmiini

    paternsc cbarilatis sanclissimus papa Deo aromaii- aulem consi io el concoidi aclione qcaeque sunt pro
    /.ans, addit orare Dorninum messis, ut consilium Chrisli zelo agendadisponant uiianimiler, recle sen-
    Biiiim dirigat, quo [Al. ,
    quos ] idoneos operarios liant, et ea qux senserint non sibimet diciepando

    iu messem suam mitiat [Al., millitj. Igitur aspiranle perlicianl; lua vero fralernilas non solum eos epis-
    superna provideiuia, destinantur cuui prainominatis copos quos ordinaverit, neque hos lantunimodo, qui
    legatis, Laurt-nlio et Pctro, eximii virtutum viri per Kboraex cpiscopum fuerinl ordinati; sed etiam
    Mellitus, Justus, " Paulinus, Rufinianiis, seu quatuor B omnes Britannix sacerdotes babeal, Deo ct Domino
    evangeliorum prxcones. Ilos comilalur non ruilis nostro Jcsu Cbrislo auctore/suhjectos : qiiatenus cx
    iiirb.i evangelicoriim minislrorum et cooperatorum lingua et vita tuae sanclilalis et recte crcdendi ct

    qui lerribili acie diripiant castra dxiiioiium. QuiJ- bene vivendi formam percipiant, atque oflicimn
    quid eniiil visuin est opportunum in cultu et minislc- suum fide ac morihus exsequentes, ad coeleslia, cuiii
    rio eeclcsia>, in vasissacris, iu paramenlis altarium , Dominus volucril, regna pei tingant. Deus te incolu-
    in ornamenlis ecclesiaruin, in sacerdolalibusiuduviis, nicn custodiat , revereutissime fraier. Data die de-
    in pretio-is saiictorum apostolorum et marlyrum ciiua Kalendarum Juliarum, imperanle domino nos-
    reliquiis , in codicibus plurimis , in qualibel rerum tro Mauricio Tiherio piissimo Augiislo, anno nono
    b
    divinarrini eleganlia prorsns aggessiipi.-eclari-geru- decimo, post consulalum cjiisdcm domini amio oc-
    lis liiteralis (sic) Gregorii vigilantia. Ad lioc pnumis- tavo dccimo, indiciione quarta d .

    saruni quxstionum ac interrogaliomim lucide cxpo- 27. Jam iii.ii liim aposlolicis opihus Dmninicum
    sita misit responsa, qux bic aut dilala aut prseter-
    contubcrnium longius exesserat, nec animiis Cre-
    uiissa, plenc rop ries in Beda. Supcr ha:c oinnia quia cbaritas
    gnrii eunles prosequi cessat ,
    inllnila
    ad liiui' lia'c apostolicse prxiogative eiistola.
    finire nescil obsequia (Lib. ix, ep. 71). Ileruin de
    26. Reverendissimo et sanctissimo fratri Augustino C Augusliuo stio, ilerum de suis Anglis unicas curas
    coepiscopo Gregorius, servns servorum Dei {Lib. xu, rciiovat ; unde ct hanc epistolam prxmemorato ve-
    Episi. 45). Cum ccrtum sit , pro omuipotente Deo nerahili Mellito destinal. Dilectissimo lilio Mellito
    laboranlibus ineffabilia xi rui regni prremia reser- ahhati, Giegorius, servus servorum Dei. Posl disces-
    vari: nobis tamrn eis necesse e;t honoruin beneficia sionem congregationis noslrx, qux lecum csl, valde
    tribuere, ut spiritalis operis stmlio cx remuheralione siimus suspensi reddili, quia nihil de prosperitate
    veliiu l.l/ , valeant] multiplicius insu lare. Kl quia vestri ilineris audisse nos contigit. Cem ergo Deus
    nova Angloruui ecclesia ad omnipotcntis Dei gra- omnipoicns vos ad reverendissimura virura fralrem
    liain, eoilem Domino largieute et tc laboraute, per- noslrum Aiiguslimiiu episcopum pcrduxerit, dicile
    duclaest; usum tihi pallii in ea ad sola u.iss.-.riim su- (i (|uid d.ii mecum de causa Anglurum cogitans
    lciunia agenda concedimus , ila ut pcr loca singula traclavi ; videlicet, quia fana idoloruui deslrui in
    duodcciin episcopus ordin s, qui lusc subjaceanl di- eadem gente niinime debeant, sed ipsa qux in eis
    lioni qualeiius Luudoniensis c civilatis episcopu s
    :
    sunt idola deslruantur, aqna bencdicta iu eisdeiu
    semper iu posterum a synodo propria debeat conse- f.uiis aspergalur, altaria construanlur, reliquix com-
    crari, alque honoris pallium ab hac sancla et aposto- ponanlur. Quia si f.ina eadcm bene constructa sunt,
    lica, cui Dco auctore descrvio, sede percipiat. Ad D necesse e--l ut a cultu dxinonuni in obscquia veri
    Eboracam vero civitatem te volumiis episcopum mit- [.4/., viri] Dei debeant ccnmiulari, ut dumgensipsa
    terc quem ipse judicaveris [M., indicaveris] ordinari cadem fana sua non videt destrui, de corde crrorem
    ita duntaxat, ii t si eadein civilas ciim liuilimis locis deponat; ct Deum verum cognoscens ctadorans, ad
    Verhum Dei receperit, ipse quoquc duodecim episco- loca quse consuevit familiarius concurrat. El quia

    R Ex his sanctus Paulinus poslea Khnracensis ar- , Prre cnnctis aris luec (.roiiomna vociris,
    chiepiscopus creatus, colitur 10 Oclobris. A
    quo saerans, geos pelil Angla, djris
    In monaslerio Aldtnghoffensi Paderbonx duplex
    li rust uuc portaris, lnc ossibus associaris,
    Cuiii qufbus esse f.uis vis meritique pans
    porlalilis ara inslar arcula servatur, et nlroque credi-
    tur ex ea suppelleclile sacraesse, quam sauctos Erat nolissima uli, elianum est urhs Londinensis,
    c

    Gregorius Auguslino misit : utrique a pia posleritate ciiidisignat sedem arcbiepiscop ileni \criiiu scduli- ,

    additus argentearuui bractearum et lapiduuj pre- lale sancli iElhelberli regis, el civium cbarilat«
    tiosorum ornatus , utrique variae inclus.e sancto- ca[iius sinciiis A.ugitslitius, ConlHartMN elegit, c
    nnn reliquire, utrique versibus Leonini con cripii ihisedcs archiepiscopalis cuni scdts aposlolicx appro-
    margines : titiius aiitetn notabilis inscriplio sic baiione pennansit.
    habel: 1

    Is est annus Chiisti liOl.


    69 VITA SANC Tl AICISTIM. "0

    !• jvcs solenl in sacrificioD&monum mullos occidere, " diim ostenderet, non sapientia bomiuum, scd sna se
    debet eliain liisdcrehacaliqua solciiiuiiasinmuiiari virtute converlere, pr.odicatores sttos, quos iu
    ui die dedicalionis vel nalalitiis sanciortim marly- iiiiinilum misit, sine litlcris elegil; liaie oliam tuoilo
    rmi, quorum illic reliquise ponuntur, labernacula sibi
    iacieus, qnia in Anglorum gente forlia dignalus cst
    circa casdem eeclesias quce ex fanis coniniulal.c sunl, pt r infirinos operari. Sod in isto dono cielosti fra- ,

    ile ramis arljorum facianl, et religiosis conviviis so- lcr cliaiissiitiO, quod cuin magno gau.lio volioinen-
    lcimiitaiem celebreut : nec iliabolo jam aninialia ini- tissime dobeat formidari *. Scio enim quod umnipo-
    tuolent, sed ad laudem Dci in esum sutim animalia lens Deus |>er dilociionenigeirtc, quamtuam in
    occidanl, et donatori omnium de satictate sua gra- eligi voluil, magna miracula ostcndit: itnde necesse
    lias referant ; utduni eis aliqua exlerius gattdia te- esl, til de eodem dono ceelesli ot liincndo gaudeas,
    servanlur, ad inleriora gamlia consentire faeilius gandcndo pertiincscas
    el gaudeas videlicel, quia ;

    valeanl. Nam, duris meiilibus simtil oinnia abscin-


    Anglorum aniuue per exterora miraoula a inlcrio- 1

    dere impossibile esse non dubittm esl : qtiia ct is qiij


    tem graliain pertrabuntur pertimescas vero, ne in-
    ;

    suiiiiniim locutn ascendere iiiiiiur, gradibus vel pas-


    ler sigua quaefiunt, infiriMis aiiimtis in sui prsesump-
    sibus, iion aulem saltibus, elevalur. Sie Isiacliiico
    lioiiem se level , it uude loris in lionore extollilur,
    populo iu /Egypto Dominus se qtiidcm innotuit: sed
    inde |ht inanem glnriaui inlus cadat. Metniiiisse el-
    II
    tamen eis sacriliciorum usiim , quem diabolo sole-
    enini dobeiiius quod discipuli cuiti gaudio a proedica-
    lianl exhibere, in cultu proprio reservavil , ut eis in
    tioiie rcdeuntes, cum ccelesti Do-
    Magisiro diceroitl :

    suo sacrilicio atiimalia immolare pricciperet ; quate-


    iniiie, eiiani in tuo nomine dsemonia Nobis subjecta
    nus cor nuttantes alittd de sacrificio amitterent,
    stuit; protinus atidierunl: Nolite g.iudere super hoc,
    aliud ivtinerent, ut elsi ipsa essenl animalia quie of-
    sed polius gaudele quia noniina veslra sciipta stnit
    ferre consueverant, vero lamen Deo hxc et non ido-
    in ceelo (Luc. x, 17). In privata etcnim eltemporali
    lis iimnolaiites, jam saciilieia ipsa noii esscnt. Ihec
    Irelilia iiientein posuerant, qui de miraculis gattde-
    igitur di e< tioiiem tuam prrcdicto fratri necesse est
    bani: seJ de privata ad coniniunem, de lemporali ad
    dicere , ut ipse in prasenti illic positus perpendat
    aiternam Iselitiam rovocantur, quibusdicilur: In boe
    qualiter oiiinia debeat dispensare. Deus le incolu-
    gaudele, quia noininavestra scriplasunt in ccelo. Non
    metn custodial, dileclissime (ili. Data die quinto de-
    enim electi omnes iuiracula faciunt, sed taiticn coruin
    ciinoKalendaruiii Auguslarum [.W., juliarum], impe-
    noinina iu ccelo tencnlur aJscripla. Yeritatis enim
    rantedoniino noslro Mauricio Tiberio piissimo au-
    discipulis esse gaudium non debcl, nisi de eo bono
    gusto, anno nono decimo, post coitstil; lum ejusdeui
    quod ooniniune cum omnibus habenl, el in quo linom
    domiiii anno octavo decimo, indictione quarla.
    _ laclilise non babent. Reslat itaque, fraler cliarissime,
    CAPUT III. ttt i ler ea, qua; operante Deo exteritts f.icis, semper
    Miracula patrala. Kpislota; sancti Crcgorii papcc. Acla le interius subtiliter judices ac subtilitcr intol igas,
    zum Britonibus Christianis. et temetipsum qui sis, el quanla in eadem geute sit

    28. Tunc ettam auditis lottamque asstduts beali gralia, procujus conversione etiam laciendoruni si-

    Auguslitii miraculis, sicul gaudcns in laudem Dei eN- gnorum dona percpisii. Et si quando te Crcatori
    clamitat, ita tiinons Immanse imbccillilaii ne insoles- nostro seu per liuguam sou per opcra reniinisccris
    cat, hac illtim epislola attemperat (Lib. ix, Epist. deliquisse, seinper luec ad iiiemoriaiii revoces, ut
    5S): Gloria in excelsis Deo, et in lerra pax lioinini- surgenteiu cordis gloriain memoria realus pren.iat,

    bus botKC vo!untaiis, quia granum frumetiti cadens e: quidquid de faciendis s gnis acceperis vel accepisti,
    in terra mortuum est, ne solum regnaret in coelo, lucc nou libi , sed illis deputi s donata, pro quuruui
    cnjus morte vivimus, cujus inlirmitale roboramur, tibi salule collata sunt. Od tirtil autcininenti isla co-
    t ujtis passione a passione eximimur, cujns ainoie gitanli, qtiod do uuo Doi famulo actuin sit etiaia
    in Britannia fratres qusrimus quos ignorabamus, egregie eleeto. Certe dum Moyses Dei popiilum ex
    cnjiis niunere quos nescienles qu;crebamus , inveni- iEgyptu educerel, mira [sicut ttia fraternitas novit
    mus. Quisautem narrare sufficiat quanta bic l.elitia signa in /Egypto operatus esl. In Sinn munle quadra-
    iu omnium corde fidelium liierit exorta quod gcns " gintadiebus ac noctibusjejunanslegislabulas accepit
    Auglorum, operante Omnipolenlis graiia et lua fra- inter coruscos loniiriios [M., et tonilrua], pcrlimcs-
    toiniiate laboranle, expulsis errorum tenebris tantie cente oiuni populo, omnipotentis Dei serviiio solus,
    fidei luce perfusa est , quod mente integerrima jam lamiliari eliaiu collocuiione coiijunctus est; Rubruni
    calcat idola, quibus trius vesano limore subjacebat; mare aperuit, iu itinere duceni liabuit nubis colutn-
    quod omnipotenti Deo puro corde subslerniiur; qtiod nani, esurienli populo inanna de coelo deposuit, car-
    a pravi operis lap ibus sanctse pradicalionis regula nes desiderantibus usque ad satietatem niiniain in

    ligalur ;
    quoJ praceptis divinis animo subjacet et in- eremo per miraculum ministravit sed cuin jam si- :

    telleclu sublevatur; quod u-.que ad terram se in ora- tis tcmpore ad petram ventum luisset, diflisus est
    lione liumilial, ne meiite jaceal iu lerra; ctijtts boc seque de eadem aqiiam educere posse dubitavit
    opus est nisi ejus qui ait: Pater meus usque modo quaui julionle Domino largis uliiiue fiucutis aperuit.
    opeialur et ego operor (J«tan. in, 17)? Qui ttt tiiun- Quanta autcin post lixc pcr triginta et oclo atinos in

    * Aliiptid deesse vidctif. Edit.


    n SANCTUS AUGUSTINUS ANGLORUM APOSTOLUS. 1i

    deserto feccrit, quis enumcrarc, qnU investigare suf- A igilur, dicamus omnes : Gluria in cxeelsis Dco ct iu

    recur- tcrra pax bominibus bonse voluntalis.


    liciat? Qiidiies res iluliia aiiiiiiinii pulsasset ,

    29. Hegis quoque iEihelberli aliua: fidei idem


    rens ad labernaculum secreto Doininura requirebat
    papa congauilens, boc ordine cum piis seniis scripsii.
    atque ile ea prolinus Deo loquente docebatur. Iralum
    .
    Dominum populo placabat suse preeis inlervcntione ;
    Propter boc omnipolens Deus bonos <[iios«jne ad po-
    piilorum legiinina perducit ul pei cos omnibus
    surgenies in sttpeibia atque in discordia dissidenles
    , ,

    quibus praelali fuerint dona sn;r pielalis iuipeiidal.


    debiscentis lerrrc (bialus) absorbebat, vicloriis pre-
    ,

    sed cum jam (juod in Anglorum genle cognoviiutis fai tuui cui
    uiebal liostes, signa inonstrabal civibus :
    ,

    vestra gloria idcirco est pneposiia ui per bona qme


    ad repromissionis lerram fui-set ventum, vocatus in
    ,

    vobis conressa sunt, eliam suhjeclre vnbis ginli su-


    moniem esi, el quam culpani ante triginta et oclo
    annos (ut dixi) fecerat, audivil, quia de ediicenda perna benelicia proestarentur. Et idco ,
    gloiiose fili,

    ci propler boc, quia lerram repro- e.iin qiiani accepisti diviniuis graliam sollcita menie
    aqua dubilavit;
    Qua recon- ciiblodi Gbristianam lidem in populis libi subdiiis
    missionis inir.ire non possct, agnovii. in ,

    siderandum nobisesl, quam liiueinluin sit omnipo- cxiendere fesliua , zelum recliludinis tuse in eorum
    qui per illuin f.imuluin tot signa conversione multiplica , idolorum culius insequere
    lenlis Dei judii iini), ,

    facicbat, cujus culpani lam longo tempore atlbuc rj fanorum aidificia evcrlc ; subditoi um mores in magna
    servabatiu cogilalione. Si igitur, fialer cliarissiine, vilcc mundilia exliorlando , lerrendo , blaudiendo,

    et illum agnoscimus po.-l signa pro culpa mortuum, corrig ndo . 1 1 boui opcris exempla monstran lo aedi-

    lica ui illnm reti ibuturem invenias in ccclo cujus


    qiicm ab Omnpotente novimus pnccipue eleclmn , ,

    quanto nos debemus metu contreiuiscere, qui nec- iiinii n aique cognitionem dilalaveris in lerra. lpse

    ciiim vestrac gloii:c noinen etiain posleiis gloriosius


    duni adbuc novimus si elecli sumus? De repnbn-
    runi veio miraculis quid direie debeo, cum tua bcne reddel , cujus vos bonorem quocritis et sei vaiis in

    fraternitas noverit quod iu Evangelio Verrias dicit:


    gciiidnis. Sic elciiim Conslanlinus , quoudam piissi-

    Multi venienl in die illa dicentes niibi, Domine, in mus imperalor, Etomanam rcmpublicam a perversis

    nomine idoliiruui cultibus revocans, oninipoienii Deo Domino


    luo iioinine propb 'taviinus, et in luo dasino-

    nia cjecimi.s, ci in tuo nomine viriules inultas feci- nosiro Jrsu Gliristo secum sululiilii , seque cum sub-
    iiiiis se.l dico illis, Ncscio qui eslis, recedile a me jectis populis loia ad euni mente convertit. Unde
    ;

    lacluin esl ul auliquorum princ pum nomen suis vir


    (imiies, opcraiii iniqniiaiis (Mattk. vn). Valdc ergo
    illr laudibiis vinciTCt , el tanto in opininne pneces-
    premendus csl aninius inicr signa et iniraeula, ne
    sores miii-. ,
    qnanlo et iu bouo opere supeiaivi. Ei
    forias-c in iis gloriam propriam qoserat, et privaio
    ,- iiiiiii; iiaqne veslra gloiia cognitionem unius Dei
    su;c cxallalioius gaudio cxsultcl. Per signa enini G '

    Pali is el Filii et Spirilus sancli , regibus ac popuis


    aniinaiiini lucra quserenda suni, ct illius gloria, rujus
    sibiinet sulijeclis fcstiliet iiiliunlere ; ul et anliquns
    virlule ipsa cadeni signagcruiiliir. Ununi veio signiim
    gcnii^ sua' reges laudibus ac meiiiis transeat; et
    Doniinns nobis ostendit , de quo et vebenicnter gau-
    qiianlo io sulijeclis sui> cliain aliena peccala delerse-
    dere et eleclinnis in nobis gloriam possunius agnos-
    rit, lanlo eii.im de peccalis propriis anic omnipo-
    ccrc, dicens: ln boc scielur quia discipuli mei eslis,
    ti-nlis Di i terribile examen securior liai. Keverentis-
    si dilectionem babiieritis ad invicem (Joim. xiu, 5).
    simus auicin fraler nosler Auguslinus, in monaslerii
    Quod signuni piopbcla requirebal ciiin dicerel : Fac regula edoctus sacrx Scriptunc scienlia repletus
    , ,

    inecmn, Doniine, signuin in bono, ul viileani qui ode-


    )>< iii i> auciore Deo operibus pnedilus , quacque vos
    runl me cl ciiiifiindantur (1'snlin. rxxxv, 17). II;cc
    admonet libenter audite, devote peragiie, studiose
    aiileni dco, quia audiloris mci aiiiiiiinu in bumililalc
    inmemoria reservate : quia si vos eum , in eo quod
    siernere cupio. Sed ipsa liuiuiliias lua babeat li lu-
    pro omnipotenli Dco loquiiur, audilis; idt-ui omni-
    ciam siiam; nam peccalor ego cerlissima spe tenco,
    polens Deus hunc pro vobis oranlcm celerius cxau-
    quia per oninipotcniis Crealoris ac Redemptoris no-
    diel ; si aulem (quod absil) verba ejus poslpoiiilis
    slri Dei Domini Jcsu Clnisli graliam, jam peccala lua
    quomodo euiu oranipolens Deus poieiit audire pro
    dimissa sunl. El idiirco electus es, ul per le dimillaii- vobis queni vos Dcgligitis audire gro Deo '!
    Tota
    ,

    lur aliena : nec babcliis Iiiclum de quolibet realu igitur menle cinn i-o vos in fei vore lidei .-tringile ,

    imposterum, qui de mulioriim conversione gaudium alque adnisum illius virlule quaiii vobis Divinilas
    conaris lacere in ccelo. Idem vero Conditor et Ke- tribuit adjuvale, ut regni sui vos ipse laciat esse
    dempior noster, ciiin de poenitenlia hominis loque- pariicipes , cujus vos lidein :n rcgno vesiro recipi
    retur, ait: Ita.dico vobis, majiis gaudiuin erit in coelo facitis et custodiri. Pneicrea scire veslram gloriain
    super uno peccalore poenitciiiiani agente, quam su- voliimtis, quia sicut in Scriplura sacra ex verbis
    per nonaginta noveni juslis, qiiibus non opus erit pce- Doiuiiii omnipolenlis agnosciuiiis ,
    pr.cseniis niuiidi
    iiiicntia (Luc. xv, 7). El si de uno peenitenlo giande jain lcrniinus esl juxta , et sainloruiu regniun ven-
    lii gaudium in ccelo, quale gaudium credimus lac- luiiim esl, qnod uiillo unqiiam polcrii linc terminari.

    liiin de lanlo populo, a suu errore converso, qui ad Appropinquante autein eodera mnndi lermino, inulw
    lidem veniens, mala quac egit pocnitendo damnavil? inimiiienl, qu.e antea non liieninl lol videlicet im- ;

    In liuc iiaque cceli et angelorum gaudio repetamus niiilalionis aeiis,Ieiiorcsque de coelo, ct conlra or-
    ipsas quas praciiMsimus voces angelorum; dicanius dincin lempiirimi tcmpeslates, bella , fauics, pes.i-
    73 VITA SANCTI AIT.USTINI. 71

    lentire, terrre motus pcr loca : qtirc tamen non omnia A dilcctioncm Christiana: fiJei adhortatione assitlua

    nostris diebus ventura siint , scJ post nostros dies roborale , vestra il i sollicitudo angmentum in Deo
    subseqnenlur. Vos itaquc , si qua cx his evenirc iu amoris iiifundal; atque ila anhnos ejus cliani pio
    terra ?eslra cognoscitis, nullo raodo vesirum aniuiiim subjeclx sihi gentis plenissima convcrsione succen-

    perturbctis: quia idcirco h.cc signa dc iinc s;cculi dai , ul et inagnuin oinni|JOlinli Dco devolionis ve-
    pramiillunlur, ul de auimahus nostris dehcamus csse slrx slinlio sacriliciura ofleratis, el ea qux Je vobis
    sollicili , de mortis hora suspecti , et venluro jltdici narrala sunt, et crescanl, ct vera es;e moJis omni-
    in bonis actihus inveniamur esse preeparati. Il;cc hus approhentur. Quia bona veslra non soluin jam
    nnnc, gloriose Gli, paucis loculus smn,ut cum Chris- apuJ Romanos, qui pro vita vestra fortius oraverunt,
    *
    liana lides in regno vestro excreverit, nostra quoque sed etiam per diversa loca et usque ad Constanlino-
    apud vos locutio latior excrescat; et tanto ampIittS' polim aJ serenissimuin principeni pervcnenint. llnde
    loqui liheal ,
    quanto se in incnte nostra gaiulia do ut, sicut nobis de chrislianitalis vestix solatiis lili-

    gentis vcstrce perfecta conversione multiplicant. Parva lia lacta est, ita quoque de pcrfecta oper.itione ve-
    aulem xcnia transmisi ,
    quaj vobis parva non erunt, stia angelis lijt gaudium in ccelis; sic vos in adjulo-
    cum a vohis ex beali Petri apostoli fuerint hene- riuin stt/iradicti icverentissimi fratris et coepiscopi
    dictione suscepta. Omnipotens itaque Deus in vohis nostri et servoruin Dei quos illuc misimus, in cou-
    g ,

    gratiam suam, quam ccepit, pcrficiat , alque vilam versione genlisvestnc dcvoteaclotisviribus exhib: te;

    vestram ct hic per niultorum annorum curricula ut et hic feliciter cuni glorioso lilio noslro, conjuge
    exlcndat, cl post longa tempora in cocleslis vos pa- ve.-tro , regnetis , et post longa annorum tempora
    trirc Incolumem excellen-
    congregatione suscipiat. fntui-e quoque gauJia vila3,qua: linein bahere nesci-
    tiam vestram gratia superna custodiat, Domine lili. vit, capiatis. Oramus autem omnipotentem Deum ,

    Dala die dcciina Kalemlarum Juliarum imperante ul gloricc vestr.e cor ct ad operanJa qu,c diximus
    doraino nostro Mauricio Tibeiio', piissimo augusto, gralirjc sux succendat , ct relerna: mcrcedis fruetiim

    anno nono decimo post consulatus ejusdem domini vohis de p'acita sibi oper tionc concedat.
    ,

    anno octavo decimo, indictione quarta. 51. IIcs mellilluos llorigeri Giegorii favos , lwcc
    30. Venerahilem nihiloiuinus rcginam Bcrtam ipse apostolicc et Romance allactationis nuiriiuenta quam
    prxcellenlissiraus illustrator ccclesiaruin gratifice lau- pia avidilaledesiJeriosa Auguslini fiagrantia liauseril,

    ilat hac epistolari serie , lam pro regis conversionc paupcr sensus nec capcre nec expedire sullicil. In hac
    ,

    quani propria erga beatum Aiigusliiium suosque con- divina paternarum litierarum armatura jamduduui
    sorlcs procuratione , hortaturque h;cc famosa Inerita emcrilus agonista Dei f4/.,Deum] sc oblectahat
    atientiiH augere (Lib.i, epist. 59). Qui post lerrenam in iioc limpidissimo speculo , ante oculos clegantis-
    q
    potestatem cceleslis regni gloriam cupit acquirere, ad siini regis sui decorem et ornatus suos consulohat
    ,

    faciendum luerutn cicatori suo dehet enixius labo- in hac stale.a, quid vergeivt.quid superaret de pretio
    rare , ut de ea qua: desiderat operationis su;c gradi- suo, lihrahat.Cui cum sancta conscienlia tol viitutimi
    bns possit ascenJere, sicut vos fccisse gaudemus. Re- prxconiis respondcret, omnia ad emolmncntura gra-
    ineantes igitur dilectissimus lilius noster Laurenlius lianim rcponebat in siiium largitoris honorum nec :

    presbytcr et Pelrus monachiis,qualis erga reverenlis- verebatur ne suo triumpiio obruerctur, qtii non sihi
    ,

    simum fralrem et coepiscopum nostruni Augtistinuin sedauclorisuoinnitehatur.lNonlabcm timchal, quem


    gloria veslra exliterit, quanlaque illi solaiia vel qua- timor Domini sanctus possederat, quem supra lirinam
    lem cliaritatem impenderit , retulerunt , et omnipo- pclrain fundatum nec gloria nec ignominia flectebat,
    lenteni Deuni bcuediximus ,
    qui conversionein gentis qui nou in se, sed iiiDomino stabat: ncc Pctruin prx-
    Anglorum inerceJi vestroe dignatus cst propilius re- sumptione labilem, scd liJc slabilem , Paulumque in
    servare. Nam sicut per rceordanda: meniorise Hele- inlirmitatibus gloriantem ob Cbristi virtutem , rcinu-
    nam , matrem piissimi Constantini iinperatoris , ad labatur ad claritatera intenninahilem. Poslremo quid
    christianam fidem corda Romanorum acccndit, ita ct jactare debercl, qui omnem typum jactanlitc eliserat,
    per gloiise vestrse Anglorum gente cjus
    studium in rj qui egestalem el vililatem progloria appctebat,cujus
    inisericorJiam conliJimus operari. Et quidem jamdu- architecturx fundamenta tanta huniilitatis altituJine
    dum gloriosi lilii nostri , conjugis vestri , animns pru- sunt depressa ac inolihus suis solidata , ut dura lurris
    denlke vestra: bono , sicut revera Christianoe, dehuis- ejus auro intindo et omni lapidc prctioso constructa
    lis inlljctere , ut pro regni et aniinx su;e salute fidem in cccluin assurgeret, omnium tempestatum iclus im-
    quam colilis sequeretur; quatenus et de eo ct per inola el ilkcsa riileret ? Rex quoque jEilielbertus lan-
    eum de totius genlis conversione
    , , digna vobis in tum apostolicis summi Gregorii resultabat exhorta-
    coelestihus gaudiis retrihutio nasceretur. Nam post- tionibus ,
    quantum se novit gratiarum debitorem iu
    quain , sicut diximus , et rccta fiJe gloria veslra Cliristo rcdeinptus , quoJ de xterna perditione filius

    munita , et lilteris docta est , hoc vohis nec lardnm adoplionis Dei csset efleclus. Quem nisi quia regia
    nec (lehuit cssc difficile. Et qiioniam Deo volcnle polentia dilatandi regni Christi summopere hahehatur
    :i tum niiiic lempus csl, agitc ut divina gralia coope- ncccssarius, crcdiinus servire quani imperare ma-
    ranle cum augmcnio possitis quod neglectum est luisse monaslicis inslitiili inilms, atque corone icgni
    i
    I
    arare. Itaque mentcm gloriosi conjugis vestii iu coronam proeponcre Pciri. Verura quod lunc non

    Paiuol. LXXX.
    73 SANCTCS AUCCSTINLS ANCt.OftUM ArOSTOl.US. 76

    perinttcebatiir fterioflicio apparet nunc fuisse ailimo. A sia> dktalns [ M., dicatasj , vcrum a sanctis patri-

    SeJ et Bertac chriitiaiiissuirc reglnx non esl post- lius suis. Dei amicis et apostoloriini sequacibus, hac-

    jionenda dcvotio.quam lantus papa simililer ilignam teiius obscrvalas ,


    quas non debcrent mulare propter
    ccnsuit prxmissae epislote favorc et apologetico. novos dogmalislas. Quid ad basc erudiiissimi Aiignslini

    Kam cral jaiina luci pervia ,


    per quam splendidus pi u lentia responderit, mens perspicax, non perlina*
    Domini paranymphus Augustinus, veruin solcm Cliri- colligat : Sancti Patrcs veslri, si hajc aposiolica scila,

    stom regii animi infudit penelralibus. qua; ferimus ,


    jam omni mundo suscepia , sanctiora
    32. Cum ergo liic Dei amicus claviger csset liilis- esse comprobassent, ultro obedissenl , et ignoraniias

    siinns cordis regii (ejus scilicet regis, cujus cor iu snas alque irregulares observaniias corresissent

    manu Domini ) ililTusa cliaritate et dilalata menic ali i|iiin non sancli, sed sanctitaii rebelles appare-
    extendens affectum in omniuni salutcm , egit apud renl. Et quidem aposloli Doinini in primordio lidei

    ipsum obedienlissimum principem, utpontificcs [Al., boc unum opus ubique exercebunt, ut oinnes genles
    ponlilicuin) Dritonum ab ecclesiastica regula exorbi- in Salvalorem muntli credere , et aMcrnam vilam in

    lantes | M. , exorbilaniiuin ], ail suum coiivenir nt ipso spcrare doccreut. Sic non morlalibus armis, sed
    eolloquium : nam ab bis Britannis patria hsec ante in onmi palicntia et siguorum ac sanctorum 0|>eruiH
    Angloscst aiil ;
    quiUisappcllala,quL' elab olim Chrislo 15 indieiis oninein nuindi Clnisli subjocere vesligiis.

    erat initiala. Anno quippc incainali Verbi c ntesiiuo lnteiva non poteraut lunares cyclos publice trailere,

    qninqiiagesimo sexto , Marco Anlonio Vero ab Au- ne coelestia promissa lenenis s illicilationibus oflus-

    gusto quarlo dccimo cum fralre Aurelio Commodo carenl et cvacuata cruee Cluisii inanitercueurrissciit.

    regnanic rex borum Britonura


    ,
    a Lucius saiutuin Pauci aul rari lunc dc Pascba dispulabant , maxiinc
    Eleulln riuin lunc tcinporis papara per epislolam sup- cuin tolius iniindi rabies omiiem animam Chrislo
    plieiter i xpetiit ct gratanter oblinuit, quaicmis Qdeles credentem punirel. At ubi subjugalis Chrislo regibus
    diicl"resdestinarel,qui se acgciiiem suam iu Chrislo tt lyrannis Ecclesia regnare ceepit, lunc publice eon-

    rcgencrarent. NVc defecere Britanni a suscepla: pie- ciliis habitis de Pascha el de c:cteris ecclesiaslieis
    latis integrilat': , usque in tempeslaiem persecuiionis sacramentis decreia aposloliea quaTebanlur; ct qu;c
    Diocletiani et Maximiani ,
    qua plures sunt passione antea neglecia erant, vel diversis in locis dlver»is

    coronaii. modis agebanlnr.qiiidqiiid ad uniiis lidei inlegrilatem

    Sed el deinceps in fide dominica pcrsevcravere poscebalur, uhius Ecclesi* incude inloruiahatur.

    adco tit nec Uaeresi cederent Pelagiame , sed per ac- Iluic crgoregularicliiislianilalis communiciT iii ilati,

    cersitos episcopos Galloruin , coDviclos perlidos et quisquis a Chrislo non vull ab-cindi. Ilis bmnibus
    liostes, prolligarent a se. Verunilamen lux.ii, tandein q Britaitni renugoare niagisquain aequicscere cerlani.
    el arrogantia corrupli, duin viliis iiialunl suhjiei qiiatil Vix unquaiii crediderim praeoonem Dei Augustinum
    jugo Doinini gladio grnlilium deleti , et paueis reli- a (|uoquam paganoriim inajori faligalmn veibonnn
    ,

    (|uis .1/., iu paucis reliquiis |


    pene a tota patria ambage : adeo nihil socviu* esi doaieslico hosio v< I
    J

    propuisl , in silveslria et slcrilia loca sunt coarctati. civili iriationabilitale : iiam lioc Ctl ad be.-lias pu-

    Ilis ergo aposlolicus legalus Domini Auguslinus cn- gnare, vel inleslina bella lerre.

    piens mederi, Anglosque et ipsos unam gentcm 53. Sed assecla Doinini, poslCliristtun cl aposlolos

    iiiiuinque corpus elliccreChristi, convocalis iilusiiio- docius vincerc palieulia, oinnia studet cxperiri, ui

    i ibns gcntis , ccrpil insislere oiniii suadela palcnne vcl divino ccdant cxainini, qui dofflinic» resislunl

    (lulcedinis , wiinibus viscciibus charilatis qiialenus legationi. A Dco, inqnit, pacis el vcrilalU, qni habi-
    ,

    (iinnein Chrislo adversai iim dissciisioiiemahdicanles, lare facit unanimes in ilomo, doceri posluleiiius

    Deum paeis ailiiiilleieiit , et una sccum Deo lilios cvidentis signi indicio, qunruni sanclior sil senien-

    adoptionis sibique colueredes coelestis regni acqiiirc- li.i , qiia.' in bac coniroversia lenenda sil linea.

    rent. instubal eliam obnixis precilius ct moiiilis ul Quaerite in aliquo scgro vel debili veriiaiis eiperien-
    doinmicuin '
    Pascba coiiumini lolius oibis usu et liam, qui coiain admissus probel in nomine Doniini
    concordia suo lempore cclebran nl , rebclo seilicet D curaloiis sui asserlionein vcrani. II incpioposilioneiu

    crrore , quo a quartadeciina luna usque ad vigesi o ibus approbantibus , et ip->is rebeUibut licei

    in.im hajc lcsta usurpabaul ,


    quo arahitu ociogiuta invilis, venil ad iiianuni quidam ex Anglis , cujus

    quatuor.anni calculantur; praTerea in multis aliis ab ocidiscxlimla eiant gaudia Imis. Credo, Dei iiiilu

    cccleslasiica rggula deviantcs , rcsipiscere postulan- inveniiis cst angligena, ne Britonibus ( si de suis

    tur. At Biilanni qtio miiiiis petimtur, eo ferocius esset ) extuberarent supercilia. Ilorum ergo sacer-
    reiiilunlur : et cuin suas obscrvaliones omnibus aliis dolibus priiniiiis ingerilur cvcus curandus , ul his

    pra>sl;intiorcs csse glossentur M. grassenlnr delicientibns verus testis veriiatiset verus clarcret
    | , J,

    iiull.l ratiouis modeslia flectuntur. Aulorisabant suas mediciis. Onmi ilaqiieleinerilale. confusa, Aii-ii-liiiiis

    (ajienioiiias , non soliiin a sancio Eleutlierio papa huinilis flectit genua ; orans siiuin comperjissiffluiii
    prinio inslilulorc suo , ab ipsa pene infanlia Eecle- audilorem et illustrlssiraum niiindi illumiualorein

    8 Ciflunlur sancliis Lucius 5 Decemh. et sancllts et nos in variisactis iui sancli Co/nmi episcopi :

    Flcittluriiis papa bac 2(S Maii : ad cujus vitam bacc Lindisfarnensis In Fehrnarii snneti WujriJi archi- .

    l.ilius cxpouuntur. ppiscopi Eboracensis, 21 Aprilis ei alioruiu.


    L agunl
    De hac conlroversia passim Ded.i ei alii
    77 VITA SANCTl aucustint. :n

    ut cxeo re.Idal himina, quo iu fule ct spirituali gra- A vir Domini omnibus mo.lis adbtic ccrtans tucrari, c!e

    lia niultorum illuminentur pectora. Tunc lioniiui inultis, quibus advcrsabautur Ecclcsioc universali,
    sig-no crucis imposito, cuni lioc lidci vcrbo, « ln hoc tria proposuit observanda, ul caeiera lolerari possciit
    signo oslendat Dominus reruni , cujus dog na sit contraria : videlicet ut pastba suo tempore sicut
    verum ca;cus reseratis patpebris illominatur, et
    , i omncs Ecclesi.c cclebrareot, ut baptismi sacramenta
    posl longam nocleni sereno die infuiiditur. Ab onmi ecclesiastico ordiue peragereni, et Anglis una sccum
    populo laus Domino acclamalur el (idus tcslis Dii , cvangclizando fratres et concives regni Dei acqtiti-

    ac verax veri dogmatis asserlor Au*aslinus celcbra- rcrenl. Adversarii vcro oiunia abjiciimt, ncc solmit
    tur ; ip-i i liam Britones , taula luce obruli , favcnl sc ejus inandjlis vel prccibus obttmperarc nolle,
    modo; et vera esse attcstantur praedicamenta ejus, si d nec e|>iscopum cuin habcre vclle asserunt. Qui
    tanto signo declarala : scd se non posse sine suoi uin cuim, aiebant, advcnientibus nobis dedignalus est
    niiijorum consultu et assensu patrias h gvs abjiccre. assurgerc, quanlo niagis nos oiiprimet si subdaiiiur
    Hinc petiUG ei dalx inducia.-, dum syni dus iterare- ditioni sua;? Liquet crgo quam miti et bumili corde
    lur, et plui ibus convenienlibus quid scquendum esset jugum Christi tuleiit ille Doinini fidelis et prudcns
    tractaretur. II;cc acta nieiiioranlur iu loco ubi usque xicaiius, qui assidebat; cl quam dura cerviee ac
    hodie lingua Auglo um Augustin ac , id e t Rolmr B liiiuido corde sc jugo Domini rebtllare prodideriui,
    Aiigustini , iu conlinio Wicciorum " et occidentalium qtii astabant. Nee.vero in sessione vel assurreciionc,
    Saxonum appellalur, ubi couliguaesl maxima Drilo- sed in mansuciudine ac dileciioue fraterna cngnosci-
    mim provincia. lur bumo Dci , cum et sedcns clemeiiUssimus , ct
    54. Septem ergo Britonum pontifices , cum pluri- stans sKvi simus possit reperiri : pnctcrea indecens
    bus erudilissimis viris maxima dc nobilissimo ipso- haberelur sanctioni ecclesiaslico; , itt tani feros ct
    rum moiiastcrio,- quod b Buiicornhabarhe anglice crroneos inflaret assurgcodo, qttos potius corrigeret
    appeilatur, cui tunc abbas Diuoot prxerat, ad cnn- increpando. Tandem vcro domioicus armiger, super
    siliimi ilmi, qucmdam, anacliorc ica vila :ipuJ ipsos iccorrigibiles vibrans gladium Domini, bauc scnlcn-
    iiiMgiicm, viruin sancium ac prudentem , a.leunles liam promulgat spirilu et ore propliekVi : Si, inquit,

    et rei ordinem exponenles consulunt , an Augtistini non acquiescitur monenti , credile interiiiinanli ,

    diictrinam sectando patrias obseivaiioncs abdicareirl. quia quos repudiatis habere pacifices fratres , habe-
    Quibus ille : Dei , iuquit, lamulum si cognovi.lis, bilis sa;vissimos bostes; et quibus invidctis socieia-
    seciamini. Nos vero , aiunt, uudc recognoscemus? tcin rtgui Dei, ab bac vita et regno ipsis dtbellanti-

    Tum ille: Audite, inqnit, cl discilc a Doniino praxi- buseritis aufercndi. Sic rebelles veritati, vcriluquunt
    piente . Tollite jugum aieura super vos, el discilc a C valem tandem sunt experti. c Postteino nainque
    nie quii niilis sum ct lnimilis corde (Mulih. xi, 50). lempore, assumpto jam ad Dominum Augustino,
    Ex niiti ergo el liumili corde cognoscibile vobis crit, armipotens Anglorum rex vElheJfi itlus , cum ingcnti
    Augustinum jugum Domini ferre, ct ferentibus con- copia civitalem Legionum invadit quse, ab Anglii
    descendere. Si vero ferociam vtl contumaciain pr;c- Lega Ceslra, a Drilonibus autem rcctius Carlcv.ion
    teoderii, quomodo cum Dei bominem vi 1 de Deo d nuncupatur. Convenerat ibi grandis cceius B.ilan-
    esse constabit? lllis aulem bujus intelligeiitiae exem- norum et sacerdotum et monacliorum ad orandiim
    plum poscenlibus : Sinite, ait , illum primitus contra regis impetum : de monasterio autem Bancor
    synodum intrare, si vobis supervenientibus assur- tantiis crat oumerus, ut in seplcm turmas distiiittus,
    rexerit, ut Dci famulo reverenler obaudite ; si vero in nulla portione minus trecenlis boiniiiibus baberc-
    residendo vos socio honore, cum sitis numerosiores, lur, qui omnes labore manuum vittiiabanl quorum
    ;

    excipere contempseril, el ipse vobis conteinplibilis siiinma ullra dtto millia censebatur. Hi oniiies ora-
    sit. ,

    55. Ilis ad inlcritum suum armis priccincti, dum lionum et triduani jejunii armis conlra hostein mili-
    coram advcniunt, Augusiinum in cpiscopali sclla tabant; quos in tuliore loco compositos ubi rcx vidit
    resiilciitem , nec sibiprorsus assurgentem offendunt. et causam perpcndit: Proh! inquit, conlra nos isli
    Tum vero ira, indignatio, despeclus, repudium, incrmi dextra, sed armata oratione pugnant, atque
    D
    lites, contenlinncs inhorrueienec barbarus ruror in nos Deum suum oinni pugna acerbius cxagitant;
    ,

    initigaripotcratulla patris mansueludine ; nec solum banc perniciosiorem aciem primum iniles disjice, et
    patiebanlur hunc auJire, verum etiam ad internecionem dele. His defensor erat cui noincii
    omnia cjus
    pr.edicameiiia refularc conati sunt et Broilhmailus, qui hostc irruente fugiens,
    refellere. Quos rclictos
    » Quia Wiccil dicebautur illi Cornaviorum
    agri ad disiinclioneni celeberrimi monaslerii Hibernise,
    qui ad Wworinensetn provinciain
    spectant, hinc ctiam Banchor seu Beanchor dicti , in quo sub san-
    Ailoido, ad aim. 604, num.
    3, videtur Auqustineac cto Comgallo tria niillia monacboruni fuisse tradilur
    jamdici, conlracle, Ausric, pro
    AugusUusric , id 15 Martii , in vila saucti Moclt;emoci seu Pulclta-
    esl Augusiiiii ditio,
    siiaiiimargineWigorniffl versus rii abbalis, num. 14. Consule ibidem noslra anno"
    neiesioroiam.
    tala.
    * Bunchor scu Bangor fuit celebcrrimum
    am- '
    Cliro.iologus Anglosaxonicus hoc bellum relert
    plissmiiimque mooastcnuin , ad Devam
    flumen sive ad anniim 007.
    ststuanom maris Hiberoici, iu Flintensi
    comitatu ad d
    Gaerlegio aliis , ubi sedes olim archiepiscopalis
    unes testnx, ciijiib iiuido vix ulla rudcra
    exlant De fuit ad Iscam sive Oscam fliiviiim vcruui ea digoi-
    eo egimus -;'J Jaiui.irii ad vita.u :

    sauctx Gildaj' sa- t.is ad Heneviam translata fuit sub sancio Davide,
    ineulisj 2. Appellaulur autcin Bunchornaburg liciix
    ut IMarlii, § I,ad liujtis vitaui dcduximus,
    79 SANCTLS AUGUSTINUS ANCLoRLWI ALOSTOLUS. W
    incrnies, qnos dcfen-arot, gladiis cxposuil. Ex ora- A victores, ropiosos populos Cliristo undiqiie neqiiire-
    loribus mille ducenti cxsi, qninquaginla lantuni Inga bat; adoo scilicu, ut in illa natalis Doinini die, om-
    erepli rcferuntnr; tum cateras pcrlidx miliiix copias uiiiin ccelorum concentibus cil brata, plusquam de-
    jus:a vicloris delevit imnianitas. Sic ergo perversi cem inillia Anglorum , absque parvulorum ac mulie-
    senserunt in pocna sua Augusliaum , longe post ruin iniinito iiumero, iu fluvio qui « Sirarios anglici)
    iriuuiphala sidora fui-se veridicum, cujus adlmc in dicilur , rcnascereniur sacri baplismatis lavacro
    rorpore posili coniempserant vaticinium ;
    quod sci- velut uno ecclesix partu et utcio. Qui ad impe-
    ticel debellarenlur ab Anglis ho-tibus, cum quibus rium divini prxcept iris , tanqiiam ad vocem an-

    in Chrislo pacem nollent fratribus. gelide coelo clamanlis, omnes pariier bini et bini,
    CAPUT IV. niinacem Quminis profunditalem ac si soliduin eam-
    Prcedicalio ei conversio pcr regnum. Varia mira- puni ingiediunlur; ibique in vera lide et conlcssioiie
    cula. summx invicem Trinitalis, allor ab allero, aiinani duco
    56. L'bi crgo ille veritatis vales haec maia impla- apostolico benedkente, baptizantur. quarta so-
    cabilibus prxdixit Britonibus, ad Eboracam civita- lem litas! quanlum gaudium! quam jucuudiini spec-
    leni, ut omnium sollic tus, est profeclus. Totum iter laculum civium coelesiium ac lerreslriuml cuui
    cjus hoc saiagebat quod mansio, ul ubique viain R capacissimi alvei sinus taulx muhiiudini non suHi-
    rcotam cl plebem perlectam pararet Doiuino. Ibat ee:e videretur, lotque lurmarum ct ugminuin gene-
    semper pedes absque veliiculo ;
    paliens laboruoi r.ilio quasi una proles unius parenlis alvo oll n leio-
    (qui) ut verns assecla sanctorum apostolorum, nihil lur, tanta progenies in ooehim de profundo gurgitis
    secuiu lulcral in bac niiindi via de cupiditate mun- nasceretur! Quantis natnrura luininibustunc omnium
    dana. Liber cl expedilus per mandatorum Dei semi- nascentium dies et gloria illuxit nativiias Cbristi

    las currebal ad eeelcstia , trahens secum sequacia quania Ixiitia onines angeli Dei, qui gaudent supcr

    aginina. Vallabant /Ethcreum ducem auxiliaria san- uuo pceniicnic, lunc exsultabaul super lanlo divinae
    clorum fralruni collcgia, cum credenlimn turba ; ct messis germine , canenles in nato salvatore, Gloria
    quo longius procedebat, eo ampliori sequentia , ul 1> n in aliissimis, et in terra pax boraiuibus bon.e
    ignis vires aequirit eundo, crescebat. Quis enim non voluntalis.

    anbelanter concurrercl ad tam pia consortia , niliil 3S. Cum quibus omnibus, id est supcmis civibus,
    de mun lo prxler bominum eiiam persiqiieiilium adeo bealissimus papa Cregorius congratuiabalur in

    salutem desiderantia, aJ tam certa eoclestium gau- Spirilu sanclo, ut de tam pr.eclaro fideliuin numero,
    dinrum proniissa ? quibus lidcm dabant et sancix sancto Dei amico, paiitcr congralulaluro, cpislolam
    conversitionis exempla , et divina signorum gralia, C niiliercl Alexandiino palriarehx Eulogio. Hoc ctiam
    et unaniiniias pro verilatc mori parata, Igitur circa gau lium pra?claro cxaggeralur miraculo ;
    quod in

    liucs Eboraeas, juxta iter quo seminivcibius D imini lanta irruentaim lurbarum pressura.in lam diverso
    teudcbat, bomo, lolo corporc paralyticus, et ipso- soxus ct italuin atque iuiiriiiorum dis> riioine, cum
    rum oculormn lumine deslilutus ac mendicus, accu- oinnes pcr illud inlransvadabilc profundum transi-

    babat; qui ad slrepilum pr.otoreunlis populi vix rcnt,nullusomninopcriit,niilhis searcUilum vellxsum


    auctorem percunctuido edoctus, crebris in sancliim phnxit; sedomnes renalos in Cbristo, et ui greges
    lerlur clamoribus : Sanote, inquil, Augusline, famosx lonsarum ascendenies de lavaero, manus Domini iu
    pietatis tux largiiaic, buieboinini, rcrum ct salu- ultoriorem ripam irausmisit ut omnes unum babe- ,

    lis Ad
    indigo, succiirre. b.cc cleinenlissinius pater, rent et Cbristi ct proprium in Cbrislo nalale. rarum
    memor Domini cxcum in Evangelio curanlis , ad dixi, iudlum ibilxsum; omnes xgroti , sicul amma-
    languidum accessit ; ct vocc Dominici clavigcri Pelri, rum, iia et corpornm molestias in aqna deposuerc;
    queiii iii pairiimim (sic) inslilulorem loia dcvulione el cum salutc ulrinsque boiniuis, ut populus Isracl
    xmulabatur, «lix.it : Argenlum et auriNii non cst milii, deRulno mari vel dc medio Jnrdaais eum coele.-ii

    quod auiem babeo boc tibi do ; surge sanus in no- iripudio cantidati cxercilus procossere. Stat bacle-
    mine Domini Jesu Cbristi (Aci. m, 6). Vix elocutus D nus iu eodem loco ccclesia , iu liujus pneclari bapti-

    crat, ct infirmus, qui sc hacienus movere non polcral, slre Augnslini bonorc ct noniinc condila ac dedicaia,

    lanta vcrbi polenlia curalus exsiliil , sinudque re-i- qux lanlx saluiis frcqucnles turbas curamlo cele-
    lienlibus oculorum palpebris clarum dieiu hausil bcrrima pr.ostat indieia. Sed el de supradicla pap:e
    credensqne gratifice in quein Augustiims docnit Gregorii ad Eulogium opi-tola bmc subjioimus fi.lei

    Salvatorem, cum pleno corporis vigore feliciorem giatia (Lib. vn , cpisl. 50).

    animx suscepit saluicin. 5'J. Gratias omnipotehli Domino oginius quia im-
    57. Sic prxco Doniini, et iu processione, ot in ploluni iu vnbis vidonius FSSO quod soriplum csl;

    Eboracensi civitate, et ubicunque devenii ,


    qnod uhi plurimx segeles , ibi manilesia ferlilndo boum.
    doctrina inlonabat, miiltiplicibus signorom corusca- Si iiiiiu bos forlis aralrum lingux in lerra cordij

    lionibus conftrraabat : gaudensque sucocssu , siout aiidioiitiuin iion traxisset, lanU lidelium scges minime
    qui l.oi.ioiur in ine.-sc, ct sicut exsultant capla proeda surrexissel. Quoniam vcro in bonis qux a^iii- scio

    Lihs F.boracum ost ad 1'iiiin fluvium, \ nlf^o dicla, rt vidclui Dic Suarios ilici. In Minori v:ta
    Cuse, in qiu iii .ilius iuiiioi' ibidoiu inlluil Fossa juiu Sualnvi.
    S! VITA SANC.TI AliGHSTlNI. n
    qliod aliis eongandctis, vestra; vobis gralia; viccm A Ittrgitatem sermonum ambage moremur? Acccssit
    reddo, et non dissimilia nunlio. Quia duin gens supplex morbidus , eique prodigus bencdictionis
    Angloruni, in mnndi angulo posita, in cultii lignorum Pbnlifex benedixit; sicquo Christi pncscnlia ani-
    ac lapidum perfida iiunc usque rcinancrct, cx ve- matusdix t : in Domini Salvatoris nomine, inundare
    Strse mihi orationis adjutorio placuil , ut ad eam ab onmi leprre lite illuvie. Dixit et coniinuo omnia
    nionastcrii mei monacluiin , religiosum ac Deo di- calamitas putidi humoris ut mibes aufugit; eutisque
    gnum Augustinum, in prxdieatione transniiltere niimila, absorpta prorsus immunditia , tolum liomi-
    auciore Deo debuissem. Qui, data a me liccnlia, a nem veslivit. Non tam cito niiindalus cst Naaman
    a Gernianiarum episcppis cpiscopus faclus cuni Cyrus, quein anlea septics lavaii
    , in Jordane jusscrat
    eorum quoque solatiis ad pncdictani gcnlem in line curatnr Elisrcus. Vcrum Auguslinus, in vcrbo cjus
    mundi perductus est. Et jani nunc de cjus salutc et qni dixit in Evangelio, Mundare, velocitate prxvaluit
    opere ad nos scripta pervenerunt, quia lanlis mira- (Marc. i, 41). beatam et locuplelem in Chrislo
    culis,vel ipse, vel iiqui cuui eo transmissi sunt, in apostolici prxJicatoris panperiem , omnious tcrrae
    eadem gente coruscant, ut apostolorum virtutes in opibus ditiorem ! thesauruni opulentissimum , ubi
    signisqua; exhibent imitari videantur. In solcmnitale iion aurum avidis mortalibus, vorum incomparabilis
    aulem doiniiiica; Nalivitatis qux hac ''
    prima indic- B aurogratuita animarum et corporum cffunditur sa-
    lione transacta est, plusquam decem millia Angli ab lus. An Cresi vel Darii infiuitis opibus sospitas
    eodem nuntiala sunt fratrc et coepiscopo nostro bap- mercari posset langucntibus? Altollilur ergo dc
    lizati. Quod idcirco narravi, ut cognoscalis, quid in tanio signo adniirantis populi clamor in cooliim , et
    Alexandrino populo loquendo, et quid in mundi undiquc concnrritur ad baplismum vivilicum.
    finibus agitis orando. Vestrx enim orationes suiu in 41. Sic operalus Dominicus negotialor in itinere,
    co loco ubi non estis quorum operationes sanclre
    ;
    in Occidcnlalcm ab aquilonari plaga diverlil; non
    monslrantur in co loco ubi estis. De liis etiam quaj lam viatoris quam venatoris aut aucupis morcm ge-
    Francorum cpiscop r
    s scripsit idem papa niellifluus, rcns; non lani festinans ad propria , quam expelens
    bsec pauca excipiraus. Sicut ignis aura llante fit gran- dominica lucra ; illic tendens relia ,
    qua provcnirct
    dior, ila bona; meniis sludia couimendalione profi- tMviaa captura. Cumque provinciam ,
    qux Dorsdc
    ciunt. Qua igilur riedcmploris nostri gralia coope- appcllatur, alligissct, ct iibique ut angclus Domini
    rante, tanta de Anglorum gentc ad christian* fidei reeiperclur, simulque auditorum lide quos pascerct
    gratiam multitulo convertitur, ut rcverenlissimus pasccrelur, incidit in qiiamdam villam, vclut in Tar-
    fiater et coepiscopus noster Auguslinus, eos qui tarcam Plutonis sedcm. Ibi plebs impia, tcncbris
    secum sunt al hoc opus exsequenduni, per diversa stris excxcala et divinam liicem exosa, non solum
    £ ,

    loca asscratnon posse sufficcre; aliquanios ad cum audire nequibat vivilica documcnla , vei-um lola
    monachos, cum dileclissimis et commiinibiis liliis liidiiiriorum ct opprobriorum tempeslate in sanclos
    Laurcntio presbytero cl Mellito abbato, pncvidimus Dei debacchala , longc proturbat cos ab onini pos-
    transmittendos (Lib. ix, epist. 52). El idco fralerni- sessione sua ; nec manii pcpcrcisse creditur etlraenis

    tas vestra eis cliaritalem, qu.im decel, exhibeat. Qnrc audacia. At Dci nuntius, juxta dominicmn pia^cc-
    ctiam regi Francorum Lolhario, de sanctorum su- plum ct aposlolorum exemplum, excusso eliam pul-
    sceptione; qu;c reginx Brimichildre, de ipsorum vere pedum in eos, dignam suis merilis scntciiiiaiu

    ubique notis miraculis, gratilicis scriplis suggcs- (non malediccntis volo ,


    qui omnium salulem opla-
    serit, quam
    dulce esset relexere, et avida minu bat, sed divino judicio ct Elkc typo) alrocibus inje-
    tot margaritas et favos Iegere? Sed
    obtemperandum cit ,
    quatenus sam torum contcmptores, tam in ipsis

    cst vcl dcsidiose vel fastidiose audienli, cum pleraque quam in oinnibus posleris suis , debita pcena redar-
    reperiantur in registro ipsius beatissiini pap;u Gre- gueret.qui vita; mandatarepulissent. Fama esl, illos

    gorii. ellulminandos, prominentes iiiarinoruni piscium cau-


    40. Igitur, ut superius itcr rcpetamus, tandem das sanctis appcndisse; ct illis quidem gloriam
    Evangelus Domini Augusiinus, egrediens ab Eboraca sempitcrnam peperisse, in se vero ignominiain
    jj
    cum sanclorum sociorum et assiduaruui viituium perenncm rtlorsisse, ut hoc dcdecus dcgeiieranii
    comilalu, obviam excepit quemdam leprosum, ul- generi non innoccnli
    , ct gcnerosa; imputclur pa-
    cerosaac purulenta fceditate delormatum. Inclamitat tr-iae.

    miser miserabilibus qucstibus ulironea; salutis baju- 42. Ilic enim correptionis argumenlum conscqucn-
    lum Augustinum. Quid dixi, inchmitat? cui peslifer tcr subncctenduin videtur, quod in alia incredulo-
    morbus vocem ademcrat, cui sibilus pro loquela. rum gente ea leinpeslalc salulifer Augustinus opera-
    cui laratara pro tlamoic erat. Non indiguit indice tus recilatur. Ille quoque populus, invcterata pro-
    cur-.lorbenevolus, non mulia prece opus habuit fanitate dxnionibus incorporatus, tenebrarum (amore)
    miseralor compatienlissimus ; angustiam languidi amicos lucis exosus, qui in inlidelitalc sua diccrct
    seniiebal, qucm videbat; ct ut rjerumnoso salutem Deo Recede a nobis, scienliam viarum tuariim
    :

    operarctur , charilas Cbrisli urgebat. Quid cclcrem noliimus pactum cum morte fecimus (ha. xxvui,
    ,

    Imo Galliarum : sod propler Francos, rx Gcr- b Scilicet anno 5SR Scd videntnr haic de Cantua-
    m.uiia oriundos. Gallia sub Gcrmania coiitincba- riensiiim convcrsionc poiius intclligcuda.
    tur.
    g-j SANCTUS ALGLSTINUS ANCI.ORUM APOSTOLUS. 8i

    ie), angelicum doctorcm, angelica convcrsatione A 45- Ab hoc ergo similis furire jnsircque covre-

    elsignorum fulminibiis doctrinam veram probantcm, pti nis diverliculo, ut siiperiorcm viam peragendam
    non solum rcpudiabant , vcrum etinm aut gladiis rcpeiamus, sanclissiuii Dci veredarii Augusiinus

    excidere, aul ignibus vilac latores vivos exurere ar- cjusque socii a suprame'moratis injuriatoribus suis

    dcbant. Quidquid benignus prrcdicator crcdcntibus quinque milliariis, per loca solitaria in terra deserta

    poilicebatur illi
    , expuebant; quidquid prophetico ct inaquosa egressi, gravi siti et astu sub divo eon-

    typo comminabalur, illi subsannabant. Quid in lam felere defcssi. Spes moribundis una salulis, in Deo
    desperabilibus lunc faciat illa Deo amabilis omniuni Ct Augustini sui meritis. non tam prose, quam
    llle,

    salutem parturiens anima, qure se etiam pro lalibus pro fratribus cestuans, ad beneficum dominum suum,

    darc vellot in charitate perpetua? ct quid tanta* lidei in omni petitione semper expertum, fecit cum omni-
    impossibile ct tam forti dilectione erit invincibilc? bus orationis confugium. Oranti itaque Dominus Je-

    liique confugicns ad incxbaustam Cbrisli clemcn- sus, compaticns martyri suo (martyrem enim et sinc

    ti.im, orat ut illam ollam mundialis peiulanlie ac passione facil animus paralus martyrio : htijusqne

    diabolicae cultune, quMem propbcta vidit a facie marlyrium crat, inter insecutores paticns et bcnigna

    Aquilonis ferventem in virga ferrea tanquam vas conversatio) ineffabili clemenlia bic se ostendere
    ,

    liguH contcrat; aut illam massam sua fornace in I) est dignalus, sicque eum familiari alloculione esl

    melius excoquat , ct pcrditione dignos correptione consolalos Conlorlare, ini bone serve etlidelis, et

    vcdimat (Jerem. i). Prolinus inusitato supplicio vinliter age ,


    quia tecum sum Dominus Dcus tutis,

    eorripilur universa illa conspiratio perversorum , ut in onini tua cffectione ; et aurcs merc ad preccs

    vexatio auditui det intellectum. Ardent omnes liins, quateiuis semper pro qiiibuscunque pelicris,
    sola
    a igni invisibili ; non sicut quarlanis febribus aut obtineas. Tihi enim janua patet rctcrnre viLc, ubi

    aliis morboriun inccnliis cestuantes, sed, mirum mccuin gaudebis sine fine. Tanta Dominicce v^sio-

    dirtu ct mirabile visu ! cxusta cule ef crudescentibus nis ct allocutionis cbarismata tota prrecordiorum

    sanguinolenla vesligia et femora cxe? bcalus Auguslinus ebibens flagrantia, oblilus cor-
    carnibus ,

    In tota vcro illa iuriosa plebe, ut porerc sitis, magis ac magis siticbnt gustalam did-
    oste.ndohniiltir.

    nnmo cral qui rcsipiseerct, sic nemo erat qui evade- ccdincm, snisque lacrymis gratanter occurrcniem,
    sexu% senes el laclantes parenles et uhcrioi ihus lleiihus prosequebatur abeunlem.
    ret. ^Etns ct ,

    libcii, una omnes poence senlenlia plectebaniur :


    '/
    i. Adorans vero ibidem , sentiensquc illi loco ubi

    cnniattiiiin stelerunl pcdes, Domini supcrna bcncliciarcdundare;


    uliique clamor, gcmitus , et iilulatus

    j.iclabaltir. Tunc dcuiiim rcdeuntcs prrcvaricalorcs mc illam tcrram pati ariditalcm, in qua apparuil

    ad cor, iniellcxerunt quid illis ccelestia promis«a C fons vitei, illico itineris bnculum ibidem affivil. Nec
    conlcmneiitibus proplicliciis Aiiguslinns sil comnii- i-.uira, ptiri-simus fnns velul iela vena exsiliit, qui

    nnlus. Qui siuml conglobati, ad illuin qucm sprevc- omnes ubertim refccit, et tnm rairaculo quam saiute
    cxuihuavit; atque cxindc usquc in perpetuum, in
    rant concurruul, ad illum qiicnircpiilerant refugiunt;
    ejus vestigiis, cujus preccs ct monita riserant amaes ct rivulos dcrivatus, hcec loca habitabilia ac

    liiciuiisi suceumbunl; lavacrum sahilare quod cx- poputosissima feeit. Ipse vero divinus patcr, l.im
    ,

    piignnverant, elll.ifciiaiil; routatoque anlore prenali hcatrc contcinplaiionis compos , ad *lernara tantre

    in ardorcm lidci , oinncs iinplorant se in Cbristo gralio iiieinoriam, locuni a cernendo Deum Cernhel

    reoasei. H«c inutatio dextcrce cxccisi; nrcpossunt appellavit. Quod nomen cx latino hcbrreoquc confec-

    jara esse incidluli Atigiislino proniiitenli, (fuia in liiin ( nain ut prima syllaha a cernendo , visnm , ita

    baclisino regenerarenlur menlis etcnrporissaluli. Fit sequens, hel, Deum sonat) indclebiliicr sibi inolcvil.

    ergo ingenssolemnilascoeligeiiisctlcrrigcnis, ubi lot A hoc cliam


    1 ecclcsia in nominc Domini Salvaioris,
    imllia reiinlnrumjungiinliircivihiissiipcriiis: iilquehoc quod sc ihiilcm revelarc dignaliis est, construilur ct

    iripiidiuui, delersa iiuhc dolo>'cm [F. dolorum|, sere- consecralur : ac dcinde h monastcrium ,
    jam oljm
    nins efl'u'geat, ille putridas carnes dcvorans pestifer in honoro bcali Petri apostoli rediflcirs ct rerum opu-
    s, omnihus aquis incxtinguibilis, omnibus artibus l> lcnlia suhlimatnm, conspicuo imprresentiarum ccelii

    iinnielicabilis, solo b.iplisniatc, Augustino inlerve- pollel monachonim. Fons aulem ille srccer, Augus-
    nicnle, in universis ibi baptizatis exiinguiiiir. Ab tini adiiiiiiistratriris nominc celebratnr; non solum

    illa quoque die h;ec pestis, qux in aliis terris non- polanlibus pra-bens aqure usum sed cliani diverso- ,

    rum morborum credentibtis reniediuin unde nuper


    nunquam grassatur, Augustino patrocinante, a lota
    :

    liae patria cxlcrminnlur. Poterant tunc illi Dei li- gosii miraculi hic damus indicitim, quod ibi ac pcr

    berti gratilice clamare : Dominus nos Iihcras-


    Nisi ij sara provinoiam late hahelur cclebcrrimum.
    46 Bs! Cerneliensi abbati eruditissiraa prcsbytcr
    set per Augustinuin , aul Augustinus per Dominum,
    Gomorrha fuissemus parochinntis, qui populo divina oflicia in ipso mo-
    quasi Sodoma vel , aul Elire
    ignibuscum qtiiiiquagcnariis bostibus merilo periis- naslerio agere est soli;us. Hunc languor ad eztrema
    semus. per.ltienim, monachicum poscere compulit habiium.

    Dc hoc igne sacro cgimus 17 Januarii ad roira- ticum Anglicanum, pag. 251 »i sequcnli. D.itur ibi
    cula sancti Antonii (j 1. ,
    charta f«naalionis, fact* anno 987, cumsubmUium
    b Dc l;oc monasteno Ccrnelicnsi coiioule moaas esset coenobiolHtu uium inonachorum.
    YITA SANCTI AUGUSTINI 8C>

    Appositum cst cjus capiii sacrx profcssionis indu- A miserator Augustinus liauc misori.im pia prece ab-
    lr.cntum, qui time demum aii linc confugerel , cuni solvit, ct in Trinilalis gratia tripliccm calainliatem
    inors imtaret; hoc cst, liinc Dci anualuram arri- Irtplici curatione abegii. Dirigunlur grrssus, absol-
    peret, cum lioslis invaderet. Nox erat, et fessum vilur lingua, reseranturaures, triformis scger triformi

    agrum somnus caplaliat. Astat trcpiiio benignus sospitate gratulalur. It, c.urrit, loquitur, audit iuof-

    Augustinus, ipso habilu ct virga pontificali conspi- fense.planc, clare. Verumtamen bomo lubricns
    cuus. Nec vrro diu tali rcmcdia denegat, qui lorle tanla vanitate ct insolonlia, acccpia incoluniilale
    ailbuc saeeulari animo degebat ; invilans illum ad abusus cst, ut vim
    Deo vidcatur Augusliuus,
    fecissc

    bravii cumulum, qui gralis tt ingratis adminislrat qui lam indisciplinalum saluti donandum expolicrH.

    solcni suum, ct avcrsos s;epe rcvocat beneficio magis Nam, uteanrra vitia levilatis ct scurriliiaiis ipsius

    quam supplicio. Refovet anxium pius consolator tali t.iceamus, ad ecclesiam vcniens, tanta garrulitate et

    alloquio : Surge, ait , et ad fonlem sancli Augustini lacivia plebem afliciebat, ut omncs sua improbitale
    accerfe, ibique quinquagesimum psalmum trino re- scandalizaret; dum nee reverentiam sancto louo
    pctitu concine, et invocaiione auxilii ipsius Augus- agerci, nec ullius incrcpationi acquie-ceref. Sic in-
    tiui t«Ttio in codein fonte corpus tuum ablue : ila temperalum divina animadversio prioribus viiicubs
    optaiavitaclsanitalepotiere. Nequa veroprapediaiis H gravius aslrinxit, et ablaia salule qua) crat indomiio

    ambiguilate, ipsum scias tibi adesse et hac suadere, ad perniciem , rcpeiiiis niajori dolorc induviisdo-

    P'-r quem debcas revalescere. Inter ista moribundus muit : videlicet os stulti cbulliens slullif am, et aurcs

    rrigilur, raptoque baculo niiranlibus cuuctis cgre- inlcnlas ad fabulas omneinipic lasciviam, pcdcs ipio-

    ditur. Videbalur tunc vigilibus suis, illuni immim niis que currentes ad praecipilium, a'nea clave obstiuxit
    lctlii prxsagio ita oberrarc : malunt tamen subsequi, ct ad continentiam retorsit. Arclatus itaque acriori-
    ct quo lcndat observarc, quam probibere. Ille ad bus cruciatibus, ad ccelf siem medicum ab amicis ct

    sacrum ibnlcm veniens, terlio in cjus amne abluitur, cognalis altrahitur; sanctique vestigiis inharcns,
    icriio qiiinquagesimus psalmus cum implorato Au- quod obstructis vcrbis nequibat, diiis suspiriis dc-

    gusti.ii suflragio decantalur; et ante expletum pre- plangit : lacrymans ct ejulans veniam poscit, sospi-
    cinn Iiolocausluni , ager se miratur subita sanitale latcm indcbiiam pnrsumpla clciuentia rcpetit. Vul-
    de inlerilu revocatum. Neinpc quod antiquus lccerat ncrantur altius paterna vi cera alicna niiseria , et

    scpiena lavatione in leproso , hoc noster Elis.cus, cum misericordia! judtce luetalur misericordia ,
    qua
    mhvkb trinitatis confcssor, exhibuit trina baptismatis sola solct vinci miseratrix justilia. Inter rcuin cl
    forma morituro. Rcgrcssus ergo, jam non laiiguidus, Deum obstat causidicus mediator : binc pnui.iuluai
    sed toius sospes ad leclulum, suaviter requievit; et C increpat, illinc salvantlum interlal. Confunditur sce-
    ipso lucis crepusculo monasterium subiit, populoque leslus de culpa, corrigitur panilcnlia , ut correctus
    cx moremaiulinasdecantavii.Stupor ingensetextasis induatur juslitia, justificalus potialur justi Salvatoris
    abbatcm et f alres ac plebem conipit, cum keiitia et gratia. S:c inlerveniens Augustinus , pronvaluit vic-
    giatiarum ciTu ione ; ut cujus exequias prjestolaban- toria, cxtorsit cum Jacob benediclionem, cura Moyso
    iur excipcro, alaerem et incolumem viderent solitum propiiiaiionem, et raptam a Domino victor misero
    ofliciuni exhibere. Ille
    etiam populo exposuit publica reportavit denuo sospitalem. Ille et gressibus et elo-
    voce, qualiler per sanclum Augustinum sanatus sit quio ct auditione reformatus ad inlegrum , eessal
    lam propere. ullerius aliena ope duei, cessat digiiis loqui, desues-
    •iC. Igitnr angelicns Domini legatus Augustinus cunt ct alii quibus surdo satisfaciant signa doceri;
    ut iterejus termiuemus, post longa leme spatia et sensu quoque sanior redditus, desinit a venlositale
    cx magna parle pcrerratam Britanniam , post innu- piiori [quod ulilius cst corporea salute] patris scb-
    mera vinutum docuincntorum salutaria solalia,
    et licct Augustini erudilionc, correplione ,
    prece ac
    ad perpeiuani sedem et niansioneni suam Dorober- sJlvalione.
    niam, cum illo beatissimo soeiorum comitatu, regre- CAPUT V.
    dilur omnium Sanctus Liviuus baptizalus ei inslructm. Sancti
    : ubi ul genilor el lucilcr, ac solis sui D
    desideratis-imus reeursus omnium ravorj et gaudio Auguslini obilus et sepultuia.
    ,

    excipilur. 48. Jam vero inler tot virtutum insignia qnis


    ,

    47. Inter frequentantes tam polentem curatorem digne eflerat tanti doctoris praeconia, per qnom non
    debilium turbas, advenit juvcnis, genibus nitens tantum clleratiores suave Christi jugum suscipiuul
    pro
    pedibiis, utpote gravi utrorumque pedum contrac- verum eliam sancti ct signipotentes viri , ciwm an-
    tione tortuosus, simul eliam auditu et loquela gelico monitu, ad enm mirabili veiiiuiit via erudiendi?
    de-
    functus; oculis lanium via palebat, sed viam infor- Res esl non capitulari arctiludine roinmendanda
    mis gressus ncgabat qiuc peteret videbal, sed qua
    ; scd plana et lucida senlenlia exponcnda. Leglmus
    peteret inlerventrix lingua delecerat : angustias suas in " vita bealissimi pontilicis el martyris Livini ,

    mutus lacebai ;
    quod scire juvaret, surrfus non audie- lidcli sanetorum sociorum suoruiu coinmendalione
    bal lot viiae ollieiis carentem, sive semivivum sive negoliorum
    ;
    dseripia, qualiter ipse dominicorum
    semimorluum dixerim, noia miserabilis cst. Verimi dispen-alor fidelissimus Augustinus, ad religiosuin
    a
    IJ.cc illustianda erunt 12 Nuvembris, scripla a sanclo 1'onifacio archjepiscopo Mogmiliensi.
    87 SANCTUS AUGUSTINUS ANGLCRUM APOSTOLUS. 88
    regcra " Scotix Colomannum omnium s:iluii consu- A tinum; venit angelico duclii velul ad alicrnm angc-
    leus vcncrit, ct beatum Liviiimn tiinc puerum cnm liun, de floriilo itinere ad florigerum paradisuui

    sancio Monalcliio |iontilicc baptizaverit, ulque rex dc via maris ad fontein mellifluum , de perniciosis
    1 1 reg-tna rcgnir]ue optimates illum a fnnte suscepe- opibus ail iiicorruplibilium diviliarum tbesaiirariuui,
    rint. Tiinc insuper baptizaium solaris splendoris ( ui de cubiculo veri regis inlinitam opulenliam re-
    lolunm.i coram oinnibus alluxit , et in splendore ruin et iminarcescibilem pulchritudincm specieram
    aurea sole inicantior dcxlra apparens lcr piicrum «lcpromnl oiiiniiim. quam
    festivum orlum cst gau-
    signo crucis benedixit, atque vox coelica in liicc diuin tam praecelso doctori sanctorum , ubi lalem
    veiba sonuit : Dileclus Deo et hominibip, cujus nie- sibi divinitus destinatum excepit discipulum ,
    quem
    inoria in bene.liciione est. Hinc pneclarns Augus- S|iiritu sancto prae°civerat venturuni, qui dignuscrat
    t
    :
    nus Doininum glorificavit , et cunclis glorificainii m;igister alioruin? Scd generosa indolcs Livini.a
    doctimcntnm dedit. Interea sanctis vilx increnieniis tam divinitus inspiralo mavult discere humili:er,
    adolescens ille , suus et aivo et merito filiolus, adeo quod poslea doceat flducialiler. Audit illum, qui in

    dilcclus eral regi et omnibus , ut miro alleclii ac ccclo posuil os suum , angelico ore dispuiantcm dc
    pncibus cinu relinore tenlarcnt. Cui timciiti relia- inlinila inullitudine et gloriosa snpernarum vir-
    «ula iiiiinili et hoc supcr anxie lluctuanti, et angelus Biulum, dc pr;ccellenlissima apostolicx subtimitatis
    lucis aflulsit, proprioque eum noinine salulans : Ave, hierarchia , de innumerabili exercitu et trimnphali
    inquit , frafer Livine, de.sine tribulari , et audi quo marlyrnm palma, de candidissima confessorum ac
    debcas consolari. Vadc binc ad Anglorum pontificem virginum corona omnein mundi pocnam non e-sc
    ;

    Angiisiiniim , et ab eo pcrcipe lotius sanc(;e insiitu- coudignam ad tanta pramiia nihil comparari, nilnl ;

    lioois documenlum, per qu°m, Deo provebcnic, appretiari possc ad illani pulcbritudinem ; ad illam
    siinmiani aliingas virliitnm. Ast Domini confessor dignilatem , ad illam indclicientem solemuitatcin ct
    fcstinans angelicis jussibus obtemperare , cxpctita gaudia, oinni genere laborum , omni fragranlia vir-

    regis dimissionc cl ruptis fautormn suoriim rctina- tutnni , nunc es e currendum. Ad illud senipilcrna:

    colis ceu tclis arain';e, tuni tribus beatis discipulis beaiilurlinis bravium ducebat avidissimum aMiiuluni
    Foilano, Ilelya et Kvliano [qui eliani describendis per omnia floreia sacrarum Scri|Hurarum ; pandebat
    ipsius gestis probatissimi auctores elaruere ) ultro ci a:raria ctcellaria Christi et Eeclesi;e , in deliciis

    contendit ad marc, quo possct ad dcsideratissimuin ct oblcctatioiiibus dominicarum gazarum ac v;lani

    palrcm Aiigiisliniiin Iransnavigare. Sed occurrit an- spiraniium aromatuin , in sempitcrna cbarilate et

    gelus Domini in itinere ,


    juvcnili decore, splendida c'arilaie sam toruin. Ilis aliisque pluriinis exhorta-
    facic, graliosus inccssn , dulcis affamine: Confide, P lionibusdux inclvlus doniinicnrum caslroruin arma-
    ait, IV.llcr, quia DiMuinu; mc I bi misil riucem ct bat athletam Christi lortissimum, accendebat arden-

    custodem inseparabilem i i omni via ma. Tu nimlo lissimum : jamque seciiuduin prxducis angeli pol-

    incuin lanter sequcrc me : qnin nd illmn tui pro-feclus licitationem ad aposjolicse conversalionis cvcxit

    doctorem qucni petis , favc le Domino, perducrim perfeelioiiem, ut et palmara attingeret martyrialem.
    ie fuccessibiis prosperis. Agnoscens ergo i
    rudens Ilaque per quinquennium ct menses tres secum
    Livimis Spiritum verilatis hxcsihi dicentem, prose- dcientum, sanclissimis exemplis ac instrumentis in

    quiiur liitucialiter cuni prxfalis discipnlis prasceden- omni sanctilate provecium, xvo lcnerum, sed reli-

    tem, ct illud mare magnum ac spaliosnm siceis giosa maluritate grandaevum , tamlcm consecrat
    pariler transcunt vestigiis. Videbalur autem tam sacerdoiem Christo eleclissimum. Dat ctiam libera-
    quam beatis sociis suis, to'o simus b catigela ipsa dilecti discipuli ordina-
    sacratissimo Livino illo li in

    ilinere, quo pcde-lri inrcssu vasli gurgitis fluetus tione ibib i-sinium pignus et meim ria'e perpetux
    ac siaream cnlcabaut, quod pcr prala vcl
    solidain dileetionis siir, casulam videlicet purpuream, glo-
    canipeslria vircta, rosis ac liliis, omnique bcrbarum riosi mai tyrii prxsagam , auro ct gennnis instar

    ac floriun pulcbcrriina varictalc vcrnantia, trans- nierilorum prxtexlam : addit stolani et orariuni ,

    ir:'iit. Ubi vcro sidercus dux sequacessuos luto littorc simililer aurea ac pretiosaruni gcniniarum sidcribus
    n
    fcliciler exposuit, cum indicibili jubarc et ampla dccoratainsignia.Jamque imprecalussibiomnia bnna,
    lucis coruscatione, ipsis intuentibus, ccelos repetiit ct niutiia oralionum sufliagia, non sine miituis la-

    ul boc splemlore vidcretur dicere : Huc mc , filii lu- crymis, remittit eum regi ac genti sux dcsideraiissi-
    cis, spretismundi tenebris sequi properate. Quis , nium eriidiiorein cmn prxraemoratis , sanclis coini-
    ilaquc hxc tam florida ac fulgida miracula gloriosi tibus suis. Dciiique sicut apes mellifliium florciu ,

    Augiistini merilis dubitat vel ascribere vel commu- ct sicut ccivi aqux fonlom , sic Auguslinuin appc-
    nicare, ut Augustiniiiu quaerenlibus uiula virerel tcbant undique cceleslia melliflcantem.
    ponlus Ooreret, fluclus vernarel; ct ipse gurges sub 4!>. Erat quidam veteranus, qui asscrcbat avum
    pedibus evangclizalorem pacis peientium, se ut siium pcr s.uiciiini Augustinum baptizatum fuissc,

    soliJum cainpum exhiberet? Vcnit ergo cum praeno et hoc avinn patri suo, patremque sihi lali modo
    minalis tribus sancta: Trinitalis confessoribus, desi- rclulisse. Ciim cssem , aiebal , adolcsi cnliilus, ct
    deriosus Livinius ad desiderabilem palrem Augus- vidissem ad illum novum et inauditum noslraesa-
    1
    ld csiMIibcrnix hodiernac, qtra tunc Scolia dicc- 1
    C.iiig i:i Rapix est doctor, aut rlielor , Cixcc x«0o-
    baiur. y»T/jf. Perperiua impressum oaligera.
    K<) VITA SANCTl AunnsTiNi. 911

    I lis protodoctorem Augusliuum, qu:isi ad quemdani A gencratione in generalionein propagatara , Deo pio-
    augcluin, concurrenlia |ioinilorum agiuina; ego, cui palante ad nolitiam Scriplurarum sanclarum potuerint

    vanitas corona , eui gainliiiin slultilia, eui deliche I


    ervenire, qu;e et qualiu non est injuria credere.
    ridicula, mira sensus hebetiidine deridebaiu J.iin post Quniina et feras repulsas gloriosi Auguslini
    eranl
    oiimia, velui phantasmata ; omnesque errare praeter palmarium explicenuis.
    nie nieosque coerroneos magna credebam ineptia. 50. Jamdudum vero ille supernus incola, perciissus
    Cum vero audissem illuin oninia debilium ac inori- illa, quac forlis est ut inors, superni ainoris plaga ,

    bandorum curare corpora, ampliori incredulus ca- abborrebat omnia terrena obleelaiuenta sieul vitae

    chinnabam vesania. Concepi tandeni dolositalem detrimenla; et niundaiiain gloriam sicut vincula
    lasciviac me;e , et ut uter ventosus veni illiim quasi sicut ergastula, sieut supplicia; quae tainen cum ipsa

    sycophantani videre, aut seminiverbiuin audrc ; ad niorle dulcc i ssel pro Salvatore pali oninia. Solo
    lioc videlicet, ut aliquam stropham raperera ab ejus ilaqnc corpore ligatus in terra, inio sola gigncn-
    ore vel curatione, unde possem meis similibus risum doriiin et informandorum Deo lilioruni paterna as-

    niovere. Cunique me pressanli Lurhae, ul insidiosus trieliis cura, de reliquo totus conversabatur in illa

    ct lalrunculus, inunersissem, ejusque paternum ac aclerua palria; lota nienle, toia anima, jugi ac
    rcvcrenduni intuitum oculis nolassem ;
    protinus B violenta instantia captabat ccelestia. Qu;c prccum
    ingenti confusus lerrore dirigui , ut viderelur in eo inecnsa , qua: sanctorum desideriorum lamcula ,

    diviua qir.rdam animadversio impurilali meae in- quani inenarrabilia mitlebat ccelo suspiria! Quis,
    dignari. Al ille sancto Dei Spiritu plenus (ut claruit inquit , dabil milii pcunas sicut colunibx, et volabo
    hacienus) invisum quasi notissimum respexit : mi^so- ct requiescam ? et, Quando veniam et apparebo anlc
    que miuistro, lilum, inquicns, adolescentcm adduc faeiem Dei inei ? Coneupivit et defecit aniina mea in

    niilii , me sibi de medio plebis praecepil adduci. Tum atria Domini. Sic irrequietis clamoribus praeoccnpabat
    vero altius intcndens quod sine indice innoluerim faciem Domiui , et vim facicbat ccelo, crebris puls i-

    illi, lanto slupore contremui, ac si cum exerta nia- libus rogans admitli , cupiens dissolvi et cuni Cbristo
    chacra quasstorem ac punitorein viilissem sceleris esse. Tandem vero intelligens ex Spirilus sancli res-
    inci. Continuo ad tanli vatis clementiam confugi, ac pouso exaudituin suum dcsiderium, ut vcniat ad
    substractus sacros pedes asirinxi. Ibi omncm vento- ipsuin omuibus reclis corde desideratum ; ccepit pa-
    silalis luinorem quasi compuncta vcsica emisi, onines rent.ilibus visceribus anxie perliinescere, nc post se
    sordes lliivr levitatis evomui, totum me tam bcnigni lactea natx vel nascentis Ecclesia: infantia, orbata
    patris praeceplis ac documentis dcdi. Ille placide pastore, luporum dilapidaretur invasione. Ilinc bca-
    incrcpatum et instructutn paternis ulnis amplexus , Q luin Laurentium, apostolicx sanclitatis virum, apos-
    crcdentem in Christum me baplizavit, alque iu ulios tolitis signis pr;celarum , suorumqiie comilum prce-
    liliorum " producta longacvitale benedixit. H;ec el cipuum, dicenlc sibi Domino in spiritu : lluuc niihi
    bis plura pr.i fatus vetulus, ab avo suo patri audita, unge in sacerdotem electum, perspicaci animo cmn
    cl a patrc sibi narrata, repnesentabat audienlibus superno inslinclu intendil pro se ordinandum, Kelerl
    lidei assertione, quasi ab alio s;eculo cognila. Inii- b:cc ad clerum , ad regem, ad populuin : placet oinni-
    mabat aiitcm a parentibus sibi iiisinuatain ipsius bus, favent oinnes, simul benedicunt el cxpelunt. Rege
    beali Augu^lini forniam et personain patriciam , itaque cuni confluo populo immensum congratulante,
    staluram proceram et arduam, adco ut a scapulis ordinat cum omni solemni gaudio Laurenlium sibi
    populo superemiueret , et Saulem proceritate, non successorem : ut quondam aposlolorum princeps
    atrocitalc, exbiberet. Facies amabilis et reverenda , Pelrus Clcnientem, obsupradictain videlicet novellx
    frons medianle coma suis columnis resultabal fenes- informalionis necessilateni : quod lamen exempliiin
    trala. Signa vero et sanilates, qu;e in populo fre- nulli imposterum debet esse pnesuinendiiin. Neino
    qucntantiiim ccetuque dcbiliuni assiduabat, nulliun rile boc fecit post Pelrum, nemo incompelenler
    enarrare nec cnumerare posse aslruebat. Memora- faciat post Auguslinum. Nam unus Christus, 1111:1

    batur jugiter pcdestri incessu, sxpius discalcealus , J) Ekclcsia, unus episcopus, nec dividilur unus et
    provincias apostolica devolione luslrasse , et callos unitas. Coiisecraliim ergo deslinat ad omnia promp-
    gcnuum fratris Domini Jacobi in plantis altraxisse : tissimum, ul Paulus Tiinolheuni, in opus ministerii,
    plures quoque sancioiuin comilum ejus easdem vir- in aedilicationcm corporis Cliristi; ut discurrat, fes-
    tiitesvelimilari vel aeqtliparare solilos asserebat. Ilinc
    lincl, instet opporlune, importune; arguat, obsecre!,
    ilaque, cum charitas oinnia probabilia credat, el cum in onini patienlia ct doctrina. Ipsc vero Iheorieus
    ultro crcdimus quod anianius , quod vero non crc- conlemplalor, ul mundi opprimenlis perfuga, ut
    diiiiiis odisse nos vel spernere probanius ;
    pcrpeudant passer solitarius in tecto, gaudebat nimium, rnptis
    (ilii dileclionis et non alieni, quod ca qua; sancli ges- reiiiin relinaeiilis, pcnnis xlcrni amoris adDomiuum
    serunt in vita, vel per scripta , vel per longavns evolare, iu oplima parle Hariae icipiiescere, soli Deo
    seniores, vel per faniam (quaeest Iex bisloria: ) a vacare, revelata facie glorix Doiniui assistere, ejus-

    » 1 1
    1 Vila niinore h;ec accuralius ita explicantur : tr.em suiim dcsc inlisse; in se ftiam centcnarios
    armabat enim eumdem avum u'ira centuiu annos progenilorum annos longe excievis.c.
    vixisse, ipsamque longacvilatis bcuediclionem in pa-
    9! YITA SANCTl AliGUSTINl. 92

    nue perpetua pasci dtilcedine. Tunc demum sc vivcre A auclore, condideral pr.vcleclissimus Lanrenlius, facia

    ac regnarc, primum se coepisse scrvire Deo


    tunc maguilica dedicalione, cum devolissimo re;e /Elhel-
    credebat. Runquam tamen defecit dominica lucra lnr o et confluis Angliaj populis, recondidit iu aquilo-

    augere, in conveniendo populos in unum et ipsos nali videlicet ejusdcm sacrae aulae porticu, ubi in

    rcgcs nt scrviant Doniino : nusquam deerat, ubi di- xtcrna memoria coeleslis regni depositum thesauri-
    vina res poslnlabal. Nunc, ulaquila, ad supcrna vo- zavit.

    labal; nunr, dnmiirca poscenle.pascuaimarevisebat. 55. Sed dum festinamus tam piam bistoriam linire,

    51. Quid longa lergiversMione cxilum prasenlis adhucobslinale leneiniir, etbujus Angelici locigralio-
    liicis dare formidat oratio? Tandeni victoriosissimus sa dulcedineetsaiicloriiin cbarilalisinfinilo charisma-

    alhlela Doinini, in omni sanclitate et nierilorum per- te, quod sedel saluros, saluret desideriosos, dulcilcr
    fectione cx< urso vil;e sladio, pervenit ad braviiim ac |.-W., dulce esl] iecolere,qiialiterillam porlictim lolpri-
    diu desiderala aeierni regni pracmia. Jam pulsanii pcr inonim erudiloruui Brilannise, imolot aitgelorum Det
    a-griludinem Domino aperuit, cum inenarraliili tripu- coelestia impleverint mausokea. In quibus gralanier

    dio cl aromalico graliarum sacrificio. Tum niagnani- est animauWerlendum, quam generosa pignora uni-
    ino palernre dileclionis affectu exhortabatur, tam re- versalis malcr Uoma ediderit, qux ipsi Brilannico
    gein ct principes, quani clernm ct popnliim, scrvire B Occano patres cl inslitulores existerent : quos duiu
    Doniino in limore; et profanalis dseiuonicorum sacri- iintis amor uno cubiculo simul astringeret, siugulos

    liciorum snrdibus, in lide Cbrisli divinitussibi Iradila patronos sigillalim disiinctos plures nationcs propriis
    inunobiliter perseverare ; ct uni Deo vivo et vero, r.idiis pr;eularos habcrenl. Ilorum pr;ecelleiilissiiuus

    liilc et amore perpettio adhrcrerc; ejusquc mandala, Augnslinus, Laurenliiim ejus teniplidedicalT.Mii, sibi
    per iininclum pontificcm ac dominicos ministros, di- sucoessorein (ut pra monslraluni cst) ereavil; Melli-
    ligenter observare. Venitcrgo finis miinilialium pro- tum Lundoni > , Jnstum Roffensi ecclesi;v episcopo;

    ccllarum, ct illuxit aurora aUernarum koliliaruiii : ct ordinavit ;


    quos utque propter Clirislum cxiliatus,
    benedictorege, et confirmata in Cbristo primitiva suse lertius Mellilus, quartiis Justus successor cxcepii. His
    genitura Ecclesia, relinquens oninibus perpelua' di- " rlonorius et ipse Komana? inf «rmationis honor dcco-
    lcclionis pignora beatspque vil;e doctimcnta, inter rosus. anncxus cst qninius. Sexlus Deus.ledil ordine,
    sancloruni sociorum discipiilorumque lacrymosa exa- sedprimusQos genlis Angticx, in liomanorum palrum
    mina, stanle beato Laurenlio cum populi frequeiilia, transiit conscriplionem : nijus primiliis cx Anglia ni-
    deposila sarcina carnis assumilur in coelum, ctim sti- hil gralius babticre Durobernice Romana principia.

    pcrnariim viilutuni tr>umpho ct gloria, fuin in.csli- Septiinus qiiocjnc Theodorus, Romanic prxcellcnrix
    niabilioinnium oecursu et receptu sempilernaque l;c- C subscculor egregins, almo Auguslino a dextro eon-
    nlia. quanto solemnioadornalur et coronalur lunc sepullus csl lalcrc, una tanlum monasterialis alvi
    onmecuclum.videlicet adlam prreclari civisadventum. maceriainterslile, quia nonlum amplilicata porticus

    Ainbiunt xtherex turnue vktorem palniigerum, iuvi- omues nequieral suscipere qua postea : dilatata,

    lantaposloliin suas scdessociumaposlolieum.vallant his sauclis consorlibus adjungitur oinuibus amandis


    piirpurala castra marlyrum martyrialem signiferum, sxculis Adrianus, ejiisdem monasterii abbas clcmen-
    ampleclunliir insigncm hierarcham splendenliaagmi- lissimus; qui ab apostolico Romx eleclissimus in

    na confessorum etvenerabilis turba sacerdoium.can- archiprsesulem Dorobernix, ipsum bcaium Theodorum


    tant duhibus hymniscandenleschori virgintmi ducem adduxit pro se,cum quo Anglos fecit docibiles Dei
    virgiiieum ; ulque usu morlali loquamur illa incffahi- tam Gnecaqiiaui Latina erudilione. ltem candidissi-
    lia sacramenla stipernorum concenluiini.lunc illania- iniini ex Anglis lilium regia Cbristi virgo Mildrctha,
    gna Jerusalem magni rcgis civitas simul vidit populos suo candore gratissimo iUustrat splendida tanlorum
    et tribus suas, sinuil in Augustini trinmpho persouan- patruni ornainenla. llorum igitur oninium auclorbca-
    tes Domino gralias et laudes indefessas. Quos omnes lissimus papa Cregorius, habens allare mediuin velul
    nos inlimi, licellainindigni quani inipareslaudalnres, patriciuiu soliiun, ipsamque servans Deo dicatam por-
    prosequamur ut possumus non exscquialibus planc- p ticum, Xlerna non lani
    dilcciione eircunipleclilur,
    libus, sed his triumphalibus cantibus : Regnae, Augus- funera consepultorum, quam Iriclinia convivaiitiuni :

    line, Augusli sxculi nomine et dignitale subliniior, anle omnes vero sibi a-lringit Augusliniim, ut sux
    qui auxisti rem Chrisii publicam, et Roinana- LYelesix inslitulionis primicerium, sux parturilionis primogc-

    adjecisti Britanniam , nieJius quani C;esar Anguslus nilum, ct vila ct ordinc primum. Cxieii qtioque lilii

    Romanis opibus Alexandriam. Te reges et principes qui proloparentes ccclesiastici sunt Anglix, accum-
    el senalus Anglorum, cl lurba genlium coniitanliir buntsicut uovellae elivarum in circuitu mensx su:v. In

    in coelum ; te angeli et arcbangeli triiimphantcm de- aiithcniica pro pneemineniissimi Augustini tuniba
    •lucuiit, tlironi et dominaliones excipiunt, lc coronal epiluphium scriplum csi hujuscemo li : llic reiiuicscit

    Rex ngiim. aominus Angaslinus, Dorobernensis arcbiepiscopus


    52. Preliosissimam vero ejus corporis margarilam, primiis, qui (dini liuc a bc.iio Gregorio Romans urbis

    in ipso apostolico et reg.ili monasterio, quod ipse, Dco ponliflce directus, et a Deo operatione miraculonnn

    1
    Coluntur seqnentes Uonoriut 30 Sepiembris,: n hs 9 J.inunii, Mitdrelha 13 Jtilii.

    Beusdedit 511 Juni', Theodorus 19 Septembris, Adria-


    95 SANCTl AUGUSTINI ANGLORUM APOSTOLI MONUMENTA fii

    suOiiUus, /Etlielberlimi rcgcm ac gentcm Itius ab A Deusdedit esl sextus, cui dat sua muiera f.lirislcs.
    Theodorus jtixla feil sabbala spptimus alma.
    idolorum cullu ad Chrisli fi.lem perduxit, ct comple- llisseplrm ducibus vigel Angtia, lolque diebus.
    pace diebus oflieii sui defunctus est, scptimo Adililtir oelavns nionaelinriini rlux Adiianus.
    tis in
    Angloruni stella Mddretlia refert sua mella.
    Kalendas Jimias.codem rege regnante. Dc his quoqiic Orlo patres ltoma\ relicpii lonulauiur liunuie
    septem primis Anglicx ecelcsiie coliininis, Tarpeia E.v Angbs n.ili, nicrilis lionim soriali.
    11 nc manal diiis Evanpeln \ia rivis :

    do rupe Romse cxcisis, bi versus subsiituunlur :


    lli suut * H ilwoaldtis, Talwuius, vosojoe Notliel ue,

    Seplem primates smit Anglis et protopatres, El jam Bi-ria, palres primos proi errs imilantes,
    Seplem rectores seplemque per athra triones; Tot snnul Ecclesi.e ciuguul fruuleiu pietate.
    Sejitera sunt stella?, lias teuel unius area celUu ;

    Seplem cislernse vit.o, septemrpie lueernse; De iimumcris vero siguis, qu;e iu boc rcquielioiiis
    Et septtni palmse regni, septemrpte coroniH.
    su;e dorinilurio, vel ubivis genliuin aut Uicorum,
    Quin oculi sepleirt, qnihus hunc hristus \ n li-l orfaem,
    (

    Cl currit niundus seplem pcr sreel.i diebus. bcatus Aiigiistiiuis pro lide pctenlium exhibuil, ali-

    llcrum tituli, suo grdine supcr scripti, suni lii quanta que lidclium octilis probata fuit, scqiuus li-

    Dux Augusliuas primus


    orsecellit in nrdine bclliis enarrabil, Dco nos iu vcrilalc sua dii igenle,
    Lauiiger ct niundus, Laurcnti sede secundus. qui pcr omnia sxcula regnaits, senipcr iu sauctis se
    Tertius est gratus Meltilus, melligeralus.
    Quarlus adest Justus, dukesdans nomine t;tisliis. miiabileni oslcndil. {Ilunc libetlum leijcrc est apud
    tjuiutus Honoiius, Ecclesia: vigor eis at hooorque, Boltand. lom. V Maii, pag. 8b2.)
    B
    Pim fuerunt ecclesi:e Canliianensi archiepiscnpi,
    " vius, et vixit ad anniim usqtie 759. Ilie in labella
    liiiiliuonldusab anno 0115 usque ad annuin 7u0, cui veleris altaris sancli Aiigiislinieliani suiiclus baboiur,
    succcssil Tatwinus, morluus anno 75i ad 5 Jnlii >
    ejusque ibidcin uiausolcuiu iulcr alios sanctos,
    inartyrologio Anglicano inscriplus.Successil Notliei- cxstat.

    ANCLORLM APOSTOLl

    PERPAUCA MONUMENTA
    qtuc exslaut.

    EPISTOL/E.
    Nemini dubiuin csse polesl, sanctum Aiigiisiinum C gu-tiniun ab eodem
    Pontificc (scilieel 28 cl 05 ejua
    mullasepislolas scripsisse; sed illa: inlcfcidcninl om Iciii lib. xi), nec
    aliquot ali:e in qiiibus exiiniiis
    iiiiii

    nesprseter unam parlim inseriam in healiGregorii Ma- Paler coniineiidat aposloluni ad Cpiscopos cl c'cros
    gm cpislola qu;c vulgo nola e>l sub iiomiue lunponsio- in viam cjus occurrenles (lib. v, ep. 55; lib. vi, 7,
    num.Hanc ridesis, lomoLXXVII Patrologioc, sexagesi- 2:»., 55-59 ; lib. vm, cp. 30; 1. xt, epp. -9, 51 62,
    iiiamqiiarlam libri xi Epislolarum Gregorii. In codein 66, 7(3).
    vcluiiime videiid;c sunl aliu: du;c, scr:pl;c ad S. Au-

    FUJNDATIO
    ABHATl.E S. AUGUSTINl CANTUARIENSIS.
    (Monasticum Anglicanum.)

    Lux vera qu;e illuminal omiicm liomincm venien- p anno Domini 5!)7 misit beatimi Aiiguslinuin et alios
    lem in liunc iiiunduiii , ctsi novo lueis suse radio to- cutn eo qiiamplures iuoiiacliosac vcrbi Dci ministros
    tam illustret Eeclcsiam, dumbealuni Crcgoriiim siiae quasi nuinero quadraginta gcnti Anglorum lidcm pra>
    Ecclesise summum pnclecit pastorcm et pontificem; dicare cathnlicam, qui Dei minislri qtialiter se gere-
    specialius eum geniem visilavil Anglicam ; cum eam bant in itinere versus Angliam qualilerque Angliam
    de lenebris et uinbra morlis dignalus esl evocare ad venientcs in Tbaneto appliciicrunl; qualilcrve a rcge

    l:i(issu;e lidei notitiam. Gregorius iiamqiie in siiiu- Alhelberto suscepti fueranl qualiicrquc Caiituariaui
    liiuni ponlilicem ordinalus, quarto Nonas Septembris pervenerant, pertraclare omitlo ; cuni b:vc omnia in

    sub anno Doniini 592 verbum Dei quod ipsc el in textu Vibc Aogiisliui perlractenliir. Augusiiiius igi-
    persona propria genli Ang'01'imi praedicare disposue- tur cuin suis sociis, locum in civitale Caniuari;»

    rat, divino admoniius insliiiclu, per siium aliimniiiii adiplus, vilam ccepit imitari aposlolicani. Interearcx

    Dei servimi Augiislimmi explere curavi'. Gregoriiis Allirlbertus Fcrvorum Dei vita nuiudissinia deleelatus,

    i^ilur, quimo oidinalionis sux anno, vidclicel sub et promissis coium suavissimis qu.e miraculcwuni
    9S SANCTI AICIJSTIN] ANGI,0!!l!M APOSTOU MONUMF.NTV. ??.

    ostensiuae vera esse perspexcr.it, iu fiJe roboratus A conslrnxil, et monachos iuibi perpetuis temporibus
    catholica cum suis commilitonibus haptizatus est m descrviluros ineadem ecclesia instituens donis variis
    ilie Pentccosles sub anno Domini 5'J7. Regc itaque el possessionibus dotavit eamdem, ct in eadem eccle-

    baptizato ct in liile confirmalo Augustinus a<l civita- sia prxfaius rex sibi et successoribns Cantuariorum
    lein Calliarum Arelalt nsem progre lilur ct ab pfusd+m regilnis sepulturani elegil. In bac eliam ecclesia Au-
    urbis episcopo Eiherio in episcopum ordinaiur, sub gustinus se et suos successores, Cantuarienses pou-
    die xvi Kalendas Decembris, orilinalusqueAiiguslinus liliees, statuit sepel ri.

    Angliam rediit, et cum gloria el onmi qua decuii so- Edwardus, Dei gratia rex Anglire, etc, arcbie-
    lemnitate a rege cl populo susccplus, atque iu civilale piscopus, etc, salutem. Inspcximus chartam bonre
    Cantuari;c sedem episcopalem adeptus contiiiuo , memorioe Atlielljerli, quondain regis Angli;i>, in b;cc

    Laurentium presbylerum, et Pelriun monaelumi Ro- verba : In noininc Domini Jesu Cbrisli. Omiieni lio-
    mam misit, qni bealo pnnlilici Cregorio referrent niinein qui secundiim Deum vivit , et reniuneraii a
    regem cum regno (idein Christi suscepisse, et se ipsi Deo sperat et optal, oportct ut piis prccibus consen-

    genti Anglorum episcopum fore ordinatum, simul et suui biloiiler et ex aninio pr;eb>'at, quoniam certuin
    dc iis qu;e necessaria videbantur quseslionibus ejus csl lanto facilius ea qu;c ipse a Deo poposcerit con-
    consulta efflagitans. Qna; si qnis plenius scire tlesi- B sequi posse, quanto et ipse libenlius Deo aliquid cou-
    tlcral, Bedam de Anglorum legat, et ibidesidc-
    gc^lis cesscrit. Quocirca ego Allielbertus, rex Kanci;e cuui
    rata reperiet. Inicrea Augustino selcm episcopalem, consensu vcnerabilis arcliiepiscopi Augustini, ac prin-
    ul supra diximus, iu civilale Canluarix adepto, re- cipum mcoriim, do ct concedo Deo in bonorc saneli
    cuperavil in ea ecclc-iam, regio fullus auxilio, qiiam Petri, aliquam parlem lerra; juris mei, qua; jacct in

    ibidein autiqiio lidcliinu Riiniaiioruin opere larlam oriente civilaiis Dnrobcrnia;, ila monas-
    duntaxat tit

    cssc didicerat , ct cam in uoinine sancti Salvaioris lcrium cnnslruatur, ct res qu;c supra memoravi in
    Dei cl Doiuini nostri Jesn Cbristi consecravit; alquc potcstale abbalissint qui ibi fuerit ordinatus. Igiiur

    ibitlem babilalionem sibi statuit, el cunclis succcs- adjuro ct pra?cipio in nominc Domini Dci omnipo-
    soiiuus suis, qurc usqtie in hodiernum diein vocalur tenlis, qni est oranium reruni judex justus, ut pr.e-
    Ecclesia Christi Cantuariensis lotius Angli;e nuirix ct fala terra subscripta donalione sempiternaliter sit

    metropolis. Erat aulem non longe ab ipsa civitalc, conlinnata, ita ul nec mihi, nec altcui succcssorum
    atl orienlalein ,
    quasi medio ilincrc ad ccclcsiam meorum, regum aut principum, sive cujuslibcl con-
    sancli Marlini el inuros civilatis situin, fanuin, sivc dilioms, dignilaliluis el cccicsiaslicis gradibus, dc
    Klolum , in quo idem rex Athclhcrlus secundiim ri- aliquid fraudare liceal.
    lnni genlis suae solebat orare, et una cnm plebe sua, Q Si qnis vero de bac donatione nostra aliquid mi-
    tl.iinoniis magis quain Deo iminolarc : quotl fanum, nuerit aul irriliiiu facere tfiilaveiit, sit in pnesenti
    statiin ut ab Etberio Arelatensi Augustinus episcopus separatusa sancta communionc corporis et sanguinis
    ordinatus, Ul subscribilur, Angliain cst regressus, ab Christi, ct iu die judicii', ob mciiium malilire sux a

    inquinamentis et sordibus gentilium purgavit, ct si- consortio sanctorum omnium segregatus. Circmn-
    mulacro quod in ea crat confracto, synagogam mu- cincla cst ba>c terra bis terminis : in oriente ecde-
    tavit in ccclesiam, eteam in iioinine sancii Paacratii sia; sancti Martini, in meridie via de Durgalc, in

    marlyris dedicavit; ct lia;c cst priina ecclesia ab Au- occidente ct in aquilone Dnitingestrete. Acta in ci\i-
    guslino dedicata. Exslat adbucallare in porlicu ejus- tate Dorobernisa, anno ab iucarnalione Christi iiO.'>,

    dem ecclesiae australi in quo idem Augusiinus sole- indictione 0. -V Ego Atheloertus, rex Kanii;e, san»

    bal celebrare, ubi prius steterat siinulacriiin regis. niriite integroque consilio, donalionera meam signo
    llis itaque gestis, Augustinus praedictam sancti Pan- sancta: crucis propria niauii roboravi conlirmavique.

    cratii ecclesiam , una cum tcrra adjacente, a rcge Ego Augnstinus gratia Dei archiepiscopus testis con-
    olitiuuit ; in cujus fundo pr:etlictus Alliclliertus, hor- sentiens libenler subscripsi. Edbaldus, Hanngisilus,
    tatu beati Palris Augustini, ecclesiam in bonore Angcinundus Refereiulariiis, llocla, Gracys, Tougyl,
    sanclorum apostolorum Petri ci Pauli a fundamenlis Penca, Gcddi.

    PRIVILEGIUM
    ABBATIiE CANTUARIENSI A S. AUGUSTINO DATUM
    (Mouasiicon Anglicanum.)

    Aupustinus , episcopus Dorobernise sedis famulus, D Chrisli regno sacrams, nostra instantia el sua pro
    quem superna inspirante clemenlia , beatissimuG diga benevolcnlia inter CXteras ccclesias i]n.i> lc. il

    papa Gregorius Anglicse genii Dso acquirendx lega- el cpiscopia , monasierium extra metropoliin suani
    taiiiim misit aniininistruin ; omaibus successoribus Dorolicrniam, in bonore principum aposltdoi uni Po-
    suis episeopis, cunclisque Anglise regibus cum suis iri et Pauli regaliter condidit ei regalibus npibus

    in lide el amplisqne possessionibus tlitavil, inagnilicavit, per-


    posteris atque oninibus Dei lidelibtis et

    gralia pacem et salulem. Patei omnibus quod Dco petuaqne liberlato, ct omni jure regio cum omnibua
    amabilis re\ Atliclboiiu-, primus Anglorum rcgmn rcbus ei judiciis, inlus ci foris illi pcrliucnlibus, mu-
    <J7 SANCTUS BONIFACIUS PAPA IV. <)8

    nivii, siioque regio privilegio ct superui jmlieii im- A tribula, sic ipse Dominu. conclu lit, ergn liberi sutit

    precatione, atque apostolica sancti papa? Grcgorii lilii. Qua er o irrevercnti.i Patres ccclesiarum in

    inicrniinatione exconimunicatoria , contra onincin filios rcgni Dei sibi vindicant doininalionein, inaxiine
    injuriam confirmavit. Ego quoque ejusdem libertatis auleiu in hanc Ecclesiam sanctorum tliesaurarium ,

    adjutor et patrocinator oinnes successores meos ar- iu ciijus m.ilerno utero tot poiitificnin Doroberniae
    cbiepiscopos, omnesque ecclesiasticas vel sxculares regunique ac prkicipum corpora spcraiuus alma re-
    potestatcs per Doininum Jesum Cliristum et aposlo- 'ovenda sepultiircc requie, ex aucloritate scilitel
    lorum ejus rcvcrentiam obtestor, atque apostolica «postolica, et biuc ad aeternani gloriam rcsuscitanda.
    nicmorati Patris nostri intcrminalionc interdico , ne Talcs supremi judicis amicos si quis olfendere non
    qui.quani unquam ullum potcntatum, aut dominatum, meiucns bujus privilegii staiuia violaverit, vel vio-
    aut imperium in hoc domiuicum vct aposlolicuin lalorcm imitando vim suam tcnuerit, sciat se apos-
    inonaslerium, vel lerras, velecclesias ad illud perti- tolieo beati Petri gladio per suuni vicariuin Grego-
    nenles nsurpare praesumat, nec ulla prorsus sub- riiiui puuienduin nisi emendaverit. ILee ergo omnia,
    jugaiionis aut servitutis , aut tributi condilione, uti bic sunl, scripla , aposlolica ipsius inslituloiis
    vel in magno, vel in niiiiimo, Dei ministros inquie- noslriGiegoiii conipiobatione ct auclorilateservanda
    tet aut opprimat. Abbaiem a suis fralribus electum _anciinus, suoque ore conlirinaiuus, pncsenie glo-
    11«
    eodem mouasteiio non ad suum Ijriiulalum, sed ad
    . i ' I T * I ..* -_- _ I I- _ _ - _.. -_ 1-1 _ _ - - I^ _ I _1l. .1 1 _. __
    in
    . I , , 1 . L I . , I . , . . , l I I I 1 , l . I I I I . I I . L ,

    noso rcge
    . . . . I . I I I I I , I , . , I

    Allielbcrto cuin lilio suo Elbelballo, et


    iloininii um minisleriuin ordincl, ncc sibi bunc obau- collau iantibiis cum ipso omnibus opiimat bus regiis,
    dirc _ed Dco suadeal; ncc vcro sil subjectum, sed i
    atque ultro viileniibus reverentissimis frairibus no-
    fi alrein, sed consortem, scd collcgain, et coiniiiislrum stris a sauela Roma. Eeelesi.e buc inecum vel ad nic
    iu opus doiniiiicum cuin reputct. Non ibi niis.as in Evangeliuin Doinini deslinatis, scilicei Laurenlio,
    quasi ad su;e dilionis altare nec ordinationes vel queni nobis, Deo favenlc, succes.orem coiistiluinius,
    benedictiones usurpative sine abbatis, vel fratrum el Mell.lo Lundonia; cpiscopo, el Juslo Uolensi
    pclitione excrccat, nullum sibi jus eonsueiudina ium episcopo , ct Pctro venerabili ejusdcin monasterii
    vel in vilissima re e.xigat qualenus pacis concordia priueipum aposlolorum abbale priuio, enni extciis
    uiiuin sint iu dominio ulrinque, ncc quisquam, quod in Domiiio adjiitoribus meis obnixe posiulaniibus
    absit, dominandi dissidio in judicium incidat diaboli, siinulque in eos qui bsec lideliter servaverint benc-
    qui superbia; lyrannide corruit de coelo. Reges gen- diclioucin, aut in iinpee litentes, quud nolumus,
    lium (inquit Dominus) dominatur eoruui, vos autein transgressorcs damiial.ouem cxcrcenlibus.
    non sic. Ciunqiie ab alieuis uon a filiis accipianlur

    A\NO UOM.M DCVIl

    S. BONBFACIUS PAPA IV.


    KOTITIA BIOGUAPHICA 1N S. BONIFACIUM PAPAM IV.
    (tx Libro Pontilrcali. I.d. Blancliini lom. IV.)

    " Donifacius, naiione Marsorum, de civitate Vale- C menses octo, dies Iredecim. llujus tcmporibus b
    lia , ex palre Joanne medico, sedit annos sex, faniis, pe.lilenlia., el inundaliones aquarum gra-
    * Bonifacius. \. Decima octava die Septembris, — nifacii III obitu 20 octobris an. 007 ad Bonifacii IV
    anni 007,post inlcr.egnuui decem mensiumetsexdie- 01'dinaiionem 25 Augusti 60-1 niiinerantur, inclusis
    luiiicrcatuseslpontilcx Bonilaciusejusnominis quar- de inore extreuiis. Diem vero 25 Augiisti esse ip.am
    tus, lemporibus Plioc;c. Dc Pboca imperatore apud or.liualionis Bonilacii, nou mo.lo lit. dom. F eo
    Ccdrenuiii el Nicephorum memorabile legitur illud , aniio rccurrens demonstral, sed ceita depositionis
    quod nionacbo qiiaerenti, cur tam im/jiiiiM Chriilianis dies certuinquc scdis cjus leinpus, ut inlra exjjlica-
    imposuisii imperuturcm? Deus responderit : Deterio- bitur, apcrli.s ine osteiiduut. Nunc vero, ul faeile as-
    wm illo ulium inveniri non poluisse ullum , el lioc me- scqui ouiiies valeant, nequidquaiii a Pagio virgulam
    tuisse Cunstunlinopolilanorum (lagitia. Di.nius. esse adbibitam augcudo ac niiiiuenilo, ul libuit, tem-
    —
    2. De interpontilicio duos inter Donilicios III pora ab eodem pruescripla, oculis subjiciendaui reor
    et IV omnes Codd. catalogiqu sibi coustant, deceni •
    Anaslasii Pagiique cliioiiologiain.
    videlicct incnsium ac dieiuin sex lotideuii|ue a Do- ;

    CIIBONOLI GIA ANASTASII.


    PACII.

    12 Mart. 001 Gregor. Ob. V. S. v 111. XVIII VI III.

    50 Aug. 60 _ Sabin. Ord. S. i : 111. V IV V


    2 Eebr. 000 Sabin. O.i. V. s. XI XXM
    29 J.iii. 007 Bonif. III. Ord. s. VIII XXII
    20 Oet. 007 1! .uiif. III. (>;,. V. S. X VI
    25 Aug. 008 Bonif. IV. Oid. iv V XIV

    lluic annorum qualuor, mensium quinque ac dic- 008, diesque 25 aiigusli , quani diximus esse ipsain
    r ii ii i mv suinma. si addanlur anni dciv, menses u, ordinationis Bonif.icii IV, ut idem Pagius agnoscit.
    dics 11, cmoituali Gngoiii inclusa babebilur annus ; At juxta cbionologiaui Pagii sunt anni iv,ni. v,d. x;
    99 NOTITIA BIO(;!Uri]IC\ INS. BONIFACIUM r.\I'AM iv. ioj

    vi^sim.TJ fueruut. ' Eodem lempore pt liit a Pfiocale A qun fecit eeclesiam r sanefie Maiic scmper virginis,

    principe templum, quoJ appellatur, d Pantlieon. In ct onmiuni martyrum. Iu qua ecclesia piinceps,

    quare praler difficullales suis locis dcmonslralas, derent. Panllicum dictum est templum omnitim deo-
    quatridui spalium desideratur ad impleada icmpoia: liiin, quo vocabulo usi eliam sunl anliquaiii ad in-

    unde liquet Anastasio potius quam Pagio, exteia dicanduin siinulacruin aversa parte quonundam iu

    eriidilissiino, intwrenduin. < :vieruni ad Bonifacfi IV veterum nmnmoruin excalptum, pfurium deoruin
    sedeiu quot! allinet non solun' inter omnes cnnstai symbolis rcferiuni. In reo nuiuiiio iEgyplio maximi :i

    t
    .
    sedisse an. vi niens via.d. xin, vrruni.quod icm iiKiduli, quem interselecta uumismata exnibet Petrus

    imfismagisque astruit, epigrapheillius epilaphiosul»- Seguinus, ab una parle cernilur caput laurcalimi
    iecta, qiiain cx Manlii rollet lione Baronius el recen- Antonini Pii, ct ab altera caput baruatum principn-
    liiiin niiiniiiiim insigiiibus oinalum, inlerqu;e inodiiis
    Uores usnrpanl, ila liabet:
    capiii impnsiius SerapinVwi tfi signat, cornu arieti-
    IIIC REQUIESCIT BOMFACIUS JUMOR
    iiiiiii Jtivcm A'i!iiioneni, IriQila fti-ciua Dileni patrem,
    01! ISEDIT ANNOS VI. M. VIII. PIKS XII.
    aique etiain Meptunum, serpcns eideni circwnvolulus
    DKPOSITUS EST OCTAVO IDUS MAH
    Esculapium, radiata coma Solem, sive Osirim, tt
    IMPERANTE DOVIINO HERACLIO iiirim co|ii;c Nilum. Simili typo insculptam geniinam
    ANNO kjiis quinto. iilnii vidi. I Paiitlieum (lietint.
    I

    qua epigraplie drposilionis dirs exeludilur, acpro- Panllieuin vel a lun laincnlis excilavil, vel iucie-
    in le iioii Ircdecini dies, Sed xil numeranlur, ita ut Ii [iiiuii absolvit, porticu certe oinavit M. Agrippa Au-
    RonilaciuslV 7 Maiisil mortuus, el juxla Aiiaslasiiim gusii gener, ul uos docct fronli operis iiupo.-ita in-
    et alios, qui lialienl dies xm, ociava ejusdeni niensis iciiplio.
    sit sepnftn?. Arguinentiiin i-to proeclarius ad demon-
    M. AGRIPPA. L. F. COS. TEDTIVM. FECIT.
    strandiiin aliud esse deposilionis seu ofiitus poniili-
    cum tliem, aliiiin depositionis seu sepullunc in san- Dc loquilur Dio lib. liii
    illo sir Pantlteon quoqne :

    cli Pelri ccilesia, exeogilari non polesi. Pleriqun perfecit Agrippa. Id sic dicitur fortatse, quod in sniu-

    enini Codd. el catalogi iradwit Bonifacium die 25 luciis Mutlis ct Vcnciis mitlias deorum innujines accc-
    Maii esse deposiiBm apud sanctnm Petium. Eiquam- peril, ul rcro milti videtur, inde id nomtnis habct, qitod

    vis Aiilon. Pag us suspicelur num de aliqua lians- [ormii contexa [astiqatam coeli simititudinem oslende-
    latione agatur bona euoi venia nec sepiemdeciin p ost rci. V. C. uiloviciisDeinoiiliosiiis in libello insei iplo.
    I

    dies loco iniiius esset, nce, si posiciior franslatio e Gitllits tioinic li'/Sjics , Boinanis typia excuso anno
    pluiibiis, qu;e lacue suni, memoraretur, ascriplore 1585 quanlivs pretii, silignlarem suam iliviiiaiioncin

    liaud ilnliie etiiuin icmporiim ttquali vux scpiillus prolert, circa Panlbei constrtictionem. Is negat eant
    adliilierctur ipso in conlextu cum prxterea quae : liiisse lorniain Panlbei quaui iiunc rcfert, qnippe ,

    iiuilios postanntis Iranslationes fari;u sunt.non iguo- cum excelsum cx pluuo surgcrct, inquil Me,hodic tre-
    leniiir. Quanwbrem ntcunque sepultui;e solemni» decim gradibus (nunc tluobtis ascendilur beneficio
    apud Papebrochiuin memorata cuui 1'agio credide- Alexandri VII. P. M., qiti cgesta terra, dexlri lateris
    beant apocrypha, tamui ail poniificiam chronolo- cliam parlein porticns collapsam egregic resiittiil)
    giam quod alliiit l propins ille ailigil puiiclum. Anno dcsccndiliir in poriicum, mullis ornaincntis sult tcira
    igitur 615, seplima tlie M.iii occuinbens, octava sege- C dcjossis cl ciim iis hoc loco 1'linii, qui obrulits cst co-
    litur Bonifacius in Laleranensi ccdesia, et 25 ad d m Quocirca ejusdem conatus fuerit
    pcne evenlu.
    sanctuiii Petruni efferlur. Ci.nms. ulrique succutrire. uiet templum i/ismm a [undamenlis
    5. Clironnlogia Fabroli S. Bonifachts 1 V Anno
    : . conspicicndmn exldbeamus, ct locum l'linti cx densa
    C/nisii(i07, Phocm imp. 5. Bi.axch. illa caligine, quu jamdudum premitur, proferamus
    Famis... Eodem tempore petiil, etc. Cod. Vallic.
    ' in luccm. Siiiniii.il iin lereuriam qu.e Caius anclor

    Iiabei famet... Uic petiit a Foca principe lemplum


    :
    ililin ide et uberthn describii, ut dcinonsirei qiuc

    ijiiod Panlltcoii vocabulur. Blancii. ol in fornia Panllieo cnhsliieril.


    '•
    Eodcm tempore... omnium martyrum. — f.Coil. Priuium (ibservanluin venit ininiulalain nunc niul-

    Farnes. habei : Eodem tempore petiii a Focatc principe I ii ii) apparere aiitiqnam syiunietiiaui. Cum laliludo
    tcmplum qui appellalur Puniltcoa. Bi.amii. leinpb inoilo allitiiiliin in evaqiiet , ii|.us evadil lor-

    ecclesia dicla est sancia: Marise ad Mar-


    2. iLc nial:e quadral.e, siilinl OrUiuis Dmici; Ciilll lameii
    lyres. Anaslas. in Paulo Ipsc vcro lioc aqnilo [tigil
    : dnplex porlicus, osiiuiii lempli, antepagmenla,super-
    in ecclcsimn tanctes Dci genitricu Virtjinisilariir, qum Corin-
    (iliuiii, liiiuen, ( nluii n.i', iininia sint ortliuis

    tocatur ad Murtyrcs. Sie tlitia, quia pontilex Kalen- lliii. Kn


    beimapliroililiim xri bileeliira geuus, suiuiiia
    i\\> Novembris celebrandam ibi iiistiiuii scjemnitaiem oreiis virilis, parlCS muliebies. Nnlla igilnr esl luc
    oninimn inarivrnin , tpia! poslea transiit in soleinni- sviiiiiieiii i, qiia' nibil esl alitnl, qtiaiu parlimn invi-
    lalcin onuiiiiin sancloi Sigebei l. iu Clironic. ad
    iini. ccni ct eaiuuiileiii :ul timversum coiniiiensiis. Inipni-
    ann. CO'.) llic Puntlieon Iwiiuc a Phoca imperatore
    :
    b.,b;liiinc opus cileberriunini ipnul Plinius inlt r ,

    impctralum vertit in ecclesiam tanctai Mariiv el om- pi;e-lanliora orbis coinincii.oral? Ilauil quitleni, se I

    tnurlijritm, quce poslea crcsccnlc religione Cliri- illnil atl exquisilain arcliileeiiu.e luiiiaiii itvtiean-
    ii. «ni

    ilianti decretu cst furi in Itonorc oinniiitn sancloriim. iluin; ncnipe jtiilit ainlum esl laiitimi sub lerra lalere,
    II nie posleriores liouiudinn vocarunt. Bertoldus d»n- (|uatilum illi :ul jiislammilinis (airiiitlui synmiilriain
    slanliensis presbyler in Cbronic. ad ann. 1087. Gui- dcesl, ae proaterea ad eain profunditalem pra*se -
    bcrttis vcro hceresiarcha, uon magit al> incaepta perver- pavimenium eflodiendum, quanla esl inler rationcs
    imo sc apud sanctam iMaiiutn ad Mar-
    siiuic cetsavit, Doricas et Corimhias differenlia.

    turet,quam Rotundamdicunt,incattellavit.A.LTkSi Iuia. Sectinilo loco Plinius Caryaliiles P.inlliei toninic-


    5. Optimo consilio sanctissimus pontilex Boni- moral ; lib. Aqrip m Pantheum dc-
    xxw, c. •">, ail :

    fai ius IV templiim lolo orbe celeben iiiiuni deorum coravii Diogenes Allieniensis, ci Caryalides in columnis
    (iimiiuin culliii ali elliniea SUperstitione dediealuin, lempti cjus probantur inter pauca operum. Qualuorex
    beatissimx Virgiuis Mariae, omniuinque illis, eriila' e\ lerra, stili qua lalebant, adhuc msiiii-
    in lionoiem
    inaitvniin consecravit, dalo, vel fortasse eliam ac- t iii-, i!u;e in Capilolio, ct dtt.c in ;edibus (^bisiis, qtias
    i..babilat ttn \ Braeiani.
    cepto a praedecessoribus pontilicibus exemplo.prorana
    tcmpla in saera convertendi, retenia aliqua similitn- Qnac crai ig tur iliis in lemplo sedes? Ptinlliico-
    dint^ el veluli cogiiatione intcr veleiem iiovuinqiie liminai iim leiininres siinl quaili cobumiarum cmu-
    ciillum; unde laetum es', Ul Marti in beatae Marli- inensus exigat. Parsilaque plinthi a liihosirato oi cul-
    et Romulo Remoque Iralribus sacraj ;c,les in tauir scil oceulianiiir parilcr coluinnaruin slyloba-
    ;
    iioe ,

    Cosiiix et Damiaiii paritcr Iralrum honorem concc- lx stylobalas auicm it) ejusmoJi opcribus appuni
    :
    101 NOTITIA BIOCRAPHICA IN S. BONIEACICM PAPAM IV. 103
    ' mullabona obtulit. Hic donmm suam monastcrium A Wic feeit ordinationes duas |>cr mensem Decemb ,

    b
    lecit, qund et ditavii. k Qui defunctus sepultiis est cliaconos oeto cpiscojios jicr diveisa loca triginta
    '

    ad beaiiim Pelrum apo lolmii die 25 niensis inaii. quiiiqiie.

    dclierc docet Vilruvius lib. m, c. 5. At laliludo mar- busconsecratani, poslmodum in honorrm saneloriiin
    moris C.aryatidiim eadein est ac pHnthidum el slylo- oinnium ab omni Ecelesia observari decrevisse, tit
    balarum, eadem etiain marmoris speeies. Egesia babet Usuardtis in suo Marlvrologio. Vide cliain di-
    iiaque tclhne et pliinhi emerganl inlegri, aique.-iv- cenda in Gregorio IV. Pagius.
    lobatse, et resliluantur Garyalides suis stylobaiis, —
    5. lloc ti-mplnmidoloJatrisesordibusexpurgatum
    unde iinperiloruin nianus divellerant. vero Deo conseciavit sub invocatione bealissimce
    Tertio Panlheum simulacra omnium deorum com- M. V. et oir.nium sanctorum inarlyriim. Ea occa-
    picclebalur; sed ubinam et quo ordine erant illa sione solemnilalem instituit in Uibc celebrandam
    disposita ? neque eniin diis oninibtis endem loeo quoiannis Kalendis Novembribus iu lionorem ejus-
    sacra ftebant. Sextus Pompeius auctor es-t antiquos dem B. M. V. et omnium SS. maiiyi um quam postea ;

    <!ii? supeiis in sediftciis a lerra exalialis sacra fecisso, Gregorius IV celebrari jussit ab omni Ecclesia eodc u
    diis lcrre-tiibiis in terra, diis inlernalibus in ellossa stato diein bonorem SS. omninm. [Be.da tib. n, lli\t.
    terra. Iu tribunali ilaque Jupiier e.xcelsa sede eat Kccl.cap.i.Martyr. Hom. ni. ld.Maii, el Kal.Nov.)
    localus, alu dii tuelestesin auliculis illisqu;c eniiiient Templum istud xdilicat M. Agrippa, gener Augusli
    iiisolida parle miiri circa templi auibituiu, dii in in- imp. post Aeliacam vicloriaiu hodie Capo Figulo,
    tercolumniis siti, infcrnales vcro in ellossa terra ihtra K contra M. Auionium et Cleopatram. Agrippa l.u I

    i-ain foinicalionem qiue Bub gradibus erat. Gradus Jovi Vindiei dicavit (1'lin. lib. xxxvi Nalur. Hisl.cap.
    porro a liinine portse inci|>ientes ail cain protandi- 15), appellaliimi|tie fuit Paniheon; seu quia siinula-
    lalem desccndebant qu;e supiadiclain dillerculiain cra oiiinium deoium qui Romse rolebantur iri eodein
    nrdiuis Dorici el Corintliii penilus absuineici. I.t fuerunt posita scu quia convexa ejus structnra cadi
    ;

    cimii onuiis diameter latiludinis leinpli sit pal noniiii speciem exhibebat, quod esl Dei sedes (l)io, llist.
    178, diviso diamctro in 4 parles, tribulaque iilrinqiie Uom. lib. liii).

    quarta parte grailibus ab exlreniis ad iiiliimiin, d..se I leni leiiiplum, lamelsi ardore ingenli a Christia-
    quartse partes in medio pro teinpli area vacua? re- nis ciieraidolorum lempla posl conversionem ini-
    manebanl, ut qui in iulimo gradu conslilutus suspi- peratorum destruereolur, intactum remausit, ex lege,
    ccrel tholuin, videret intimam quadrangulorum ut erediinr, imperatoris llouoiii, ()u;e sic habet .

    tlioli circinaiionem iniiimc graduiim cireinationi Sicul sacrifuia prohibemus, ila volumns publicorum
    respondere. Iudefacileconjicias architectum in animo opernm omamenta sertari [leg. 15 de Pagan. Cod.
    habuisse inferiorem partein lempli quodammodo in Tlieod.). Ilodie eiiani integrum Romse cxstat, el di-
    heinispherii superioris figuraui forniare, ut inlerioia cilur ecclesia R.itunda. Sommii.u.
    stiperioribus responderenl; alioquin pyramides tholi ' Paulheon. — 1. Qu;e slr eliin Anastasius, eadem
    artilex produxisset, tit in alis teclis rotundls, in prolixius scripseral Paulus, iliid., C. 57. hlem (Phoca)
    qiiibus illse colligufltur in flore, qui tecti lanquam nlio pnpa Bonifacio petente, jussil in veleri jano, tpiod
    umbilicus esi. Sed prajtereaita rationes bujus lempli Panilicon vocabant, ablatis idololtttrias sordibus, eccle-
    ronslilutsc fuere, ul extrinsecus in parte convexa siam beata; semper virginis Mariiv, et omiiium marlg-
    tecti eadem graduuni
    syniinetria servata sil, ul non C runi fieri , ut ubi quonttam omniiim non deorutn, seil
    laiitmn inferiora superioribus , verum ctiain exle- dtemonum cullus crat , ibi deinceps jicrei memoria
    riora interioribus congruerent. sanclorum. Bencimjs.
    Sic ex legulis arlis divinabat circa Panlbei for- — i.Sie iniiaiiilimi illud npus lot aiitiipioruin scri-
    main ingeniosissHiiUa Gallus, a quo abludere baud ptorcin pncroniis celebiaiuin a Marco Agrippa ,

    videtur Amniianus Marccllinus lib. xvi vocando Pan- teitium consule lempore Augusii imperaloris erec-
    flieum regionem leretem speciosu celsilvdine fornica- luni, Jovique Vindici consecralum post sexcenlos tri-
    lam. Krm spero me facturiini lecloribus jucundam, rinto duos annos Chrisiianae religioni usui ccssit.
    si ob ocu'os posuero scbeina a claiissimo auclore Bi.xius.
    deliueatiiin, idque lanto uiilius.qiianlo laudalus liber — 5. Sanelissiiiius Bonif.icius detestalus idolornm
    non esi faeile cuique obvius, el lempli descriptio cx cultuin, Jovem imle dcosque oinnes , ut Vir- expulii
    schemalis intuiiu ervidentius constabit. Baldi.nus. gini Maiiie, sanclisque oinnibiis ffides ea merilo con-
    —4. Guin Bouifacius videret Pbocain imperato- secraretur, qtia; nunc a forma circulari liotundu a
    rem propenso aniiuo esse erga Romauos pontifices, Roinanis vocatur. Quain sedem donalam Ecclesiae
    ab ipso dari sibi petiit Pantheon nobile Romse delu- Cbristi a Phoca Augusio, Beda gravis auctor, ac fere
    brum, tot aiitiquorum scriptorum prseconiis cele- i lins aslalis memorise inandavil; et posl eum Vala-
    btatiim, a M. Agrippa ler cousule tempore Augusii Iridus in Iibro de Exordio et lncrenieiilis reruni Ec-
    erecluiu, Jovique Vindici consi cratum; quod adbuc clesiaruni, aliique. Fuil d dicalnni hoc illustiissiiiiiiiu
    iniaclum remanserat a demolieutibus dsemonum se- iciuplum a Bonifacio IV, anno 010, die 15 niaii. Qua
    des Romanis Chiistianis. Cuinque illud oblintiissel, p eadcm die 28 curribtts onu 5 tis fuere Iranslala nnilla
    cxpurgatum ab anliquse sprdibns idololatri;e, in ho- sancloriun niaiiyruni corpora, ex diversis coemeteriis
    norem Dei geuitricis Marise, et omniuin sanciorum urbis Romse, el ibidem juxla aram maxiinam reeon-
    martyrum (quoruin plurinioriim reliquix ex coeme- diia, sexcentis tiiginta duobus prope annis postquara
    leriis extra Urbem posilis eo translaisc sunt) conse- illud condilum fuerat
    in idolorum ciilium, ad religio-
    cravit. Ii;cc nairant Anaslasius et Beda lib. n llisl. nein Cbristianani translalum nuncupatumque iuit ,

    Eeeles.,'cap. 4. Hsec ecclesia eliamnum Ronia: visi- Sanctu Mariu ad Marlyres. llic dies leslivi-sunus et
    lur, diciiuique S. Maria Roiunda, ob sedificii for- celeberrimus fuit Romanis coiicurreiitibus undique
    .

    inain. Ejus dedieatio inscripta est Marlyrologio Ro- populis, ita ut Roinano populo
    faineui inferreut
    mano ad diem xm inensis Maii, ubi appellatur cum Iriiguin copia
    eo teihpore anguslior existerct.
    Dcdicatio ecclesia sanclx Mariw ad Martyres. Eain Qnarc Grcgonus IV Roinanus pontilex transferen-
    dedicationem Sigeberlus in Chronico alligat anho (iiiin censuit ad Ralendas Novembris, quo lempore
    primo Bonifacii, quam ait, in halendis Novembris aniiona copiosior esse solet. Ciaco.mis.
    ibi instiluisse solemnitatem onmium marlyrum, quai —4. A M. Agrippa Augusii geneie, insigni ob
    postea crescente religione Christiana decreta est fieri navalem vicloriam conlra Sextum Pompeium, tem-
    ifihonore omniinn sanclorum. De hac legendus Baro- pliiiu boc solid;e nmlis struclura Jovi Vindici, vcl
    nius in untis ad Marlyrologium Rom. die xm Maii Marti Venerique sedilicatum , deoium oniiiium ima-
    et pfima Novembris, quem lamen latuit Gregorium ginibus in eo positis to t£v 6ewv koivov hpm potiiit
    papstn leitiutn hanc solemnitaieni sanclis martyri- ajipellari. lu tanta vero celcbrilate hot aiilinciuiri
    l03 S. ISOMFACH PAP.E IV 101

    habitum cst, ut inler prroslnulissinia Urbis opera A 1


    Muliu dana, etc. Cnd. Farnes. Mnlta dona
    enmneraretur , ad quod posterilali servandum Bo- optulit. Ilic doininn tuam monaslerium fe.it, quem et

    mani C;csares sedulo incubuere. Illudenim vetustaie dolubil. (Juo defuneto, seputau esl ad Yeatum lelrum
    collabens Adrianus resiiimt, ut Spartianus capite 19 Aposlulum, die\ mcn. Madii. tiic, elc. liLANcn.
    teslalur, idemque inst luraruiil, lum Anloninus Pius, 6 Qui deliinctiis. 1. Cod, Vallic. —
    Quu dejunclo , :

    ui scribil Capitol. capile 8, tuin Septimius Severus , sepulltis ed ud lieulum Petrum Apostoium. llic [e-

    ut monet inscriplio apud Gruler p. I, n. I. cit, cle. Hi.am n.

    IMP. C/KS. L. SEPTIMIUS SEVERUS....


    — 2. Cuin juxta Anastasium , Ordericum, lib. II,
    Abboiiein, Ileniiaiiiiiun Conliaclum in Cllionico, <l
    ET IMP. C.KS. M. AURELIUS ANTONINUS PIUS...
    piures caialogos Bonifacius sederii aunos sex, men-
    PANTHEUM VETUSTATE CORRUPTUM ses octo, diet Iredecim, ;nl Deinn migravil diesepti-
    CUM O.UM CULTU RESTITUERUNT. iii iM.ni anni Chrisli sexcenlesimi decimi quinii.
    Veruui boc templuiu evasit
    inulio celcbrius cum ,
    Ilaroiiius refert ex monumenlis Vaticausn liaol e;c a
    omni idolorum superstilione sublala in bonorein ,
    Manl.o eolleciis ejus scpulcro inscriptuin ejus epita-
    sanci:c Mariac ad Martyres uni veroque Deo fuit con- pliiuin, in ciijus line legitur Hic requiescil Bonifa- :

    sccratum. Solemni eteniin rilu 1>. Bonifacius IV illud citis jitnior, qui sedil anuos sex, menses mii, dies xn
    purgavit, dkavilqueex coameteriis extra Urbem san- depusitus cst viu Idus Mnii, imperante ilouiino ticra-
    clorura martyrum lipsanis, cessitque in usuin religiu- cho, iiiiiiu ejus 5, ubi lantuiu ilies duodei im snpia
    nis Chrislianc unde exelusa mulliludinc dxinnuuin
    :
    inenses octo nuiiierantiir , quia dies seplinia Maii,
    raultitudo ibi sanctorum memoriam ccepit habere, quae e^t cinortualis , excluditur. K\ quibus el conse-
    j,
    til ail nosler boc loco, et Paulus Diaconus libro iv , " (|iiens est ejus ordinattonem diei 25 Augiisii a nob s
    capile 57, Valieano cpitapbio vetustissiino idetu ex- recle allixain liiisse , el vacationeni seilis posl inor-
    primenle apud Manlium :
    lein lioiiil.ien III, in Anastasiu male descriptaiu csso.
    (iregorio Ouartns j.icet liic Bonifacius abnns, Colitur sauctus Bonifacius IV die 25 Maii, quo el
    Ilujus iiui seilis fmi aequus reclor el aedis Papcnrocbiiis iu Actis saiiclorum Vitain cjus lelcrt.
    Tempore qui Plmcae cernens temuluni fure Homa;, Pagids.
    Delubra cunctorura fuerant quae dxniunioruiu, h Diacunos viu,
    Diaconos oclo, elc. Cod. Vallicel. :
    Uoc expurgavll, saiuiis cunctisi|ue dieavit.
    Maffecs. rpiscopos per diversa loca xxxvi, et ccssavil episcopa-
    tus menses vu, dies xxv. Blancd.
    e Sanctai Mariw, clc. Cod. Vallicel. : Deutw Ma- ' Episcopos, etc. Cod, Fames. : Episcuposper di-
    riw... ctoniuiuin mnriyrutn, ct reliquias in ea colloca-
    rersu locu xx.vv, cl ccssavit ejiiscopatus mcn. xi, dns v.
    rit. In ijiia ecclesia princeps mulia duna oblulit.
    Blahcb.
    Ul.AACll.

    BONIFACII VXVJE IV SCRIPTA.


    (Mansi Conc. Nov. Collect. t. X, col. ">05.

    CONCILIUM BOMANUM Slili liOMFAClO IV. C lertia, lertia die Kalendarum M.irtiarum, ut qn.T-qne
    lu cattsa Anglicanw Ecclesiw cclcbrnlum Rdntas craut rogul.nitcr dccrcta sua quoque auclorilate sub-
    antw 8 Pliocatis impcruioris, indictione 15, ct tertia sciibens conlirmarcl, ac in Iiritaiiniain rediens, secuin
    die Kalendarum Martiarum , rem Anylicam promo- Angloiuiii Ecclesise mandala atque observanda de-
    venle, et in codem conscdcnle Mellilo primo episcopo fenet , una ciun cpislolis quas idcm ponlifcx Dco
    Loudiiicnsi. dilccto archiepiscopo Laurentio, el clero univcrso ,

    (N»n reperluntur isiius cnncilii canones vel decreluni *, siiiniiier et Edilberto regi atqne geuti Angloriwn
    sej liniiis i|ii.i; scribil dc Laurenlio arehiujiiscouo Caulua-
    na;. Beda sic progredilur, lib. n, cap. i
    direxit. Ilic est Bonifacius quarius a beato Cregorio
    )

    liib teinpoiibus venit « Mellilus Londoniae cpisco- linniana: urbis cpiscopo, elc.

    pus Koinaui, de ncccssariis Ecclcsiic Angloriiin cau- b DECRETUM SV.NODI,


    sis eum apostolico papa Bonifacio Iraclalnrus. Et Proraulgatum iu concilio Romano tit. Kal. Martias

    cuiii idcin papi reverendissimus cogerct synodum anno Cbristi 610.

    episcoporttm llilia:, dc vita inonaclioruin el quiele Quomodo liccal monacliis cum sace r doluli officio

    ordinalurus, ct ipse Mellilus inler eos asscdil anno ubiubi ministrurc.

    oetavo imperii Phocalis principis; indictione decima Sunt nonnulli fulti nullo dogmate , audacissimc

    i F.xlra nicenia Londini civitatis recens erat cx- Ilanlv Paii-iensis senatoris crinlitissimi qnnd ruin :

    siruclum monaslcrinin, pro cujus regulari observan- ah Rolsleniano in quibusdam plurimum dilTcrrc ani-
    tia Mcllitus plnriraum snllicilus Itoniain se cnlule- inadverlciim, aiiibigeiidiiin mibi non putavi quid illud
    rat, ut pole quod illud ipsuui fore scircl, si beno eliam libi, leclor, ollerrein :

    cusloilireiur, aniplum seiuinarium ex quo onmes ,


    Ex concilio stntcti Bunifadi papat, qiti quartus a
    Ecclesioe quoe eranl in Anglia sihi anlistiles ads< isce- beato (•regorio fuil quod liceal monucliis ubiitbi cum
    :

    rent. llis accedebat alia causa, qutE et potissima vi- saci rdolati oljiiio cclcbrare.
    deri poterat, an nimirum rata sii habenda ccelesi;c Stint nonnulli slulli dogmalis , mayis zclo amaritu-
    Snncti Pelri ejiisdem inouasterii dedicalio divinilus dinisquam dileclionis inflammati, asserentes monaclios,
    facta, de qua plura valde miranda referl Ealredus qitin mortui sitnt. et Deo vivnnt. sacerdotali
    miinilo
    abbas, scnptor gravissimu' in vila sancli Eduardi tijjiciu ncquc painitentiam
    indiiinus, iiui Christianita- .

    regis Anglorum apud Surium die quinla Januarii.


    , t m, scu absolutionem I trgiri posse per tacerdotalis
    Vide liaronium anuo 610 iiuniero 10. IIimiis. ojjicii injiint lam gratiam sed umnino (alluntur. Ntim
    ,

    ' lllud idein decretum synndale a Bouifacio IV si ex liuc ctinstt vcteres wmuli teru pnttHcircnt, upo-
    papa promulgalum in concilio Roraano anno 610 bie stolicw scdis compar bcalus Gregorius monachico pol-
    describiuius ex vcleri codicc S. Symphoriani Melen- lens ciiltti, nd siimniitni apicem nullalenus conscenderit,
    sis (pii modo visitur in liibliotbeea v. c. Claudii cui sotvendi ligandiqitt polestas concessa ai. Augusti-

    "
    Veibasuul II nu. Iuli.i aut iii li.il.es illud dccrclttm .i Mdiisi iliiinn
    105 SCKIPTA QliE EXSTANl 1CT.

    quam dileciione A H"" verMmilibus denionstratur asscrlionibus. lllud


    qniilem , zelo magis amariludinis
    iiionaehos, quia mundo mor- vero tiinicje quod bracbiis exlenditur, alas duas esse
    inflamniati, asserentes
    Deovivunt, sacerdotalis ollicii poteniia riicinius : et illud landein quo conditur corpus, sex
    mi suni, ei

    iudignos, neque pcenileiiiiain, ncque Christianiia'.em


    alarum numerum certissiine implere asseritur. De-

    largiri, ncque absolvere posse per sacerdotali officio


    certanies igitur nionaehirai professionis presbyteros

    sed omnino labun- sacenlotalis polcnti:e arccre officib, oinnimodo pra-


    ilivinitus injiiiiclatn poiestalem :

    tur. Nam si ex hac causa veteres acmuli vera pivcdi- cipinius, ut ab hujusi emodi nefandis ausibus repri-
    niautur in pooleruin, qiiia quanto quisque celsior,
    carent, apostolicxcoiiipaise lisbealissimusGrcgorius
    summam nullalenus api- lanto potcntior.
    nionachicociiltu pollens ad
    cem conscenderel. Quoniam quidem hsec ostiatim
    EPISTOLA EX EODE.U CONCILIO
    fungendi, ligandi, solvendique potsiasa Deosumma
    DATA AD ATHEI.BERTUM, REGEM ANCLORUM.
    coneeditur. Augusiinus quoque ejusdem sanclissimi
    Gregorii discipulus , Anglorum praiiicalor egregius, Domiuo excelleiitissiino ati|iie pnccellentissnno
    ac Paiinoniensis Martinus beaiissimus, cujus san- regi Anglorum Alhelberto Bonil.cius episcopns scr-
    ctitatis lania longe lateque diflusa lotus personat vus servoriim Doi.
    mndus; alii quoque jam pluri ni sanctissimi prc- B Dum Christianitalis vestrae inlegritas ila circa
    tiosissiino monarhorum habilu fulgenles neqiiaquam condiloris sui culluin excrevent, ut longe lalcqua
    annnlo pontificali subarlareiitiir, si quia nionaclii resplendeat, et iu omni miindo annuntiata vestrae
    ,

    luerunt pnciliclis uti prnhibcreniu-. Neque eniin Deo digna; operationis aiignicnta referat; enormes
    Kenedictus mnnacliorum praeceplor alniificiis hiijiis- largitori oinnium boiioruui Deo graics cxsolviimis,
    ceinodi rei aliquo modo fuit interdictor ; sed eos qui vos de excelso prospexii, ct in lanto virtutum
    sxcularium negotiorum edixit expertes fore soluni- culmine eiexit. Quapropter, gloriose fili, quod ab
    modo. Quod quidem apostolicis dociiiucnlis, et om- aposlolica seile per coepiscopum imslium Melliluni
    nium sanctorum Patrum institutis, non soluin mona- posiula tis , lilienii animo concedimus : id csl ui
    ,

    chis, veruin etiain eannnicis maximopere im.icratur. ve tra beuignitas in monasterio in Dorovernensi civi-
    Nemo enim miliians Deo impticat se ne ;otiis srccula- lale constitutn, quod sanctus do< lor vcslcr Augusti-
    tibus. Utrisque eiiam praefalorum P;ii iim excn plis
    nus, beatae hiemoria! Gngorii disc pulus, sancti Sal-
    perspicacibus circuinquaque ut niundo moriui sint
    va oris noinini consecravii, eui ad prascns praesse
    cvideiitissima ratione prsecipilur. Tanlorum igitur
    dignoseilur ililecii-simus frater nosier Laurentius ,
    Patruni instiluli exeinplis quibns peiiculosissiumm
    ,
    licenter per oinnia monachorum rcgulariter viven-
    est refragari credimus a sacerdoUbus monachis li- C. lium habitalionem siatuat
    ,
    : apostolica auctorita
    gaudi solveudique oflicium Deo imperanie haud in-
    decernentes, m ipsi vestra salatis pradicatores mo-
    digne administrari, si eos digne contigerit ad hoc
    nachi, monachoruin gregem sibi associent, et eorum
    liiinisterium sublimari. Quod inciin lanter aflirmat
    vitam sanciam tiim moribus exnrnent. Qiuc omnia
    quisquis siatum monachorum el babitum potenlatum-
    decrota si qius successorum vestrorum regum, sive
    que evidenter considernt. Verbi gratia : angelus
    episcoi oiiim, clericorum, sive laicorum irrita faccre
    Grace, Laline imnlius dicitur. Sacerdotes igitiirmo-
    ntavcrit, a principe apnstoloruni
    li i'i tro, ct a cun-
    nachi alque canonici , qui quolidic sancta Dei pra-
    ciis successoribus suis aiialhematis vinculo subjaceat,
    cepta anniinliant, angeli vocanlur, rationenon incon-
    quoadusquc quod temerario ausu peregil, Deo pla-
    gnia. Sed unusquisque angelicus ordo qiianto clarila-
    ciia satisfai tione pccniteal , et hiijus inqnieludinis
    tein Dei vicinius contemplatur, lanto dignitale subli- verain emendationem faciat. In Chrislo valeas, do-
    mior aftirmatur. Nam uii cherubiui , monachi sex nihie fili.
    alis velanlur. Duk qui lem in capiiio quo caput tegi-

    iihs quoque ejnsdem snnctisimi Crciorii discipulus statnm monaclierum ct habilum consideral ; angelus
    Anglorum prwdicnlor egreqius, et Vannoniensis Mar- cnim Grtvcc, Lulitte
    iiuntius dicilnr. Sncenlotcs iqilur
    tinns, aliique quamplurimi iiri sanctissimi preticsoriim D monaclii tiiijue itinonici, qui Dei pratceplu annunttant
    monachornm habilu (utgenlcs nequaquam unnulo pon- ungcli vocunlur : sed unusqitisque aiiijeticus ordo ,

    lificnli siiblrttlicrenlur. Neqite enim Benediclus inoiia- quiinto nicinius Dominum conlemplantur, lanto subli-
    chorum prceeeplor liujtts rei atiquo modn fttit intcr- mius diguitule [trmitntur. fttinqttid non ut eherubim
    diclor, sed eos stecutaritim neqotiorum dixil expe.ites monaclti sex dua: in capilio, que capul
    alis velantur :

    esse debere : quod qiiidem aposlolicis documenlis el teqititr, demoiistrantur asserlionibus. llltid vero
    tifris
    nanctorttm Patrum instilutis non solitm unieersis ,
    , quod brachiis extendilur duas alus esse dicimns, el
    rerum eliain canontcis summopere imperalur. Vlrisque iltud quo corpus conditur, altis tluns. ? ic se.r. ttlaruni
    enim perspicacibus sunctorum l'ttlruin exemplh, ut nitmcrus certissime coitftcitur. Deccrtantcs igilur con-
    mundo ntorlui sinl prwcipilur Credimus iqitur a su- trti monachos in liuc re sacerdolalis potenlia? urcerc
    eerdolibits monacltis ligandi sotveudiqiie offtcium digne nb hujuscemodi nefandis ansibuf
    o/ficio praicipintus, ut
    adminisirari, si tamen dignc conlitjerit eos lioc mi- in posterum reprimantiir quia qnnnto quitque excets or,
    nistcrio stiblimari. Qutid evidentcr affirmal quisquis tttnlo polcnlior. Laiiu.eiis.

    Pathoi.. LXaX
    itn BULGAKAM COMlTIS 11.8

    ANSO DOMINI DCX.

    BULGAR AWUS COMES.


    NOTITIA HISTORICA IN BULGARANUM.
    ^Aiifni. Iiibl. Hisp. vcl., t. I, p. 568, n. 21 «.)

    Kulgaranus comcs sub Gundeinaro rege (biennium A alios scripta? ipgtintur (Bulgarani epislolaram ixzoVa
    hic Gothis,usque ad annum 012 imperavit) Gallice apud nos liabeinus, ex Codice Ovelcnsi exseriplaruni
    Narbonensis praefectus, plures epistolas ad diversos quaruin priina est ad e[iiscoi>um quemdam Francia'

    ad nostram usque aetatem adliuc inedilx


    direxit, quse secunda ad eumdem , tertia ad episcopum nescio
    iu quodani Ovetensis Ecclesise Codice membranaeeo qunn quarta et quinta ad Agapium episcopum;
    aule quingenios annos jussu Pelagii episcopi ad sexta, ad Gundemaruin regem. Quas omnes, sinu 1

    usum Alphonsi Castell* ac legionis regis VI exarato; cum aliis diversorum, quas inter avir.So?a seivamus,

    atque in alio Codice Complulensis sancti Ildephonsi publici juris aliquando faciennis. Card de Aglir. (b).

    collogii , Ovenlensi isto antiquiore servatx sunt.


    ,
    Nonnulla illies temporis gesta, nec aliunde nola ,

    Quibus quidein epistolis, quarum una ad regem, dux manifestari, Ambrosios Morale?, rei auctor, et ocu-
    quemdam nomine llluslrem («), a!ix ad lalus lestis, lib. xn, e.ip. II Historix su.-c, nos docuit.
    ad episcoptnn

    («) Uliislrem hiinc Franci.o , sru polius


    Auslrasiae sapor s inlustrem sive
    ;
    i luslrem valet, ut sxpius pe-
    episcoputn vocavit Moralius quasi id proprium ejus riculo facto didici.
    iiomen fuisset, deceplus, uti ego existimo, vulgari (b)Exslat in regix Bibliothi cx Matrilensis Codice
    uompendio III. quod i" Complutriisi I nunc Escuria non £/-«.;modo sed iSSou.i; Bulgarani opistolarum,
    lensi [Digramm. et Plut. I. nuni. codice vide- U" si binis quas cardinalis Aguirri shabuit ad Agapium,

    ;cum id in veteribus codicibus ante annum aliam ad eumdem direcum adjungimus qux in <<>- ,

    Clnisti M. exaratis, indicando Incerli quod iguora- , <lice notro, at<|ue ilem in Escurialensi Lil. U. l'tnt.

    inus aut reticere volumus nomini adhibeatur quem- : III. n. li, ordiue sepluna est. Aguinius lidem de iis

    alinodum apu«l Gracos Seij et Sefva, apud Hebr ros elendis videtur, nou liberasse. Teruas priores «d
    ;iS3 peloni, cl contractus ploui , unde Bispanicum Incerlum Franciee sive Austrasiee episcopum <|>iia
    phulano, eodem prorsus Incerti, aut Innominati si- nonnihil ad Hispanioc histo iam conferuut, primus
    giiiikntu. Latiui id per quidam exprimuni. Recen- oniiiiiiin evulgavit cl. novissimao ediiionis Valenlinai

    tiores Codices ojus locisubstituunl N. Alitnl dicendum Joannis Marianae Historiae Bispanicae curator U.
    ile compendio LNL et maxime ciini decussita
    L boc Vincentius Noguerra et Raiuon alibi a nobis laudatus,
    ntodo lNlj. Quod in codicibus Gotkieis anl Golhici
    :
    vol. 11 qu >d auno 17 5 prodiil, a pag. 5i8.

    BUEiG&RANI GOBKTIS
    EPISTOL/E TRES'
    AD EPISCOPGM FUANCI.E D.RECTjE.
    (Mariana, Istoria de Espana, ed. Val., t. III, append.)

    EPISTOLA 1. C b tauiis reaemptorem omnium Dominum snpplicatio.

    .... Interea noiescimus sanctit.iii vestrae ad nos nibus adeamus ; ut invictam potenlix su;e in defen-
    jpimone vulgata pervenisse Brunigildem virginem et sionc calliolicoiuin piieleiiil.il dcxtcram, et x-mulan
    Theudericum regem amarissima sub dispositioue tis perlidi bostis condignum meritis adsil inlentionis

    assueta diffundenles venena , in excidiuru uniUc gcn- iiileiitiim ; atque jurgiorum auctores, velusli ser-
    lis c nlia gloriosuui 'Ibeutibcrtuin regein atrocissi- pentis ni chinalione nudatos in exeiuplum reseiaia
    muni baibaioruin cxcitasse diuiicare regein. Quod clareai cu .clis per circuilu jusla in»tii Domini ul-

    si spccialitcr iia res agitur, quid necesse e>t, nisi ut lione.proslratos poscenies. Ut si scripta qutu paulo

    :inte anna belliea cuiiclus in liac parle precibus ela- a.ite glorioSo TlietHibeilo regi direcla, sicut pol itili

    boret divinum populns implorando suffi agiiun, unde e»ti-, de-tinare procurastis : aut si inisst vestri jam
    petimus cvidenliam rei nobis signilicari? Ut cl nos reversi suni, vel qu id reciperclis rcsponsum, vol si

    participes effecti fidelium pari lidei flagranlia con- usque li c placita deportanles, aut ceite si ad prsB"

    surgentes, cuin univcrsis sacerdolivus, dero, cuncia- s. iiiiaiii gloriosissimi douiiui mei Guudemari regis
    que iiujiis provinci.c Christianorutn plebe, imlieiis pratparaluri advenerint, cerlius sciauius. t)i;umoUo aui

    "
    Sparsim uieadois, ut legenii patebil. ILi>\t.
    lliO KP.STOI.iE TRES. 110

    vbi pecunia prtrpurctur, nos veraciter ut conliJimus \ tas, in Cliristianorum provocarent desscvire. Nec
    una cum beatiiudine vesira sospitateni reeiprocaiis credimus eos ab illis exislere meliores, sed iiamaui-

    lormare jubeaiis affeclibus. leste soci.is coinp-obainus q;ii de muuduni debitis


    EPISTOLA II. sceleiuin ministrat retamenta persouas. Iloc igilur
    .... Etsi universus axe sub ;i ihereo limes terrarum veslra sanctitas si evidenter agnovit, quod ex pnc-

    Pomino cerniiur opiflce constitiitus, et oumiuiii po- dietoruin regum consilio stiper crlhudoxi principis
    lestate polleniiurii ipsius niirabile cousiet ordinaiione regionem impia >e (udilhosiMitate caterva, per veatro
    ilivisus , necesse est ut ejus evangelieam voeem nobis detlarare jnliealis slylo , ut hac lilii vestri

    lusiodient s, vel qiifcrere eos quos uua in Clirisliun gloi iosi domini niei Guudemari regis ad ordinalioneni

    fides consociat, vel diligere ; et quamlibel a lempo- nostram pertinente provimia, indicta sacerdotes ciiiu

    rali dominaiione segregemur imperii, congruct ut |)npulo omnipotenti celebrent jejuniorum solemnia
    pr.iceplis principis non dissocicmur alertii. Cnde ul accedenlium injusie aique lenge a doniino conla
    bcatiiudmem veslraiii gralia ccelesti diffusione Bo- virorum, siderea confingat virtuie b. Ilaniiiun, et

    rentem, et spirituali largiiione exuberantem quam gente Chrisliance lidei dogma custodienli Iaudabilem
    Domino propiiiante intercurreute stylo elfici volu- toDlesti pietale jubeaiis conferre tropseuin....

    mus charilate devinctum, bis deslinalis cum siinimo B EPISTOLA III.

    desiderio litieris ; non soluin inquirimus, sed et sa- Di ecliSsimo atque in Cbristo reverendissimo Palri
    !

    lutis cum debito necessariarum rerum alloquio im- episcopo Bulgaranus.


    pertiuius. Quia non iiiimeriio praecipuuin te pastorem .... Noimn est Domino omnipolcuti qui jusluio
    suo Christiis dedicavit ovili, ut cuin velut sanguinis indicat servum, et injiisiuin justa daniuationis ul
    generositate mibi, beaiissime Paler, prsepolleas, ila tione peiimet, qnia ante hos dies, quod luani non
    de suarum innumeras oviiim geras sollicitudineni reor latuisse beatitudinein, charlas gloriosissimorum
    animarum. Tali quippe in usu persistere quibus vel reguin idemque fllioriiin vcsirorum Brunigildes re-
    major vel niinor cura in populis adhibeuda cominit- giiuc et Theuderici rcgis, per eodem nobis fuere
    tit : ut quantum divina efuciuntur in pensione su- (ransmissas. Et ut eas ipso praciperemus tradente,
    biiiniores, lantuin debent circa his quibus pr. po- ineiioraliirum series scriptorum denuntiavisse , qui
    nuntur existere indesinenler pervigiles. Et quia eadem suoruin douiinorum una cum suam ad
    seripta
    latere beatituJinem veslram non arbitror quod fi- nos u-que suggesiionem rie luxi, et ut aditum ad nos
    lius vester doiuinus Theutibertus cuin genle Cotho- perciperet commeandi supplex scribenrlo nostram or-
    runi a decideiitibus velut oliui exisiit cdligaia prin- dinaiioiiein poscit. Nani nullo cum desiderio, neq:.e
    cipibus, nunc per peritorum allegatione pacem per p exquirere elegii nos, nque ab nullis indigimus in-

    legatis ejusdein geniis devovit roborare perpetuam. liieri materus; et qiiain neque si vcmsset pro res-

    Ex quo aliquod grati .e inerito pecunix, nuinerum ponso doiuiuorum suoruin denuuiiando animerainus :

    [Forle, Avaroruin ]
    gentis pollicitus est impertire lantum quia miniine properavil, ncqiiissiinus iiaiu
    Francorum. Unde jam nie constat, memoralo lilio dc homine vestrum illuin cujus ad praesentiam filii

    vestro domino Tbeutiberto per venerabilem (ratrem vestri gloriosi doinini Gundemari regis efOagiiaru
    vestrum dominum et in Christo milii patrem verum videmini aditum , debet niens vcslra in siimmo
    episcopum desliinsse scripta, per quas innolui quod proposiiionis labescerc excrdio, dum veritas vobis
    jain pecunia a filio vestro doinno ineo Gundemaro experto luinine fulgeat, et jusiitiain quam speculo
    rege direcia. llic mibi iu Gallias es3e dignoscitur, ut interiori prospicitis, injusta veiborum excusalione
    prudenies ex suo dirigat eonspeetu legato:; : el ea dissimuletis. Qu:s veslrae non prospiciat sanclitatis
    qnae ob chariialem gens Golhoiuin sperat uiiiversa, iiigenium, et ea qua; aclibus exasperastis illieitis ,

    prouiitlit liadeiitibus placila saltem conlradamus ho- blandis intenditis eloquiorum lenire tendiculis ? Ta-
    ininibus. Obinde luam sanciitalem debita humilitale lem enim veslram, si veniaiu liibuitis, dissimulatio-
    deposco, ut quanlum Dominum diligis Jesuiu, qui nem censeinus. Qnale
    si quisque dcbilor hiimano

    pacem prxteritis sa;culis dereliquit luluris , bujus .. pudore sublato, prolervise incitainento, pncrogativis
    confirmaiione pro pacis tantuui intendere digneris de- feneralorem pulset objectionibus et veritatem habens
    leclabililer. Et si agnoscilis e.vn quam direxiinus ad pusilentus credilor teg.it, quain calunuiiator lo-
    domiiuin Tlieulibertum paginam pervenisse; aul si ijiiendo peniiu; erubescat, Manel euiin lilio vcstro
    ea qua2 per legalis Gothorum sunl sub delinilione glorioso doinuo nieo Gundemaro regi cuncLequo
    inita, si manebunt veracilcr allegata, vel quantum genti Golhoruni non exigua sed inagna pecunia; rt-
    pnedietusfilius vesler in Abalorum [Forte, •Avaioruin] pelilio, ut nobiles ejus lein genlis legalos veslra
    bellica triumphatus esl acie, vestris meieamur alle- magnilicentissime c.uni consolato veritatis gratia dis-
    clibus inforiuari. Nam el nobis currenti est opinione currentes ab veslro inju.-te prineipe capti. Geniinaia
    pli-bis compertum, quod Brunigildes regina; et Thcu- malitise largitate dedecus omne rclcgatiouis perle-
    deriei rcgis ipsos Abates [Forte, Avares] ad bellan- lanl egestalis opprobrio. Pateat vero Totilanein et
    diini domiii Theuliberli convocalos et de suis sedi- Guiidiiuiiruiii viros illuslres a serenissimo doiuino
    bns transuiigiare provinciain : quod enuntiare ca- ineo Guiidemaro rege directos, in tinibus veslris iu
    iholicormn inla-idum est auvibns, ul Chrisliana sub locuin Irapinas post illalam eoruui despccliuuem in-
    rcligione personas revera procul a Homino constilu- ter priccepiionc clausistis, et ad vos usque succcdere
    '<• PAULUS EMERITANDS MACONUS. «12

    loculenter aditum denegastis. Ecce quae pars veslra A esl, atl praesentiam gloriosi domini niei liberlas ina-
    lonimiseril vestris non sunt incognita mentibus ; et neat ilineiis legatornm. Nam de locis imde inli-
    taniuni a vobis injurix acerbitatem vehenlibus insu- niaslis Jubiniano et Corneliano, qna: in provincia
    per vestrorum ad prasenlia inelyti domini mei lega- Golliorum noscilur domna Brunigildes possedisse, ul
    lorum, vestri siniulando litteris, viam aperire con- suis post ejus jure aditum Iribuamus huminibus; or-
    queritis. Videat ahissimus a ccelesli solio princeps dinandam mirainur luam sic nos horlare beatitudiiiciii,
    liaiic causam ; et divina partem ultione confodiat qui ut loca quoe pro stabilitate coneordi.-c sanclaj inemo-
    injuste parli alierius visus est conferre molesliam, ri;c dominus nosler Recharedus rex in jure lnemo-
    el qui cliarilatem respuendo pacem excelsac polesla- ralse conlradidit domna? (ul) a parlibus veslris scan-
    lis violaverit capliose dileclam. Licet diim filioruin dalum nulriei.libus foedus charilalis disrnplnm
    sil :

    regum idemque vesirorum litteras aceepissem, eo- et pars jura qu;e slimiiluni illicite suscitat, jura de-
    rum protinus reformavi rcscriplum quod si memo- beat gentis possidere Gothorum. Arbitror enim ut
    rati gloriosi principes acceperunt, sive in vcslra fue- ea qux> pars vestra injuste noscilur admisisse, si
    rit cognilione deductum, nullo denuntiante. coniperi- emendare nialuerilis, poterit gentem vestramque in
    nius. Sed el veslrae itaque honorilicentiaj declaramus, charitatc connexam, eadem suo jure domna Bruni-
    si reinoto simulairoiiis pacem typo servare dc=idera- Te quippe, healissime
    B gildes defendere loca. vir,
    tis, quas dominio maxima sors esse cognoscitur, et dum baelenus benignis animis, et soecularibus evigi-
    Christum diligenda concordes cum Gotliis corde ap- lantem studiis, nimisque formidare oninipolenleii
    lalis permanere devoto; non oportet ut ea lantum teniponbus
    meminimns? QuonioJo cures si tauiis
    labiis lallenlibus proferatis, sed pacem quam noliis
    charilas iitriu-que ilkr.sa agentis es Deo dicalus
    scivantibus ipsi prius irruere, perfectis demonstran- pax olim a prioribus
    antisies a principibus, ut quie
    duin operibus demonstretis. Digntun csl vestri ut genlibus colligata, nunc maneat
    geiiliuin iilraruin
    priniuni iu sua dignitale Gotborum resliluantiir le- dissoluta, dum veslro debuit ex consilio in perpe-
    gati et inter aflinem sanguinis gentem servantem
    ;
    iiiimi exisiere roborata?
    Vacem, Domino adjuvanie, vestroruin, si mcesse

    ANNO DOMINl DCX.

    PAULUS EMERITANUS,
    DIACONUS.

    NOTITIA HISTORICA IN PAULUM EMEUITANUM.


    (Antonii Bibl. Hisp. Vel. t. I, p. 373, n 211.)

    Ilujiis temporis Patilus ille cst Emerilen is diaco- (] parum antiqua in S. Ecclesice Toletana; bibliolheea
    nus, qui de Vita et niiraeulis Palrum Emerilensium habenlur, eadem niulio velusliora in nonnnMs aliis bi-

    libriiin nobis rcliquit. Iliinc a niullis desidcr.ilum blioihccis conspeximvs. LaudantPauIi hane liisloriam,
    prinnis eilidit Barnabas Moreno ile Vargas Emcri- eum idem Hornles aliis locis ( lu Prolegom. tom. II.

    lensis nrhis decurin, qui ejusdem qnoquc histoiiani sub titulo Las ayudas que tnvo, el lib. xi, e. ~-2 |,

    conseripsil, Malrili anno 4 07i 1 in-4°. Deiiule ilcruiii tum alii, tam nnslri quam exteri scripiores (Baro-
    I). Tliomas Tamaius de Vargas, vii clarissimus, ad nius ad ann. 589 lomo VII. Mariana lib. v, cap. 15.
    vetcres ciim Golhiex luin Lalinx scriplurx mem- Padllla cent. vii, eap. I", pluresque alii, quos Ta-
    hranas colhliim, ac propriis notis illiistratum, An- maiiis collegit in priucipio Nolaruin ). lnler quos
    luerpix apud Joannem Meursinm 1058 in-4". Oclo llieronynius Boinaniis Augiislinianus de Hepubliia
    scilicel exempla is ad inaniis habiiil, qualuor Go- christiana agenslib. i, cap. 15, in suis Mundi rebus-
    thicis liiteris, lolidem Latinis exaraia. Ambrosius pulilicis, qiioddam Iiiijus operis cxeinpluin nis. se
    Mur.-ilcs in sehol is ad sancli Eulogii Toletani epi- redemisse ait, et veluti ex Orci faucibus eripuisse
    scopi ct marlyris capul prininni libri n Meinorialis a quodain bibliopoft Cnmplutensi, diim perdere i • 1

    sanclorum, alterius qtioque einsdem operis meminil. jam velbl atque cuni aliis libris Tolcianx Eecles x
    ;
    :

    Pnuhis hic Emeritensis (Aei. Hisp. illust. lom IV, r) donasse. Eaque co vi.lctur proposito ab auelore fur-
    p. 282) dincomis, cum F.mcritcnsis Ecclesicc ci anti- inaia , ui excmplis rcruni domi, hoe est in urb«
    slitum cjus historiam scripsisset, tum etiam de aliis Emeritensi mirabiliter patralarum lidcm eoruui
    sanctis riris qiiwdam adjmixil, e.rslal eiiam ejnsdem confirmaret, qu;c dc lialie sa.c miraculis sancius
    tonfcssio calliolica (a). Qiicv duo opcra mss. non Gregorlus libris iv Dialogoriim collegeral. Quos

    (a) Diligenter evolvi cl. Awlrrx Ma-ci Burrielii lenses mss. calalogos, si (orte in hanc Pauli Emcri-
    excerpla e bibliotheca Tolelana qux in regiain Ma- lensis Confessionem cathoiicam inciderem. Sed fru-
    ti itenseiu concessere; lum nostra, aiipie Escuiia- slra liii.
    113 NOTITIA HISTORICA IN PAULUM EMKRITANUM. Ifi

    libros non alium babuisse auctorem prxter alia \ prologo Paulus noster, ejus sauctf ponlificis oequalis,
    arguiuenta (de DiiilogoiuiuS. Greg. lib. v, Labba;us egregie coinprobaiit. Late agil de aliquot Euierjleu-
    de Script. torao I, pag. 391 ; Mabillou., praefat. ad Acta sium ponlificum, pneseriim Pauli, Fidelis et Mas-
    SS. Benedicl., § 2, lomo I), non Isidorus taniuui sonai, rebus geslis.

    iu libello de Scriptoribus ecclesiaslicis, sed el iu

    AD EXTERUM RES HISPANAS AMANTEM.


    Ilispaniam noslram cunclis stvculis ingcniorum altricem non, opinor, tam caudcx erit, qui ignorel; non tam
    invidus, qui conlra contestalam el inconcussam lot monumenlorum fitlcin injiciuri audeal. Millo anliquissimos,
    qttiapud Sirabonem (Geog. iu ) inter Hispaniae populos sapienlia pufabantur excellere. el lilteraruni sludiis
    uiebantur, et venerandx velustalis volumina hahebaut, poemala, leges quoque versibus conscriptas e se\
    aiinorum millibus, ut aiunt. Ca-leri enini Hispani usuni babebant litterarum noii uno qiiidem genere, nec
    uua illis lingua. Minim certe in i:s, qnibiis semper
    Omi is in armis
    Lucis causa sila, el damuatum vivere paci;

    lcste Italico (Punic. in), Hispano vale. Pacalis qitippe el lotialisartibus florere inler sagorum Uium et armorum
    strepititm a natitra inditum, non e.rcmpto comparatiim csl. Mitto etiuin ilUtm feticissimam scriplorttm liispano-
    rtim segetem, qum ab Autjustcco a:vo ad IS eronitinum ipsos
    Romanos rerum dominos, geniemque logatam,
    cnm facundissimos Hispania pepererit ut Lalinus Pucatits Panegijr. ad
    oratores, et clarissimos vales
    illis
    Theodosium Aug. nostrum ait, omnigemc eloquentite profcssione admirata est. Unde semper cum ingenioium
    yrincipe Augustino ( viu de Civit., c 1 llispauos sapieutes possumus appellare. Itloruin elsi mttttu prwclara
    . 1 )

    ingenii monumenta (utoritm Uvore perierinl, pleraque lamen propitianle bono ip&orum genio cum feliciori cu-
    jitscunqtte genlis Itac de re provenlu, fateute invidia, possunt comparari. Fx iis prceter tol milliu, qmv in pretio
    npud omnes et frticlu non pauca in anliquissiinis rarioris nottc bibliothecis hdctenus delilescunt, quee ab
    sunt,
    truditis cognila el laudata, majus de se aliis e.rciitiritnt dcsidcriitm. Aliqitol G. Loaisu, A. Morttles, J Marianu, .

    utiique doctrina et uuctoritale prceslantes viri communis juris reip. catistt [eceritnl. Aiiqitot elittm ego cum tineis
    tidlutc et btatlis incredibili rei lilteraritv dttmiio rixanlia, e tencbris eiuta, ad velustissimas membrtinus coinpo-
    sila, el notis illtislrata, editioni purala hubeo. Qtiorum qiiidem calalogum Itic libenter merito texcrem, ni picea-
    tas el tagaces quorumdam ardelionum muiius timerem, qitos Harpyiarum more in modesliorum sibique dissi-
    millimorum scrinia involanles
    Convcclare juvai praxlas et vivere raplo;
    Qitippe qtiibus,
    fordissima ven ri*
    Proluvies, une&qiie inaniis
    (Virg. iii lEnehl.)
    Roslra apta rap ms,
    IJoguibus hainus iuest.
    (Otild. vi Fttst.)

    Verum enimvero Carnam sive Cardineam nijmpham Kul.


    Iiui.sitillo lurdo veteri ritn (Ovid.M Fasl.)
    ylacubo. ut vel lios Fideulinos (Marliut. i. epig. 50, 51, 73), Auloiicos Ltiomer. Iliud. x, Udijss. X, el Ovid.
    40 Mil.), Gleptas (Plaut. Trucul.) jEsovi gracuios ( llorat. ad Pison, ) cl
    Bonorum malas carminum lavernas
    {.iuson.ud Tli.)

    averruncel, aul saltem prccsentem audacissimis


    Imponat plagiariis pudorem.
    (Mart. i, ep. ;>3.)

    Cerle, etsi innocum Ubrorum licenlice

    Trisiius haud illis monstrum, nec sa>vior ulla


    Pesiis et ira deum Slyyiis sese exlulit uudis ;
    (Virg. Mn. \u.)

    ISaturce tamen melioris beneficio ita comparatum liubemits, ul qitoties hcec

    Turba sonans priedam pedibus circumvolal uncis,


    el .xlientis, el ulcunque harpagatas effronlissimo
    Polluit ore dapes;
    exicmplo indicio suo ipsa editionis faedilas el erratorum seges
    a
    Traducit nianifesto carmiua furto.
    Experimenlo apud nos nudiustertius didicimus ; liodie etiam limemits. Veritm duin illi emenlttce et emendi-
    Iteri et
    calce famtc larva circumferunlur, nos veris in remp. itlleruriam el in palriam merilis, de utruque (uti liuclenus ei
    fortasse an non inuliliter fecimus) optime mcreri otjv &zu non desinemits.

    EXEMPLAIUA PAULl AB EDITOIIE COLLECTA.


    1. Ex ecciesias Tolelanae biblioibeca lilteris Gothi- vir cl. et deoptime meriius, nostri regii mune-
    Ilisp.
    cis cxaraium. ris ascecla. Plura bic sunt Pauli exemplaria Latinis
    2. Gotbicum ex bibl. Regia Hieronymiana apud litteris exscripia, qua: uou otii nostri fuit illa oninia
    Scoiaciim. Existimo olim fuisse ex Carazedano couferre.
    S. Valerii moiiasierio. Vidit etiam Ainb. Morales 3. Ex Bibl. illust. D. Joaunis Berirami a Guevara

    Al. crimina, Utrumque in excmpl. Mai t. l.b. i, ep. 5i, legilur, et utrumqne praedones noslri commillunt
    llb PAUJul r.MEIUTAM WACONl 1IG

    nrcir.cp. Composiellani, snprcnii Italiei coiimmi \<ix~ o. i^nnnnm, Autonu Covarruvire regii ronsiliarii,
    sidis ilono nccepi nli illusi. D. Fenlinando de Vera
    ; et Tob lanae Erclesiae et Academiae schnlarrlu»
    el Vargas archiepiscopn episcopo Cnscensi, regio illuslris. Didaci llispaniarnm prsesidis fralris vir cl.
    r.onsiliario, magno magni avunculi nepoie. Laiinis cognati mei, oinniuni emendaiissimum.
    litleris iranscripium a viro dncto, ut apparebat, ips> 7. Goiliicum, maiiu illusi. Garsia* Loaisa arrhicp.
    in liinine indicabalnr. Toletani in aliquot loeis interpolatum. Ilabni a Peno
    4. Euam Lntinis Ihteris scriplum ex bibl. viri Salazar de Mendoza , canonico Toleiano , cujus
    nobilis L). Juan. de Fonseca et Figueroa amici, heu! obitum nuper oinnes boni nobile que luxerunt.
    olini nostri ; in sercn. Ferdinandi llisp. Inianlis, 8. Golbicum aliud, qno nsus luil magiium lllspa-
    cardinalis Tnletani bibliotliecam postea translatum. niae dccus, .loan. Maiiana S. .1.. amicorwn meoiinn
    Quod quidem ex Bertramiano, etim iisdem mendis princeps. Habenl liodie illius socii, apud quos Toleii
    scaieret, iranscriplum crcdiderim. Uliuulalus. Sed nullo pii cincres nriiantur monu-
    5. Eliam Liiiuuni, ab Alvaro Gomecio a rastro mento, nullo distinguntnr titulu. Nec opus, niui
    Kulaliensi viro cl. Francisciis Pisa Toletanus Th. 0. viro illi iiicomparabili ccelum prxmiuui fuerii, orbis
    inilii, dum viveret, amicissinius habuit. sepulcrum, fa ua insctiplio.

    a
    PAULI EMERITANI
    * DIACONI

    DE VITA PATRUM EMERITENSIUM.

    11

    pracfatto.

    Yiroritm ortliodorornm, maximeque caiholicorum , prorsus *, vera nullus esse anibigai mirarula, qncc ', sati-

    liomana! praisul urbis Gregorius, in/lummatus paraeliti cliarismate Spiritus,


    ttiisimus eqregiusque vates

    » Panli. Quem mivti haclenus desiderantes, de eo C an Pro vita Gregorius Turonensis prvf.itione
    i'ifts?

    honorilice memineru'it, uti illustriss. Cassar cardina- lib. de Vita Pl\ sui sxeuli, cum ait : Quicriiur a
    MI , ad an. Dom. 5S9. Garsias qiiibusdam utrtim Vita sanclorum, nn Vit* dicere
    lis Baronius lom.

    Loaisa Giron arcbiepise. Tolelan. , llispaniarum p-i-


    debeamus? A. Gellius et alii grammqticorum Vitas
    mas not. ad conci Tolel. m et viri doclissiuii
    1
    . ,
    d rrc volit runl. N.im Plinius nuclor in lll Arlis
    Ambr. Morales, bistoriographus regim, l.b. n, Chron. Grummalicce lib ait : Vitas antiqni cnjuscunque no-
    fiisn. cap. 71, el tractaiu ile
    Libris ad historiam slrum d'xe nnt. S d qrnmnitici plnralem nnn rmtml
    nuxilVaribus lo:n. II proelixo pag.
    ~>, et not. ad I). En- liabere Vnv.i Unde mnitijestius cst. rerlius </i7iVii m
    !o"ii Memor. SS.. lib. n cap. 1; Joan. Mariana. ,
    Patkcm, guam VlTAS, quia cum sit diveriitasmeriiorum
    S J. lib. v de Rebus Hisp. cap. 15; Hieron. Romanus virlulumque, una tanlum omnes vita corpnris ulii in
    llisp'. Augiisiiu. , lib. ii Ilist. Eccl. Ilisp., c. 27; mundo. Quam sentemiam seculi vi lentur Evaqrius
    LudoV.de Angelis Lusit., Augustin., lib. iv de Laud. tnoniclms, q li apud Ilnnnrium Augu-iud. cap. de M
    illust. Erc. Senpt.. (criuil muila neressaria mona-
    I! Au". c. 20; Cornel. Lancilotui Belga, fVugusl.,
    lib. II de Vit. S. Ang., c. 8;
    .loan. M u-que/. llisp. cltis, sciticel Vitam Patrdm nernon Pclagits diao-
    ;

    Airusii». c. 12" Origin. Ei"in. S. A ig. Bernardus ; nus, qui apul Sigeberlum, eap. il6de Eccl. Scripi.
    Britto Cistercicnsis , historiog. Lu-itan., lib. vi Mo- tnnslulit iu Latinum de Vita et doctrina Palrum
    narch. Lusil. , cap. 10 etiO ; Hieronym. Romanus lib. xvi quemadmodum ioan. subdiaconus apud
    ;

    S. J. "cap. 16 HUt. Emerit. apud Joan. Marq. ; Gas- enmd. cap. 11, transtulit dc Gr>rco inLalinum de.
    par Escolanus reg. Valenl. rer. historiog. lih u Hist. Vita dactrina Pnirum lib. i. Pro Vitis tamen obti-
    it

    Valent. cap. I i; Franciscus Padilla ecclesix Mala-


    v nui ususia Witis Patrum, dequilms plura enulitiss.
    cilanx thesaurarius, cent. vi Ili^t. Lccl. cap. TiO, et D amicus ille noster, ac de Ecolc ia Dei et rep. lillera-
    cent. vii, cap. 17;Mariinus Curillo, abbas Montara- ria opime, si quis aliu^, merilu*, quem iucredibili
    " nensis, in Annal. non semel. Barnabas Mereno ; utriusque dispindio utraq-ie ad plnres abeuutem pri-
    de Vargas. civis et senator Emeritensis, iliscurs. 24 de n luxit, H.RosweydusS. J., Prolegom. inVit. PP. i

    J
    iSnb. L. Rmlericus Carus, not. ad M. Maxim. Cbro-
    ;
    Pnrfatio. In Mss. baae prafationis et e.ipitum dis-
    nic. ad an. 57U-5'J0. tra tioprorsusdeest. Continuata libelli hujus series le-

    Diaconi limeritensis. Bene ut a Paulo alio Eme-


    * gebaiur, ut Plinianis operibus, aliisquc ex anliquitaio
    ritensi episcopo, t\c quo noster Pau'u< cap. S me- scriptoribus acciiisse tesiamur omoes, qui vetostis
    miiiit discernatur. Prceterea ipse Paulus b 'c sc mauuscriptis evolvend s opram impenderunt; nos-
    iliacoiiatus honore illuslrem p ;v. 'icat cap. cn n I que non semel suaius experli. A cosere viri doeti
    ait : Eqo indignus, et omnitim peccatorum primns qui laedii levandi causa, et stmliosx jiiventutis atlju-
    evitn Christi etc. vandoe stulio in capita scetionesve opera anliqnorutii
    LiberdeVita
    r miraculis Palrum Einerit. Ila in
    cl parliii sunt, feici nonnunquam eventu , aliquando
    omnibiis fere Mss aliquoi, 1'iia; PP. Emeritens.
    ; in secus; unde erronbus e verao lectionls tnincalione
    sed placst insrriptio prima, qu.c eain qu un Dialogis nalis ansa saepe praebita est, queis dignoscendis aver-
    suls I». Gregorius M ignus priclixit, repr.csentat; runcandisque lyiicea eru liiorum acies cuin (ructu
    qucmque sc niaxinie ioiiiari testatus est Paulus iniiio sxpius inienta Uiil. Paulo Eraerilcnsi eamden adhi-
    biijus oneris. Gregoriana imyp£<pm> sic se liahet : buit operam (ut reor) primtis, quisque ille luit, bnjus
    (.'.* VUaelmiraculis Palrum Itwicorttm. Ssd dc uitane. ooeris Iranscriptor; nam in duobusaux habui cxcui-
    H7 DE VITA PATRUM EMERITENSICM. 118

    Dinlogoriim iu librs veridico edidit ", prtviiotulionis slylo; qucv olim scilicel omnipntcns Deits seriulis tiro suis

    bcnc sibi ptacitis, propler honorem nominis sui palrare dignatus est; neqncelibel ob Itoc dttbitanli qilispiam

    (vsttiel animo, qttott priscisjam lemporibus gcsttt csse videantiir, cl [ortassis jidem plenam tniiiime uceonimodel,
    ct pnvfatum sacralissimnm vinim , vas eleclionis (Act. ix, 15), ' sacrariiim Spiriius tancli, uliqita vanis ci
    nebutosis verbis (ttscasse opinetiir ; dum ', luce clarius evangelicm aucloritalis voce cunctis manifeslclnr Dnnti-

    aum semper operasse ct hactenus operari (Jonn. v, 17). Quamobrem, ut omnium legentium vel audienlium (ides
    majori eredulilalis robore firmclur , ea modernts lcmporibus in i Emerilensi urbc fuissc narramus; qum iion
    fclatu aliorum agnovimus, ncquc fictis fabulis iliilicimus ; sed k qinv ipsi co rcferente auribus nostiis audivimus
    , ,

    qucm ccorpore mirabilitcr egressitm, et ad mtherca rcgna pervenisse non dubiininiis.

    h
    Sicrarium Spiritut snncii. Eodem recidil appel-
    plaribus recenii maoii exaraiis hsec aujecla reperiun- \
    lnr inilin ipsius operis : In 1'auli diaconi F.mcritcisis l.uio, qua virum sancliss. Gregorimn indigilat llo-
    iib. de Yiia ct mirnculis VI'. Emer. Index capitum. n irius Augustodunensis lib. de illuslrib. Ecclesiac
    No$ enim partiH sumus in capita dislinctionis causa. Scriptorib. ad an. nc Gregorius llom. urbis cpisto-
    :

    Partitio vero ipsi-sima est , quaiu ego eliam pnefixi pus, organum Spi i ns siincii. Nec niiruui, cuiii t'e-
    repncsentavii|ne; nec innnutare eani volui, tuin quia trus ttisiconus cjus conjiimassct jur< jurando sc viilissc
    auetorilate illorum exemplariuin confirmaiam vidi ; Spirilum sanrlitm, q.ttisi coliimbum. supcr ciput Gre-
    lum cliam, qnia non iuconcinne disseclam jmlicavi. goii sedentcm rosattm , insercntcm. siiinn ori itlius
    Il.ec de tiiulo. De rc vero Paulum liiine scriplorum apud SigebiTliun cap» Ivclcs. Scrijit. H dc illust.
    lere omnium cuin praifationem
    vesiigiis iuslitis;.e, quam cliain reni proJigio conlirinavit.
    lianc opusculo buic prsetexuit.
    Sic Eulogius Mariyr I
    Diim luce clarius evdngeHcte auctorilntis voce miini-
    suum Sanctorum Memoriale prccfutione Apol< geli- festatits, Dominum semper operussc, eic. Cbrislns
    cmn Mailyrum prologo , dociimenlum marlyriale apud Joannem cap. v, 17 Paler meus usquemoda :

    proccmio auspicalus est. Sic, quicunque perlegitur, opcralur el cgo operor. Quamobreui abeanl iler.um
    ne rem noli-simam leslimoniis oblundam supcrvaca- m geuiinina viperarum in laui , hoc c t sc diguam
    mis. De Scriptoris nostri rjetate dicain .id cap. 12 rem, et ex miselli homuncionis tenuilate divinain
    c.ilcein. Nunc cselTa prosequar, qu e in prrcfationeJ omiiipotentemque majcsiem metianlur, et miracula
    e Vera
    esse nutlus ambiifat miraculn qnce san- a noslris ctiani lemporibus lollant. Deus certe seai-
    ,

    ctiss., elc. Audi novator, vetusti scriplons de Gre-


    . per et ubique materiam fecil mirabilium suorum, ut
    gorianis Dialogornm lilib. juliciiim antiquitalem ait divinus P.-alles, et quiil csl (rogal aurei oris Joan-
    ;

    novitati prrepone, et tandein cenlmiator aul qu squis Q nes in psalm. cx) niemoriam fccil miiubiiuim suorttm ?
    Bis ex eo Alastorum tceiu Nunqtiam, iuqiiil, mirucula faccre intermisit. lloc
    enim cst, Fecit memoriam, non ccssavil ; non dcstii.l
    0" y.ZTa /iuvijv
    per omncin generationem facerc miracula; el per rcs
    Tt/iacu (3aT0a£cv)v liyoOf/svof r]<j.arat ttkvtk
    ndmirabiles excilare cmssiores elc, multa untem vi- ,

    Lcmanuum qui prope slagnum deri possunt, el privatim, cl in domo, el in citilntibus


    Ranarum est cunctis uux culius honore diebus, ficri miruciiln. Eximia illa B.isihi Se^cueiensis vox est

    nlunutcsce. Ner. iis Dialogorum libb. parum aiu lori- adversus icredulos potenti.c divinae oestimaiores i

    latis accessit e Zacb.iriae PP. J. aucloritate qui eos lib. l', de S. Thecla, Mijjpi yav SvOpcmot mii, xatta
    ,

    Gra'cis auribus dedit, te le Joanne Diacono cap. 75, 6ftu;/aTa uii. ttatai 7r»yatovT«, a.ii /j^'jJ vTa, l/.ii T£-
    lib. iv, Vitae Gregorianae propler quos Joan. Da- 0*j).ora. a-i 77avT«of iwoieva. Doncc nnmque cruiit honv-
    ;

    mascenus, Euthymius, caieriqiie Grseci scriptores nes, sim<tl mirgcula fontis inslur nbundabunl , semper
    horuin voluininuin auctorem Gregorinm Diaiogum scnliirienl, sempcr jlorcbunt, semoer s lulifera omniuo

    appellant, de quo vid. Sixtns Senensis lib. iv. Ui- eruni. In re nolissima
    bMolh. Sanct., uti <lc loio opere Melchiorem Cauum verbum noa amplius adJ.ni>.
    Ib. ix de Loc. theolog. cap. G, ct Gerard. Joan.
    in Emeritensi urbe. De qua \iJesis ad niilariun)
    Vnssium, lib. n de Script. Latin. c. 23. ,

    1
    Sanctiss. egregiusque vates. Praeler alia honoris
    Calcem A7roTrrao-^a7»ov.
    k Qinc ipsi
    cl sanet tatis plena D. Gregorii meritis dehila elogia, eo rcferente auribus noslris auJivi-
    eliam valiciniiim illi tribuit Joan. Diaconus cap. 5i, _ mus, etc. Duplcx tiilei stabiliendae ratio, et virum
    lib. IV ejusilem Vilae.
    ^ oinoi excepiione majoreni viilisse, ct ab ipso liilo
    s'1'rceiiolationis stijlo. Ipse Greg rius prsefat. lib.
    bona relata audivisse. Nam eisi tesiePlaulo, Trucul.
    i

    Dialog. Qttcc jum prolula sunt melius insinuo, si ea


    : Pluris est oculatus leslis unus quam aurili dee.em :

    qitte per iiiquisilionem ac rcsponsionem tlicentta sunt, Qui audiunl, audila dicuiil; qui videut, plane sciuul.
    sola nominum prcenolalione distinguo. Joan. Diacon. Verissinmm illud apuJStrabonem nGeog.scitum csl,
    cap. 75 lih. iv i,.sius VitaM-x eodeiii Hinc Gregorius *0 aitorj /.tovou,- eiuivsa tovc tSovrac
    :
    . uvatozt to t^s
    roboratus, SS. miraciila l'V. cum Petro 'tto iliitcono, uy.on; r.ptrnpto-j, r]-t.; trpo; intiTrif-nJ o<{Qx\piov Tro). j v.peiz-
    tptx per inquititionem atque responsioncm protuleral
    , Tr.m co-Tt. Qiii solos cos vidcrunt scire aulumat (/!(!
    ,
    cxpositionis titiuis stttdium interrumpeiis, sota nominum uuditioni, q.tcv ad scicntiam ocw.o prasianlior esl,
    prccnotalione distinxit. judicium adimit.

    OPUSCULUM IKGIPIT IN KOMINE DOMINI.


    CAPUT PRIMUM. D plenius dicam , ephebus , noniine Auguslus, insons
    Augiistus pucr, minister ecclesicc S. Eutaliw F.merilen- simplex, litierarumqiie inscius, dum ca^lcris cooevis
    sis,nwriluritsper visionem ducitur itdlribunalglorioc. ac sodalibus suis puerulis, fidcli mentc in domi
    Puerulus quidain non grandi adhuc xtaie, et, ut egre^ia; virginis Eulaliaj sui servilii minisierium,
    a
    Vuerulits...dumcivicris coccvis suis ac sodalibits...
    naslerio elcctorum contradili fnerint, in domo eecletiee,
    tn domoegregiee virginis Eutaliw. Ex mo-e miiiirum
    sub episcopnli prwscntia, a privposiln sibi dcbennl cru-
    auliquo, quem Paire* conciliiToletani n, cap. l,do-
    diri. El r< lerlur Dist. 18 de liis qui volunt. Sic in
    cucrunt, cum akint:De liis qitos volttntas parentum a concil. Tulci. iv, cap. ii, Vronu esl omnis crlas ab
    viimis infaitlia: annis ctcricalns o/ficio
    mancipavil adolescentia in muliim : niliil cnim incertitts quam vita
    tlaluimua oburvaudum, ut mox cum ddomi vel mo- adutcsccnlium. Ub lioc constiluendum oportuit , ul t>
    119 PALl.l E.MF.KITANI DIVCONI 120

    quod ei a a prxposito cellx, venerabili viro, fuerat A rnulise , vela lioloscrica innuiuerabilia , et aer tenuis

    delegatum, peragerel; repenle hunc contigit cegro- flabrari frigore llatu suo cuncta refrigerans : ibi

    tasse cunique ad b eum visilandum, ut moris esl,


    : eliam vidi sedes innunierabiles posilas ad dexlram
    multi amliulareni, crebriusque i;ise pergerem, en lxvamque , in medio vero inultum subliuiior posita

    aceidit nocte quadam expliciiis vigiliarum solemniis prxinincbat; ibi namque asiabanl pueri innumera-
    (nam in eauVm sancta Ecclesia mos cst ut liiemis , biles, omnesornaii, et pulchri prxparantes mensas,
    tempore seorsum c
    , Mutuiiiium ofiicium, faclo elconviviuni exiiniuui, n.jn de qualibet peeude , sed
    inlervallo moilico admitlenle Domino celebretur) tan uin de altilibus omnis parabatur ferculorum
    quo igitur temporis inlervallo, ciim ad videnduin copia, et omoia qux parabantur erant candida insiar
    eum perrexls^em ; ingressusque ccllam, in qua ipse nivi., et prxslolabantnr advenlum sui regis. Tum
    recubabat, cunctos, qui aderant, ita reperi sopore deinde ego indignus (operx prelium mihi arbitralus
    depressos, ul nulluseoruin a,l miracula fuisset cxper- fore, lantx rei miraculura , si plenius referente illo

    gefactus. Inlroivi , luinen vero quod ibi accensum audirciii) aio ad eum : D c mihi, obsecro, duin istud,

    erat ex lincium inveni ;


    qui protinus omnes anle quod narras parabatur , lu quid faciebas ? Ille vero

    eum jacenles consurgre mo"ul, el lumen quod lespondit : Omiiiuin pedes osculabar, et illi dice-

    exstinctum fuerat , denuo arcenlere imperavi :


    p, bant : Benediclus Deus, qui le bene adduxil. Diiin

    adhibiioqucmox lumine, prxfalum Augustum, quem- 1 xc vero dicerent , et omne minislerium prxpara-
    admodum se babcret, sciscitatus sum. Al ille in- rent, subiio advenil ingens uiultiludo caudidatorum,
    i|uit Equidcm quantum ad prxsentis perlinet vitx
    :
    omnes auro et lapidibus preliosis ornaii , et corouis

    spein, fateor ila j.im omnes corporis mei arlus reso- rulilantibus reJimiti ; et una acies ipsius multiiudi-

    lutos , ut nihil virium omn no remanserit; quanlum nis ad dextram , alia vero ad Levam parteui gradie-

    vero perlinet ad spem vitx seternx, non solum spem baiur : in medio auiem eorum veniebat vir spleudi-

    liabere me gaudeo verum eliam ipsum vilx xternx


    ,
    ilissinius , niiiiiunique pulcherriinus, fonna decorus
    auctorin Dominum Jesuin Clirislum cum angeloriim aspcclu gloriosus, stalura procerior cunctis, Incidior

    catervis , atque omnium sanctoruin innuincrabiles sob', candi.lior nive ; cunique pervenissenl ad prxpa-
    uiultitudines, nie vidisse confiteor. Dumque hxc quie ratas seJes , sedit pulcbrior ille vir in emiueniiori

    viiisset audissein , staliui in sluporem versus vebc- loco : cxleri procidentes adoranlesque eum , rescde-

    menter contrcmiii, alque ut mibi cuncla qux vidorat runt in sedilius suis. Slalim denique bcncdixit

    sigillatini narraret, d deprecavi. Ad hxc, inquit ille : omnes; at illi adoraverunt semel. el iterum, ac
    Teslor Dominum cceli el lcrrx, me libi phantaslicam tertio; dcinde ferculorum pr.eparalio apposita est

    isionem nullain referrc ; sed , ut magis crcdas, /, illi. Diiui ccepissenl epulari , dixitille speciosus vir

    fateor etiam libi me bac nocte minime dormiisse. Et qui sedcbal excelsior, ad eos qui circum aslabanl :

    iluin hxe dixisset, ila exorsus est : Fui iu bico Aliquis hic rusticus esl? Illi vero responderuul

    amceno, ubieranl mulli odoriferi flores, he bx viii- Adest, Domine. Tum demum ille : Prxsenlclur con-

    dissimx, ros:e ellilia, ct coronx ex gemmis et auro speclui mco. Ego autem slabani a louge, ct intucbar,

    tfiii in ticro puberes aiii adolescenles existiint , omnes Basilius de Monacbis lempore Cbrvsostomi viventi-
    in ttna conclavi atrii commorentur, ui lubriccB aiatis bus, scrm. 20; de aliis alii. Nam lesle Uispauo piis-
    niinos non in luxuria sed tit discipitnis ecclesiasticis simo vale PiuJenlio :
    aijant, depulati probatis imo seniori , quem magislrum Posi «olis orluiu fulKidi
    Seruni e»t cubde spurnere,
    doclnnm cl testem viltc Itabeant. Ilinc seminarii cleri •
    Ni parte noclis adJiia
    e irum instillllio nrla, quam Alexander IV, et concil.
    Tempus labori adjeieris.
    Latrran. i, cap. II, disposuit.
    « Apnciwsiio. Sie illuni vocat concil. u, Tolel., c. Quam consueiudinem Patres Ecclesix Einerilensis
    observasse binc liquido conslat.
    l,Quietiain senior et magitter iu iv, cap. 14, dicilur. d Deprecavi. Vl paulo anle sciscitavi ; ila in M-s.
    Visilandum ut moris esl. Nimirum ei Sapientix
    i'

    Non te pigeal visitare iu- omnibus, ncc iiiiiuutavi, cuui ad eain scriptuui noi-
    prxscripio c. 7 , Eeeles. :

    inain animadverierim , qux in vetustis scriploribus


    lirinuin. /'.'.r enim in dileclione firmaberis.
    Itis I n 'e
    Si passim occurril; Afranius,
    iiiuiiai hi Nitrix apud So/.onieniim lib. vi, c. -I :

    quis (orte absit, etnn nbesse ptane invitiiiii conslat, vel Eiperjurabant, exsecrabant se ac suns
    iificlalioiic aliqua vel ntorbo prtepedilttm, ad quem Tilennius,
    viseudum curandumque non omnes statim eunl, sed Laudo quod osculavi privigose caput.
    imriw temporibus siiujnli, quidquid liabeut ud ntorbum Plaulus,
    lcvanilum accommodntum, secum deferunt,
    Orig. cap. 19: Invoco \os lares Dialcs, ul ine HUelis.
    c Muiiiiiniim officium. Isidorus vi , ,

    Jlatiiliuum o/jicium est in Incis inilio a slellu Lucifero Et genus sexcenlis apuJ Feslum, Nonnium, alio<.
    iJ

    appellutum,qutv orilur incltoanle mane. Necabsiinililcr Nisi hoc simpliciiis inlerprelcmur, et scriptorciu

    Kabanus Maurus, Instit. cap. II. Pro quibus stati


    nostrum cum S. Prospero in reg. conmiiin. epist. ad
    vetuslissiihusChristianorum coatuum usus, ab ethnicis Map. ii. 15, aliisque ecclesiasticis scripioribns sic
    etiam observatus. Plinius, episl. 97, lib.x, adTrajan. loquentera audiamus De accuratione dktionis ela- :

    et ex eo Tertullian. cap. 2, Apolog. Eusebius ni, ;


    borala tton sutaijo ; nec niilti pudori esl sj ilisjitt-
    Kccl. hist. 53, et Nicephor. 5, cap. 17. .s'o/i(i stuta tal'0 mea, q <p forte probatur iu rebus uliqtios inaniuin

    die anlc lucem convenire, anmenqite Cltrislo, qitasi vcrborum seclatores Itorrore incomplce orulionis oflcn-
    Jleo, diceresecum invicem. Bene, sed eliaiu in media dat. Q.iiu (lesle Gregnrio Magno, prxfat. in lib.
    uoete lieri apud anliquos testes sunt Hilarius iu Mnral.) indignum vehemenler exislmto , vt vcrba ccc-
    Psal. xvui; Bernarlus, Serm.de duobus discip. lestis oraculi restringam sub regulis Donati. Id inulii

    Chrysologus serm. 39; Ephrxui de B. Abrahamo; ex aiiiiquis Patrjbus opinabanlur. Smis ruique ge-
    i'alljdius de A lulio uionacho cap, 50; Parad. Herac. nius, sua cujusque ,i\i rat'o eii.uu esl.
    121 [>E VITA PATRCM EMERITENSIUM. 122

    ci coiispieiebani; dtimque praesentaius luissem ejus A pecialoruin priiiius, Leviia Christi, quemadiisoduui
    obtiitibus , coepi veheuieuier conlremere ; ille vero narravit, scribere nialui, verbis licet aliis, sensibus

    dixil inilii : No-li timere, lili , transi post scapulam lamen ipsis. Post Ikcc vero cuncta quae audieram,
    nieain, et bic sla; et adjeeit : Noli limere; scito sanclissimo viro Doinino, et b abbali meo nuntiare

    quia proteclor tuus eio, nunquam libi aliquid deerit, procuravi ; quibus ille agnilis (ul ei semper inoris

    ego t.e semper pascam, ego te semper vesiiam, ego est visceribus pielate repletis) quantocius ad cum-
    te oiuni tempore nunquam derelin-
    proteg:iin , et dem Augustum properavit, atque iiihiauter, quoe
    quam. lllico namque de eodem convivio escam dudum narraverat, ejus ex ore cupiens audire, quid-
    poculunque, quale nunquam videram, niilii ttibuere nain vidisset, sciscitatus est. Atque idem Augustus,
    jussit, quod suscipiens omiii cum jucundilalepercepi; quae prius dixeral nihilominus repetens, ejus sanclis
    et vere fateor, manere ila ab illius gratia refectum, auribus iiilimavil. Deiuuiit almo ac bealissimo viro
    ul deinceps aliud niliil praeler illimi desiderem cibum. cuidani Leviise, universisque fralribus se percon-
    Igiiur expliciio convivio ait niibi : Anibulet isla tuiilibus, qua; paulo ante dixeral, repetebat : nam
    inuliitudo aliam viam, tu mecuui prolecturus eris, mox c animus ejus flagrare desiderio peroi-
    ccepit

    ul libi osiendam, a vivariolum meum quem ,


    babeo: pienda; pceiiilenlia: qua confestim accepta, duin cgo
    :

    Kursumque convivio jam consummato processere B abiissem, atque ad basilicam S. Marise semper vir-
    omnes, et adoravere eum ; idem benedicens eos rex, ginis (quaj quinque millibus ab urbe Emerilensi
    perniisit abire. Ulis vero abeuniibus iraliebant ad distat) gratia orationis properassem ,
    qu.iin et am
    tribunal ejus nescio quos homines vociferantes basilicam vulgus S. Qiiiiitilinam baclenus vocilat,
    magnis qui ululalibus ejulabant ;
    quoruindum voces inde regtessus jam vesperascente die, cum delitn-
    audissel, ait : Trahite foras malos servos, non suut clum reperi ; el quoniam jain vespere eral, miniiiie
    digni videre faciem meam. Quod cum dixisset, tam ca die sepullus est. Sequenli vero nocte, dum ipsuui

    nimirum abstracti sunt, ut eos plenius non corpusculuni inliuiiiatum in d cellula, qua defunctiis
    celeriter
    potuissem videre, neque cognoscere. Rursus etiani fuerat, jaceret intenipesta nocte idem Augiistus
    sciscilans dixi : Quaeso, fili, ut milii dicas, si aliqucm aliuni puerulum aequsevuui suum noinine Quinlilia-
    agnovisti ibidem de his qui milii in hoc saculo rein a foris praemagna voce vocavit. Cujus voee au-
    cognili fuere, et jam de hac luce migravere? Ad hxe dita et cognita, quidain puer siinplex et verax no-
    ille ait Homines quos ibi vidi longe eranl ab his
    : niine Veranianus illico surrexit , cgressusque foias
    omnibus quos videmus modo, naui alia forma et alio ipsum Augusiuin iu alba stantem vi.lere memil
    habilu decorati sunt omnes. Deinde subjungit :
    sed pavore perterritus, propius ad illuin accedera
    Postquam vero traxere illos homines foras, surrexii C non pncsumpsit : cujus facieni niveo candore se vi-
    ille caHeris pulchrior Dominusdesiia sede, apprehen- dissecmnjuramcnto testatus est ; alio vero die corpu-
    densque maiium meam, eduxitmeinhortum amceiiis- sculum ejus ex more in basilica sanctissimae virginis

    siiiium, ubi erat rivus, in quo erat aqua vitrei colo- doiniiuc mese Eulalix sepultura; est uiaiieipatuui.
    ris, ct secus rivum ipsum silva aromatiim, et llores
    CAPUT II.
    multi fragrantes, rcdolenlesque diversis suaviiatis
    Monaclnis Cautinianensis apud Emerilam monustciii
    odoribus et sic juxta rivuni ipsmu venienles perve-
    ;
    morli vicinus,exebrio el (ttre ud Dominum conversus.
    nimus usque ad locum quein niinc iu strato jacens
    Fuerunt plerique idonei viri ante non saiis phiri-
    video. Hax miUi memoratus puer nuiltis coram po- nios annosclemeiitia divina in
    e provineia Lusitaniie,

    silus relulil. Quamobrein ego indignus, et oniuiiim qui clemenler ferunt geslum Salvatoris nostri niira-

    Vivariolum meutn qncm liabeo. Sic in Mss. Anne,


    * vita recesserint. Sed hanc vocem non lani quod inCi-
    liridariolitm mtitin, quod liabco ? Alti-runi grainiiialici cerone non inveni.inl, quain quod ecclesiaslicis insli-
    cxpO;tulent necesse est; alterum videnlur verba, luiionibus aptissima sii, a Cliristianis moribus eliini-
    qu.i" paulo post aiidiiiitur, erigere , appreliendensqtte nare eontenduni grammaticotheologi Valla ad c. vu
    mantim meam cduxil me in liortum umtvnissimitm. posier. ad Corinlh. ct E>asm. ad cap. m, Maiih.
    b Domino et abbali meo. Anne hic qui imlio dic.ns aliique ejusdem (quod aiuntj oflicime sive figliin.
    prwposilus celix ? Crediderim. De Domitti voce vide r» Verum pro ea lege illa religionis et iheologiae vera
    « i? i\..,._: ....:„..,l ~* i\ *' :.... o n .11 l>,on p<\n 7 •
    lumina R. Bellaruiinura lib. I, de Pcen., cap. 7;
    i i 1.1. .l.i
    qnjc ad F. L. Dextri epislnlam ad Orosinm notavi.
    : : i :

    Invenio noinen cujusdam abbalis hujusce inonasterii A. Saliiieroiiein tract. 4, loni. IV el M. Sand;eum
    in subscriplionibus concil. Tolet. xi iis verbis coiimi. x, Crainui. profan. , :

    Ftorenlinus ecclesia; monasterii S. Eulalitv abbas d In celtulu. Qnx clericorura. Codinus in orig. ,

    licec qesta synodicu a ttobis dejinita consenliens subscri- Conslant. Ta 8i wspt? xeMifaSerav twv x).nptxiuv, uli et
    psi. Nam nuspiam apud Hispanos monasterium aliud inonachorum, Tb-odorus Anaguosla Eclog. i:n»kto£
    hisce lemporibus S. Eulalia-, praeter illul Emeriteuse ev toi; Tiiv p.ovci.yJ>-J zsV/.ioi; Tieptrp/Oftc-.off i; ovouaTOj
    reperio. haXn iv.amo-j. Sed horiim propria unde iiomeu sor- ;

    c Coepit animus ejus jlaqrare


    dcsiderio perciptentltc litns locus ille fuit, qui Cellia appellatus e>t apud
    paititeniitF, etc. Sic de, nmrieiitibus loqni amant an- So7.omeiiiiin lib. vi , c.ip. 51. 'ErEpo; iori tonot; xt/.i

    ti< i ii Patres; concil. Carlhaginense iv, c. 76 : Acci- cyrrKv £fi3ou.^xovxa o"ra5tot; oiiorw; ovofuc K-A/ta* £v ,

    pial pceuilentiam , cl si conliniio credilttr nioiitiints , TOUTU 0£ o-r.ao'j?ii,'J laxi uovaytwj. otz/iaaTa jroXXi, *a'/o
    retoncHietiir per mantts impositionem, el infundalur vui.ToravT/j; sD.ayj irpoanyjpia; ibi esl alius locns ,

    ori ejtts Euclttirislia. Aiausicaiium i, cap. 3 Qtti rece- : disluns (iieinpe a Nitrra) sludia (cre sepliniqinla; cui
    dunt de corporc, pienilenliu accepta, placuit sine re- nomen Cellia in eo sitnt cellte monacltarunt per-
    :

    conciiialoria manus imposiiione cis communicare , ele. muUm positcc; qua de causa nomcn liabitil.
    sparsim
    Toletanuin xi, cap. 12 Si prtrccpltim morlis urtiet : e ln provincia Lusilanim. Iia olini erat Emerita
    pcriculitm pamitentia pcr maniis impositianem accepla l.iiMlanoruin capul oppidoruui
    ct slatim, De iis uutcnt, qui uccepta pcenilenliu, ab hac Crbs.
    1 3 PAULI EMEW l'ANI DIACONI m
    culum. i»um in monaslcrio, cni " Cauliana vorabu- A antris Averni tarlareia mancipare, magis magisque
    liim cst, qiiod Emerila urbe haud proeul siluni ferme fcsiinabat. Cuinque enm viderct tanlopere pesshltae

    miHibus octo disiat, reverendissimus vir pisc me- intenlionis per^cre viani, ut ncc tol viribus incre-

    moria? b Renovatus abbas prxessei, post qtix eiiam palus, nec lolies verberalus emendari voluissel,

    Emerilensi urbi pontifex exslilil mirificus, alque taclus dolore cordis intrinsecus, dimisit cum abire
    . iagaci sollicitudine utpotc vir perspicax, et nimiiim secimduni desidcria cordis cjus (Jtid. xvi), ac prsecc-
    "
    acris ingenii,mullumquc in omni disciplina ac li- pit bis qui praerant proinptuariis monasterii , ul
    more Dominl slrenuissimus, cunctos illic comnioran- q lacunque bora vellel ingredi, quoecunque in cella-
    ics monachos sedulo per bonam conversationem et riis optima, qu.-ciunque dulcia reperiret, eum usque

    sancli operis excmpla a supernam palriam provo- I ad vomilum nulliis edere aut bibcre prohiberd,
    carel, cunclusqiic grcx paslorem prseeuntem arctis eliamsi aliquid asporlare, et abscindere ex mnre vel-
    scniilis callibusque proseqnerenlur ccelicis; lupus lei, liberam poteslatem baberet, ut plenius dignoscc-
    vorax unain ei tolo adnixu conalus esl ore inordaci reiur postquam gula: aut ventri satisfccissct, quid-
    lauiareoviculain ; ila duntaxat ut omni eoetu sancla; nam poslniodum esset acturus. llle vero juxla
    congregalionis in D.imini laudibus persislenle, atque prxceptum clauslra reserata apericns, opulcntissiini
    regulari tramite in limore Domini dcgenle, quiJain g (ut ferlur) monaslerii cellaria clam opiina penelra-
    monacbns ab eorum discrepans sanclissimis moribus vit, cuslodibus tamen eminus circuinquaque obsitus,
    gastrimargix et ebrietaii inxslimabiliter incumbens, callida dissimulatione cernenlibus, ignoranle illo,

    se semclipsum contra dedit : dcinde ad mnjorein ac pr.nestolanlibus quidnam agerel : quacque dnlcia
    declinaiis intenlum, furari quoeque potuissel reperire ct suavia esu poiu pie reperisset, eo usque passim
    cecpit ;
    qucm dum prscdictus vir sa-pius blande mo- vorabat quousque menlc perdila \ix
    bibebatque,
    ncrct, nec facile coercere valerei, ileriim iternmqiie ambulare valebal; posthoec fercula diversa furlim
    verborum objurgare increpalionibus sluduit: sed s.bripiens etiam vascula vinaria, qux usilalu no-
    d
    eum nec sic ab i lecebrosa edacilatis delectalione, niinc c guillones, aut flascones appcllant, auferc»
    alqtie furti rapacilalisquc intenlioi c cassavit ; liunc lial, el in horto roniigun monastrrii inlcr arbusla

    flagris verbeiare, parcimoniis aflia-re, ergaslulisque frondosa, aut arundinela condensa in loco abditis-
    tradi proccepit; scd illc nihilominus pri tinis perdu- simo occullabat. Tiini deindc cibo jam nimio crapu-
    rans piaculis, non soluni quid a flaglt is minime ccs- laius, tcmulauliaque pocnlorum satiaius, sibimet ad
    sabal, sed diebtis quolidiauis seim tip-iim policens cubilum sterncbal , et apponens quac furavcrai,

    Prudenlio Hymn. in laitd. M'I. Caesaraug. , ct Pli- itt ccclcsia ibi invenla cum Chrisli cntrifixi imaginc ct

    nio 111,signate Etnerila Lusitnnim lih. ix . cap.


    c. 1 , " ignoto sepulcvo : Romanus vero cum hac sacru I irginit
    41 , uti Melae in Lutitania Emerita, cap. 0, lib. m. cfligic inier dno isla saxa iisqne c.d extremtim vila.' per-
    " In monaslevio, cui Ctinliana vocabulum est, ln mansil, ne futurit temporibus aliqttos ignoranlia te-
    el
    alii|tiot exemplaribus Colona dii iiur, sed corruplc
    ,
    nettl htvc ciim rcliquiis sacvis in hac extrema orbis
    ,

    uam in Golbicis Comliniana dislincle legitur; sic in parte recondimut. Ueus ista omnia a Mattrorum mani-
    iis qna; vidit Morales et in AJcoracensi ante qnin- , bus senel. Amen , eic. D* boc monaslerio plur.i qui
    gentos annos scripto, quo usiis est IJ iuus. Antiqui- volti, adeat Moral. et Padill. locis jam laudalis ,
    talein liujus monaslerii nou snlumex cpistoh Tarrx Brittum ibid. el cap. 21, lil. vi Ludov. de Angelis ;

    inonacbi ad Reccaredum regein, qua! nondum eilita lib. iv, de Laud. D. August.. cap. 20;Joan. Marquei
    in bililioihecis Hispaniac haclcnus delilescil, <!c qua cap. 1*2, de Orig. Erem. S. Aiigu-I., § 8.
    Moral. lib. xu, ap. 22, cl Paiili.i, ceul. vn, cap. 17,
    < » llcnovnliis ttbbas... post cst etiam Emerilensis ur-

    elicies, sed ex telanicuto D. Fuoc Ronpini slrenui bis fonlifex. Da quo plura in Nol. ad cap. 21.
    antiquique Lusitanorum ducis in Alcohacensi archivo < isitalo nomine guiltoncs. Glossae Isidori , Gelto,
    a 15. Brillo npciio, publicaloque cap. 4, lib. vu, /Jauca/is; Latino-Gmccx :6'i/io,j3auxaXu)v;voxCassiano
    Monarch. Lusil., cujus verba, quia siugulareni histo- lnst. iv, cip. I(i, Kullino in, imni. 14, aliis scripto-
    ri.x nostnc parlera contineut, libens transcribo. Pn-i- ribns nola; de qua nos plura post. eruditiss. ller.
    ipiam inventam a se imaginera quamdam Virginis lio>\\' y Iiiiii Oiioin. ad vil. PP. cl P. Scriverium, ad
    Deipara relulissct, subdil Nos vero non sci bamus : i-ii g 85, lib. ii, Martial. Schidiasm. uliimo decadis
    nnde essel, el tintlc venissei wla imago; soil eccecum llinaiiiin Subsecivarum, ubi qnid gnillonarius in legg.
    dcstvuebatitr allnre per albanires (mc liispani vocant . WiSOgOthor. sit explic. cx ca Hispan s cangilon al-
    f
    :eilitini exlruclorcs) invcnia est arcula tlc ebore \anli- li iiiinl P. Ciaconius, civi- mcus ad miraculiiin doclUS,

    qno, nno envolterio (ctiain llispani pro in-


    cl in illa Not. iu Cnssian. cl Roswevd. melius quam a congio,
    vo!ncro banc voccm USUrpanl) in qtio ernnl ossa ut gentilis meus D. Sebaslian. de CovarruVias voluii,
    aliquoram mnciorum, ei charlula cumhac imcriolione Tht-s. L. C. hac ipsa voce.
    llic sunt reliquiw {>S., etc, qutis delulil c monasterio d Aut fiascones. Vox Hispanis, llaii-, el Gallis exi-

    Cauliniann Romanut monachus timid cvm venerabili gua lulerula* mutalione cniniiniiiis [rusco ftaseo , , ,

    imngine Virginit Mariai de Nazareth , qtiw otim in flacon, cliiim aliis. D. Gregorius u Dial., cap. 18 :

    Nnzarctli ciiittitc Galilmw multis miracuiis claruerat, et Yino plena dtto litua vascula , q'tce vuhjo Dascones
    intle asporlata pcr Grascum nionaclmm noniine Ctjriu- xocunl .. ne de flusconc , quem abtconditli, bibas...
    cum, Gothorum regum lemp ire in prwdict monaslerio i ctim flatconem inclinasset de co proliitus scrpcus
    ,

    pcr multitm tcmpovts manserat, qiiousque Hitpania a egrcsstis csl. Flodoardus lih. bist. Eccl. Ilom. ,l

    Manvis ilcbtilala, cl vcx Rodcricus siipevtitus tn prw- cap. 15 Yas, qiiotl vulgo flasconem vocanl, vini a
    :

    lio , lacrtjmabilit, abjectus , el pcne deftciens


    solns , se benedicti ptcntim iledit. Hesycbius : «>.as-xuv Si eiho;
    pcrvcnit ad pra'futum monnslcritim Canlin una, ibi- Kompio-j; sic meilii aevi scriplores, Tbwrocz in Cbron.
    qtte u priviliclo llomano pwnitcntiiv cl eiichavislitc Iliing., c. 78; Aml. prcsbyler in Cliron. Bavar.
    sncrameniis snsccptis pariler cum illo, cum imngine ,
    Florenlins Wigorniens. in Chron. llinc Papias in
    d vcliqniis ttd Scanum monlcm pevvcnit x litil. De- Gloss. hlasciw Grwce pro recondendis palis primutn
    cembr., in qtio rcx s lus pcr ttnintm inlcjrum mnnsit factw sunt, undc il dicttniur.
    12" DE VITA PATUUM EMEISITENSIUM 120
    qnamvis jam rion deleelarelur, et nimitim onuslo A risqtie Dominici saoramcntiini desidcrarel : sed diim
    vetitre nictaret, tamen adliuc cdere et bihcre cupie- antefatus almus Paier putarct eum plirenctica aui
    liat ; scd dum grayato perquam alvo langueret \Anne improba mente id flagitare, pconitentiani plenariam
    lingerct?] potius qiiam mandiicaret, illico occur- dare distulit, scd lanlunideni ei vialicam gratiam
    rente somnio obdormiebal; lum deinde venientes impertivit, ae. tribus diebus totidemque noctibus la-
    canes quoeque portaverat comedebant : custodes crymis et confessione mirilica satisfecit. Terlio post
    itaquc e regionc iniuentes vascula qii.-e detulerat, hsecdie dcmigratuse corpore, ct valefaciens cunctis
    dormiente illo ad cellaria revocaliant; dumque h.ec fralribus, sic ait . Cognoscile quod omnia delicta
    multa per lemponim spalia peragerentur, et milltis inibi dimissa sunt, et ecce prx foribus sanclissiaii
    euui aliquando jam cmendari crederet, boc exemplo apostoli Petrus et Paulus, necnon et beaiissimiis
    Pastor el Salvator bonus (Joan. x, II) de ore leonis Laiireiitius arcbidiaconus et martyr cum iniiuiiiera-

    eum abslraxil. Accidit namque, ut die quaoam, more bili turba candidatorum me exspectant,cumquibiisad
    solito, primo dilucu'o de cellario tenmlcntiis exircl ; Dominum pergere debeam, et hsec dicens migravit e
    quem ut videru.it ebrium pueri parvuli (iiuisub poc- coipore. Pnst quindecim vero aut eo amplius annos
    a memorabilis amnis Anas nimium excrescens ripas-
    dagogorum disciplina in scbolis litt ris siudebant)
    bac protinus voce cxclamaverunl : Considera judi- B <]ue alvei sui supergradiens, fluenta liquoris late as-
    ciuiii tcrribile Domini ; considea tremendi cxaininis persit, ct ruinas rcdium per villulas vicinas lillnii

    nietuetidam sententiam ; considcra forinidandam suo multas fecit; similiter et Caulinianensis mona-
    alque borrendam ejus judicii ullricm severilatem ;
    sterii cellas everlit; quas duni mnnachi resiauraro
    considera etiam annos sctatis lu c, et sic tandcm mo- voluissent, contigit, ut dum fundamcnia construunt,
    res commula in melius, et vel uno die ante mortem in cellula qua supra diitus jacebal ipsum sepulcrum
    tiiam corrige vitam tuam, quia nobis infanlibus quoe aperirent ; sed mox inde nectareus odor erupit, ipse
    tu agis non licet agere, quanto magis libi qui jam vcro inleger el incorruptus repertus est, ae si hora
    aitate plcnus esse cemeris. Cumque boc auiliret, eadem fuisset humatits, ut nec vestitnenta cjus, nec
    pudore nimio cooperlus cruhuit, staliiiique com- ca|ii!li ex aliqua paile cernercnlur fuissc cor-
    piinctus est, et ejulatu magno flens cum lacrymis rupli.

    elevans oculos suos ad coelum dixit : Domiue Jesu CAPUT III.


    Christc, salvator animarum, qui non vis iiiortein
    Nunctus abbas Africanus Emeruam renicns a scc-
    peccaloris, sed ut reverlalur ab ini(|iiitate ct vivat letalis esl occisus ; qui mox a dcemone stiul cor.
    (Ezech. xvin, 2-4; xxxm, II), te precor, ut conigas repli.

    me, et auferas istud ignom.niosum opprobrium dc G Dum novella narrare slutlo „ pnsca majorum ,
    facie mea ;
    aul certe, si libi placet, jam lolle me de „ PS a omiseramus. Narrant
    ilaque plurtmi
    |
    ante
    liac niiserabili vita, ut amplius improperiiim facici mulia jaui curricula annorum b
    lemporibus Leovi-
    mea: non audiam. Quem stalim divina pietas exau- gibii Wisogothorum regis ah - Alrtcanis regionihus
    dire non distulit; sed de pr.Tsenli in eodem loco do- d Niiiicliim
    in proviiiciam Lusitaniam nosruin adve-
    lore pereuliens, vi fehrium xstuare fecil. Nimirnni
    nisse abhaiein, qui cum aliquandiu ibidem degisset,
    dexterae Excelsi imimilatio (Psal. lxxvi, II) in lan-
    devniioi is gratia ad basilicam sanctissim.-e virginis
    tiim eum commulavit in meliu«, ut abhorrens om- Eulalix (in qua ejus sacraiissiniuiu corpiisculum re-
    nes carnales delicias, flagranti
    animo poenilentire quiescit) dVsideranter accessil : sed, ul fertur, per
    remedium mox appelerct, corpnri> videlicet cruo- oninia aspectum mulierum, velut vipercum vilabat
    Sfemarabilis amnis Ana. Ex Piud nlio Ilymn. in rio ex Africa in Ilispaniam trajecisse testantur Daron.
    in S. Enlal. de Emerita: ad ann. xcv Roiuaiius in Chron. Ord. S. Aug. lib.
    ;

    Nunc locusr.meiita est luuiulo iii ; Linlov. de Angel., iv de Vit. S. Aug. 20; Marq.
    C.lara co'onii Veltonise c. 10 orig. Erem. S. Aug.
    Ementoe, qucc Lu- , § 5, et
    Quam meiuoiiadilis amnis Ai»a silani.c caput, etiam
    p;mler cseteros non vixisse
    Pra?teril el viridante capax
    :
    obsuire prodidit Ausonius epist. 21 ad euuid.
    Gur;dte mmiia pnlchra lavat.
    Hodie retento antiquo nomine adjerlinne vocis Ara-
    PauliniiniAusoniniaqne viros quns sncra Quirini
    Purpura, ei aiualus trabcse vel.nit amiclus
    bicai Guid aut Cuada, qnae aqua sive fluviiis Arahilnis Non ilecei i isuliis peregrinae cedere divas.
    est, Cuadiana dicitur, et vel alierGrascoruia Alplueus Quid querur; Eoique insector crimina monslri?
    sxpius nasci gaudens novo n n semel miraculo Occidui nif ripaTagi, me 1'unica hedit
    couspici'ur. De eo plura Rui-Gonzalcs de Clavijo in liarciim, me liimaris Jtiga ningubta Pyrenaei.
    liinerario legationis ad Tamerlanem tempore Ilen- Mieuibus e pslriis forsan quuque veslis et oris
    rici III Castelbe regis; Hieron. Paulusde Flum.; Pet. Quemque sno ngo dirimit provincia traciu
    |i

    Medinii rap. 55. iib. n rer. Hisp. ; Marian. i, c. 5; Trans iiionles, solemque alium, ir.ms llurniiia ct iirbes.
    Et quoil terraruui coelique exlenditiir iuler
    Garivai. iv, cap. 19 alii. ;
    E.iiEr.iTJique aiiuies, lalaeque lliienia Ganiniuae.
    b Temporibus
    Leovigildi. Qui incoepit regnare eiiani
    vivente Liwa fratre anno 5G8, et desiit vivcre ann. •i
    Nunclum abbatem. De quo plura Daron. ad aim.
    586, juxta certiorem Isidori et Wulsas computandi ra- b&9 ;
    Morul. lib. (>, c. 50
    n, cap. 02 ; Paiblla ccnt. ;

    tionetn. Sunt qui appeilent Leovegildum, sunt qui Liid. deAngel. rv de Vit. S. Aug. 20; Rumau. n llis-
    hwiiijildum ; nus numismatum inscriplioues seciiti I ir. Eccles. 27 Lanciloitus u de Vil. S. Angiist. 1 8
    ;

    sumus. Marq. cap. 12 Orig. Erem. S. Aug. , § 8 scd onw ;

    c Ab Africnnis recjionibus in provinciam [jtsitanam. ncs cx imo Paulo Emeritensi, cujus vciln, nt de re-
    Non sinc cxcmplo. Paulinnm vna: austcrioris desidc- bus a Nunclo pra;clare gestis agant, transcribdut.
    I
    PAULl EMEP.ITANI DIACONI 123

    morsuin, non quia aspernabalur scxum, sed cx con- A sumus : eiimque iuissent et vidissenl euni vesle sor-

    teniplala sjiecie lentationis metuebat incurrere vi- didum, liabituque deformem, contemnentes eum
    tium ; ila etenim ul quocunque loco pergebat, unum dixerunl niutuo : Melius esl nobis mori, quam tali

    nionaclium ante se, et alterum post se eminus gradi domino servire. Ac deinde posl aliquot dies, cum
    praccipiebat, ne eum per quamcunque occasioneni vir Dei sanclus in silvas paucis ovilms depascendis

    inulier videret. Qni, ut supra diximus, cum ad basi- perveni^set, reperientes eum solum b fractis cervici-

    sancuc Eulaliae virginis et niartyris venisset, bus crudeliter necaverunt : post non vero longum
    licain

    reverendissimum virum Redemptum diaconum qui ,


    temporis intervalluni ipsi homicidae coinprehensi, et

    ibi pneerat, inultis precibus exoravii, ut quando ad


    Lenvigildo regi suut prieseniati cum vinculis, cui

    oraiionem nocturno lempore in ecclesiam de cella dictum est ipsos esse qui servum Dei interemissent;

    procederet, ita cuslodias poneret, ut eum nulla peni- il!e aiitem quanivis non recle lidei esset, recte la-

    tus femina viderel; sed dum aliquot dies in eadem inen promulgavil sentenliam dicens : Absolvite eos a

    sancla ecclesia inoras fecisset, quicdam nobilissima vinculis, et siniie abire ; et si vere servuiu Dei occi-

    et sanclissinia vidua, nomine Eusebia, omni deside- derunt, sine nostra uliione ulciscalur Dominus mor-
    rio eum videre cupiebal, sed ille nullatenus se ab ea tem servi sui : at ubi diclum esl istud, et illi abso-
    dum vero samius eum diversi ro- B ' uli 6unl, slatim eos daemones corripuerunt, el per
    videri patiebaiur ;

    eam vidcre dignaretur, ct ille nullo modo plures dies alllixerunt, quousque crudeli niorte ani-
    garent, ut
    at coassumplo consilio supradicluui uias e corporibus excusserunt.
    consentirel ; illa

    Redcmplum diaconimi deprecabatur, ut explicilis CAPUT IV.


    iuatulinis laudibus, dum ille de ecclesia ad cellulam 1'aulus mcdicus naiione Grmcus fit episcopus Emeri-
    reverteretur, illa stante in abdilissimo loco, circa tensis : mulierem ex parlu laborunlem sanaU

    cuiudein sanctissimum virum lumen cereorum cla- Omitlentes c phaleratas verborum pompas , el
    d garrulas facundiie spumas, niinc
    rissimum fieri praciperet, ut saltem a longe emn prxlermiltentes

    videre mereretur quod factum. At ubi ignor.uile etiam ea, qua" omnibus modis vera sunt, simpliciter
    ;

    illo femineus contigil aspectus, ita cum gemiiu ma- veraciterque iiarramus ; nam si ea qua: luce clariora

    gno sese i:i terrain prostravit, ac si magni lapidis esse noscuniur obscuris sermonibus involvere volue-

    ictu graviter fuisset percussus, mox ipsi Redempto rkuus, audientium animos non instruiinus, sed lati-
    diacono dicere ccepit : Indiilgeat libi Domines, fra- gamns, quia, cum mullorum imperitorum inimis iu-

    ler ;
    quid est quod fecisli '!
    Posl luec denique siaiiin tel.igit senstis, fatigatur auditus ; et ideo , sicut

    cgressus inde, ad erenii loca paucis cum fralribus e pollirili sumus, simpliciter sanctorum
    superius
    pervenit, ibique sibi vilissimum conslruxit babitacu- q Palrum olim gesta miracula, sicuti relatu multorum
    liun : sed cuni crebris i!lic virtulibus coruscaret, re- ad nos pcrlata sunt, intimamus. Referunt inulli san-
    currente opinione ad auditum Leovigildi principis ctum virum ' iiomine Paulum, natione Graecuni,
    pervenit, u qui quamlibet esset Arianus, tanien ut -"
    arte iuedicuin , de Oricnlis partibus in Eineriteu-
    se ejus precibus Dumino coininendaret, eidem viro sein urbem a Ivenisse, qui cum ibi mullo tempore
    auctoriiate conscripta, dc quod.im prsecipuo loco degeret, sanctitite et viriutibus niuliis polleret, et
    fisci direxit, ut aliiuenla aut indumenta esinde cum liuinil.laic atque benignilate cunctos superaret, a
    suis fralribus baberet, quod vir Dei omnino accipere Douiino collalum est, ut pradictaj civitalis mereretur
    recusavil; scd duui ille renuerel, et is, qui a rege pimiilicatuiii. Al ubi eligeute Doiuino ordinatus est
    directus ad eum venerai, diceret : Oblalionem lilii episcopus, oimies st lim Deus conturbatioiium pro-
    lui despicere non debes, laiidein ipso coinpellente, cellas qua: eaindem Ecclesiain tempore prxdecesso-
    suscepil. Post aliquot vero dies homines liabitanles ris ejus conlurbaverant, abslulit, el iiimiaiu tran-
    in codem loeo tceperunt ad invicem dicere Eamus, :
    quillilateiii ejus precibus condonavit. Qui dum paci-
    ct videamus, qualis iste est Dominus noster, cui dati liee ac benigne, favente Deo, cunclis civibus suis

    Qni quumlibet cssel Arianus. Ex bac Leovigildi


    « H0 „ ,-cs pro verbis, sed pro rebus enunliandis verba
    in S. Nunciuin pielate fuluram ipsius poeuitenliam q S unt instiluta. Et Cerippus Alricanus iv de laud. Just.
    argumentatur Joan. Marquez, c. 12, § 8. Sed de illa Puuleras phaleris et laudibus addere luudes
    nos ubelius egimus Notis ad M. Maxiiui Ca;saraugu-
    dixit eodem scbeinate.
    slani Clironicon.
    b Fraclu cervidbiu crudeliter necaverunt. Linl. de Garrulas facundim spumas. Nempe cava verba,
    A

    Angel. iv de Vit. S. Aug. 20 : Nunclum marturem et in morcm vesicarum tumentia apud llieronym. epist.

    ianctissimum , professione monaclmm ; et Lancilattus 100 el 1'ullatus nugas Persio sat. 5 venlosam loqua-
    ; ;

    lib. ii, c. 18, inviclum marlyrem vocal : nec mirum citalem Petrouio initio sat. ampullascl Sisquipcilalia ;

    «iuii pro jusiitia, quae Augustino sup:a Psalm. xiv et vcrba llorat. ad Pison. et id gemis sexcenla apud An-
    Thoiux "i. 2, q. 121, art. 5 ad I cllicax marlyrii , ciores, de quibus videbis eruditis.-. Lud. Cressolii lib.
    causa est, occisus a sceleiaiis fuerit. Exemplis con- iii Tlieat. vel. Rbet. cap. 23. ,

    e
    lirmal Marq. cap. 12, § 8. Superius polliciti sumus. Pnefatione ipsa Operis.
    c Phateralas verborum pompas. SicAmbros. advers. f
    Sanctum virum uominc Paulum. De quo scripto-
    relal. Symmaibi, Iib. posi. phaleratos sermones ap- ,
    rcs no.-lii Moral. lib. u, cap. 71, et Padilla Cent. vt,
    pellat ; el lib. n si oralor illomm
    iu Liie. n : Nam c. 50, non sine scriptoris nostri comniendalione.
    </ni phalcras sermonum srquuntur , negat in hoc jor- 6 Arte medicum. Augeat 1'aulus noslcr aliorum san-

    tunan positas csse Grwcial, hoc an illo vcrbo usus sis, ctitate praeslanliss. niedicorum numeriiin, queui pia
    <. S. 1'rosperlib. de Vii. Contemp. , cap. 34 Pr»- . Jinii. Molani sedulitas elcganter cohcinnavil Duuio
    deuiibus viris iiun pl icenl phulerata , sal forlia quando ,
    ecclesiaslico Medicor,
    Ii9 DE VIT.V PATRUM EMF.lilTKNSIIJM. 130

    pr.ressel, el cunclonim effectibus dulcirtuum sacri A menlo per loluni diem incubuil, alque iu or.iiione

    pecloris sui exliilicrct affecmiii, coniigit cujusdam indefessus perseverans , sequeutem continuavit ct

    primarii cx genere senatoruni nobilissimi


    civiiaiis noctem ; qui inox inibi oratulo divino commonitus
    viri a:groiasse malronam, quao el ipsa illustii slem- e.-.t, staliuique consurgens ad mulieris a grai donium in-

    Tnate progenita nobilem trahehai prosapiam ;


    quae cunclanler perrexit, et festinus properavit, oratio-

    cum nuper nupta in utero accepisset, ipse infanluliis nem ludit, nianus in nomine Domini super inlirmam
    in venlre collisus est, cui cum mulli medici diversa iinposuil : in spe Dei mira siibtililale incisionem suh-
    adhibeient, et nulluin reinedium medelce sentiret, sed lilissimam suhtili cnm ferrauiento fecit, atque ipsuui
    in gravi discriniine posila quolidie moiti propinqna- inlanlulum jam putridum menibratim, conqieiidialiui
    ret ; supradictus illustris ejus vir, eo quod illi niliil ahstraxit, mulierem pene niortuam, ac scinivivam,
    charius essct conjuge, qiiam noviter conjugii gratia adnilenleDeo, virosuoconfeslim iiicolumein redJidit,
    siirtiius fucrat, contemptis universis medicis spe re- cui et praecepil ut ulira virtini non cognosceret,
    cu.erandae salutis ad eumdein saiiciissimuni vinini quocunque enim teinpore coituui virilem agnovisset,

    cucurrit, et provolutus pedibns ejus cum lacrymis nuix ei deleriora adiutura essent disciimina : sed illi

    exoravil, ut quia Dei servus erat, oraiionibns suis iiihilouiiniis peilibus ejus provoluti gratias rcluleruat,

    Doiiiinum pro ejus matronae s.dute precaretur, aul B ct omnia quae vir Dei praeceperat in omnibus se essa
    certi; quia inedicus esset, non duceret indignum ma- servatiiros promiserunl, iinprecanies Domiiium, ut si

    ini sua xgroto gratiam praebere inedendi ; sed vir non custodireiU, pejora illis posimodum advenirent.
    Dei prolinus respondit, dicens : Mihi quod horlaris Facta namq.ie esl eo inodo illa inaestimabilis Ixlilia,
    facere non licel, qui, eisi sacerdos indignus Domini inimensumqi.e gaudiiun, alque universi in Dei laudi-

    suin, et sacrificium manibus meis offero Doinino, et bus acclaniantes, orantes tripudiantesque dicebanl :

    iileo quod dicis, non possmn iuiplere ; nc postmodum Qno I veie misissei Dominus angelum suum, qui illis

    pollutas sacris altaribus mamis inferam, et diviiuc misertus fuisset. Tum deinde fecerunt de rebus suis
    puleslalis mox furorem incuiram. Et ailjecit : Ihi- lalein conscriptionem, ut de praesenli sanclus vir nie-
    iiiiis, inquit, in nomine Domini, visilabiiiius eam, dietatem ex omnibus qu.e hahehant acciperet, alia
    et dahi.nus medicos Kcclesi;e ,
    qui illi adbiheaul vero medietas post eoitim obitum integra et inteme-
    niedicinam , et in quantum sciinus , osteiidenius rala ad ejus periineret ditinnem. Tanla iiamque tllis

    qualiler cura faciat ; nos tamcn facere manu incral copia rerum, ul nullus senatoruin in provin-
    propria nunime possumus : ille vero sciens quia cia Lusitanise illis reperirelur locuplctior : quod illa

    nullius alterius medici cura valerct, et quia jam prorsus recusavii, ac renuit, ooluitque accipere :

    uxor sua pene morttia esset, ccepit cum flelu mag.io G sed ilhs obsecranlibus nimiumque importune offeren-
    enixe Qagitare, ul nullum illue dirigerel, sed ipse lihus, et sic tandem coaclus est suscipere ;
    quod ac-
    per se iret, et quod sciebat, nianu propria impende- cipiens non lam prop iis usibus qiiantum egentium
    ret : se I <Umn ille non annueret, neque penitus con- pr.Tcepil deservire necessilaiibus. llli autem a quilius
    senliret, universi fratres coram positi, et ipsi euin ei oblatum est, perseveiantes cuni limore Dei in
    (tiiii lacrymis rogaverunt, ut irel ; al ille ait : Novi caslilale post non multo temporis intervallo ad su-
    :

    quod mull.ne miseralionis sil Dominus (Psal. l, 5), el pernam patriam vocatione divina adsciti sunt. Quibus
    credo, dum fuero, quod infinna pristinam recuperet defunctis omne eorum patrimonium sanclissimus
    salutem, et mihi stalim concedet veniam propter Paulus episcopus promeruit, et qui peregrinus uihil

    meam prxsumplionem : sed bomines malos hanc habens advenerat, faclus esl cunctis potenlibus po-
    milii causam objicere in poslmodtim omnino non lcntior in tanluin , ut omnis facullas Ecclesias
    iliili.to ; cui cum omnes fratres sui responderent ad comparationem bonorum illius pro nihilo puta-
    Nullus e nobis propterea aliquid dicturus est , sed retur.
    perge, domine, et omni celeritate " age illud, quod CAPUT V.
    ineri edi luoe proliciet. Tandem eorum precibus com-
    Firletis nntione Grcecus, filius sororis Pauli episcopi
    pulsus proficisci pollicitus est, ita duntaxat, ut prius D Emerilensis, vivente uvunculo subrogatur in epitco-
    Doinini exquireret voluntalem, ne temere incedens paiu.
    facile ageret, pro quo difficile, mulctalus Dei judicio, Denique cum plttrimos per annos felici tempoie
    ad veuiam rediret ; illico namqiie basilicam sanctis- sua cum plebe frueretur et jucunde Deo vivens, ple-
    sinuc virginis Eulalix petiit, ibique prostratus pavi- nns semper virtutibus floreret, accidit die qiiadam,

    Agc quod mercedi tua proficiet. Hispanis-


    illud,
    Ubi in Mss. co rone, quod Hispani dicuntron muclin
    mus purus putus mercedi luw esl. Vulgaris lere om-
    racon, hoc est merito juste, non sinecau-a, notantti.

    ncs coinpellandi increhmt consuetudo apud Hispanos


    cl. M. A. Del Rio. Eulogius Coidubensis nonabsi-
    nolissima, vueslra merced ; qua urbanitale niiniiim mililer lib. 1 Mem. SS. Sed in verilate crimen esse :

    blandienti enatai sunt cajterae compellaiiones, qu.-e (alendum csl, lalilare. Frequenter enim quippiam as e-
    vulgo nola:. Renianenl apud Pauluin nostrum Hispa-
    veianles incipinius en verdad, observanteMoral. Noi.
    vestigia non semel uti apud «eteros Sciiplo-
    ad Eulog. niim. 20 et lib. n, cap. 1 : Nec non ex parie
    iiisu i ;

    rcs Hispaniae ohservatum a viris doais est. Orienlius lingmv Arabicas coinilus, uhi llispanismum eiiam
    llliberntanus in Commonit. agnoscit nam frequenter loqiiiniui' por parte de ju
    ;

    liinc cohibel totum pacis conr-or


    miiiidum, lin virlud eru nuti biteit querido, et id geiuts pleraque.
    Uuae urulis eli;im cuin ralione dalur.
    151
    PAULl EMERITAM DIACOM lo-i

    A tibus strenue erudivit, ita ut inira paucoriim curri-


    i!e reginno, qua ipse onimdiis exstiterat negoiiatores
    navibus de Orientibus advenisse, aique cula annorum onme ollicium ecclesiasticum, oiiiuem-
    Grsecos in

    ilispania- litlora eontigisse ; cunique in Emeritensem que bibliolbecain Scripliirarum divinarum perfecfis-

    civiiaiem pervenissent, ex more episcopo pioebuerunt siine docuerit ; deinde vero por singulos gradus euin

    occursuin qui cmn ab eo benigne fuissent recepti, perducens, diaconum ordinavit; qui mox effeclus ha-
    ;

    bitacului!! Spiritus sancti, omnibus virtutibus est


    acde atrio cjus egredienles in donio in qua hospita-
    ita

    baniur luis-ent regressi ;


    sequenle die ad eum uiu- irradiaiu , ui sanclitate, charitate, palienlia, et hu-

    nusculum miseranl pro graiiaium actioue, deferente ini ilale nniversum traiiscenderet clcrum.sicniniiruni
    cum causa ruercedis re- Deo et hominibus securum, affabiiemque proebuit, ut
    puero, iiomine Fideli, qui eis

    regione eorum conductus advenerat : uniim illuin putarent homines ex numero angelorum.
    cipiendae de
    luis-et pra>.-eiUalus aspedibus, et qux Inierea duin plurimis annis Deo irreprehensibiliter
    cumqueejus
    deservirct, et supra nominato nutritori suo dulci ob-
    graio aninio direr.a deiulerat vir sancius gralanler
    suscepi-set, eum ccopil sigillalim sciscilari quo vo- sequio in omuibus obediret, ac seneciulem ejus abs-
    carclur nominc, de qua provincia, velde qua civilatc que alii|iia offensione suaviier oblectarel : idem su-

    esset; cum ergo illi nomen suum et civitatem sumi


    pra nominatus beatissimus Pater, exactis jam multis

    nomitiarel, viilens adolesi eiileui bonx' indolis, cunc:a n curriculis annorum, alque oelate decrepita in seniiim

    eum per ordinem interrogavit, et nomina parcntum vcrgens hunc sibi successorem elegit, moxque eliam
    requisivit al ille consequenler secundmn interroga-
    ;
    in loco suo se viveute ordinavit, et omnium bouoniiii
    lionem, palriain, civitaiem, vicum, noinina parentum suorum hxredem iustiluil , ila etiam teslamentaria

    simpliciler nianibstavit hiec eo dicenle cognovit ; sanclione deccrnens, ebi eum clerus Emerilensis

    nonien soioris su:e, qui sialim exsiiiens de sede sua habere vellet pontiii em, omnes res quas illi coulu-

    iu conspecliiomiiium amplexibus ejus incubuit, com- lerat posi obiium suuui supradklx ecclesix derclin-
    molaquippefuerantsuperillum visc.-ra ejus, atquc ir- que.ret ; sin a'ias, haberet libcrum arbitrium quiJquid

    ruenssupercollumejus, et diutissime exosculans, pioe volueiil ile prxfalis rebus ilisce ncre, vcl judicare :

    gaudio uberlim flevit, slalim supranouiinalos nego- lioc sane decretum vir sanclus, revelante sibi Spirilu

    tiatores acceisiri piaecepit, quibus ait : Pueruui inilii sancto promulgavtt, propheiix gralia proe-ciits nou
    istum concedile, el quidquid vu'tis a me posmlatc. defllt ras eidcm viio iniiltonmi t bsislerc invidias

    At illi responderunt : Hoc fatere nequaquam possu- honiinum iniprobomm, qui eum canino more cir-

    mus, quia iugeiiuus homo est, et a parenlibus pro cumquaque in poslmoduin ol lalrarent, at()ue invidke

    nostro solatio conductum accepimus, sine isto ad f.iiicibus [.!/., lacibus] successum mordacitcrlaiiianet.
    parentes suos nullalenus remeare possumus, nec la- (• Interim dum, auspice Domino, coiisiiluisset eum an
    ciem eoriim uttra videndi habebimtis liccntiam, si listitein, ila ei astare ei deservire cupiebat sicut dia-

    liunc in lam louginquam provinciam diniiseiiniiis. E conalus tempore ministrare consueverat , ila ut

    contra ille ait . Compertum vobis sit quia, si istum eiuens sibi '
    casulam, more minislri, coram eo as.-is-

    mihi non diiniilitis, vos in palriam veslrani minime lens, servitium omne persolverel ; quem illc id agere
    reveiteiis, sed accipiie a ine pecuniam co|iiosam, proliibiiii ; el ul jain deinccps auctorilalem ponlifi-
    et abite secure pergenles cum paie. Hxc illi audien- catus sui coiistanicr tenere a linonuit, atque, ut fra-
    les, nec amplius t Dtx polestati obsistere valenies, lium suoruin polius curam ageret, imperavit : ipse

    aiunt ad euin : Dic nobis, doiuiue, quid causae esl, vero sanclissimus senex mox derelinquens alriura, ei
    ul hoininem tilii incogiiitum tanlo amore diligere <K- omnia privilegia honoris sui scse ad hasilicara san-
    gneris ? lllc vero, pioximum suuin esse, sibique afli- ctx Eulalix in cellulam vilissimam contiilil. Qui, duin
    uilate valde vicinum ; el addil : Abite in nomine aliquando ibidem positus a sxculi liujus procellis ab-
    Domini absque aliqua hasitatione, renuntiantes so- solulus, ct in multa quiete cnnslHutus in cilicio el

    rori inc:e, quia liliuni cjus ob consolationem captivi- cinerc cubans, pro lotius mundi p.aculis Dumiiiuiu
    lalis mea; pencs me retinui ; qui diveisa per eos precaretur, migravit e corpore.
    mittei.s inuneia sorori, ipsisque nautis niulla largiius ..
    CAPIT VI.
    esi dona, acsicditati ejus muneribus, ingre.-sisuni iu ,. i(ldls cpiscopus p0S sessiones suas relinquit eccletia
    palriain suam cuin gaudio raagno. Quibus redeiinti- S.Eultttiw, ctericos a r«.n<7' periculo Lberat.
    bus statiui pr;clatuiii adolesceuiein fl
    londere pr.ice- Post cujus discessum quidani pesiiferi homines
    nil, ac Deo omnipotenti serviiurum obiulii, et veluti jnxla id quod vir Dei prxdixerat, contra beatissimdni
    alteruui Saniuclem in lemplo Doinini diebus ac noc- > Fidelein episcopum verbis in.ilignis mussiUre cffi-

    aAduleseenlcm londere prwcejnl, ac Deo ommp. vct. PP.. col. 528 : Egreditur relro sacerdos demis-
    tertttotrum uliiiilu. lleie, u 111 teste D. Hieron. (ut sam poriuns casutam, Guece tamoXiov, iiam eadem
    ijahetur 1"2, q. I, c. dno sutil), rasio capitis esl tetn- voce utilur iuferius ipse int-rpres; cl placet ea pio-
    ooralium omnium dcposilio niniiium ul Deo, qui , VUCabula, qiiibus Ecclesia Hnmana utitur, apud an-
    ionsus sit, hoc est clericus, deserviat. Tonsuraor- liquos scriplores invenire. Vid. Auialariuni Foilun.
    -
    iiiii liabuit aNa/.ara:is, a qmbus aposioli in Ecclesiam lib. VI de Eccles. Oll.c, cap. 19, el lib. III, cap. 16,
    ;am introduxerunl, auctoie Isidoro u de Eccles. ol- ct Ualian. Maur. lib. l Insl. clcr. cap. 21. ,

    u>. , eap. 4. Fidelem episc. De quo iideui scriplores uosiri


    '

    '•
    Casidam. Eadem vox in interprele veteri Pliiln- Moral. ti , cap. 72, el Padi:4a cent. vi, cap, .0.
    Uici episcopi CP. Comill. de sac. Oll. lom. IV D^bl.
    153 DE VITA PATUU.M E.MEIUTENSIcM. 131
    jtcru'it, ut eimi de loco quo constiiutiis fHeral per A ila nimirum b ipsius aedificii spatia longe lalequealtio

    quamcuuque occasionem pellerent : quod cum ille ribus columinibus erigens, preliosaqoe alrii colum-
    petpenJisset, etsi una curu rebus suis ab eorum in- nariun ornatibus suspendens, ac pavimeniuni omne,
    seclatione separare voluisset ; comperlo ab illis, vel parietes cunelos nitidis marmoribus vesliens,
    quoil si ille sublatis de jure Ecclesiae praediis suis se niiiaiida desuper lecta contexuit tum deinde in mi-
    ;

    ab eis separaret, illis omiiino niliil remaneret : plus rum disposiiionis inodum basilicam beaiissimx vir-
    invili quain sponte peclibus suis se prostraveiunl, ginis Eulaliae inslaurans in melius in ipso sacralis-
    quibus ille nou usquequaque repugnaiis, praebuit as- simo lemplo celsa turrium fasligia sublimi pro luxit
    sensuin , ut, et curam regiininis gereret, et in post- in arce. ilic nauiquc virbealus in hoc corjiore po=i-
    inoJuni oiiine patrimoniuin suum Ecelesi.e derelin- lus crebro cuni saiictorum catervis in clioro ecclesix

    queret. Quod ita lacluin est, nt eo tempore tantum stans, et psallens visus fui-se perliibetur, et alia

    Kcclesia locupleiala est ipsa, ut illa in Hispanr.e fi- inulia narraiilur qux scribere propler pro'ixilatein
    nibus imlla esset opulentior ; ac ila, Domino coojie- sui, ne lasii iiiiiii legentiliui prsebeant, deseruiuius,
    rante conlirmata est iu eum cunciorum pura et siu- CAPUT VII.

    cera dilectio in tantum, ut omnes uno codemque Fidelis episcopus visus iuleresse sanctorum choris.
    animo, ardore immensae charitalis flagrantes, erga B Die qnodam puerum fanti iarcm suuiii ad lociini,

    eum iinmenso aniore sancti ignis aestuarent, ul unuiii cui Capsiana vocabuluin est, quod ab Enicrita nrbe
    cor el labium cum eo effecti, nullo penilus uioJo ab niiilibus sexdecim disiat, direxii, ac prxcejiit ci sub
    aliernadileclione discidio iniercurrenle discie, arcnl oinni fesiinalione reverli : qui cum fuisset , et
    quoniam tanii vaiis iiienioraviiiius noir.en, operae- eodem die reverti non occurrissel, ibidem man-
    pretium nobis videretur esse perspicuum de ejus sit ; cui in ipso noclis iniliojam doiinienti visum
    inultis, quibus crebro efTulsii, viituiibus quamdam fuil gallos cama>se, statimqr.e expergefaclus, cabal-
    exiguam particulam memoriae tradere. Quoniam igi- suum afcendit, atque
    Iuiii feslinus propcrans, ante
    tur Doiuinico die, dum in atrium cum inultis filiis medium nociis ad portam ipsius civitatis, qux ap-
    eccl.siac tenderet, nt mos est, " archidiaionus cum pi llatur Porta poniis, pervenil ;
    qui cuni ibidem diu-
    clero iu albis ab ecclesia venienles coram eo aslile- lissime resi lens cerneret quia auie hoiam opportu-
    runt; moxque, ille ecnsurgen , diaconibus exinoie ii.iin ciii;surrexisset , et quia quanivis clamasset
    tbuiibula gercniibus, aique ante eum praecedenlibus vociferaiiter, nullus ei pnrlam aperiret ; visuin e.

    ciiin univ. r-is qui aderant, ad ecclesiam perrexit, ei, ut caballo suo paululum berbam darct, quousquo
    qualiler, Deo a.juvanle, Missarum soleinnia celebra- aliquis forsitan porlain reseraret. Et eece subito in-

    rent : at ubi univeisi cuui eo de alr.o paululum fere q leuipestx noctis bora elevans oculos suos viiit enii-
    i.erem graduiim inoeesserunt, illico ab imis funda- nus globum igneum ab ecclesia c S. Fuusli, quae ab
    nienlisonmis rep^nle amplissimi alrii fabri a ruit, et ui be fere milliario distat, procedentem, alque ad
    ucin iuem ibi oppres.-it, Deojubente[A«>ie juvanle?]; basiiicam S. d
    Leoeritix pervi nientem, qui dum la»
    ex qua re pensanduin est, cujus ineriii isle vir fue- cilus conlemplaretur quidnam esset, nec mora, et
    rit, qui ila apuil Deiun suis precibus oblinuerit, ut ccte mulliiudo sancloruni, quibus illud lumen prxi-

    prius non daretur an.iquo bosli polestas tanta; fa- bat, venienles per pontem ad portain usque perve-
    brica; perpetrare ruinaro, quam ipse cunctos foris nerunt, cum quibus etiain gradiebaiur sancti simus
    educlps integro numero, Deo miseranle, salvartt FiJelis episcopus : al ubi veulum est ad portam, vi-

    sed ut in tantn periculo nullus periret, lioc maxime dens supradicius puer aucia caiididatornm agmina,
    merilis saneiissinix virginis Eulalix fuisse praesliluiu ijisum etiam S. Fide'em ehlamyde nivta indulum,
    nullus ambigal; cum vero sollicileiequirens invenis- in medio eorum properaiitem cerneiis obstupuit, et
    sel quis nemo periret, in nullo penilus animuin suum exterrilus atque tremcbundus prx limore factus est
    coiilurbavil-, sed magis gralias Deo egil, eique sacrili- velul mortuus : ille vero clau.-tra poitarum divinilus
    t ium Ixlus oblulil, diemque ipsuni jucunde in Duinino reseravit, moxque ingressi sunt civitatem; quibus in-
    cuiu omnibus suis polilus fAnne partitus?] esl. Post
    jj
    gressis, illeconsurgens atque volens post eos ingredi,
    vero multum lempoiis inlervallum sedis diruta? fabri- sed nullateniis poluit, quia portain ita clausam ,

    cam rcstauiavit, ac pulchriusDeoopitulaule palravit: sicul antca invcnil : qui cum prituo diluculo ajicr-

    a Arcliidiacouus cum clero in Albis, elc. Hunc Atria luminat alta uitor,
    tan-
    quam piacipuum Etelesix llispaniae morein obser- Kl pereyrinus et indig.na
    vant Moral. et Padilla ex noslro Paulo, qui addi Heliquias, cineresque sacros
    etiam possit iis qu;e lsidorus epist. ad Laufreduin
    Senal iiuiuus venerauda s nu.
    Tecla eorusca superruiilaut
    Cordnb. episc. de ofliuo arcbidiaconi scripsit, et Ue iaquearibus aureolis,
    liagiucnlis qux Bernardus praeposilus Papiensis in S ixaque ca^sa solum varlanl,
    tollect. Decret. lib. i, tit. 15, c. 3. ex concil. Tolel. Fluribus m rosulenia rules
    de ejusdem munere collegit. 1'raia rubescere iiiiiliiiuudis.
    b ip.'.ius cedificii spulia
    longe lateque allioribus co- Sancti Fausti. Hispani nimirum martvris, Cor-
    c

    luminibus eriyent, preiiosaque atrii columnarum oma- dubac passi apud S. Eulog. II Mem. SS. ix, et Isidor.
    tibus suspendens, ac puvimentum omne vel parteics bymii. olfieii Golhiei.
    emne* nitidis marmoribus vesiiens, etc. Cerie ad hunc d
    S. Leocritia. Eliain CorJuben-is marlyns a\n\i\
    moduiii S. Eulalix templuiu graphice PruJenlius de- Alvarum Pauluni S. Eulngii amicuin iu ipsius Eu.u-
    tcrip-.l in ipsius liyinn. gii passionc et bymno diei anniversarii.
    •iic ubi marinnre pe:s, iruo
    i: fAELl EMF.RITANI DIACOM I5G
    ta pervenisset ad atrium, protinus eum vir san< lus A cmm completum quo expleto paulo adhuc anie
    esse ;

    iiiterrogavil ,
    qnali liora de prxdicto loco egressus gallorum canlum cum laudibus pervenerunt ad ec-
    fuisset ? Qui illi, el lioram in qua surrexerat, et mo- elesiam S. Harix ad basiliculam S. Joannis, in qna
    rain quain ad portam fecerat, enarravil ;
    quein cum baplisterium est, qua; nimiuin contigua antefataj ba-
    vir Dci interrogavit, si aliquid vidisset? ille, vidisse silicae pariete lantum inierposito utraque uno tecii

    se fateretur; liunc admonuit, et qtiousque ipse san- tegmine contegunlur, expliciiisque laudibus ccepe-
    ctus vir iu corpore esset, inilli relerrel, ne ei ad im- runl ad invicem dicere Ecce continuo bora est, ut :

    mane periculum perlineret. Alia quoque vice similiier signuni dari debeal; ob boc piius necesse est, ut id

    eum quidam religiosus cum mulliuidine sauetorum pro quo deslinati sunms, ordinemus : cumque hoc
    quadamnoctedeeccleMasancl;e Eulatiac egredient^ni, dixissent, apparuerunl in cons,ieclu eoruin yEtbiopes

    et per basilicam Marlyrum cuntem vidit, sed incaute lelri nimiuioque lerribiles, quorum slatura videbalur
    agens. inullis siatim indicavit; postremo ad virum esse gigantea, nigredo perquam telerrima, ita ul ev.
    Dei veniens, et ei quod vider.il, relulit, cui ille ait :
    ipso eorum tolo intuilu niniumque airo vultu palam

    lloc ul vidisli jam alicubi dixisli, aut non ? qui sta- cernenti daretur intelligi ipsos proculdubio lanarcos

    lim respoudens, simpliciter professus esl se dixisse ;


    csse ministros ; quique etiam rompba-as ai iitissimas

    ad h;cc ille inquit : Indulgeat tibi Dominus, frater, g suis gestabant in inanibus, quibus mox sancli dixe-
    non recte fecisli, scio igitur quia libi in fuiuro judi- runt : Sub oinni c^leiilatc pergentes ad alrium, in-

    cionon reputabilur ad rulpam interim vade, com- :


    gredimini cellam , in qua sanctus Fidelis cpiscopus
    munica, et da nobis osculum valefac omnibus, quia ;
    jacet, et perculile eum vulnere gravi in corpore, ut
    ilurus es lamen, ct.domui lua: sub omni festinalione auiina ejus quantocius egrediens e corporali catena

    dispone, et si desideras remedium pcenitenti;e peici- nobiscum ad Dominuin noslruin Jesum Christum, 1

    pc. Qui niox accepla poeuilenlia dispositaque domo ad prseparatam sibi po.-sit pervenire coronam. Qui
    Bua, valefaciens cunctis, sequenli noctc migravil e illico jussui [A/. jussij obtemperaiucs, ambulaveruiii
    corpore. sed eum ininime percutientes reversi sunt, dicenlcs :

    In cellam ejus niiniiue ingiedi possumus, quia non


    CAPUT VIII.
    dormit, sed in lerra prostratus jacel et orat iusuper
    Fidetii ephcojms visione admonitus bonis in pauperet ;

    dislributis migrat ad Dominum. lanto lliyiniamatis suavissimo odore cclla ipsa re-
    Cuidam viro religioso iteium intendere ad olficium dolet, ut nilor tantc fragianlie incensi qui ab co
    ecclesiasticum recurrenli qiiadam nocte dum iu lec- oblatus est Doinino nos illuc penitus inlrare nou si-

    tulo suo iulcmpestx nociis silenlio sopore depre-sus nat. Qiibus denuo prxceperuut, dicentes : Ite , ct
    jaceret, visum est, a
    quod signmu ad matulinum de- q pcrcmite eum, quia jussio Domini cst adimplcnda.
    dissel qui Slalim consurgcns omni festinalinne a>
    ; 1 Qui ciim fuissent, nce inlrare poluissent, revcrtentes
    Ecclesiam, ne ei tempus sacrilicii piielerirel, occur- itenmi dixerunt : Vacat oralio quando vcnit vocatio :

    rit, cursiique rapi lissimo properans, anhelabundus scd iie et implete prxceptum Domini, quod semel
    illuc pervenil : al b ubi ingressus esl ecclesiain san- dalum csl iiequ:iquam transcendi potest. At ubi lcr-
    ct;e Marix, qur Sancta llierusalem nunc usipic vo- tio fuerunt, penniltente Deo, ingressi sunt, tam forti

    catnr, audivit voces mii;e modulalionis caiieniiiiin, scilicet manu crudeli eum peicusserunt, ul vocem
    iiispiciensque ad cbormn, vidit slanleui muUitudinem quam emisit cum dolore gravi simulquc, et gemiiu,
    saiKlorum ;
    qui nimio pavorc concussus atque in is qui in ecclesia stabat religiosus clare audivit.
    Ircinorcm versus sese in anguluin basilicx si enter Facto vero dihiculo ad sanctuni episcopum accessii,
    contulit, aiiiue tacite conleinplans, sollicile auscul- et cuncta qux viderat quteqoe ctiam audierat ei mti-
    lans, audivil consuelo ordine omiie ab eis ejus ofli- inavit, cui ilks ait: Scio, lili ini, scio, el me nullo

    Quod signum ad mntiitinum dedisset. Sic inferius,


    " poiuisset. Campanarium vocai Malaxus.fiti. J. C. I5u-
    Ecce continuo liora esl ut signum dari debeat. Anti- cengerium, ld>. iv, cap. 57, de Tcmplis.
    quissiinus liic in Ecclesia signo dalo ad boras congre- b ibi ingressus est eeelesiam S. Mtiruv gunr, sancta

    gandi ecclcsiasticos viros nios e^t. Sed qualuor boc i. Ilierus item nuncusque vocaiur. Sic eliam cap. 12.
    inodis pro diversitate temporum elfecluin aniuiad- In tlicsauro ecclesia; seiroris, gittv voealitr sancta lln-
    verti, ligno, aere, voce, cursore De ligno, Amaiariiis rusalem ;
    jcoiicilhun Eineritense lemporeReccesointhi
    iv de Olic. diut. 2."> Ligne.i instruinenli sono utebalur
    : figis, ips i Congregalit nobis oumibits vrovin-
    initio,
    Ecclcsia liom. antiquis teinporibus, quando latitabal eitc Li.siluniiv Episcopis iu noniine llomiiii, r.sidenli-
    per cryplas prnpter perseeulores. Liber miraculoruni bus in Hierusalem ecclesia , qmv in h.meritensi urbe ,
    Anasiasii Mulyris in vn synol., act. 4, reiilatus, qutv eitpttl hujits prorineiw noscitur esse , et Htb prin-
    [Agnaque sacra pnlsanles invicem obviam fucli sitni. cipuli nrmine mniiel dicata, elc. Nnn absimililer in
    De xre, nolius est, quam ut bic excmplis patelial. eoneilio Tnlet. lxxii, episcop. jnssu Reccaredi regis
    Vid. plura apud Joan. Slepban. Duraud i de rii. Ec- congregalo in templo maximo S. Mnrim, in secrelurio
    clcs. Calh. 1i. De voce, llieron. episl. 27 : Post dicto llierusit em apud M. Maxnoiuo ad ann. 590,
    Allelitia ctinlalum, guo signo voctibantnr ad collecltim, ct in concilio Spalensi (sic in anliquis codicihus
    clc. iu monasterio I'aul;e. De cursoribus, Ignalius lcgilur II lempore Sisebuli regi*, considentibus nobis
    Martyr cpisi.ad Polycarp. : iis utebanlur Christiani, in seerctario suerosaneiiv Hierusitlem Spalentit eccle-
    uti ligno, proplcr persecutores, sed inilio iiascentis siiv, etc. Nec aliler in i ( si concilium illu.l est , seu
    Ecciesix. Signa vero, sive tintinnabula, aut uotx potius e concilio epistola episcnporain ad Pegasinm)
    sempcr iu emiiienliori loco. Einbardus lib. iii dc cap. I. Nam hxc absque duliio iiielropolitanamni
    t auslatione SS. Marcelliui et Petri cap. li>. Tur- ecclesiaiuin prerogativa. V d. Padill. ccni. 7 , cap. li
    tcuia, qua: sitjnu basitkai coitlinebtil , ab cis conspiti cl 47.
    !•-
    DE VITA PA1MM F.MEIUTENSIUM. irs

    moilo latet ; cumqne lioc dixissct, et iuiminenli A saoctus sanclo, pius pio, bonus benigno, ntque cun-
    regriludine arlubus jam fatiscentibus sc totum dissol- oiis charismatibus reralgens, rutilanti immcnsis vir-
    tutibus sacerdotali ordine b
    vi repente sensisset, ab basilicam sanclissimx vir- Massona successit Fideli:
    ginis Eulalise se deferri pra?ccpit, sua ibidcm impri- pradecessore suo nimirum astrigeris civibus ronscrto
    mis multis lacrymarum satisfactionibus deflevil de- in coclis successoris mansil dulcedo, ejusque insig-ic

    licia, deinde muliis captivis el egenis multam largi- mcriliim cunctorum civiuui mcerorem lenivit in ler-

    tus est siipem ; ad ullimum redditis chi-ographis ris, ut omnibus pro obitu sancli pontilics mosror
    mu torum debita rclaxavit. Sed dum onmibus red- iion solum discuteretur, veruin eiiam instar priscorum
    didisset, caulio cujusdam vidusc remanserat, quse Patrum Eliae quemdam (sic) et Elisei {IV Reg. n, 15)
    uecdum fuerat reddita, quam ille exspectaret ui ei duplicata Paracleti Spirilus gralia palam eunclis cer-
    redderet , sed quemailmodum muliercula, pras ttirbse nen ibus S. Fidelis antislilis in Massonam sanclu
    densilatc, qua circumseptus eral, ut accederet non episeopum requievisse viderelur, et plebs sublevnto
    babebat : quse cum per singulos dies veniret, el lo- pasiore non usquequaque taederct alflicia languore,
    cum minime reperiret, et nimium moestificata mente sed gcniinato gaudio congauderct, divina tribuenle
    anxiaretur nibil agens, mcerore afflicta ad suum hos- miseratiune, dum et illum pro sui saute pncmisit
    piiium remearei, ei quadam nocte sanctissimns Cy- p,
    ad ceelos, el isttim ex mix virtutis virum susccpit
    prianus et Laure.itius in visu asiitcrunt, d cenles :
    gralulaiitcr in lerris. Denique sanclus Ma;sona an-
    Nosli, quare locum non invenis ? al illa resjiomlit :
    listcs, c
    nobili orius in htic sxculo origine.sed vila:

    Nescio. Etdic, inquiunt, quare pcr reliquas ba ilicas meriiis cxsiitit muito quidem Go-
    nobilior; genere
    fralrum noslrorum cxterorum martyrum frequeuter tlius, sed mcnte promplissima, etga Doniinum pcr-
    cnncurris, ad nos vero venire contemnis. Qnpe siatiin quam de\otus, atque virililer Aitissimi virlule pr;c-
    surgens ad corum basilicas concurrit, orationem cum cinctus, moribus sanctis ornatus, babituque niagni
    Iiicrymis iudit, pro m gligentia relroacii teuiporis ve- decoris pulcbrilicatus, charitalis humilitalisque ab
    niam imploravil, atque imle ad b.isili am S. Eulalix ineunle aHate refulgenti stola circumainittus, baltco
    rediii, mira celeritate locum reperit, cbin giapbuni (idei linniter circumcinclus, prudentia sci'icel el ju-
    suuui absque difficullate recepit, Deo et sancio ejus siitia insigniter cireumseplus, dileclione sunimi Dei
    pro quo non solum locuni pa-
    niiras gralias retulit, et proximi mirifice dccnraius, dileclus iiamque Deo
    ratum invenire meruit ingrediendi, veruni etiam ita et huminibus erat, et gl ria mirabilis, amator fra-

    sanclis Dei disronenlibus gcslum


    quando in- est, ut Irum, iiiiiltuni oraus pro populo, cujus uomen nml-
    gressi esi, sanctus episcopus caulionem ipsam inauu tis coruscando miraculis per omnein terram per-
    prupria tenens, prastolaretur cui reformare deberet ; r transivii. llujus itaque lemporihus morborum pestem
    atque ita lactum est, ut illo benigne reddenle, atque inedia:que inopiam ab urbe Enicritensi et oiuni Lusi-
    illa cum gaudio, qune diu desideraverat, recipiunte, tania ejuspretihusDoniinus procul abegit, meritisqua
    paulo post vir sanct s pra>ce lenlibus sanctoruin coe- sacrosancia: Eulalia: viiginis longius pepulit, tan-
    tibus, cxspectantibusque angelicis choris ad relherea tamque salutem et omniuui copiam deliciaruui cun-
    regna tripudiando migraret, cceleslibusque phalangis cto populo impertire dignalus esl, ut nullus imquam,
    coustrtus cum exsultatione perpetua perpetim con- qiiamvis inops, aliquid habere videretur, aul qualihet
    globari in si.ereis mansionibus, Jesu Dominn perci- necessitate laligaretur, sed quemadiiioduin opulenti,
    pienle, miruerit; corpusculum vero ejusjuxta corpus ila et inopcs omnibus bonis abuiidarenl, et quodain-
    sanciissiini pra:decessoris sui uno eodenique sarco- mo lo instar ccelestis gaudii in lerris tanti poutificis
    pliago irailitum, velut in uno leciulo, honorilice cst nicrilo conganderent; onmibus inerai gaudium, cun-
    lumulalum. ctisque aderat pax, nulli aberat fehcitas, iu omniuui
    CAPLT IX. corda florebal pcrlecta charitas, in ouuiium scnsu
    Slussona nalione Cotlms , nutiilus in ecclesia sanctce pollcbat jucunda tranquillitas, ita nimirum, ul de-
    Eulalia? snccedit Fidelx in episcopatu xenodo- victo anliquissiir.o hosie ac superalo
    , : , veiernoso
    cliium et monaslcria a'di/icat. draco.ie, nemo mcerore consternatus, nemo angustia
    j)
    Iluic prafato almo viro ad supernam patriam alllictus, nenio quolibet terroie perculsus, vel quo-
    transmigranti providentia divinac pietatis subrogatur libet zelo aut invidia tactus callidi anguis viiulenlis
    nun impar oinniiim virliitum gloris vir orlhodoxus, stimulis quateretur; sed peifecla charitite repleti
    nii nomen erat Massona a , scilicct bealus beato, et cuncti, Dco admittcnte, pii Patris gralia jucundanies,

    a Massona. Aliis Mausona e.'t ; de quo si riptnres nolamus.


    n siri Joan. abbas Biclarens. in Chron. M. Maximus ;
    b Massona successit Fideli. M. Maximus ad ann.
    ad ann. ".79, 5S6, 588,597. Roderic. T.d. u, c. U, 500 ordinem invertit, cmu
    S. Massona successit
    ait :

    Cliron. Hispanise g. nerale jussu Alphonsi cogno- in Emerilensi sede fuulo ; ct aJ auii. 500 Paului
    menlo sai.ientis collcctum u part. , cap, 40; Vasaeus Emeritensis episcoptts episcopo successit Fideti ; e
    ad ann., 571 5 9 ; Gariu. lib. vm, cap. 85; Moral. lib. nuslro euiemiamliis; uam Faulo successit Eidclis,
    xii, c. (i; Marian. lib. v, rap. 15 et 14. Loaiso Nnt. Fidcli Massoua vid. Moral. hh. n
    : cap. 1-2, el Pa- ,

    a.l Concil. Tolct. m. Padill. Cent. vi , c. 45


    et 55, dilla Cent. vi cap. 50.,

    alii, sed recentiores es uno Paulo


    , quein ex
    r
    ipsis Nobiliortus in lioc sccculo origine. Moral, lih. xn,
    polcrit quis illu-tiare: iis adde illustriss. Annal. cap. 0.
    Eccles. Ca:sareiii ad ann. 5:9; cl quoe ad tap. -0

    Patroi. LX"XX.
    "" PAILI EMEfUTANI DlAfiQWI ,i0
    impcrleriiii, sine metu vcl formidine omniufti in A dae rei quam appclendan, potiorem dandi qnam ac-
    Dei laudihus persistebaul constanter, non solum cipiendi didicerat fortunani, nmlia largiebalur, ni-
    atitem in omniuin fulelium arcanis ejns flagrabat bilque auferebat, sed ultro cnnctis concedcbat,
    iminensa chaiitas, sed etiam omnium Judteorum vel donabat mulla, largiebaturplurima, dilabal univers'>s
    Gentilium mentes miro dulcedinis suse affectu ad bencliciis, el muniflcentia magmis habebatur; uiiiues
    Cbrisli gratiam perlrahebat. Quantus igitur qualisque ab illo augcbantur, donis acdivitiis locuplelabantur,
    fuerit, inerlia linguoB nostise ad singula explicare et non lanlum fratribus et amicis, quantum ct servis
    non valet; sedquamvis maxima taceamus, extrema ipsis Ecclesiuc se munerihus largum, ullra qnam crcdi
    tallem e maxiuiis memnremus. Denique supradictns pntest, praebebat; ila nimirum tcmporibus ejus di-
    vir » priusquani ordinaretur episcopus in basi- lati sunt, ut in die sanctissimo Pasehe cum ad eccle-
    lica sanctissimx virginis Eula'ise ferlur cum summa siam procederct, plurimi pueri chlamides olosericas
    diligentia advixisse, et ibidem muliis annis Deo induentes coram eo, quasi coram rege incederent
    iireprehensibiliter deserviisse: postquam vero ins;i- et quod his lemporibus nullus poterat nullusque pnc-
    rante Deo inhoniinum ore, oculis et animo residens, sumebat, hujusmodi indumentis amicti ante euin
    siiblalus inde, constitutus est episcopus, statim iu debitum deferentes obsequium, pergercnt; sed ine-
    exordio episcopatus sui monasteria miilia fundavit, ab omnipotenli Doinino fuit tanti meriti doiniin
    B rito ei
    prsediis magnis locupleiavit, basilicas plures iniro collalum, cujuscor, in taniaopulentia el gloria trans-
    upere conslruxit, et niultas ibidem Dco animas con- itori;e prosperitalis gaudio, nunquam fuil lurgidum
    secravit; deinde xenodochium fabricavii inagnisquc nec inflatum ; nimirum humills animus ejus supra
    palrimoniis ditavit, constilulisque ininistris vel me- soliilam petram fundalus immaculabilis conscienlLe
    dicis peregrinoruni, et segrotantium usibus deservire cogitalione sincera calliditalisque ignara, in prosperis
    prace|iit.; taleque praceplum dedit, ut cunctaj u.bis liumilis, in adversis existebat fortissimus, nec pro-
    ambiluni medici indesinenter percurrentes, quem- speriiate erigebatur, nec adversiiate frangebatur,
    cunque servum seu liberum, Chrislianum seu JuJaeum nullo detriniento aut augmenlo constantia ejus mu-
    reperissent xgrotum, uluis suis gestantes ad xenodo- lab.itur; comtans eral iu cunclis, et advcrsus omnia
    chium deferrent, straminibus quoque lectulis itidem prompiissime paratus, patiens nimium, el lobore
    praparatis, eumdem inlirmum ibidem superponentcs, flrmissiiuus, in cunctis adversis constans, in omni-
    cihos delicatos et nitidos eousque pracparantes, qno- b'is angustiis impeiierrilus perseverabat, vultuiu
    usque cum Deo acgroto ipsi salutem pristinam ref. ir- nec gaudio, nec incerore commutabal ; unus vullus
    marent ;
    et qiiambbct a paediis xcnodochium collatis semper ejus, una hilaritale decoratus cunclis occur-
    deliciarum cnpia pararelur, adhuc viro sancio
    miiliis rebal: semper idem, cujus vullus nec unquam rerum
    C
    parura esse videbatur; sed his omnibus beneliciis varictate muiabatur; non illum cunctis inimica elatio
    adjicicns majora, prajcepit medicis, ul sagaci solll- virtutibus cxtulit, sed in omnibus humilitalem sin-
    elludine gererent cuiam, ut de omnibus eximiis ah ceram sincere consecravit sai raiissimo cordis affcclu
    universis sancluaiiis cx omni patrimonio Ecclesi.e cuinque talibus tlivino favore virlutibus pollerct,
    in alrimn illalis medi.latem accipereni, et iisdem faiua bonorum opinioi.'e coucrescenle affulsil; cl
    infiiinis deferrenl. Si quis enim de civibus urbis, aut opera luminis a vero luniine condoiiala, multis in
    rusticis de ruralibm ad alrium ob necessilalem ac- rcgionibus coruscavit.
    cessisset, liquorem olei, vini, vel mellisa dispensan- CAPLT X.
    tihus poposcissel, et > vas parvulum, in quo lcvaret, Leoviyildus rex Wiiigolhorum Arianui sludet averlere
    cxhibuissct et ciim vir sancius, ul
    ; erat seni|.er Massonam episcopum Emeritensem a jide calliolicn.
    ob:ulu gratus, jucundi vultus, mox ipsum vasculuni Undc accidit ut lucc i.pinio saivissiiui atque cru-
    confringi, ei ut niajus deferret, pracipiebat. In
    elce- delissimi Wisignthorum Leoviglldi regis peneiraret
    mosynis vero pauperura quanlum largus exsliterit,
    audilum, et suae inviJkc draco immanissiiiius bonis
    soli Deo reservatum est nosse
    ; tamen ei de hoc ipso operibus semper ;ciutilu», stimiilis acrioribus irriia-
    quaindaiii particulamenarrenius. Tanla illi cura erat D tu.n, ejusdem principis auiiiiium virus vipcreum sa-
    pro omniuni serumois miseroruni, ut ad
    basilicam liaret, el poculum venenatum ejus in visccrihus
    saiictissiin.e virginis Eulali;e diacono, viro venerabili, Iranslunderet : cujus poculi lethalis hauslii, protinus
    « Redempto nomiue, qui prrecrat, duo milli.i solidos consilio armalus, diabolica slimulantc invidia, supra-
    dcderit, e quibus, mox ui aliqnis urgcnti necessilale di. lo sanclissimo viro legalis intcrciirrenlibus iieriim
    advenerit fada cautione [al. quxstione], quanlos iterumque man.lavit ut, relicta lide calhulica, ad
    vellcl. absque aliqua mora vcl difliciillale acciperet, Arianam h.eresim cum universilaie plcbis eoamissse
    suisque angustiis consulerct nec hoc silen.lum reor!
    :
    diverlerci: cumque vir Deo dicatns conslantissime
    quaiii largifluus in miincribiis
    exstiterit, quippe qui rcsponderet, et bis terque regredienlibus uuniiis,
    alienserei abstinentior, sua; largior, nec accipiendi, rcgi mandaret niinquani se verain lidem rclinqiiere,
    scd dandi magnaniinitate, pr;cpollchat, avidior dan- qiiam scmcl agnovissel, ipsi nuper Ariano regi cx-

    ' Priusquam ordinarelur episeopus. PadillaCenl. vi Nobis lollere est tlevnr, duplicato, nosiro more, II,
    ca i. 08.
    b
    scd a Latino levare tractum.
    I as parvulum in auo levaret, elc. Hispanismus. ''
    Redempto. De quo ctiam cap.Set 18.
    iil DE MTA [ATRUM EMERITENSIUM. \\l

    prnbravit, uidebuit, cjusqiie aJ se pei lidiam dignis A ces. Sed servum Dei probatis iinum, nec connniiiaiio
    increpationibus repulit ; ad se itaque reversis nuniiis furciferi frrgil, nec turbulcnla ira peslifeii uinl.ivii,

    coepit supradicius rex diversis suasionibus et pr;c- nec tempeslas insantentis perdiii deflcxit, sed insiar

    miorura promissinnibus ejus anmum illicere, si for- foitissimi muri immobilis ( Prov. xviir, 11 ) coutra
    sitan per iiuaiiicunque occasionem posset ad suse omncs procellas pio saucicc lidi i defensione pi rnian-
    supersiiiionis voluntalein inctrvare: ille vero sua- sit: cumque lolo ai!n'x;i Dei famiiluiii vcl onines fi-

    siones ejus calliJas coniempsit; dona et procmia, diles jam dictus infiJelis exqtiisitis martyriis extur*
    purgameuta, rcpulil; a lidem catholicam viri- bare vellet, nec posset, fietus favorc regio, basilicam
    veluti

    liler prorsus vindicavil; ncc tamen coulra pcrlidiam sanclissimoc virginis Eulalia: passim aggredi niteba-

    laccre maluit, ne tacendo forsitan consentire vide- inr, ut ea sublata de prnprii episcopi potestalc
    retur, sed totis nixibus ejus vesanius rcpugnans, clan- Arianre hreresi dedicaiel; cui cum sar.clus Massona
    gore vcriialis personuit. Cumque se ille cerneret episcopus , vel univeisus cu:n eo pnpulus a;ritcr
    casso labore dcficere, raptus in furorom, coepit eum obsist.ret, ac vchementer oppugnaret ; supradicius
    nuillis pulsare lerroribus, opinans minis posse con- pseudoepisco.nis Sunna antcfato principi multa in
    culcre quem blandimenlis superare nequivisset; sed accusationem sancli viri scripsit, cique suggessit ut
    vir sanclus nec lerroribus frangitur , nec b'andi- B ipsa sacra basilica, qtiam adire inbiaverat, a catho-
    mentis suadetur : sed forti eongressjone a lversus lxorum potes^ate sublala, ditioni surc regio imperio
    alroi issiiinun tyrannum dimicans, pro defensione Iradcrelur; ad haec illum talem ferlur pronuntiasse
    (u tiiix persi.-lebat invictus. sentei.tiam : Ut residentibus in airio Ecclesire ju li-

    CAPUT XI. cihiis utriusq:.e episcopi ab eisdem assumpii ades-


    b Sunna pseitdoepiscopus Emeritensis Arianus dis/)!<- sent, ipsisque coram posilis ulriusque partis dcfen-
    lalione publica victus a Massona. sione confliciu dispulaiionis allerearcnlur, alternis-
    Comperlo dehinc crudelissimus lyranni.squod nec qne adversum se congressionibus diinicantcs , Je
    ininis, nec miineribtis, viri Dei animiim a recta fide sacrarum Scripturarum voluminibus , q tcque ab eis
    a I sui perlidiam apouatare posset, ut erat lolus vas cssentdicla prolutis teslmoniis astrueient vel robo-
    ii;e (Ilom. iv, 22) fomesqie viliorum, ac frutex rarent; et cujus pars iriumplium bravii oblinercl,
    damnationis, cujus ob.-idebat pcclus truculcnli rhrc- ip e nihiloniintis ecclesiam sanctrc Eulali;e sibimei
    resi.-, et caplivum in sua dilione tenebat callidissi- vinJicarct. At ubi bujusmodi decretum incresccnta
    inus serpens (Gen. xxxvn, C), amara pro du'cibus, riiinore inauribus a!mi viri Massona: personuit, illico
    pro lenibus aspera obtulit civibus, pro salule me- basilicam sanclre Eulali;c virginis properus petiit
    dicamenta monifcra; quemJam scilicet virtim pesti- C iribusque diebus toiidemque noctibus in parciinoniis
    fertnn, Arianse hoereseos pravitatem per omnia vindi- et lletibus persevcrans, anle altare sub quo vencra-
    cantem , cui noinen eral Sunna , pro seditiosis bile corpusculuai sacr;c Mai lyris situui csl, paviinento
    siiiiuliatibus exciianJis, et pro conturbaiione sancti piostraius incubuit; lerlio alriumdemum die ad
    viri , vel tolius populi , in eatlem civitate episcopum quod est fundalum intra mcenia ipsius urbis rcpe-
    Arian.e partis instiluit; virum denique pravi dogmatis davit, lantaqiie cum alacritate et mei.tis consianiia
    faulorem , bominem fanestUH) , vullu telerrimuni ingressus esl, ul nulli lidelium anibiguum vid.relur,
    cujus erat frons torva, iniccs oculi, aspectus oJibilis, illum in ejus pergere adjutorium, qui dixit : Nolite
    iii-tus horrcnJus, eratque menie sinister, moribus pracoijitare quid loquamini, flabilur enim vobis in illa
    ptavus, lingua mordax , verbis obscenus, forinsecus Itora quid loquamini, non enim vos estis loquenles, sed
    turgidus, intrinsecus vacuus, exirorsus elatus , in- Spirilits sanclus (Malth. x, II), 20); cumque perve-
    liorsiis inanis, foris inllatus, inlerius cunctis virtu- nisset io urbcni, ingiessusqtie atrium consedis^et
    tiliiis evacualus ; utrobique deformis, de bonis in- vultussai juciiiidilate cuiictoriim lidelium moeslitiam
    dgnus, de pessimis opulenlus, deliclis obnoxius, abiulit, ac ne in aliquo de ejus victoria hresitarent,
    perpetuac moiti niinis ultroneus jam supradiclus
    : hic admonuil; ipsumque nefandum Ariaiium episcopum,
    peiTidkc auclor dum in urbem Emeritensem adve- D simulqiie judices diuli-simum est piaislofalus; lan-
    nicns, quasdam basilicas cum omnibus earum p, ivi- dem Ariauus episcopus una cum judicibus , septus
    legiis praecipie.ite rege sublatas, ausu lemerario dc catervis populi lurgidusque fa-tu superbire iugrcssus
    polestale proprii ponlilicis sibimel aggrediens usur- csj. Tum deiinic residentibus cpiscopis , reseJerunl
    parel, addictus pradonis funesti arctioribus vb.culis, ct judiccs, illi maxime qui eiant faulores Arianaj
    salialusque de ejus letlialibus poculis, cocpit conlia paiiis et iuip.is>iiiii regis cuinque resedissent, san-
    Dci famulum rabidos allairare sermones, et verbis Ctus Massona episi optis, ut erat suuunre gravilatis
    siiepemibus comminantes spurcissimas evomere vo- siiminrcque prudcnliae , diu mullumque oculos ceelo

    a Fidem eaiholicam liriliter prortus vindicavit. Mae- qiientc, Ilermencgildum synodum congregarant, re-
    snna un le Joan. Biclarens.
    , :Massona Kmerilensis censet Sitnnam (non Suinniam, ul in vulgalis est,)cl
    Ecclesiw Episcopus in Chrisli fidei doymate ctunts Ncpotianum episropos Emeritemis Ecctesix inlrusos;
    luibelur. esi lninc Nepoliaiium Nepopem crediderim ev cap,
    ''
    Non
    solum pseudoepiscopus in loriiin
    Suniia. hic 13 et 15 nosiri 1'anli. D^ Sunna vid. Moral. lib. xi
    Hagsuna: suffeclus esl, sed etiam alius Maxiinus C;e- :
    cap. 6 ; Marian. lih. v, cap. 3i, et Padill. rap. 08,
    saraiigtis 1 . adanii.081 inter eosqui, Leovigildoperse- Cent. vi.
    iK ,::
    PAUL! EMERITANI DIACONI
    inteiilos silentio lenuit, euinquc silerei, ° hxretieorum A induraverat hostis. Post hxc superMum sc in omni-
    Snnna episeopus prius loqui exorsus est , coepilque bus videns, ccepit magis magisque nienle effera ad-
    nefandi oris strepentia aspera , scabra , et ohscena versus famulum Dei criminaiiones et objecta com-
    suinino cum fragore producere verba. Cui cum vir inercia callidis macbinari dispositionibus , alque
    Dei palienter, leniter, suaviterque responderet, alque contra niiliteni Chiisli omni gi nere septus telorum ,

    ille conlra procacioribus verbis, utpole per os draco- seipsum polius expugnsturus advelii , ipsumque bea-
    nis insibilaret, cceperunt ulrique inter se verborum lissimum virum Massonam episeopum in auribus
    ingcns habcre certamcn, sed nulla ratione potuit prineipis Leovigildi Ariani clam mullis criniinibiis
    moles carnea sapientix Dei sanctoque Spiriiui, qui accusare; nihil sane calliditas adversantis prxvaluii,
    per os servi sui Massonae episcopi loquebatur, re- nihil viro Dei calamilosa nequitia nocuit, quem gra-
    sibtere. Quid mull.i? onini ratione convictus supera- tia Redemptoris spiriiualibus armis armavit. Tandem
    tusque conlicuif, ac pudore nimio coopctus erubuit, spiritus nequam compulil sxpe nominatiim Arianum
    et non lantum ille quantum mediatores perversi qui regem, ut sanctum virum a propri.i sede moveret
    e'jus partibus imporlune nitebanlur ferre adminicu- suisque oblutibus prxsenlare juberet : ociusque mi-
    lum, el nnn solum confusi erubuerunt, verum eliam nistri compares criinnis ejus, proeceptionis dictr.m
    audientes iiiexistiniabilis iloelrinx loquelam mellifluo B implentes atque ad Emeritensem urbem venientes,
    ,

    ejus ore procedenlem, niente consternali, virum beatum sub omni celeriiate h ad urbem Tole-
    sermone de
    alque in stupore iiiniio conversi , cum multa admi- tanam, in qua rex erat, properare coinpellunt : liinc

    ralione quem expugnare ante venerant collaudabanl cuni subito sanciissimus vir, Massona eptscopus , e
    nam lantam gratiam in suis labiis eo die Dominus gremio raptus Ecclesix tolleretur, et indemnis quasi
    co ferre digiiatus esl , ut nunquam eum quisquam reus ad exsilium ducerelur, nmnium civium Emeri-
    viderit lam claro eloquio facumlum, et licet
    prius tensium vox ejulatu magno cum intolerabilibns la-
    scmper docuerit ore facundo, tunc lamen prx cxter.s crymis perstrepebat, lanii patroni ahrogari sibi re-

    diebus eloqueniior exstitii, tunc eniin viderunl recli, media, iinmensis gemitibiis, immensisque uluialibus
    el Iselati sunl, et omnis iniquiias obluravit os suum proclaniabant, his nimirum vocibus clamilantes
    l'sutm. cvi , 42) : qnoniam obstruxit Dominus os Cur ovile tuum, pie deseris Pater? curgregem peri-
    (

    loqueulium iniqua ( Psatm. lxii, 12). Cuncti ergo turum relinquis? neque luporum nos in faucibus
    vehemenler adm.rati sunt, quia quamvis vi-
    fideles miitas, ne oves lux, baclenus nectareis floribus re-

    ruinhunc antca novissent eloquenlissimum, nusquaiii fcctac, mortalibus dentibus a mordacibus lanientur

    lamen tam scholastico sermone , tam nitido , tamque lupis? uimis procurante pontifice, tunc ille moius
    duliilliio eloquio reminiscebaniur fuisse locutum. C lot llelibus, ut semper in Domino pielalis visceribus

    Tunc protinus omnes orthodoxi omnesque catholici, inlluebat, lacrymasse perbihetur; deinde plurimis

    piostralis superatisque hostibus, in laudibus accla- eos alloquens verbis , mira subtilitate consolari di-

    maverunl, dicentes : Quis similis tui in diis, l'o- gnatus est; posl haec valefaciens cunctis, comitanie

    mine? qnis similis libi? et non est secundum opera sibi suffragio divino, profeclus est tranquilla mcnte,

    lua (Psalm. i.xxxv, C; lxx, 19; lxxxii,2). Deinde conslanli aniino, bilari vultu, ut semper solituserat.

    ad basilicam glorios^ virginis Eulalix, una cum vi- Cumque pervenissel ad civilalem Toletanam, el atro-

    clore antistiie Massona iuianimiter perrexeruut, in cissimi lyranni conspeclibus asliiisset, plurimis emu
    Dci nimirum laudibus exsultantes veneruni, immen- rex lacessens conviciis, mullisqiie lerrorihus pulsaus,

    sisque fiagoribus juhilanies sacratissimum ejus tcm- ad bairesim Arianani oinni aduixu pravx intenlionis

    pluni introierunl, infinitas gratias Deo oninipolcnti perlr. here cupiebat : sed cum vir Dei omncs sibi

    rcluleic, qui sancta; suce virginis precibus in stiblinie illatas contumelias libenter toleraret, coepil laincn
    erexerai faintilos, et ad nibilum suos redegcrat ini- adversus ea, qua; rabidus canis oblatrabat, cum omni
    micos. mansuetudiae incunctanter rcspondere , et omissis

    CAPUT XII. propriis coulumeliis, pro injuriis calbolicje fldei con-

    blassona Tolcium a rege vocatur, recusam dare luni- D dolens, ipsi tyranno audaciter resistere, cujus con-

    cnm sanctm Eulatia: , in exsiliinn missus, equum stantia magis magisque pcrnioiis iiisanissiinus rex,

    ferocem domal. miilio magis i-crp.i rabido ore rabidioribus adversus

    Siinna quanilibet Dei famuluin infremere lalratibus; dciu ie, ut tunicain


    Igitur supradictus baereticus ,

    sanclis.-iinx virgiuis Eulalix prxscniarel , ipiam in


    odtni raiione et verilate fnerit convictus, pertinaeiter
    pristinani pcr.luravil, ncc poterat libcris basiltcam Arianx pravilatis ibidem in Toleto habne
    in lideni
    cujus cor dcbercl, ccepit minis terroribusque impellere. Ad
    gressibns ad portuiu properare saluii-:,
    hxc vir Dci resnondit Compertura tibi est, ipiia cor
    lapideuin instar Puaraoois antiquus, perniillente Deo,
    :

    a Hcereticorum Sunna episcep. prius loqni exorsus cos el hvrelicos congressus olini et nunc leRimus,
    esi, etc. Habes hic, pie Lector, jgraiihicam calhulici lam similes admiramur quam lac lacli ; iiai|ue

    rt liaretici spiritus descriptionem. Ui veritas semper exemplis snpersedeo.


    b Ad urbcm Toletauam. De accitu S. Hasaonse ad
    uua eadeinque celebratur, sir hoeresis nunquam sux
    malitise colorem mutavii. Inlemperiem et fastum eam Moral. xu, cap. 6, el Padill. Cent. m, cap. *>*>.
    falsi oris b c vides , temperanliam et soliditalem De ipsa urlic iios Qopiosissime, lib. de To!. urb. \n.i-
    Christiani pectoris contemplaris. Quot inter catholi- qnil.
    115 DE VITA PATRUU EMERITENSH M. 1 *,">

    lueuro sordibus Arianae superslitionis niinquam nia- A sis BHppliciisfaeiam b divaricariinembrsl tua. Cui milcs
    culabo; tani perverso dogmaie inenlein ineain nun- Dei ita imperterritus respondit : Jam dixi libi senicl

    qu.iiu inquinabo; tunicam domjnse meae Eulaliae sa- et iterum, quia minns tuas non formidabo, sed si

    crilegis h.irelicuruin inanibus pollucndam, vel eliam quid valet inens lua pervcrsa, amplius adversus me
    summis digiiis contrectandam nunquam tradam, nec excogitet; ego lamen nec le perlimesco , nec metii
    a le reperia quocunque tempore possideri potest. lerritus id quod requiris praesentabo; sed hoc scilo,

    Ilaec profanus lyraunus audiens in furorem insaniae quia tunieam ipsam igne conibussi, piilveresquc ex
    vcrsus faslinaiiter, celeriter ad Emeritensem iirbem ca feci, et in liquorem aqmc permixlos bibi; et tactu

    misit, qui ubique ipsam sanctani tunicain sotlicite inaniis tuoe (contreclans stomachum dicebat) evi-
    requirerent, et tam in tbesauro S. Eulali;c quani in denter cognosce, quia in pulveres redactam illam
    Ihesauro ecelesiae senioris, quac vocatur Sancla Ilie- bibi, et c ecce hic inius in ventre meo est, nunquain
    rusalein, sagaciter scrutantes eo usque perquirerent, libi illam reddidero. lloc autem ideo dieebal, quia
    quousque eani r< pertam ad cum delerrenl ;
    quo cum nullo sciente sibi eam in siomacho plicalam inlra

    venissent, et ubique strenue requisissent, minime sua indumenta linteis involutam puecinxerat , el ila

    repererunt. ac sic vacui ad regein suum redierunt. Deo so'o conscio gestabat; nam sic ca^cavil Deus
    Quod ciim ei nuntiarent, acrius infrendere cuin dcn- B oculos ipsius regis, et omniiiin assistentium, ut nullus
    liuin stiidore contra viruni Dei diabolus cocpit; euu;- intelligeret quemadmodum vir Dei ista proseque-
    que ejus oblutibus sisierelur, ait ad eum : Dic ubi retur. Dum haec et his siniilia loquerenlur, ct es ct
    est quod requiro? aut si non dixeris , cognosce te multa ceeli sereniias, majestas divina ceeliius fragore
    gravius afliciendum esse injuiiis, et post in regionein inagno repenie intonuil, ita ui treinebundus de tbrono
    longinquam in exsilium proficisci, ubi inultis auiinmis suo Leovigildus rex in terram cum pavore maguo
    allectus omnibusque necessitatibns intoltrabiliter proeideret. Tiini virDei cuni exsullalione magna ait :

    cruciatus crudeli morte delicias. Ad hacc vir Dei Si rex es ? ccce Regem quem limeri oporlet, nam
    tale ferlur dedisse responsum : Exsilium niihi minaris, noii talis qualis tu est. Tunc deinde spiritus nequaii)

    roinpcrtum tibi sit quia minas tuas non pertimesco extemplo noxialibus verbis os saciilegiim tyranni
    exsilium nullatenus pavesco , et ideo obsecro te, ut conviciis semper armalum reseravit ; et islam pro,.

    si nosli regionem aliquam ubi Deus non est, ibi me tinus impielatis suae sententiani oblatravil [Al., obla-

    exsilio iradi jubeas. Cui ille ait : Et in quo loco Deus teravit] : Massonam moribus nostris seniper contra

    iion esi, * biolcttaie \Fort. biodonaie]? Et vir Dei nos infestuin, fidei iiostrc ininiicuni, religionique
    d conspeciibus noslris subtra-
    respondit : Si nosti quod in omni loco Dcus est contrarium , ocius a

    cur mihi exsilium minaris? nain ubicumpue nie di- C cium exsilio relegari jubemus. Cumque liujusccinodi
    rexeris, novi quia nunquam pietas Dei nie derelin- iniinicus iiupiissinius rex nialam sane sentcnliain con -

    quel, sed el hoc cerluni habeo quia qiiaiitum lu in tra insonteni dedissel, lotius ministri coinpares cri-
    me crudelius fueris debacchatus, lanlo magis me ininis eum a conspeclibns ejus abslraxerunt, • equiim-
    iniseiicordia ejus subsequetur, et consolabitur cle- que ferocem ei ad sedendum pr.ecipiente rege
    incnlia ejus. Ob cujus consiantiam majori supplicio paraverunt ,
    qui eum ila prseeipitaret, ut cadens
    f|
    pessimae meutis suae insanissimus tyrannus interiiis actis cervicibus crudeliter inleiiret; lantae scilicd

    nffliclus, felle et aniariludine n inia permolus, ad euiu ferocitatis equus erat.quod nullus sessor (
    pro eo
    ait : Aut prxsenta inilii ipsam lunicam, quain frau- quod jain miilios per praeccps corruere fecerat
    dulenier subripuisti, aut si non praesenlaveris, divcr- a^cendere praesumebat. Cumque viro Dei , ut in co

    a Biotenate. Anne (3(o?«vkte ? anne a voce fipo-o; 6, Marian. v , cap. 13, et Padilla Cent. vi, cap. I 8.
    ni niiscrum vocel, vel a fip&Tos, ut cruentum dicat? d A conspcclibus noslris abslraclum e.rsitio retegari
    Fortasse sed magis crediderim legendum liurdo-
    : jubemiis. Rodericus Tolet. n,iap. 14. Denique Aria-
    uate , iiiin quia Gr.icas \oces in ore Leovigildi vix iuv perfidiiv replelus (
    Leovigildus ) in Cntliohcos
    posse reperiri cxisliinem liuii eli.iiu quia anliquis- ; persecutione commota Lcandrum llisp. ct Mnssonam
    simi Hispanoruin dicebanl Borde eum quem obli- .* F.meritensem sanctissimos episcopos, ct nlios plur:mo$
    <imim a patre genus vocat Stniius, el degenerum. cxsilio relegavil. Quid deinde ? Ecclesiie redditus
    i. C. quiquc in Euripideis Phcenissis ptTp; ),6x-:uftK, infiscavil , et privilegia earum abslulit , mullosque
    Isiv.apunazGo;, mutri turpis partus et pairi probrum l. rroiibiis Ariuniv pcsiilcntia' applicavil plerosque sine
    ac piucutum ett nec alilcr nolbos et spurios voeari
    : pcrscculione «tiro rcbusque dccipil. Ausus qiioquc inler
    bodie in niuliis Hispaniae panibus scio et nicrilo, . civtera heeresis sute contayia cullwl.cos rcbupiiiare
    cuui Dorde quasi (56poo,- sive pdpSwv unde nos stu- , , ct alia quae longum essei recensere. Eadem habet
    piduni burdo yuljjo appellamus, cl burdones miili ex snomore, Chionicon Hisp. generale u part., cap.
    a-iua sunt; sic ubi burdanum omu IV Reg. v Vul- 59. De relegatione episcoporum eodem modo Isidor.
    gatusinlerpres lcgn, Hebraei, Uialdaei et LXX mulo- i i Leovig : Perfidim (urorc replelus in catliolicos
    rum babent. llaque vel, ul spurimn noiet, aut blen- persectttione commola plurimos cpiscoporum exsilio
    iiiiiii dical impius rcx pium episcopum, Bordonalum rclegavil el ecclesiiirum redditus el privilegia tulit.
    ,

    ant Btirdonulum finxit, qim.i burdonenatum. De Gregorius Turon. v, c. 38, hisl. Franc.
    aliis
    b Divuricuri Cicer. de sig. Sopulrum hominem Magna anna in Hispania persccndo fuil Chrislianis,
    eo
    tummo magistratu peditum divuricari ac dctiquri jtibct; mulli exsiliis dimnuli, (acultalibus privati, ac diversis
    boc cst dislenJi de arboi ibus dixil Ualo, rami di-
    : snppliciis Iruciduti sttnt. Coiisciitienlibiis ISiclarcnsi ,

    varicantur. Maximo aliis. ,

    • Eccehicin venlremeoesl. TunicaseilicclS. Eulalioc, e Equumque (erocem. Rem distinctius enairant


    qii.mi Lcovigildus requirebat, de ipia Moral. xn c. , Moralcs, Marian. , P.idill.
    1 17 PAUU EMERITANI DIA< ONI 14!l

    ascenderel, pararetur, rex crudelissimus per fene- A nime reperiret; cee, it pueros qni cum eu eraut
    stiam einiiiiis palatii respiciens, exspeciab;it ut ei dejioscere ut si aliquis enrum aliquid baberel, ei
    vir sanctus decquo casurus ingens spectaculuin pne- tiJeliter proe enlaret ,
    quoJ jam dicta; miiieicuke
    lierel; staiimque a in nomine Doniini edilo vexillo tri! ueret; e quibus uniisnomine Sagutus, qui prgeeral
    crucis, sanctissimrts sacerJos ascendit equuin lero- caueiis , respundit dicens : Ilabeo quideni d uinim
    cein quein ci D.miinus velut agnum mansuetissimum soliJum , sed , si de !ero , nihil onniino , unde noliis

    redJi iit ; ceepit namque cum omni mansuctudine el vi'l besliiinctike nostrae in poslinndum emamiis
    cautela ilineris sui perg re viam, qui paulo aute ini- habebimus. Quem virDumini sinealiqua usesilalione,
    inenso M. 'i. et fremilu iucessanli tolius c.o poris ul integruin d.irct niliilque sibi ex eo reservarcl,
    .nolu, quasi despiciendo alium ferre, recusabat. Cum- |n Li'ci'j.it , iioii anibigens sibi Dominum adfulurum ,

    que lioc miraculum omnes cernerent, obstupescentes, qui illi omiiia boua prolinus subrainistraret : ijuod

    valde adinirali sunt, nam et ipse rex magna concus- cum jussinni ejus obtemperans mulieri ipsum solidum
    sus [Al., conversus) est adiiiiratione; sed quiJ conco dedisset, pol pu^illum prsedictus S.igatus ad eamdem

    pioJesse poterat jnbar spleiiJiJissimiiin solis, cujus mulierem cueurril , eainque deprecalus e?l ut quia
    arcana omni opereofluscaverat saevissimus hostis .'
    non e;at unde sibi vicluin eraeret , ct de ipso quod
    CAPUT XIII. B fenerabatur , saltem vel unuin treinisscm redderet ,

    Nepupis psetidoepiscopus Arianus Emeritw substiltitus ;


    unde sure necessilali consulertt : quem [Fort. qu;e]

    Mussona vero in monuslerio per trienuium exsul statim unum absque nioestilia reddiJit, duos vero
    miraculis claret. secum jucunda menle portavit : nec mora, et ecce
    Igilur sanctusvir Dei, anlistes Massona tribus tnn- subito ante fores monasteiii reperti sunt ducenti
    liuu de suis comilantibus pueris aJ locuin ' deslina- asini onusli stanles, qui missi cum alimoniis diversis
    tiim pervenit, cuni quibus eummoxhomines puniluri, ad eumJem virum a diversis viris catholicis fu rant;
    qui a Rege missi fuerant, exsilio in nionasterio quoJ cum viro Dei fuissei nuntialuin , et ab h's qui
    relegavi runl ; cujus lelegalio fuit summa subliniiias, venerani esset oblatum , omnipotenti Deo iinmensas
    contumelia perspicua sanctitas, peregrinatio iminensa referens gratias , illico pnecepit accersiii Sagatum ;

    felicilas. Post baec subrogatur ei pseudosacerdos qui cum venissel, ait ad eum vir Dei : Quantara
    c Nepopis noniine, ac locum D Emeriten-
    in viri i in dedisti raulieri elcemosynam poscenti ? At ille res-
    sem uibem stibstiluitur; homo namque profanus , pondit : Secundum imperium tuum solidum, quem ,

    scrvus sane diaboli , angelus Satatuc ,


    prrenunlius habui , integrum dedi , seJ quia urgebat necessitas ,

    antichristi , et hic alieuse civitalis erat episcopus :


    unum ab ea tremissem postoa acccpi. Et \ir Doniini
    sed quoniam vir Dei crescebat viitutibus copiosis, e C dixit : Indulgoat libi Dominus, frater, quia ambiguus
    conlra ille focdabalur aclibus ncfandis. Cum jara per exslitisti , et de miseratione Domini desperasti ;

    aiinos tres et eo ainpliusbeatain vitam bcatus dcgeret insuper et in multos pauperos pcccasli ; ' duos tre-
    vir Massnna, multisque ibi praepolleret virluiibus , misses dedisli, ecie duo millia solidos, et ducentos
    omnia qn* ibidem suis usibussuorumquelarauloruin, asinos oneratos multis alimeniis accepisti ; nam et si

    habere poterat necessaria, pauperibus erogavil, lertiuin ireuiissein nonabstu'isses,procul lubio irecen-
    cumque pene nibil reinansi?set quod largiri deberet, losasinosonuslosaccepisses:qui'deindegraliasageiis,
    quaelafm vi lua paupercula, qu;e multis obsita xrum- atqiiegraiiam benediclionis sua;progratiarum act one
    nis aJ cum slipem flagitans a Ivcnil; cum vero vir re lJens,eimctosquieirequisierant,sacriselogiissiiiiul
    Dei, qui jam omnia in opus simile consiiiiipser.it, el epislolis similiter rcfecit : ille veroconfestim peue
    uiagnopere inquireret quiJ ei irapertirel ,
    quia mi- cuncta qux illi directa lucrant pauperibus erogavit.

    " In twmine Domiiii edito vexillo crucis. Sic ap- rcddidit, duos uutcm sccum jucunda mente portavit.
    pollat crucem Ambr. de obitu Theodos., sesitlum Tribus ilaqne tiemissibus solidus lunc constabal.
    divinum; sic Ecclesia in hymn sic alii. De usu , Sed rirf.o (dicam verbis magni Mariana*, araici beu I

    signandi frontem cruce anliquissinio a quoscuuque i


    p olim mei inl"r priinos priini , cap. 8 de pond. el
    actus Tertull. 111 et iv de Coron. mil. Cyrill. Ilieio- ; inens. ) salid is (sic nostra conjectura est) eosdem
    solvin. catechesi 13; oumes fcre PP.
    , nam ex : proqressu temporis imminutos, co amptitis qnod miltor
    cnnsilio IJiero lymi aJ Euslocliium ad omnem , copia nrgenli et aitri erat, ei imminuto lamen pondne
    actttm, et ad omnm incessum muniis pingiil crucem retentis nominibut pristinum valorem mansisse ut ,
    ,

    quidni aJ pericula? Esemplis roiiurmal liuic non soltdus argenleui dnodecim as&es valeret, aureus dno-
    absimilibus vir piissimus et doeliss. Alanus Copus decim denanot. (Juod vulgo hodie retinelur, ut solidue,
    dial. iv, a cap. G adversus Cenlurialores
    , wreus qunmvis [erme [aclus contincat denarios dua-
    b Ad locum
    deslinatum pervenit. Ubi bic olim fuerit decim, ubicunqiie solidorum est usus in quo a mara- ,

    locus, fatentur se nescire Moral. et Padill. M. Maxi- vedino differt, qm decem tuntitm denarws wlebat. Sed
    mus ad ann. 586 Complutum sguae Jicil, Massona, sexta purte solulus tereum maraveditmm areum
    qui Comptitli rxsitlabnt, vulde dotet de morte S. mar- aiqenteus solidus maravedinum argenteum , aureui
    tyris ct principis ( llennenegildi ). aureitm supenire. dcbuii. Qin plura de DOStris solidis
    c Nepopis
    nomiiie. Qiiem JSepoliunnm vocat M;ixim. v.lii adeat gentilis nostri illustriss. Hispaiiiarum
    ,

    aJ ann. :>SI vid. 2 ad cap. 9 nolnla. scnalus maximi proesidis, a nulln unquam siue lauda
    •'
    tliiuin solidttm. liispanis sueldo, ciijus
    valorem nomiuali D. Didaci dc Covarruvias Leiva eruditis- ;i

    mse Paiilu, non .iiiulio post expl'cat, cum ait SaRa- simum lib. de veierum Collalione nuiuism, cum i.s
    iiini petiisso a feuiina de ipso quod
    [enerabatur saltem i,ii i' hodie sunt in usu.
    vct uiium trcmissem redderet, elc. Qute
    statim unttm c Uuos tremisses dedisli , cccc duo niill. solidos..
    1.9 DE VITA PATKUM EMERITENSIUM. 150

    CAl'UT XIV. A CAPUT XV.


    Leoviijildus rex percussus a sancla Eulatia Massonam Fugiente Nepopi pseudoepiscopo, Massona res Eccle-
    rcstilui! ecelesiiv Emeritensi. sim recuperat.

    Post aliquot vero dies cum in basilicam ipsius Debinc cum maximo comitatu de loco quo relega-
    monaslerii gralia orationis inlrasset, subilo super tus fuerat ad Emeritensem urbem rcversus esi
    ;

    altare cjusdem sancla; basilice sacratissima virgo cujus dum regressum Nepopis, qui eidein fuorat
    Eulalia in colomba? specie nivei candoris apparuit, subrogalus, audivisset, terrorc divino subito rxter-
    rumqiie blande alloqiiens (utpole piissima domina), riiusad propriam urbem, in qua anlea fuerat epis-
    lidelissimum dignata est cnnsolari servum; deimlc copus, fugere nitebatur, prius tamen quam abiret
    ait ad eum : Ecce jam tempus est ut', ad tuain regre- argeiitum copiosum , et ornamenta insignia, et qus-
    dieus civilatem , pristinum milii debeas exhibere que melioia vidit in Emeritensi ecclesia ,
    plaustris
    s- rvilium; et ha;e dicens alacri volatu ab oculis suis plurimis oneratis per homiues Emeritensis Eeclesi.-e
    rvanuit. Vir itaque Dei, licel tanta; visionis tarttseque clam nncturno tempore ad suam civitatem fraudu-
    consolaiionis gr&lia exsultaret, flere nimium ccepit lenter immisil ;ipse videlicel Nepopis infeliciter ab
    ipiod quietem paupertalis et peregrinationis su;e omni clero vel populo pulsus ab Emerita ad civitatem
    amitiens, adiuibines et procellas mundiales reverte- " suam festiuus porrexit, ac ne eum vir Dei Massona
    retur, non illi quippe ambiguum erat id quod au iie- in sua Ecclesia inveniret, et cum omni ignominia
    rat ronfestim e se adimplendum; tunc deinde nula pelleret, quantocius egredi festinavit. Cumque piior
    intercuirenle inora, ° prafata glorio.-.a virgo injurias ijise cum paucis sociis fugeret, post ipsiim cuncti a«l

    servi sui severissima vindicavit ullione. Denique cuin pertinentes urbe ignominiose egressi , dispersi
    noeie quadam recubanii in stralo suo impio Leovi- conturbatique, ac per diversa palantes ad propriam
    gildo tyranno astilit, cique llagris diu niultum ;ue lendebant civitalem. Cmnque luec agerentur, nutu
    uiraque latera verberavit, direns : Redde mibi ser- Dei meritisque sanctoe Eulalia: contigit eo.lem die
    vum meuin, nam , si moram feceris, scito le acriori- subito sanctum M lssonam cum inlinila niullituiline
    bus suppliciis cruciandum : ita nimirum llagellatus per ipsam viam egredi ad Emeritam civitaleiu per
    est miser , ut expergeraclus cum fletu magno cunclis quani plauslra rebus ejus onusta properabant cui ;

    sibi assistenlibus lot illatos oUendit livores , et dum in ipso itinere liaud procul ab urbe obviassent
    idcirco clamitans se fuisse Uagellatuin, quod sanctis- vir sanctus sciscitari pra;cepit cujus esscnt bumines
    simo episcopo injurias irrogasscl; nam quiseiver- vel plausira. At illi cognoscenlesproprium Dominuni,
    bera intulerit , nomen , habitum , vullusque venus- gaudio magno repleti responderunt : Servi luisumus,
    lalem sigillatim pandit ; et omnia magnis cum cjula- C domine. Quos ille denuo, quid in plaustris ferrenl
    iibusmanifestissimepropalavit; illico namque verilus inlerrogavit ; iili aulem dixerunt : Res sancla; Ectle-
    ne b graviori supplicio nmlctaretiir,
    ut eral in onmi- siae et tuas, quas bo-tilis prajdo Nepopis pranlavit
    bus rebus simulator pessimus , ac dissimulator porlavit, et ipsi infelices in captivitatem pergimus
    facillimus , pieiale simulata pracepit ut vir Dei, qui separati a rebus , et liliis, nostrisque uxoribus, 3
    frusira fuerat a civitatesua remolus, rursus ad suain patria , in qua nati sumus, expulsi. Quod cum vir
    accederet regendam Ecclesiam ,
    qui dum ea , quie Doinini audivisset, magno gaudio repletus ait : Gra-
    insanus rex postulabat, minus annueret sanclissimus lias libi , Domine Jesu bone , rcfero, quia magna cs!
    vir Massona, seseque perniansurum nbi relegalus niullitudo dulcedinis tu r, qui tantain in oninibus pro
    fuerat assereret ; iterumqueoblalis precibus poposcit, luis, licet indignis, servis curam gerere dignalus es;
    ut ad suam dignarelur redire civiiatem : pielas cl ut nos ab oninibiis malis ereptosprospere rcduce-
    (piippe suinini Dei stalim sincerum pectus emollivit ,
    res, et res tuas ditioni iniinicorum niininie traderes.

    ac be.ievolentia copio.-a viam suo faimilo aperuit ut Et b;cc dicens, cunctos adcivilaiem suani revocare
    rrgrederelur. Cum veio Deo jam opitulante regrede- prsecepit , ac sic cum immenso gaudio gaudcntibus
    reliir, precibus muncribu-qiie eum propiliiim crude- cunclis ad uibein pervcnit, et sicut quispiam siiiei.s

    lis-imus rex nilebatur efiicere ,


    quem diiduni fraudis D iu ardore d
    caumatis llutiila fonliuin concupiscil, sic
    relrgavcrat damnalione ille aulem miinera rrspuit, : ille ad basiliram sanctse Enlaliae animo fervenli fre-
    dona abnuil; facinus perpelratum aiiimo clementi quentique spiritu , adnitente Deo pervenire meruit,
    ,

    laxavit, et juxla sententiam « Domini culpas deben- cuniqiie ibidem loto menlis afferlu desiderii sui
    tmiii nnii relinuit, sed dimisit. accumulasset effeeium exsultans iu Domino exsul-
    ,

    accepisti nam si tertium tremissem non abslulissrs ,


    ;
    tis : mnr adversii sibi mmliu territus dc Emerita
    procul dubio Irecetuos accepisses. Ex liberali, uimiruni egrestus Galtias repetit, ete. Vid. Roderic. Toli l. u ,
    certaque Cbristi promissioue Matib. xix, 29, el Marc.
    cap. 9.
    x, 50. b Graviori supplicio. S'c legendum reor,
    non ne
    Prmfata gloriosa virqo injmias serri sui severissi- gravius de jndicio mulctaretur, ul in exemplaribus Ic-
    ma vindicayit utliuue, cic. Non semel Eulalia Emeri-
    gitur.
    irn^is urliis ei Ecclesiae lutelaris ulramque
    a tvrau- Juxla senlentiam Domini. Apud Mallli. vi, v2.
    c l

    nide boslili libeiavil. Isidorus in Chron. Colhor. ad ' I


    ii ardore caumatis. kbuuk ;eslus et solis fervor
    ann. 4'Ji Theudorieus de Gallaicia Lusitaniam
    : in est amaut ejuscemodi vocihus scriplores s;cculi bar-
    :

    tictor succedens, dum Emerilensem mbem deprwdtci baric', qnasi gemmi<, uti. Excmplis coHiirmarc, oiio
    nwHrelur, bealissinue Eulaliw martijris lerretui ustcn-
    cl tcmpore abuii cril.
    VI PALLI EMERITAM DIACOM l''2

    lantibus nniversis urbrm ingressus est. Ila nimirum A nmnia calhnlicus ,


    qui non patrem prrfidum, scd
    Ecclesia Eineritensis cxsultans cuin sumiua juciiinli- Chrsmm Dominum seqnens ab Ariana haereseoj
    late suum gubematorem recepil : gauilebat enim pravitale conversus est , tntanique Wisigotliorum
    quoil reperisset xgrolus nieilelain, solatium qnod giMiiem mira pncdicatione ad veram fidem perduxil :

    invenisset opprcssus, aliinenlum quod non ileessct erat eniin religinnis divinx assertor, rectae gloii*
    cgeuo. Quid millta? reddila siinl a Duiniiin Emeri- prsedicalor < 1 defensor, oninimodis raiholicam liddn
    tensi eccles ae ;
    copiosa suffragia ; nani calamit iiura c sanilainqiie Trinilalem coaHernamet unius virtutJs

    pciiurias, ct crebras peslilentix clades, insoleniesque et subsiauliae pradica.is, alque in personarum pro-
    totius urbis procellas sancli viri prxsenlia , Dnmino prietate dislingiiens, innatura unum Deum aflirmans,
    miserante, su-pendit, quos indubie remoto pastore Palrein ingcuitum dicens, Filium ex Patre g. nilum
    causi ejus absenli.c oppressit. astru>iis , Spiritum vero sancliim ex ulroque proce-
    dere credens. Ilis vi.lelicet virlulibns ornalus ccepil
    CAPUT XVI.
    omnes quos charns Deo senliebal diligere, horrere
    Leovtgitdo regi in htvresi morluo Reccuredus ftlius
    omnino et exsecrari omnes quos Deo cognoscebat
    caiholicus successit.
    odihiles, atque hxreticorum nefan'x impieiatis con-
    Igitur cum non prxesset, sed obesset magis per- p demnare errorem
    , quod dum instanter lieret, et ;

    dcret quani regcret Leovigildus Hispaniam, nec niulta caiholicx Ecclesix favente Deo tranquillitas
    quidpiam de flagitiis vel facinoribus remaneret quod redderetur, et Arianx calamitatis errnr ab omiiibns
    noii proprium sibi defenderct, deseiens u^quequaque pene mentibus disculeretur, et cunctis simultaiibiis
    Deiim , iino deielii tus ipse a Deo, * regnimi simul pulsis urbs Emrrita una cum 4 sancto Massona epis-
    nini vila infeliciler ptrdidit ,
    giavissiinoi|ue inorbo copo pro tanlx tranquillitatis gratia congainleret, et
    Dei judicio correptus, vitain fue.lissiuiam amitit, et Domino indesinenler gratias referret ; rursns anii-

    inortem sibi pcrpeluam acquisivit , crudeliterque e quus hostis invidia assueta incitatus , rediviva Dei
    c irpore ejus anima resoluta, perpeiuis pcenisdetenta famulo per suos minisiros iutulil prxlia.
    pcrcnniler Erebi mancipala tarlaris non iinmcrito
    iclegaia tenelur picibus arsura semper bullientibus
    CAPUT XVII.
    ,

    u:idis. b Pout cujus crudelissimam inorteiu venerabilis Sunncv psettdocpisccpi fraude etint a Witterico comiit

    vir Reccaredus princeps filius ejus, jure adininislra- Massona gladio peteretur, miracuto liberatus.

    lioncm rcgni a leptus esl , meritoque ad culmen sibi Sunna namque Gothicus episcopus cujus supra ,

    debilum principalus eveclus est, prxcipuis meriiis memoriam fecimus, irrilatus a diabolo quosdam ,

    legilime solemniterque regale culnien , liibuenle q Gothos nobilcs genere opibusque ditissimos , e qui-

    Leo, promeruit; vir denique orthodoxus, et per bus etiam nonnulli l•


    in quibusdam civitalibus comi-

    " niegmtm simul cum vita infeliciter perdidit. Leo- fuerit geeratus; unius tamen uterque substanlicc divi-
    vigildus; dc cujus pcenitenlia et vera publicaque er- nitale $nbsista\ Pater ex quo sit Filius: ipse vero cx
    ,.'iiini abjuratione dubitant cuui nostro scriptore et nullo sil aiio Filius qni hubeut Putrem; sed sine ini-
    :

    Gregnrio Magno lib. 1:1 Dial.. cap. 31, alii etinn lio, el sine diminutione in ea, qua Patri coccquulis et
    noslri. Pro illo tainrn slanl Oregoiius alter Turo- cowternus cst divinilule subsislul.
    , Spiritus aquc
    nens. vm Hisl. Fianc, cap. nlt., ct M. Maxim. ad sanctus confilendus a nobis et prccdicandus esl, a Pn-
    ann. 58r> ,
    qui ejns pcenilenliam lacrijmasque uotavit , tre et a Fitio procedere, el cum Pnlre el Filio vnirs
    ut de -e ips'- fairtur. esse substuiiliiv. Jerlium ero in Trinitute S\iir'it s
    b l'ost cnjus crudeliss. mortem Reccaredus... admi- Stincti esse personam qui lnmen commuihin hubeal ,

    vistralionern rerjni adeplus cst , cpii non patrem perfi- cum Paire et Filio divtnitalit essentiam. Ilwc enim
    dnm, sed Chrislum seculus ab .\riaiia Ittvresens prini- sancta Trinil s unus rs' Deus Pater rt Fithis ct Spi-
    la'e conversiis esl, tolamque Wisigotlwr. cjentem tiiira rilns snnclus ; cujus bonitule omnis lierl bonn sit con-
    prcedicatione ad veram jidem reduxit. Omiiino hxc cx dila creaturu, per assumptam tnmen a Filie lnnnani
    Gfegorio Magno 111 Dia'., cap. ">l , sumpsit Paulus; habitut formnm u dumnali proq uie reforniamur ud
    ,

    11:1111 hxc ille, l'ost cjus mortem Reccarcdns ret tion beatiliidinem prislinum. El posl lianc verSC liilci lor-
    palrem perfidum, sed fratrem nttirtijrem seculus, ab mulaiii addil Proinde anatliemuli-.o Arium cnm om-
    ,

    Aiiuna pravitale convnrsus, lolum qitonuc Wisigotho- tiibus dngmatibus et Compticibut suis, qni uniqenitiim
    riini gentcm ila ad veram perduxit fulcm, eic. Vid. D Dei Filium a paterna degenerem asseveral esse sub-
    eumd. Iib. 1, cpist. ad Leand. 41, ei Roder. Tolet. 11, slantia ncc a Palre genitntn
    ; sed ex uiliito dicebai ,

    c. '25, neiMion ipsius Reccaredi alloculionetn ad PP. csse crealum, elc. Amplertor ilaque el leneo fidem (./.
    concilii Tol. 111, ct episl. 126, lib. vn Etegist. Gre- episc. Conslantinopolt conqrcgutorum quce Macedo- ,

    gor. ad ipsum Reccarcdiun (11011 Necliaredum , u! in nium, Spiritus sancti substanlium minomutem , et a
    Parisiensi editione ann. I58li legitur ) reg. Wisego- Pulris et Filii uniluie el essenlia segrcgatttem jugulo ,

    tlior., el 41, lih 1, el 125, lib. vu ail D. Leandrum. veritatis inlcrcmit. Haec Addiis Schola-luo- de se ille.
    ,f

    Sanctam Trinila em, cocvlernum uniutque viriu.is rtnn coryphxum Gab. Vazquez, lom. 11 in part., a 1

    cl subslantice praidicans, alque in personarum proprie- disp. 127 ad 171, si ingeniosis, emditis ei cxquisiiis
    tale distinguens, in natura unum Deum ajftrmans , caperis.
    1'atrcm ingenitum dicens, Filium ex l'atre genilum d ^>. Mttssona cpisc. Cui eiiam M. Haximns filium

    astruens, Spirttum vero sanctum cx utroque procederc Reccaredum comnicndatum a patre moriente tra.ii-
    credens, ctc. Dislim le ipse Rcccarcdus initio conci!. dit, al ann. 587. Rex morti proximiis comntendnt in
    Tolet. 111 Quemadmodnin pcr Scriplurus sacras
    : testamento suo se. remtutn el Reccaredum ptium Mus-
    seiptum inteltigi (Dominus D.".i^) voluil et credt prcu- soittv , Leandro Fulgentioque extutibus , quot filio

    cepit, id est confiteamur esse Palrem, qui genuerit


    111 vtiiniliti suppliciler slalim ab exsilio revocari.

    cx tua subslantia Fil uin sibicocequalem etcoaaernum, lu quibusdam eiritatibus comitet a rege conttituti.
    non tumcit ut.ime idem sit nalus et genitor; sed per- Comtles ciiam Rninanoriim tempore prnyinctorum ct
    mna ulius sit 1'atc qui cjcif.dt alius sit Filius qui , iubiiiin gubernalores appeilari atteslutur Tii. (i» J
    UZ DE VITA PATttLM EMEP.ITENSIUM. l.M

    les a rege fuerant constituli, consilio diabolico per- ,\ airio , mox cum ingenti multituJine perspicaciler

    suasit, eosque de calliolieorum agmine ac greini<> properans adfuit, idemque cum vir illuslris Ciaudius

    calholicac Ecclesise cum innumerabili miilliluiline alrium introisset ,


    protinus et illi , qni supra meino-

    populi separavit, et • conlra famulum Dei Massonam rati sunt, cum ingenlibus catervis populi iulroierunt,
    episcipum frauduleuta consilia, qualiler eum inter- ac deinde salulato viro ex more resederunt ; cmni|i!e
    liccrenl, conimentaril. Tunc deinde ad eum pueros diu, nmliumque res'denies ad invicem loquerenlur,
    suos misil , et qua-i ex affeclu charitatis ad domum idem jam dictus Wiltericus, juvenis fortissimus, st:ms
    suam pro eisdem venire rogavit, ul ibi.lem virum post scapulam egregii viri Claudii ducis, ut pole ju-

    Dei crudelissinia morie perimeret ;


    qui cum venis- venior adhuc Ktaie, reddens obsequium senioii.imti
    sent , eiqne snpgessissent, mox vir Dei spiritu Dei nulrilori suo ;
    gladium quo accinclus erat lolo nisu
    repletus, consilium eorum iniellex et staiim ait l , e vagina suaeducerenialiiil.utsancluniMassonaiii si-
    Ego illuc abire modo minime possum, quia est, quod mulque et Claudium (secuudutnquoddefinilunifucral)
    pro ulililatibuseatholic.fi Eeclesiaj disponeredebeam; trucidaret; sed nutu Dei ila gladius in vagina astrictus

    al m me desideral videre, huc in alrium Ecelesise esl, ut putaretur chivis ferreis cum ea fuisse confixum,

    veniat, et quemadmodum vult, ila me videbit : ii cumquediu mulluiiique ensem educere voluis^et, ct
    vero qui missi fuerant redeuntes ea qurje audierunl <g omnino nonvaluisset, cceperuntauctores hiijus pravi
    reniintiavcrunt , cumque luec audivissel, supradictos eonsilii taciteadmirari cur Wiltericusquodfuerat pol-
    eomites, cum quilins sanctum virum interlicere dis- liciius ffiinimeadimpleri t, eumquesubtiliier oculisin-
    ponelial, ad domum suam protinus ascivit, eisque ut tuentesmagismagisque boitabanlur ut lantum nelas el

    ad atrium una cum eo pergr-rent dixit ; ita tamen tmi imma e piaculum incunclanter palrare deberet

    cum eis prius detinivit , ut dum atrium introirent \An auderel?] et prnedictos viros gladio animadverti
    unus ex illis, cui b YViltericiis nomen erat, c qui nullatenus formidaiet ; ad quoriini itaquc crudelissi-
    e
    etiam posi rex Gothorum fuit exempto gladio in inam exhorlationeni itermu alque ilerum spalhain

    bealissimum virum uno iciu Iransverherarel , ut suam e vagina tolis viiibus educere voluit, sed nua-
    secundo opus non esset. Cum autem hujusmodi con- qiiam potuit ; cumque hoc supradictus juvenis cerne-
    silio jam diclum Wittericum informasset, ad alrium ret , sensit divino inunere gladium fuisse aslriclum ,

    sancti episcopi uno animo eademque senlentia ut qiiem semper suis usibus aptum habebat, tunc mi-
    omnes simul perrexerunt; qui cum venissent et illico nime educere polui set , et hic in stuporem nimium
    ii gredi voluissent, prohibili simt, et ut p.iulisper conversus expalluit; auctores vero hujus n. fandi sce-

    pro foribus exspectarent admonili sunt ,


    quoadusque leris, ut viderunt r
    concinnaiiones sui nequissuni
    sanclus Massona ad d Claudium virum clarissimum, p consilii divino j.idicio iuisse fruslratas, illico sur-

    dueem Emeritensis civitatis mitteret, uleo praesente rexerunt, ac valefaiientes ad domos suas eum ama-
    6e mutuis alternisque cernerent aspeclibus. Idem riiudine redieri.nl.
    vero Claudius nobili genere ortus, Komanis fuit
    CAPLT XV.II.
    parentibus progenitus;existebatprorsus fide calholi-
    Ilerum Massona liberatur ab insidih Sunnw ope Clau-
    cus, et religionis vinculis forliler aslrictus, in praliis
    timore Dei valde promplissimus dii ducis Emeritensis ; Sunna perltnax ei exsul
    streuuus , in , in
    obiil in Muttrilnnia ; Vacrila socius criminis fit
    bellica studia eruditus , in causis (Forl. ausis) belli-

    eis iiiliilomiuus exercitatus; cumque eidem nuniia-


    mancipiitm Ecclesice.

    tum fuisset, quia domus ejus valde conligua erat Iilisque reversis Wiitericus cum eis niinime abiii,

    provinrias r gnnl lib. n, C. lit. 14. De Wisigothis , vennccmore Cotltorum sedem sibi legit, sttum cnique
    ipsorum leguin Co lex non semel civitalis comilem nrbimtujislraluin dedil, qtii duces vocitabanlttr. Nam
    voeat arg. 5. Til. 4 hb. xvu, qualis Waldricus comes apudGolhos inler prieiiiuiospalatinos ilux sic ; Wam-
    Toleiance civilalis, qui concil. Tolel. ui subscripsit ; baeiempore Paulus dux Narboneusis apud Tudensem
    cujns moris vesligia eliam apu I Misti-Arabes Mauris et Rudericum episcop. et Reccar. di Claudius Eine-
    rerum potieniibus remansisse lestis est Sertandus ritensis urb s apui nostrum. Vid. qua; ad cap. 19
    comes apud Sampsonem abbalem Cordubensem eodem ^. dicam.
    tempore prafal. lib. n Apolog. Hine iniiio tra< la e Spatltam. Qua Wittericus , ut comes , ex pr;e-
    consueludo apud reges noslros comiles eligendi scripto legiim Gothicarum debebat esse instructus.
    <|ii.e niinium jam excievil, quaeque notior esl quam Lib. ix, lil. 2, le^. ult. Wiseg., dux, com.es . alque
    ut liic repeti debeal. gardingus, ele., scutis, spathis, seiumis, lanceis sa- ,

    Conira famulum Dei Muss. episc. fraudtdenta


    " gittisque sinl instrucli. Siiut qui Laii'.am vocein puteiit
    consi'ia. Rem accurale nair.ml Moral. lib. xu, cap. 2; apu 1 Isid. xvi i. Orig. 6, co quod spatiosa sit , l.oc
    Padilia cent. vi, cap. 53, et Mariana lib. v, cap. 14, esi, lalu et ampta : qua uluiilur Vegetius lib. n, cip.
    niuliialis tamen a raulo veibis. 15, el m, cap. 14; Apuleius i et x miles. Sparlian. in
    b Wittericus. Sic exiiuininisquos
    habeo lego,eliam Adrian.; Claudus epistola ad Eborum apud Trebell.
    si in a!iis Witiricus et Victericus Jistiucle, seJ cor- Pollion alii. Uinc Hispani t in d cominul.uo, et anio
    ;

    rupte l"gatur. se addito , nostro more, espada dicimus iuiiie ; olim-


    c Qui post ctiam
    rex Coth. fuil. Post Liwam Rec- que Lsi.lor. ibi I. Framea vero gl^dius ex utraque
    :

    caredi liliuui, quem in pnmo jlore adoUsccntiiv Wille- parte ncnl s. qitam vulgo spatam vocant.
    rieus sumpta tijrannide innocunm regno dejecit, prteci- i
    Concinnaliones sui ncquissimi consilii. Sie in sa-
    saque ejus deilera occidil , lcle Isidoo aiin.Ull cris. Psalm. xlix, 19 Lingua lua concin abat dolus,:

    Cliron. Gothor. el lmi, 5 manus veslnv concinnant : l?ai.e


    : lnfitstiiitis
    •'
    .\d Claudium V .Cl. ducem Emeritcnsis ciritalis. xxxii, 7 Ipseeium cogitaliones coiicinnunl ud p«r-
    :

    Paulus Ennliiis in Ch lebcrto de Longino ,


    qui Ua- dcnJum miiiS :n termoue mendaci.
    1!,5 TALLI EMERITANl DIACONI '°
    sc-J slatim iremebiiBilos ad peJcs
    viri sanctifsimi A cum similiicr episcopum niliil horum opinantera

    omneque consilium pro comprehendil, eumqne ardue cusloditnduin S. Mas-


    Masson.fi episcopi cnrruit,
    Son;e episcopo Jelegavit, siini'i.|ue modo universos
    di.lil , et eum percutere voluerat,
    queniaJmodum
    collcgas ejus custodkc mancipavit, Wiltericum vero,
    nec glaJium edueere valuerat , sinceriter enarravil
    qui nif.nidoiuin co.silium manifesta» it , lib> riiin
    post hacc cum lacrymis ait : Confileor peccaium
    abire pr.i'cepit ; el oinnia igiinr qux lueiant gesta
    meum, quia tola inleniione hoc malum perpeuare
    oiiho.ioxo principi Iieccaredo Claudius dux iniima-
    volui, sed iion me permisit Dcus ; et adjecil : nam
    vil, alque ut poire. la confesiim decreli sentcniia ci
    el aliud aJversus tc disposueruiu consilium, ut quia
    prajciperet quid de hoslibus Domini Jesu Christi
    duin in atriiim niodo nou prasvaluerunt, saltein in
    lieri deberet, suggessit. Rex vero hujusmodi sug-
    diem sacralissinium Pach.c pr.cvaleant lianc vero :

    lalem dedit senlentiam Ul


    gestionem accipiens, :

    disposilionem halicnt, ul cum ex inore Paschie Mis-


    cuncli, omnibus palrimoniis vel honoribus piivali,
    sam celebraverilis in ecclesia seniore, post missam
    exsllio multis vinculis ferreis constricli legarenlur;
    jnxla quod mos e*l) aJ ba-ilicam S. Eulalkepsl-
    {
    Siiniiani vero p-eudoepiscopum exhortarentur con-
    lendo ciim cmni populo catholico processeritis, ho- verli ad lidem catholicani : et, si converterelur, tunc
    n.ines eor.im ad portam civilalis cum mullis plau- B dei|Mjm prreciperel ul pojmtenliani ageret, et sa-
    ej
    stris onustis gladiis, el vectibus dissimulata ca liJi
    diTicta deflerel, ut acta
    lisfactione lacrymanim sua
    Irumenta deferant, slatuli sunt, cnnique
    lale, quasi
    poeni iiiline , ciim euni jam agnoscerenl pcrleciuin
    vns inermes siuipliciler processerilis, omiiis eoru.n esse c.tholietim, cum postmoJum in quacunque alia
    repleta super vos irruat multiludo, arreplUque gla- civitate ordinareiil episcopum. Cumque ei crebro
    diis vel fuslibus oiiines pariter viros ac mulieres. Jicercnt ul poeuileutiani tanlis pro piaculis agerel,
    senes et parvulos ,
    crudeli morte interimant. Ego et fllrorem Domini, quem deliiiqiiend) cxcilaverat,
    vero infelix, qui me in tanlum facinus miscui, a te
    dcllendo miligarei; quod agere nob.it; sed \
    rislinam
    piissimo domino lndulgenliam peto, ct ut niihi luis non oinillens lyramiiJem, baec respoiulit : Kgo qui.l

    prccibus veniam Dominus tribtiat precor on.nia ;


    sit pcenilentia iguoro, oh hoc comperluni sii vobis,
    eorum qua3 novi lideliler suggero, et purissime ma- qnia poenitenliam nescio, et catholicus nunquam e.o,
    nifesto, et ecce in manibus vesirs sum, facite in me seJ eo ritu quo vixi vivam, aul pro religionc in qua
    quoJ bnn.im esl, el recluin viJelur in oculis veslris; nunc ab ineunle ;clate mea permai.si libeniissiine
    ae ne f.rsiian me '
    tua sanctilas fallacem aut illuso- moriar. Cujus Jiim meiilem obstinatam perlinacem-
    rcm exislimet, non me permitlas egredi, sed in cu- que iu malis ceruerent, liunc prolinus de fii.ibus

    6todia qua ji.beas traile, Joi.cc oninia strenue pcr- C llispani.T, ne alios pestifero morbo maciilarcl, ciiui

    q.nras, aut cerlissime cogn>>scas, el, si me menin n- suinino dedccore infeiiciter pepulerunl, aique eum
    tem aliter repereris , nolo vivere. Cum haec vir uiodicam supra navici.Iam ignoiniiiiose imposiieriini,
    Domini Massona, qui semper virtute pietalis ei.iiuit, eiipie comminantes pr. ccperunt, ut in queiiicuii.iue

    audissel, eum ut nibil o nnino melneret bhnde a.l- locum vcl regionem Iransmeare vellet , liberum ba-
    monuil; graiias omnipolenti Deo egit, qui servos berct arbilrium, q.iocunque vero lempore in llisj.a-

    suos Je tantis periculis liheravit, ac Jeinde aJ Clau- nia luissel repertus, graviori se cognosccrel mulct.in-
    dium duccm mis t , eiquc omnia inlimavit. Quod duni senlenlia. Tunc dcinde navigans Maiirilaniae
    (inn ille audivisset, prxcepit ut cai.sn panlnlum si- icgionis conlingil liitus, atqnc in eadem provhii ia
    lentio tegerctiir, si forsilan cognosc nles proJil.ini aliquandm commoratus, multos perfldia impii dogma-
    luisse e. riim consilium, fugam arriperent, sed >him lis maculavil ; Jeimle prolii.us Avcrno miilci.iius

    sagaciter inveslg ..vit, manifesiissime rep.-rit fuisse judicio, cruJeli evii.i vitain linivii. Basilicas vero,
    verum quo.l fueial mmlialiim. Cun.que ca quae expo- quih.is S. Massona dudum injustc caruerai, juslc cuin

    sucrani comites supradicli A.iani prxl.uissenl, ex oinnibiis priulegiis rceipere uieriiil, el onue patri-
    c
    more in occursum disposita circumquaque nniliiiuJo inoiii.ini supradicli haeretici concedente clementis-
    in insiJiis, repenie super eos tlux irri.il ClauJiiis, et D si.no principe Reccaredo adeplus esl : casteros v.ro

    alii ex eis capli sui.i, a'ii vero qui gladiis operari sceleslos (quos supra memoravimus) juxla praeceptura
    voluerunt, gladio slatim perierunt ; ttinc deii.Je a.l regis exsilio relegaruni : e quibus untis vocilal.ait.r
    b de eorum manibus evadens
    dnmura Sunnonia Ariani episcopi unm ingenti * Vacrila, a.l basilicara

    ni.iliiiu line J.ix Clau.lius pencxii, ii>suiu<iuc h.iieii- S. Eulalke ob rcnicJiuni percipicndum confugil. Quod

    » Tun sanclitas. Compellatio sacerdotibus propria perii r.iina fuii ? An Sunnanis legendum, Golhica de-
    .

    eiiam apud ethnicos, lesie Pluiarcho ad calcem IJ>. clii.alione, in Wambanis, Egicanis, Cliii.tilanis, Suiu-
    de Defect, oracul. Vid. qu;c ad Dexirum ipso initio tilailis, et id geiuis alioru.ii.
    noto. Clcmeniiss. principe Reccaredo. Ob insignem hanc
    «

    l>
    Siiiuwiiis Ariani. Q.iem S.innam semper Paulus Reccaredi regis in rebelles cl.-mentiam nuinuius ati-
    dicit. Aune hie Siiionem ex Smiua de inJuslria icus cusus esi cum ipsius eflijiie el noiniue bisce lit-
    scriptor uosier conlinxit, et a.l illum, qui le.ris Reccareoos. Emeiiita. Pius, ul putal Moral.
    Fidcns aniur, iiique in ulruinqiie paiatus lib. xii, cap. i.
    Scu vcrsare Julos, sc.i c> il.e o.cu.uberu morti •'
    Vacrila. De quo i.lcni Moial. ib.d. ci Uarian.
    ,

    lib. v, cap. 2.
    apuJ diviiium vatcui, n operis selerni , Trojani im-
    IST DE VITA PATRUM EMERITENSIUM. IS8

    duni principi Reccaredo supradictus Claudius inti- A CAPUT XIX


    inasset , hoc dixisse fertur : Inimicus summi Dei Nurbonensis titmullus, Arianorum jxb episcopo Atiia-

    miror, cura qua facie alria ejus sancta ingredi prx- loco excitalus, compressus esl operu lieccaredi regis.

    sumpseril, ut quem hactenus insan endo fruslra per- Ea igilur tempestale apud Galliarum exi niiam ur-

    secutus est, nunc ad euin causa percipiendi remeilii bem Narbonara hujnscemodi contra litlem catholicam

    conftigium facil; sed quia mullae miserationis novi- diabolus excitavil sedilionem , cujus causaa seriem
    mus esse Deum, quamvis de-
    et iiiilltnn despicere, enarrare perquam longuin est; nani si boc pcr or-
    linquentem ad se convertentem ambigimus; ob hoc dinem persequi voluerimus, tragcediam niagis qnam
    itaque decernimus, ut ipse Vacrila cum uxore, filiis, hisloiiam texere vMebinuir, sed breviter stimniatiin-
    et omni patrimonio suo perpelim sauctissinise vir- que exiguam particulam enairemus. Duo denique
    gini Eulalia; deserviat, nam el hoc-prafisenti decrelo coniites, inclyli licel opibtis et nobiles genere ,
    pro-
    sancimus, et sicut ultimi pueri ante equum domino- fani laiiien mcntibus et ignobiles moribus c Gratiibta

    ruin suorum absque a!iquo vehiculi juvamine ambu- videlicet et Wildigernus, cum ll
    Ariano episcopo no-
    lare solili sunl, ila ante a caballum domini qui proe- mine Ailialoco, vel * alii plures compares errorum

    esi celke sancta; Eulalioe ambulare debeat, et omne suorum, gravioiem in eaiiideni regionem feeerunt
    sirvilium quod infimiim consueverat peragere man- g lurbalioiiem nam resultantes adversus lidem catlio-
    ;

    ripium, coram eo deposito coihurno vel fastu ciim licara inlinitam muliitudinem Francorum in Galliis

    omni humilitaie exhibeat. Accepta igitur sa> ctus iniroduxerunt, quaienus vi pravitatem Arianae partis
    Massona aucioritate eum illico de basilica egrcdi, et vindicarent, et si fieri poluissel, regntim viro caiho-

    ad suum conspeclum venire paccepil, et ut semper lico Reccaredo pfaerrperent ; inlerim per idem tem-
    visceribus pietatis affluebat, eum blande, ne aliquid pus innuracrabilem clericorum , religiosoruni , et

    jam deinceps formidarel, admonuit, sed, ut jussioni omnium [A/. hominumj catholicorum inteificicnles

    principis obiemperare!, causa obedieuiioe de ecclesia multiludinem, immerisam fecerunt siragem; quorum
    S. Eulalix usque ad atrium, quod est fundatum inlia scilicet Salvaior nosler Jesus Christus animas auro
    muros civilatis ante caballum diaconi Redempti obryzo puriores, omnique lapide prctioso pretiosio-
    peigeret, ordinavit ; arreploque baeulo supradieti res, velut holocaustomata suscipiens, catenis mar-
    diaconi manibus ge-tans ad alrium pervenisset, sta- lyrum in ccclesti sacrario collocavit. Posi hoec igitur
    tim eum liberum abire permisit cuni uxore et liliis, mora interveniente sublimis atque oinnipolens
    ntilla

    et omnibus prxdiis suis, hoc solum illi praecipiens, Deus hostibus suis supemo hrachio repugnans pre-
    ut omnibus inodis b catholicam lidem inlegram im- cibtis excellenlissinii Reccarcdi principis sanguineni
    inaculalamque custodiret cunctis diebus vita; suse. r innocuum ulciscens ,
    f
    rompbxali judicio protinus

    " Cnballum. De hac voce plura olim pene pueri tionem hominum deducto Uldila exsitio mulctalur
    diximus ad Persii liininare carinen qua? supervaca- Cosiuntha catholicis semper infesla, tundem falo coti-
    neum sil repelere. cessit. Quidum cx cubicitlo ejus el provinciic dux, no-
    b
    Calholicam fidem inlegram inviolatamque , etc. mine Argimundus tgrannidem ujfccluns, advcrsus
    ,

    Ad cerlissimam Athanasiani Symboli amussim. Nani reyem conspirut ita ut enm, si po^set, el regno priva-
    ,

    OOTI? «V |3oO)r!T«! (Tw9l]Vat, TTCiO TTOVTUV yow Y.O'JXll'i T/iv ret el vila ; sed nefandi ejus consiiti dclecla macliina-
    Y.uH iklxil* T.iltt.V, «V Et flil U; EXtUTTO; (7W«V Y.QLl ap.iiU.1t- tione , compreliensits , el vinculis (crreis constrictus ,

    tov T»)pij(rri , «viv Znxuyj.iv , eif tov «!tuv« aTrol-trat. linbilu quwstione, sucii ejus impiu motiminu confcssi,
    (ex accurata Eccleskc Catholieae receptaque antiqiti- dt.jna sunt ullione inlerfecli ipse vero Argimitntlus,
    tus inlerpretatione.) Qiticuuque vull salvus essc, unle qni regno inhiubat, priinum verberibus ca'sus, d<inde
    omnia opus catholicnm fuiem quam ivsi
    est ul leneat , lurpiter decatvatus : post hwc dextera umpututtt ,
    qnis integramwolatami/iic servaveril, absque dubio
    in e.vemplum omnibus anino insidens Toleti dedit ne ,

    in aaernum peribit. Videbis erudilas piissiuii ac doc- famuli advcrsus domiuos insurijunt. llaic ille ejtts;lein
    Siss. Gilb. Genebrardi Noi. ad calcein lib. 111 de SS. lemporis scriptor.
    Trinil. quae hiio snectant. ' Homphccali judicio protinus de inimicis mirificam
    Granisla et Wildigernus. Dc utroque Moral. xn, fecit uUionem. Exemplo luit vicloria illa, qna nullam
    cap. I, et Padill. cent. vi, cap. 52, ex lide Pauli in Hispaniis Golhorum vel majorem vel similcm exsli-
    ,

    apu quem (anlum horuni comiium menlin.


    I
    tisse, ibidor. lestis est in Chion. ejus geniis. N.nii,
    d Ariano
    episcopo nomine Atlialoco. Gregor. Tu- auctore Joan. Riclar., Francorum exercitus a Gon-
    ron. ix. Franc. 5, a quo tnulta de Reccaredo, ct re-
    q
    teranno regc missits duce liassone Gallium Nurbonen-
    bus illius tempore gestis, habes Nuntios millit ad , sem invasit, et juxla Carcassonam caslra posuil. Quos
    provinciam N urbonensem quibus narrantibuS ea qiue
    , Claudius Lusilanite ditx a Iieccurcdo missus in fugum
    itle geiserut, simili credutitale populus itle conneclere- convertil, et, diclu mirum, sexaginta fere hominum
    lur. F.ral enim tunc sectw Arianaz episcopus
    Atliulo- millia cum trecentis plus minus mtlitibus partim occh-
    cus, qui ita per prwpositiones vanas el interprclationes dit, pttrtim futjavit, dispoliatis ipsorum castris. Isidor.:
    (alsas Seripturarum Ecclesias Deiconturbabal, utputa- truncis cum sexatjintu fere miltibus armatorum copiis
    relurquodipse esset.4rii<s,etc. Erroreiiimiriiuieliiiorte. irruentibus, misso Cluudio duce advcrsus eos, tjlorioso
    • Vel ulii plures. L't Sttnna, Uldi'as epi.-copi Go- triumphavil evenlu, e(c. 1'rustrati sunt et capli mitttn
    ,

    Muntha regina, Sega coines, ei Argimundus dux. mitlia, resitluu pars exertilus iu jugttm versa Goihis ,

    Joan. Bi, larensis in Ghron. Quidatn ex Arianis : pust leigum insequentibus usqueregni sui jintbns cwsa
    ,

    nempeSunna cpiscopus, et Sega cum quibusdam tgran- est.Recoaredus hic taudalur m Claudio; ci Reccaredi
    nidem assumere cupientes, deteguutur : Sunna exsilio auctoritate Clauilii gloria lam longe lateque penragata
    mulctuiur Sega manibus amputalis iu Gullwciam
    , esi, ut non solum ab scriptoribus cetebrelur, sed al>
    e.rsul relegatnr.
    Vldila episcopus cinn Gosiuntha re- ipso pniilifice summo Gregoiio Magno exiniiis laudi-
    uina insidianles Reccuredo produulur, el fidei cullio- hus exlollalur epislola , qtiam lib. vil Regist. I2i
    ticie commuttioiiem, qiium sitb specie Christiana quasi legimus, enni liae inscriptione, Gregorius Claudiu in
    tumebant, pioj cisse publicunlur. Qno male in cpgni- Hisoaniis de (amiiiaritate (an (amitia?) regis Goihv-
    r.9 PAULI EMERITANI DI\CONl 160
    tte inimicis mirificam fecit uliioncm : denique A eorum libertates aliquam particulam pecuntotx tii-

    p o^tralis conslernatisque universis liJei catholicpe bueret, aul cerle exiguas possessiunculas conlerret
    i limicis a sanclus Massona episcopus cuin omni at nbi arcliidiaeono jam dicto niinlialum est, illieo

    plebe sua psalmodia: cantii uin exorsus b mysiicas alrium pcliil, quemailnioJuin sanclus episcopus lia-

    laudes Domino cecinit, aJ aulam alma; virginis Eti- beret seiscilavit; cui cuill diclum est, quia invales-
    lalioe onini cum plebe lauilantes, hynuiizantesque cenle languore morti jam jamqiie propinquaret,
    venerunt; ac deinJe Paschalem solemnitalem omnes slatim supradictos puerulos accersivit, et quid illis

    cum co c ves jiiciindissiine celebtanies niore prisco-


    :
    fuisset veraciter a sancto episcopo illatum requisi-
    rum per plateas fragore magno jubilanles in glnriam vit ; cui cum ili veraciter dixissent, exeilalus in

    Domiui clainayerunt , dicentes : Cantemus Domiuo, fnria coepit eis minans turbiilenier prxtendere ter-
    (lloriose cnim magnificutus esl ; el iteruiu : Dexlera rores, et dicere :Videte quod accepislis, bene con"
    lua, Domine, glorificnta est, in virtule dexlerx manus seivate, nam si omnia mihi inlemerata, cum requi-
    11 u; coufreyit inimieos : et prtB miiltitudine mnjestatis siero, non prasentaveritis, scilole vos gra issimis
    tics coulrivisti adversarios (Exod. xv, 1, 0, 7). Post suppliciis fore excrucian los ; et hisdiclis cuin furore

    Lec reinolis ab omni parte tempestalibus copiosam ad doinum suam reversus esl. Tunc dcinde supra-
    DomillUS populo catliulico largiri dignatus esl pacein. r> Jicli pueri, cellam iu qua sanctissimus vir Massona
    CAPUT XX episcopus ager in lectnlo recubabat, ingressi, ama-
    Massona valde senex [aclis eleenwsynis moritur,Eleuthe~ rissime coram eo flere coepcrunt, dicenles : Miseri-
    rioarchidiiicono exprmdictioneviri sancti pnvmorluo. corJiam in nos inilignos pro lua pietalc fecisli, quod
    Saixlus iiaque Massona dum multis curriculis iitique melius nobis convenerat, si non fecisses, ecce
    anuo uin adniiniculante ilivino suffi agio Emeritensem adbuc lu vivis, el tantas nobi» minas pr.elcnduul, le

    regerel Eeclcsiam , fessusquc jam niiuia seneclule ilefuncto quis e nobis de eoruin manibus queat libe-

    in febrim correptus est, coepilque viribus lotius cor- rare? IKec et his similia multa coram eo lacrymabi-
    poris repeute dcstilui ; liinc deinJe convocans archi- liier aflaii sunt; at ille his audiiis non facile credi-

    diaconum siiuiii noinine Eleutherium, ail il!i : Co- dii, sed prius, ut suai gravitati condecebai, uirum
    guosce, lili, quod tempus mese rcsolutionis inslat veruin an falsum esset quod dicebatur, sagaciter
    (II Tnn. lv, 0) : el ideo obsecro le, atque aJinoneo, evquisivit : cum aulem comperissel veruin esse quod
    ui jam moJo ita curam sanctae Ecclesise, loliusque audieral, lacrymatus est, staiimque in cellulam le-
    sanctx congregalionis sollicitegeras, ut me in omni- vari, et ad basilicam sancue Eulali;c virginis ( cui
    bus securuoi reddas, ct mibi liceat in loco sccreto scinper devota mente servieral ) deferri pra?cepit
    mceroris , aniini inca , priusquam abeam, defleam ., ciiinqiie ibidem sanciissiniiis sencx pervenissel, co-
    delicta, llis audilis, jam dicius archidiaconus ejus ram altari sacro inanus expandens. simiilque vcnerar
    non inlinnitati et senecluii compassus est, non sc cum lacrymis ad ccclum suslollens, cum
    biles oculos

    desolari lanli 1'atris solatio doluit , sed polius pcr magno gemilu sese in lerram prosiravil, et preces
    cjus obituin gaudio magno gavisus est, cor snum suas diu mul umque in conspeclum lloiuiui fudit.
    lxtilia transitorix potestalis inflavit; ita nimirum Complela vero oratione clara vorc cunctis auJienli-
    ut cum maguo comitatu puerorum superbus equo bus ait : Gratias libi refero, Domine, quoniam exau-
    vehenle huc illncque properaret : posl aliquanlis disti me, beueJictus in SiBCula saBCuIorum, qui.i iuui

    autem diebus accidit, ul sanctus Massona episcopus amovisti deprecalionem meam , ct miseiicordiam
    c ptierulis, qiii ei fidcle exhibebant servitium, liber- luam a me : et his diclis ad d episcopium reJiit, ita

    lalis ehai lulas consct iberel , et per confirinandas niiiiiriim reJJilus prislino robori, ul pulares bunc

    rnm. Cui inter alia ,


    Quia tinnuenli more bonorum Toletum, imperii Gotbici sedes illum Iriumpbanlem
    frugral opinio, vestra: yloriiu de Occidcntibus pnrtibus <Xiepeiil. M. Maxiiu. aJ ann. OSIi Reccaredum e :

    lnicusque odor tetendit. El posi pauca, Hagna aulem Galliis redeuntem viclorem Toletani yrutanter exci-
    vetfrat /«Hi/i.v datiir assertio, nuod excellenti Colhorum piunt, Itttu vicwri comprecantes.
    n gi sedulo adliivrere perhibetnr : quia
    vestra ylorin b Mysticas luudes Uomino cecinit,... cum plebe
    diim malis boni sempcr displiceant bonos nos esse , rj laiuliiiiies, hymnizanlesque. CrediJerim lauJes has
    certiim est, quia bono placuislis. Propterea debitum iilis non absimiles, quas in Concil. Tole iii Patres .

    salulatiouis alloquium sulvens, opto vos in liis ipix Reccaredo accinunt Tunc acelamatnm esl in laudibus :

    cxpislh exerceri, elc. Erequens apud Scriptores no- Dei, et in (uvoreni principis ub universo clero. Gloria
    stros de ClauJio mentio. Concilio Toletano 72 e.iis- l)eo /'. /''. ct S. S., cui cura est vaceni el unilulem
    copor. Hispauioc ei Calli.e Narbnnensis subscripsit I cclesiiu suw sanclw catlioliav providere... Cui a Deo
    Claudius comes Limilaneus el dux apuJ M. Maxim. ad aHernum meritum, rtisi vero calliolico Rcccaredo regi .'

    aun. 5 J0. EulranJus sive Luitprmdus in Chronico, t.ui a Ueo ivierna corona msi vero ordiodoxo Recca-
    (

    qiioJ priino evuigavimus, :vra 047 illum eum liho redo regi? Cui pr,v entgloria el oeierna, nisi amaioii
    celebrat Flavius Claudius S. Massonoe episcopi Eme- li.i Reccaredo regl lpsenovarum plebiumin Ecctesia
    '

    ritensis ex sofore et Claudii Emeritensis ducis iiii , catliolica conquisitor ipse mereatur veraciter aposlo-
    ;

    clarissimi fdius florel. Pluia habes apuJ M.iral. lili. licdin meriium, qui apoStolicum implevit officium, elc.
    r
    xil, c. 5; Vasxum aJ ann. )88 Marian. lib. v, cap. . ;
    '
    Ducrulis, qni ei jidele erhib.banl seivilium, tilur-
    11; Padill. cent. VI, cap. 04. t.itiscliartiilus conscriberel. Exstai inconcil. Spalensii,
    " S. Miiswuaepisc. cum omni plcbe sua Vsulmodia; :er. 0"28, canon. Je Mancipiis ab episcopis manumissis,

    canticum exonus. Nam ciun Clau lii Emeriiens sducis qui Iiiic spectat el qui Ecelesix servi, notiiin eliaui
    :

    lorliludine ha-c gesla e scut, Enier.i.e l.ui libus opor- e\ concil. Toiel. i\, cap. 12.
    i.bat adnumcrari; unde in aureis Rcccaredi nunimis
    11
    Episcopium. OuoJ alibi atrium Jicil nam intsto-
    lcgiinus Hiccahi.d s. Emi.iuta, Victor; etianisi
    , netov labciiiaculuai ipsum el sliliu episcoui esl.
    I i DE VITA PATKUM EMEKITENSIUM. 'S,2

    ii 'ii icgiuni, non senem , sed redivivuui sumpsisse A leinpore, quo. ordinaUis est (ul ferlur) iu online dia-
    vigorem, juvenemqne esse robustissiiuiim ;
    qui cuin coiiorum ultinius babebalur, tanUfi deiuque sanclita-
    ex inore ad vespertinum Oflicium vellet proredere. lis, tanLe compuncliniiis fuisse perbibetur, ut quoiies
    mirum in modum gaudenlibus cunctis; archidiaconus pluvia deerat, et aslu nimio lerra longa siccitaie
    baec audicns reatu suo oppressus obstupuit, quod exnrebat, collecti iu unuui cives loii illius cum eo-
    andiebat ad vesperam processurum queni pulabal dem per basilicas sanetorum precibus Dominmn exo-
    eodem die morituruni, confusione et pudore faciei rantes pergebanl; repente vero ,
    quolies cum eo
    opertus secundum eonsueludinem cum omni clero proccdebant, pluvia ccelitns largflua Iribuebalur
    venil, coram episcopo astilil, eique ex niore incen- quaj plenis ime terram satiare poluisset; unde non
    sum oluulit, cui vtr Domini ait : Pnecedes me. Illi dubium erat, quod ejus lacrymae ex t.im lnmiili siin-

    vero ignorantes causam responderuni : Non pro alio plicique menle eJine apud omnipoleniem Dmiinniii,
    tibi liicium esi, nisi quia eum pneeedes ad ecclesiam : non solum baec, verum eliam poliora iis oblinero

    cumque vespertinum ccepisset implere Oflicium, sta- potuissent. Quo eliam defuncto d Renovalus sacer-
    lim supradiclus arcbidiaconus gravissimo dolore dotii culmen cunctis virtutibus decoratus non iinme-
    ibidem in choro psallentium percussus esi, ad do- lito pronieruil : vir denique nalione Gnthus, generoso
    muitique su im cum gravi agriiudine remeavit, quod g sienimate procreatus, familiae splendore conspicuus;
    lium genitiix ejus sanctissima scilicet femina agno- erat enim procerus corpore, forma perspicuus, sta-
    visset, illico ad venerabilem virum rapidissimo cursu tura decorus, olilutu gratus, venuslo vullu, decora
    properavii, eumque deprecaii cum lacrymis et hVtti facie, iiimiumqu: ailmiraliilis aspectu ; sed quanivis
    magno ccepit, ut pro filio ejus oraret ad Doiniiiuni. Ad extrorsus habitus sui gloria esset decnratus, introi-
    licec ille tantuni respondit : Quod oravi, oravi. Ex binc sus pulcluior babebatur, lumine sancti Spirilus il-

    die lcrtia arehidiaconus obiit. Sanctus vero Massona luslralus, niullis nimiiimi artium disciplinis exislebat
    episcopus plurimis , quibus superstes fuit diebus, eiuditus, multisque virtutum variis generibiis, erat
    muliam eleemosynam egenis impertivii, ac fidelibus cniin egregius in oinnibus operibus suis, sequissimus,
    famulis majorasuae gralioe beneliciaconferens, largiora jiislissimus, nimiumque acris ingenii , ct in omnibus
    stipendia munerum tribuere estdignatus; b deindese- discipbnis ecclesiasticis vehemenler instrucius, atque
    nexiiiinium selatedecrepiius.dieruinquemiilioruiii.iil- in diviuis voluininibus perquam exercilalus : hic dum
    limuminter verbaorationiscum pace cfllavit spirituin. niiiltis virtutibus coruscaret sacra doclrina nonnullos
    CAPLT XXI. dbcipulos erudiens , sanclissimoque esemplo vita;

    Past Massonum Innocenlius diuconus fit episcopus suae insliiuens, prudentia videliccl, sanclitate, pa-
    Emeritensis, el post itlum lienovatus, uterque ctarus C lienlia, maiisiieludine, misericordia, plurimos talcsi
    miraculis. qualis cxstitit, limina jnstitie, sequendique dogiua-
    Post discessum namque supradicti sanclissimi ac tis pra:dic lione effecit ; cujus doctrina hactenus
    vcnerabilis M issonoe episcopi snbrogatur vir summ.c rutilal ac refulget Eccle:ia in sole et luna. Dein
    bumilitatis acsimplicitalis, ' Innocentius noniine, cu- cuin per plu;iinos annos irrepiehensiliiliier rexisse
    jus meriium nominis indicavit vocabulum, innocens Ecclesiam angelicis ccetibus copulaturus, omnibusque
    utique et siniphx, neminem ju licans, neminem con- ccelestibus parlium siipernaiiiin hgionibus conjuii-
    demnans, neniini nocens, innocuus semper, et pius clurus, mirabiliter artubus resolutis e corpore egre-
    cuuctis sure viLc temporibus exsti il : qui et eodem diens superni regni aulam cum Chrislo seinper

    Ad vespertinum ojficium. Tesle Isidor. vi, Orig.,


    a
    Doctor Isidori, quem generat Domino
    19. Est in noclis iuitio, vocatum a stella vespere, qua: Tc OUOQCE TER KtLlX MtRITENSlS GLORIA GENTIS
    sirijil oriente nocte : de cujus antiqnitate et inslilu- Masshna cons.lio, pectore, note lide.
    tione nperx pretiuni duxi
    laeturum, si lectorem me Ainlm pares aniinis, pietale et laudibus ambo,
    aduionue riin, nti adeal nolilionesdocliss. ac piissimi lnque domo magni murus ulerque Dei.
    Vicistis tolerando minas, animiiiiiqup rcbelleni
    viri aniici nnstri D. Anlouii Caraccioli ad cap. Cou-
    Hegis, eum sceleris poeniluisse feruiu.
    stit. Cleric. regul. religinnis , quie magno reip. Vos soboli regis bilbrein reseraslis Ulympuin;
    Cbrisiianx bonn llispaniam novis incrementis inccepit Tj Per nos alter enin martyr ad astra volul :

    jam be3re, corypbreo el duce D. Plaeido Myrto Fran- Alier el ail roseas eineryit lumiois anias,
    gipane V. Cl. amicn etiam noslro, cui Hispania ater- Ei qua luce caret, lunc jubar ejus haliet.
    num pro tam singulari beneficio eritobnoxia. Vos mem> raul genii Golliaj IribuisS' salutcin ,
    b Deinde I.inquit cuin invisum dogmn, piumque tpnel.
    senex nimium txlale decrepilus, dierumqne
    mutlorum uttimum inter verba oralionis cum pace Vos merito victrix luurus, sequilnrque perenuis
    Gloria, tot meriiis debila magnilicis.
    cffluvil spiritum. Diem as-ignal M. Maximus ad an.
    Seiu er vesler lionos, aique iuclvla f.uiia mauebit,
    tju2 S. Massona metropolitanus Emeritensis morilur
    :
    Vnsque canent pouuli, snd magis astra rauuul
    piima die novemb. ul sanctus habetur, el in cede S.
    , Estis enim a:terna prtecim li lempora fronde
    Eututia; sepelitur. Cujus laudibus non gravabor al- Inter doctores spleuJuliore Inco.
    texere epigramma e mss. nostris emendatum S. II- c Innocenlius. Qui decreto Gundemari regis asr.
    dephonsi archiepisc. Tolet. apud Julianum archiprcs- C48 sic subscripsit Ego Innocentius Emeritensis
    :

    byterum ejusdem Eccles. cum hac inscriptione :


    orovincim Lusilania metropolitanut episcopus, dum in
    xrbem Totelctnam pro occursu regio advenissein, agni-
    Carmen pio S. Leandro el Mastona meiropoiitunil, tis iis conslitnlionibus assensum prwbui el subscripsi.
    lioc Emeritensi, illo vero Ilispalensi. Plura de eo Morul. lib. xn, c. 22, et Padill. cenl. vn,
    Leander paler exeellens, quem suscipil setber cap. 17.
    Laudibus prnatum, conspicuum titulis Itenovatus. De qtio vid. qua? ad cap. 2 notaba-
    ,J

    Iucus Ariaua; gentls, medicator et idem uiiis.


    IC3 AD PAULl F.MERITANI VITAS PATRU.U APPENDIX. IG>

    m .nsurus, et sine fine introire ir.euiil. A displieeal


    regiiatnrus oniissa pompa verboriim , huniililer sen-

    liorum igitur supradii torum sanclorum corpora in tientes, credeniesque nobilitat, et quoddam emolu
    °
    una eadcmque cdlula baud procul ah altari san- mentum bona? mercedis legenlibus aiidientibusque
    cti simae virginis Eulatiae bonorilice tumulata quies- accumulat. Ego auteni bumilissimus oinnium a fasti-

    ciint : ad quoruin denique veneranda sepulcra lan- diosis lectoribus precor, ut legant prius bujus codicis

    lain Christus quntiJie confert copiosae charitatis opuscula, et postea despiciant; ne viJeanlur non ex
    graliam, ut quacunque fuerit quispiam scgritudme judicio, sed ex odio praisumere, el ignorala damiia-

    couvexaius, qiiocunque fut ril eiiam languore affli- re; illud tamen manifestissime cognoscant, nie a-

    ctus; statiui ul divinum Numen illic toto corde de- more Christi et dilectione sanctissimse Eutalise iiu-

    poposcerit, omnes a se moibos discussos omnesque p .lsum, ut scriberem, manife^ta rtiulisse, vera pro-

    maculas pulsas divinitus sentiens hilaris sanusque culdubio veraciter exposuisse. Uni in Trinitate

    ad cupiiam per Dei gratiam pervenii sanilalem. Domino semper roanenti , regnantique perenniter
    Quantitatem scilicet n iraculoruni obiiuiimque siniul gloria, honor, foititudo, gratiarum actio, viilus,

    impedittis, ul potuit, sermo Clnisii militiim enarra- poiesias et benedictio nunc et seinper, et in saecula

    vit, qtii quainlibet ex colore nimio peritis iiiijeriie s.eculoruui. Amen.


    " lu unaeudcmqiieceilula, elc. Patrum (ut creditur) rilensisivetropotilanus episcopus subscripsil. Conci-
    horuni Emeritensium sanciiiate illuslrium corpora , lium babilum e?l xr. 571, regnante Sisenando. Pau-
    qice una quicscebant non lunge ab allari B. V. Eu- lum rirca haic tempora obiisse non ilifiiculler eom-
    lalie sacro inventa fueriint regum catholicorum
    , prnhaviimis, si Renovati jam ntortui meniinneiu ab
    lempore, ul non semel testalur Moral. lib. el cap. illofaclain animadverlcrimus. Vivebat ilaque vivcnle
    10, el b. xn, cap. 22.
    I Slephano R-ivvati successnre cujus forlasse non
    ,

    Ex hoc libelli lln ', vil.e et am P.uili finis e'iciendus


    :
    ineminit, quia vivebal. Stepbanuin Paulo supeivixisse
    indubie est. In Renovato quiescente Pauliis quiesrii. ciiain palani rst, ciun scriptionem siiam Pauhis Re-
    Renovalo, cum per plurimot annos irreprehensibililer nnvati inorte (ul nolum esl) clauserit, aliur factnrns,
    rexissel Ecclesiam tesle ipso Paulo
    , successit ille , si Slephanus in vivis adhuc non essct. Sed ile iis adi
    qui in concilio Tolclano iv. Slephanus Ecclesiw Eme- Francisc. Padill. cenl. vn hisl. Ecdes. Hisp.,cap. 17.

    APOSPASMATION M REBES EMEBITENSIBES


    EX HISPANIA ANMOUA D. THOM/E TAMAIO DE VARGAS , IIISTOUIOGRAPHI REGII.
    FAMA. MANET. FORTVNA. PERIT. CINIS. 1PSE. IACENTIS.
    VlslTVR. ET. TVM\LO. F.ST. NVNC. QVOQVE. SACRA. SVO.
    EIK.VA. INCENTIS. RETINF.T. VESTIGIA. FAM.C.
    ET. MACNVJI. INFELIX NIL. Nl I. NOMEN. HABl.T.
    (Ex anliiina inscriplione.)

    €\ri$Ma fttWtottrfo.
    Illitstrissimo domino D. Frcdenando de Vera et Vnrgas, archiepiscopo S. Dominici eptscopo
    Cuzcensi , catholici regis consiliario.

    Aniiqna! Emerita? laudes, cui potins consecrandir dicandceque erant a me l. m quam tibi, illustriss.
    Prasul
    qi:i Uliusoptima et clarissimn laits otim benevolcntia fuisti, tvlernum [uma eris; illa, cum in ipso wlatis
    flore
    princeps ipsius scnulus vcxillijer Emeritum (ueris tulutits, huc , cum tuorum tot merilorum qloria Emeritense
    iwmen ubique celebrctur? Tibi, inquam, quem ob unum magnw illius urbis polcst si non exslingui, cerle deside-
    rinm remitti. ISam si uutiquiiutcm et oiiijims prarstantium in illa vencrunmr, utriusque inle conlempluwur
    imnqinem, cum ub ipsis impp. Romanis, quibus Vliii cognomen obiigit et ab heroe Ulo nostro Garsh
    Pi ri , /.

    df. Vargas lot illustrium in llispania fumiliarum auclore, tralias slemmatum


    vctusiatcm ct qenrris clariludiiicm.
    Si priscorum monumentorum ruinum in illa dotemits, in tuo illa docirinarum omnium capacissimo
    prclore
    rcvixisse, in tita perdtirusse mcntc rerum oinnium ad miraculum (ecundissima
    coqnvsccmus. Si antisliles
    pictute, duccs bclli solcrtiu, scriplores erudilione, elviros alios auimi
    magnitudine praistanlet Emerito poiest
    iacture,le etiam jactct necesse est, cujus religionem tam Occidui qitam Eoi orbis Ecdesia:
    pra-dicanl ; eujus
    Ingenium ei reriuii prudinlia vclox
    Ante pilos

    non probata solum ipsis Emerilensibus, quoritm tu uliquando


    Pars magna sciritus,
    (nit, sed etiam maritimm Compostcllani tractns ora,ubi consiliitm titum,
    Animusqne vicigsim
    Aut curam ini|iendil populis, aut otia niMsis.
    C.ujus doctrina itu snpra omnes omnibus nota tsl, ut niliil in unircrso
    encyclopwdiiv regno Musarum sub manit ae
    ilitione sit, quod tibi non itcm pareal commnni consen.m eruditoriim
    ; quos lanto Itonorc ct amore prosequeris,
    ul c/jfnsis omnibus affectus cl liumanitatis copiis qucm cujnsotnque eruditionis
    nota insignirrit, ultro quaras,
    pcrurbane excipias, nunquam sine honcsto mirm libcralilnls coiigiurio, ttta: bencvolcniitv
    piqnorc dimitlas.
    Jiarum el invidendum aliis tui ordinis proccribus exemplum, le, etiuin c:tm minus
    posses, in liiteral s, tutstf-
    163 APOSPASMATION DE REBLS EMEKITENSir.US. 166
    queute anitmtm eventu, omnia posse. Denique (ut cuncia generosi pectoris tni decora verbo compreliendam.
    U cs,
    Qni rxcfls m jreneris noiiien virtutibns .eiiuas
    Nec siuis iugenhini nobiliute preoii.

    Yeriun tit liavc tibi merito debita, Fredenande clarissime


    ct amicissime a me prwsertim siinl ; in quem tot tua
    singillaiim merila e.isiant, ut oninem cerie [rentem attrivisse opporlitne censerer, si illa silu qnodam intprubta
    oblivio is palercr cbsolescere, nec qttocunqite grati aninii libamento qenii lui htimaniiatem propitinrein. llaque
    ciint tantis nominibiis tibi me obslrictum sentiam, ul paria facere nequaquam possim, illitd saltem umni eonten-
    lione enilendum pulo, ne in luiito ivre conlurbiisse, el gralilndinis soltim vertisse videur, gralamqne lul beneji-
    aorittn metnoriam , dum ofliciorum (Dcus brevi concessit) meditamur redliosiimcidum, cequi buniqtte cunsiilas
    eliant alqiie eliam velim.
    Interiin Dcnm immortalem lencror, qni te tttis, palrite, amicis, nobis incultimem brevi reddat, et quem reip.
    catisa abeunlcm incredibili tlulore siiintts proseculi, redeuntem, nl dcbiiis in illa honoribus fnngaris, pari twti-
    lia e.vcipiamus.

    INCIPIT APOSPASMATION.
    Eruditis et aniiquilatis siudiosis aliquod openc A ut ait Ovid. ii Amor., eleg. 9, unde votnm C^saris
    prelium me faclurum snin aibitratus, si 1'aulum, qui apud Liicanum nosiruin, ingenlis spi;itus valeui, ad
    iis Emerilenses anle IU00 annos lilteris consignavil, milites vu 1'liarsal.
    illiislratunis, nomnilla quue ad Emerilx urbis et Ec- H.ec est illj dies
    cle^iae autiqmialem et praeslantiam speclent, hic (Juse pignora, qurrqne pennt.es
    quasi in labella , siu lioso brevitatis compendio, Reddat, et emerilo lacial vos Marie colon s.
    nullo verilalis dispendio, nec obvia, nec inulilia ex Distinctius I :

    Hispania antiqua, quam icrumnabili laboie ex anli- Quse sedes erit emeriiis, quffi rura d-iluinlur,
    quis |iaro, reprajsentem. (Juie nosler veleranus aret ? Quaa nntiiia lessis?
    Emeriku ipsi qui condenda^ occasionem prabue-
    Sic Aiigustus apud Sueton. xm Veleranos in Ita-
    :

    runt, noraen etiam indideruut. Dio, lib. lhi, cum


    liam reducendos, el municipalibiis agris collocandos
    retulisset Augustum in Hispaniam venisse Cantabris
    censuit. Non absimiliter in Hispania agros veteianis
    rebellaiitibus el Asluribiis, et adversus illos Anti-
    et emeritis dedit. Si^nanler numisma aniiquuni
    siiiun ducem, cum in niorbuin Tarracone iucidisset,
    apud A. Oceonem inter llispan. inscriptiones, fol. 20,
    statim iniiisRe, subdit, 7rauo-au.ivou Si toG 7io)£u.ou
    5 : EllEIUTA AVCVSTA VICTLRANORVM D0.MIC1LIVM CX ;
    TOUTOU , AlT/OUCTTOJ TO'Jf pEV a^rj).t"/.£0"TiOOUff T&iv
    iis illis noineii. Emerita Aiitonino, sed una cum suo,
    CTcanwToiv a. >)/.£, xai "ro)tv auTOtc; ev Auo-tTavia Triv
    naill PtoleniX'0 et Slraboni Au/ouara au^orjra, 1'linio'
    A.^outtc.v 'Huso(t«v xa)ouu.£vyjv /Tto-at e'oo)x£. Finito
    et Melse Augusta Emerita. Uiriiinqiie iu nummis,
    Itoc belio Augustus emerilos ntililes exaucloravit, ur-
    nam in aliis efligeni Augusti circumdant litier»
    bemqiie eos in Lusitania Atigiislam Emeritam nomine,
    p Imp. Cesar. Avgvst. et in inedio aedilieii c inuronini
    condere jussil. > Anno nimiruiii post Romam coi.di-
    porlarumquH Emerita. Nec non ex una parte facies
    tam 728, ante Cbristum nalum terlio et vicesimo cum liiteris Permissv. Cesaiis Avg. et in aversa
    Auguilo Cxsare uonum consule cnm M. Si'ano. jugum boum pone seqnenle colono cuin sculica,
    Ex eo Isidorus nosler lib. xv Orig. c. 1. Eme- ll

    el inferius Emerita, in aliis vero ad effigiem C/esar.


    rtlam Caisar Atigustus cedificuvil, postquam Lusita-
    Avgvstvs. Pokt. max. i.MP. el circa muros et porias,
    niam ct quasdum Oceani insttlas cepit, dnns ei iiomen Avgvsta. Emerita. coe. Nec aiter in nuinmo T.be-
    ab eo quod illi milites veteranos conslituisset. ISam
    rii huic siniillimo, hiuc Ti. C/Esar Avgvstvs. Pobt.
    emerili dicunlur velerai, soltitiq'ie ntilitia. Ulrumque
    max. imp. illinc Avcvsta. Emerita. Sic in lapidibus,
    verum, nam leste Suida, Bste .avo? 7ra,oa 'Pwuaiot;' o quos suo loco subjiciam. Hoc ergo noniine colouiam
    aTro)u9iij tv; o-TjoaT:i/f. Veteranus Romanus dici-
    deduclam esse ex iis nuinmis consiat, et aliis apud
    lur, giti solulus esl mililia. Quo reci lunt Glossse ve-
    Gollzium iu Tlies. Pmdenlius disiinctius,
    leres, in quibus emeritus uizoXznovpyr/ja; w anoarpx-
    Nunc locus E uerila est
    T.-uoa/iicVO;,nec IIOn eVnuoj za.Ta (TTpctTi&JTDtou; xa- t.lara colonia Veltonise.
    /uarouf :ex more niniirum iniiiiiue Knmanse, in qua
    et prwmio et emerito donabantur veterani. Praemium 15 Coloniie,Aitgusta Emerita. Ciijus de-
    Plinius iv, c. :

    ducenda' constiluendx'i|uecuram P. Garisio leg.iio pro-


    emeritum agrorum
    pecuniae, largiiione censebatur.
    De prmmio Tacil. Ann. in praatorideinanilalainiiidicionummisuiil.exalterapar-
    i sediiiosa il a Percnnii
    te Augusti,ex alteraCarisii etEmeriti noniinibu, ex-
    oratinne, Sexttts decimtts stipendii annus fines affer-
    pressis, iiimiium Imp. C/Esar.a\gvst. emerita. p. ca-
    ret, r,e ullra sub vexillis tenereulur, sed tisdem in
    risivs. leg. pr. pr. Habes veram Emeriue condit;e, ct
    custris pramium pecuniasolveretur. Deemeri/oModes- _
    ^* inditi illi nominis causam utriusque
    linus jurisconsultus iii de Re inil., Veleranus eme- non solum honoi i-
    rita accipiet.... emerito privatur. Hygenus Aug. Iib.
    licam, sed etiam satis antiquam. Sunt qui antiquiorem
    velinl et aliunde petilam ; ut Taripbius Abentaijuiriiis
    de Limil. constit. Erat lunc prwmium lerra el pro
    :

    emerito hubebatur. De utroque Arins Mcnander jui is- Aiabs, a Micbaele de Luna ex Arabico e iilus (aune,
    consullus v, | fin. D, eod. tii., Veterunus et prtemia
    utmullis placet, fictus?) part. u excidii Hispan., ubi
    el emerilum capiet; nempe velcrum juslw
    Euieritam perplexo verborum male coluerentiiiin
    milititu
    commoda, ut appellat Suelon. iu Viiell. cap. 15. ambitu describit, a Sem Topliailo Japbeti lilio, Noa-
    clii nepote, erectam urbem Morat, quae Chaldaice
    Nam Eineritus «xnerilo et prxmio fruebalur, et ul
    comniodius viveret oppidum uiaxiiui capiiis souat, quam postea Clui-
    sliani iu Meridam corruperunt, inutiliter comminisci-
    Fessus in acceptos miles deducitur a.^ros,
    lur ul Didacus de Valera, qui cap. 2, part. n liist.
    ;

    Ealem Jo. Gerundensis episc. cap. 20. n.ao«).;-


    4029, dalam Emeritam mililibus emerilis ab Au-
    •to^ev. Hispania?, sed suo more multa
    inlerserens D i;usto ait, sed illius constructionem sequenli anno a
    iion vera.
    b Ex Dione assignari, 23 uenqe anle Cbrislum natum.
    verissima magni viri Ant. Augustini snppu- c
    Insignia, quilnis Einerita hodie ulilur, ariliquissi-
    tatione.dialog. deNumm.,quani vi leiur secutusJoan.
    niasnuiiiinoruiii forinas videniur reprxsentare, cuin
    Mariana, lib. iii de Rebus Hispanicis, c. 25, et
    G. mcenibus et portis sint ornata. llla habes discurs. 2i
    Cencbrardus, lib. u Cliron. Jac. veio Salianus
    de Nobilit. aj ud Iiarnabam Moren. de, Vargas Euieii-
    toni. \i Anu. ai.no auie Clirisluin 24, lioe
    esi niuiiill leus.
    10i
    1l7 AD PAULI F.MERITAM V ITAS PATRUM APPENDIX.
    Hi-p -ib llercii'e victo Geryone condilam, et Franc. A ?
    vel a Jlf yntiiaombus exstructam
    etno-
    Tarapba nui
    niinaiam, vcl in Herc.ulis meinoriam
    tanquam Mc- — |Hl

    moridam diclam suo niore solens somnial. Verum ' — —


    nugacissimae, quas 1

    baec vigilanliuin snninia el uugse --


    prrcleriissem, nisi veris rerum
    liiagnarum
    prudens
    argumentis semper fabulas snliias inservire
    m ipsms 1 1

    \L xL
    nngn tudinis teslimonium non ignoravenm ». Keaeo 1 IS|
    ilerum Emeriiain. Qu;e apuJ quas m
    Hispania gen-
    te« si scriptoriim veterum
    varietatem spectenius,
    fiuibus aliqna? sunt prccfeclurie , qnarum decimanx
    l>b. a, cap. 5,
    Biia fuerit, nonduin liquet. Ptolemaeus a'qne in orientem dirigunlur cardines in meridianutn.
    mter Celtico um urbe< cnllocai; Slrabo, lib. 111
    m ,

    Jiigcribus tot assignatis colonia Latina fuii, lioc est


    Turdulis; Hygeiius Aug. lib. in Dwturia;
    Pmde tius
    juris Ilalici privilegiis gaudens. P.iulu- juriscou>ultii ; ,
    in 1 e/ionin nemine lamen dissentienle, nam lem-
    ;
    lib. n de cens., !. nll. D., eo l. tit. in Lusitania Pu-
    porum mutatione provincisc sunt sscpenumero mu- censes el Emerilenses jnris Italici sttnt. Convenlns
    caitsa (tesle Plinincap. t, lib. m)
    Quc m»fl»os
    litie.
    eiiam Lusitanire fuit. Plin. iv, c. 22. de Lusitanis,
    errores comptttaiioni mensurm smpius parit , alibt mu-
    Universa provincia dividilur in conventtts tres, Emeri-
    ta:o provinciarum modo, alibi itinerum auclis el di-
    tensem, Pttcensem, Scaltabitanum. Addo tolius gene-
    minulis passibus ; incubnere muria tam long> wvo,
    ris rilus Emerilrje florere cuiii Fl nnin cam, hoc est,
    alibi pressere liltora, lorsere se el fluminum aul cor-
    B Flaminis Dialis (lestibosFe-to el Agellio x, cap. 15)
    rexere flexus. Proinde non erit mirtim (notante U. uxorein, Emeritensem celebre il ip-i lapides. Su,er
    quis alms,
    ainico nostro, et de Hispania opiiine, si b Exarramain II. duobus millibus infra Tenanuin op-
    lem-
    merilo Lud. Nnnio cap. 31 Hisp.) Strabonis piduin Lusilanire
    peslate, qtti sub Tiberio Ctvsare floruit,
    Turdulos viri-
    'VI. o.
    bus ovibusque claruisse; Prudentu vero ojvo, qm
    I II.
    sub
    supe- FLAVIA. L. F BVFINA
    Theodosio, Arcadio et llonorio viguit, Vetlnnes EMERITE.NSIS. FLA-
    (uisse, partemque Turditlorum agri
    occupasse,
    riores
    cum MINICA. PII0VINC.
    aique ita Emkritah itxtet Vellones annumeralam,
    LUSITANI.e. ITF.M. C0L.
    piius inler Turdulos esset. D; l!;cturia apud Hyge-
    EMERITE.NSIS. rF.BPF.T
    nuin lacilis enodalio ex Plinio lib. m, eap. 1
    <>utc :

    Iketu- ET. MVNICIPI. SALAI IF.N.


    regio a Dwli «d fl. Anam ten lil exlra prwdicta
    gentes; D. D.
    ria appellatur in duas divisa parles lotidemqtte
    Celticos, qui Lusituniam atlinijunt, Hispalensis
    con- Ernerilrc etiam atlribucndum est.ad eam
    laudibus
    venlus ; qtti Lu.itaniam
    Turdulos, et Tarraconem usqne viam slerni jussam a Coss. lempore Augusii.
    accoltinl, jnra Cordubam pelunt. His conjungil Velto- Lapis vctus Capparac,
    ncs lib. iv, cap. 22, Ab Ana, quo Lusitaniam a Daz- T. VICTVRIO. ET. C
    SF.MPRONIO. COSS. P0PVI.1S PROVIN-
    lica discrcviinus. ccxxvi m pnss. A Cadibus cn M
    pas- CI.€. ARENAT. OB. SvPEBlORVM. TEMPORVM. BF.LLA. AD.
    sibus udditis. Centes, Turdnli
    Celtici, (sic mss. m
    SVMMAM. INOPIAM. REllACTl-. IMMV.NITAS. DATA EST.
    antiquis, iion Varduli) el circa TagumVettones.liatie QVOA». QVIDQVID. TERRARVM. AD. EMEUITAM. VSQVE. AV-
    in lapidibus non semel una leguntur. Emerilae r 0V5TAM. INTERIACKT. LAPIDIB-S. STERNF.RETVR. CFNSVE-
    P. jENOVlTALVS RE. SIQVIDEU. E. MAIF.STATE. AVGUSTI. IUVI. F. AC. S. P.
    A\G. LIB. TABVL. Q. R. DIGNITATE. ET. AMPLITVDINE. II C. E-SE. VT PRO-

    PROWNCI.E. LVS1TANI.E MNCIE. PORRO. AB. 1TALIA CON-TITVT/E. QVf DE. RE- .

    i.r. vettoni.e.
    PVBLICA. RO. BENE. MII.II r. ESSENT. IN. MELIOREM.
    CVLTVM. REDVCERENTVR. ITAQVE. TITO. HVKTIO. PRO-
    Hispali
    VINCIJE. Ill-P. CITERI "Rl-. rR.€TORI. DFMANDATVM. EST.
    H. CALPVBNIO. M. F.
    PROC PROVINCIE VT. CCjCCX. PONDO. ARGENTl. E. IVRI.CH. POPVI.I. RO.
    LVSiTANl E. ET. VETTONl E. F.MOLVMENTIS. Qv.€. PR.CTERITIS. TEMPOR. QV^-TOBES.
    RECEPISSENT. PROVINCIAM. SVBLEVARET. ET. PONDO. E.
    el alibi alii, qui Prudentio V. ttonirc Emerilani trj- PBOVINCIALIBVS. QV.E. AD. PniLlPPOS. QV*. AD. ACTIA-
    liuenti servient elucidando ; eliamsi Bineritenses a C.VM. SVPF.RERANT. AVT. QV/E. IN. jfRARIVM. NO.ND' H.
    Vellonibus videatur dist nsuere lapis a,i;is in pago BFI.ATA. FVEBANT. CLX.
    Uhva ex ruinis Capparensibus Uii ctiam ad lianc e Cappara Vespasian. lap. Eme-
    L. PVIILICIO. L. F. PAP. THIAMVS. EMEBIT. ritensis ex Suriia; et Scotbi schedis
    ANN. XXVII N.S.E.S..T.T.L.C/EC1LIVS. VETTO IVIP. C/ES. VESPASIANVS
    SODAI.I. CIPPVM
    AVC. PONT. MAX. TBIB. T. II.
    D. S. P.
    IMP. VII. COS. III. DEMG. Illl

    Cunctis bonoribns a Romanis auctam semper VIAM. A. CAPPAKA. VRBE


    P. P.
    Emerilam fuisse ipsi in illam collati bonores le-
    p. AD. EMERITAM. VSQ. AVG.
    Stabtur. Ul coiumoilius rolonia deduceretur liberali IMP. SVA RE*T1TV
    largilinne ab Auguslo jugera Emeritensibus plnra L XXIII.
    assignantur. llygenns di-tinclissimede limit. conslit.,
    Emeritam praeterea adjeclione familiarum aiuit
    fol. 14, edit. Kigallianae Modum autcm Centurii
    :
    Otbo imp. Tacil. 1. bistor. Eadem largilwne civita-
    qttidam secundiim agri ampiiliidinem deducunt. In
    lum quoifue ac provinciarum animos aggressus, Hispa-
    Iialia triumviri jugerum quinquagenum, aticubi duce-
    lensibusel F.merilc sibtts famitiurum aiijcclioncs. c Lu-
    ittim. Cremonw jttqcra 210. U. Augustns in Dwluriw
    snnibtis wtivcrsis civitatem Dom. provincics Dalicw
    Emerila jugera 400. tjttbus divisionibus Deciimani
    Maurortini civitates dono dedil. Et inerito n;iin uon
    Itabenl longitiidinis acltis xl. k. actus xx. Decu. est
    solum inler urbium in Mcditcrraneis itarissimasin Ltt-
    in oriente. Qtiibusdnm deinde co'oniis pcrticw fines,
    sitania Lmerita nuuieralura P. Mela cap. vi, lib. 1, scd
    htic est primw assignaiioncs aliis limitibus, aliis prw-
    .'.iisiunoriim cauut oppidorum
    fecturw continentur. In Emeritensium
    Trlis. . . .

    • absimililer Petrus de Medina IiD. n. Rer.


    Non * Exornat riunc lapidem arbor inrognila ex uuo
    Hisp. C7 nugatur, sed Florianus Ocampius I i,
    c. lalere, cx alloro aquila exp.insis alis quasi subvola
    e.;ip. 14 Cbron. Hispan el Didacus Perez ile Hesa iura. Irisulcmn frilmen unguibiis tenens.
    lNotis ad Pel. de Medina, et Lud. Non. c. 31 Hisp. i'
    Ita verissiroe emendante Cl. J. Lipsio
    juidde iis sentiendum sit, erudite dcmonstraiit.
    m APOSPASMATION DE REBUS EMERITENSIBUS. 179

    a Prudentio diciliiT. Parum. Ansonius in onl. noliil. A maritiinum Iractum, et usquc ud Coliimnas, »
    eie.
    iirbium nii hoc lilulo, De Ememta : quam marilinue par!cm et Ikelis cl Anns crumpunt,
    liinc novissima Maitrilttiiiiv plagn inter Alltinlicum in-
    Jure mihi po^t lias inrmorabere nomen Ibcrum
    Euerita; sequnreiis quam pralerlabrtur aninis; cidens pclngus, fretnm ad Colnmnns efficit, quo c.rlra-
    Submiliit cii tota sims Hispania fasi-es. neiim cum Mediteirnneo inuri jitiigittir. Et paulo anle,
    C.mdiiba ron, non anp poten" ribi Tarra oceiUDt, Auslralis (Hispai)ix) latcris tnilium ad utitim ustpte
    IJuoeque sinu pelagi jaciat se lirarara dives. flitmen Anam et cjits cgressum. Ab vticnliilibits vertt
    CHiod fruslra llispali conantnr allribuere E. Vinetus partibus ttlcrtpie defcrtur. Altcr qttidem relro in occu-
    Comm. ad Auson. et P. Mernla cap. 2i, parl. 11, sitm cursu elabilur altito longe major. Vtrum Anai
    lih. Cosm., qnod in aliqiiot Codd. reperiatur, ct
    ii scse fleclit in Atistnttn, mcdittm inter umnes reuioneiii
    quod Iberum Hispanumque sil nomen, Eme-
    Ilispaii distcrmitunis, giiam CeltCB mnjori ex patte incoliinl,
    rita aute n Latinnm. Quasi vero II spMis origincm el Lu ilattorittn plerique, qitos cx ulleriori Tugi regiont
    I.atinam ncscial. Uidorus xv Orig. i, llispalis a silu in colotiinm liomani tiudu.rere. In sitpcriorHuis aiitiin
    eognominalii cst, co qnod in sclo palustri sufpxis in parliOus Carpelani, C-eltaniqite et Vellonum frcqitenlcs
    profundo paliscollocala sil : (lunm etiam ttvmolngiain ete. Et tandein, llic esl queiit flmncn llcetis
    liuliitaiit,

    ivspexil Ra-is, cuin ail Qitando Hcrcolcs polilo a


    : aliuiliisdem in locis nascens. cx quibus Anus el Taqtts
    Sevilla, fundola :obre inadera e pusola nombre de ista meditc inlcr itttuntqite ntagniludinis existens ub sui
    de palos ". Et quare Ilispalis aut Ilispal Ilispaiiuni primordio sicitt Antis in occasum flttituns.,
    . inde in
    sit nomen, non video. Pliccniciuni aut Puuicum po- auslrum dcflectcns, ut idan lillns cxcurrit.
    tiiis non niale argulabatiir vir magiius B. Aiias Mon- Ila'c ex lluviis, ex ui bibus eliam ile.lnrenda eon-
    lanus. Ncc etiam video quare lioc arguiiieniiiin va- ' jei lura esl. Magna olim el ceeliris lli-palis, sed uou
    lidissimum ptilei V. C. Mcruli, cnm iion bolum inagnitu line el cclelu itate inl. rior Emeri a. De illa
    Iragile sit, sed etiam vanum. Aslipiilatores lamen non in llispauia suluni antiqtia, sed JNoiis ad Fi sti
    •wivcflii alios, sed Baetieos, qni Jos. Scaligerum osci- Avieni noslri oram maritimuin pi;ei ip a dixi. De bac
    tinli;e notint, quod i Auson. leet 25 cl lib. n, cap. nune, taiitam olim luisse, ut cuul Corduba, Tarra-
    '

    50, vulgatam Ausonii leclioneei eiiulke liieatur. cone el Bnrchione vix veJlet cerlare, ut Aii^onius
    Scin B clim ab atuiquis merito celebrari ct navigabili si ribit. El cerle ea mngniludine inbs b;ec quondaui

    ciuiimerc o divitem; sed non ignoioab iisdem Hispa- fuit, ul labiili-, reriim omnium liib: iuajniuni ritu,
    lim sive Spalim I5;eli (1. pnecipue non designari, ut non apud Ar. ties, sed eliani apul scriptores nostros,
    Umeritam Ana. De qua Plinius -i, cap. 15. Auyusta locuin pia'biieiit. Quibus si credenduui impune cssel,
    Emerita Ana; (l. apposita. Prudenlius de eadem, muenia tiium lcre leiicarum ainbitu circumdala , de-
    Ouam memorabilis auuiis Anas cem el sep em cubilis laia, cl qtiadraginia quinque
    Praelerit alta : 1500 lurribus dislincla, 4i pneier uiaximani
    portis paleus. Quaui quidem anipliludinem civiiim
    Quem Paiilus Emerilensis nnster expressit, cap. 2,
    bellalorum numerus adinqilebal. Ex illius raui' lli-
    tl.inor.bilis amttis Aniis nimium excrescens. Sic ab
    spauum illud decantalissiuium
    Au-on. bic
    HsRinA, que en las Espanas
    Emerita, a^quoreus quam prselerUbitur amnis,
    Otro tieuij o liiiste Itoma,
    i.l .yi-toh ad Paulinum,
    oiim apud postcros emaaavit. Unde non immerito
    Emerilseque amnes. . . .
    C Jos. Aiolelius insignis sui lemporis inallieinalicui
    1
    Addo notiorem binc Emeritam et Anam Au-onio cum Ptolemaum illustrarel lib. u, cap. 5, ait, Au-
    fuisse, cum utriusque bis meminei it, quam Ili»palim gitsta Etuerila, Merida vulgo, olim altera lioma : naiH
    el B.eiin, quorum imnquam. Ilaqtic magis bffiC ex cum ea qu;e digna qu;e cuiu Komana magiiiludine
    ,

    tamiliariori Ausonii cogniiione, quam ex aba ralione coniparamla censebaiur, aliac Konia inferioree uiti-
    pensanda, B.elis (non negn) aequorens Mt, nam Ocea- liiiter cerlarent potius :

    «i naluram erga fluxttin refluxunume dcclural, tesle Submiltit cui lota su s Ilispauia fasces.
    Philoslralo in Apolion. v, cap. 2,
    Ilinc Emerila Roni;e el Romaais ne viderelur ingra-
    El celebre Ocauo atque allernis a?siibus Hispal, ta, quantum niaxime pottlil uon soluui ad urbi-, sed
    Quid ergo? annc non requo-
    Silio nostro Punic. nt. ac eivium exeinplmn sese lotam serinonc, veste et
    leus Auas, cujus niagniludinein omniuin s;eculorum raoribiis composuil. Slrabo, m de Turditanis 1'lane :

    inoiitimentis conle-Ulain nnscinms ? Bcvlis (Plinio Romanos tnores assumpserunl, ne sermouis qnidem
    auctore m, cap. 1) modicus primo, sed multorum flu- vernacttli mcmores, uc plerique facli sunl Lnlini et
    niinum capax, quibus ipse fainum iiqttasqne aufert. colonos acceperitnt Romanos, purumque abest qttiti
    L'nde immeiito repielieu-us a crilicis isi.lorus iiisier, omttino Ilomani facti sinl, el quw nunc conditas sunt
    cui xjij Oiig. 21, Da'lis dicttts, eo quod lutmili solo ttrbcs 1'ci. Augusuc
    in Cellicis, Aiigcsta Emeiiita in
    tkcurrat; BaW enim Crcvce liumile vcl mcrsitm vocaal. Turditlis, etC, qui luinc formam sequunlur llisptmi
    el
    Anas vero ortus Laminilano acjro cilcrioris llisp. et Stclati seu Togali appcllanlur. Nec ininore (ura ocdi-
    uwdo se in slagua fundens,modo in anijitsliiis sorbens, I'u iorum ptiblicoruin moles ad Ronuc imilalioneiu
    uiil in tolum cuuiculis condens, et scvpius nasci gau- curata ab Emerilensibus est, tbeatio niiniruni, arcu
    q
    tiens in Allanlkutn Oceanum effundilur, ingenli
    , triiimpbali sive trop;eo, Nauinacbia et ponto Ko-
    i empe seinper ac ubique alveo. Quid argmius ? mani operis longissimo nobililala, qu.e multis apuJ
    Strabo initin lib. w, ciiui de Turditanis agerei, et seriplores noslros agitaiitur. Tanlum verba docl.
    Anaui B;etimqiic coiijunxissel, Bselim Ana inleriorem Lud. Nonii qu» multorum suinmam continent, liie
    ,

    proponil : Rtec aulcm platja Turditaiinrum) inter ( appouam ex c. 51 Ilisp. Sita esl Emcrita l tco cam-
    Anam ad ortum quidem usque ad Orclaniam proicndi- pestri jiixtu fl Anam, vttlgo Guadiana; qui pulchcrrima
    iur. A meridie vero ab ejus eruplione usque ad Atuv stralus ponle, ut ex archilecturcc concinnilaie conjicere

    " Sic et am Roder. To'etan., lib. i, cap. '•>, de


    ;

    Eccles., nec non V. C. Lud. Noniits, c. 51 Hispan.,


    Ili-pali, co quod priina habilacula paiis supposilis re- ut niinoriun gentium scriplores omitlam.
    gimen
    1
    susceperv.nl. c Mariana m
    de reb. Hisp., c. 25, accurale, ut
    Emcritensi laudi D. Rodericus a
    Subseribiiiit solel, de Emerita Colonia constitula Aug Etner.
    :

    Cunlia Bracarensis Ecclesie arcbiepiseopus pri- tiominc, prtvlerfluenle Ana fl. in paucis nobilissimo.
    mas, ingens Hispanie ornamenUim, smgulne pi;e- Qutr ciiilns priscis lemportbus frcquenliti, amplitudine,
    siilum omniuin exemplar, cujns eruditio nobiliiatem, copiis, aitcloritalc Itttn civili, lum sucra, ciim privripuit
    quae priina inler Lusitanos est, xqual, cum lamen Hisp. urbibusde principalu rerlubtit. Lusilaniw laput,
    iiub.l.tas ab luimanilaie superetur tol in illo beroc : tinde el magx.-e EmetittB nomen tulit. Eodem nuxlo
    Jirxstantissim.e dotes cap. 2 Iract. de PnniatuBi acar.
    : Steph. Garrunius lib. vi Conip. Hist., c. 27.

    PATftor.. LXXX.
    171 AO PAULI EUEP.ITANI VITAS PATRIIM APPENDIX. 172

    licrt, Kvmunam mannificentium rcfcrt. lluc m ttrbc A Arcobriea m. P- XXlll.


    ttuv eva.nl ttqiueductiis, quorum adhuc liinc itule sparsi Aqux Bilbilanorum
    i iii
    P- xvi.
    urcus vituntur, qui operis iplendorem prtt sc ferunt. Bilbili iii.
    P- XXIV.
    IJrbi ctiam cvntiaua molet, qitam incoltv seplisotium INitoibrica [Al. Ncrtobrica] in.
    P- XXI.
    k
    tocanl, quod refcranl stutv temporc septem Paenorum Sccontia ni. P- XIX.
    reges Itac in urbe conrenire solitos fuisse, et Itis sedibus Cxsaraugusta in.
    P- xv;i.
    sedisse. Sed germanw nugce sunt, cum sedilium ne Al.lO ITINERE AB E.MEB. CiESARACG. M, r. cccvi.vu sic:
    umtiram quidem Itac moles referat ; sed tlieatrum
    Lacipea lli.
    P- XX.
    iuiste ait Gatpar Barrerius, qnod arcus plane liubel
    Leuciana iii.
    P- X\l\.
    collapsos, parietesvero diversis i» loiis intetjros, ru-
    Auguslobrica III. XII.
    deriim aggesl oue plitne dtformatunt. Arcus elitim hic P-
    Toletiim lll. LV.
    vrope D.Jacobi mdem spcctalur, quem iutolte plurimi- P-
    Iriumphtilcs (itisse vutanl sed prwter- Tiiulciam III
    P-
    X\IV.
    cpte scriptores :

    /liiam quod falsttm sit, triiimpliulcs areus aitbi quum Ciiiiipliiiuin 111.
    P- \\\.
    Caraccani III.
    P- XXII.
    tioma: fuisse, slructurai snnt magit iUustriset operoscs;
    Cisata lli
    P- XXIV.
    res tjesltis, fusos ltostes,victoriasque inscnlplas Imbent
    Secontia \Anne Segonlia?] III. XXIII.
    uua cum tilulo imp , itt lionuc vnlere cst in urcu imp. P-
    Arcobrica 111.
    P- \xi:i
    Seplimii Severi et Titi Vetpasiani. Emerilenttt vcro
    itrcus nilul Itoritm prce sc fert, ideoqne uon abs re Dtr-
    Aqux Bi.bitaiioruin IIl-
    P- XVI.

    reiius tuspicutur fuisse tropivum uliqUod. Insitjne Biibili lll.


    P- x\iv.
    praiterea ahtiquilalis opus conspicilur Itic, .V aumuchia. B Nertobrica Ill
    P-
    XXI.
    Seciint a lli.
    P- XIV.
    Fiqura campi cst ovalis, iOO pcdes in I lonqitudinem
    C;csaraugusla in. XM.
    porncta; luliludo vero longitudini retpondet : circttm- P-
    ditlu cst mutino muro i.i ttrcits cl (vrniccs deduclo, ul Pf.k Lu-itaniau ,vn Emeh. Cesaiuic.
    IC. M. P. CCC( LIIX.

    nonnutlis in locis adlntc vesligia monstrant. Lrbs litvc s;c ;

    olim uobilitsima ad magnam incolarum infrequentiam Contosotla Iii


    P XII.

    dettipsa est, et prtvter priscce claritatit ruinas niliil Miiobrica 1)1


    P XXXVI.
    ostendit: ut merito cum ingeoiosi operis scriptore Sisaloi C 111
    P XXII.
    Nasone (Metam. xv) excaineni, exposluleinque : Carcurium lli
    I
    1 XX.
    'fempus edax rerum, lui|ue iuviiliosa vclusias Ad Tnrres lll
    P XVI.

    Omnia deslruilis, viialaque deutibi.s »3vi M.iriana lll


    P- XXIV.
    1'aulatiui leula cousuniilis oin;iia morle.
    1
    Laminium lll
    I
    1
    x\x.
    quoJ ad Emeritam, quando A'ccs lli !' XL.
    Aildaii) (ne quitl desit
    illius rcs sigiHaiim aguoiur, spedet) iria, qux apud
    Vico Cumiiiario m. P- XMV.
    Titiilciani ii). !' XIIX.
    si ripiores ile illa inveni. Frequeulia luisse ii.ter
    Cassaraugusta mansionibus su-
    Euierilenses et Cxsaraugustanoa olim commcrcia,
    ilocenlibus iil iribus iliueribus, qu;c ab Autonino
    prascriplis m. p. ccxv.
    Enierita C.isaraugiisiaii) as>iguaiilur, neinpe ( si lue
    Eadem connnercia invenio inter llispalenses, Cnr-
    diilienscs, Salacienses, Oly 2 ipponenses el alios ciiiu
    euiendatorein audis)
    q Eineriteusibus. Ilinera ipsa inanilesiani, iiux ( uti
    An Emerita C. ESARACG. 11. r. I3CXXXI1. SIC baclciiiis ad oram nionui) emcndaiuriis adjiciaui.

    Ad Surores 111.
    P- XXVI. Ab HlSPALl E.MEBITAM M. P. CLXV. SIC :

    Casiris ' Cxci iis III. XX.


    P- Carmone 111
    P- XXH.
    b Tumulos 111.
    P- XX. "' Obulcula III p- XX.
    Rusliciana 111. !»•XXM. u Aslici III. p- XV.
    Cappara III.
    P. XXM. Celti III. p- XXXVII.
    Cic li.mi [Forte Cxciliana| III.
    P. XXII.
    llegiana III. p. XLIV.
    Ad Lippos 1)1. P. XXII. Eineiila III. p. XXH .
    -

    1
    Senlice III. P- VII. Iteji a Cordcba Emebitam m. p. clxi. sx:
    ' Salmaniica 111. 1». XX V.
    Equabona III.
    P- XII.
    P. XXI.
    11
    Sabariain III.
    Calobrica III. XII.
    P-
    Ocello Durii P- XXI.
    i 111.
    C ciliana [Aniie Cxciliana ?] III.
    P-
    VIII.
    s Albucella III. P- XX 1.
    Malccca III.
    P- \\\l.
    A11.1 lobrica III. P- XX'1I. Salacia 1)1. XII.
    P>
    Sepliinanca III.
    P- XXIV. Eliora 111. 1'- XLIV.
    Nivaria III. XXII. Ad Anam
    P
    P- IX.
    l>. 11. 111

    Cauca 111.
    P- XXII. i Evandiiana III.
    P- XMI.
    Sicoria 111. xr;.
    P- Einerila III.
    P- IX.
    Miacum III. p. XMV. It. n. p i:\lv.
    Titulcia 111.
    P- XXIV.
    D A 1'rxtorio P> xvxviii
    itio 111.

    Complutuih 111
    P XXV. s
    Abcllerio III. XXIIX.
    P'
    h Caracca XXII.
    111.
    P 1
    Maiusiro III
    r XXXII.
    Cesala 111.
    P- XX)V.
    Ail se, tein Aras III
    V IIX.

    Segoncia
    1
    III.
    P- XXlll.
    Budua III
    P XII.

    " Male in vulgaiis, Cdicis. m Sive Uboluta, nai» 'Ooouxota PtolerOXO ; O-. >/.'.).«
    h Male, Turaiitlos. Appiano est male in vulgatis Anton. A. Diiiculu.
    « SiC Ptolcill.ro Zivxtxi,. " Eorle 'Aavya Strab.
    "t
    Male, Sulmtttice. Au Ccltica 1'linii llispalensis conventus?
    • Anne Sapariam, cx Lidori lirouico? ( p Sic lego cum Oi telio , nam statim subsequiim
    ' Male, Ocelo Duri, sunt qui velinl Uclo-durum. eiiam iier ab osiio 11. Aux EmeiiUUD usquc. ln vul-
    * 'AKUOJ.a. PtoleiiKi'0 est. gaiis non bi ne Aarum.
    h Male Arriaca, nain Plulcm. Kifaxza CSl. i Anne E-!iav5fia Ptolemxi, <\wx in Lusitania?
    '
    Qu niinc Siguenia.
    i'
    '
    Pessime in vulg., Av O/is in l'vne.
    s Ab Simlerus.
    i Mali', Bilbacenorum. Elleri lcg.
    k
    Qux nunc Ruida. 1
    Manisaro in c d I. Oitclii.
    1
    Male Liiiniuu, nain Pltlein. ).«^:'viov Csl.
    173 AP0SPASM.VH.3N DE REBUS EMERITENSIBUS. 174

    Plagi:iria m. p. nx. A religionis anliquitatem Emrrita faciet ncossc c?t;


    Emcrila ni. p. xxx. cuius Ecclesix fiindamenta j cit B. PotrUs Lir-ilai.o-
    ruin apnstnlus, vel ibideni po tilicalia niuncra exir-
    llEM ALIO ITINERE A.8 OlVSIPP. EmEBIT. M. P. CCXX.SIC I
    eens, vcl aliiun qni exerceiel, su » el apostolnrillrl
    ,
    " lerabrica m. p. xxx. inorc prajliciens
    , undc non iinmerito priinum Eine*
    ;

    Bcalabim m. p- xxxn. rilehsitim procsulum httuc S. Pethum, quo Ifraca-


    *>
    Tacubis m. p. xxxt. rensesetiam primn gloriabantur, possimusagnosccre.
    Fraxinura 111. p. xxxn. Cailero umseriem et-i miitalionerefuinell m, or.iiul
    ' Monlobrira in. p. xxx. iniercapcdinc imrhinutam c monuraei.tig antiquis libet
    Ad sppieni Aras m. p. xiv. attexcre. Qui post sparsosa B.Pelrn R itensi sive Braca*
    Plagiaria m. p. xx. rensi evaiigelicae lucis radios,primus Emerii;e r.vliiit |

    Emerila m. p. xxx. episcopus, forlasse S Epitacils, sed Pelr.i aposiolo


    ItEM AB ' O^TIO FL. J An.E EmF.B. 1'SQLE M. P. CCCXIIl- Emeritam invisente. Dcxler ad ann. 48 Petrut ad :

    sic : Uispanias venil easque invisil ; pnslores ibi reliquil ,


    ,

    Praesidio m. p. xxui. Sextifami Epennetum episcopum creal , el Einerila}


    A<1 Rubras m. p. xvn. Epitucium ; ut in quibnsdam ins lcgitur, elego ai .

    «Ouova m. p. xxnx, ii in noio.


    i 1 1 De Epilacio Martyrol. Kom. 23 Maii,
    Ilipa m. p. xxx. Subsecutus, sed Inn^o pioxiuius inlcrvalio, Mar-
    Tucci m. p. xxi. tIalis (circa anniiin Christianum 258) qucin Enieri-
    halica m. p. xux. tcnsem voluni VasSCiisad ann. 2 G, Moral. lib. lx,
    ' Moulc Mariorum m. p. xlvi. " cap. 45, el Padilla cenl. 3, cap. 10 (ctsi BaroniiH
    Curica m. p. xlix. ad anii. 258 et ex eo SeV. r.nus Biniiis tont. 1
    .

    b Conliibula m. p. x\iv. Concil., fol. 139, Asturicensein dicant). Ilic, infelU


    Perviana m. p. xx. citate icnipnrum seductUs, ima cum Basilide in va-
    Emerila m. p. xxiv. rios crrores incidil, adversus quo> scripsit B. Cypiii-
    nus CarlhaginiensiS episcopns epi-tolam Felici prcs-
    Sneceiiit huic alia de Emerita apud scripiores ob-
    btjtero et plebibus consislenlibus ad tegionem et Asltt^
    servatio, qua: seeiiiida,nempi' coccum tingendo npli-
    ricam ilem /Elio diucono el ptebi Emeritw consisten-
    iiiiiiii eirca Eineriiain inveniri. Plin. ix, cap. 41, ,

    tibus (ratribus in Domino io ediiione Pamel. 08.


    Cocatm Gitlutia Kubens gruniim, elc, nnt tlrca Eme- ,

    Succedil circa am.uni 312 LinEiuUs, qiii concilio ll-


    riinm Lusiinnhv in mnximn lattde esl. Tertia, Olivat
    Ilberritano decimo loco subsCribit episcopus Emcri*
    praeeipui saporis. IJeni npiiintis et eleganlissitniis
    :

    tensis slve Emerilanus (nam utroque uiiido in mss.


    nalura' scrutalor xv, cap. o Siiut et prndulces per
    :

    legilur), et concilio Arelatensi priinosiibSilvesto et


    se lutitiim siccalat, uvisque passis dulciores, udmoiliim
    Conslautiiio I, ann. 314, ex civilate Eme ila Liberiui
    rarm in Africa, elcirca Emeritum Lusilaniw. ln iis
    epis opus; de quo Moral. lib. x cap. 31. Circaann.
    (veluti ii. conv.viis lien aniat, cum ,

    547 FlorentIus sive Flobentinus (. liam utroque no-


    Fiuil oliva dapes.
    mine legitur in autographis) qui una curti iJlicrii»
    (ilttttiat. tib. xm, epigr. m.)
    episc. concilio Arelatensi ex civilale Emeriia diaco-
    ul ' coquns nosier ait) arcendo jani sisio.
    fasiidio nus inlertuerat; pnstea concilio Sa dicensi generali
    Hactenus de iis que ad Einerilensis urbis magni-
    ,
    Nic.-eni niiniriiin appendici, subscribit
    tiidineni speclaul iiunc qu;e ad religinnem. Qu;c ab
    q
    u Elorenlinns :

    ;
    ab lllspania de Emerlta. Circa ann. 580 Itacilm
    ,

    ipsius lidei ratholica; incunabiilis illiiiu itlustraVit sive IhAciiM (utrunique in nis*. reperi) Emerilai
    duorum apnstoloium Petri illorum priuciphs, ei Ja-
    ppiscopuin assignat Severus Sulpicius ciim lib. n Sac.
    cobi unici Hispaniarum patroni pr;esenlia glorian- Hisl. de Piiscil iano agerel, sed corruple ; nam Idt-
    lem. Nam B. Jacobus cum e Jaffensi poriu egresstts tittm Emeritw wlalis sacerdolem in vulgatis legilur,
    esset, in Sardiniam usque insutam penetruvit, et itule pro Emerltw civilalis, uti olim mnnUi Cominclil. ad
    in llispaniiim, in cujns urbe Curthagine solvit. Ilinc ann. 420. D.-xiri ubi miilta de iis qui in Hispania
    ,

    Granalam rersns telendil, ubi cum jecitset verbi divini Jdacii Ithalii, Ithacii aut ldalii noinine lnsigniun-
    ,

    semina, discipuli marttjrio aslilil. 1'oslea Mentesam, tur, el noii vulgaria hab-s. Idaciut Emerilensis ron-
    hinc Cordubum el Emeritah perrexit. el per Lusitattiam cilio Cresaraugiistano i, ccr. 418 congrcgaio, subscrip-
    et Bracaram in Catlwcium veuil, etc., ut ait Brevia- sit. Postmodiiin alluni de episcopis Eiiieri;eiisibil9
    riuin Armenioruiii apud Ferdin. de Oxeda Domini-
    silenlium apud seriplores est. Qui longi tetiiporuiii
    ranum, cap. (i lli-tor. S. Jacobi num. 2. Accessil B. iiilerrape.line, scilcet Leovigildi, hoc esl 570 , oe
    Pelri Ralensis, Jacobi dicipuli, et Episcopi Braca- curril, Paulus est, de qiu> noster Paulus cap. 4;
    rensis doctrina ; nain cum esset in nispania S, Ja- «iii successil Fidelis, de quo ideill cap. 5, C,
    cobi vicarius ad Magislri excmplum, tiun in nnu tun-
    7,8.
    Disilnctior raemona Masso.n.E invenilur, rlui duobii.
    lum commorubulur, sed zelo jidci eitra el ntlra
    civilale
    conciliis Tolelanis Reccaredi leinpore habilis, ana
    Tagum, populosqne stbi commissos ainbiens /Egitatiiw, nempe G27, hoc esl anno 580 7u Christi nomine Ec- :

    Callensiw (sie halxnl mss. t.odices) Emeuit.e, Ambra-


    ciw et in ali s Vettonnm el Ltisilunorum urbtbus ver-
    clesiw calholicw Em
    riti nsis metropoliUtnus episcopui

    bnm l)ei disscminavil. Tesle Caledonio Peiri in se.le


    D provinciw Carpelaniw consiitulionibus , </ki7/hj i» utbe
    Toleinna inierjilil, antlnens subscripsit; ncc alitcr ;er.
    Bracareusi successore in ip ius Vit.i apu Hngoneui I
    635, bnc est annii 507. De qu> Paulus nnsler a
    Portucalensem episcop., e^iis ola ad Manri, iiim Bra- cap. 9ad21 Ma-sona, dum coueilii causi Toleli de-
    :

    i-arens. qna: littens Gothicis scripta exslat incceoo-


    geret, Insiralinni e clesia- Toletanre asiiiit. Julianus
    bio S. Cruris Conimbr cen-is. Emeriue ilaque eiica
    a chi,.rcsbyt-r Tol-l. in Cbron. : Ecclesia S. Uariat
    aniiiim a Christo nato 40 prima Evangelii lux af-
    Tvtelnita quw ab
    aposlolo Jacobo fuil hlccepta, el n
    lulsit; nun anno 57 Jacobus Pelrum Bra.arae |.r;e-
    ,

    M. Murcelio Eugenlo AssUmptioni H. Maiw conse-


    fecil , et aimo 45 Pelrus martyrio coronatus
    est, ut crttta , ab Arinnis episcopis cogenlibus regibns Wise*
    ex Dextro D. Paciani E. alibi aaseruimus. Tanlain
    gothoruin swpe profanata , el a boiue memoriw rege
    • Non ul in vulgg. Gerabr ca : ex Antnn.
    fort. Motttem Ariorum. Plolcm. tamen Macixvo? est, Plin.
    emend. Piolem. in cujus codd. 'A/siC u.a. legitur, et
    Mariani.
    repon. 'Upifipato*.
    " Ptolem. KouvTdt?o0T«. Cocco ahundavit, el olivis
    h Ptolem.
    TixmStf niale ilaque in vulgg. Tubucci.
    ;
    pracdulcibus, scd iaris.
    e N»n
    benc Mundobrica. Sic ah antiquis fortasse appellatus a condiendia
    1

    d Male iu vulg.,
    Oslo el Ani. sive coquendis sapiilissime laccliis, ut integro Schi'
    • Oiwba Plin. el Strab. "OvoC«, sed
    non hoc iiinere. diasin. 10 Horar. Subsecivar., Decad. 4, oliin di»
    ' ln vu'gg. pessime liiler.e coalueranl,
    cuin lcg! sputavi.
    !T5 ,D PAIT.I EMERITANI VITAS PATRUM APPENDiX. 170

    Pcccareilo eathoHce rcstitula rttu solemni \oApril. ab \ ri i in Ovctensi Goiiiieo plurcs assignantnr,
    alb»
    Eupheniio vel Euphemiano Tolet mo archiepisc. el n»mpe Nerita ( repnr-sentn velerem scriptnram )
    llispaniarum primale, prwxenlibns Massona Emeritensi Pucc, Olixibenu, Oxonoba, Egilania, Conimbria ,
    mclropolilano ct lienigno Bracaremi el idiis imiropo- Viswo, Lamcgo C-diabria , Abclu , Cuurii , Elbora,
    ,

    litunis, eie. Scd i.binain Tolcli lcmpore concilii Abelu Salmanticu, Nnmanlia , id cst Zamora. Nre
    ,

    liabilabal Emcrilensis? Idem Jul a ms in Adve siriis : aliter in divisione ab Wambane rege inconcibo Tti.e-
    Dracar iu conciliis Tolctanis Itabiiabat iu S. Leocadiw lano xi proeurala, apud Itacium.
    praitorio ; Hispalens. in suburbano cjus lentplo ; Eme- II. c siuTi aganeorum auctnritale metropoliiana
    ritanusinS. Eulaliw , etc. Massona exsiile intrusi Eccesia Eineriten i- gloriosa otlrbai ad excidiiim i

    Miniin illius locuni Sinna ci Nr.roTis, r-s-udo-epii- ustpi» llispauia* falale, in qno Muza Arabu n dux
    co|ii ile i|iiibns a.l c. \ 1
    , 12, !5, \'n, Pauli. Vero
    , iiii Emeritam (verbis ilicam Rodi-rici Toletani, ca;>.

    episcopo Massonic Innocentius snccessit ex Paulo ,


    2"> , lib iu), quiv mullis cl antiqtiis ivdijic is anliqnie

    cap. 2. Q.ii wr. 018 anno, ulmirum 610, Gundcniari dijnilaiis gloriam lcsiuvutur . el incoix de multitudine
    reg>s decrelo Emerilensis provinciw Ltisitania metro- prwsumentcs contra eum u<l prwlium exieruni sed ea :

    polilanus episcepus , duni in urbem Toletanam pro dic Muzn non potnil pr tvtilcrc. \ ulcns aiilem quod >i
    occiusu regio advenissel , assensuin pnrbuii alque sub- noii poleral obtinere, iu lap dicina urbi pro.rima insi-
    scripsil ; nec niulio posl Renovatds, de quo Paul. itms occn lnvit , ct seqnenli die ut Iteri fecerant , ci-,

    <ap. 2!. C.ui Sti:iiiamm succcssi>se Not. ad cap. 21 vcs ud )>iivlii<iii processerunl ; scd inlcr celaittm e;

    I
    Kibavi ; qui anno 619 concilin iv Tolel. subscripsit ex civibus plnrimi occilcrunl, cl (j:.i acies inlercepti
    Ecclcsiai Emerilensistnetrop. cpisc. P.ist quem Oron- , ud nrbis mbilitm confugemnl cindcic poiucruni <

    tius, cujus mCiiliu exslal in co ic. Tol. vi, ;er. 07ii, " Erat cnim iniiri firmitas miro opcrc fabiicala. Chri-
    : nii. 050. Nam in subscriplionibu; Gunliscus presby- sinini autem corde pttsillauimi ilesperimles scqitcnii die
    ler aqit vicem Oronlii episc. Eccles. Emeritensis. El colloquiiim pcticruul Cumqite permissi ad Muzce pnv-
    :i'r. 081., aun. 5-46 in \u Tolel. concil., Oronlius in sentium accessissent , et viri cauitiem attemtentet, ad
    Clnisti nomine S. Eccles. Emerit. meiropol cpisc, s os posl coll cjiimiii redierunt ('( exposita canitie ,

    statula dcfniicns, siibsci bii ncc non :cr. 5'JI , ann. obsessoris opinati suni scncm brevi tempore dcsiiuriin ;
    ;

    055 conc vin iiilfrfuil. P. sl bu ic PlWFIC US, IK cl idco itla die a compositionis cotloquio ilcsiiierttm.
    i

    tniscratioiic Lusiianies provincice S. Emerit. Eccl. me- Tunc Mii:ii praicepil umr .m pcrfodi circtimqiitqnc :
    trop. scdis episc, <,c*tu synodalia cum finiiimis suis ohsrssi aiiicni nb intiis exeunles pluret ex festurikut
    episcopis institnta conlirm ivil acr, 704, ann. 666 in occiderunl. Die teriio iterutn coUoquium posinlauies
    concilio Emeritas congrogalo sub Rcece.-uinilio roge. ad Muzce prwsentiam redierunt, et quos pridie canos
    Ilujiis snccessorem Festum invcnio ipsius Wambani notavcrant , tincturiv opvrc coloris coulrarii iurciieiuni.
    legni iuiiio, ncmpe circa ann. (>".'>, di' qno uullam tt ftitiiilate atloniti miracnluni rcpuiurnnl cl ad s». s ,

    aliain menlionem lego pralerquam apud Egicnicm itli o redeunles nuntiarunl viium vntute privdiiuin ,

    rcgem epi-t. Omnibus SS. I'P. in S. sijnodo Toletana q:ti nunc juvcnili , nitne senili prwsluntia ju.vla bcv.c-

    jivi resiaenlibus iis vcrbis ct quia prwcessor noster


    , placitttm mutabatur, ct hoc miraculo conturbati, urbem
    ,

    divtv mcmoiiw dommtts \\ Hmbu rcx in ipsis regnan- protinus reddidera.nl inierposito tuinrii pacto ul , ,

    di primordiis Tlieudemundttm spatariittn nostrum, sulcis rebus recederenl ct pcisonis. Cepil ilaque uibcm
    conlra geneiis vel ordinis sui nsum, Fesii quondam nnno Arubitm xr.iu ultimu dic mcusis ilamadan. ,

    incilatione Emeritensis episcopi, solins laiituni regiw r Gopiosius lisec " llasis Aiabs D..lbarab Maroclii>ruu
    polestalis impulsu i» cadejti Emeri'ensi urh
    , Mirauii lini ac Corduba! rcgis bisloringrapbus in
    ritv offtcitim iujcic ins ituit tc. » , llisp. descripl. El Eleaslras (si veruin
    < ^
    nou li. liiiu ,

    alter ar. 719, ann. (isi conc. Tnl. xn,


    Stepuakus nomen esl scriploris , <pii Roderici ei lli-paui exciilii

    cl a r. 721, ann. 083 suli Errigio xui, Emerilens, l-c- bistorix aiiitnr diciiur , iu quo plura passim de
    clcs. metropolilan. conlirnial , ct xiv, :cr. 7;2, ann. Emerita) a c. III ad 143, e quilius Moral. x, cap.
    OSi siib COileic, Mu.riinus ebbas agc s ticcm Domini 75, cl Marian. lib. \i c. 23. ,

    Sicpliani Emerilensis Eccles sinnliicr. Qui quidein Jacuit itaquc, ja<:eiiie ioter barbaros Emeriia ,
    Max vus sub Egicane ar. 720 , ann. (>SS iu concil. b.rc nicirn|)nliliiia Eiucrilcnsis dignilas sine sctlc ,
    Tol. xv, ct ar. 751 , ntm. 093 ui .xvi Emerit. metro- sine iiiin ini', usquc ad auiium noslnv sidulis plut
    pvl. ilicilur. miniis l">22 , cuin Cutlixtus II ComposteUanam Ec-
    Andheam etiam invcnin Emerilensem prxsulem clesiam metropotilana dtgnilaie tublimavii , elinea
    circa ann. 910 Julian. in Cbron.B(«si«s (Tolet. episc.) oiunia Emerilensis l.cclcsnv jura iritnstulit, omuetqne
    lonciiuim conlraltil hoc unuo urbe Tolelana. Con- m itlius suffraganeos Composlellano arcJtiepiscopo parrre

    vcniuiit utticm ad illutl episcopi , videlicel Egas \ a- jussit , ui ati Vasseus cap.2l Cliron. Quod vi-rbis lu-
    icntiiius , Tlieodominus liraca-
    Andreas Emeritensis , nnceiiiii ili. 1'ont. Max., cpislola :ul Petrum Com-
    rens., Advlphius Elborens. cx Carpetanis, et itlii nu- pnstellaniiin bbuii repciere n Regisl. Voleus
    <'x lib. :

    tnero xxx. Agitur de reformatione cteri ct tlc ojjicii e.ttm aposlotica scdet ComposlelUtnatn Ecclesiam pro
    mutalione. reverentia />'. Jacobi aposloii,c>ijitt venerandum corput
    Il;cc praBsiilum Emerilensium series cx anliquis in cti canditiiin qitiescil speciali privilegio dccoiurc
    , .

    coiii ilioriuii cl scriplorum monumentis crula nec : v dignilatctn Emci iicnsis metropolis, qnai peccatis exi-
    pbnior aliunde ipsorum noliiia exlrahemla csi. Nam gentibus u longit reirotemporibususque nuuc barbaiica
    varia Eculesiae Emcrilensis , ni lempor.im, vicissi- lenetur feritate cnplicu , eidem Eci tesiat cum integri
    IiiiIii. Ab anliipii siinis tcmpoiibus lolius l.usilania' tate Lusiiuniiv provincia Uberali concessione donawl,
    iiictiopoliin luissenullusestqui dubilet.NainConslaii- sicui priviiegia (el. mcm. Cnli.tii /'/'. proilecrHorii
    tiuo Mflgno CUiailtC in scx 1 1 biepiscop: lus six e | riiuas
    ; >;ys(n liquido protestantur. Umc prxier laniani mlnl
    sedes liispania divisa esl , Narbonensein nimiruni , lancnia' cx ecclesiastica dignitaie reliclura esl. Nam
    Tolclaiiain , Tarraconensem, Bracarcnsem , Spalen- nppicssi ncni ipiar.i passi l.iiirriiciisrs siiul sub Ara-
    seui el Eincriianain , uuicuique inetropolitx sullra- bibiis, iiiiii aliuii lc iiiclius iniMa-. ipiaiu cx ejUStola
    ganeis suis atlributis. Emerilw melropoli in Lusitania illudovici Pii Aug. ad Emcritanos ll.spanix, ab
    provincta obligcre Avctu , Sulmuntica , P.bora , Cuu- Einbaido cupis cpistolis ioSCrta cst , coinpo-ita
    , ,

    rio , Oxonoba , Olisbona, uii iu divisione provineia- editaque inter analetla miwiloruw divcr^i (pncris
    tiki] llispania' el eaiuin stdiiun babct anliquus codex scripioiniu posl Nolas iin ilocii-s. Jacobi Sinnundi
    llispal. 0, LauiMiii ante mille fere annos scriptus; S. J. nd Capilula t.aioli Cahi cl siicccssorum , fol.

    " De ipio Mariana m, c. 25, <lc rcb. Hisp. : P,asis prtvdicnt, u Uattris ercrsam ufftrmant quo lempore
    Arabs effusis ingcnii copiis multa ac pcne incredibitia impcrium subdiderunt llitpaniw.
    uc <^':is urbis (Emerilw) tuagnificentia eleqanliaqwe
    173
    IT7 APOSPASM.V.TION DK REDUS EMERITI Nslltl S.

    in«ererc A nitenlibus Emerilte, nliam r«/. (i Bi 'ii nrw, llis-


    iili
    I 15 Ouamlibct liic, quia bella oceasio est ,

    scriploribiis no-tiis laciia prxtcrmitta- puli, Tarruconc cnm numeroso coHu proviitciutium
    iiini i|iini! ali
    tum etiam quoil tani Emerilensiuin oppres as ex eodein.
    Uir,
    quam animos ad omnem hi llicx virtulis aleain Circa ann. 5S5. Emeriai Aug- iu nisp. ilaciin
    rcs ,

    promplissiinos coniineat. ILcc illa :


    Episcop. mei ouol. provincia: {-ie. legei diim esl,_ ncii
    ponli(ex) Lusitanitv roulru 1'iiscilUunitm coneilium
    HLunovicus, dieiim ordinaiite providentia, Imp. Aug. coniruhit ;
    Lucio Dexiro in Clirou.,
    auclore Fl.
    ominhiis piiinuiibus et cuucio populo Emeritauo assentieule Severo Suloicio lil». Sac. Hist., a quo 1

    in Domiiio S. diversum fuis c, quo in colleclione illnslriss. (',. de


    I

    Loiisa arcli. Tol. el Hi-p. prim., fol. 108 exstai, in


    tribulalionem vcs'ram cl muliimodnt un-
    Aitdiniiis
    N' li-; ad Dextruiu oliin asscrui. Concilii imypa.yri s
    '<'

    gustias quas paiimiui per crudeUitiicm regis Abdira-


    habct, In nomine ialris, cl i'<lii, et Spiritits suiicti.
    iiion , atii ros per nimiam citpidiiaiem rerum vestra-
    Synodus, qntv tjcslu est in pro incii Lusiluiiiic upiui
    rtim.ipias uobis auferre conatus esl , seepissime vio-
    nibem Emerilensem, qme caput ejns dignoscilur cssc
    l uler oppressit ; sicut ci paircm ejiis Abolaz feeisse
    xii episcop. in iiuum cvUectornin die vin Id. ISov. ann.
    comperimus : tpii injusiis superposiiionibus censum,
    18 seieuiss. cl piiss. Reccesiunlhi regis, asr. 701, hoc
    cujus dcbitores 11011 eralis , sibi solvere cogebat, et
    esi anu. (07. Dc quo vid. linincenlius 111 P. M.
    pmpier Itoc de anticis inimicos el de obedienlibus ,
    E|>i-l.ad Pelr. Crtini»"6le'l. loin. 11 Epist. Pontif.
    sibi contruri- s ulipte inobeilieiiles effeceral. Qitiu et li-
    Ihcc dc conciliis. De Marlyr bus eliaiu obilci. lnlcr
    bcrlalcm nobis tollere cl injiislis censibiis ac Iribttlis
    oiuiics principem locuni liabel
    nvs oiierare attpie Iminiliaie moitlus esl. Setl itl ,
    jj
    Germine noliilis KulaHa,
    uttdieimus vos scmper sicttl viri forles injurias ab
    ,
    Mnriis ei indnle nobilior
    iii.tptis teijibus vobis illulas (orliter repuitstis . el cm-
    KiiktiI 111 s 11 ra virgo snam,
    dttitati utque uvidtlati eorttiu viriHler resitlistis. Qitod
    l'.u)us ali ubere progeuila st >

    ct vos mullorum relalione didtcimits.


    niotto (ticerc Ussibus urnal, aniciru colit.
    Qitapropler complacitil nobis ud ros lias lilteras diri-
    lll cauit Prndeiilius p»eia nosler, et pius el criiditus
    ijcre , alque exhorluri . nt iu ea
    rosque consotari
    illius laud. Unde Vcna tius Fbrtunatus
    ,
    hynin. de
    taiii cwpuitit , itberlulis txstrai defensione conlra cru-
    0,>n c. >lc Virgin. lib. vm :

    1/, lissimum retjem pcrceerelis et (urori iilque stuvituc ,

    Eulalia Emerita tnliil ab urbe capul,


    ilttns , sicut Itacieiius (ecistis , cedere non dignemini.
    i.i iptia idem rex cerlissimus adversarius el inimicus quain cuiu Uarcinoiieiisi ejiisdcm noiuinis el xtalis
    l.im uoster qtiiim el vesler est , comitiuiii co si io con- v rginc in eadem persecutione marlyrium passa con-
    trtt seeviliam ejtts dimicemus. Yolumits euim, cum Dei fiimlii Equilinus lib. 1, cap. 51, Maviiiteus Sicidus ct
    01 aati utentis ailjutorio , prpxima aslale cxcicilum alii; nec iniruui cuiit iu Breviario Gnlbico Darcino-
    noslrum ad marcam itoslrum miitere , ut ibipratpara- nensi virgini allribuantur qua. E rilensis siiut, ut
    tus sdetil , el e.xspeclet douec vos mnnii lis ipiantlo plui •ibusiMssenii ad Dcxtr. ann. 500. : itilulitv praMebal
    promovere tlebeul : si ita vobis bonum visitm (ueiit ut , comiiutiiin (verba suni Breviarii anliqui Asluricensis
    pro tiT vos adjuvandos eumdem exercitum ctmtra Ecclesifr.) Julia convirginatis cjits, ci cum iter fatetent,

    cummnnes murca noslra rcsi-


    iiinnttos noslros ,
    qiti in tlixit ei BiEulalia: Notitmsit sorur, quia
    libi. domina
    denl diritjumiis. Ad lioe ut si Abdiraman
    , vel exerci , novissimu eado, sed prior paiiar. Undc iu Marlviol.
    tiscjus, contra vos eenire tolnciit istiper nosirum , C Beda.>, Usuardi, Adonis el Romaiio 10 Decemb., B.
    ceeicitum impedinntur , ul ///' el cxercilui ejus in ml- Ettluliai sotitt el tlli ad passioncm properanti con-.es
    1 1 oriitm conlin eos eenire non eulettul. Afam cerlos vos individiia dicitur adusesissc ; Emeritx nempe, nou
    (iciinus , tptod si nb illo vjs aeerlete , ct ad itos con- l>a>cini>iie,iii|iutat lv|uiliuus lib. i,cap.55, episcopus
    verlere volneii:is antiqita tiberfcte veslTU plcnissimc et
    , ct Volaicraiui. Iil>. xvt auib. emendandi cx Vasao
    sine ttlla tliminu ione eobis uti concedimus , cl absqite ad aim. 500. Emerilce etiam in Uisp. (cx Marlyr.
    ccnsu eel tribttlo , immuttes vos ess-t peimiltimus : et Usuar.l. et Rom. 95 Nuvcmb.) passio ,S. Litt reiitu V.
    iitnt aliam lctjcm \ llisi qtta .psi eiecre toliierilis , ros el M., qutv in persecutione Uiocleliuni si:b Daliano
    lcnere jttbemus : nec aliter ertja eos atjie rohtmu* , prtvside mrtrturiitm consitmmaiil. Nec 11011 «;i»i/ Emer.
    »i»i «( eos nmicos et sodos defeiisioue retjni uoslri Ilisp. cieil. natnlis S. Vicloris mililaris, qui cum dno-
    lionorifue Imbeumns. Oplttmus vos in Domiiio temper bns (ratribus Stercutio ct Anliitoijeno diversis euttni-
    beue valere. Hucusque Hludovims ad Euieritx 111 bis nalus suppliciis, marlijniim consitmniaeit, ul ait Ado
    cives , cujus laudibus (ut co , und,: ilisccssi , rever- Viciincus. -H Julii, el Rom. Martyr. Apud Thomara
    lar) acccnsenda auctoritas illa eril
    11011 iiiuncriio Trugillum lom. II Tlus. Concion. ct Amb. Moral. x,

    qu.iin cx concUiorum doctrina, inailyruin gloria et cap. 20. Eineriiic tribuiintur SS. MM. Ilermogenes
    viroriini illustiiuiu menioi ia ailepta cunclis tempori- el Donalus ciiui aliis >igiuli iluobus, dc quibus Ikila,
    bus Emerita est. De sii gulis nieo morc , boc csl brc- Usuardus, Marlyr. Wandalberlusl2 Deccmb.
    Rqm. et
    viler. Syno.los Emerjlx plures olim babiias lcstimo- agunt. llos in paluilciu profundaiu demersos marty
    nio scripiorum scimus, c quibus vix nomina icnipi- inmi consummasse fama est, etapud Em.riten-es pa-
    111:11 injuiia reliquit. r« lus ipsa vulgo Marlyrum vocaia leslatur. Non absiini-
    Cirea aun. 254, uli habenliir (reqitcnles siinotli , litcr l-i lcs el Sabiua Emeritx passic supl, :-i Didaco
    Taifttcune llispati , Ctalliutjine , liracitriv , Toleti,
    , Uoilcrko de Ainela scu Ferdinando Perccio de
    sic eliam Emcritiv , an bapthmus coltatus ab Itairelicis Giisiiijii cap. 5, Tit. 5, lib. 111, Valerii Scholaslici
    cum inlciitionc (aciendi r;»o</ Ecclesia prtvlenilil , eu- cl Vass. ad ann. 506 cieilciuliiiii csl. iNec iiHinerilo
    liilus sil ? El coiiclitsitm , ealidum cssc , nec sii ub htv- iis accensemu.-SS. Clirislimailyrcs inarlyris Marcelli
    rcticis baplizalot baptizandos : icslc Juliano archi- lilios, el mariyrum aliorum fralres, Servandum et
    presb. Tolel., qui vixil aiiu. Dom. 1050, iu Chron. Gcrmanum Emeriue comprcliensos, et ad martyrium
    Dequa re ninlli B.irou. ad auu -217 ci 158, quiu ilnilo-, ut lcslis est Isi.loros iu Drcv aiio; quibus
    bic n 01 eompilo. vid. Athauasius Lobera c. "20, part. u, rerum L
    Cinea ann. 500. Alind ex Iribtts metropoitlttnis i.inc- neiis. Non pi.cterniittain lacit. 111 Decianuin, de quo
    fiuc Anqushv, circtt qitaslionem, qita: litnc in Uispattia Ju iauus Clirou. ad anu. 5^8
    in Celebratttr itdttitc :

    ;>,' itniitm agilabatttr, utrttm csscl majiis sacrumenlum, memorid S. Daciani vel Deciimi V. C. pltilosoplii Stoici,
    tupttsmu* an confirmuiio ? qtta de re consulta esi sedes civis itneiileasis; qtt nt udeo celebrat Mailialis,
    passi
    apostotiea; eodeui auclore. Qua.-stioui liuie fecit saiis sub Adrittno Homtv eum u:iis 4 die mensis Jutu. Et
    Melcl les PP. ctia Hispauus cpist. llinpan. iiiisc. DecianumpassumRomxeodemdie testatur Manyrol.
    veius ct iioviim Itom. Ecclcsiai ct Decianum
    seripla Volusiano et Ihi/ino Coss., qux cx-lal t.ni. 1 anu, 11111
    ;

    Cnnc., lol. IS :, Roni. e lit. Mai tiali, cui .11:1111 aln Chrisliani chai ei udilioms e' 1

    Circaan •. 551. Aliud de rccipiendis- lapsis jam ptx. poleulix gratia fuerc, ut Marcellus Eugemus, V^iahs
    »™ GONDF.MAHUS REX COTHORUM 18:)

    I'u lrns aliiquc, uli ad Dextrum docui,


    el ClauJia, A A t peiuia bauil metnente solvi
    lioluiu esl ex ipso Martiali epig. 9, 39 el 59, lib. 1 et Fain supersles.
    i

    ). lib. ii, Stuicuui ctiaiu sciinus ex ipso eiiam epig. 59


    Inler militari gloria claros vir. illust. Claudium
    lib. I, < n ui
    ducem Emcritenseiu
    Ilagui Tlircscc consanulique Catonis,
    DogmiLa Iniim |<io ouiciis 1'ama lo piatur. .

    Decianum sequi dicat : Eaieritensem etiam vocat lib,


    De pluia ad cap. 19 Pauli. lnler
    <|iio scriplores,
    cod., epig. 58 :

    Si qiiis O<T0|i.e madidus, la;ia?que Mmervaj


    GatldeOt jncosae r.anio moo Gales
    Aitiliu»
    l£inenla Deeiuto mco. i

    Inicr purpureas inartyrum laureas emicat etiam Euieritam ornal.


    radinns corona cnnfessoruni Felicis, qui Eulaliam Dispeream si uon liic Decianus erit
    et Juliani in Ruliano pravlio comitalus est, ct Donali
    presbylcri, a quo edocla Eulalia «6 ejns infunlia ruUi- Ul anuci vcrba usurpem epig. 10, lib. i, a quo
    illius

    mentis ut Clui tum (iiterelur, ul lirevi.na anliqua inlerCaiulliiin. Maronein, Livitim. Nasonem.Senecas,
    1'alcntinuiii ei Salinaniiii. leslaiilur. De iis viJ. Mor. Lucanum et alios scriptis insignes viros Deciauus
    lib. x, cap. 20; Mariet. pa<l. t, cap. iO, et
    lib. i, etiani celebraiui' epigr. li'2 ejusd.
    inferiori lib. Nec
    1'adill. cont.iv, cap. 14. QuiJ plures? IMures Pau'o gloria dignus Uacius llisp. Episcop. cognomento et elo-
    nostro liic non repetam. Tantum
    (lcbcinus, qtios quio clarus (apu I Isidor. llispal. cap. i. ct lionorium Au-
    addain, prsccipuum Emerilciisimn erga Deiparam B gustuden., iu quo Idatius, pro Anicio rcponemlns, de
    VifginemHariamabantiquissiinisieinporibusamorem. Script. illustrib. EccliS.)q!iis<npsi/<7Hem<7«m librum
    etculltiin, sedverbis Juliani in Adversar :Ab Aposto- sub Apologelici specie, in qno deleslunda Priscilliano-
    licis temporibus muxim.i per llispanius in II. Yirijinem ritm doqmata el muieficiorum ej.is tirtes tibidinumqne
    devolio el singularis amor ; qiium, cnm in vivis cssct, e us probra demonsliul, oslendeus Murcum quemdum
    invisibaut peregrini quutanms cutu mitiicribtts, crul- Mcinpliiticum, magiciv arlis scienlissimiim, discipulum
    que frequentissiina celeberrininque percqrinaiio e.t lo- Munis (uisse et Pritciltiani mugistrum. llic uutem cum
    tius oibis purtibus ad ctim. Proscipue civitttles Iioj mit- Ursacio episcopo ob necem ejusttem Piisciltani, cujus
    lebnnt suos peregrinos Turr^conens s, Pampilonenscs, iiccusiilores exstiteraut, Ecclesiiv communione privatus,
    Burcinoncnse*, Idicuses, Civstirnugiislani, Bracuren- eXiHio. cnndemnatur, ibique die ultimti fungilnr, Tlteo-
    «e-, Clunieuses, Asturicenscs, Tolelnni, Emerilenses, dosio mitjore et Vulenliniuno regnantibiis. De. eo vide
    ijitibus, eorumqne civituiibus Yirgo sanctiss. bihedi- uuoJ superius, cuiu de episcopis agcbauius, dicluiu
    eent, et in sutim luteUtm recipiens, domum Itvtos et jam cst.
    tievotos remilt, bat. Eruditorura ag r<en claudat Paulus noster, qiicni
    Alios etiain bcllica virtule el lillcraruni laude pr.mi a inultis desideratum et laudatum nunc damus,
    illuslrcs Emciila dedii, quos elsi licitos iuinc pr.c- ul in <o cujus causa boc, qunlquU csl, libclli impcii-
    tcnuillatfl, suin cst, cum Deo quicscauius.

    ANNO UU.Ml.M I>CX.-DCXII.

    GONDEMAUUS,
    HEX GOTHOHr.Vf.

    NOTITIA IIISTOIUCA L\ GONDEMARUM.


    (YJarian.i, Hisl de Esp )

    Gundcmarus Witterico oceiso, C.olborum regnnni cum ad bellmn spcclaret, corrcplis repcnte annis,

    coiiiiuuo oblinuit, salulis anno sexcenieshno Jccimo Jiibinianum ct Corneliacum oppiila, qu:u ex fosdcrea
    an conjuraiionis princeps regnandi spe lantuni faci- ftcccaiedo cum Francis inito Brunechildi cesserant,
    ims suscepit an proecruni suffragiis, ciini bcllo in Narbonensi G.il ia, pulso Eranciruni pr.csiilio, ad
    ;
    P
    paeeque prudcitia esselsiiigulaii?Francoruiu viribus Golborum potcstalem revorata. Ea ne Erancnrum
    aljutum arbJtror (licct cnim in ivbus lam dubiis armis rcpctercntiir lirunechildis morte facluui arbi-
    li illiicinari ) ,
    qui- VVilterico iufcnsi erant , regeui Iraniur non molto posl consecula, nulla ex se prole
    lai lum : argumento vecligalis annui quod Francis a superstiie. In Uispania Gundemarus Vascones im-
    Unndeniaro solvi consuevisse satisconstat ex Uulga- pcrio dcnuo rclicllanles, duccsque et copias, quilius

    rani coniilis, Galliam Golliicam pro rcge ea aslale H mani bmitis custoJia iu llispauia credita trat,

    uiibcrnaiilis, litleris : qux ad liaoc dicm Compluti et piospi'1'o belli eveiitu exagitavit, sautis anno sex-
    O.cti inlcr vctercs sclicdas librosipie servantur. Unde centesinio tluodec mo, Tolelique cx morbo obiit.

    praterca inlelligitur Gundemari legatos a Francorum H' gnavitannuin iiiuim, meusesdecein, ilies tredccim :

    icgbus seincl violatos, sacros etiam inlcr gcntcs cx Ililduara uxore nulliin, quod scialur, proleiu rc-
    b:\rbaras. In quo, Clsi coiniuisissc viilcbaulur ut liipiit. Quo lemporu Bumauain rcuipublicaui in
    boslium loco essent, nova missa lcgatione, Hispauis Urii n!e Heraclius, Phocx succe>sor, obiincbal. F.c-
    iiMtoiibus ne conveniendi quiilem reges polestalciu cleiam Homanam post Gregorium, S-ibinianum,
    factatn. ilis injuriis Bulgaranus aniiuo commotus, Bonifacium III, Bunifacius eo nomine IV guberua-
    Ttieudyrici uiaioics adilu ll.s, cinix piulubuii; ct, liat; Lccl.siam Tolslauaui Eupbimii, TonauLi, Adcl-
    IKl GONDEMARI REGIS DECUETUM DE ECCLESIA TOLETANA. U"£
    phii successor, Aurasius studiis litlerarum doclrinae- A Quam sentenliam separato c.nli illo Carthagincnsis
    fjiii', aniini iiiagiiiiinliiie el piobitate cum quovis provincix1 jirae-ulcs quindecim, quorum res agebalur,
    iiriorum coroparandus. Eo pontificc atque atleo coiifiniiaruiit. Protogcnes, sancla: Ecciesioc Segon-
    priino anno regni Gundemari, viginti quinque prae- lineisis, Tlieod rus Caslulonen is, Minicianus Sego-
    sules ex variis Hispaniae partibus Toleiimi convocali b ensis, Sleplianus Oretanus, Jacobus Meuiesanus,
    in causa Toletani ejiiscopi et ejiiscoporuni provinciae Hagnenlius Valercnsis, Tlieodosius Ercaviccnsis
    Carlhaginensis, coiiventu coram rcge ejusque jussu Mai timis Valenlinus, Toncnlius Palentinus, Poi tai ius
    babito , disceptarunt. Eujibiinius enim Tolelanus Segobiiensis, Vinccnlius Bigaslriensis, Elerius Ila-ai-

    prxsul in sujicrioris Toletaui conciii aclis se metro- lanus.GregoiiusOxouiensis, Pnesidius Coiiijiluien is,

    |iolilanum pcr iinprndenliam dixerat provimku Car- Senabilis Elotanus. Unde iiileHigilur Tolelani melro-
    pelaniae. Reliqui pra-sules Cartliagiiieusis pTOvinciar, polilani dilioue iniilio plurcs Ecclesias olim quam
    quae regionibus multo latior erat, Eiipliimii sub- nostra aetale continrri. Nam de priinaiu, quem iu
    scriplionem vcrtcnles ad occasionem libertatis, Ec- omnes ilisjianiae Ecclesias obtinet, ncque niinc dispu-
    cletise Toletanae parere rccusantes, ad dicendain tamus, neque tunc de illo suscepta erat dlscepialio.
    < ausam vocali, sententiain niutare compulsi sunt Ex Montani, liaud dubiuin, lempore olim Tolelani
    cuni secuiiduin Aurasii jura, liim a rcge proniintiatum cpiscopi, conventu in ea urbe liabito, jus in oinnes
    essel, tum ab episcopis, in qtiibus Leandro fiairi jam " Carlhaginensis provincise Ecclcsias prajsulibus Tule-
    defuncto suecossor Lidoius Ilispalensis, Iiinocentius lanis daium, ipsi quoruiu causa agebatur conlilcnlur
    Eineritensis, EHsebius Tarraconensis, et praeler bos, ut liujus conventus acta et borum episcoporum san-
    nisi codices sunt viliali, Benjamin Dumiensis erant. ctio inanifeslo declarant.

    FLAVII GONDEMARIE
    GOItlOHLM RlitJlS

    DEGRETUM DE EGCLESIA TOLETANA.


    (Mansi, Coucil., t. X.)

    Ftuviua Gundemarut rcx venerabilibus Pairibus no- Nequc eauideiii Carlhaginensein provinciain in au-
    tirit Carthaginentibttt saeerdoiibus. C duorum melropolilanorum reginiine conira
    cipili

    Licet regni nostri cnrain disponcnJis atque gubcr- Patrum decrcla pcmiillimus divideiidain per quod ,

    nandis bumani gcncris rebns promplissima esse vi- oriatur varietas schismaiiiui, qiiibus subvertalur li-

    deatur, tunc tamen majeslas nostra maxime glorio- dcs, ct tiuitas scindalur ; scd hxc i|>sa sedcs, sicul
    siori decuraliir laina vii liitum , cuin ca quae ad Di- praedictuiu esl, anliqua iiuiiiinis sui, ac nostri cullu
    viniiaiis et rcligionis oidiiiein pertinent , xquitale imperii, ita et tolius protincix polleat ecclesix di-
    rectissimi tratniiis disponuntur; scientes ob hocpic- gnilalc, ct prxeelleat polestale.
    tatem nostram non solum diuturiiuin teroporalis I!lu I aiiieui quoJ j im prideui in generali synodo
    imperii conscqui liliiluin, sed ctiani aelernorum aili- concilii Tolelani a vencrabili Eupbeinio episeopo
    jiisci gloriam mcritoruin. INoiiiiuUi eniui in disciplinis iiiaiius subscriplione notalum esi, Carpelanix pro-
    ccclesiaslicis , coulra canonum aueloritalein ,
    per vincix Toletanam essc sedcm metropolim, nos cjus-
    moias prxcedentiiim temporum, licenliam sibi dc dem ignor.inlix sentenlianl corrigimus : scienles
    ilsiirpatiune pra lerili piincipis fecerunl: ila utqui- procul Jiibio Carpelanije regioncm non esse provin-
    ilain episcoporum Cariliaglnensis provineix non rc- ciam, sed |
    arlem Cai tliagiuensis provincix, juxta
    xcrcanlur, conira caiionicai aucloritatis sententiaiii, quoJ et antiqua rerum geslarum
    monumenla decla-
    passim ac libere, contra meiropolitaux Ecclcsi e po- q rant. Ob boc, quia una eadeinque proviueia est ,

    lcslatem , per quasdam fralrias, et conspirationes, dccernimus ut, sicut B.ctica, Lusilania, vel Tairaco-
    incxjJoralx viix omues episctqiali ollicio provehi, nensis provincia, vel reliqux ad rcgni nostri regimi-
    alqnc banc ijisain prxfal c EccKsi.c dignilatcm im- na pcrtinentes, secunduui antiqua Patrtim Jecrcta,
    jicrii nostri solio subiimalam coniemnere ;
    perlurban- singulos noscuiilur babere metropulitanos, iia ct

    les ecclesiaslici ordinis verilatein, ejusqueseJis auc- Cnribagineiisis provincia umini eumdeinque, qn m
    lnriiaie, quam prisca canoiniiii Jeclaral sciiienlia prisca synodalis dedaral auclorjtas, ct vencreiur
    abutentes. QuoJ nos ultra modo usque in pcrpe- p imalem, el inle.r omnes comprovincialcs stimmuui
    tuiini fn-ri mquaquam permittimus, sed bonorem honoret anlistitem; neque quidquam conteiupto
    primalus, jtixia anliquain synodalis concilii aueiori- codem ullra liat qualia bactenus arrogantiuin sa-
    ,

    laiem, per omues Carthaginensis provincix ei ciesias cerdotum superba tenlavit prxsumplio. Sane per
    Toletanx ecclesix scdis cpiscopum liabere ostcudi- boc aucloriiatis nostrx edictum, amodo et viveudi
    inus cuinque intcr suos coepiscopos, lam bonoris
    :
    dainus tenorcm, et religionis, vel innocenlix legem;
    |ira'cellerc ilignitatc quam noiiiinis; juxla quoJ Je nec ulirapo:liiioi!um incrdinata licenlia ab ejiiscojpis

    Uielropotitanis jier siugulas provincias anliqua cano- siniilia lieri patimur, scd |.er no-lram cleiiientiaiu
    uutu '.raditio satixit, et aucloritas \etus permisit. prxtcritx neglig^itlx jietatis intuitii, ct vcniam
    ,
    *8* M AKCI C VSSINE NSIS CAItMEN DE S. BENEDfCTO. 4Si
    «tamiF, ei rndiilgcniicc ipein concedimus: ei dum sit A bia mobediens lam degradatioius, vel cxeominuni
    magna cnlpa liaclenus deliqnisse, majoris lamcn ac calionis ecclesiaslica.' senieiitiaai, quam ctiain nos-
    inexpiabilis censura tenebit obnoxios ,
    qui hoc no- Irs severitatis censiirain. Nos eiiim talia in divinis
    stium decretum, exaucloritale priscorum Palrum ve- Ece.le.dis disponentes credimus fideliter regnum im-
    jiiens, temerario ausu violare tentaverint: nec ullra perii noslri ila divino guberiiaculo regi,sieut et nos
    veniam delii ti facicinns adiuissi, aileinp.i, si ilelrnc ciilliiiii ordinis , zelo justilix accensi , et curri-

    Iionorein ejusdein Eo lesia? quililiet Carlbagiiiien- gere studemus, ei in perpeluum perseverare dispo-
    siikii sacerdotimi coniempserit ; subilurus procul du- niinuj.

    A\NO D MIM DCXII.

    MARCUS CASSINENSIS,
    S. BENEDICTl DISCIPULUS.

    NOTITIA HISTORICA IN MARCUM CASSINENSEM.


    (Fabrkii BiW. med. el inf. xtalis.)

    Mareus poeta, S. Benedicti Cassinensis circa an. B lecta Paulo Diacono ei AldeTraldo, ul Joanncs Bap-
    tilU discipulus cl lamiliarU , leste Sigcberlo c. 53, lijta Maurus ad Pelri Diaconi iap. 5 annotavil. ldein

    Yitam S. Bencdicti a Crctforio Jf«rmo (lib. n. Dialog.) Pelrus doeet Marcuni scripsisse de situ el conslruc-

    descripam defloravil hcroico breviloauio, et pauca (do tione cwuovii Cassincnsis. Edidit Angelus e Nuce ad
    miraculis S. Benedicii) superaddidil. Prodiil in Pros- calcein Clironici Leonis Ostiensis, qui hujus canui-
    peri Marliiiengi Brixiensis lomo lerib Poematiim ve- i« memjbil m, 28. Exslat etam lonio IV Tue^auri

    terum , curanie Arnoldo Wiono , Ri m. 1590, in-4", Dalkc Mur.itoriani, p. 005.

    et in Mabillomi S c. i Benediclin. p. 28, jam pridcm

    MMO CASSINENSIS HONACHl

    CARMEN DE S. BENEDICTO.
    (Ex M.iliill. ,vn. ss. Illl. i. |

    C.xca profanatas coloret diini lurba liguras, C improba mnrlifero reldcre vota Jnvi.
    Et iiianiluis factos crederet c-sedeos, Scd puto pr.cvisc culmen signaverat aul;r,
    Templa ruinosis ba>c olim slruxerat aris, Nomine lunc arcis lempla moderna vocans.
    Queis dabat obscenosacra Cruenla Jnvi. fn quibus xlernse damnatur porta gebenna?,
    Scd jussih veniens, eremoquc vocalus ab al;a, Arxque modo vit.c est, qu;e fuii anle necis.
    Purgavit sanctii hanc Benediclits Imiiiuni. De qua stelligeri pulsatiir janua cceli,
    Sculptaqueconfractis dejecit niarmora Mguis, Dum canit angelicis tnrha beata modis.
    Et leinpltiin vivn prxbuk essc Deo. Dc qua coHoqucris vero, Benedictc, Tonanli,
    Huc properet, eeelos oplat qui cerncre a. erlos Moniicula et sacri dux eremiia cliori.
    Nec removet voluin seniita dura piiiin. Ad qnam lu cx alio monilus cum monle vcnires,
    Semper diflicili qufcruntur niagna Iabore ,
    Per deserta libi, dux, via, Clirlstus erat.
    Arciam semper habet vita beata viam. Nanique duos juvenes biviimi pcrduxit a,l omne,
    fluc ergo cuni scelerum depressus fasce subissem, Qui le lirmarent quod sequereris iier.

    Depositum sensi pondus abcsse mihi. Hic quoque vivttili juslO pra-dixeral uni,
    Credo quod et felix vita fruar insuper illa. Ilis lu parce locis, allcr aniicus adest.

    Oras pro Marco si, Benedicte, lun, Tesibi sublato tcnebris mons coelitus horret,
    Hitnc plebs stulta tocum quondam voeilaverat nrceni, Et pallet ncliiilis concolor ipsc sui*.
    nfarmoreisque sacrum feccrat esse deis. Bfeefent, ct largis dislillant flelibus antra,

    Quod tiinc si verosignassct uomine qnisqnam, Ctiiii']iie suisplangtmt tabida luslfa foci«.

    Tartarcum poluit jurc voc&re Cbaos. Teque lai us liquidi vero flevere dolore,
    Ad queui txeatis erranles.menlibus ib.mt Et sparsit laceras silva soluta comas.
    135 SANCTI WAIINAIIUUI ACTA SS. MUUVRUM TEIICEMINOUUM. «80

    Credar ficla loqui, nisi le, ne solus abires, A N vi' faligeniur qui le, Bsnediele, requiruiil,

    Tres subito corvi promeriiere sequi. Molliler obliquum lleclit ubique lalus.

    Ilic qnoque le rlausuiii pnpnli le leste reqiiiruiil, lliiin' iiiiiiis ipse tamen jusle libi red lit hiinoreiu

    Exspectas noclis ciini pla fesla sacrx. Qui meruil taiiliiin le decoranle bonuiu.
    Qui velul orbati raucis libi llere querelis Aiida lu ciijus horlis componis amecnis,
    Instanl, conviclu quod caruere luo Nudaque fecunJo palmite saxa tcgi--.

    A-l liuc perilucto scopuli cessere, rubii|ue M.rantur scnpuli fruges, et non sua poma,
    Siccaqne mirandas tcrra retexil aqua c . Pomiferisque vir. t silva dumata comis.
    Cerlum esl nionsCbrisli quoJinoniibus imperet ipsi , Sic liominuin sleriles in frucluin dirigis aclus,
    Subjecit pedibus mons caput ipse tuis. Sicca salutari iluuiine corda rigans.
    Utqne suum tu sancte supervegetere caciunen , Sic, rogo, nunc spinas in frugem verte malignas,
    Subniisso lumidam vcrtice pl.nal bumuni. 0_ux laceranl Marci pcclora bruta lui.

    ANNO DO.VllM DCXV.

    SANCTUS WARNAHARIUS
    LINT.ONENSIS rKESHYTEK.

    NOTITIA HISTORICA IN S. WARNAHARIUM.


    (Fabric. Riblioth. med. et inf. sctalis.)

    Warnaliarius , vcl Warnacbarius , presbyler ec- B fcr p. 75. Iiem Acta S. Desiderii episcopi Lingo-
    clesix Lingonensis in Calliis , milio sreculi vu a ncnsis , <|iii ssec. n marlynum subiil, qu c exstant iu

    Ceraunio episcopo Parisiensi rogalus, Acta Marty- Aetis SS. Alaii , toni. V, pag. 211. Prjufatio horuin
    rumdescripsil,ex quibusadbiicexsiant :Acta SS. Ter- Actoruin ad Ceraunium babetur eliam in Gcrardi
    gemiiwrum , b. e. Speusippi , Eleusippi et Meleu- Dubois Hist. Eccles. Paris. iii, (», n. 12. Vidc llisto-

    Eippi, ediia a Surio, die 17 Jan. ,


    pag. 592 , et riam Gallix litteraiiam , lom. 111 , p. 524.
    liollaiido , lom. II Jau. , p. 7G ,
    quem ctiam coiir

    SANCTI WAEMHARII
    LINGONENSIS rRES]5YTEUT

    ACTA SS. MARTYRUM TERGEMINORUM


    SPEUSIPPI, ELEUSIPPI, MELEUSIPPI.
    (Ex UoIlauJ. Acla Sanclor. Jan. t. II.)

    PROLOT.US AUCTORIS. C sludio universa dogmala pcragrasti : nunc sanctoruiu


    1. Sancto et a me ponlificali apice prxferendo ,
    mai lyruiii gesla , ad laudis tu.e ciimulum , pro amore
    Doinno • Ceraunio papae , Warnaharius salutem. religionis congregare in urbe Parisiaca devolus in-
    I'i rcipuis bealissimorum episcoponnn personis tendis. U.ule b sancto Eusebio Cajsariensi in xmula-
    assidue coxquari merilis non desislens , in omni lioais sludio co.vqtiandus es , et | ari glon;e dmio
    conversationc sacerdolii, sancta quotidie cxornari peipetu iliter memprandus. Da veniam nostrx impc.
    religione feslinans , diviuarum liUerariim legendi n ix ,
    quoniain lc taiituul laudare non sufficimus,.

    « De co agcmus 27 Scptcmb is. Quo tempore Civsuricmcm existimariint, qui Samosaiensis csl, »t 21
    vixerit ,diximus supra in ProUgom. § 1 num. 5. ,
    Jimii ilicimiis : forlassis qnidain Samosaleiisis nonicii
    b Perperam sancms appellatur bic, et iu muliis ob Paulum b.i resiarchain suspeetain hahcnles, ausi
    aiarlyroiogiis ad 21 Jniili t.nsebiis (Uesariensis epi- velut meii '.uin corrigere. CoiisuU; Daionium in nolal.
    scopus, qui de Ecclesia non male mei itus sii ,
    licet ad nirlvrol. co die , ct 10, 3, an. 510, nain. 42,
    'Iuiii ge-la sanciorum desnipsit, lamcil Aria.ni; ubi Sixtnm Senemcm egr+gie perstringij , qoi Eu-
    h.iresis propugnrtor fuit. Sed cimi aancli Eusebii scbium Cxsai iciibcin ausus luit .'b h.msj extusaje.
    epiteopi nomeii in sacris taliulis rcpcl isscnl quidaiu
    1S7 SANCTI WARNAHARH 188

    quanlum e>so6 cordi si lacundia siicciirreret prxfe- A Ghristi confessioneai plures coniniiliinnes acquiriie.

    renJus. Gesta sanct<rum geminorum,qui in suburbio < ii 11 1 quibus de victoria Iriuniphanlcs , noiucn cl di-

    Lingonicx civitalis prcliosain aitepii sunl consiiinma- gnitalis gloriam po-siiis adipisci sempileriiam. Fruc-
    lioneui mailyrii vcl bcali-simi D siderii marlyris tiii laboris veslri inulliplici opulentia cuinuleniur ;

    cl antistilis ipsius civitatis , sicnt devotionis sluilio justorum paradisi sedes per vos pluriiuuni de sancta-
    imperastis, ita desiileranlissime me famulaiionis obe- ruui auiinarum acquisitione Ixientur. Uis el aliis

    dicnli;e coguoscalis. inulliseos sanclus Polycarpus prosequebalur oratio-


    CAPUT PRIMU.M. nibus.
    S. Beitiijni od Lingonas advcntus. 5. Illi vern, navigantes feliciter, gubernalio.ie di-
    2. Glinin :i maityrum ccrtaini.a studiosius resc- vina ad Massiliensium littora celerius pervenerunl
    rare Clirislo auctore compelli uir, in cujus li lei egressique ad lerras , Dci angelo prxcedei.le , pro-
    aiuore acla luisse procul dubio conliteiuur. lgitur sperum iter agenles, • /Eduara civitatem ingrediun-
    sancli tres geinini fralres Speu-ippus , Eleusippus et lur : ibiquc Domini provisione , reperlo Fausto, no-
    Melcosippiis , cnm quantis ad martyrii digmlaleni bilissimx lauiilix viro, scnatoria dignilate conspicuo,

    prxiuiis pervenerint , explanare pntius qiiam prx- et prxlorianis fascibus sublimato , gratissime ab co-
    lerire plenissima convenit ratione. Admirandum sa- D dem hospiiio sunt recepti.Quoscinn conipcrissctesse
    tis est et Dci omnipotenlis prxdestinaiione multipli- pixsbyt ros , suppliciter postulavit ut amicos vcl
    cilcr pr;cfercndiim. Ergo hujiis rei ordinem prose- faiuiliam suam pcr ablutionem baptiinatis tflic rcnt

    quenles, et gratianun bi nelicia largiloris diligeutius Cbristianos. lllo. vcio, [ roplereminen em persecuiio-
    perpensantes, principium publicemus. ii.m, Clirisluin colebat occulle. Oblulil cliani et liliuin'

    b Epliesi urbis SUum.B Syinphoii<iniuiiadolescenlem,sancloruni


    5. Denique sanctus Polycarpus pr.c-

    cpiscopus, doclrina beatissiini Joannis apostoli et evau- dicaiionibiis vcl divina prxdesiiuaiionc succiduis
    gelislx peifecle instruclus, Spirilu s.incto replelus, lcmporibus prxclarura iiiariyrein futunmi. Etsanclis
    lidei ducatti cupiens Cliri-li m litiam anipliarc ,
    per iradens inaiiibiis , ul a sanclo baptizaretur Benigno ,

    diversas inundi partes suos dirigcbat discipulos, et de sarro fontis lavacro a sancto suscipcrelur
    vcrbum Domini nostri Jesu Christi gentibus liducia- Andochio, attentius deprecatus cst. Illi vcro opu> ad
    liter prxdicare. Audiens ilaque Atirelianuin iinpc- qund veneraiit alacrcs peragentes, et lanli viri olilnn-
    c
    ratorem.post disccssnm Scvcri impii persecutoris, pcrantcs precilms ,
    per baplismi gratiam , vohin^lis
    cruilelissiinain denuo resuscit;isse perscciitioiicin , et sux dcsideriis in oinnibiis saii>fecerunt.
    quod nialo pejor princeps principi successissct in G. Post luec cuin prxfattis Faustus causam petitio-
    rcgno , cl Galliarum provincias coram se smsque q ms p er collalioncm sermoiiuin sanciormn sacento
    1 rxsidibus, ac gencraliler in cuncto populo sibi sub- tuiii diligentius explorasscl , sororcm nepulesque
    dito promulgasse edictum ct decrcvisse ut diversis ejus in inemoriam divina pietas perduxil. Tuuc ait

    Oinncs orrmino punirenlur suppliciis Chrisliani , cis: Est milii soror germana, Leonilla noniiiie, illus-

    beatus Polycarpus sanctos Dei sarer.loles , id cst , tris inatrona , civis urbis Lingoiiicx ; cui sunt nepo-
    d Andocliiiiin et c Reiiigiium presbylcros et Tliyr- uno partu simul
    , tes ex filio tres geuiini fralrcs edili ,

    suin diaconum , illuc pnedicationis causn deslinavit, littcris liberalibus erudili, patcrna tamen Iraditione
    viros scilicct virtutibus prxstaiilissiinos, in Dei amore adliuc genlili errorc viventcs ;
    quos niatcr desiderat
    dillusus , ad ccrtamiiiis agoncm feslinos ,
    pro Clirisli ad Cbrisli militiam sociare. Subvcnilc , sanctissiuii
    liomine ilinerum labores assumere oninino devolos , sacerdoles , suis devotionibus , et nobilissimam no-
    pcricula inaris stistinere non lardos, percgr.naiioncs bililate f.imiliam, quam ccepistis. Ilis diciis, sancti
    .inibii nlcr expelere bilares ac parcnles pro religione viri , rcm pro qua venerant ailentius peilraclantes ,

    Cbrisli gratanter relinquere ,


    prenanim supplit ia vel placuit utrisqiic consilium, ut sanclus Beniguus ad
    bcatre morlis pas:ioncm de^iderare potius quain lcrrilorium Lingonicum illustrandum ,
    juxta Deisen-
    liincre. tcntiain, propcraret. Sancli vcro Andncliius el Tliyr-
    4. Qui viri trcs obedicntes sanctis monilis , navi- rj sus, Augusiodunensem villam pluriinuiii in divinis
    culam ascendentcs , sanctis saiiclus valediccns Poly- prxdicalionibus auginenlanlrs, non posl miillum spa-
    carpus , ita tradidit in mandatis : Itc, viri forlcs, in liuui temporis sub Aureliano principe lelici snnl
    foiliiudine Clirisli lortiter diinicanles , pcr sanctam coronali marlyrio. Sanctimi iiaque Rcnignum pite-

    a
    Sancli Dcsitlerii episc. I.ingonensis cl inailyiis cum smiis Severo
    Gallias Benijimni ti.ida: , in Cliri.
    Vitain dabimus -o niaii. slianos sajvienle rvenisse Lugdunum , snb Aurc-
    pi
    b Non Ephesi sed SmyttUE episcnpus fuil sa< c-
    , lianolandem niartyrio perfunclum. lu ea vita m>*n-
    lus Pnlycarpus ul ad cjns vitam 20 Januarii di-
    , lioquoque lit saucta: Lcouitlx ct lergeininoruiu ejus
    ceiiius. nepi luni.
    Annis Wl post Severi moriem imporare ccrpit
    « ' Ea urbs Avgustodunum sive Augustodunus appel-
    AurcUaiins Neutriiis lempora attigit sanctus Poly-
    . latur.
    carpus. Augusti montem trans erl (|uoJ celtica lingua,
    r

    d l»e sanclis Andochio ct Thyrso agemus 21 Sep-


    lcn.b. ut interprelalur Ericus in Vita sa^cli Gerinani Au-
    Viiam sancti Bemgni dabimus 1 Novemb. , sed
    ' lisiodorensis. Unde corrigas quod Coniclius GraKtus
    ipsam qunquc ab iucurioso descriplam auctore , <|iu scriliit sauclos .-Edua Augustodu iim ciinteu li^^e.
    sub Marco Antonio misium a sancio Polycarpo iu k De sancto Symphoriano agemi -J Augusti. s.
    18'! ACTA SS. MAUTYIUM TKIK.I.MINOKUM. \W
    faitis F..ustns soiori si:rc pro nmiicre diviao , sietit A cuni sancto Benigno suis nepolibus i
    redicaret , cl

    eral , de prtesenii Iransmisit. Illa einn scilicet vcluti in cor.libus eoruin ja n inspirata graiia iliviiiitns

    inanna , i|uirI ile cielo descendii , ciim oiuni vencra- conval scerel, hiiro parilcr asliterunl slupore delixi,
    lionesusccpit. el se invicein iniuenlcs, considcraniesque oinnia
    CAPUT II. qttte eis dicia fuerant , et conversi ad aviain sitam
    Tergemini, avue monitu , et somiriis ad fidem inviiati. unaninie dixerunt una voce : Quare lauiaiu et iaiii

    7. In eailem igitur ilie meniorati nepotes sui in


    pr.ecipuani rcm , lam diu lectam silcnlio lcnuisti 1

    simulacrum* Dete cur nobis veritatis viain et lumcn prteclaruui taniis


    a:ro cui Pahnasius nouien cst, a.i

    sacrilieia ofterebant, et leinporibus occultasti? Quibus illa blando serinoue


    Neinesis ritu solito profaua
    responirens e'evans oculos et iiiaiius ad coelos
    de superstiiiosis libaminihus aviae sux resiJua reser- ,

    vaverant : quam iiivilantes ad conviviuni servata expandens , Dco gralias atgeus , inlil t Filius meus
    prolulerunt. Illa vero, oinnia projiciens canibus paler vcster in lanta cordis perseveravit durilia ,
    tit

    Tunc acceilens ad eos emi- iu lartarea sede iteinersus , delictorum obmiibraius


    respuit tanquain stercus.
    sanclo Benigno verba protluccre caligine, desolatus omni sapientia elintelleciu.cteca-
    n"S ciiin talia coeiiit :

    tus perversitalis consilio, Chrisluni Domiuiun nec


    Chatissimi nepoios, cognoscite Dominum nosirinn Je-
    nis
    B credidil nec unq.ja.u voluit coulileri. Quid . i pro-
    desse polerat serino divinus cujus inleriora rordis
    crot.tura justain exhibent servitutem ,
    qui numduin ,

    omncmque reruni uialeriam libra- iucredulitatis iualitia ad iniegrum possidebat , ct


    omiiem constiluit,
    lunien veruin ciicumsc|itus idolormn caligine videic
    taui verbisubila dispiisitioiieconiposuit; cceli altitu-

    visione extendit; terrarum spatia mul- notl polerat ? lpse lecit milii bactenus lacilurnilaLis
    ilinem eadem
    tipl cia laie lalius dilalavil ; immensuin abys i pcla- sileutiuni custodire , dum limui nc sua iniinica sua-

    gus congregari et litioribus coarclari momentanea sione vos facerel a rccto tramite perpetualiler dc-

    duo viare. Voluniaie eniiu Dui eo deficienie oinuia impc-


    fentcnlia ordinavil : pinxil cicluiu slellis , el

    qute omnia fucci- dimeiila sublata siuit. Ecce iuine lenipus acceplabile.
    luminaria pracipua constitueiis ,

    ac vestila Aperile eigooculos conlis el corpoiis, (ccliitn polius


    ilu i vicissiludine qute feceral cxornarent ,

    biinine cuncla detegeicnl, omuino decrevil ; uiaie iiitiicntes , idulorum inimicam saluii veslrte uiliu-

    pncambulandum ram Domiui Cluisii repleti gratia ab animis vc-


    oiiiiic in piscium Iiabiiatione ad , ,

    stris tadicilus cxstiiptUe.ul po=sitisad tctenia gaudia


    concessii ; diversis arboribus cl graminibus tellurem

    oiuiicm veslivil ; omnia qute niundi qutequc aui- pervcnire,

    inai.lia crescenlia , vel vivenlia sunt , eadiin consti- 9, Diun li.cc et alia plura beala Leonilla cuni
    liilione crcavit. Po;tremo liominem ad iinagiiieni et *- sanctu Benigno n pol bus suis narras^et ut credu ,

    siuiililuiliiiem suam fonnavit, qurm ad boc sapicntitc litalis imlicia divina pielas in eisdcm palefaccrct

    duno locuplclavit ut lan-


    el iiiielligenlitc singulari , vis.ones quas nocle prteterita viderant in m ino-

    tam inundanx magnitudins fabricam, vcl omnia quse riam rcvocaveriint. Priiniis Spcusippus dixil : Vide-
    palravit diigintius rcquir.il, ul disccinal bonuin a bam inc in visione noctis pixterit.e, in sinu avite
    inalo ne per ignoraniitc desi.liam postponat aucto- nicte, qnaJ maiiiillain suam plenani lacle labiis nieis
    rcin , m- I ut simulacris Iiominum nianu factis ex iiifundeiis , dicebat : Speusippe, bibe lac ,
    quoniain
    divcrsis mciallis , scnsu carentibiis , et oinni vilali in agonc et certamine cum veneris ,
    quanto plus
    spitamiue desolatis , ad humanam deceplionem dia- biberis , lanto foi tius et velocius vinces. Kt bxc cuui
    bolica .".dinventii nc liguraiis , non solum culluram dixisset Speu-ippus , Eleusippus ait : Crcdilc cl nie
    veneralionis iis exhibere non debeat , veriim ciitun IiiijiiM einodi vidissc visionem : vidi in coclo super
    ut immunda in omni abusione despiciendo diffugiat. Eedem niagnain sedentcm ,
    quasi cx electro el gem-
    Ipsius enim perversa adinvenlio in hoc miiiido ido'a mis , majesiaiis polenlia ra.lianlem, cujus spleudor
    liguravit , qui Adam priiiiuin homincm in paradiso iiiiincnsiis iiieuin obumbravit aspectum ,
    cl ob slu-
    ci.nsti ntum ,
    per prtevaricationem decepil. Derelin- porem nimium pavor cordis mci lcrruil inUlleclum.

    quiie ergo , diilcissimi nepotes , omnia idola dtemo- D Tunc is vullii sereno nte vocans ad se, dixit :
    Noii
    nibus con ecrala , el crcatorem oninium rerum Do- liincre , coronain victoria; promcrebciis. Tcrlio loco
    iiiiiiuni nostrum Jesuiii Cbrislum sine ulla ambigui- Meleusippus visiouem stiam exposuit . Vidi et egt>

    laie confiteuiini. Ilunc b virum sanctiim Benignum ,


    nescio qiibin rcgem niagnuni salis ,
    singularia scep-
    quem siantcm coram vobis cernilis , de longinqua tra iciientcm. llic nos lies parilera-l suam miliiiam
    rcgione ad vos pielate divina cre lile fuisse trans- provocab.it ptteclaiis baltcis accingebal , mtigtio
    ,

    niissum. Altcndite igitur ad veiba oris cjus : Dci cnim nos prelio a caplivilatis vinculo re.limebat ,
    pcr-
    stint pr.cccpta , qu e de ore ejus procedunl , discite pciua; libcrtaiis noslrx prxmia 1
    aureis liiieiis scri-

    ab codcm doctiiuain plus omni munere copiusain bebtit donis niin iiidelicieiitibussimiil reniunerabat.
    ,

    ct vestnc salvalioni super omn a opportunam. ;

    Super his ad inc liortaiitliim a Ididit , dicens Mcleu- :

    8. Diiui btcc saluben inia alloquia sancia Leouilla sippe vos tres Iralres in meo palalio collocaiede-
    ,

    Men a Jovi Picmesio sacrilicapsc Tergeminos Ira-


    i
    anse.rem essel mntaia, vel decepla a Vcncre iu.

    duiit,qui mythngraphis ignolus, nisi sil dictus, quod aquilait.i versa. Vide Lilimil iti Caslonbus.
    Nemesiut cygni tpccie couipressit , cuni ipsa vel iu b Aiia M:s., Fcliccm.
    I
    fl
    l SANCTl WAISNAIIAKII 1>2

    rrevi , et x-lernis pr.cm is p.11 iier coronare. Avia A manifeslissime deelinasse , et Jesu Chrisii onmi-
    ve-lra cunctis dicbus :ic noclibus pro veslra s:ilule poieulis liducia , Deoruni simulaera pro niliilo ilu-

    supplices preces cffuudit ut reclo tr;uniie gradienles, cenlcs et in onini abusione despicienics , a lumla-

    lifierali <le lenebrosa caligine, veruni lumen conleni- menlis 1 11 iii ipsis idoliseverti jussisse. Crcscil niiuur

    plari possiiis , et de eondemnalione mortis ad viiam iminensus in populo , exeilanlur iu iracundiain pri-
    veniatis perpcluam. Ilacc ctalia plurima adhortalio- inaics, julices et sacerdotes idolorum , il n mio
    1 1 ii iii verba inihi rex ,
    qucm tli\i , narravil in visn. Imore succensi ad Dei pueios undique eoiiveiiiiinl

    O quam admirand&s ,
    quani concordantes et unius rdngregatique in unum dixerunt primates ad ens :

    rei indicia designantes , vel in perpetu.i nieinoria QiKS vos lani rcpenlina invasit lemerila- ? Quis vos
    relinendas, in noclis lcnebris adbuc positi , illuini- persuasit culluram dcorum noslroruiu relinquere
    nali jam pracdestiiialioiie ex gratia Spinlus sancti, quam nostri veslrique veteres ab antiquis leuiporibiis
    ires fialres geiniui merucrunt viderc visioncs! Ilis coluisse noscuntnr, decrrta principum cdnvelleules ?

    iribus pueris, obtenlu avi;c, anlea est Trinitas reve- Clirislum , niiein pro Dco adoralis, Judai ipsiim in

    lala per gratiaiu , anlequam plenam Chrisii prrci- mortis condeumatione cruci aflixerunt. Tum sancti
    pen-iil discplinain. Viderunt i'liinihiaiis ex parte repleli Spiritn sancto dixerunl ad cos : demeules
    oculis prius Dominum Dcuui ,
    quam per oris coufes- B i.i profunda deuiersi caligiue, pcrpetuis lenebris
    Bioncin pienins cognuscerent SaJvalorem. obuinhrati mole peccatorum poe-
    , cl niinia gravati
    narum indelicienlium morle perpetua condemnati
    CAPUT III.
    ,

    antiqui hostis errore decepti, quid nos saxa el cailcra


    Ercrsis idvlis, falcm pubtict projcssl.
    meialla , iu bomiuum effigiesab lioniiuibus Ggurala ,

    10. Pcrpensanles denique infra saneii Gemini dc a lorare compellitis , quac nulluni vitas spiraculuin
    roncordationibus visionum, pne-liratiouibtis sancti babere videntur? qu.c niliil sunl , nibil scntiunt, pro
    lienigui ac beatsc Leonilfe oralionibus incessanter in- niuilo ab siuliis omnino coluulur. Dcus vcius ct
    Slructi, cogilabanl allcuiius quid agere procurarcnt vlvus Pater et Fdius et S.hitus sanctus , uims iu
    desideranles etiam ut detersa caligine purum clari- Iriuitate Deilatis et trinus in majeslatis unilale cie-
    lalis liiinen in visu lucis visibiliier coiilcinplarentur, dcndus. Dominus noster Jesus Chri-lus ij^e esl Deus
    ct Dciini vivuin ct verum sine ulla ambiguitale co- de Deo,Luiuen dc Iumiiic , Splendor a spleudore
    gnosccreni. Tiinc dixcrunl ad aviam suam: Indica proccdens ,
    qui sempcr est scinpcrque fuit , cl se 11-

    1 ubis quid faciamus ; ut pr;cdicatio veslra , omni- pcr ipse sine liac inancbil. IpSC fecit omnia qu.c boc
    lufs erroribus efFugalis, nostram possit proficcre ad in miindo siini.

    t-.iliiiein. llis diciis beata LeouiUa exsultans dc sancla £ 13. Tunc pcrmoti sunl primates popnli el ju 'iccs

    centessione ncpoliini siioruin , e). Deo gralias agens , cl sacerdoles ,


    qni ad speclaeiiluin vcncrant , iu

    dixit ad eos una cuni sancto lieuigno : Custodite niiuia iraeundia contra sanclos Dei famulos. Exsur-
    tigooiiiiiia pr.icepla divina, el Uegem reguni Chri- gcns aulem Quadralus iracundia repletus Speusip-
    Hiioi Detini es-c sincdubio creJile, scparali a nefan- piun el Eleusippum pngno percnssit iu lacie quia
    dis idolis , vosinelipsos Crcalori veslro Deo offerte. ipsi duo laniumlnciiii fueranl.Corrdorens Mi leusippus
    Docuil aiilcm cos sanctus Benignus oninein sanclam exclamavit, diccns: Cur inc de isto perciissionis dono
    ilocliinam, <i perfeclos in lide Clirisli confessioneni cuin fratribus mcis non fecisli participcm '.'
    Iu illis

    i rodiililatis veram cl iiianihslain , pcr inlusioncni oslendisli oplabile |


    rineipiutii p.vsinnis , ine au eni

    sancli Spirilus , ut cognovil cosdem ad inlcgrum quati pro tuis inerediilis aetibus hnnorans a sancio
    lecepissc , baptisinalis ipsius parilcr gralia oonse- conso lio scqueslrasli. Unaiiinics in Cbrisli con-
    «ravit. Dei;ule s:i'iclus lienigims a Diviomm petiit ies ione sumus , sequabler per vestram perliiiain
    cistruni, ubi pluies laboris sui fruclus eongregans , de Clirisii leinnneatioiic congralulaimir. Qua.lralus
    11011 post iniilliin lenipiis pro niullis ineri.is condi- dixit : llodic vos pro eontemptti deoruni noslrofnm
    gnani niartyiii coronain pi oineruit. diMisis criu i.ililius puniri disponiiniis. Elcusippus
    11. Saucti vcro geinini fralres conlirmali Qiiaiiluui nobis major.i loruienla parabilis,
    , in J) dixit :

    omni crediilitale Cbnsli, servis suis pi:eeeperiinl ul tanlo amplius nos dc Dci gralia conloiiaiis. Palnia-
    Miniilaciiiin iNenic sis conli iugerenl , et duod. eini lius dixil : Nisi tinguas eoruni radicitus ampulcmns,
    leinp la, qoae in douio eoratu eranl consiitula, fun- iiiin cessaliunl loqui injuriam iioslrain , vel dco-irn
    diius evertercnl ; ipsas eliam idoloriim slaluas simul iiostroruni. Spcusippus di.xit : Si linguas nostras
    in coiifiaclionein redaclas , proliliUS dissiparenl (iiilelilas veslra carnales abseideril , in interioi ibus
    leceruntque servi oinuia qu.c luerant a dominis im- nosti is magnalia Dci narraliiiiiiis ii de saini.i eiedii-
    perala. liiaie Chrisli nnnquam nos maritia restra separabit.
    13, lnlerea fama cilala penum ns ciiik tos ler- licruni Palmaiius et Hermogenes aiunt : lufcKccs,
    ininos civitalis Lingonii;e peragravil , niinliaiis tres unaniiniler ad murlis vestra: inlcriliiin IVslinaiis.

    geininos fralres nepoles bealx Leonilfe , illnslribiis Speusippus dixil : Mori eniin pro Cbrisli nomiiie
    oiios nalalibns , ad Chrisli cullmn dcvolionis sliulio gloriosuni csl ; indc ad vilaui Ci leriu- pervcnicinus

    '
    Divio, Gullice Dijon, urbs prinuiru duailus liur§uniite fuse describi(ur a Clmtdit liobaio ,
    in Cullia
    ,

    Chhmiana,
    ly -, AC.TA SS. MAKTYIU .M TEiii.T. MINOriUM. 19i

    ir-urnam , tibi nu'la trisiitia est, sed gaudia quae A parari. Cnnforiaii lamen aChristO, ut viitutis lole-

    iiulli) leinpore liniiinlur. rantia divinitus inloriiis minisliata, in confossione,

    CAPUT IV. el crednlilate Cliristi viiililcr permanebaiit : et iu

    farie cruciati coronantur. ipsis tormentis siispcnsus ciiin liaiiibus Meloiisppns

    14. Vidcntesque eos Palmatius et Quadratus et judicibus insultabat , diccns : Doiuinus nosicr Sal-

    Hermogenes in Clnisti confessione cdnsianle* per- vator Jesus Clirislus clavis allixus, in Triniiale co-

    tlur.ire, eogitabanl aiientius qnid agerent, vel qui- lendiis, pro nosira redenipiionc sonclo pcpcndit in

    l>ns gravissimis pceois aflligereniiir, quo genere mor- ligno, iiinle ciucis signaculnm adipisci proincriiiiniis.

    lis, proplef " mei itiim eoruin qui advenoiaiu i rinlc- Nos quoi]iie trcs sui famuli in uno lioc pcndenlcs

    lissimo ilainiiarentiir. Diiin hscc diligcnliiis perira- stipiie pro cjus noininc efliciainur gloriosi niariv-
    ctarent , bcaiam Leonillam soorsimi a.l se accersiri res. bealnin frucluffl i|isius arboris, qu;e Irrs

    pnreipiunt , si forsiian ejus blandiliis, el suasionilnis portavit marlwes, liiu.Ulis noniine consecratos !

    parenlalilius revoeare eos potuisset ad ciilluram 17. Vidcnlesi|iie eos jiuliees cunfnrtari, non cim-

    ileorum , ulClirisii majestatis Deit.ilem per oinnia trislaii in suppliciis, dixeruiit ad cos : ISon iu ista

    dcnegarenl. Cumque heaia Leonilla ad cosdem per- .•irbore sicul vos vclle dicilis, nioriemini, scd igms
    vcni-set,dixcruiii ei judces : Pergc ad nepoles iuos, j> uliore peribiiis. Melecsippii- iierinn rcspondeiis, ail

    et si eos salvarc desideras, et a pivnanim snppliciis, ad eos : Majnr noliis ciil bcaiiludiuis uugmculalio
    vel mortis liberare iiiietitu, suade eis ut lempla si per ignem probati iraiisierimus ad Deuui, ct de

    icsliliiant qiue destnixerunl; deos auteni nnsiros tcncbris pcr bimc ignein perpetuam veuiamus ad
    adorantcs , consuetudinaria olTerant sacrilicii. Hjcc lucciii. Tum dcnique judices, propicr mctum qui

    cl alia pbira dieentes, dixit ad eos beala Leonilla : aderant populoruin, ligna ct reliqua qiue solcnt fcuis
    Ibo et suadcbo eis omnia qua: saluti eorum con- incrcnienla pradicre expcdiunl, ct ignis co, insus

    griMuit. acccndilur. Ligalis nianibus ct pedibus, sancli Ce-

    15. Venicusde.iiique bcala Leonilla ail nepotes suns, mini in ignein prajcipilanliir. Adfuil Cliri>liis Salva-
    ciiin cognovisset eos in sancia perseverare confes- lor in medio, el disruplis vinculis sancli mariyies
    sione , inulta ex>litit exsullalione gavisa ,
    pra'licns gloriabantur in igne, et nulluui deciscoiitingcb.il
    omnibus dulcia oscula , lacrvinans prae gr.udio , cl incen iiim. bealus iguis qui tantuui i>
    origmale
    i:iultas Deo omnipotenti preces effundens, et gralias purgavit peccaluni et inillmn in sancloruin nieinlnis
    agc ns Chrislo, dixit nepotibus suis : Nullus de geiiore dimi.iulioiiis incendio intulil dclriinriiluiii! A Ijuvil

    vestro nobilior, nullus ditior, nullus gralior, quani poiius ignis sanctos, pcr quem nocere voluil el iioii

    vos, in Chrislo inveniliir. Oinncin progcniem vcstrara poluit inimicus. Ignis ub incrcdulis acrius incemlc
    p
    praclara confessione Christi perpetnaliler ilhstraslis. b:ilur, iii sanciorum corpora sinc moia eonilmrere».-
    1 1 tenera xtate positi cunctos seniores oiiginis ve- tur : sed conversa miscricordia d.vina in meliiis, inde
    stra: sapicntia pra-cessislis. Tlicsaurum iniinensiim sanctis lunien incxslinguibde pi«,iaravil. FlaumiDC
    plus oinni pretio copiosum pcr Cbrisli mililiain ac- aidenles altius clevala: siinl; sed Chri.-ii opilicio
    quisistis. Eslote ergo in sancla Cbrisli religione fainulanies sancioiuin prxcipuani gloriam fclende-
    viriliter perseverantes. Nulla vos frangai advcrsilas, bant, qu:e damnose a persecutorihus praeparatai fue-
    nulke miivi' lormenlorum supplicia vestros
    , nulla
    ranl ad ruinain. Ignis ad sai clonim incinbia consu-
    lerreant aninios fortiter in li !e Clirisii annatos. Re- nicnila vires proprias liabere nonpottiit, quoniam D. i

    gna Imjiis innndi ,


    qu o vi lentiir, cl cum vila leinpo-
    potcniia vaporem caloris pro suis sanclis pielatis
    raliter finiunlar, nihil sunl : rcgnum eniiu Dci
    siiidio lemprravil.
    invisibile et scmpilerrtum concupiscere perpetua 18. Viderunl iinpii ct ir.iqui perscciitoies iulcr
    cst, atqnc perlecta el super nmnia opporlnna sa- iinineiisas fl.i.mmas exsulluc samtos Geminos ct
    pienliLU pleniludo. rer lios teinporales laboies et perseverarc ill.csos, quos piitaverimt tanto incendio
    snUito transilorias pcenas ad aeterna gaudia pcrve- snbito videre consnmplos. Anibulaiiili sanctis iu
    nielis. Viilens itaque eos plenos graii;e Chri-li in sua igne ps a chiisto pcnnissa licenlia, ul iiiajor accic
    «i«
    .i..t.:i:i
    slabililale
    .....
    mancre .. „.
    et
    :,.
    promissam r. i — p....i:i.
    fidcni forlilcr serva
    — "
    ,

    .... .. ., .-i._ i_
    sceret iiicrcilulis mysteria divina vidcnlibus de con-
    . _

    re, Den coiiimendans ciun integra devolione nepoles, fusione trislitia. Dcleceriint ilaque bgna e"l oiiinia
    discessit ab eis. iguiiiin iiicrcinciila. Sancti vero Geinini, delicienlibus
    10. Intcrrogaii auiem a judicibus si vclleni con- ll.inmii-, in me lio slanles, pcrsccutoruin malilias
    srniire eis et deorum siinulacra publica voce con- iriiilcbanl, tlicent' s : Dala cst nobis si volunius, de
    lileri ; ergo cum illi perlinaci senlenlia in Clirisli prasenti ad Clnistum migiainli polesias; el si adiiuc
    aniore persisterenl, et nullatenus volui sent assen- « de ideramus, vestrae demcnlic vivenles in boc sa:-
    siun pnrbere pelentibus, ligatis sursiim manibus, cnlo insullare conce-sum cst. Nani nobis melius esl
    pedibus vero dcorsuin, in arbore una suspensi sunt :
    ad ejus epulas feslinare ubi fencraiio non dclicit lai-
    t.mta vero tnrmenloium adinveniione cxlensi , ut gitoris. Posl sopiluni igncm cmu incrcduli ad sanclos
    pr:ie putareniur ab ipsa iiiembroruni compage sc- Dei Geminos eniinus appropinquassenl, niillas solli-
    " M<. Kipot., metmn Judtvontm. riluis Actis transtiilil Warnali.irius, nec expeuJil
    I"
    Q iniiiodo prccatum, si jam
    (iriyhinte piirgacil qu;c ante de eoriini baptismo atlcxuissct.
    unte erani a sancti Benigno baplizato? ILcc exprio- ' Aba Mss., detibermnus.
    195 SANCTI WAKNAlIAttll {%
    citi potuernnt videre in membris sanctorum de in- A Geminorum marlyrii Consnmmaiinnem, gpreto m.i

    ceudio eicalrices. Sed ui major non fierct desideran- taii consoilio, parvuli et uuici lilii dulcem reliiiquens

    libus iuora inarlyrii, el ut praeparatas duiium imiiiar- amplexum, inter incredulas tubas adhuc iu perse-

    cescibiles jam acciperent a Cliristo remaneranle culionis ardore commotas , veloci cursu properans,
    c ironas, videnles cboros * angrlorum ad se exci- exi laniavii dicens : I i ego Cbri-ti ancilli suui, Cliri-

    picndos et ante ocuios eoriim astare paralos ; lunc stum Deum vivum el veruui sine ulla ambiguilate

    continuo hVclcnles genua in terra , in oratione pro- pronuntio : idola vestra ignoininiosa et vana omimio
    sirati, felici Christi evocatioue invilaii , sanctmn si- a lorare despicio. llis dictis, Ciuitinuo couiprelnusa

    iiml efllanles Spiritum, pariter migrasse noscuntur est, et propler niciiun circumstanlinm populorum a
    ad coelos. ca|iillis suspensa e?i inultis(|ue afuicta suppliciis,

    19. Delata sunt auteni corpora eorum ac sepulta cuin Cbristuin negare coacta nullateniis voluissct,
    a devotis iu '•
    secundo milliario ali urbe Lingonica, 11. a ciiiu Beala Leonilla avia sanctorum ad locuui
    in vico t|ni vocaiur Urbatus, ubi sedua? vix inaxini;c deducla martyrii, ad memoratum vicum Urbatuin
    r
    socianl el ali;u anle bas a diversa parte se suljun- a perseeutonLus pariler gladio sunl pereuiptaj .

    guul : ut ibi el expedila voluntatis devolio, et vian- 21. Neon quoquc exceplor gestye liujus rel alque
    t.uiu opportana satis subjuncla collatio semper fre- p scriptor, tradens turboni cudjceni, intcr medias tur-
    quens adsit populorum, el ad corum imdique liinina bas perseculoium ingre^sus, cupiens sanctorum Ge-
    a l orafonem concursio. [biqneetiamuuidquiddevoto minorum niiliti.e beaiissinuc sociari , Cbristi nomcn
    prccantur, oblenlu sanclorum gernianorum quolidie couressus est. Qui illico a persecutoribus diversis
    l)eo largiente, praislalur: sanilatum ibidem suiiragia suppliciia alllielus, el vila lemporali exspolialus,
    pcr eoslem sedule infinnanlibns niin slraniur : mtc- niartyrio continuo ineruil bonorari. Turbon quoque
    reniibus confoi talionis consolatio sinc inora concc- iioii post niullum temporis, doclrina bcatissiinoruiu
    diiur, ct prascipuus circa basilicam eoruiu semper Geiiiinoruni perfecte instructus, a p rsecinoi ilius
    adiliiur cultus 1 1 opum largitas in melius a devolis captus, ct ipsc marlyrii cst reinuneraiioiie locuple-
    quolidie aiiiplialur. lalus.
    CAPLT V.
    22. Acta sunl Iikc sub Aureliano principe, Pahna-
    Avia aliique cumiles martyrii.
    lio, Quadrato etllermogene pnBsidibus, sub dic scma
    20. lllud ctiam ralioualiter congruil adneclcnduin,
    decima Kalendarum Februariarum. Adinvenlio san-
    quoJ a I l.uhlcin sanctomm Geminorum augendani,
    clorum corporuin Gcminorum, vcl dedicatio basilic-e
    v.d ciilium religionis digUoscUur lierlinere-, naui per d
    sanctorum Geininoruni excolenda est xiv Kal.
    eoruni sai.ciain acquisitionem numerus esi
    »™'t}- C 0, tobr,, regiiatHc Ghrisio Deu nostro in sarcula sa>
    liun, iuspirante Deo, ampliatus, Videns denique
    culoruiu. Aiiicn.
    Jonilla qiixdani mulier lam preliosara sancloruiii

    Petrus de N.ilsl., Vitique sunt angeli cum luce Jan. scribit sanclam Leonillam apnd Divionem septtl-
    multa eoruin animas coiligentet. tum in eadeui crypta ui qua sanctus Beiiiguus ab
    Mss. Marlyrol. Brug. , in uno.
    '•
    ipsa fuerat tumul tu-.
    c
    Saustaius m Supplciucuio Marlyrol. Gallicani 9 d Monib., iv. Kal.

    SANCTI WARNAHARII
    LINGONENSIS EPISCOPI

    VITA SANCTI DESIDERIl.


    (Bulland. Acta SS., Maii t. V )

    PP.OLOGUS. D imperiia loci rusticltas per ordincm publicare non

    I. Quanlas " sint in cleclis ac prxdestinatis Dei valet; ipse lameii suis claris virlutibns Deo opilu-

    oinnipolentis saeerdolibus virtutes, bealissimi Desi- lante sese manifeslare non cessat. ''
    lniiuniera ciiim

    et pontilicis Lingonicae urbis, cujus siinl bonilalis ejus virtutum uisignia pauca tainen
    derii martyris ,
    ,

    redivivo anni circulo festa de more solenmia cele- pnlest ' dicendo noslra: lcnuilas lacuiidi.e ut coudccet

    brainus, pracconia manifeslant : cujus ctsi gesta deflorare. d Quanto namque praulictus raarlyr divina

    " Ms. sanrt. Max. peiquain liirbalum, lioc mndo : b Mss. Reg. Succ. , Jnnumera cnim tunt boni opc-
    Quanla sil in cl. ac pnrd. sac. a Dco omnipotente ris.
    cl /'. L. lin. itr,,reil. cin,
    Uet. jl/. « Ms. sancl. Max.,Dirc/idiiii copia. Ms. Reg.Suer.,
    gratta larijilionibus /(.

    tirc. (esta Celebrantes , tuggesta.....


    de more sol. dieendo inopt Aroas., dicendo ino/.iu «osli« lenuiiuin
    rcmdduure non valet sese snis prwchtrel tirluli- ,
    fiiiundia.
    bus Dco opitulunte, per qnas manijestaii non cts-
    d Ms. sanct.Max. et Bellotl., Quia quantnm diiiuo
    sut. ritit prudhtits marttjr in muniK'.
    17 VITA SANCTl DESIDERII, 10S

    prxfei lur munere gloriosus, l;inio magis diciator ap- A perdiiione civiuni pastorali soliludinc dolore rcple-
    paret ad narrandas cjus viitutes per ignorantiani tus, pro se principcm rogare no'uil , sed ut pereun-
    lastidiosus". libus civibus subveniret altentius exoravil dicens : .

    CAPUT PRIMUM. Si pius es ,


    jain parce, rector opliine, precor, inise- |

    Inuptio Wandalorum. Martyrium sancii Desiilerii et ris civibus ct a lanta eiudelitaiis cx.le bostiles ma-
    socionnn. nus tuoiu n ut compescas liumililer oninino deposco.
    2. Tempore illo ciim Wandalorum barbara ct Ad h rc princeps barbarus immiiis, naturali crudeli-
    goniilis ferocitas ail Galliarum venissel debellandas l .lis asperilale durus , cvcntu viclori;e tumefaclus,
    piovincias, et, deviciis ac superalis Gallis, Galliarum baruara loculione boc sancto Desiderio despecla
    rliam urbes infestatione bellica pluriinuui devaslaret, responsione narravil, quod beatus anllstes nulla

    et in rapina pncdx crudelissime cuncta depopularc- poluit inlelignUiae capacitate cognosccrc. Ideoque
    lur cnpidilatis inslinctu; ntitus Dei , eventus eiimi cl quod prins sacerdos Dei precatus fucrat rcx cru-
    rei alque itineris, geiiteni ipsain nefandam cum rcge delissimus ignorabat. Obtiilit se etiain pro suis
    coriim b Crosco ad civilatcm Liiig.nas usque per- civibus, cervice parata pius paslor ad victimam, ut
    iluxii. Ttine vero beaiissinius Desiderius in eadcm cessaiet de pereunlibus civibus vol aliquantuluni
    urbe pon'«ilicali ofQcio fungebaiur, sacerdos virluli- p jam ruina. Nulla rector impius permoius est pie-
    bus prxstanlissimus. Et licet c opposito iiionlc in tate : sed crmlelilalis perseveranlia inllannnatus,
    sublime lirma st ex parle maxima naturalis cxposi- caput ainputari pr;eccpit sacerdotis : plurcs ctiam
    lionis munitio, etquadrarum lapidum stu.liosesub- Cliri.-ti mos e eadem simul bora ct eadem sentcnlia
    juncta compago muros ipsius civitatis efiicial tnlio- intciire pracepit. In tolis nainque Pergamis in Cbri-
    res, ad probandam lamen fiilem praefali antistiiis, ct sli confessione persevcranles, eadem die diversa
    eorum qui gloriosum marlyrium in sancta Cbristi stinl passim cide prostrali. De culiu religionis in-
    confessione inanenles, cum eodem adepli fuisse lerrogati ,
    quicunque Cliiisliini confcssus se dlxit
    dignoscuntur circumfusa Wandalorum mullitudo
    ; credere, nunquain in lola urbe potuit evadere.
    urbein undique circmnvallal et iu obsi lione perdi- tubs Lingona, quod tiinc subilo remansa dcsolata,
    lionis a cunctis partibus civilas circumdalur. Nec de luis civibus ingemiscis? habes inde magis quo
    mora missilibus, fundis, sagittis diversisque lclis cxsiihcs, dum laulos eoclem icmpore pro tuo muiii-
    eveitere mcenia, acrius impugnantes Wandali, cru- inine conquisisti martyrcs. Pro niliilo tcmporale
    delitatis instanlia perurgebant. E contra beatis-imus daiiinum lua repuies in censura f
    quod lugeas ; diim
    pontilex Deriderius , cuni suis sacenlotibus , vel absque laxatione prelii, indenunc babcs cl babitura
    cxlcris .'ivibus, de muro clamabat d.cens : Christi /. es lucra sine fine niausura quo gaudias s Coulri-
    servi sumus, Chrislum Dominum nostrum Deum stata es lunc incciuliis, gladiis, rapiuis, cuni ouiiii

    vivucn et verum colimus, qui universum mundum bumilitalis exemplo in favillam rcdacla, uude nuuc
    constiiuit. Nolitc in nobis crudcle scelus admittere, es exornala , illustrataque fortitudine et liitaminis

    per quod Dci potCiUiam conlra vos in iracundiam suffragio pnemunila, inde es et pcrmanes iu perpe-
    provocelis. luura prae cxteris urbibus gloriosa..
    5. Sed quoniam Dei procJestinalione , inartyrii CAPUT II.

    prxfinila dies advenerat; terror et metns inle simul rcrcussor et rcx puniik Sancti Desidcrii miracula el

    eives omnes unus invaseral, nec se ultra ulla virtu- memoria.


    lis audacia defendere conabantur, sed relro redacti 5. Tam prseclari Dcsiderii marlyris beatiludinis
    infra mocnia fugieiiies ,
    qiioquisque pergeret ignora- iniiium et praseipuam perfeclae dilectionis gratiam
    bat. Wanlali vero prxcipiti cursu irrumpenles, >n cflusione sanguiuissui, repenlinis ii.diciisin perse-

    ruptispoitis ingrediebantur nicenia. Ast alii scalis culoribus ejus divina pietas patcfecit. Pcrciii-sor illico

    appositis in miiros diversa de parle ruenies igncs in suus, amentiie sensu damnatus , impaiicnti.e farore
    d Pergama submiilebant; gladiis diversisque jaculis correplus, per mosnia lionibiLibus vocibus clamans,
    cives omncs impia . in prosteniebant < nulli sua :
    ,.
    cursu consiio caput in ppriam civitalis impulit; el
    profuil xlas, nulli scxui vel xvo pepercit inipictas : crtbra percussione evacuatus certbro, cxaniinis
    nalos pendenles ad ubera cum matribus impia jugu- ibidem a pavcnlibus sociis contcniplaiur. Auiliiis bis
    labat crudclitas : unus gemitus el planelus morien- limor et Iremor bostium cunclorum animos stupen-
    tiuni iu totis mcsnibus personabat. lium pcnetravit,et h paulispcr ab eflundendo san-
    4. Denique beaii-siinus Desiderius anlistes, in guinecessarunt. Denique.non post multum temporis
    oratione positus invenitur, regisque cum cslcris Deus judex justus sancii sui Desiderii marlyris >el
    Christicolis oblutibus prxsentatur. Iile aulcm de cxterorum martyrum urbis isiius ultione convicius

    Ms. Reg. Suec, Alia Mss., Omnino desidiosus.


    • lta
    el pro Troja sumptum, indc buc transfertur ad quas-
    b Ms.
    sanct. Max. , Croco ; aliis apud Vignicr Ciinque arces el loca niuiila.
    tliroco et Caroco; de eo supra eginius. e In aliiuibusMss.
    , sr.cerdotes, scilicct cum aliis
    Idem Ms., oppositione montis; alia Mss., opposito ' Mss. aliqua , non lugeas.
    monlis. In brcviario iis omissis ita legitur Licel na- B Ms. sanct. Max., Concremata es.
    lurnlis c.rpo^itionis muniiis.; etc. h Ms. lieg. Suec. -paulisper
    d
    impietas barbara ab
    Pergama. Arcium Trojanarum iiomen fuii, inio clTimdeiido cruore ccssare iccit.
    SANCTI WAHNAIIAMI 200
    I9'j .

    urbc Croscum principem sms iradi- A odit miquiiatern et iligit vevitatem delestatur
    in ' Arelalensi ,
    ,

    ilii inimicis. Quicaptus ct calenalns, tain din diversis perjnrium , oondemnat mendaciuin. Hortatnr pius
    lormeniis est tlintunio tcmporc alTlictus ,
    quousque pastor curam babens dcfunclus de ovilms, civcs

    pcr criidelissimam assiduamque ciedem ad mortis bmiDS, ut fidei integriiatem pro animarum suariini

    interitum pervenlrel jnxta suum meritum. salvationesinemacula omnino cuslodiant. Detestatnr


    G. Bcalissimus aiitem Desiderius ponlifex, ob pr.c- malignos ,
    perfidiam xnml itur , dat perdilionia

    rcdentcin conversationem et boni opeiis siuli.im exemplum specialilius ut emendent


    marlyrii condignam coronam pronienrit, p.o eo quod 8. Habelis denique sacerdotes illustrcs ,
    primates ,

    piius jusius inventus tst et prnbalus. Ctijus vit:e ct omiiis plebs Lingonici populi, pncclari marlyrs,
    iiiiiiimi caslilas, sobrietas eleemosynarum largilio, r;cteioiuiii ciii sulijiuieta est caterva martyruni,
    mi ericordia in pauperibus, pielas, inorum probiias, iiilriiiscciis lutameii urbis eg.ieg.iiin el pr.-ecipuani de

    palienlix xquanimilas, ac Deo ita aeceptabilis in co cuslodiam civitatis, cxlrinsecus aulcm de c liibus

    (iiiinibus est reperltis, ut ad coeloruin regna, conso- gen.inis fralribus niartyrilms singnlaie urbis prxsi-
    ciata niilitia n.uio.um martyrum, acquisitione sna dium ante posituin , et civitaii, niaxiiuuiii div i.x

    ciim niaxima bealiludioe perveniret. In uibe sua reiniiiicralinuis oriialum. Nkuiru.U salis superesl in

    sanctus poiitilex dono mariyrii praecipue locuplelalus B laude lmjus sancti Desiderii inartyris ile viriutibus

    esl, in catlcm riiam nrbe pro salvalionum beneliciis aiupliiis quod dicatur, scd fastidiiim generat au iilori

    cniii cseteris martyribus veneratione est debiia iumu- major si f.ierit prolixitas diclionis. Nam ad conlir-
    Inius. Prasterilo tempore, quaiituin fuit a suis civibus mandani prxclari inartjris tesiiinoiiii veritatem ,

    lionoralus alque dilectus, scpultura: sux locusniani- porla, ubi pcrcussor pro admis^o scelerc icus iinpul-
    lestis declarare vi.letur inJiciis , in laiilum ul iufra sione capiiis scinetipsum peremii, nulluiu ab eodem
    inuros amor populi diffusus corpus ad tumulandum teinpore ingressiouis vianlibus oflicium prabuil, ni c

    re.ipcret sacerdolis, qucm eum pro bonitalis nian- egreiliendi ab urbe coiisueiudinaiiuni adilum p.-.pulis

    siieliiiline ct sanclilalis constanlia salis tliligebat ulterius palefccit : sed saxis claiisa , pro offensionis
    supcrsliicm. Nain si quis ad ejus limina a>gr.oU|S indiciis, daiiinata polius perscverat. Denique cuin
    advenerit, inde Deo opitulante revertilur confurtatus; ipsius glailiator sacei dolis sacruin corpus truucavit
    sancli martyiis obtcnlu inde d iiilibruiiidiviiiiiniferveiiiis iiitisperaccessilape.iiuiii.
    si nioerore peiieiritus ,

    tainen °
    coiilesliiii redit exliilaratus; si ca:cus, claudus , sur- Lbi niulia quiileii) folia pi rloravit , divina

    dus, iiiuius, ab adve.sa partevexalus adveueril,suam salvaiione liitcraruiii irainiiem non contigil elTnsi.i

    quisque ilii iuediciii.ini et rcmcdia prislma sine sanguiuis. I.ivor in libro cerlum beali niartyris

    inora pen ipil opportiiua. C pa^sionis iiiliciiim inainlesial, cl in nullo scriplur.e

    7. luter cxtera viiiutiiin suarum iusiguia niulti- scriein legeuiibus peiiurbat. In ulroque vivcns lesti-

    pliria , niarlyr iu suo iiomiiic non paiilur impuiiilaui iiioiiii verilas , ct piajsei.li populo demonslralur , el

    lierre pcrlidiam. Nam si qnis iutra se|>ta ecclesia: veniuro semper ad cenieinluiii Dei ordinalione serva-
    ipsius , invocato iioiiiiuu Cbri^ii super ej.is sauctutn lur dimi ferro, acicm aciiininis proprii, ail bealilu.li-

    altare , sub falsilatis ingcnio mcinlax perpelrare teu- nem liujiis maiiyris aiiipliaii.liim, vel libri folia peifo-

    laveril sacraiiicnlum, '


    ullione divina pcrditionis rnida, liabere concessuoi est, al .liviua vcrlia, iliidem

    illico sententla con.lemnaiur ; li.ies per Ddelem in lillciaiuii) moiiuincnlis iuserla, violare proptcr

    mai tyrciii consci valur. Nulli.s ibidem, divina olilcin- ii.a.ivris sui e.loriain Doiuini oniiiipi.leiil.ia iioii per-

    pciaute gralia, iu fallacibus jiiramenlis iioinen ipsius niisil, rcgiiautc Duiiiino nostro Jesu Cbrislo, cui est

    inaiiyi is iuvocare, aut iiic.norare pnesumit. praie- bonor el gloria, virtus cl polestas iu sxeula siceulo-

    ici.iluin bcaliliuliii:' ina.iyrein ,


    qui laiitiim oliliiiuil rum. Amcii.
    apud Deuin , ul osiendcrc possit posl obituni ,
    quod

    « Cregorhts Turonensis /i/> i llisi. Franc, cap. 32. pro accessu arcepius est. _

    Cbrocus, inquit, apu.l Arelatensein Galliarum urbcu. .. »«• «<</• «««.. liUerani tran.uein, Ms. sanet.
    e

    eoniprelieiMis , iliversis allecliis suppliciis ,


    gladio " Mox., JttterarHID ap.n.ii. Cmttrum tvtum huuc £»*-
    vc,l,Vr:.l..s inte.iil, non q„as sanc-
    ii.in.crilo pcenas, '''"""» V«« l ° « >«,r e r «tO'umcH„s (..nuens.bus ,la
    l

    '•'7'«»'' e > »>" l '° cltt '"' s ™raruu. Lsier quoque m


    :
    l

    LisDei intulerat, luens. Stmilin vlura ex Mnwmo


    uiut relata <l"°
    Bettderm preces recttare contueteral sno m«- ,

    tfs. tamt. Matc., ultio divina euni perscquiiur.


    >> uuiae Ua atpertut (uit ut cum ea pUra fatia tincta ,

    « Coluntnr teriiemini marhtres, ut supra clictum. [uiswl cltaractem tumcn uhm iciiuum-iil. (Jui
    ,

    t7 Jauuurii.
    '>
    l ucr "^ '•** "S'/" 17 lemjiora uwnstratur.
    d ils. sunct. Max., in diviuo libro ferienlis ictus
    201 SANCTUS COLLMBANUS, ABBAS ET CONFESSOR. 2('2

    ANNO DOMINI DCXV.

    SANCTUS COLUMB ANUS


    ABBAS ET CONFESSOR.

    NOTITIA HISTORICA IN S. COLUMBANUM.


    (Fabric. Bibliolh. med. el inf. a?tatis.)

    Columba, sive Columbanus Hibernus , multorum A theea; Patrum Lugdunens. pag. 545. Quinta est
    condilor monasteriorum , abbas in Gallia Luxovien- etiam ffpud Messinghamum pag. 407, et sub epistokc
    sis, et denique in ltalia Bobien-us, ordinis Benedic- nomine vu'gata ab Usscrio in epistols tlibernicjs
    tini, » diem obiit anno GI5, de quo praterscriplorem pag. 7; Dublin, 1032, 4°; Paris, ltib'5, 4°.

    Vltae, Jonam Scotum, apud Suriuin 21 Novembris et 5. De pceniteniiarum mensura laxanda , capita

    Vincentium Barralim parte n Cbronologia? Lerinensis XLn.pag.ai.


    Cbronicon sancti Benigni Divionensis tom. I Spicile- 4. De octo vitiis principalibus, pag. 25.

    gii Dacheriani, pag. 577 seq. Bernardus in vila S. 5. EpistoLe quinque, pag. 21 i et iv, aii Bonifa-
    Malachiee, cap. G, pag. 670, et e recentioribus praeter cium quartum papam , n ad patrcs synodi Gallicanae
    cdilores ct Jacobum Warajum pag. 18 de scriptoribus super quacslione de Pascha congrcgatse, iii ad disci-
    Ilib. Jacobum Basnagium lomo I Canisii, pag. 772 pulos suos et raonachus, ct v ad Gregorium primuni
    seq. Mabillonium sree. n Benediciiu., scriptoresque papam , iliJem de Paschaic. Merito hasce < pislolas
    de sanctis Ilibernii ThomamMessinganum, Joannem magui facit Mabillonius ln Itinere lialico, pag.
    Colg.inum , elc. Carolus Lecointe toino II Annalium 2IGseq.
    Francoriim, pag. 98 scq. scripta Colurabani junctim 6. d Carmina. d. Acrostichurn Columbanus llu-
    e.liia Lovanii 1GG7 a Patricio Flemingo h
    ordinis B naldo.pag. 55, incipit : Casibus innumeris decurrunl
    Minorum , atque iiule recusa in Bibliotheca Patrum tempora vita:. Carmen ad Sethuin, in quo deteslatur
    Lugdunensi t. XII, sub. init. dislincte referre avaritiam. Itici,>il : Suscipe , Setlic , libens. Apu I

    placel. Georgiiim Fabiicium in Poelis Chrislianis, pag. 779;


    Regula monastica. Capita x c
    et liber pcenitentialis, Canisium, lom. I, pag. 779; Mes inghamum, pag.411;
    de qiiolidianis pcenilentiis monachorum , capita xv, Vinc. Banalim tomoll, pag. 1 1 3, cl Ussei ium, pag. 11,

    pag. 5 et 0, et in Lucaj Ilolstenii Codice regularum ,


    legitur : Suscii>e, Uunalde, libens. At apud Sirmon-
    parte u, Memoria fefellit clarissimum
    pag. 88, 98. dum ad calcem Eugeuii Toleiani, Paris., 1619, 8", et

    Caveum, cum regulam Columbani scrip-it e.iilim lom. II Operum, pag. 908, Suscijie, quwso, libens. V.
    luisse a Cani-.io. Sed a Carolo Stengelio edita e»t, AJ Fcdolium, carnien Adouiuin, pag. 5i. Licipil :

    prwfatione Columbani auctior , in Corona lueiila Accipe, quwso, nunc bipedali condila versu , ad cujus
    ordinis Benedictini, Aug.Vindel., 1622, 8° elpag. 128. calcem ai;nos72;cta issu:p. indicat Nunc ad olympia-
    :

    Apud Gnldastum quoque et Messingbamum liber dis ter senos vcnimus annos 8. Epigramma de mu-
    pcciiitenlialis desi.ieratur. Begulam Columbani ab liere E. Monoslicha, p. 55; incij it : Ilwc prcecepla
    Agresliui caluraniis defensitavit Eustasius abbas in lcgnt devole et impleat actu. Hxc carniina junctiiii

    synodo ilatisconensi , ut narrat Jonas Scolus in C edidit notisque illusliavit Goldastus i:i paiccnelicis
    Viia Euslasii apud Surium el llenschenium 29 Mart. veieribus, pag. 47 seq., Insulae 1004, 4". Notis suis
    clSirmondum toino 1 Concil. Gallire, pag. 477. Syno- illustraia exliibet etiam vir doclus Cbristianus f)au-
    diiin Marlisconensem^d annum. G27 alii referunl, Ma- miiis ad calcem Dislichorum Catnnis. Cygneae, 1672,
    billonius sa;c. n Benediclin. pag. 119 ad annum 624. 8°. Edideral Usserius , eiiam in episiolis Hibernicis,
    Coinlius toin. II Annal. pag. 750 seq. ad annuni 625. pag. lOseq., sed exccptis inonostichis et epgram-
    2. De fide et officiis Clirisliani honiinis inslructio- mate. Monoslicha cxstaut quoque apud Canisium
    nes XVI pag. 9. lu Ms. addita etiam decima septima, tomo I editionis nov.c, pag. 775, et intle in Bibliollie-
    sed quoc posl libros duos de libero arbitrio sub cis Patrum Coloniensi el Parisiei.si ct apud Mes- ,

    Fmisii Begiensis nomiue lcgilur tom. XVIII biblio- singhainuin, pag. 108, iuque iisplura siuiilia distichis

    Benedictinum facit Joannes Tritbemius cap. 223 pag. 272.


    de S. E., et illustriuni Benedictor. lib. n, cap. 5, et <•
    ILec ttiani in Thnrax Messinghami Florilegio
    inagna contentione Conslanliiius Cajetanus libro sanctorum Hibernias, pag. 403; *ed in Goldasli parse-
    edilo an. 1627, quanqiiani aliud visum Antonio Gal- netieis, pag. 100 siq., dee^t caput ultimuin , licet
    lonio in libro inedito, de quo operrc pretium est con- regula ibi ilivisasit in capita 14.
    snlere epistolas selectas Bichardi Sfmonis lomo III, [)
    d Polycarpus Leyserus hisl. poetarum me.lii rcyi,

    eplslola 29, pag. 67 seq. p>g. 177 teq.


    b YVaddingum, Biblioih. ordinis minorum,
    Viile

    Patbol. LXXX. '


    205 DE SANI.TO COLUMBANO ABBVTE 294
    Calonis, qn.-c Oclaviano cuipiam Romatio GolJaslus A mentariorum libnim in toium Psallerium ,
    qucm a
    liibuit. Monostielia aulein eailcin sub Alcuini noinine C iiuiibano eleganti siylo scriptum ait cap. 225. Se.l

    leguntor in ejus Operibus, pag. 171 r>, et sub Aldkclmi expnsilionis Coluinbani super omnes psalmos memi-
    edita aDelrione, ut dixi supra. nit etiam apud Goldaslum in Paroeneticis, pag. 72.
    7. Rliylliinus de vanitaie et niiseria vi'ac rfiorlaiis, il.rimotus, qui abbasS. Galli fuit circa anuuni 880,
    pag. 56 seq., incipil : Mundus isle Irunsit el quolidie inter libros iu bibliotheca sancti Galli suo lempore
    decrescil ; edilus primuin ab Usserio in epistolis Hi- asservatos. Liber contra Arianos, de quo Jouas in
    liernicis, pag- 9 seq. viia cap. 29, et Coluinbanus ipse epistnla 4. Confer
    Conslantinum Cajetanum voluisse S. ColumbaiTi MabiHouii Iter Iialicum, pag. 210 seq. Adcersus
    scripia nolis et argumenlis illustrata edere notavit regem adulterum ,quod memoral Baleus xiv, 12, ad
    Allaiius in Apibus Urbanis, pag. 74. Theoiloricum regem Auslrasi* respicit, quem ob
    Desiderantur Columbani liber Psalmornm sive consuetudincm cum Brunehiide a Coluiubano ct

    liymnorum quem elimato sermone ali a lolescenle coram et per litteras fortiler reprchensum refert

    adhuc scriptum teslalur Sigeberlus Gemblacensis Jonas in ejus Vi:a, capite IS.

    capilc 00, unde Tritlieniius posset videri fecisse Com-

    PROLEGOMENON DE S. COLUMBANO.
    (GalUnd. BiWiolh. Palr. I. XII.)

    I. Colunibanus, plurimoriim pater monachorum, B supputationem sequi p'acu t Mabillonio. Sic enim
    iu Lagenia, liiberniue provincia, circa meditim src- ad cumdem locum ail i : s Si olympias pro ani.is

    culi vi ortus traditur, ut cx ejus gcslis a Jona mona- quinque sumitur, ut quidem sumi solet, anuos nona-

    cbo Bobicnsi feic aequali erudimur». Post bumanio- ginta lunc altigerat Colmnbanus cum praedictos ,

    litterarum studia, sacris Seripturis excolendis versus scribebat. i Qaod equidem niinus admiseriin,
    rum
    operam dedit h . Mox ad Banchorense monasteriuin prioremque suppulalionis ralionem prxtulerim cinn
    monaslicum insliluium am- vulgo erndiionr.n : aique ita censuerunt Hislorix
    in Ullonia se conferens,
    lilterarix Callicx auciores, ijni propterea <x verbis
    plcxus esl. E.xaciis ibidem annis pluribus, ex Hibcr-
    Galliam perrexil, sctati> annum tunc allalis bealum virum an o. sepluaginta duo toJic
    nia digressus in
    atque regno Bufgundix, i.bi egisse defiuiunt k . Sacruni cjus corpus conditum est
    agens tricesinium : in

    reruin potiebalur Gnnlcbramnns, Luxoviense condi- in monaslerio Bobiensi. Mab llonius, qui Bobium pe-
    lixc litleris Iradidil '
    In basilica monasterii
    dit insigne cecnobium. De tempore quo Liixoviuin l il , : <

    nihil fere superest ex priina coenohi antiquitate


    accessit baud plane consiat. Coiniius lamen '•
    ac
    d annuin staluunt 590. Luxo- praaicr cryptas subtcrraneas, nbi altaria qiiataor, oliai
    post ipsuni Mabillonius
    celebre Bobiense quinque. in prxcipuo corpus sancli Colinnbaiii a serva-
    vio pulsus in ltaliam se rccepit, ;ic

    unum r tur intra lapideam arcam, qune anno 1180 rudi operc
    nionaslerium crcxit; in quo, poslquam aiiniiin

    Deccni- tecla esi. Scilicet hocsnperbum illud esi mausoieum


    cxplevisset, dicm clausit cxlrcnium xi K.il.

    luis, ul scriblt Jonas '


    : qui dies quoquc notatur in
    magni quondafm abbatis Columbani; seJ quibusvis
    loculis auicis pncferondum. >
    Tabulisccclcsiasticis; ClirisliannoscilicetOlS, ui post
    II. Qux superant saneii Columbani scripta , ea
    Cointium f
    docelMabillonius^'. Quo autem xlatis suae
    jiinclim edila Lovanii evulgavil anno 1007 P.itricius
    anno c vivis cxcesserit vir bealus, haud salis cxplo-

    ratuni habemus. Id soliun novimus, ipsuin, dum car- Flemingus. Primum itaque omninm occurrit cjus
    h llnjula camobiatis; qumi lamen , pnclcriti Flemin-
    men scriberct ad Fedolium, hacc de se cecinisse :

    giana ediiione, desumpsimus cx opiimo Codice Re-


    dictaram morbis oppressus acerbis
    ll.-cc libi
    gularum Holsteuiano : aique hoc praeclarum excmplar
    f.orpore quos IVanili palior, tristique senecta.
    Nam dnm prsecipili laliuntur leni|iora cursn ,
    jure ceh brant cxterisque plujfis ducunt viri docli
    Nunc ad Olympiadis ter scn;e veuimus auuos. modo laudati m Complectitur
    . ejusmo.li Begula ca-
    Ct proinde « Columbanus, inquit Usse-
    ita sciip^erii pila decem ciim apud Thomam Messinghamum iu

    rius '
    , annum agens vel sepluagc imiim secundum, Fiorilegio lliberiiix, iinn aprud Lucam Hoisteninin

    si quatuor, vcl quadragesimuin , si quinque aiinorum in Co lice Regulartim. Ubi observandum cumCoin-
    spalio (Laliuorum quorumdam more) olympiadicam rj tio ", caput 10, quod in Codicibus mss. el exemplari
    pciiodum djliniamus. > Alque banc posteriorem sancti Galli desideralur, exslare in Codicc Bobiensi,

    " Jon. Vit. S. Columb. apud Mabill. Acl. SS. Be- I"
    Collimb. Carm. III, 100 seqq. ialra p. 500 d.
    ned. loin. II, pag. 5 seq. i

    Dsser. Veter. Epist. Ilibern. syllog., pag. 17.


    h Mabill. Annal. Bened. lib. vm, lom. 1, pag. 1 Maliill. Annai. (Jrd. BenOd. Ilb. xi, ^ 17, lom. I,

    191 scqq. p. 281.


    c
    Coint. Annal. eccl. lom. II, pag. 570. k Uist. litlir. de la France, tOm. ill. p. J>09.
    Mabill. I. c, pag. 192.
    •» ' Mabill. Uerli 214.
    • Jon. apu 1 Mabil! 1. c, pag. 2G. "' llist. lilter. de France,
    lu I. c. phg. 511.
    i
    Gninl. I. c, pag. 079. " Coinl. 1. c, pag. 571.
    * Mabill. Acl, SS. Bened.,p. -0, noi. l>.
    M>5 PROLECOMENON. 2"6

    etapud.Messinghamiim.pT£crefre.lit«lura.rfeper/ecriojM A nulla temporis noiatione servata, mixtlm locantur.


    monachi : apuil Hulstenium vero subjici capili 9, Hujusniodi confusioneni perstrinxerunt viri erudi-
    instar appendicis, et caput 10 inscribi de diversitaie tissimi quorum propierea
    subinde nobis laudali i
    ;

    citlparum , quod alii Pocnitentiule suncli Columbai i duciu easdcm epistolas pro temporum ratione diges-
    vocant.et ab cjusdeni Regula distingiiunt. Porro siinus. Ordine itaque prima inscribitur Gregorio ma-

    ntrumque opUSCulum pluribus illnslrat alque alicubi gno, inter cujus epislolas editionis novissimac fuit
    snpplet idem Coiniius». Neque illud prxlcreundum exinde relata k Sed nulla exstat inter Gregorianas
    .

    b
    quoil advcrtit Mabillonius , regulam Columbani., ad Columbanum : licel perantiquus auclor libelli de
    qualis typis vulgala esl, integram non esse, si caput vita sanctx Salabergae abb:iliss;c Laudunensis teste-
    in Concordia Rcgularum cap. 74, § 10, citatum ex lur l
    ad prafatum patrem ( Columbanum ) meltiflua
    Regula Columbani cap. 53 ad Columbani Regulam remisisse scripta cumdem sancium ponlificem. Po.ro
    pertinet. Alii tamen observanl ••, non Columbanum,, praecjpuum epislolae argumei tum versalur circa ce-
    sed anliquiorem auctorem agnoscere caput illud in lebrationem paschatis, quod sancius abbas cum suii
    Concordia quoque dc ipsius
    laudalum. celebrandum ritu Britonum, boc est
    Nonnulla orientalium ,

    sancti Colunibani Peenilentiali monet in Analeclis more, conlendil. Ad anniim saltem 599 referendam
    idem V. C. Locum adeat lector, si lubet J Regulam B censcnt hujusniodi epistolnm doctissiffli operum
    .

    porro ac Pceniientiale de quibus h iclenus sernio, sancti Gregorii editores quod ipsius meinincrit in ,

    i xcipit ejusdem sancli abbatis liber de Peenilentiarum Epistola II ad Gallicanos ejdscopos in uiiuin sui

    mensura taxanda, quem piimus ex vetusto ms. Codicc cuisa congregalos ad qurestionem de pasehatis ce-
    in lucein extulit Flemingus : quo de opere noiinulla lebralione ilefiniendani : cujus concilii nnlla alia
    liilem qui supra viri claiissimi animadvcrtunt e. superesl memoria. Anno duodccimo scripla fnit hocc

    111. Sequuntiir Sermones seu Inslruclioncs xvi ,


    cpislola, ex quo in Vogeusibus silvis degcbat Colum-
    quibus adjectus libellus De oclo vitiis principalibus ,
    banus.hoc est annoChrisli 002, inquit Mnbillonius m .

    ex laudato Codice Bobiensi per eumdem Flemingiim V. Interea Cohiiiibanus abbas Luxoviensis ad se-
    descripiac. Lectu sunt sane dignissimte, ac miram dandam conientionem, contra se a Gallicanis episcopis
    nbique pictatem cuni p:iri eloquio conjunctam spi- de Paschse celebratione concilatnm, Epistolum scri-
    ranl. I)e his vero accipienda videnlur quoc scribit psit orJine tertiam, anno GOG, ad Ronifacinm III

    Jonns in ejus Vila his vcrbis '


    : Agebat venerandiis Gregorii succe.-sorem , suppliciter postulans ut sibi

    vir , ut pcr quwcunque loca proqrederelur , vcrburn peregrinis laboriiulibus sua: pia? sententix prwstarcl
    evangelicum aniitintiaret.£rat enim gratum Iwininibus, solatium, quo, si non contra fulem est, suorum tradi-
    ul quod facundhc culius adomabtit, elucubratce prcedi C tionem scniorum roboraret. ut rilum pasclnv , sicut
    cationis doctrina, simul et exempla virtulum confirma- acceperant, per pontificis judicium posscnt in sua pe-
    bunt Tanta in beatum virum grutia redundabal regrinatione observare. « An responsum a pontifice
    ul in qiiorumcunque domibus quunlisper commorarelur, obtinuerit Cidiiinbaniis ( verba sunt Mabillonii "

    omniiim aniinos ad religionis cullum defigcret. Opei;e ignorainus : at eum retiuui>se patrium suiiin rilum
    porro preiium fnerit adnoiare, Instructionem V, qu;e in Pascbatis celcbratione constnt ex ejus Epistola IV
    incipit : tu vita quantos decepist: ! sub litulo Epi- ad euos Luxovienses Nnmnetis scripta, cum in pro-
    stola: V legisse Mabi lonium in ms. Codiie S. Gnlli k : cinclu esset ad trajicienduin in Hiberniam. Veruni
    alque sic ilem inscriplam ex eodem Codice jam diu hnnc tradilionein deposuisse videtur saltem cuni in
    b
    vulgaverat Goldastus qui tamen agnovit in ea
    ; Ilaliam accessit : iJque suadet tum ejus Epistola V
    iiulluin appnrere epistolici chnrncteris vesiigium , ad Bonifacium IV e Bobicnsi monastciio scripta, tuni
    sinnilque professus est sibi hnud disccdcnduni du- synodus Malisconensis Galiicnnoium antislilum, in-
    xisse a lide velustissiini Codicis, in quo liujusmodi slinclu Agreslii inonachi convocaia advcrsus singu-
    erat inscriplio : Incipil cpislula sci Columbuni ubbutis. l.ires quosdam riius Luxoviensium monachorum in
    ldquoque observalum Usserio ', qui sub Epistola; qtiibus nulla amplius dc paschale (it mcuiio. >

    nomine in sua Veterum cpistolurttm Uiberiiicarum D VI. Dum Namnetis per tiiduum morareiur Coluni-
    sglloge eamdem lnstructionem V recensuit. bauus °, mox in Iliberniam pcrrecturus ; ut paulo
    IV. Pone piacJictas instructiones exstant Episto- anle dictuin, Epistola IV scripsil anno 010 ad snos
    Ite V sancli Columbani, omnes fervido zelo proedilae Luxovienses, quos invilus deseruerat, pacem , salu-
    atque libertale Christiana exaralie. Eas ex perve- tem et sempilernam cbarilatem eis imprecaius. Qui-
    tusto, sed mcndoso salis bibliolbecse Bobien>is Co- bus liltcris acceptis, Allala Colmnbaniim sequi ma-
    dice descripsit Flemingus; in cujus tamen ediio, luit, quam Luxovii permanere, ipsius Columbani

    ' Id. 1. c, pag. 371, 579. lnsulis KiCi.


    b
    Mabill. ad Act. SS. Ben. tom. I, p. 20, not. c. Usser. Veler. opist. Ilihprn. syllog., png. 5 seo.
    c
    de la Erance 1. c. p. 510, nuiii. 1.
    Ilist. litlcr. , Ilisl. liller. de la Erancc, I. c, pag. 515, num. 5-
    i

    Grcg. lib. ix, epist. 127, Opp. lom. 11, pag. 1030
    11
    Mabiil. Annlcct. p. 19, nov. edit., § 8, sub lin. «
    e Hht. Uuer. de la France, I. c, p. 512, nnni. 5. SCqq.
    ' Jon. apud Mabill. Act. SS. Ren., tom. II, p. 7
    ,
    •
    Act. SS. O.-iI. Bened., tom. II, p. 406, num. 3.
    i

    iiiiui. 1 1. m Mabill. Iterlial., pag. 211.


    s Mabill. Analect., png. 19, § 9, sub fin. " Mnbill. Annal. Bened. I. n, § 30, lom. I, p. 561.
    h Guldast. Partenei. Veier. part. I, pag. 145, edit. ° Ll. 1. c, § 50, p;ig. 203 seq.
    EOT SANCTl COLUMB.YNI ABBATIS 208
    postmodum in Bobiensis monasterii regimine suc- A que nomen sic referente, Columbanij; IIlnaldo ; ut
    cessor fulurus. Eph'olam V denique Coliimbanns recte habetur apud Sirm ndum b et Usserium ».

    abbas ex ccenobio Bobiensi ad Bonifacium papam IV Acrosticbis in Canisiano exeinplari desideratur i.

    scripsit anno 615, studio inipul us Agilulli regis II. Monosthicon Carmen, sive Monosth&ca, e ms. Co-
    Longobardorum ac Tlieodelinda: reginre, de tribus dice Frisingensi desumpsit Canisius k . Dubitat Basna-
    Capi.ulis. Qua in rpistola vir sanctus ponlifici ma- gius an Golumbani sit opus sincerum : sed immerilo,
    ximo, oiiinium toti.is Europse ecclesiarum capiti et ii! censenl clarissimi viri t, qui etejus varias editinncs
    paslonini paslori salutem dicit. De ea plura Mabil- rnumerant : sed bac de re consulendus in primis
    lonius iiiui in Annalibus Benedictinis " tum in Itinete
    . Fabricius m . 111. Carmen est Epislola ad Fedolium, e
    llalico b . Ilis poiro Epislolis quinque sextani subjeci- ms. Sangallensi a Goldasto in lucem emissa n
    , atque
    mus quam edi.lit Goldastns c .cx duobus exemplis Hibernicis Kpistolis ab Usserio inlexta, qui eam re-
    bibliotheoe monaslerii S. Galli, quorum unum salis censens, baec babet ° : i Yersibus bipedalibus Adoni-
    antiquum, sed «vo.vf/ov; allcrum haud magis vehisla- cis est conscripla , elisionis syllabarum occasione
    lis expers , at eo praeslabilius, quod suo indice aucto- omni evitata, ut Carnten esset conslanler nvjraav').-

    rcm ostendit cditori. Verum haud perspexit Goldasltis, >a"ov. Anriexi sunt et hexamelri sex , in quoriim
    d qia- q aifcpenultimo «tatem suam auctor prodil. i Qnod
    uii neque Ilistorire litterariae Galliceauctores ,

    lemcunque banc epislolam ipsissimum refi rreCarmen quidem superius § 1, nobis animadversum. IV. deili-
    illud quod aliis hnjuscemodi additum exbibel bi-
    , q.ie Epigramma est in Mutiercs, quod item Goldaslo
    bholheca Patrum Lugdunpnsis '. Id quod poslea nos acceplimi reforimus. Exstat praeterea ejusdem sancti
    ipsi iletexiiiuis : quapropter ab eo Carminc excu- Columbanj Rhylhmut de vanitale et miscria vittc

    dendo abstinuimus. morlalis. lncipil : Mundus iste transil, etc. Occunit


    VII. Syllogen operum sancli Columbani abbalis apud Usserium r, et in*bibliotheca PP. Lugduncnsi i.

    quatuor ejus Carmina claudunt. 1. Inscribitur Epi- Verum hic ilivtliuiiis idem oninino est ac Epislnla
    stola ad llunatdum. Eam primus evulgavit Goldastus f
    ; sexta, ac propterca nobis omissus, ut ad eam supe-
    quam lamen perperani in duas dissecuil, alleram rius monuimus. Cxleriim sancli Columbani Oper.i
    scilicel ad llunatdum , alleram vero ad Selhum mis- qua; buc usque recensuimus, in meliorcm ordinem
    sam existimans. Una enim re vera est, ut viris eru- redacta , notulis cliam subinde sive restituere, sive
    d.tis observalum 6, ea;temque uui Hiinaldo inscripta :
    illustrare pro virili studuimus.
    ciijus prior pars acrostichide circumscribilur, utrius-
    " Iil. ibid. liii. xi, § i, |i.'ig. 273 se
    i Canis. Thes., tom. I, p. 77'J.
    j.
    h Id. Iter Ital., pag. 215 seq.
    k
    1 1. ibid., pag. 775 seq.
    (
    «
    1
    Ilist. litter. de la France, i. c, pag. 519.
    Gold. 1. c, p. 153.
    a " Fabric. Bibl. med Lalin., tom. 1, p. 1129.
    Hist. dc la France, toni. III, p. 520.
    liiter.
    e 5
    n Gold. I. c, pag. 5-2.
    Bibl. 1'1>. Lugd., ioiii. XII, p. 56 seq.
    f
    Gold. l.c.pag. 47. Usser. I. c, pag. 13.
    P Usser. I. c, pag. (>, 7.
    k Ilist. tiller. de la France tom. III p. 518 scq. , ,

    b Sirnioml. Opp., tom. II, Bibl. PP. Lugd., lom. XII, p. 36.
    i
    p. 'J08, edit. Paris.
    Usser.,Vet. Hibern.epist. syllog , p. 10-12.
    1

    OBSERVATIO CRITICA IN REGULAM SEQDENTEM.


    (Itrokie, Cod. Regularum, l I )

    !n!er reliqnos mnnastic.T viUe propagatoies sxculo sexto florentes, celeberrimum nonien obtinuii S. Co-
    lumbanus abbas, natione Scotus, in monaslerio Benchorensi educatus; sed uirum ex Bencboria Bibernensi,
    an vero ex horiiernx Scolac coenobiis Benchorensibus, disceplatur acriter ab utriiisque genlis inquilinis.
    Varia eniin Bencborensia cccnobia reperimus, quoruni piiinuni i" bodi :rna Wallia silnm crat, a Ven. Beda
    in sua geniis Anglorum Historia Ecclesiastica celebratum, a quo forsan et reliqua originem suain duxerum ,
    quamvis hodierni Scoti pro suo Benchorensi cccimbio ad ripam Deae Quminis sito, et a S. Ternano disi ipulo
    S. Palladii erecto, pro antiquitale certent prout ex Mona-t co Scotico instruimur. Quod auteui Benchorensc
    :

    llibernicum attinet, et illul exislimamus verum S. Columbani roonaslerium-; cum ibidem eum principia
    vilx monastica: posuisse lesiaiur S. Bernardus in Viia S. Malachix, qui lamen sanclissimus abbas baud adeo
    rite uiramque gentem distinguit, sed sa?,iius Scotos curo Hibernis confundit. Uic nque vero bxc sint,
    5. Columbanus cum lurma monachorura Scoturum et Hibernensium s"ccss't in Gallias, circa annuro 590,
    relaiis vero sux 50, ulii Luxoviense exstruxil mon isteriura, in quod arctam monachnruin Scolorum discipli-
    nam inlroduxit, aceirimus palernarum Iradilionum vindex. Dum igilur Luxovium pluri nos co iflu xe videret
    ex vicinis regionibus monachos, pro iisdem hanc prscsentem Regulam conscripsil, rigidarnque Scotorum disci-
    plinam quodammodo mitigavii, perpctuum lamen jejunium et silentium, omuimoilamque obedienliam mo-
    naChis suis mandavit, quod regimen monasteriia solo nutu abbatis dependere volueril. Rcgula auiein bacc
    primiliva est el originaria, nullain cum aliis rcgulis connexionem habens quamvis Kegtila Benedictina jam ;

    per plures annos ante advenlum S Columbani apud Gallos a S. Mauro promu'gata fuerit nullibi enim :

    antiquarura regularum mentionem facit, sed duntaxat cap. 7 loquilur de mille monacbis catholicis sub uno
    archimandrita, qni uniformiter, quoties de nocte conveniunl, duodecim psalmos decantant, sive nocles
    longx sint, sive breves. Ubi aperle loquitur de disciplina nsallendi in monasteriis Columbiuis usitata, a
    6. Columba Magno Scotoru n monachoriun patriarcha per bndiernam Scotiam et Hiberniam ereclis, cui
    etiam et Rcijulnm cujitsdam Patris ascribimus. Interea luvc S. Columbani Regula noveiu capiiibus constam,
    pui et bicdecimuni adjecit Ilolstcnius, non omnia ad perfeclioiiem vilae monasticx praccepla necessara
    209 BECULA COENOBIALIS. 210

    trailit, sed generalia lanium slaluta pr;vscrihit ila ut viva poiius voce, quani scripta Rcgula, innnach. s
    ;

    suos direzisse videatur. Ilis lamcii non obstanlibus, disciplina monaslica a S. Columbano apud Gallos pro-
    pagata mirns fecit progressus, eiiim posl ejus Luxovio expulsionem, atque in luiliam secessura, ubi ilerum
    Bobicnse erexii coenobium, et ibidem piissime obiil, sacrum exuviarum pignus inonachis suis in amoris ct
    reverentise tes>eram relinquens. Non soHim enim in Luxovicnsi, Bobiensi, Anegreysiensi, Fontanensi
    aliisque ab ipso erectis coenobiis, scd etiam in aliis pcr sanctissimos discipulos Galluiu ei MagnnaUum con-
    Jitis nionasleriis baec Begula monastica pluribus annis sola tloruil cl observabatur. Nec lam ciio baec inona-
    iteria Regulam S. Benedicti solam amplecti voluerunt, sed gradatim. Vetera quippe statuta derepente apud
    nionachos ni desuetudinem non abeunt, et sic a|>ud laudatos Benedictinos Scriploies Mabillonium el Calme-
    lum rcperimiis, hanc S. Columbani Regulam, adlmc labente saeculo scpiimo, siinul cura Rcgula S. Bene-
    riicti in prafalis monasteriis aliisque yluribus obscrvalam fuisse; donee illa Benedictinse soli, lanquam
    perfecliori, taiulem locum dare coacia est, quod ineunie saeculo octavo in omnibus inonasleriis nulla alia
    qiiam Regula S. Benedicti observata luerit. Iluie etiani Regulx subjicitur S. Columbani Liber Painiteniiulis,
    prsescribens pienas regulares pro qualibet culpa levissima commissa contra Regulam et monasterii con^ue-
    tiiilinem qu e tamen poenae, satis graves pro aJeo parvis delictis, ntillnn connexionem ciini ipsa Regula,
    ;

    aut cum aliis scriptis vit;e monaslicse normis habere videntur ; adeoque pcen;e ill;e monaehis inllic;a; ex
    rigida Scotorum disciplina exorlae sunt : prout ex Ordine monastico apuJ Culrocenses uionach is Scolos,
    sive Kiledeos, int r additamenta adducto patehit. Quoil autcm hic Poenitenlialis Liber cx communi Scoto-
    ruui Monachorum disciplina desuinptus sit, cuilibei in historia monaslica vel levitcr «ersalo obvium esse
    potest ; cuni hic ipsemet Iiber in vclustis eodicibus appellari >oleat Regula ctvnobialis Patrum Scotorum, :

    ct aliquando Hequla Fratrum Hibernensium; utriusque eniui gentis monachis coramune erat, pro minulis-
    :

    simis culpis rigidas poenas infligere.

    BRNCTl COLU9IBAliri
    AV.BATIS ET CONFESSOHIS

    REGULA COENOBIALIS
    (GallandiiBibl.Patr. I. XII.)

    CAPUT PRIMUM. A dignus (Luc. xiv, 27). Et ideo dicil de digrlo disci-
    De obedienlia. pulo : Ut ubi ego sim, ibi el minister meus mecum
    Primo omnium docemur Ueum diligere ex toto (Joan. xn, 25).

    corde et ex tota menle (Matlh. xxn, 57) et ex lolis


    CAPLT II.

    viribus, et proximum tanquam nosmetipsos. Deinde


    "e s, ' c " lw -

    Silenui rf S ula diligenter custodienda decerriitur


    ad primum verbum senioris omnes ad obediendum ;

    audienles surgere oportet quia obedientia Deo exhi-


    : T lia scriplum est :
    Cultus autcm jnstitiai silentium, et

    betur, dicenle Domino nostro Jesu Chrislo Qui vos : P ax i ha xxx "> 27 )- Et i,leo ne reatus lle verbositate
    - :

    audit me audit (Luc. x, 28). conquiratur, exceptis utilitatibus et necessariis, opus

    Si quis igilur verhum audiens non slatim surrexe- estut laceatur ;


    quia, juxta Scripturam, ln mullilo-

    rit inohediensjudicandusest. Qui autem coiuraJixe- <?"'» non deeril peccatnm (Prov. x, 19). Et idcirco
    rit, conlumaciae crimen incurrii : et i.Ieo non solum Salvator ait : Ex verbis tuis justi/icabeiis, el ex verbh
    inobedientiae reus cst , sed etiam contradictionis '«" condemnaberis (Matili. xn, 57). Juste damnabun-
    adilum aliis aperiens, muliorum destructor aestiman- tur <I ui J usta llicere noluerunt cum potuerunt ;
    sed

    j us es t. iuala, injusta, impia, inania, injuriosa, incerta,

    Siquisveromurmuraverit,etipsetanquamnonex B f;llsa . contenliosa, contumeliosa, turpia, fabulosa,

    voto obediens, inobediens pulandus est; idcirco opus blasphcma, aspera ac flexuosa loqui garrula verbosi-
    ejusabjicialur,donecilliushonavoluntascognos<alur. tate maluerunt. Tacendum igitur est de eis et tali-

    Ohedientia aulem usque ad quem modum dehnitur? bus, et cum cautela et raiione loquendum est mo-
    Usque ad mortem certe praecepta est; quia Chrislus nachis, ne aut detractiones, aut tumid;e contradi-
    usque ad mortem obedivit Patri pro nobis, quam ipse ctiones, in loquacitalem viliosam prorumpant.

    nobis per Apostoliim insinuat, dicens :Hoc sentite CAPUT III.

    in vobis, quod et in Cliristo Jesu : qui cum in forma De cibo et polu.

    Dei esset, non rapinam arbitratiis esl esse se cequulem Cibus sit vilis et vespertinus monachoruin, satie-
    Deo ; sed semetipsum exinanivit, (ormam servi acci- lalem fugiens, et polus ebrietalem : ul et sustineat,
    piens, et specie inventus ut liomo. Uumiliavit semet- et non noceat. Olera, legumina, faiina aquis mixla,
    ipsum, (actus obediens Palri usqite ad morlcm, mor- cimi parvo panis paximalio. ne venler onerctur, et
    tcm autem cnuis (Pliilip. u, 5-8). Nihil itaque recu- mens sullocctur. Etenim uiilitati et usui tanium con-
    sandiiin est obedientibus, veris Christi discipulis, sulenduai esl, a?terna desideranlihus piamiia; ct

    quamvis durum et arduum sil, sed cum fervore et ideo leinperandiis cst ita usus, sicul teiiiperandus
    laetitia accipieridum est. Quia si talis non fueiil obe- C est lahor : quia hcec esl vcra discretio, ut possibili-
    dicntia, non crit acceptabilis Deo, qni ait : Ei qui
    '
    las spiritalis proleclus cum absiincntia carnem ma-
    non accipit erucm suam, cl scqitilur me, non cst me ccrante relenlelur. Si eiiim inoduin abstiiientia cx-
    211 S. COLUMBANI ABBATIS «!<2

    cesserit, viiium, non virtus eril : virlus eniui mulla A cogitalio, nulia spiriius coiuquinati macula, nulla
    susiinel bona el continet. Ergo quotidie jejiinandum peccati labes.
    cst, sicut quotidie orandum esl. quotidie laborandum, CAPLT VII.

    quolidieque est lcgendum. De curm psatmorum.


    CAPUT IV.
    De synaxi vero, id est de cursu psalmorum ct
    orationum modo canonico qua?dam sunt distinguen-
    De pauperlate, ac de cupiditate calcanda.
    Monachis, quibus pro Cbrislo mundus crucifixus
    da, qnia varic a diversis memorix de eo traditum est
    est, et ipsi mundo (Gul. G, 14), cupiditas calcanda
    Ideo juxia vitie qualitatem ac temporum suceessio-
    est : niinirum dum non solum supeiflua eos habere
    nem varie a me quoque litteris insinueiur hoc idein.

    damnabile JNon eniin uniformis esse debei pro reciproca tem-


    esl, sed etiam vellc : quoruiu non cen-
    poruin alternalione : longior enim per longas nocies,
    sus, sed voluntas quxritur : qui relinquentes oinnia,
    breviorque per breves esse convenit. lnde et apiul
    et Cliristum Dominum cum limoris cruce quoti-
    diani sequentes, in cceiis habent thesauTos (Matth.
    seniorcs nostros ab oclavo Kalendas Julii, cum noclis

    xvi, 54). ldcirco dum in coelis liiullum sunt babituri,


    augmentosensim incipit crescere cursus, a duodeeim
    paivo choris brevissimi modi, iu nocte s.ibbati siveDomi-
    et cxtremo necessitatis censu in terris d.bent
    esse contenti scienles lepram esse cupiditatem mo-
    nic3e usque ad illitiuin lliemis id esl K » Iendas No "
    ; B ' '

    nachis, iniitaloribus liliorum prophetarum, ac disci- vembris, in quibus viginti quinqtie canunl antipho-

    liulorum Christi prodilionem nas psalmortim cjusdem niimeri qui semper tres
    atque perditionem, ;

    loco duobus succedunt psaltis ila ut totiu-. psallerii


    ;ipostoloruni quoque dubiis seclatoribus mortem.
    :

    LJeo cr.^o nuditas et facullatum contemptus prima inter dtias supra diclas noctes nuiiicrum cantent

    perfectio est monachorum duodecim choris, ca;teras temperantes lola hieine


    ; secunda vero purgaiio
    vitiorum; noctes; qua linita per vcr sensim per singulas heb-
    tertia perlectissiina Dei coiilinuata tlile-

    ac divinoruM jugis amor,


    domadas lerni semper decedunt psalmi, ut duodecim
    tiio, qui terrenorum suc-
    cedit oblivioni. Qti* ctim ila sint, pau<
    in siugulis noclibus tanlum antiphona: reinaneant, id
    is nobis opus
    esl, quolidiani hiemalis tringinta sex psalmi ciir 5 us
    esf, juxta verbuni Doinini (Luc. x, 42), aut ctiam
    uno. Pauca namque sunt necessaria vera, sine qni-
    vigii.ti quatuor autem per lotum ver et aesiatem,

    bus non transigilur, aut etiain uno, qu ,isi cibo juxla


    et usque ad auluinnale tfquinoctiuui, id est ociavo
    Kalendas Octobris, in quo similitudo synaxeos ett,
    litteram ; purilale atitein sensus indigemus per gra-
    sicut in vcrnali icquinoctio, id est octavo Kalend.is
    tiam Dei, tit intelligamus spiritaliler qux sunl illa
    pauca charitaiis, quae Mariluu a Domino sugge- Aprilis, dum per reciprocasvices paulatim el cresr.it,

    runtur, „ et decrescit. Igilur jiula vires consideranda vigilia

    CAPUT V. cst, maxime ctnn ab auciore salntis nottne jubennir


    De vanitate calcanda, vigilare, et orare omiii tempore (Luc. xxi, 56) ; ei

    Vaniias quoque qu im sil peiiculosa, brevibus de- Paulus (/ Thess. v. 17) pracipil si.ie inlerinissioiie

    monslraiur verbis Salvaloris ,


    qui suis discipulis orare. Sed quia orationum canonicarum noscendus
    hciantibus vanilale dixit : Yidi Salanatn sicut fulgur cst moilus, in quo ii in ii,'.- simttforantes horis conve-
    de calo cad?ntcm(Lnc. \, l8)'.Et Juda-is aliquando sc niant siatutis, quibusqtie absoluiis unusquisque in
    iuslilicaiilibus ait : Quod aulcm allum at Iwminibus, cubiculo suo orare debet ;
    per diuruas terni psalnii
    abominalio csl in Contpeclu Dontini (Luc. xw, 15 . horas, pro opcrum interpositione, staluti sunt a se-
    Ilis, et illius Pbarisiei famosissimi se justilicanlis nioribus nostris, cuni versiculorum augmenlo inter-
    excmplo colligilur (Luc, xvui, 11 scq.), quod inle- venientium, pro peccatis primum nostris, dcimle pro
    remptrix sit oinuium bonorum vahitas, et gloriatin omni populu Christiano; deinJe pro sacerdotibus ct
    elala : dum bona vanc laudata Pharissci perierint, et rcliquis Deo consecratis sacr* plebis gradibus, po-
    peccaia publicani accusata evanuerinl. Non exeat sircmo pro eleemosynas facienlibus ;
    postea pro
    igilur verbiim grande de ore inonachi, ne smis pace regiim, novissime pro iniuiicis ; ne illis Deus
    grandis pereat labor. siatuai in peccalum, quod pcrsequuniur et dcira-
    i>
    CAPUT VI. liuiit nolii-, quia nesciunt quid faciunl (Acl. vn, 59).
    De caslilale. Ad iniiitim vfero noclis duodecim psalnii, ad mc-
    Castilas vero lnonachi in cogitationibus jttdicalur; diumque noctis duodecim similiter psaUuotur ; ad
    cui nimirum ciim discipulis ad audiendiim accedcnli- niauiiiiinm vero l.is deni, bisque biui per tempora
    bus a Doinino dicitnr : (>ui vidcrit mulierem <«/ con- brevium, ut dictum est, noclium, sunt dispositi
    cupiscendum, jam mivchalus est cam in corde sno pluribus, jam ut dixi, semper nocli dominica; ac
    (Matth. v, 18). Duin enini vulium illius considerat sabbali vigilic depiiiaiis, in quibus stib uno cursu
    ille cui consecraltis cst, verendum est ne inveniat in septnaginta quinque singillatim cantantur, ILec juxta
    wiima, quod aboniinetur : ne lorte, juxta sentcntiam conimuiieni dicta stint synaxim. Sed vcra, ut dixi,

    sancli Pclri, habcant oculos luxuriae plenos atque orandi tradilio, Ut possibiliias ad hoc destinaii sine
    iduUerii ( // Pelr. u, 14). Etquid prodest virgo fastidio voli prajvaleat, si\e sua perfeclio possibilita-

    eorpore, si non sit virgo mente ? Deus enim spirilus lis permitlat, vel capacitas mentis illius cum necessi-

    /sl(Joan. iv, 21), et in spiritu habilat ac iiicnte, lalum consideialione, vel vilse qualilas possil sd-

    quam immaculaiam viderit ; in qua nuila sil adultcra miltere; etquanlum uniuscujusque fervor exegerit,
    213 RFGILA COENOMALIS. 211

    si liber ac sulus sil, aut erudilionis ejus quantilas A qirac creavil, mala vero diabolus supersominavit do-

    postulaverit, aut stalus otium, aul magniludo stu lii, losa calliditate, ac subdola ambilionis intuloc sua-
    aui operum qualitas, aul aMatum diversitas pcrmise- sione. Qnx sunl igitur bona illa ? scilicet quae intcgra

    rit ; ita varie licet unius rei perfeclio aeslimanda est sunt ac incorrupla, sicul creata, perwanserunt: qnse
    quia cum labore adorationis partitur : et i.lco, licet solus creavit Deus , et prwparavit, juxta Aposlolum
    longiiudo slandi aul caniandi sil varia, unius lainen (Epltes. ii, 10), ttt in illis ambulemus: quoe snnt opera
    perfeclionis erit aequalitas orandi in corde, ac mnntis bona, in ciuibus in Chrislo Jesit creati sitmus; boni-
    cum Deo jugis intentio. Sunt aulem quidam catlio- tasscilicet, integritas, pielas, juslilia, verilas, mise-

    lici quibus idem est canonicus duodenarius psalmo- ricordia, cbaritas, pax salutaris, kutitia spiritalis,

    rum numerus, sive per breves, sive per longas cum spiritus Iructu. Il.ec oninia ciiin fruclibus suis
    noctes; sed per quaternas in noile vices liunc ca- bona suiil: bis vero conliaria niala simt, scilicet ma-
    nonem reddunt, ad initium noctis, ad rnediumqtie liiia, corruptela, impietas, injustitia, mendacium,
    ejus, pullorum quoque cantus, ac matutinum. Cur- avai itia, o !ium, discordia, amaritudo, cum fructibus
    sus hic, ut iu bicme parvtis aliis videlur, ita in eorum mulliplieibus qui ab cis nascunlur. Innumera-
    ajstate satis onerosus et gravius inveniiur, dum cre- bilia enim sunt qusc de utrisque contrariis, id est

    luis in noclis brevitale cxpeditionibus non tam lassi- B bonis et malis, procreantur. Quod autem declinat a
    ludinem facit quam fatigatioiiem. Noctibus vero re- bonilate condita et integiilale hoc primum maluin
    ,

    verentissimis Dominicoe scilicet vel sabbati, ad ma- est, ut est superbia malitioc pi imoe ; cm contra est
    tiiiinum ter idem volvitur numerus, id est ter denis pia! bonilalis buinilis exislimatio, suum Crealorenv
    et sex psalmis. Qaorum pluralilas ad sanctam con- agnoscentis et glorilicanlis; qnod cst ralionabilis
    versaiionem hunc numerum canonicum multis dulci crealurae primum bonum. Sic et coetera per duplices
    indixit suavitate, lanquam et reliquam disciplinam, sensim parles in imir.anem nominum silvam cievere.
    sub quorum nimirum regula nullus invenilur lassus :
    Quao cum ita sint, tenenda sunt forliler bona , Dei
    et cum tanta pluraliias eorum sit, ita ut mille abba- habentibus auxilium quod sempcr orandum est per
    ,

    lcs sub uno archimandrita esse referanlur, nulla ibi


    prospcra et adversa ; ne aut exlollamur in propcris
    a conditione coenobii inierduos monacbosrixa fuisse in vanitatem, aut dejiciamur in adversis in despera-
    fcrtur visa : quod sine Dei ibi habilatione, dicentis lioncm. Ideo continendum ab ulroqiie periculo, id
    F.go in eis Itabilabo, el inler illos ambulabo : el ero est, ab omni nimietate per temperantiam gloriosam,
    illorum Deus, et ipsi erunt miki populus (11 Cvr. vi; et veram discrelionem, qua; Cbrislianao humililali
    IG ; Lev. xxvi, 12), esse non posse manifestum est. adhseret, et viam perfeclionis veiis Christi militibus
    Merito itaque creverunt, et quolidie. Deo gratias,
    q ac Deum timenlibus aperit. Discernendum scilicet
    crcscunt, in quorum medio Deus habilat; quorimi semper esi in dubiis recte , ac inter bona et mala
    ineritis mereamur salvari a Salvatore nostro. Amen. ubique dividendum jusle, sive inter utraque foris,

    CAPUT VIII. sive intus inter corpus et animam, sive inler opera

    De discretione. et mores, sive inler curam el q .ietem, sive inter

    Discretio monachis quam sit necessaria multo- publica elsecrela. Mala itaque cavenda suiil siinili-

    rum error ostendit, et aliquorumruinyedemonslrant ter, supcrbia, invidia, nieiiclaciiiin , corruptela, iin-

    <iui sine discretione incipientes, et absque modera- pielas, mala morum, transgressio, gula, fornicatio,
    trice scientia degenles, vitam fmire laudabilem non cupiditas, ira, tristitia, inslabililas, vana gloria, ela-

    potuerunt. Quia sicnt sine via tendentibuserroreve- tio, deiractio. Bona quoque virtutum sectanda sunt :

    nit, ila sine discrelioneviventibus excessusinproinp- humilitas, benignilas, puritas, obedienlia, abslinenlia,
    lu cst, qui sempcr viiiulibus in me.lio inter utram- caslitas , largilas ,
    palienlia, telitia, slabililas, fer-
    que nimietatem po^ilis conlrarius est. Cujus im- vor, impigritia, vigilantia, tacilurnilas ;
    qux per for-
    paclio periculi res est, dum juxta semitam discretio- litudinem sulferentem, el lemperantiam moderan-
    nis directam inimici pravilalis ollendieula ac diver- tem, quasi in quadam ponderalrice discretionis sta-
    sorum errorum scamlala ponunt. Orandus est igilur D tcra slatuenda in aclu sunt opeiis assueti, pro caplu

    Deus, qui lumcn vene discretionis largialur ad illu- conalus noslri suflicienlia ubique quaerenlibus. Nain
    niiiiaiioncm hujus viloe , tenebris saiculi ulrinque cui sulficientia non sufficiunt, excessisse discrelionis
    obscurissimis circumdala;; quo sui ad se sine errore modum nulli dubimn esl: el quidquid ipsuin modum
    veri adoratores possint has evadere tenebras. Uiscre- cxcesserit, vitium esse manifestum e-t. Igitur inler
    tio igitur a discernendo nonien accepit, eo quodipsa parvum el nimium ralionabilis esl in medio mensura,
    in nobis discernit inter bona et mala , inler media revocans semper ab omni utrinque superfluo, in
    quoque ac perfecta. Divisa namque sunt ab initio, omni re posita, certum ubique necessilatis procu-
    sicut lux et tenebra;, utraque, id est
    bona ct nuda rans, ac irrationabile superllua: voluntatis declinans.
    poslquam mali per diabolum boni depravaiione esse Et h;ec mensura verac discretionis, omnes nostros
    cceperunl; sed per Deuin illuminantem prius, acpos- pondere trutinans justo aclus, ncquaquam nos de-
    lea divitleiitem. Inde Abel prius bona elegit, Cain viare ab justo permitlet ; neque si illam vice ducis
    vero iuipiiis '
    inala inciJit. Bona Deus fecit cuncla pcr directum scmpcr scquamur errorein pati. Diiiii

    11
    ilata. Lcgendum vidclur, itt mala.
    513 S. COLUMBANI ABJUTIS r.C

    eiiim de uiraque parle semper est contincndum , A studiuni suas aliquas seclaii aut nuirire volnerit in-

    juxta illud dietum: Conlinete ros adexlris el sinislris lentiones, coiilmun inlerpnsilorum occupalione de-
    {Deul. v, 32; 11 Cor. vi, 7) : in direetum semper lenlus, turbatus lolns sec|ui, quo jussio duc-il, gratus
    per discretionem lendcndmn est ; id csl, per lumen semper non poteril; neque ut eompetil complere
    Dei, dicenlibus saepius, alque Psalmislae vietoris ver- poiesi, qui turbulentus est et ingralus. Monificaiio-

    siculum cantaiitibus : Deus meus, illtnninu tenebras nis igiiur Iriplex e^l ralio ; non animo discordare,
    iimj, quoniam in te eripiar a tcntalione (Psnl. xvu, r.on iingua libila loqui, non ire quoquam absolule.
    2'), 50). Tentatio cnim esl vita liominis super lerram Suuin semper e=t dicere seni , qnamvis contraria ju-
    \Job vii, 1). beuti : iVon sicut ego volo, sed sicullu tis (Matllt. xxvi,

    CAPLT IX. 59) : juxta exenipliim Salv.-.toris, qui ait : Descendi


    De mortificalione. de ca;lo, non ut fo.ciam voluntatem meam, scd volunta-

    Maxima pars regukemonachoriioimorlificaiio esl, tem ejus qui misil mc, 1'utris (Joan. vi, 58).

    qtiibus iiiniiruui per sacram Scriptiiram pnecipitur: (


    1'sque liic manuscripli codices et exemplar sancli
    Sine consilio nihil facius (Eccli. xxxil, 24). Ergo si Gulli : Bobiense autem lioc loco auctius inctusa sub-

    niliil sine consilio faeiendum, lotuin per consilium jungit.)

    esl inlerrogandum. Inde etiam per Moyscn prxcipi- B De perfcclione monuchi.


    lur : lnterroga palrem tuum, et annunliabit libi Monacbus in innnaslerio vival sub unius disciplina
    majores luos, et tiicenl tibi (Deut. xxxn, 7). Sed licet 1'atris, consortioque raultoruui, ul ab alio diseal hu-
    duris dura videatur bsec disciplina, ut sciliccl liumo miliialem, ab alio patientiaui : uuus eum silcMiiuni,

    semper de ore pendeat allerius ; cieteris tamcn Deum mansuetudinem non faciat quod vult
    alier doceat : .

    limeiribus dulc:s ae seeura invflnietur, si ex inlegro, cmnedat quod jnbeiur; babeat quaniuin acceperil;
    et non ex parte conservetur : quia uiliil duleius est operissui pensum persolvat; subjiciatur cni non vult;

    conscientia; securilate, et nihil securius est animi lassus a I stratum veniat; ambulansqtie dorniiiei

    impunitate, quain nullus sibi ipsi per se potest ira- ncc dum cxpb to somno surgerecoinpellaiur ;
    passus
    dere, quia proprie aliorum est examinis. Hoc nam- injuriam, taaeat; pracposilura monasterii iime.il ut

    que defendit a timore judicii, quod jam examinave- dominum, diligai ui parentem: credat sibi hoc es>e
    rit judicanlis consura, cui alieui ponderis imponitur salutare quidquid ille praeceperit, nec de inajuiuiii
    moles, el tolum portal quod suscipil periculum. sei.lcntia judicct, cujus officium est, obedire el im-
    ,

    Majus enim, ut scriptum e>t , periculum jitdicmiiis plere quae jusla sunl , dicenle Mojse : Audi, 1 srael

    tjuam ejus qui judkatur (Sap. VI, (Dettt. vi, 4), el reliqua.
    0,7). Quieunqiie
    ilaque semper inlerrogaveril, si servaveril, iiunquam
    Q CAPLT X.
    enaliit. Quia si alterius eriaverit responsum, fides De diversitate culvarum.

    eredenlis el labor oliedienlis DOn errabunt, neque Diversitas culparum diversitatis poenilenlise medi-
    inereede inlerrogmitis carebunt. Nam si per se ali- camento sanari debei. ltaque.fralres, hujusmodi sla-

    quid discusserii, qui debuit interrogare , in hnc ipso tutiiui est a sanclis Patribus, ut demus confessioncm
    arguitur errasse, quod judieare praesumpsit, qui in- de omnibus, nnn solum capilalibtis criminibus , sed
    terrogare debuit : et si reclum fuerit pravum illi eliaiu de majoribus negligenliis : quia cunfe^sio et
    ,

    icpiitabitur, dum per hoc a recto declinavit; quia rcenilentia de morte liheral. Ergo nec ip»a parva
    niliil audet per se judicare, cujusoflieiuin est tanlum a confessione sunt negligcnda peccata : quia, tit

    obedire. Cuin ig lur h i c ila sinl, cavenda ubique esl scriptum est, Qui parva negligit, paulatim defluil

    nionacliis superba libeilas, ac vera humilitas dis- (lu-cti. xix) : tit detur confessio anle mensam, anle
    ccnda; sine inunmiralione et bocsitalinnc obedienli- inlruituin lectulorum, vel cuicunque fuerit faeile dare.

    bus: quo juxla Domiiii verbuin, jitijttm Clir sti siiare, Igitur qui iinn custodierit benedictionem a 1 nien-

    et onus ejus leve (M atlh. xi, 50) senlianl; alioquin sam, el non responderil, Amen, sex percussionibus
    dmiec Christi liumilitaiem discant, suavilatem jugi cnicndare statuilur. Si locutus fuerit coiuedens, nnn
    ejuset oneris illius levitatcm non sentienl. llumililas rj neeessitale alterius fratris, scx percussinnibus. Qui
    1'iiim cordis, requies animxest viiiis ac laborihu» dixerit suum proprhim aliquid, s-ex percussionibus
    (atigatoe, ac unicum illius de lot malis refrigerium : el qui non signaverit eoehleare quod lamhit, sex per-
    <:l qiianluni ad banc consideralionem luta de lanlis cussionibus. Si locutus fueiil in plausu, id est.aliiore

    foris vagis ac vanis attrabalur, laiitum intus requies- sono lolitn, sex percussionibus. Si non signatur lu-

    cit ac refrigeiciur; ila ut etiam atnara illi sint dul- cerna, hoc est, cum accensa a juniore fratne,
    fnerit

    eia, ac dura et artlua ante huhila ,


    plana ac l.ieilia et nnii exhibeatnr a 1 seniorem ad signandum, sex
    esse senliat. Moriilicalio quoqtie, superbis ac duris pereiissinn bus. Si aliquod opus vaniiin fecerit, sex
    tnlolerabiliS, illi est consolatio, cui lioc solum placel percussionibus emendetur.
    quod humile ac m insueliim est. Sciendum auicm Quieiiuquc de fr.ilribus qui sollieitudo cnquinandi
    est, quod ncque hanc martyrii lelicitalem, neque vel minislrandi commissa est, quauiulum quid effu-

    nliud qnid utile siiperveniens polerii perfccte com- derii, oratione in ecelesia post explelum ciirsum, ila

    plere quis, nisi qtii in hoc sludium singulare posiie- i,t fralres pro co orent, emendari statuitur. Qui hu-

    ril, ul iioii invcniatur imparalus. Si enim jttxta bac liiiliationcin iu synaxi, id csi, Ln cursuohliius (uerit
    817 Rl.ilLA C0EN0R1AL1S. 219

    (hxc est humiliatio in Ecclesia posl liuem cujuscun- A sionibus. Prolerens sermonem altum sine snppres-

    iue psalini) similiter pcenileat siinili niodo qui pcr- : sionc, nlsi ubi necessitas fueril, supposilione silenlii,

    diderit micas, oralione in ccclesia einendeiur. Iia aut quinquaginta percussionibus : excusaus ad ve-
    lamen hnec parva pcenitentia ei indicelur , si parvum niam, quinqiiaginla percussionibus.
    quid effuderit : si ncgligenlia, aul oblivione , seu Qui fratri aliquid indicanti responderit : Non ita

    iransgressione securil;ilis tam in liquidis quain in ari- est ut dicis, pneter seniores junioiibus dicenles
    i!is amplius solito perdiderit, longa venia in ecclesia, simpliciler, siipposilione sileiitii , aut quinquaginta
    dum dutfdeciin duodecimam caiunil
    psalmos ad , percussionibus. Nisi hoc tanlum licet coaequali fratri
    proslralus niillum membruin movens pceniteat. Vel suo, si veracius est aliquid quam ille dicil, et recor-

    certe, si muUuni est quod elTudit, quadraims de daiur : Si bene recolis, frater : et alter hoc audiens
    cervisia aut mensuras qualiumcunque rerum inter- non alfirmtt s^rmonem suum , sed humiiiter dicat :

    cedente negligentia elfundens perdidit, suppulnti> lot Spero quod lu nielius recorderis; ego per oblivio-
    diebus illo quod in siimptus proprios vitae aceipere nem in ver!)o excessi ;
    pcenitet me quoJ male dixi.

    consueverat, sibi eain perdidis=e sciat, ut pro cervi- Ecce veiba iiliorum Dei : Piihil per conieniionem
    sia aquam bibat. Diffuso su^ra mensam, decide le- ut ait Ap «slnliis , neqne per inanein gloriam, sed pcr
    que extra eam, veniam in discubito suflicere. p humilitatem spiriius, aller ullerum exislitnanles su-
    Qui egrediens domuni ad orationem pos<endam periorem sibi (Pliilipp. n , 5). Cieterum qui seexcu-
    non se bumiliaverit, et posl acceplam benediciionein saverit, non filius Dei spiritalis, sed Adam canialis

    non se signaverit, cruccm non adierit, duodecim per- judicetur. Qui si non eilo ad portum retiuiei buini-
    cussionibus emen lari staluilur. Similiter qui oratio- litaiis doininicse confugerit, nimiarum contradictio-
    nem ante opus, aul post opus oblitus fuerit, duodecim num aditum aliis aperiens , in superbia persistens,
    percussionibus. Et qui comederit sine benedielione, deliberlate sanct:cEcclesioe in eellula ob pcenilentiam
    duodecim percussionibus et qui regrediens domum : agendam separetur ; usque dum bona ejus voluntas
    orationem petens non se curvaverit intra domum , cognoscaiur, atque per humilitatem denuo sancUe
    dHodecim percussionibus emendelur. Qui vero fra- congregationi inseratur. Qui profert sermonem vel

    ter hoec omnia confessus fnerit, el c.i ler.i usque ad inodicuin ad reprebenJendum opus ostiarii, aut os-
    Ruppositionem semipcenitentia3, id est, media pceui- tiarius si horas bene non custodierit , suppositione
    tentia, elde bis similia sit temperare. silenlii, aut quinquaginta percussionibus.
    Inlerim qui tussim in exordio psalmi non bene Proferens correctionem contra correctionem ; hoc
    caveril, sex percussionibuseniendari slaluitur: simi- esl, castigans castigantem se, tribus suppisitionibus.
    ler qui percusseril dcntibus calicem salutaris , sex p Et qui abscondit aliquod crimen videns in fratre suo,
    !l t — -.'. nnn ..:n»!I n..Z _ aw. n...,ln.l!n rm *,..'...
    »nSaa*A .l..n.
    usque diim corrigatur nl!/v .' 1.1 '.1 lllCA
    de ipso .•
    Ordinem
    \
    qui non cuslodie- de alio vitio,
    .

    vel el
    '.

    . ) . .

    percussionibus. sacrificii ,

    rit ad offerendum, sex percussionilms. Sacerdos of- tunc profert illud adversus fralrem , tribus supposi-

    ferens qui ungulas non dempserit , et diaconus cui lionibus. ReprehendeHS aliorum fratrum opera, ant
    harba tonsa nou fuerit : de rastro sacrilicium acci- detractans, tribussuppositionibus. Qui detratiit alicui
    pientes, ad calicem aceedentes, sex percussionibus. fralri, aut audit detrahentem, non continuo corfigens
    Et qui subridens in synaxi, id est in cursu , sex per- eum, tribus supposilionibus. Qui aliquam contenlio-
    cussionibus : si in sonum risus eruperil , supposi- nem cum Irislitia promit, siinili rnodo tribus suppo-
    tione; nisi veniabiliter contigerit. Sacerdos offerens, siiionibus pceniteat. Qui aliquid reprehendens pra-
    et diaconus sacrificium custodiens, cavere ne vagis posito suo non vult indicari, usque dum abbati
    oculis oberrenl : quod si neglexei int, sex percussio- indicet, tribus supposilionibus ; nisi luec orania con-
    nibus emendari. fessione verecunda liant. Si quis frater tristis fuerit,
    Qui oblitus fuerit chrismal ,
    pergens procul ad si fieri potest, consolationem accipiat : si sustinere

    opus aliquod , quiuis quinquies percussionibus. Si valet, supprimalinierimconlessionem, utverecundius


    super ti-rram in agro dimiserit, et inveneril statini, dicat : quando tri^titia cessaverit, orent pro eo fratre-'.

    denis quinquies percussionibus : si in ligno illud le- Si quis dicat ad consanguineum suum, sollicitans

    vaveiit, ler denis maneat nocte, supposi-


    , si ibi
    "
    I)
    eum in alio loco habilanlem : Melius est ut nobiscum
    tione. Eulogias immundus accipiens, duodecim per- habiles aut cum aliquibus , tribus suppositionibus.

    i ussionibus : obliviscens oblalionem facere , usque El qui vituperat aliquem fratrem obsequium danlein,
    dum eat ad offerendum , centum percussionibus. trilius suppositionibus. Qui consanguineum docet

    Fabulas oliosas proferens ad alienum, statim semet- aliquam dicentem arlem , aut aliud quiJlibet a se-
    ipsum reprehendens, venia tantum si autein se non : nioribus inipositum , ut melius lectionem discal

    reprehenderit, sed detractaverit, qualiter eas excu- tribus suppositionibus.


    sare debeat, suppositione silentii, aut quinquaginta Qui ad pripositum audet dicere : Tu non judica-

    percussionibus. Excusaiionem prolerens cum simpli- bis causam meain, sed noster ahbas, aut csteri fra-

    cil:ite, quando in aliquo disculiiur, et non dicit tres ; sive : Ad abbatem ibimus omnes, quadraginta
    slalim veniam petens : Mea culpa, pcenilet me, quin- diebus castigari oportet in pceniteiitia in pane et

    (juagiiita pereussioiiibtis. Consilium contra consiliuin aqua : nisi ipse dicat prostratus coram Iratribus

    L-iim simplicitate promens, quinquaginta percussio- Ponnitet me, quia male dixi. riater quilibet in aliquo
    nibus. Qui allarc concusserit ,
    quinquaginla percus- opcic delenlus, quamvis fatig.uus sit, ita lamen ad
    2;i) S. COLUMBANI ABBATIS 229
    oecouomum dicat in propria causa : Si libi placet , A indigentes poeniieiiLia psalmos deoantare delient.
    ilicain ail abbalcm; sin aulein ,
    non dicam : in alte- Qii.imvis ergo in nocle dominiea, et in tempyre
    rius causa : Si tu iteras., non libi diflicile videalur, qu.inquagesimae poeniientes genua fleclaiit.

    si forte ad abbatem dicam, ut obeJientia custodialur. Si cui injunxeiit abbas aui praepositus de fratribus
    Qui noii reportat quod commodat usque in crasti- iter agere, ila observandum esl ut seniori junlor ,

    iiiiiii , si ipse reporlat rccordalus, sex percussioni- obediat : si tamen reclum fuerit quod eis indicaverit,
    bus : si oblilus luerit u^que dum quaeratur, duodecim. obstrvare studeat. Si quid praeceperit abbas vel oeco-
    Si quis obliius lucrit interrogare debitum poenitcmiac liomus major, et alius humilior iteraverit oeconomus,
    iisque in craslinum , sex percussiombus. Qui mur- ipse obeJire debet; inJieans tamen in silenli >, quod
    murat, aul dicil : Non faciam nihi dical abb.is, vel pneceperit alius major. Inlra monasieiiuui vero
    secundus, tiibus suppositionibns. Cursus non netes- nullus lamen alio imperio praicellenle imperet, nisi
    sarius , aul sattus, duodeeim pl.igis. Piobibelur ne qui praeest.

    quis alterius leneal 111:1:111111. Ab iniiio ilici usque noctcm comnmtaiio vesli-
    Procurel ceconomus de humanitate aJvenicniilius menli, et allt ra in noete inleiTigiiilur separalim.
    cxbibciida, lani peregrinis, quam reliquis fr..tribus: Qui ministrat iu die dominiea , aul iu alia solemui,
    ct omnes fratres parali sint ad minisiranduiii cura B ad lavacrum aul ad quameunque neccssitatem, una
    onmi famulalii propler Deum. Quamvis eecononius oralione anle exilimi et inlroiluni eget : mterrogel
    11011 censuerit, aut pnesens non fuerit, cseteti faciaut tamen non proeul exe.it, signo crucis imligel.
    , si

    diligenler qnod nccesse est, cl cu-todiant utensilia Quamvis ambulans signel se non e.-l autem [Furti: :

    eornm, donec assignent ea parala cusloili. Sin aolem lamen] necesse aJ orieiilem se verlere. Exiens aulem
    neglexcrint, poenitenliaiii de hi-, ul viJeatur, adbi- exlra domum quilibel fesiinans el se siguans , uon
    bi ri ad judieium sacerdotis. cget ad oiieuteui conversione. lla el in ambulanJo
    Qui non postulat veiiiam correctus, supposilione. couvcniens quiJquam faciat, si leslinel poslulans
    Qui visiiaveril alios fralres in cella seorsum sine orationem, el se bmiiiliaiis in domo in qua non con-
    inierrogatione, simili modo pocnitoat; aul in coquina grua liat genuftcxio , curvatio laiiluui slaluelur. Si
    post iionani sine ordinatione vel jussione iciit , sup- quis volueril, in die sabbaii pr.iparet oblaiionem
    positione : aut exlra valluin , iJ e>l, exlra seplinu D.iniiniea; , consuminalo lavaero cominutare sacer-
    iiionasteiii sine imerrogalione ierit, supposilione. doles, si facile luerit : diacones auleni, aut anie prae-
    Juveniljiis quibus imponilur lerniinus, ut non se ccplum, aut posl pneceptum miiiisteriuin opjorlu-
    appellent invicem, si transgressi fuerinl, tribus sup- num p rficient.
    posilionibiis : boc tantum dicanl : Scis quoJ nobis G Si quis videril somnium imuiundum, aut coinqui-
    non licet loqui teciiin. Kt si quis praeceperit eisquod nalus lueril, aut pocailens, quanJo delur pra-ceptuin,
    non licet, ipsi dieanl : Seis quoJ nobis non lieet. Et stare praecipitur. Iu magnis autem solemnilatibus,
    si ipsc praeceperit ultra, ipse damnetur iribus suppo- quando auJiunt sonum, seJere : in quoliJiauo pr.e-
    siiionibus : ipsi lamtn dicant : Eaeienms quoJ dicis ,
    cepto, pene iiieJiaute jubeiur sedere. Deiude soiium
    nt bonuin obedienliae servelur. lllud vero specialius oiiines auilienlcs ad s}iiaxin ineilanlem diei con-
    cavendum est, ul quomodo inter se iniituo non lo- venlus, laveut anle oralorii inlroilus, nisi prius
    quunlur, sie iuc p.-r os alterius loquautur : quod si laveiint.
    sci. nlcs Iran-gressi fuerint, simili nioJo quasi inler Priinarius ut priunis psallat statuelur, el secun-
    se loeuti fuisseni, paeniteant. ilus; etnon fleclatur genu, sed lanluin curvalio lial.

    Cui clirismal ceciderit, et nibil confringens, duo- Ordines qui piiores, iu meJio fiant oralorii : CXteri
    ilecim percussionibus. Qoi profert sermonem otio- dexlra laevaque assislanl, prxler oflerenicin eidein-
    sum , silentio inier duas boras consequentes con- que adhaerentem. In oipnique doniinica solemnitate
    demnari , aut duodecim percussionibus. Poenitentes liMiinus diei caiiteiur dominici, et iu die incboante
    fratres, quanivis opera difflcilia et sordiJa elliciant, Pascb;e. Aut qui ad allare incboaveril , inler sacri-
    11011 lavenl eapiia , nisi in dic dominica , id est D lieiuiii aceeplurus ler se liumilicl. El novi , uuia in-
    nctava. Sin aulem (jiiinto dccimo die, aut cerlc dpcti , ct quicunque fuerinl tales, aJ calicera non
    proptcr fluentium capillorum incrementum, arbilrio accedant :et quando oflerturoblalio, nulluscogaiur
    senioris unusquisque in lavando uiaiiir. Declinaiio coactus accipere sacriliriuni ,
    praler neccssitatem.
    de via sinc inlerrogatione aut beoedictione, sex per- ln oiiiniqiie doniiniea die el solemnilaie, qui non
    cussionibus. fuerit in eirlu Iraliiiin ad Dominum f.iiideniiiiii

    Poenilcntias mihutas juxta mensam si fecerit pr.c- preces, oret ipse aliqua necessilale cogente; cl

    positus, mensae imponat : ct amplius viginti quinque quandiu ofleralur, non iiiiilliiin disi uiratur. Pocni-
    percussiones siiiml non dentur. tens quoque necessjlate itjneris occupalus, ambu-
    Poeniteiues fratres, et indigentes pcenitentia psal- lansque cum caaleris ulentibus liciio cibis, si adve-
    nioruiii, boeest, cui necesse fuerit, ul psalmos ad- nerii bora terlia, ei mge prolicisi antur
    1 ; accipiat ei
    lnii pro visione nocturna deeaniet : quia pro illusione ipse quiddam cibi pro modo quodam , et quod ci

    diabolica, ac pro moJo visionis, alii viginii qualuor tlefuerii accipiatubi quiescat.
    psalmos in ordine. alii quindccim, alii duodccim I.i communc auiein oinnes fralics oniiiibus noai-
    221 HEGULA COENOISIALIS. q-T?

    bus lempore eralionum in fine oinuium psalmnrum A lus orationis, duo.lecim psalmos. Si quis venial ad
    i.enua in oralione, si non inliniiiias corporis hoc sacrificium cum nocturno cingulo vel veste ciica
    lecerit, fleetere ajquo aninio debeni, sub silentio eum, duodecini psabnos.
    «hcentes : Dcus in adjitloiium mcuminlemte ;Domine, Si quis anle horain nonain quarta sexlaque feria
    ud adjuvandum me [estina (l'strf. lxix, 2). Quem ver- nianducat, nisi infirmus , duos dies in pane et aqua
    sic dum postquam ler in oratione lacite decaniave- vival. Si quis dixerit iiiendacium nesciens ,
    quin-
    rinl, tequaiiter a hVxione o-alionis surgant, exceplis quaginia verbera : si sciens et audax, in pane efc

    diebus dominicis, et a die primo sancli Paschae aqua. Si denegatur mendacium ejus, et ille con-
    nsqne ad quinquagesi.uam diein : in quibus moderale tendil, seplem dies in pane et aqua. Si quis uio-
    se in leinpore psalmodia: humiliantes ,
    genua non naclius dormierit in una domo cuiu niuliere , tres
    llec:entes, sedulo Deum orent. dies in pane et aqua : si nescivit quoJ non dehet
    Si quis frater iiiobediens luerit , duos dies unum uno die.

    paximatium et aqnam. Si quis dicat : Non faciam Si quis non claudit eccleMam, duodeeim psalmos.
    duos dies unuin paxi nalium et aquam. Si quis mur- Si quis emitlit sputa , el contingil allare , viginli

    niur.il, duos dies unuin paximatium el aquam. Si qoaluor psahnos. : si parietem altiugit , sex. Si quis
    quis veniam non pelil, aut dicit excusationem , duos B obliviscitur psallendo, seu lccliones , i|iiatuor ps;d-

    dies unuui paximati.itu el aquam. Si duo fratiescon- mos. Si qu!s tardius venial ad orationem ,
    quiu-
    lemkntes aliquid et ad furorem vei.ientes, duos dies quaginia, v. 1 plagis quinqiiaginta : vel segnius exse-
    unum paxiinalium el aquam. Si aliquis coiilendens quilur quod jubelur ei, quinquagiiila. Si post pacem
    uiendncium et distinctiouem conQrinai , duos dies sonaverit, quiuquaginta. Si contuiuaci responderit ,

    umioi paximalium et aqiiam. Si quis coi.lradicil qiiinquagiuta.


    liatri, et non petil ei veniain, duos dies u.ium paxi- Si veniat velato cipile in domo ,
    quinquaginla ver-
    lealimn et aquain. Si quis conlradicil, niandatum bera. Si non prlit orationem cum intral iu doinuii',

    aut regulam lrang't, duos dies iinum paximatium. quiaqnagiiita. Si mandueat sine oralione ,
    quinqua-
    Si quis injungit ei opus , et negligenter facit, duns ginta. Si loeulus esl aliquid in oie suo, quinquagint.i.

    dies unum paximatium. Si quis detraxerit abbatem Si sonum fecerit dum oratur, quinquaginla verbera.

    snum , seplem dies unuin paximatium : si fratrem Si qnis iracundiam, vel tristitiam, vel invidiam tenel

    suum, viginti quatuor psalmos; si soecularem, duo- contra fralrem suum ; ut temptis tenuerit, ila eru
    decim psalmos. poeniteutia ejus in pane et aqtia : si vero prima die
    Si quis ohliviscitur aliquid foras , si minus, duo- confessus lueril, viginli quatuor psalinos.
    dccim psalmos : si majus, triginta psalmos. Si quis C Quicunque sacrilicium perdideril, el nescit ubi sii,

    perdiderit, vel deciderit aliquid, sicut pretium ejus ,


    anno pcenileJl. Qui negligenliim fecerit e ga sicri-
    ila pcenilentia ejus. Si quis faf il colloqiiium cum licium, ut siccelur, et a venuibus con^umalur, ila ut

    satculari sine jussu, viginti quatuor psalmos. Si quis ad nibilum deveneril , dimidio anno pceniteal. Qui

    quando consummaverit opus suum, et aliud non negligentiam erga sacnliciun incurrcrit, ut invenia-

    requirit, et aliquid sine jussione fecerit, viginti lur vermis in eo, et lanien plenum sit ; igne combu-
    quatuor psalmos cantet. rat juxta altare, et abscondal cinereni ejus intra suh

    Si fuerit aliquis bilinguis, et eonturbet fratres, duos ;dlare, et ipse pcenileat quadraginla diebus. Qui ne-

    dies unum paximatiura. Si quis manducaverit in gligit sacrilicium, et iimnuiaium fuerit, et panii amU
    domo aliena sine jussn, et venerit domui su:e, uno strit saporem; si rubr > colgre, viginti dies pcenileal;

    die paximatium. Si quis enarraverit proelerilum si hyacinlliino, quindecim dies peenileat. Si aulein

    peccatum, uno die paximalium. Vel qtii ambulaverit non immutatum ftinrit colore, sed congUiiinatuni

    in saiculo, et dicit de sasculi peccalo, uno die in septem dies pcenileat. Qni aulem merserit sacrili-

    pane et aqua. Et tepidus qui audieril aliquem niur- cium, continuo bibet aquam. Qui iu cluismal fuderil

    iniiranlem et deirahentem , aut facientein aliquid sacrificium comedat. Si de tymba, vel de ponle, seu

    conira regulam, el consensit a confessione uno die D de ligi.o ceci Jeril , et non per negligeniiaui ,
    sed casu
    ,

    paximatium. aliquo, uno die pcenileal.

    Si quis suscitat furorem fratri suo, et satisfacit ei Qui scit fratrein suum peccare peccatum ad mor-
    postea, et ipse non remittit ei , sed dimittit suo se- tein,elnon arguiteum, legis Evangelii (Joun. v, lo)
    niori, viginti quatuor psalmos, et illo die in pane transgressor noletur, donec arguat eum cujus malum
    et aqua. Si qtiid volueril aliquis , et probihet ceco- relicuil, et falcatur sacerdoli ; ut quaudiii conscien-

    nomus, et jubet abhas, quinque dies. Si quis non tia mala rciicuit, tanJiu in aluVtione pceniteat. Qui

    venerit ad orationem supra mensam et post eibiim, parvum |ieccaium reticuit, simili correptione, non
    iluodccim psalmos canlet. Si quis dormierit cum eadem afflklione pcenileat, sed plagis trigiota, aut

    oratiir, si liequens, duodecim psalmos cantet; si qiiiiideum psalmos caml. Si de reliquo spernens mi-
    nima neglexeri!, pane aqua ia'ni:e.it, ut peccans
    ii.ui frequens, sex psalmos. Si quis non dicit, Amen, in el

    jnxia ma.idaluin Domini (Muttlt. xvm, 1S) corripiatur,


    iriginta verbera. Si transgressus fuerit horam, duo-
    canticum graduuui, matutina Qui vero argnil non lenitsr, noletur. dmi c pelat ye-
    decini psalmos; si nisi
    aut quin-
    «iens, duoilecini psalmos, Et qui non audierit soni- niani a fralre currepto, et plagis triginia,
    2-23 S. COI.LMBA.M ABBATIS 924
    decim psalmos. Qui pcrcatum ptiden Itim alicui cx- A staluta scgnius fucrit exsecutus, supposilione. Si di-
    probrat, priusquam inter se et ipsuro solum arguat, missa synaxi non conlinuo ad ccllam rccurrcrit
    sicut Dominus (Iic.it (Mallh. xvni), conipialur donec supposilione. Si cum aliquo ad modicum substilerit,
    exprobrato satisfacial, et triljus diebus pane et aqua suppositione. Si ad modicum lemporis uspiam seces-
    pccniteal. serit, supposiiione. Si cum ullo qui cella? suoc coha-
    Qui transgredilur rcgnlaiii jussionis vcl disciplina: bilator non est, conf.bulari quanliilumcunque prx-
    generalis, maneat expulsus sine cibo, ut in craslinum suropserit, suppo-itione. Si alterius lenuerit manum,
    recipiatur. Qui solus cum sola femina sine personis suppcsilinne. Si oraverit cum illo qui esl ab oratioue
    cerlis familiariler loquitur, maneai sioe cibo, ve! duo- suspensus, supposilione.
    Iius diebus in pane et aqua, vel ducentis plagis. Qui Si parentum qucmpiam vel amicorura sxcularium
    prxsumit facere ambasciara, non permiltente eo qui viderit, vel collocutus fuerit ei sine jussione ; si epis-
    praeest, libcra el effrenaia processione absque neces- tolam cujuseuiique suceperit , si tribuerc pnesump-
    sitale, quinquaginta plagis inhibeatur. Operis pecu- serit sine suo abba:e, supposilione. Si impcilicnt
    liaris prasuraptio cenlum plagis : possessio alicujus aliquem a necessarii facti expletione, supposilione.
    rei, quam non necessitas gcneraliter fralribuseonces- Si per ardorem meniis legiiimum religionis excesse-
    sit,amissione ejusdein, et ccntuiu plagis coerceaiur. B rit moilum, sujipositione. Si alium ferventem a le-
    INecessarium vero ac licitum aliipiid facere, dare, gilimo facto retnere leniporis sui gratia prxsump-
    accipere sine jussione, duodecim plagis : nisi ratio sert, siipposilione.
    aliqua defenda', ut supplcx satisfaclio remiitat. Huc usque ct in similibu; commissis procedit ani
    Qui comedens loquitur, scx plagis. El cujus vox madversio spiritalis, ul increpatio qux lit a pluribus,
    obstrepit de mensa ad mensam, sex plagis. Si de do- pecranli proliciat ad salutem, et de caetero cautior
    mo foras, vcl de foris in domuin sonuerit, duodecim et diligeniinr emendatione morum Deo propilio sal-
    |ilagis. Egredi vel ingrcdi in donium, autopus facere vatus existat.
    sine oratione et signo crucis, duodecim plagis. Si Qui autem rixam commiscrit, septcm diebus pce-
    alitcr fiieril, quinque plagis. Meum vcl tuiini dixisse, nileat. Qii vcro suiim prrcpositum despexerit, aut
    sex plagis. Verbum conlra verbuin simpliciter dic- regulam blasphemaverit, foras repellendus est, nisi
    tum, sex percussionibus : si ex contentione, centum ipse dicat : Pcenitcl me quod dixi. Si autem se non
    plagis vel supposilione silenlii. Si ordinem psallcmli linmiliaveril, quailiaginta dicbus pceniteat, quia su-
    non servaverit, sex percussionibus. Si slatuto lein- perbix morbo dclinetur. Verbosus taciturnilate dam-
    pore laciturnitatis loqui prsesumpseril sine necesii- nandus e^t, inquielus mansueludine, gulosus jejunio,
    late, decem et septcin plagis. C somnolciiius vigilia, supcrbns carcere, dcslitutor re-
    Si quis de supellectile monasterii pcr contemp- pulsione. Unusqoisque juxta quodmereturcoxqualia
    tmn amiserit, vel dissipaverit quid , proprio surfora scntiat, ut jusius jusle vivat. Amen.
    et operis adjectioue restituat, vel pro resiimatioue, In omni loco et opere silentii regula magnoperc
    arbilrio sacerdotis, siipposilionc pcenitcat, aut uno custodiri censetur omni, quantum valucrit hu-
    ; ut
    pane ct aqua. Si non conlemplu, scd casu ali-
    die in mana fragilitas, qux prona ad vilia, unde prrjccipit:ire
    qno amiserit aul fregerit, non aliter negligentiam solct, mundemur vitio, nedilicationcmqiie polius prn-
    suain quam pulilica diluat pcenilenlia ; cunclis in sy- xiinoruni, pro quibus Salvalor nosler Jesus sanctum
    naxi fralribus congregatis tandiu prostratus in tcrrani effudit sanguinem, quam dilaceralionem absentiiim
    veniam poslulabit, doncc orationuin consummetur in pectore conceplara , et otiosa passim verba, de
    soleinnilas ; impetralurus eam, i ura jussus fuerit ab- quibus justo sumus rationem relribulori reddiluri,
    batij juilicio de solo snrgcre. Eodem modo salisfaciat ore promamus.
    quisquis ad oraiionem vel opus aliquod accersiius, Ha:c superum volcntibus carpere itcr tendcns alli

    tardius ocrurreril. ad fasligia summa, relictaque biimo cum flagiiiis.

    Si decanlans psalmum titubaverit ; si stipcrflu.i sit ullro ainbientibus nni adluvrere Deo banc in lellureni
    durue ; si coiitutnaciui responderil, suppositione. Si misso, statnimus qui immortalia nimirum sunt praj-
    () ;

    negligenriusobsequiainjunctaimpleverit,suppositione. mia accepturi, cum gaudio sunuuo nunquam deci-


    Sivellevitermiirmuraveril.suppositione. Silectionem dente avum.
    operi obcdientiajve praferens, suppositione. Si oflicia

    S&mCTI GOLUMBANI
    ABBATIS ET CONFESSORIS

    DE P(ENITENTIAI\U3I MENSURA TAXANDA LIBER.


    I. Pcenitenlia vera cst. pcenitenda non admittere, litas, ut mm dicam oiuniimi, rumpil, nicnsurae nos-
    sod admissa dcllere. Sed quia hanc uiultoium liajji- ccndo; suni paenitenliae ;
    quarum sic ordo a sanctia-
    2-25 DE POEMTENTIAUl M M ENSURA TAXANDA LIBEU. 828

    traditur Patribus, ut juxla magniludinem culparum A morbos, culpas, dolores segritudines, , infirmiiates,

    etiani longiludo stituatur poenitentiarum.


    sanare debent. Sed quia ha'.c paucorum sunt, ad
    peccaveiit, itl pura scilicet cuncta cognoscere, curare ad integrum
    II. Si quis iginir per cogitationem

    est, concupierit hominem occidere, aut fomicari,


    salulis stalum, debilia revocare ; vel pauca juxta se-

    ant furari, aut clam comedere, et iuebriari ;


    vel iiioruni tradiliones, et juxta nostrain ex parte inlel-

    cerie aliqucm percutere, sive discedere, vel alia liis ligenliam (Ex parte natnque proplie&mus, et ex parle

    facere similia, et paratus ad bocc corde complenda cognoscintus (1 Cor. xiu, 9) aliqua proponamus. De
    fuerit : majora dimidio aimo ; niinora quadraginla cipilablius primum criminibiis quic eliam legis ani-

    diebus, in pane et aqua poe lileal. madversione plectuniur, sanciendum est.

    III. Si quis autem peccaiis prxvalenlibus facto XIII. Si quis clericus homicidium fecerit, et pro-

    bomicidium, aut sodomiticum fecerit xiinum suum occiderit, decem annis exsul poeniteal.
    pe caveril ; si

    fornicavent Pool bos recipiatur in palriani, si bene egerit pceni-


    peccatum , decem annis poeniteat : si

    semel tantum tribus annis monachus poeniteat ; si


    tentiam in pane et aqua, testimonio comproliaius
    ,

    sjej-ius, septein anni-. Si discesserit et vota fregerit,


    ejiiscopi vel sacerdotis, cum quo poenituit, et cui

    si cito poeuitens redierit, tribus quadragesimis : si


    comniissus fuit, ut satisfacial parenlibus ejus quem
    auleiii posl annos, tribus annis pceniteat.
    n occi.lit, vicem lilii reddens, et dicens : Quaecunque
    vnltis, faciain vobis. Si aulem non satisfeceril paren-
    IV. Si quis furatus fuerit, anno poeniieat.
    libus illius, nuiiquam recipiaturin patriam, sed murc
    V. Si quis percusseril per rixam fratrem suum,
    Cain vagus ct prolugus sit super tciram.
    ct sanguinem fudeiit, tribus annis poeniteat.
    XIV. Si quis ruina maxiina ceciderit, et lilium
    VI. Si quis aulem incbriaverit se, et evomuerit,
    genuerit, scpleni annis peregiinus, in paneet aqua
    aut salitratus nimis, sacrificium per boc evomuerit,
    poeniteat : tunc primuin sacerdotis judicio jungatur
    quadraginta diebus poenileat si vero per inlirmita- :

    altario.
    tem sacriUcium vomere cogatur, septem diebus poe-
    XV. Si quis autem fornicaverit simt Sodomilae
    niteat. Si ipsum sacrificium quis perdiderit, anno
    fecerunt, decem annis poeniteat ; tiibus cum pane
    pooniteat.
    et aqua ; septem vero aliis abstineat se a vino et
    VII. Si qnis seipsum coinquinaverit, anno pceni-
    carne ; ct nou nianeat cum aliu in ajternum.
    leat, si junior sii.
    XVI. Si quis vero fornieaverit quidem cum mu-
    VIII. Si quis falsum leslimoniiim testilicalus fuerit
    lieribus, sel nun filiuni generaverit, et in not.iiain
    sciens, duobus annis poeniteat cum illius rci perdi-
    homiiiiim niii venerit ; si clericus, tribus aunis : si
    tione, vel redintegratione.
    „ monachus veldiaconus, quinque annis ; si sacerdos,
    Hkc de cau-is casualibus : cseterum de minuiis
    septem ; si episcopus duodecim anuis.
    nioruin inconditoruin.
    XVII. Si quis perjuraverit, septem annis poenileat,
    IX. Qui facit per se aliquid sine inlerrogatione
    et nunquam juret posiea.
    vel qui contradic l et dicil : Afoii [acio, vel qui miir-
    XVill. Si quis maleficio suo aliquem perdideiit,
    inurat; si grande sit, tribus superpositionibus ; si
    tribus anuis poeniteat cum pane et aqua pcr raensu-
    parvum, uno anno poDiiileat ; verbum vero conlra lam, et iribus aliis annis abslincat se a vino et car-
    verbum simpliciter proniptum, quinquaginta plagis nibus , et lunc dtniiiin in seplimo anno recipilur in
    vindicandum; vcl si ex intentione silentii, superposi- coniiiiiininnf in. Si autem pro aniore quis nialeficus
    lione ; nam si rixa, septimana poeniteat. sit, el neminem perdideiit, annum intcgrum cuni
    X. Qui atitem detraliit, aut libent. r audit detra- pane et aqua, clericus ille pceniteat, laic.us diini-

    hentem, tribus superpositionibus poeniteat : si de eo diuni, diacouus duos, sactrdos tres, maxime si pcr
    qui prxest, septimana picnileat. hoc mulieiis parlum quisquam deceperit : ideo sex
    XI. Qui autem per superbiam suum pncposilum quadiage»imas unusquisque insupcr augeat, ne ho-
    despexeril, aut regulam blaspliemaveril, foias repel- micidii reus sit.

    lcu.liis est, nisi confestim dixeiit : Pceniiet me quod XIX. Si quis clericus lurtum fecerit, id esl, bovein,
    dixi. Si aulem se non bene bumiliaverit, qua liaginta aut equum , aut ovem, aut aliqund aniinal proximi
    diebus poeniteat, quia supeibiae inorbo deiineiur. sui furalus fuerit, si scmcl, aut liis fccit, reddai pro-
    XII. Verbosus vero laciluinitate damnandus est, ximo suo piiiuuin, el anno inlegro in pane el aqua
    inquielus mansuetudine, gulosus jejunio, somnolen- pcenilcat : si hoc consucvit, el reddere non potuerit,
    tus vigilia, superbus carcere, desiilulor repulsione : liilius annis poeniteat cum pane et aqua.
    unusqiiisquejuxla quod meretur, quo oeqnalia senlial, XX. Si quis aiitem clcricus, aut diaconus, \el ali-
    ut justus juste vivat. cujus gradus, qui laicus fuil in sa;culo cuin filiis et
    Diversitas culpariim diversitatem facit pceniten- fiiiabus, posl conversonein suam, ilerum suani co-
    liarum; namelcorporuni meilicidiversis medicamenta gnoverit clienlelam [Forle, clientiilam], et liliuin

    generibus componunt alitcr enim vulnera, aliter mor-


    : iterum de ca genuerit, sciat se adulterium perpetras-
    hos, aliter tumores, aliter livores, aliler piilredines, se, et non iiiimis quam si ab juvenlule
    peccasse
    aliler caligines, aliler confractiones , aliter combiis- sua clericus luisset cum puella aliena peccas-
    el
    lioncs curant. It» igitur etiain spirituales medici set quia post votum suum peccavil, postquam
    ;

    diversis curationum generibus animarum vulnera, se Douiino consecravit, el votum suum irritum lecit;
    m S. COU MBANl AliDXTIS 2?8
    idcirco siiuiliter septem annr in pnne et aqua poe- A demcdia namque peenileniia [Forie, diniiiiiai nanique

    niteat. poenitenliamj.
    XXI. Si quis clericus per rixam proximum suum XXXI. Si quis laicus furlum fecerit, il est, bovcm,
    percusscrit, et sanguinem fuderit, annum inlegrum aul equum, aul ovem, aul aliquod animal proxiuii
    iiopnileat : si laicus, quadraginta diebus. sui furatus fuerit : si sentel, aut bis lecit, reddat pri-

    XXII. Si quis pcr seipsum fornicaverit, aut cum mum proxinio suo damnum quod fecil, et tribus qua-
    jumenlo, duobus anuis pceniteat, si gradum non ha dragesimis in pane et aqua f
    oeniteat. Si autem siepe
    bet si autem graduni aut volum, Iribus annis pceni-
    :
    furtum facere consuevit, et reddere non poluerit,
    leat, si a?tas non dcfendit. anno et trihus quadragesimis pceniteat, et deinceps

    XXIII. Si quis concupiscit mulierem, et non polest nequaquam facere promillat ; et sic in Pascha alte-
    facere, id est, non suscipit eum mulier, dimidiurn rius anni conuuunicei, id e:t, posl duos annos (data

    anni in pane et aqua ponnileat, el toto se abstineat lamen ante pauperibus de suo labore eleemnsyna, cl

    anno a vino et carnibus , et communione alla- saccrdoti pojniieniiam judicanti epula) et ita alremit -

    ris. i.iiur ilii mahe consuetudinis culpa.


    XXIV. Si quis sacrilicium perdiderit, anno poeni- XXXII. Si quis iaicus perjuraverit ; si per cupidi
    teal: si per ebiielatem ant voracitalenr illud evo- B tatenr hoc feceril, lotas res suas vendat, et donet
    mueril, et negligenter illud dimiserit, (ribus qnadia- pauperibus, et convertatur ex integro ad Dominum,
    gesimis in pane et aqua pceniteat : si vero per inlir- el tundatur omni dimisso saceulo, et u»que a I mortem
    niilatem, seplem diebus poeniteat. serviat Deo iu monasterio. Si aulem non percupidi-
    Sed hasc de clericis et monachis mixtim dicta sinl. talem, sed morlis tiinorehoc fecit, tribns annis iner-
    Cxterum de laicis. misexsul poenitealin pane el aqua ; et duobus adhuc
    XXV. Qiiicunque feceiit homkiJium, id est, pro- abstineat se a vino et carmbus : el ita auimam pro se
    ximum suum occiderit, tribus annis inermis exsul, in reddens, id esl, servum aut ancillam de servituii,
    pane et aqua pceniteat, et post tres annos revertalur jugo absolvens, et eleemosynas mullas facicns per
    in sua, reddens vicem parcntibus occisi, pieialis et duos annos (in quibus illi licito uli facile cibis est
    oflicii et sic post satisfaclionem judicio sacerJotis scptimum coinmunici
    ;
    cuuctis, exeepta carne) post t

    jungaturaltario. annum.
    XXVI. Si quis laicus de alterius uxore filium ge- XXXIII. laicorum per scandalum sanguinem
    Si quis
    nuerit, id esl, adulierium commiseril, loro proximi fuderit, aul proxiiiiumsuum vulneravcrit, aul debili-
    violato, tribus annis poeniieai, abslinens se a cibis
    taverit, quaniuni nocuit, tairlnm reddere cogatur :

    succulentiorihus, et a propria uxore , dans insuper


    q si aiilem non habet uude solvat, opera proximi
    pretium puJkiiirc mariio uxoris violaix et sic culpa
    ;
    sui primum agat, quandiu ille inlirmus est me-
    illius per sacerdotem abstergatur.
    dicumque qu:cral, el post s.uiilalem cjus quadragint.i
    XXVII. Si quis vero laicus fornicaverit sodomitieo
    dies in pane el aqua pceniieat.
    ritu, id e>t, cum masculo, coitu feniineo peccaverit,
    septem annis poeniteat : tribus primis cum pane et XXXIV. Si quis laicus inebriaverit se, aul usque

    aqua et sale et fructibus horti siccis : quatuor reli- ad vouiitum manducaveril aut biberit, scplimana iu

    quis abstineat se a vino et carnibus, el ita dimiilatur pane et aqua pocnileat.


    illi sua culpa ; et sacerJos oret pro illo, et sic junga- XXXV. Si quis laicus adullcrare voluerit, aut for-

    tur altario. nicare cuin sponsa, el concupierit mulicrem proximi

    XXVIII. Si quis aulem fornicaverit de laicis cum sui, ct non fecerit, i.l est, non poiuerii, quia niulio
    mulieribus a conjugio liberis, id e*t, viduis, vcl pue!- eiim non suscepit, tamen ille paratus fuil ad forui

    lis: si cum vidua, uno anno : si cum puella, duobus candum : confitcatur citlpam suam sacerdoti, ct ii.i

    annis (reddito laiucn humiliationis cjus prelio paren- quadraginta diebus in pane cl aqua pocniteat.
    tibus ejus) posnileat. Si aulem tixorcm non babuit, XXXVI. Si quis auiem laicus manJucaverit, aut

    seJ
    o^-u virgo ... n .... conjunctus
    ."o" virgini ~....j est — — : —
    si volunt
    -~ parentes
    n
    u
    biberit juxta fana ; si per ignorantiam feceril, pro-

    cjus, ipsa sit uxor ejus ; ita tamen, ut anno anle mittal deinceps quod nunquam reitcrel, et quadra-
    poenileanl anibo ; ct ila sint conjugales. ginta diebus in pane et aqua pccniteal : si vcro per
    XXIX. Si quis autem laicns ciuii jumento fornica- contcmptum hoc fecerit, id cst, posti|iiam saeerdos
    veril, anno poenilcal, si uxorem habiiit : si aulem illi prsdicavil quod sacrileginm hoc crat, et postca

    non habuit, diinidio anno : sic ct qui uxorem habens mensx dxmoniornm communicaveril ; si guhe tan-
    propriis membris se ipsum violaverit, poenileal. ttun vitio hoc fecerit aul repetierit, tribus qttadrage-

    simis in pane et aqua pceuiteat : si vero pro cultu


    XXX. Si quis laicus infanlem suum oppresserit,
    demonuin, aut bonore simulacroruin hoc feccril,
    vel mulier, anno integro in pane et aqua pocnileairt,
    tribus annis poenHeat.
    et duobus aliis abstineant se a vino ct carnibus : et

    ila priinum altario sacenlotis judicio jungantur, el XXXVII. Si qtiis laicus per ignoranliam ciim Do-
    suiiin toruin tunc licito maritus ille cognoscat. nosiacis aut cxleris hxreticis communicaverit, stct

    ScienJuni esl enim laicis, quod lcinpore pa-nitentia; iuter calechumenos , id e.-t, ab aliis separatus Chri-

    illis tradiUc a sacerdotibus, non illis liccal suas cn- st anis quaJraginta diebus, cl duabns aliis qttadrage-

    gnosccre uxorcs, nisi post poenitentiam transactam simis in extremo Cbristianorum or.line, id esi.tnur
    ;
    'J29 INSTKUCTIONES VARI E SIVE srriMONES. 2:,o

    poeiiilenles, insanx cohnmunionis culpam diluat : si A non lavel. Soli autem monacho serrole slando pedes
    vero por coniemptiim hoc fecerit, iil esi, po^tquam lavare licei : seniori vero, niam publice, sed allero
    deiiinilialum illi fuerat a sacenlole, ac prohibiium, pedes suos lavahte licet sian lo lavari.

    ne se comniunione sinislra partis matularet, anno XLI. Anle pncdicationem vero de dominica toli,

    integro pceniteat, ct tribus quadragesimis, et duolius exceplis certis necessilatibus, siinul sint eonglobaii,
    aliis annis absliueal se a vino et carnibus ; el ita post ut tiullus drsit numero prajceptum aiidientiuni, ex-
    manus imposilionem ca.holici episcopi, altario jun- cepto coco ac pnrtario , qui et ip-t, si possinl, sal s
    galur. agant, ut adsint quando tonitruum Evaugelii au-
    Poslremo de minulis monachorum agendum est ditur.
    sanctinnibus.
    XLII. Confe-siones aulem dari diligcnlius prncci-
    XXXYIH. Si quis vallum apeitum in nocte dimi- pitur, iuaxime de comniotioniluis animi, anieiiuam
    scrit, superpositimie pcenileat: si vero in.die, viginii ad Missam eaiur, ne forie qnis accedat indignus ad
    quaiuor percussionibus, si non aliis supervenieutibus allare, id est, si cor munduin 11011 habuerit : nielius
    apeilum dimiserit si quis hunc ipsuni absolute pro>
    :
    cst enim exspeciare doncc cor sanum fuerit , et
    cesseril, superpositioue pcenileat.
    alienum a scandalo ac invidia fucrit, quarii accederc
    XXXIX. Si quis jumentum pelenssolus absoluie B audacler ad judicium tribuualis : Iriliunal eniin Cbri-
    \Leg. absque lutoj lavaverit, supeiposilione pceni-
    sti, allare : et corpus suum inibi cum sanguine judi-
    leit si quis vero lavanslicitocoramfrairibus slando
    :
    cat indignos accedentes. Sicuti ergo a peccatis capi-
    boc fecerii, si non necessilate luli largius abstergen- talibus cl carnalibus caven luui e-l , anteqiiam
    di, viginti qualuor plagis emendelur. comniunicandum sit ; ita etiam ab incertioribus vi-
    XL. Si quis vero etiam sedendo in jumeuto genua, liis et morbis languentis animae abstinendum est, ac
    aut brachia discooperuerit absque neeessitate luli la-
    abstergendum ante verai pacis conjunciionem el
    vamli, sex diebus non lavet id est, nsque ad alie- ; «.'ler.oe salutis compaginem.
    ram diem dominicam intoneslus illc lav.itor pedes

    SAHGTI GOLUMBAim
    ABBATIS ET CONKESSOBIS

    INSTRUCTIOKES VARIiE
    VLLGO DICT*

    SERMONES.
    INSTRUCTIO PUIMA. C perfectio. Quod unus esl Deus Trinitas, Deus ipse in'
    De Deo Uno et Trino. lege de se lestalur diccns : Audi, hruel ; Dominus
    I. Iuslruclionis valde'nccessarise curam gerens, Deus tuus unus est (Deut. VI, <i). Quod autem unus ill.i

    prinium anle omnia, quod onmibiis scire primum Dcus Trinilas est, Salv.ilor in Evangelio docuit, di-
    esl, cupio, ut quod cst funda-
    dicere breviler licet ; cendo : Eunles nnnc docele omnts yentcs, bapliznntes
    menlum omnium, nobis crepido ssrmonis sit
    saluiis ; eos in noinine l'alris, el Filii, el Spiritus sancli (Maltli.
    el inde noslra doctrina ordialur unde omne quod xxuii. 10). llis duobus lestimoniis diiaruin legur.i

    est oritur, el quod non fuit initiatur ; ostiumque no- quasi quibusdam fulcris lirmissimis lides credentium
    bis sermonis cordis crcdulitas aperial, qiue in salutem lirmata esl. Ubi habes in veritate Trinitalem in uni-
    conlessionis omnium Christianorura recle creden- tale, et unilatem in Triiihaie. Pro rei igiiur niagni-
    tium ora aperuit. De inilio ergo humame salutis, ludine breviier quod crediuius diximus, et lides cor-
    Chrikto adjuvanle, recte nostra dicta sumant exor- dis oris pioduxil confessioueni ; et lioc linniler con-
    diuii). tra oinnes luercses leneiidum est, quod Deus unus
    Credat itaque primum omnis qui vult salvus esse, dividi vel separari non potest, qnia quod fuit tutus,

    in priirtum et in novissiiinim Oeum unuin ac liinum, semper fuit ut est. CeS;Ct ergo venenosa et insana
    iiiiuin subsistentia, trinum substamia; unumpoien- q oimiiiiui liicrelicorum vesania, quando ipsoDeolesie
    lia, irinum persona ; nnum natura, irinum noiiiine ; audinnis el credimus :Dominus Deus
    Audi, lsrtiel ;

    uiuiiu numine, qui es! Paier et Filius et Spiritus luus uniis est : quia qui nnus est, hoc semper luii
    sanctus, Dens unus, tut s invisibilis, inconiprehcnsi- quod est; sed ul scias qu.intus, pluraliter dixit in

    bilis, ineffabilis, in quo cst semper esse, quia a;ler- muidi condilionc: Faciamus Itominem ad imaijinem
    nHS est Deus Trinitas, cui inilium non quitras, qui el similitiidinem nostrum (Gen. 1, 20). Ne vero erres
    iiiiem non habfl, ei qui semper luil quod esl et eril; in numero.Chrisius libi indicat 1'atrem, et Filium, er
    quia in Deo iteraiio 11011 est. sed semper Triniiaiis Spnilum sauclum, in cujus Dei, quasi unius Dei 110-
    2M S. COLUMIUNI ABIUTIS - -1

    lnine, omne humanum genus baplizandum est. Quid A tnnto plus inlelligat minofn se scire posse de auctoris

    plura de Trinilatis co:elernitateQuod Umu est, snf- '! profunditale ; et sicut debet, et dccet, minus de
    ficienter nos docel. De veritate autem i.ersonaruni crealore qii.:m de creatura tractare prasuniat : quia
    Palris, ct Filii, et Spirilus sancli, dislinctio Cliristi, in niajoribus idoneus esse non potest, qui prius mi-
    pracepli auctoritate. abundanter instruxit audieiUes. nora non investigavit ; el cui in nrnoribus non cre-
    Ex inquam, testimoniis omnis errorum exclusa
    his, dilur, in majoribus quomodo credemlum esl? Q.d

    perversitas est ; quibus nominando, Trinilas atque e iiin, logo, terrena ignoral, ccele-tia cur scrulalur?

    unitas atlestando approbatur. Oli ! qui vana loquuntur non intelligentes, juxta Apo-

    II. Cum rei igitur magniludo nos de bis, quasi de stolum, neque qitw toquunlur, neque de quibus of/lr-

    ineflabilibus amplius loqui probibet, lirma fiile supra mttnt (1 Tim. t, 7). Quam inulli enim, qnilius csl vx,

    dicta conservemus. Quia cui brcc pauea de Deo fragili litei penna, in altum volare nilentes, et iu

    Trinitate non sufliciunt, plura juxta Scripturam non coelum os sunm ponentes creaturx, vel pcr paites,
    proderunt. De eo enim tantum quod unus in Trini- ut non dicam omi:CS, ralione ante non colletla [Co-
    tale, ct Trinns in unitale e-t, diximus. De essenlia dex, maiduse, e.iiu toli], piiinuiii de sumnia piof. n-

    vero ejus quis dicere poterit? Quomodo i biqie pra> ditate iiiiiiiundo corde et impuro ore docere pra n-
    sens, et invisibi'is est, vel queniadinodum corlum B uuinl, non intiliigentcs quod non vcrbis , sed li.i.'

    ct lerram, et omneni creaturam repleat, juxta illnd :


    Deus Trimlas agnoscitur, qui cordis raunJi pia flde,

    Nonne cmlutn el terram ego impleo? dicit Dominus el non impuris vaniloquiis inti lligitur. Pie erg>>

    (Jer. xxtll, 21). El alibi : Spirilut Dei, seciiruluin credenda est, et non tmpie discutien la esi niagna
    propbel.iin , repleiit orbem terrarum (Sap. I, 7). Et Trinitas:quoddam enim insuperabile, ct invesiigabilc
    iterum : Coclum inihi sedcs est, terra aittem scabetlum pelagus eslDeus unus Tiinitas. Altum ioc um, ct lala
    pcduin incoruin (Isa. lxvi, I). Deus ergo ubiqi.e est, terra, et prolundum mare, longaque sxeula (
    Job.
    iir.mensus tolus, et iibique pioximus juxta siiuin de viu, 9) : sed allior et latior, ac profun.lior , longior-
    se lestiinonium : Etjo sitm, iuquit, Deus proximans, que est scienlia quia [qu.i] naturani asceuiatus e>i,
    el non Deus de longe (Jer. xxiii, 23). N >n cigo longe jui eam ex nibi!o creavit.
    a nobis niaiienlem quxiiraus Deum, quem intra nos IV. Iaielligc, si vis scire Creatorcm, creaturam :

    suinere babemus; in nobis eiiim babilal quasi anima si nec illam, tace dc Ciealorc; sed credc in Crealn-
    in corporc, si tamen nos menibra sana sumus ejus, rcm melior : est enim, ct i
    lus scit pielas laccns
    si mortiii uon suiiius peccalis, si putridae voluntaiis quam impia loquacilas : satis eiiim ineptum est el
    corruplione iminunes sumus : iunc vcre ide habitat impiuin de fi.le transire a I tractantis invi-ibilem
    in m>bis, qui dixit : Et habitabo in eis, el inUr illos C iiiustimabilem, inconspic.ibi iein Doiiiinuin vacua vci
    tnnbitlubo (II Cor. vi, IG; Lev. xxvi, 12). Si autem ba. Alta enini profunditas, ut scriptum esl, quis inrc-
    digni sumus ul ille in nobis sil, tunc in verilale ab nict cam (Eccle. vn, 2.">)
    ; quia sicut maris profundilas
    illo vivilicamur, quasi viva cjus membra : In ipso ab humanis e*t visiluis invisibilis, iia Trinitatis di-
    enim, ut ait Apostolus, vfoimus, ct moiemur, et $u- vinil.is ab liunianis siinililer sensilius iinomprebtMis,-
    mus (Act. xvii, 28). Quis, inquam, juxla lianc ineffa- bilis deprehendilur ; et idco si quis, ioquain, sciro
    bilem et incomprehensibilem esscntiam ejns altissi- voluerit quid credere debuerit, m>n puict se plus
    mam [
    torle , altissimum J
    investigabil? Quis Dei pos»e intelligere loquendo quam credendo : magis
    profunda perscrutabilur? Quis seternum universitatis enim longe refugict quassiti divinitalis sapicatia ,

    piincipium tractare ainlebii? Quis iiifiniluin Deuni qnani erat. Qikitc crgo scienliam suimn.im, uou
    omnia implenlem et omiiia ciicuiiidaulem, omiiia vcrborum dispulatione, sed inoruni bonorum pcr-
    penelrantem et omnia exccdenteni, omnia capienlem fectione; non lingua, sed flde, de cor is siinplicilaie
    ct omnia (fliigientcin, scire gloriabilur? Quem ncmo procedit, non quai de impielatis doctic conjeclura
    viditunqitam (I Tim. vi, 10), ul est. Nullus itaque colligilur. Si ergo traclationibus qiuesieris ineffabi-
    pnesuinal qux-rere investigabilia Dei, quid fuit, quo- lem, longius recedet a te ( Ibid., 21) magis quam
    inodo fuit, quo liiit. II;pc sunt ineffabilia, inscrula- D eral : si lide, s nbil , ubi deget, in portis mpicnlia
    bilia, invesligabilia : simpliciler tanlum ; lainen for- (Proii. i, 21); et ubi versatur vel cx parte videbitur :

    tiier, creJe quod sic csl Deus, et sic cril, quomodo std Iiinc in verilale eliam aliqualeiius allingitur
    fuit, quia inconvertibilis Deus est. quando invisihilis incomprehensibililer creJilur: Deus
    Quis e*t ergo Deus? Patcr, Filius, et Spiritus
    III. enim credendus esl invisibilis ut cst, licet ex parle
    sancius , uniis Deus cst. Amplius non requiras de a niiiniio cordc videatur. Quamobrem ipsum ubique
    Deo; quia volenlibus altam scire profundilatem re- |ii:e>ciiteni iiivi~ibileni Deuni noslrum, fratres cb.i-
    rum de Deo, ante iiatura consideranda est. Trinilatis ns-dmi, depreceinur, ut vel Qdei ejus limor, vel cba-
    eniin s-cienlia profunditali maris meiito comparatur, lit.is, qu.e nescit cadere, in nobis pcr=everet; qui
    jlixta illud Sapienlis : Et atta profnndittis, quis inve limur junclus cbaiitati sapientes nos faciat in omnr
    niel eam (Eccle. vn, 25)? Si quis crgo scire voluerit luis : et pielas nos silerc de hoc quod dictu majus
    profiiiidissimum divinx cognilionis pelagns , islud csi, suadcat, quodJam iiiscruiabile cl ineua,-
    quia
    ^visibile ante, si possit, pervideat ; el quanto minus rabile est, Deum quodest, nosse. Qui esl, ei quan iu>
    cognosccre se novcrit de his qme iiuia mare latent, est, sibi soli nolus cst. Sed quia nosler Deus est.
    233 JNSTRUCTIONES VARliE SIVE SEBMONES. 251

    invisibilis licet nobis, a nobis tamen pulsandus est, A ac stirpium fomiles excussos radice convcilere, nc-

    sa-pe pulsaiidus , semper tenendus c 3 t profundus quaquam credens lerrani suam boni essc gcriniiiis

    lieus, iinmensus, secrctus, excelsus, omnipotens iuluram, nisi mali gramiuis vacuara , ad se dictuni
    Deus; et per sanctorum suorum merita et intcrven- putans illud propheticum : Novale vobis novalia, cl

    lus orandus cst, ut vel aliquam sui luniinis paiticu- nolite seminurc super spinas (Jcr. iv, 5) ; quanlo nia-
    lam noslris tenebris largialur, qu;c nobis slolidis et gis nos oportet agrum cordis noslri viliorum passio-
    ignaris in via tcnebrosa bujus muiuli luceat , ut nos nibus emuudare , ct non sullicere credamus nobis,
    ad se ducat, donanle Domino noslro Jesu Chrislo, terram corporis nostri jcjuniorum et vigiliarum labore
    cui cum Palre et S.dritu sancto est gloria in saecula conficere, nisi in piimis studeamus vitia corrigere,
    sjcculorum. inoresquc coniponere, qui spcm fruciuum non teria 1
    .

    LNSTRUCTIO II. creJitnus, sed ccelo reposilam ? Studeamus ergo in


    De moriificatione vitiorum ct acquisitione virttttum. primis vitia erailicare, \iriuie<que insinuare; cradi-
    1. Divinae profunditatis magniiudo emenso ser- cemus superbiam ;
    plaiitemus liumililatem; eruanius
    nioiic, prxlibaudo quasi gustata est, et cuni bonore irain ; funJcniiis palicntiam
    excidamus invidiam ;
    ;

    debito pulsata, magis quam enarrata est, quia illud insinuenuis bencvolcnliam. Caeterum si caro contera-
    Dei ineffabiie ineditandum est magis, quam eloquen- jj tur, et anima nnn Iructificel , sic cst, quasi arari
    iluiii sit [esi]; et exceptis liis, qna: aut Lex, aut campus non desinat, et nunquam lamen messis ap-
    propheUc, aut Evangelium, aut apostoli loquuntur, pareal; aut si quis stituam de foris auream, de inius
    grande debet esse ab aliis de Trinilale sileiiiium. luteam aedilicjiet. Quid enim prodest , si extra civi-
    Dci eiiim lanlum de Deo, hoc est , de seipso cre- tatem bellum geraiur, ct intus excidium palialur!
    dcmlum est leslimonium, qui aut in Lege, aut iu velut si quis cxtra vineani et in circuitu ejus foderet,
    propbela, aul in Evangelio, aut in Apostolo, aul in et ii;tus incuilain spinis ac Iribulis relinquatur. Quid
    speciali cuique de se, per se, aut pcr angeluin, teali- rrgo proJest exterioris hominis rcligio, nisi [ Leg.
    monium perliibuit. Caeieruni dispul; lio, seu ingenium si |
    inlerioris quoque non adliibealur emendalio:
    liuniaiium , aut aliqua superba sapientia, qu;c vel bctus esse et lalio potest, liclus el Iiypocrita esl
    niundi iu ratione fallitur, de Deo niagistra esse non quicunque aliud babitu osienilit, aliud moribus. N\>
    polest, sed sacrilega et impia iu Dcum praesumenda simus ergo lanquam sepukra dealbata : de intas,
    est. Unde enim revera, qua:so, fralres, illi vani, et illi non de foris, speciosi ac oinati apparere studeainus;
    niniis mali et iinpii, qui vel seipsos iguorant, vcl vera enini religi", non in corporis, sed m cordis liu-
    quod vivunt non sapiunt; ut enim [ut non] dicam militate consistit. In quo enim alio Dominus Iiabilai,
    npera castera (quorum ralioneni vel uiiniinain conse- Q nii in vcii humilis corde, juxta illud Isai;c : Ad quetn
    qui non possunt) poluissent invisibileni Deum unum, aulem respiaam, aui citm qno requiescam, nisi supcr
    Triiiiiatem coailernam, omnia sub, super, in, extra, Ittimilem , el quielum et trcmentcm sermones tneos ,

    amplectentem , vel utque ad tiactationis moJuni (


    Isa. lxm, 2 )? Quicunque ergo se habitaculum Dci
    scire, ul non loquar delinilionis de Ded Iinein?llis ellici voluerit, liumileni ct quietum se facrre conten-
    iiaque quasi innarrabilibus [ inenarrabilibus J
    cuin dat, ut non verborum avidilate [Forte aridilalej et
    debitj lionore silendis, de manilesla re, et inellabili corporis flexibilitate, sed bumiliialis veritalc cogno-
    Deo placita loqui incipiamus, non prasumentes, ut scatur essc deicola : eordis enini bonitas non verbo-
    alii de quibus erubescenduin est, de altioribus qu;c- rum fietis indiget religionibus. Vana est ergo nutibus
    rere, juxla illud Sapien'is : Alliora te ne quwsieris colorala corporis religio, vana simililer corporals
    (Eccli. lii, 22), sed potius de ajdilicatione animarum sola alflieiio, et cassa hominis exterioris diligentia,
    nostranim semnocinanles , non primum nostrre par- ni-i comitetiir animi
    fructuosa temperanlia. Quio
    vitatis fundamenta jacere pra;sumimus, alicujus ma- prodest passionesimpugnari a famulo, qu:c inve-
    joris doctoris auctoritatem qurcrentes, sancti scilicet uiuntur pacem babcre cum doniino? Ideo ne forle
    Fausti luculentissimam elegantissimanique doctri- sine fruclu Iaboreinu-, Iibcrari a vitiis opcram Deo
    uaiu , de cujus dictis pauca ad imitanJum opus no- r, auxiliaule demus, ut postea virtulibus ornari possi»
    stium, satis eonvenienter elegimus, uipote qui de inus. Mundemus ilaque nos quantum prxvalemus
    ejusdem monitionibus de quibus dicere cupimus, ct ab omni viliorum labe, a superbia primum, ab invi -

    nos, viles licet, commissos sibi docuit, et quasi tem- dia, ab iracundia, a blasplicmia, ab iniquitale, a
    pore et merito cl scienlia me prior, quasi pro me malitia, a irislitia, a vana glnria, a cupiditate, a
    ii:i|iiigiialuius ignaros quosque el ignavos, prius lo- malignilale, ab omni amaiitu line ; ut liiiinilitale et
    quatur. lenilale, ac benignilate, niansuetudiiie, lemperanlia,
    II. Inquit a Si ruris cullor et teria? agricola, quia
    :
    inisericordia, ju-tilia, tetitia, charitateque posaidea-
    agrum suum seminibus pneparat jactamlis, non sibi niiir.

    suliicere putat terram ipsamfoiti voraere prosci- III. Sed quid faciiiius? Ha;c quasi similia recita-
    disse, ac frequenti aratro duras cdoniuisse glebas, nius, et quasi siinililer innoxia, inculta ac indiscreta
    sed insuper studet agrum ipsum infeeunJis gramini- relinquimus. Lpgmdo ea delectamur, expellendn
    bus emundare, noxiis evacuare ruderibus, spinaium (lissolvimur. Nunquid nos salvabit ea audire, qu;c
    »
    lnqnit Deest forte cnim. Qiiaj bcquuntur, vcrba suul Congalli, priuii abbalis Bencborensis, qui a!io
    nomine diccbatur Faustus.
    Patiiol. LXXX. 8
    S. COLUMB.VNI ABB.VTIS 27.fi

    i;i!ra nos comprobamur non habere? Nunquid si A ea let, et non subsL-tet. Qujd autem r.on liiiitur, <le

    semper nobis legantur, ei nunquam emendanlur a inuiido non dicilur. Moile crgo et occasu omnia

    nobis, crcbra nos adjuvabit leciio eorum qux larle transeunt, et non stant. Quid crgo sapiens diligere
    a nobis cxpelluulur ? Nnnquid solo sermoue quis deliet? Mortuam imaginem ex parte mutam el es
    cuam domini a quolibel squalore mundabit, aut sola parte sonoram, quam viJel et non intelligit? Si enim
    loquela pulverulentos aggeres immundi ruderis sub- intelligeret, forsitan diligerel; seJ et inboc offendii,
    niovebil? Autnunquid sins sudore vel qux ad vitam iu quo se non ostenJit. Quis enim inlelligit , vel
    quolidianam perlinent, quis eflieere potesi? Patien- semetipsum, vel alterum, florem terrae et terram de
    lia ergo, et diligentia, el labor ac siudium i.fatiga- lerra factum, qua dignitate Dei Filium, et coelicolam
    bile, intcrioris bominis nobis doinum mundaiilibus, facit terra et pulvis post modicum futurus , et ni»i

    ncccssaria sunt, ut in injuriis palieutiam , in reli- aninia niedianle nunqaam profu:urus?


    gione diligenliam, in operibus laborem, in profecti- II. Si qu s boc intelligit , cui Deus donavit ,
    qua
    lius studium demonstremus. Crebro nobis praaJican- vitavivere oportet, ulseternus sit de mortali, sapiens
    lilius larde emendamur; crcbro offensi, raro pa- de slolido, coclesti, de terreno, primum sensuin ba-
    lieutes; creliro victi, raro victores; crebro seducti, bcat purum quo utilur ad bene vivcnJuin , et non
    raro inlelligentes sumus. Quid ergo noliis quasi in- B qui J est , sed quid eril, vijeat. Id eniin erit ,
    quod
    linnis ac indoctis pugnaloribus quibus arma vcrtun- non ist ; el per ea quai vidcl , ea qi ac non vidcl
    iur in vulnera, subveniet, duui non hxc audire, sed cogiiet, el nilatur esse quod creatus esl, ct Dei gra-
    complere laus esi? Non enini au litu lex sanetifical, t am suo advocet conamine : impossibile est eniui
    scd facto piocul dubio; unusquisque non [Codex, soluin per se unumquemque adipisci quod perdidii
    meiidosc, cniin] virbis lantum cl corporali labore, in AJani. Quid aiileni proJcsl sensum accipcre , et
    scd iiiiiiuin maluritate et cordis pui ilale Dominum non co bjne uli ? Bjne utitur i le , qui sic vivit , ut

    lionorcl.Ncc dicatur de nobis Htc poputus lubiis : nunquam aut pocnileat, aut pceniiuerit : pcenitenlia

    me cor aulcm eurum longe csl a me ( Isa.


    lio \orat, ciiim sera male usiim aiguil, el buna couscicntia
    xxix, 13; Mtttlh. xv, 8; Marc. vu, 0) ct quando : viiam laudat. Quid ergo sensus purus ddigere sapit?
    audis pugnam, crcde vuluera, et fugas [An liigia-'.'] Il^ud certe quod diligere , ei cxlera oninia fecit

    nileresse; et dum unusquisque pacem possiJcre a semperque manet, et nunquam senescii. Niliil aliud

    seplem genlibus hoslilibus se impugnanttbus non extrinsecum diligendum estsecundum veri raiionem,
    potest, landiu acciuclus diniicare non ccssat, donec nisi jcicrnuin, et selerna voluntas, quc ab a'lerno

    septeni genlium rcx et rcclor, Dci dono viriliter inirabili , ineffabili, invUibili, incomprebensil.ili

    dfniicando, exsistai. Nullus cniiu cjronalur, nisi qui C oninia implente, et omnia exccdenle ,
    pncsenle, el

    Kgitime cerlaveril (// Tim. n, 5), el ncmo lcgitimc fugienle, inspiralur et animalur. Niliil liic sapiens

    in primo ceriamine certat. Primum ilaque certan- diligere debel, quod niliil durat ; xtcrna enim illic

    iliuii est, dcinde stanJum est, et in bello studendum cuin xlerno, et caduca heic cum morlali sunt. I'.ri-

    est, ul poslea legilime certandum sit. Utinam et nos culosum Cbt ergohabitare inier falleniia et falsa, et

    legitime certaremus, ut el coionari inereamur; ct non vera videre qux debes amare, et videre insoper

    sicut in e»dem apparatu el sub iis.leui armis sumus, qux fugiendo provocant, et qu.isi in somnio te cuni

    ita cuin hostibus nostris quotidie dimicaremus, ut eis peccare | ersuadent, el re o.liosa lilii blandiiiis

    non in nosmelipsos, se 1 in adversarios noslros tcla ridenl, etjure uiligcnda , ac si non e-sent , sed sub-

    lorqneremu*. Hoc longus bellandi usus cum Dei diicuat.

    gratia pfasstabit, pcr Dominum noslrum Jcsum Cbri- 111. Constat ergo sollieilum esse debere cum qui

    sxcula inler fallenles babitat, velut qui non evadet, si non


    sium, cui est bonor, et gloria, ct virtus in

    Kcculorum. Ainen. eos fugerit , cauteque si beue egerit. Nos quomodo


    fugieimis muiidum, qucm diligcre non debemus, qui
    1NSTIIUCTIO 111.
    in nmiido sumus, quique ei moi i doi ennir ; et e con-
    De sectundo mundi contempttt et ccelcslium bonorum
    amore. I) trario eiiin inlra nos quadam livida cupidine cludi-

    I. Quid in niundo optimum est? Auctori ejus pla- mus [Forte claudimus], quein sub pedibus quasi no-

    cere. Quid cst cjus voluntas? Couiplacere quod jussit, stris conculcare debuimus. Conculcat inundum , qui

    ODternum quxr^re seipsum vincit qui vitiis antequam natura , niente


    iioc cst, recle vivere et pie : pi»tas ,

    ct recti volunlas est. Ad id [Forte lam mente] quain corpore morilur : nemo
    .nim, et xquilas, pii ,

    Studio. Studenduin cst ergo semelipsi [Forte sibiuietipsi] parcens, nnindum odire
    quomodo pcrvenitur ?

    in pieiate, etxquiiate. Ad hoc conservandum quid potesi ; in se enim solo mundum aut diligit, aut odii.

    Nib.l liabet quod amel de inuiido, <i»»i corporisvo-


    juvat? Intellectus, qui cxtcra alia eventilans, nitiil

    cui inhxreat, firmuin inveniens, de bis qus mundus luptalibus mortuus csl. Tali morte morianuir, quia

    adunum quodxtcrnum esl, rationc convcr- mori illa corporalis cunctos, ista paucos tenci. Pau-
    habct,
    corum (liini sicvivere, «ju.isi morlui [ForU uioriturij
    titur. Mundiis enim transibit.el quotidie transit, et

    quod non quoti lie; et duin non scuipcr fuil, ncc esse potesl in
    roiaiur ad (incm (quid enim liabet, fini

    v assigncl?), ei quodammodo vanilatis columnis lul- niiindo, scd in quadam brevi medietate, debel uuus-

    cilur. Quando autcm vatiiiatis finis adfucril, lunc ille quisquesic vivere.quasi quotidie moriatur, ui xicn.a
    2V7 LNSIRUCTIONES VARI.E SIVE SERMONES. 238
    lanluin et coetestia, in qmbiis, si mcruer t , oHerims A reddila.Quid hnc conditione lacrjmabilius? Q.iid
    et coelestis lulurtis sit, liujus mortis dubius, cogitet. hac miseria inf.licius? Qui usque ad corruplionem
    Qua; eniin ante munduin fuerant, ipsa erunt ei posl et interitum perpetuum luijus vitoc vana sectalur.
    mundum, et in perpeluuni , et adhuc sunt , sed non Vcre melior fuit unius hor;e patienlia , quam actcrui
    apparent, et a nobis iu lantum celata sunt, ut non temporis sera pcanitentia. Tune ergo citra coeluin

    ticeal ea loqui hominibus : in cor enim, autin aures mortcm ; ultra ccelum ignem oeternum; hoc quod
    homiuis non ascendunt , neque intranl, i.eque hu- viJes, illud quod non vides, sed tamen credis ei

    Uiano visu perspici qucunt (lsa. lxiv, 1; I Cor. u, qui vidit. Verax enim est Dominus noster Jesus
    9). quam dotenda condilio ! Qua3 amare dcbuimus, Cbnstus, cui honor ct gloria iu saecula saeculorum.
    sic ea nobis sequestrata et incomperla el iguota Amen.
    sunl, ut quandiu homines sunius, et in hoc corporis INSTRUCTIO IV.
    ergastulo conslituti, omnino nobis inipossibilia sunt Quod in prcvscnli vita laborandum, ut in fulura
    viJeri, audiri , cogilaiu ea qure vera bona sunt el oe- quiescamus.

    terna. QuiJ ergo faciemus? Vel ignota ameinus, et I. Omnis disciplina, juxta Aposlolum , m prwsenli
    qua;ramus, ne forte in perpetuum ea ignoremus et videtur non esse gaudii, sedmccroris ; postea vero ju-
    perdamus ; sine causa enim natus est, qui illa per- B cundum fructum, ptacidumipie mercedis feuus liis qui
    petua et in lerpetuum ignorabit , et illa :elerna in per eam exercilali sunt, reddcl (llebr. xn, 2). Quid
    oclernum nesciet. te iniscruni hominem quoJ ! vides enim revera hic sine mccrore vel labore discilur in
    debcs odiie, et quod amare le convenit, ignoras. lempore vel maxima; stoliditalis et fragilitatis no-
    Loquens lihi tua vila , irreliris , velis, nolis; in le str;c? Si vero temporalia disciplinarum genera piae-

    habcs quo compedii is ; in le non habes quo solve- sentis gau !ii suavitatem adimunt, quid de hac no-
    ris. Cavebisiie le, miser, in tcque ne conuJes, qui a slra; schohe disciplina sperandum est? Qu;c etiun
    te laquearis, nec a te solveiis? oculos hahens ciccus disciplina disciplinarum est, qtueque alerni lempo-
    ligaris, libensque morti Juceris. ris jucunditatem, et a;terni gaudii amoenit itcm prae-

    IV. intolerabilis creeitas! o dolor


    senlimoerore comparat. Quod enim est disciplinaj
    incomparahi-
    genus quod castigationis mcerore careat? Quantum
    l;s ! o infelicissiuia miseria ! Qui favet adversariis
    qui libenler se tradil persecutoribus sibi nunqu.im
    tristiti;e vel moeroris in artiliciis fabnlihus inest ?

    parcentibus, qui se alligantibus et morti tradeniibus


    Quantum laboris ? Quantum industrioe fabricanlibus,

    gauJens consenlit. Quis unquam Letus ad morlem vel etiam xdilicantibus imminet ? Quantis verberi-

    ptrgit? Quis ad jugulandum vel decollandum libens bus , quihus doloribus musicarum discentes a
    im-
    ducitur? V;c tibi, humana miseria! utinam lanium C huuntur? Quantisve fatigationibus, vel quaniis moe-
    non
    roribus medicorum discipuli vexantur? Qualibus
    jugulareris vel decollartris, et in auernum cru-
    Quid vero inquietudinibus sapientiac amatores , vel quau-
    ciareris. le caecius, o misera humaniias! Quae
    tis paupertatis angustiis philosophici [An philoso-
    sic erras videns , licet vides u^que ad ccelum , non
    phi?] coarctanlur? Postiemo quantis peiiculis gu-
    ultra ; cilra coelum sapis , ultra coelum non sapis.
    hernacula appetuntur? In quibus omnibus post licet
    Dura incomprehensibihsque ignorantia, quis tihi nar-
    rahit inenarrahilia v Iufelix hunianitas, quid libisubve-
    innumerabilium miseriaium laborcs , pacalissimus
    finis patienter exspcctaiur, cujus consiJeralione su-
    niet? Audi quidSapiens dixit : Cui pauca non sufti-
    pra dicloe cal.imitates , licet non sine moerore , licet
    ciunl, plura non proJerunt. Audisti, credo, Dominum
    cura mulla amaritudine , tolerantur. Elenim si cu;a
    iu Evangelio dicentem : Ite matedicti in ignem ceter-
    num moerore disciplina comitaiur , linis tamon ejus i;i
    (Matth. xxv, 41) ; et propterquid, scis, itur in
    laelilia agit, et labor in sccurilate versalur, el miruui
    ignem , miser homo. Esto misericors ; forte a lilio
    peiditionis te sic abstrahere poteris
    in modum pro loelilia trislitia, pro suavilalc amari-
    : ne parcas cibo,
    ludo, pro securitate labor , pro quicte inqiiicludo
    ne fragili parcas vestimento , ne tibi tua praferas ;
    palientissime toleratur. Licet euim ignorant , si ad
    plus te ames quam lua ;
    plus animam ,
    quam res
    tuas lumet enim tanlimi es miser, D cujusque disciplinsc linem perveniant, tamen vel pro
    :
    et non tuae rcs :

    plus lemet
    incerta spe futuri gaudii pra;bentem moerorcm susti-
    amare dehes quam aliena. Quid enim
    nent, non aspernantur [Forle suslinere non asp.J, et
    luum est, pra;ter aniinam? Noli ergo animam tuam
    dum taborem [Forte laboranlj non segniter, asse-
    perdere pro nihilo. Ne parcas caducis, ne cetema
    qnunlur. Quis enim eorum certus est, si vel magister
    perdas; alienum tibi tolus mundus est
    qui nudus
    natus, nudus sepe!iris [sepetierisj.
    ;
    illius unquam [Forle etiamj disciplinae cujus laborem
    irremediabilis
    suslinet, futurus sit? Vcl si hujus gaudii pro quo
    demenlia quid alienum caducum tanto amore dili-
    !

    mcciorem tolerat, parliceps exsistet?


    gis, ulajternum proprium in aternum perdas ? Cogila
    II. Quod si itaque pro temporalibus et incertis
    litaque morlem, qu;c Unem dat mundi voluntaiibus
    tanta et talia infatigabililer toleranlur, qtiid uospru
    \\Forte voluptatibus] , et vide quo amoeiia divitum
    xternis et veris cerlisque sustinerc dcbemiis, quorum
    abiil L-ctitia. Luxus, jocus, libido, luxuria coniicuere
    ; tinis icternus est? Etenim si incertum est apud tem-
    et cadaver nudum, vermibus el putrcdine dissolven-
    poralium disciplinarnm appetitores, quanlo tempora
    tium, limus suscepit, miserrima anima pcenis ceternis adepta disciplina frui eis licebit; nulla tamen segtii-
    ilusicarum discentcs. Forle musicon
    ,
    ut mox rncdicorum. Discentes vcro, id cst discipiH.
    2 39 S. GOLUMBANl ABBATIS 2iu

    lia eam sequcndi \ An asscquetuli ?] tlissolviiniur , ei A seriariim mceroribus repleamur, Hcet peccatorurn

    sic dupliciter nobis dubii perlinaciorcs sunt : qiiia nostrorum freqnontia tristenmr; victoiia tamen
    bi ad diseiplinv linem perveniant , ut dixi , incer i , utrorumque liberalis lcetitia ct nobile gaudium est

    pro vitre scilicet inceito et sensus sloliditale ; nihio- et licei pro tempore peregiinemur a Domino, ut pro
    miniis adepta disciplina denuo dubilanl, quam longe brevis tempoiis bcilo in ceternuni coroncmur; ni-

    eadem iitanlur : quanlo enim incerti dc profeclu mium iristes esse non debemus, scientes mox esse
    lanto cerli de ainiltenda in brevt disciplina siinl. ad Deuin nos ituros , ct cuin eo semper mansuros :

    Temporalia crgo, ut diximns, sludia, et defectivain- ad boc eiiim nos creavit, ut cum eo semper regnan-
    genia, meerores ae liislitias, anguslias ac labores tes in scccula sxculuruin, laudcmu*, et gratias et

    pcricula ac peregrinationes, injurias ac fatigaliones, agere perscvcremus. H.cc ergo scienles nullis labori-

    cum quidem apud illos constat iacerta esse et fragi- bus, nulis tribulationibus deliciamus , nullis mcero-

    liXC pro quibus tanlcc calamilales suslentantur ribus vincainur, nullis beiis fatigemur, nullis disci-
    lia

    tribulationes ha- plinarum anxietatibusdestiluamur, nulis rursum dc-


    lolerant nostrcc scholce disciplina si

    moerores, si amaritiidines ba- 1 ciis dissolvamur, nullis blanditiis decipiamur, et, ut


    bcat, si niolcslias, si

    beai, mirabilur, fugienda pulabilur? Nonne sine dis- Apostoli voce dicamus (liom. vui, 58, 59), nullus
    nos, nihil nos a Chrisli cbaritale separet ; nulla Iri-
    ciplina afiqua perfecta magistralii», ut aliqua maliiia ]i
    acquiri impos-ibile csl? Aut bul.ilio, nulla angustia , nulla persecutio, nuHa f.i
    [Leg. videlnr militia]
    diseipluia sine amaritudine adipisci qneat? Cuni lisec
    mes nulla nudilas, nulliiiii periculum, iiulla vel inois
    gladii, igni;, crucis, necis ; uiliil triste, nibil suave ,
    crgo ila se babennt , prxparcmiis aiiimum , noti ad
    Sapicns (Kccli. n, mliil durum , nibil blandum, nibil mundi vcroriira
    lcciiiiam non ad securitalein ,
    ,
    irl

    ad trisli- [Forte vanorum] nos a Chrislo separei, ut ei bic ct


    1) ait , sed ad tentationes et tribulaliones ,

    in seterna sxcuia hxreamus sreculoruiii. Amen.


    tias atuue labores; Cbrisius tribulatus est, injuriatws,
    eoiitiimelialus, passusesl; tu in tcrra secaritatem INSTRUCTIOY.
    Vide el inlehige qiiam dilficile est vinci
    pulas?
    Qttod prcesens vila non sit dicenda vila , sed via.
    [Forte vincere] sxculum, dum non alitrr, nisi Christi

    moite sanclus de eo libeiatur : Si ri.r jitstus sic sal- 1. lu, vita, quanios decepisti, quantos seduxisli,
    i.ttttr, pcccalor el impiut ubi parcbil (l Vclr. iv, 18) ? quanlos cxc;Ecasli! qurc dum lugis. nihil es, dunj vi-

    Andi Doininum dicenleni discipulis : In mundo prcs- Ucris, umbra es; dum exaliaris , fumus es; qua; quo-
    turam liabebilis (Joan. xvi, 33). El iteruni : Yos au- tidie lugis , el quolidie veuis; veniendo fugis, qu:e

    lcm /lebitis cl lugcbitis, mundtts autcm gaudebit, etvos iiigicndo venis ; dissimilis cvenlu, similis ortu ; dis-

    tristes crilis (Ibid., 20) r similis luxu ; siinilis lluxu; dulcis stullis, amara
    111. Vule liHCrorem disciplinc noslrce ; intcllige sapientibus. Oui le anianl, non te sciunt ; ct qui le

    quod non tle lcclilia ad Iceliliam , neque dc sccuritate contemnunt, ipsi te intclligunl. Ergo non es vcrax ,

    ad seeuiiulem, sed tle luctu ai Ixlitiam , ac de tri- sed lallax : te osteudis laiiquam veram, te rcducis
    bulaiione ad secuiitatcm transilnr. Paticnter crgo lanquam fallacem. Quid ergo es, liumana vita? Via
    tolerandus est brevis mceror , utceterna acquiratur es inoiialiuin ct non vita a peccato intipiens us-
    , ;

    Ixlitia; et levc liibiilalionis noslra: cuiii alacrilale que ad morteiu ; vera eniin esscs si lc pect: luiu

    sustinendum est, ut aeternam immensa; glorix vitam pi imx transgressionis humanx non interrupissct, et

    appichcniamiis. Si enim pro caducis rebiis h:cc ( ut lunc " cassabunda et morialis devenisli , cum omncs
    diximus prrsape) accidunt et non viiicunt, quiJ nos tuos viatorcs morti assignasti. Via ergo t-s ad vilain,

    regnoruin coclesliuin negotialorcs faligabit, anl vin- et non vita : vera eniiu nou es; via , tcd non plana,

    cct? Nullis lxtis vel liistibus, blandis vcl ami is aliis longa, aliis brevis, aliis l.ila , aliis angusla, aliis

    cederc dcbcnms uliisquc enim muiidus plenus csl,


    : lceta ; aliis trislis, omnibus similiicr festinans , el ir-

    et utraqiie dux bclli nostri vincit. Et videamns quam revocibilis. Via es, inquain, viaes, sed non oranibus
    peiiculose iiiimundus cedit his quibus niundus et inanifesla cs : nmlli cnim le vident ; el pauci te

    iinmaculatus non cessil : cum Christo respiciamus rj viam esse intiiligunt. Sic t niin subtilis es el sit scM
    inundi honores , et diaboli regna cum oiimi gloria clrii , ut paucorum ;it te scire viam. Interrogandi

    eorum. Quiiquid diaboli cst dedigiicinur accipcre crgo es, et non crcdenda, nec vendicanda; trans-
    cique brevis laniticc rcgi dicamus : Tua sint tecum in eunda, non babitanda, miscia h.unaua viia : millus

    perditione (.\ct. viu, 20) : liisles simiis usiiue ad eniin in via habiial, sed amhulat; ut qui ambulanl
    inoitcm cum Chrislo, ul tiislitia iioslra in ganiliuiii in vi.i , habitenl in patria.

    convertatur. Rideat inundiis cuni diabolo :


    absii a II. Quare crgo tu, mortalis vita, habitaris, diligcris,

    nobis corum lcelitia si voluinus gauicre nunc, ex : vindicaris? DHigeris , vindicarisa stuliis et a pcrdi-

    partc gaudeamus in spe verum gaudium postea ha- ,


    lis, contemneris a sensati-, caveris a salvandi-. Ti-

    bituri in rc; irUtes pro pcccalis noslris, lceli proptcr menda ilaque e>, bumana vilo, et mulium cavemla,
    trislcs propter Christi ab eritiam, quae sic fugiliva es siclubrica, sic periculosa, sid
    spem vitce cvtei nce ;
    ,

    exsultanles simililcr, quia lcgimus : Yidcbiniiis cum brcvis, sic incerla , ut quasi umbra, aut imago, aut

    ticuti esl (I Joan. tti, 2). Licct cnim prccseiiiium mi- nubes.aut nihil , aut inane dissolveris. Duin crgo

    a Cassabunda Forte, catabunda : caduca, lubi ica, inslabilis.


    24! INSTliUCIIONES VAULE SUE SEKM0NE3. Hi
    niliil es, omortaBs vita, sive imago, fugjtiva ui avis, A qusecunque mutanlur, vel quomodo mut.uitur, i<un
    ul uubes incerta , cl liagilis ut unihra, ut soiiiiiiuin, viileo ; el tolani simul in uno viiam ineani uunquain
    sic per te iter agciulum est, lam sollicile, lam caute, vidcre possum
    quod heri fui hodie non sum
    ; cl ,
    ;

    tam cxpciiile, ut vialorum morc ad vcram patriam sic quod bodie sum , cras non ero; et sic semper
    u omnibus intelligenlibus fesiinamlum sii. De trans- mobilis el niuiabuinlus pcr coetera viloe nieoc spatia
    aclo securus, de eo quod resiat sollicitns : liiliil cro, ut i!c lnomento in nioiiieiituin , de inoinonlis in

    enim libi prodest ascenJere, quod ascenderis , nisi boras, de lioris in dies, cum inci riis a;latis mese spa-
    <|iiod restat, evaseris : via enim et ascensus quidam liis concurram ad ir.oitem, ul ibi videam ccrla et
    puianda e.-t via \Forte vila] boec. Ne quseraraus in vera, el lola siniul in uno, quod hic milii impossi-
    via quod in palria fulurum est : labor caim cl fati- bile est.

    gatio in itinere versatur, in palria requies ct securi- II. me niiscrum! si ibi vitam non vMero, qnam
    tas paralur. Cavendum est itaque nobis, ne forte per nonquam veram vi.leo; vcraui cniin esse ibi caui nc-

    vi uii sccuri simus, et ad veram nostram pairiam cesse est, ubi oelcrnilas agit. Fuge ergo, fugc, o tu,
    min peiveniamus. Sunt enim rcvera nonnulli in
    viiaj moitalis umbra ; fugc tu nos, et nos le : lu fugc
    lioc ilinerc desides, securi, lividi, utnon lam in via, ui facis; seiuiicr enim fugis, ut cito vera vita vcnial
    quam in palria esse videantar : et non lam volun- B nos le > ne nos decipias, fugiamus : lardos eniui
    larii, quam inviti eunt ad patriam, nimirum jaui blandis deciperc soles iropedimenlis. Fugc , inquam,
    perd tam. Hic enim iu via procusi sunt paliia, et de el festina quoe multns seJuxisli, et nos se.lucere
    brevi viia aicrnam mortem mercati sunl. Infeliccs instas, et alios post nos deduces, et morli assigna-
    de frustrato conimercio IaMi sunt, aiena caduca di- bis. quam cocca es lu ,
    quam seducens, incerla
    lcxerunt, ei propria ceterna neglcxerunt. Quapropler vila!me exspcclas, ut rapias me provoras, ulma- ;

    quamvis sint l;eta , quainvU blaiula , quaaivis sint dcas; me rogas, utseducas; ine suades, ut dccipias.
    specio^a, alier.a tcrreua devilemus, ul propria ;cli rna Quis tain insipieus est, ut tc credat, quse decipis
    non perdamus : fi.leles in alienis invenianiur , ut in ainantes, ct scducis credentes? Qni enim le diligunt,
    propriis ac nostris hoeredes elficiamur, donaute Do- decepli sunl; et (jui te cicdunt, scducli sunt : qiu
    mino noslro Jesu Cliristo , cui gloria in sascula s;ccu- aulem te negliguut, ditali sunt; ct qui te lugiuiit,
    lorum. Amcn. salvati suat. Dciiui quserunt, qui le contemnunt. Fu-
    INSTRUCTIO VI. gianms ilaquc nos le, antcqiiam tu nos : et quia sic
    Prtvsentem vitam similem essc umbroe. morialis, brcvis , cailuca , incerta , ins abilis, mobi-
    . Donante Domino de huaiana vita diximus, quod lis, mutabilis, converLbilis es; nos Dei ct viue
    vi* similitudo est, in qua unusqoisque iter aiaeterna ^ acternae amalores et negotiatores potius, quam tui
    agcns de alienis cupidilalibus sccurus, quasi viaiici nos habeamur, et te flucnlcni ct fugientem fugiamus,
    tantum paupertate contentus esse debeat, ut nullis ne noscum tuis amaloribus vindiccs. Fuginndum esl
    lucrcns illecebris terrena cuncta sibi csse aliena in- enim nobis quod fugit, et sic in eo vivendum esl,
    telligat. Ntincumbram esse eanidem ut jam ante ,
    quasi quotidie moricndum esset Qnid enim Interesl
    iliximus, ostendamus vitam. Non tibi videtur umbra nobis hodie, sive cras mori ? Dum enim mori nobis
    csse et imago vila hominis super lerram ? qum sic necesse est, sic nobis est mors consideranda, quasi
    dubia, quandiusit et incerta, ut res umbroe xquelur. jam diu pnoterirct ; ct duin niliil durat ante morlcm,

    Vides cnim ct non vides ipsa, nec ipsa, dicamus ; festinandum est ad niorteni, ut possimus vera celerna
    :

    quod fuit, non vides ;


    quod erit, nec ipsum videre videre post niortem. Quaniobrem non tardaudnm est,
    potes. Vides lantum quod est, quod diu stat : tolle sed festinanduni est de uinbra iniaginatne vitoc, ad
    quod es [Forle
    quod est] nihil vides sic est invisa , ;
    vcrilatem veraa vilae. Et quia alia via vit;e carnalis,
    ac non esset ergo umbram videt unusquisque
    si : alia via profectus spirilualis ; curral animus profe-
    vitam suam, et a mane usque ad vesperam, ctibus, sicut vita cursibus,
    quasi et ita aninii augeatui
    in quodam speculo vanilatem suoe vilae circumspicit. maturitas, nt xtalis pleniludo; ct sicut vitoe circul;
    Sed qucelibet alia similia lantum in somnis videt D minuuntur, sic vitiorum numerus decrescat, ut cum
    siniiliter enim falsa pro veris speculatur, ct pro veri s;eculo sua relinquamus , et niliil de ejus moribus
    imagine vanis b
    includiiur. Quid cnim, rogo, inleresl nobiscum fcramus ad Douiinum , prseslante Domino
    quod heslerno vidisii, ac nocte sonmiatiir? Nonne nosiro Jesu Chiislo, cui gloria in sascula sajculoruni.
    hodie similiier vana esse tibi vidcntur? Eienim Aiiieii.
    uti-
    quc nie non plus satiant pro veris qua: videndo fu- INSTRUCTIO VII.
    giunt, quani quae snniniandaincluiluiit I)e ctxcilale liominis
    : utraque enim , qui neijleclo spirilu inservil
    vaua csse invenio. Quod enim sum , non fui, cbrpori.
    et non
    ero , et unaquaque hora aliud sum, et
    nunquam sto. I. te eoecam insaniam o le csecam foveam, hu- !

    Semper enim curro a die nalivitalis usque ad manam volimtatcm, qu;e accepta ce!a>, ct dala non
    dicm
    mortis.ct per singulos dies vit;e mi:c mulor reddis
    ; et ! liuslra placaris qu;c ingrata pasceris fru-
    , ;

    • Omnibut inlell sollicitus.


    Goldastus Para-nct. tnmsiiclis sccurc, de eo quod rcstnt soClicilo.
    vei. part. i, pag 155, huuc locmn , corruptum sane, b Includilur.
    Forle, illuditur. Sic paulo posl liro
    ila resiiiu.t omui mtetligenii (eslinandum sit, dc iucluJuiit lcgciiduni vidclur illudunl.
    213 s. coi.umbani abbatis
    i;lra voras, qnacsic opporluna sensum \Forle eensum] A potes;si non, parce redde, avare exsolve; nihil nisi
    tuaj voracilaiis exigas. proiusaia, sanguisuga im- invitus exsolvas ; niliil libenter dones. Sed non
    paliens, imtnilis salurala, blanda jcjuna , vorax, potes; video, quod pejus et gravius est, quia exa-
    inverccunda , edax ,
    qui 1 h.ibes recii? quid lionesti ? clorcs diligis. Et aniicus est libi ininiicus luus. Quid
    niltil. Quae fruslrata quocris, quaj vituperala iteras, dieam, nescio, quid suadeara, ignoro. Unum dicara
    quae turjiia ornas, quare te ipsam non consideras? quod scio qui hic pascitur, hic saturalur, hieju-
    :

    o inisera bumanitas , intus puirida, felle, liumore, cuadalur, hicridet, hic inebriatur, bic ludit, illic
    liquore , sanguine , lleginate plena : foris vero pel- e^uriet, illic siliel, illic lugebit, illic lamcntabil , illic

    lem lavatam [Forte lavala] , sed nunquam tamen ululabil, sicut Doiiiinus dixil : Vie liis qui ridenl,
    mundaiam [Forte mundataj; seinper enim de iniimo quia ipsi lugcbunt; et : Vm vobis qui satttrati eslis,

    imniuiidiliie coeno coinquinaris, pollueris : licet quo- quia esurielis (Luc. vi, 25). Duo enim tempora suc-
    lidie lavaris, quolidie violaris. pullatani pellent ceduni, et ciuac vilae , el duo srecula sunt : una vita

    frustra lavaris, quae natura itninunda es. inversam brevis, et allera longa; et qui in una esurit , in alia

    caeeitatein! quod lavas, quod ornas , natuta, pu- pascetur; qui vcro bic vorat , saturatur, consolatut
    tredo : quod autem violas ct polluis, natura , nitor. iu una; in altera esuriet et sitiel juxia illudlsaia; :

    Quid niunda coinquinas, ct immtinda lavas, quic li Proptcr liojc dicil Dominus ; Ecce qui serviunt mil.i,

    animam corrumpis ct cnrpus ornas? Satisne le dili- manducabunt et bibenl ; vos uutem esurielis el sitn tis

    gis, an satis te ignoras? Si enim te scis, quarc bor- (Isa. lxv, 15). Etpost pauca : Ecce, qui seriiunt niilii,

    rida et immunda flegtnats et stercoris domicilia dili- exsidtabunl iu juctind late; vos aulem propter riolonin

    gis?Si vidcris in vesliineuto tuo iinmiinditiam, si cordis cliiniubitis, ct pnc contritione spirilus ululabitis
    llegmata horrescis, et aspectum retro torques, et (Ibid., 1-i). Cum hxc crgo itasint, parcendum cst
    te in tuis vestimentis immundura sterquiliuium , ct divitiis, et brcvi voluntali [Forte voluptati] ininime
    olidum ac putrilum volulabrum non fugis, non seiviendum, nc pascamur aJ eauriem , ne furte sa-
    detestaris? Non vides qttid tua fislulata pellis pcr sua tiinnir :nl famem , et bibamus ad silini : videmus
    ibramina foveat? pudet referre, quod amare uou cnim r.ut bic, aut illic, ununi e duobus ncccssc
    pudel. Quare horri Ja non borrescimus? quare piidcnda experiri. Quainobrem si salureniur, si bibainus, o
    non detestamur? quare felida non fugiraus ? Nonne nos miseri ! cx parte , non ex loto hic comedamus,
    quia non sapiraus, el quia raunili non suraus? Ideo neceisaria, non suavia ; cum pauperc inaudiicemus,
    iranraniliis immunda quaerit, et turpia turpis, ct in- cuin pauperc bibamus, cum paupere parliciperous,
    bonesta inbonestus ; ct quia caeci , inhonesti suraus, ut vel sie cuin paupere illic participare mereainur,
    idcirco nulla verecunda declinaraus. Si enini coeci ubi saturabunlur qui hic pro Clnislo esuriiinl el
    non suinus, quare nosraelipsos primain nostram siliunt justiliaiu (Matth. v, 6). Quorum enim re-
    iraratindiliara nondespicinius? quare oosvel noslrani giniiii coelorum (Ibii., 5) est, nisi pauperum ,
    qui
    vcrccundiain, vel nostrani turpitudinem non contem- aniinis Iiumiles, et divitiis paupcres pro Cbristo sunf
    niraus? INonne turpia esse bonesla libi non videntur ? cui gloria in saecula sseculorum. Aiuen.
    quae crebris lanientis et ornatibiis variis indigent, ct 1NSTRUCTIO VIII.
    ingratasuis non satianlur impendiis, ct satiata non Quod ari ca:!estcm palriam privsenlis finem
    , vice
    juvant futuris, ct transacta voluntas pr.esenlem non feslinundum sit.

    satiat , nec fuluram repellit ". I. Ecce nunc de fuie vitac dicendum esl jam :

    II. ln vanuin crgo laborat qtti talia pascit, et in eniin diximus viara essc bumanani vitam, et qttam
    ventuin seminal, qui vanre voluulati buic scrvit, ubi sit dubia ct incerta , et non esse quod est , umbrx
    expensum non expedit servitium, Esuriant itaque similitudiue monslraviraus : siinililer, quani inipio-
    ista , quos sic ingrata, sic molesla sunt, ul seinpcr visa el quam caeca esl ante dixiraus, de fine vcro

    esurire videantur. Qui isla pascunt, se i, sns decipiunt. vitse nostrx, Spiritu sanclo nos adjuvante , no-ter
    inhonesta scrvitus, qua carne fruitur \Forle carni scrnio producendus cst. Yiatoruin est festinare ;nl

    servilur]! o dura! o inexorabilis ! o fera.licet doine- D patriain : eorura siinililer est in via solliciludo , in

    slica doniinatio ! quac quolidie solvitur cl quotidic pairia sctuiiias. Festinemus crgo ad palriara, qtii

    cxigilur; sub die vadit el venil ; salurala cxit, esu- in via snraiis; lcta eniin vita nostra ,
    qnasi iler

    riens redit. Vae llis qui hic pascunlur , ubi fames unius diei est. Prinr.im nobis est , nihil hic ainare ;

    (lominatur, ncc divitiis vinc tur, et dum hacc solvun- scd sursuni atneraiis , sursum desidercmus , mi sum
    tur, alia exiguntur. Redde enim priaia, secundaco- sapiamus , snrsura quxramus palriara : ibi eniin.

    geris exsolvere; gulam pasce, libidinem exigeris. ubi |


    Forte ibi ] 1'atcr est. Palriatn ergo non b die-
    Cum Susanna ergo clamandum est : Angustia: milii nius in terra, quia Paler nostcr in cflelis e t (Maltli.

    undiqtte (Dan. xm, 22). Et ciiin Paulo ejulandum c-t vi, !)). Eienim si potesiatis virtute , ct deitatis ma-
    et dicenduni cst : Infetix cyo liomo, quis me libcrabit gniliidine ubiquc cst, quam raare profundior, tcrra
    dc corpore morlis liujus (Ilom. vn, 21)? Si necessaria slabilior, niundo laiior , aere purior, coclo allior,
    solvas, non necessaria reddere cogeris. Si crgo mi- solc clarior cst( Job. xi, 8, 9); in coclis tainen tnani-
    ser honio sctunda reddere limes, prima nega si feste est, in quibus p.mis angeloruui est, qui ul

    » liepellit. Dccst forle esuritm ,


    famem, vel quid siraile.
    IINSTRUCnONES YAUI.E Sl V !•:
    SERMONES. ii(i

    domeslici bcatam ceeli primi regiam incolunt , et \ nem vivorum, ubi facie ad faciem ccelestia viJcuius,
    Dei fruunlur conspectu. Sed quia incohspicabilis Dei et Regem regum reclo regimine regua regeulem Do
    natura [Forte naturam] sinceram natura inlirmior miiiiim noslrum JesumChrislum, cui glorii hisaecuU
    ferre non polerat; idco Dcus pius, intra quem omnia, saeculorum. Amen.
    ct cxlra quein nibil , primam regionem cognilionis LNSTRUCTIO IX.
    suae quani primo coelo incliisit (quod aquis elevatis De extremo jttdicio.
    temperavit) supernis virtutibus deputavit : nisienim I. Adbuc de fine dicamus, fralns charissimi : linis
    illa primi cccli natura supra dictis aquis temperare- enim viaenoslrae, utdiximus,noslra patriaest. Sedquia
    iur, supcrni Dei accensa virtute, nequaqiiaiu ab in- alii bicpairiain possidentes, illic liucm viae in patria
    ferioribus esset patienda naturis ; ac stc oiiinibus nonhabebunt; sed de via in viaiu vaduut, idcsi, dfl

    ubique praesens, inconspicibilis Deus est. Plus cnim pcena in prenam animo remordenle iimlabmilur, et
    est, quam totus conspici queat, et plus omnibus, qui requiem hon habebunt; ideo viae, i I e^i, vltse illorum
    oinnia cx nibilo creavit; et ideo cum videtur, invisi- linis patria non est, sed pccna ; nun est requies, sed
    bilis est, quia quis sit el quantus sit , sibi soli notus inquietudo. Justoruin auleuiviiac fiiiisestviia;cterna,
    est. Pulsemus tamen illum ,
    quia unicuique pro ine- requies, pax perennis, patria ccelestis, sctcruitas bea-
    rito purilatis nolusadesi, invisibilis licet, inaesiima- 13 ta, hctilia inlinita. Diversus itaque linis vise humanae
    bilis licet, Deus Trinitas. Pulsemus,iiiquam, vel binc, vilac est;quia licet fragilitatfl 61 voluhiliiaie lubrica,
    vel illuc familiarius , vel intremus, vel manifestius ac incerta fugacitate via vilae humanac siuilis, studiis
    inlelligainus, ct nos in via canlanles dicainus : Post tanien ac profectibus dissimilis est. So I di-similein
    le in olorem unguentorum tiiorum currcmus (Cant. 1 vitam hic sors similis preniit , el incerti ilineris iu-

    3) ; el : Post le adlursit aninia inea ( Psalm. lxii, t)


    ); cur.-us inanifestat : similiter enim omnes nascu itur,
    et : Tralie me post te (
    Cant. 1, 5) ; ut cum bis canli- crescunl, decrescimt, infirmantur, tribulantur, 1110 •

    cis niunduiu feslinant r transea nus , ac de siipcrnis riuntiir ; sed quando aJ finem vcniiint , ibi di^cer-
    gubernati, praesentia negligamus , ct de cceleslibus ncntur, ct quos similis incursus faligavit , dissimilis
    siinper cogitantes , lerrena despiciamus : nisi enim ord.i segrcgavit : ibi enim vcra probalio et diligeos

    ccelestibusdesideriis impalienlibus inbiemus, terrenis examinaiio similis miseriae erit ,


    qua omnes viatores
    uecesse est haerebimus. vi;c, qiiain mortales siinililer terr.u premunl. lilic

    ne forte buma- enini, ut Apostolus ait Uniuscujusque opus quale sil,


    II. Occupemus ilaquc nos divinis ,
    :

    ignis probabit / Cor. 111, 15). Videte ordinem iui-


    nis; et quasi peregriui semper patriam suspiremus ,
    (

    femper palriam desiderenius; linis eniin vi;c se:n;-er seri;c liuinan DE vilse de terra, snp r terram, in terrain,

    ci ideo quia C a lerra '» 'S«»ein, de igne in judicium, de judieio aui


    viatoribus optabilis et desiderabdis est :

    sunius mundi vialores et peregrini , de fine vi;e , id


    n gchennam, aut iu vitain : de lerra enini creatus es,

    est, vitse noslrce seinper cogilemus; viae cnim linis


    terrain calcas , in terram ibis, a terra surges , in

    igue probaberis, judicium exspectabis, oelernuui au-


    nostrae ,
    palria noslra est. Sed ibi onincs saeculi

    ilerantes \Forte itineranies pro meritis diversasor- tem post hace supplicium aut regnum passidebis ;
    ]

    liuntur; et boni viatores in palria requiescunt <l«iia i'lic oporte: nos, ut ait Apostohis , manifeslari
    ante tribunal Chrisli, ut referat unusquisque propria
    inalivero de ea peiibunt; mul i cnim palriuui veram
    pcrdunt, quia plus viam diligunl. Non plus viam corporis sui, proitl g 'ssit , sive bonum, sive malum
    nos, qiiam palriam diligamus , ne selernam patriatu (II Cor. v, 10); qiiam rcm climi Dominus in Evan-
    pcruamiis; lalem enim habemus palriam, quani gelio denuntiat : /''i/i»s Itoininis renlurus est in

    glorid sua ct tiinr. reddel unicuiqne secundum opera


    amare debemus. Duret igitur apud nos isia definitio, ,

    vivamus siui (M.itth. xvi, 27). Expavescile, quacso, dictoruui


    ut bic in via ; ulviatores, ut pcrcgrini, ut
    haspiles mundi, pondiis, ct cuui liinorc et tremore suspecla seuiper
    nullis haerentes cupulitatibus, nullis

    tcrrenis inhianles detijeriis, sed ccclestibus el spiri-


    mentc illuin ireinen luni divini judicii adventum in-

    tualibns forinis animos nostros repleamus, virtuleel desincnter cogilate , ubi anle illud iribunal Chrisli

    opere psallent; s Quundo veniam et apparebo anle


    : D judcis horrificum, uniuscujiisqueopus qtiate sit, ignis

    [aciem Dei mei? Sitivit enim anima mea Deum [ortem probabil, ct propria uniuscujusquc corporis , sivi bo-

    vivum (Psulm. xli, 5) et Anima mea s.cut lerra sine :


    Hiffn, sive malitm, quisque ul gessit refcrel ; ct uhi
    ;

    iiijiia libi ( Psnlm. c.xlii, 6 et cum Paulo ilicentes ; :


    Fi'ius hominis ivniens unicitique tecundum opera sua
    )

    Cupio dissolvi, et esse cum Christo Pkilipp, , 25 reddet.


    ( 1 ),

    sciamus nos licel peregrinos a Domino quandiu su- II. Satii tremenJa senlentia esi , fralres, quia 11011

    mus in corpore (
    II Cor. v, C-8 ), prsescntes lamen dixit , sccundum misericordiam suam , sed secunluin
    csse oculis Dei. Quapropter omni ignavia calcata, et opera sua unicuique redict : hic enim misericors ,

    omni dcpo-ito lepore, nitamur ci qui ubique prasens illic j i^in^ juJfx. Ucirco limendum est, Iremendum
    cst , placere , ut cnm boiia coiiscientia et via hujus nnbis c t muilum, qui h;cc lcgiinus ct audimiis,
    sseculi aJ bealam patriam nostri Patris seiernam , et charissiiuiquando Deo prxdicante cognoscimus
    ,

    SBterni trausiic feliciler possinms, dc prsesentibus aJ juxta opcra sua unicuiqiie reddendum essc. QuiJ
    abscnlia, de triblib .s ail I;cta, dc caJucis a.l selernu, durius dicere poluit? quid spei reliquil humaiisc?
    tic tonenis ad ccelcslia, dc regione inorlis ad regio- quis cnini potest per ignem justificari etJudicis iuisc-
    2 17 S. COLUMfl ANI &BUAT1S 2il)

    ricordia non cgcre, qui in corpore pcceati habilal? A bitur a fundamenlis suis, propier [urorem ira: Damir.i

    Quis , rogo , liuniaiii generis carnem gestans, hoec sabaolh in die ,


    qna supcrvenerit [uror ejus (lsa. xn:,

    non limeat quibus nos omnes ,


    manifesiandos et 13). Et iterum dicil : Movebun.uv [undamenla lerras,

    quodaiumodo assignandos esse ante tribunal Christi, perturbalionepcrlurbnbitiir terra, stupore stupebit tcrra,

    clibi opera nostra per ignem probanda proedicatur? imiinalione incliw.bilur lerra, et commolionc commo-
    Cum dolore pro perditis dicendum est : Ut quid li- vebilur terra : sicul ebriuset crapulalus exculiehtr

    mus sensum accipit? quare sensus faclus cst de pul- ( Isa. xxiv, 19, 20). Asaph quoque similia loquilur :

    vere? qui de terra creati ,


    paululum super eam stan- Deus manifeste vcniet, Deus noster el non silebil : ignis

    tes, in eamdem patilo post inlraluri , eadem nos in conspectu cjus ardebit, ct in circuitu cjus tempestas

    iterum, jussu Dei , reddcnie ac projiciente, novis- valida (Psal. xlix, 3). Et David consona lmic loqui-

    sime per ignem probabimur, ut quadam arte lerrani tur dicens : Ignis ante ipsum ardebil , et inflammabii
    cl luium ignis dissolvat; et si quid auri aul argemi in circuitu inimicos ejus ( Psal. xcvi, 3).

    habuerii , aul caHeroruin terioe utilium paracarassi- 11. Pnst hocc, iiiquam , tam treinenda Veteris et

    mo [paracaximo] liquefacto demonslrel. Mortuorum Novi Teslamenti procconia , quibus heri et liodie

    ergo animorum eslel desperabilium isla non limere: pauca coiumemoravimus; qua satisfaclione iram lai li

    nam cuivis vel semel lioec audire, cauieloe sufliccre U Judicis cvadtre possimus , videamus. Dumini ac Sal-
    dcbuit. Quapropler niliil nobis ulilius sciamus ,
    valoris nostri Jesu Christi mcmiiiisse debemus dicen-
    quam ut omnibus diebus vitoe nostroc vitam ancipi- lis : Qui animam suam salvam facere pi rdel
    vull ,

    lem reiractantes, nosmetipsos quotidie disculiamus ;


    cam : nam qui perdiderit animam suam proptcr mc,
    raiioncm invcnict illam (MatHi. xvi, 23). Perdendum crgo est
    et verboru n cogitatuumque nostrorum
    agentcs et biiiiianam viiam perhorrescentes liuiic
    libenter quiJquil diligimus proeler Chrislum , pro
    , ,

    supra diclnm istius vi:c , id cst vitoe nostra: liiiem ,


    Christo : vita primum qua corjius auimoe societate

    cnnctis sprelis mundi luijus voluplalibus , s ne viviDcatur, si ita necesse sit ,


    pro Chrisio mariyii-
    inlcrmissione cogitemus. Vidcmus vitam , sed uin- zantibus prodalur; aut si talis beatittidinis dcsit oc-

    bram ct iniaginem fugientein ct falleiitem adverli-


    ta.si', iioii la.nen voluntatum deerit morliflcalio;"a»

    mtis. Ne ergo nos fallax et seduclrix, brevis et qui vivit, non si' i viv.it , sed ei qui prn ipso morluus

    lemporalis , cailuca ct fragilis , amara ac tristis vita esl (U Cor. v, 15). Vivamus e:go ci, qui cum u oiilur

    dccipiat; de vera et oeterna sempcr cogitemus quoe ,


    pro nobis , viia esl ; nosquc nobis moriamur, ut
    post mortem immortales justos liabitura sit. Vide Cbristo vivamus : li enim viveienon possumus, nisi

    vicissitudinem rcruni : vita anle mortem , et post nobis ante, hoc e;t, nostris volunlatibus, moriainnr.

    inortem vita : ju tus prius duas possidet, et pec- q Cbrisli simus, non nostii : Nou cnim sumus nnstri ,

    calor impius unam inf liciler liabuit, altcram fdicem cmpli enim sumus prelio magno (I Cor. vi, 19, 20), cl

    pcrdidit : posl brevcm e.nim viiam , de niotte in vcrc magno, quanJo Dominus pro servo, Rex pro
    inortcm vadit in interitum , de quo Dei pii bonitas iiiiuistro, Deus pro honiine dalur. Quid debemus nos
    nos dignelur eripere per Domiuum nostruiii Jestnn reJdcre, si crealor universitatis immerito pro nobis

    Clirislum, cui gloria in sooeula sxculorum. Ameii. impiis (creaturatamen sua) mortuus esl ? Putasne
    non debcas mori peccato? ceric debes. Uoriamur
    INSTRUCTIO X.
    crgo, moriamur pro viia, quia vila morilur pro nior-
    De terribili venturi Judicis ira dectinanda. tuis, ut cum I'aulo dicere possimus : Vivoego,jam
    I. Multuni nobis de fine, falres cliarissimi, li:r,o- non ego, vivit vero in me Christus (Gal. n, 20), ille

    rcm Djminiis in superioribus per Evangclium et qui pro me mortuus est : electorum cniin cst ista vox.
    i'.iulum incussii.Quod nobis post hoec tam tremenda Nullus autem polest sibimet mori, nisi Cbristus in

    divini canonis tcstimonia rcfugiumcst? quibus 1 cry- illo vivat : si autcm Chrislus in illo sit , siblmet
    mis quantis su-piiiis opus cst ? qualibus compun- vivere non polesl. Yive in Chiisto, ut Chrislus
    ,

    clionibus duruin et lapideum cor conterendum est, i.i te.

    nt iram Judicis lantam cffugcre possimus? quaui t. 111. Sod quxris quomolo scnsns vivat in i!lo, ut

    universitatis crcator Deus ac Dominus nostcr pcr se le doccat tibiniel moii et Christo vivere : vcl , ut

    ac Apostolum propheiasque minatur ,


    qui casdem vcrius dicendum e.-t, tibi vivere : qui cnini moritur

    iiiinas non tai onl dicenJo : Ecce dies Domini vcnit, proChrislo, ipsevivit; ct qui sibi vivit , moritur.

    ardens ut clibanus, cl exuret eos : et crunt omnes Morlalis est cnim , si voluntatibiis suis vivit juxla

    alieniaenm et omnes qui [aciunt iniqultatem, ut stijmla ;


    illud Apostnli : Si cnim secundum rarnem vixerilis,

    el incendct cos dics ilh quce vsuit , divit Dominns moriemini (Itom. vin, 13). Videlis crgo , charissimi,

    omnipolens; et non relinquel radix ct germcn (Malech. quia in alicnis habitamus , dum vel vila nostra non
    iv, i ). Simililer el alius dicit proplicla : Ecce vcuit est nostra: et non nobis vivere debemus; ct graiulis

    Domiuus omnipoleus : ct tjuis sustinebit dicm adventtts viol ntia c^t, pcr laborem qusrere, ct per studium
    ejus? Aut quis supporlabil conspectum cjus? Quiaipse habere, quoJ natura vitiala non servaverit. Scd ta-
    ingredielur ut ignis con/lutorii (Malach. in, 1,2). Scd nien arbitrii electionem, amissa licet bcatitudine,

    et fsaias dicit : Ecce dics Dumini veniel insanabilis ,


    n in amjsit. liidc nunc per vim ct violentiam rcgnum
    dies ira? et (uroris, diesnubis ct ncbulai (Sophon. i, 15). rapiiuus cceloruin, ct illud quodammodo quasi inter

    Kl pauto post : Ccclum cnim quatietur, et terra more- mc lias hostiutn manus c mcdio agonis cauiyo, ct ccu
    2'.<) INSTRITTIONES VAM t: SIVE SERMONES. 250

    cenamiois sanguinee sdio, abstrahimur, dum non A mus; quod nobis Deus Christus pneslare dignctur,

    Eoluni ab adversariis, se.l a nebis ipsis durius impu- qui cum Patre semper et Spiritu sanclo cst mius
    guainur duin unnsquisque male seipsum diligii , et Deiis in saeeula sajculorum. Amen.
    in eo quo diligit, seipsum nocet : ille enim bene di- INSTROCTIO XI.

    ligit, qui seipsum salubriter odit, boc est, affligit; De dileclione Dei el proximi.

    qui vero suis adversariis conseniit, non recte se dili- I. Moyses in lege scripsit : hominem
    Fecit Dcus

    gere dicilur. Grandis ergo miseria esl, qui seipsum ad iinuginem et simililudinem suam Con- (l.'<cn. i, "20).

    nocens iion sentit. Cum enim ipse sibi boino cun- sidcrate, quaeso, dicii hujiis dignilaiem. Deus oinni-

    traiiiis est. , non est omi.ium sic illuiii pacare.ut potens, invisibi
    ;

    is, incoinprehensibilis, inenarrabilis,

    vere qui seipsum diigat. Pugmndum ergo hic est inse timabilis, de limo homincm fingcns, imaginis

    etcertandum cum viiiis nostris, ut alibi coronemur. sua; dignitate Quid bomini adDeum?
    nobililavit.

    Tempus enim lioc, tempus belli est ; ideo cnim nemo QuiJ liniiiso \Forte limoj, etspiritni ? Deus eniui zpi-
    putct securilatcm in bello ,
    quia nullus donnii in ritus est (Joan. iv, 2i). Grandis dignalio, quod Deus

    bello, el nullus securus ingre.litur aciem. Acies ilaque su?e aeternitatis iinaginem, el morum suorum siinili-

    nobis dirigenda est contra onine viiiosum, volupluo- tudinem lioniiui douavil. Magna dignitas bomini Dei

    sum, niale blandum. Suflieit aulem pugnantibus ad- B siinilitudo, si conservetur; sed grandis ilerum dam-
    versarios vincere : si teipsum viceris, oinnium victor nalio, Dci iinaginis violalio. Quod cnim hoino aceipit

    es; si vero tui victor propiius est tibi morluus, Deo de flatu Dc'i, si in conlrariuin depravaverit usum, et

    vivus comprobaris ;
    quando autein morluiim auilis, beiiefickr.n naturoe contamiuaverit ; luiic Dei simia-
    qua audacia ir.tralurus ad judiciuin Chrisli , su.e ludinem corruinpit, ct quantum in se est dilet:si
    causrn advocatum et sui desiderii suggesioreni , et aulem animx insiiis viriiiiibus usus fuerit in rccliiin,

    sui contemptus uliorem , unusquisque pro Christo tune Deo erit similis. Quascunque ergo Dcus in nidiis
    maityrizans se i;sum facit. Si enim vere Christi in prima no=tra condiiione virtules seminavil, ipsas
    crucem assumpsisset, nihil ei liorum liccre animad- ci reddcre nos praiceptis ilocuil. Hoc cst primuui :

    verteret, quia et Christus in hoc excmplum dedit, ut Diligere ex loto corde Deutn nostrum (Matth. xxn, 37
    nullui quuil suum est qu;erat, dicendo : Non sicul Marc. xu, 30), quia ipse prior dilcxit nos (1 Jottn. iv,

    etjo volo, sed sicul tu vis (Matlh. xxu, 39), ct : Des- 10) ab iuitio etautequam essemus. Dei cnim dileckio,
    cendi non ut [aciam roluntatcm meum , sed voi.inlatem imaginis ejus renovatio. Dcum autem ditigit qui ejus
    ejus qui tnisit me (Joan. vi, 38). mandala cu*lodil; dixit cnim Si dititjiiis me, man- :

    IV. Se unusquisque consideret , ne liher ei vivus dala m a servate (Joan. xiv, 15); hoc cst mandatum
    in loco servi et crucilixi inveniatnr; el umisqiiisque C jus
    t dileciio invicem, juxla illuJ : lloc est manda-
    in quo vocatus cst, in eo permaneat apud Deuiii, et lum mcitm , ut diligatis invicem , sicul et ego dilexi
    sicut Apo^lolus dixit : Sive liber, sive subjcctus (I Cor. vos (Joan. xni, 51). Dilectio aulem vera non verbo
    xii, 13) sub jugo liuinilkatis, quasi servi in Christo cst tanluni , sed opere ct verilale (1 Joan. in , 28).

    sint. Contra se ergo unusquisquc noslrum, charissimi, U ddaiiius ilaque Deo nostro , Patri noslro, suaui
    veuiat : nani si non contra nosmelipsos, sed conlia iauginem inviolatam iu sanctitaie, quii ille
    .
    sanctus
    fralres vivamus , et si loquamur ut libet, non e-t est, juxla illud : Sa»c/i eslole ,
    quia ctjo sancius sum
    vera, sed falsa religio nostra. Nihil itaque liberiun (Lev. xi, U ; / Petr- i, 16) : in charilate, quia cka-
    in servis Chrisli esse debet, et nihil alium in Chris i ritas est, juxta illud Joannis : Deits eharitus esl

    csse hnniilitate oporlet. Non sinius ergo superbi, non (l Joan. iv, 8) : in pietale et vcritate, quia ille pius
    simus protervi, non liberi; sed siruus humiles, lcnes, ct verax est.
    affabiles, eommunes, ut Rex humilis, alius lamen, in II. Ne simus alience imaginis pictores : lyrantiice

    nohis Christus regnet. Sed ut banc salubrem mortcm enim imagiuis picior esl, qui lerus est, qui iracuudus
    quadam spei suavitate diligamus, finem ejus amlia- est, qui superbus est. Sicut eniiii falsa scieutia Iegi-

    mus. Quis eiiim revera felicior est illo cujus mors lur, s c falsa eiiam
    :
    imago umbrala deprehenditur.
    vila est, cujus vita Cbristus est , et Salvator merces D Divisa est enim verilas a Llsilale, juslitia ab iniqui-
    cst ; cui ccelum bumiliaiur et parailisus pakt; cui late, choritas a malignitale , diligcniia a securitate,
    tcira cceleslis, et infernus clususest; cui janua ape- xquiias a pravilate, dileclio a simulalione : et utra-

    ri:ur et vila non finitur; cui Deus Pater, et angelus que imagines quasdam in nubis pingunt, sibi invicem
    miiii ler; qui de brevi longuni , de misero beatiim, contrarias. PicMs enim ct impielas, pax ct discor-
    de caduco «leruum, de tristi lxtum, de humili excel- dia cmiiraria sibi sunt. Ne foile itaquc nobis tyran-
    suin, de terra coclum, de mortali Deum, Mici com- nicas inlroducamus imagines, Chrislus in nobis pin-
    niercio acquirit? Si ilaque prxsentia despiciamus et gat suam iinaginem ,
    qui pinxit ilicendo : Paccm
    lutura sohimmodo qurcramus , ha3c cninia supra incam do vobis, paccm mcum relinquo vobis (Jo:tn. xiv,
    dicla in melius commutaraus. Sed si (quod ahsit) 27). Sed quid prodest quod scimus quia pax bona
    poliora inferioribus postponamus, utraque sine duhio cst, si non bene servelur? Solct cnim optiiiiimi

    perdemus. Quamobrem si cum Jcsu vitam quxra- qundque fragilissimum ficri; et pretiosa qu;eque ma-
    uius, » ut mortilicationem ejus ante in nobis habe.l- jori cautela ct diligcntiori custodia iiulig"iil : niiniuu.)

    Vl wortif. Pncmiltendum, opus cst, P.ul qnid sin.i'e scnsuni complcn 7 .


    ::;i
    S. COHJMIJANI ADIJATI: 25 1

    fragile est, quod levi sermone perditur, et ini- A inspirare dig-nclur Dominus nosier el Salvator Jesus
    iiima fratris laesione depcril. Nullum enim kedis, Chrislus qui dignatus est dare pjcis condilor , ,

    quando ei adularis ; el nulli blandiris quando eum et cbarilatis Deus


    , cui gloria in sa:cula s;cculoruii>. ,

    despicis. Dic enim Faaie (M atlh. v, 2-2), et paccm Anien.

    violasti, ct reus faclus es gebennie. Cavendum est 1NSTRUCTIO XII.

    ilaque dilectionem fraternam studenlibus complere, De compttiiciione el viyilantia quu Judicis aditntus
    eispectundus
    loqui ut libet , et pro aniuii motu linguam inovere;
    est.

    dum non solum de injuriosis, sed etiam de oiiosis I. Compunctionis necessariae insinnaiioneni supc-
    sermonibus rationcm reddemus (Mutlh. xn , 3G). rioribus sermociiialionibus utcunque suggcrere len-

    Quapropter sludendum est in muilis sermonibus non tavimus, el quai soliloquus, proprii licet, omnis tam
    iminorari, sed nece;saria qu;cque loqui. Nibil enim [Forte lamenj cordis ignaviam suscilare voluiiiius :

    suavius boininibus, quam aliena loqui el aliena cu- seJ quia li.lei paupertas et carnis voluntas cum
    rare , el oliosa passim verba proferre, et de absen- niundi ciqiiditatibus bsec casligationum documenta

    libus delrahere; el idco qui non possunt dicere : tepide auJiens contenmit , per-x'pe e idein iteranda
    Dominus dedit milti tinguam erudV.am, ut pessim sit- sunt si enini bdcs dubia non esset vel uniim de : ,

    slinere eum qni Ittssus est, verbo (Isa. l, 4), taceant, B supradiclis divini oraculi lestimoniis abunde snlfi-

    el si quid dicant, paciticum sit. Quauivis enini sa- ceret. Cicdunl ergo et non credunl, qui audila ne-

    piens, minus paucis ofleudit sermonibus, quam mul- gligunt; alioquin si libi bodie, Utare, quidani dke-

    lis quaiulo enim unusquisqiic inentitur, maledicil,


    : rel, quoJ ju lex s:cculi bujus vult te crastino vivuni

    delrab.il, seipsuin proprio mucrone jugulal. Quid exurere; quiJ, rogo, libi sollicitudinis, quid timoris
    ^ulcin al.ud nobis iniinici oplassent, ni^i ut nostiis iinminerct ? Cl bis audiiis, si cssel libi iniiiis diei

    arrois propriis succumberemus ? Noli detraltcre, ait spalium liberum ,


    quanla faceres? quomodo accla-
    Scriplura, ne eradicetis (Psulm. xxxvi, 8, !),. Vide mares ? et per quos discuri-eres ? qiiam liuinilis et

    quid lab iratur in operibus iinpietalis : babilalio et qiiam lugens et sordidus oberrares Nonne effundc- ?

    plautalio, quam vix niagnis ac divinis laboribus plan- rcs omiiciii pecuniam tiiam in cos, quorum inler-
    lainus , uiio dcliaclionis verbo eiadicalur; et quod cessione cvadere posse te crcdtres ? nonue oiiinia
    longo labore vix queat stabiliri, unius sernionis im- bona lua faccres redcmptionem aninix lu;c et nibil
    petu subruiiur. Caveat ergo unusquisque, ne sua ra- reservares, licet parcus et avarus Cises ; sed oinnia
    dix de terra viveniium eradicelur pro odii delra- disperJcrts , oninia donares pro vila tira ? Et si ali-

    clione. Nullus ciiiin unquam dclrabil ei , quem quis te retardare aut iinpedire tcntaverit , noune di-
    diligit ; detiactio enim , odii primogenitus est C cercs : Pcreanl oinnia pio salute mea, nc [Forte ncc]
    ci ideo talis palris iilius merito eradicaudus em. quidquam icmancat; tantum vivamt Iloc quare fa-
    III. Periculosa babiiatio, charissimi, in qua ista ceres? Quia non dubilares [Prainiltendum quin) jux:a
    non vitantur. Si euim, ut ait Apostolus, invicem in- sevcrissimi ludicis senicnliain arderes. Hic vero du-
    vidclis el iiiviccnt moidclis , imicein delraliilis, dico, bitas, quod quam cilo fulurum sil , ignoras ; uon
    vidctc nc ab invicem comumamini (Cal. v, 15). Si eniin ncseis lainen fuliirum , licel negligis. Expcrgisccn-
    i/«i njn diiujit, iit mortc csl (I Joan. m, \i) , ubi crit diim ergo cst , vigilandum esl, orandum cst ,
    juxla
    qui delraliit? Lacrymis in bis opusmagis, quam ver- Salvatoris noslri Jesu Cliristi Dei noslri prxceptiiin
    bis esl. Quid eniin di igenlius , i|uidve abundaiitiiis dicenlis : Allendite autcm vubis , ne (urte graventur
    lex Dei manlavit, qiiam dilectionem? El raro inve- corda vestra crapulu el ebrietate, el cttris hujus vilo?, el

    nis qiiemqiiain sic facienlem. Quid dicemus pro excu- supervcuiul iu vos dics illu rcpcii:iitn : tunquum l>iqncus

    satione ? Nunquid possuinus diccre : laboriosum cuim sttpcrvenict in omncs ,


    qui scdcnl supcr facicm
    esl? durum cst? Non est labor dilectio : plns suave oinnis terrte. Vigilate itaque omni lempore, ut digni
    esl, plus medicale est, plus salubre est cordi dileciio. littbcninini cffutjcrc isla oniuia tpuc (utura suitt, cl slurc

    Si eniin vitiis languidimi non luerit cor, ipsius sani- ante Filium liominis (Luc. x\i, 51-30).
    tas dilectio est, ct quod Deo cliarum sit : nilnl ainem D ••. Si li;ec audiamus cl cictiiinus, iidem noslraiu

    Deo plus ebariiin csi.quain dilectio,spiritualis maxime; vigilantia nostra ostendet , ac discussis squalcntibua
    cum sua; legis el oinniuin iiiaiidalorum suoruin summa atque lorpentis morliferi teporis torporibus, sensiis
    sil juxia illud Apostoli : Qui autem diligil proximum, nostros Domini Salvatoris sentcntia vibret, ut omni-
    legem implevit (liom. xm, 8). Qui vero legem imple- bus curis mortalibus deposilis, parali semper simus;
    vit studio dilectionis, habet vitam seternam, sicut et exspeclantes scilicet ultimi diei advenlum , tpioaut
    Joannes tlitit : Frutrcs, scimus quoniam de morte ad pccna aut gloria nos suscipiel; acuatqiie aniin uiiiii

    vitum trtinsivimus, tptia diinjimus frtitres : qui eniin nostrorum acies supradictus Domini sermo ,
    quo
    noii diiujil, in ntortc est. Si qtiis aulein odil , liomicida uos vig lantcs et orantes jugiier essc docuil, ut non
    cst. Scilis imtcui, quia omnis liomicidu non habet vi- simus quasi credeutes , et non crc Jentes , etquasi
    tam mternam in sc manentem (l Joan. m, 14, 15). auJientcs cl non aiidieoics : ct D i pii 1 1 boui inef-
    Aut ergo niliil agcntluin cst , nibi dileclio; aul niliil f.ibilein misericordiam dc profundu cordis nostri pt:r

    spcianiluiii ost, uisi peena : Pleniludo enim legis cha- Jcsiiin Cliiistnin Fiiiuui suum infatijabiliter deprecc-

    ritas (llom. xiii, 8), quaiu nob s ille pius abundanler mur, rngemus, oremus , ui ila nobis iuaiu dileciio-
    21,3 INSTKUGTIONES VARI. E SIVE SEUMONES. 2oi-

    iiem inspirare dignelnr , i:l nns ei in celernum cnn- A in siiperiorihus jam diu ostendimus ; et licet Ibrie

    jungat , inseparabiliter conghuinet , liunio elevel , superllua aliis videalur ista noslra loquacilas, a
    roelo societ interini <ensus nostros, quandiu siraus nobis tamen opportunc nobis sermo ortus esse duei-

    in hoc inortis corpore consiituli ; alque sic ejus ad- lur : non enim tam alienam ,
    quani propriam cxci-
    ventum sine querela exspeclemus ,
    quo ei cum ap- tarc conamur ignaviam ; ac insuper quamvis minus

    paruerit, cum gaudioetmagua charilatis Dducia pla- perfectis sapieniiluis satisfecerit ista excogilata ex
    centes occurramus. Quam beali, quam felices servi parte sapientia, incipieiilibus tamen, ac noslroe men-
    i//i ,
    quos cum venerit Dominus , inveniet viijilantes suroe tepidis necessaria et satis apta videbitur. Qnia
    (Luc. xn, 37)! Beata vigilia, qua ad Deum univeisi- <|iiod nocet abscon li, quod nocet sileii, non expedit
    tatis auctorem, omnia implentein et omnia exceden- tegere, neque expedit tacere ; inde enim melius nobis

    tem, vigilatur. Utinam me quoque, vilcm licet, suum loqui visum est ,
    quamlibet impolite, quam silere :

    tamen servulum , ita dignarelur de sonino incrtiai etenim re vera lulius de istis ,
    quam aut de frivolis

    cxcitare , ita illo divinae chariiatis igne accendere, aliis, aut de oiiosis sermocinare judicavimus. Itaquo

    qno supra sidera exardesceret sua? charitalis flanuna, adhuc, fralrescharissimi, dictisnoslris aures prahete,

    suse nimia: dilectionis desideriuni , semperque divi- qtiasi aliqnid necessarium auditttri , et aninii veslri

    nus ignis intra nie arderet. Utinam illuii lignum B sitim divini f mlis undis de quo nuncdiccre ciipimus,
    haberem, quod ille ignis jugiier alteretur [Forte ale- refocillate, sed non exstinguite; hibile ,sed non

    relcrj, pasceretur , succenderetur; et illa flamnia saliamini ,


    jani enim vncat nos ad se Fons vivus ,
    nutriretur, quae exslingui nesciret, et augeri non Fons vila?, tt dicit : Qui sitit veuiat ad n:e , et bibut

    nesciret. Utinam laliscssem mcrilis, ut mea lucerna (Joan. vn, 37). Quid bib.tlis, intelligite. Dical vobis

    semper nncte in lemplo Domini mei arderct, ut lstias (Leg. Jeremias), dical vobis Fons ipse : Me
    omnihus domum Dei mei intrantibus luceret. aulem dereliqucrunt Fonlemaqumvivm, dicit Doiuinits

    III Domine, da mihi , rogo te , in nomine Jesu (Jcr. n, 13). Dominus ergo ipse Deus nosler Jesus ,

    Chrisli Filii tui , Dei mei , illam qtioe nescit cadere Chribtus, est Fons vila?, et ideo invitat nos ad so
    charitatem , ut mca luceriia accendi sciat , exUingui Fontem , ut illimi bibainus. Hibit ctim qui ainal;

    nesciat ; niihi ardeat , aliis luceat. Tu , Christe ,


    bibit qui Dei verbo saliatur, qtii satis diligit , satis

    Uicernas nosiras accendere digneris , dulcissime nobis desiilerat; bibit qui sapientice amore flagrat. Avide
    Salvator noster, quce perpetuo luceant in teniplo ergo nos genles bibamus, quod Jud.i i dereliquerunt.

    tuo, acperenne lumen a teperenni luniine nccipiant, De nobis enim cum gcntihiis forte dictum cst :

    ut tenebr.e nostrse illuminentiir mundi aiitem tene-


    ,
    Prwcidit in slupore mentis,capita potcivium mocebun-
    brx a nobis fugiant. Sic lumen luum me-B largiaris , C tur, nec ad adaperienles maxiUtts suas, quasi paupcr

    rogo , Jesu mi , liicerna?., ut illius luce illa sancla edens , in absconso ; tt quasi de nobis quoque cum
    sanctorum mihi appareant, qux le 3 lerniim Ponlifi- perfectis quibusque dc qnibus hoc scriptum esl
    ccm xternorum in antibus niagni illius lui templi dicerelur. Apcriamns (tanquam panem illutn qui de
    illic intraiilem habcant, quo te jngiter tantummodo ccclo descemlit , clcn;lo) inlerioiis liominis nostri

    videani , aspieiam , desiderem ; tautum te amans ntaxiUas,ut edaciter edamus, el quodummodo vetociter,
    conspiciam, desiderem, exspectcm, ac coraui le mea ne nos quis videat ,
    quasi in absconso comcdamus. Ul
    semper lucerna luce:il, ardeat. Tuum sit, quoeso, te paneni ergo edannis , ut fontem bibamus , eumdcni
    nobis pulsantibus nionstrare, amanlissime Salvalor, Dominuin nnstrum Jesum Christum ,
    qui seipsuin ,

    ut le inlelligentes, tantuin te amemus, le soluiii nobis quasi sumendum panein ,


    dicit vivum ,
    qui dat
    ainemus, le solum desideremus, te solum niediteinur vitam huic mundo (Joan. vi, 35) ; seque similiter
    die ac nocte , semper te cogitemus ; et in tantuni funteiii demonstrans ait : Qui sitit , veniat ad me , et

    nobis luuin inspirare digneris amorem , qiiantum le bibat (Joan. vn, 57). De quo fonte et Propbela dicit:
    ainariDeum decet ac diligi ; utomnia interiora noslra Quoniam apud le est [ons vitic (Psalm. xxxv, 10).
    lua occupet dilectio, tolosque nos luus possideat II. Videle nn le istc fons manat : inde eiiim nndc
    amor, totos nostros sensus tua impleat charitas, ut D et panis descendil ;
    quia idern est qui Panis el Fons ,

    praeter te aliud amare nesciamus qui scmpiiernus


    ,
    Filius unicus, Deus noslcr Christus Dominus ,
    quem
    es; quo tanta cbaritas aquis niullis hiijus ncris, et semper esurire debemus ; licet euni edamus amando,
    hnjus terra, et hujus maris exstinguiin nobis nequeat devoremus licet desidcrando , ailhuc eimi quasi
    juxta illud Etaquai multce nonpotucrunt exstinguere
    : esurientes desideremtis. Simili modo ut foiitem, euni
    churilatem (Canl. vin,7). Quod in nobis qtioque semper diiectionis nimietate, bibamus ; eum semper
    compleri vel ex paite po sit , te donanie Doniino desiderii plenitudine bihamus , et suavitate quadaiu
    noslro J.-su Christo , cui gloria in saicula sccculo- cjus dulcedinis deleclcmur : dulcis enim et suavis
    rum. Aiuen. Doniinus : licet eum cdamus , et bibamus ;
    tameii
    I.NSTUUCTIO XIII. semper esnriamus ct sitiamus ,
    quia cibus noster el
    De (onte vivo Cliristo Jesu adeuudo et polando. poius , iion loltis uiiquam sumi potest el hibi ; qui
    I. QuoiidaiKu experientiae ratiocinationibus hu- licet siimilur , npn consuniitur ,
    licet bibilur , nou
    iiianx \\tii iniseria collecia, ac divinis simul territi adiinitur, quia panis nosler aetenius est , et Fons
    oraculis, lcnicrarie licot. parvilatcm ingonioli nosiii nosler pcrcnnis est, fons nostcr dulcis ctt ; uiidc
    S. CULUMBANI ABBATiS s;,o

    ilicil Propheta : Quisiluis, itc ad Fonlem (ha. lv, '.); A cmn Soiritu
    Spi saucto unilas est in sascula sa^culo-

    Bilienlium enim, non saturantiuni iste Fons ; ct kleo rum. Araen.


    csuricntcs, quos alibi bcalilicavt, ad se vocat 1NSTRUCTI0 XIV.
    qiiibus nunquam bibere satissit, sed quanlo plus Varia spiritualis vllce documenta,

    liauserint, tanlo plus sitieni. Merito, fratrcs, Fons I. Cum jnm de inoribus moralibusque disciplinis

    tauienlice Verbum Dei in excelsis (Fccli. i, 5) a nobis diu dixeiim, iliiimi rogas , lili imbuende , doceri.

    desiderandus quoerendus, semper ainandus sit.in Audisli quid scriptura est : Ciii paucanon sufficiunl,
    ,

    quo sunl, juxta Apostoli diclum, omnes thcsauri plura non proderunl. Scripsi tibi antea de serielale

    sapientice cl scientice abscondili (Coloss. n, 5), quos ac pudicitia, cui nimiruni , ut aptc quidam, etiam
    baurire vocat qui sitiunt. Si silis, bibe Fontem vila^; tuta liiuco. Sed quia admonitio quibusdam custodia,
    si esuris , eJc Panem viut:. Beati ,
    qui esuriunt litinc quibusdaui consolatio ,
    quibusdam perfeclioeflicitur,

    Panem, ct sliunt liunc Fonlem ; seniper enim eden- jntellecta scilicet complentibus ; ideo frequenler

    les et bibentes adhuc edere et bibere desiderant. docendi suiil ac imbuendi filii dulcissimi , ut per
    ,

    Dulce enim nimis est, quod scmpcr edilur cl bibilur, quasdam dcleclioiics lilteraruni, suas vincerc possinl

    el scniper esuritur el sililur, seinpcr gustalur et de inlcslino amariludincs bcllo. Bellum igitur et

    semper desideratur ; unde rcx propbela dicit : Gu- jj


    belluinuiu vince , coneupiscenlias scdicel ac superci

    slate el videte, qiiam dulcis esl, quam suavis est Doininus liosum, utilis [i'"or.'t> virilis] esto in humililale, infir-

    (Psalm. xxxiii, 9). Proptcrea, fialres, vocationein nmsque in auetoritate, simplex in liJe, doctus iu

    hanc sequamur, qua ad viue Foutem vocamur a moribus , mordax in alienis, remissus in propriis,

    Viia qui est Fons , non solum aqux vivaj , scd et


    ,
    purus in amiciiia, cailidus in iusidiis, durus in niolli-

    Fons acternae vil.nc, Fons lucis, idera et Fons luminis : bus, mollis iu duiis. Varius in planis, planus in

    ab illo enim naec oinnia suut , sapientia , vila , lux variis, jocunJus in aiuaris , trislis in jocuudis. Dia-

    aeterna. Auctor vilse, Fons vilaa est, lucis creator, ccrs iu neecssariis, xqualis in vei is. Sevorus iu sua-

    Fons luiniuis csl : el idco contcnip is his qua; viden- \>Jus, duleis in aaiariludiiiiiius. Fortis in tribulatio-

    tur, ttanscenso |Forfc transcensu] in superioribus iiibus, cl imbccilUs in discordiis, lardus ad irasccn«
    (irliniim, Fontein luminis , Fontem viue, Fontem dimi, velox ad disccndum, tardus quoque ad loqucn-
    aqiue vivx, ul rationabiles ct sagaeissimi pisces dutn (Jac. i, 19), ul sanctus ait Jaeobus, vclox simi-
    quccramus, ul bibamus aquam vivam et salienlem in liler ad audicndum. Eflicax in profectu , bebes in

    vitam xternam (Joan. iv, 1-4). viudieia, caulus in verbo, prompius in opere. Ama-
    III. Ulinam me illuc dignarcs adsciscere ad illum bilis probis, squalidus inlioneslis, lenis inbrmis,
    Fonlem, Deus niisericors ,
    pie Domine , ul ihi ct cgo
    q ,j ur us stolidis , rectus erectis , humilis dejeclis.
    cuni sitientibus tuis vivam unJam vivi Fontis aqua; Sobrius ubique , caslus ubique ,
    pudicus seni-
    vivac bibcreui , cujus nimia dulceJine deleclatus rcr, patiens tenus zelo , cupidus nunquam , largus
    sursum semperei h.ircrcni ct dicerem : Quam dulcis semper, sin ope, vcl animo. Opportunus in jejuniis,

    csl Fons aiqua; vivsc, cujus non delicit aqua saliens iraportunus in \igiliis. Discreius in officiis , icnax iu
    iu vitam Kternam (lbid.) I Domine, tu cs ipse iste stuliis, conslans in fragoribus, Letus in niccroribus.
    Fons semper et semper desiJeranJus, [Fort. add. ro.r Au lax in causa vuilalis, liinidiis in conteiilionibus
    bibenJus] sempcr licet sempci hauricndus Nobis -
    .
    su|iplex bonis , insuperabilis malis, niiiis in liberali-
    semper da, Doiuine Cbristc, lianc aqnam (lbid., 15), tate , infaligabilis in chaiiiale ,
    justus in omnibus,
    utsit in nebis quoque Fons aqua vivae etsalicntis in pius dignis, miscricors paiiperibus. Memor beuelieio-
    vitam xlernam. Magna quidem posco, quis nesciai? rum, inimemor injiiriaiiim. Amator incdiocriuin ,

    Sed tn, Bex gloria?, magna donare nosti et niagna nolus opmn, aniini dcpressor, cogitationmn publica-
    promisisti : nihil le majus, ct te nobis donasii, te pro lor. Senioribus obediens , junioribus coneurrens ,

    nobis deJisli. UnJe lc rogamus, ut sciamus quod co.equalibiis co equans. Perfeetis conccrtans , mclio-
    amanius, quia nibil aliuJ proeter te nobis dari postu- ribiis non invidens ,
    praecurreaVibus non dolen> ,

    lamus : lu cs eniin oinnia nostra, vit.i noslr.i, lux remorainibus non deliahens, provocaniibiis coiisen-
    nostra, salus nostra, cibus no ler, potus nosler, liens, lassus licct non deficicns , flens siiuiil ct g.iu-

    Deus noster. Inspira corda noslra, rogo, Jesu no ler,


    dens, pro fervore ac spe ; limcns semper pro Qofi,

    illa tui Spirilusaura, et vulnera noslras tua charitate licct prolicieus, incerto.
    animas, ut possit uniuscujusque nostrum aiiima in II. En limiu, o puer anianJe niini.-terquc dulcis,
    veritale dicere : lndica mihi qucm dilexil aniina mcu inoniinentmn; talis si sis, niinis beatm eris, quia
    (Cant. l, C), quoniam vulnerata charitale ego sum. per prospera el adversa idein cris, paralus adiiin-
    Opio illa vulnera in me sini, Domine. Beata talis cta, singulis occiirrens, temperans geslus, nutriens
    aninia, qu e charitale sic vulneratur : talis Fontcai crescenda, interimens decrescenda, levigans dispe-
    qu.eiil, lalis bibil, scmpcr tanicn sitit bibendo, sem- rala (Forle aspera), exasperans vituperala , scmper
    per haiiril desidcranJo, quem semper Libil siiicnJo ; sollicitiie, semper cresecns, senper acquirens, seui-
    sic semper qmeril amanilo, qua; sanatur vuhicranJo ; per lendens aJ superiia,semper currens ad bravium,
    ijiio saluiari viilnere animac nostra; inleriora Deus et semper ccelesiia desideraus, sempcr divina sitiens.

    Doitiinus uosler Jesus Christus, pius ille salutarisque Ecce doctrinam : da sequacitalem si poles, ut babeas
    uiedieus vuluerare dignelur , cui cum Patre et
    fclicilalcm ct poteitalein, cum pucrilia dcsideria
    INSTRUCflONES VARI.E SIVE SERMONES. 2:>3

    fugiens, i.orpus sic in polesUlem spiritus redegeris A redigunlur, el nobis iu usum niunde compoiuiniiir.
    et le vadein po luis tradideris peccalis, ia brevi De lali ungiiento dicitur Muscw morientes perduni
    :

    mililantem pro aHernis stipendiis. te felicem ! o le svavitatem ungucnli (Eccle. x, 1). Museae niorientcs
    tjealum ! oque mirabilem te puerum, si luec com- sunt van;e cogitaiiones cordi nostro irrucntes, quas

    plevcris universa! Si enini in bis diligenler oinnibus iiimiruiu per sludium orationis, quasi quodain fl.ibello

    liieris scnsu et opcre occupaius, non vacabis neque abjicere debemus, ne perdanl et nobis siiavitatem
    \auis vagisque, neque turedb;;s cogiiationibus ; sed unguenti. Suavitatem eteniin in odorem migucnii
    quasi incipiens semper tibi ipsi congregabis, qnib as tnuscae morientes prrdunt, quando vanoc cogitatiohes
    in perpetuum fniiturus eris, unius vir vocandus ani- jucuiKlilaiem virtutum et regulas obsequii divini

    mi, el singularis emolumenti qnoesitor, egregius regni quas ab antiquis palribus didicimus, perimunt. Nos
    negotialor oeterni. Convertere igilur le totuui in igitur diligenlissime sanctorum proecedeniium exem-
    hsec, quia babes in quibus tuam excrceas jiiventi.tem, pla inluenles, [estinemus inrjredi in illam requiem

    virtutem, eflieaciam, strenuilatem ; ne in conlrariis (llebr. iv, 11). Curramuset in ccepto non defiuamus,

    l,a; fuerjint exercilatoe, pereait quoe per vim rapiunt quateims cum Aposlolo dicere valeamus : Bonmn
    regnuni ceelorum (Malth. xi, 12). cerlumen ctrtavimus, cursum ccnsitniniavimus, ul de
    INSTRUCTIO XV. o ca'tero reposita sit nobis corona justitice, quam reddet

    De fervore servieudi Deo. nobis in ilium diem justus Jude.x Christus (II Tim. iv,

    I. In E^clesia Dei, fraties mei, sunrmum lociin. 7, 8), qui est super onmia benedictus in saeenla sa;-

    per Uei misericordiam sumns oblinentcs curafe :


    lulorum. Amen.

    summopere debemos , ut quod semel proposuimus, I.NSTRUCTIO XVI.


    sedula intenlione teneamns, el quod exterius pro- Quid est , aul qnid*erit?

    r.iiiiimns, i'cr stuJium boni operis exhibeamus. Qua I. Cogita, a nunquid es miscr liomo, sed quid

    in re necesse est, ut remotis de cordibus nosuis f.i-


    eris? quia quod es momentum Cot, et quod eris

    luis ct ineptis cogilationibus, secundum perfeclionis s: mper. Non sis ergo ipse libi piger, eserce in brevi

    viioe regulam viam Dei ingrediamur, et a gradiendo quod in octernum possiJebis ; repellal pigritaiicnem

    in ea quoe ante sunt, oblili posteriorum, iJ esl, lem- laboris lemporalis disiJerimn proeroiorum. Spirilua-

    poralium, cuni Apostolo (Philipp. w, 13) nos exten- lis esto, si piger non cs; sed si niundus le irritat,

    damus, dicenles conditori nostro : Trahe nos post vide quod lugias, quod sequaris, et quod nunquam
    le ; curremus siinulodorem unguenlornm tuorum
    in fugit, cur non sequaris. Quai c impatiens es in viliori-

    (Cant. i, 5). Per nos quidem ad viani verilatis per- bus, qni pretiosior poteras esse in mclioribus? Noli

    non possumus, atque esse incertus de cerlis melioribus, ct noli esse certus
    lingere, vcl in ea proficisci q
    ideo gral ;
    am proevenienteui pelamus diccntcs ; Trah de caducis. Respicis in aliis quod alii in te videbunl.

    nos post te, ut sic curramus ad te : et congrue piius QuiJ prodest in aquis umbrain viJere obleclantein?

    dicilur : Trahe uos post le , et dcinde scquiiur, Quil libi exsultare aut gaudere per somnia? Sed
    curremus; quia nisi divina gralia nos pr;evenien!e, lamen boec soninia, longa licel, unicuique brevia

    opus bonum inchoare, et eadem subsequenle, ipsum sunt, ea di (Forte eldies)eniiiitoiiusmundiqiiasiuniiis

    consummare non valenius; unde dicitur in oratione noct s obscuriiinoc (Foi ie ohscuiissiinae) est; noctes

    i!la : El lua nos, Domine, gralia prwveniat et sequatur vero somnia sunt. Expergis: cre ergo, o lili, de no-
    (Orat. Dom. xvi post Venlec). Bene atitem congruil, cte; lumcn qu;cre ut videaris et videas; accende
    quod dicilur, curremiis : nain in via Dei non est lucernaiii el lege; cave ne dormias, ne a somiiiis
    nobis lento gradu incedendum, sed cum magna exsul- seducaris, elfalsilale imaginala decipiaris, ut credas

    latione vel festinatione currendum. Sed Aposlolus vera esse quoc falsa sunt, et surgcns iioslea deceptuni

    admonet dicens : Sic currile ut comprehendatis te doleas. Tua viia rota est, quoiidie currit, non te

    (I Cor. ix, 51). Currit vero, qui lotis viribusad Dciiin exspectat : vade cuiu ea. Igitur hinc proepara tibi

    proficiscilur : ciirrit qui in bono op^re non Ia-satur, sumptus; ex agro alie"io secederc juberis; viJe ne

    sicut et de Christo dieil Propheta : Exsultavit ut tuuin vendas. Hic nihil habes, o liomo, in terra de
    j,

    gigas ad currendam viam (Psal. xvm, 6). Currit qua nudus nalus cs, et in qua pulvere dissolveris ;

    (tcrte cucurril) quippe Chrislus viam Dei, quia in ne ven las coelum , ubi a_Hema hoereditas est, lamci
    via peccatorum non stetil (!'sal. id est, nulla si non perdiJisli. Alioquin si pcrdidisti, te ipsum
    i, 1),
    gravedine peccati est remoratus. vende ut possis recipere. Quid dixi, le ipsum vende?
    II. Currendum vero nobis est; sed quomodo cur- vitia lua vende, el eme viiam. Qu;cris forte qu:e

    rcnilum? Audite quomodo. Ciirramus, inquain, in sinl? superbiam primum quasi vitium primo ante
    odorem unguentcrum tuoniin. Qux sunt unguenla, in oiiinia vende, et eme indc feliciter buniilitateiii, qua

    quorum odorein sis Chrislo similis dicenti Discile a me, quia mitis
    posl Clirisium cuirimus? Unguenla :

    v
    stml sanctorum proccedentium sum el liumilis corde (Malth. xi, 29). Rreviori coin-
    exempla. Unguenta
    ile variis ^iirul roislis floribus vel speciebus liunt.
    pendio ista ex inlegro vcndita vendentur, el minora

    Diversae species, diversoe sunt sanclorum virliiles, cupiditate habendi contempta, quia radice escisa
    quofi quasi redolenlia aromata pcr viitutem charitatis cujuslibet arboris, non magni peuduniur rami, Sciio

    Sunquid, Forte non quid. Sequilur ciiim sed.


    231) S. COLUMIiAN! AIWATIS 260

    qiue »endas ad hujus inlerilum carnss, ut spintus sal- A Deus adversalur (Jac. iv. 6; 1 Petr. v, 5). Ei

    vus sil in dicm Domini noslri Jesit Cluisli (/ Cor. v, Quise cxaltaveril humiliabitur (Mallli. xxui, 12). IIa?C

    [,); gulam, cupidilalem, fornicaiionem , iram, trisli- igitur oiiiiiium oiigines cl causae sunt inaloruin ;
    quaa

    Liaui, acediam, vanam gloriam, invidiam; quaj sic sunt sananda per conlraria. Oula triplex vincenda
    mclius fueral si perdidisses , licet si mliil acce- est per abstiuenliam jejunii de hora nona in lioram
    l>isses. iioiiain, et parcitatem ciLique uliliiaiem [Leg. vilili-
    INSTRUCTIO XVII. lein). Fornicalio autem cl omnis immunditia nic
    De oclo vitiis prtncipulibns. nominanda in vobis sint, sicut decel sanctos (Ephet.

    Olo siint vilia principaiia, quae mergunl liomincm v, 5), per castitatem et coulincuiiaiii solliciiam , el

    iu iuterituin : gula, foniicalio, cupiditas, ira, Irislitia, seiuper tinieiilem. Cupiditas vero nibil habenJo pro-
    acedia, vana gloria, superbia. De gula casliganda prium viucitur, el oninia communia possidendo. Ira

    dieilur : NolHe duci in saturilate venlris (Eccli. xxxvi, patientia et niansueta lenitale superanda cst. Tri-
    20). De (oiiiicalione : Fornicatores autem el adulle- sliiia vero lselilia spiriluali et spe fuiurx beatudinis
    rosDeus judicabit (llebr. xni, 4). De cupiditate autem vinceuda est. Instabililas autem acedix, mansiictu-
    legitur : Radix oinnium mulorum cupidilas est (I Tim. dinestabili, etunius loci habitatione conigenda e>t
    vi, 10). De ira : Qui irascitur fratri suo, reus eril ]t per snbrielalein, Seriplura diccnte : Si spiritus pote-
    geliennce iguis (Malth. v, 22). De tristitia : Tristitia stalcm habcnlis ascenderil sitper te , locian tuttm ne

    tnilem saieuli mortcm operatur (II Cor. vn, 10). De dimiseris (Eccle. x, 4). Vana gloria quoque el elatio

    acedia : Mulla mala docuit oliosilas (Eccli. xxxin, iutmunda atque superbia, vera liumilitate et cordis
    2'J). Devana gloiia : Ascendet fetor illius, qui magni- contritione per Dei limorem vincuntur.
    fical opera sua (Jocl. n, 20). De supcrbia : Supcrbis

    SANGTI GOLUBIBANI
    ABBATIS ET CONFESSORIS

    EPISTOLjE SEX AD DIVERSOS


    PRO TEMPORUM RATIONE DIGEST.E,

    EPISTOLA PRIMA. G (tua \Ms., tui] tamen pace diclum sit) non esse Pas-
    AD S. GRECORIUM TAPAM. cha, niiiiiriim tenebrosum a niullis comprobatur
    Doinino sanclo, ct in Christo Patri a Romano pul- c calcalenleris? Non lalet enim, ut crcdo, cflicaciain
    cherrirao Ecelesia; decori, totius Europoe llaccentis tiiam, quantum Anatolius, mira: doctrinx vir, ut

    augiistissiino quasi cuidain flori, egregio spccu- sanctus ait Ilieronymus, cujus Euscbius Ca:sarieiisis
    laiori, theoria utpole divina b caslulitatis potito, episcopus in ecclesiastica Excerpta iuseruit Historia
    ego c bargoina vilis Columba in Clirisio iuillo sa (sic), el sanctus llieronymus in suo hoc idein de Pascha
    Iulem. opus collaudavit Catalogo, de hac lunoe xtate vitu-
    I. Gratia tibi ct pax a Deo Patre noslro Je-u perando disputet ;
    qui contra Gallicanos Rimarius
    Chrislo. Libet me, o sancte papa , hyperbolicuin le- de Puscha, ut ait, crranlcs, lioirendam intulit scn-
    cum non sit inierrogainliim de Pascha juxta iliud tenliam : Certe, iiiquiens, si usque ad duariim vigi-
    Canticum : htterrogapatrem tuum, ci annuntiubit tibi; tiunim terminum quod noctis medium indical, ortus

    mnjores luos , et dicenl tibi (Deut. xxxn, 7). Licet hinm tardaverit, non tttx tenebras, sed litcem tenebrce

    enim mihi, iiiinirimi micrologo, illud cujusdam egre- superanl; quod certum esl in Pascha non esse proba-
    gium sapieniis clogium, quod dixisse fertur quamdam bilc, nt aiitpta pars tenebrarum luci dominetur, quia
    vileus ' contupictam : Non admiror artem, scd ad- f. sutcmnitas dominictS resurrcclionis tux est, et non est

    miror frontcm ; ad te clarum a me vili sciibendo po- communicatio luci cum tenebris, Et si in tertia vigilia

    icst iiuiii : tainen lu;c evangelica1. humilitalis lidueia luna excanducit, non esl dabiitm lunam xxi vel xxu
    frctus, tibi scribero prxsumo, ct mei doloris nego- exortam esse, in qua rentm Pascha non esl possibile

    liuin injungo. Vanitas namque scribendi nulla est, immolari. !\'am qtti hac luntv mtate Pascha definiunl
    ubi necessitas cogit quamvis majoribus scribi. Quid possibile cclcbrari, non solitm illitd aucloritale diiina
    ergo dicis de Pascha xxi aul xxu lunae, quod jam Scriplurm affirmare non possunt, sed et sacrilegii et

    contumacim crimen ct unimarttm periculum iucurrunt;


    Romano. Forlc ineiulo libiaiii omissum papw.
    >'
    (.uslutitatis. Ita ins. ' Calcalenteris. SiCangium audias, lcgendum forte
    i Bargoma. Sic ex Fleniingus. Cangius in ms. caletiltttoribus, nisi nialis chatcenteris, id esl, \iris
    Glossario ad lianc voceni, pulal legenJiim barginna, iloctis : cogiiotninatum luisse Origenein
    qiin titulo
    iJ cst peregrinus. Ipsum consule v. Barginna. novimus. At neulra conjectura eruditis Benedictinis
    d Contupiciam.
    Edilor conjicit compie pictam. Can- probatur; qni uialleni calendariis, qui supputaiit
    gitis vero vel comptam, vel acu complam. Kulcndtisxl lcinporu.
    SC« EHSTOL.E SE\ AD DIVEUSOS. — r.PIST. I. «n-2

    itum afffiiuiii! veram lucem posse immolari cum ali- K e Pascha ; et non polius D^i ipsius inslitucnlis Phase
    qua doniiiialioiie tenebrarum, quie omnibus tenebris esse fatendum est, scientisque solius aJ purum quo
    duminatur. Nec non in sancti dogmatls legiimis li- myslerio xiv luna ad transcensum electa est ? Qui,J
    bro : Paschn, iJ est, soie nnilas doininica' resurreclio- forte sapientibus et tui similibus aliquantulum pra;-
    nis unle transgressum v rnulis tequinoctii xvi iniiiuin luceat. Qui hoc opponunt , licet sine auetoritale
    non jwtest celebrari, ut scilicet wquinoctium non ante- Deo improperent, quare non sua pnescienlia antea
    cedat ; quod utique Viclorius in suo iransgressus est lunc pneosverit Judseorum conlumaciam, ut si nollct

    Cyclo, et per hoc (J.illhe jam dudum invexit errorem nos cum eis Pascba facere, novem dies azymoium in

    sea, ui huniilius dicam, confirmavit inoliium. Quippe Lege praeciperel, ut vel nostrse solemnitatis inilium

    qua ratione utraque siare possunt, ut scilicet resur- Qnem snlemnitatis eorum non excederet? Nam si \xi
    rectio Doinini ante suam celebretur passioneiri, qund aul xxn 1'ascliacelebrandum, axivusquead xxn no-
    vel putari absurdum cst ; aut septem dies, Domini veui dies comptitabuntur sept mi scilicet a Deo prne- ;

    jussioue in lege sanciti , in quibus tantum legitime cpti.et duoabhonilnibusaucti. Sedsi licel hominibus

    Phase Domi. i eomedi mandatum est (qui a xiv luna augere pcr se aliquid divinic censunc, interrogo, ne

    contra jus forte videatur contrarium esse i li Deuteronomii sen-


    usqne ad xx numerandi suni) fasqne :

    transcendaniur ? Luna autem xxi aut xxn extra jus g lentiae : Ecce, inquit, verbum quod tibi do, neque

    lucis est, ulpote post nicdium noilis tuuc temporis adjicins ad illud, neque auferas ab eo {Deut. iv, 2).

    exorla ; eltenebris lucem superantibus, lucis soleni- SeJ hacc magis procaciler quain humiliter scri-
    III.

    nitas nefas est, ut aiuni, agi. bens scio luripum proesumplionis difucillimae milii
    11. Quare ergo tu lam sapiens, niinirum cujuscla- nexisse, enaviganJum fore irogus [Forte ignorans].
    rissima pcrorbem, ut antiquitus, sacri ingenii dif- Nec loci namqiie, nec ordiuis est, ut magn.e lux
    aucloritaii aliquid quasi discutiendo inrogelur, et
    fusa sunt luinina , 1'asclia lenebrosum colis? Mi-
    ror, fateor, a te bunc Gallix errorem, ac si Sehyn- ridiculose le mei (nimirum 1'etri calhedram apo-
    teneuin jam diu non fuisse rasum sloliet clavicularii legitime insidenlemJOecidentales
    , ; nisi forie
    putem, quod vix credere possum, dum eum con- apices de Pascha sollieitent. Sed tu non tam me vi-

    stat a le non fuisse emendaium apud te esse ,


    lem iu hac re, quam mullos et defunctos et viventes,

    probatum. Aliter tamen hffiC eadem quoe notavi, lirmanles magistro : , consi-
    et honestius tua excu-
    sari potesi periiia, dum forle notam subire
    derare debes, et quasi cum eis te trahere colloquium
    1'nies
    [Forie timens] Ileimagoriece novitaiis, autecessorum, crede : pie namque me, scito licet saltuatim et hy-

    ct inaxime papie Leonis auctoritale coutenlus e-. perbolice, chilosum os aperire. Tuum itaque aut

    Noli te, quxso, in lali quaistione bumilitaii lantum G escusa aut damna Victorium, sciens si illum lauda-
    vcris, inter te et supra dictum Hieronynium lidei
    aut gravitali credere, qwc scepe falluntur. Metior
    futurum fore negolium, qui niniirum Anatolium lau-
    forte est cams vivus in problemaie leone mortuo
    davit buic contrarium ita ut qui iinum secutus fue-
    (Eccle. ix, 4). Vivus namque sanctus emendare po- ;

    test, quce ab altero majore rit, allerum recipere non poterit. Tua iiaque coiui-
    emendata non luerint.
    deret vigilanlia, ut in fule duorum auctorum su; ra
    Scias nanique noslris magislris et Hibernicis anti-
    diclorum,sibi invicem contrariorum.probanda. nulla
    quis, pbilosopbis et sapicntissimis componendi cal-
    sit inter te et Hieronymum in senlentia pronienda
    Viclorium non fuisse receplum, sed
    culi coinputariis,
    dissonanlia ne nobis undique sint angusiise, ut aut
    magis risu vel venia dignum , quam auctoritate. ;

    tibi, aut illi consentiamus. Parce in boc inlirmis, ne


    Ucirco mihi tiinido, peregrino magis, quam sciolo,
    scandalum diversitatis ostendas. Simpliciler eiiim
    luxdirige fulcrumsentealkc, et mature \Ms. inatura]
    cgo tibi confiteor, quod contra sancti Hieronymi
    punctum tuaj placabililalis huic tempeUali nos cir-
    auctorilatem veniens, apudOccidentisecclesiashaere-
    cuindanti compescendoe, transmiltere non dedigne-
    ticus seu respuendus erit illi enim peromnia indii-
    quia non mihi satisfacit post tanios quos legi
    :
    ris ;
    bitaiam in Scripturis divinis accoininodaut lldein.
    auctores, una Utorum sententia cpiscoporum dicen-
    j. Sed bsec de Pascha sufliciant.
    tiuin lantum : Cum Judnis Pascha a \acere non debe-
    IV.C;eterum de episcopis illis quid judicas, inler-
    mus. Dixit hoc olim et Yictor episcopus sed nemo ;
    rogo, qui conlra canones ordinantur, id esl, quoestu
    Orientalium suum recepit commentu n sed hoc so- ;
    :

    simoniacns et GilUs auctor pestes scripsistis. Nun-


    porans spina Dagnnis, hoc imbibit bubum erroris.
    quid cum illis communicandum est ? Quia, quod
    Qualis, rogo, haec frivola et tam impolita, nullis scili-
    gravius esl, multi in hac provincia lales esse noscun-
    cet divinae Scripturoe fulta testimoniis sentemia
    : Cum tur aut de aliis, qui in diaconatu violati, pnslea
    :

    Judxis Pascha facere non debemus ? Quid ad rem


    ad episcoporum gradum eliguntur ? Sunt enim quo.
    pertinet Nunquid
    Judsei reprobi Pascha facere cre-
    ?
    rum in his novimus conscienlias, et cum nostra par-
    dendi sunt nunc, utpole sine templo, extra
    Jerusa-
    vitale id conlerentes, cerlum scire volebant, si sine
    lein, Christo lunc figuraio, ah iis crucilixo
    ? Aut nun-
    periculo post boc ° possint, id csl, aut post gradum
    quid ipsorum est recte credendum (sic) esl xiv k luna
    solidis emptuin, aul post in diaconatu adulteriuui :

    a
    Facere. Deest hoc verbum in Ms.
    c
    <> Lunue Pasclia. Forle lunce Pasclia, aut Possinl. Deest aliquid quod sentenliam coinpleat
    luna et iorte, ministrare.
    1'ascha. Non placel.
    263 S. COLUMBANl ABBATIS 2 64
    abscousum lamen dico cura clicotelis aJulterium : A volueris, lemporis antiquilate roborala mutari uou
    quod apud noslros magistros non minoris ccnsetur posse, manifeste anliquus error est ; sed sempcr an-
    esse facinoris. .Terlio interrogalionis loco respunde liquior cst verilas quae illum reprehendit.

    adliuc, quaeso, si non molestum est, quid facien jum EPISTOLA II.

    est de monacliis illis, qui pro Dei inluitu et vitae AD FATRES SINODI CLJUSDAU CALLICAN.E SUPER Ql^-
    perfectionis desiderio accensi contra'vola venienles, 6TIONE PASCH.S CONGREGAT.E.
    primae conversionis loca rclinquunt et invitis abbati- Dominis sanctis, el in Chrislo Palribus, vel fralrilius

    bus, fervore monachorum cogente, aut laxantur aul episcopis, presbyteris, Cielerlsque sanctcc Ecclesiae

    ad deserta fugiunt. Vennianus auctor Giltam de his ordinibus, Columba peccator salutem in Chrislo
    interrogavil, ct elegantissime illi rescripsit; sed pra-mitto.

    lameii discendi studioso scmper niajor metus ac- I. Gralias ago Deo meo, quod mei causa in unum
    crescit, lanli congregati sunl sancii de fidei el bonorum ope-
    V. Humilius et purius hsec omnia ct multo plura i mn veritate tractaturi, el ut lales decel, per exercita-

    qua; epistolaris brevilas non adinittit, per praisen- los sensus ad discretionem boni ac niali, de discu-
    tiam inlerroganda eranl, nisi corporis inlirniitas, et liendis juslo judicio julicaluri. Ulinaui saepies lioc
    ineoruni cura comperegrinoruin iioiiu me vinclum B ageretis : el licet juxla canones seaiel aut bis in
    * ad le cundi, ul illam ppiiilualem vivi fonlis venam, auno pro lumultuosis liujus a:vi dissensionibus sem-
    vivamque undam scieiilhc ceelitus fluenlis, ac in per sic servare vos non vacat, vel quam celerrime
    aaernam vitam salientis h haurire. Et si aniinum quamvis rarius poiissiiiiuni hoc debuit vobis inesse
    corpus sequerelur Roma sui ileruin rem suslinerel studiiim, quo ncgligentes, quique timorem habereul,
    eoiileniptus,ut quomodo,,do<io iiarranle Hieronynio, et studiosi ad niajurem provocarentur proLcium.
    legimus, quosdam de ullimis Heulmi liltoris finilius Ecce inquani, Deo graiia, quod vel pro ine de Pas-
    olim venisse Romam, in, et \Forte dein, ctj iniruin chale discutieado occasio vobis sancta elTecla esl
    dictu, aliud cxtra Roniain quccsisse ; ita ct ego nunc synodus. Doniinus nosler Jesus Chrislus, ille prin-
    te , non Roniam desidcrans , salva sanctorum reve- ceps pastorum prae.-tcl, ut ad suai Ecclesix ulililatem
    rentia cincrum expeterem; iicet enim non me ea- vestrum prosit caiisilium et ipse Deus, qui stare ;

    pienlem, sed esse sitientem falcor hoc idem faccre solet in synagoga deormn (Psalm. lxxm, 1), prae-
    si vacaret. Legi librnm tiium Pastorale. regimen scns inspiret corda suorum, ad suam cx inlegro vo-
    coiitiiieiilein stylo brevem, doctriua prolixum, mysle- lunlatem scqucnJam cx vLrlule niaiidaloruin; ul non
    liis refertum, melle dulcius egenli opus esse faieor de solo Pasclia: negolio (quod jam diu venli'atuin,
    niihi idcirco lua sitienti largire, precor opuscula C :lc diu varic a diversis aucloribus ju licaiuiu c-i)
    qu;c iu Ezechielem iniro, ut audivi, elaborasti in- tracletis ; sed eliam de universis necessariis obser-
    g.Miio. Legi llicronynii sex in illum libros; sed nec vationibus canonicis, qmc a niultis (
    |uod gr.nins
    iiiediumexposuil. Sed.si dignaris, aliqua nobisdetuis e^t) corrupta; sunt ; el dum dies judicii Bropior
    Iransinitle relcctis in civilatem, exlreina scilicet nuuc esl ,
    qiiam lunc , aliquid adhuc districlius
    libri e.xposita transmilte, el Cantica Canticorum ab evangeiicae religionis et aposiolic;»; tradit onis cunsi-
    illo loco in quo dicit lbo ait montem myrrfue ct liuin inirelis : si eniin evangulica mandata diligculer
    collem tlmris (Canl. iv, 16), iisque in lineni ; aut inqiiiraiis, nou miror quod in eis aliquantorum mo-
    aliorum, aut luis brevis deposco tracta scnteniiis; ct libus contraria iiivenianlur. Sed sufliciat significasse
    ul loiam exponas oliscurilalem Zacbaricc, abscon am unuinqueinquc ad sui ReJemptoris exeiiipliim, ac
    propala, ui libi occidentalis in his gralias agat cae- veri pasloris formam lore inforiiianJuin ; qui liumili
    crtas. Importuna postulo ct in.igna sciscitor; quis latem piiinuin pr;c licans, septrinque bealiluJines
    nesciat V Sed et tu niagna habens, quia [Forte habes, primx pauperlalis spiritus jungens in laiilum docuit
    qin| dc parvo iniiius, ct de multo plus hene scis esse hominem sua sequi vesligia, ul ad verani oclavi diei
    enerandinn. Rescrrbere te persnadet cbaritas, cxpu- circumcisioiieni ,
    jiislilijni sequeudo perveuirel
    nere non impediat cbarue asperitas, quia a:ra in D quia bealitudo oclava niartyrio terminatur, co quo.l
    crro:cm fnii.et lionordebituscordiesta me tibi dari iioii soliiiu agenJo jiistus, scd eliam pro iustitia su-
    meum fuit provocare, inlerrogare, rogare ; luuin, si stineudo martyr, regni nimirum cadesiis cupidus,
    gratiis accepia non negare, talenlum fenerari , pe- anl non \l.cg. cuni] similiter ccrtanlrbus ccroua-
    tenli tcpancmdoctrinne,Cliristopra?cipienlcdare. Pax lur.
    liiii, liiisque; racx indiilge quod sic audacter scripsi, II. Dum trgo, sicut scriplum est, Q:ii dicit sc in
    rogo, procacitati, beale papa, et oro ut pro me vi- Cliristo credcrc, dcbct et ipse ambulare, sicul el Cliri-
    lissimo peccatore vel semel in tuis sanctis oraiioni- slus ambuluvil (I Joan. u, 0), ij esl, el paup r, el
    bus ad coiiinuincm Duniiiiuiii ores. Persiiperflimm bumilis , et verilalem semper cum persecutione
    pulo cominendari libi mcos, quos Salvator quasi in boniinum pradicans ; ct ilerum , Qui vohint i»
    suo nomiiie ambulantes, recipiendos esse decernit Cliristo pic rivere, persecutionem puiieniur [II Tim. iii,

    ct si, ut audivi a sancto Candido tuo. hoc respondere 12) ; et quia Fidcs sine opcribus morliia ett in tcr.icl-

    a Ad tc ciiudi. Dccjt hic arliquid forlc, tcncrct, '' llaurirc. Forlc addcnJuui, postem.
    cupiiium ud tc, etc.
    2GS EIMSTOL/E AD DIVEKSOS. — EPIST. II. 26'i

    ipsa(Jac. u, I", 20, 26), et Doininus fnluis snla lide A voriorsil tradilio, vestra an fratriim vistrorum iu

    conlentis respondet : Quia non novi vos (Matili. vn, Occidente. Oinues enim eccleskc totius Occidcntis

    25) : et bene credentibus, et Domiiie, Dominc (Ibid. , 21 (sieut in tomo responsionis mcae quem vobis nunc
    dicentibus promisit quod non intrabunt in regnum niisi, licet anle triennium scriptum, indicavi) ncn
    coelorum. Et dum non possunt, vel sui essediscipuli, respiciunt [An. recipiunt?] iieri debere Resurrectio-
    vel digni se, qui non reniinliaverinl omnibus qiiK nem ante Passionem , id esl, ante xquinoclium
    possident , unusquisque se consideret ; et si hxc fixe Pascha, el vigesimain lunam non excedunt, ne sine
    cnmplevit aut sustinuit, ne alicnus sit a discipulis aiictoritate veteris Testamenli sacramenlum Novi
    Domini nostri Jesu Christi, quia non debet degener Testamenti agant. Sed hoec alias, alioquin quid qui-
    esse filius, et discipulus Magistro non dcbet contra- dem illi sentiunt de Pascha sive papae per tres lo-
    ria pr.edicare. Qui enim non inlral per janttam in mos innotui, et adhuc sancto fratri vestro Arigio

    ovite ovium, ille (ur esl el latro (Joan. x, 1). Et qui brevi libello hoc idem scribere praesumpsi.
    fugit castigandi et vitiosis resistendi laborem, mer- IV. Unum ilaque deposco a vestra sanctiiaie, ut
    cenarius est, non lilius semper in Ecclesia mansu- cum pace et charitate meam comportelis insipien-
    rus. Haeti idcirco breviier letigi, ut si voluerilis, nos tiam, ac superbam, ut ainnt qtiidam, scribendi prae-
    quasi inleriores, vos patres docere, hanc vocem veri B sumpliunem, quam necessitas exlorsit, non vanitas,
    Pastoris et in opere et in ore habeatis ,
    quam si x ut ipsa probat vilitas [An. utilitas?] ; et quia hujus

    agnoscunt oves : A'o» enim audiunl vocem alienontm, diversitatis auctor non siin, ac pro Christo Salvatore
    sed [ugiunl ab eo (Ibid., 5), cujus votem non agno- communi Domino ac Deo in has terras peregrinus
    scunt, quas nisi actualis sit, voci veii non concordat processerim, deprecor vos per communemDominum,
    pasloris. Nec poterit sermo efficaciter penetrare ani- et per eum qui judicalurus est vivos ac morluos
    mos disciplinatorum ab ore prolaius mercenarii, hoc (II Tim. iv, I) adjuro, si mereamini ab eo agno^ci,
    signum habens, quod ipse priinus non audit quod ab qui niultis dicet : Amen dico vobis ,
    quia nuuquam
    eo non audilur. Et quod prior aciibus conlempsit novi vos (Matth. vn, 25), ul mihi liceat cum veslra
    Magister nudo non potest tradere verbo ad conser- pace et charitaie in his silvis silere et vivere juxla

    vandi exemplnm. ossa nostrorum fritrum decem et seplem defuneto-


    III. Simul ergo omnes, sive clerki , sivc monachi, rum, sicut usque nunc licuit nobis inter vos vixisse
    istos primum canones veros ae singulares Doinini duodecim annis, utpro vobis, sicut usque nunc feci-

    noslri Jesu Christi similiter compleamus, el sic po- mus, orcmus ut debemus. Capiat nos simnl, oro,
    slea tumore snperbia» deposito, unum in reliquis C.allia, quos capiet regnum ccelorum, si boni simui
    scribere. Si omnes humiles simus et pauperes pro q meriti. Lnum enim regnuin habemus promisstim, et

    Chrislo voluntarii, qui pro nobis paupcr factus est, unam spem vocationis in Clnisto, cum quo conrc-
    cum dives esset (II Cor. vin , 9); postea per huniili- gnabimus (// Tim. :i, 11,12), si tamen prius hic
    latem de terra vitiorum, ac per voluntariam evange- cum eo patiamur, ut et simul cum eo glorificcmur.
    Iii.m' admonilionis pauperlatem diversis cupiditalibus Ego scio quod multis superflua videbitur Iwcc mca
    deposilis, curisque mortalibus detrusis, velut ampu- loquacitas ; sed melius judicavi, ut et vos scirelis
    talis diversilaiis ac discordix causis, omnes filii Dei qtias nos et hic tractamus el cogilamus int'T nos.
    veram pacem et integram charitatem per morum Hi sunl enim nostri canones, domi.iica et aposlolica
    siinilitudinem , el unius voluntaiis .'cqualiiatem inter mandata : " in lides nostra est : h*c arina, sculum
    se invicem habebunt. Multum namque nocuit nocetque et gladium : Ikxc apologia : hoec nos moveiunt de
    ecclesiasticae paci morum diversitas, et varielas tra- patria : hxc el hic servare contendimus, licel tepide;

    ditionnm ; sed tamen si, ut dixi, venena superbia'. et in his iisque ad mortem perseverare et oramus, el
    invidiir, vanx gloriDeque per Salvatoris noslri prae- oplamus, sicut et senioresnostrosfacereconspeximus.
    ceptum ad exeniplum dicentis : Discile a me quia V. Vos vcro, Palres sancli, videte quid facialis ad
    milis sum et humilis corde (Mallli. u, 29), et reliqua, istos veleranos pauperes et peregrinos senes : nt
    huinilitatis veraj exerciliis curare primuui festinemus, p ego arbilror, melius vobis erit illos conlorlare
    sine ullo deinceps scandalo, oinnes perfecli, odio de- quam conlurbare. Ego autem ad vos ire non ausus
    leti [Forte deleto], sicut discipuli Domini nostri Jesu snm, ne forte contenderem prsesens conira Aposioli
    Christi, nos invicem ex loto corde diligemus. Etsi diclum dicenlis : Noli verbis conlendere (Ibid., H) ;

    aliqua sit traditionum diversiias,sieut etde Paschaie, el iterum : Si quis contentiosus est, nos lalem cousuc-
    dum non possunl humiles contendere, ncque talcm tndincm non habemus, neque Ecelesia Dci (I Cor. it;
    consuetudinem habet Ecclesia (I Cor. xi , 16) ; diim 16). Sed confiteor conscienlia: me;e secre:a, quod
    cito veriora cgnoscent qui eodem proposito, eo- plus credo traditioni pitrije meaejuxla Do et
    demque desiderio veritatis agnoscendse , similiter calculum lxxxiv annorum et Analolium, ab Etisebio
    qu;i'i iint quod rectius sequanlur, quando nemo vin- Ecclesiasticac Historioe auctore episcopo, et sanclo
    quando nullus in se, sed in Do-
    titur nisi error, et Catalogi scriptore Hieronymo laudatum, Pascba ce-
    mino gloriatur; quoaramus ilaque simul, quaiso vos, lebrare, quam juxta Victorium nnper dubie scriben-
    o amantissimi palres ac fratres, et videamus qualis tem, et ubi necesse erat, nihil delinientem, ul ipse

    a
    hi ftde. Vox in iinportiina. Lrgendum arbitror liicc ut scquenlia docent

    Patbol. LXXX.
    2G? 3. COLUMBANI AIJRATIS 266

    in sno lcstalus est prnlogo : qui po^t lompora A dotrahal silcnlii bouis ; nisi enim tepesc.ini, secroii

    I). Mariini, ct D. Hieronymi, et papa; Damasi, post melius vivuni quam publici, exeepla austeriore ad-

    centum ei tres annns sub Hilaro scripsit. Vos vero huc vita, " quaj majorem licet mercedom. Ubi enim
    eligileipsi quom seqtii niallciis, el cui mclius cretlalis durior pugna, ibi gloriosior invcnilur corona. Ipsi

    juxla illutl Apnsloli : Umnia probale; quod bonum est ergo non credunt bonis secrelis ( ut sa-neius ait

    tenele (I Tlicss. v, 21). Absil ul ego contra vos eonlen- Gregorius) qui pnblica mala non devitanl. Imle san-

    tlani congretlioniluni, ut gautleant inimici noslri <le clus Hieronymus \\xc scicns jussit episcopos imil.ni

    nosira Christianorum contenlione, Judai scilicet, aut apostolos, mo:iaclios vcro docuit sequi Palrcs pcr-

    hxretici, sive pagani gentiles. Absil sane, absit ; alio- fectos. Alia cnim sunt et alia clericorum et mona-
    quin alitcr [Leg. interj nos polesl convenire, ulaut cliorum doeumenta, ct longe ab invicem scparaia.
    unusquisque in quo vocatus est, in eo permaneat Unusquisqiic tpiod arripuil, servet, sed toii Evange-
    (/ Cor. vil, 20) aputl Dominum, si utraque bona liuin ct utrique, ac si unius corporis mcmbra una
    «sl traditio : aul cum pace et humililate sine ulla consonantia Cbrislum oinniuni caput scquanlur per
    contentione libri legantur utrique ; et qusc plus Ve- sua propria mandata, qua; sunt ab eo oslensa in

    trri etNovo Testamento concortlant, sine ullius in- pace et cbarilate pcrfeeta csse. Qua; duo perfici per-
    vidia serventur. Nam si ex Deo esi, ut me binc tle B fecte non possunt nisi a veris bumilibus, et ab una-

    loco desorti quem pro Domino meo Jcsu Cbristo de nimitcr spirilualibus Chrisli mandata complentibus
    transmare expetivi, propellatis, mcuin erit illud Domino ipso leslante Si diligitis me, mandata mea :

    propheticum dicere Si propter me hwc tempestas est


    : servale (Joan. xiv, 15). lioc esl mandalvm meum, ut

    super vos, lollile me, et mittite me in mare, ul com- diligalis inviccm sicut et ego dilcxi vos (Joan. xv, 12).
    moiio lucc quiexcal a vobis (Jon. i, 12). Vcstrum ta- In lioc enim scicnt omnes qttia mei discipuli esiis, si

    inen prius sit niorc illoium naularuni naufragum vos invicem diligatit (Joan. xni, 35). Tunc ergo po-
    conari cripere visceribus pietalis, el ad terraro navem lest certa esse unio animorum, et pax el charilas

    irabere, sirut illi, licet cibnici, facerunt Scriptura per Spiritum sancium diffusa visceribus credenlium,
    narranie : Et conabantur viri redire, inquit, ad tcr- quando simililer mandata divina complere oinnes
    ram, el non polcrant, quia marc ibat, et cxsurgebat desiderant : nam quanla sit dissiniilitudinis in ac-

    magis fluctus (lbil., 13). Postrcmo in calce dicii, li- lualibus studiis mensura , lanla erit iacis ct cbariia-

    cet piKsumptuose, suggero, ul qnia in via hujus tis inter imperfectos lictura. Ut ergo in chariUtle non
    sxculi spaiiosa (Mallli. vi>, 13, 14), lala, ct multi licta nos invicem amoinus, Domini noslri Jesu Chri-
    ainbulaiites curnint ad compula [Rectiui, compila] sli pnccepla diligenler considtromus, et intellecta

    arcla, si aliqui pauci inveiiiiiulur, qui per angustani Q complere iestinemus, ut pcr suam doclrinam uno
    poitam ct aictam qua; ducit ad viiam, juxta prx- impelu fervoris nimii tota ad eoele^tia feslinct Eccle-

    ceptum Domini giadianlur, potius a vobis ad vilain sia. Prajslet hoc nobis sua gratuita graiia, ut omncs
    transmiltantur, quam prohibeantur ; ne forle ct vos imiiidum horreamus, et illum solum aniemus, illum-

    cum Pharisaeis sermo Dumini sugillet dicentis : Xm quc cum Paire et Spiritu sanclo dcsidereinus, cui

    vobis, Scriba; et Phariswi, quia clauditis regnum cce- gloria in soccula sxculornm. Amen. De csetero, Pa-

    lonnn nnte Iwmines, et nec vos intralis, nec sinitis tres, orale pro nobis, sicut et nos facimus, viles li-

    inlroeunles inlrure (Matlli. xxm, 15). cei, pro vobis, et noliic nos a vobis alienos repu-

    VI. Sod dicet aliquis : Nunquid nos non intramus tare ; unius enim sumus corporis connnembra, sive

    Quare non poiestis juxta gra- Galll, sive Britanni, sive Iberi, sive quaique genies.
    in regnum coelornm ?

    efficiamini sicul parvuli (Mallh. xvm, Ideo gaudeamus omnes genles in cognitione fidei et
    liam Domini, si

    buniiles scilicet et casti ; simplices et innocentes agnitione Fitii Dei (Eplies.i\,\3) ; elfcstinemus timnes
    3),
    prudcnlcs tamcn in bono (Iiom. xvi, 19), oKurrere in virum perfeclum, in mensuram atalis plc-
    in malo,
    nnn tenentes? Sed com- niludinis Jesu Cliristi; in quo nos invicem ameuius,
    placabiles ct iiatn in corde
    stcpe videntes, et circa invicem laudemus, invicem emendemus, invicem
    plcrc hoec omnia muliercs
    visitemus, invicem oremus, ut cum eo rcgnc.nus
    mundi facultates ssepius rixanles et irasctntes dilli- D
    inviccm, cl exsuHemus. Date, qu;eso, veniam meae
    cillime posunl. Idciico nostri seinel mundo
    rentiii-
    loquacitati ac procacitali stipra vires I.ibor.nili,
    tiantes, et cau-as viliorum ae fomiies jurgiorum in
    facilius niulos, quam divites paiienlissimi alque sanclissimi Palres quique et
    priinis amputanles,
    fralres.
    seriniincm Domini posse complerc arbilranlur. Ante
    EPISTOLA III.
    istas ctenim quatuor res regnum oocloruni nc.n intra-
    AD BOMFAtltM IV.
    lur, sicut S. Bieronymus Irium testis est, et
    quaiti
    Doniino snucto el in Chrisio aposlolico Patri papae
    Basilius, qui juxta evangelici vim dicti mores expo-
    Columba peccator in Christo salutem.
    nunt iiifanlium. Infans cnim humilis est, non hcstis

    non mulicrem vilens concupiscii, non Jam diu omnes sedi apostolicae prxsidentes, dulcis-
    meminit,
    corde habel. Qnae, sicul dixi, me- simosomnibus pr.csules ildelibus, ac mcrito apostolici
    aliud ore aliud
    honoris reverendissimos 1'aircs visitare spiritu ct
    lius servabit vacans, et vidcns quod Deus ipse sit

    videns ct audiens. Nullus consolaic cupiens nunc usque volis pro divcrsis
    Dominus, quam
    ,
    diversa

    » Q«a', etc. Doessc aliquid vi.lctur.


    2(,9 EPISTOL/E AD DIVERSOS. — EPIST. IV. 270

    tuiniiltuosis geniium sc.lii o- A ecclesias Dei in barbaris geutiUus constilulas sufs


    hiijus xvi frigorbus, ct ,

    nibus inlerjaceiitium, ac si niarina trahe inierclusiis, vivcre legibus srcut edoctas a Patribus judicEiues.

    sa'isfacere nou p tui, insuavi sc.licet, intransmeabi- EPISTOI.A IV.

    lique, non tam thets visibilis, quain inlelligibilis ab m-cirmos et HONACnOs suos.

    dorso quod oplime nostis , nobis opposito. Idcirco Dnlcissimis suis filiis, diseentibusque cbarissimis,
    ,

    semel et bis Satanas impedivit portitores nostrorum frairibus fiugalibus, crinciis sinuil monachis suis,

    ad bonx memorix papain conscriplorum Gregorimh Columba peccator in Clirislo salulem millit.
    olim apicum in subjeetis positorum, qui libi quoque I. Pax robis (Joan. xx 19-21), sicul Doniinus ,

    ou" rendi discutieu.iiiiue a nostra Iransmittnntur vi- oplans i'ixit discipulis snis, sil ct salus el s.mpit.rna

    litate, non taiti superba, ut per verba denioiislralur, (baritas. Il.re tria tribuat vobis Trinilas cinn eo

    diabolica prxsumplione, quam nnstrx regionis lilus [Forte ea], ct intcr vos custodi.it cum volo mco. Stu-

    observantix [Fortc ob-ei vantia], qnre calcarent verx dii niei magnitudinem erga saluiis vcstrc intiiiiuni

    compiilaii niisnecessaria probatione, dum non eosdem solus novit qui de.lit, el desiderium incum crga do-

    tcrminos scandunt libri nostrx provincix, et isiorum ctriiic vestrx profectum ; sed quia juxta scniiouem

    liber Gallorum, qui a nostris viris non recipftur pcr Domini orta est tribulatio et perseculio propler ver-

    duo loca in igistris, sicul i i cpislolis nostrx parvilalis, B liiun, nulla iiimc alia admonilio vobis congruit, ni-i

    quanluni pouimus, ad supra dktum bealum papam, ui cavcatis ne silis terra illa petr sa qu;c semina non

    licet prxsumpltiose, in licare pro viribus studuimus. potest, sui lenuitalc cespiiis, accepta nuirire ; ne cl

    Itaque ne si eadem iterarcm, ad le quoqne scribendo de. vobis dicat Dominus : Orta uutem Iribidalione el

    fastidium potius generarem, quam ingenhlm probare pcrsecutionc proplcr verbum , continuo scandalizaiiluT

    u:rorumque auctorum tibi , nt dccet, reicrvarcin iMttttli. xiii, 21). Nos ip-i scimus qu.d cum giulio
    cum salulationum condignis ofliciis preces tantiim ct fervorc susccpimus [Ms. suscipimus] vcrbum Do-
    ad te per Dominum nostrum Jesum Christum cl Sp!- niinl : caveamus nunc, ne siinus temporulcs (lbid. ei

    ritum sanctum, et per unitatem iidei nnsirx qux in- Marc iv, 17). Paticntia nobh necessaria esl (Heb.
    vicem est, qua unuai Patrem noslrum qui est in coelis, x, 30), ul probaiio ftdci noslra:, sicut scriptum est,
    e.r quo ontnia, et uiiuin Redemptorem nostrum Filiiim sil pretiosior auro (1 Pelr. i, 7). Scilole quod a circa
    Dei, pcr qucm omnia , et ununi Spiritum saiictum iii caduca contcniio est, circa regnum ccelorum csi :

    quo omnia (I Cor. \in, 6; Rom. 56), corde cre- xi, non est novum pugna sit et conleniio circa regnum.
    dimus, et ore conlitemur, unum Doininum e.-se in N.que speretis quod homines per se vos persequan-
    Trinitate, et Trinitatem in Unitate, unamquamque tur : dxmones sunt iu bis qui invidenl bonis vcslris;
    si ilicet personam plenum Dominum , et totas tre; C contra quos arma Dei arripite, qnxdenionslrai Apo-
    pe sonas unum Dominum funiiiinus, utnobi pe.e- stolus iFplies. vi, 13, 17), et viam facile in ccelum;
    grinis 'aborantibus tux pix senleniix p'xsies sola- jngulalis illis oraiionuin ferventium ac si quitiusdan
    lium, quo, si non contra fnlem est, nostrorum tradi- sagitti3. Quidquid eniin cum fide et unanimilatc o a-
    li iiiem robores seniorum, quo rilum Paschx , sicut veiitis, dabitur vobis : sed videte ut unuui cor ct
    accepimus a majoribus, observarc per tuum possi- anima una sitis, ut niercede pnesenli accipialis quid-
    mus judicium in nostra peregiinaiione. Constal eniin quid s-almiferum pelieritis a Patre Domini nostri
    nos in nostra esse patria dum nullas isloium susci- Je.-.u Christi , nostioque communi omiiiiim Palre ,

    pimus regulas Gallorum , sed in desertis se.lentes ,


    jnxia piomissuin Doniini nostri dicentis : Si convcns-
    nulli nioKsli, cum nostrorum regulis manemus scnio- rinl duo ex vobis super lerrant, de omni re qnaincun-

    ruin, pro quibus defendendis, sive ad vos, ut dixi, qne petierint , ftcl eis a Patre meo qui in ccclis cst

    aposiolicos Patres ; sive ad istos nostros vicinos (Mattli. xviii, 19). Alioqui si non unum velle et un
    fralres, nosiros in Christo palres scripsimus istas ,
    nolle babetis , me'ius est ut non simiil habitctis.

    qu is hxc cbartula tibi commendat epistolas ; ut quia Ideo mando cgo vobis, ut omnes qui n.ihi ex corde
    dum [Al., et qiiandoqui.lem| meritis saiisfacere non volunt consentire, et sensuin agnoscunt meum cl

    potuimus, utpote lumulluaniibus potius quam ra- D amant, sint cum vcro sequace meo Atlala, qui b atit
    liocinanlibus, vestrx mata [Leg. malurx] punclum sit ibi, aul post n e velit venire, su c sit eleclionis :

    auctoritaiis postulamus, cum [Forle ut cum jud.| suo cnm sensui animarum vestrarum periculum, vos
    judicio inler justos possimusvivere cum ecclesiasticx illi obedile. Sed si ille venire voluerit, Valdolcnus
    pace unitatis, sicut sancti Patres, Polycarpus scilicet sil prxpnsitus, quia cito Deo auxiliante potcriX intel-
    et papa Anicetus sine scandalo imo cum in- (idei, ligere Sed interim cavete ne sit inler vos,
    ceilum.
    tegra cbaritate separanles, unusquisque quod aciipit qui unum votum habeat inter vos, quicunque ille
    \Leg. accepit) servans, et in quo vocatus est, perma- fuerit plus enim nobis nocucrunl, qui apud nos una-
    :

    nens, docuerunt. Yale , dulcissime iu Clii islo papa ; nimes non fuerui.t.
    memor nostri in sanctis orationibus juxta sancloruin 11. Tu scis, amanlissime Atlala ,
    qui sensui tuo
    cineres, el in piissimis sanctionibus juxta Constanli- onerosi sint ; depone continuo , tanium cum pace
    nopolitaux svnodi cenlum quinqunginia auctorcs deponas ct cum rcgulx uiiilale ,
    tantum Ltbramm

    " Circa cad. Leg. non circa cad. El mox, ut pttgna. legcnduin un.
    1 Aitl sit.... uul posl. Pro uut , forle uirobique
    9.1 1 S. COLLMBAM ABB\TIS 272

    lionora, el semper Valdolennm lene, si illic sit cum A t>bi volui scribere epistolam; qnia [ Lcg. seJ quia
    congrcgalione ; bene illi Deus facial, liuntilis lial, el scio cor tuum idcirco necessariis lantiim allegaiis,

    meiiin illi da osculum, quod luuc festinans non baliuit. duris et ipsis arduisque, altero stylo usus sum ina-

    Tu vero indolis imbuendx scis <Jiu votum nieum si ;


    lens obinrare quam provocare lacrymas. Foris ilaque
    videris illic prnfeclum animarum, sta ibi; si videris aclus est sermo milis, intus incliisus est dolor. En
    pericula, veni inde : pericula autem dico, discordicc promunt \Fone promanaut] lacrymse : sed melius esl
    pericula ; timeo enim ne et illic propler Pascba sit oblurare lonlem ; non enim forlis mililis est in bello

    di-cordia , ne forte, diabolo insidiante, vos alienare plorare.Non esl boc novum quod nobis conligil :

    cum
    velint, si eis pacem non teneatis : infirmius enim boc maxime quotidie praeJicebamus. Quidam philo-
    punc sine me ibi slare videmini. Idcir. o cauti estote, sopbus olim , sapientior cseleris , eo quod conlra
    consideranles tempus ,
    quo sanam non suslinent oinnium opinionem iinuin Dcum esse dixerit, in car-

    doclrinam ( 7/ Tim. iv, 5). Vos ipsos doccte, ei qui cerem titisus est. Evangelia plenasunt de hac causa,
    velini andire : lantuin iuter vc-s non sil qui uuuin non et inde sunl maxime conscripla : ha.c e?t enim veritas
    sit. Paci enim maxiine provide, eollicilus seinper Evangelii , ut vere Christi crucifixi discipuli eum
    tervare unilalem tpirilus in vinculo pacis ( Ephes. sequantur cum cruce. GranJe excmplum ostcnsum
    iv, 3). Quid enim prodest habere corpus, et non ha- B est, grande sacrainenlum declaraiuin esl : Dei Filius
    bere cor? Fractus suni, faleor, hac causa, dum volui vohmiarius (obltilus esl enim, quia ipse voluit [Isa.

    totos adjuvare, qui, cum loquebar illis , impttgnabant liii, 7J), crucem ascendit ul rcus, retinqiiens nobis
    me gratit (Psalm. cxix, 7) : et dum omnibus credidi, (ul scriplum est ) exemplum, ul sequamitr vestigia ejus
    pene factus sum stullus. Ideo tu prudeniior esto : (l 1'etr. n, 21). Beatus igitur est qui hujus passionis
    nelo subeas lanluin otuis, sub quo ego sudavi : scis et isiius conlusionis lit particeps. Inest enim aliquid
    jam gulliilye, seu meoe scienli e parvilatem : didicisti admirabilecelatum : Quodemmslullum Deiest.sapien-
    omnia omnibus convenire monita ,
    quia mores di- tiits Iwmiuibus ; et qitod infirmum Dei est, forlius ho-

    verM sunt, et qualitates boniinuni longe distani inter minibut est (I Cor. i, 2j). Mirum itt modiim cernitur
    se. Sed quid facio? Jain le ad laborem illum immen- in stultilia sapieniia iunumerabilis, el in inGrmitate
    siim provocabo ,
    quod ego fugio ipse si aperuero : fortitudo incomparabilis. Ergo ibi absconsa sunt
    doclrinoe diversitatem , temperabo. Ergo diver.us omnia desiderabilia refrigeria, salulis mysleria ; sed
    esto, el nmltiplex ad curam eoriim qui libi obedie- dura sunt, ut preliosa sint; obscura suni, ul paucis
    rint cum lide et amoie; sed tu et ipsum eorum tiinc sint digna : paucis vero digna, quia niniis iniia sunt.
    ainorem, quia libi perieulosus erit. ltaque palienter suslineamus omnia adversa pro ve-
    III. Sed angusliae undique simt, charissime; peri- q ritate, ut simus parlicipes Domini passionum : Si
    ciiiuni si oderint, peiiculum si aniaverint. Scilo cnim compatiamur , conregnabimus (11 Tim. n, 12).
    uiraque vera esse; inde vel odire, vel amare : in odio Quid his adjiciendum est , nisi perseve raniia ? Qui
    pax.in amore inlegritas peiit. Teiie igilur le ad eniin perscveraveril ttsque in finem, hic salvus erit

    irciius desiderii impeuim, quo meuni scis cordeside- (Mutth. x, 22). Iu line cnitii judiciiun consisiit, et in

    rare. Scis me amare mullorum sabiiem, el secreium exitu Iaus canitur. Sed, ut sit perseverans, oret jugiler
    iiiiliimetipsi; iiiimn pro profeetu Doinini, id est, Ec- quisque auxilium Dei cum omni mentis humiliiale :

    Clesiajejus; allcriim pro ipsius desiderio ; sed ha:c iVon enim, inquit, volentis , neque currenlis , sed Dei

    vota sunt polius in me quam acla ; in le vero sint miscrenlis cst (ltom. ix , 16); quia inajor et melior

    perfecla, oro, quia, nie abscnle.ulraque poles vel cx est Dei misericordiu super lila (Psal. lxii, i), quamvis
    partc cognoscere : non jubeus lamen scribo. Scilo bona hominis; non enim digni sunl misericordia
    igilur metmi ad tolos jussuni , ul quia diversa sensi ui-i qui se miseros conlilentur coram Deo , et in-

    multoruni vota ad firinitalcin regul;e retinendam, ad dignos se sentiunl salute per se, nisi sola Domini
    radicem ramos ligavi, qui sui fragililate a mea parva misericordia de lantis periculis eripiantur. Qui licet

    declinaverint ].!/., declinaveruut] lirmitate, id cst, a bunorum conscii sibi sint operum , lamen Dei judi-
    docirinxrccesseruiit veritate.Qui enim seusum inciini cia limenies, et mulla perpetrasse injusta genientes,
    • . _;- r,-- _i: .__ :i-
    n ...n rt - A t:.._ -.: A t_«- l......:t:,... A _ n O.I..»f m . «..»
    in Dci solius pietatcm liumililer conlidunl quoruin
    : :
    servaverint, sic Deo seiviant, eligentes semper sibi :

    sapientiores et religiosiorcs, si lamen buniiles sintct timor perfectus plus placet ,


    quo plus humililati stu-

    miseiicordes. Quicunque siut rebelles, foras cxeant : det : Benepluciltim cnim Domino supcr limcnes eitm,

    quicimque sint obedientes, ipsi lianl h;eredes. \lxe et in eis qui spertml super misericordia ejns (
    Ps.it.

    lu observa ; et quicunque mei sunl cx integro, et CXLVI, 11).


    propter uuiiaiem cl binnilitatem ,
    quamvis mulii, V. Nullum itaque salvabil dcxlcra sua juxia ,

    Cluisto vos dilaiante ct multiplicanle , sitis, ad eum vcrbum Domini ad Job quo jiisiific.iiionem illius (

    qui juxta allare quod sancius Aidut episcopus bene- quibusdam polenlije experimentis quodammodo de-
    dixit, Deo scrvierii, oniiies aspiciant. Idcirco et tu, risit , diccns : El tttnc confitebor qttod salvare tc pelc-

    si me istornm persecutio rit deitera tua (Jcb xl, 9 ) nisi qui humililer .uam
    IV. II;ec scripsi propter incertos exiius rcrum. possibililalem , et ipsam datam exercucril ciiin li-

    Mei voli liiit gentcs visitare, et Evangclium eis a more et tremore in voluntate Dei , orans rrequenter:
    nobis pr.iilicaii ; Bed fel modo refcrente eorum lc- Ne projtciets me a jacie liiu Ptal. i, 15 ) ( ; el A«
    porem, pene meuin tulit indc aniinuni. Lacryinosam repeUas me a mandaUt litis Psal. cxvin, 10) (
    : quia
    -1"> EPISTOL.E AD DIVERSOS. — EPIST. V. 274
    satpe, ui aii quidam, taagnitudo virtutis quibusdam A cilnr, orate ut vice ceti sit quidam feliti revocana
    /hi( vccasio perditionis; qui nimiiuiii ex quo pul remigio tutus celalor, qui Jonam veslrum lerrx red-
    cliriores sunt virtutibus, ab huniilitaiis gradu descen- dat oplataj. Sed jam iiuiic liiieui epistola pergaininx
    dunt. lmle scriptum est : Quo pulchrior es , descende, I
    peigamenx] sumere cogitur, licet materiiB magni-
    surge , el dornii cum incircumcisia (Ezech. xxxit, 19) tudine protendi longius compellitur [AL, cumpelta-
    ac si aliis verbis aninix diceret superbx : quia tua latur ] : anior non tenel ordinein ; iude niissa confusa
    sanctilaie te elevasti iu superliam , dcscende inde est. Tolimi dicere vului iu brevi ; lotum non polui.
    nuido , et esto inter peccaiores coinpuianda ,
    quia Q 33 vului scribere, nolui pto diversitale volunlatuin.
    niliil apud nie est quod cuui superbia ellicilur. An- Yoluiitas mea forte lenocinio non curct ; liat voluiitas
    gusla , vides, porta esl , el paucis degressa perfe- Dei per omnia : ille si volueril , votum sit meuni.
    ciionis via, qux a laeva vilia , a dexlera vanitatis et \os videle conscientias vestras, si puriores et san-
    superbke niala declinat Gradienduni igilur est via cliores siint me absente : nolite nic quxrere pei'

    regia ad civilateui Dei vivenlis, per allliciioiiein car- arr.orem , sed per nccessilalem tantum. Non sitis

    nis , et contritionfin cordi^; per corporis laborem , occasione h:ic desiitutons , nequc liac separalione
    et spiritus bumiliationein ; per studium nostrum ,
    Uberlatem qnaeratis, qux vos in serviiuteni viiioium
    olliiii rem legitimi , non nieriti dignitatem, et, quod B redigat. Meus est, qui auiat uniiatem ; non esl ineus,

    his majus est , per Chrisli gratiam , fnlem , spem cl qui separal : Qui, enini iwu congregat , ait Dominus
    charitatem. Multa earne pericula ; cognosce causam ineus , dispergit ( Luc. xi , 23). Alioquin si videatis
    belli , glorix magnitudinem , fortem non nescias perfectionem a vobis plus elongari quam ante, et
    hoslem , et liberlalem in nicdio arbilrii ,
    porlam in« sors a vobis separaveril, ct non sufficiat Aliula
    intellige liostibus apertam ab Aquilone; ideo el ad gubernationein vestram , quia fratres veslri bic
    Hieru-alem ab Aquilone aperitur ; iinle illa parle in vicinia Brittunum sunt ; vos tolos insimul adunaic
    oSservat in Aquilone inimicus habitans. Iiule scri- in una parle qiuc melior sit ,
    quo facilins contra
    piiiin est : Ab Aquilone exardescunt mala superomnem vitia et insiilias diaboli diinicelis : et queni loti ele-

    lenam (Jer. l , 14). Si tollis hostem, lollis et pu- gerilis, interim vobis praesit : quia si mihi liberuin
    gnam ; si tollis pugnaiii , lullis et coronam : si hxc sit, Deo volente ,
    pertinebtt mihi de vubis. Si vero
    sint, ubi fuerint, virtus, vigilantia, fervor, palienlia, vobis placent loca , et Deus illic vobiscum xdilicat
    lideliias , sapientia, stabilitas, prudentia sini necesse crescile ibi benediclione in mille millia ( Cen. xxiv,
    e^t ; si non , strages. Et ut inferam : Si tollis liber- 00). Orale pro nie, viscera mea, ul Deo vivam.
    tatem , tollis dignitalem. EPISTOLA V.
    n
    VI. Ecce quibus circumdamur diversitalibus ; et AD BONIFACIUM 1-APAH IV.

    quibus circumluiinur; ac si vortigum [Al. vorticuni |


    Pulcherrinio omuium totius Europae , ecclesiartim

    fragoribus , cbarissiiue discens, exceptis qux intrin- capiti ,


    papae pisedulei ,
    pnccclso prxsuli ,
    paslo-
    secus latent, et inlra nosmelipsos quotidie militaut rum Pastori, reverendissinio speculalori : liuuiil-

    conlra nos. ldeo in tantis periculis velle ct currere ;


    limus celsissinio, niaxinio, agrestis urbauo, micro-
    licel tiiuiu , non esl tuum : non enim sullieit iiilirmi- logus eloquentissimo, extrenms prinio ,
    peregrinus
    las bumana inler tantas contrarietates pervenire ad iudigenae ,
    pauperculus prxpotenli ( niiriim dictu

    quod vult , nisi misericordia Domini et velle faciat nova res ! ), rara avis , scribere audet Bonifacio
    vota gaudenlis compleri, et currere prosperitate ,
    Patri Palumbus.
    lap-us et oflendicula , casusquc conlrarios evadcnte, 1. Quis pnterit glaber audire? quis non slatim
    cursus inolfense ftniri. Quapropter mentis hiiniililas dicat : Quis est isle garrulus , pwsuinpluosus , qui
    ineriti est causa , sine auxilio eniiu non polest adju- iion rogalus talia scribere audet? Quis talionis incen-
    vari; non mcrelur superbus , induratur derelictus ;
    tor non confestim iu illud anliquuni probrosum crum-
    ingralus non orans , inJevotus est servus. Piger pat elogium ,
    quo Moysi llebraus ille , qui faciebal
    flagellaiur in vita , contemnitur famulatio ; despera injiiriain fratri suo , respondit : Quis te conslituit
    I)
    tus etiam fastidio , dignus viris esse minime reputa- principem , aut judicem super tios ( Exod. n , 14 )?
    lur. Quid ergo dicemus ad ha:c, o nos miseii , qui Cui ego prior respondeo non esse prcesumptionem
    antequam malis carcre meremur, bonis nobis blandi- ubi constat esse nccessilalem ad Ecclesiuea'dilicatio-
    niur, et ante vitiorum depositionem , perfeclioneni nem el si in persona cavillatur, non quis dico , sed
    ;

    babere speramus '. Totum scire cupimus, totuin fa- quid dico, COnsiderct. Quid enim tacebit peregrinus
    cere quod scimus piget sperantes dicta pro factis qmxl jaiu diu declamat viclnus Arianus?
    ,
    Cbiislianus ,

    rependere. Forsan hoc hic uon posse ; nam illic Meliora naiiique suiil vulnera amici qiiam [raudu-
    inanif. stum est anle Dominum, quia ibi non qui lenla osculu inimici Prov. xxvn ). Alii detraliunt
    ( ,

    dixerit , sed qui fecerit, salvus erit. ego ac dolens arguam iu pu-
    lali in secieto ; tristis
    VII. Nunc inihi scribenti nuntius supervenil , nar- hlico ; sed schisinatis noxii mala , non impiorum
    rans milii navcm parari qua invitus vehar in meam pacilicorum bona. Non igitur pro vanilate aut pro-
    regiouem , sed si fugero , nullus vetat custos : nam cacitate scribere vilissime quaiitatis homunculus
    hoc videnlur velle ul ego fugiam. Si in marc proji- laui pr.ccid-is viris prxsumo : dolor cniui potius iuc
    ciar more lonae, qui el ipsc in llcbrxo Columba di- qiiaiii clatio conq ellit vobis inuicare ,
    humilhma ,
    S. COLlUinM AIIRATIS 570
    i:t decet, sugg''siione, quod iiomen Dei per vos con- A ris sibilis, noLaque voce , el sla inter illas ei lupos,

    tandentes ulrinque blasphematur inter gentes. ut, depo.-iio pavore, tuin; primum te ex integro
    II. Doleo enira, fateor, de infamia calhediae S. Pe- cognoscant pastorem. Populus euini quem video
    !ri : scio tamen super nie esse nrgoiiuiii , et qu > I dum inullos susiinel hserelicos , zelosus est , et

    prlma fronte sub prunas, ut dicitur, faciem ponain ; cilo lanquam grex pavidus turbatur, et inde non
    sed qu'd railii facics coram hominibus , ubi z. lus cito securus est quia tantos Ilalia lupos babnit
    |
    Forte zelum 1 lidei prodi necesse est? Coram Deo quorum caluli vix possunt loti elidi : dum uimirum
    et angelis iion confundar ; laus esl pro Deo coram inter antra la;;li nulriii sunt. Antra deleat Deus ,

    hominibus confunli ; si exaudiar, commune lucrum L lale semen , e l nutriat grege suo , ttque compun-
    erit : si despiciar, mea merces erit. Ego eiiim , ut gal: vigilanter insistas oflitio luo pastorali , slans
    amicus, ut discipulus, ut pedisequus vester, non ut super custodiani tuam die ac nocle , ut videas baeu-

    alienus loquir ; idco libere eloquar noslris u'pote liim iilum nuceura, quem uncinuin ( Amos , vm ,

    magislris , ac spiiilualis navis gubcrnaloribus, ac 1 , 9), poslea videre mercaris tempore fructus colli-
    mysiicis proretis dicens : Vigilale ,
    quia mare pro- gendi veros. Ul ergo honoie aposlolico non careas ,

    cellosum esl , et flagris exasper..tur feralib::s, quia conserva lidem apostdicam , conlirma tcslimouio ,

    noii sola ininax unda , quae etiam permoia pontum II robora scripto , muni synodo ; ut nullus libi jure
    semper [ Forie , super ] caulis spuinosis eoncava; resistat. Noli despieere consiliolum alienigense , tan-

    voriicibus, hyperboliee licet de longe turgeseens quam doctor illius zelanlis pro le. Mundus jam de-
    extollilur, el anle se calabra fulcatis octo millibus clinat , Princeps pastorum appropinquat : cave ne
    inidii; tI lempestas lotius eleraenti, niinirum uu- le negligentem inveniat , et conservos pugnis inali
    dique consurg ntis , et undique commoti , mytica: cxeinpli pereulietileni nianducantemque cum lle-

    navis naufiagium iuteiital ; ideo a Ido linii tus naula brsis, et bibentem , ne contingat sequenlia securi-
    clamare : Vigilate ,
    quia aqua jam inlra\it in Eccle- tali : Qiri enim ignorat , ignorabitur ( / Cor. xiv, 2i>.
    si;e navem, el navis periclilatur. Nos eniin SS. Pelri Non sullicit tibi quod pro te ipso sollicitus sis, qui
    cl Pauli cl omnium discipulorum, divinuin canonein multoruin curam suscepisli : cui eniiu plus creditur,
    " Spirilu sanclo sci ibentium , discipuli sumus , toti p'us ab eo exigitur.
    11'beii, ullimi liabitalores mundi, uiliil extra evan- IV. Vigila itaque, qua?so, papa , vigila; et ileruin

    gelicarael apostolicam dociiinain lecipientes: nullus dico : vigila ;


    quia forie non beue vigilavit Vigilins ,

    bocrelicus , nullus Jtiikeus , nullus schismalicus luit ; quem c.ipul scan.lali isli clamant ,
    qui vouis culpam
    sed fides calbolica, sicut a vobis primnm sanctoruni injiciunl. Vigila primo pro fide , deinde pro operi-
    scilicel apostoloriim succcssoribus, tradita est, iu- C ^ us '""' e ' jubendis vitiisque calcandis ;
    quia tua vigi-
    concussa leneiur. Qua liJucia roboratus ausus sum lantia multorum erit salus, sicut e contrario tua se-
    ac si slimulalus, suscitare vos conlraeosquiblaspbe- curilas multorum erit vastatio. Miltal te Isaias in

    manl luos.et bsereticorum receptores c'amanl ac montem tjni evangetizas Sion ( Isa. xl , 9), imo per
    scllisrtaticos vocant ; ut glorialio mea qua pro vobis Isaiam Deus ,
    juxta lui nominis inlerprctationem ,

    li !us illi re-pon lens locuius suni , non sit inanis, ei in speculam vera; contemplationis ponat ; in qua
    illi confuiidanlur, non nos. Ego cnini pro vobis pro- quasi cui ciis morlalibus aliior positus vicinusque
    inisi ,
    quod nulluill lucreticuni Ecclesia Romana de- ceeiestium effectns , exaltans qnasi tuba vocem
    fen lal conlra caibolicam fideni, sicut discipulos iti tuam annunlies poputo Domini tui , tibi ab eo coni-
    decet seuiire de magisiro. Idcirco libenli animo el inisso peccata eoritm , ct domui iacob iniqnitates

    piis auribus uecessariac insiiiuaiioneni pncsumplionis eorum ( Isa. lviii , 1). Noli limere culpam mendacii

    ine:c suscipile : quidquid cnini dixero, aut utile , aul babes eiiim qnod annunliare debeas ; iiuilti enim, quod

    orilioloxuni , vobis reputibitur; laus enim magislri gravius est ,


    per securiialeni pastorum in bis regio-

    in discipulorum suornm doclrina cst; ideo, si sa- nibus dejcti sunt , et multi per prospi litatem infe-

    pienter locutus fiieril lilius , latilicabitur pnter, et licissini.i' abundailtice dccepli sunt. Inde quia juxla

    veslra laus crit, quia " linas 1)o '"' n ' sangnis sanctorum de manibus requi-
    a vobis , ut dixi , processit; D >

    imn eniin rivo pur.tas, sed fonli rcpulauda esl. Si leniliis erit pa-torum , vigilaiuium esl diligenler, id

    vero aliqua tanquam zeli moduin excedentis , verla ,


    esl ,
    pix.licandiim c.-t frequenter verbum Domini a

    awt in bac aut in allera contra Agripp..., qui nie pastnr.biis, scilicel Ecclesi* , sq.eeulatoribus et uia-

    ul niiilus pereal per ignoraiiliam. Si eiiim


    movit ad scribeiiduni cpistola invencrilis incondita ,
    gistris ,

    me;e indiscrelioni , non elalioni tlepulelis. pcr socordiam perierit, suus sanguisiu suuni caput
    111. Vigilate ilaque pro Ecclesi;c pace , subvenit* reputabitur.

    ovibus vcstris ,
    jam tanquara luporuni terroribuf V. Sed ctir hacc mordacius diu oinnibus nola coni-
    pavidis, qua; vos ipsos insuper iiiiuio utpote pavore liicinoraveiiui, in subjeclis stibnoctani. F.niuni enim

    alternantam circumactx converlibulum timent. et lucc ad proposita suggesiionis primae genera :

    ki

    Ueo dubitanles parlim veniemtes partiiu vero rccc- ligala namque sunt simul ulraque: ex bis enin
    ,

    sieut veniunt reveriuntur, ct semper in pendenl illa et ideo ista primura anputanda sont
    denies , , sic ;

    qui non carat >le reti-


    pavoie sunt. Quamobrem utere vci i
    , o papa ,
    pasto- non eniin curat de errore ,

    » Spirilu tanclo. Dueot dictante , aut Quid similc.


    i>
    Tale sein F.t tale tem. Mox vero lcg. greyet suos.
    1.77 EPISTOLiE AD DIVEKSOS. EPtST. V. 278
    picne , hic namque tolus consistil agon , li ota A proeliari spirituaies duces conspexi, t-t sperans in an
    Mal eausa , liic ille gladiiis bis aeutus ( Apoc. 10) tca videre fortiorcs pcritiorcsque Iuijiis sancli con-
    pertiiujens usque ud diiisionem carnis et aninuc , com- Uictus duces; et ila inveniens, ac si quiilani campi
    pttgwn , meduttaritm ,
    qui est discretor cordis et coiji- bellici ro-cidus cadaverum ac madidus post pugnam
    tnlionum (tlebr.w, 12) usque ad os debclsecare ner- contemplator, stupeo, el dolens ac timens , ad lcquc
    vos. Iliuc sute divino senno noster condittts csl taiiium qui unica spes de priocipibus es, per honorem
    (Cutoss. iv, G) ( omne nempe sacrificiuin sale aspergi po:ens Pelri apostoli sancli , respicicns plango laiili

    pr» eptuui esl) ; hinc sciulillse de illo divino [Suppl. exercilusstragem. ScJ quia fragilis ingenii cyinba
    igne ] ,
    quein Dominus in terrain niiliere venit ( Luc. iion tam in alluin juxta verbum Doniini (Luc. v, 4)
    xii , 49 ) descendentes coniburant lignuin , fcenum ,
    ducta est, quam uno Iraereat loco non enim
    adliuc in :

    slipulam (/ Cor. iii , 12 )


    qua; male superaidificantur charia loluin comprebendere potcst, quod animus
    a mullis supcr fundamentum. lloc aduiiranduin , varianiibus causis, epistola; angustiis concludere vo-
    cuni toties siiper;eJificaiiiiir Christiani ,
    pneter quod luit, a rege rogor, ut singillalim suggeram tuis piis

    nemo aliud potest ponere ,


    prxter id quod positum esl, auribussui negolium doloris: dolor nainque suus cst
    qitod eslJesus Cltristus (Ibid., 11). IJeil quanta gehcn scbisma populi pro regina, pro lilio, fojleet pro se
    nx fomenta ubique praparanlur de bis infelicibus g ipso ; fcrlur eniin dixisse, si certuin scirct ci ipse

    diliciis , super quoe comburenda sermo ille scintil- crederet.

    lans Domini descendens de inccndii illius semper VIII. Redcamus ad librum, qiiem juxta lipam di-
    vivi immensilale cecidit dicendo : Atlendite vobis, ne inisimus. Ne igitur Imc fune erroris longi simo liget
    (orte aggraventur corita veslru in crapula, et ebrielute, latro anliquus homines , causa schisinalis iftcidalur,
    cl euris liujus vila; , el supervenial in vos dies ilta qua;so confestim a te cultello quodanunodo sancli
    repentina: lanquam laqueus enim supervcuiel in om- 1'etii, idest, verain synodo lidei coufessione, ct
    ues qui sedenl super [aciem universiv lerrue (Luc. hareticorum oninium aboininalionc ac anathemali-
    \\i , 5-i , 55). lalione, utmunJus calhcdram Petri ab omni irrore,
    VI. Vides quo tcrrore Dominus noitrum sopo- " horrore, si quis est, ut aiunt, intiomissiis; si nou
    lcui ac noxium leporein ad vigilanliam, suscilat, ne purilas agnosialur ab omnibus. Doleiidum cnim ac

    iinpaiati invcniainur. Idco egodixi: Papa, vigila: dcllciiduui est, si iusede aposlolica lidcs calholica

    lempiis est de sommo suryeve (iiom. xiu, 10) : Donii- non lenetur. Sed ui toium dicain (nc adulari iiUia

    nus appropinquai, el prope jam in fine consisliinus fas, cliam vobis videar) dulcndiiiu quoque est qnod

    intcr leinpora periculosa. Ecce conturbantur genles, non vos priores pro zelo lidei, ut decebat , diu partc
    a vobis recedcnte (utpote qui poteslatem legitimam
    incliiiantiir rcgna: ideo cito dabit vocein suain Alli- C
    hahuislis), conlinuo, oslcnsa prius vcs;r:e lidci puri-
    sinnis , et movcbilur terrao Ego quasi timidus dum
    roii siin foriis bellaior, ,|uia hosleui advcrsariorum lale condemnaslis , nec excoininunicaslis ,
    b
    quare
    circuindcdisse nos video, le licet imporlunis clamo- vel infamare auderet fidei orlhodoxte sedem principa-

    libus, lanqiiain dui uni principem suscilarc conor ; ad tem. Scitis enim quam sajva aniinadversione a patri-

    te namque loliusexercitus Domini, in campo potius bus in synodo Nicajna sancla dainnati sunl innocen-
    lorpenlis, quam pugiiantis, etpartiin (quoJIatryma- liiiin criminalores. Sed h;cc dicens , non ncsciens
    bilius e»t) auversanis potius manus dantis, qiiam re- inulias essecausas in imiltiiudine clainosa el acula,

    sislentis, periculum peilincl. Telotuin exspectal, qui lumultuosa, quse non periniUunl haec ad puriini us-
    potcslalein babens oninia ordinandi , belluni insli- que invesligari, non quia crederem, scJ quia nimc
    lucndi, duces excitandi. arma corripi jubendi, aciero lieri debeant, dixi. Si qui sunt rebclles contia vciiia-
    tonslrucndi , tubas undique sonandi, cei tainen de- lem vesiri comprovinciales, laiituni culpa includat
    inuin, le in fronte gradienle, incundi. Quia vue diu hos ; iion enini igncni flare polest os larina aul ali-
    apparct in bac regione, in boc spirituali belio vicli qua nialeria plenum: oinnis cnim rcs kcdilur vicina
    sumii% cliam Cbrisliani, vitiis primum camalibus ac conlraiieiate. ldcirco precor vos pro Christo: sub-
    pomposa convcrsatione ; dciude fidci vacillanlis te- p venile famse vestroc, qu;c laceratur mter gentes,
    pore, qua iiilhmala, iniuiicis nosliis, duni non sen- perlidioe veslr;c reputetur ab ucinulis, si amplius ta-

    simus, circuindali sumus triplicibus qui dati suul ccatis. Nolilc ilaque aniplius dissimulare, nolite la-
    nobis ad vindictam nostrie luxuriosx securilalis. cere; scd potius emiltite voccni veri Pastoris, quani
    Oninium enim uialorum causa esl c;eca; prosperita- agnoscunt su;e oves quae alienorum voccm non au-
    lissecurilas. diunt, sed fugiunt ab eo (Joan. x, i, 5).

    Vll. Miror, faleor, lalem securilatein ; ct unde hic IX. Ego insligo vos, meos patres ac proprios pa-
    lethalis sopor lotos pene cooperit,nescio qua; corda, tronos, ad depellendam confusionem de facie lilio-

    qux aures, qui sensus, quos ncquaquam ignila ipsius rum vesirorum ac discipulorum, qui pro v-obis cou-
    Doiuini verba suscilaverunt ad vigiianiiam zeli ju- liiiiduntiir: cl, quod bis liiajus csl, ul caligo suspicio-
    gitcr fcrvenlis, ad conlemptum mundi, ad pauperta- nis lollaiur de calhcdra S. Petri. Inde conventum
    tem Cbristi, sicut multas gentes ila asseroerunt. Ego cnge, ut ea qu:e vobis objiciunlur, purgetis; non
    csiim de extremo mundo veniens, ubi bclla Doniini eniin lusus currus vobis objicitur. lbcrcticoruni enim

    ' llorrore. Ifoec vox videtur mendo irrepsisse. b Quare. Quia, vcl quod non quare. — Non placet.
    279 S. COI.IMBANI AlillATIS 280

    roeeptio, «l aiulio, vobis reputatur, quoJ absit, cre.li A Uus, qui est Chrislus, Pater verus, agiiator Israel,

    verum liiisse, esse vel 1'ore. Uicunl eiiim Eutychen ,


    Irans Eiiriporuin ilieuma, Irans Delphinum dorsa ,

    Nestorium, Dioscorum.antiquos, utstimus, teereticos trans lurgescentem dodrantem , ad nos u que per-

    a Vigilio in synotlo, nescio quam [Forle quaj, in quinla venil. Ex luiic vos magni esiis et clari, et Koma
    receplos fuisse. Eccecausam totius, uiaiuiit.scandali; ipsa nobilior et clarior esl; el si dici potest ,
    propier

    si et vos sic recipitis, ut dicitur, aul si et ipsiim Yigi- Cliristi geminos aposiolos (dico ipsos ccelos a Spiritu
    lium scitis sic infectum defuncium fuisse, quare illiiin sanctodictos, Dei gloriam en.irrantes [Psal. xviu,2] ),

    contra conscienliam reciiatis? Omne enim, quod non de quibus inferlur ; ln omnem lerram exivit sonus eo-

    ex fide, peccuttim esl (Rom. xiv, 5). Jam veslra culpa rum, el in /ines orbis terrai verba illorum [Ibid., 5j

    est, si vos deviastis de vera liducia, et primam fidem vos prope cuelestes estis, et Roma orbis terrarum
    irrilam [ecislis (7 Tim. v, 12).: merilo vestri juniores caput est ecclesiarum, salva loci domiiiica: re urre-

    vubis re/istunl, et merito vobUcum non conimuni- ctionis singulari prarogaliva. Et ideo sicut magnus
    cant, donec perdilorum memoria deleatur, et obli- honor vester est pro dignitate calhedra», ila inagna

    vioni iradalur. Si enim Ikcc certa magis quam fabu- cura vobis necessaria esl, ut non perdatis veslram
    losa suut , versa vice (ilii vestri in caput conversi digiiitalem propter aliquam perversitatem. Tandiu

    sunl, vos vero in caudam (Deut. xxun, 4-1) ;


    quod B eniin pole=las apud vos eril, quandiu recla ralio per-
    etiam diei dolorest: ideo et veslri erunt judices qui manseiit: ille enim certus regni coelorum clavicula-
    seinper orlhoJoxam lidem servaverunl, quicuuque rius esl, qui dignis per veram scieiitiam aperil,el in-
    illi likiiiit, etiamsi juniores vestri videanlur. lpsi au- diguis claudii. Alioquin, si contraria fecerit, necape-

    leniorlhodoxi et veri calholici.qui neque l.ajretico», rire, nec claudere poterit.


    neque su^pectos aliquos aliquando receperunt neque XI. Cum haec igitur vera sint et sine ulla couira-

    delenderuiil, sed in zelo verx lidei permanseiunt. diclione ab omnibus vera sapienlibus recepla sinl
    Si igitur et isli non lales sint, ut seuioies ordine, (licel oimiibus iioluin esl, etnemo [Add. sitj qui nes-

    culpa tainen majores jusle judicenl, certalim invi- eiat qualiler Salvaior noster sancto Peiro regni coe-

    ceiu vcniani pro lain longa discordia poslulantes, et lorum coatulil claves) et vos per lioc forte superci-

    ulrique iiulluin conlra lalioiiuii defendentes, nec vos liosuin nescio quid, prx cjeteris vobis majoris auclo-

    luerelicos, nec illi suspectos, quo utrique culpabile rilaiis, ac iu diviuis rebus poieslalis vindicatis

    eelerius coneordare. noveritis minorem lore potestaiem vestram apul Do-


    X. Sed indulgete mihi lalia confragosa loca miiiuin, si vel cogitatis boc in cordibus vestris :<|uia
    u iraiisnanti, si qua lorinsecus verba aures pias offen- uniias lidei in toto orbe unitalem feeil polcstatis et

    denuit, quia consequentia; [consequentis] ratio hi- C projrogaliva;; ila ul libcrtas verilali ubique ab oiuni-

    siorke nibil me de quxslione pneterire permittit, et bus d. lui , el aJitus errori ab onmibus simililer ab-

    iibertas paterna; cousuetudinis, ut ila dicam, me au- negatur : quia confessio recla eliam sanclo privile-
    deie ex parte apud nos persona sed
    facit. iNun eniui gium dedit elavitulario coiuuiuni omniuin Nonno,
    ratio valel amor aulem pacis evangelica; totum me
    : liceat eliamjuuioribus vestiis sollicilare vos pro zelo
    dieeie cogit, ul vobis sit stupor ambubus qui unus ,
    lidei, pro amore p icis, pro Ecelesia; unilate coiniiniiiis

    chorus e^se debuistis, b maguiludo sollieiiudiuis mea; malris, qux nimirum intra viscera inore Rebeccx
    pro concordia . pace vestra. Si enim palitur unnm (Gen. xxv, 22.) discerpilur malerna, el dolel pro rixa
    membrum, Compalimur [compaliuiitur] omnia membru ae iuleslino bello liliurum suorum, et nieesla luget divi-

    (/ Cor. xu, 20). Nos eniin, ut aute dixi, devincli su- sionem viscerum suorum. Lacrymis iu hisopus esi ma-
    nius cathedhc S. Pelri : lieet enim Roma magna est gis, qiiam verbis. yiiomodo prxvaluit inimieus Chri-

    et vulgata per istam cathcdram lanluiii apud nos stiani noininis post lilii Dei viva verba.post Evange-
    ;

    esl magna Quanquam enim Ausoniei deco-


    el elara. l.orum plenitudinem, post aposiolicam dodrinam

    ris, ac si auguslissimtim quoddam ac setheris procul , posl neolericam orllioiloxorum auclorumscriptnraiii,


    sejunctum climatibus promiscuis urbis quondam , quidenovo ac veieri sacramenla Qdei diverso ser-

    condilie nuinen, niinio lavore oiimiuin prope gen- £) inone apeiueiuiil? Corpus Christi divklere, et inein-

    liuiii, tolis per orbein, usque in occidoa transmun- bra separare ctipsius Filii Dei Salvaioris mundi lu-

    dialis limitis loca, liiuiidabbus sallualiin, licet byper- nicam scindere, quae est uniiasr Tuuin est lioc ar-

    boliee, pelagi vorticiiius uudiuue consuigenlibus liliiiiiui, diabole, i|iieni Clnistus pax nosira, qui fecit

    (niiruin dietu!) , non probibentibus longe lateque ulruqne ununi (Eplies. xi, 14), vineal.

    vulgaluiii est ; ex eo lamen lempore quo Deus et XII. Ideo eito, charissimi, concordate , ct conve-
    ,

    Dei Filius esse diguatus esl, ac in duobus illis fer- nile in unum, et nolite eonlendcre pro antiquis li-

    veiilissimis Dei Spiritus equis, Pelro scilicet et Paulo libus ; sed magis tacete, et a;terno sileniio ac obli-
    apostolis (quoriim cbara pignora vos felices lece- vioni eas tradite ; etsi qua dubia sunt, divino judicio

    runl), per inare geiilium cquilaiis, turbavit aquas reservale. Quce autein manifesta sunt , de quibui
    multas, et imiimierabiliuiii popiiloriim millibus uuil*- homines judicare possunt, juste sine persouaruin ac-
    liplieavit quadrigas, supremus ipseauriga currus il- ecptione jud cate; silquejudiciumpaciDcum in portis

    u Transnanli. Iia rescrip.uinus pro iranctantj edit. vcstra


    1 Muquuudo. Ei m.ujniliulo, Sic mox, lt pace
    2SI EPISTOLvE AD DIVEKSOS. - EflST. V. 2S2
    veslris, et agnnscile vos invicem , ul sil gaudium ili A sum, rogo vos, (|uia niulli dubiunl de fiJei vestrx
    eoclo el in lerra propaeeel eonjuuctione veslra. Quid puiilate, ut cilo tollatis bunc iiieviim de sancta? ca-
    vobis aliud defendere, prseter fidem catliolicam , si thedroe clarilate; non enim decet Romanae Ecclesi:e
    veri Clirisiiani estis ulrique? Non enim ego possum gravilaieni h;ec in.-tantis levilatis fauia , ut qualibet
    scire, unde Chrisiianus contra Cliristianum de flde vi possit moveri a soliditate
    pro qua lot venu lidci,

    possit contendere sed quiJquid dixerit orlhodoxus


    ;
    mariyres sui suum sanguinem fuderunt , malentes
    Cliristianus, quirecte Dominum glorilicat, responde- mori quain convelli. Nunquid enim si in nosiris lem-
    bit alter Amen, quia et ille siiiiililer amat el creilit. poribus persecutio venerit iiltima squammoe illius
    I i iii ni itaque onines dicite, et uuum seniite, ut utri- invisa;, cujus corium vix univers;c naves polerunt
    que unam sitis toti Clnisiiaiii (1 Cor. i, 10). iSain si, portare, non usque ad sanguiiieni resistenms ad-
    ul audivi, aliqui in Christo duas subsianiias 11011 cre- versus peccatum repugnando (lleb. xn, i), sicut
    duni, haerelici potius quam Chr.stiani credendi sunl: patres nostri fecerunt, aposiolos dico, et tot mar-
    Curisluseniin Salvalor nosler verus Deus, avternus tyrcs? Si gravis fuit perseeulio in iniiio lidei, quauto
    sine tempore, et verus homo absque peccato ex lem- magisin fine, de quo Dominus dicit: Putnsne veniens
    pore est; qui juxta divinitalem coceternus est Pairi, Filius hominis inveniat jidem in lerra {Luc. vin, 8)?
    el juxla humanilatem junior est matre. Qui natus in B Et iterum ; Nisi breviali (uissent dies illi, non fieret
    carne, nequaquam deerat coelo manens in Trinitate, : omnis caro salva (Matlk. xxiv, 2-2). Felix qucm mors
    vixit in mundo. Et ideo si scriptum est in v synodo, anie lollat, quain inlirmus neget. Dicit tamen efeclos
    ut qiiidam mibi dixit, quod qui duas subslanlias ibi futuros; de quibus nimirum prxdixit discipulis
    adorat, orationem suam divisam habeat, ille divisus suis : Ecce ego vobiscum sum omnibiis diebus usque ud
    est a sanctis, et separatus est a Deo qui scripsit. ,
    consummationem swcuti (Mallh. xxviu, 20). Cuiu
    Nam nos pro unitate persona;, in qua cumplacuit ilaque elecli futuri in diebus illis periculosioribus
    pleniludinem divinitalis inhubitare corporaliter (Cce- cxteris, ante elenim [Al. etiam] ac relro incompa-
    loss. ii, 9), uniimChrisluni credinius, divinitatem ejus rabilibus, sustinebunt, Domino roborante, majora;
    el humanitatem, quia 17111 descendit , ipse est qui as- cur nos in lutioribus adhuc ac securioribus, vel pro
    ceudit super omnes coclos, ut adimplerel omnia (Epltes. fide nostra qua [Add., abj ethnicis ac Judses ac ha>
    iv, 10). Si qui aliter de Incarnatione Domini senserii, relicis differimus, non susiinebimus, Domino ailju-
    hoslis est fidei , et abominandus est omnibus Chri- vante, niinora?
    slianis, ac anatbeinatizandus, cujuscunque ordinis, XT. Sed lalia suadenli, utpote torpenti aclu, ac
    aut status, aul gradus fuerit; nullus enim ad inju- » dicenti potius, quam lacienti mihi, Jona: llebiaice,
    riam Dei hominem honorare debet. Ideo quxso vos Grace, Columbce Latine, polins laiitum
    Verislercc
    pro Chrislo, nulli parcile qui vos a Christo sepa- \AL, tamen] veslraj idiomale linguse nanclo \AL,
    rare tentaverit; sed potius ei in faciem resistite, si nuncupato], licct prisco inter [AL, nitarj Ilebraeo
    quis nolens recte credere, vos a fide catholica revo- nomine, cujus et pene subivi naulragium , veniam,
    care voluerit. quieso, sicut srepe rogavi, dale; quia necessilate ma-
    quxso, veriiam mihi nimis injurioso,
    XIII. Date, gis, quam cenodoxia scr.bere coaclus sum, dum
    asperoque cuidam loquaci, qui de tali causa aliter quidam litteris suis qtiibus me primo pene ingressu

    scribere non potui. Dum enim veritaii per oinnia in bujus regionis leriniiios arripuit, vos mihi caven-
    placere volui, azyma cum aniaritudiue noi) nesciens dos, lanquam in Nestorii seciam decidentes, signili-
    coniedenda, soli Deo servivi, qui est benedictus in cavit. Cui altonitus respondi in brevi, ut potui, no:i
    sxcula. Ego germanitatem meam probavi et zelum credens sua; allegalioni : sed ne ullo modo veritaii
    fidei mece, dum malui reprehensoribus locum dare, essem conlrarius, juxla suam episiolam, et juxta
    quam in lali causa os, quamvis inerudituin, non meam bonam de vobis ajstiinationem (ego eniui credo
    aperire. Idcirco quamvis trisulcus arcualo vulnere semper columnani Ecelesi* firmain esse in ramo)
    scorpius insurgat, in his de quibus scriptum est, j) responsum variavi, quod vobis direxi relegendimi ac
    exlendere linguam suam, sicut arcum mendacii ; concerlaiidum , sicubi conlra veritatem venit; non
    qui nova quseque, licet epicroca, judicant, copes ni- eiiim me inter irreprehensibiles profiteri audeo.
    niirum eflecti, byperbolice; quique oliginosis celotes
    XVI. Post hanc aulem scribendi occasionem, in-
    palearibus, scripiis quibusque non lepidis, invidise
    super regis insistil jussio '
    Agilulft : cujus poslulatio
    refiagationis seinper opponunl pellaces. Sed quando
    me in stuporem ac in sollicifudinem posuit niulii-
    rex gentilis peregrinum scribere Longobardus, Sco-
    plicem : quippe quia non sine miraculo reor esse
    tum hebetem quando unda torrentis antiqui
    rogat,
    quod video. Reges namque Arianani hanc labein in
    rctro redundat non mirabitur potius quam ca-
    ; quis
    bac diu regione, calcando fideni caiholicam, lirma-
    lumniabilur? Ego tamen non trepidabo, neque in
    runt ; niinc nostram rogant roborari lidem. Forle
    causa Dei linguas hominum formidabo, qu.-e frequen- Christus pio nos [Leg. pio nos oculo] tunc respicit,
    lins mentiuntur quam vera loquuntur; cum potius cujus favore oinne nascitur bonum. Nos valde miseri
    vcrecundi.e resistendun:, quani ignavi;e subjiciendum
    suinus, si noslra de parle scalou ainplius fiat. Hogal
    sit, ubi necessitas cogai.
    iiaque rex, rogalque regina, niganl te loli, ut qiiani
    XIV. Igitur, ul ad id loti regrediar unde digressus celcrrime possil lieri, liaut omnii umiin, fiat ut palria
    2S3 S. COLLMIS \NI AltBATIS 2SV

    pax, pax lial niox IjJi i, ut luli deineeps, grex unus A parantur. Ca?ci nequaquam vident, quid post i biluin

    tial Cluisti. R x \Leg. Regis] regum lu Pelrum, le reslat peccatoribus, impiis quod [Forie quid] iiiqiie-

    loia seqnalur Italia. QuiJ tuavius pace per [Forte tas pnestal.

    post ) betla? QuiJ duleius eoiijunclioiie fralnim diu II. Cogitare convenit le b.tc cuncta, amice. Absii
    separaloruiii ? Quam a'acer posl annos supervenil libi aniare bujus formulani \\lx. Umnis cuim caro
    Paler [ios.1 [Redundat posl] nmltos? Quam suave diu fennm (Isa. xl, 6), flagrans lice.l, florida : sicque
    esspeclanti inatri narralur aJveulus? lta Deo palri quasi flos feni omnis esl gloriu. Orlo sole arescit fe-

    pax liliorum. gauJium eril in a?vum sasculorum, et nuni, el flos depcrit (,lac. i, 11) : sic est oniiiis juven-
    l-.liiia Ecelesix inatris iripudium liet sempilernilalis. lus, virtus cum defecerit. 1'ulebritiido bominum se-
    De csetero, sane'e papa ct fratres, orate pro me vi- nescens delabitur : vultus Cbrisli radius prae cunclis

    li.-sitno peceatnre et meis comperegrinis, juxta loea amabilis, magis diligendus esl, quain flos carnis fra-
    saneta et sanetorum cineres, et praeipue juxta Pe- gilis. Cavcto, liliole, seminare spccics, quas mors in-

    tium et Pauluin, viios similiter el inagnos magni greditur non pai va pemicies. Plerique perpessi sunt
    Regisduces, ac fortis imos campi felieissimi Lella- loenarum incendia, voluntatis lubricx nolentes dis-

    tores, Doniinum crucilixum cum cruore sequentes; pendia. Poculum impiissiuic noli unquam bibere :

    ul mereamur Chri*to haerere, placere, gralias agere, B inde multos plerunique vi les ketos ridere : nam
    euinqiie cuin palre et Spiiilu sancto sine line lau.lare quoscunque viJeris ridere inaniter, scito in novissi-
    Tiibiscum \Add. et cum] omnibus sanet s bic et in inis quod Ilebunt amaiiter.
    Xterna sieeula s;eculoruni. Ainen. III. Conspice, ebarissime, sic esse libidinem , ut
    » EPISTOLA VI. nmrsuni mortiferum, f
    quod vineit dulcedinem. Noli
    AD QUEMDAM SUIM UISCIPULUU. pronus pergere per vias uiorlalium : b quam multis
    I. Mundus isle transil : el quolidie deerescit. Nemo evenisse conspicis naufragiuiu. Perge inter laqueos
    vivens manebit : nullus v.vus reiiiansil : tolum bu- (iim suspensis pedibus, per quos captos cxleros
    maiiuin genus ortu ulilur pari, ct de simili vila line incautos coniperinius. De lerrenis eleva (ui cordis
    b deferentibus vilam nuirs inceila
    cadit acquali : oculos : ama amaiitissimos angelorum populos. Beata
    oinnes superbos c vagos inoeror mortis
    suhripil : familia qux in altis liabiiat ubi senex nou gemat,
    .

    corripil : quod pro Cbrislo laigiri noliint, onines neque infans vagiat : ubi laudes Domiiii nulla vox
    avari inopportune amittunt : posl se colligunt alii : relinet [An reticel?] : ubi non esuritur, ubi nunquam
    parvum ipsi viventes Deo dare vix audcnt, morli sititur : ubi eibo superno plebs (ccleslis paseiiur
    cuncta rel nqiiunl : nibil dc ipsis babent. Quotidie ubi nemo moritur, quia nciuo naseitur : ubi aula
    decrescit vita pia-sens qiiam amani : indeliciens nia- C regia cceleslis paseilur, in qua male resonaus nulla
    nebil sibi peena, quain paranl. Lubricuin eiim lahi- vox audita est : ubi vita viridis veraque fulura est,
    tur ,J
    conanles i olligere , et boc ipiod sese dueit, quam nec mortis nec mccroris melus consumi lurus
    iniuus e tiinenl credcre. Diiexcrunl tenebrat telras esl. Lali lelbo transaclo Leluin Regem videbunl : ciiiu

    wiiyis, tpiam lucem (Joan. m , 19), Iuiitari contem- regnante regnabiiut : cum gauJente gaudebunl. Tunc
    nunt v lie Doiniiium ducem. Yelul in soinnis regnent, dolor, tunc laedium, tunc labor delebitur ; lunc Rer.
    una oi a lxtantur; sed ailerna lormeula adbuc illis regum, Kcx mundus a niunJis videbilur.

    llanc epistolam primus ct unus edidit Golstadus ' Conantes. Ms., conuniur : quod muiandum non
    ex Ms. Codice bibliothecne monasterii S.Calli, exstat- erat.
    que in ejus I'uririu'licorum veterum parl. I, pagg. » Timent credcre PiHidunt. GoLD.
    146-148. ' Quod rincit ditlcedincm. Gol.laslus emendal. q»i
    Deferenlibus. Goldaslus legit dijferentibus : quod
    ''
    vincit dulcedine. Mea quidem
    sentenlia, iniinis ici te.
    iiiinus placet. b Qiiiim mutlis. Corrigil Goldaslus per (yims multis.
    c 1'hi/os. IVregrinanles in liac lcrra. An divagos? Nibil equiJeiu muto, jiiiiclim legens quammullis.
    Ita Goldaslus.
    CARMiNA. 9sr»

    SANGTI COLUEKEBANI
    ABDATIS

    C ARMIN A.
    (Galland. Bibliolh. lom.X.)

    LECTORI.

    Qua> facere melinra nequii, ulor prn niois,


    Naiu dicla velera inverlere iinpielai tnera esl.

    A Nam macie turpi labcsciint langtiida niembra.


    Tiincgenuum junclura riget.venasqiic peromnes
    AIJ IIUNALDUM EPISTOLA.
    •iOlllius in loto frigescit corpore sanguis.
    nasibus innutncris decurrunt teropora viuc, Sic baculo nitens artus sustentat inertes.
    cmnia proetereunt: menses volvuntur et anni.
    Quid Irisles memoreni gemilus ? qnid Letlia mcntis ?
    t-abilur in senium momeotis onmibus actas :
    Somnus abest oculis : illum somis excitat oninis.
    et libi perpctuam liceat coniprehendere vilam.
    Quid lunc argenli, ftiivi quid proderil auri
    5 2olles illecebras vil:e nunc sperne eaduece. 45Improba congeries multos collrcta per annos ?
    crlanda luxuria virlus superalur honesta.
    Muneraquidprocenim?ditisquidprandiamensoe?
    >rdel avaritia, caecaqtie cupidine pectus. Quid meminisse juvat transacix gaudia viioe,
    zeseit babere moduni vanis inens dedila curis.
    Veneril extremi tandem cum terininus aevi ?
    <iliui argentum est auro, virtulibus aurum. Ihec diun vita voht, vigili qui mcnle retraciat
    10 xumma quies nil velle supra quam poslulat usus.
    SOSpernit avaritiam, vanosque refutat honores.
    g
    sns ego versiculos misi tibi saepe legendos :
    Quid modo lerrenis menles intendeie curis
    cl mea dicla tuis admiltas auribus, oro. Mortalcs cupiunt ? quid turpia lucra sequunltir ?
    2ec te decipiat vana et peritura voluptas. Sempcr avarus egel nummo, lcstanle poeta ;

    >spice quam brevis esl procerum regimique poie- Crescitamornummiquantutiiipsa pecuniaerescit.


    lSr-ubrica mortalis cito transit gloria vitae. [stas.
    55 Indiget inler opes, nec habet quod habere videlur.
    ca veniam dictis : fuiinus fortasse loquaces. llle domi solus numinos abscondit in arca,
    omnequod estnimium, semperviiare memento. Diviiias cumulans, duin sese nescit aniare,
    Suscipe, Hunalde libens, et perlege mente sercna Plus amat hxredem, serval qui cuncla lidelis.
    Dicla Columbani flda te voce monentis :
    niniium fclix, parcus cui suflicil usus,
    20 Quae licet ornatu careant sermonis bonesti, COCorporis ut curam moderamine temperel xqtio!
    Vota tamen mentisque pioe teslantur amorem. Non misera capitur cxcaque ctipidine rerum,
    Vive Deo fidens, Christi pnecepta sequendo, Nec majora cupit, quam qux natura reposcit.
    Dum modo viia manct, dum tempora ceria salutis. *-"
    Non lucri cupidus nummis marsnpia replet,
    Tempus et hora volat, momentis l.ibitur selas. Nec molles ctimuiat tincaiiitn ad pabula vcsles.
    2'iDespice, quoe pereunt, fugitivx gaudia vitoe. GoPascere non pingui procurat fiuge caballos,
    Non fragiles secteris opes et inania lucra, Nec trepido lales volvit sub peclore curas,
    Nec te soliicitet circiimllua copia rerum. Ne subitis pereat collecta pecunia llaminis,
    Sinl libi divili;c, divinoe dogmata legis, Aul fracta nummos rapial fur improbus arca.
    Sanctorumque Patrum casta moderamina vil;c, Vivilur argento sinc jam, sine vivitur auro.
    oOOmnia quoe dociles seripserunt carmine vates. 70Nudi nascuntur, nudos quos lerra receptal.
    Ilas cape divilias : seniper conlenme caducas, Divilibus nigri reseraniur limina Ditis,
    In mentemque tibi veniat tiemebunda senectns, Pauperibusque piis coelestia reg-na palescunt.
    Quam gelidae tandem sequilur violentia mortis. Tcmnerc divitias monuit Salvator avaros.
    U'lima jam sapiens mediialiir teinpora vitac. Quisquis amat Chrislum sequilur vestigia Chrisli.
    ooTorpenlcs senio vires, morbosque Irequentes, D 75Nam brcvis el fragilis moritur;e gloria cartiis
    Incertumque diem letlii, ceriosque dolores. Qtiidquid babet, rapidi velox fuga lcinporisaufert.
    Multa sencm fragilis vexant incommoda carnis. Piilchre veridici cecinit vox talia vatis.

    V. 2. El anni. Sirmondiis. At Goldastus Para:-


    Ita mcn divisit in duas epist. : unam, nempe acroslichi-
    nel. vet. pag. 47, in annis, niimis recle.
    dem, ad Hunald. alieram, qu;e hic incipit, ad Se-
    ;
    V. 12. Admillas. Sic recle Goldasius. Apud Sir- thum. Cl. ihiI. col. 296. Edit.
    nuindiini inalc admiltens.
    V. 20. Deest hic versus apuJ Goldastum.
    V. 15. Nec te. S rni. lectio. Sed Gold., Ne te V. 50. Carmine vales. Sie Sirmondiis. Goldasltts ct
    V. 18. Suscipe, Uunalde. Sic Cauisius est eniin :
    Canisius, ante magislri.
    uua eadein episiola cuin acrostichide prxcedcnli V. 70. ^udoi '/kus. GulJaslus, nudos quoque.
    Pro Immalde, al (juiso, Scr/teapudGoLast., quicar-
    287 S. COLUMBANI ABBATIS 288

    Tempora dinumcrans aivi vit.cqnc caducx Te ferat ad cceliun quaiiriga rcplela salulis.
    Lingua snos liabeai frenos in corde ligatos.
    Omnia tempus agit, cum lcmpore cuncia tra-

    [ liunlur. Vir bonus esse nequit.nisi qui liet onmibusxquus.


    50 Qui scelt ra abscondil, veniam non forle merelur.
    80 Alternant elemenla vices, et lempora mulanl
    Qui bona desuescit, mox hic eonsuescil iuiqua.
    Accipiunt augmenta dies, nooiesque vicissim.
    Non lii,qu;eso,jocisliedasneccarminequemi|uam.
    Tempora sunt Dorum, relinetsua lemporamessis
    Siepius auditu instiueris quam voce fruaris.
    Sic iterum spisso vestilur gramine campus.
    tempora certa dolendi. Sit servus menlis venler ; sil serva libido.
    Tempora gaudendi, siini

    SSIYinporasunl vitse, sunt irislia tempora morlis. 5>Non perdil pielas quidquid largire videtur.
    Non opibus bona fama dalur, scd moribus almis.
    Omnia dat, tollit, minuitque volatile tempus.
    Fac ne le merito verbis irridcat alter.
    Ver, xstas, autumnus, liiems, redit annus in

    [annum. Pro mise.ro miserans lacrymas ellunde sodali.


    Eripe, si valeas, non suggere lela furenti.
    0;nnia cum redeunt, liomini sua non redit aetas.
    iOS.epe nocet puero miseralio blanda magislri.
    H*c sapiens omni semper reminiscitur liora,

    domum praponit opimis. Ignotum noto nunquam prxponas amico.


    90 Alque lnctus epulis
    concludam verba precatu! Omnia qux dicunt homines, tu credere no'.i.
    Ullilno niinc liumili
    Sis memor ipse mei, versus cum legeris istos :
    Non sibi quis vivat, Christo sed vival ubique.
    longa senecuc.
    Non lua, sed Christi qua:ras, qui diligis illum.
    Tempora sic liabeas optatoe
    45 Non le, non mundum, Chrislum scd dilige solum.
    II Cum sapienle loquens perpauiis utere verbis.
    MONOSTICHA. Nil oculi prosimt, quibus esl meus ex-ca videndi.

    II;cc pnecepta legat devolus, et impleat actu, Divilis opprobrium gemilus est p.iuperis ingens.

    Virtulum litulis vilam qui qiueril lionestani, Pluriuia discenli seraper sapieniia crescit.

    Vel homines jnter cupial pnclarus haberi, SOJudicium reslat cunctis cerlissiine faclis.
    Velmorum meritisccelesiia regna mereri, Adveniet Judex cunctis qui justa rependat.
    5 Mque Deo Cliristo socius sine line vidcri. Inclyla perpeluam praislal palieulia vitam.

    Te feritale magis faciel moderalio clarum.


    Iinpleal ipse Dei, qui vull sua vola veniie.

    Vive l)eo fi.lens, Cbristi praeeepta secutns. Egregios faciet mentis consiantia mores.

    dogmala legis. SSConsilio facias, rogo, sil libi quidquid agendum.


    Sint tibi divitiae, divinae
    Domini faciet benedictio claras. Ouiiiis quippe aeus aliquo sub fasce laborat.
    Oiviiias

    10 Corporis evsuperat vires prudenlia mentis.


    Yera quidem veterum juvcnis paradigmata rere.

    Onmibus est mundi melior sapienlia gazis. Felix qui rau-ain loquitur prudcntis in aurem.

    Semper amanda quidem est rerum doctrina ho- Taiitum verba valent quaiitum mens seutiat illa.

    |
    nariim. 00 Oiunibus cst loi uples qui rebus abundat honestis.

    Opiimus est animus Chrisii vesiilus amore. Non erit antiquo novus antcferendus amicus.

    Dxmonas adversus magna est oralio virtus. Dillicile invenies verum lorlassis amicum.
    I5Ul moneas cbarum noli desislere amicum. Moribus egregiis faeias tibinomen Iio.ieslum.
    Morhi causa mali nimia est qiKccunque vnluptas. Nemo quidem plures habuil quam perdil amicos.

    Tu dare ne claudas pabnas, et prendere pandas. U5Cui prodesl, socio qui non prodesse probatur?
    Semper in ore luo resonent bona verba saluiis. Sola lides lidei dono ditabitur almo.
    Ne,rogo, vindictam lua mens mcdiletiir amaram. Levis non aniniam torquenlis eura faligel.
    20Sinl libi pacilici magna dulcedine mores. Ites severa quideni scmper dcclarat honeste.
    Ne tua pceniteat, cavcas, victoria tenut. Quiil pejus, quam se ul jungat habilalur iniquus?

    Fer patris imperium, dum verbis exil in iras. 70 Actibus, aut verbis noli lu assuescere pravis.
    Quisque diesviue est velui ultimus ecce pulandus. Ksl non csse quidcm satins quam vivere prave.
    1)
    Quod d.ue non possis noli promiltere verbis. Mens bona thesauros pr.ecellil munere cunelos.
    25Qui prodessc polest, non est fugiendus amicus. Yilam quippe tuam tota virtule luere.
    Octenas sludeas vitiorum vincere turmas. Omma pro \ila sunl amiltenda lucnda.

    V. 80. Elementa. Pessime Cani-ius. alimenta. lur lci iio ms. Lcod. revlela iriinnphit.

    V. 89. Hoee sap. Ita lego cum Coldasto. Al. V. 29. Qui tiel otnn. Ms. Leod., 17111 sit in omnibus.
    Hanc sap. Sed , jmlice Gold., non est temere sperneudus ar-
    V. 91. Ultimo.Cold. et Bibl. PP. Paris., uliima. chaismus.
    Ili posiremi versus, apud Goldastum ei Sirmun
    tre.s V. 7)'o. Largire \id. Largij verbum esl ex illis, qu;e
    iluin exslanles, nec non in Bibliolh. PP. Paris., de- tam activa quam passiva voce unom atijue idem si-
    sunt in edtto Canisiano. gnificant, aii Priscianus lib. vi. Gold.
    V. 9. Diviiias, eic. Ilic versus repetilur iufra vers. V. 53. Faciet. Goid., facial. Sic el vers. seq.
    'J7. Neque bunc in suo codico legilGoldaslus, pag. 60, Y. 03. Perdit. Ms. S. Galli apud Cold., pendii.
    I. c. Nihi.lequiderp mutarim.
    X.-1't. Non possis. Ms. Leod. apud Goldaslum, non V. 07. Torquentit. Suspicatur Goldastus legendum
    cogitcs. lornuendo.
    V. 2S. Qni prod. Deest versus apud Goldastum.
    liic V. 08. Severa. Ms. Leod., te vera.
    V. il. Reptela sslutit. Goldasio prxlerenda viJe- V. 70. A'e/i («. Lcgil Gold., noliie.
    289 CARMINA 290
    75 Pramedilata qnidem levius snllerre valebunt. A Verbum dulce qiiidem libi muliiplicibil amicos.
    Quse subito adveniunt, nmlio graviora videntuf. Converli ad Doininum ne lardes tramiie recto.
    Gaudia sniii populi reclor pius at<[ue benignus. Doctrinis eliam variis non Qexilis eslo.
    Mors aliena nionet proprix nos niortis ubique. 125 Te via nani Domini leneat firniissima semper.
    Felix alterius enjus docunienla llagella. Jusiiiiai et pacis placeanl tibi verba loquendo.
    80Praj.i ia non capiet, ingrato qui bona praslal. Pax, precor, alma luo placeat semper in ore.
    libi

    Sit tibi cbarus boino, ul frater; Deus ut pnter Semper in ore tuo resonent pia verba salulis.
    [alinus. Hex sapiens populum melius defendit ab hoste.
    Oinnis paulalim letlio nos applicat hora. 150lnsipiens reclor popiilum disperserit onineiii.
    Ante diem niorlis niillus laudabilis exslat. (iloria magna quidem regi esl sapientia jusla.
    QuaHibel ex fructu proprio cognoscitur arbor. lnjuriasqiie tuas in fratrem ulciscere noli.
    85 Doctor crit magntis factis qui quod docet implet. Semper avarus amat niendacia, luria, rapinas.
    Quod tibi vis lieri, boc alii pneslare memenlfi. Sufficiat rerum dederat tibi quod Deus ipse.
    Pauperibus justis coeleslis gloria restat. 155Quid lerrenus homo, pulvis et terra superbit ?

    Quod libi non oples, alii ne feceris ulli. Principium sceleris proh dira superbia conslat.
    jEquum pondus habe, leneas et stalera juslum. " Sil libi cura Uue, tota virtute, saluiis.

    OONon tibi sit roodius duplex, nec statera dupla. Liia dies, quales fuerint, ostendit ainicos.

    Corripe prudentem : reddetur gratia verbis. Peccasti solus, ignoscere lu libi noli.

    Si tu recta facis, ne cures verba maloriim. liOQuod tacitum cupias, tacilo commitle sodali.
    Ulile ciiii-iliiiin dominus ne despice servi. Invidiam nimio cultu vitare memenio.
    Inter convivas fac sis sermone modestus. Invidix maculal famam mala peslis honcstain.

    95 Cum quid peccaris, castiga te ipse subinde. Nil sine consilio facias, sic lacla probanlur.

    Vulneia dum sanas, dolor est medicina doloris. Qui Domino credit, scrvat mandata salutis.
    Dlvilias Domini faciet benediciio claras. li5Semper enim sapiens nietuit sibi judicis iram
    iElernam tribuit felix clementia viiam. Instanter facias, sors quae tibi tradat agenda.
    Ulere quoesitis opibus, fuge nomen avari. Cum homine injusto nolilo manere frequenter.
    lOODisce, sed a doclis; indoclos ipse docelo. Nec redit unda flucns, nostrum nec lempus in

    Conlra verbosos noli contendere verbis. [annis.


    Scrmo datur niuliis, animi sapieutia paucis. Omnia finis edax dcvastat gaudia mundi.
    Non laeta extollanl aninium, nou tristia frangait. 150Quipius ct clemens, Domiiius miserebilur illi.

    Proximus esto bonis, si non potes optimus esse. ^ Infer nullatenus benelacils inente querelas.
    lOSQuanto major eris, tanto tu cautior esto. Impropcres nunquain, dederis iiiunuscula si qua.
    Cumque alium censes, propriam prior inspice Omnis pertraclet primum mens verba loquehe.
    [vilam. Corporis auxilium mcdico peruiitle lideli.
    Plus tua, quam alterius danmabis crimina judcx. 155 Dum poleris, benefac caro lu semper amico.
    Sis bonus alque bonis ; la:sus nec Iffide nocenlem. Sic novus alque uovuin vinum veterascat amicus.
    Qui prodesse potest, non est fugieudus amicus. Rebus i:i adversis nunquain dimittis amicum.
    110 Cum fueris felix, quoe sunt adversa caveto. Semper amicus ainat, duralquc filelis amicus.
    Quse culpare soles, hax tu ne feceris ipse. Alma dies noclem sequitur; sic dona labores.
    Vita aliena tux tihi sit cathegita vitse. lOOTempora duin varianl, animus sit semper ho-
    Ira odium general, concordia amorem. nulril [neslus.
    Sil sale jam sophiae sermo tibi comftus omnis. Consilio mentis quodque imminet ante vi.leto.
    1 1 5 Magna quidem virlus noslra est moderatio lingux. Dum tibi vita vigel, laerymis mala crimina purges.
    Crede Deo, et proprios tunc tu tibi dirige gressus. Noli iterare scelus, lacryniis duin diluis illud.
    Lux, timor est Domini, cordis hunc diligesemper. : Luxuriis animo noli servire maligiiis.
    I)
    In Domino spcrans nullus confunditur uuquam. 165Qui modica spernit, minuit majora per horas.
    Vir prudens animo est melior quam fortis iu Tollitur ex numero sanctorum pcrfidus oiniiis.
    [armis. Oderit insipiens sapientis verba magislri.
    l-20Corporis excellit vires sapientia mentis. Excitat in risus fratres verbosus amaros.
    Divilias animo injustas aitendere noli. Nil illo pejus, sceleri qui gaudet iniquo.

    V. 79. Cujus doc. Gold. legit cum ms. Leod., cui V. 15(5. Conslat. Lcg. conflat.
    sunt doc. V. 153. Omnis. Aptius et commodius legit omnia
    V. 86. Ilocalii. Ms. S. Galli, hoc alio. Quae lei lio Gold.
    Goldaslo magis placet. Nec sane desunt exeiupla qu;e V. 154. Permilte. Leg. conunilte.
    ulio pro nlii perhibcnt. V. 157. Dimittis. Leg. dimitlito.
    V. 106. Censes. Gold. causes. V. 158. Fidelis amkus. Legit Canisins, fid.nbique.
    V. 109. Qui pred. Ilunc versum relatum habcs su- Sed nibil miiiaiiduni censet Goldastus: dicituii netnpe
    pra vers. 25 •/.«t' £7tav«>r)^tv, eo modo atque illud Juvenalis :

    V. 112. Cathegiia. Dortrix. magislra.


    Crescit amor nummi '|u;inluni ipsa pecunia crcseit.
    V. 1 14. Conditiis. Itane libi nullum discrimen inter
    tondere et condire ? Gold. V. 174. (Col. seq.) In ore. Legit more Canisius. Sed
    201 S. COLUMBANl ABBATIS 2J2

    470 Cui secrela quidcm credas caulissime cerne. i 25 Lumina cxcat, Nigra ferunlur

    Corripe peccantem; noli.et dimiliere amicum. Et velut ignis Limina Dilis.

    Corripere est melins notum quam penlere amicum. Flanima peruril 80 Nunc ego possem
    Qui (iatri ignoscii, ignoscil Cliristus et illi. Improba corda. Plura referre,
    Observat sapiens sibi tempus in ore loriuendi. Sa^pe nefanda Ni brevitaiis
    175Insipiens loqtiitur sprelum sine tempore verbum. 50 Ciimina multis Causa vetaret.
    Mulliloquax animam meritis denudal honestis. Suggerit auri Hacc tibi, fraier

    Gloria quippe Deuni Dominumque est ifiagna Dira cupido; 85 Inclyie, parva
    [timcre. E qnihus ista Lilterularum
    Ralix est sephiic Doniinum de raenle timere. Nunc tibi pauca, Munera millens,
    Aiiruin flamma probat ; homines lentatio justos. 55 Tempore prisco Suggero vanas
    MJOSperate in Bomino, et veniet miseratio vobis. Gesta retexam. Linquere curas.
    Ddige, qui cupias coeli bona gaudia, Christnm. Exstilit ingens 90 D sine, qna:so,
    Felices faciet natos beueJiclio palris. Causa ma'orum Nunc animosos
    Pauperisel miseri menlem ne afllixeris unqmmi. Aurea pellis. Pascere pingui
    Ddigil Sophia sesemper Christus ainantcm. 40 Corruit auri Farre caballos,
    !S5Ne citus in lingua fueris, nec segnis in actu. Munerc parvo Lucraque Iucris

    Non crit innocuus falsus per famina leslis. Co2iia dearum, 95 Accumulando,
    Diviiias addit Domini beuediclio plures. Ac Iribus illis Desine nummis
    Jam magnum reddas modico tu raunus amico. Maxima lis esl Addere nummos.
    \ est pretiosior auro. Ut quid iniquis
    Semper ainicus amat amor : 45 Orta deabus.
    1'JODives erit, dure sempcr qui operatur in agro. Ilinc populavit. Consociaris,

    Otia qui sequitur, veniet huic semper egestas. Trojugenariim 100 Munera quorum
    Oiiinibus est opihus melior vir mente fidelis. Dilia regna Crebra receptas 1

    Exstiperat numerus justorum regna potentum. Dorica pubes. Odit iniqui


    Ecce timens Dominum vivet felieibus annis. 50 Juraque legum Munera Christus.
    195Exspectat letus ccelestia gaudia justns. Fasque fidcsque II. i'. sapien:i

    Impius horrendas spcctat pro criraine pcenas. Rumpitur auro. 105 Despicienda,
    Corruit in prxeeps, populus rcctore nelaudo. Impia quippe Qui fugitivae

    Prrparat xternam mitis clementia vitam. Pygmalionis Atque caduca;


    Qui bona sectatur, prima bene surgil in hora. 55 Regis ob aurum Cernere dcbet
    l
    2 OMultorum profert sapientis lingua salutem. Gesta legunlur. Tempora vita*.

    Ilostihus in bello dominatur dextera foriis. Sic Polydorum 1 10 Sullicit autcm


    Serviel et segnis duro sub fasce laborum. Hospes avarus Ista loquaci

    Lingua placata sibi multos aequirit amicos. Inciius auro Nunc cecinisse

    Poire tuis verbis vectes serasque loquelis. 00 Fraude nccavit. Carmina versu.
    203 Qui prxcepta Dei meluit, in pace rnoraliir. Femina srepe Nara nova forsan
    Nam bona perpctuam tribuet doclrina salutcm. Perdit ob aurum 115 Esse videtur
    Diligil hic natum virga qui corrigit illum. Casta pudorem. Ista legenti

    III Non Jovis auri Forraula v. rsiic.

    C5 Fluxit in imbre Sed lamen illa


    AD FEDOLIUM EPISTOLA. ;

    Sed quod aduller Trojugenarum


    Accipe, quocso, Imbribus arva
    Ohlulit aiiriim, 120 lnclyta vales
    Nnnc bipedali Sic lua nostras
    Aureus ille Noinine Sappho
    Condita versu 15 Missa frequcnter
    Fingtur imbcr. Ver^ibus islis
    Carminulorum, Lxtilicabit
    l>
    70 Aiiiphiaraum Du!ce solcbal
    5 Muiiera parva : Pagina inentcs.
    Prodidit auro Edcre carnien.
    Tuque freqiienler Non cgo posco
    Perfida conjunx. 125 Si tihi cura
    Muliia nohis Nunc perilurx
    'Iectoris heros Forte volenii
    Ohsequiorum 20 Munera gazse;
    Non, quod avarus Vendidit auro Carmina tali
    Debita redde.
    Semper agcndo 75 Corpus Achilles. Condere versu,
    10 Nam velut xstu
    Congregat, auruni Et reserari Seroper ut onus
    Flanlihus Auslris
    Quod sapienlum Munere cerlo 150 Oidine cerlo
    Arida gaudent
    Exall.il mimerus iiistornm regna potcnter.
    lcctionem haud sollicitandam putat Goldastus. Vide
    supra vits. 1S5. V. 207. Corrigit. Ms. S. Galli, rorri,»it.
    Dilitjil en V. 59. Anrea pellis. Plerisque anreum vellus.
    V. 184. Ditigit Sopliin. Ms. S. Galli :

    Sophia. Nihil verius. Chiislus Sophia nunquani nn.n V. 4(i. Populaxiil. Archaisr.ius.
    V. (G. Aduller. Edil. Bibl. PP. Lngd., nd inter.
    redamat se amanlem. Prov. vm, 17 Kgo : dtligentes
    me ililiqo. Golo. Pessimc.
    V. C7. Obttttit aurum. In cadeui edit. improvi lc
    V. IS7. Diviiins, eto. Vidcsupra vers. 9.
    V. PJ3. Exsuperal, ctc. Ms. Lcod. omittiiur hic versus.
    293 caum;na H94
    Dactylus istic Doctiloquorum 100 ll:cc libi dictatam morbis opprcssus acerbis,
    I. ii nn.ii pes. Carniina liaqueas Corpore ijiios fragili pator, Irislique senecta
    Imlc scquenti Frivola nostra Nam dnni prsecipiti labuutur teuipor.i cursii ,

    Parte troeh.-eus Suscipe lielus. Nunc ad Olympiadis ter scnos vcniinus annos.
    135 Proxinuis illi 150 Sic libi ChrisluS Oinnia prceiereuni, lugit irreparahile lempus.
    Rile locclur. Arliiler orbis, UiSVive, vale luclus, trislisquc nieiiienlo senecta;.

    S:npe duabus Omnipolentis


    Claudere longis Unica proles, IV
    Ulliiaa vcrsus Dulcia vila;
    IN MULIERES.
    1 i<> Jnre licebil. 155 Gaudia reddal :

    Tu modo, Iraler Qui sine fine Oinnis menlc pius tugial mortale vcueiiiini

    Alnie Fednli Noinine P.ilris Quod mulieris babet lingua superba male.

    Nectare noliis Cuncia gobernans Collaluin vil.ie deslruxit femina cultnen :

    Dulcior oinni Regnat in icvuin. Feinina sed vitaj gaudia longa dcdit.

    14a Floridwra
    V. lG,". Ter senos. Aller m>., ler aenw.

    V
    DE YANITATE ET MIS! R'A VITjE MORTM IS

    (Bibliolh. P..tr. I.ugd. I. XII )

    1 Mundus isie transil, ct Adliuc illis paranuir. Unde mullos plerumque


    QuoliJie decrescit, Caeci ncquaquam vidcnt Vides Lclos ridere.

    Nemo vivens manebii Quid posl obilum rcstat Nam quosciinque vidcris

    Nu'lus vivus remansil Peecaloribus impiis, Riderc inaniter,

    5 Totum humanum gcnus 4 > Quod inipielas prxstat. 75 Scito in novissimis,

    Orlu unitur pari, Cngilare convenit Quod flebunt ainariter.

    Et de simili vita Te Ikoc. cuncta, amice, Conspice, cliarissinie,

    Fine cadit xquali. aniare Sic esse libidinem,


    Absit libi

    Deferentibus vitam Hujiis forinulam vilsc.


    Ut morbum morlifernm
    10 Mors incerta surripit 45 Omnis caro ut fenum 80 Qui vincit dnlcedinem
    Omnes superbos, vagos, Flagrans, licel llori la, Noli pronus pergere

    Mceror moitis corripit. Sicque b quasi flos feni, Per vias inortaliuni :

    Quod pro Christo largiri Omnis ejus gloria. Quani muliis evenisse
    Nolunt omnes avari Oilo sole ares< it Conspicis naufragiuin?

    15 Importune amittunt: 50 Fenuin, et fios dcperit; 85 Perge inter laqueos


    Post se colligunl ali. Sic est omnis juvcntus, Cum suspensis pelibus

    Parvum ipsi vivenlcs Virtus cum dcfecerit. Per quos capios coeleros
    Deo dare vix audent : Pulchritudo hominum Incautos cnmpcrinuis.
    Mnrli cuncla relinquunl: Senescens delabilur. De lerrenis eleva

    20 Nihil de ipsis habenl. 90 Tui cordis oeulos;


    Quotidie decrescit Ama amaniissinios
    Vita pnrsens, quain amant Vultus Chrisli radius Angelorum populos.
    Indeficiens manebit Prae cunctis amabilis Beata familia
    Sibi pcena, quam parant, Magis est diligendus, Quse in altis habiiat,

    25 Lubricum quod labitur &0 Quem llos carnis fragilis. 95 Ubi senex non gemal,
    Conanles colligere, Cavelo, filiole, Neque infans vigilat;
    Et hoc, qnod se seducit, Seminare species, Ubi laudes Domini
    Minus liment credere. Quas mors ingredietur Nulla vox retinet
    Dilexerunt tenebras Non parva pernicies. Ubi nunquam esuritnr,
    30 Telras magis quam lucem : CS Plerique perpessi sunl 100 Ubi nunquam sililur;

    Imitari contemnunt Poenarum incendia, Ubi cibo superno


    Vilac Dominum ducem. Volunlatis lubrica; Plebs eeeleslis pascitur;
    Velul in sonnnis, regneni, Nolenies dispendia. Ubi nenio moritur,
    Una hnra tetanlur Pnculum inipissiinse Quia nemo nascitur;
    35 Sed rclerna tormenla 70 Noli ii iii
    {
    ii.ini bibere, 105 Ubi aula regia
    V.9. Pro differentibus. V. iS. Job xiii. V. 09. Fnrte piissime.
    15. Ms. mendose inopportune. 47. Psal. cm. 79. Forte morsum.
    17. Forle parum. 48. Ms. est. 80. Pro dulccdiue.
    23. Forle manet. W. Isa. xl; Jac. vn. 85. Aliler qua vcl '.'

    20. Forte conuntur 55. Ilic vidcntur aliqua tleesse.


    53. Lege regnanl. 05. Forlc mox.
    205 !N S. COLIiMBANl CAKMINA GOLDASTl NOT/E. '200

    iForle cceleslis pasciiur, Qoam nec, mortis,nec nioeroiis Cum gaudentc gnudebunt;
    In qua male resonans Melus consuinplus esl. Tunc dolor, lunc Uediuni
    NuHa vox auttita esl; Lasti lellio transacto Tunc labor dclebilur,
    Ubi vita viridis LaHum regem vi lebunt, Tunc Kex regum, Kex inundus
    110 Yeraque fuiura est 115 Cum regnaiile regnabunt, A inundis videbilur.

    V. 100. Forlc, ac cwleslis. V. 111. Al., mors. V. 112 Al., consumplura.

    IN S. COLUMBANI CARMINA GOLDASTI NOT7E.


    PROOEMIUM. A C.r.ccos Eudoxia qux Ilnmcrum, apud Lalinos Proba
    Prisci Chrisliani siiorum scriptis Pntruin ila
    illi Fallonia , q w Virgilium expressit, inslitueraiil
    erant addicti, ut genliliuiu libros non modo non Quibus Isidoms ailjiingit Pompontum qic inclani, 17111
    conlreclarent, sed velut a rebus velilis sacras maniis inler cwicra slyli olia Tilyrum lionorem com-
    in Chrisli
    a'jslinerenl. ldeo ergo monacbos exislimo in bae posnit, simililer ct /Eneiilas, Elymolog. I. 1, c. 58.
    iuslilulione barbarissitnos factos, quia nibil ex illis De Proba idem de Viris illuslr. e. 5; llonorius, c.
    unde bonarum lilterarum elegantia pelilur, vcl audi- 45 Sigeberlus c. 52.
    ;

    verunt vel viderunl. Sed Biblia in senti Laiinmn


    sermonem cnnversa, et balbulientes in ignara lin- IN EPISTOLA AD HUNALDUM
    gua scriptores ; sed slreperas Grxcorum vcrnicu- Vers Menses vohnnliir in nnnis. Q.
    2. et anm, 1 .

    Inrunique verborum inflexiones, pace illorum liceat miiiiis recie In Monojt. Kostvmn nec tenwus in :

    dixisse, primiomnium sapienliam per.liderunt qu.im annis.


    ;

    ut in avita possessione remorarentur , majorum 3. Labitur in scnium, Imilalio vcterum. Ovklius VI


    gentium Palres salagebant. Exslant Basilii et Au- Fastor. :

    guslini scripta de legendis geniilium libris; sedfru- Tempora labunmr, tacilisqne senescimns anuis.
    stra idcirco aliam viam institerunt, eos scriptores,
    :
    Ansonius Epigramm. senescimus ; effngil wtas. :

    quiprseceplissapienliaeanimoshomiiium componum, Forlunalus lib. vu :

    Cbristiani nominis prascriptinne conmicndanili ;

    quod iii Seneca legimus, Cl.uidiano ct Pythagoricis Tempora lapsa vnlant, fugitivis falliinnr lioris,
    an Stoicis faclilatiim, quoruin D. Ilieronymus se- ,
    Ducit et 111 seinum ltibiiea vila viros.

    claui rtligioni simillimam Clirislianx ccnset. Alii


    rerpetuam l. c. vitam. ^El^rnam, perpUiictle.
    4.
    dicia factaqui: meliora qu:e senteniiarum ae prover-
    Lexicon Graece-Lat. Aiirvto; sempitcrnus, wlernus, :

    biorum facie Chrislianis oblruderent , promptare perpetnns , elc. Salomo Copslanliensis Lexicn :
    ,
    laborabant. Ctijusmodi proverbiorum veiusiissimus
    l'crpetitum, perenne, wtcmum, immorlule, sempilrr-
    Codex penes nos servatur, ex Ovidio, Virgilio, Ho- num. Valerianus Cimelensis, de Bono disc. ... prcr- :

    raiio, Lucrelio, Staiio, Lucano, Juvenali, Pcrsio,


    jndiciitm perpeluw morlis excludere. Dicilur et perpes,
    aliis excerpiis. Exstilere item abi qui ex veterum
    dictis, veiuti uoemeniis ct materia, libros suos, tacitis
    ei coniperpeiiit, Prudenlio, Apotbcosi. Perpetuitas, —
    aternilas, perpStuili. Ideni Salonio Pnpeluiias ad :

    aichileciiim noiiiinilius, ex:edilicarent ; tacilis, quip-


    angelos vel ad animum pertinet; sempiternitas vero nd
    pe invisis. Eo in geneie Coluinbanus prxcluet, cujus
    Deum. Perpettiare, .Tlernare. Ennius annalibiis. lib.
    larraginem el quodammodo (|uasi consutum cen-
    lx de Rniuaiiis libertalemque ; ut pcrpetua? sinl maxi-
    touein damus. Fraus nnn impia, ab line ubi lauda-
    vie. Aralor Ilist. apost. lib. 1 :
    lur in qucin frausus esl langit in ea ad Ilunalduni
    :

    epistola : nain prolalis Hnratii versibus, subjieit His est tibi, Koma, calenis perpeluala salus.
    :

    Hus ego versiculos misi tibi sa?pe legendos;


    Malib.cus Yindonicensis in Tobia explicat Colum-
    baniiin :
    scilicet invisos fuisse sibi, unde Hunaldus pelerel,
    Ilnraiii libros.Haec vana religio, an verius certius Aitam perpetuat, fulunim praeslal linnorem.
    superstitio, pra-ter Briiannos, plerasque gentes in- Arilel avaritia cwcaqne cupidine. Epist. seq.
    cesseral; nainqiie Hlis boni in utraque lingua scri- C cwcaque cupidine rernm. Kaymuudus Asliicius libro
    plores el adultis leciitabanlur, et pueris in scbola de boininis Pugna Liyul omnes cwca cupido. Apud:

    proponebantur. Franci, imperatore Carolo, ea de- Iloratium, lib. 1, ep. 1, legitur :

    mum liberari coeperunt Joannis , Clemenlis ct,


    Fervit avarilia miseroque cupidine peclus.
    Alcuini opera alque magislerio. Ab bis ex Biilannia
    I'bi Glossis cupido pro amore exponitur in perve-
    oplimi quique libri advecti importatjque ex poetis, :

    ul reni loquar, Virgilius, Ovidius, Iloralius, Juvena- tusto Scbobingeri Ms.


    lis, Pcrsius, Lucantts, Siatius, Nemesianus, Cal- 9. Yilins argenlum cst auro. Ex Horatio d. epist.

    piiinius Maximiaiius, alii. De Val. Martiali , an 1, ad Mccainal.


    ,

    Lupi et llincinari 10. Summa quics nil vclle super. Ex Prndenlii


    evincant lcslimonia, merilo addu-
    biies; cujus, perxque caeierorum, ad imilandum Psyclioniacbia, super absolule positum. Salonto in
    Francis proposilum exemplar, majori quod utinam Lexico supcr interdum, r.ul niminm, aut salis acci-
    :

    pimus. Dosilliens lib. 1, supcr pro insupcr ct amplius.


    lclieilate quani sludio nam quod Paire, illi paro ea
    :

    quam dixi de causa fecenint, id isti in consuetudinem 10. Da leuiam diclis. Iniiialio Ovidiaua : Da vcnium
    vertere. Quin solemne quibusdam ab boc »vo, ut vitiis, elc, de Ponlo
    suis versibus adderent semper aliquein ex poeta
    IN EPIST. A» SETIHM.
    antiquo , ilaque rilbmuin conficercnt. Ejuscemodi
    Dicta Columbani. Monita, TTu.furjiaa;.
    2. Ad llll-
    lusus dicitnr cuidam Kaininndo usilatus fuisse CIIJUS
    naldiim :
    versus eiraunferunlur. Lxeinplar vide :

    1.1 mea dicta tuis admillas auribus, oro.


    Ul mens se \ideai pusiia caligine fumi,
    l.luis velai appnsito lumen d.- luuiine sunii? I) Lucilius, lib. xwu :

    (Juuil pcrfecte neipieo res cdere cum l;is,


    si
    CogDORCas simul el dictis aiiiinum atlendas, rcm,
    Litdesiut vires, lamen est laudanda voliiutas.
    Ila biinc versuni pulavi reponendum, qui vulgo
    Nobilior iiniiatiofuit ct magni xstinutia, quamapud inipolilus el ifurpot circunifeilur.
    237 i.i o COLLIMDANI CARMINA GOLDASTI NOT/E. yr?

    Ovidius, 111 ilc Arie amandi :


    A dere ; gressibilis, id est, nptits grndi. Exempla ex
    Pairibus adtexenius. Prudentio nbliviale poclum. Ivyin.
    lla.>c quoque pars diclis erudietula meis.
    vi Cathein.; TTottaAmGectov, Syuesio. Eideui excruciabile
    lia v. Ms. Pauli Stephani. Gratbnus ita
    q. c. et exitittm, ^iauvitiuv, peii Sie| han.; qua furiia exilia-
    Senientias Isidori vecal dicta, xxm, qurest. v. cxx, biiis dies Plauto pro e.vilioso. Et alibi : cru.r triumpha-
    ».t dictis lsidori, el rtist. l.x, cn. Ex verbis lsidori. lis: Ambrosio belli iriumpliales duces,
    epiaitCsuToc;.
    Verba sunt proverbia, yvwuat. Hine. veterum papien- hyiii.de aposlolis. Guntbero suastbilis vox, lib. i;
    tuni de nioribus libri proverbia imiigelala. 1'roverbia 7rst0avo;, persiiusibilis, Quintiliano.
    Salomonis, proverbia Senecw, proverbia 1'ublii el 21. Vexant incommoda airiiis.Iiinoconliiis III Papa,
    Lnberii. proverbia sancti Evagrii abbalis, proverbia de Vililate condit. lium., qua! sint liaic incommoda
    Varronis, qui magno iu Sopholog. et auctori Des- reeenset : Senex facile provocatur (inquit), etdifficile
    tMictorii vitiorum. Pliaro vel Faro, inlerim Daro; revocalur et lurde discredit : tenax et
    : cito credil,
    proverbia sapientum,proverbia veterum poetarnm,pro- cupidus : querulus : vclox ad loqucndum, et
    tristis el
    verbia M. Seilonis. Ad ciim signilicaliini Cyrilius cpi- tarilus ad audiendum : laudal untiquos , et spernil
    scop., auctor non nauci, fabularum suariun Eirifiufiia modernos ; vituperat vrwsentia, et commendat prwie-
    inscripsit proverbia apologelico quadripartilo. M. rita : suspii al cl anxialur ; torpet el infirmutur. Audi
    (Klo praefat. in Moralein philosophorum mihique : poelam :

    ipti ifas erat, quw vel ab liis (Tullio, Seneca, eic),


    Molia senem circiimveriiunt incommoda.
    tei ab aliis audiernm, eorum proverbiis interponere.
    1'roverbia snpientum Demetrio, non illi Phalareo,
    B Verus ex Arie poelica.
    est Horalii
    ut tiiulus mcntilur, at Graeculo cuidam scholaslico 25. Sic baculo nileus urtus susl. inertet. Senes eniin
    utzo»/Jiyu.u-u Sotiadi LitoOa/u.t ; Ausonio sentenliw , baculis giessus adjuvant. Ovid. viu Melauiorphos. ;
    vulgo yvuftat troyffiv ; Arislobulus pralat. Galeomyo-
    lliacbiui :
    -

    A3;^5.at yap bXkn).oi<; sccrt nupoiu.iui, xat Membra levant baculis, tardique senililuis anuis.
    -/vf.ctat, zat viroQnxut, r.od u-KOtfli-iuu-zu. Til. Calpurnius, eclog. v :

    5. Sermonis Iwnesti. KcO.ou, elegantis el ornali.


    S;epe iia Plauius, Terentius, Cieero. Adversalur Aspicis ut nobis jain dudiim mille qnerelas
    Allerai, et baculum preniat iiicbnata sencctUS.
    inepto. Syniposius pnefai. /Eiiigmat. :

    Tum vorbosa coliors studio sermonis inepti. Seneca , Herc. fttr. :

    5. Yive Deo fidens. Iu Monosticb. pro sequendo Iners senectus adjuval baculo gradus.
    legitur secutus. Ad seiisum, bili non inleresl, utiu- Vide si hunc locum haluiit ob oculos Colunibanus.
    inodo legus. Cerle ambo ludunl in veriverhio. Inerles existiinant
    C. Duin tempora ccrta salutis. q. 1. cepla. prxter dici quasi sine artiibus. Arltts mertes esl llellenismi
    senlenllam. Beda de Die juUicii :
    qiuedam species, ii^lpu uvvpHpu, siculi filo; u.fO.o;,
    Spernere lu noli veniae lihi tempora certa. yup>S ayupiz.
    50. Ditis quid prandia mensa: Papias Glo«s. dis, :

    In Monostieh. :
    divrs. opulentus. Salonio Li xico ditis, divitis, sin- :

    Dum tibi vita vigel, lacrymis niala crimiua purges. P gulari nuiiiero. Dites, divites, plurali numero. Infra
    ad Eedolium diliarcgua. Llein Salomo
    : ditiadana, :

    Eieniniab bac viia omns venioe spes peecantihus ditissima dona. Ex Stalii versu ditia dona dahis, :

    esi. Auctor de Ct>nt> inptu mundi, quem


    iiene;'aia
    quem laudat Priscian is lib. vi. Iterum Salunio di- :

    Focaudus Monierus aunos ante 6i publicavit :


    lior, plus dives, ditiorem, divitiorem, dilias, prodivitias

    Einnnqnam rcdil huc, qni semel iverit illuc :


    priscos dixisse observavii Titiu-, Controvers. Iib. iv,
    Nec prece, iuc pretio reriiin spalione iiierum cap. 18.
    Soiviiur illnrum ue earcere sup|jlicioruin. 7y't.Viiiiosque refut al lionores. Salomo Lexic. refuto, :

    recuso. In llermeneuiiialis refwal, renudiat,respuil. :

    Iie nunc, morlales, et spem in reculis veflris pnnite.


    Cicero pro Rabirio A'o« modo non aspernari ac rcftt-
    :

    Parale bona aliorum opera emile iiidulgentias , ,


    tare, sed amplecli eliam ct attgere dcbetis. SWIoslius
    purgaliones, alia : quid jam ? Ignis et lormenta.
    in fragmeiil. s^ regibus devovent, et post eos vitam
    :

    7. Tempus el lioru volat. Versus poeue veleris ;


    rejiitant. Apud Seiviumet Pliilargyriuui inivGemg.
    sane ail imilalionem scriptus. Sil. Italicus, lib. xv :
    hisiori i' ignari, qui aliier hunc locuui iimrprct.iti
    volat liora rap'lque. ha vers. 100 Seneca Hippolyto
    sunt. Anianui Enchiiidio :

    Volat aitibiguis inobilis ales liora.


    /Ii^tinial accipiens viva, et terrena rclulans.
    OviJ. lib. i Elegiarum ex v. I. Pauli Slepbani
    Auclor de Conteinptu miindi :

    Labilnr occulie fallilque volalilis a;las.


    Sed noii mea dona refutes.
    10. Nec te sollicitet. Ex Prudenlii Psychomachia. I

    vm: Glossie anoiiyinae : Sarabaitw lingua sEgyptiaca, itt


    Circumfliia. Cuniiis lih. lnsatiubilis avaritiw est,
    adhuc implere velie quod jum circiintfluit.
    Latino dicitur llcnnuitw, qiti refutant abbatem Ituberc,
    15. Doriles magtslri. Cuouxv.xoi seu Se&Wxsdai.
    llieroiiyinus iu Agone / ro me sudasti sanguinem :

    Salomo in Lexico : Docilis, eruditus. Isidorus syno-


    pretiosum, non me refutes.
    nyiiiis Dociliias esl prudentia erudiendi imperitos,
    :
    37. Semper ni'«ri(s eget. Hemistichion tloralianuin
    pro eotb in docibilis. Placidus CIosms docibilh pro :
    lib. i, epist. 2 ad Loll. Auctor de Conlemplu mundi :

    docilis credilum. Dicimus enim ulrumque intlocibilis


    Semper babere parura Flaccui teslalur avarum.
    el docibilis. Iu veluslo Poolilicali Eliginms presbyle- :

    rum apostolka et ecctesiastica disciplina imbutum, Ob ociilos tndubie verha Cobiinb mi habuit.
    ftde cuiholicum, natura vrttdenlem, docibilem , etc. amor nummi. Versus Juvenalis, salyr.
    08. Crescit
    Inierpretatiir Benedictus abbas in Keguia doclum :
    xiv,queniet auclor de Contemplu niundi,cl Itaymun-
    leiy divina, ut sciat et sil unde proferut uova el velera, dus Astucius, libro de boniiiiis Pugna, cap. contra
    ex II Pauli ad Timolheum u, ulii SiJWrtxov velus in- usurarios, transiripsere. Ovid. i Fast. :

    lerpres reddidit docibilem. Qu;e verbi nolio raris-


    sima qiiiilcm e*t, sed ad veierum iiiulationeni tra- Tempore crevit anior, i|ui nunc est summus, liabendi.
    dna. Pylades Glnssis verbo tlocibilis : Yerbalia in
    Sulp. Seivaslus :

    liiiu a verbis absolulis venientia iiijnificant actionem


    el uptitv.dincm ageudi ; ut risibilis, id e t, aplus ri- Cresceuti nuuinio si inage cura subest.

    Pathol. LXXX. 10
    239 IN S. COLUMBANI C^RUINA GOLOASTl NOT.£.
    41. Dum test netcH&mare. Juvcnalis satyr. xn. de A tur Coliimbanus, aut non vidisse. F.I primam auteia
    Avaro :
    pnblicationem non Scaligero acceplain, sed .vero
    Ner amet quemquam, nec. ametur ali illn. Georgio Fabricio debemus, viro de re lilleraria
    pr.eclarissiine meritn. Is pnnceps inter Chrislianns
    42. Servat cui. Habacuc li, vers. 0, 9 et 10.
    evulgavit poelas. Inde in S.S. Patrum bibliolhecam
    47. Mnrsupnia reptel. Salomo in Lexico : Marsup-
    conjecit Mag irinus de la Bigne a quo Canisius :
    pinm, sacculum pecunice. Fuit isle Salomo ex illusiri
    accepit Henricus. Erroris in eo fimis ilucta, quod a<i
    p.t veiust ssima Ramsuvagiorrcffl faniilia.Fundanient.i
    IliinalJum relulere qiue Selbo missa luit.
    jecit oppidi amomissimi, quod ab se Cellam episcopi
    63. Cum tempore cuncia ira tunlitr. Imitalcr :

    nuncupavit, S. Galli inter etConstaniiani utriusqini ;


    Maximianum in Eleg. :

    enim sceptra regebat. Abest id oppid"in ab arce Cuncia irahit secum vertitqne volubile lemnus.
    R.misuvag. Iiaud semilapidc longius in cujus proxima ln qupin versum inemla irrepsit , quae luen la. Nan>
    vicinia in dias luminis hujus oras primuni exorsus pro v<sr(»(, legendura est verrit, ut tw (raAi( r<'spo:i-
    suni; qus: causa est quamobrem svpius laudo, nec deai.
    sine alfeclii, qiti quideni et inter divos relatus sil, 6i. Alternanl etementa vices. Fabricius alimenta
    cujusque famrtia familias tangat nnbis adjunclas. vices perperam. Rusiitus He'pidius de Chiiti Jesu
    Lexicon illud ex variis variorum scripiorum Glossis benef. : consertanl elementa vices.
    compilatum ante lios nccc et plures annos. Quo in Amulphus Lexovicnsis <le inuovatione vernali :
    negolio opera alque magisterio pwceptoris Isonis, ut
    Alternaut et opus et opes eiementa vicissmi.
    lestantur, usus esl nec non Notkeri
    : t Tuliloius, <

    virorum doctissimnriim. Sc ad Columbanum, an is !


    B Gloss. vet. alternandis, alternis vicibus.
    locum hunc Varronis expressit et potins marsun- ;
    66. Tempora sunt jl.irum. Scaligcr legit et dislin-
    pium domini exin. niunt, quam replent ? L. in de Re guit, noctesijiie vicissim.
    ru-t. cap. 16. Tempora, sed fiorens relinel sita t. m.. dissentienle
    40. Paseere frugc cuvulles. Ad Fedol. :
    nostrorom Codicum liie.
    68. Tempora tjaittlcndi. E\ divinis Salomonis pi-se-
    Pascere pingui farre eavallus.
    ceptis Ecclesiastaa cap. m. Ergn Christianus fuil liic
    Iu llermeneumiiis Cavo, caballus. Virgilitis 'an
    :
    poeta ei Salomonem legil; non afiirmo, sed eonjicio;
    Juvaviensis episcopus divos relalus ? ) Glossis
    in
    conlcr et dices nic conjecloiem.
    ,
    apuri Salomonem Cabonem, equum castratum, quem
    :
    71. Ver, asias. Citat Ilieronymus, quasi ex veteri
    ncs cuballttm diiimus. Uguilio Caballusacttbo dicitnr :
    poeta, commeiilar. in E/.echiclem, quam observalii-
    diminulivc, id est, vitis equus. Papias Cnbnllus di- :
    nem principi jureconsullorum Jac. Cujacio deb.'-
    ctus, quiu vugiila terram caval, vcl a cavis peitibns. mus. Epigram. lib. iv, ex^tal versus ad liujiis excm-
    Ex Isidoro, lib. xu cap. 1 Elymolog. Joaunes Ja- plar f.ictus :

    nueiisis ex Glo;sis vet. Cabiare, id est, perforare, a


    :

    Ver, ;e^l3J, autumnus, lii 'ms, sunt qualuor anai


    cabo dicilur. Cabo, id est, equits, a cavare , qttasi Temp ira ..
    cavo.
    curas. Fahric. doltiit, pi>s- 72. Omnia cum redcunt. Ilunc versum Scaliger
    50. Volvit sub pectere
    non habet, sed superiores tantiim decem ; hau scio
    sime. Salomn, volitil, coailat. Virgilius Gloss. voivil
    I

    ejusdem sit poet.e, an allerius e velustis, nani Culum-


    secum, flaqilal secum. Placirius Glnss. votvere, :

    eogiture, dhponere, pati, tolerare. I.i llermeneini :


    C bani nnn esi.
    74. Atque domitm luclus. Salomo Ecclesiast., cap.
    votvit, peclore cogilut.
    Mallhxi xix vn, 2.
    55. Kiari reseranlur Iimina Ditis. ,

    25 et seqq. lnfra Fedol. : 1N EPIST. AD FEDOLIUM.


    Et reserari mgr» feruntiir liinini Dilis. 8. Obsequioum debitu. Salomo Conslantiensis
    pacto Tbcognis obsequia, officia, bencficia, gruittc, memoria. Agr.c-
    Quo in Sentent.
    tius : consequimur siudio, obseqmmur olficio. Qu;e,
    E\i o-So.j Swjia nl).»v naxtC^.
    uli caiteia, Nidorus transcripsit. Uifierent. lib. n.
    Sirjer, ditis. Ovid. lib. iv, Melamorpli. qnam mi/li si( tjrnta ipsius obse
    Alranius Privigno :

    l'bi sit nigri fera regia Duis. qitela. Basilius episcopus Annnonil. Quod circa nus :

    Virgil. /Eneid. vi parenlum fittt obsequium, Christi esl bcueficiiim qui ,

    parcntcs nobis untea prwparuvil, quoritm obseqtiio


    Nnetes alque dies patet atri janiia Ditis.
    nttlriiemur.
    Sencca, Agamemn. :
    10. iVnm vctnt wstu. Pro aslale pos«it cmitra dif-
    Qui volius Acheronlls atri, etc. feiititem Fonlonis, nnn lamen siue cxemplo. fiusle-
    Stalius, lib. n Tbebaid. : nius deseript. iv tempestaiuin :

    Nigriqiie Juvis vacua alria dilat Ac Cereris douis liorrcsciint arva per sUm.
    Monibus. Vilalis earunidcm descript. :

    Lexic. Grxio-Lat. rf/ouTwv, Ditis. Salonio Jovi Sty- :


    D FalciferaaioBe deam filces remorantur in asiu.
    qio, Diti. Idem : inferotum dco. Uguilio C.loss.
    Diti,
    Ubi cx iliinbus inonaslerii Ms. aptius bgeielur
    Dis, ditis, id est, 1'litlo, « ditando, quia nosttis mor-
    tibus orbcm snum diial. Solet ut pluriiniini addi patcr.
    mrsses. Nam mcsses dicimlur Cerercm rciimie. non
    falcts.
    Pbilnxeiius Gloss. et Salonio Dis putcr, ditis qiti :

    Giinlheriis Ligurini lib. i :

    et Pltiton, qttem poeltr reqem inferui fuisse fnititnt,


    leg. volunt. Antiquilus Dispiter, quori inn gininnii- <
    /Kslilius aut nieiliis andisse tonilnia ilicat.

    tici nequirent capere, niiilaniiil in Dicspiicr, ul iniil- 16. La'1'tficabit pagina. Epistola. Strabo ad Ful-
    tis rerum argumentis aiibi evinco. geiilium :

    56. Paiipcribusque piis. M.illli.< i v, 5; Luc. vi, Uuiii pniius nionuit sanci quoil p.igina l'auli.
    20; Jarob. Episl. cap. II, 5.
    inlerdiim siguilical librum. Piudciilius bymn Corde
    57. Timnere divilias Lucx xn. 15 et seqq.
    l

    nattis :
    58. Qtiisquis umui Christum. Joannis xm, 15 et 21.
    Inlia in MoilOSlicll. Ouen: Prophelarnm lidoles

    61. Cecinil vox taliti vatis. Qtiis isle vales seu poela Pajiiox sp»| nnderaiit.

    fuerit sctre non liquei.Tesiaiur ili. Scaiiger bos ver- Est hic Pntdcninis, non Aurelius ille ctomens, vir
    sus in veteri sclieda Jacobi Cujaeii reperisse, quasi consularis et inellitissinms iuc Tricassinus ille :

    ex justo opere forcntexcerpli, Auson. lecl. i, il, cap. episcopus, sed praeceptor, quomodo mihi persuadeo(
    29. Non esse Ausonii rccte indicavil, non Prisciani. VValafiidi Sir.ibi, abbilis Augicnsis. Doclus id dico
    tjuippe quus poslremos poetas aut non legissc vide- ab ipso Walafrido.
    3fll IN S. COLUWRVNI CARMINA COLDASTI NOT.E. 5J2

    80. il/imrra i/aar. Cyrillus Lpxico Scripturv : A de Excid. Troje; Eiirini les II Cllha ot Troiad. Gvid.

    ri!:;'., 5jr«p""jir. r«Jo'vv).czi ov, 8i)o-aupofuXax8lov. S I- episl. Parilis; Strabo lili. xin; Angusliu. de Civit.
    lomo Lexco : Ga:a> dicuntur divi-
    gnz/i, lliesaurum. Dei, lib. m, cap. 25 ; Cyrillus Al.xandr". pr.clatioiie

    titc. iiniina Persarum, a Gaza, oppido Gracorum, in ad Evoptiuin eontra Theodor. C\ri Colutlius in ,

    quo olinv 1'ersarum rex divilias congesserat universas. Helenae raptu , praier alios multitudine iniiuioera-
    GatofUacia in Etechiele eellulce parvm sunt, wbi tlie biles. Tanhuser, eques Germanu. proinde doctus
    sauri recoiidnntitr. Inveteri vero trunsUlione pro guzo- aique sirenuus, carmiuibus el fabulis apud nos con-
    fUatcia, pustoria lisbelur. celebratus. Addam verba auiipiitatis i.ernianx
    24. Quod sspienlam luinita cax.it. Moyses Exo.l. gratia.
    Saloino Proverb. in, II.
    xxiii, 8; Deiilerou. xvi, 19; Li rfleganti et aureo carmine :

    et xxvin, 13; Syrac. xx, 29, cl xli, 1U. Alexander, Veims ein apfel wart gegeben,
    poeta velus ; Dauon lnil) sicli micliel noi,

    Muneris arguitnr acoepti censor iniquus :


    Darumbe izii, Parissin leben,
    Mumis euuii a iiorina recii dislorquel acu n Da lay ccli Menelaus tot.
    Judieis, ei telra io.Olvit caligine menlem. 46. 1'optiluvit. Inllexio auliqiiari.v nec inCrequens
    Claudianus alicubi :
    liinc ;rvu. S .1 iiiiii popniant, auferunt, prcu anlnr.
    :

    Cic ro de iisquae pluribus moilis dicunUir (oflixi , :

    Insiciiosa luos alicnent nimiera sensus.


    proslravit, oppressit, elisil, everlit, populuvii. Liuellu-.
    Unde diseas lieet, lumina u.ezayopir.aic (ie inlell clu
    iil
    Csl iion iiieplus, nec nnperi scriplons. Ciecroni as-
    Jici, qun pacto videre est inteltigere; sciliiel orulos
    cribuut tres vei. Coil.,et Salomo in Lexico. Accius
    rsse liuninu, Alexaii<'ro acumen. Salomo Litmnti. :
    »
    Astyanacte qiti nostra per vim patria jiostulavil boita.
    :

    Qculi ideo diciinlur lumina.qitod e.r his lumen ma.at, Cajcilius Asoto janitluihtm depopulal
    : m.iceltui:.
    vel tjuod iuitio siti ( leg. inlrinsecus} cluusam teneant
    Similiier Plauluset Virgilius, quosque iiolarunl Mar-
    tiiccin, uiii exlrinsecitsacceptam visui prtvponendo re- cellus, Dioinedes, Priscianus et Eulyclies.
    fundant. Auguslinus
    Seribil in Joann., iisitatum
    49. Dorica pubcs. Saloino Doricu cas ra, Grseco- :

    iiiis-e a, inl veteresjiirandum S/r nvaiit luminu mea; :


    riiin caslra. Dorica una est de lingus Gi;ecoiiiiu,
    dxeis yaij avri tvn MuXuloiii. Uomerus Odyss. : qiiam babent /Egvplii et Svri.
    Kuars oi ti. xcsali^, Ta aaru cdea xa).a. 53. Impta quippe Pygmalionit. Qui Sichscuin p:i-
    Videndi Euslacliius et Didymus. Synesius hymn. : iruelem ante aras occidil.Virgilius i ^Eneid.
    Z'j oi. ).d;*i(a*, "'va; ava^i.va fir^. Ille S.clia iiiii

    Tmpius anle ar.>s atqiie auri cjkhis aino.e


    2G. Ignis (luiinna. Ilebneis solens est conjungere
    i.l m lorro incau uin superat, etc.
    voces idein signiliianles. O^ea cap. vu, C mane ipse :

    succcnsns rpiasi ignis (lutnmcc. hnitati e s qu.i Gim ci, Aileuiuli Servius, Tih. Donatus, et Sahiniip, Justiims
    qna Laluii, e-j sXoyt Ttypos. Aclor. vn, 50. iv -vpi lib. xviu, Lupus Ferrari n-is epi-l. 5t a.l Alcliiiiiiin.
    vXoyo;, II ad Thessal. i, 8. Iter vice Lueretio ct 57. Sic folijdorum hospes aiarits. Polyinneslor ,
    A i.l., tela sugituc, uura aeris, etc." e dem Apulcio. Virgil. in .Eneid , Euripides Iiecub., PIuI.fcIius Pa-
    Ji.ra legum Colmubano paulo post, rallel.
    50. Larmina multis suggeril. Co'u:nbanus inTra : Gi. A*on Jo is auri. Paret Coluiiibaiiuin aniiqiii-
    C
    ^" tatis luisse appr me studiosum , qiri per| eioo vetus-
    Suggero vaiias linqucre niras.
    lescal. Eiiiin Jovis in casii reclo cascuni esi, Cacdlin,
    Salomo in Lex. : snggerit, suppedital, sttbjicit, prtv Accio, Ennio, usurpaiuin. inveterare Casellius Tamen
    bct, tubminislrat, exhioel, largilur, prcestai, ministral, euinque
    secutus Priscianus lib. vi.
    Vindex siu luit
    nul insinnal. Intei prelalio serilionilin de Keguli •. :
    Suidas *lo?ir 7rao« 'UuXv.; i 7,;j;. Uguilio Glo s.
    :

    sttggeslionem, supplicutionem, indicationem, sujfruga- A Juto dicitur Juvis, hujits Jovis, elJupiter Jnpiter.s
    liouem. ve 1
    Jupilris decimubnntur noiuii.a
    aiiliquitus enim ita
    ;

    57. E.rstitit ingens causn malorum. Res esl pro!e- isla. liopeiite a Juvo ab llebrxo m.1 , quod est
    ,
    laria, videudi O.pheus, Apollonius, Flaceus, el Ga-
    Jeltova, ea crasi qua et Josita pro Jeltoschiia, et Jtt-
    iiiiius in Argonaui. ftares Phrygius, deExcid. Troja-;
    diens pro Jeliudwus. Nec Jupiler esl juvans paler,ve-
    Jiisiiiitis lib. xi.ii ; Apoilodorus Alheiiiensis ; lib. i, iiiiii Jovis pater, Grsecis Zcj,- Tzazr,p ad quod exem- :

    biblioth.; EusebiusChron. ; Aoguslinus deCiv. Dei, pli il arspiter esl, Mars pater; Uisoiter, ilem Dispatei.
    lili.xvm, 13.; Nicephorus Callistus, Eccles. bist., lib.
    Veleres quidam Chriliani, considerala iiominis ii
    vn, cap. l. ; Gilbci scholiasuc passiui, coin maxime nlquc dvnami, ab en non ahhorruere. Inscriplio Ro-
    vEsehyli, Sophoclis, Lycophronis et P n lari. Co'inn- mana QVI SE QVIETIOIil. S. PERFECTIORIS -
    :

    banus vehil reui ge^tam Feilolio proponil. Fabulam QVE MT/E DESIDERIO. EX. NEGOIIIS. CIVILI-
    int- rpielantur Pala;phati>s ix-r.i aiiiaTatv, Diodorus i;\S. IN. QUTBVS. FVERAT. CVM LAVDE.
    Sic. lib. v, Plinius, Stiabo, llyginus, et Albricus in VERSATVS. JOVIS. OP. MA. BENEFICIO. DVCTO.
    deorum Imaginibus. IIIC. IN. SiE. RESVRRECTIONIS. QUIESCENTl.
    59. Aurea pellis. Plorisqne aureum vellus ; Manilio ,. LOCVS. PVDLICE. DATVS. EST. Apud Grulcruni
    auratum vellus; Catullo uurata pellis; Properlio aurea pag. 1030.
    lana ; Ovidio Phryxea veltera ; Apollonio yjpoaum (13. Flu.vil in imbre. Ansa duplex huic fabuhr,
    y/.iu.; Callist. ^utrofi«Wov o:' «.;,
    ; Iribus liliris 1 1 1 vuigaris et philosophica. III a ex communi loquemli
    mss. constanlissiine iegfbalur ariete, ijuh.I ab scioio coosuetiidine nala, cuin mull.is divilias iinbres appel-
    coneciore est, ne ignorasse viderelur pellem fuisse laiiiii-; imbres uureos dixit Ciesconius Curippus, poela

    ai ietis. Locuin proverbio de-iit, apud Graccos /i.r.; non inelegans. Synesius byn.ii.:
    XpocipioXuis ; Laliuos oas uuieu, quje Eupborbo pe- Kr, ;i;< ,',: .,,
    cus iturea, de Signis ccelesiibus. Re.latus eniin inter 0(fcfffWf ujjovov K^i.t.a;
    si.lera, pariier lielle, si.lus infausinm navigaulibus.
    |!.'iiile Jovem e\ philosophis, pr.cserlim Stoici,
    niiilli
    Tueodulus, eclog :
    arbilrali suni aera, iiuo de iinbei aut pluvia de. idil.
    Tns e man vectis llell.e respecius in asiris. Iliiii Jupiler pro iiubre. Virgil. n. Georg.:
    Ita reposui, cuin vulgo legeretur H,teiue. Exeniplo Ei jam maluris meluendus Juppiler uvis.
    inepto, iiaui illa 1'onto nouieu dedil, nou alio atque Ilabes argumentum. Nempe Jupiler, qui
    ligioeiiio
    lcanis easu. D naen auro corrupit mutatus in imbrem aureum, ,

    44. Tribus deabus. Junoni , Palladi et \>n. ri , liugitur quia pluvia geiieralnr in aere. Qu;c causa cut"
    propier pominn aiireum iu roenam ah Eriile uiissuin, 7,i j; /r.utropon; Uedillo appellaretur apud Atlienre .111

    ^ui inscripser.it n k\aii aabktu. Auctor Lucianus


    :
    Iih. VIII, qui vulgo "UpAr.m; efTirios, l.alinis Pluviits.
    Dialog. Panop. et Galenes. Coosulendi Dares Phryg. Memi it fabulre Cyprianus quoque epist. n, aj
    "05 1N S. COLUMBANl CAKMINA GOLDASTl NOT.E. 304
    Dimat. : exprimunt Jovem illiim suum nunc aureo im- A Apml StobcDum serm. 1 Ecee ftoflvov nii, et niunes
    :

    bre defluere. Vi leiulus Donatus in Terent. Eunuvh., iugemiuant. Quid ergo sibi vult Aristo, lianes, cui
    act. iii, versum Auguslinus laudat
    scaen. v, cujus S\io oZolrA, Acberonlicuin prctiuui I.i Kauis '.'
    :

    Confcssion. lib. I, cap. 15 : TCapwrjia^Et Servastus iu TuvyouTtitr' dvr.p vipuv


    Ev i-/.oiapiio
    Catalect. :
    Nav-t); oig4i.t, oy" <>S&/.w ;.:-&, 'a-.,.,..

    Sic qunndain Acriske in gremium per clauslra puellao Scholiasles : o-i to7? vexsoi; eni toA trroituTo; fizMou-
    (.nrni|>lore auro fluxil idullerium.
    ui Sflo 66o).oO<r, xat 071 to ot/.v.rnr/.ov ato"6«otov tiv } 66o-
    El Theodolns Eclog. >ot «0-av. Non expedio, obolo
    nisi si ineliltutam i iiin

    Hiiain lecla super madidus still.ivit aduller 1'orte confuJit. Foe lissima sttperstitio, cujus supe-
    Virgiuis in gremiuin, Danaen Ciirruperat auruin. raut hodieque apud Allobrnges reliquia:, nam inor-
    tuis aurum in os pommlpro pcena purgatorii Xvtjoov.
    Sed qnod aduller. Eanulein ftii$oloyiu-j, extra
    GG.
    Eadem superstilione donatos Moravos quoque conlii-
    nniilo memorato, tradunt lloraiius lib. m, od. 10; niavit milii Albeitus a IfuLuwLa, Eywanoweii et
    iriibi Acron et Porphyrius; Ovid. ni Ainor. vn; Pau-
    Jornsdorlii Doinin., quo apud Allobroges utebar per-
    lus Silenliar. in Antliol. Epiplianius Ancoraln ;
    faiuiliariler.
    Laclaniius lili. Inlilut.; Augustin. de Civii. Dei, lib.
    96. Desine nmnmis addere numnws. Si a inorniis
    i

    xviii, eap. 15; Natalis coraes, lib n, eap, l;Pct. Vic-


    surgat S. Columbaiius, et n uie saeerdoluui luxuni
    torius, Var. Lect. lib. i, cap. 15.
    atque avaritiam videat, quid, putas, diclurus sit?NL-
    70. Juraque legum. Cyprianus ilixit jura leges-
    miruiu quod D. Wolkuiuus abbas Scidiclieiibachens.
    que, epist. u. ad Donat. : Videre contra jus kgemque
    B homil Je '/ya ml!L el .'..„,. C0IIlra c leri vitia
    .

    iiuscenUi piUientiuin incesUv turpiludinis elaboratam.


    « Rara avis in terns holie canonicus a canone vit:r.
    Ita ex v. 1. Aehonensi resliliiendiiin puto. Cato apud
    Undeergo? Auli unde cst namque canon viic, nt:

    Carisiutn, lib. l : jurum legumque cuttores. Plaut.


    dictttm est; cst et canon pecunise, viilelicei alicujus
    Epid. act. m,scen. 0. :
    pen-ionis certtB, unde solet dici Solve mihi caoo- :

    (Jui oniiiiuin neui ineum, id est, pensionem meam, boc est, sta-
    Legum atque jurium licior conditor eluet. tiitam pecui.iam inea.n. Eia ergo, ocanonice, ime-
    Com. Severus inObit. Cicer. niaiiiiis canonem luuin, a quo derivaris, id est, a ca-

    Vindex ille fori, legum jurisque togseque. none pecunix, non a canone vita', id e>t, a canoiie
    regionis, non a canone religionis, clc. > Noiaia
    Ita vct. lib. apud Senecam Pat. Suasor. lib. i, Gun-
    Iberus lib.
    horom avanlia ab ouuii tuvo, pariler moiiachorum,
    i
    quorum idem inslitutum eadem oliin prolessio. ,

    Vmdicel et tantam juris niorunique ruinam. Conimemorabilis est imperatoris Chunradi, eo no-
    71. Fasque fidesque. Aliis jus fasque formulam inine primi, historia, quain iu aiiualibus monasteni
    notavit Savaro inusteis ad Sidoiiiuui comnieul. lib. S. Galli reperi. Is ubi,reicta Italia, ad iiionasteriuni
    ii, epist. xiii. per Alpes dellexissel Ruelieas, sisli sibi pueros nobi-
    7-2. Perfida eonjunx. Eriphyle Sulp. Servastus : iiiiin unperavit , manuque marsuppio iujecla ae ,

    Sic lalebras Eripliyla viri palefecit, ubi auruin bellaria velut depromeos, labris singulorum aureos
    Aecepit turpis uiaieneui sceleris. i.iinimos immisii.Uoccxteri cum dinitisexcerpeicnt,

    Theoilolus Eclog. :
    unus qui lam ha nl satis imperalori lideus, monette
    ollensus scabricie , extemplo nummmn exspuil ; quo
    Uxoris stimulos luis Ampliiaras sacerdos,
    iniperator aniinadverso 11 ic. inquil, ti vixerit, bonns
    :

    Pectore Dagrahtis dum splendel bacca molinis.


    monachus erit. 1'rinlenter iliclum llinuil uioiiaclioriiui
    Vide, sinossc cupis, Slephanum de Urbib.; Pansa- in mimero non habcn' se, qui auri amoie alliceicn-
    mam iu Ueol. Plutarch.in Parallel. Dioilouiin Sicnl., ;
    lur. Siioiie quiddam refert Chuuradus Fabariensis ui
    Iib. iv, cap. 0; interpretem Juvenal. sal. vi Lactan- ,
    casibus mnnasterii, quod quia eodem pertingit, as-
    tiuin in ll.Theb. Stal.i llieronvin. advers. Joviniui. ;
    i ribam. (.Iiiinradiis, alilias inonasterii, in aulam asci-
    lib. I. tns a Friderico iinperaiore , teitianaiu excusavit.
    73. llectnris lieros. llomer. Iliad. sxn; Virgil. I. Quem eiini forle oflendisset Hainricus rex, impera-
    yEneid. DictysCretensis.lib.nl; Jiistinus Mailyr,
    ;
    lorisF., « J' co^a qu cdain verba eructavit in ln.nc
    Orat. ad Gentiles. inodtim: Doniine abbiis, iiecessariam adiuveni ve-tr.c
    7S. Nigra [crnnlur limina Bitis. Charoniis. Philoxe- iiilirinilati nic licinam. Accipialis pro amidolo qua-
    mis Glossis; Ditis, \v.po-jxo;. Gloss.vet. i Carus, no- driagentas argeuli marcas, credo enim quia recepla-
    nieii hominis avari, qui transportare dicitur in infer- lione tali potiti, a tertianis febribns poleritis comi-
    iiiim. • Apiileius Milcs, lib. vi : « Eigoel intcr morlUOS iiiio liberari, eto Quo loco satis lestivo non ilubiuui
    avarilia vivil? nec (.haron ille, Dilis paier, lantiis quin taxare rex voluerit abbatis idius avariliam.
    Deus, quidquam gratutlo facit; etpauper inoriei s lli>. Trojugenarum. Lesbiorum, qui nniversx olim
    vialicurn debet quicrere, ctc. • Videndus omnino Isi- Troadis imperium obtinuere. Auctor Slrabo.
    dorus Oiig. lib. vm. R.ius Genlilium supersliliosus, 120. Inclinala Vales nomine Suplio. Salomoin Lex :
    iiiiuniium morluis iu os impouere, Charonli porlo
    Saffica melra, qua; Stijjo mulier edidit, aique inde ila
    qua super re Lucianus dial. Mercu-
    iiun et naiiliim, vocata. Adeunilus T\ rentianus, Atilius Fortunatianus,
    rii et Char. Ltem de" lurtu Plutarch., Collectan. Diomedes et Hephsestio. lo Mss. Diomedis, Rofluiani,
    Juvenal. sat. iu.Ibidcinque interpres. Plaulus Poenul. Servii, et Clemenlis vocalur Adonium ; in Excusis
    Arnobius lib. v. lnscriptio Camerinas INFERNO. :
    Prisciani et Mauri Adonicum. Ifujusmodi cannen
    1'LOTONE. C.WXJE. OXORL 1'UOSFRPlN.E. TIU- exstai apud Boethium lib. i de Cottsol. philosoph.,
    CIPITIQVE CERISF.HO. MVNVS. MECVM. FFRENS. et aliud inter hymnos ecctesiaslicos, apui Alcuiiium
    DAMNATAM. DEDO. ANIMAM. Porlorium illud cpisl ad Eulaliani, Walafiidum, NolLeruin liaibuluin,
    absolute interdum vafl).ov.Hesychius Nafl).ov to i; t6 :
    denique Metellum Tegernscens, iu Quiriual. Ustis
    UTOfta toiv v-xf uv £fiCaW,6pi£vov «outo-fiaTiov aliquando :
    ejus plurimus oliin apud comicos Gnccos, sed et
    o u-ju7.ri. Lleiu : Aavaz>9 . youtff^uxriov Tt /SaoCaotxov ci •teros. Latini epicboriambico fere trimetro snb-
    ouva^asvov 7f)£0v oSoAofl 6/\eyw Tivt. 'E\iyzzo oi y.at 6 jungunt, quje videri causa polest, cur ipsiini quoque
    Tots i/ty.pol; SolofiEvo; 66oi6f : quam vocem ex Plu- luerit pro cboriambico acceptutn. Exempla apud
    tarcho ct Suida restitui, cum vulgo legeietur iavau, llo alium et Senecaui tragccduui obvia sunt. 1'ono
    ; el Suidas tia scribit
    wifvt 66o)\ofl : M;).tTToira eSiSoto ipsiusSapphus Lyrica, post Fnl. Ursinum, collegil
    roi; -jz/.ooi;, d>; ti; tov Ri^65f.ov' /at 6-to).6v, ftto~G6» Tro Sleplianus. Suut vero peues
    el Lalio donavil llen.
    irofjOfiit. Antiphaiies :
    nos, necdum, qnod sciara, publicitus visa, quts cum
    ftvvrtSfl «XouMBffay astK ueva^v ,5'/i0r,r v
    (
    Deo voleitte, pariter Alcsei, iu usum aliquaudo pro-
    H-i r..\t.ui, BtioXfiv ^vvvvv ivr;xaa.vo,. ducemus.
    "5 IN S. COLU,viRANI CARSftNA GOLDASTI NOT.E. 30G
    151. Dacttjtus istic iucipiat pcs. Hcph.-cslio Suve-a- : \ Aureura diclum ab alio pocla forel in s.ensii abo di-
    ctttov tw 6«:'TvAtxM tw tt; (jsuT-pov TO&}£atov. Slipra ctum. Smiile essel sentenliae Syraciilis Memorare :

    rersus bipedalis, Grammalicis dimelrttm calalcclicum, novissima, et non peccnbis in aiternum. To histe
    Groecis -rsvTat-ruXXaSov el yopif.p.&iT.ht 7rsvra.Lt.spi;, ul epitheion est seneclu; suum sibi ct propriuin. Ilinc
    scribit Heplueslio Terenlianus, lib. n. E/hs, g»<«/ Juvenal sal. n :
    metrum vocalur Stptotpov i-tj-iv, co qnod duos pedes
    Sed morle magii nieiiieinl.i seneelus.
    heroos tantum recipiat. daclylum el spondeiim. Saplio
    Quid igitur Colunibaniis senecl/tm vocat oplatsm,
    dicitur carmcn composuisse conlinuum nntncruin per
    Syllabarttm, id cti j:£vtko-0/).«6ov. Alcuino carmeii cxlrema epislola prxcedenii?
    6 nario iniin ro nobile, iioii quo senis sylabis con- 1

    sm, veruin quod hexainetro versu frequenletur. IN MULIERES.


    Vcrba ejus epist. ad Eulaliara C:iroli M. liliain Uoe :
    Aui vebemcnterfallnr, aiilbocepigraninia in Rruui-
    tarmcn tibi ccciui scnario nuinero nobilc, qui nitmerns cbildcni scripsil, sccleralissiniain Rurguiidioiiiini re-
    perfeclus est in partibut suis, lc optant csse perfeclam ginaiii. Elenim opera ejns el falsis queriinoniis im-
    in seusibus iuis. Hinc ilisce quamobrcm Feilolio ini- petralum est, ut Coliimhaiius et Robio monasterio et
    seril versns ktos. Subnectit dein : Cttjits niimcri ra- universn procul Rurgundia ab Tlieodorico pellerciur.
    tionem, sicut et aliorttm stpienlissimiis imperalor ttav 1. Mortalc vcneitiim. &ayuT*ifapev -patf-A-n-ov. Auclor
    perfaiilc eslenitcre potest sagacilali, ctijus mcntis mi- de Cuntemptu niiiudi:
    randa est nobililas, cle. Ouippe Carolus M., poela Vitat lerrenum decus et mortale venenum.
    insignis ;evo suo, qui plusculos ferlur versus scri-
    *-*
    psisse Laiine, Gnece, Germanice, quos teinpesiati Glossae in Ilislor. ecclesiasl., cxitiali mortali. Et in ,

    noslrse f .luiii inviibt. Cassiamini lelltco, morlali. Tlieganiis de Gesli. Lu-


    :

    150. Qui sine /ine, iElernuni., byinn. ecclesiasl. dovici imperaloris Jllud judicittm mortale, quod cm-
    :

    tcris factttm est, impcrulor e.rerccre notuit. Cancri


    Qni exsias reru n oiiniiu.n
    Stne liue principium. cniiii oinncs indicali snnt ad inoileni. Guntherus
    lib. v:
    Tlieodobis Eeloga :
    Morlali cnr|iora 1'eiro
    Cui ires person.u tria no;uina siuit sine linc. Confodit.

    Prospcr Aquitan. lib. i. cpig. v. : llbi male vulgalum liacteiius mortatia quod cl ,

    Ne sine line habeat debila pcena reos. Gbristopb. PQugius observarat. Eo signilicatu Vir-
    gilio vtdnus morldle, xn Mi\.\ Apollonio Collalio,
    Ambrosiiis, sive is Gregorius Magnus si!, pro co
    Mortalis Entjo, lih. ui Excid. Hierosol. Cypriano,
    dixil, eniRt fine, feria vi, ad Land. matut. ;

    inorlttle crimen csl qiod poslerius ab Ecclesia


    ,

    Omnique fine teiiiporuni


    mortale pcccalum. Iu lib. Meditalionum cap. 11 :
    Purgala servafpeclora.
    Conservn me ab omni morlali pcccato, qiiem libruni
    Hebrxis iu fincin, in quo lam psal. : Exsurge, el ne qui Auguslino Hipponensi Iribuuiil ux illi Afruni
    repetlas me in finetn. episropiiin non norunt. Trithemius Anselmo Canlua-
    103. Nunc ad Oltjmpiadis ler senos. Alt. Ms., tcr riensi assi^iiiat quo argumento non queo divinare,
    :

    sena\ Oltjinpius, liisiriiin, id est, i|iiiiiqiie aiinoruin iiam ejus non esse evidenicr evincunt scripli nostri
    spatium. Sidonuis Apollinaris lib. ix, epist. 12 : C cndd. in quorlim unn nomen aucloris nou prscsenbi-
    Pos'quam in sileutio dec.urri Ires Otgtnpiadcs. Raban, lur; in allero, reccnti el nupero Aiigustini iioinen
    M.utyrol. vm Kal. Octob., de solemni episcopo adcst; at sunl nobis Anselmi Meditaliones, in qua-
    trcs Olijmpiades gerens in episcopatu dc Itac luce ttii -
    iiini prxloquio (estalur omnes suas inibi orationes
    gravit nd Cliristum.
    congessisse. Sicenim scribit Ansctmus, indignus epi- :

    Ovidius :
    scopus, revcrendtv coiiiitisstc Matltildi saluletn.Vlacuil
    ln Seylhia nobis quinquennis Otympias acta esl, Celsitudiiii Vestree ul omnes ornliones qnas diversis
    El tein|uis lusiri Iransit in aherius. fralribus secundum siiujitloriim pelitioncm edidi, sibi
    Salomo in Lex. Olympias apud Grwcos constiluta
    : inittcrem, clc. ln edil. Coloniensi carnien de Gloria
    apuil Etidem, Grmeiam civilalem, ejits agenlibus aqoiiem el gaudiis paradisi, quoJ est cap. 20 ad Pelrum Da-
    cl quinqiieniiiite ccrtumen qualiior mediis aitnis vacan- miaiium, Anselini supparem, anciorem refertur; vi-
    tibus, el ob
    Elidunt ccrlaminis lcmpus Olqmpia-
    Itoc rum piuni et doctuin scripla loi|tiiintur. An lolius
    dem vocavcritnt, qnadriennio m ttna Oltjmpiaile sup- libri lictor conditorve? an est Aiigusiinus Angloruin
    pntalo. Dc.ineiriiis Trichnius in Pind. od. n. Olymp. apostolus, ut qiiidam conlendiiut ? file polius.
    '11 8i "0).u(ima? Siu nivxt >rp6vwv E-yi-vsTo. Et pervetus ii. Quod nuilicris Itabel. Euripides
    Pliconiss. :

    Bcholiastes, si Viciorinus" sit seu Didymus, in od. x <ti^6|.ov v jip yp^|ia Oi).:t(uv viv>(
    ad illa Pinclari verba : 2;/txpd, o' d^opi^d; t v X.:'fit.j(j.. xtitv ii6'{uv
    (

    nAt.tt.'j; tn-.tff jStpouatv.


    xat iuvto-
    ettj pi5* onu^ dpa imaatv soptdv, Seneca Hippolyt. :
    I)
    annotat : Kat upu e-rnjoe, zai ivouoQi-
    7r£VTa£T/i,0(z/;v Sed du\ malorum [emina, cl scelerum artifex.
    TflaEV El vui Tyjv twv O).uu7ricov Travrjyvoiv. Niinc ergo Propeilius lib. n, eleg. 8 :

    Columbanum, si putes anno a-taiis xc, reperies ver- Sed vebis fat-ile e^t verba, et componere Traudes :
    sih islos composuisse. Ila maximo natu scriptor, lloc uiiiiiu didicit femina semper o[ms.
    qucm ciim siimnia gravilas, tuin mira sanctilas sem-
    Tibullns lib. in, eleg. 4 :
    pcr comitalae sunt, extrema seneciute dicin obiit
    wip^ ii. Marlyrol. Romam. xi Kal. Decemb. Ab crudele gcuus, nec lidum
    ! feniiua nomen !

    hliillis viitittibits clarus quievit in seneclute boita.


    Viola sanctorum 3. Collalum vitiv. I). Paulus I ad Cor. xx, 21 :
    In seneclute bona et sancla obdor-
    :

    viiiit inpace. 'EvTEiovi '/a/> oi' u.'/]pinro-J 6 Occvazo; , vv,i 3i avBnwjrou

    .
    104. Fugil iircpurabile tempits. Ilcinislicbion Vir- avao-Tao-t? vzy.pmV 6'io~rr;p yap h tS 'A5aa jravT£f u.r.o-

    gilianum cx x /Eneid. 0v/io*XOUO*W , 0'JT-.' y.UL £V TOJ XptO*TW -Ta.VTEt: ^&JOlTOtlJ-

    IUS. Yirc.iale lalus. An miiliialtini a Persio sal. O/io-ovrat. Qiiidjam? iium' Paiilimi l.ils:moni:e cnn-
    v:
    tire ii.emor telln, et lloralio sal. vi, lib. n. An est
    vincit Columbanus? Cavc, cave cngites. An vidit ad
    lormula Horaliana rap. i Gciicscoi ? Nibilo migis. Q dil crgo? niiin ad
    vive, vale. ln epist. ? (Trixiisque
    memento senectoj.) Ovidius ui
    Caulicuni canlicorum Salomonis? Multo id ijuidcin
    dc Arle amandi ;
    niiiiiis. Veruiii idem dicit quod Paulus, et ciim eo
    \ ' nlur.p nicinores jam nunc eslole senecl^, Palres plerique uinnes. Audi, ne longius abeamos:
    Sic iiullum vobis lempos abil il iuers. auclorcin dc Contcnipto inundi, viium saiclum el
    T
    .(i7 FN S. COI.CMISANI CARUINA GOl.DASTI NOT.E. 3(8
    nppido pittin. Is tibi, AdairHim peecatorem cuiii A 1. Ulec privceptu legat. Octavianus , inilio lib. iv:
    Ciuisto redemptore coniendens, taiidem effalur :

    lla'c praeeepta tibi secij.er relegeuda, elc,


    Femina causa fuit iiumana- perditionis
    Oua reparatur hmiio leiiuna causa tiiit. et principio lib. 111 :

    Feuiina caasa fuil cur lionio ruit a paradisn;


    lbec prsecepla leies, elc.
    Qua redii ad vitam femina causa iuit.
    Feniina pnma parpns exosa, maligna, superba; 1'robunt tibi ista qu.x' dico, Colunibantiiii mnnosticha
    Fcmina virgO pareus casla, benigna, pia. sua edidisse ad Oclaviani disticha?
    Fem na |>riina pareus Iralum reildidit illum; H,. Virtutum Hlulis. Isamhnrdiis diacnnusin Charia
    ynem facit esse pium leinini \irgo parens.
    trailiiionis , qiiani Wagu coiitiilit monasterio : Cujui
    E\a fuil medium qund liomo tbrut absque palrono;
    Virgo finl medium cuaod 1'eus esset homo. vittv virtuium titulis cluruil. Arnulpbus Lexovieusis

    Si De.us est Uomo, vuh nlque pniest misereri, epitBph. Mallnldis imp. :

    Ouod dedit hoi: liomini cotilorto posse IJeuui. Viriulum tiiulis liumaui culmen lionoris
    Pnsireiiius versus est corruptus, quein sic conati Kxcessit mulier
    stmius restituere : Quotl seq. carm. :

    Ouod dedil, lioc liomiiii conferel ipse Deus. Egregia virtiituui laude coruscans.
    Quod Dens dedit houiini Chrislo, hoc Chrislus Deus Papias Gloss. : Tilulus tticitur inscriptio, vel signum
    coiifert liiiinano generi,- scilicet inisericordiara. Ane- tuudis el honoris, sice tuus.
    riim dislichon esi a Sedulio presbylero in ea , quam 5. Chrislo socius sine jine videri. Inlerpretattir Sa-
    jj
    Turcius HufTiis edidit, collatione male Claudiano lonio in Lex. Sine fine,tsine modo, sine intetmissione.
    :

    Mainerto tributa : Sidonius I. vi, ep. i Aposlolnlui tuo sine jine ftebe- :

    Sola fmt mnlier paluil qna jantia lelbo, lur, elsi absque intermissione so vtitur. Marcellus In- :

    Ki qua vita redil, sola lllit mulier. litntio, qutisi sine fxne et indefinilio. Velu- poeta, sive
    feirouius sii, ut Uineius vult, au alius, iu Phabccio:
    IN MONOSTICHA.
    Si de Monoslichis isiis mea mens aninii sit
    f\' rc Sed sic, sic sine line feriali.

    exquir.is, qn:e res vero propior est, eam rem tibi Ovidius in Epislol. :

    exponain. Fuil ciim ea vix in maiitts stiiiierem, ut


    Si imieo quoJ amo.fateor sine Dne nocelw
    illicn abjicercm, nec idunea tanlii vuo exislimarem.
    Ki rei intilia aiguinetila, si operocesset, dicere pos- El de Ponlo :

    sem : nam qutd in Mnnoslicbis, quae senlentiam Vigilantque mei sine fine dolores.
    perficitinl, oliosa; isl:e parliculse faciunl, quiilem,
    Peirus Diac. de nolis IN. HC. MM. S. P. SN. FN. : :

    quippe, etinm, que, enim, natn, quas versus explendi In lioc moninncnto snnt pccuniic sine fine.
    lotiens iiigeiniiiai ? Nonne, iiiuin aniiiiiiiii qusRso, 0. Impleal ipte Dei, etc. Sententia hujus versus
    Volsere inagndico, malum aique infelicein poelas- a neinine qiiam veteri verbo Germanico commoiliiis
    truin arguunt ? Qtiid loi earunidein sententiarum itc- explanari polest
    raiiones, cum sxpicule versus bis, ler, interim qua-
    Sw:in wir io d.ilon, svvas wir io snllon
    li r, facie veiboiuni vix niulata, regeruntur? Etitii- _ Alsus daificli drulilui, swas vvir woliou.
    «lein islhsec eranl, et qiue non tango, qu;c ine a su-
    seepta semel opinione deduci non patiebantur nam :
    Xystus Sciilenliis : Ea ttebes velte qnm et Deus vull.
    Yiilum volunlas. lsidorus Sent. dc
    j3ou).i)(7(; ,
    illudCanisiiarguineiitumnimisvidebatiiraauXXoyujTov. ,

    Siiiniiio Bono I. 111, c. 51 Plerique apud iniquos :


    • ln his 1:1111 siiul veisus tpii apud Cohiinbanuiii le-
    principes necessitate magis quam voto mati esistunl
    guulur eigo bajc suut Colunibani ; » aique argn-
    :

    111e.nl.a1i qiieain < In Mouostichisde Moribus, qtnc P.


    :
    Persius, sat. 5 :
    I ilhceus tdiilil, Ire- vei-us uui islhic sunl Irguiitur : \ elle suuni cuiqce est, nec volo vivitur uno.
    lirgo Mono.-licha illa buiii Columbani ; > quod quaui Audor de Coiilenip. intindi :

    evincal, sciunt illi <| a Zenone vel Chrysippo. At


    Krgu lu tolisconlenineus iulima votis.
    vero, cinn curiosius membranain consideravi, non
    ilebuil lides jus insuper haberi 1 ita esl antiqua et :
    Votinn Dei, voluilas, prxceptum, inandaliini Dei.
    uoiae prnbx ut llartmolus quoque et Ratpertus lau- \'o'a lioininuni, preces. Xvslus Senlent., Ilulinn in-
    daveriiit, scii:>tores bclo vcterio:es s;cculis. In ea lerprete Oratio tel votu pigri, sermo wnuis. Avianns
    :

    dtibilaiiler qui ein, ted exsertim Columbarii nomen Cila o. inss. I. Fabulis :

    pra'scribitur bis verbis : Incipit libetlus cujusdam et,


    Uisce tamen pit:ris nnn flecli iiuniina volis,
    ut [eriiir, beati Columbuni. Euindein liiulmn proifert 1'i.isentestpie adliibe, duui hacis, ipse deos.
    Codex Prisingeusis ex noslra membrana des«riptus.
    Prceierea ulii ciun lis a rlunaldum el Setlnuii con-
    i
    Anibrosius liymii. iu Adventu Dom., ad vesp.
    1
    :

    lendi, vix reperi lac lacii et oviim ovo, quod dici Exaudi vola suppliiuin.
    snlel, niagis siinile. Pariler illi ut isli, ex vrlustis ])
    pneiis snnt muluali, pracler quod isii insubidi magis Ita o. I. v. tpios lemere mularunt qui metro volebanl ;

    quia subiiati nee adamu-sim polili. Scilicet ex 1 y opilulatiiiii. Ilyinnus qni Hilario allribuiiur (11011
    poihuematis suis, uti quisqtie sese oflerebat, in nsuui Pictavieiisi a nie, sed Aielatensi) de Punf. Maria?
    lialiibus exscrip-isse, el Mnnoslicbis conlin ina.-se. Virg.:
    Exiiide adeo evenit tit in ist diversorum versuum 1 Tu liliena voiis, petimas, precaulum
    congerie, sententias crebro idera signilicanles, queni- Regis aun in genilrix, laveto.
    adii.oiliiin genlilibus cx poelis onjiceral, iinpriidi ns
    Waldratnmus ad Salom. episcopum
    1
    ;

    inculcarei. Idem videmus Orlaviano, distichoruni


    quae Cato inseripsit colleclori accidisse ; quo in poeia Si diio 1I1' v< bisi \niis concordtbus, aions,

    diligenler Columbanus fui.l, versusque forma aiquc Implorat aliquid, hoc paleripse <laLni.

    verbis paribus exscripsit plurimos. Quod a<l parlku-


    10 Corporit exsupernl vires prudenlia mentis. Salo-
    las, vidimus poeias, qni suo se judicio leliccs arbi-
    mo, Prov. xxi, ii ; Auclor Sapiei t. vi, 50; infra
    irabanlur, virtule illarum non infrequenler abuti. 117 el seq.: Phocylidcs Nulhet. Titinnius
    vi'i>.
    In inundo cst exemplum ejusdem Oclaviani quem
    Sctina : Sapieirfia gubernator navem torquet, non b»
    Columbani magistrum si salules non erraveris. Versus uii.i.
    I,
    est Calone seu Distich. lib. :
    ei hypcr-
    Dtrmonas adversut. Versus cbufusus
    1

    II.
    Ciimque inni.cs al qucm ordo: Oratio cst magna virtus ndwrsut
    balictis, cujus
    Sed nolo pluribu. : B.uimnam lcni complcxuo suin. dosmonas. Consimili hvperbato laborat \cis. .'•
    &Q IN S. COLUMBANI CARMINA GOLDASTI NOTyE. 310

    10. qufecunque toluptns. Est arml Ocl.i-


    Nimia el A niini verba triumpbanfiuni : Ubi est, niois, conteniio
    via-uun hodie depravotus. Cnluinbanus inelinres co- tua ? Tiiiiiiiphaniiuni i-ia vox rst, non pugnanWum,
    dices seculus est, sed et Planudes, quiveriil : eic. Hieronynuis, lib. iv in Matlb.
    » c. xxvn :

    < Angelus venil cuslos sepulcri Dominici et in ves- ;

    Wvvu yup ovv 0";raTa).rj Ssivaiff voaov isrtv a^oarj. lilu candido signat glorianitriuinpliantis teuiplum, : •

    17. Tu dare nedaudas. JesusSiraih. c. iv, v, ult.;


    imlcque mactalo tauroalbo ilomuni rcdirenl: docent
    rnnocenlhis pa: a de uiiser. Iiunian. Condic. c. 42.
    III
    non iino iu loco Plulaicbiis ct Plinius.
    28. I.itiguti suos liabet frenos. Par gnoine vers.
    Pm verbis locus liic coriuplusest. Ms. Leo-
    qunrum
    113. Ambrosius hymn. 5, ad primam
    tliensis, nnde princeps deditDelrin Alihelmo episco-
    :

    t
    o nsci ip-ta, habet Indare; inipedin inelius, adimi- Linguam refrenans lemperel,
    laiionemque Gnceorum, qui genimliis (ut grammati- Ne lilis borri.r iiisouel.
    ronfin verbo uiar) carent. ln dare, k» t<u §oOvat ;
    2D. Kisi omnibus. Leol., qui sit inomnibus.
    qtti siel
    m prendcre, h
    tm fatSttv. Sensus est : Noli nianus iu
    Sed iion speriiendiis lemere arcbaismes nonnun-
    dindo clausas, in accipiendo gestare passas. Verba
    :

    (|iiam Patres de induslria vetustescunt. Mar. Viclor.


    i.idein, inlinita maxime, vice nominum ponere, Graiis
    ipiam Ronianis solentius. Terent. Phorm. act. iv,
    Genes. lib. iii :

    s. 4: Nil est quod metuas, haeres tuus ille Damasctis


    Anispex veiuit anle brumam anlem novi l't fuat.

    Negotii incipere.
    Dicam alibi.
    1;
    Da v. II. pro incepiionem nnvi negolii. Persius: Sci- 50. Venium non forte meritit. Lcod. f/.£T'EpojT>ifiaT'-j,
    re luum nihil esl. Idem : Velle suum cuique est. Hos ne jorte merelur? Ne pro num. Mamertinus, Panegyr.
    amulali sunt Ecclesiastici, qui perpetuu GrLCcisant. Juliano diclo Ne qitis Deits uno in anno multiplices
    :

    Eugenius, episcopus Toletanus, orat. ad Deum :


    fructus agro wii dedit? Ita emendavi vulgo nec :

    Sic bene velle queam, quo pravum posse recedat. qitis. Coluinbanus interrogando simul ncgat. lla
    inlia :

    Juvencus, lib. i
    C.ui prodest, socio qui non prodesse probalur?
    Sufticiat voluisse tuum.
    Q. d. nemini. Et post
    Dracontius, Hesaem.
    Quid pejus quam se ut jungat habitalor iniquus?
    Velle pares et nolle pares , stans una volunlas.
    Q. (I. Macbales, Interpretationibiis
    nihil. Perconta- :

    Culumbamis epist. 1 : Niltil libi prodesl ascendere


    interrotjanti nitlla respondentur vel sub-
    quando
    tio cst
    quod ascenderis.
    audiuntitr, ul in Evist. upostoli : Quis accusabtl ad-
    18. Semper in ore tno. Idem, nec aliud, ingerit v.
    versus electos Dei? Subaudititr autem Iwretici vel Ju-
    «iiet 125. dwi. Soleut Hebiaei in ariirinationibiis quoque inler-
    23. Quisque dies ritccesl. ExOctaviano 1. 1, dlst. 53.
    rogare eos iinilati cuin veleres Roinani, tum Novi
    ;
    Ilnialius I. i, ep. ad Albium :
    Teslamenii scriptores. Joan. iv, 70 Oux ey& vfia; :

    Omnein crede diem tibi diluxisse supremum. P toui SwSsxa i\i).i-.i.xnt xxi it, Ofiwv tl; 5iaSo).o; EffTt
    ;

    ^ Adeundi inlerpreies.
    Boetius ex Seneca ayaOa umVi^ti, r>Zzo;
    :
    51. Qiti bona desuescil, b;
    (Jnmis dies ve'ut ultimus judicetur. tjMvMCn utqiue llebraji fnrnianl iu
    y.uy.v. eve/yyijTtyw;,
    Alruinus ep. 56, ad Altampetram. Hipbil. iMilorus Differcnl. lib. u Consuescimus bona, :

    2i. Quod dare non pota». Leod. ms., non cogites, iusuescimits mala, adsuescimus ntraque. Eadem Ugui-
    adumbratus versusex Oclaviani dist. 25 lib. i. lio Gloss. et Auctor Diflerenliae sermoBtiin veiu-
    20. Oclenus studeas. Hodie septem lanlum princi- stas. Cicero, epist. ad Metellum A te id qitod sitesli :

    palia iiuineraulur vilia,at vnteresocto. Tlieodulpbus pelo. Ilasilius episc. Admonit JVou sitcsctts : consite-
    Aurelianensis, epist. ad Clcrimi Ucto siinl principa- : tudines pessimas. Qaod ad a^noiuiiiaiioneiii. lta Ma-
    lia vitia, sine quibus vix ullus inceniri polest : est enim xiuius, serin. de J.ian. liaptisla : Qttidamde sttpienti-

    gustrimurgiu, lioc est ingluvies; secundo fornicalio, ler- bus dixit : Uene consuetos pttdebit desuescere. Bcrnar-
    ti« ttccidia sive tristilia, quarto avarilia, quinto vana dus Ciaraevallensis Cum ab lits desitesceie el ad illa
    :

    tjloria, sexto inviitia, scplimo


    octavo superbia, elc. irti, paiilisper adsuescere cceperil. Utriusque dissuescere,
    Iti Evagrius ad Analnlium De octo vitiosis Cogitu- :
    qiiod barbari intruserunt nibilo reetius cst, alque
    tiontbus scnpsit ; S. Nilus, De oclo viliosis Affectioni- iiffinire pro definire.
    bus ; Abbis Serapion, De octo principalibus Yiius, 52. Non tu, qttwso, jocis.Joci, sciiiiimata el cavillx,
    apud Cassianum, Collat. lib. v ; Joamies Climacus, Siracho verba improperii, c. 51, v. ult. Jocularium
    d« Scala paradisi, grad. 13, 14 et seq. Denique Ni- malum. Terentio scoiiunaticuin el sycopbanticuui.
    colaus Dinkclspule veleres quam novos imilari nia- Ainbrnsius Offic. lib. i, cap.23 Joca videntur dnlcia :

    lnil :nam ante lios diicenlns annos libruin De oclo D (ic suavia cum lamen a Cltristiuua retjula sint aiiena.
    I itiis capitalibus omposuit opposito alio De oclo
    t Publius, Minus :

    Bealitudinibiis, ile quibus el Chroinatii epi copi sernio


    Aiuicum tedere. ne joco quidem licet.
    liicumlertur. Viciinus jam, Canisi, et magni Delrio-
    nis petitus pugilice atque atlilelice clusimus. Hujus gei eris aliquit roccnset Macrobius Salurnal.
    27. Quadriga replela stilulis. Helli nismus est av«- hb. viic.ap. 5, et Arislopltanus in.Euripidein. Pbnius
    Tcfoiekiati Trjf o-cjT»t,ca.-. Qui loquendi inodus Lalinis nat. Hist. lib. xvn, cap. 22. Carmen dicitur I'salle-
    non est iiiusurpatus. Synuu iclius I. i,ep. 15 Qnem: rium quoque el Canlicttm. Paulus Sentent. lib. y,
    domini noslri Graliani ceeleslis oratio bona; spei el lom. IV, Psatterium, quod vulgo dicilur canlicum, in
    liUurtlulis implevit. Sed pra ferenda milii Li od. cod. nlterius infamiam composilitm, etc Et pueccd. § :
    leclio, replela triumpliis. Clir.sliani inui te superata, Cttrmeu \ttitnon lanlum qui salgrus et epigrammnla,
    victoque ciim salellitibus diabolo , dicuntur eos scd Hlegitimam insecianili alicujus cau.am, quidve
    Iriumpliare, prseeuntibua angelis, ad Capitolium as- tiliud alio gencre componil. Ad qinu verba Arianus
    :

    cendere coe'esle, ubi alba sui ipsorum viclima nia- ls qui in bluspliemiam alterius cantiatm compositcril,
    clata, in anla maneanl gloriosi. Augustinus, de verb. vei cantaverit, in ettm extru ordinem vindicutiir. HxC
    Aposl.senn. 5 : i Priusa:quelur pugna, ut aliquando ad nienieiii t.olumbani.
    sit victoria novissima enim inimica destruelur inors,
    : 55. Stepitisuudituiitstrueris. Leod. ms., auditu (rtie-
    etiin conuptibile boc indueril iucorruplionem, et ris qunm loce salittis, nullo sensu. Vult nos ad rei
    uiortUe boc induerii iinmoilalitaleiu. Prucinedita- vcntatcui plene iufuimari attpic instiui, quam pnu s
    311 IX S. COLUMBANI CARMINA GOLDASTI N0T4S 512

    ad alios referarrrus. Nnm quoe dicuntur et crednntur A nequis, nulliis atrnd Plaulum. S.ilomn Lcx non quis
    facillime, plena sunt futtlitatis summreque levitatis. tioii aliquis, nnllus, nemo.
    Ideo Nigidius apnfl A. Gellium : vir bonus, in-quit, 44. Non tita seti Cbristi. Paulus ad Pbilippens,
    praslare debei ne ntenliatur; prudens, ne mendacium - cap. n, vcrs. 21.
    dicat. Quamobrem pro inslrueiis , quovis pignore 45. Non tr, non mundum. Mallh. x ct xvi. Marc.
    conlendain srrip^isse Colninhanu n inslruere, modo viii. xvn. Joan. xn ei xvn.
    Lii". ix et
    impcrandi. To e lunguni est. Prudentius, lib. n con- 48. Hivilis opprobrium. Amphibolia syntaxeos sen-
    tra Symmacli. : siim rcddit obscuriorem. Conslrue gemilus paupe- :

    ris esl opprobrium ingens divilis. Vide vers. 14.


    lncassum ar^uere, jarn Taurica sacra solemus. f>2. Praslal ptiienlia vilam, marlyrium. II Ma-
    Iilcm Psyehomach. :
    cbati. vn, 30. Perscveranlia in rebus adversis, Si-
    rac h. Ecclesiasl. II, 1 s p q. Conslantia usque ad cam
    Iiubuere fragiliqno viros
    i|une reriufl ullima linis, Malh. \, 22 Marc xiii, .5; .

    Rursum Apollieos. l.ue xxi, 9.


    r
    . >5. Te (eritale magis fac. modcr. Interpretem ad-
    Cum librt in gclidum flabrare frigore ventum.
    duco, vcrs. 8.
    Ita ex v. I. restiliiil Ilub. Giphanius, jurisconsul-
    Sint tibi pacifici magna dulcedine nr.ores.
    lus nostri revi princeps, cui aslipulaniur duo an-
    liquiss. Codd. S. Galli. Juvencus lib. iv : Modcralio est humanilas ciim gravitale conjuncla.
    g Salomo modcralio, tempcramcnlum
    : communilas. ,
    Aspicite scribas sublimi sede superbos.
    GIoss. vett., gravilas, modcstia. Ei adversalur [eritas,
    Oclavianns lih. 1 dislich. 21 ; qtifB est superba ei barhara coulcmploris honiiuis
    leroritas. Auguslimis Anglus, an Petr. Damhtnus,
    Non slidlnm est petere quod possit jnre negari.
    Meditat. cap. 8 Ejus pielali mea impietas, ejtts mode-
    :

    Iterum dislich. 26 :
    siia; mea perversilas, elmansuetiidini donetur [erocitas.
    Matjis clarum (erilale, id esl, clariorem scu conmien-
    Tu (|unqne fic simile; sic ars deluditur arte. daliorem te reddet quani au-leritas ct inhumanilas.
    Tercnt. Heautoiitim. : Basilius cpiscopus, Admonil. F.rgo magis omnibus :

    ditigamus Deum. Ma).>ou iravTuv Denioslhcni. Wala-


    Scilum est periculum ex aliis facere, libi qiwd r-sl

    usu siel fridus de Visione Weltini, cap. 50 :

    Damasiis papa de 1'aulo apost. :


    Mag s omnibus isti profuit ille loco.

    Abnuei e sanrtos Chrislum laudasse prophclas. 55. Consilio facitts. Jesus Sirach. xxxn, 25. Inlra
    vcrs. 140, (Uiem (piasi ex veteri pocla cilat Anloni-
    5ic apud Gr.ccos Orphcus Argonaut.
    nus Florenlinus, lib. n, tit. v, vers. 110. S nicnlia
    Tivy^ta -t KfJirirJvTr/attvv «(SrJTtttov zpyov. passiva ct pervulgata, quam diclanint primi sa iien-
    magislri, Pythagoras iu Aureis
    tix Thcoguis in ;

    55. Quidquid largire vidclur, id cst larjiiur. Non


    Sentcnt lliasapud Stobxum, serm. 3, (t Demelriuni
    ;
    di buit muiarc Camsius. Posiium more Hebr.coriun,
    r in Apnphlbcg.; Isocrales ad Demonic, et cx eo Aga-
    quilius boec vcrha non solum cogiiationis snnt , sed
    pctus Panenet. ad Jiislinianuin inipcralorcm Thn- ;

    etiam rci. Gcnes. xxxi Quasi atienas repuiavit nos, :

    hocesl, Iraclavil tanqiiam peregrinas. Esdra: lih. — cydides,


    Prooem.
    lib. I
    Catihnx.
    ;
    Dcmosihenes Philipp.
    Ab hoc accepere ffieronymus
    i; Sallustius
    ,

    iv, cap. 7 ne indigncris cis, qui besliis pejorcs


    :
    Fulheilus pro- 55 93
    Lupus Fcrrariensis, epist. et ;

    indicali sunl. Paulus ad llebr.ros, cap. lv in pr.


    logn Vii c Aulberli apud Surium xiii Dcccinb.
    Aoyjj 71? e'5 Ouriv vcncriAivxi. hoc cst dcsit el,
    57. Juvenis paradigmata rere. Gcmiinis versns ad
    , ,

    lanie venial. Lnrgio vcrhuui csl cx illis, qua' lam ac-


    Srihmii :

    liva quani passiva vncc unuin alque idcm signilicanl,


    Sanclorumqoe Palnun cast.-r n:o lcramina vu:c.
    ait Priscian. lib. vu ; exempla idera aiquc Caper sup-
    pedilant. Eapie forma populavil ad Fcdol. Causes Mnnet, sanctorum Patrum eiempla, quihus semiiam
    vcrs. 104. (Jtciscere vers. 129 : nobis ad pietaiem docendo vel agendo fecere, insu-
    Injuriasque luas In fralrem ulcisrorc nolj. per non habere. UafiSstyfta, esemplum. Thucydides:
    Mv.caAUfja. TCiTs noilois fwv 'iiiXrjvuv uvSpayaOiac
    Lucilius lib. xiv, Inrgi posuil pro lartftre. Accius u :-.n'i-ji. Vocibulum prohro quoiiue cl cri-
    pio-o-i

    Diomede lurgilo. Cato lege Ikcbia , inlargibo. Non iniiii Iriliuliini. Ale. Avilus :id sor.ir. Luxurim para-
    Maroelhis, cap. vn. diqma scnilis. Isocrales Paratlien . Ti; av tipsiv :

    Nonopibtts. Ilunc versum Octaviano redonn-


    5(i. i/jn. Kapa^uyjJ.a ^stJov ctSlY.iai xeci av/oyavziv.;, y.yi
    vit magnus Scaliger, qucni vide lib. n. pro nlinis pro- noynpiae; An paradijmcnla sunl paraboliv Nam hae '.'

    mulgavil ipsis. Verum csl, nplis. csl, gralis. i I


    ligurse apud rnetores sunt alque adeo con- afiincs,
    57. lrridcat allcr. Leod., dcrideal, cxpres?uiii ex i> lunduniur a Quinliliano el Cicerone, quin Hebraa vox
    districh. 7, lib. iii.
    ScQ miscblii, quo noniine senlenlias suas insignivil
    Exemplo simili ne lc derideat aller. Salomo, utrumque noial ut idcm velit Coliimbanns
    quod in graviori ncgolio monel llasilius Adinonii. :

    iO. Miseralio blanda, indulgenlia. Quinlilianiis Ne (abulosa arbilrcns Dei prffcepla, sed in Itis imtJMT
    lib. E, cap. 5 ttollis itln educalio, qnam indulgentium
    :
    sollicilum sit cor tuum.
    vocamus, nervos omnes el tnenlis et corporis [rangit. 59. Tantum vcrba lalent. Elcganler el ita Cclsus
    41. Niingnam prtvponis amico. Rescripsi, prajwucs in 1. Labeo ~, ult. D. de supellec. lep.
    !;
    prioratque "

    cx dist. 5"2 lib. i, et vers. 59. Sic vers. 151: JVhh- polentior cst, qitam vo.r mens diccnlis. llilarius PicU-
    nitflm dimittes ttmicum. Ubi ciat s.militer pcccatuni. viensi^ iiilclliijenlia diclerum ex caus.i sumcnda est
    :

    Vido vers. 95. •


    dieentis, hoc csl, scop cl intcntione. lloc elcgantis-
    i

    42. Omuia qum dicunt. Phac.lrus lib. iu, fab. 49 ;


    simiim frag iicniuui Nicolaus ciiat Lyranus commeiil.
    ad cap. xvni Dculcr. Scholaslici verba accipienda
    Nil spernat, nec lamcn credat staiim.
    :

    snnt iion in co scnstt quem (aeiunt scd in quo /iuitl. ,

    Seneca. Virium est omnia credere, vilium nildl cre- Tcilullia.iiis de ll.-snr.cctione camis l'.x mnlcria :

    dcre. Romuliis, lib. ilFabul. tlicta dirigcndiis tst scnsits. Thomas Aquinas i« 1)0- :

    Tempore noii omni, non omnibus, omnia crcdas. cibus videiidiim nnn luni e.r quo qiinm ad qtiid suman-
    tnr. Boelliius de Consol. philos. lib. m. Cuw 1'lmone
    Et qu;c sequuniur.
    Non nemo, sicut stimiente didicetis cognatos dc quibus loqituntur
    43. Non sibimcl qmt vivat. quts, , ,
    313 IN S. COLUMBANI CARMINA GOLDASTI NOT/E. 51/*

    rebus op~rt<re csse sermones. Ex Plalonc siniplicius : A Rcs severa quidem. Locn eodem
    68. res te vera :

    res richenl inteliigi za-a -tcj axo).su6.*o-av to>; T.pusj' quidem, sententia Mddesle cuin boniinibus versare,
    :

    paat vonan. nec temere genus aut opes tuas ostenla ; res ip-a ,
    DifficUe invenias. Alcuinus cpist. 11 ad Carn-
    (>2. qui sis, semper dcrlarahit, id quod tibi mullo erit
    liim Velerum proverbiatis fulget scnleniia ;
    Magnuni : honeslius, quam si lrngua lua acres spirilus pascat,
    nmicits diu qiitrritur. trix inveniliir, dillicile scrvalur. qund jaciabiinrium.
    lriem ingeril epist. 2 ad Edilrednm regem, el epist. 08. Noli tu assuescere. Scribo, nolito. Imitatio est
    35, et Cangyth. cpisl. ad Bonifacium inartyrem. Oclaviana vers. 1 10 libri iv :

    64. Quam perdit amicos. Ms. S. Galli , pendit.


    Cum liomine injusto nolito manere frequenter,
    I.eod., expedil. Verissime nanique amicnrum iln uli ,

    iiomen cluei, nemo unquam nitnium habuit. Expedit, Miihis loquendi frequens bibliorum inierpreti.
    trvpuffpst Petronius salyr. : 71. Ksl non esse quidcin. Prreslal morluurp esso
    qiiam inalam vilam ducere. Esse nolal vivere, non
    Nomen amiciliJe, si, quaieuus expedit, In ret, etc.
    csse vixisse. Ita r.vac uvzt -o\t •%-rci. Ilinc fiequens La-
    ,

    U.ique vcrsus non conslal; sed video Columbanum linis formula fuit pro moriuus cst.
    et ejus x\i vej-sificatnres lcges metricas niinns cal- 72. il/c»s bona thesauros. Sapientia. Supra vers.
    luissc, vel cerle neglexisse. Sic Uomulus niediam in II :

    vindicut produxit lib. l Fabul. : Oninibus esi mnndi melior sapientia j-iazis.

    Srepe fidem falso vinriicat ineriia leste.


    t> Adi Mentis lenipluin Roma?.
    Piona:
    73. To a virtute lnere. El bic cx sequeuti et se-
    (lUntlierus in Profugat, lib. m :
    ,

    quens versus ex isto explicamli. Florenlinus lili. iii


    Erce profugala , miserahile vulgns ab arce. D. de Just. et Jure Jure lioc evcnit, ut quod quisque
    :

    ob luielain corporis sui fccerit, jnre fccisse existimelur.


    Alanum Parabolis volunt primain produxisse in tra-
    Celebre dictum Brasidx apud Plularclium H&i vv :
    liere illo versu :

    zt; ato-0. x. t- /\., wff oOoev iazt uixcov , oOo* uaOt-ji;,


    Non tev ter corio eanis exlraliPlnr inunclo. u.n ti.aizut z-ilamv aau-juo-Qut. Nuila e'go palienlia,
    !i

    quin pptius bomicidium suimetipsius , vim atque


    Sori leues lapsos esse per errorem. Nam versus est
    injuriam vilse illatam non propulsantis. Cui injuste
    ilfipravatus, ad id exempli reslituendus : at>$terrelur
    qui insidias tendil, occidi impune polest. Lex est
    inuncto. Iloratius sal. 5, lib. li
    Draconis apud Demoslhenem, quam Cic. in ea pro
    L'l c.inis a corio nunquam ahsterreJ) tnr nnclo. Miloue, et Paulus senl. lib. v, toni. XXIII repelunt.
    Ex dictis palel, lottt virtitle esse omnilius viribus ,
    In contrariam rationem peccatum ab aliis. INam Da- nko-i) uozrn nam et upz-n Gra;cis idein quod ouvauif,
    ;

    masus in bealus inediam corripuil , carm. de Paulo


    hyyi. Pbiloxenus Gloss. Yirlus itpsrn uwpia . ,
    ,

    apost.
    Svv/.at;, lo-yy;. liecte et ad vim primigeiriam, (|iiam
    Versibus liis breviler faleor, beaiissime doclor. utzrj TvO"Af,£Of,liocest Marle.aecepit. Salomo inlex. :

    Virlus, constantia, firmilas, robur, uervorum, vis, vis


    In Theatriim Gonlberus are. lib vin :
    animi. Infra vers. 154 :

    (
    Cnssar, et antiqui tliealri procul aspicit arcem. Sil lihi cara lua? lola virlule salulis.
    Itidem in lnfidia lib. vi :
    Gunllienis Iih. vn :

    Cujus ob inPriiam fratres cervice rebeili Lspie vel ari inortem tola virtute rcniti.
    Ahjereie jnguin.
    Columban. epist. 2 :

    Polor pracordiis, qnoticns bnnc pnclam in


    snevil in
    nianiis babitus maleque concinnalus
    snmo, a niale
    Oilo sole arcscit fenum, el flos deperil.
    i

    cst. Exeinplis jam produclis fors cst ut lueri possit Sic est omnis inventtis , virtus cum defecerit. Cy-
    vnlgaiia vers. 51 lerlio scspius auditu instrneris , :
    prianus epist. 1. v, ha^c duo robur el virlits, velut idem
    cv tw uiXi.ovzi, quod vim apud Hebrxos Iiabet impe- significantia, conjungit. Augustinus Soliloq. cap. IH.
    ranrii. littua voluntale virtus est noslra: salwis. Et quod Co-
    (>G.Fidcs deno ditabitur rdmo. Glnss. in Hislo-. luinbanus Itegul. cap. 1 dixit ex totis viribus, id vet.
    Ecclcs. affccil ditavit. Leodic. ms. , probabitur
    , im- , inlcrp. ex tola vi tuie, Grice e; o\n: to? inyjjo; aov.
    prohale. (Vam sola lides pramirum lidei accipiel, non Mare. xn, vcrs. 30. Vuleiidus I-idorus Etyinolog. lib.
    <pus operatuni. Sanctus Cynacus ari Tbeoplinncm :
    xvm, cap. vn, cap. 2 de Salvatoris syno-
    '.2, el lib.
    Dico tibi, quia si omncs rirtntcs homo operetur , nec iiymis, qua! (ranscripsisse ex Confessinne
    videtur
    recte credat, in lior loco crueiiibitur, apud Soplironiuin fidei cathfilicaEj qnam B. B. Armenius et Honorius
    aii Joannem Moscbuin Pralo S.piril. cap. 27.
    viro illustri Tbeophilo direxerunt.
    07. Levis non ammam torquenlis. Versus eorru- ]j 75. Siifferre valcbunt. Sufierri pnterinit. Opponi-
    plus. Leod. Lcvia non animi torquenlis. Quse lectura lur versus quiv subilo ndvcn. Cbrislianis
    sequens :

    nilii !) est expedilior. Suspicor fuisse


    1

    Torquendo :
    SCriptoribuS , liujus jcvi ctlin niaxiine , adiiioduin
    cura fat. quo pacto vers. 121 : quam solemne fuit activa ponere pro passivis. Qna
    Justitiae et pacis placeant libi verha loquenrio. in re llebra?os vidcniur xmulali, qnibus verba iu
    niphal. et hilbpael passiouc amantur reciproea sumi,
    Sic sensus erit planissimus. Levis spondaum facit. Synesius hymn. in :

    Octavianus libro i, dist. 7 :


    OjC Tttpl •AtVJ'1-J
    Constans et levis, ut res expostulat, esto.
    iZoiy.y. yyplvGll.
    Nnn faciunt discrimen inler lev>$ Ouypb;, et levis
    Hoc CSt : TTtpi ojs (voaf) yoptvOij la
    ).eio,-. Vide supra expcdil, vers. 02 et inlra condilus byiiin. ecclesiastico.
    vers. 112. In lagur priniam produxit Gunlbeius arg.
    lih. ix. Liqnr ei ingentcm. Oui inixta ne confunderont
    Aqua; fliienta devi leus
    In bene Wipo panegyr. ad Henricum III impcra- Cceli dedisti lnnitem.
    tnrein.
    Huc heue venias, hic omnia prospera cernas. Lncreliiis, pnela anliquarius ita nialri linguanwj
    Ilebraeae propior lih. iv :
    Nisi si ab librario omissa, posiliminio re-
    particula,
    vocanda, legendumque liuc bene pervcnias. : Teoue, locis qui non polis csl alfijjirc arib.xsuin..
    515 IN S. COLUMP.ANl CARMINA GOLDASTI NOT^. 316

    Itn omnes Iihri veteres et vtilgati conjeclura , qua A 89. Teneas el slatcra jusiitm. Ixax-np/. Slaler Co-
    ductus est Giphaniiis, iuihi inconjecta est, cum apuri lumbanus esl pondus statera , nien-ura quse discri-
    :

    alios idexstet figur.c, et sciam menilorum Hirbam rx minatio mira est et Salomo Lex € Statera,
    invisa. :

    coiijectura exstitisse non parvam. Qperse esl vidisse qu;e llebraice dicitur tnozene (o';TN1D, motnaiim) in
    quai «loctissimus inlerpres annotavit iu Maili. n, xin his inlelligitur qiue appenduntur, el est geiiiina pon-
    ct xxi ; in Marc. iv, vi et xxxvu. ln I Petri n, t 1 Ca- deriiin lances sequali examiue pendens , et haln-t
    sanboniis in eumdem Mat-h. n et Acta apost. vn. nonienexniimero \Fort., munere]quod duobus lancis
    79. Cujus documentu flagella. Sancii Galli M-\ :
    et uno in inediostilolibratapeiuleat. » Idem estlrulinn
    Cujus sunt. Lego cum Leod., cui sunl , ex noto et Lex Gtaeeo-Lat. : Zuyo? o axaxrip ,ltbra, examen, stale-
    proclamato veisu : ra, Iniliua. Ecce ffraTiipest statera
    . ad quain faciem :

    utfrip, eelhera, et per syncopen cethra ; y.pax-hp, cra-


    Felis, quem reddunl ali.na pericula cautum.
    lera ; xXipic7.xrip, climaclera, GlosiX vett. in Esdram:
    El illo Tibulli :
    Cratera, patena, sive ctlix. ln Clenieiilem ; climuctcra*,
    parles cwli. Virgilius xi ^Eneid. :

    Fetix qiiicunqne dolore


    El aurea vali
    Alteiius Uiilicit posse C3vere siium.
    Casf.-da

    Flogella, pericula el afflictiones. Angustinus Sentenl. ad qua: verba Servius Aecttsativus Graicit pro nomi-
    :

    tptando homini et indiilijcnliu consulil ct flngello. Pro- natiro Laiino cassis. Prseterea rre-oo-MSiav insuper in-
    sper Aquilan. lib. I, epig. 4 :
    verlil Coluinbanus, nain sluiera primam eorripii , et
    B alteram producit. Exempla sunt apud Statiutn ei
    Vertiere nonntciqiiain casijgans cnrde pateruo, Marlialem.
    INe cilo cousiiinaui saeva uagella reos;
    90. Nontibi sit motlius. ExSalomone Proverb. xx,
    vers. 10.
    flnqettare, castigare, affligere. Waldrammus ad Dado-
    92. iii lu recta facis , ne cur. Octavianus lib. lli,
    iiein :
    dist. 2: cum recte vivas, ne cur. L'nde patet legenditm
    l*ro Domiin pugnaiit, qni nos lioc more flagellat. recle fecis ad id exempli, quo bene, mule, eic, faeere.
    Vulgo putanl veleres e iu lalibus adverbiis semper
    fuit Waldrammu» isleS. Galli inonachns et decanus,
    produxisse. Hinc depravata loca pluniua , quibtis
    qui Salomonis episcopi simiil et abbatis noniine car-
    redinlegrandis pncclaram operam uavavil doclor
    iiien boc ad Dadonein seripsit. Tesliinoniiiiii perhi-
    nosler Giphanius. Einiius lib. ix Annal. :
    bent ea , qu.e Frisingeusi in cod. non sunt, epigram-
    .. ..l.ibrrlateiuque ul perpetuassenl
    mata. Itaque in possessioneiu, iinde abraso litulo ab
    Maxime,
    Camsio pulsus , senieutia abbalis D. Galli resti-
    liialur. Walafridus ad Lotharium reg.
    80. Omnis paulttiim leto. Ex illo Iloratii vcrsu Recte regas populos generosi s atque potenler.
    epistol. ad Floriim, lib. u :

    Columbanus vers. i& :

    Singula de nob s anni praedantur euntes, elc.


    Judiciuni reslal cunctis certissime faclis.
    81. Ante dicm mortis. Iloc vero ex Ovidianis :
    q Et vers. 107 :

    Ullima semper Cui secreta quidem credis cautissime cerne.


    Kssprctnrda dies homini esi, dicique beains Mctellus Tegernseensis Quirinalib. :

    Aute obi u m nemu supretnaqtie tuuera debel.


    Quam male gesserat, impie negans.
    Ad EnsebilK de Viia Conslanli-
    qiiac fors est nt viderit
    ni Magni eap. 7 : Nobis veterum , inquit , prw-
    lib. i, Terentius, Ilecyr., act. m,sc. 5 :

    ccpto viiitum est , ne quemquam ante vw tem propter


    lle:e Philumenam ad se acccrsi hic jussit , dic juosissp le.
    varias ti incciius vitte mutationcs omnino bealum exi-
    sliincmus. Ilerc positum pro heri, et constat versus, si poslerior
    8i. Qucelibei ex frttciu. Lucas Evangel. cap. vi : syllaba corripiatur , ita non crit ulla opus emenda-
    Kzko-tov y/.p SsvSpov h. xo"j tSiou xaf7roO ytvwo""/.6Tat. lione.
    Idfirco inhil est inutanduin. 97. Divitias Domini faciet. Vers. 179 :

    80. Quod tibi vis/ieri. Mallb. vn Luc vi; Tobise iv ; ;


    Felces faciel Daios benediclio patris.
    Aiidi;i: xv. Per.ireclala apu Hebraens sentenlia , l

    Et vers. 184 : plane geminus :


    quaui rabbini in Thalmud suiini contulere quamve ;

    Alexander iinper., usquc tuleo dilexit , ul et in palatie Diviti.is ad Irl Dnmini lienedictio plnres.
    et publicis operibus praiscribi juberct, quemadinodum Ubi lamen inomnibiis libris, «1/1/1/ lcgilur, quod qui-
    narrat Lampridius, Videudus Lactantius lib. vi, cap. ilem esl £^^«T(xwTecov.
    25, el Epilmn. cap. 3. Ancior de Viia philosophorum 98. Felix clemcnlia. Vers 196 , milis clcmentia.
    Socrati, Demeiiius Clcnbulo Lindio ascribit. Fun la- D Vi rs. I i7, pius el elemcns. Vide Sabimoneiu , Pro-
    ineiiliiin liiil unde exslriictus lil. Digest. quod uttisque verb. vi, vers. seq. xxi, vers. 21. ;

    j.tris in alterum slaliteril, ul ipse eodcin jure utatur ; 103. Non latii extoltant. In Proverbiis veieruni
    Porro Columbani versus quidatn I). Galli mouachus poelarum Iribiiiiur Ovidio ; exslal in Monoslichis de
    conatus rapuha^siv iu vct. ineiubr. : Moribus epigram. vi. lib. 1.

    101. l'roximiis esto bouis. In vci. Mss. inler Ocla-


    Quo I liln iii nnn vis fieri, nnn feoeris »111.
    viana rcferlur, qiiem vero in 1111II0 exemplari reperit.
    (Juod lieri litii vis lioe quoque lac aliis.
    T.mieii ex eodem lainlat Jacobus Magni Sopbolog.
    Alio proeslare. Ila sancli Galli , unde Frisingensis lib. 111,cap. 0, et in perveluslis Schobingeri scidis.
    petitus, aulographus. Kecte , ct sic S. Benedicti Sibi vindicavii idcm ille Monosiichorum scriplor.
    Kegula cap. i alii ne facius , el cap. 70 alii ne
    : : 105. Qiuinto miijor eris. Et bnnc versiim relaluni
    (eceris : in duobus Scbobingeri exeinplaribus, quibus legcs in illis qux niodo meruoravi MonOstichis.
    exstare veteriora ausim uegare, fretus Germanica , 100. Cumque aliutn causes. Adde vers. 83 el Ocia-
    quse adjuncia, iiitciprelatioiie , Olfrydi Wissembur- vianuni disl. 30, lib. 1. Cattsandi vox propria in foro
    geusis, ei S. Notkeri tralationibu-, iii difliciiiore, ita ac judicio. Papias cuusuri, eutisns nocre, vel repre-
    :

    a uobis abciinie magis. Oclavianus lib. i, dist. 11: hendere, calitmniari, vel iuculpare. Pacuvins Aemoriim
    judicio (,iii scsc
    : ad fincs esse ad cmisandum volinit
    Tlus a'io de te, quaiu lu lilii , Credere noll,
    de virlute, iis ego cernttndi do potestatem omnibus.
    Ila quatuor vett. Codd. et Schobingeri Scidse. Locusapud Nonitim corruptissiuaus.coiuitate mea, uti
    517 IN S. COLMIBANI CAIiMINA COLDASTI NOT^. II if

    mlduxi , re-.liluius, Ilii ronymus prolog. in Habactic: A 117. Lu.v, timor est Domini. David Psabn. cxi
    causalitradversum Deum prophela, id est, dispulat ct ver-. 10; Salomo l'rov. i. vers. 7 Sirach Ecelesiasl. i, ;

    quodannnodo litigal cuin Deo. Golurobano culpare, vers. 15. Infra vers. 175:
    reprehendere. Senecae id accusare, ru illo diclo nemi- :
    Radix est sophise Doininum de nieute timere.
    nemlaudavcris, neminemcko accusaveris. Saioino Lex:
    cuusare, lerrere causnri consumere , impcdire exi- , ,
    118. In Domino sperans. David Psalm. xxxi ,
    ;
    vers. 1.
    ijere, detinere, fruslrari, tudificari, eludere.
    108. .Sis bonus atque benis. Octavianus bonns : sic 122. Vcrbum dulce qttidem. Infra vers. 201 :

    eslo bonis. Atcjiie , parlicii'a simililudinis. bonis Tu l.ingua placaia sibi multos acquirit amicox.
    jnxta, hoc est, pariter vd similiter, eslo bonus. Vida U. Jnsepb llyssopaiiis Parops. argent. :

    VlTS. 153.
    Acrpjire amicos pf»r beuigna veiba.
    110. Cum fueris felix. Oclavianus lib. i, dislicli. 18.
    Illormn enies aiiiuiain sine iere etauro.
    Ilemislieliiun est Ovidiaiiinn in Trislibus.
    112. Calhegila vilw. Cathegita, doctrix, Octaviano
    131. Regi esl sapientia justa. Tulilo S. Galli mona-
    cbus sub imagine sapientia;
    mtigistra hb. n, magi-
    disl. 13. Yita est iwbis aliena :

    stru, KuOnyrnn;, Uocior, monilor:Gregorius Nazianze- decus imperii, rectrix dignissima muudi.
    iius de Basilio XOfifiouAo? ayuOo; Kupua-zatn; Ssh.o;
    : Wipo Panegyr. ad Henriciim 111 imper.
    twv Qzibiv icnynrn;, tmv irpaxTi&JV vaOnynTn;. Cyrillus Est salis exsperlum qiianlum sapientia possit
    l.exieo Scriptur.e KuOnymni , tJt3a<rxa)oc, lr/oujxEvof.
    :
    Quse per viin verbi lleclil inoderamina re^ni.
    Videnilus Pollux. Sic mathita puOmn; Waldrammus
    B Videndus Marlinus Dumiensis lib. ad Mylonem
    adDadon :
    regem.
    Malbilae fido praesens didascalus esto 155. Quid terrenus hoino, pu'vis. E\ illo Ovidii :
    Pulvis et umbra sumus. IJude Priinas suos ex;vdifica-
    T&aOmn StSacxa^oc eijtw.
    jt'.o"tw 7raoo>v
    per appositionem. Quo loquendl
    Id est, Vita calhegita;
    Vil ver iculos :

    modo Ennodios in episl. urtium magister est instan- : Cum fex.cnm limus, cum re< vilissima siinus,
    lia.Valerianusde Cun. discipl. idisciplina cst magister Unde superbimu--, in lerram lerra redimus.
    religionis, magister verw pietatis. Ita vet. Schobiugeri Ilinc terrapro ipso homine. Eucher. Form. spirit.
    Cod. Gregorius Nazianz. ttsoi '\pe-zn; : inteH. cap. 3 : < Terra, homo ipse. Arida, infrucluosi
    T homines ; pulvis, peccatores. Hilurius Pictaviensis in
    ilv o'. uh rj-lti j_prjtp.i'mi Sio"a<r/a)fk>.
    P'ahn. lx, tciens se in carne quidem, quiv terra est,
    Idem ibidein. degentem. Juuilius Africanus de parlib. div. leg.,
    cap. £ Et in llieremia, cumdicit : lerrtt, terra, audi
    :
    Euy' (o -\iyn p.oi twv voXurj Sto" zo-za)e
    verbum Domini, terram proverbialiter hubitantes in
    111. Sit sale jam Eucher. Forinul.
    sophitc. spirit. eu homines nnncupat, Auguslinus, lib. n, Locut. iu
    intellig. sal, coudimentum sttpienliw. Verianus :
    Gcnes. El dejifil lerrji jEgypti : lerra posuit pro ho-
    flic sal »i dicas iJ quod sapienlia signat. min bits gui eranl in lerra. hiidem omnis terra adorent :

    te : quia omnis lerra diclttin est pro Itominibus qui sunt


    Glnssre vetl. in Esdram Memores salis : pro cibo :
    in terra. Idem in psalm. xlvi. illi qui cranl dii for-
    posuit sul, vel doctrina. Saloino Lex. Sale conditus, C tes terrai prwsumentes de terru, de qua terru de se. .'

    tapiens, aut ordinntus, vel temperatus. ln Apostolu ; ipsis, quia omnis homo terra. Homini enim aicliim
    ut sermo tuns sit semper in gralia conditus. Ccelestinus est : Terra es, ei i» terrum ibis. llieronyinus lib. i,
    apu I Salomoneni i.ale condilus, vet moderalus. Au-
    : iii Esai ca:>. i In caelo supcrnas significans angeii-
    :

    guslinus in psalm. lix : ln valte salinarum ; vattis, casque tirtules; in lerra morlalium genus ; curtuyo- ,

    liumiHlas eft ; saliinv, saporem significanl : nvtlli enim, iym; ub is qtuv conlinenl, ea qttiv contineuttir. ideni
    liumiliantur, sed vane et fatue in vana veluslale liuini- hb. ii in llabac. cap. 3. lu hunc modum et de lerra
    tiantur, etc. Bonum est ergo sapienter humiliure, elc. inlcliiijimus : quod qui prunttm propler imaginem ter-
    iilalth. v: Vos estis sal lerrtv, elc. Ilieronymus, lib. iv reiti, terra vocabaiilur, et thcebutur ad eos : Terra es,
    in Ezech. cap. xvi, ad illa verba : nec sale srtlita, etc. Walafridus Slrabo de caruis pelulantia t :

    recitatis Maiilirci Paulique verbis addit : Undeei vul- qui munere perJiias
    go sapientes satsi, el slulli vocanlur insutsi. Ibiilem Saiias'i viliis tuo
    eodem iu loco Scio me legisse in guodam volitniinc
    : Tenas per genittun tiium.
    ile Domino salvatore, quod ipse sil sal cozleste, elc, Sicaccipiendumiilud Cbristi addiscipulos.Matth. v :
    niinirum sapienlia Patris rceeslis. V os estis salterras, ete. Et Joannis Apocalyps. vi,
    Condilus omnis. Itane tibi imllum disrrimen inter 11 'Ev.SiY.el; to aiua ijfiiiv Eirt Ti?s"/ri;, ubi recte in-
    :

    condere el condire! Londilaoralio, composila, penul- l rpres: de iis qui hubitnnt in terra.
    liinain corripil. Supra ad Fedol. Condila vcrsu. lbi- 130. Princip. s. p. dira superb. Siracli Eeclesiast.
    deni condere versu. Condila, pito.yociY.M;, quibusdam
    :
    x, 15. Giiinoaldus iu superbia; coiidemnalione .

    quasi salibus .Tpersa, producit. Cicer. Iib. u de Orat.:


    nec gravis oratio neque lepore et feslivitate conditior.
    D Ex qua peccati caput omne cuturrit et auxil.

    Augustinus Confess. lib. i, cap. 1 1 Signabar inler- :


    Luciferum , primiim principemus. Sceleralorumj
    siqno crutis ejns , et condiebar ejus sute , scilicet qui ex re mati iioinen sorlitus est, Ln perniciiin de-
    Domini. Veius versus apud ineptuin Mamotrecli au- duxisse, cceloque turbasse creditur. Etiani budie, al>
    clorem non ineptus in xiv Luca;. eu quodammodo quasi fonte, omne, limnaui generis
    malum delluit. Primas apud Maguum Sopholog.
    Sal doctum reddit, sal condit, sal reprehendit.
    Si libi copia, si sapientia, fbrmaque delnr :
    Brilo, qui Carolo Magno vixit, Synonymis: Sola supertiia deslruit omnia, si comilelur.

    Conditnr «rbs, cnndilur olus, sed condiiur aiirum. Kaymundus Astucius libro de hominis Pugna :

    Vers. Hli. Crcde Deo ct proprios lunc


    , lu. Salomo Casca superliia desiruil omui.i culmina inoriim.
    1'rov. ni, vers. 6. Menander A Primate parlim, partim Claudianodequarto Hono-
    iii consulatu.
    Ot*v Tt Kpa-rTn; Offtov, uyaO/iv IWSa
    llprjGoX*. touto vtv&ierxfuv, oti
    eavT'7j, Inquinat egregins adjnncla superbia mores.
    T6/U«i atzata xatWiOf cu'/5\au:5av£t. lil. Qhi' Doni. crettit, serval. Ms. S. Galli, credat ,

    Ms. S. Galii :
    servel, quo paclo loquiuir versu ab hoc lcrlio :

    Cn de Doo vero, et proprios libi dirigc gro-sus Sors iiurp tilii tradat agendi

    quae scriplura a manu lectoris videiur. Vide tainen Joanu. xiv, 1.5, et xxi, 25.
    519 I.N S. COLUMIJANI CAKMINA GOLDASTl NOT.E. 3-20

    lUi. Inttanter facias. Modianns Synonymls. : at- A nione discordat, non nsscnlior. Grcgorius Magnus
    tenle, accurate, a ctiranter, intenle, instanter. Theo ijiiin. in die Ascensionis

    dorns in Vila sancli Magni Opus suut» instanter :


    Versa vice rroitalium.
    fniebal. Ennndins in episl Arlium marjister esl :
    Grimoaldus de Superb. condemn. :

    instatitia, noverca cruditionis negligentia.


    Iixcussoque pede saliebal popliie laxo.
    145. Nec reditunda fluens. Ovutius de Arte aiuandi:
    Eunt anni tnore finentis aqua: : 170. Cnrripe peccanlem. Monet, corrigeniium qui-
    Nec qwe praeteriit, rursiiui revocabiltir tuida; dem amiciiin, si peccet; at illico, si nnlit obaudire
    Nec quie praelernl, hora icdiie polesl. non (leSTemlimi nec dejuvaiidiiin. Salomo Pro-
    liO. Omnia pnis ctlnx. Mors quaD lloratio, vltima verb. xxvn, vers. 10; Octavius, lib. i, dist. 9. Supra
    linea renim e*t, lili. i, episl. 10. Ciccro lih. vj Fam., vcrs. 11, inlra vers. 150.
    epist. 21 prasertim cum emniiim rerum mers sil ex-
    ,
    172. Qtti fralri ignoscil. Mallh. iv, 1 i ; Marc. xi, 2".
    irenium, qiiam sic irtpiypK&t Oclavianus : illam quie 175. Observat tupiens sibi lcmpns in ore. Proba
    vilic esl ulliina fiitis. lectio, nec sollicitanda. Supra 150 :

    150. Uoniiiiits tiiiserebitur illi. Barbnrum est , ct Oiniiis pertraclet primum inens verhi loquela».
    qnam ecclesiastics , nemini usitatuin. Vetns i nierp.
    Quo atque commodius legatur omnia pro
    loci aptius
    prov. xiv qni miserebiiur pauperi-. Ilierem. xx\ :
    :

    lectis cjns misereber. Psalm. r.m miserttts est Dumi- :


    omnis, quod iniuis qnadrat. mm
    171. Sprelum sine tcmpore verbum. Stullus susque
    nus timentibiis se, in vet. liltirgiaMiserere nobis. :
    deque haliet, quid quove lempore quidve luquatur.
    Ex qua Alt iiinus : Tti misercordia mea, nvserercmilii. ]}
    Glossie vel. Ktjrie, eleiton; Domine , miserne nobis. Siullus si qna refert, a fa'so nil pnio referU.
    Aiielnr de Conlcmplu miindi nulii miscrelitr, dicinir :
    Ipsius ct veiba nullo siiul pondire digna.
    et super aliqiicm barbarius nimis Augusliiius an Da- Seneca Imago animi scrmo cst ; qualis vir, lalis
    :

    miaii. Medilat. cap. C. Et miserere super infinni oratio. Hinc Socrates cnm decorum adolescentcm el ,

    plasmatis debiliiaiem. Exemplo contrario peccavit diutule tacentem conspiiutiis forel : Vt le videam, in-
    Gregorius Magims in miserari, bymn. in diluculo : quil, aliquid loqncre. Sciticel Socrates tacentem liomi-
    Ut Deus nostri miseralus ouiucui nem non etenim arbilrabalur liomincs non
    videbat ,

    I'ellat bnguorcm. oculorum, ted menlis acic et auimi oblutu consideran-


    151. Infcr nullalenui benef. Nullo nmdo de bemfi- dos. Apuleins principio Florid.
    ciis ulcunque parvis vel cimi animo luo querilari 178. Anruni flam. jirob. D.ivi.l. psalm. xil, vers. 7;
    debes. Ovid. Metamorph. :
    Salomo Proverb. xvn , 5; Sirach n, 5 ; Ovidius in
    Trist. :
    Ncque enini henefacla maligne.
    Detrectare nieuin est. Scilicet til fnlviim speclntur in ignitms auruiu
    'I empore sic duro est iuspicicnda lides.
    Sie novus atqite noviint v'n. Ciccro in Lrrlin de
    15(i.
    Ainiciliis Veterritna qtnrqtte, ulea vina qna' vclustiilem
    :
    Seneca de divina Provident. cap. pcnult. : Ipse ignis
    feriint, cs<e debent sunvissimee. sapiens qiiiilam apnil aurum probut, miseria [orles viros. Maltb. Viildoniceiis.
    Magiiiim Sopholog. Yinum noriim, amriis noctts. Al-
    :
    iu Tobia :

    que, parlicula similitudinfs. Ulpimusl. d. de SC. _, Alea fbrlunae fortes examinsl .inrum
    Sillan. Itn vindicandum nlqiie in propriu servis sena-
    :
    '-' In fornace, lides anxieiale nitel.
    fiu censuit. Paulus I. xxxvi, § ". I). ile biered. petit:
    170. Sperale in Dom. Siracb II, 6, seq. David ;
    ifa condeinniilur alqttc possidcrel. Ponitur iioiimm-
    psalm. xxxi, 1; Isai. xxvi, 8.
    qiiam absolule vers. lOti Sis bonits ntque bonis. jNisi
    180. Pauperis ei tniseri. Ex senlentia Dionysii de
    :

    si pro allero roinplexivo slaliiluni esi eliain qiiiique.


    Morib. ad liliuiu: miscrum neirriterit; iu Monoslich.
    158. Amicttsa. d. f. amicus. Nihil est mutaniliiin
    Epigram. vet. :

    diclum zHTE^avi/rj^tv eonioilo alque illinl Juvenalis :

    C.res>:ii anior numnii, qnanlum ipsa pecunia crescil.


    Iridens misernm, ilubium scial omie fuuniini.

    Et ille nescio cnjus poelae versus : Senlentia Piltaci apud Demetrium , Ausonitmi et
    Sociadein.
    Pauper amctcauie, limeat nialeiliccre piuper.
    183. Diligit in Sopbia. S. Gnlli xvrir/ptupov diti- :

    Nnn ipnar.i Virgilio ligura. Videcdus Sulp. Viclor git en Sophia. Nihil verius. Chrislus Sopbia nuiiqiiaiii
    de Schcmat. lex. Itulil. l.upus, Kufiiii.mus, et in pri- iiiiii icdamal se aiiianleiu suople tesliliinnio , i I

    niis liedas de Iropis, Proverh. vm, 17 Ego diligenlcs me diligo. Sophia :

    101. Qtiodque imminet anlevid. Hemistichiotl Octa- prn Christo, etiam Patribus. Terlullianus advers.
    vianimi lih. n, dist. 28. Quodqiie, qttodcunque. Alci- Piaxcam llirc vis et llWC divini sensus disposiio
    :

    nous de Virgil.: apud Scriptiirus etiam in Sopliice nomine ostendiliir.


    Longe erit a primo qtiisque secundos erit.
    Quid enim sapicntiits ralione Dci sive sermone'.' Itn-
    y. qne Sopltiam qnoiyte exaudi ul secundam personnm ,
    Ausonius senlent. Piltaci :
    conililam. Viile liJonmi lih. VII, <ap. 2 Etvmolog.
    Pai elo legi ,
    qiiisque legem SSnxeris. Silviiiru de cognomentis Salvatoris, male Damaso
    108. Seelcri qui gaitdcl iuiquo. Non laborabit ver- tiihiuis, Armenium in Confessione lidei; Teftull.
    sus, si Irgarous tcelere. Suevit t6 e in liujusinodi adversus Hermogen. : Quis scit qiur sunt Dei,ctqiuvin
    ahlalivis produci. Pnidcnl. Caihein. Hymn. 19: ipso, nisi sp riltts qui in ipso ? Sopltia aitlem spiritus
    lurc illi consiliarius fuil, via inlelligentim et scientice
    O iiovuin cade slupenda rulneris miraculum.
    ipsa est. Canisiana scriptura in Sopltia banc babet
    Lucreiius lib. m fcntciiliam diligil Chrislus onmes, qui se o-oj/wc, id
    :

    Ut scnsiis alios iu parte quemque sua scil. cst, sapienter,non perstitiose ; vere, non vicle, amant.
    libri siipcriores, Lib. v
    Deltiana non est rfif.n.
    ila :

    184 Nec citttt in lingua. Jacob. Epist. cap. I; Sa-


    Ex ulraque polum parle premere aera nobis. lomo Prnv. xvil ; Snaih v. Oclavianus :

    Ii.i niiines lilni lam veicrcs quain recenles. Lib. vi: Qnod praeslare potes, ne l>is promiseris ulli.

    Piaeterea magni ex parte maie inontis ad ejus. An vult nos esse lardos «d toquendttm et ceteres ad
    Iia cl hic liliri omnes manu formisquc scripli ; in qui - liiborantlttm'.' HililehiTliis Cenoin mens. in Epist.
    bus et parilihus loiis oiiinihiis lliih. Giphanius parli IM.'i. Falsus per fiiiniiin lcst. Teslis, qni lalsa pro-
    nniavit rcsiiiiicndtim. Cui, qnia milla auclorilate f.iiur, iiini ferel impune. Exod. xx, Ih Deuteron. v,
    ;

    in iiur, ct quani adduxit vcio Prisciani, ab cjus opi- 21, ct xxix, 16 ;


    Salonio pa siin in Pioverb. ; Da-
    521 AD S. COLIJ.MBANI OPEUA APPENPIX— DIPLOMATA QUj<EDAM. 322

    niel. xin,C>2. Innocuus, «T-piup-)To;,-c?.>p-o?, impunis. A 202. Serviet et segnis. Deses et piger, qui in otio
    Famiiiu, wnjuxra, piofMCTa, yio-fiaTO, Hesychio, nlii le onuiia sua abligurnt, tandem majori sub ouere eo-
    geinl. jc.ol-u.htx. Papias fomra a fmk tlicilar, et esl
    : getur laborare , servielque eui maxiine nollet vel
    Locutio. Gloss. vet. iu lib. Hotarum Faria, elequia. : dominari quot|ue poluisset. Facis ?u-/ov. Euripidcs
    i.e%. fumiiia. WalJrammiis ad Dadon. Cum mulua : Hecuba :

    (amina jamur. IbideiD :


    OaTtf yao o\iy. i'f,iOi yevetrQui 7rovwv

    Cmluiu, (erra iue.uit, sed firma lisec fauiina perslant. <_-(..( u.h, aXyzi q" u'j/h' .vT. f.-__' £'-'/«,

    Et carin. ui :
    Bavuv 5 kv iiit yLaXXov s'JTv/iaT£pof
    *H £uv.
    M«c eadein p«suil praedictus faniiua scnplor.
    20 i. Pone tuis verbis veaes. Ut te reddas Harpo-
    Hymii. de S. Joauue Baptista :

    eratem. Verba sunt Jesu Sirachi Eeclesiast. xxvui,


    Ne levi salteni maculare vitam 28 seq. Adde Davi.lem psalm. cxli, 3 eumdem Si- ;

    Famine pusses. rach. xxi, Salomonem Proverb. xxi,23,elxxx, 50.


    I
    ;

    187. Jam magnum reddas. Senlentiam expressit H. Joseph Hyssop. Parops. arg.
    dislichi Octaviani li-b. t : Claude ostium labii tui : leclude
    Eviguam iiiuniis cuin dat tibi pauper amicus. Clauslruiu luuni si liqueliat illud ;
    ,
    In viuculis eris ejus ubbgaui...
    Si pauper Dmicus parvum tibi miiiius ollert, redde
    Vers. ult. Diligit natum. Salomo, Proverli. xiv.
    liic
    maguum, qua in re summos prineipes aequiperabis,
    limpham cava liaii-iam pomuin atque rapam, ,8 oeneca de Uem.
    Ojjuiitm bonormn paren-
    Iib. i
    qui
    _ ._ _ •
    ,
    :..i.-
    ,
    K tmn
    tum,
    >-*
    >

    qui
    lilli biliriiarc liberos
    ibjurgare lihfirns non min,:iinm /i//.,i
    tinn nunquam ,,/,«_
    :

    , •
    alacri accepla animo, prdinde ut munus maxiinum
    .: i
    blande, _V__
    non-
    compeiisarunt. Pulclierrimam guomen corruperat
    nunquam miuaciter sotenl : aliquando admonere eliam
    verberibus. 11. llai cautico erudit
    Leodicensis exemplator. :

    190. Otiaqui scquitur. Slomo Proverb. xxm, 21. (Juod si genueris tibi Liliusacfilia--,

    193. Exsuperal itumer. LeoJ. ms. :


    O.i. m tempore casiiga eos, \erum cuui clemenlia.
    Exaliat nuiiieriis justurum regtia potenter. Corrigit illum. Ms. sancti Gilli , corripit. Sergius
    Dilierent. apud Salomoncm corripimus verbis, corri- :
    Sed nostra mihi lectio muliis partibus potior.
    tjimus verbenbus. Vide vers. 89 et 108 et deiiicipem.
    Justi,quamvis numero perpauci, regna laiiien po-
    Ovidius, lib. ii, de Pouto
    teutissimorum vincunt, eosque superant. Vide aucto- :

    rem' Sapienli.e m, 6, et v, i. Corripis ut debe> stulti peccaia so ialis.

    193. Corruit in prmceps. Isidor. Sentent. de Som- Sidonius lib. vi, epist. 9: Sitptis vestrtv correption s
    iiio Bono lib. iii, cap. 2 Kegcs , nisi solo Dei lcni : orbitam non reliquit. Passiin aiii sed iia ut Sergii ;

    pore metuque gehenntc coerceantur, libere in prtvceps „ discremiualio nou observetur, nisi, quod liaclcnus
    proruunl. ^ docui factilatum, verba Sibi invicem cesserinl

    APPENDIX.
    DIPLOMATA QILEDAM.
    i. Data Mediolani in palatio sub die nono Kalenda-
    Privilegium sive primti donatio Flavii Atjilutfi, Lon- rum Augusti anno regni nostri lelicissimi octavo per
    goburdovnn regis, vencrabili S. Columbtino de lerri- iudictionem quintam.
    torio Bobieusi per mitlia quatuor ab oinni purte
    Ex diclu doinini regis, et ex dictu Agiderii not.
    concessum.
    scripsi ego Liuiuis.
    Flavius Agilulphus vir excellentissimus rex, ve- II.

    nerabili Columbano vel sociis ejus. Piam nobis cre- Churtulu qualiter domiiuis Columbanus tradidil mo-
    dimus ab omnipoleuii Domiiio vicissitudinem repen- nasterium Llobicusc sedi aposioticce.

    sari.si sacerdotes in regno noslro salubri ordinatione In nomiiic Domini, et doininatoris ouinium Jesit
    Domiiio sua valuerint vota complere. Ideoque ad ba- Chri^ti veri Filii Dei Domini nostii.
    silicaril beati ac principis apostolorum Petri siiam Anno Deo propitio ponlilicalus domini Grcgorii
    in loco, qui nuncupaiur Bobio, per hoc generale no- D sumini pontificis, et universalis papa; in sanctissioia
    strum pr_eceptum cedimus tuae sanctae palernitati sede beali Petri aposlolorum principis , iv indicl.
    ibidem in Dei nomine licentiam habitandi ac possi- 13, e^oCoIunibanus, servus servorum Dei, e.x Hiber-
    dendi. undique sicul deceniimus ab omni paite per nix pai tibus ortus, papse dixi : Constat enim buiua-
    circuitii milliaria quatuor, sive culto, sive incullo, num genus a principio cmn divina clementia fniss-e
    prjeter tanlum medielatem putei, quod luudavit per formalu_n,sed anliquus u_mu!us auctorad deslrueiula
    nostrje donationis praeceplum concessuin habemu.. humani generis gaudia morlifera venena composuit,
    Nam aliud omnes lines illos, quos superius nomina- ut tota massa humana peccali vinculo tenerelur
    vinius. Basilicae beati Petri, vel vobis, seu qui ibidein obnoxia : foimator igitur noster Dominus Jesus
    libi tuorumque deservierit ducibus, castaldis, seu Chrislus, ad reparandam su;e imaginis libertatem,
    aclionariis nostris onmimodis in mandatis, ut nullus per ulerum Virginis veniens muiido rediviva gau.lia
    eorum contra hoc pra3ceptum nostr_e paginse ire in se credentibus Iiominibus conlulit Paradisi. Qua-
    quandoque pr_esumai, quatenus pro salale, et stabi- propter volumus considerantes _eteni_e retribuiioms
    litate regni rvostri Domiiium valealis die noctuque tutorem ut ipse sit nobis pius reinnncrator, bbenlis-
    deprecare. simo decernimus animo, atque staluimus, ut otunes
    523 AD S. COLUMBANI OPEBA APPENDIX. - DiPLOMATA QU/EDAM. 3-2V

    res illas qu?e nobis ohvenerunt, per praeceptum a \ vestra oninium sancta postulavit paternitas. Nos
    gloriosissimo rege Agilulfo, qu.e adjaeent juxta llti itaque aeternam exspectantes remuneralioneiu, d :-
    inen Treviae invalle quic nominaiur Bobio, et est pro crevimns arclamare praesentia, ut mereamur aHer-
    legilima mensura rhilliaria qualuor ex omnibus par- na, et sine line mansura. El ideo veslram omnium
    libus, vel quoii uos nostiique successores acquisie- an-.lienies petiiionem conlirmamus, atque cedimiis

    rimus, ut sub defensione el inimunilaie sanctissinirc vobisadnom n beaiorum apostolorum Pelri et Pauli,
    sedis apostolicw, vestro vestrisque suceessoribus ju- basilicam sitam in Bobio in Dei nomine Licenlia in-

    dicio prsejudicandi stint. Si unquam in tempore pon habitandi et possidendi. De ernimus itaque fincs ab

    constructum ccenobium aliqua conteniio ex qnali- omni parte basilicae ipsins milliaria quatuor, sicnt
    cunque parte oria fiierit ex niagna parvaque per- Dominus genitor noster per sniim pncceptum beato
    sona appareat, quod in conspeciu sanclissiini veslii Columbano instituit babere. PraUer lantum niedie-
    pectoris in pr.csenli ficta sunt, ut in futiiro perenni lilem putei, qnod idem genitor fundavil venerabilis
    lempore finna permaneant. Si quis enim aliter cgerit memoriae vir, concessit vel ligna ad sales coquendas,

    (|iiam, ut supra scripta sunt, ei committimus, ab eo quod et nossimili modo concedimus atque lirmamiis

    qui dixit : ililii vindiclam, el ego retribiitim : unde possidendum. Similiier Alpecellam, qu;e appellatur

    du;e chartnLc pari tenore subscripta; pro certissima 5! Pennice, ubi domina ct genitrix nostra Tbeodolinda

    verilate fieri volumus, quarnm unam in ccclesia beali gloriosissima regina ob amorem palris nostri Colum-
    Pelri apostolorum princips tra liinus ohservandam, bani ascendit ad locnm istum praevidendum. Poslu-
    lavita nohis ut in vestro sancto monasterro ipsam
    alteram nobis retinuimtis, nostrisque Biiccessoribns
    relinendam, ut diximus onmi conlentione remota, concederemus Aipeceilam, quod et nos ipsius roga-
    destruatiir. Ilas cbarlulas offersionis ni&c Pelro ic- tioncm audicnles libenti animo decrevimus dare

    verendissimo diacono tradidimus cum stipulalione dalumque in perpeiuum vobis, et qui post vos ibi
    solemniter iuterposita. Deo miliiatiiri fiierinl, volumus permanere. Idcnqitc
    Actiiui in palalio Conslant., snb die terlia mensis xlcrnam nos considerantes retributionem per hoc
    Novembris, indictione supra scripta feliciter. potcst.iis nostr;e praeceptum conlirmamus in veslro

    Ego Columbanus luc charlul.e offeisionis ine;e a sanclo monaslerio vel veslrae veneralionis jam super

    me factse sunt, et relalse sunt. jus terminalos fmes ciim ipsa Alpecella monte Pen-
    Ego Biibiilenus monacbus et sacerdos. nice cum finibns snis percurrente per ipsos liues
    Ego Eunocbus sacerdos el monacbus. iisque in petra de Gragia, indcque revertente siibtus

    Ego Domilialis biimilis diac. Scollo et monaciius. pelra Pedenna in causta anlcquani perveniatur in

    Ego Evonenus sacerdos et monacbus. G peira de Digna, et exinde per ipsam jam dictam

    Ego Bobuleiuis monachus ct sacerdos. coslam usque in fluvio Trevije per nostras recentio-

    Ego Gurgazus genere Bertonus. res apices identidem possidendum dono nostro lir-

    Ego Bonifacius archiscrutinarius. raamus. Quatenus deinceps nullus ex judicibus, co-


    Ego Analus sacerdos de gcnere Francoruin. initibus, gastaldiis, vel agenlibus noslris exinde

    Ego Deusdedit scrulinarins. nninuerc prae-uinat aliquid, sed ea, qu.e Deo auspice
    Ego Meliaderus prxsbyter et monaebus. contulimus in ipso sancto ac veneraudo loco, tam

    Ego Bomanus diaconus sigiiiun al. al. al. felicissimis noslris lemporibus, qiiam etiam el futu-

    Lconi el Simeoni, et Audo lcsles signiim al. al. al. ris slabili ordine ipse sancius locus, vel tua boatitu-

    Leoni, Zacbarice Epipboni ii'stes. do, seu qui decedenti tempore tibi fuerit successurus

    Ego IVlrus diaconus, ct rtolarius sanclse sedis iiiviolahilitcr valeamini possidere. Ex dictu doinini

    aposlolicse bas cbartulas offersionis scripsi, publicavi,


    regis, el ex diclu Agiderii notarii subscripsi egn

    complevi cl dcdi. pron.

    III. Datnm Ticino in palatio sub die 8 Kaleudarum


    „ . .. ... . .. .. . ... ,. Aiigttsli , anno felicissuni regm nostri 0, indiitioue
    i.anfirmatio snprtitlicli privilcgn ab Adivuldo reqe. (i „ , ,.
    " 9 feuciter.
    .

    Flavius Adivaldus excellenlissimus rex monastcrio IV.


    bealissimornm apostolorutu Petri et Pauli sito iu Allera Confirmnlio supradicli privilegii.
    Ebobio, et V.B. Analana; abb. et omnibiis inonachis Flavius Adjuvaldus excelleniissimus rex venerabil s

    ejus. Dum devolionis causa pro nostris faciiioribus Bci tulplio abliati, vel omnibus inonachis ejuspiam,
    deprecandam beatorum apostolorum aulam venisse- noliis credimus ab omiiipolciili Domino vicissillldi-
    nius, ubilio niem. pater noster dominus Columbanus nem recompensari, si sacerdotcs hi regno nostro sa-
    corpore qiiiescit, petiit nobis tna veneratio, omnis- lubii ordinalione Dec sua valuerinl vola cmnpl re.

    que siinul servoium Dei alnia congregatio, et pr;e Idcoqiie sicul pictali iioslrae Domii.us Ag.lulfus rev
    tunnibus oslendistis nobis praeceptum Domini , ct genilor noslcr vos, vel praecessorc-; v. slros, sanc r
    geniloris nostri Agdulfi regis, conlinebaturque in eo memor .1- domino Columbano, vel Att.ike abhatihns
    qnod genitor noster locum istuni beato Columbano Bobii ad basilicam, beati ac principis ipostoloruiu
    iradideral ad inliabitandiiin, el possidendum sibi, el Petri concessil babitanduin per lioc generale nnstrum
    qui post ipsutn perpeluo Domino iuibi desservieri t prxceptum cedimus vobisad limen beati Peiri ibideiu
    pro leniporc, quod el uos snnul niodo, ut faccrcni s in Dei uouiine licenlia, habilaudi el possidendi undique
    325 S. ALrHANI BENEVENTANl EPISCOP, CIIARTA BENUNTIATIONIS. 32»

    fwies deeernimes sicut a Domino, et geniture noslro, \ usque in pclia de Gragio, et exinde siiiuiis pelra cle

    santtae menioriai iloinino Coluinbano, vel AltaliB ton- Pedena in costa anteqHani pervenialur ad digua, et
    cessuin,vel tradiluin fuit ab oiimi parle |icr eireuilum peripsam eolam usque iu tluvio Trcviuc. Quapropter
    milliara quatuor, seu cullo, vel incullo, piaeter lanluui danles in uiandatis omnibus ducibus, gastaldis, seti

    medietalem putei, quodque suaserit deccssor et ge- actionariis nosliis, ut nullus eorimi conlra lianc

    nitomosier Agilulfus rex concessil, vel ligna ad in- praecepti noslri paginam ire quandoque prasuinat.
    cendendmn inrbi ad salcs coquendas. Sed et quod Qualenus pro salute, el stabilitate regni nostri domi-
    viiliis a Russone pio donalione, alque cinn ditione nuiu valentis die ac nocte deprecare. Scripsi ego Bo-
    evenlt ea dono nostro in vestro monasterio conlirina- nus nolarius.
    inus ; sed etiam tines illos, quos superius noniinavi- Dalum Papja? in palatio sub die 1G mensis Augusli,
    mus, basilicae beati Pelri vel vobis tribuiinus habendi B anno regtii no^iii feiieiier 7, indictione 10.

    ANNO DOMINI DCXV.

    SANCTUS ALPHANUS,
    BENEVENTANUS EPISCOPUS.

    NOTITIA HISTORICA IN ALPHAOTM.


    (Ughelli, Itidia Sacra, i. VIII, p. 18.)

    Alplianus, Beneventana: ecclesis: episcopus, vixit gnare crepit Aricbis primus post Zolonem, salulis
    aniioChrisli G13, ducis ArichispriuiiBeneventanoruin anno 5'J1. Porro ecclesia illa sancti Mariini abAI-
    antio 21; quod inlelligi potest ex documento ejus- pbaao immunis facla cessit post annos pluriinos in
    dem Alpbani renuntialionis jiirium ecclesix sancti proprietatem coe iobi sanetse Sophioe, unde ipsiiiu
    Martini, cujus verba infra exposita exstant apud Alpbani documentum inler alia exscriptum fiiit iu
    Chron. SancUe Sophiae. Sophiana Chrouica, qiue Alphani iiiemoriam ad po-
    Indictio et epoclia annorum ducatus Arichis op- steros perennavii.
    portuue in hoc documento cadit in anno 615. Be-

    SANCTI ALPHANI
    BENEVENTANI EPISCOPI,

    CHARTA RENUNTIATIONIS JPRIDl ECCLESI^l S. MARTSNL

    In nomine Domini nostri Jesu Christi, ejusque C siam, ut non presbyter, diaconus, vel subdiacotius
    sanctissima; Genitiicis. habeat potestatein eam dandaui in plebulea parto
    Teinporibus domini viii gloriosissimi Arichis suin- e^se voluerunt, aut subtraheudam, per quemlibet,
    mi ducis geniis Longobardorum , anno vigesimo lilulum, excepto presbytero, qiiem lu, nominale
    qnarlo gloriosissimi ducatus, qui mense Marlio, in- Trasimunde, vel lui hreredes per lempora, ordiuare
    dictione qnarla lirinatus. solveris, ipsa jain facta ecclesia, nohis, vel nostris
    Nos dominus vir beatissimus hujus sanctissim e successoribus in noininaiam sanclam sedem noslram
    sedis Beneveiu&nae Alphanus reverendissinius epi- pervenit consecrandus, sectuidum canonicam san-
    scopus, ob soluiionem ecclesiie sancti Martini, libi ctioneni: uaiu aliain njllam rerum habeat polesiatcm

    Trasemundo SchuMachis, qualiter tu nominate Tra- dandi ea, ncque a me Alpliano Doinini gratia epi-
    gimunde ipsain scpius dictam ecclesiam a novo fun- scopo, neque iu posieris meis nunquam haheas ali-

    damine, usque ad culuien consecralionis peiducece quando aliquain requisilioiiem, aul repreheiisioiieii»

    visus es in tuo proprio terriiorio, loco qui vocatur de hac mea abaolutione; sed ex nunc, et usque iii

    Moiisbonioni:», qui csse videlur iu Buenle loco, ca- perpeluis temporibus, qualiter superitis legitur, ii>

    nonica raiione absolvinms eaiu prxdiclam eccle- ipsarationepermanerevaleal ipsa nominata ecclesia.
    327 S. AILERAM SCOTO-IHBERM ABBATIS 3i8

    Qnoil momimentuin absoluiionis lilii N colao notirio _\ Ego Majorachi presbyt. me testem scripsi, a«t»n-
    nostro, ut scriberes prcccipiiuus; et ut robur habeat, tibus sacerdolibus uostris, vel cunclo clero.
    < lligiem sanclae crucis afliximus. Aclmn Benevenli in Ego Aripaldus scribere me jussi el tesles a.-cri-
    episeopio, mense el indictione noniiiiaia feliciter. bere.

    ANNO DOMINI DCXV.

    SANCTUS AILERANUS
    SCOTO-HIBERNUS ABBAS.

    NOTITIA HISTORICA IN AILERANUM.


    (Fabricii UihUolli. meJ. et inf. selatis.)

    Mleranus aliis verius Aireranus, Ereranus, Scoto- B tricii, et, qu» sola aUalem tulit, interprelttlionem
    Hihernus cognomento Sapiens, presbyter el scola- mgsticam progenitornm Cliristi, qme ciiin Cnluillbani
    siicus seu ludimagisier scholx Cluainerardensis in Scriptis edita a Palricio Fleininingo, ord. Miu., Lo-
    tlibernia, s;eculo viu ut videtur ( post Coliimbain, ranii 1(507, et recusa loin. Xll Bibiiolheca: Palruui
    Cllanum ct AJainiiauuin), scripsit gesta sancti Pa- Edit. Lugdun.1677, pag. 57.

    SCOTO-HIBERNI ABBATIS
    a
    INTERPRETATIO MYSTICA PROGENITORUM CRRISTL
    iBibliolheca Palruni, tom. XII, p. 39).

    Onpoiluiuim viileiur de nominibus genealogiae do- C. tate perceptos, exponerc inlellectus ; co utique sen-
    uiinica: juxla mysticos , iiiajoriim duntaxat auctori- su iinpriniis posilO, ulquomodo in Domiiiuiu noslrum

    « Ante boc opusculum liabctur in BibHoiheca pr&ter suam inonastic.ini regulam scripsisse legalur,
    Palruin , toni. XII, p. 3'J, moiiilinu sequens : et abbas fuerit baberi non debet auclor pr.esrnlis
    ,

    i Licel benigne leclor, siibjeclus Ailerani nostri opuseuli, ab aliquu celeberriino scriptore, non lamen
    iractaius Columbani non sit, et proinJe e.x scopo abbate conscripti. Alic- liiit Aireranut cognomenlo
    prassenlis instituli ad lioc collectaneum perse nou vi- sapiens, presbyter scholasticus, seu ludimagisier ce-
    deatur speclare : lanien quia mole exiguus esl, ut
    ila leberriina: si hol;r Cluaini rardensis illoruui inil-

    cougrue seorsum edi non possit-, et ingenio lam fe- liiim discipiiloruin , sanciilale et blleris illuslriuni
    cun lo.taindocto, sacra:S.criplura:sensusdeproiiiil, ut nntrilius, cui vcre Iribuendum videlur opus siibscri-
    quibusvis sacrarmn lillerarum studiosis, ct diviui ma- ptuni ; pncter quoJ, inier alia lcgiiur eJisse yiiam
    xinieverbi pi;cconibu-, ejuscviilgalio,sicululdis-iiiia, sancti Palricii ; uani iu Epilorne ius. llibernica Je
    iiaet acceptissimafulura sit, consultum putavineinsi- gesiis sancli Palricii, quse incipit 1'npidus qui sede- :

    gne exiniii viri monumenuiiu diuiius delitescat, illud bm in tenebrit vidil lucem magnam, irrefragabiies
    collectis praisenli fasciculo Coloinbani sernionibus, apud nostrates am loiilales, sub linein inler alios
    ad leetoris utiliialem, adjiccie. Vii.e sancli Patrici scriplores referlur Airerams ;
    < Circa ipsum porro Ailerainiin , Aireramim vcl , ita rnini hahelur lli suut snncli seniores et sapientes
    :

    Ercranuni (iia eniin varie legitur apud antiquos, lani HUiernite, qui signa el virtuies 1'atiicii scripscrunl, et
    Latinos quain liibernicos scriplores sed posleriori ; U coltecta nobis tradidenint, sanclui Cotumba Celkuvnt,
    frequenlius inodo in vcluslis liibernia* Meuologiis sanctus Ultanus ( alter ab ibo Fossensi in Belgio )
    scriptuui reperitur) observandum duos hujus uominis sanclus Adomnanus, sanctusAreranu* sapicns, saiictus
    in llibernia sanciissimos olim viros, Ooruisse, quorum Cliicranus, eic. De eodeni quoque Arerano jam nie-
    uniis est Ercranus abbas T.iiiil.ulensis in Lageiua moraliis sanclus .Enas episcopus qui exunia sancli-
    suncti Muilruuni fainosissimi archimanJrila?, et re^u- latis et dociriiue lauJc floruit sub lioein oclavi saeculi,

    la: atque ordinis monaslici conditoris, successor, regnanle Rugone lloiirate, seu Ordniiluv , lilio
    cujus festuiu Compilaiio veieruin Hibernise Menolo-. NieUi Nimbosi, totius Hibernix Monarclie, in suo
    giorum, nenipc sancti ACnew sive .'Engussii episcopi Marlyrologio melrico eleganlissimo et lidelissiino,
    lilii Obtcni beati Mariani abbatis et D. Caroli Maguir, ad 2'J Deci nibris ita memiuil Aireran an lcagnaibus,
    :

    nonit ad II Augusli. Sed cum hic Ereranus. licet hoc esl, Aireranas cognomento sapiens ; cui consen-
    sapiens (quo eiiam eognomine ipsum inscribii) niliil sit Marlyrologiura Subense in liavaria, in quo sic
    329 INTERPRETATIO MYSTICA PliOGENITOUUM CIIUISTI. 55T

    Jesum liominis [Forle, nnmiuis] cujusque referenda \ plantain [Farte, planta| namque rciro retrudit.

    sil interprelatio, convciiicutibus sacrarum Seriplu- In Juila confitens (Hieron. , in c. ni Marc, el t.

    rarutn aslruatur teslinioniis, ipsumque Salvatorem Inlerp. nom. dc Mutlh. , Orig., hum. 17 i)i Gen.),

    omins genealogiae generaiiones ligurasse ac proplie- qui dixil : Confiteor tibi, Puier Domine cocli el lemv
    lasse doceanlur, cujus genealogia: divina providentia (Muiih. xii, SR).

    sunt in^erUe. Dominus iiaque Jesus Christus, qui In Phares Diiisor (Origen., hum. 25 in Matlh.)
    est Sacerdos secundum ordinem Melchisedech (Psal. qni separat oves ab htvdis (Mullli. \\\, 52) , id est,

    a\) , et Rex secundum electionem David, quem fructtiosos ab infructuosis.

    unxit Sainuel praj Iratrilus suis in regein et prophe- In Zara OrieiUalis(Phito, l. Interp. nom. de Gen.),
    tam (I Reg. xvi, 18), sicul eliam Paler, Jcsum Cliri- de quo prophetatis spiritus : Ecce, inquit, Vir Oriens
    slum oteo tcetitia; pra; parlicipibus suis (llebr. i, !)), ih men ejus. De quo item Zacharias ait : Visilavil nos

    in [qui inj patriarchis Palriarcha , in sacerdotibus Oriens ex allo (Zach. vi, 12 ; Luc. i, 78). Et alibi :

    Saeerdos, in judicihus Judex, in propheiis Propheia, Timentibus iwmen Domini orietur sol justiiitv, et sa-
    in ducibus Dux, in apostolis Apostolus ; in angelis, niias in pennis ejus (Malach. iv, 2); cujus dici ortum
    magni consitii Angelus dicitur. et occasum viileie concupivit Ahraham, el vidit
    ln Abrahain Paler excclsus intelligitar (Uieron. t. " (Joan. vin, 56). Oilum aulem naliviiatein, qua Ver-
    lnlerp. nom. Hebr., de Gen.), de quo inter cxlera bum caro fuclum esl, ei habitavit in nobis (Joan. 1,14),
    Isaias loquitur Vocabilur nomen ejus Admirabilis,
    : occasum vero morlem cuicis, quam passus est pro
    Consiliarius, Deus Fortis, Paler [uturi soeculi, Piin- nobis (Phil. n, 8). intelligere dehemus. Ille enim
    cer.t pacis (Isai. ix, 6). Et David inquit : Si autem seternus et inneffabilis Divinitatis dies, de quo dicitur :

    dereliquerint /ilii ejus legem meam, et in judiciis meis Hodie genuile (Psal. cix, 4), semper est priucipium,
    non ambutaverint ; si juslitius meas profunarerint, el scd nescit orlum; semper est finis, sednullum haheiN

    mandaln mea non custodierinl, visitabo m virga iniqui- occasum. Coccinei IForle, Cocani] auiemsic a Duini-
    lates eorum (Psal. lxxxviu). Cum enim ceciderint lilii no derivalur vocabulum, ut vel rubiuin passiouk
    Domini nostri Jesu Christi, quos verbo vitse ge- cruoreui, vel ignitx charitatis (cujus exemplum de-
    nuit, el per baptismum iterum nasci fecit, non colli- dit), inexstinguibilem in ipso signittcit ardoreni.
    deniur ;
    quia Doniinus supponit manuni misericor- In Esdron. Sagitlum vidil (Origen. hom. 55 mp.
    di;e sue (Psal. xxxvi, 24) quam periclitanti Pelro Multh.; Aug., sup. psulm. lxxxvii ; Isijch.,sup. Le-
    poirexit (Mutth. xiv, 50). vit. Xiv), sive ulrium ejus (Philo, t. Inlcrp. Iwm. ,

    la I^aac gaudium (Philo, l. Interp. nom. Ilebr., de Josuc), cui dicitur : Sagittw potentis acutoJ (Psal.
    de Gencs., Origen, homil. 7 in Gen.); dicente angelo C cxix, 4) ; ssgillai aulcm ipsius praicepta sunt domi-
    ad pastores : Ecce annunlio vobis gaudium magnum, uica, vel judicantis judicia: Atrium vero, id est. d>>-
    qnod eril in omni populo (Luc. n, 10), nam ul de imis laia et oninibus palens, idcirco dicitur, eo qund
    Joanne Baplista dixerat ad Zachariam : Ei multi in omnes ad se invitans dicit : Venile ad me, onmes qui
    nalivitute ejus gaudebunt (Luc. l, 14). Prophelis n un- laboratis el onerati estis (Mallh. xi, 28) : Ilenique
    que et sai.ctis hoiiiinibus et divina repromissione qui munel in me el ego iu illo, hic ferl fruclum mui.um
    nascenlibus, gaudium parenlibus oriebatur et pro- (Joan. xv, 5) ; 1 1 iterum : Ile, inquit, ad exitus viu-
    pinquis ; nascente autem omnium Redemptore ac rum, el competlitc omnes inlrare (Luc. \iv, 25).
    totius mundi Domino, merilo incomparabile et ma- In Arain Electus de quo sic loquitur. F.cce Puer
    ximum gaudium onini populo, id est, onini humano meus, quem elegi, ctectus meus, dcdi spiritum nioum
    generi aiinunliatur exortum. super euin (Matth. xn, 18) ; et revera quis est puer
    In Jacob supptantutor (Gcn. xxvn, 50. Origen. eleclus, nisi qui a pueritia reprobavit malum et ele-
    hom. 11 iu F.xod. Arnob., in Psalm. lii) ipsc etenim quod bonum
    git csl (Isai. vn, lo) ;
    quod non est
    dicit: Nemo polesl in domum fortis introire, etvasa commime omnium puerorum, prater unum pueruni,
    ejus diripere, nisi prius alligaveril forlem (Matth. xil, qui de peccaio , sine [ieccaio, ul vermis imputridus
    29) ; supplantaliim euiin Doininus habuit Sataiiam, " de putredine natus est.
    cumdixerit: V ade relro, Satanas (Marc. vui, 51); In Aininadab Poputus meus spontaneus (Phito, l. In-
    legitur Kalend. Januarii in Hiberniu suncli Are-
    : iv
    edita monumenta ulinam
    , nobis anteriora sa-
    runi Averani confessoris. Dubiuill non est hunc Arc-
    cula non invidissrnt. Ex ipsis et aliis temporuin in-
    ranuin de secundn sanclorum Hibernix ordine fuisse, juriavel aliquorum invidia suppressis doetorum no-
    et forte nonmultopostipsius sanrti Fiuniaiii adccclos
    straliim sapienlissimis sciipiis afllicla sese hodie
    Iransiium pnefats scholx administralionem accc pit, solari posset Hibernia, et inipia quorumdaiu obtree-
    hoc est, ut arbitror, circa Coluinhx, Comgajli, Rran- laloruiu ora fienare. Coeterum hunc traclatum, et
    danietalioruinPalrum lempora, sub quorum regimiue proh dolor! jmperfectum, transsumpsimus ex vetu>-
    celcberriina in Hibernia sacrarum litlerarum gymna-
    tissinro ins. Codice celeberriroi Sangallensis roonas
    sia (lorehanl inter ques non iufimuinsane locum le-
    ;
    lerii in Helvelia ; in quo prafixum supeiius In.er-
    nuisse credendum est Cluainerardense collegium
    prelationis mgsicce, elc, tiiukmi prafert, simulque
    hujus sancti doctoiis magisierio quam maxime illu-
    addiiur quod in festo Nalivitalis sancue Dei genili i

    stratum, cnjusvel ex hoeipso, exiguo licet opusculo,


    cis ibi legi consueverit. Tanli scilicet , el meriio,
    velut ex iiugue leonem, prudens lecior magnum
    faciebant aureum tllum tractalum monachi Sangal-
    agnoscel Aileianum coque perlecto judicabit quani ,
    lenses et ipsi dociissimi. Tu itlo deinceps, lecto .

    vere ipsi sapientis cognouien inh;eseril; cujus alia


    benigne fruere, et si qu i; alia ejus viri inciderinl
    piocul dubio pluiima magni ingenii et eiuditionis
    mouuraenla a me quantocius exspcctahis. Vule.
    Pathol. LXXX. 11
    351 S. AII.FRAMM SCOTU-IIIRFRM ftBBATIS
    terp. nom. , de Exod., Num., Judic), q<ii ilicil : Ne- \ sed non muttos ptttres ;
    nam vi Ciiristo Jesd per

    animam meam me ipso (Joan. x, 18). El Evangcliitm ego vos genui (I Cor. 4). Si auleiu tlisci-
    mo tollil a :

    mandnta (Mallh. xix, 17). pulus meruit iiater vocari, quanlo inagis Magisler
    Si vis in vitam vcnire, serva
    In .Naason augurans ( U ieren., I. lnterp. nom. Ilebr., tjus.

    ile. Aclis uposl , el tlatlh.), qui proiuil il dicens : Cum In Asa tollens (Pliilo, l. Int. nom , de III lieg.,

    veneril Eilius Iwminis in majestute sua (Luc. lx, 2 ),


    Jcremia), tle quo Juan.es : Ecce, inquit, Agnus Dei,

    rujus prophelia in tria prophelke lempoia respoxil, qtti lollit peccaia (Joun. i, 29).

    iii pranerilum, ut est, vidit Abruliam dicm [meum\, In Josaphal ipse judicans (l'hilo,ibi .', Reg. II, III),
    ei gttvisus est ; in prcesens, ut tst : Quid coijilatis mala ut ail : Pater non judical qucmquam, scd omne judi-

    itt cordrbus veslris (Jean. vin, 56) ? In fuluruni, Ut cium dcdit Eilio (Joan. v, 22).

    esl : Erunl enim sicut angeli in crvto (Multh. lx, 4); lu Joram ubi csl excelsus (Ph.lo, ibia., lleg. III ;

    cl illir.l : Selvite lemplum hoc, cl m tribus diebus cx- Ilieron., ibid., de Matth.), ut ail : Nemo ascendit in

    cilUbo [4lud\ (Juan. n, 19). cwlum, uisi qut de ccelo desccndit (Joan. m, 15).

    In SalOu-oii scivsibilis lllier. I. Interp. nom. de lu O/ia robitstits Domini (Pltilo, ibid., dc Esaia),

    Mttllli.) ; Mmc. xii 25 , (piitlicil : Teliijil mcaliqnis. qui tlixil : Laiare, prodi forus (Joan. XI, 45). Tuuc
    mimeqo sensi virliitcm de me exisse (Luc. viu, 40). fj eteiiiin vox Doiuini luit in viitule.cuin aiiinain qua-

    Et : Qttid cogilatis mala in cordibus vestris (ttatth. IX, triduaiii moitui ab infcris, et coipus revocavit de

    4) 1 Vere seusibilis est, qui co^ilata ul lacta, et lu- sepultro.

    lura ut pneseulia cernit ; sicul de eo scriplum esl Iu J .aiham consummalus ( llieron. I. Int. nom.
    Qui (ecit qittc jitlitra sunl (Snp. VIII, 8). Ileb., de Matth ), de quo tlicitur: Cunsummuta omnt
    Iu Iiooz in quo robur csl (Pliito, I. lnlcrp nom , de tentatione (Luc. iv, 15) ; ct in tine omnium, quac

    lib. Judic, Iintlt) qui ait : OmniH tralinm ud mei; sum prophctala sunl tle eo dicilur ; Elcum consummussel.
    (loaii. xii, 52). Ouuiis lioiuinis viitus iu nioite tlefi- Tunc ii.i nM verba hsec tlixit discipulis suis: Scitit

    cit, Vcibuin vero quod caro lacluni esl, tle infirmi- quia post biUuuin pascha ficl (Mallh. xxvi, 2). El iu

    lite loriius, de nioile vivaciis, de bumilitalc cxcel- cruce pcndens ac;loquc potalus dixit : Consummalum
    sius lactuin csl. esl, ctiw linato capite tradidit spirilum (Joan. xix, 50)

    lu Obed serviens (Joseph, l. v, c. li, Ant.), ijni non Si vlio per[ectus (Auclor oper. imper[. , hom. I in

    venit ministrari, sed minislrare (Malth. xx, 28j; ilem- Mutllt.) tlicalur, sic cxponitur, quia qui suos jubtt

    que Apostolus : Eormum, inquit, scrvi accepil (l'hi- esse iieifectos, tlicens : Eslote pcr[ecli, sicut et Patet

    lipp. n, 7). veslcr ccetesiis perfcctus est (Matth. v,48) ; prae caelt!-

    ln Jcsse inceusum (Pltilo, l. Interp., de I et III (", lis perfeclns dici debuit Jesus, quip|ie qui capil (a-

    Iteg.) qui ail : Igucm vcni mitlcre in tciram (Lnc. XII, ccre ct doccrc (Act. i, 1) quDC perfecta suiit.

    49). ElJoaniies: ipse, ait Bupliznbil vos in Spititn lu Achaz convertens (Auctor op. imperf. , hom. 1

    sanclo ct igni (Mullh. iu, 11 ; Luc. m). tn Mattlt. , et Orig., in Ex.), qui ait : Pamilenliam
    Iu David dcMerabiUs (Ilieion. I. lut nom., de agile, appropiiiipitait enim rcgnum cccloum (Slullh.
    lluillt. ; el Acl.apost ), de quo evangelista dicil : /.( iii, 2) ; vel upprclteitdcns (Pltilo , l. Int. nom. de Mi-
    rcsplcnduil fa.iss ejus sicut sol (Malth. xvil, 2). Un- clitru), qui appreuensa niauu socrum Petri sanav t

    de eiuii Pioplieia dixerat: Speciosus forma prte fcbrii ilanleni (Luc. iv, 58), ct filiam principis inor-

    ftliis lioininum (Psul. xliv, 5). tiiam icsuscilavit (Mutlh. ix, 25). Paulus quoque :

    In Saloinone pacilicits (Orig. Iiom. i» Joan ), Si i/iio modo, inquit, appreheiulam in quo apprehentut
    qui ait Puccm mcam do vobis (Joan. lv, 27). Adtlens
    : sum (Philipp. iii 12.. lttni alibi : Non enim angelos

    meam oslen.lit odisse non suani tlc qua diciiur ; : apprehendit, tcd semen Abrahit apprehendil (llcbr.

    Non vcni pnrcm millire in teirttm sed glndittm ,


    x\n, 10).

    [Mullh. x, 5i).El Aposlolusde Chrislo: Ipsc, in ,uil In E/.ccbia conjoititvit Dominus (Auclor. anoiiyni.,

    <s( pux nos'ra qui [ecit utruquc unum (Ephes. II, 14). hom. 1 i/i Utttlh.), qui ait : Conjidilc, ego vici mun-
    ln Uoboam ttttilttdo populi (Pliilo, l. Int. nom., de T' dum (Joan. xvi, 51). Et Paulus: Nos autcm, ait,

    II Rcg.; Ilieron., ibid. , de Mutth.), cnm ail: Multi pr dii aniiis : Chrislum Dei virlutcmct Dei sapienliu-n
    ab Oricnte et Occidenle venient, el recumbent cttm (Ifor.i, 24).

    Abrultum el Isnuc el Jacob in rcfliio calorum (Mutth. I.i Manasse obliviostts (Pliilo, ubi supra de Cenes.),

    viu). lieniquo alilii : Venite ad me, omnes qui laboratis qui ait : Remiltuntur ci peccata mulla, quia diivdt

    ct onertiii eslis (Matlh. xi, 28), impetiis autini po- mullum(Litc. \u,47) ; Ckatitm nainque multitudincin
    puli idciico voeatur, quia sini( fulgur cxit ub Oriente opcrit pcccaloritm (Jar. v, 20). El Ezechiel : In qua-

    et parcl us'pie in Occidentem, ita cril ct advenlns Eilii citnqtie die, ail, converms fuerit iujusius ub injustitia

    hominis (Malth. xxiv, 27). sttu, omnet iiiitptitales cj s oblivivni Irudcntui (Eicdt.

    FiT Abia Pulcr Domimts (Ilieron , ubi suy.ra, de XVlll).

    Hullli.), qui ait: Nolitevocare vobis Pulrem sitpcr tcr- In Amon pdelit [Pliilo, ibid., de Jerein.), quiait:

    ram (Mtttth. xxm, 9), non quia duos in divinitate J'c(i!e c( daWlur vobis (Malth. vu, 7). Et Pau'u~ ait ;

    (licainus cssc, scd qutid eliani bomo magislii illius Ul miscricors fieret, et fidelis Pvnlifcx ad Domiiimn
    liomitiis paler sit quem dotet, Paulo dicentc : Nam (llebr. n, 17). El Joannes iu Apocalypsi :
    Et « Je>i"

    risi deeem millia pa-dagogorttm habeatis in Cltrislo, Chiisto, qui cst tc*tis ftdclis (Apoc. i, 5) ;
    liile!i- au
    INTERPRETATIO MORALIS PftOGENITORijM C.HRISTI. "31

    lem dicitnr, cujus sunt semper proniissa fidelia, quoe A In Sadoch justificatut (llicron. t. Int. noni.,de
    in utramquc parlem et speranda sunt pariier, et Lucn), ut ait : Ego verilatem loquor, quia verr.x- cst

    espavescenda. qui me misit (.loan. vni, 20) ; ad quem eliam di< ilur •.

    In Josia ubi esl mcensum Domini (Hicr. I. interp. Justijiceris in scrmonibiis luis (1'sal. l, G). Et Jnan-
    nom. Ilebr.), de quo dicitur : Et prolixius orabal (Luc. nt'S : Advocatum, inquit, habciniis apud Patreni Je-
    XXII, 44),quomodo verooratioincensuuiessedicilur, sum Cfirtstum juslum (Joan. n, 1).

    Psalmista testatur, dicens : Dirigatur, Domine, cratio In Achini Frater mcus (Origcn. hom. 20 supra Jesu
    mca sicul incensum in conspeclu tuo (Psal. cxl, 2). Kave), ut ait : Quicunque fecerit voluntatem Palris
    1 1 1 Jeclionia pra-parans (Hieron., ibid.; et Philo, 4. mei, ipse frater meus, el mnler mea, et soror est (Mallli.
    Inlerp. nom., de I Reg. el Jerem.), ut ait : Si abiero xii, 50), sive frater mat is; frater quippe inatris JJn-
    et prwparavero vobis tocum, iterum veniam ad vos, et ininus ideo dicilur, duin unum Patrem, cui omnes
    accipiam vos ad meipsum (Joan. xiv, 5). (Christo jubcnle) dicimus : Pater noster qui es incw-
    Si vero proprie Jeachim, et Joachin, id est, Pater, lis (lbid.).

    distiugualur; in Joacliin Domini resurrectio dicitur ln Eliud Deus meus iste (Pliilo, l. lnl. nom., de
    (Hieron., ibid. de Mallli.), ut ait : Postquam aiilem l. 1 Rcg.), cui Tlimnas ail : Dominus el Deus meus
    resurrexero, prwcedam vos in Gulilwam (Mallh. xxvi, B (Joan. xx, 28). Pronomen autem iste quid aliud ni

    2) ; in Joachim Domini prwparatio (Auclor opcr. im- signa clavorum el lanceje significal,qu;e vcri notitiam

    pcrf., Iiom. I in Matth.), qui dixit : Yenile, bcnedicli corporis monstrant.


    Patris mei, possideteparalum vobis rcgnum ab origine In Elcazar Deus meus adjulor (Philo, l. Inl. nom.,
    mundi (Mttlth. xxv, 34). de Gen. el Ex.), ut ail : Et qui misit me Patcr mecum
    In Salalhiel, pelilio mea Deus (Hieron.,ibid., de est (Joan. un, Iti).

    tlallh.; Philo,ibid.,de Aggtvo), qui dixit : Palcr san- In Malhan donans(llieion.l. Int. nom.,deMatth.),
    cte, serva cos quos dedisii mihi (Joan. xvn, 11). ut ait : Omne dcbitum dona i tbi qitia rogasli me
    ln Zorobab-1 ipse magister confusionis (llieron., (Matlh. xviii, 32).
    ibid ), ut ait : Multi ab Oriente el Occidenle vcnient InJacob supplantator(Origen., hom. 11 i« Exod.),
    el lecumbenl cnm Abrnliam el Isaac el Jacob in regno ut ait : Dedi vobis poleslalem caicandi super scrpcn
    cwtorum (Matth. vm, II) ; et de eodem dicilur :
    tes, et scorpiones, el supra omium virtuiem inimiii
    Quare cum Publicaiiis et peccaloribus munducat Ma- (Luc. x).
    gistcr vesler (Marc. n, IC)? In Joseph auctus, vct apponcns (Pltito, ibid., de
    In Abiud Puter meus isle (Philo, ibid., Exod.), Genes.; Joseph. I. i, c. 17, Antiq.), ut ail : Ego veni,
    qni dicit : Ego ct Paler meus unum sumus (Joun. C utvitam habcant; et abundanlius habeanl (Joan. x,
    x, 50). 10) ; et alibi ; et alius oves habeo, qmv non sunl ex hoc
    In Eliachiin Dominus resuscitabit (Philo,ibid., de oviti, el itlas opurtel me adducere, ul fial unus grex ct
    tiO. Deg.), ut ait : Qui crcdit in me non morietur in uints Pastor (Joan. x).
    atcrnitm, sed resuscitabo eum in ttovissimo die (Joan. Hacienus ut valuimus ,
    qualiter in onmibus gc-
    vi, 40). nealogiae.vel generationibus [Forte, generationis gra.
    ln Azor, adjutus (Philo l. Int. nom., de III Reg. dibus] Christus figuralus et prophetalus sit, exem-
    Jeremiu), ut ail : Non stun solus, qtlia Paler mccum plis sacra; Scripturxasseruinius.
    esl (Joan. vm, 19).

    ITEM
    MORALIS EXPLANATIO EOUUMDE.U NOMINUM AB EODEM COMPILATA.

    Opporliinum quoque videtur, ut cjusdem genealo- D ierra ab eodem possessa est jure hrereditario. Adve-

    giae nomina pcr interprelatinneiu quoque laiioribus nx cliam isliusmundi in siniililudincm Ahraliie simiis,
    liguris, ad Moratein, quanlum possunius, dcriveiuus et pcregrini, sicutomnes patres nostri ; totum quo-
    intelleclum. que pr.esentis vitae gaudiuiti,velut Isaac charissimum
    In sancto igitur Abiaham hoc intelligenles slu- liliuni, Doniino jubente, ofleiamus Deo, ut in ;ieler-

    deamus, ut patres sanctaruni genlium, hoc est, per- nuin gauleaiuus cum Chrislo, ipsodicenle : Beatitfui
    fectarum animae virtutwn efiuiamur ;
    quas evulsis lugctil nunc, qitoniam ipsi consolabitntitr (Mutth. v).
    el destruetis, dispeiditis, et dissrpatis malis geniibus, In Isaac ceiiluplo lciciiplelemur fructu, et gaudea-
    hoc est, morlifeiis vitiis, sanclus Jeremias icdificare mus in tentationibus, el secundum in conjugium
    el plantare jubelur a Douiino, iu quoruui typo vitio- assumanius et Rebcccam, hnc est, patientiam nabea-
    rum sepiem illae Chananaeorum gentes, veluti toii- mus, dicenle Jacobo Aposlolo : Omne gaudium existi-

    dem principalia vitia, ah Israelilico deleUc sunt po- mdte, (ritlrcs mci, cum in lentaliones varias incideritis,
    pulo (Cassian., collat. 5, cap. 22), eadcm [et earum] scientes tptod probatio vcstrte fidei paiientiam operatur,
    o"5 S. AILERAMNI SCOTO-IlinERNI ABBATIS 33n

    ut per patienliam ei consolaiionem Scripturarum , A videntes, hoc est, litleram a spirilu, ct vitia, ul anle

    tpem, juxla 1'auli eloqiiiwn (flow. xv) habeamus diximus, a virtulilnis distinguenles Omaia quoquc
    (Jac. i); gaudeamus in Doiniuo seniper; elenim secundum Apostnlum approbemus [Forle, probemus],
    siue Deo licot gavisi fuerimus, semper gaudere non ct solum quod bonum est lcneainus, ut cmn dies

    possumus ; hoc nanique rst sempitemum ac veruui trememli illius examinis advenerit, uos qui nosmet-
    et enme gauilium, quod liic iniiialur per lidem, et ipsos judicavimus, non judicemur a Domino, nec cuin
    illic consiiimnatiir per speciem ;
    qiiomodo prresens niiunlo nialigno damnemur (/ Thess. v).

    sicculi gauilinm fine concluditur, et luclii deletur, ln Zara fal.,Z<tram],ut lncifer oriatur in cordibus
    illud vero ftiuirum terminum nescit, nec moeroribus nostris (// Petr. 1) et sol justitia?, qui timenlibus
    interrumpitur. Dominnm oritur, et negligenlibus occidit, illumin. l

    I i Jacob, ut noslrum vcterem liomiuem Idumantm, nos, lux videlicet vera qu:e illuminat omnem homi-
    id esl, terrenum, novo liomine supplantemus, et nem venientem in liunc mundum (Joan. i); n c super
    uosir.: nientis spiriius, secundum Dominum renova- iracundiam noslram, aut aliquid niorliferuiit occid. t

    tus Supplantatoris nomen sortiatur. Caro quippe se- vilium : cujus fiilgore raliali et ipsi sicut Sltlla: [ul-

    cuntlum Apostolum concupiscil adverstts spifilum, spi- gebimus in perpetuas eternitates (Dan. xu^et oriemnr
    rilus rero advcrsus carncm (Gal. v) ; senior videlicet B sicut ltmiinaria liuic mundo, verbum vilai continen-
    fraier adversus juniorem, et juuior contra seniorem, tes, ut luceat lux uostra coram liominibus, et gtorifi-

    qniu non prius qued spiriluale, sed qtiod anmale (I cenl opera noslra Palrem nostrum qui in ccelis esl

    Cor. xv), qui aiilein [Deest {. in] hujus colluctationis (Mattli. v); nec satissit nobis solummodo in Cliristum

    certamine victor exsliterit, hic, deviclo carnali el credere, sed, si ita neces^itas impeliat, pro ejus i o-

    veleri liomine, inorlilicalisque membris suis qux sunt mine parati sinuil [simus] eiiam no^trum sanguinem
    super lerrain, mundus corde effectus, viliis videlicet fundere et conjunclam tnariyrum subire passioiieni.
    exinanitus, ac virtutibus repletus, per actualem in Coccinus [al., coccus] quoque noster bis linctus sil,

    contemplativam transiens viiam, Israidis nomine me- boc est, perSpirilum sanclum ignila D^i di'eclione
    rebitur appellari, hoc est, viri, sive mentis videntis impleatur cl proximi; de qua dicilur : Aqua; mntta
    Dominiim, sive principis cum Domino, aul directi [di- nen potuerunt exslinguere cliarilatem, lampades ejus
    tccii] Domini, quem iu ptscsenti vita videbit pe>r fi- tampntles ignis et jlnmmarum (Cant. 8).

    dem, et in fuluro conteniplabitur facie ad faciem : In Esron, ut ardentes diaboli sagitas, ignila ini-
    Beati, inquil, mundo corde, quoniam ipsi Deum vida- inici jacnla perspicaci cordis inluilu prxvidentes ciini

    bunt (Maith. v). apostolo Paulo dicere possimus : Non cnim ignora-
    [njuda, tit laudeinus et semper glorificenius Do- C »i»s rersutias ejus(II Cor. n); ad quas videndas vi-

    niiuum, et conlileamitr illi laudanles nomen ejus. gilantibuscordis oculis opus habemns. JVo» e*t enim,
    ConlVssionis vcro iu divinis Scripturis duplexmodus in [uit Apostolus, Hoftis colluctaiio adversus carntm et

    est; autenim ad puenilenlise satisfactionem respicit, sanguinem, sed adversus principalus cl polestales, ad-
    aul baplizabanlur ab eo confitentes peccala sua (Matlh. versus reclores lenebrarum harum,adveisus spiritualia

    111); el ilernm : Confitemini, iuqtiil, ullerulruni pec- nequitiQ} in cmleslibus (Ephes. vi). Et ideo, ut idem
    calavcstru (Juc.\); aut ad gratiarum aclioiiem refer Apostolus alibi ait : Armu militim nostrai non sunt
    tiiret laudem, ut sanctus Daniel : Tibi, iuqtiit, Deus carnatia, scd spiritualia (II Cor. \) ; spiritualib s

    Patrum noslrorum confileor,teque luudo (Dan. n), el naniqueet invisibililuisainiisinvis bilis aiiinuc, coulra

    ileiuin in Evangelio, qui sicul ovis peccaltun imti invisibiles bostes dimicandum cst. Assumamus iia-

    fecit : Confiteor, ait, tibi Pater Doinine co'/i ct terrce quc , secundum Apostolum (Ephcs. vi; / Thess. v),

    (Maiih. xi), id esi, gratias ago libi, sive gloiifico tit possimus resisterc in die inalo, in emnibus suinen-
    (S. Atujusi., Serm.iSde verb. Dom). Ergo proevenia- tes SCUtum fidei in quo ptssimus itjnita inimici jacula

    mus iu confessione faciem [Domini] ei confueamur exslinguere, et galeam spei et loricam charilatis el gla-

    peccata nostra ; advocatum eniin habemus apud Patrem dium spirilUS, quod est Yeibum \Dei dcest]; Ulroque

    Jesum Christum justiim, ct ipse est propiliulio pro D enim modo accipienduin est nobis uonieii Esron, sive

    peccatis noslris (I Joun. n). Nuleinus vulnera noslra quia, ut supra ilieiuin cst, diabulicas caveamus sa-
    niedeiiti ; etenim sua vulnera nutrit qui legit; abs- gillas, sive quia Domini vidente? sagillas, qu.T. sui.t

    consa delicta patefaciantur Domino; revelala per secundum Psalmistam aculse, sagitiis illius pppona-
    pccnilenliam teganlur per Domini inisericordiam ; in imis; nemo etenim in agone cenicndens coronabitur,
    aJvcrsis parileret prosperis lauJemus Clnis uiii, iu nisi qui legitimexertaverit (II Tim. n). Atriuin etiam
    omnibus gratiam Doniino Paui agcntes per ipsum. elliciauiur, ul vcluti in atrio sanclo suo babilel iu

    In Phares, ul rccte dividainus et rccte offcramus inJii>, dicenie iiiso : Habilabo in illis. Stemns eii.uii

    Domino, caventes pessimum illius parricidte exem- iu doino Domini nostri, in al iis d.unus Dei nostti

    plttm ac patrimonia egetilibus dividamusetred lamus (Psal. c\\); laudantes Dominum quoniam bonus
    parentibus qux parenlura sunt ; insuper sludeamus inlremus portasejus in cxsullatione el aliia ejus in

    divisores edlii i aquarum supcriorum ab inferioi ibus, iJ bymnis (Psal. xgix), planlali cicniin in domo Domini
    esl, palicnle jpatienlix] inlerccilcnle lirmainciilo, vir- in atriis iloiniis Dti nostri florebunt (Psal. xci), ut

    tutes separemus a vitiis, munda effecti animalia, in post quam in atiiis prsscniis Ecclesiae lloruerint,

    arcam Noc assumamur, intelleclualem ungutam di- sialeUs in domo regiii plantcnlui aeterni.
    i-37 INTERPUETATIO MORALIS PROGENITQRUM CIIRISTI. 33S
    In Aram, ui in iramero habeamur clectorum Do- A rnimicis triumphare possimus, limenlcs quoque illud
    miiii, adversus qnos imlhis esl qui accusel; clegit Aposlolicum Quomodo, aii, facti
    : rstis tptibus taete
    eiiii:i uiis i'aer in Christoul esseimis sancti el iimna- opus sit, iien sotido cibo (Hebr. v)? Perfeetorum au-
    culati coram ip< o (// 1'etr. 1); certam itaqiie nosiram tem eslsolidii^ c lius virornm, qui excrcitatos sensus
    vocalionem' et eleelionem pcr bona opera faciamus, hahent ad discretionem boni et mali. Tali forlitudine
    ut quia imilti sunt vocati cum paucis inveniamur ele- roboratus esi illequi dicebat : Omnia aulem possum
    clis : omnes quippe qui Domini obeiliunt voliinlati, in coqni me ronforlal (Pliilipp. iv).
    dicuntur genus electum, regale saeerdotium (/ Petr.
    In Obed, ut scrviamus Doinino in Itelilia (Psal.
    u)\ ilem excelsi simus et sublimes, meriiorum scili-
    xcxix), illa videlicet serviiute, qua nori per spiriium
    cetdignitatesubliuiali a terrenis extollamur ad cce-
    timoris, sedperspiritum adoplionis liliorum servitur
    leslia, quibusqui adheserit de excelso cccli habiia-
    Domino (Rom. v); sicut naniquc duo sunt timores
    culo, omnia despicil caduca.
    qui faciunt duo genera linienliuni, ita ilua: siuii scr-
    /h Aminadub, ut spontaneus Boniini siinus popu-
    vilutes, qu;c laciunt duo genera seivoiuiu : alter ti-
    lus;in rediiicatione etenim tabernaculi testi.nuiiii
    mor pcenalis in servitute, alter [Forte, ac esij initium
    in quo sine an.higuo signilicatur omnis Ecclesia,

    ..„....,
    promplo quisque animo
    ipsa veritas : i>i qins,
    oblulit quod
    inq.ui, vult post
    voluil. Unde
    me vemre
    ct B
    "
    s.ipientue, alter pleniludo est legis d.vime.
    ;„;...,
    igitur ,>,.,.:,
    servitme
    n n „, -.,,..
    Uoiniiio, .,
    u\
    i
    perfecios
    .
    .

    ciim leipus seiviiuiis lueril Lnilum


    servos nos exhibeamus
    .
    Perfecla

    .. .

    (Mullh. xvi); et alibi : Si vis perfeclus esse (Uutili.


    vocemur a Domino in regnum xlernum.
    x'x); etiterum de virginitalis eleeiione liberum reli-
    InJesse, uiincensum orationum in ara cordis no-
    quit arbilrium (/ Cor. vn), dicens : Qui polest cupere
    slri incedamus, diriijutur, inquit David, orulio mca,
    c.ipiat ; sicul namque Dominus vilam nostram volun-
    sicutincensum in conspeclu tuo (Psul. CXL); el ouinia
    taria passione acquisivit, ita et nos volu ilaric vult
    inc ndentes conOagremus igne spirilus, spirituin cmi-
    saciilicire sibi, utvoluntaria oris Bostri beneplacita
    tribulatum Domino ofierenle, et imuiola .tes Deo
    sibi faciat, sicut et csecorum voluntateui cuni sciret,
    hostiam laudis (Psal. cxv), igne aestuantes Dei, do
    inlerrogabaldicen", Quid vidtis ut faciam vobs (ilcirc.
    quo dicilur : hjnem veni millere iu lerrum (l.uc.
    x)?etstaiim iideleni volunlatem sanitatis elleclus
    XII, 4!)).
    conseculus est.
    ln Bavid, utproprias remitiamus injuriasetdesidc-
    In Naason, ut mundanis auguriis gentilium dere-
    fidem adhibeamus,et ouinium
    riibiles efficiamur Domino, avidumque habeamuserga
    liclis, proniissis divinis

    pro c periiatem reru'ii in Doniini solius voluntate, non


    Deum desiderium, hoc est, ut diligcntes Dominum,
    divinalionibus, collocemus, ut Paulus
    (!ili
    S :lmilr a Domino Qui enim diliijit me, dilujetur a
    i:i f.lsis : Si C ;

    tfiiomolo, inquit, tandem aliquando prosperum Pulre mco, et ego dilicjum eum (Joan. xiv). Fortes
    iter

    luiber.m in voUiniale Dei venieudi ad vos (liom. eiiam simus manu, hoc e.-t, perfeclo opere inle.le-
    i).

    Ecce non in fato, nec in augurio, sed in Domini vo- ctualem giganlem gladio proprio vulnerantes, et i!e

    luutate, prosperitatem sui posuit itineris. David faucibus anliqni prsedonis, tam noslras quam pro-
    quoque de beato viro : Omnia, ait, qutscunque faciel
    ximorum animas eripienles, ut, exlrenio advenie.ile

    prosperabuntur (Psal. Joannes judieio, desiderabiles, ful.eumus sicut sol in regno


    i), et Aposlolus :

    ( harissime, inquil, in oinnibus oralioncm facio pro-


    Piitris nostri, et, bono cerlauiine cerlato, reposilain
    spere te incjredi (Joan, m). Conlemptis ilaque cunctis noliis in ccelis accipiamusa juslo judice, juslitix co-
    mundanis auguriis, prosperemur in Dei voluntate, et ronam.
    divinis creJauius oraculis, el Domini ln Salomone, ui quanlum cx nobis sit, cum oiuni-
    solius inten-
    damus promissis : Ckaritas quippe omnia crcdit, om- bus pacem habeainus, ft inleslino vitiorum beJlo,

    niasperal(I Cor. xm), ad maxiiuum eleniin laudis cu- spirilualibus viclo virtulibus, et ulroque nostro lio-
    niuluin de popuio Israel dicitur iuine in unuin CLclesteniconuliaio, paceni iiabeau.us
    : Non esl aucjurium
    in Jacob, necdivinalio in Israel (Num. xxm). a.-l Doiiiiiium, etad proxiinum, ct non solum sinuis
    In Salmon, ut sensibiles in Domino oninia probe- D cm " """"""S pacali, verumeliam omnibus exisia-

    mus, cl sola ea qu;e bona sunt leneamus (/ Tliess. v), mus paciliei, et discordantes licet f alres ad unionein
    el sensibus perfecti, matitia parvuli simus (I Cor. xiv). spiiilus cl concordiam revocemus. Deati, inquit,
    iloc quoquesenliamus iu nobis quod et in Clirislo pcuifici, quoniam (ilii Dei vocabuntur (Matili. 111).

    Jesu, qui, cum in fonna Dei esset, non rapinam arbi- In Hoboftm, ut latum niandalum Domini com-
    tratus esl, esse se aqiia'em Dei, sed semetipsum exi- plentes, hoc esi, sine ulla personarum acceptioue,
    nanivil, formam servi accipiens (Philipp. n), et reli- oinnibus clianiateni fralernaiii exhibeaiiius juxt.i
    ;

    qua ;
    el uncmimes unum sentientes, uno orc honorifi- Paulnm, conle nostio dilaleniur, ac lilii Israel ii:

    temus Dominum, ac sacra; sen^ibus Scripturaj


    instru- lena nosira muliipliceiitur cl crescant, id est, spiri.
    cli, efliciamur Domini docibiles.Sancto
    dicente Isaia ; tualibus repleantur virtutibus, vitiorum genti repu-
    eterunlomnes docibiles Dei (Jsai.h}\.;Joan. m).
    gn.intihus. Tali igilur populo in nohis dilalalo, iin-
    In Uooz, uli coiifiirieiniir in Doniino, el viriliter petus spiritalis desi.lerii spiritualem Irangat impe-
    agamus, Christo conlirmante manus nosiras ad pr;c-
    iiiiii, Fluminis eniui impelus liviificut civitatem Do-
    lium, el di-itos nostros ad belluin, ut robore
    patien- niini (Psal. i.v).
    tia liimaii onmia lentationiiin genera sufforre, et de ln Abiu, ut 1'atrem liabeamus Dominum, ^iuiii: 111
    539 S. AILKRAMNI INTERPRETATiO MORALIS PROGENITORUM CilRISTI. 3i.i

    Domino, ut veraciter dicere possimtis Pater noster \ noslris, hostiam vivam, sanetam, Deo placcntem cx-
    (Matth. vi). Ac lilii Dei simus et hxredes, liaredes hibenles (Rom. xn), sermonibus sacrificium lauJis
    quidem Dei, coheeredes aittem Clirisli (Rom. vm), Domino immolantes (P*al. cxv), cogitationibus conla
    si lamen compaiinuir, ut f t simul conglnrilicemiir. contriia et hiiniiliala et conlribulatos spiritus sacri-
    ln Atapli, ut lollamus meniem nosiram de terre- ficanies et his tribus Deo dcdicali, engitalu scilicet ,

    nis ad coelestia, de via quoquc, juxta prophelam, et verbo el fddo imniaculala: inveniamur hoslL-c ,

    lollamus lapides (Jercm. l), hoc est, de via sancla: audiioresque non infiuciuosi elTecti, pro his quac hx
    conversationis auferamus peecata. dirina |in] nobis arguit , pccnilenliam agamus, pr;v-

    Iii Josaphttt , ut recle ju licemus , nostra tanquam venientes laciem ejus in coofessione (Psal. xciv), ut,

    subdilornm nobis exaininanles delicla : Si enim, ut recepla salisfaciione noslra , iram suam averlat a

    ait Aposlolus , nosmclipsos judicaremus , non utiqttc nobis.

    judiearenvir a Domino (
    I Cor. xi). In Jecltoitia, ul in ailvenlum Domini parati simus

    In Joram, ut dum coiisurrexerinius cum Clirislo, et seniper vigiles (Lttc. xxi), ne forle graventur corda
    nostra crapula et ebrietale el curis hujus vitx et
    qua!sursum sunt quxramus, quae sursum snnt sajiia- , ,

    mus, non qnse super terram , et eflecii in Domino supervenial in nos repenlina dies illa : tanquam la-

    siiblities.nosl.a.iico.ive.salionenihabeaiiii.sinccelis
    ^ queus enim superveniat in omnes qui sedent suoer
    fjciem terra. Devitantes itaque mali et iuuliles esse
    (Coloss. ni).
    el [• t mendo /'. irrepsit\ faluarum exemplo viiginum
    In Ozia , ut de ca lero confni temur in Dnmino et
    vigilemus ct praparemur, ut.venienie Domino , ul
    in pntenlia virtutis cjus , ul el ila pugnatililnis nobis
    sponsa intremus in gaudium Domini et ad nupiias
    conteratur Satanas sub pedihus nostris velocilr
    iiitromiitaini.r aHemas.
    (Eplies. vi).
    In Joacltim, ut esse Domini resurreclio mcreamur,
    In Joatham, ut perfecta opera facientes, perfecti
    ut de niorte peccati ad justitia1 vitam resurgamus;
    existamuset integri, in nullo tenlationum genere de"
    etenim iu baptismo Christoconsepulii sumus, ut cum
    ficientes, Yeritale ipsa dicenle : Eslote vos perfecti,
    co per justiliam convivamus ; hsc est enim resurre-
    sicul et Pater vester cxlcstis perfectus esl ( Matlli. v ).
    ctio prima, qua soli jusli suscilanlur. In secunda vero
    In Aclias , ut apprcliciidaniiis in quo app.reb.ensi
    tam impii et peccatorcs quam lideles resurgcnt el
    [stimus] et quai reiro sunl obliviscentes, in liiiiirtim
    perfecli, alii in resurrectionem vilae, alii in resurie-
    nos superexlendamu°, ut possimus apprehendere ve- clionem judicii (Joan. v). Beatus, inquit Joannes,
    ram vitam qu e esl Chrislus. Ego svm, : il, lux el vila
    el sancltts esl qui habet partem in resttrr. clione prima,
    mundi (Joan. viu). "
    in hoc sectindn mors non liabet poleslalcm (Apoc. xx).
    In Ezechia, ul de omaihus aiiimx languoribus li-
    In Joachim , ut paralum ab origine uiuinli cum
    beraii, conscendainus in tcinplum Dei, et faciamus jti-tis nieicainur in regnum ad dexlcram vocari
    voluntatem ejus, et , fortiludine Douiini confirmati (Mattli. xxv).
    nccidentem iniquis mereamur nobis otiti jnslilix so-
    I i Zaltiiliicl, ui unain pelilionem pelamus a Do-
    lem (Malacli. iv), et ubicunqiie peccatum, el ex pec-
    inino, iil iiihahileuins in domo Domiiii omnes dics
    cato mors ct [ct videtur reditndare] appropinquave-
    viiae nostite.et videamusvoluntatem ejus (Psal. xxu).
    riini.coiivcileniesad Dominum, eousque in poenitemia
    Omitis cnim qui pclit, accipil (Luc. xi). Petamus a
    flenles exoremus Doiiiiniiin , donec in niiscricordia
    Domino semper in nomine Salvaloris, hoc esi, qute
    flexus erigat et vivrre facial vilae spirituali.
    al veratn saliili-m pcrlineiit, dicenle Salvalore :

    In Manasse, ul, maloriim pnclerilorum oblili, sem- Quwcunque petieritis a Pulre meo nomine mco, dabit
    per in norte hiijus pnesenlis sa^culi memores sinuis
    vobis (Joait. xiv), ci ;cqua poscaulur, ne in peccaun.i
    nominis Domini ; ullionem qnoqiic non quxrainus, verialur oratio.
    nec memores simtis injuricc proxiinoriim, sed reniil-
    In Zorobabel, ul iu omni studio nitamur tain di ci-
    tentes omnium debiia, nostra laxari mereamur a ry
    puli ccelcslis et veri magislri lieri ,
    quar.i inagislri
    Domino delicta, ipso dicenle : Dimittile, ct dimittelur
    discipulorum, ui quxcunqiie didicerimus, opcre com-
    vob :
    s (Luc. vi).
    plenles , alius doceamus. Qui audit, inquit, dicat
    In Amon, ul stemus in fide, et lideli Domino hVeVs
    vcni (Apoc. xxi); qui :nl spirilualem cosnam invitaius
    adbxreamus ; charitas namr|ii t oiiinia ciedil (/ Cor.
    est, caHeros quoiiiie inviicl, 111 plena liat donnis dis-
    1"), (ides aulcin sperandarum substan'ia reruni.it
    cun.benlibiis (Lttc. \n).
    argumentum non apparentium est, nam quod vidct
    In Abiud, ut sil i.obis Deus in Patrem, el nos illi

    quis, qnid sperat (llebr. vi)? Fides itaque cst qu;e


    in (ilios ct filias, el nos spiri nales in Cbrislo gi r ncn-
    nos Abrahx (ilios facit, qui crcdidil Deo cl reputalum
    tes lilios, palres corum sinn.s. discipuli siinul et ma-
    cst ei ad jitstitiam (Rom. iv), pcr qtiani el onincs pa-
    iii,i ri paires cxistcntes elfilji, a Dnmino docti ei
    ires nostri tesiimonium consecuti sunt esse jusli. Ex ,

    geniii , doceamus <:t generemus progeniein Domino,


    lide igitur nos vivamus, ut ex fide juslificemur, quia
    ut lalisprogenics < -11111 Palrc icgnet xterno.
    justut cx [ide vivit (Itom. l).
    rcsurgamus aninio, ct illic re-
    Jositt, ut qii;vramus uhi inren uin Doniino ailo- In Eliachim, ut hic
    (li

    leicdcb amus, nosmclipsos videliccl , in corporibus siiocitati in sancio cL spiriiuali vivamus corpore
    S4I ETIILLBERTI, ANGLORtM REGIS, BONATWNES, ctc. 5 3

    innrs cteniin una Redcmpto is duabus noslris A anima? de peccafl morte vivifi ;rt toi.em et
    nostri , in liitiuo

    innriibus salnli lu t. ct una ejusdem rcsnrreclio duas corporis ineorniplibilem resurrcclionem.


    resurrectioncs pracsiilit, pncsenti videlicct tempore ln Assur, nt adjuvante Dominn... (Cwicra desunl.)

    ANNH DOYIINI CCXVI.

    ETIIELISEIITIJS,
    ANf.LOHU.I KEX.

    NOTITIA HISTOillCA IN ETHELBEHTHUM.


    (F.ilircii BiWioili. iiu'il. ol lnf. alatis.)

    Ethclbertus, sive Edilbcrtus , Cantiorntn in An- B '"21, fol.-vide qu;c nuper notavit Thornagli Gnur-
    pli.T (iriums rcx Clirislianus, qui an G16, Februirfi 21, don ,
    in bisioria Paiiameiili , Anglice edila Lon-
    obiit. Ilnjns scriplum nullnm exstat , sed Baleus, dini 1731. Scripsitct Epislotarutn librum maxime ad
    pag. 73 , et Priscus ,
    pag. 103. es Beda, nntant sanctum Gregorium papam , et ad sanctum Avgnsli-
    sctipsisse Decreta judiciorum, sivc primam illtim num , Anglorum apn-iolum ct primum arcliiepisco-

    magnam Lhartam cnfteris etiam Heplarchia; in Angiia pum Canluariensem. De Ethclberto hoc Buronms
    pr.nhalam Regibus, de qua prscter Davidcm Wilki- cl Acta sanctorum , 21 Februarii. De Augustino illo
    nisiutn , toino I Lrgum velcrum Anglorum, Londini, ad 20 Maii.

    ETHELBEKT ANGLORUJl REOIS.

    DONATLONES AD DIVERSAS ECCLESIAS.


    (Monasticon Anglic. t. I, p. 110, 120, 107.

    I. c stolorum Pclii ct P.mli cum icrra adjacmte his li-

    Donutio retjis Eihelberti de lerra ubi situm c.s/ mona- milibus in orienle ccclesia sancli M>rtini et indc
    :

    steriUm apostolorum Petri et 1'auli cum lerris adja- ad Orienliin bc siweiiidoune, ct sic ad Aquilonem be
    centibus. uiykyngnearch, iterum ad Orientem et ad Auslrum be
    In noininc Domini nostri Jcsu Chrisli. Nolum sit bureyaremearch, el sic ad Austrum et Occidenlem bc
    omnibus tam prxsentibus quam posteris, quod ego Kyngesmearch, iterum ad Aquilonem cl Orienlem bc
    Ailiclbertus, Dei gratia rcx Anglorum, per Evange- Kingesm arch, sicque ad Occidenlem to Ritliercltepe, ct
    licum genitorem meuni Auguslinum de idolatra ila ad aquilonem to dryllingstrete. Acium csl in ci-

    l.ictmus Clirislicola tradidi Deo per ipsuon anlislilem vitatc Doroberniae anno ab incamatione Cbristi dcv,
    aliquam partein terr;c juris mei, sub orientali muro indictione vi. Ego Athelbcrtus, rex Anglbruin banc ,

    civilaiis Dorobernensis , ubi sciliccl per cumdcm in donalionem meam signo sanctoe crucis propria uianu
    Christo inslitutorem monasterium in honore princi- confirmavi. Ego Augustinus gralia D^ archiepiscopus
    i

    pum apostolorum Petri ct Pauli condidi, ct cum ipsa libenter suliscripsi. Ego Aswaldus r< gis lilius facio.
    tcrra et cum onuiibus qu;c ai ipsnm monaslcriuin
    filius dux laudavi. Ego llocca conies Ego.llanugi
    pcrtineiit pcrpetua libertate donavi adeo ut nec
    Ego Andemundus referendarrus approbavi.
    [ ] consensi.
    inihi, nec aliorum successorum meoriin) rcgum, nec " Ego Graphio comcs benedixi. Ego Tangi lilius regis
    uii iinqnam potestali sive ecclesiasticse sive s;cculari, optimas confirmavi. Ego Pinca consensi. Ego Geddi
    <|tii<i<iuaiia inde liceat usurpare. scd in ipsius abbatis corroboravi.
    sintomnialibera ditione:siquisvcrndc hacdonalione
    II.
    uostra aliqnid minuere aul irrilum facerc tcnlaverit,
    Charla AilieiHrii.
    auctoritate beati papae Gregorii nnstrique apostoli
    Augtistini siinul et nostra improcatione sit bic se- In nimiine Dnniini noslri Jesu Chrisli. Nolum sit

    gregatus ab omni sanclae Ecclcsi.e comniunionc, ot omnihus lam pra-senlibus quain posteris, quod ego
    in die judicii ab omni clcclorum socielate. Circum- Alliellictus, lK-i gralia rex Anglorum, pcr Evange-

    cingitur haee lcrra, ubi stluin est inonaslciium apo- licuin gcnilorem meum Augustinum de idolalra fa-
    513 ETIIF.LBERTI ANGLORUM RECIS ?!4
    ciiis Chrislicola, Irailidi Beo per lpsum antistitem A d sidrrans, suarumque possessionum terminis dila-
    aliquam partem tenx juris niei, sub orientali inuro tnre gesliens, sana mente inlcgroqiie consilio, cum
    civilatis Dorobernix, nbi sei'icet per eumdem in Chri- Edbatdi filii mei aliorainque nobiliuru oplimatumque
    sto insiiiutorem, monaslerium in lionore principum inenrum consensu, ob rcdemplionem animx mcx el
    aposlolorum Pelri et Pauli condidi, et cum ipsa terra, spcm relribulinnis aternx obluli ei etiam villam no-
    et cum omnibus quse ad ipsum monasleriuin perli- mine Sturiga alio noniine dictam Cislelei cum oni-
    ncnt perpetua libertale donavi, aileo ut nec snihi, nilnis redditibus ei jure c >rnpetentibus, cum niauci-
    nec alicui successorum meorum regum, nec ul i un- piis,silviscuRisvel inculiis,pratis, pascuis,paludibus,
    quam polestati sive ecclesiastirx, sive sxculari, fluminibus, el contiguis ei marilimis lerminis eain
    quidquam imle liccat usurpare, sed in ipsius abba- ex uca parte cingentibus, omnia, mobilia vel iniiuo-
    tis sint omnia libera dilione. Si quis vcro de hac bilia in usus fratrum sub rcgulari tramite et mona-
    donatione noslra, aliquid minuere, aut irrilum fa slica religione inihi Deo servienlium : missuriim eliam
    ccre tentaverit, auctoritate beati papx firegorii, no- argenteum, scapion aureuin, ilcrum sellam cuin freno
    sirique apostoli Angustini sinuit et nostiJ impreca- aureo, et gcmmis exornalam, speculum argenteum,
    li >nc, sil liic sezregatus ab omni sanclx Ecclesix armilcaisia closerica, eamisiam ornalam, quod niibi
    conimunione, el in die judici', ab omni eiectorum B x-nium de domino papa Grcgorio sedis aposlolicx
    socielate. Circiimciigitur hxc tcrra bis tcrminis. directum fuerat, qu;e onmia supradicto monasierio
    In Oriente ecclesia ;ancli Marlini, et in.le ab Orienl", gratanter obtuli. Quod eiiam monastei ium ipse ser-
    be siwenidoune, el sic ad Aquilonem , be wgkyngmearch, viis Dei Augustiiius sanct rum aposlolorum, ac mar-
    iirruiii(|iie ad Orientem el ad Anslrum, bc bureyare- lyrum reliquiis variisque ecclesiaslicis ornamentis
    mearch: et sic ad Austrum ct Occideulem be kynges- ab aposlolica sede sibi Iransmissis copiose di-
    meareh; itcm ad Aquilonem be kyngesmearch, sic iue ctavit, seseque in eo et cuncios succcssores suos
    ad Occidentem to Riiherechepe, et ita ad Aquiloncm to ex autoritate apostolica scpeliri prxcepit, Scriplnra
    drytiingstrelc. Ai tum est boc in civitate Derobernie, dicente « non esse civitalem mortuorum, sed vivo-
    anno ab incarnalione Cbristi G05, indiclione 6. rum. > Ubi eliam mibi et sueccssoribus meis sepul-
    Ego Aihelbertus rex Anglorum hanc donaiionem luram providi, sperans me qnandoque ab ipso apo-
    meam, signo s-anclx crucis, propria manu conlir- stolici ordinjj piincipe cui Dominus potesiaiem li-

    mavi. Ego Augiisliiiu*, gratia Dei archiepiscopus, gandi atque solvendi delil et claves regni ccelorum
    libenter subscripsi. Egn Edbal 'us, regis lilius, favi. iradidit, a peccatoriuii nexibus solvi ei ;viernx bea-
    Ego Hamigisilus dux laudavi. Ego Hocca comescon- litudinis januam introluci.
    sensi. Ego Angemim lus rcfercndarius approbavi. Q uod mniasler j u n
    , m ,| ras episcoporum, nullus
    Ego Graphio comes b nedixi. Ego Tangisilus, rrgis su.cf ssormn meorurn rcgum, in aliquo ledere aul
    < plimas, confirmavi. Ego Pinca consensi. Ego Geddy
    inquielare pixsumat, nullam oninino subjectionem
    corrobavi. sed abbas ipse qui
    in ea sibi usurpare audeat, ibi
    Rex Anglorum Alhelbertus misericordia omnipo- fucrit ordinatus, inlus et foris eum consilio fratrum
    leniis Dei catbolicus, omnibus su;e genlis fidelibus,
    secundum limorem Dei lihere eum regai et ordinet,
    ct advcnlum glorix inagni Dei ct Salvaloris nostri
    Redem-
    iia ut in die Domini duleem illam piissimi
    Jcsu Ch isii, beata spe ex-peclantibus, salutem vitae-
    toris nostii vocem mereaiur audire dicenlis : Euge,
    I
    que xtcrnx bealiludinem, largienle summi Regis cle-
    serve bonc el fidelis, quia super pnuca (uisti fuletis,
    mentia. Ego Albelbcilus in solio palerno conlirma- inira iu gaudium Domini
    super mulla te consliluam ;

    tiis, paceque divinitus concessa, eo jam per decem


    lui. Ilanc donalionem mcain in noinine Palris, el Filii,
    qtiinquennia sceptrigera potestale potiius, ct per
    I Spirilus sancti, largilale divina ul nulii Iribiialur
    Venerabiles sacrx liilci doctores Spirilus sancli
    peccatorum remissio, per omnia, cum conilio reve-
    gratia irradiatus, ab errorc falsorum deorum, ad
    lenlissimipalris Augiislini, condidi, idque ad scri-
    uniiis vcri Dei culluiii loto eonle converstis, ne in-
    .. bciiiliun Angemundum presbyterum ordinavi. De his
    graius beneficiorum appaream illi a cujus sancta
    eigo omnibus quse hic scripta suut, si quis aliquid
    sede nobis in regione iimbrx moriis seilcniibiis lux
    inde minuere prajsumpserii, sciai se xquissimo ju-
    vcrilalis emicuit, intcr alias quas fabricavi ccclcsias
    dici Deo cl bealis apostolis Peiro <t Paulo ratiniiem
    moniiii et horlalu beatissimi papoe Gregorii et sancli
    cssc reddiliirum. Cnnlirmala i sl b;cc donalio pra-
    patris nostri Augusiini, ipsi beatissimo aposlolorum
    sentibus le-iibns reverentissimn palre Augustinn Do-
    principi Pctro et doctori gentium Paulo motiaste-
    rovernensis Ecclesix archiepiscopo primo, Mellito
    riiim, a fiindaiiieiiiis construxi, illudque terris va-
    quoque el J ;sto Lnndnnix, ct Rnnfensis Eiclesix
    riisque pnssessionura donariis decorare studui, ini-
    p xsulibus, et religioso lamulo Cbrisii Laurentio
    bique inoiiaibos Deum timentes aggregari feci, ei
    presbytero, EObaldo lilio meo, Hamigisilo duce,
    cnm consilio ejnsdem revcrcniissiini aicbi r.e^uiis
    Augcmunilo refercndario, Uocca el Graphione comi-
    Augiistini, cx suo sancto saiictoriiin collegio venera-
    libus, Tangesilo et Pinca et Geddi et Aldhuno regis
    bilem viriim secuni ab apostolica se.le direclum. aliisque plurimis divorsarum dignila-
    opiiiualibus,
    Petrum monachum elegi, eisque, ui ceclesiasticus iuiii personis. Actuin sane quadragesimo quiuu
    oribi exposcii, abbatem prxpostii. Hoc igtiur mona- aniKi regni nostri, sub die v Idus Jauuarii.
    stcrium ad provectum dcbiii culminis promovere
    515 DECRETLM DE REBUS DEI ET ECCLEsl.E NON ARSTRAllENDIS. 543
    III. A Etilbstan, Swilhiin, G"lh!icarJ, Diornnll episcopi ;

    <E lelbearhl, rex occidenlalium Saxonum seu Can- Ellheldred el /Elfred lilii regis ; Utillaf, Uurseili,
    luariorum, vemliJit WaeniuinJo episcnpo xx acras abbates ; Uiillhem presbyler; Uuerenberth et Cel-
    lerrie et unum vinculum dimidium civitalis Strolii mund minislri ; Eaiinulf, Oric, Uiillhcre, Aethelmilf
    ei iiiiinn mansitim, pro ejus pecunia, xv pund. et Hiimbearlit, Uullaf, Aldred, ^Etlielrcd ; I rylitw.ild
    xxx mancuso (s/c liabetur in cliarla) anno 710. Snb- el Bioililuiilfdiir.es.

    scribuni .fErdelbearht rex ; Crolnolili arcbiepiscopus ,

    DECRETUM
    DE REBUS DEl ET ECCLESLE NON ABSTRAIIENDIS

    (Wilkins., Legnm Vett. Anglor. Collecl. t.T, p. 1.

    a
    Uccc mnt judicia quw Ethelbertus rex constiluit Auguslini diebus.

    I. b Dei peculium et Ecclesi.T duodecies eiuende- B sexies emendeliir; clerici pecidium ter emendetur,
    tur; episcopi peculium unilecies emendelur; saoer- eecleshu c pax bis emendelur; monasterii d pax bis
    dntis peculiiiin novies einendetur ; diaconi peculitun emendenir.

    » jEihelbirhlus. jEthelbirhiiis rex, secumliim Fa- sio virgirum, vel restitutio


    Bremmerholm, hoc
    simplex aut duplex m
    sios Savilianos, regnare coppit aniio Christi oGl. De- lin tiin ablatae, et e>t, ergastiilum
    siit aiino 616. Malmesburiensis et Beda scribunt naiilieum efliaclor aiitem ac sroliator thecue nuin
    :

    i Im\i excessisse post recepiam Cbrisii lidem annn 21.


    <
    mariae, caps.*e, vel annarii in templo reperti, latro-
    BeJa anno 615(quiest 6l6juxlachronologiani Saxo- nis instar. rola et paln piinilur; qui autein e lemplo
    nicani) euni obiisse dicil, lib. u lli-l. I.ccl. c. §, ubi res clavibus non servatas spobaverit. in furcam su-
    inier alia sic de eo loquilur : < Inier caHera bona qnae spenJiiur; qui aiuein res viliores rapueril, ad pa-
    eenii suse ccnsulendu conferebat, eliain dccreta illi lum virgis c.tsiis, aeieriiis
    laboribus et vinculis el
    judiciorum juxla exempla Komanonim cum consilio puniiiir. Vii. Iib. vi Juns Dan.,
    De sa- c 16, § i.
    sapientnm consliiuil, quse cmiscripla Angloruui ser- crilegiis TbeoJonciis rex iu eJiclo suo, cap. 126
    innie liactenus babeniureiobservaiiturabea.lnquibos ait « Si
    : quis de ecclesiis, id esl, locis rehgiosis,
    piimitus posuit qualiler id riiiendare deberet, qui ali- liomines traxerit, vel aliquid violenter credidenl
    qnid reruin vel ec< lesiae, vel episcopi, vel reliquorura auferenJiiin, capite puniatur. ) Juxla legem Fri.o-
    oi Jinuin, furlo auferret, volens scJicet tuiliouein eis rinn 12, qui fniuiii ellregeril, et ibi aliquid de sa-
    quos et qin rum doclrinam susceperunt praeslare. cris lulerii, diuiliir ad niare, et in f.ilmlo, qmtj
    t> bei peculium el Ecclesiic. De sacrilegin el fnrto accessus maris operiri solet, lindiiuiiir aures ejus el
    piior legis hujus pars intelligenda esi, quod nempe caslraiur, et iiiiinolatur diis quoruin templa viulavit.
    ns, Deo, Ecclesi.e, eic, dicatac, si furtim auleran- ViJ. LinJenbrng., GoJ. LL. antiq. tmn. I, pag. 503.
    lnr, siut coinpeiisandie. Rex ^EIfredus infra, lege 6, In coiisliliinone GliilJeberli regis, sacrilcgia a ser-
    sacrilegiiiiii cum mulcta juxta valorem compensaii, el vili persooa patrata centuni ictiliusflagellorum pu-
    pralerea aul inanum liiris abscindi, aul juxta capitis niuntiir. ViJ. Capilul. reg. Franc. per Slepli. Bi-
    sesLniaiiouem bominis illius eam redimi vult. In jure luz., tnn. In
    Capitulariis Caroli et Ludov.
    I, p. 7.
    civili, 1'aulus jurisconsullus , L. Sacnlegii 9, ad I. impp. lib. ita de sacrilegis exsiat : i Si
    vi, c. 504,
    Jul., pec, lib. xliii P. tii. 15 < Sacrilegi, mqiiii
    : quis, in ei clesias earumque res irruens, sacerdoli-
    capiie piiiiiuntiir, qui pubbca sacra compilaverinl; bus el miuislris, vel ipso cultui locoque aliquiu un-
    at qui privaia sacra aut aediculas incusiodiias leula- porlet injiiii*, vel inferal ad diviin cultus injuriam,
    verinl, aiiiplnis quam fures, iniiius quani sacrilegi in convictos sive confessos reos capil.ili senlenli.i
    inerentiir. » Sacrilegii pceiiam monet slalui debere iiovent viii licandum. < Et in Cauonibus Isaaci epi-
    pio qualitate persona:, pfoque comliiione, et rei scopi Lingonensi.4, tit. 7, sacrilegi infames dicun-
    lempuris, ac aelatis et sexu% vel siverius, vel cle- tur, iiec ad acciisaiionem vel leslinioiiiiiin admilli
    menlius ; el sialini profert varias olim indictas pm- D debcnt. ViJe G.ipit. reg. Franc, lom. I, p. 1267
    nas, aliosque sacrilegos ad be-tias daunialns, alios seq. Conf. Droconis senienliaiii bac de re in appei.-
    vivos exussos, alios liirca suspensos ait. jure ca- I dice Aclor. veter., cap. 14(5, loin. 11 Capitul. B.i-
    nonico, qui res ecclesiaslicas De> dicatas abslulerit, luz., p. l.i i:i.

    mfamis judicabatur , analliemale feriebatui , vel 1


    < l'ax ecclesiw. lloc est, si rixx vel conteniiones
    excommunicabalin. Decrel. Gregor., c. 12, q. 2. In in eciJesia
    jjre Goibico et Scainco gravissim pcen fuiibus in-i i

    lligitur, siispeiidium nempe absque defensinne bo-


    d
    Monasterli pnx. Qmnl de pace ecclesi:e diximus,
    iniuii lnrii ai cusati ; sac.rilegis auiem nulla specialis idem de pace iiionasteni dicendiim esl, quod neinpe
    slaluebatur pceoa. ViJ. Sliernook Je jure Sueon. et juxla boiiorein «i valoicm ejus qineliliet violaiio
    Golb. veluslo, p. 568 seq lu legibns provincialibus pacis Jupliciter roinpen^etur. lu Gonstitutioiiibiis
    bodieini regni Sueci;e , sncrilegus solvet episcopo sub /ElhelreJo, anno 101 ediiis, lnec de viola- •

    roulclam irium marcai um pro violatione paciseccle- tione pacis inonaslciii staluilur lev < Violatio pacis :

    siasliiae ; pro furto aniem p ecietur seciinjiim leges inonasicrii primani cuui rebus excusatione dignis
    provinciales. ln leinplo vel cuemelerio non liuetur exciiselur, juxta pacem regiaiii; boc est, vlibiis
    pace , quia contra eam deliquil. Loecen. Leg. civ. secundum legem Angloruui , el meJiocris nio-
    regni Sne' i;e, tit. de jure eccles. cap. 18, p. 5.01. nasterii cxx solid s, liocest, juxta mulctain regis;el
    ApiiJ Dauos levis pcena furibus determiiiatur, uti aJiiuc ininoris lx sulidis, et campestris ecclesix x.\x
    tcgitur lib. vi Juris D.uiiu, c. 17, die Tyveri, cae- soliJis. »
    517 eti:eli;i;i;ti a.ngloulm iiegis 3!?.

    II. Si rex popuium suum ad se vocaveiii, ci ipsis A VII. Si <ju is regii prxfcc:i laliioinni aul piiiccrix

    ipiis ibi malelei erit , dupliciler compenselur, et regi famulos nccideril, niodcrai.ini inulclam crdinariaiii
    r- leodgclde) solval.
    l solidi solvanlur. (

    VIII. Kegis pairociuium violatum d l solidis coni-


    III. Si rex iu :> licnj ns ilmno roiivivelnr, el ilii ali-

    quis damiii quid feceril, duplici emeiidaiione einen- pensetur.

    det. IX. Si liber liomo a libero quid furclur, iriplici


    ter emendel, et rex babeal mulctam, ct omiiia ejus
    IV. Si lilier bomoregi furioquid aufcr.it a , novena
    bona.
    cninpeiisnlione campensct.
    X. Si qnis cum regis ancilla virgme e concuouerii,
    V. Si in regis vilJa aliquis lioniinem occiderit,
    l solidis cniendet.
    b
    l solidis emendei .
    XI. Si ea nudens serva s'.t, xxv solidis emendel,
    VI. Si <|tii> lioniinetn liberuni occideril, rex l so- si ea lerlia: sorlis, xn solidis.

    lidos pro domiiiio recipial. XII. Kegis obsonairix xx solidis compensetur.

    in erclcsia oriantur, dnplcx mulcia solvalur juxia di- cuni finti aceiisent, liceat ei routra unuin ex liis
    gnitaiem VViilirxdus, suh iriii. Legum,
    ecclesin?. . ciim seiiio et lusie coniendere. Vid. Leg. Lougo
    15
    pae.is ecclesiasliere violationem l solidis compensan- b.ird., lib. i, lil. 25, lesi. 76.
    ilam esse diril. ln Legibus /Etlielredi violatio uacis h Nempe pro uolulione pacis regix qua: juxla ,

    ecclesiaslics eoilern tnodo puniebalur ae regis;et pacein Dei sancla apud Aiiglo-Saxones luil. Vid.
    inter Auslrales Anglos, qui pugnaveril in ecclesia Fued. Edo. et Gnlbr., Leges /Etlielredi et Cniiii.
    perdebat omnia quse possidebal, et in regis arbitrio l'ro hotuicidis aulem alia poenn insuper slatuebalur.
    cral, iilriiin viiani li.dieret vel non lioiiiiciiliiiin au- : Idem boc in lege seq. 6 observalur.
    lem inira ecclesiae parietes inexpiabile csse dieit. c Leodgetde mulelam ordinai iam signifieal, quod
    Hex Cnutus, le^u 3 de paee erclesix, ail « Non : nerape m lionticidio famiilorum pincernse rcgii aut
    sunt iiinnes ecclesioe aequali modo terrcno hnnore praefecti fabroruin eulem poena siaiuatiir, qua alio-
    digna1 , licei eaiudem liabeant ecclesiaslicam conse- iimi servorum vila compensaiur , juxla yere ,
    cralinneiii. Violalio pai is priraarise ecclesi:e esl ca- idesl, capilis a-sl iiialioneiii cujuslibet. Katio Incc
    dem ac rompensatin reriiin |iro regis pace, boe isi, est, quod famuli illi non sub regis, sed uiinisiroruiu
    qiiiiique libns secuiiiliiui Auglovuin leges; et in regis palrocmio sinl.
    leira Caulii pro violatione pacis, qiiinque libris rcgi & Seusus legis lmjus csl, quod si quis aliquem sub
    et irilius anliiepiscopo eompeusalio liebat; et me- proteciionc regis, seu hnuiinem sui jmis aui priva-
    iliocris ecclesia: cxx sulidis, et idem est pro regis tnm male Iraclaveril, solvat regi l solidos pro con-
    iniilcia minoris ccelesiie ix el campestris ecclesiie
    ; , lemptu privilegii , quud ab omnibus pro sacro ba-
    xxxsolidis. Apud veicies Sueoneset Gotbos, indicia beri debet.
    et poini' violationis pacis ec.ilesiasiiea>diiplici cen- e ln bac cl seqiientibus legibns midcla pro forni-
    sura iiiislaliani, ci ottinia criinina capiialia, qua: ad C catione cum ancillis regis
    nobilis assignaiur. et
    loriiin ecclesiastii um irabebanl cpKcopi, non lerro .'Elfredus inlra, lege 29 , praiicr compensaiiouem
    et igue sed niulcta pecuniaria vindieabanliir ; el
    , peciiniariam, si roiisensus pairis adsii, viruin feuii-
    inilla prorMis liiit tausa in boc foro episcopali, ex nam iu uxorcin dueere jnbii. Apud veteres Sueones
    qua iion aliqua pcciinia legibus impi rala ad episCO- mulier lornieatrix semper infamis liabebatur, msi
    piiin reduei. Vid. Siiernliook, dejnre Sueo. el Goib. nupserit ei qiioeimi rcm habuil : pecuniaria poena
    veluslo, cap. ull. Ilodie p;icis ecclesiaslica: violauo solis viris impoiiebaiur pro ralione tempormn varia,
    apud SueCuS iinileta tiiiiin iiiareaiiiin punilur. Vul. cl qualis esi in jme
    Uplandico, quae noiain censur.e
    Loccen. Leg. Civil. Suec. p. 501. Apud Danos, s.i- ecclesiaslicas vix ellugiai, quod ex frequcnlia illiciu
    croruin vel paeis eeelesiasiicaB vinlaiio pro raiione coiKiibilus iiiinualiir culpi, lollalur ptena Propuella
    netaiis piiniebaiur ; jiiniores ueinpe virgis ll.igrisque cnini prima vice qiialuor ciiiu dimidia, pro vnlua
    r.i-dcliaiiliir, adiilliores in collaii.i coinpiiigebanliir, ires inarca; debentur alter.i vero vice pro eadem
    ;

    si crimcn non fuerit eapitale. Vid. Jus. Danic, lib. lies, piovidoa sesquiallera; poslbae null.i debetur.
    vi, c 5. l'axecclesiastica apud veieics Alemamios Fnsiones, veteres Gotlii in llispania , fornieairices
    cl Fraueos Sancla oliservabalur, id quoil iuille in llagcllatas provincia vel civilate ejiciebnil, ci si
    Incis in Gapilularibus, iiecnon in Godice Legiun an- iciliis.-enl, alicui pauperi in perpelii.un seiviuitein
    liqiiariim Liiidenlirogii asserilur. Vid. Gapilular. addicebaut. Ilodie sex marca; apud Sueeos pro illi-
    Caioli el Liulovic ini|>p., lib. iv, c. 15, I. v, c 185; ciio concubiiii solvnnlur episcopo vel episcopi ju-
    Gnpii. Garoli icgis, lil. 15; Gapit. Gaioli Calvi, Lilil. ribdiclione fungenli. Vid. Lnccen., Jor., Suec. eivil.,
    w
    Ililu/.. p. 177, et alibi passim. De pace publua te-
    j) p.
    2!il. Apud l);iiios, qui feiniiiam viu.ivenl, reos
    neuda Fridencus imperalor edicium siatuit cuin doniino suo duodeeim, ei rea sex argenti urc'as
    poena conira ejus violatores. Consue ud. Feud., lib. pendii, culpainqi.e ambo publica eipiant absulu-
    ii, lil. 27. Carolus tanieii perluimane sancivil ut eo- lionc. Si quis iii aula regis leiniiue aul vugini slu
    ruin liben qui violaix paeis peracu iraperiali banno prum intuleril duubiis digitis pleeliiur. Qund si
    prescripii fuerini, ad clienlelares lundos rursum a leniina; luiic coiiiniissa.' sini elaves quibns cerevisi i,

    patronis adniillantur. Vnl. Tliolos. Syut. Jur. Univ., cibiis, vesles, iiummi, ali;cve res in euslodiam in-
    I. xxxv, c. 1, 53. cludend;e servaniur, stupraio, ejnsrandi consarvaj
    " Furiuin icgi faclum iiullam spccialem in legi- sua;, manifesii inslar Inr.s aiiiniadversiiiueiii evpe-
    lnis aiiliqnioi ibus (qiianluiii qiiiilem scinn) praier iitur. Vid Jus Danic. , lib. v., c 15. Apud Idju
    qiraill in liae , liabel poetiam. In liberi liominis varios Theodorici regis lex exstat, tn. 7, lege 15 .

    linliim aillcni graviori ptena auimadver ebalur quant < quis cum ancilla virgioe couciibinril ,
    Si ciiin
    iu servi. Ila in LL. liiirgiind., lit. 70 • Si inge- : qiialuor solidiscompoual. i Apud Longob.irdos rei
    iiiiiis el servus simiil luriiiin fccennl , iiigeninis Hotliaris consiiiuii legem, ut si qms cmn anrilla
    ti ipluin solvai qiianliiin liiriilmn esi ; si laiuen capitale giiuili fornicalus liierit, compnnai dominn ejns \\
    crimen non foerii ; servus vero fusiuario supplicio solido-, ei si cum Honiaiia, Solidos d Iiciiii. Vnl.
    ilepu elur. » lnipeial>r llliiduiciis liberuin bomincm Goil. luguui anliq. I.indenbr., lom. I, pa;:. IIG et
    liiii acciisauiin liilcjissione el sacr.iiiuiilo se de- 57'J. Viil. liti. xi.vni, § ad legini Julian. de adulte-
    lcndeie piruiiUil; si aiilem ilcraia vice dtio ve! tres ri-, ct Cod. Lb. ix, tii. 9.
    -;•.) DECKETUM DE REliES DEI ET ECCLESI/E NON ABSTIUII1'.NDI>. 530

    XIII. Si quis in comiiis villa aliqucm occiderii, A lolam miilelam ordinariaui comiieiiset.
    a XXIII. Si homicida patria exjerit, cogniui ejus
    xn solidis compenset .

    XIV. Si cumconiiiispocilliiirice quis concuboeril, mcdinm ordinariani ninlclani solvanl.


    compensei. XXIV. Si qnis ingeuuum homiueiii vinxeril, xx
    xn solidis

    XV. Plebcii palriiciniiim violaium vi solidis ) solidos compensct.

    einendelur. XXV. Si quis plelieii conviciorem occideril, vi so-


    XVI. Si cum plebcii pocillatrice qnis conculiuerit, lidis emendet.
    vi solidis emendct, pro alia serva l sc;ell;is, pro XXVI. Si liospcs autem occiderit primarium con-
    leriiae sorlisx** scrlias solvat. vicloiein, lxxx so iilis emendet.
    XVII. Si quis in doinum alicujus priinus ingre- XXVII. Si aulein seciiinliiin occiiler t, l\ solidis
    dietur, vi sohdis emendet; qui secundus ingredie- compenset, teniiim aiitem sl solidis compenset.
    deinde unusqiiisqiie solido b XXVIII. lnuno septi violalionem feceril,
    lur, iu solidis, . Si lilier

    XVIII. Si qnis aliquibus arina accommodet c ubi vi solidis cmendei.


    rixa est , et niliil niali patretnr , vi solidis com- XXIX. Si qois reiu inlus servalain absiulerii, is

    penset. iiinlici coiiipensaiioiie einendet.


    XIX. Si lalmcinium faeium sit, vi solidis emen- XXX. Si lilicr liomo scpium superavem, iv snhdis

    del. eineiidct.
    XX. Si qnis autcin aliqncm occideril, xx solidis XXXI. Si quis aliqucm ncciderit, proprio sen-u
    eineinlei. (<*agene>c(e e) et proba pecnnia quenilibet compeuscl.
    XXI. Si quis aliquem occideril, moderaiam mul- XXXII. Si liber homo cum liberi hominis nx .ire
    ciam 0'dinnriaiii c snlidos compensei. concubuerit , ej is capUale redimat, et alium uxo-
    XXII. Si quis aliquem nccideril ad aperlum se- rem propria pecunia mercelur, et illi alieii eam
    pnlcriim, xx solidos compeosei, et inlra xl dics adducat.

    si mariio vivo nxor cum alio


    a Scilicel pro pace vioata in terriiorio comitis; explicat, coneubueril ,

    pro homiciiiio tamcn juxia aesiiinauonein capilis fi.il ipsain posterum inlamiii muinli, et liahcal verns
    alia innlcta cnmpensanda est. maritiis oninia quse pnssidebat, ac perdat illa nlruin-
    Nnn exprimit legislator mnleficiiirh quod qnis
    b qne lam nasiim qimni aures. Giiilielmus Conquesior,
    domiim alieiius ingrediens niediiari dicendus est lege U, ailulienum \>er capitis .estimalioncin com-
    ;

    fnrnicaiiiinem esse legcs prsecedenies snadent. pensari vnll. Leges veierum Golhormn in llispani-i
    c ./Ellredus anctorein damni ei dominum
    armorum uxorein cum adullero coin|irebensam e vestigio in-
    requali pccna dignos esse ait ; si aiitcin dominus ar- terficere pennitUint viro, idem etiam nxori inariium
    inornni lidem faeere volnerit, qnod in motalione cuni alia deprehendenli permiltunl. .Ius Norvregicuin
    eoriim nihil fraudis sciverit, culpa careal. Vid. LL. el Islandicum noii lanium boc in
    prnpi ia uxore admit-
    /EIT., c. 19. Cnuliis, lege 73,conipensalionem dainni umt, sedeliam in matre, sorore, lilia, fr.uris oxore,
    |mt arma allctius ad lores positi illali, assignat ei qinsi dedecus familiie ah eo esset viiidicaiiil.ini. Go-
    qiii iirma traciavit, postquam neinpe dnminus armo- Ihornin vero llispanensiiiin, et Burgiindinniim leges,
    riuiise purgaverii, damnum se inscio et nolente fa- praecise ulrumque neci dari volunt, vel neiitruni. I)e
    rliune-se. Videqnse Henricus I, inlra, cap. 87, habet jnre Scanico accusatiis adulterii ad feirum candeos
    de dtlicio ex armis accommodatis. Apnd Sueones ve- piovocare delniit, ei si causa caderei, vir in exsi-
    leres juxla jns Weslgolbicuin eodem inotlo Immici- liinii, femina a loro dimissa fnil.
    Gotbi Snecici vitie
    dia ex prastatione teli alleiios facta, ac voluntaria, leininarum in nmnibus crimiuibus paicentes, iguo-
    puniebanlur ; imo dominus teli aliqua mulcia plecte- miniam vel aliquam cnrporis inlliciivain peeo.lin
    liatnr.qnia in parle infelicitatis ipsius numerabalur siatnebant pro adulterio. Jus Wesmannicuin adulieriB
    habuisse aliquid, quo homo peiiret. Vid. Siernh., ant aures aut niisiioi praescindi jubet. .Ins Uplandi-
    de Jure Sueo. vrluslo, p. 357. Ki hodie apud Suecos ciim anciore migno Ladulasio simul et aines et
    commodaiaiiiisnon soluni ex dolo et nialo proposito, nasnm et capillos anfert. Jns Suecicum iiinnicipalt:
    doie
    sed etiara ex culpa per incuriam et negligentiam viro uxorem in adulierio depreliendeiilera jubet
    niuleia
    cominissa esl ohsiricuis. Vid. Loccen., Syn. Jnr. spoliare, ct tradit illi pole^titeui vine ejus; si
    publ. Suec.,p.353. Apnd Danos haec exslat lex: « Si autem conlenlus maiilus, jus adiilleruin et ailulte-
    quis alleri cum allern rixanti arnia sua, gladium, si auiem adulier
    xl marcis uuilclal;
    ram sigillatim
    cullruin, sudem, baculuui, aut id genus aliud, quod D non sifsolveiido mulctas, lapides publici sivecivila
    iioceniins csse potcst, leluin, cominodaverit, haud tis, Sladzms Sleua, scapulis adultene
    impOnuntnr,
    astrin-
    ignarns accipientem eis alienain ad pcrniciein cerlo ei luiiiculiis ad geuilale adulteri niembniin
    aliiisuiiuii fore, cjus rei coiiviclus coriimodator, si gitnr, quo sic ouerala fessoreui snuin publice
    per
    qiise evenerit kesio, dimidio miuoiem quinn qni al- oppiduin circuindiiccret. Ilaec autein lex obsiilela
    icin ii iumis sibi siibiniuislralis lajsil miiliam p.n- bodie non viget; sed adultera tantiiin privalur dole
    ilno. i Vnl. jur. Danici lib. vi, c. 10. Lex Lon- et honis nmuihiis. Vid. Stiarnliook et
    Loeceo. Iib.ris
    giibiidoruui cst : < Si qius alii arina sua sim- supra citaiis. Apud Danos adiilieret adultera
    omin-
    piiciier prafcstitcrif , et ille qui acceperil atiqued bus lorinnis ac p^cuniis miilctautiir, iieruin peccan-
    conjugii lidein
    iiiiiIiiiii cuin ipsis feceril, non repuielur illi culpa qui lcs regione ejiciunlU', lerlimn cnin
    lir.cstilerit, sed ei qui nialum cum eis perpetravent. nioeclia
    fiangunl, mceclius quideni capiie pleclilur,
    veio aquis iomiersa snlTocainr. Vid. .lus Damc
    El e conirario, si ille qui piaesiiierit conseiisiim ad hb. ,

    qui adiil-
    nialiiin fnciendura adbihuii, collega sit illi ad ipsum vi, c. 23, 8 U. Juxla le:es Wisig»tlioruni,
    inaloin sanandum. • Vid Cod. Il."aiitiq., Lindeiibr., ailultera occidenl, min hahelnr pru
    bo-
    /rlerum ciiiu
    toin. l,pag. 550. micida, bb. m, lit. i, de adulteriis. Servi
    aiuem el
    A Aqene scccite, proprio scnsu,
    veram cujuslibct _toli.es qupties
    ancill-8 centenis vel dueeiitis flagellis
    veritas et certius
    capitis iKSiiinatiuiiem denoial. suni cxdendi, vel lorquemii, ut
    e Adulteriuin
    Cnuus rex, lege il, per hoc qnod possil inveniri ei jndubiiauler
    agnosci. Tl
    adiiltcriuiii
    facium esl cme"'iare vull ; ncific». uli lege seq. 50 rex, iocdicto", iioiuineni cuiu viJua
    351 ETHELBERTI ANGLOIIUM REGIS 552

    dexlrum femur lancea transpun- A L. Si pcrforeniiir, vi soliilis emcndetur.


    XXXIII Si quis
    compcnsel ". Ll. Ojii ineiiii os absciderit, xx solidis couipeiiset.
    xerit, valnre sin> illud
    conuc preliensio l scaHis ad Lll. Pro qualuor denlibus prioribus, pro siiigu-
    XXXIV. Si fiat,

    lis vi solidi pro denie qui lunc proxiunis est . iv


    emendationem solvantur. ;

    compenset. solidi pro eo qni lunc juxla stat, in solidi, el dein-


    XXXV. Si os appaieat, iii soli«li- ;

    ceps pro siugulis soliilus; si elocntio deicrior fial,


    XXXVI. Si os laedaiur, iv solidis compensel.
    ipsi rumpalur, x solidis mi solidi ; si maxilla fracta fuerit, vi solidi compen-
    XXXVII. Si id peiiilus
    sentnr.
    compenset.
    compenset. LIIl. Qui brachium perlundit, vi solidis compen-
    XXXVIII. Si utrumque Oai, si snlidis
    set. Si bracliiinu fraclum fuerit, vi solidis einende-
    XXXIX. Si humerus claudicans reddatur, xx so-
    tnr.
    liilis conipensct.
    com- I.IV. Si pollex abscindatur, xx solidls ; si pollicis
    XL. Si altera auris nihil ainlil, xxv solidis
    penset. nnguis absciiidiiiir, m solidis emendelur; si qnis in-

    XLI. Si auris aliscimlainr, xn solidis emendetnr. dicem digilum alisciderit, viu solidis compensel

    XLII. Si auris perforelur, iii solidis eompenset. si quis iiieiliuni digiluni abscideril, iv solidis com-
    XLIII. Si auris atlnndealur, vi soldis emendelnr. B peoset ; si quis digilum anniilareiii abscideril, vi so-

    XLIV. Si oculus exculiatur, i. solidis conipenset. lniis rompensel ; si quis aiiieui ininimum digiiuin

    XLV. Si os aul oculus damno adiciatur, xx soli- absciileril, xi solidis compcnsel.

    dis rmendetur. I.V. Pro ungnibiis singnlis solidus compcnselur.


    XLVI. Si nasns peifiireiur, ix solidis emendetur. LVl. Pro iniiiiino naevo 111 solidi, el pro majori-

    XLVII. Si sit iina memlirana, m solidis compen- bus vi solidi.

    sct. LVII. Si qnis alleri pugno nasum vcrberet, 111 so-

    XLVIII. Si ambac perforatsc sint, vi solidis emen- iidi.

    delnr. LVIII. Si plaga sit, sulido ; si elaia mami plagain

    XLIX. Si nares singulsc atlondcanlur, unaquxqiie exceperii, solido compensct.

    VI solidis emendetiir. LIX. Si plaga nigra sit extra vcstcs, xxx sc;wiis

    commiiteiftem fiammis ultrieibus exuri vuli, lcge 01. Eoileui modo ociilns, capilli el ilentes (Oiiipensaban-
    A|inil Longobardos ab hajreditate excludebantur tur. Si quis castrabatur, ix marcx pio vulneraiioue,
    lidcri in adulterio nali, lib. I, tit. 32, leg. o._Vid. et tolideui pro inulilalione solvebauuir. Vide lc^es
    legem Salicam de ailulieriis ancillarum, lit. 27 In VV. Goth.eas, edit. 01. Rudbectii p. 44 seq. Lex
    ;
    Gapilular. Gsroli et Ludovici ini|i|>., lib. vi, § 525, _ civilis Suec. bodierna, iu compensalione ampiiiano-
    u nis digilorum manus et pedis parum diffen a legi-
    rapiiali pcena muilaulur adulleria. Vid. lib. vn,
    § 2!)8. Jure civili, legis Juliae
    pcena erat iillimiuii bus \V. Golhicis. Vul. Loccen. iu Legibus civil Sue-
    suppticium, I. Quumvis, 30, § lin. G. ail legem Jul., ci;e, pag. 2">5 seq., cl Leg.bus provinc, p 5H>.
    de adull. § Item lex .Inlia, de adulleriis, iie public. Viilnus in cule, peclnre vel bracbio, in lumbis, vel
    jiulic, apinl Juslin., quo lempore legem tulitOcta- crure, xx marcis jnxta Ju^ Suecicum cumpeiisantur.
    vius Casur, Jnlii nomiiie, leg. 1 et 2, ad legein Juliam Denies qualuor anteriores superius vel inf.rius i-i
    de adult., in P. Traiiqnillo m Augusto. Snccedenii- marcis coinpensanlur pro mulilalione, ei i\ marcis
    jnre Koni.nin, muilo depie-
    l.us leiiipoiilius licuil, pro vulnere. Vid. Locceu. Lc^g. civdes el provinc,
    lieiisuui adulieiuin in Uomo sua cuni uxore in ipso til. 13, de viduer. voliiul. Apu.l Ll.inus. si qilis alieri
    aciu, li.imilem lamen et vdeui personam. occidere. iiasuin, aiirem, linguain, inanum, pedem, digiium
    L. Manlo, et I. Si adutierium, § Imperatorcs ad leg. aut alia id geuus membra prxscindal, vel amputet,
    Jul., de ailuli., P. I m
    Graccbus, -4. G. eodem, ociilumve cxculiai vel effodiat, a;lernis in ergastulo
    lib. 111, § Si maritus ad Sylla in P. Jure NovelLi-
    , (f|uud llalni.i' esl) nauiicu vinculis am exsiiio mul-
    ruiii lenior cst poena mulierttiii, nempe detrnsio iu iatus, bona quae ipsius sunt oinnia iuter Ixsmii ac
    iuonasleriuiii. Autbeni. Sed hodie, ad legeiu Jul., dominum suiim aequaliter partienda amittai. \i.l.
    deadull. c, § Si vcro quando, ut nutli ju. lic. Iiab. Jus. Danic, lib. vi ci VII. In conslitiilioinbii- Si< ulis,
    lo ser. in aullient. coll. 'J, lit. 9. Iiem abscissio si quis cimi armis prohibilis (gladio, scilicet, l.uicea

    nasi poena slatintiir adullerii. Novell. in Consiit. vel scuto) aliquem percusserii, ui miuime iiioriamr,
    Leo. G;esa. 52. Poutilicio jure nou ila ;;iave
    t.oiisl. percussor inanuin, ciiiu qua percussil, amittat. Vid.
    scelus ducitur adulterium puti, ac uxoreni occidere. D Cod. LL anliq., t. I, p. 706. Apml Longobardos
    .

    G. si quod verus, 35, q. '2, ubi rati-.mes. Sicqne i i oculus medio prelii pro bomicidio componitar, au-
    luro conscienli* non licet occidere adulieruiii, aul ns ii solidis, labriiiu vi soiidis, anteriures denles
    uxorein adulteram mar.to; can. Inler lnrc, juncia siuguli iv solulis brachiuin vi solidis, manus me-
    ,

    glo., et can. Admouere, 55, q. 2 ;


    qma soli j.i- iliu pretii ipsius, pollex inanus vui solidis, pedis iv,

    iiici liret occidere, seu priucipi, qm haliel gladii secundus digitus inantis vi solidis, pedis li , tcr-
    olestalem. lius digiius in iiiiis et edis iii solidis , qu.iliis |
    I

    tn sequentibus xssis legibus vulnerum vario- diuitus oianiis ii solidis , pedis uno , quiiitus d.gi-
    rum compensatio astruitur, qu;e maximam partem ius inanusiv, pcdis uno soli.lo componilur. Vida
    in /Kllreili lege 40, et Gnil Conquesl. 12 el 15, c<ui- piura de plagarum t vulneruin speciebus earumque<

    linctnr. Apu Wisigolbos b;ec membrorum amputa-


    l
    piems apud Longobardos, lib. LL. Longobard., i

    luriim vel muiilaioruromulcia oliin obliuuii.Si manus l. God. LL. antiq., Lindenbr., p. .'>2-2 seq |. Vide <le
    I

    anipiilelur, ix marcie pn> vulilere el arc;e pr<» i vulneruiii compensatione L<'gcs Uurgundiouiim, lit. II
    muiil.itioiie solvebanlur. Pro digiiis manus et pe.ii* A i8; Legcin Salicam, lil. 19; Leg. Ala .a. ruu>,
    65; liajuvarioniin, lit. 5, Uipuarioruni,
    singulis ix mareae provulnere, pro rouiilalioiie aiileih lit. 59, c. i ;

    pollicis xii solidi, digiti proximi vi


    solidi, lougissiini iu. I, 2 seqq. ; Frisonum, lil. 22; uiii p.ru.e a iiudl.i!

    proximi n soluli, miiiinii non inuliuiii ai> lus qtias ciiuineraviiniis, diver.-aE
    digiti iliiiinlia marca, buic
    IX inaicis coniineniur pro mutilaiiouc, ab=cissione ci liaetiunu
    uiiiis sulidus, solvcbanlur. Nasi ampuiaiio

    pro vulucre, ei ni pro inutilaliunc coinpeusabalur. uieuibroruiu curporis.


    i;,5 DECRETUM DE UEISIS DEI ET ECCLF.SI.E NON ABSTRAIIENDIS. SM
    emendel; si su intra vesies ,
    qujelibet xx sca-tiis A bilis familix l solidis cmcndelur ; secimilariae xs

    eniendetur. solidis ; lein.r xu solidis ; quarlx vi solidis.

    LX. Si diaphragma vulneretur, xn solidis coin- LXXV. Si quis viduam non sui juiis duxerit, bis
    penset ; si perforelur, xx snlidis emendet. compenset patrocinium violatum.
    LXl. Si quis claudicans reddalur, xxx solulis LXXVI. Si vir viiginem meicettir prelio, empla
    emendetur. sii, si siue dolo faciuiii sit ; si aiitem dolus snbest,
    LXII. Si callum qnis vulneraverit , 111 solidis postea domiim rcducalur, el illi peculiuin jjtin rcd-

    emendel. datur.

    LXIII. Si cui genitale membrum absciudatur, tri- LXXVII. Si ipsa vivum feium pepereril, medicta-
    plici muleta ordinaria illud cnmpenseiur ; si pertu- tem bonoriim habeai, si vir ante moriatiir.

    stim sit, vi solidis emendet ; si quis ii.ciderit, vi so- LXXVIII. Si cnm lilicris recedere vclit, dimidium
    lidis compenset. faciiltaiuin liabeal.

    LXIV. Si feniur ruplum fuerit, xn solidis compen- LXXIX. Si maiiius baliere velit libe.os, sinl ipsi

    selur ; si is claudus liat, ibi aniici judicare debenl. sicuti iniiis liberoruni.

    LXV. Si costa ruinpaiiir,111 solidis compenset.


    LNXX. Si ipsa prolein non pepererit, cognali
    LXVI. femur quis transpuuxeril, qu;elibet in- B bona lialieanl, ipsa alintei.ta, ei dolem.
    Si

    cisio vi snlidis eompensetur si supra pollieem pe-


    ;
    LXXXI. Si quis virgiuein per vim ceperii, pos-
    netrel, solido ; pro duubus pollieibus duo, snpra, Sesson L solidos del, el poslea secimduiii pos.-esso-
    tres in snlidisolv.intur. ris voluntatem eam redimal.
    LXYII. Si vertebia vulneretur, m solidis emen- LXXXII. Si ea alieri iu pretio desponsata sil, xx
    delnr. solidis compensol.
    LXVIII. Si pes ampuietur, i. solidis coinpensetiir. LXXXIII. Si gravida fuerii, xxxv solidos, ct regi

    LXIX. major digilus pedis amputetur, x sol.dis


    Si xv solidos solvat.
    compensetur. LXXXIV. Si quis rtiiii servi iixote conciilmerii,
    vivo inarilo, bis emeiulet.
    LXX. Pro aliis digiiis pedis singulis dimidium
    pretii, sicuii dedigitis
    LXXXV. Si servus alieruin occideril iunocentem,
    nianus diciuin est, solvatur.
    oninibiis facultatibus compciiseL.
    LXXI. Si majoris digiti pedis unguis amputeliir, LXXXVI. Si servi oculus et pes excutialur, oinni
    *\x sc.itlae ad emendatiouem, pro caeteris singulis
    valore eonipensetur.
    x sc.ttla; compenseiHur.
    LXXXVII. Si quis servum alicujns vmxerit, vi
    LXXII. Si libera femina capillaia a
    inhonesti sulidis emeidet.
    quid fecerit, xxx solidis e/nendet.
    LXXXVIIl. Seivi lalrnciniuiu sit in solidi b .

    LXXIIl. Virginis compensalio sit ut liberi hominis. LXXXIX. Si servus furetur, dnplici cmendalionc
    LXXIV. 1'atrocinium violatum potioris viduaj 110-
    conipenset.
    • Capiltala. Magna semper apu.l
    Saxones capillo-
    rinii
    ad Golhos advenien-, sacerdoles pilealos vocavii,
    fuit vcneratio, uii ex Turon (iregnr.
    v I reliquam vero genieni capillatos dieere jussit, qiwd
    Hisl., c. 15, et l>a„lo Diacono, de Gestis Loneob., ini en Guthi pro magno suscipienies adhuc hodie
    .

    lil>. iii, c. 7. U.ide supra, l.ge 34, prehensio


    comaa siiiS canlionibus reminiscuirttir. Vid. Jornand., dc
    interdamna vulnera een-eliaiur, ei quinquazinta
    nel
    liebus Gelicis, c. II, et Spelm., in Glossar., voce
    scapttiscompensahaiur. Ilic per feminam
    capillatam Cnpilli. Capillus ingenuilalis signuin erat; hinc iu
    pro more Longobardorum, virginem
    iiiiellisendain legibns Burgund., tit. 0, § i, capillum servo facere
    essecredo,utiex>iallib. uLL. Longob., tit. 20
    i Si signilii at capillum ei alere, ut ingenuus vidcatur ;
    quis Longobardus se viveme
    snas ntipiui lia- lilias
    tonilere aulem iuvilo capilltim inier ciimina iiume-
    diaerit, ct alias posi mortem in capillo in

    S
    casa reli- raiur.
    qiient, iu„c om.ies
    acqualiler iu ejus subsiantia b lnlelligenda esi lex ha?c de latrocini in servtiin >
    liaeredcs succedcre debeni,
    tanquam lilii leaitimi commissi), quuii illud tnbus solidis sit compensau-
    «=*>cul„„. . Vide et lit. seq'., *>.'
    Diceneu" dum.
    555 NOIITIA IMSTOIUCA
    imAm^
    AMMU IJOMINI DCXVI!.

    SANCTUS DEUSDEDIT,
    ROMANUS PONTIFEX.

    NOTITIA HISTORICA IN DEUSDEDIT PAPAM.


    (Iij lili.n Poniilicnli EU. Blanch. , tom. IV.)

    Deusdedit, nalione Romanus, b ex patre Stc- A et ju.licii reipublica) fuerani misti. f


    Hic vcnit Ro-
    pliano sulnliacono, c
    sedit annos tres dies vigimi maiii etsusceptus est a sanclissimo Deusdedit papa
    qualuor. Hic cleruni niiiUiiin dilexil, sacerdotes el optime. Qui egressus e de Roma, venit Neapolim,
    leruin ad Inca prislina revocavit. Eodeni tempoie qux lenebatur a Joanne h Conipsino
    ( ' Intarta. Qui
    u e Eleutlierius
    veniens palriciuset cuhiciilaiius Ra- Eleulherius patricius pugnando ingressus est Neapo-
    vennaui, occidil onines qui in nece Joanuis exarclii, lim, et inlerfecit lyiannum, reversusque est Ravcu-
    n
    Dcusdcdil. —
    I. Cnm post obiluni Bonifacii IV ac proinde decreto eleclionis pontificis adjungit
    sedes aposlolica mcnsibus quinque et dundei ini die- Iudict. 5, qux eidem anno post Septembrem cou-
    bus vncasset, Dcusdedil egregiis virlulibiis et san- Novembri mense sanclnm Deusde.lit esse
    venit, ac
    ititate conspicuus creatus cst poniilVx. De lioc pu- niortuum falelur cnm Anastasio. Al tolus in conje-
    iiliee constalur in Ecele>ia 8 die Novembris eum clura ut Diurni collectiouis xtatem definiat, nou |e-
    tanti meriti i-xstitisse quod cum visiiaret aegrutos, git apud einndcm Anastasium certissimam iioiam
    leprosum iinuin osculo sanaverit et a lepra iiiunduiu aiatis poutificis; naiu ait terrx moluin ingeillem
    leddidcril. Bimus. set utum esse (anle obitiim pontilicis) Augusto inense
    — 2. Clironologia Fabrolti Saiiclus Deusdedit ,
    : indicl. 0, quod eliam Joan. Diac. alfinnal iu Cliro-
    unno Cltristi 014, lieraclii imp. 5. Bla.nch. B nico, nempe anno 018, qiiein luit consecutus sca-
    — 5. Qiianquaiii vulgati Anaslasii ( inld. nullaiii bierum moibiis, seu lues elephantiac;i. Quare sancli
    sedis vaialioDem exliibenl, quod ct facit Calal. Deusdedit obitus nccessario est illigandus liuic anno ,

    Lucensis, piiinus tainen Freherianus babet inen- sicut Bonifacii successoris ipso eodenique anno ex-
    ses vi, d. v. Tlitianus alier, inens. vi, d. xxv. Quo- eunteanleriornonesldicendaelectio neque eamdeni ;

    iiiiii Membranaceu-Ambrosianus consentitregiusqhe ad sequentem annum dilleiendam, cum I'agio, Elea-


    Mazarinus, elTliuanus priuius kc seciindus Ainbro- llierii c;edes, aliaquc argumenla, o^lendunt, qu e
    sianus babenl inenses vn, d. xxv. Faifensis deiiiiuu in noiis ad eumdem Bonifacium adducara. Qu;c cuin
    caialogusinlerponlificium indicatdierum xmiam post itasint, sanctus Deusdedit igilur pnst men-es v,
    liiiinl. IV quam posl duns successores Deusdedil el dies xni, vacationis ordinatus, die 19 Octob. UIS,
    Itiiinlu iuni, ubique pcrpcram gravique cum cbrono- post annor. iu ac dier. xx sedem, 7 die Novembris
    logix delrimenlo. Nulliim profecto ex allatis inler- iiiorilur, ac die postera sepelilur, ut rccle Anasla-
    pontilic isverum esse evidenter consiat; undecunque sius et Marlyrologium Rom. a Baron. euiciidaiuin
    niiii dies Dnumerari incipiant, vel ab cmoriuali, bilwiit, neinpe ipsa depositionis die, 8 Nuvembris.
    vel a depositionis die, in Dominicam minqiiam Ci.ym s.
    olleudilur, nisi tcuipus iueatur a die deposiliunis iu —
    4. Presbyier caidinalis sanctorum Joamiis et Pau-
    Valicano 25 Maii, quod quidem s;epe lai lum inve- li, lit. Panimacliii, asancto Cnegoriopapafactus.Poii-

    niiur ii llotioiitim, niinori tamen ciiin discriiuine


    i tilii alumomohimsuRragiisaJeptus, sedit, iraperalo e
    i

    .i die obitus; praeterquam quod certa dies moiiis et Flaviolleraclio Augusto, annoslresdiesux, consecra-
    sedis sancli Deusdedit removeri non possuut; ac (] tus diedomiiiicaxiiKal. Novetnbiis, anno DoininiOI.".
    proiude aul novum cudi iiilerpoiitiliciiiin, aul divi- Deusdedil eral voeabulum composiluui cx noiiiiiie et
    nari oporlet. Ad sedis lempiis quod attincl, t.iiu verho, illis leinporihiis usiiatum. Nam M. Aurelius
    Codd. (|uam catalogi cam definiunt annorum tnuin, CassiodoriisscribitadDcusdedit.scribaiuRaveiiiialem,
    diciiimqiie 25 aut 21. Alii aiitem suut Catalogi, ul el sancliis Aiigiisliiius ad Quodviilldeum. Ciacomin.
    qiiiniiis Ant. Pagii, uoslcr Blancbinian. anlea n cdi- b Ex 1'atre Slepltano subdiacono. In exemplari

    lus, et secundus MabiUonii, qui babenl ann. m, Auastasii, quo BaronitlS ii^us est legeb.iiur Detts- :

    d. xx. Quoiuui opininni suftragantur Marlin. Polo- dedit, fiUus Slepltani, ex subdiacono sedit annos trcs.
    ntis, aucior Fascic. Teuip., et Godfridus Viterbien- Atquo v-rb.i ita scribit Utautem subdiaconus llomi- :

    sis, qui perperain eum fecitxqualem imperii Pliocx. nits pontifex crearctur, nuncpiimiim accidit, ubsqtte mu-
    lloruin auctoritate inharens ab etnorluali die, seu joiuiii exemplo, ut plane in clcro maiinas ftuctuationet
    deposiiionis, 8 Novenibris 618, relro liabeo annos concitalas cssc sil aryumcnto. Scd ut, omissis atiis,
    tres, dies xx, diemque inveoio l'J Octobris anni 615, Deugded.it edgeretur, egregia id ejus sanctitas prestlitit
    littera F, pr;cnotatam, qu;e eo anno cuin Domiuica Cuiu
    qiia mirifice tnler tot lcnebrasilliistrulus einieuit.
    concurril ; quare videor diem ip.-ain ordiuationis hucusque virisdoclispersuasumfuerii sulidiaconos i
    r
    i

    liaclus, quatu eliani 1'agius cjusniodi esse cognovit: Romarfos pontiOces nunquam liu-.se electos ei edilio-
    rursusque ab hae ordiuationis dic ad Bonifacii IV ueregia Anaslasii variisque ejus Codicibusinss.,pr.e-
    enioniialeiii ascendens7 Maii,numeromensesquinque, (liclus locus in hiinc iiinduui restilulus esl Deusde- :

    dies xiii, iioii xu, ut hahet Pagius, ip^i enini (>lii- dit cx palre Slcpltiino subdiacono, ila ut Deusdedil
    tualis iucludilur. Sic Farfensis Calalogus habens i^ iioii liierit subdiaconus, sed subdiaconi fiiius. Veniin,

    dies xiii pc.cat (|iiam cxteri Calalogi et


    niiiiiis eiiin ex Librrali diaconi bieviaiii cap. 22, conslii

    Codices, in quihus proprio aihilralu excogitalum Silverium cx subdiucono Roiiianuiii poiltificQill di-
    interpontilkiuni invenitur. Mirari hic saiis non pos- ctiiin esse, el Liberalus eodem lempore qim Silverius
    miiii Gamerii supiuitatem, qui suis in eruditis ad eleclus vixerit, incerlum reinanet quxnara ex illis
    DmiiiBin pontilii iiui notis priinordia limiil. cii V
    ,
    duahus ledioniliiis >.it praiferenda , cum correctio
    successoiis sancti Deus.ledil, consiiluit anno 017, prioiis laUo fuudaiueiilo uilatur. Subdiaonos porru
    5h lm s. DEUSBEDIT PAPAM. V,s
    nam, i et data roga niiliiihus pax facta est in lota A Italia. t Hic constituii secundam missani in cler...

    potuisse oligi cxistimo, usque ad teiiipora Stephaui liogam clero solidam tribuit. Idem in Leonc IH. Hic
    III, aJiis IV, in cujus synodo Komana, anno 7(19 cele- vero rogam clero suo in presbyterio maiime ampliavit.
    brala. sub analiiemaleiiiterdictum est, ne ullus un- Alt.vseuiia.
    .ntarn prxsumat laicorum, neque ex alio ordine, nisi per — 2. Roga. Est donatio, sic dicia ab erogando.
    distinclos gradus ascendens diacon s aut .presbyler car- Biv. et LaBB.
    dinalis (uctus fueril,ud sacruni poilifictitus honorem k
    tiic constitnit secunilam mssain in clero. — 1.
    possc promoveri ; ex bis eniiu verbis inihi erui possevi- Unca niissa publica, solemriis, diebus Donii-
    i I est,
    detur lunc lantum subdiaconos a ponlilicalu exclusos, nicis celebrari snlebat, can. Et hoc, de Consecr.,
    cum ex Liberato laudato babeamus Silveriuni ex eo riisl. 1. DequoDiouys. Areopag. epist. ad Demopbil.
    orriiuead ponlilicatum assumptum, neminebancei iu- Joan., Mosch., Limonar., cap. 27. Alieram missam
    capacilalem objiciente, el ex Anaslasio incertuin re- celebrari insliliiit Leo P., ne iiimis arctarelur popu-
    maneat, an ipse etiam Deusdedit luerit ante suain lus, unius ini-s;c moe
    servalo, can. necesse, de
    eleclionein soluui subdiaconus, quod probabilius vi- Consecr., dist. I ; et posteiiin Densdedit P. secundam
    deiur, nam posterior lectio babet quidem euni fuisse missa.n in clero, id esi, in Ecclesia Boniana insii-
    subdiacoui libuni, sed non negat ipsum eiiam fuisse liiit, lcsle Anaslasio hic, qnia forle cnnsuetudo
    unius
    subd aconnm, quod prior diserte habet. Pagids. niisscc publica. nonJiini desierat in Ecclesia Itomana,
    c Sedil annos tres.dies
    xxiv. l.Annis tribus nii- — quec semper antiquitaiis lenacior fuii. Altaseriu.
    —
    nusquin(|uediebus. Octava enim dieNovembris bujus B 2. i_x iis qui dc reluis fiturgicis liaclatus insti-
    anniversaria meinoria in Ecclesia recoliiur, adeo qni . luerunl, nullus esl qui liunc lucum Anasiasii nnn
    facta compulatioueab ingressu pontificatus, pra:dicio vexet, ubi de missa. iteratinne iu eadein ecclesia
    teinpore sedisse reperiiur. Bim. et Labb. sermo incidat. Cardinatis __ na, nunquam sine laude
    — -• CoJ. Farnes. sedil annos m, dies xx. Col.
    : nominandus, in aureo fractaiu rerum liturgicaruin,
    Vallii : dies xxm. Bi.anch lib. i, cap. U, n. i, postquaui ex Leone Magno,
    iii
    d Veniens, epistola ad Dioscorum Alexandiniim, jiihente ileraii
    etc. Cori. Farnes. : vcnit E. P. el C.
    Itabenna, el occidit omnes ijiii m ucie Jounnis exarcli sacrilicium, cum lideliinu multitudo lanla est, ut
    et judicibus reipublicce fuerant misti. Cod. Vallic Et :
    oinnes simul basilica rccipere non possil, probare co-
    juaicum reipubticte misti [uerunt. Et veniens Romam, natus fuerat viguisse ab eo usque lempore consUetu-
    siiscejilus esl a sauctissimo papu oplime. (linem lloma. pluries eodem die sacrilicium ollerendi,
    e Eleullierius sibi apponit prsefatum lextum, inquiens
    palr.cius. Anastasius iteruin Pauli i De suinnio :

    verba describens, gesta iterum perturbat. Esnendan- « poutilice Deusdedil, auctor Pontilicalis, sic scribit
    dus igitur cx eodem , scribente, c. 51 Hac tBlnte : « llie eonstituit secundam missam in clcro, ad qua_
    Joannes Consinus inrasit Seapolim, quent de eadem t verba Pelrus Urhevelanus in scholiis ait Quia lum :

    civiiate tiou multos pnsi dies Eleutherius palricius eu- • forsitan att inslar C.rarorum non canlnbatiir in ec-
    nuclms imperii juru susccpit. Consinus, sive , ut ap- « ctesia nisi una missa , quod magis mlificabal se-
    pellat Anaslasius, Compsinus, uua cuin Neapolilana i cunduni unliquos. » Elslatim subdil « At ex allato :

    urbe cxteras circumposiias invadit, seque regem Leonis tcsiiiuonio patet morem ilerandi sacrilicium
    dixit. Batillus, in Ilist. Barensi, conlendil Joannem mnlio anle in l.omanani Ecclesiam inducluin
    !...«« _•__.._.:
    liunc __ i. _•
    Consinuiii corona ferrea in urbe liarensi, aurea
    i -
    f.
    **
    '
    .
    «
    *..: ) . _.__• _.
    luisse. » Bona tamen venia eniinenliss. scriploris
    • ...
    deinde apud Neapolilanns rediniituin fuisse, ut sese quanflo quis lueri velil interpretationehi Urbevetani,
    ltalhe populis regem probaret. Sed illiim redegit in videlicet ad tempora usque b afi Deusdeilit olui-
    ordinein EleiiUierius, de quo Paulus subjungit I'ost- :
    nuisse ritum celebralionis unius tanltiin miss;e in
    litr-c ii dem Etcullienus palricius
    imperii eunucliiis singulis ecclesiis , auctorilaiein x dicta epislola »

    jura suscepil. Qui dum a Havenni Romam pergeret, Leonis facile elevabit, explicando Leonem jussisse
    in castro Lncenlis a mililibus inlerfecltts est, caput- iterari sacrilicium in casu tantuni nov;c plebis basi-
    que ejus CPti imperatori delatum csl. Hanc vero licam iinpleutis, in iis locis in (|uibus una tantuui
    periocben inseruft Anastasius inter gesta Bonifacii V. basilica exsiaret, et ab eodem presbytero; consli-
    Bt_.ci.fus. tulum autem luisse lunc piimiuu a bealo Deusdedit,
    1
    Hic venit Iiomam. Cnd. Farnes. tlic benit : Roma. ut in clero post solemnem missam altera piivata ali
    e I>e Roma. Cod. Vallic. a Roma. Bi.a_.ch. : altero ex clero haberetur, sive nova plebs in basi-
    b
    Compsino Intarta. Cod. Vallic. : Campsivo Ar- lica convenirel, sive non, sive una esset, sive plunes
    cata. Bl.nch. basilic;e. Tuuc cerle priuium in Ecclesia Latina in-
    1
    tntarlu. Intarlu, inquit Esycliius
    tgrannus, re- ,
    ductus rilus esse videtur ut plures missa. in eadem
    betlis adversns rcgem. Quod esl ab uvTuica, contendo, eeclcsia celebrarcnlur, pluraqne allaria pro iis cele-
    rixor. Et Testus Anlanum betliim, quod ante urbent
    : brandis construerenlur. Unum quipp allare in una- •

    geritur, a civibus neinpe rebellanlihas. In actis pari- quaque basilica primis Ecclesi;c saculis 1'uisse exlra
    ter Martin;e vii^inis legitur lana
    Alexander, el intarta : Conlroversiani est, unam ;ue duntaxat missam super
    Christianorum. El in chroniCO Fontallenei.si, ca[ ). 3 :
    D eodem celebratani liiisse, quod utrmnque Fcclesia
    Aclum est bcltum inler Carolum exarchum. el Regcnfri- Cncca retinet. llli miss;c (juotiiiiot intererant, sacra
    dum Intartam. Inde ortuni veibum intartarizare, quod synaxi reticubantur, pncsertim qui solemni missa>
    ln hisce geslis non semel postea occurrit. Bcni i.nis. niinistr Iianl, iinde conciliuin Toletanuni lv, anno
    .

    Et dula roga militibus, pur. facla esl in tola


    i

    Itntia —
    \. Roga es' erogatio qu;e a principe dona-
    lionis vice liebat militibus. Anaslas. , in Severino :
    Cbrisli 63"), slamit, c. 17, ttl sacerdotes el Levittc
    ante atiare commitnicent, in choro clerus, exlra cho-
    rum populus. Sed quoiquot aderanl presbyteri sinitil
    Ijuando et roga; veslrw. guas dominus imperaior volns ciim presbuero celehrante, vcl episcopo, ie;n sa-
    V r tices mandavit , ubi snnl a sun.to viro recondiltr, cram operabantur siiuul offercnles, et sinnil coinmu-
    C cgor. lib ii, epist. 52
    , I heodosiani vero qni hic
    : nicantes, Mes est Romanm Ecclcsia', ut in cenfe-
    remaiuerunt, rotj im non ttccipienies , vix ad murorum clionc iinmotutionis Christi adsint presbijleri, el siniut
    euttoaiam te accommmhtnt. Obi dixi. Uoga etiam est cuin pontifice verbis et munibus eonficiant, ut refcrt
    erogatio qu.e a Bom. poniilicibiis liebat clero, vel Mabillonius, parte 11, Mus;ei Iialici. pag. 4, ex Ama-
    plelii Anasias., inf. , cod. Hic dimisit pro obscquiis
    : lario, I. i, c. 12.

    s-cs et atl omnem eterum rogam uuam inte jram. I.lein, C ctiruin iinam missain celebrare, c.imque die
    in llouil. V : llic clcrutn amavil, rogam inlegram clero tanlum Dominico, et .liebns festivis, ad quani mona-
    suo ddil. II. c omni ctero pro obsequiis suis
    dunisil cln oinnes convenirenl, antiquos monachos consue-
    • tijtim n intrtjiain. blem
    iir.it iu .loaniie IV. Ilic di-
    , visse historire nos docent. < Ceiie in diebus quaifra-
    in.stt j/. omui ctero roaam iiitegiant. idvnt, in Eugenio : gcsiune, excepiis Duminicis, non cancbalur missa
    3S9 NOTITIA IHSTORICA. ofifl

    i
    Eodem lempnre faeius esi m ternrmotus magnus A secums est clades in populo, percussio seabiernm,

    iiicnse Augusto, indiciione undccima. " Post htuc ut nullus potuissel inortuum suum cognosceie. • Qui

    tempore sancli Benedicti, > ait Ilindi lmarus in re- Bona laudalus. Quid vero per h;ec verba ir.lelligat
    gulae cap. 48, ui babetur apud Mabillonium m prse- Anastasius . examinandum relinquo. Pagius.
    aliis

    ial. I in s.vciiluiii quartum ordinis sancti Benedicli, — 4. Haud salis compeilum esl , quid per Iwe
    ii. 1GS. Cartbusiauos olim diebus tahtuni doraini-
    i
    verba auctor libri ponlilicalis signilic t. Nonnulli si-
    cis, el feslis mis-as celebrasse referunl Pelru* Clu- quidem credunt, ali eo permissura uno eoderoqucdie
    niacensis, lib. n Mirac, c. 28, f.uihertus al bas, I. i inissx sacrificium repelere n locis ubi ecclesi;v pne
    dc Vila sua, c. II, et Pelrus Blesensis, episl. Sb\ > angustia populum non capiebanl. Verura id con.»li-
    Ita cardinalis Bona, lib. i Rerum liturg., c. 18,
    n. 5, luerat sanclus Leo Magnus, ut dixiimis in ejus pon-
    qui, n. 8 addii : < ISarrat Pallad us in Vita beali Ar- lilicatu. Sohhieh.
    sisiiinEcclesia monlis Nitrixoclo f isse presbyteros,
    !
    Eodem lempore. Aiaslasii verba cum iis sunt
    inier quosqui priinus erai, solus oflerebai, et quan- illuslranda, quaj Paub.s, cnp. ii, ubi de Lolhari Lon-
    diu ipse vivebat, re iqui nec oflerebant, nec judica- gobardoruui rege scribit Cum Ravennalibus et tio- :

    liant, nec sermoneni liabeb mt. > Ea de causa beatus muuii beltum tjessii ud jlutium .Emiliiv, quod Scul-
    ,

    Franciscus, leste Alvaro Pelagio, 1. n de Planctu lenna dicilur; in qtto betto a ptttte Romanorum reliquit

    Ecile i:e, ari. 5, i voluil qnod in quo unqtie loco lerga dan ibus , oclo mitlia ceciderunl. Eo lempore
    fratres contenti essent una missa, prasciens fralres B magnus Rontw terratmotus [aclus est, magnuque [utt
    se velle jusiilicare per missas, et ad qu;estum eas ntincla: o aqunrum. Poslliwc jitit clades scabierum, ita
    reducere, sicut videmus liodie lieri. > Scribebat Pe- utnullus jiol.issel mortuum suum ugnoscere, propler
    lagius ad annum 1330, cenium circilerannis ab o! itu nimium injtai.onis luiuorem. Sed iniperilus consaici-
    beali Francisci, auiinum, digilumque inli udens pro- nalor geitornin ponlificaliuin tempura siiuul et aeia
    cul dnbio ad epistolam a lieato Francisco scripiam commiscet. Pontiflcatum g. reine Deusdedit, impe-
    ad suos fralres, in qua babetur Moneo prceterea, el
    : rabal Adaloaldus Lougobardus. Qnaraobrem si aqua-
    txhorlor in Domino, ul i» locis in quibus muruutur ruin imiiidaiio et clades scabieruiu regnante lto—
    ,

    frutres, una lunlum missa celebrelur in die, secundum ibari coutigerunl, Auastasiana illa narralio forlasse

    formam sanctw Romunw Ecctesice; si vero in loco ad ^esla .loannis IV, aut Theodori pont. eiil trans-
    ptures (uerinl sacerdotet, sit per amorem_ charilatis lerenda, ciun Boiharis anie aiin. 03b' Longobardicum
    aller contentus audita celebratione sacerdoiis allerius. regnum minime eapessiverit. Bothaiis auteni parta
    Scio bac auctoriiate abuti sectarios modernos pro hac vicloria, et doininationis antpliludine, divitiisque
    abolenda missa privata, quani impense oderunt, sed auctus, Longobardorura regnum in ltalia lirmavil,
    probanda mibi non videlur eiirum responsio, qui atque adeo aniiiium suuni edi ndis legibus Longobar-
    epslolam eati Francisci pro apocrypha babeul;
    I
    dicis priinus applicuit, et litterarum mnnuiuentis
    obstai eeim allegaiuin lestimoniuin Pelagii eadem consignavit. Unde Paulus, ibid., c. 44 Hic liuiliuit :

    epistola utenlis.cui lides nouest neganda, etanllquo rex Longobardorum legcs quas sola memoiia et usu ,

    lesii, ei ejiisdem ordinis. Dicendum ilaque est veie- relinebant, scripiorum serie composuit codicemqui ,

    reiu disciplinam de una lantin issa celebranda iia ipsum ediclum appeliari prwcepit. Eral autemjam ex quo
    f,
    ^*
    iinsiea beato Deusdedit eraollitam, ut poht solem- Longolardi i» ltutium reuerunt nnnus sepluugesimus
    neni altera laniuin raissa raneretur in clero, non sic scptimus, sicut idemrex insui cdicli leslaluseslproluqo.
    laxat m, ut mi-s.e muliiplicarentur ad numerum Exslat ipso inilio Legum Longobardicarum. Be.v ihi s
    pr. sbyterorum, uii lieri fortasse incipiebal leinpore
    "' Terrwmolus ntagnus... indict. undecimu. Cod.
    beali Francisci, el uli deinde f.clitm est cujus rei : Vallicel. Terramotus major... indiclione 6. Post lioc
    :

    uua quideni causa luii, et inquit laudalus cardinalis Cod. Farni s. incl. 0. Blam ii.:

    Boiia, I. l Beruin lilurg., C


    18, n. 9, « quod fuada- " Posi luvc sccuius esl clades in populo. 1. Aiuui —
    tis ordinibiis Mendicantiiim, el longe laleque pro- 615, Augusto inense ierra ingenii inotu contreniuti
    pagalis, mulliplicata sunt oinra missarum, alque nleo temcmotuin vero foedissima lues est consecula. llac
    necesse fuit singulos sacerdoles, ut iis salisf.cereut, eral scabies ele| hanti;c noinine appellata, quae affe-
    singulia diebiis privaiim celebrare. > Inde eiiaui or- ctoriun ori ita deformabal, ul vivi a moriuis liaud
    laui e.-se laeile inlelligiinus mullitudineni illamalta- distinguerentur, nec dignosci possent. Quo tempore
    liuin, qua referlae sunt eeclesiae mendicantiura, et poiitilicia sanctilas insigncin se bominibus declaravil
    quani non est ccrnere in ali.S basilicis sive nu.na- Nani cum pontifex obvio elephantiaco bomioi oscu-
    cboiuin, s veclericorcm. Bu.uixus. ltim obtulissel , extemplo prislinx illura sanilati rc-
    — 5. clerura ainorcin el benclicenliain
    Ejus in stituit. Ciacomi s.

    libri Pontificalis aucior coininendat, qui et scribii : — Post licvc secula est ctades. Elepbamiasin
    -2.

    hic constiiuit secundam missam in ctero. Ad qu.c verba iniirbum, qui a GnEcis _Ta.npia.atMs notninatur, quod
    Petrus irbevelanus, in scboliis, apud cardinalem laciem eo laboranlis s ln.lem ledilit satyrorum faci i,
    Bunaiii, lib. i, cap. 14, n. 4, de Itebus liturgicis, ail D anle Cn. Pompei tenq ora in llalia non fuisse,
    quiu tunc [orsiiun ad iustar iirmcorum non cautabatur Plinius est auetor, libto xxm nat. Ilist. Al sedenlc
    in Ecciesia nisi una missa, quod magis wdificabal se- sanclo ponlilice Deusdedit iti sxvum in uioduin ele-
    cundum uutiquos. Veruni inullo anle Dcusdcdil iu Ro- phanliasis in uibc gras.-ala csl, ul nullus pOsSel,
    nianam Ecclesiam introductum fuissemorem iterandi quemadiuoilu n inqiiil noslei moiiuuni suuin COgni - ,

    uonstatex Leone magno in epistola 81, ad


    sacrilieii, scere. In laula vero horainuin clade ponlilicia clia-
    Dioscorum Alciandrinura, qua mandat ueiaii sacri- titas opem fcrcus lue conflictatis , diviniltu fuii iu -
    licium, cum
    lidelium mulliludo tanla e t, ul oinnes bilitata. Elephanliacuin enim sibi obvium sanctus
    i-imul basilica recipere non possit; ex boc enim se- Deusdedit deosculans, exle plo, divina per euiu ope- i

    queretur quod tma pars populi sua devotione priva- rante virtute, prisiinjc sanitati reslituit. Quod insignc
    reitir, si unius tantuin misste mos servandus esset. factum a perveluslis Ecclesia3 monuinenlis laudaluni,
    Tuin ail pleimm pietatis ac raiionis esse ut quolies sexto ldus Novembres 6jUs natali die in Marlyr»lngi •

    basiiicam prsesentia nova) plebis impleverit, toii s Koniano anuiversaria conuiu morali ne bisce verb.s
    sacrificium subsequeus ofleratur. Quam sacnlicii ite- reculiiur Roniw sancii Deusdedit papw, qui tuuti
    :

    ralionem sanclus poniifex praecepit, ex more qui meriti [utt , ut leprosum os^uto a lcpru sun.veril.
    lunc Romai vig< b.t, «( in omnibus, inquil, ofcseinanlia Mm i.i s.
    noslra concordel. Ei infra ut quod nostrcB consuelu-
    : " i, u dcfunclits. Anaslasius de hoc sauelo ponii-
    dini ex [orme vulemw tradiiionis insedit, tua quuque lice scribil : Qui defunctus et seputtus est ad b utum
    (uru m>n ueytigtt. De iis plur-i babet idein cardinalis Petrum apostoluin, dte octava mensis Novembris, quod
    S&l DECRETA. 562
    defunctus.et sepultus est ad beatum Pelnim aposto- novem, diaconos qtiinqua episcopns per diversa ,

    lum , die ociava mcnsis Novembris. Hic dimisit per loca numcro viginli novem. Et ces<avit episcopalus
    obsequia sua , et aii omnem clerum rogam unam mcnsem unuin , dies sfcxdecim .

    inlegram. ilic fecit ordinaiiones trcs , presbytcros

    et M.irianus Scntns iri Chroiiico habet. Parte alia A anni 615, eumqne obiisse die oclava Novemhris anni
    cum Gotf.idus Viterbiensis Martinus Pownus in , sexcenlesimi decimi oclavi. Ejns iioinen in Marly-
    Chronico, anctor Fasciculi temporum, et plures Ca- rolngio Galcsinii el in antiquioribus non legiiur qui-
    lalogi pontifieum Kom. habeant Deusdedit sedisse detn, sed Baronius, ob pneelaras ejtts viriules, illu l
    anuos ires ei dies viijinti, consequens est ordinaiio- Martyrologio Romano a sa auclorjtate auostolica
    neu» ejusa nobisrecte alligatam cumdie 19 0clobris emeiidalo ad diem 8 Novembris inscrip<it. Paciiis.

    DEUSDEMT PAP£ a

    EPISTOLA AD GORDIANUM HISPALENSEM EPISCOPUM.


    Qui proprios (ilios de sacro fonle suscipiunC ab uxorilius separentur ; et prohibetur ne quis
    commairem suam in uxorem accipiat.

    (Mansi Colloct. Coneil. t. X.)

    Deusdcdit , saucta; Romanai et apostnlica; Ecclesiw B Uoluro euisensu [convenlu], inecclesia beati aposto-
    episcopus, Cvi diano, tlispalensis Ecclesice coepiscopo loriim' principis prohibcnles talia perscripserunt, et

    el [ralri dileclissimo. confirmaverunt, ut nullo modo jam se in conjugium


    reciperenl mulieres aul viri quicunque aliqua ri-
    Pervenil ad nos diacnnus vester, vestra sanctitalis lione susceperunt natos proprios; sed separarent se,
    epistolam feiens, quod quidam viri etiamet mulieres, ne, suadente diabolo, tale vitiura p ceali inolcscat
    pr.eterilo Sabbato pascbali die, pra: magno populo- |
    iunolescatj per raunduin , el universorum error ac-
    ruin iueursu , nescientes ,
    proprios suos filios susce- crescat. Scitis quia quomodo siinl septera dona Spi-
    pissent ex lavacro sancto. Cupis e go scire si pro ritus sancti, ita suut se.ptem dona baptisrai, a priiuo
    t.ili aeculente ratione debeant viri et niulieresal pabulo sac ati salis et ingressu sancl.c ecclesue usque
    suuin propiiuin redire usura, an non. Nos vero ad conlirinaiioiiein [consummat;onem]Suiritus sancli
    inquisivimus b priorum patrum
    moesti liac in re per cbrisina. Ab hoc ergo piimo Spirilus sancli dono
    nnstrorura dicla. Iuvenimus auleiii in arcbivis hujus usque ad seplimum nullus Chrisliaiius suam corania-
    apostolicse sedis jain talia contigisse in ecclesiis iFem in conjiigiiini suscipe c debet; et qui prasuin-
    l-suria', Ephesioruin, simulque llicrosolynuc, et pseril, anaiheinatis vinculo religetur in perpetuum,
    eliam aliarura civilatum. Episcopis eliam earum ci- nisi |
    ceniteniiam e^erit digne. Mulicres vero, cum
    vitatum ab hac apostolica sede volentibus sclre utrum sepaiake fuerinl pro hac illicita re, a propriis viris
    viri et niulieres redirent ad proprium lorum , beata; totara prsccipimus recipere dolem, quara in die nu-
    niemoria; sanctissinii Palres, Julius, Innocentius, et ]>tiali rcceperunt; et postexplelum annum rccipiaiu
    Cueleslinus, cuin episcoporum plurimorum et saeer- alium virum, simililer et vir uxorem <\

    Unicam Deusdedit papx epistolam ex Labbeo dentium sive proxime siibsequentiura pontilicum hoc
    acrepimus, nec Iures in m.-s. Codicibus naclus su.n;
    | titulo se ornat : Deusdedil sanclw Romanv et aposlo-
    sed ex iislein ms«. Codicibus animadversione di- lica; (deest ttp stolicai in inss. Col.) Ecclesicb episco-
    gnuin censeo inscri|ilionera aliquando diversam re- ptts. Post sanclum Gregorium, vix alium titulum sibi
    ferre: quo enim loco in Editis dirigitur Cordiano pr.rscribehant ponlifices R unani quaiii Servus , :

    Uispatensi episcopo , in ms. Cndice Pistoriensi an- servorum Dei, ul ex hlleris Bonif.icii V diseimus.
    iiorum salem ncli geutorum, in quo Isidori Merca- Adde discijilinain in hac C|iisioIa traJiiaui de coiinu-
    toris ex-lat cotb-ctio, prseferl Gordiano Hispania- : bii dissolutione, si forte accidis ei, iit vir inscius
    rum Ecclesitc coe^is: po. H.ec vere lectio a'icujus est imprudensque lilimn cx u\ore susce|itum e sacro
    iuomenti, cuin ex vulgata inscriptione argumentum fonte levasset, absonara esse, ac plane contrariuni
    deduxerit Labbeus contra epislolae hujus sinceiiia- deliuisse Nicolauui I papaiu, iu fraginuuio illius
    lein aniina Ivertit eniin Hispalcnsi Ecclesix per liajc
    ; epistnlae a Salemonium, loite Saloiuoncm, quod cx
    1

    tempora non Gnr ianuui, sed Isidorum pr.ifuisse. Ex ms Cod. suo loco proferam.
    bic ergo correciione nostra argiiraentura islud ever- b El. Roiii., ex lioc mmsli
    inquisivimus.
    lilur; quanquam alia suntquajsuspiciosanihanc ipsam r
    Coujugia dissolvi lex hnmuiia concessit, divina
    c(d lolam efiiciunt, ui v. g., eade.n ipsa scriptiu ab prohibuit; per se e iim Veritas dixit Qnod Deus :

    iclatis ejiii inoribus plane aliena nullus enini pr.eee- : cunjunxit, elc. (S. (Jreg.,epis!. 59 1. ix, cup. 2.)

    APPENDIX.
    Decrelum de eleaione Romaui ponlificis Dimsdedit decrelum ihdem verbis ub Slephano IV,
    D atiis tib
    papcc noinine promuttiiitum iuseruit in sua cotlc- VI, ab aliis intjiosiori
    itliii cttipittm tribui.
    ctione Lidulricus Bambergensis, citjus Codicem vul-
    ijurii liceufdut in cer. Hisloricor. medii <rn, /. //, Dcusdcdil Romanus pontifex decrelo suo instilitii ,

    cot 181 /lii genuinum illud si(, uec hc, o/ii dispu- diceits :

    tenl; inihi salis est illud itet exltibere, quale illic le- Qnia sancta Romana Ecclesi», cui Deo auclme, ,

    tjilur. 1'iivlciettndiim lamen njn arbitror hoc ipsum


    prtcstdemus, plunimas palitor violeniias, pontiiicc
    PilKOL. LXXX. 12
    -61 SISEBUTI GOTIIORUM REGIS 304
    obeunte, quae ouTi.rc inferunlnr, quoJ absque impe- populo eum qui ordinandu; esl, sic in cnnspectu
    ratoris notitia ct suorum legatorum praesentia ponii- omiiuim celeberrime electus, praseniibus legatis im-
    licis lit consecratio , nec canonico ritu et consuetu- peiiahbus consecrelur, uullusque sine sui periculo
    dnie ab iinperalore direcli sunt nuntii, qui violen- juramenta aut promissiones aliquas nova adinveu-
    tiam el scandala in cjus eonsecralione non per.nit- lione audeat extorquere, nisi qnae antiqna exigit
    tanl fieii, volinnus ut id deinceps obdicetur (sic), el consueludo, ne Ecclesia scandalizctur, aut iinperato-
    cuin prxsliluendus est poniilex, coiivenienlibus epi- ris honoiilieeiitia minuatur.
    tcopis et univeio clero, eligatur, cxpetente senaiu ct

    i/

    ANJiO dom:ni dcxxi

    SISEBUTHUS CQTHOKUM REX.

    NOTITIA HISTORICA IN SISEBUTUM.


    (Anlonii Dibl. Hisp. vel., I. I, p. 320, nn. 220-222.)

    Sisebutus quoque, rex Golliorum, non minus quam A alia contcnla opera, in causa sunt. li sunt toiies lau-
    dignilaiis ciilniinc armoriimque prxslantia, lillcris dali libri Ovetensis Ecclesix, et Compluiensis collegii,

    atque erudilione, latinseque lingux peritia inclylu?, quos vidit Morales, lib. xii, cap. 3, cl in epistola ad

    inler scriplores loco suo donandus est. Etenim fuit Andrxam Resendium (tomo II, liisp. illustrain'

    (
    Isidoiuni audis, Hist. Gotliorum, oera G50) dogito pag. 1022), et in prologo ad secundum bislorix suce
    nitidus, sententia doclus, scienlia litlerarutu magna cx volumcu, ubi de libris anliquis agit, consulendus.
    partc imbitlus. Quare idcm Isidorus, libro suo de Na- Terlium adjungo, quem reperiri aiunt (Marliuus
    lura reruni, ad eumdem dbeclo sie prxfalur : Dum Xiniena, in Annnfifriis Eccles. Gienn., pag. 35) in
    le prmstantem ingcnio, facundiaque ac vario flore Toletanx Ecclesix bibliolheca. In hisoninibusexsiant
    lilterarum non ncsciam, impendis tumcn ampliuscuram, Siscbutiregis episioloc ad Cxcilium Mentcsanum
    cl quccdam cx rerum naiura vel causis a me tibi cffln- episcopum; ad Cxsariurn pairiciuni Bomanum, sub
    fiitas snffraganda. Isidorus alicr Pacensis episcopus quo fuisse lunc videlur qui Iquid intra Hispanias
    in Chionico seu Epitomc impcralorum cl Arubtnn Rnmanx erai, hoc est, iinpcralornm, dilionis; ad
    (lu Ueractio, a*ra UoO) vocal eiiui virum sapicntem, Euscbium Baicinonensem antistitem; ad Theu-
    et iiimiiim litteraturds deditum. Quc Rodericus Tolc- diiamquosdam, ejus argumcn^i
    ct Sandrinierum
    lanus, lib. u, cap. 17, verba exscripsii. Anonymus B omnes, quod apud eumdein Moralem inlerim videri
    Bencdiclinus in Chronico abbalitv sancti Hemigii l)i- potcsl, dum prxteritx incurix nostrx vindex aliquis
    vionensis (a d'Achcrg cdilo, lom. I Spicil., pag. 377), sacra h;cc aniiquiiatis nionumenla luci non ulira

    ad aiiiiuiii 12 regis Theoderici (quanlumvis Sisebo- invidcl. (Ita nobis animo hxret, si aliquando licuerii

    dum nuncupet) iriri quoque sapicntis , ct in lola accuraiius ea conferre cum Mss. Golhicis biblioih.
    Hispania laudabitis , valdeque pietaic pleni, elogio Tolelanx , unde n;cvis ac sphahnatis defonnai:i
    coiiimeiidaluni dimillit, Gundcmuro h.c sufTecius crassissima cxscriplorum inscilia ad nos pervcnc-
    rcgnuin Goihorum octo cum dimidio annis, usque rtint. Epislolarum iiiscriptiones sunl : I. Atl episco

    ad 621, tenuil, bclli ct pacis arlibus, religionc, ju- pum Mcntcsanum, qui se rcclttsil in monnsterio. II. AU
    siitia, ct beiiigniiatc, clemeniiaque in paucis clarus. Casarium patricium , rescripta per Aiisemiindttm.

    l)e rebus ejusgeslis iiunc disquirere non ost prxsen- III. Ad Eu cbium episcopum. IV. Ad Tuditanem, cum
    tis aigumenli. ex Inico hitbilum in monaslcrio accepisset. V. Ad Adua-
    Quod cnim ad Biblio.hecam cjus pertineal nonieiL, liculdum regcm Longobardorum el Theudotindam
    unus et alier vctus Codex apud nos seivatus, in iisque reginam, pro fide Christi ,
    pcr TotUancm dirccta.

    aliquol ab eo aucloic profectx, cura epislolx, luiii (Caudinal de aguiiire.)

    SISEBUTI ,
    COTHOKUM KEGIS,

    EPISTOL.E.
    (Fljrez, BspaiiH Sagrada, tom. VII.)

    EPISTOLA PBIMA. C noslris non delegunlur cx meritis, luis sallcm oia-

    Sisfbiiti regis ad Cqecilhjii Mentesanuji episcopum, lionilius ablui. Scd quis opcm possil alieni ferre

    Dum se reclusisset in nwnasterio. doloris, qui sibi niedicaiiiciitum dencgavil curalio

    1. Oplabam, charissimc palcr, tuo ante iiicolume nis? Ncc poieril quispiam erraticas ovcs in caulas

    grcge scrvaio, immensa peccamina itosirn, quse dominicas obluiarc, qui suas, negl.igendo, luuormr
    «3 EPISTGL.E. 365
    in faucibus misit, et, denegatis hcrbidis ac redolen \ multorum te esse vel felicem, ct non magis le ea vel
    libus campis , tribulis vepribusque inter catulos protiuus emendare quae nuper crudeliter h commit-
    rabienlium lconum maluit sauciare consortes, qua- tere maluisti. Unde quia nostra praestolaris oracul.i,
    tenus innoxium gregem, dum cura vigilantis eniar- confestim accito nolario, elegimus recitanda ;
    quae
    cuit, faucibus rabidi-, ore truculcnto, nemine obsi- cuni luis manibus prolala paluerint, omni calliditale
    Mente, dilaniant, et per obstrusos anlraolus nullo deposita , ad nostrani celeriter fratrumque tuorum
    dcfendente csedem ferse interimunt. Quam flenda sit prasenliam , tua diriganlur vest gia, ut vivida vocc
    ;

    res, et onini lacrymarum fonte plangenda, dicerem, increpatus, et stylo verborum correptus, tandeiu
    nisi quia lanUis miserandus eventus attulit, ul me resipiscens redeas ad incremcnla virtutum.
    inagis llere libeat quam recitare oporteat.
    EPISTOLA II
    2. Si Douiinus unam oberrantein humeri» vectavit
    C.E-AR11 PATMCII AD SlSF.BUTUM REGEM,
    oviculam, ilonec in centenario eain numero colloca-
    Pro suprailicto C/ecilio directa , dum a mititibus
    rct : quaiilo magis curam ferre dcbet bumaua fra- captus fuissel.
    £ililas, ut si lucri non potuil lieri, pcrdere nec debuit Dnmno gloriosissimo atque clemenlissimo domno
    quod accepit Sisebuto regi Cajsarius, Deo volente, patricius
    vcnerator vesler.
    3. Ycrumtamen, ne libi videatur ea qua; asserimus ;

    prncul a ratione manenti, audi quibus jaculis in 1. Noslra frequens postulalio apud emincntiam
    Evangelio Dominus percutiat corda peccanlium luam fuit, quae elTeclun) pcnitus babere non potuit
    qiianlisque praemiis praxlictos « fideles locupletei, ineluclabilis vero clamor gementium vel nune vincat

    ut eum qui sibiinet commendata talenla ainpliavil, vestrum regale fastigium, et prfsparet inspiralio »
    |secum in gandio fecerit permanere maximis institu- Dei cor vestrum ad pacis rcparandum slatum. Pla-
    tnm, eum imperare constituit b
    ]. E contra, scilicet cctur Dcus vel sero tantorum ejulalu, si respiciens
    •qui pecuniam conservando abstruserat, qua eum rivos exstinxerit lacrymarum. Terra enim, qua;, fa-

    peena consequatur, quave jactura in eum fervens tiscente calore, imbrem ad suiim gignendmn fructutn
    d< s;cviat, ex divinis oraculis magis polei is indagare. suslinebat, ciuore Calbolicorum immensum excur-
    Quod si ille qui nibil lucri profectus est in statu rens inipetum ex-atiavit, et alluvionem agere imple-

    prolulit c summani, tam pcenaliter d est condemna- vit. Nam el de nostris vestrisqne regionibus multi-

    tos, qua censura erit puniendus, qui nibil acquirens, plicala captivitas orbem pene ignotum implevit, et
    et ea qu;e habuit negligendo crudeliter caruit? nobilium incolatu suscepisse slipalus congemuit.
    i. Iiiuumerabilja divinormn voluininum patcnt 2. Pro tanlis ergo illaiis funeribus non sileo ve-
    exainina, quac le in bac parte non patiuntur inno- C stram eminentiam mea propulsare obsecralione , ut
    xiuin. Tamen si e parva prosunt, credo et mnlla liuinilitatem non spernas, pr.eces audias el expostu-
    suliiciant. Hoilie si quispiam mundialibus aclihu; lata proestare non desiitas. Datorem te pai is post
    implicalus, fct omnium criminuni loeditalc pollutus, Deum i tribue, ut ille qui assumpto corpore in coc-
    ilebiium natuijc reddat, unum attaiuen pceniludinis lum conscendil, ct pacem homiuibus reliquit, in
    velit consequi praemium; cum denegata luerit Ian- numero pacincorum luuin regnum annumeret ct
    guenti medcl.i, et sic eum mors xlerna absorbeat lilium le pacis in ccetu sanctorum collocei. Mibi
    aniniam ejus cujus de nianu credins Doininus est enim poslulanti paccm, qua omncs indigcnt, inspi-
    quaesiturus? 1'ariliicr cum paganus oblalus fontibus rante Domino tribue, ut etsi in exlemis dtgeaui
    fuerit sanciis, desistenle f
    persoua pontilicis, necdum linibus, repositam tamen dileclionein corde gerens,
    fucril liuctus, quatcnus condilio pracvenial mortis; nonien regni vestri peeuliariter semper babeam, nec
    oro, quis pro eo reddere poterit rationem? Mihi a vestra iiienie recedat k
    .

    videlur, cuin ille venerit cui nincla patescunt, dicent 3. C^.cilicm namque beatitsimum palrem ' no-
    bi Nos pmnitentiam simul exspeclabamus et bapti-
    ; struin relenluni a noslris liominibus, contemplaiione
    smum; liuuc vero sensimus parricidam, qui pcenilentum Dei et regni veslri feslinantes sanare in omnibus
    eola non iribuii, sedmagis negligens d.neguvit. Opinor D voluntatem, absolviuius, et ut sua; sanciae Eeclcsix
    quod eorum snpplieia exeipiat altcr. Et cum de vestrisqne christianissimis prasenletur obluiiiius
    semetipso nemo dignus inveniatur, qui se iiiundiim evidentem m operam dedimu?.
    jndieel a peccato; quanto magis cui aliena erimina i, Nunc vero, ut sicut absque regni veslri admo-
    subjunguntur? Ciedo mille mortibus R cum esse nUione eiimdem sanctissimum relaxavimus, festi-
    condignum. nanics gralilicare in omnibus regni veslri statum;
    5. Sed quia ex tuis cognovimus litteris non ob iia et vesira eminenlissima potestas peiitionein no-
    aliud te monasteriiim fuisse adcptum, nisi ut luis stram qu;e mullorum eonsultu probatur esse anima-
    opem possis ferre languoribus, miror cum damiio rum, bonis studiis cullorem le in oinnibus ostendens.
    " Asi la Keal. Gimena, pradiios. 11
    El mismo, crcdulitcr.
    b Falta en la Ueal.
    ' Gim., insligatio.
    c Gini., ln/i/. i Gim., Domiiiinn.
    J Real, panabiliter. k Forte, recedum.
    Q Gim., lametsi. 1
    La Real, patremqite.
    ' Gimena, de/uienle. m Gimciia, cvidentcr.
    - El misino, morsibus.
    BC7 SISEIiLTI GOTIIORMI liEGIS SG3
    implerc non deJigneris. QuoJ si in sua obsccratione A Ansemando liducialiicr creJe , suspensa cabil.i-
    trisiis nosira voluntas non remanseril, apnd scre- tione rccipe, remola suspirione quod ju l seris in cjus
    nissiniuin urbis iloiuinum patrcm veslrum auciorcm pectoiemite : noster elenim est, elsi impollitus elo-
    nos shx maxiuie ulilitali veslra agnoscebit in oin- quio, non purilaiis sludio ; ego enim affedione sin-
    nibus exislerc cmineniia. De-biti a nobis olTieii jnra cera illa qua compclunt elegavi ?, qua videntur in-
    persolvimus, et salulera clemenlix veslrx nosse slruxi, ut poiui expolivi, unde ejus sinceritatem libi

    cupiiuies, littcrario obscquio inquirimus ut et ve- gubernandam commilto et qua minus compte fuerit
    slrae clcmentiae animus provocetur vicem rescripii conseculus per le, milii cbarissime, ul " me prxsenle
    rependere inijuirenlibus ac diligenlibus. defendo. Quid amplius veslrx expericnli e inlinicin

    EPISTOLA III
    non imenio, cui mc ' toluni oflerendum cxoplo.
    SlSEBUTI HEGIS AD CjGSAKirjM, Uic aulein lator ita est in cunclis obstruclus i, et sic
    Per Anscmuiiduin tlirecta. iinaliler ordinatus, quaienus quidquid veslra clc-
    1. Si cordium scrulator scnsibus vestiis dileelio- mentia ab illo quxsierit, opinor plenissimum vobis
    ncin noslram infunderet ; si amorem noslruni ve- dalurum responsum k . Epislolx sane, quis publke
    slris arcanis insererel ; si qui-'qnid de te cogiio (quo vobis obluleril, rcclitudi-nem juslilix inlimanl alque
    aere verbcralo pandere u
    nequeo) raenlis vestrx B limiiem verilalis cuslodiunl ; nibil enim gloriae ve-

    oblulibus reserarel ; creJo etiam expulsa relinacula slrxofliciunt, si magis cxpedibilia nobis fuerinl eon-
    occasionum, expulsa negolia.pereuntium causarum, iribuia, et ad effccium, Deo miscrante, qua unice
    cxpulsis ambagibus morarum nascentium, olim te flagitamus vcnerint concupila. Arcuni nobis Anse-
    nnbis j.im fnisse consocium b et allevnalio charila- niundo a veslra gloria destinalum ad Juxil : ob hoc
    lis merum in utrisque frnere poterat animum. Sed ,
    gralias vobis ainpliores persolvimus, quoJ simul cl
    quantum intelligo , peceato si quiJem meo isla inilii verbis a vobis diiamur et munere.
    conscribo , ut nullos frucius qucin prx cxleris di- EFISTOLA IV
    ligo parlibus meis reddatur [nec relribulio compar c.cs.vnii rvTRicu ab Si f.ditim rccem,
    soriibus meis rcciprocciur J.
    Quid enim duliilas, Per Crselium ' dirccla.

    amice charissime , si fidcs Clirislianis adbibelur, Qua nobilis epistola vestra innoiuit, qua quibusquo
    suseipe fuedera ; si prxmia quod apud le est vile modis in inuare derrevit, qua de industria aplaia
    percipe dona : proliieor, coram Deo ipso propi- perpaluil, sinceriler 1 'giinus [spatiose tractavimus "'],

    liaiite, promissionem meam in omnibus conservare, caute sane adverliinus , et accito notario in ipso

    ct sacrx devotionis proposHum inienierata mente procinctu ui exciperel iiupcravimus. J:im novit qux
    lenere. Diesenimquos debuit nobis bene degeutibus ^ dudum prxscivil, gratias nempe nec immerilo red-
    copiosa ixlitia in exsullatione Jeduccrc, curcladiuni dinius, quod clemcnti animo a vobis prxcognita ipsi

    funera, cur peslis assidua, cur calamiias ruinosa scienler " agnovimus seJ sicut veslra clemcntia de ;

    consumens dcbcal mulilare? iNoslrum quiJcm non in- plerisque nos maluit lacere cognoscenles instar de
    dignus d cxspeclare consilium, seJ nostrum estquam oiiinibus veslros nobilissimos sensus reddimus qux
    dil gimus, tolumque pandere voium, qnot c sunl dics gesla sunt ceriiores.
    vilx noslr.c scientes nescimus ; illud enim inlenlio Tbeodoricum noslrosque legalos opilulanlc cui ,

    nostra iluni lempiis esl dcbcl inlendere quo I prode- cum omni graliarum actione par-
    cmicla dcserviunl,
    faciat ci in pcrpetuo temporequainjiisie ,
    quam re- liluis in noslris jam esse conjunclos, ct a clementfe-
    ctissi no modo, quam Dei frcli cleincnlia, res, Deo siiun ac dillicili coniparatione imp ratore doiniirssinio
    largilore , stare poscimus, ulpole vigilantissiinus lione-tos* bilaresque animos qiiiilem redeirptos ad
    cognitor de re ipsa potes adverlere ;
    quod si bcila nos fuisse rcmissos, credo equidein ill.i men-
    noslris

    sniganl, si muc.ro ferviilus in qualibel parte desx- tibus iuliment qux olim scriuo pojioscit, qos mens
    \ial, sivila homiuum lempus bcilicosum nonexig.it; piaeKlagitavil, quxsincerus animus concupi vil : aliler

    qu m npinaris prn lanlis sceleribus, prn ing •siis credcre ncfas cst , nec potest iniperalori aniiiiiiui

    daJibns, pro funeslissimis illaiis ' vubiciibus, Deo regalem majesias olfcndcre , qiiam condccei exoplala
    reddere ralionem 1 Mibi vi leiur, et sanc rcctum vi- benelicio ampliori pnestarc : vita deniquc Clirislo

    dettir, illuin de tot malis lenere obnoxiuin, qui acci- coiniianie nunente, dtim isli liic r desiderali perve-
    licre noluii piissime oblalnm reinediuin. Sed quid ncrinl, plenissime vcsliis reservamus scnsibus quid-
    ista retexiinusquem solnmmodo admonere sufliciat : quid noslram conscientiam duxcrit eoriim sermu
    rcveriamur ad vestram dilectionem amplissimam ci plcnissiinus ; aliqua sane vcstris lcnenlurl affatibus,
    nostrant devolionem puiissimam. ubi pars liguralilcr, pars bistorialilcr iulimalur,

    Tolet. Cod., panderel... reserare ; nosoiros afia- La Real, qiU.


    :
    dinios la apunlacion del parenlbes s. i Forlc, instrucliis.
    b Tol., Consoicium. 1 La Keal, dare robis.
    c Falta cn la Keal. 1
    Tol., Irsclum.
    a Tol., indignus. '"
    Falla en cl Tol.
    ' La cnpia Keal, rjuod. " La Real, icntcs. .s

    1
    Tol._, inj.ictis " La misma iO( ia, domnifsimo onuslos.
    B L;t Keal, dUigam. P Tol., istic.
    ' Tol., hic. 'i liil. i lenetur,
    ;G!) EPISTOLjE. 510

    nonnulla iropiwe narrationis oblinent locum ; de his \ lides habetur idonca ,


    sinceritas copiosa , imlustria

    loqui generibus prolixiorem otium res ipsa efilagitat, nimis cauti ; oportuit ergo ob amicitiam vestram ,

    quaj ad vcstram per eosdem k cognilioncm prolala


    liac quoque concinni ratione quacunque potero bre-
    viiale perstringam. Spiritale bellum ,
    juxla sacros siut incorruptibilibus vestris dcducere sensibus , ut,
    l
    apices, contra spirilalia nequitise " agere convenit superfluis tandem causis procul amoiis, divalis pra;-

    quod nos non permiltere tua pramonuit bonitas ; in ponenda mortalibus sanctio cunctis insisientem de-
    liis rebus divina magis quam liumana sunt suflragia mulabilcm tranquillitatis vestra: gloriani ad efleclura

    requirenda. Ille mors moriis et vita vivcn-


    qui fuil ut valeat pervenire. Salulationuni ut queo jura vobis
    lium, ipse pro utrisque eorum conlerat bellum. Si restituo, el cliarissiiaos nostros ob iinniensam amo
    taiuen de hominibus hoc veslra seiiteniia proferat, ris excellenliain imperatoris prxsenlesque suistiui

    uutuimus b olim vobis, el convenimus crcbrius quus privatos pia dcvotione conmiendo.

    pactus c vcster minime viudicat , niiniiuc defendat EPISTOLA VI


    inleittio, sed dum dilalionis protenditur teinpus, duni Eu.SEBIO EPISCOI'0 A SlSEBUTO RFGE DIRECTA

    occasionis pr;cstatur eventus , dum in diversa diflun- Sanclo ac vcnerabili patri Eusebio episcopo.
    ditur aninius, nequaquam pars noslra postulata re- Morluam magis quam moriiuram epistolam dc
    ""
    ccpit, in tanluui ut honiineni sumnio crimine dedi- B cinerosis sepulcris exorlam quamlibel pollutam el
    iiim, et onini morbo prostraium, pro districlione '', omni contagione cinosam cxtremis vix altiginiu»
    pro caslitate, pro abstinentia, nostra sequcbatur in- manibus, quem magis anlielantcm, ulpote non inor-
    tentio. Ad efleelum ncquivit nostra pervenire petitio ;
    tuam , sed nunquam vivenlcm aspeximus. II in fu

    istum ob hoc pseudopresbyterum ideo inserendum mosis ipsis favillis advertimus , inanium vos esse
    pulavimus, ul dc caeteris le scienlcm qua; " niinime seclatores causarum, el non rerum lirniissimaruni tc

    nescis inter caelera facianius. Judicibus lamen nostris consentantum esse, sed iniseris hominibus et inlLii s

    veslra bonitas nobis innotuit lales sanctiones porri- inanitcr consentire. Obj.clum hoc quod de ludis
    gere, ut nobis debita tencant et requirant ex qaa theatriis taurorum ", scilicel, ministerio sis adeptis
    nullatenus competunt , et vestris parlibus juste de- nulli videtur incerlum : quis non videat quod eliaiu
    bentur ad reddendum minime diflerant : hoc mihi videre pceniteat. Beatis viris cadavera le ante ferre
    gralum essc veslra cognoscat clemenlia ; suflicit f tcutia , et homines divinis cullibus nssidue deditos
    enim nobis noslra defendere , el aliena requirere tua exprobrare sentenlia reproba. Eigo deinccps
    iniiiime. Sospitalis vcstnc indicia ac felicitatis jura nostra' perennitatis affalus nequaquam exspectes, sed
    debentia nicnte devotissiiua redilo , et rursus salutis huic viro qui Deo magis quam iuiserandis placet
    vestrae f
    epistolari alloquio copia acceplurum me pcr G hominibus, Ecclesiam Barcinonensem rcgendam gu-
    Dei graliam fuluriim ad tempus rcservo. bcrnaiidanique committe , quatenus Christo auspice
    •
    EPISTOLA V gloriosa patuerit solemnitas Paschan °, de cjus gm-
    C^ESARIl PATRICIl SlSEBUTO Br.CI ,
    deamus ponlifiealu optabile , et de veslra landein
    Pu Amelium s el Theoderkum directa. vel sera consensione.

    Veneranlissimos apices a dominissimo ac patcrna EPISTOLA VII


    amplexione lenendo iniperalore libenter oblatos SlSEBUTI RF.GIS DIRECTA AD Tlll '.UDILANI »1 ,

    grafa nimis devotione percepiraus, quorura nobilis- Dum ex taico habilu ad mouuslerium couvertissel.
    ssna series aniplissimuai decus emicando nobililau Quis eniin ullra vires iininensas vobis non rcfer; l

    promcruit, cuni stylo exarala opportunis incolis L grales, quos inflammalio spirilus
    in- sancti suos fecil
    clyise potcstatis manu ob polissimani lidein se ipsam es e cullores ? Quis denique lidelissimis ncqueat at-
    inspcxit; talibus denique donis nos ipsi refecli bene- lolli prxconiis, quos alacriores cognoscii pertendere
    volentiam vestram parlicipem fore maluinius, qucm in rcgionibus seinpiteinis ? Ex hoc enim fides in
    satis, ut opinor, inclytse potestalis imperia eflectui opere comprobatur, cum ex lide opus bonum perfi-
    mancipare libentius; gloriosum denique et amicissi- citur, et incunclanter conlitemur adipisci ccelestia ,

    mumveritali 'I heodericum juxta magis clenienlissimi " quos sponle efficaciter novinius relinquere ttrrena.
    ct ultra omncs honiines in cunctis eximii prxceplio- Ergo indolis mex, ac mcoruni pignora luminum,
    nem imperatoris ad veslrani cerlum est gloriam de- nicoruinque visceruin splendi.lissima ruJimenla, hoc
    stinasse, connexo ei Amclium prcsbytcrem venrran- opus quod in nobis cernimus esse intlignum, lirmitas
    duni a?quum essc pensavimus, quos eiindi fclix fecit prttstet idoneum
    vel lides iu vobis nam numerosc ;

    iter unilos ', remcandi nequaquam quaelibet occasio frugum praslolamur colligere pretia, cum cx nostris
    faciat esse divisos. Isti denique qiicunt vobis omnia seminibus destinassc coniidimus ad rcgione beaia
    lidelibus verbis ac eloquiis panderc vividif, qiiorum agiographa, inter clamanic, praccepla. Beati
    i
    lilios suus
    * Tol., ncquitia. '
    Tol., inter amieos.
    h T<il., novimus.
    c
    i La Real, coltoquiis.
    Tnl., pater. k Tol., easdem.
    d Tul., discutione. ,;

    Tol., amotos durales.


    ' Tol., qua. 1,1
    Tol., cisin. !a vnz cinosam.
    '
    La Real, saluti v. slra'. " Tol., ludis llieatris plianoricm.
    * La Fteal, llmelium. ° La Rcal ,
    pascltate.
    L Tiil., m locis.
    SISEISim GOTHORUM REGfS 572
    S7.
    suos A perduceret, quatenus credalur cum Christo Chrisli
    fimmit. qui con.tiluunt in Sion, cl domeslicos
    __ . .. .. •- __- -«_____._-_ n _m«_.jUM__ n_._r._li1.li_
    corporis plenitudo, dum ilum .
    a.I I .-'.1.1.1 .11 ..lhi'l!ll. Ii.l\.'-
    caput in supernis perve-
    intellectu relinquitUT, ul affecfo
    in Jerusalem ; tali

    cum meminerinl quem- nisset omnium membrorum compago. Hac ' sic cha-
    paterna mcmoretur in filiis,

    curis domesticis. Et rissimi et fideliler edocali, animoque sincero sine


    admodum educati fuerint in
    praeconia judicem bico progenito illos subjacere a_ternis suppliciis a
    licet non vos juxta sacra auctoris
    ,

    tamen de quibus eflusus est pretiosus dominicus sanguis scd


    subjectos, scd pretiosiores amicos, majora
    ;

    quos de ne videamur per verborum circuitu qna intulimus


    vobis auxilia mibi provenire non dubito,
    b ad amicale confido transisse procul a raiione m , manenlia evangelica luce clariora
    gradu subjectione
    sa.pe mali odiunt bo- afferamus prrecepta , ubi inter ca;'tera ampleciitur
    proposito c . Veiumtamen quia
    inlideles, quantum gra- justus, et terrificatur impius, nobis omnibus praapa-
    .ios, et adversantur fidelibus
    ut a me progenita viseera, ratiim paradisum insinual ob diabolo ejusque angelis
    cilitas subministral ingenii,
    quos inexstinguibilem ignem demonstrat, et quia venturus
    quam pie cauleque vivaiis, tenacius obsecro ;
    et

    cbaritalis con- est ad fklelium prxmia et impiorum supplicia. Hscc


    ctiam devinctos in Domino junclione
    sancta quos unitos in Domini gralia esse confido ,
    nexos esse confido, ut eum divina suffragia profatis
    sincera peliiione exposco, et per Domii.um lestor,
    infra sententiis
    d saeculi hujus fluclihus evitantes ad
    vi.torise. Poteram de B ut preces assidiias Redemploreai Dominum noslrum
    portum gaudeatis pervenisse
    in procinciu qui peccalores salvare venit, non pcrdere, jugi ora-
    omnium cupidflate e nutricem malorum
    tione pro nostris sceleribus et immensis criminibus
    parva colligcre, sed superfluum fuit illos unquam
    deledanter orare non pigealis, quatenus ab anernis suppliciis
    aliena amplectere , quos sibimet debita
    me liberatum cum sanclis angelis ad rrgnum com-
    dimittentes, novimus ad profirturam requiem
    desti-

    invidenlire germana muniterve perducat a.tcrnum : erit dcnique renr


    nasse. De superbia , scilicet,
    eujns nobis ante Deum remissio, si vestra pro nobis inter
    qua. ' vel sociam magis magisque cavenda est,

    sapientis- cedat oralio. Alioquin quomodo Dominus propo. iluin


    origo nefaria morlis fecit esse principium,
    vestrum, quem pr__scivit e.se beatum, in vinutibus
    simo ultra omnes aflirmante Petro apostolo Tnvidia :

    roboraverit sanclis, aut qualiler vitam coenobialcm


    iliaboli, inquit , mors intravit in orbetn terrurum. His
    reduntur s estis adcpti patcrua desideria, liliorum affeclio re-
    quippe virtutibus uiraque vitia morlificata
    amor scriptis n faciat esse jucunda.
    quando crebra humililas superbiam superal et
    fiaterna. divulsionis invidenliam calcat ; sil enim Magnus ubique DeusuuDquam mutabilis auclor.

    competens sinceraque sine intermissione oratio, Chare mihi in a.vum valeas c tu,Teudila, semper,
    assidua lectio, moderata comestio, abstinenlia tem- Atque animo grato nomen amanlis ama.
    _ Qui litii divinum jussit conc.dere voluni,
    perata, humilitas copiosa, spes fixa, fides certissima, Ipse libi tribuat Sandrimer v Almavia.
    super his omnibus cliaritas, quae operit multitudinem Te Domious verax veraci graliaservel,
    Ut nomen merilis vindices ipse tuis.
    peccatorum magis magisque largifltia. Cumque his
    ,
    Sit L<>0 de tribu Juda tibi fauclor ubiune;
    omnibus vobis fuerit gratia circumsepta h resisten- , Sit tibi vita, <t lux Christus ubii|ue pius.
    Amen.
    dimi esl fortiter conlra millefarias callidissimi ne-
    quitias deceptoris, ne ,
    quodabsit, quemadmodum EPISTOLA YIU.

    genus elationis infesise non tam virlutes videantur


    '
    SlSEEtTI REGIS GoTIIORUM AD AdVALVALDIM IlEGk.K
    csse quam viiia , sed quanlum maxima fuerint dona LONGOBARDORIM ET TeCDOLIKDAM r EORIM IEGI-
    NAM.
    largitoris vobis in niunere, tanlumque promptior esse
    debet, sine laude cujuspiam mcns vestra in sanclis- Pro jide Christi, per Totilanem direcla.

    simo opere. Nam ille qui de excelsa virtutum fasti- i


    Dominis eminenlissimis ac venerantissimis et ger-
    gia invidentia simul ct elatione suffeclus non imme- mana charitate milii consociis, fratri Advalvaldo
    rito, sed inlcliciter, in hujus aeris specie est devolutus, Longobardoruui Theodolinda. reginx,
    regi gentis et
    prisca odia k conlra liumanum apparet genus, el dolet
    in noinine Domini, Sisebutus rcx Wisigoihorum.
    clamitosa fragilitas hoc nos per humilitalis acquircre r, Tunc enim cbarilas cx opere sincero cognoscilur, ,

    graliam, quod ille perdidil per infaustam superbiam


    cum iutemerata lidei regula ore catholico demonslra-
    intentio quippe illius facile Christo comitante con- parturii alternx parti ingenlia mera professio
    tur;
    leritur, cum postulatus Dominus nobis fueril suflra-
    gaudia, quando exsecranda Ariana pernicies de ge-
    gatus ; naui omnium creaturarum creator pa mise-
    nerosa prosapia pellitur, et effossa vel suflocala ra-
    ratione jussil ad terras descendere, ut in oelhereis corpore, Christi graliam puialur.
    dieitus e Christi
    sedibus per opulentiam bonitatis humanum genus Intcrea sicut de couversis opulenta exsultatioue

    " La Real, edoeati. k Tol., hodie.


    > Tol.. subrectione. ' Tol., hwc.
    La Real., praposito. m La Real, orationc.
    d La misma anade aqui infra. n La Real, rcspicitis.
    •'
    La Real, cupidilias. Tol., valens.
    f Tol., germanamquc. r Tol. , .Sunrfrimcr.

    * La Real, crcduntur. . Tol., vita.


    k Tol., circumccpta. 1 Tol., Tcrdolindam. En el texlo se cscribe Th**
    ' La Real, infatc. dolwda.
    i Tol., quidem.
    57j EPISTOL.E. 37 ir

    sustollitmir , mstar de adversis acclincs immenso A utrisquc vcstram opinor gloriam litulis latitioribus

    onere moeroris afficiinur, euni inclyta progcnies, orta divino niunere sublimari, si gloriose tramitcni geiii-
    » de sligmate elaro anguifero tenelur b morsu
    ,
    trieisservavcris,et oplionis quod libidoiium collaliiin

    paptiva, et dcpasla cruetitis faucibus se ipsain perire est, omni quo valcs caHeris nisu c
    porrexeris. Quanta

    permittiil ujlroneam. Non lanlum iniranda, sed nia- le, rex clementissime, hscrcdem fuluri regni gloria

    gis geroenda rcs cst, prxcepla salularia capcre ct prjestolatur, quanta largilionis niunera conferri vir-
    ad mortis januam se qiianquam prac pilem
    ;
    ferre, tus tibi divina sustineat, quantaquc fclicilat sinsignia

    onsequi percuntia, aetema derogare. Remedia do- pucmia, si velis capcre, i.leni auctor exoplat, dice-
    lemiis, ncc imnicrilo ingenli pondere rivos lacryma- rem; sed non est datum scire morialibus qund
    rum produeiuius, cognoscentes aflinitatcm sanguinis iminortalil.us prxparatur. Nec possunt scnsus vcl
    nostri Aria-na eontagione .nunc pollui, ct virulenta niens liumana aitiugcrc qua f
    Dominus esl reele
    profusibne canceris fraterna cognatione disjungi. credentibus polliciliis elargire. Coetcium si inens
    ttoniiiies a^resles, scilicet minus ralione capaccs forsitan, quod fari nefariuin esl, ha;reiicos ad con-
    quolidie cernimns alliereis militare pcr matrcm vcrleullum in qiiidpiam lilubavcrit, qualcniis crrores
    Ecelesiam castris; cur genus inclytum et inclyta putrido scultro Cxperienlise niinus resecando 8 absci-
    forma, ingenita virius et naturalis prudenlia, elcgan- B dcrit (apud agnosccntes loquimur), quam in se suos-
    tia morum el bouoe vila; ccnsura, prsespicua digni- que jact iram scnliat, vcl quani paslon ratioiiem
    las et gloria dignitatis eximia, mortuis sepultisque pastorum exhibeat, ista veslris sensibus discutienda
    hacresibus ignoniiniose subsedeat, et, ut verius nun- commisimus ; quaruin si doetus malit almis cloquiis
    quam ipsis viventibus loquar, infeliciter colla sub- sentcnlias colligere vcrbis, reor prius tenipus quain
    iniltat? Pudeat vel tandem hujus secta: blasphemias exempla Ergo nc dubites; fautore denique
    delicere.

    sectare ncfarie; pudeat fumosi tramitis inloleraniluiw Christo cuncta nionalia cclunt habes illic omni :

    iter pcragere ;
    pudeat dcnique aeternae mortis ad inaiiem veneratione colendain, doctricem lidci fir-

    poenam pcilingcre. Tales illu.l vel inovcat, quod dc niissimam, operibus claram, humililate sinceratn,
    earum quotidie lucresiai chx c omncjam pcne mundo oratione conipunctani, almis sludiis deditam, vinculo
    cantalur, qui fetenlibus evisceratis visceribus, aeler- charitalis astrictam, consilio providam, misericordiis
    nis ignibus animam assignavit borrilicam. Opinor opulentani, honeslale praecipuam, virtutibus cunetis
    hanc conscntancos cjus a:tcrnam, nisi reete credide- onustam '', suavcm cloquio, acrem ingcnio, dapsilem
    rinl, exciperc pcenam. Fuil, fuil hic olim morbus dono, justam judicio, clcmcntem in verbo, amicissi-
    accrbissima f.cste diffusus, qui lalenter infernalibus mam Christo, amicam gregi catholico, semper infe

    animas sedibus infelicium miscuit et illinita dulcediue C slam diabolo, infestissimam et cjus corpori semper
    pocula anlidolia mortifera propinavit. Immcnsas ba:retico, cujus virlutes exigit juslilia , ut perse-

    tunc calamitat s ct diversa penuria, acerbissima cre- vcret libratior eflicil; prudenlia ut vim ralionis
    brius bclla et quolidianamiseria.indigentia fruguiii et attcndat impcllil; ncc immcrilo tanti noaiinis nobi-
    pestifcra vulncra hanc insolentius geniem rctro aeto litatur vocabulo.qua: vallata tot prarniis cogiioscilur
    tcmpore pressit. Postquam sidcreus fulgor corda fidc- sub auetorc sidcreo. Ergo si vim hujus nominis
    lium coruscavit, et orlhodoxa fi lcs mcnlibus c.eca- atlenderc velimus, liquidis vocibus Argivis Theodo-
    tis emicuit, aucla pace Calbolieorum, Domino com- tindae. (IhMs. Toleinnce Ecclesiw hic desinit epislola.)
    modanle, Golhoruni vigcl iinperium. Qui<juc dudiiiii Plectendi sunt pollicitatioue qua cupiunl nonnulli
    per falcatas lacerali senlicum aeies, pcr scorpionum subtililer pro lempore ubi inanlescunt quosdam
    ,

    vulncrali uncatis aculeis, per Irivida venetio verna- lenis debct coniminatio regute subderc, quosdam
    bunt ora serpenlis ; hos matemis expiatos affectibus asperior increpatio flcciere; nam facile cupidus
    Ecclesia calholica curat. Cordis ac lingua: sine ruga porrccto uiunere Iraliilur, et contumax distrietionis
    prolessa curat, sc pncstantc indemulabilis, indi- severitate do prava secta repellitur. lLec quiilem
    visibilis , Incrcata , crealrix omnium , sempiterna a:quaniiniter pro loco, pro lempore, pro persoha,
    Trinilas curat. Unde prccamur veslram clemenliam D gerenda sunt.doncc ardor lidei couvalcs cens vigorc
    verbis, precaniur votis, precamur et mentibus puris, catbolico, lampade corusc:mte, fundata conla crc-
    tanlorum pra:miorum vestram lore genteni parlici- dciitiuin lucillua rcddal, et putridaS Iisereticoriim
    pem el aduualam in Christi corpore simul vobis cssc rcliquias ilc fumosis orla malcriis cxurens in favilla
    eonsortem. intolerandum niinis ac detestabile nec reducai. II, n ne forte ralione mcra quam charitas
    ferendum J est, lot copiosis caput virtutibus subli- austerilatc noslri defeusus exlorpsit et ca:tera. Sed
    matum, quamlibet exiguum membra lorpenlia con- impolila iiducia, amore pellente, priemisit pr;esum-
    sequantur, illud magis in rebus ipsis agentes incun- plionein, audientibus conlerat quod ad cultum reli-
    clanler nobis liduciam fecii, qtii catholica viscera gionis oralio minus universa
    vcrnaiilibiis verbis
    naclus, cl calbolico loute ccrneris esse rcnalus. De pcrsiringat.audial qui lucc saue dicluri suni, rcgiium

    u La Rc;il, ora. f
    Tol., quam lec qutv.
    b Tol., lenerelur.
    f Tol., reservando.
    «Tol., hmresiarum. Debe leersc hceresiarcha. b Tol., honestam.
    1
    Tol defereudum.
    ,
    Tol , critjil.
    ' La Kr.il, nisi.
    :73 GOTHORUM REGIS SISLBUTl 37G
    Deinon inveibistaijtum,sedinvirlut-econsistere.Cum A cultorem IiaerelicQrum oslendel qui vexillo cnn i's

    cl prudenlibus magis fortia quam falerata coinpla- perterrilus, atque orlhodoxa prufessione turbatus,
    ceanl, et salubria polius quam suavia aegrolis expe- cuin ncqueat calholicis inferie nequissiuium dam-
    dianL, nondocendiforinainsumpsimus,sedalTecUonem nu'ii , in suum praeceps fertur e.virpaius seuiper
    fi.ittrnain oslendiinus ; el sicui parlicipamur affinita- inleritiim. Locutus est Dominus discipulis suis,

    lis origine, insiar participemur sanctae lidei qualilale. dicens : Euntes baplizale gentes in nomine Pa-
    Ergo quod spleudor ailis inensiiraiae grainmatica;, Iris, el Filii, el Spirilus sancti, non in nominibus ait,

    quod facnndia acclamationis rheluricae ininus, quoJ sel in noniine, ut distinclio Trinitatis in tribus per-
    arguineniat o Jefuerit dialectic.c di:ciplina:, non di- sonis appareat, et unius substaniia: deitas ineffabilis
    cendi copiam indigenlia denegavit, sed l.ili prosecu- clareat: unde et doctor geniiuin currens per magistii
    tioni crede.Ubus eluquia pandcie divinus sermo vestigia, his verbis enunlial : Unus Deus, una fides,

    i ubJuxit. Gum is odibilis sit qui loijuilur, pcr Salo- unum baptisma. Clare lucideque pcnuonuil, unam
    iiionem », svpltistice; et rursus idem per Apostolum ad cultum venerationisesse confcssioneni credentium,
    inquit : Ubi supiens, ubi saiba,ubi conquisitor? Non- quamsequax Ecclesia ab apostolis tradilam Romana
    ne stultam (ecit Ueus sapienliam Itujtts teeeuli? Sjtis suscepit, et recte petentibus, hxrcticorum segetibus
    ostcndit lidei dociimeiila siinplicibus verbis aasereie, B exslirpatis, malernis aflectibus tradidit. Patent et
    (irtboJoxain eluquio usitato professionem monstrare, alia per campos divinaj legis lesiimouia, copiosc
    inde fuit sKCulaiia studia litterarum amovere, accla- florigcra, qua; sicut claves vel luininaiia obscura di-
    nialioncsque gentiliiim uequaquam in suis errmibus lucidant et paiefacient obserata. Interea qu.e ad per-
    conservare. Sed coelesii bbliulhecae respleitdenlia versitalem sui dogmatis oblatrando prxsumplio
    quadam exempla libavimus, inslilulioncsqiie li.Ie- Ariana vociferat, quomodo vel divinoruin exempla
    liiim patcrnorum conncxas tabella noiaviiiius, ut vuluiiiiiium impiis vocibus prave sentiendo con-
    dictoruni fides atictoritas illibala efliciat, et aposlo- vertat, elegimus senieuiias, ut eorum exsecrabiles
    lica rcgula a Patribus tradita nullis fuscata lenebris relexere namias, connecteiis inlcmeraUe liJei sacra-
    ad vos usque perveuial. Qui con[cssus, ait Doininus, lissima subler eloquia ,
    quo facilius de ulrisiiuc

    me (ueril coram liomiuibus , cou/it-bor el ego illum conditio indagaia hxretica tenier.taie fruslrata, et

    coram Patre meo qui est in ca:lis. Et : Qui negnveril bona docere et mala perfectius sciat dedocere. Vo-
    me coram liominibtis, negubo el euo eum corum Putre lentes denique Filium de palerna substantia ausn
    mco qui cst in Sed talis debet esse confessio
    coelis. lemeritatis excludere, ea, qua conipelunt human&
    qu;e le genleraque tuam apostolorum sequipeJam naiura;,iii subjectionem noslri Redemploris afferrc.
    faciat. Fidei fundauicnium supra petram tcdilica, quae C Pater, inquiunt, major me est. J Et illud : Qiii m«
    de cavcrnis Iixti tico iim flamine venlorum impulsa misit,ipse milli mandalum dedil. Et : Non eyo veni, sed
    dispiciat, et roranles perlidorum stillicidia turbulcnta me misit. Et rursus Non veni (accre tolunlatem
    ille :

    foiiiiudinis lutissima plenituJine spernat. Tu es, in- meam. Iterumque Sicut mihi Pnter dixil,sic loqttor;
    :

    quil Dominus, Pctrus, cl super hanc pelram ccdificabo et quod dedil mihi servavi', el omnia qtuv inihi dcdit

    Ecclcsiam meam, tbique trado cluves regni ccelorum, ncmo aujeret a me. Post talla ingerunl : Rogubo Pa-
    el portce inferi non prccvulebunl advcrsum tc; quod- trem mcttm,ei exhibebit mihi plusquum duodecini miltia
    cunqne ligaveris in tcrru, ligatum eril in ccclo, el legiones angelorum : atque : Si hie calix non polesl
    quodcunque solveris in lerra eril solulum in ccelo. trunsite, nisi bibam illum ; et : Si fieri potest, trans-

    Apcrte satis osienditur neniincm posse de praeterilo eal a me calix iste; non sicut cgo volo, sed sicut tu.

    pracsenti atque futuro resolvi a crimine, uisi aposto- Adjungunt etiain : Et quce sunt placita ei ego (acio
    licam tenuerit siuc ruga professionem : clausus '' scmpcr;el sedere ad dexteram meam,vcl ad sinislram,
    obduratusqiie crit illi supernus inlroilus , cujus in non est mcum darc vobis. lnsanienles (Onnectunt ;

    defendendis erroribus cor manserit obduratum. Et dedit illi nomen quod cst super omne nomen ; et :

    Ad comparaiionem grani sinapis fidei qualitas com Exaltavil pucrum suum; el : Benedixil te Dominus
    paralur, cum taliter a Doinino dicitur : Si habueritit D Deus tuus; el Excitavit eum a mortuis, etsedcre
    :

    fidem tunquam granuni sinapis, cl dixeritis huic monti: fecit eum ad dexleram suam ; mullaque similia ,

    Transjer te, transferet sc. Sicul granum sinapis neqiia- qua; rectissiin.i lides t.ililer recipit , ut scial qux
    quam recipil sectionem, sed fniclilicando se porri- Deitali ,
    qu.c hiiinanitali conveniuiit. Ilis qiiilem
    gens rainorum increiiientis densatum sublimem ar- ralionibus et Qdelibus infelices convincuutur exem-
    bust.im eflicict, instar « indesecabilis fidei ealholicaj plis;in Dei quideni filio duas conhlcinur rerlissime
    puritasquousque detersos enoiibus coepent, tanta esse naluras.unamdeitalis el alleram laleinur huma-
    fiugum nobilitate multiplicat, lantaque celsituditie nitati-. ChrislUS igitur forinam e stTvi ,quain suinpsil
    suffragando sublimal, ut nsque a I ctclum pcrvcniat, cx Virgine, Patri dicitur esse subjectus. Doctorcm
    ctcoelestia dona merentcsChristum delicienlem nullo gentium apostoloruraconlirmant in : (bi venit, inquit,

    teinpore perfruantur. Morlem hie inimicuin liJei plertitudo temporis , misil Dcus Filium suum nutum e.t

    a Per Salomonem
    parecc deberse autepoiicr, co!o- 1
    P.ircr.i' li> niismo que
    camlolo des|iues de subtlnxil. f- El Ms., malorum cst
    b Li Mi clausum. inlroitttm, y crroris.
    . .
    1
    Ealla sccunduni.
    ,
    577 VITA ET PASSIO S. DESIDERII: -,-
    8
    mntiere , fttclum sub tegs. ln ea natura ilicilur essc A pio erat Verbum, et Verbum erat apnd Deum , el Deus
    subjt-rius , in qua sub lege ex niuliere nascitur gene- erut Verbum. Conliccscant ergo deincnliuni polen-
    ralus. Si quid sane illam divinis reperiantur elo- tiosi sermonis lingiut senlcniiam ferre quae anbc- ,

    qniis ,
    " quia Cliristi personam Palri subjectinrem lanles conanlur Filium a Palris substantia separare.
    elliciaul , non naturam dcitatis evacuat , s^ed veruin Da Spirilu sancto ,
    qui cum Patre ct Filio iu unitate
    hominem deitatis deilali subjectum alfirmet. Igitur virlulis sequalis vivit et regnal , lalem inteliccm ct
    ubi Deo Palri Beus Filius xqualis ostenditur, de tlie- oinui fonte lacrymarum plangendi opinaiitur sensibus
    sauris sacrac legis velut llorum capita delecta colle- op.nioneni, oblatrare caecati, qualcnus prosecutione
    gimus , et sub uno c?ngesla exhaurienles a3lenii funera , impia , sauciati demenlia , a Paire Filioque
    regis dona porreximus : Dicit enim filius Patri : Om- dissociant (
    , et ,
    non
    sed Deum quod dici nefas esl)
    liia mea lua sunt ; et rursus evangelista : jEqualem sc, crealuram, sceleratis vocibus personanl. Sacra lamen
    inquit , (aciens Deo omni virlule ; Cl,Ego el Patcr auctorilas eloquiis opulenla divinis , Spirilum san-
    unutn sumus. Et in consequentibus : Ut sinl m nobis ctum esse Deum et Creatorem cum Patre et Filio,
    uinn, sicut et ego et lu unum sumus ; et : Non credi -
    c arissimis his alTatibus demonstravit
    !

    : Verbo, inquii,
    disti quia ego in Patre , et Paler in me esl? Pater Domini cceli firmati sunt et spiritu oris ejus omnis vir-
    meus operalur, el ego operor ; atque : Sicul Pater ] I tus eorum. Rursus qui supra pulcbra per eloquia
    suscitat mortuos , et vivificat ; ita et Filius quos vutt inlimavit : Emille Spiritum tuum , et creabuntur, et
    vivificat ;et: Qui me vidit, vidit et Patrem; el : Qui me innovabis faciem terra;. Rex ille cunclis prudentior, et
    odil, edil et Patrem meum; el : Clarifica Filium tuum, propbeta : Jpse , inquil , creavil ea per Spiritum
    ut et Filius tuus clarificel te Ego clarificuvi super ; et : sanctum. Palieniissimus pcen.-c nltra onines homines
    terraiti el manifeslavi nomen tuum hominibus. Jaui
    , Job : Divinus , ait , Spirilus qui creavil me. Bellalrix
    utomnisconquiescat cavilationis intentio, hanc sen- namque Ju lilh : Tibi, inquit , servit omnis crealura,
    icniuui Joannis pnevisam acci, i ml,et defendait in qni dixisli, el (acla sunt ; misisti Spiritum tuum , ei
    islo uiodo sacratissima verba iiarr.niieiu : In princi- creatu suni.

    Falla, algo.

    SISEBUTI,
    GOTHORUM BEGIS,

    VITA ET PASSIO S. DESIDERII.


    (Florez, Espaiia Sagrada, t. VII.)

    1. Pro imitatione praesenlium ,


    pro aedilicalione C prxbuil inlirmo carceratoque solatiuni, pcrcgriuo
    honiinuin fulurorum , pro sanctis exercendis studiis hospitium , nudo vestivit atnictum. Non illiuu cunctis
    siiccedcntiiim leinporum, vitam sancli martyris scri- inimica elatio virtutibus extulit, non languida b temu-
    bere De-iderii disposui, quueque nostraj cognitioni Icnlia sauciavit , non cibormn niinia pra?sumptio one-
    fl.lcl s fama innoluil, sicco magis stylo, quam verbis ravit , non vorax libido corrupit , non fallax mendo-
    oniislo falcr.ilis innotui, qu:e adesse nobis Hagilans sitas dcmulavit , non cnpiditas nocitura persuasil,
    D miinum adfuturum ,
    qui faciendis virtutibus ei nec cumque lalibus divino lavore virtulibus pollcret et ,

    iiiiinerito contulit potestatem , torporem mentis ac inetas lemporum puberlaiis elapsus juveniles annos,
    lingiia: nnstne discutiens , ad enarrandum gestoruin nou desideria caperet, fama boi.uni opinionc crc-
    oiilineni indignis nobis conferat facullatem. scente , sparsit et opera luminis a vcro luniine con-
    2. Hic vir, de slimate claro Romanis a parentibus donata , multis in regionibus toruscavil , inullaruni
    orlus , ab ipsis cunabulis Deo sacratus, nobilissimam denique urbiuin pro beneliciis populis capiendis euin
    salis trahehat prosapiam. Hni cum anuos quo fas est sibinietepiscoijisancium poposcerint •
    ;
    qui reluctans
    doceri coniigisset legitimos, tradilur aj stuilia " lit t.inli mysterii , u: se habct huiuililas , imparem forc,
    leraruui. Noc mulla mornl.i csncresconle sensus si in ligiium se falebalur.

    vigore ,
    jaui doctus transcendens , plenissime gram- D 3. Tandem non f
    lam ] voluiilarium 7 quam nnpul-
    maticx docatus , divinas auctoritates mira celerilate sum niullis precibus exoplatum ponlilicein Eccle»ia
    reiincndo explicuit : fuil enim capacitalc slrenuus ,
    \ icunensis promeriiil : quam snsceplain ,
    prsdica-
    recordaiione memoriosus , ingenio animi acerrimus, t.one cautissima removil ab ira litigiosum , a inen-

    loquacitate clarissimus , et quod his omnibus inajus dositatc fallaccm , a rapacitate cupidum , a flagiliis
    cst , in omni sua actione couipunclus ; esurienli, libi linosum , tciniilcntiain sobrietale cdomuil , vo-
    juxta Evangelium , vicluni , silienti obtulit potum ,
    racitatem abstineutia superavit , discordiam (Iit!'-'

    8 Tol., studium. 1
    Ei Ms. ,
    poposcerit.
    b Tul.
    [arguida. ,
    573 SISEI5UTI GOTIIORUM REGIS :3'.v

    lisuiunere vicit, supcrbiam humilitate ;sincera com- A de gratia sanilatum sermn gcncralis cmicuit ; sed ne
    pescuit, iiiceriissinuim vigilanlia a lorporeexcussit concinnis oralio de nimia brevitate januam praiscru-
    edocuit in eleemosynis esse largiores ,
    gratilicos.in lanlis observan lo recludat , specialiler qiucdam qna-
    oratione conipunctos , in amicitia fixos , in rebus cuuque potui conlinuaiione buic operi pneuolandimi
    djjuJicandis sollicitosin omni semper actione dis- , sludui. Quidam velere^ semper obfuseati tenebris
    crelos. Sed hajc omnia exemplo magis quam verbis temnus obtinebant nocturnum , et sine lumine vu)-
    eilocuit , sciens Dominum adfuturuin non lam elo- , tum , quos miles dominicus , horrido tenebrarum
    quia qu esiturum quam opera. velamine segregato , ad cupitum fulgidum lumcn per
    4. Ista du nChrislo concedenlegeruntur, adversus Dei graliam orans revocavil.
    cenversis el conversus aversis inventor et amicus
    omni Ubi tres leprosi a sanclo Desiderio curali.
    luortis ingcmuit , atqne conlra militem Clirisli

    genere seplns telorum , seipsum pugnaturus invexit. 6. Post talia, aegriludinis svx tres moibo opprcssj
    INiliil sanc callidilas adversantis pravaluit , niliil leprosi medendi ad eum gratia conveneruni, quoru n
    viram Dei calamitosa nequitia docuit ,
    quem corpora albedo deformis invaserat, el vulneralia»

    gralia Redcmploris specialibus armis armavit. atricum artus infclicium obsidebant ; eratque fe-
    f.uidem Spirilus nequam quemdam peslifera: men- B lor intolerabilis, et qualitas vertieosa faciei niniis

    lis boiiiinem virus vipereo s.iuciavit el concin- abun leque borribilis : eviscerabat liumor luridus lo-
    nationes criminum in ejus viseeribus pocula vene- tanique pene caesariem et contagia purulcnta, am-
    nala Iransfudit ,
    quatenus os nefaiulum quod mali- pulatis pilis, turpiter radicibus traxil. Qua-s lalio-

    gnis sensibus anxit , alblelam Domini ajque mens rantium Dei servus morbidas passiones removit, et

    " infamaret, persuasit quosdam in suo nomine com- saluli propruc sanos bilaresque restituil. Ista Doinino
    parcs , el advcrsus famuluni Salvatoris lalia fraudis solita pietate pr;eslanle , auribus Tbcuderici rumor
    documenta fraudaior aptavit , regnante simul scilicct pipuli pariterque Brunigildi inseruil, Dei famubnn
    Tbcodorii o, totius liominem slullilix dignuai el fau- o[iul ntis virlutibus subliinatum, cl munere potesla-
    iricem pessimarum artium , nialis amicissimam, Bi u- lis omnigena; donum ei curaiionis magis esseconira-

    nigildem; matronam conveniunt,


    quamdam b pariter dicluin. Statim trepiJi maximoquc li nore perculsi,
    qua: erat prosapia' nobilis, sed mente deformis, justa pra;scriilantes ante rei negolia qoaerant, qiiatcuus

    vocabulo turpis in aclo decus in nomine sed de-


    , , ,
    aul honor debitns redderetur spulso, vel permausio
    decus niagis in opere bonis indigna nimirum de , ,
    iclegationis adderelur fruslra damnalo ; cuuique
    inalis onusta.a verilate exlerna , a crimiiie nun- caHMa pervestigalio totius mysterii causam ajgr»

    quam discnta : qua; instructa in concilio qucc^ta est C requircrct, invenioreni magicx artis nefan li consilii.

    a bealissimo vim stupruin Desiderio esse sibi qnon- qui duJuin Cliii.li militem visus est ondcmnasse,
    ilam illatum , mirantibus cunclis talibus in rebus fore ullio divina nec inimerilo condigna corripuit, de
    Dei servum implicitum , criininalione sed objecta cujus dcicstabili exilu calamo pingente coulinuata

    commentilia adversus enm fore pensabant. Sed pr;e- narratione nntavi. II;cc peslilentio^a persona ac infe-
    sidentcs scnlenliam cnnlra insonlem ,
    juxla piiJem liciter memoranda, multisviliis criminibnsqne leiic-

    inacliinationcs aptatas , ausu temerario mala sanain balur oluio\ia : proprium illi lamcii inter RCfanda
    dederunt ,
    quein stalim homines puniuiri ab honore scelera cupiditas opuni, et criminat o fuil, qwa; res

    privalum, exsilio ad iiionasleriuni insula religarunl ;


    ad nccandtini monslruosum opprohrium plehcm ma-
    ciijus abjectio fuit sumnia felicitas , contumi lia praa- xiniam excitavil ; namquodam in lempore duui lau-
    spicua sanclilas , degradatio a'terna felii itas. Subro- toris aspeclihus sui Thetnlcrici adstaret, tiiiniilliiari

    gatur ei pseudo-sacerdos, Domnolus quidem noiuine', interilu manii ISiirhiindinnuin deiipiliir, cl friislraliui

    servus quidcm diaboli, el quantum vir Dei cresce- cadaver Irucirlalum passim cruentnmqiie relinqoilur.
    bat viitutihus copiosis, ccontra aclibus ille foedabalur Tali uiodo vilam aninianiqiie simiil miser horrilic.im

    nefandis. perdidit, et iiifernalihus clauslris seipsum periturus


    5. In eo sane monasterio , cum bealam vitam ulironeus niiscuit. < Qnid de illam injuste jtistam et
    hcalus degerel marlyr, stipein menle Hagitans pau- jusle dicam injusiain, qnem laliler criienlus ut vere

    per advenit, cujus ora ingenita silcntia clauserant et propriam possessionem arripuit. Tempore eodem
    ;irliculat;c vocis oflicium perpelua laciturnitas oh- quojam memoratas condigne csi interempius, eon-
    celabat. Quem Paler oninipolens precem sui militis digne spiriius nialignus invasil. Omnesque copias
    iioii omillens, munere simul et idoneum cloquio fiilsilaliim quas dudiiin aplavcrat, a domicilio rur ui
    fecil.Iloc nempe quod geslum est, opinionc vulgala, iJcm vernulo funcslo nimis exegil, cujus exactiva
    fama bouum lacere non poluil , sed magis univcrsa proftfSsio islo modo prolata esl cognosco crimen :

    perluslrans ad mullorum notitiani duxit unde fa- ; Dei conlra fainuluin macbinatuni, cognosco causain,
    ctumcst spe reciipcrand* salutis ad ciiui iniilliiudo cognosco niagis sentiens et dehilam pomam. II;ec

    laugucntium curreret , ncc defiieruni benelicia Do- ultor omnipolens invenlriei Brunigil.li re ponJeai,

    inini ad sanindiim pro qnibiis Dei faniuliis Salvalo- has pnenas rcsliluat vindcx, ac tormenlorum dexlera
    reni exoratus cst Doiainum. Suliicicnier , ut opinor, passiones conlcrat ulirix, cujus persuasio ine ad in-

    ' Desde uirut esla el Uin viciaJo. •


    Loquese 5.i^uecsi a muy barbaro y viciado.
    |j
    E\ Ms. ,
    quadam.
    581 VITA ET PASSIO S. DESIDLRII. 382
    terituni Aimea traxil, munuscxsecrandiim admorlem, A que refeclionis lcgitimum immincrcl. Subilo defeclo
    a Al ubi aere crepilaniibus plumis rapidoque volatu aquila,
    proniissio ad nullam periluram satutein. fi-

    nem loqucndi dedil, eneclam suflocatamque cun- regina volucrum, a pariibus coeli fulgentis apparuit,
    clorum ariifex vitiorum peremii, secumque semper qua;pulmenlum aquatile defercns a;quoreuui pecus
    arsuram ultricibus conilagrantibus flammis invexit; coram vultibus eorum ex-osuit, quod inaxiina cnm
    aiiilienlibus de mortibus prafatorum , Brunigildis jucundilale suscepliim largitori Domino graies sol-

    siiuulque Theodorieus, expavit. ventes acclines hilaresquo sumpserimi c


    ante quod-
    7. Opinantes divino lalia judiciofien vehemenlius dam sum nobilis secta. Passionis tenipore gestum
    terruerunt, ac ne compari animadversionis senlen- est utlucernam manibus propria replens juxla altare
    lia multarenlur, dissimulata pieiate pracipiunt ut accenderet, qua: miiius porrectas luminis astas irra-
    vir Dei qui fruslra fueral, de ordine ponlilicali remo- diat ac sua; capacitatis mensuram sine cujuspiam
    lus, ad suam rursus accederet regendam Ecclesiam objectione cres... exuberal Uquor sane exundanlis
    cxoplalus. Qui dum postulata minus annuerel, sese olei; summa ralione amplectitur qui agiiiudines
    perniansurum ubi relegatus fuerat solidaret, iiernm laboris per Dei gratiampellel, aique morbidas
    huma-
    iterunique oblatis precibus poposcerunt suam illis num c passiones salutem conlerendo removet. Isla
    pr.cseniiam non negare, et concinnationes suarum B sane quaexlenuatussermo breviler [sumj prastrin-
    fraudium aninio clemenii laxare. Pietas quippe sin- gere potui de vita ejus dixisse
    sufficial. Nunc de pas-
    cera sincerum pectus emoluit, ac benevolentia co- sionibusejusqualitersanctam ar.imam omnipoteuii
    piosa viam b Dei famulo regradanti aperuil. At ubi Doinino consignavit, ut nostram ad notitiam ducia
    vuliibus infelicium idem Beatissimus patuil, provo- sunl, ipso suffraganle, expcdiam.
    luti ejus ad vestigia corruunl, sihique eum propitium 9. Cum non prodesse, sed obesse et magis perderc
    litebantur eflicere quem fraudulenta dudum rele- quam regere Theudericus pariteret Brunegildis vitiis
    rarant damnatione, atque expialio tanli piaculi a cernerenlur infeslis , alque labe perjurii reseraii et
    •mxa redderet alienos, quos funesta contagio crimi- foedera sacramenti deserli mente sacrilega |ierlidi ad
    libus fore fecit implicitos. Ille autem facinus per- non esse perlenderent , nec quipiam de flagitiis vel
    iietratum animo clemenli laxavil, et juxla senten- facinus remanerct ; his Dei martyr malis inspector
    liam Domini culpas debentium non retinuit, sed et pontifex, more nempe prophelico , clangore tuboe
    imisit. Subinde cum maximo cominealu, Domnulo personuit , sese d tnlum pro depellendis crroribus
    nfeliciter pulso, Ecclesia suum Viennensis exsul- eorum invexit ,
    quatenus Deo faceret proprios quos
    ans gubernalorem suscepit. Gaudebant medicum fecerat diabolus alienos, illud divinx auctorilalis
    iuud reperisset ajgrotus, solatiumquod invenisset C eloquium eminens qui convcrlit impiiiiii, salvat ani-
    ippressus, alimentum quod jam lenerel egenus. Quid mam ejus et suorum muliiludinem operiet peecato-
    nulta? reddita sunt a Domino Ecclesia: Viennensi rum; sed vasa ira; fomesque viiiorum ac frutcx ilam-
    :opiosa suffragia ; nam calamitatum penurias et nationis amara pro dulcibus pro lenibus aspera ,

    rebras pestilentia; clades insolenlesque lolius urbis obtulil pro salule medicamenla mortifera obsirlc-
    , ,

    )rocellas sancti viri prajsentia, Domino miseranie, batque peclus eorum truculentior hostis, ct caplivos
    uspendit, quas indubie, remoto pastore, causa ejus in sua ditione tenebat callidissimiis serpens. Nec
    ibsentia; pressit. polerant liberis gressibus ad portum pervenire salu-
    8. Tiia sane de ejus virlutibus quamlibet morbo tis, quos addixerat pra;do funestus arclioribus vincu-
    iierliae languidussermo laborel, enarrando instilui : lis. Satiaii tamen de ejus levibus poculis, cceperunl
    lum quodam ad eum lempore gralia visitamli plehs conlra Dei famulum rabidos Iatrare sermones , el
    naxiina convenisset, hanc ex more cibo potuque comminentes spurcissimas evo-
    verbis slrepenlibus
    elicercnt imperavit, a minislro narraium est defe- mere voces; sed martyrem Dei nec coiiuniiiaiio
    :isseplusmagis concupilam speciem vini. Ocius vas mortalium fregit, nec ira perlidorum emolluit , nec
    llud ubi lalis jam liquor defluxerat, sibimet prace- tempestas insanienlium flexit , immobilem se oblulit
    D. e
    )il os'endi : quod crucis munimiue pra;signalum in persecuiionihus justitia feriendum, non luec re-
    ;ratia Salvaloris nobilitale meri fragrantis replelum promissum caperet a Doniino regniim leihereuni.
    ;st. Sic turha conveniens benedielione simul et liujus illibalam '
    inimicus constanliam humanitatis
    nyslico poiu refecla est. Rursus cum longa distra- aspiciens , pectora qui 8 nunquam BrnnigiMi »e
    :tionesuum corpus abslineniia maceraret, et carnium Thenderici deseruit, totum ut in proprio se domieilio
    icrceplione non pro iinmunditia, sed pro tempe- miscuil, modoque imperalivo in suum magis exiiium
    anlia lempore castigaret, consacerdos
    interjecto jus sibi debilum impulit, pollicilus eis locimi in pce-
    :jus haud procul ab urhe ad eum visitandi gratia nis primumcontradere, si a corporeis vinculis Christi
    ^enit : erat iuter eos de divinis oraculis inter ca;tera miiilis animam possint extrahere. Exicmplo noxia-
    familiare colloquium. Adesl ubi peragens spaiia libus verhis os sacrilegum , et in conviciis scmper
    liurna Phoebus horarum transcenderataxem, tempus- armatum statiui impielatis gcuere senlcnliam obla-

    " La Real, peritura. Ut per hac.


    b Tol., viium. f
    Los Mss., illibatum.
    ' Forle, hominnm. Lo que se siguc cst a obscuro. i La Real, </i«c, il Tol. que.
    J
    Tol. anade qvod.
    383 SISEMJTI VITA ET PASSIO S. DESIDEKII. 3<<i

    ravit. Desiderium moribus noslris infeslum, elope- A confrcgit. Siccarnea nialcrix aniinam dcserens, sese-
    rihns iniinicuni, lapidum iclibus verberalum, inullo- que a viuclis corporalibus exuens, victrix iu astiige-

    i|ue gencre poenarum affliclum, animadverti compla- riscomiiem comisiscuil auris.


    cu i. Ocius ministri compares ciimine lam nefand;e 10. Vitam obitumque simul impolitus ul poluil

    pncceplionis edictu n nequiter impleturi promiitiiiii sermo Cbrisii miliiis enarravil, qui quamlibet squa-
    aiuibus ab iinperante qua neqaissime capiunl. Nec lore nimio pcrilis imperile displiceat, omissa poinpa
    l.itueruiu Dei niarlyrem sui laboris cerlamina ;
    qui verboruin, buiniliter senlientes eredenlesque nobili-
    pr.cJeslinalus , inio pramionilus a Domino, prxmia lal. Ergo sieut vilam, virlulcs et ejus grandiler
    Ciironse furral capienJa. Ilic cum pra_, stolaiuin cer- gloriosum linein descripsiinu;, reslat ut exilia per-
    nerel diem ab iufliloruin subito manihiis e grcmio diloruiu obilumque iianemus. Cum Theudericus b

    raplim ecclesi;e lollilur, el quasi reus indemnes oc- deserens Deum, imo dereliclus a Deo, percepto nun-
    cisurus ad supplicium ducitur : eralque ingenlis po- lio Cliriati de fainulo, exsuliaret, dyssenterio morbo
    puli lleius intolerabilis lanii pastoris ab.ogaia ca- correptus , vilam focdissiiuam perdidit , el amicain
    nusse remeJia, bis vocibus clainitanlcs : Cur ovilciu sibi mortem perpeluam acquisivit. Amisil perdila
    luiim, pie, deseiis, paler? Cur gregcui perilurum Druiiigildis perilura solalia, alque formidans lorque-
    rcliuquis? ne, qiecsumus , lupnuin nos in faucibus 15 balur inlrinsecus inJice conscienlia, qualenus quem
    millas, ne oves tu;e bacienus neuaieis lloribus sua- culpse qualitas exlulit in scelere pcrpelralo, vindicta
    vitate rcfectu: nioidacibus iribulis vepribusque falca- consequens pasceret acrius in tormeniis excrucian-
    tis laniemur ini us procuranle poulilice.Cerlum do. Isla sccum atramenle dum volveret belluin ,

    qilidcrn est, el vox cum divinis liltcris consona, quod cniilra liiiiliinain gentem inJixit. At ubi lempus ccr-
    sit ab entia pasloris dispeisioovium, cujhs lil earurn lauiiui pamil et Jiverso slLpala caterva conllixil di-
    praesenlia amptissimoin bineiicium. Nulla raiione vino, siquiJem terror parleui pessimx mulieris in-
    patiinur le nobis avelli ,
    quibus pariler si ncgalur vasii ; unde factum esl ul moibiJum caput menibra
    cupilam carpcre vilani, subire tccum mortcm liceat lorpcniia aJ lug.c pitesidium sequerelur. Sic passim
    gloiiosain. His denique verbis placida sic vcrba anle faciem hoslium cvagantes, primuin ab hoslibus
    bcalus intu.'il mirtyr : niiramla quideni inlenlio, sed hoslis regulx Clirislian;e , el lotius criiniuis arlifev,
    iioii laudanda dcvotio : si tartarcas nos porlas obsi- capla esl. Dc cujus inlcritu quae vulgala opinioue
    deient caverm, si claustra nilercntur inferni obse- coinperinuis dicere non pigcbil. Esl animal torluo-
    rare fimerei ", si crepilans invaJere borrenJa cona- suiii, immaue magis oblinens corpus, habcns el na-
    rclur flamma baratri, spiiilalibus armis iniinicum luralitcr quostkuu anli.ictus, suiniuilas licet dorsi
    acrius convenerat oppugnare ; nunc quoniam in C tiugcnlior, alque collecto cclsioreni arlubus reliquis
    caslris iinlilarc invitalui' ajtbereis cum radianlibus oblinet loouffi , oneri satis abundeque apti siiiiuui et

    iiirinis angelicis, cum aposlolis et apostolicis viiis, in vcbeiiJis animalibus cxleris rebus prxslaiitior. lu
    eum fulgenlibus marlyrumque catervis, noslra ve- Imjiis cenlri fastigium vcstibus detecta aiitclala sus-

    sira reJJitur universitas; remeare sinjle fl.igilo pa- lollitur, coramque vultibus ho tiuni iguouiiuiose de-
    storem vestrum ad paslorem omnium peivenire dneitar. ALquandhi fceuisslmbni cxspccianiibus ini-

    pastnrunj, qno facilius, prxceJenle ponlilice, grcx raculum liibuil; debinc sonipeduui iiidoinilorum
    Ulibalus aJ locnra valcal pervenire paralum. Sic ail, arclatur, alque pcr iuvia fragosaqne loca raplalur.
    et etce subiio rabienlium siipata calerva furens aJ- Sic cquis ferventibus corpus jain senio maceraluin
    venit, lioinines funesli ct vullu telerrimn, quorum liuslraliin decerpilur, ac divaricala passiin sine no-
    erat frons torva, Iruces oculi, aspectus otlibilis ,
    niine membra Ciueillaque laxanlur. Taliter leircna
    inolus lioricndus ; eranlque niente sinislri, moribus materia; aninia resoluli, perpctui-que pmnis ncc
    pravi, lingua nienJaccs, vcrbis obsceni, furis turgiJi, iniinerito rcligata lcncliir piccis arsura bull.culibiis

    interius vacui, ulrubique deformes, de bonis inJigni, uinlis. M:ijor h;ec proseculio occuircnlibus laliorqua
    dc pessimis o; ulenli , deliclis obnoxii, inimici Dei causis evasit. Sed ne faslidi sis de sna prolixiiaie
    amici saue diaboli pcrpetui, aJ morlem nimis ultro- " displiceal, modica nectenles amodo dennininat , ler-
    ini. lloriiin exsccranda peinicies furore ministranle ininiim liiicinqiic |ioiiamus; coinmimilerve cunclos
    arina ncqiiissiino rapuit , atque super iiiarlyrem efllagilans, nc pigi rrime vclinl accipcre qua Dominus
    Cbrisli iinbreiii lapidiim cor saxcum fuJit ;
    qu;e ciim nosler Jesus Cbiislus non piguil pcr suum iiiarlvrcin

    inarsiliam (sii) pr;elcrireut dira fuicnlium jacula, ct condonare ad cujus veneranlissipjuui corpus lanta
    °,

    in parlein aliam cursum fleeterenl, silicum natura Cbristus conferel copia sanilatiim. Qiiacunque fu ril
    quispiain agiiliiJine convexalus, vel Jcbililale eor-
    «lurissima, ipseque fragor lapiJalionis Dei faniulu
    pnris delurbalus, statim Jivinum noiiien illic ioio
    fainiilatiini cxbibcrel, et quanilibet non vivenlia Deo
    corJe poposceril, oinnes a se iniirbos disculicns lo-
    lamen divinis legibus vivenlia caederent, huiiiainiiii lainque niaculaiii pelleus, sanus lnlaiisque aJ cupi-
    pcelus mansil soluminoilo imluratum, quod proninn tain pcr Dci giaii.iin peivenit sanilalein iiiiuiu iu ;

    in miseraliDi.e fore poluit, alque evicinuin. Qui cimi Trinitate Doiniiiiim Bcmperque iiianciilein , qui inilii

    aniiuain exbalarcl, i.lcm arreptu viri beala; fuslo colla vilam indignissiino prosequenli confcrai scinpiliiiiam
    et audieniibus vobis gratiain iribual copiosam.

    Tol., funeri. lol. COIlil. /IIIKI/V.


    ''
    Tol., Thcciderius.
    SANCTUS BE1.T1CIII.AMNUS CENOMANFNSIS EPISCOPUS

    4NNO DOMINI ln Wlll

    SANCTUS BERTICHRAMNUS
    CENOMANENSIS EPISCOPUS

    NOTITIA HISTORICA IN BERTICHRAMNUM.


    (lflab.il. Vetfc Anal. t. I, p. 2S4.)

    \^
    que suis successoribus possidendam ei regendam
    perpetualiter jure firmissimo dereliquit.
    lesta domni Rerlichramni Cenomannicae nrbis episcopi,
    qui fuit novissimo tempore Chilperici, plii Clotharii, Hic enim Fecil in lerratorio niatris et civitatis Ec-
    ct U mpore Clotliarii /i/ii ejutdem Chilperui, qui (uc- clesix sancla^ Marix et sanclorum marlyriim Gerva-
    runt reijes Francorum viri illuslres.
    sii et Prolasii, de villa cujus vocahulum est Vive-
    Doinnus Berlichramnus urbis Cenomannicx pr.rsul, rens, a fundaniento, angelo sihi demonstrante, dum
    uibilis genere, natione pariim Aquitanicus, et par- in Ecclesia sancti Micbaelis, infra urhem, juxta prx-
    im Francus, Turonis vero tonsoratus, et postea ali- dictam malrem ecclesiam, in qu.id.iin turre ipsius
    |uo tempore conversatus cum domno Germano, civitaiis constructa, pervigilans in oratione crat, at-
    nsigni Parisiacie nrbis episcopo, et ab eo edoctus, que angelo ei visihililer oriente aurora Domiuici
    llque in quibusdaui sacerdoUdibus gradibus est ordi- diei designante, nionaslerium juxla urbem in honoie
    Ktlus, et spiritualiler inslructus. Anlediclus namqiic sancti Petri et Pauli apostolorum et nobiliter con-
    lnmnus Berlichramnus fecit quamdam ccllulam ultra struxit, et ipsam Ecclesiam Apostnlorum jam con-
    luvium Sartx in honore sancti magislri sui doimii d suininat.ini tam de rebus sanctx Marix et san< li
    Jerinani, Parisiaex civitatis insignis prxsulis, quam Gervasii matris et civiialis Ecclesix, quam el dealiis,

    le rebus sanclx Marix et sancli Gervasii dotavit quas undecunque jn-te et Icgaliler adtrahere vel
    .ive de quibusdam vicis ejusJem sanelx Marix et invenire potuil, tam de sux hxreJitalis rehns, qu.mi
    ancli Gervasii , atqtie de aliis rebus, quas acqniivre et de aliis cotnparatis vel aJquisitis, hgaliler pcr
    iiio bono ingenio meruit, ecclesiastico jure dotavit. consensuni donmi Clotharii regis aique cpiscopo-
    it in prredicla cellula, quam in bonore jam dicti rum mullorum miiifice dotavit, et monasterium iu
    iancti Germani conslruxerat, et sacraverat seu do- circuitu ecdesix, cum claustris et aliis xJificiis,
    averal, aliquos monaclios sub regnla degentcs con nobiliter a fundamento operatus, el iu eo agmi ii

    ilituit, et hospiiale pauperum atquc nobilium inibi niuliorum monachorum regulariier degenlia es c i

    isse iustiluil. Quam ctllulam ecclesix sux sedis instituit, et pauperum aique advenanlium, pcregri-
    iancle Marix et sancti Gervasii siibjugavit, sive suis norum quoque sive malriculaluni receplimies el

    iuccessonbus alque canonicissancix Mariie ct sancli refocillationes devotissinie supplevit, et perpeluali-

    jervasii possidendam et regendam perennis tempo- ter fore conslituit. Nnn Innge auiem ab eoilem mo-
    ibus sub regulari ordine dereliquit. Prxdicto quo- nasterio ecclesiam in lionore sanclx Crucis fecit, ct

    pie Berlichramno cellula infra illam quintam, qiurj Dei servos ad diviuura explendum officium instiiuit,
    lionasteiium Slivale nuncupalur, a qiiodam clcrico, et rcceptiones pauperum alque hospilum inibi miri-

    lertigiselo noinine, qui bis sedem et episcopalum fice ordinavii ; prxdktum monasteriuni aposlolo-
    et

    ,1111111 tyraunica poteslate conlra canouicam auce- riuii Petri el Pauli cum Ecclesia dictx sanelx Cru-
    ilaiem invaserat, legaliter el per strunienta carla- cis, cum omnibus ad so perlineiitibus, sedis su;e Ec-
    iini quibusdam negligentiis siiis, quas in episcopatu clesije sanclx Marix et sancli Gervasii subjugavit
    iomni Bertichramni et iu rebus sanctx Marix et et ipsam matrem et civitatis Eeclesiam sanctx Marix
    sancli Gtrvasii sua negligentia fecerat, sub jure et et sancli Gervasii ex omnihiis suis tam propriis,
    lominalione sauclx Marix el sancli Gervas i aiquc quam et ecclesiasticis, sivo hereilitariis rebus, here-
    •ancloiuni Petri ct Pauli apostolorum tradila fuil, dem appellavit, alque heredem es-x cntislituit et ;

    dcut in testamento domni Berticbramni hactenus suis successoribus, et ejiisdeni senioris ecclesix
    mveniri polest. QuoJ et ipse domnus Berlichram- " sacerdoiibus atque canonicis ipsum mdnaslerium
    nus, sicutdixinms, pro reslauralioneecclesiaslicaium sanctniiiiu Pclri el Pauli aposiolorum ,cum omni
    reruni sub lirnia liadilione suscipiens, nobiliter am- inicgrilate ecclesiaslico ordine possidenduui et re-
    pliavit , el iinnielioravit et sanclimonides monachas gendum jure liriiiissimo perpetualiter delegavit iil-

    Btilt regula degentes inibi esse consliluit, et suic que dercliqjuit. Fecit qunque vci reslauravit idem
    sedis snnctx Mariaj et sancti Gervasii suhjugnvit, at- dtminus Berlieliramnus super fiuvium ldunix quod-
    3S7 SANCTI BEBTICHIUMNI CENOMANENSIS EPISCOPl jfr

    d:im mnnaslcrium vel synndnchiiim in lionore snnrti A conscribere libuit. P.-a_dictus autem domnus Berti-
    chramnus archiepiscopi:s eral, el pallium, sicul mos
    Maitin _. quod Ponlileuva vo-atur, ipsumque de
    ;

    esl melropolilanorum, ferebat, atque omnibus cpi-


    rebus erpiscopatus sui ditavit, sive de aliis quas legi-
    time el legaliler invenirevel adquirere quivit. El lioc scopis lotius regni praerat et proderat. Hic aulem

    conslituit, ut omnes advrntanles inibi omnia ncces- plenus dierum, in senectute bona obiit in pace...

    saria sumerent; ibique monachos regulariter degere Kalend. Juliarum, et in prrchxa ecclesia quani ipse

    constituit, rt matricularios, numero el lenore quo in honore sanctorum aposioloruin Pelri et Pauli a?

    coniinetur testamento, etipsum synodocbiinn dilicavernt , a suis consacerdotibus et discipul


    in ejus

    stine sedis Ecilesi:c subjugatum, atqne suis succes- bonorifice ac eondigne sepultus est ;
    qui et in ccel

    soribus pussidendum futuris teniporibus more cano- vivit rum sancis Uei, ubi et nos suis atque oinniuin

    nico aique ecelesiaslico dereliquit, sicut hactenus boruni precibus pcrvmirc el vivere mereainnr, pra,-

    in ejus icstainenio decretum snh jurejurando nobis- slante Domino nostro Jesu Christo, cui est honor et

    cuin babetur, ciijus exemplar in subsequenlibus gloria per cuncta s:i cula srcculorum. Amen.

    FORTUNATI VERSUS AD BERTICHRAMNUM.


    (rarminum lib. m, n. 22, 23.)

    B Alque cnlbnrnnto verba rotata Sapbn.


    Ail Rertchmmnum episropum, cum elevnretitr in Percurrens tumi b> spumantia carmina vrrsi,
    curriim. Credidi in undnso me dare vela frclo.
    Curriculi genus est, memorat quod Callia rhcdam, Plana prncellosos rnetavit pagina fluctii«,

    Molliler incedens orbila snlc.it biimuin. Et velut Oceanus (Oceanas) fonle rcfudil aqnac.
    Exsiliens duplici liijngn volat axe citalo, Vix niodo tam nilido pomposa poemala cnlin,
    Alque movet rapidas juncta quadriga rntas. Andit Trajano Bnma verenda fnrn.
    Ilnc esro dum famulans comitatu jungor eodem, Quid si tale decus recitasset in aure senatus?
    Et mea monilira cilo duni vcherentur equ >
    , Stravissent blandis aurea fila lui?.

    Pontiiicisque sacri Bertichramni actus hnnore , Per lncs, per populos, per compita runcta vi lercs

    Compreb"iidente maiiu raplus in axe levor. Currere versiculos, plebe favente, tim*.
    Qualiler iniplumeR fotns pia mater hiru >do Scd tamcn in veslro qua^dam sermone nnlavi
    ("nnfovet, ct placiile pcnnu'a tensa regit Carmine de veieri furta novella loqni.
    Sic bonilale poteii c , anVrtii divcs opimo Ex quibus in paucis snperaddita syllaba frcgit
    In proprinin (.aslnr mnlle sedile locat. Et pede Ixsa suo musica clauda ja-et.
    Nec soluni amplecfns pia mens, se.l diligit nnvcs, *- Nunc, venerande Pater, precc, vnto, voce salutn,
    Unde uiagis pnpulis unicus exstct amor. Commendans animnrn supplice cnrde meum.
    II. Sil lua vita diu, cujns inodulante raMama
    Ad ciimilem ite opiisculis suis (ejus). Cngimur optalis reddere verba jocis.
    Ailua suscepi niissis epigrammata cbartis,

    SANGTI BERTIGHRAMNI
    CENOMANKNSIS EPISCOn

    TESTAMENTUM.
    [abill. Analccl., i. I, p. 253 )

    Setmilnr ettemp'ar testnmenti praulirti riomni Berll- pnre, sannque consilio metuens casus humanr f«-
    cliramni, qitod [ecil puriter Cenomanniew matri ec- gilitati-, lestamentum meum condedi cumque lili«

    clesitc et monasterio snncti Pctri , sicut in liaic ha-


    meo Ebbone nolario scribere rogavi et diciavi.
    betur insertum Quoil ideo Ms iu qestis ponti/icalibus
    inseramus, ... si aliqua, quotl sosif,neatiqcntia
    Ouoil icsiainenium meuin si quo casu jure civiie

    periiitum fneril, hic repcriatur, per quod scitttitr aui jnre pitclorin, vel alicujus nnva. legis intervcniu
    qnntiter uclitm fuit. v.dere nequiverit, ac siab ititestato ad vieem cndiccl-
    lnruin valere euni volo, et valeal. Ilaque quando egn
    In .loniine Dninini noslri Jesn Chrisli el Spirims
    supras' riptus Berlrannu- pcccator ex rebns buma-
    snnctl, sub dic scxln Kal. Aprilis, anno 32 regnanle

    gloriosissimo dnninoClntliatin rcgc, Berliannus, ct- nis cxcessero, dcbiunnve natnrtB tenipus cnmplc-
    si indignus, peccator , episcopus sancice Ecclesise v cro; lunc t« sacrosancta Ecclesia Genwnannica, uni

    mente cura sancta ac vcncrabili basilica domni Petri ci


    Cenomanniccc, sanus Deo propicio et cor-
    589 TESTA MENTUM. :m
    Pauli aposlolorum, qns in cojispeelu civitatis opere A lempore possidelur, in dominationcm sanctx R,ccie-
    meo pro defensioue civilalis vel salubritatem populi si;e Cenomanniex heredis niea1 per.lurct. Se.! ct quain
    anlificavi, heredcs niilii estuie, hereifesque meos plurima, qux memorare novero \F., non valeo], libi
    vos esse conslituo ac jubeo eeterive exheredes sint meo studio, sancla Ecclesia, adquisivi.
    loli. Omnis itaque cui lioc testanieniuni meum de- Et lieet omnibus Christo propicio notum sit, qua-
    dero, legavero, darive jussero ; id ut deiur, fiat, liter ego aut quam fideliter in sancta Ecclesia, aut
    prastetur, tidei heredibus meis commilto : si quos in monasteriis, aut in cunrtis rebus laborassem ; la-
    autem liberos esse jussero, liberac liberive sint toli. men ct lu, doinne poniifex, quem Deus in eis post

    Kl qi.ia inelitus atque prxcelsus domnus Clolliarius me esse voluerii, cognoscere potes, quanta ibidem
    rex, cni Deus in milia ajternain reiribuat beatitudi- meo studio vel labore tempore meo Deus esl digna-
    nem, suuiw praceplum manus mu- jure (irmatum tus conferre. Quod si lide integra disponis inquirere,

    de propria facultate/quod ex paren-


    inihi dcdit, ui cognosccs me liue Ecclesioe non modicum laliorasse.

    luui successione habeo, seu quod munere suo con- L'nde libi ineptum esse non debet, si aliquid de re-
    secuttis sum, aut aliquid comparavi, vel comparare bus sancta; Mariae cuicunque ex frairibus nostris,
    Deo aJjuvante potuero, vel in quibuscumque rebus hoc cst presbyteris et diaconibus, seu lectoribus aut
    niqiie corperibus facultalum augmentare poluero, B propinquis meis, vel amicis aut servienlibns, lam
    b.im pro animie mea; remedium, quam propinquis sancla; Ecclesia?, quam et meis propriis, cuicuuique
    meis, seu fidelibus incis delegare voluero, liberum aliquid in usufruclu dimitto, quia sanctaj Ecclesi;e
    iiibuit arbilrium; idcirco le sacrosancla Ecclesia proprielalem non aufero, et de substantiola here-
    (•xnomannica, heres mea , habere volo ac jubeo dem ipsam constituo. Et quia sanctae recordationis
    villam juris mei, cujus vocabulum cst Bonalfa, siia domnus Domnolus quondam episcopus de agris Ec-
    in lerrilurio Slampcnse seu ^Equalina silva, et mihi cle-ia; aliqua locclla ad basilicam suam, ubi rcquies-
    precelsus doinnus Clotharius rex siio inunere, una cere videtur, delegavii, sed nobis molcslum fuit,

    cu.n pra?celsa domna Fredegunda regina quondam ut iterum nos simile conditione de agris Eccleske

    genitrice sua, posiquam eis domnus Va?iola juslilia aliquid auferre aut minuere deberemus, ut basilica;

    ectunj reddidii, in me kumilem eorum pro fiiei Bjese santtoiuui Petri et Pauli aposlolorum, quam in ho-
    coiiscrvalionem, quae semper circa ipsum principem norc eorum nominis constriixi, conferre deberemus ;

    inviolabilem tenere et habere visus sum, concessc- sid magis perliaclans cum consilio venerabiliimi
    niiit ; ipsam villam cum domibus, mancipiis, vineis, fratrum noslrorum presbyieroruin, seu diaconoruin,
    silvis, campis vel omni re, jnre et adjacenlibus suis, vel omnium clericorum, ut uiinni locellum de Ec-
    lam mobilibus quam et iimrtobilibus ,
    post nieuni *-•
    clesia; condilione ad ipsam sanclam basilicam, non
    obitum tibi valeas perpetualiler po>sidere ; excepio tanluni pro necessilate, sed propler priiniiias vel
    quos exinde liberare voluero. Similiter agiiim ad reverentiam ipsorum domnorum apostolorum, et
    culturam eo lempore adquisilum, te, domna heres quod mater sancta Ecclesia, qua; omncs basilicas ad
    mea Ecclesia, habere volo ac decerno ; ex quo agro se pertinentes fovet ac ditat, convenit cuni domnis
    uiedictatem bona; meinorkc domna Ingoberga quon- pontificibus diem illum, quo benedictio ca;lestis vel
    d.im regina, mea instantia meoque exigenle servitio reliquia; sanctorimi Pctri et Pauli aposlo'orum in
    sancta? Marise dercliquit ; ali.im vero medietatem ipsa basilica posita; sunt, el dupliciter divina opilu-
    de germano ipsius Magi.ulfo quondam dalo preiio lante gratia sanclis sacerdolibus consecrata in ho-
    comparavi, ul in jure sancla; ecclesia: ager ille ad norem sanctorum aposlolorum, vel loci illius con-
    iuiegrum pervenirei ; ct de villa Celonica sita in secrationem ; villa lifnbriaco, quam Basilius etBau-
    tcrrilorio Tricurino, quam bona; memoria: Bobele- degundus quondam per donatioms litulum ad san-
    nus medietatem Ecclesia; delegaveral, et pro ipsa clam Ecclesiam condederant post coriim obituni
    medieiate multas habui vexationes, seJ meo opere possidendair. ; unde et nos poslea jugiter laboravi-
    cgi ut de jure snncUe Ecclesia; non auferretur mus, ut Eeclesiaj non auferrelur, posfea oinnia su-
    R
    ciiam et posiea aliam meJielatem, quam uxore vel pradicta quod pcr me humilem sanclae Eeclesise
    lieredibus suis ad possidendum delegaverat, dalo proficit aut obvenit, lam pra>dicto Umbriaco, quani
    pretio a 1 intcgrum comparavij ct in dominationeiu in suburbana basilica domni Pelri et Pauli aposlo-
    meam pcrvenil ; volo ut ipsam villam cum ornni lorunj, quse meo opere aidilicata esse dinoscetur, ad
    securilate tu, saerosancta Ecclesia heres mea, una ipsam sanctam Ecclesiam, Chri-lo propilio, debeal
    cuin fano Vicinnni;e, quicqiiid mihi comparavi, aut in perprluo permanere.
    meo opere ad mancipia stabilivi, cum id quod odhuc Id milii placuit delegare, nt villa Niinione, siia iu
    b''0 propilio iu ipsis agris immeliorare potuero, leriiiorio Parisiaco, cuin vineis qua; Frontanito ad
    oinii omni iittegrilale eorum, el mancipia inibi com- palastri.is et vinilores esse noscunlur, quas rnilii

    manenlia, tibi, sacrosancta Ecclesia, volo esse dona- domnus Clothaiius rex dedil, qu:e meo sxpius, dum
    luu). Itemque et villa Brea, quem iuihi Daulfus per laicus fui, lam de (isco, quam de comparato possi-
    doualionis litulum contulit, et ego poslea mihi com- dendum sanct;c Ecclesioe Parisiaca;, sub cujus gra-
    paravi, velut quaecumque subjunxi, velut ipsam vil- tia nutritus suni, ad inlegrum volo csse donalnm.
    Lui cum oiiiui integritale sua, sicut a me prsesenli Basilicx vero sauclorum ac bealissimorum Pelri ot
    3D SANCTI BERTICIUUMNI CENOMANENSI3 EPISCOPI 5'2

    P.tuli npnstolorum, qiiam supcruis iicre.lcm, una A Basilica? sancli Petri el Pauli , villas quas daio
    cuui sancta Ecclesia Cenomannica eonstiiui, sieut pretio comparavi, idcst Gaviaco, Colonia, Lando-
    mca cst devotio, qnia ibidem ineum (quandoquidem lenas, et Ferrenis meo opere undique adquisitas, e|

    D'iis voluerit) desidero collocare corpu=culum, ad i|uicquid Ccllis vel in S.unarciago ad prope Ceno-

    ipsam sanctam basilicam in bonore sanclorum apo- maiinis civitale, quicquid Porlitborengo, qinni pro
    stolorum, ut pro facinore meo quod liic in sxculo lulclam percepi , inibi fuit, et boc quod Cela et

    jugiter visus sum perpetrasse, ut ipsi apostoli suf- M.incia vel Guutha illuc possedisse juiae visae fue-

    fragiis suis ab infernali pcena nie liberare dignentur, rant, et ad nieam pervenit ditionem, lam terris,

    el si H"n in gloria (quod non mereor) vel vcniam vineis, ac eoloniset scrvis, integra portiune eoruui.

    eorum palrociuiis aut intercessionibns mcrear obli- Similiter ct villas qtns in bonorem basilicae donini

    nere ; dono itaque ad ipsa n sanctam basilicam villas Pelri el Pauli com.iaravi de pecunia, quam gloriosus
    silas lam in terril irio Cenoinannico, quam el in domnus Clotbarius rex nobis de-lii, vcl nos pro filei

    Stampensi vel Burdigalinse, aut ubicumque, tam per noslrae iiudique conquisiviiiius. H.cc sunt villaj ipssc,

    donalionis riiulum qiiam ad ipsam basiiicam jani die Campocunaii.c, Ludina, et Comariago, vel Camba-
    natalicii sui dedi, verinn etiani quod et adliuc per riaco, sicul vendiiioncseloce.it, ipsaiu basilieam ,

    tcslaincnli istius p igiiiam dedero, quas milii domnus B sicut nos eas jaio ibi le 11 tra lidimu*, cum villare cui

    gloriosus Clotharius persuam munificenliam contu- nomeii Piciuiaco ,


    quem G.m lobal lus quondani dia-
    lit, vel pro lidei ntea: conservationem ad iutegrum conus tenuit, pariter et Iliaci qucin de viro illustri

    suis pneceptionibus manum s lam roboratis, miiii Babisone percepimus, volo in Dei iioinine possiden-
    inlegram tribuet licenliam, ut pr.-cili to loco pio das. Illud etiam constitucns ac decernens, quod
    aiiui.i' incai rcmeilio, vel sui regni staliililatc, ipsas quictfuid milii in mimitis retius aul in quibiiscumqiie
    villas quas niunere siue promerui, ccnferre deberc. 1110 lis datuni est, vel in raeis cariis noscuntur esse
    Il.cc siinl villas. Vdla Thedone, Colonica nomii.c consc iplae, hoc lotum ct ad iniegrum, lu sancla Ec-
    telate, ct alias villas Buresaco, et niansiones in clesia et venerabilis basilica domni Petri ct Putili

    Wastinense, qnas de viro illuslri Varnachario Majo- qui in boc folio tcst.imciiti mei forsilaii in oblivioue
    e;ii domnus pro villa Columbaria percepiiiius. Illud mihi obvenit, xqua lance dividatis possidenduin.
    vero r<>go alque jubeo abbalibus, qui per singula Vilia vero Morcnaco, quam meo opeie el cum graudi
    leiiipora, sicut divina polentia aut gralia doinnorum labore adquisivi, et poslea liunc cgo absens vi pro
    apostolorum eos iuibi jussirit perdurare, ut omni lidei mei conservaliones a Modeghiselo malo ordine
    n mpore vilae eorun boc sit eis pniissimuni obscr-
    l fuit pracoccupata , et cum D. us reddiilil jusiitiaiu

    vandum, ut de villis supcrius nominatis, quicquid ^ douino Clothario rcgj , iterum ad domiiialioneiii
    cxinde aut in tributiim, aut in stiffiagiutii amiis sin- sancUc Eccleske vcl mcani pervcnit ; ipsani vilaui ,

    gr.lis polerit obvenire, mcdiclas cx lmc, qiiando ciim omni jure suo ct tcriiiiiiuni te, sancta Ecclesia,
    mea commemoralio pauperibus, aut
    ftierit in vest>; babere constiluo. Basilica vcio sancti Pctii ct Pati i

    menlum, aut in auruin erogelur alia ; mediet.is portionem dcinde quo.l inibi posidere vidcir , cum
    luminis exiude iu sancla basilica oinni lcmporc sul- colonica qu;e milii Leodaldus per donaiionis litiiluiii

    licienlor accendalur, ut nuinquam sit noque una conlulil, cum 1 1 quod ibidein postca undiquc compa-
    bnia imciis absque lumiuaria ipsa sancla basilica, ravi, in ipso fnndo Mcchense et Voligione, ciiin

    signum dignum esi, in honorem prsedictorum apo- ouini inlegritate , porlionibus ipsius vel terniinis

    stoloruni liiminis omni lempoiefulgcat indcsinenier, carum , et mancipia, mobilibus, et immobilibus, tit,

    lamad basilicam sanclorii n apostolorum, quam et ad sancla basilica, perpelualiter valcas dominare. I.i-

    saw lam crucem, quain posica ;i'.lili avi, vel ad ba- cet nulli halieliir incngnitum, qualitcrcgo posl tians-
    silicam diimni Harlini : d Synodocliium, qu.c est in ilum liiiiiLiMii.il quodani Hcgis pro quo saciaiiiciuum
    Ponlileuga, exceplo dc fui tilms aut reliquis condi- insolubile domno mco Clolhario regi dcdi pro co
    liouibus, quod de pncdictis agri« sp ratur in usibus quod civitas Ccnomaniiis lcgitimo ordinc.posl transi-
    sancl.E liasilica; ct inoiiaslcn sui, sive alimonia ca- " siium donir.i Gunlhranni, cx hcrcditaie gcniloris >u

    noni.oiuiu yel piuperum, qui ad ipsam lasilicam bonx recordalionis suai Chilperici quon.lam rcgis
    sawelam ad inatrico sedere videntur, viclus el vcsii- tlcbiiil pcrv.nire; sed facienle cupidilale et civiias
    lus pcr singulos annos suflicieiitcr minislretur, cl ipsa ci Iuii ablala, cl dc reiiquo rcguo suo multuui
    pro nieis expiandis peccatis jngiier nomino depre- passus est dispcndium , fcd diim me sacramenluin
    ccnttir, et pro collata prin. ipis caeleslis eiilem et menm in integrum constrinxit , ut cum nullaieiius
    regnimi longxvum pnr.Stet, ct in iclriliiitioiicm x- diiiiii re debercm , facile milii luii ut seciindiuu fa-

    lernain centuplam accipere mereatur. Ei clesia; vcro ciillalcm lam sanclam Ecclcsiant, quara 81 propricla-
    hcrede mec villa Dolus, quod meo npere conslruxi, lcm rel nqnerem qtiam perjurus (qu»d al.sil) i.iv. ni-

    et irieo' ingenio iindique ad me pervcnil posl dicni rcr. Scd diiin pro aniore ip>ius principis unanimilci
    obitusmei, qnicquid inibi laboravero, cum doniibus, ciini ipso consisterem , anieriorem exspolialioncni
    inaucipiis, vineis, campis, pralis, culiis ci incullis, siiam, vcl posteriorem, quod injuste perlulil, m cessc
    ct ouiiii jure 6.110, vel lcrraino suo, quod il>i juslo principi ipsi luii, ut nojis aliquid adderel, iinde vilas

    ordine abstr.ixi, t •, sancla Ecclesia, in intcgrum sulistaniii' cl nos, ci pauperes nostii susleiilare dc
    balicre dclcgo. beieiuus undc ille Hcx cadcsiis pro nobis reiribuli r
    TESTAMENTUM. 594
    593
    existai. Na:n nos paupe i non habemus nec aunim A ubi ejus sanctum corpusculum requiescit, dono iuibi

    nec argenium, unde libi, gloriosissiine domne Clo- iu honore sepulturoc suae villam Bobane ,
    quae est in

    Ibarie, bo.a relribuamus, atlameii de id quod gloria terraturio Stampense supcr lluvio Calla ,
    quein niilii

    vesira uobis conlulit, prsesumemus iu boe lesiamento gloriosissimus domnus Clotharius rex suo munere
    noslro vestram celsitudinem memorare, Qfferimus contulil; ut si seuiper corpus ejus in basilica nova,

    itaque regno vestro de muneribus vestris, unde nos qiiam iuelylus Chilpericus quoudain rex conslruxit, si

    proecepium vigoris vestroe nianus roboralum, convenerit ut inibi transleratur , villam ipsam , ubi
    p :r

    licenliam tiibuisti faciendi qnoJ volebamus, id est ejus semper corpus fuerit, semper ibidem deserviat,
    villas Neolone el Waliouno, cuin oimii termino et et ipse sanctus pontifex pro meis facinoribus depre-

    adjicentiis ad se perlinentibiis, vel quicquid postea care dignelur. Rogo abba illustris loci illius ul 110-

    nobis tuit nicliuratuni, boc celsiludo vestra ad su.un nien meuin in libro vitae reeitetur.

    recipial dominationein. Simililer donamus tibi, glo- Villare meuin quoe est in Cramteno terraturio ad

    riosissima donina Berchirudis rcgina, villain, nomine Suiiiina Vedantia, sicut a ine proesenti tempoie pos-
    Penpinas, quoe appellalur Cel'a, qu im nobis glorio- siiletur, et ex successione domni et genitoris tnei le-

    sus doniiius no^ler jugalis vesier suo munere coiilu- giiime red lebatur basilicoc domni Pelri et Pauli post

    lit, ut ipsam villatn, cutu domibus , mancipiis, vel B obitum meuin pro mercede animse meoe volo esse
    leriniuimi suuin post nieum obiluin vel vestrum re- donatum. Dukissimo pronepote ineo Thoringo douo
    giiuen absque ullo impedimento recipialis. Dnlcissimo ei colonica, eui vocabnlum est Villa nova, quam de
    nepote meo Sigecbelmo, et pronepnte nieo Toringo, lilio Papoleno qtiondaui dato pretio comparavi, iu
    si nnbi superstites luerini, villam Seuvaeum, Villare perpetuo leneat alque possideat. Vil'a Uguino dul-
    U paiiola aequa lance dividant. cissimo nepote meo Ssgechelaio, diun advivit, volo
    Simili modo villa Briomilia , qu.e ex successionc esse donatum. Pust obilum vero illius , lilii sui, qui

    parentum nobis juste debita erat, el per inlerregna ex Berlicbildi lilia Leutramni nati esse noscuntur,

    longo tempore nobis ablata fuit, et postea cum Deus absque consortium fratrum suorum, si alios lilios

    domno Clolhario rcgnum suum in integrum dedit habuerit , ipsos prsecipio possideiidum. Viniola seu

    ijisain villam nobis sua pietas reddidit, et per pioe- prala quoe sunt ad Riulione, et adjungunt ad viueas
    ceptionem suam firmavil : qiiam villam dulcissitno sancloe Ecclesiae vel infra terminum Caliinarcense
    pronepoli meo filio Sigechelmi Leuirannoet Sichran- quas dato pretio comparavi, sanctoe EcclesiiB volo
    no volo esse donatam. Similiter villam Castalione esse donata. Idemque el coloniea Satovera, queiu
    sitani in Santonico, qui pareniibus meis el viro illu- Vulfarius quondam tenuit, et postea Aiga eam nobis
    slri Sigeleno fuil, et ipsatn nobis gloriosus doninus cum ipsas veiidiliones, quas ab ipso Vullario accepe-
    Clotbarius rex per suum proeceptum concessit, quia ral, dedit, et ipso Iocello cum vineis et cuin omni
    jam longo lempore et mibi et j nn ditlo parenle nieo jure suo , tu, sancta Ecclesia heres mea, percipias,
    Sigeleno ablata fuit, si me superstes fuerit ipse Sige- et locello qui dieitur Condomas ,
    quem pro re inea
    lenus, ad suam revocet dilionem : sin aulem liliis accepi, et postea lidelissimoe Cottansc per donationis
    suis, id est Siebeleco et Berchelaico, ipsam volo esse litulum concedi, volo utipsa locellojam dicta Cotta
    donalam. Villas Crisciago et Botilo qui nobis ex vel lilii sui in perpeluo valeant in iategrum possi-
    successione genitoiis tio^lri juste debenlur , et cum dere. Domum verointra niuros civitatis Parisiorum ,

    g. rmanis meis deberetn partire , si mors non


    ipsos q.ii ab Eusebio quondam luit sedificata vel possessa,
    antecessisset : modo jubeo ut dulcissime ncpos meus et niihi a puecelso donmo Clolhario regi conces>a
    Sigechcline, una cum nepoti meo Tboringo oequa esse denoscitur, intcr saucta Ecelesia Cenomannica
    laiice ipsas villulas diviilatis. Villain Bualone silain in et saucta basilica heredes inea onqualiter possiden-
    Stanipense secus iEqualina ,
    qiiam per donatiouis decerno; sic quoque ut de labernias, quoe inrra
    diiin
    lituIuiK dulcissimo proncpoti meo Leulln';niio die dotnum esse noscuntur, locarius ille, qui annis sin-
    nuptiaruin suaruin dedi, sicut donalio ipsa conlinet, gulisexinde speratur, lunien in sacrosancla Ecclesia
    pj
    et per hoc teslamenlum ineuin ipsain eis volo csse Cenomannica et proedicla basiliea doinui Petri cl
    donatam. Locello qui appellalui Fontanido, quem Pauli iaifeialur; et aieas, quoe foris civitatis sunt,
    mihi gloriosus domnus Clolharius rex suo munere idemque communiter possideant.
    concessit, ubi Eusebius quondam laicus vineas plan- IJ consliluimus observandum , ut quicquid die
    tavit.etnos poslea et mancipia posuimus, ipsum obitus raei in doino superius nominata Parisius, aut
    locellum cum onini tnlegrilate quoJ ibidem as[)'cere in ununi aut in quibuslibel rebus, quac noslroc proprioc
    videtur, tntum et ad integrum sancta basilica domni esse noseuntur, oequaliler licredes nieas sancta Ec-
    Petri et Pauli ad suam revocet doiiiinaiionem , et clesia Cenomannica et basilica domni Petri et Pjuli
    inedietatem de vineis pronepos ineus Leuthramnus inler se dividant. P;cne inibi in oblivione fuit po^i-
    et conjux sua perpetualiler valeant possi lcrc. tum; sed divina inspiranle gral a tnemoravi. Vinio-
    Basilic;e doim.i ct peculiaris patrini rnei Cennani bs secus arenas juxla quoJ ipsasniaxinia dc des j rto
    episcopi, qui me dulcissime enutrivit , tt sua sancta recnperavi vd adunavi, de ipsa arena usque ad slra-
    oratiime, acsi indignum, ad sacerdotii honorem per- da quod clausura ipsa circumcingit, quod ipsasancta
    duxit, si supersislit ut in basilica donini Vinccntii, basilica domni Pctri et Pauli procsenli tempore possi-

    PATHUt.. LXX.X 13
    "95 SANCTI BERTICIIRAMNI CENOMANENSiS EPlSCOn -,<:
    i

    derc videlur. Iiemque vineolas, pradela vel terrata- A in omnibus vel venerare debetur. Precamnr domno
    rium qnod in dexlcra parte de strada est qui v .«Jit et pontifiei successori nostro, et per Deura Trinitatis
    ,

    ad Pontileugun, quem de venerabili fratre ineo Eoladi conjuramus, ut de villas quis ego sanctae Ecclesia;

    abbate cnmparavi, quse in ipsius basilica; oppidum esse per hunc folium testamenli delegavi, vel quse mea
    noscitur ; cum brugilo quem de fratre meo Leusio lempore eonqubiuc sunt, vel in donaiionem sancim
    abbale dalos quadraginta soliJos redemi, et campel- Ecclesi;e pervenerunt, ex omuibus vel in onmih.-s

    losquos cum ipso ahbate commutavimus, quas ad decimas annonse, vini, casei, lardi, onines decimas

    alveum Sarlae cum prato qui cst a 1 confluens, to-


    ,
    in tlonio ipsa sancti Michaelis archangeli annis s-i;i-

    lum et ad integrum cum servientibus, quos inibi po- gulis congregcntur, sicut nostro tempore acium
    sui, aut adhuc Cbristo propitio ponere poluero , et fuit, el pauperibus vel peregrinis in eorum alimon a

    modo ad ipsa sancla basilica in D.;i nomine possiJe- minislretur : quia nec sancla Ecclesia dispeiulimn
    tur, in perpetuo dimmelur. Simili moJo medietatem perferet; et quoJ 1105, etsi indigni, qui qualemcom-
    de colonico Valilonno, queni de Berone in nomine que locum sacerJoiii visi fuinius occupare, ea qure

    ipsius sanclc basilicae comparavi, et aliam medieta- Deo annuente in pauperibus sluduimus ministrare, a

    lera, quam illustris matrona Egydia ad ipsum san- vobis indesinenler conservelur. Basilka; vero san-

    ctum locum per donalionis lilulum conlulil.jubco ut B cti Petii et Pauli curtem illam ctim easas quas bon.e

    in inlegrum, sicut a modo ab ipsa basilica Chrislo memorise Romolos quondam presbyter Cenomannis
    prxsul'e possiJetur, et in perpeluo inibi perseveret. in civitatem tenuit , et doinum illam,quse noslns
    temporibussupra muros sedilicavit, et nos el manum
    Et quia nulli habelur incognilum qualiter Berthe-
    aJ hoc porreximus, el postca de nepte sua compara-
    chisilus inlicito orJine contra decreta canonum in

    se !e su:i fuit dggressus, et nimium res sancloe Marix


    vimus ; domus ipsas sit ul a prsesenti (empore in Dei

    vcl nicas proprias generavit pro his gravissimum dis- nomine ab ipsa sancta basilica possiJentur, cum iJ

    quicquid inibi laboralum fuerit, aut ante vel mtis


    pendinm; unde eliam non ut debuii rostauravii, nisi

    meas quas malo orJine temporibus suhjeclum, totum et ad integrum pra;fa'.a


    parvitale per res proprias ,

    Ecclesia absque ullius impcJimcnto pcrpelualilcr


    distraxerat, locella cum carta venditionis dedit, hoc
    valeat poSbiJcre.
    cst cuin domibus , cuni Bariaro ct Vivale porlionem
    suam in intgrum nobis vendidil. Et postea cum alia Sanctv Ecclesiac bereJe mea dono villa, cui voca-
    vice g'oriosas domnus Clolharius de regno suo in buluni est Grandefonlana, qua; dato pretio de VaJ-
    insidiis perlulit , ct ilerum cgo propler ipsum val le doleno compalri meo filio Bavone comparavi, ciim
    in capiivitate fui, et in ipso ncc nominnnJus Ber- ,- omni jure vel lerminum suu.ti. Te vcro, sancla ba^ili
    tliegisilius iterum vastalor Ecclesix accessit , et ca domni Peiri et Pauli, dono villa Cona laco, quem
    carta ijisa quain prius fccerat, in archivo Ecclesix de Belletrudi sive Beltane malrona, relicla quoiulam
    invenii , cam igni comburi pr;cccpit, sic illi juJex Maurini, dalo pretio comparavi, cum Colicas villas,

    inelnendus atque cum eo ler:ibilis pro rebus suis qnas postea Jaio prelio de Betboleno vel Manlharigo
    P mat judicium. Et postquam dominus nosler cum cuui silvas vcl omni a.ljaceniia ad se perlinentes,
    voluntate Dei una cum pracelso consubrino suo cum domibus et mancioiis, sicut jam in lua Jitione
    TeuJoberto rcge caritalem inivit, et voluntarie (raJidi cum mobilibus et immob 'iibus,in integruin
    ,

    quantitatem Je regno suo recepit, et nos locella il a volo essedonatum cum agellum illum, nomine Ti-
    ,

    obsistenteaJ Jomininalionem nostram revocavimus. miago, quem io et parente mco Berulfo ad usti-
    fi

    Campariaco vero, Eslivale, cum domibus, mancipiis, fructuario possidemus, et post meum obilum ad
    vincis, et silvis, pralis, aquis, aquarumquc deciirsi- tuam revoces pol;staiem. Dulcissimo nepole meo Si-
    bus, et jurc caruin vel omnem peculium, sanclx ba- gechelmo licet jam per donalionis tiiuliim villain

    silicx domni Peiii ct Pauli dclcgo. Perfeci scilicet Murocincio anicactis temporibus coniuli , quara cx
    iloinum, qu;e infra muros, in dexlra parle de posle- successione domni et genilorismci legitimc reddeba-
    riola meo opcre acJilicavi, ubi oratoriolus in honorc rj (ur, ct poslea mcis pcccalis ficieniibus germanus
    sancli Michaelis archangeli construclus cst , volui nieus Berthulfus in expedilionem domni Clotharii
    \;t ipsas djmus et hasilica sancli Petri et Pauli esse interemlus fuit, ct portio sua milii legilime
    dehuissel. obvcnit, volni in liunc testamenlum mcum com-
    Dum nos cum domno Clotbario rege pro lide no- prehendi, ut tam quod prius ci Jeli, quani et quod

    slra et amore illius detenti fuinuis, pislrinus Ecclesia; po lea mihi Jc germano meo obvcnit , totnm ct ad

    antc ipsa domo constructa csi, propterea in bis locis integrum ipse nepos meus , \i la i;>sa cum domibm ,

    Ecclcsia stipeinlia ct madricola, quam ego inibi mancipiis, vineis, campis, pra is, silvis, aquis aqua-

    crexi, supplex qtiDCSO domino meo ponlifici, ([iii niilii runive decursibus, mobilibus et immobilibus, sicut
    ut omni tempore madricola ijisa, boc jam possidere viJetur, el ipsi et sobolis sui per-
    successor fueril ,

    licut usqne nunc in eis lempnribus stipenJIa pro- pelualiter dominetur. Tertia vero porlione de i sa

    meruit, et semper inantea minislranle sancla Eccle- villa Murocincto , quem bonce memorice genuanus
    meus Ermenulfus lenuit ct ipsam mihi dedil dul-
    sia alatur, et domus ipsa sit ad rcceptionem pontifi- , ,

    ipsius Sigocbelmi 110-


    ctim, vcl religiosos qui aJ ijisuin oralorium des r- . 1 uiio pronepole mco filio ,

    viunt : qiia et virtulcs ibi ostensx sunt, ctbono:are minc LcoJefrcJo, post obiiura meuni volo cssc Jona-
    r .
    r 7 ThbiAMENTUM. 3U!J

    lam, cxceplis illis quos cmisii , aul cgo de captivitate A paravi, aut uiule mihi (ibveuit, cum maucipiis, mu-
    rcdemi , ijisi liberi perseverent. Casa vero qure cst biiibus et immobilibus, et omni jure carum, vel
    infra muros civitatis Cenomannis ,
    quam domuus et qiianiumcuinque adbuc ad ipsa loca subjungcre aut
    Irater meus Chaimoaldus episcopus, dum archidia- comparare potuero, habere jubeo ac deccrno sub
    conali viJetur officium fungere rcdificavil, cum abliale vel basilicaj sancii Pelri et Pauli potestate
    caselia quam Malaricus diaconus tenuit, hoc t!ul- consistat. Licet prasuintione ut dicamus synods-
    cissiino nepoli meo Sigeclielmo, cui eas dedi, volo cbii locus sit, dum parvuni ibi intulimus, lamen
    ut et ipsi et filii sui in perpeluo doniineulur : quia polens est Deus et ipse sanctus athleta Cliristi inibi

    ubi casa nova ex areas illas comparalas esse nos- plurima conferre, unde pauperes ct alimonia ves-
    seuntur. lianlur, et cuncti amiei nostri et peregrini recepta-
    Villam vero Palriliaco, qurc esl secus Ponlochiug- cula pro r.ostra meinoria habere videanlur. Ad prx-
    gane, quem de Doieno quondam comparavi, et ven- sens jubemus, ut sedicem animolas Deo devotas,
    diiionem in nomine sanelorum Petii et Pauli, vel hoc est viros pauperes, c ccos aut debilcs, in ipso loco
    basilicre eorum, quam j.im tunc tempore xdificare collocentur ; ct diebus singnlis eis victus f.icta ra-
    videbamus, et poslea ad ipsa sancia basilica dele- tione suflicienter minislretur. Et, quod superius
    gavi, volo ut eain in perpeiuo possideat, cum colo- B meniinimus, de tribulum Taletense, et suflragium
    nicas ad se pertinentes. Villam Monciaco cum colo- Criscianense vel Cambaiiacense, sicut superius jaiu
    nica quoe conditae vel undique idipso Condacense prxcepimus, lam in vestimentis, quam ct in lecia-
    aut Monciacense comparavi et adjunxi, te.sancta Ec- riis, aut in calciamentis, ct istis fratribus noslris ct
    clesia beres mea, ad integrum volo esse donatum. iuatrieolabus saneti Pet: i qui sub regimine suo e se
    Vineas vero quas mibi sancl;e mein Jiire domnus Lici- noscuntur; tu abba basilicae sancli Petri et Pauli
    nius episcopus pro amoris allectu secus viueas Cari- oranimodis potissimum libi cura sit hoc eis in om-
    liacenses suo munere dedil, et nos anlea de Sargite nibus adiinplere. Quod si in alquo (iiuod absit) ex
    quondam necutianle parte divina cum terra compa- hoc negligens apparueris, anle tribunal Chrisli cum
    ravimus, et po.tea inibi vineas posuimus, et in una sancto Petro ct Paulo apostolos, et sanclo Martino
    clausura cuin vineas sanctrje eeclesi.c adjunximus, antislitem habeas rationem. Et nuilus ex pontificibus
    volumus, ut pro mercede auimoe nosiroe hoc ecclesia suecessoribus nostris de id quod ad prxdiclum locutu
    sancta Cenomaiiica possideat. Licet antea ipse ager vel pauperibus est delegatum, auferre prresumai
    parum habebal vineolas, nec domini mei autecesso- sed ad fostivitatem ipsam ct pontifex ct oinnis cle-
    res episcopi aliquid ibi voluerunt a ldere, scd nos
    u
    rus prandium
    ,
    dignum
    ^ percipiant,
    r t , el — si de
    ~_ proedicla
    , ,

    pro amore sancta. Ecclesix vel augmentum ipsius, quicumque aliud relraxerit, tamquam neeatir
    locella
    tam de negoliautibus, quam de reliquis maxime spa- pauperum anteconspectu divino judicetur. Tu vero,
    ciavimus et prclium dedimus, ut in jure et domina- venerabiris abba, vel success ires tui, talem curam
    tionem sancte Ecclesiaj proliciant optamui. ldeinque babeatis de cursum sanctoa ecclesia; domini Martini,
    ct vineolas, quje sunt in Saboranense, quaj meo qiialcm et sanctorum Pelri el Pauli; et lumen per
    opere undique subjunxi, aut per donum, aut per ven- noclis de tributum villarum ipsarum sufficienti.r
    ditionem, et si adhuc subjungere poluero, cum cul- comparetur, et quod supercst, ad ipsos paupcres vel
    loribus eorum cl familias ad domum qu.c ibi slabi- inopcs ijisius basilica; prolici.it.

    lius, te, sancta Ecclesia, domui Pet:i et Pauli babere Villa vero Blacciago si:a iu terraturio Burdiga-
    jubeo. lensc secus castro B avit, quoe esl super alveum
    De Ponlehugua hccc est de maliicula et synodo- Gaionnaa, lieet a parenlibus mcis longo tempore (uit
    cliio in bonorem sancti Martini, ha;c est miraeula posscssa, et per interrcgna, vel adolescenlia ineie
    sancli 1'etri et Pauli, quod est ad Pontemleugua, si geniuicis fuil de jure suo ablata, el ab Aunulfo Glio
    per singula pcrpensamus, quantum facinora nostra Mauriliouis qui eas occupaverat, per leslauicnti sui
    in sxculum dum detenti fuiuius, cominissa esse no- p paginas dum illicite ad samctas Ecclesias boc est
    scunlur, non csse lautum facultas redimendi, quan- Biiidigaleiise ct Toronice et Equilinense in duas par-
    tum sunl euipre commissa.", sed omnipotens Deus, tes cx ipsa villa sunt delegatas, leriiam Arnulfus
    qui nullum perire vult, ipsrc parva munuscula qijje germanus ipsius Aunulfo posseJebat. Uude allerca-
    grandis lacrimas vcl mcmoris aninire Redemlori tiones babuimus intcr nos et ipsos de prsedicta
    nostro offerre viJcmur, in pauperis, ipse pro larga v.lla; sed ille recognoscens quod nobis legitiiue de
    pictaiis sux gratia qualeincunque tiibuat veniam. bebalur, coram ipsis ponlificibus qui duas p irles ex
    Ergo quia volus cl liberatio el deliberatio mea cst, hoc possidere viJebantur, nobis de prresente tettia
    ut basilica que in honore hcalissiml «c pecul aiis ex omnibus de villa ipsa reddidit, et epislola exinde
    palrini nostri Martini sancti episcopi ad Ponteleugua, iiKinu sua roborat3, vel a prrfilictis sacerdoiibus fii-

    ubi et requies sua sancta Deo propilio posui, delego inata nubis tradidit possidendam. SeJ duin uos ila

    atquc ipsum sauctum locum locella his nominibus, constringit amor divinus, ut contra sancla Eeclesia
    Longiagas, Noginlo, Novavilla, Autoniaco, et de non auibulemus; forsitan si possimus cum gralin
    Monastcriolo, partem illam quam de Leodelene dalo domnorum meoruin et fratrum rein ipsam ledim re.

    pretio comparavi, et Avauto quodcumque inibi com- Sed quia domnus Agerkus episcopus [Turonensisj
    339 SANCTI BERTICHRAMNI CENOMANENSIS EPISCOPl 400
    porlionem illam, qux sancti Martini fuit, nobis A lifes, qui successurus eris, qtiam et le, abba, qui eo
    vendiJit, el vcmlitioncm cum canonicis suis nobis tempore fueris, quando me Deus de hoc soeculo mi-
    fecii, el solidus lx secundum arbilriis sui valebat grare pr.eceperit, vel successoribus vestris, utnullus
    de presenti dedinuis, et ipsa altercatio nostra sub- non praestimal de. isla parvula munu cula, quoe ego
    junximus, volumus ut tu, sancla lieres mea, Eccle- sanctae Eccle-ioe, vel sanctao basilicrc pro conimemo-
    sia Cenomanica,possideas; et si adhtic in rem ipsam ratione nominis mei de his speciebus nibil absira-
    de domus pontificis de Burdigalense aut Equile- here, vel venundare, sed omni tempore tam pro
    mense redimere po sumus, totum;
    et ad integrum ad ornatum sanctoe Ecclesiae vel basilicoe mensse earum
    ,

    luam revoces poleslateni. perpetualiler debeat perdurare. De reliquo vero argen-


    Colonica vero Vincenliana;, quaoi domna et geni-
    lulo, quodcumque post diem obllus mei rege turiolo

    trix mea possedit, et nos eam modo in Dei nomine meo inventum fjerit; et hoc nou delegavi, excepliiii»

    possidere videmur, quoe secus ipsum agrum Blaviaco argentum sancix Ecclesi;e salvo, jubeo quod prx-
    sens habere videor, vel adhuc laborare poluero,
    esse videlur, basilicx sancti Petri et Pauli cum man-
    eipiis, vineis et terris, volo esse donalum.[Villa Flo-
    quod delegatum non fuerit, totum inter saiiclani

    riaco, sitn inter duo maria, qui parentuiu ineorum Ecclesiam ac sanctam basilicam domni Peiri el Pauli

    fuit, et poslea geniliieis mea per orphanitatem per-


    B aequaliter dividanlur ; et abbas portionem illain

    didil, et a Cbildegerno fuil malo ordine possessa, quam accepit, si necesse fuerit sepulturx mex ali-

    quam villac medietatem cum raancipiis, domibus, quid exornari, et si ego hoc anlea non fecero, de
    vineis, silvis, omnique termino suo vcl adjacentibus
    hoc ipsum quod e contra pontilice perceperit, ail

    sibi a Berlhranno sive Bcllone filium ip.-ius Cliilde-


    ipsa sepultura mea digneiur, exinde studcat coin-

    gemi dato pretio redemi, volo ul ip-a villa qui


    ponere; et si nos ea Christus permitieret ea luce
    pa-
    rentum mcortim fuil, basilica sancli Petri et Pauli in
    durare, argenlus ille in niinLteiio, quo necessc
    perpetuo doniinelur. Domum vero infra muros civi-
    fuerit, basilic.c faciendum inlromittatur.

    latis Biirdigalense, quam ego et germanus meus Er- Simile modo jubeo quod de veslimenta damea
    meuulfus nostro opere recuperavimus, ipsam domum [Al., clavia] lu, dulcissimi arcliidiaconi, qui eo lem-
    cimencitia cum aJpen.lilia sua ad ditione dulcissimo pore fueris, domno vero et pontifue successore
    nepoli noslro Sigecbelmo jubemus pervenire, ut ipse meo particulos duos opiimos de proprio vestimenti

    liabeat et possidcat, el suis posteris ad possidendum damea reverchter olferre jubeo. Tibi vero sancli ar-

    relinquat. Et hoc jubenius, ut onmi lempore viloe cbidiaconi prxcipio, ut unum cabellum honuni et
    "—
    illorum,'
    quando
    1 .«.—
    missi —
    domn .,et
    s ~- -» san
    vcnerabilibus ...... -,
    unum parcculum de
    ,
    proprielale
    i .
    mea prxsumas.
    r

    ctx Ecclesix Cenomanicoe vel basilicx sancti Pelri et Omnia vero qux de prnprietate, seu ex militia i

    Pauli pro piscibus negotianduni ibidem venirent, regesluriolo mco post meum obiluin inventa fueint,
    semper in domo illa receptaculum habeant, et inibi seu cl specics aut vestimenta (pioJ cgo laboravi vcl
    quae eis necesse fuerit comparent. Locum vero <|ui adquisivi, excepto quod sanctoe Ecclesioe proprium
    appellatur Breselum in terralorium Burdigalense, est, tres exinde jubeo fieri porlionis, una domnus
    ubi precarias [A/., picariasj babere videmur, et daio et successor iueus pontifex accipial ; alia vero basi-
    prelio cum A;ennoaldo quondam coniparavimus, lica domni Petri el Pauli ; terlia vero de praesente
    ipsam rem cum precariis inibi manentibus, cl fami- pauperibus jubeo crogare. Similiter libi praecipio

    lias eoruiii, vel pixita, sicut a me proesenle tempore archidiaconi, et coram Deo conlesior, ut de eos
    possideiur, et post meum obilum,lu sancla ac vcne- fructus quos eo anno relinqueio, cuin diem exlre-
    rabilis basilica domni Pelri et Pauli ad tuam icvoccs nuiin exclusero, per iiianu lua, leilia parte paupe-
    dilionem, ut cxinde aimis singulis pix recipialur. ribus absque fraude erogetur.

    Omnibus notum est qualiter bis autteilio in re- Similiier volo ac jubeo onuiibus servienlibus
    bus sanelai Ecclesix vel proprias sustinui spoliatio- sancloe Ecclesix qui minisleriales esse iioscuniur,
    nem. Deus scit quod non pro culpis noslris hoc pas- p vel meis, lam clericis quam soccularibus, qui niecuin
    sus sum, sed pro lioc quoJ lidem volui iulibaia conversare videnlur, singulos caballos, laui ingenui,
    rustodire, et sancta Ecclesia in prxsidiis illo lcmpore quam liberi vel servienles de proesenle pcrcipiant;
    grave peitulit dispendium; ct ego pauper snbstan- reliquos vero caballos lam Warannonis, quam spa-
    tiola mea propria valde egenus evasi. I lcirco eru- das seu poledras, qui invcnti fuerinl, et characterio
    besco scribere, quod parum resedit ad oflerre. Dono sancue Ecclesix habuerunt, tntus poniilex vcl Ec-
    argentuin illimi qucm nobis poslea Deus vel doinnus clesia recipiant. Illi vcro qui nieum characterio
    rex aul amici coniulcrimt, sicut brevis iuanu mea peculiarein babuerunt, aut quos mihi parentes vcl
    conscripta concinil, quia pertractavi ut duas paries amici dcderunl, inediclaieni sancia Ecclesia cx ipso
    de ipso argcnto quod cgo visus sum laborasse, tu accipial; aliam medielalem basilica ve! abbas qui
    sacrosani ta Ecclesia, percipias; alia vero portione, iuibi es e viJetur recollegai. lllud huic tcsiamcnio
    quain in ipso breve csnscripsi, lu, basilica sancli adnecli volui, ut de givgis equinis, quos nica parvi-
    Petri et Pauli, qucm hereJe me.r, sicut te, sancla las undique altraxit vel augmcntavit, excepto ju-
    Ecclesia, inslilui, habcre jnbeo. Adjuro por Patrem, nienla anliqua, inde duas portiones ex ipsis gregis,
    cl Filitini, et Spiritum saiiciuni,lam tibi, donme pon- qu;c meas proprias cssc vidcniur, et super tcira
    401 TESTAMENTUM. 402

    sanclte Ecclesi.e pascua habent, ut diximus liant : A vilionem ad ipsa saucta basilica prsecipio possideii-
    una percipial sancta Ecclcsia , et alia percipiat ba- dum. Villa vero de Comancio, qux ego de filio et
    silica sancti Petri et Pauli. Gregem illum, queiu parenii nieo Ebroaldo comparavi, et postea et do-
    porlionas equinarias super rem sanclx basilicx mos et vineas inibi aedificavi, cum id quod inveni,
    domni Yicturi episcopi intendere vulelur, ad ipsa cum omni jure et adjacenlia sua, le, basilica sancti
    sancta basilica volo esse donatum. Jiimenla de iilo Peiri et Pauli, quam in honore vestro xdllicavi, et

    qui fuerunt peculiaris Gallimere, pro fldcle mea immediale lierede constilui in omnibus, habero de-
    Elopodix volo esse donatus. cerno. Reicola qusc appellatur Fonlanas, infra ler-

    Villa Marciliaco sita secus Diablentas vico, quem niimim Alaunense, quam milii vir magnificos Bau-
    dalo prelio a Medighiselo et Ebretrudi comparavi, dliegiselus et Saucia conjux sua condederunl, ei
    aut undique adjunxi, aut adbuc adjungere poluero, donationes fecerunt, et nos multum eis in (]uo pi-
    cum domibus et mancipiis, et adjaceniia sua, pralis, tuimus solatia pr.ibuimus, ipsam rem post obitum
    pascuis, aquis, aquarumve decursibus, dulcissimo nostrum sancta Ecclesia ac venerabilis basilica domni
    pronepoti meo Leodochranno dono atque transfun- Petri et Pauli ad tuam revoces ditioneni, sicul ad

    do perpetua dominaiione. Similiter villa secus Pa- ipso Baudeghiselo possessum iuit; sic quoque, ut
    cilenovico, quem geniior Blado Yictriberno [An., B nomina lllorum in libro vilx in ipsa basilica recite-
    Bladovic tribuno?] bessorum nobis pro soledus nos- tur. Villa Redonaiiogo qux ad Bonalfa semper as-
    tros vendidit, ipsam rem cum omni adjacentia sua, pexit, et nos postea inibi tam terras qiiam silvas,

    sibi dulcissiini pronepus nieus Sigramni, habere ju- quas dato pretio de Chargario ct Ragnarico compa-
    beo. Similiter villam Pauliacum, queni ego daio ravimus, vel undique tolum et ad inlegrum, sicut
    preiio, id esl solidos tregentos auro venerabile semperipsi villa Redonathco ad Bonalfa aspexit, et
    Bobeno abbale de domni Albini comparavi,
    basilica inibi aspicere debeat, ul sancla Ecclesia herede
    ipsa dulcissimo pronepoii meo Lejdochranno habere niea in perpetuo proliciat.

    jubeo, ut ipsa in perpetuo pos ideat. Sic quoque Licet quicquid a nobis fuerat laboralum tam in
    si aliquid aut basilica domni Albini, aut abbas qui agris, quam mobilibus el immobilibus, volemus to-
    successor ipsius Bjbeno fuerii, exinde adtemtaveril tum jam, sicut anterior leslamcnlus noster habuit,
    circa ipsos, cum duplici satisfactionem jam dicto in uno leslamentum lolum et ad integrum delegavi :

    Leudochraniio redilat, et villa ipsa, si voluerit con- sed quia poslea postquam Deus glorioso domno nos-
    tra definitione aulecessores sui agere, nec sic valeat tro Cloihario rege totuni regnum Francorum in sua
    vindicare; et sic ab ipso pronepoti meo in perpeluo ditione advenire prxcepit, et postea nobis sua larga

    vindicelur. Villam quam secus vico Berulfo esse C pietas pro servitia nostra in aliquo respexit, nec
    dignoscetur, et in ipsa villa Berulfus, qui quondam ipsum nobis oporlet prajterire. Ergo villas illasquas

    amisit quicquid inibi comparavi, tani de lilio Enulli, boiiK rec>rdationis Avilus , lilius Felici quondam
    quam de Kemoaldo vel conjuge sua, totuiu et ad episcopus, qui parentem nostram et proximam in
    iutegrum inter dulcissimos proncpotis meis Leulfrcdo conjugium habuit sociaia, et omnes res Aviti inler
    et Thoringo, si mihi superstites fuerinf, xqualenlia nie et vir Gundolando Majores domos sua
    illuster

    inter sediviJendum volo esse donaliim; sic quoque modo ad prse-


    pietas concessit, et ego conlra ipsum
    ut post obitum meum ad suam in integrum revocet sens habere videor, omnem portionem meam, tam
    potestatem. quod in Biturivo est, quam in Albiense, Cadurcino
    Basilicx sancti ac bealissimi sancti Germani Pa- et Agennense, totum el ad integrum, quicquid me-
    risiaci aniistitis, qui milii dulciter enuirivit, et ad dietas ex agro ipso ad ineam pertinet rationem, pro
    sacerdota!i onus, ut non merui, ac per sua interces- niea vel in quantitate relaxandi peccata basilica

    sinne peiveni, ad ipsa ba^ilica in honorem ipsius sancti Petri el Pauli, quem heredcm constitui, post

    obeJum civiiatis [Pro ob.tus in civiiale] Conoman- obilum meum in inlegritate villas ipsas percipias; et

    xdilLavi, casas
    vu^«o inibi xdilieavi, et Moniculos wo- - villam,
    Nogiogiio quam et ego
    V et vir inlusler Gun-
    nicx
    1111.0. i\.UllH-U» l, et
    l-v IIIIUI ,.,........,, *,,, .,...,,, - ' -l

    institui, qui inibi Christo propilio in perpetuis tem- dolandus (ilioc mex et parenle Dundanoe usufruclu

    poribus ollicium et servilium procurent. Dono ad concessemus, post ipsius obilum vos sacrosancta

    ipsa basilica in honore ipsius pontificis lias villas Ecclcsia et basilica communiter mediate, sicut pre-

    his nominibus, Chaiisago cum vineis quoc Silviago caturiam jam dict.e malronaa convenit, ad vestrum

    vico sunt, et reicola qux appellatur Stirpiaco, cum revoceiis polestatem idipsum xqualiter dividendum.

    vineolas et mancipiola qui inibi esse noscuntur, Villa vcro Vocriomno, quam mihi gloriosus dom-
    Landolenas, Graciaco et Manciaco, quas data prelio nus Clotarius rex suo munere pro rebus nostris quas
    undique comparavi, et ad meam pervenit ditionem, Egulfus et Arnoaldus malo ordine et tenuerunt et
    tam quod proosenti tempore possidere videor, quam vaslaverunt, licet plus jam nobis exinde pius rex
    quod adhuc meliorare poluero, ad ipsa sancla basi- dederat, sed pcr injuiiclionem suam lioc Ecclesix
    lica in honore beatissimi domni Germani volo esse Me:iicx in honorem domni Stephani relaxavi, et
    donatas, ct vineas illas quaa ad Ruiiione sunt, quoJ villam istam cum doinno et fratri meo Arnulfo
    Aunigi-elus diaconus tenuit, vel adhuc postea un- episcopo petivi, ut illas villas qux fuerunt Egullo ei

    diquc comparavi, cum prati mediale ad ipsum Rui- Arnealdo ipso recepit; nos villa Vocrionno in pcr-
    .03 SANCTI BERTICHP.AMNI CENOMANENSIS EPISCOPI .0.

    petuo tenore debcremus, et quod exinde facere vo- A suo. Kairaco vero villa, qtiam de Comcrio Diacono

    lebamus , liberum arbilrium haberemus. Idcirco datos sol. ccc compnravi, et nunc in ditione mea
    ipsa villa tam pro merceJem domni regis quam et in Dei nomine esse dinoscelur, te, sancia basilica

    pro noslra, quia vineolas parum habet basilica domni Petri et Pauli, quam heredem cuin ecclesia

    «ancti Petri ct Pauli, hinc in loco isto ideo ipsa villa nuncupavi, habere decerno, cum domibus, uiancipiis,
    cum omni jure suo et adjacentias ad se pertinentes, vineis, pralis, silvis cum omni jure suo ; et si adlmc
    totum et ad integrum, te sancla basiliea domni Pelri inibi aliqnid meliorare potuero, tolum et ad integrum

    et Pauli, ubi corpuscultim meum desidero sepelire, aJ tuam revoces potestatem. Villa Sitriaco, quem
    in perpetuo volo esse donatum. Villa vero Nociogilos, dato prelio de LeugaJie comparavi, cum alio loceilo

    qux est in lerraturio Pectavo super alveum Ligeris, qui nuncupatur Blaciacos, cum aJjacentibus ad se

    qnem imbi Beato nepusquondam P>abone lilius Tbeu- pertinentibus, domibus , mancipiis , vineis, terris,

    dairlo, de maternum suum, per donationis tilukim pratis, silvis, vel omni jure carum, le, sacrosancta

    condedit, le sacrosancta basilica domni Petri el Pauli, Ecclesia CenOmannica, heredcm meam habere prse-

    post obitum meum habere jubeo. cipio.

    I)e Marogilo villas Rufiniaco et Marigilo, qui de Villa Cresciaco el Yallis, sicut per epistolas liiler
    aetione Nunciance adme pervcnerunt, per ressan^tx B me et domno Arnulfo episcopo Meltensis Ecclesice
    Ecclesix quod multum devaslavit, et nobis glorio.us convenit, in honore domni Slephani Ecclesix sux,
    domnus Clotarius rex post obitum ipsius Nuncianx sicut jam per epislolam nostram prius decrevi, post
    coticessii, te, sacrosancta Ectlesia, heres mea habere meum obilum, ipsa saneta Ecclesia in honore sancti
    jnbeo. Locello qui appcllatur Lucianus, quicquid Stepbani ad suam revocet ditionem, et nonien me iiiu
    inibi debet Hisigilo; reicola illa, qtix est super Ledo in Iibro vilae inibi, qui tunc lempore ponlifex fuerit,
    fluvium, nomine Bauciallo, quem fgo de Bestinge-
    scribi jubeat. Tres partes colonicx, quem de ratinne
    selo de Vindocinense ct conjuge vel liliaslros suos
    Arngaldo habuimus, ipsam basilicam domni Teiri et
    comparavi , basiliex sar.cti Victuri Cenomannica peciiliarispatroni noslri Medardi episcopi post nieum
    civitatecum mancipiis et omni re qtmd inibi meliora-
    obitum habere jubeo. Villa Uontiniacn, quam Gi-
    tum volo esse donalum. Villa nomine Tauriaco,
    est, boaldus quondam episcopus tenuil , et postea ad
    porlionem illam quem Nuncia inibi tenuit, et nos no^tram ditionem vcnil, ipsa cum cmni jure suo
    niodo per prxceptionem domni nostri, sicut Marogilo sancla Ecclesia juris sui cssc minc delego atque
    e.t RuDniaco tenemus, et ipsa villa Tauriaco lam dccerno. Villas vero sitas in Burgnndia, quas nobis
    portione illa Nuncianx qui fuit, et moJo ad noslra
    gloriosus domnus noster Clothariiis rex et viris
    lrad.ili.one pervenit; quam ct porlioncm illam, quan. C
    jn]ust Bra j onc et Waroehario Majoris domus dedit,
    Audericum ct nrpoti stii, lilius gernianx stio et ger-
    qui fucrunt Leulejiselo quonJam, terliam portio-
    manx sux nobis vendiderunt, et ipsum insimul con- nem ,
    qtiam mihi ex ipsas villas legitinio ordine
    junkimus, te sacrosancta Ecclesia,heres mea, habere cum ipsis viris illustribus dcbetur, vos sacrosancta
    jiibco. Locello qux appellalur l.ticiacus, quicquid Ecclesia Cenomannica et basilica sancti Pelri et
    inibi de Berlhigisillo, vel conjuge sua et filiis corum Pauli meas xqualenlia cum ipsis haborc
    l.credes
    comparavi, et ad prxsens possidere videor, cum nolo. Et villas iu Provem ia", quas ipsc pius rex inter
    quiequid inibi adjunxi, aut adhuc adjungere potuero, me ct viros illustris Gondolaido el Chugo dc ratione
    basilicse sancti Peiri cl Patili hercde nica: delrgo Anrelianx de.Iil, quanlum exinde per justitiam vin-
    possidendum. Villas vero silas in terraturio Dunense, dicarc possemus, absque peccalum nostrtim, id e^t
    lioc est villa Pannonio, quem de Johanni ahbale de ipsas villas poriionem meam, vos hcrcdes meas
    dato prelio , hoc est solidis ccnttim quadraginla cuin ip.is illuslris viris a.l vestram revocelis p tes-

    comparavi, ct villam Marcirias, quem de Belhone, latem. Villa vero qux dc ratione N.ncianx, lam in

    iilio BaJJouc quonJam simililer visus sum compa- Pectavo, quam ct in Erbaiicola, quam el illas alias
    rasse; ipsas reicolas, tu dulcissimus ncpos meus villas quas cum Ghisonc compalri meo in Cadurcino
    *v_ nnm Altiliini rn^iiMAi!? • c omiiMii.i F __..._. _.._,_ _*_«__._._,- __,___*__._.
    Sgccliclmi, post metim ohitum recipias; sic quoque
    i. '
    . . . .
    I . I . . ^ . . . . I i .* * _ _.___ _- l- _!__._-_.^ __. _ _ . ! _- _~* TVT
    Limodicino,aut ubicuinque Gutia portio Nuncian
    . . . . .

    in i

    ut post ttumi obeJum filii tui inter se xqualeniia nobis cxinJc iegilime reddebantur, ic dulcissime
    dividant. cnmpater ineus Chiso pro amoris affeclum ct coni-

    Reicolas illas quas sanclx Ecclesix Suadria soror paraium una cum ncpoli vestro et nostro Thoringo
    Theoderi quondam episcopi per suum testamentum xqualiler dividendum hahere prxcipio. Villas vcro

    dedit, hoc cst Luciniaco ct Monte, et poslea meo quas dalo prciio de Dracoaldo epi copo [Ausciensi]

    cpere ipsas vinJicavi. Villa quam de DuJono, nc- comparavi, ct i.i civein \L. civiialemj ipsam. ubi

    poti Romono supcr Ligere comgaravi, hoc esl dalo pnedictus pontifex fuit occisus, e-.se noscuntur, tibi,

    snlidos centuni, ipsam rem, quicquid inibi ad prse- dulcissime nepos mcns Sigechelmi, una cum liliis

    sens hahere videor, cum domibus, vincis, tcrris, man- luis prxcipio possidcndum. FiJelissimus nic.is YVar-

    cipiis et omni portione illa, le, sacrosancia Ecclesia nehario et Walcone filio Tedcmondi quondam, qui
    heres mea, habere jnheo. Simililer villa Brca, quam mihi li<M ter ab adolescentia corum vel sanctx Ec-
    niihi Theudoaldus vemlidii, ct ipsam aJ tu.un rc- clesix cumintcgraf.de, quod omnibus incognitum
    voccs Jiiioneni, cum vincis, mancipiis ct omni jure non est, deservisse noscuniur, quidquid cis in lerris,
    K!S TESTAMENUM. m
    mancipiis, vincis dedi, aut ipso meo lcmpore visi A rationem digneris vcnire; et doiwuis abbas vel con-
    siint adquisisse, totuin et ad integrum eis volo esse gregatio saucli Petri el Pauli dignum tibi lionorem
    concessum, et filii et filke eorum, quam diu vixerint, impendant.
    possideant, et nullus ex eis exinde niliil auferat jubeo Hos, bas liberas libeiosve csse jubeo : Libigiselo
    ae decerno. cum uxore ct filiis, ChinemunJo, Cbrodosindo cum
    Quidquid fiJeli nostro Cherulfo quondam dedi- uxore cl infantes, Theodogundi et filio suo Lopo,
    mus vel liliis suis, boc ad integrum conlinr.amus. et filia sua, Emmane cum uxore ct liliis, Ebreleno
    FideUssimo amieo meo Cbadeleno quicquid ei hic et cuin uxore et liliis, Gariulfo, Juliano, Picoaldo cum
    in Genomannico dedi, volj ut lioc in perpeluo et uxore et filiis, filio ct iilia Maiircllo. Similiter ct
    ille et filii sui possideant, quia omnibus notum est famulos meos qui inibi deservire videntur, tam na-
    quod fideliter iu mini teriis sanctoe ecclesise et jugi- lione Rumana, q.iam ct barbara. ld sunt, Teodane,
    ler deservivit, et tempore viuc suoe facere di ponit, Bajone, Baudasindo, Mauro, Austrehario, Audisgi-
    et justum est, ut quicquid ei de jure Ecclesia?, vel silo, Vcteugilo, Bercehano , Quotane, Alagise, Leo-
    quae meo labore ad Ecclesiam pcrvenit, seinper in eo degiselo, et filiis TheoJonivice. Hus omnis ad inle-
    perpelualiler perdurel. Fideli meo Bel'deno,
    cum omni peculiari eorum filio rum ingenuos esse jubeo
    Cundeleno quonJam, quicquid genitore suo dedere, B quo d habenf, aut deinceps laborare poterunt, et
    vel quoJ poslca ipso Betoleno ex nostra largitate defensionem sanctx basilicse domni Petri et Pauli
    est concessum, ipso Betoleno et conjuge suac, vel Aposlolorum, ubi corpusculo meo in Dei riomtn
    liiiis eorum in perpetuo volo esse donatuni sic quo- opto rcquiescere, habere mereamur; ita ut unus-
    :

    que ut genitrix sua quotquot exinde habet dum ad- quisque tempore depositionis mesc conveniant, ct
    vixerit, usufrucluario possideal. P.ist obitum ipsius oblata lantuni nominis mei ante sanctum allarium
    jam dictus Betolenus ,et lilii sui in inlegrum perci- offjiant, vel recenseant, el ministerium, qualem
    piant, et semper amici Ecclesise persistant. cgisse visi sunt, unusquisque in Dei nomen in prse-

    Illud itaque rogo ae jubeo, ut quanticumque amici dictt die obscrvent; et abb.ui loci illius solatium
    mei vel fideles servienles fuerinl, sempcr eis menior prsebeant, et postea in crastinum abbas det illls

    sit nutritura mea, vel benefactum meum, quod circa dignissiniam refectioncm, et unusquisque ad domos
    illos impenJidi, ut et ipsis post obitum meum cura corum revertantur, lam isli quorum nomina hic
    sit, ut cum dies commemoratioiiis meas eveuerit, continentur, vel quos postea de gente barbara com-
    semper inibi adesse debeant : ei Abbate loci illius paravi, aut adbuc comparare potuero, fam pueri,
    solatium prxbeant; et dieant : Felix est homo ille, o l
    l
    uai " puell.e, qui a nie emli noscunlur, el epi-lo-
    qui amicos bonos relinquit. Proecipio tibi, dulcissime ' a s eis feci ; et ipsi in integra ingenuitate perdurcnt,

    nepos meus Sigeehelmi, et filiis tuis r go et adjuro et hoc observent quod et pluris eorum, et loli sub
    pcr Deum omiiipotentem, ul quamdiu vos in saciulo tuitione et defensione sancti Pelri perseverent ; et
    superlitisse volucit, u:ia cum conjuges vestras vel Dasga' tablus qui voluerint ex ipsis cum ipso abbaie
    sobolis veslris, si sanitas permiserif, semper annis consislere, velbasilicae deservire, de rebus sancls
    singulis bis aul ter sepu!luroIa mea visilelis; et hoc basilicse ditenlur, ut meiius eis delectct sepulturolse
    adjuro Abba e loci iliius, ut totaliier vos reliciai, et mcse impendere honorem, et sanctse basilica; deser-
    lilios ve.tros bonoret, qualiler coguoscit me sanela vire.Et qui hic in Cenomannico terraiurio manere
    E clesia fuisse lonsolatorem, ut vobis et filiis veslris noscuntur, defen.-ionein sanclce basilic.e domnormn
    delectet frequens visitare locum ipsiim sanctum, vel Aposlolorum Pelri et Pauli se habere noscuntur.
    meam commemorare memoriam. AJjuro et rogo Si necesse fuerit, ct abbas ille, qui basilica sancla
    domno meo Cabimoaldo episcopo [Infra, Cliaimaldo ad regendum et gubernandum commissa ftn rit
    cpbc. Pictavensi], quia consanguineus rncus esse omni tempore de eo quod inibi a me collalum est,
    diiiosceiur, et eiim divina pietas ad sacerdotale cul- deposiiionem meam el lumen sepulturoke mea; an-
    men perJuxit, semper illi memor sit iiuliita mea j)
    nis singulis taliler sludeat celebrare, qualiter aliit

    vel pntrocinius sancti Pelri, unde ad ipsum onus delectct loca sanctorum in maximis rcbus ditare-
    Clnisto pixsule ambulavit; ut iJonea sepultura, Q !
    iod si abbas ille qui exinde ncgligens fuerit, co-
    quandoque mc Dcus ab bac luce migrare jusserit, gnoscat ante tribunal Christi cum domnis Petro et
    suis manibus cum reliquis domnis el fratribus suis Paulo apostolis ex boc habere ullionem, et perpe-
    corpnsculo meo dignanter se; eliant, ut unde Domini tuam suscipere damnationem. lllos vero quos de
    inercedem conquirant, et laus in populo percurrat raiiune Eeclesiic pro singuiis festivilatibus in Albis,
    hoc jubeo lunc archidiacono, ut ipsius domnus qui P e r epistolas relaxavi, aut relaxavero, sicut epistolaa
    peccatorcni sepelire dignaverint, donenl eis cabaUis eorum edocent , sub tuilione et defcnsione snuctaj
    padi [F., pariaj duo, et poledros congrcgans duos, Ecclesice rcpendeant.
    et singulos parioculos ipsi domni accipiant; et tu Et quia casus humanus multos dubios reddit; et
    boc domne Chaimalde cum archidiaeono dignanter meam
    ego vtreor, ne (quod Dcus avertal) devolionem
    facias, el tibi simili modo, sicut tui fratres accipiant, iniqua cupiditas, qune malorum radix est, in aliquo
    ui accipias jultemus. Et quamdiu in sasculo te Dcus frangat; conjuro le, domne sacenlos, qnern posl nio
    superst tsin csse volu^rit, rogo ad mcam coinmeino- Dcus es.e volucrit, per illum judicium Iremendum-
    407 SANCTI CEfiTICIIRANl CENOMANENSIS EPISCOPl TESTAMENTUM. 408
    que iliem, sie in xlernum beaHtudinis prrcuiium A cineribus nostris,nee disposiiione f.icien.Ia prnesuiiii-

    ariipiscas, et nnn cum Juila damnationis parteni mus injungi aut relaxari, sicul doinni et antecesso-
    adqniras, ul omnibus voluntatis mex arbilrium im- res nostri fecerunt ; simili modo, jubeo, ul si aliquid

    p!cas;vcl duiu te Deus superstitem esse voluerit, niilii niinime in menle fuerint d.2 meis famulis, aut
    custodire intendas omnia. Ilanc Hbertatem debet germani mei Bertuili quondam, et liscc in Cenoman-
    perpendere, qui voluntati su;e judicium firmiter de- nico manere videnlur, toti absoluli sint a servilio el

    siderat permanere. Rogo cum testamentum meum defensioneai vcl tuiiionem sanctie basilicae domni
    ad omnis el comprovincialibus meis fuerit apertum, Petri et 1'auli, sicut reliqui liberi mei, habere me-
    tunc per nianuin arcbidiaconi eentum solidi perdom- reanlur. Ilios vero quo; dc captivitate redemi, et

    num episcopum Turonicae civitatis ad sepulcrum ante ingcnui fuerunt, et modo pro pretio servire vi-

    domni et peculiaris patroni sancli Martini antistilis, dentur, tam viri quam mulieres de villa Boalclia

    ubi comam deposui, et annis singulis iributum nicum omnes a servitio relaxenlur. Ad matriculas capitalis
    ilmlem reddidi, transmillanlur. Similiterad basilicam in civitate vel qui per basilicolas sunt, per manus
    sancli manuin Andegavi ponti-
    Albini aniislitis per arcliidiaconi quinque sol.jubeo dari.

    licis sol. quinquaginla dirigantur, quos soliJos pcr Quia deliberationis nieac arbitrium oplo pcr liunc
    sacellos separalim cumbrevicellis sigillatis ad unum- B testamenlum |j rm j ler conservare, ideo conjnro vos,
    quemqne locum , sicut superius memini, in manu domni et pontifices, persaneluni apostolalum qiiem
    fideli dispensatori commendavi, sicut pagina testa-
    divina traditione accepistis, ubicumque necesse lue-
    nienli mci eloquitur dispensandos. rit, basilic;c meoe vel abbati loci idius semper so'a-
    Tibi vero, archidiacone, demando atque proecipio,
    lium pra;bealis, et lale consilium domno et succes-
    ut per omnes basilicas qux eirca civitalem nostiam sori meo iuslruite, ut de id quod sancLc basilica; iu
    esse noscuntur, hoc cst basilicoe sancti Victnrii pe-
    bonore domni Petri el Pauli aposlnlorum pro aniiux
    culiaris pitroni mei, dabis solid. xx. Basilicac domni
    me;e remedium deputavi, nihil exinde lninual, ncc
    Viucenlii, ubi sanctus Domnolus episcopus rcquie-
    per qualibet occasiune aliquid dcbeat fraudare, quia
    honore ipsins martyris vel riomni antistitis
    scit, in
    ego nullnm dispendium me sanclae ecclesiae gene-
    dabis solid. xx. Basilicie sanclx Mari.-c vel sanclae rasse cogno co. Similiter conjuro vos oinnes per
    Crucis dabis soli I. x. Basilicne sancli Juliani cpisco-
    victoriasclcmentissimorum principum, qui, in sa;culo
    pi aut caballiim, aut in aurum dabis solid. v. itcm-
    virlutem agendi apud ipsos domnos et principes
    que basilicie smcti Richomeri solid. x. B.isilicae san-
    noslros habetis, ut si necesse fucrit semper defen-
    cti Ililaiii dabis solid. v. Ad oraloria domni Marli- non negetis. Ailhuc
    sionis vestraa auxilimn paginoke
    muros,
    P
    ni, domni Victorii, vel sancti Petri infia
    parva memoravi qnod valde in oblivione tradidi.
    dabis in auriim aut in caballos solid. v. Basi icau san-
    Domuin vero Diablcntes quam meo opere aeJiflcavil
    cti Stephani martyris aut in aurum aul in eaballos
    cum curte et siabu'um,ct hortus et colonicas, uuic-
    riabis solid. v. S.militer volo ac jubco, ut omnibus
    quid undique tam de Bosone presbytero, qiiam de
    clericis nostris qui hic in ccclcsia dcservire noscun- heredis Etoleno, Triono, loco qu;c dicitur Calviaco,
    tnr, de quibus aut in quibuslibet rebus quinquaginta vel unriique in opidum Diablenlis juxla ripun
    soiid. dones. lllu 1 vcro spccialiter rogo, ut in supra Arocnx lluviolo comparavi, tani lerris, niancipiis,
    scripl.i loca, ubi aliquid non ul decuit, sed in quan- silvis, pravis et omnes jurc suo, cum Taxonaria
    lum virlus praevaluit delegavi, nonien meum ac sa- quain vindicavi contra Leuttbero et beredes suos,
    cerdotes illorum iu libro vilie jubeant adscribere, el totum ct ad inicgrum. le, sacrosancla Ecclesia heres
    per singulas festivitales recitari. mca, liabcrc volo, cxceplo rcs anliquas sancia Ec-
    Licct superius hoc inlimare dcbueram, quid cine- clesiie Diablciiticx. Idemque et porlioncs illas quas
    r.bus meis deservire rieberent ; sed quia non babui mibi Guntbenis in omnes res suas pcr donationcs
    integre pcrscrutatum de Familia mea, quorum hoc contulit, et ipsum conjunclum apud ipsam casam
    agendnm committerem ; ideo mibi convenit, ut de n Diablcnticain tc, sacrosancta inatcr et heresmea
    quanliscumque villis sanciie basilic.e domni Petri et Ecclesia habcre tlecerno Casellas illas quas bon;e
    Pauli herediis inc.t delegavi possidendas, ut singulos memoriae Domnigisilus diaconus ex nostro munere
    condomas de unaquaque villaqui nilidiorcs esse nos- babuil, et ipsi pauper inibi xdiiicavit, el nos post
    ciinlur, et nos vel basilica; sanclx lideliter dcscr- illius oliilum dulcissimo nepoli nostroLcudochramno
    viunt voliiinus noinina eoriini in una epistola con- concessimus, cum omnes casellas, caslicella, vineola,
    scribere, el manu nostra firinarc, ut integro relaxen- campellos, ct quod ilii ipse diaconus habere visus
    tur a servilio, et ipsis una pariter cum abbate de fuit, cum mancipiola illa qui inibi bahere vi lentiir,

    sepulturola mca, tam de luininario quam de cincri- volumus ut ipse nepos noster rium pro amore no-
    bus mcis integra eis sit cura usque die ultimo vila; stro frequcns ad basilicam S. Peiri et Pauli aposto-
    eorum, tani illi quam sobolcs qui ex ipsis fuerant lorum venire dclilicral, sicul et nos in lolaiiicnliim
    procicati, in perpcluo debent cum iniegra diligentia Ecripsimus, volinnus ul ipsas cum gralia pontilice

    deservire.cl ingenniias stalus illorum sub defensione successore nostro semper possideat, sicquoque ui

    ipsius abbalis debeat perpelualiter perdurare. posl obituni illius ad jus sancl;e Ecclcsix revci-

    Sedquia nos de familia sancloe Ecclesi;c nibil ncc tatur.


    iflfl S rROTADII VESUNTINI EriSCOPI LITIRGIA. 410
    Nam et cgo in procsmti denuntio, ut si quis con- A chramnus in Cliristi nomine acsi indignus episcopus
    trahanc volunlalein nieatn vei.ireleiitaveril, exeom- testamentuin meum, qucm lilio meo Ehhone notariu
    municatione perpetua ferhlur, et tale iu ipsum Deus scrihendo dictavi.relegi et subscripsi. Guntinus H >-

    judicium ostendat, ut lepra Naanian percussus, lerra noratus subscripsi , roganle domno Berticbranino.
    ipsum sicut Dathan et Abiron absorbeal; et sic Dado, roganie domno Berlichramno subscripsi. ,

    ultio divina in illtim appareal, ut in praesenti saxulo Signum Cerinus, roganle domno Bertichramno, suh-
    se niale egisse cognoscat, et in futurum juilicium scripsi. domno Berlichramnn,
    Ibbolenus, roganle
    nunquam remissionis veniaiu eonsequatur. Si quoe subscripsi. domno Beilichramno,
    Gaddo, roganle
    liluioe, si quae caraxalura, si qua; liltcrae adjectse subscripsi. Ego Ilugo llonoratus sub crijisi. Ego
    sunt vcl delracla;, ego feci, fierique jussi, dum meam Ebbo notarius, jubentc doinno meo Bcrtichramno
    mihi srepius pralego voliiulatem ; et omnia per sm- episcopo , et ipso proe;ente , hoc tesiameiiiiini
    gula recognosco vel emendo. Ut lex edocet, septem sciipsi, relegi et subsciipsi, notavi diem. Siniilitcr
    viroruni honestoruui suhscnplionibus ct sigillis cre- ego Bertichramnus episcopus rogo lilio meo archidia-

    didi municndum, et pro totius rei firmilate atque cono, utcum tebtamcntum nieum aperlum fuerit,
    slipulatione adnecti prsecepi. Actum Cenoinannis in ipso prosequenle, gestis municipalibus secuudtim
    civitale, die et anno superius comprehenso. Berti- B legeiu faciat alligari, quo semper Drmiter perduret.

    ANNO DOVilM DCXXIV

    SANCTUS PROTADIUS
    VESUNTINUS ARCHIEPISCOPUS.

    KOTITIA HISTORICA IN TROTADIUM.

    (DunoJ, Histoire de 1'Eglise, ville et diocese de Besangon, 1. 1.)

    Le nom de cet eveque est dans nos catalogues A firent faire un buste dargent, ct les citoyens uiie

    apres celui de sainl Nicet, et dans nos anciennes li- chasse, dans iesquels son chef el ses autres reliques

    tanies au nombre des saints confesseurs. Sa legende fnrent transleres le 9 fevrier 1614. Sa memoire est

    porte qu'il etait dune illustre naissance, nobilissimus, en grande veneration dans cette ville, oii lon fait

    aime cl estime du roi Clolaire II, et que ce prince sa fete le 10 fevricr et son oflice double.

    prenait souvent ses conseils; quil tScrivit un livre Le niagistrat a coulume dinviter le clerge de l'E-

    des rites de son Eglise, a la priere d'Etienne et glisc de Saint-Pierre a exposer les reliques de saint
    d Aymin , cbefs des cathedrales de Sainl-Jean et de Protaile pour exciter le peuple a demander par 1'in-

    SiinlEtienne ;
    quil moiirut le 12 fevrier, et qu'il lercession de ce saint pontife detre delivre" des cala-
    ful inhiiiiie dans l'Eglise de Saint-Pierre. II pouvait niites publiqucs qttand il en est menace': et on lit

    ilre le frere ou le fils de Frotade qui etait dc lamille dans les actes de 1'eglise metropolitaine qu'en 1529
    romaine et niaire du palais de Bourgogne sous et I0i2 les archevcques ordoiinerent des proce sions
    Tbicrri II. II succeda a Nicei au commenceinent du generales depuis 1'eglise de Sainl-Jean jusqu'au dela
    septieme siecle, et il etait mori cn G25. Donat son du ponl, dans lesquelles la cbasse de saint Prolado
    surcesscur assista au concile de Reims. serait portee.
    Son corps a i te levi; de terre, el expose i) la ve'ne- B Saint Protade est regarle comme 1'autour du pre-
    ration du public dans l'eglise de Sainl-Pierre, oii il mier Rituel ecrit de 1'Eglise de Besancon; intirpole
    avait ele inhume. Lcs cha|elains de celie eglise ct augmcntc dans la suile des tcmpi.
    PROTAlfi! YESEJNTINI F.PiSCOPI 412
    .'.11
    S.

    YESLNTINI EPISCOiT

    LITURGIA.
    LAUDES SEU ACCLAMATIONES
    ES ASTIQLO EPISTOLARUM LIBRO EXSCRIPTfi,
    Ecclesicc Jiisuntince Ordinarium,png. C2, oralionem
    Owt in missa pontificali, juxta anliquwn
    inier el epistolam decantabantur.
    Hce sunt ailhuc in usu apud celeberrimas Gallicc Ecclesias;
    videlicet Viennensem, Lugdunensem, Rolhomagensem, etc.

    Ghristus vincit, Chrislus regnat,


    Clirislus imperat A Rex noster, Cbrislus vincit.

    Exaudi, Christe. Spes nosira,


    ponlifici ct universali papaj vila Miscricordia nnslra,
    N » Summo !

    lu illum aJ J uva - Auxilium i.ostruui,


    Salvator mundi,
    l "- Liberalio et redeu.plio nosira,
    Sjncte Petre,
    tu - Yictoria noslra,
    Sancie Paule,
    S;incie Amlrea,
    l "- Arma nostra et inviclissima,

    Chrisle. N. ponlifici ckro et populo sihi Mun.s noster inexpugnabilis,


    Exaudi ,
    ,

    commisso salus ct glorial Delensio et exnllalio nostra,

    Rcdc.nplor mundi, tu illum adjuva. Lux, via et vita nostra,


    tu * lpsisoli imperium, gloria et potcstas per immortalia
    Sancle Ferreole ,
    Sancle Anfidi,
    ,u '
    sxciila ssRCulorum. Amcn.
    Sai.Lte Desirate,
    tu - Ipsi s di honor, laus ct jubilalio pcr infinita sxcula

    Christe. N. cxecllenlissimo imperatnri, sajculorum. An.en.


    Exaudi,
    maguo et pacifieo, a Deo coronaio, vita ei viciotia! Ipsi soli virius, f.rtiludo et victoria, per omnia sx - i

    Prolector mundi, l» il!u,u aJ J" va - B cula sa!Culoriim. Amen.


    tu - Chrisle, audi nos. Cbriste audi nos.
    Sancle Maurici,
    tu> Christe, audi nos.
    Sancte Si^ismunde,
    ,u - Kirrig blevson, Cbriste eleison.
    Sancte Yiclor,
    Exaudi, Chrisie. N. inclitac regin e lux el gratia ! Cb.iste eleiion.

    Luk mundi, t" M m


    -' aJ J uva -
    Seqitentia decanlabantur antcquam diaconi dicercnt
    l "-
    Sancta Perpetua, Ue, inissa esl, ut cx eodem Unliniirio coltigitur, p ./.
    lu - II et 12.
    Sancla Lncia,
    "'•
    Sancia Walburgis, Te pastorcm Deus clegit. In ista sede tc Deus con-
    exer-
    Exaudi, Christe. Omnibus ju licibus el cuncto Rervct.
    citui Ghrislianorura vita ct victoria !
    Annosvitse Deus mul i, licet.

    Sdvatio noslra, h> illos adjuva. F> liciter, Feliciter, Felicit r. Ter.
    tu -
    Sancle Gcorgi, Tempora bona habeas. Teinpora bona habcas.
    tu
    Sancte Tbeodore,
    -
    Tempora bona Itabeas. Ter.
    S.incte Mercuri,
    ta Mullos annos. Amen.
    ChrUus vincit, Chrislus regnat, Christus imperat.

    INCIPIT MAUTYROLOGIUM
    PF.Il ANNl CIRCCLCM.

    JANUARIUS. C Cnpadocicc, S. Basilii episcopi. In ter-

    rilorio Lugdunensi, S. Eugendi abbatis.


    Principtum Janx sancii iropicus Capricornus ,
    I!. nii Nnn. Oclava sancti Slephani.
    Juni prima dies, ct seplima fine timclur.
    C. iii Non. Ociava sancii Joannis evang. Parisiia

    A. KL. Jan. Circumcisio Domini. Apu.l Cxsarcam Genovelie virginis.


    u
    Vide Ord. Rom. 12, auctore Censio, n. 2, in loin. LXXYUI Patro'ogias, cx Musco Iialico. Fdit.
    14 liturgu m
    D. u Non. Oetnva sanctorum Innoccnliuni. A l>. Ronirr, snncti Valentini niarlyris.

    E. Non. Vigilia EpiphaniiB. E.

    F. viii II. Epiphania Domini.


    G. vii Id.

    A. VI II.

    II. v M.
    C. iiii Iii. Pauli Ileren i'.je.

    I). iii I I. Calbedra sancti Petri apostnli.


    E. ii M.
    F. Id. Ociava Epiphanix. S. Ililarti Pictaviensis. Festivitas sancti Malhiae aposloli.

    G. xix Kal. Febr. Sancii Felicis confessoris. Sancli


    Mauri abbatis.
    A. xvin Kil.
    B. xvn Kal. Roniac , Marcelli papx , cnjiis corpus In terriiorio liisunt. S. Romttni abbutis.

    Cluniaco requicscit. Mensis Fcbr. habel dies xxvm, /. xxix.

    C. xvi Kal. Lingonis, sanctormn Gerainonim.


    B Nox lioras xvi, dies horas vin.

    D. xv. Kal. Priscie virginis. In lerritorio Bisuntino, MARTJGS.


    sancli Deieoli abbalis. Proceilunt duplices in Mnrtia tempora Pisces.

    E. xiiii K il.
    Marlis prima nccat, cujus si cuspide quarta est.

    F. xiu Kal. Romai, SS. Sebasliani et Fabiani niart. Kal. Mart. Andegavis , sancti Albini episc. el c.

    G. xn Kal. Romrc, Agnelis virginis.

    A. xi Kal. Castris monasterio, S. Vincentii mart.


    In lerritorio Gisunlino, S. Mainbodi
    nmrt. Romac, S. Anastasii mnrt.
    x Kal. Sanetac Etiicicnliaiuu. Coininem. Main-

    bodi.
    ix Kal.
    vni Kal. Convf rsio sancli Pauli apostoli, ct san-
    cli Projecti niarlyris.
    MI rolirarpi episcopi, disci.vuli stincti Joan- p
    nis cvangeiistw.
    I' VI Gonstantinopoli S. Joann. Cbrisostomi.
    G. V Ociava sancljc Agneiis. Karoli Matjni im-
    peratoris 0.
    A llll Oetava sancii Vincenlii.
    U iii.
    Ermengardis abbatissa Palmensis. 0.
    c. u.

    MensisJanitar.liabcldics x\xi, /. xxx.


    Nox liorarum xvn , dies liorarum VII.
    Depositio S. Benedieti abb. In teni-
    FEBRUARIUS.
    lorio Bisunlino, saiuti Lupicini abb.
    Mrnsc Numtv medio sol disttit sijdus Aqitarii.

    Asl Februi quarla est, prcecedit tertia finem.


    Froddo. 0.
    D Kal.Febr. In Scotia, sancix Brigidoe virgiuis.
    E. Purifleaiio sanctae Mariae Virginis.
    Anuuiiciatio santtx Marix Virginis.
    F. Saliuis, depositio sancti Anathol.i Conf. J)

    Sancii Blasii mart.


    G.
    A. Saucloc Agailiac virginis.
    B.
    C.
    D. Apml Vc unl., S. Niceiii ejusd. civit.
    arubiepisc. Mcnsis Mart. Iiabct dics xxxi, /. xxx.
    E. Nox Iwras xiv, dies x.
    F. Sftnctx Scholasiicae virg. Bisunt.,sancii AIT.ILIS.
    Prothadii ejusJ. civiiatis archiepisc. Hespicis Aprilis, Arics [rixce, Kalendas.
    G. Ajnilis decima est, uiideno a fne timeiur.
    A. Kal. April,
    ii.

    C.
    5. PROTADH VESUNTINI J.P1SCOP! 410
    415

    C. Mediolario.dep.sancii Ambrosiiepisc. A A.

    et conf. B.

    P. C.
    ii. Ermenburga sorer U. \
    Uugonis] ur- D.'
    tltiep. 0. E.

    F. F. Roina:, Polcnliancc virg.

    G. G.
    A. A.
    I!. II.

    C. Romoc, sancli Leonis papa?. C. Lingon., natalis sancli Desiderii epi-


    n. scopi et niarl. Vieime, sancli De-
    E. Valcherius fr. U. archiep. U. siderii episcopi et mart.

    F. SS. Ttburiii, Valei iani et Maximi. D.

    G. E. Romce, sancli Urbani papsc et mart.


    A. F.
    B. BG.
    C. A.
    D. Deposilio beati Leonis papw IX, r/ni B.
    Allarc ecclestm sancli Sleyhani Bi- C. Translatio sanctorum Martyruin Fer-
    suntii sacraiit. reoli et Ferrucii, a loco anliquae
    Invenlio capitis sancti Agapili niart. sepullura: ad Urbem , in ecclesia

    in ecclesia sancti Slepliani. bcati Jjannis evangelisla*.


    F. Bonia 1
    , sancta: Petionilla: virginis.
    G. Mensis Maius Itabel dies xxxi, /. xxx.
    A. Sancti Grcgoiii marlyris. Nox horas x, d cs horas xiv.
    B. JUNIUS,
    C. Sancti Marci evangelislcc , et letania Juniiis wquatos coclo videt ire Lutonas.
    rnajor. Ondecimo Junitu quindenum a /!ne satnlal.
    I).
    E. Ki Sa:icli Nicomedismtirt. Ilujus maxima
    K. pars corporis Vesunlii kabetur.
    F. Sancti Vitalis martviis.
    CF. Passio sanclorum Marcellini presbit.
    C.
    et Petri exorcislx el Frasmi epi-
    A. Luxovio, sancti Eusiasii abbatis.
    scopi. Lng.l. , Foiini episcopi et
    Mensis Aprilis lutbet dics xxx, (. xxix.
    Nox koias xi, dies korus xni. G.
    MAIUS. A.
    Maiits agcnorei miratus cornua Tiiiin. B. In Frcsia passio sancli Bonifacii
    ,

    Tertius a Maio lupns cst, et septimus angnis. episcopi ciim a'iis x, apud Bisonli-
    Kal. Maii. Pbilippiet Jacobi. Agauno, nani urbem. Translatio sanctonnn
    Sig sinundi Burgundionum regis et Aniani et Silvestri episcoporom
    mart. Sancli Andeoli mart. Antis- ejusdcm urbis.
    siodori, sancli Auialoris episc. et
    C.
    sancla: Wa'liuiga: virg.
    D.
    Atbanasii episc. In lerritorio Bisunl. sancli Medardi episcopi
    E. Suessionis ,

    sancti Walberti abb.


    et sancti GilJardi.
    Invenlio sanelse Crucis. Alexandri , r, .,
    In Scolia, sanc
    Priini cl Fclieiani. i

    Evenlii et Tbcodoli mart. Columbse abb. et conf.


    E.
    G.
    F.
    G. Romoc, ante porlain Lalinam , sancti A. Barnabse apostoli.

    Joannis apost et cvang. I!. Mediolan., Nazarii et Cclsi.


    c. Salinis, inventio corporis sancii Ana-
    A.
    tliolii.
    II.

    C. D.
    E. Viti, Modcsli et Cresrcniis.
    D. Gordiani ct Epimacbi. Apud Vesunl.
    F. Bisuniii, Ferreoli et Ferracii. Amio-
    Sancti Silvestri episc. ejusdem c\ il.

    chiae, Cirici ci Julitoe. Lingonis, Ve-


    K. I.ing., sancti Gengulphi mart.
    Achilei r roli conf.
    F. Natalis sanctorum Ncrei ,

    Pancralii mart. Ebutus Rhetnensis BisunUi, sancii Anlidii ejusdem civi-


    tatis arohiepiscopi.
    archiprmsut 0.
    Romce, sanclx Marioc ad Marlyrcs.
    1 A. Marci ct Marcelliam.
    417 LITURCIA. 418

    D. Protasii et Gervasii. A AUCUSTUS.


    C.
    Augustuin meusem Lco [ervidus igne perurit.
    B.
    Augitsti nepa prima (iiijat de fine secunda.
    E. In Britannis, sancti Albam mart
    Kal. Aug. Vineula sancti Pelri. Aminchisc, sancio-
    F. Vigilia sancti Joannis Baptistae.
    rum Macliabeorum. Vercellis, Eusebii.
    G.
    Civit. Geronda, sancti Felicis.
    A.
    Sancti Siepbani episcopi. Vigilia sancii
    B. Sanctorum Joannis et Pauli.
    Stepbaui Piolomarlyris.
    C.
    E. Invenlio corporis saucti Stepbani pro-
    D. Leonis papa». Vigilia apostolorum.
    loniarlyris.
    LugJ., sancti Irenaei cum sociis.
    F.
    E. Bomae, aposlolorum Pelri etPauli.
    G. Eduae, sancti Cassiani Episcopi.
    F. Commemoralio sancti Pauli apostoli
    A. Romce, Sixti episcopi, Felieissiini et Aga-
    et Martialis episcopi et Conlessoris.
    piii mari. Transfiguraiio Domini in
    Mensis Juniiis habet dies xxx, /. xxix.
    inonle Tbabor.
    Nox horas viu, dies Iwras xvi.
    Arelio, sancti Donali episc. Apud Bisun-
    JULIUS. lium, sancti Donaii archiep.et sancta;
    Selstitio ardentis Cancri ferl Julius astrum. Afiai cnm aliis iiii.

    Tredecimus Julii, deciino, iiuiuil ante Kalendas. Roma-, sanctorur.i Cyriaci et Secundi
    G. Kal.Julii. Oclava sancti Joannis Baplistae. niartyrum.
    A. Processi et Martiniani. Apud Lingonas, D. Vigilia sancti Laurenlii martyns. Rom;e,
    dedicatio eccleske sancti Mammetis. Romani militis niart.
    B. E. Romar, passio sancti Lauremii mart.
    C. Turonis, translatio sancli Martini epi- F. Sancli Tiburtii. Eliro., sancti Tauiim
    scopi et sancti Odolrici episcopi. episc. Trocmund. 0.
    D. Bisuntio, dedicalio ecclesise S. Quinlini. G.
    E. Octava Apostoloruiu. A. Sancii Hypoliti et soc. Octava sanc^w
    F. Radegunda; reginae.
    G. B. Sancli Eusebii presbiteri. Vigilia sanel.e
    A. Maria;.
    I). Romac, vn Fralrum. C. Assuinptio sanctae Mariac.
    C. Translatio sancti Benedicti abbatis. D. Metis civitale, sancli Arnulphi episc. el
    D. conf.
    E. Ociava sancli Laurenlii el saneti Maiu-
    F. lnelis.
    G. F. Aovpiti cujuseapuiVesuntione habetur.
    A. G. Roinae, sancli Magni mart.
    B. A. Erio insula, sancli Pliilibei li abbatis.
    C. B.
    D. C. Timothei ac Simphoriani martyrum.
    E. Anliochise, sanctse Margariue virginis. Octava sanclsc Marise.
    F. Praxedis virginis. D. Vigilia sancti Bartholomasi apostoli.
    C. Sanctoe Mariae Magdalenx. E. Tassio ejusdem apostoli.
    A. Apollinaris inart. F.
    B. Cliribliana; virginis.Vigiliasancli Jacobi, j) G.
    fratris sancti Joannis evang. A. Apud Capuam, sancli Ruli mart.
    Passio sancti Jacobi apostoli. Christo- B. Hernietis marlyris. Sancti Juliani mar-
    phori mart. Barcinoniae, sancti Cucu- tyris. In Africa, sancli Auguslini e|i-
    phati mart. scopi.
    D. C. Decolalio sancti Joannis Baplisla;, et
    E. Vico Ledoms, sancti Desiderati Bisun-
    sanctae Sabinas virginis.
    tionensis archiepiscopi.
    D. Felicis et Audacli.
    F. Nazarii, Celsi et Pantaleonis.
    E. Saiicti Paulini episcnpi et eonfessoris.
    G. Felicis, Simplicii, Faustini et Beatricis.
    Mensis Auguslus liabel dies xxxi, /. xxx.
    Trecas, sancli Lupi episcopi.
    Nox habel Itoras x, dies vero xvi.
    A. Abdon el Senes mart.
    Anlissiodoro, sancti Germani episcopi.
    SEPTEMBEB.
    B.
    Mensis Julius liabel dies xxxi, /. xxx. Sitlere, Virgo, tuo baculum Septembcr opimat.

    Nox hubet lioras vn, dies vcro xvn. Tertia Septembris, vulpis (eril a pede denti.
    tn •AD S. PROTADII VESINTINI EPiscon UTtnr.iAU 42H
    F. Kal. Sept. Mdux, sancloruin Lazari et Piisci \ D. Sancti Lucx evaageJ.
    inart. Sanc:i EgiJii et sanclx Vercnx E.
    virginis. F.
    G. Sancti Antoniiii niart. G.
    A. Mans.ueti episcopi. A.
    B. Sancti Marcelli niart. B. Apud Castrum Bueinum , sancli Valerii
    <.:. Arcliid. Liiigonensis.

    l).
    C.

    E. I). Suessionis, Crispiniet Crispin ani. Raal-

    F. Nativitas sanclx Marix. AJriani mart. dus arcliid. 0.


    Gorgonii E. Ermenb.irgis, mater Hugonis Bisunliensit
    G. niart.

    A. arcliiep. 0.
    li. Pioli et Jacinti niait. F. Vigilia apostolorum Sinionis et JuJ.

    G.
    llcctor Bisunliensis urcliiep. 0.

    D. Amat. confcssoris. G. Passio eoruurJein.

    E. Cornelii et Cypriani mart. Exallatio RA.


    sanclx Crucis. B.

    F. Sancti Nicom. mart. G. Vigilia omnium Sanctoium et nnlalis

    Lucix Germanici mait. sancli Quiniini.


    G. et

    A. Desiderii ct Vcinf. icli mart. Lambcrli Mensis Oclaber liabel dies xxxi, t. xxx.

    marlyris. l\ox liubel horas xiil, dies vero xi.

    B. NOVEMBER.
    G.
    Scorpiut liibernum pra'ceps jubet ire Lalonas.
    1>. Vigilia sancli Mathxi aposioli.
    Quinta Kovembris acus vix tertiu mansil in urna.
    E. Sancti Mathxi.
    D. Kal. Nov. Fcstuni onmiuin Sanctorum. Sancti Ii<s-
    F. Sancli Maurilii et socioruui ejus.
    nigni, sancti Cesarii. In lerrilorio Bi-
    G.
    sunlino, sancli Lauleni abbalis.
    A.
    E. Goimnemoralio omuium fidelium defuu-
    I!.
    ctorum.
    G.
    1>. Sanclorum Cosmx ct Daimani. C F.
    G.
    E.
    A.
    F. Dedicalio basilicx sancti Micliaelis ar-
    li.
    changeli.
    G. Ordinalio llugonis archiprwsutis.
    Ilieronynii presbyteri.
    I). Qualuor Coronatoruin Severi, Sevcria-
    Sol liabel dies xxx, /. xxix.
    ni, Carpofori, Victoriani.
    Nox liubet lioras xn, dies vero xn.
    F.. Saacli 'Flieodori niaityiis.
    OCTOBEB. F.
    Terlius Octobris gtadius decimum ordine ncclil. G. Turonis, sancti Marlini cpiscopi U san-
    Mquat el Oclober semenlis tcmpore libram. cti Mcnnse mart.
    Bemigii, Germaiii, VeJasli et B.ivonis In Urrilorio Lausoneii>i, sancti llimerii

    conf. et episc. confessoris.

    B. Leudegarii epiicopi et martyris. B. Tnronis, sancli Bricii episcopi.

    G. G. Exceplio llugonis archiepiscopi tn scdc

    n. D
    i
    Clirtjsopolitana.

    E. D. in Sucvia,sancti Ormari abbalis etconf.


    F. E.

    G. Marcelli PP. F.
    A. G. Oclava sancli Martini.
    II. Dionisir, Ruslici, el Eleul. marl. A.
    G. B.
    I». G.
    E. 1». Boni:r, sanctx Ceeilix virginis.

    F. E. Uonuc, sancti Clenientis papx. Koiii.t,

    G. Calixti papx. sanctx Felicitatis.

    A. Bobio, sancti Columbani abbalis, ct

    B. Galli couf. Oclava sancti Olinari.


    u Romx, sancti Chrisogoni uiail.
    APPENBIX. 422
    121

    AB. Rom \ , Damasi papse. Albcricus Cuii'

    tor. 0.
    A.
    C.
    B.
    D. Iu Sicilia, Lucisc \irginis. liobcrtus ae
    I".

    Tolosac cliiclavis. 0.
    D. Vigilia sancli Andrerc apost. ,
    E.
    Salurnini episc. el inart., et Romse
    F.
    saneti Saturnini mart.
    G.
    E. Nalal s sancli Andrca: apostoli.
    A. Mdux, sancti Lazari quem Dominus
    ilensis November liabet dies xxx, /. xxix.
    susciiavit.
    Nox liubet limas xiv, dies vero x.
    IIuijo capul marchio. 0.
    D.
    DEt.EMBER. C.

    Terminat Arcitenens medio sua sijna December. D. Yigilia sancli Tlioma; apostoli.

    Dat duodenu coliors, seplem decemque Decembris. E. Passio ejusdem apostoli.

    F. Kal. Deeemb. F.
    G. G.
    B
    A. A. Vigilia Natalis Domini.
    B. B. Nalivitas Domini nostri Jesu Cluisti.

    C. Dedicatio monastcrii C.randi Fonlis. C. Natalis sancti Stlpiiani,

    D. Sancli Nicolai Mirrcormu Lycix epi- I) Natalis sanrli Joanms evangt.list^;.

    scopi. E. Nalalis sanclorum Innocentiuni.

    E. Octava sancti Andrese apost. F.


    F. Sancti Romarici. G.
    G. A Natalis sancli Silveslri papse.

    A. Apml Emeritam Hispanioe, sanctac Eu- Mcnsis Dcccmber liabel dics xxxi, l. xxx.
    laliae virgiuis. Nox liubct horas xvi, dies vero vm.
    NOTA
    Qikv apud Dunocl set/uitur Murlyrologium.
    Jai une Lettre de M. 1'abbe Lclioeuf chanoine , C du comte de Bourgogne, d'ou je conelus, et de re
    d'Auxerre, par laquelle il fait beaucoup de cas des que saint Anian est nomme dans nos anciennes li-
    Laudes de Eglise de Besaneon, connne d'une picce
    1 tauies enlre nos saints eveques, qu'on doit le coinp-
    rare 1 de la bonne antiquile
    1 el a 1'occasion de ce
    ; ter, de nieme que saint Silvestre, parmi nos sainls
    que M. D cange lfs a transcriies sur un manusrrit eveques confesseurs. L'on ne peut pas ciier un juge
    de 1'Eglise d'Arles, il observe que le Pontitical a"ncien plus eclaire dcs pieces que
    l'on fait inipriiner ici
    de Ejdise de BesaiiQon est aussi parmi les anciens
    1 que M. 1'abbe Lebocuf. parail, au resle, par les
    II

    manuscrils de celle de Totus et sur le Martyrologe, ; notcs ajouiees au Caleudrier de Vobit de plusieurs
    ou CalenJrier, tres-curieux. Lon y
    il dit qu'il est personnes morles dans le onzieiue siecle, quil est
    trouve au 10 de mai la fele de Silvcslre, preniier d'un lemps anterieur.
    eveque de Besancon, donlon nc f.iit plus la memoire, La messe propre des sainls maityrs Feneol et
    el au 5 juin, translalion de son corps el de celui de Ferjeux, tiree de la Lilurgie gallicane ou Missel a;>-
    saint Anian, autre eveque de Besancon, lous les
    . pele golbique, l.v. m, pag. 2IJD, el le Riluel de l'E-
    deux dans le qualrieme siecle. J'ai dil dans leurs glise de Besancon, dresse par sainl Protade, son ar-
    Yies que leurs corps avaient ete mis dans la cha- cheveque, au commencement tlu septieme siecle,
    pelle de saint Agapil, en un loinbeaii parliculier, oii ont ete imprimes dans les Preuves <|ui sout a la suiic
    ils ont ete vus en lG2o, suivant le umioigriage que du premier tome de 1'Eglise tle Besancon, oii on
    jVn ai trai;sciit a la page 44 de ce que j'ai dit de peut les voir, avcc les tilres d'une ancienne regle
    1'Eglise dc Besancon, au tome 1« de 1'Ilistoire civile des chanoints de 1'eglise nielropoliiaine de cetle cile.

    APPENDIX
    I.
    CARTA RESTAURATIONIS CAPITULI SANCTI STEPHANI.
    Quoniam ignominiosum valde viuetur inferiores D nique pnst dileclione sese in mc contulil, quomodo
    coipons part-s tegere prxcipuis indumenlis supe- , partein e.x his quaj in nieo habcbantur doniinio, quae-
    liores vero delecta supeificie viles facere, operre pre- t|ue ab alienis manibus acquirere valui, ecclesi.e
    lium duxi totius corporis summam primum ornare, protomartyris Slephani cjusdeinque loci canonieis
    ,

    subsequenlia vero tlehinc condignis nuinirc vestibus. ioibi degentibus et (inoiiJic fauiulantibus ad com- ,

    Coinperiat itaque fidelis E -clesia; cal!iolic;e pnpulus niune siipendium darem cogitans. Locus ncmpe ip-
    quod cg llugo Chrisopolilanus Archiepiseopus, tum
    i
    se, qui clcri jam deslilutus solamine, cuncto videlicel
    pro supeini judicii dilecliune , qua bon;e volunlalis canonicorum coctu bc:ito Joanni cvangelistrc
    ,
    sub ,

    constat primordium : ipsius idemque timore, in quo Christo famulanle regimine, imporlunnm mihivisum
    sapieriliie consistit initium , tuin animae meae causa, cst, tolius archiprmsulatus caput \ (piotl preliosis-
    ncc non el pra;decessoris inei domini Valcheiii, qui simo beati Slephani rcliquiarum sublinialur niunere,
    inesacii baptismalis unda renovatum suscepit, oni- sancti Agapilideeoratur capite, pluriiuoruinque san-
    • Cc lerme a donnd occasion au cliapitrc de Saiiii-Eiiciine dc coniesler la inateniite de celui deSaint-Jean.
    *S3 AD S. PP.OTADII VESUNTIM EPISCOPI LITURGIAM 421

    cioruni roboralur juvamine, oblivione contradictimi A S. Gutberli seriploris, qui hanc cai tam seripsit
    quritidianis laiidibus delieere, penuria deuique coni- Ego liuco Lingoiiensis episcopus, nianu propria
    miinis sumplus fratres urgere. Disposui ergo cano- hanc cai t.iin lirinavi et ne aliquis hoc donum coirum-
    ;

    nicos ad loci prafaii famulatum, qui sul) norina reli- pere leutet, gladio excoiuniunitationis iuterdixi. Acta
    gionis ecclesiaslicae fraiernam viiam dureutes , et Vesunlii, ldus Aug. regn. Doinino noslro Jesu Christo.
    iuibi suiunio Uegi beatoque prutoinartyri Siepliauo,
    :idlaudem et gloriam sanctorum omnium , cura me- Leo episcopus, servus servorum Dei, Ilugoni sacr.x
    moria nosiri, pracdecessorisque mei Valtherif, om- Chry^opolitanai Ecclesise archiepiscopo , suisque
    niunique ibi requiescenlium digna obsequia reddant. suecessoribus in perpetuum Craiias agimus Deo
    el Domino no.-lio Jesu Chrislo , qui nullis nosliis
    Dedi aulem ad communis meiisce slipendia quam ,
    praecedenlibus meritis , lamen ad apostolicae sedis
    m proprio possiJehnin dominio, eeclesiam unam, in
    culinen nos evexil ; unde ad aposlolatus nosui
    honnrein sancti LeoJegarii dedicaiam in comitalu ,

    Porlensi ,quac diciiur Villiacns [Vtetf/e;/] si-


    in vi-lla
    curam videlur pertinere oinnium Eeclesiarum sol-
    lam, cum aliari , onmibus appcndiciis vineis videli- liciludinem gerere , earumque augere honnrem.
    cetelcampis. Contuli iterum illis ecclesiam unain in Quoniam autem poslulasli a Komana sede , beaiis-
    urbe construclam iu saacli Quintiiii honorem , cui sime frater, ul bona quai Oinnipoientis clenientia
    luis lemporibusfecilEcclesiae libiuivinituscommissac,
    disposui ut ad eam periineaiit archiepiscopi decimae
    nosira auctoritale niunirentur , placuit nobis tuic
    el peregrinorum sepullurae. Dedi eliam eis aliam in
    peiilioni pro voto consenlire, prae-eitim cuin idein
    honorem sancli Martini sacratam, in pago Yarusco
    sitain, in villa quye iiuucup.itiir Terceniacus [Tarce-
    . sacer locus cui, Deo disponente, videris praesidere
    lania diguilaie resplendeat, ut non tauiuni archie-
    nay\; qux cuin ab anliquis temporibus , ab arcliie-
    piscopalis sedis auctorilale sil suhlimalus, veiuui et
    piscopo Berengario beatoSlephano fuisset data ; po-t-
    ea vero a successore suo Gufredo , per praeslariam
    muliorum Patruni aposiolicorum virorum roboratus
    privilegiis.servata aiquitaiissua; revereniia permaneat
    cuidam milili noinine Furcardo concessam, per mul-
    insignis. Ad hoc ei nos majoris liluii invilat exsulla-
    torum annorum curriculuin ab hereJibus suis pos-
    lio, quod ineinor.itus locus decorclur palrocinio
    ses-a , hanc denique a quodam clerico , nomine
    protomarlyris Stephani, cujus servat bracliii pignus
    Rodulpho qui tu.ic illi praeeral , labore et ingenio
    ,

    inaestimabile, munus exoptabile; et, ut verius fatea-


    ineo susceplam, cum altari ct oninibus appendiciis,
    prsescripli loci clcro traJiJi possidendani.
    inur, propriis oculis conspeximus ejusdem sacratis-
    simi pignoris os quassalum ictibus lapidaniium Judao-
    Moleiidinum quoque unum intra urbem nostram, rum, dum illud recondidimus infia allare quoi conse-
    siluin ad radieein videlieet inontis in parle occiden- cravimus te prwsente, astanlibos confralribus nostris
    lali haul longe ab ecclesia beauc Mari;c Jussani
    ,
    i iii'|iiscopi>AliuardoLugdiuiensiarchiepiscopo, Geor-

    Monasterii, non navibus stabilitum, sed supra petrani gioColosensisErclesiie lliiiigionmiarchiepistopo, ncc-
    fundatum, de manibus supra noniinati clerici susce- non Sutricensi episcopo Kilino, Genevensi Fnderico,
    ptum, priori dono decrevi juugenduin. Widone Cabilonensi, Gualtero Maiiscensi; abbatuni
    Tribui cliam eainpum uniiin meuin in domini a- quoque et ho.iestoruni clericoruni rcvcrendaesaiicli-
    liun quein vulgari lingua coiulaniinam vocant
    , lalis, laicoium praesente inliiula inultitudine ; qui-
    |
    Tenu cn plain domaiue] undique nionie Quroineque ^ que in leuore liiaruiu precuin addidisli ul quomani
    circiimeeptuin , qui quamvis spaliusa decore'lur p!a- j altare per manus nostras fjcrat consecratum , ab
    nilie, binariiiii lainen f luciuiu ingressum vel exitum aposlohca scde aliquara consequcreiur diguitateni.
    sui , angusto solummodo pandit juvamine quarum , lnclinati ergo tuis jutlis precibus, ascensum tibi pie-
    una urbis aditum praestat facilliine. [Pratrie de Vaux, tatis non disiulimiis praebere. Contirmamus igitur
    ou le y.ri delu Toiir.] per hanc nosiiam pracceptionis paginam hona omnia
    Molendinum quoque unum supra Lignonem Ou- , quac vel tua industria, vel quorumlibei lidelium data
    vium, in villa qu;e dicitur Cussiacus, sub ponie vide- Minl devolione. Staluiinus denique ad honorcin
    licet quo fluinen Irausmeatur silum , el nai uliun noslri protomarlyris, super sauctum praedictum al-
    [Droil de pcage] quud ibidem exigitur quando lluvius tare, non minislrari nisisemel indiejet nulliu pr;c-
    intumescii cum omnibus snprascriplis pracdictoruui
    , sumat super id accederc ad sacrificandum nisi
    ,

    canonicoruin subdidi dominio. quera archiepiscopus loci ad boc destinaverit um i

    Unde ego llugo archiepiscopus, in nomine Domini consensu fratrum ; scilicet seplem e fratribus illius
    et lotius coeiestis Hierarchkc, moneo, el sicot babens congregationis, qui inclior,s vit* eliganlur, ei cardi-
    potesiatem ligandi , gladio ponlificali interdixi , ne nales voccnlur; quorum uuus sit ejudem Eci lesiae
    aliijuis suceessorum ineorum praesiiinai nllo ino.lo , decanus.et sicul est major in congregalionc, ila
    ineiqiie audeanl inliingcie lioc donuin. Si quis vero piior polleat dignilaie. Hurum itaque quicuuque ibi
    illud everlere voluerit fisl sicul Madian
    , Sisara, , celebraverii missam , induat dahnalicam, et tuuc
    Oreb, Zfb ctc. et sicut aliquis illorum qui bealuui
    , , (leinuin au.leal celebrare cum oiuni reverenlia et re-
    proloniarlyrem Slepbanum missilibus lapidibus , , sandaliis qubque uiautur, 1 ilitra, tam ipte
    ; 1

    obruerunt , el sine pccnitentia in sua incredulitaie jj sacerdos, quam diaconus, necnon subdiaconus, in es- I

    hominem exleriorem exuerunt. livitatibus Domini ei Salvaloris nostri, et beaUE Dei


    Utverohacc donatio in luturum firmitis permaneat, Genitricis, et sancti Michaelis archangeli, ei Nat.i-
    manu propiia fiiinavi et sigilli inei impiessione si-
    , liuis apostolorum etsanctomm martyrum Stepbaui,
    gnavi. Vinceulii, Agapiti (cujus caput recondidimus cum
    Ego propria firmavi.
    IIligo archiepiscopiis iiianu bruchio sancti Stepkani m
    eodem afiari), et bealorum
    S. " Gibuini aichidiaconi et cantoris. Ferreoli ei Ferrucii, ei in festivitaie oinnium sancio-
    S. Widonis archidiaconi. ruiii t dedicatione ejusdem loci; sicut et denega
    ( s

    S. Raaldi archidiaconi. omuibus. episcopis ei Abbatibus, nisi forte invilaii


    S. Manegaudi decani. fuerinl; slatuentes apostolica censura ul nulltis ec-
    S. Aiberli abbalis. clesiastici ordinis hoi um quidquara infringere audeai.
    S. Iliisiconis canonici. Coulirmamus vero nostro aposlolico lutamiiie ui
    S. I>u lini canonici. iiullus iiii, cr.itiii', seu icx, dux, ciiines, vicecomes,
    S. lieroaldi casali. archiepiscopus, episcopus, vel aliqua citjuslibel ordi
    S. Warnerii a-ali. ( nis poiestas ,coiilra hoc si iiiinii apostolicse de-
    s. Rainerii vice. omilis. ieii-,iiniis ire anleai, vel de bonis Ecclesix qux ad
    s. Tbcdorici cancellarii. piahciidaui frairum pertinenl quidquani imiuinueic

    Voyez M. Ducange, au inot Signum, que ccs S. siguilicnt.


    425 APPE.NDIX. 120
    vel in benefieiura alicui «iarc. Si quid vero horuin
    A pnstea factus cpiscopus, rogalu matris su:e au;e anud
    qnae possedeni a quoquam diclum fueril litigiosum diciara ecclesiam morahatur, oiJinein imniulavii et
    iiulU piins prehendere liceat, quam negolii ipsius nionachis Divionensihus concessit; quod nos aitdieu-
    deterininaiio ju licialiter sit facia. Si quis aulem cou- tes pr.cdium noslroe ecclesiae, ad ecclesiam aiterius
    tra lioo aposlolicum uuinimen ausu leincrario venire regiii et episcopatus Iransatain esse, inerilo quileni
    tenlaveril, nosliis analhematis gladio feriaiur, nisi lulimus indigne, praccipicntes suh obtentu noslroe gra-
    resipuerit. Qni autcin cusiodierit lioc mandntuni, ti:e, quateniis ut aequuin ei at, reverteretur ad
    cujus erat
    noslrae benedieiionis cumulum mereatur. Dalum ler- altare. A modo possideal eccle^ia quod jure recepi:.
    lio Idus Januarri per maiius Widonis Tullensis priuii" Eccles ain sancti Joannis de Salinis, cum altari ct
    teni, sancte aposlolicae sedis cancellarii. Annodo- omnibus perlinenliis, Has cccle-ias icnuit iu bene-
    uiiii Leonis IX pap;e sccundo, indict. tertia.
    [10J9.J iuni ipsc archiepiscopus ab antecessore suo Val-
    lii

    hero; nec quisquam credat eas fuisse ex palerno


    i

    bentlicio, lirot sJii provenissenl a qiioilam OJilone


    Henricus, divina favenle clemenlia, Romanorum
    liisuntieeiisi canuuico, qui eum sibi haereJein consti-
    imperaior Augustus. Si lideliuin hoslrorum jusiis
    tuit, sicque adliuc puer de inanu archiepiscopj
    petiiionibusauresinclinaniiis.iJa Islatum reipublicoe, per-
    ccpii.
    nostroquoquelionori, nrofulurum indubitanier credi-
    mus.Quotiesenim precibiisrngiimiiraeqiiiialis, ason- Villulam dc Ailo in eadem valle, cum sylvula,
    vineis et oinnibus pertineiiiiis; caldarias quatuor ad
    sum.praebere debemus pictatis. Quapropier omniuin
    sal conliciendum cum propriis sedibus, quae
    prapsenlium scilicet necnon perscccula luturoi um nove- vulgo
    ritindustriaqualiler sanct eClirysopolilame Ecclesi;u y Uauche vocaniur; polestatem quain teuuit llerpinus
    venerabilis llugo archiepiscopus, nobis ditectissimus, per precariaui, ciun servis, ancillis, lerris cultis cl
    nostram adiit clementiam, suppliciter obsecrans ut
    i cultis : ecclesiam in honorein sancli Stejdiini de
    bonaqiiacconluleral et ac qnisiverat suae Ecclesiae, iu Chamblay, cuni allaii,
    dccinris, piscatione et terris.

    honoremprotomarlyrisChristi, lucenlis in monle,nu-


    Hjdc pater eju-i dedit in prxJiuni ut vivens ha-
    sibi

    slra imperiali confirmarentur aulhorilate; cujus peti- beret, po-t niorlein vero palris pro cjus airinia ec-
    clesi;e concederet.
    tionem lantum utilem qiiantum bonestain conside-
    rantes, nefas esset putavimus si ei pro volo non sa- In Grosono altire etquilqiiid visus est prolo-

    tisl.icercmus; «anlaenim Ecclesia, omni religiosorum inartyr habere, in terris, pratis, servis etancillis,
    ultu, mcriio veneranda, sub incuria et negligentia callariis cum se libus suis. Mansos duos in vila
    <

    prioruin male vivenlium Capey, cuin omnibus appendiciis. Alios vero duus
    ab omnibus pcene leneba-
    ,

    tur ul vilissima. At poslquam prxfati loci archiepi- apud Vorge, cu n vincis, lenis et Onniibus perti-
    copum divina promovit cleinentia, nenlii;. Molendiniiiii iu urhe, quo.lesl Terraguiolum
    ccepit tan'is ini- ;

    seiiis condolere, su-pirh vineas Odouis Capey ; mansuin uiium apud Alajodo-
    Iacrymosa ducere, quia
    Sponsam habebat rugnsam et (eiiilem, deserta.n
    rum; vineas juxia Arcum novas ct veieres; uioleu-
    el
    jacentem; qui inox, superno iuvocato nomine, cce/it dinum unmii ad Cussiacuni, cuin nauio quod cxigitur
    s'i quardo lluvius intiiinescit; inansos duos iu i\ui-
    ex diversis parlibus congregare qualilcr expellerel
    rogosas Eec!esi;e vesles vidnalae Sponsoe. Taiuhin, relo et in Judicio. H,ec el alia quas habebal eeclcs a
    eoadunatis ex palrimonioet ju e proprio seu ex bo- confirmamus, et corrohoiamus quod acquirere po-
    nis Eeclesi.e sumptibus, erexil locum quinquagiula icrit in futuro dj suo aut de alio; statuentes ut
    ^ i,ee
    fratribus, quibus non coustiluii pracposilum
    ,
    - episcopus, nec ciijuslibet or.linis polestas, <let quiJ-
    scd ut ,

    desuis inter se tligercnt decahum.qui mallet pra-esse quiJ in bcneli. ium, sed omnia vcniant acl mensam
    ad canonicorum uiilitaiein quam proJesse ad angu- fratrum; lauJamus et couliniainus ut h.abcaut po-
    liam fanriliarein. (csiateni dimittenJi doinos suas uicumqiie volue-
    <

    Igitur oh intervenlum nostrae rint loci canonico, danJi, vendendi, coinmuiaiidi


    comtcUalis
    dilecia;
    Afinotis Romanorum imperatricis Angusloe, nccnon
    si vero frater intestaius obierit, communi c insensu
    lidelissimi nostri dctur cui fratrum opus luerit. QuoJ ut ratuin per-
    arcbiepiscopi pradiclae Eccles de,
    laudamus corroborantes quidquid ei conlulil, niancat et liriniim, impres-ione sigilli nostri jussi-
    seu a
    qiiibuslihet in coclerura acquirere polerit. Jiius insigniri. S.domini Henrici legis inviclissiinl,
    ConOrmamus illisme lietatem oblalioiiumquacoffe- Tlieutoiiicoriim tcrlii, Ilomaiioriiui imperaloris Au-
    iiinlur ad allare sancli Slephani el llrachiuiii gusli secuudi, Burgiiiid.oniim priuri ; tltigo
    ar- :
    Burgun-
    chiepiscopus habeat aliaui niejietatem, ad ecclcsioe dionum urclricancellanM el arcbiepiscopus reeogn i-
    reslaurationem. vit. Ddtum quinto Uus Julii anuo Dominicae
    Incar-
    Ecclesiara sancii Hypolili de Yillclta et altare hatioms 1049, indiclione seeunda, ordinationis cius
    toluni, cuin deciinis, leiris et omnibiis appendiciis. 21. Doinini Henrici lertii regis invictissimi ngui
    Ecelesiam sancti Quintini in urbe, ad <[uani per- piimo. Actum Aquis Grani leliciter. Ainen.
    tincnt omnes per onuiia archiepiscopi deciniLC
    et
    peregrinorum sepu!tur;e. Anno 1053, ah Hugone arclriepiscopo, vencranda
    EecJesiam sancti LeodegarM de sanetorum mailyiuiii Ferreoli et Fenucii ossa,
    Viltiaco, cum altari, a
    decimis, vineh, canipis, pralis.etomnibuspertinenliis. D moiaslerio exlra civitalem positum, ad ecclesia.o
    Capellauisancti Juslioi deCamborniaco cum allari, inetropolitaoam sancii Joanius tran_-lata suul, ahqua
    et alludio quod ibi acquisivit sancto tanieii eorum parte in ecclesia dicli iiionasterii
    Stepliaiioarclrfe- relicta
    piscopus Hector. et in capsa lapidea altaris majoris dece.iter
    recondita
    Cortem de Vico, cura allari, ecclesia, deciniis, sunt, ut relertur in carla traiislaiionis his verbis.
    cainpis, pralis, sylvis, molenJinis, aquis, Diu itaque in slatu suo monaslerio pernianenie.
    aquarumque
    decursibus et omnibiis pertinenliis. peceatis populi iJ agenlibus, Dei permissu, cujus
    Ecclesiam sancti Stephani de Noiiclo, medieiatem occulta sunt juJicia, fastorum negligeiilia ingruente
    decimarum et altaie lotuin. a id evenit, ut sicut fuerat suinmae religionis ilonii-
    I

    Ecclesiam sancti Marlini de Therccniaco, cum al- cilium, ita fierel irreligi»=italis contubernium; naui
    lari, decimis el omnibus peiliiieuiiis.
    laicorum in heneliciuni volunlatis a quoJaiu pr;eside
    ApuJ Monlem Rolundum, quidquiJ visus est ibi inale consulio prajdiis, al eum locum perliueiitibus
    hahere sanctus Slephanus. tra lilis, in hrevi ita dilapsum est, ut destructa con-
    Siiniliter Ecclesiam sancti Anatholii Salinensis gregatione, al beatoruin uiartyrum servilium, prxter
    cum altari, deciinis,viiicis,cainpis.svlvi,,niolendinisl a.iinoduiii paueos sacerdoles idiotas el indociles
    servis, ancillis et oinirihus qu;e
    acquisierat lempore nullus leinanserit. Cum crgo communi in excidio
    canonicorum, et postea monachorum. (h hacquidem lolius palriac, et in propatulo positi sancti inartyns
    eeclesia sancti
    Analholii praefatus archiepiscopus jacerent (quippe quos l.lronesde Fr.mcia aj llui-
    constituit ordinetn canonicorum anlc
    episconaium gu nike peniiciem conabaiiiur auferre, seinpiteina
    1'atrol. LXXX.
    m AD S PROTADII VESUNTINI EPISCOPI LITURGIAM APPENDIX. il*

    pietas Chrisli, populum suum tanto pairociniodeslitui A ossibus, divinus limor quasi positos in extasi tenmt
    non permittens, non hominum custodia, non inuro- Cernere erat clerum et popuhim mixlum pr.e gaudio
    riim clausura, non denique loci illius lirinitaie aliqua, lacrymarum imbre madcntem Dei laiulibus cuiiimn-
    sed sua nobis lanidiu reservavit admirabilis gratia. niter exullanlein. Mirabile visu, lanta multiiud»,
    Henrici itaque imperatoris secundi tempore, doini- iiiii nuili niincialum fueril, ibi affuit subiln, ut uullus
    i

    nus llugo archiepiscopus, cui hoc amicornni diligen- tinquam in tam brevi temporis articulo tot conve-
    tia suniinum perieulum iniimarat, id gerens voto nisse meminerit; non tanium cives, non tantuiu
    quatenus eos ad oiviiatem transferret habcbal occul- vicina incoleuies, sed de remolis longe partibus de-
    luiii, quserebat tamen leinporis opnortunilalein ad id currentes. Horum autem sacralissimorum parlem
    ageiulum. Teilio dcnique Kalendas Junii, quod erat corporum minorem, domnus meiropolilanus sagici
    crasiinum A«censionis Dominica:, orandi gralia jussit hujus consilin, ad loci conservationem qui in eoruiii
    ul clefuin et pnpuluin archiepiscopus (ul eorum con- honorem dedicatus erat, sub principali allari ibi.tem
    sinetutlo fuerai), ipso vero eo veniente missaque per collocavil; majorem vero porlionem, qua; sibi sem-
    se celebiata, itur ad sepulchrum, ulii pausabanl prse- per foret praesidium, ad civiiatein cum hymnis cl
    clara oocli duo iuminaria gemini fiatres patriam laudibus deluhi, adque in beali Joannis Evangeliva:
    illiiniinaiites, pacem genlib:isco iferenles, Dei popu- in allari bealissim;c Dei genilricis Maria: rceon lidil,
    liim liberantes. Sarcofago anicm aperto iiurstimabi- u'Ji gloriosi martyres ad se confugieniibus divuium

    lis suavitalis fragantia lolius ecclesi;e ambilum re pneslant refugium, petenlibus palrocinium ad laji- ;

    spersil , quod Dei prxsentiam adesse significavit. B dcm Domini, cui est honor et gloiia in sxcula ssccu
    Quosdam vero il ceriienlibusqui aderant, visiseorum lorum. Ainen.

    II.

    CATALOGUS EPISCOPORUM S. BISUNTICENSIS ECCLESLE.


    1 Linus (S.). 15. Celidonius (S.). 27. Tclradius. Psettdoepiscoput iion r*>

    10. Importunus. 28. Alihn. ceptus.


    2. Ferreolus (S.).
    I'seudoepiscopus,receptus, 29. Wandelberlus. 40. Gonteriiis YOCtltU!
    5. Maxiininus (S.), ,

    sed lurpiter ejeclits 50. EvroUus. episcopus.


    4. Paulinus (S.).
    17. Gelmeisilus. 31. Auruleus. 41. Girfiedus.
    5. Eusebius (S.).

    0. llilarius (S.). 18. Aniidius iS.). 52. F.rveus. 42. Wido.


    7. Paneratius (S.) 19. Nicetius (S.). 55. Gedcon(S.). 45. Wichardiis.

    8. Jiistn-s (S.). 20. Protadius (S.). 54. Ilriiiiin. Imnus. 44. Leulaldus.

    9. Anianiis (S.). 21. Donalns (S .). 55. Amalwiiuis. 45. Hector.

    10. Silvester (S.). 22. Migelius (S.). 5G. Arduicus. 40. Bertaldu;.
    C
    11. Fronimius(S.). 2». Ternaciiis (S.). 57. Thco.lericus. 1'seudoepiscoptis, non iv-

    12. Dcsideralus(S.) 24. Gervasius (S.). 58. Berengarius. ceptus.

    15. Gernianus (S.). 25. Claudius (S.). 59. Eminus, Inrasor vu- 47. Walterius.

    14. Lcontius (S.). 2li. Felix. calus. 48. Hico.

    Cecatnlogtte est
    tiri it ini anrien tnanuterU de l'igli$e Hagdeleine, par lluijues I 8r , archeveque de tlsnncnn,
    de Besancon el il i/ en a un scmbliible ilnns un liere
    , dans te xi e siccle.
    de cliwur donni d 1'igtite cotlcijiide de Sainle Marie-

    III.
    CATALOGUS ALTER EPISCOPORUM VESUNTIONENSIS ECCLESI.E ;

    Fxceptis illis a
    quos reproba vita rel introitus de catalvgo radi fecit sicttt Cltelinesigelum, ,

    Telratiium Feliccm, llayminium, ct quosdam altos.


    ,

    1. Limiis (S.). Hic primiis xdificavil Bisuntincnsem 9. Silvester (S.). Hic xdificavit ecclesiam sancti
    Ecclesiam sancti Slephani, qu;e usque td llilm imii Mauriiii.
    permansil. 10. Frommus (S.).
    2. Mwimims (S.). Iste sexto ah urbe milliario, 11. Desweuatus (S.). Lte apud villam Ledonis
    vitam eremilicam dux t, ubi et requicscit. sancliss main vilam fin vit, uhi cl rcquiescil.
    3. Paulinus(S.). lstefuitdiscipuluslieali Maximini; Geiimams (S.). Pro islo maxiiniun iniraculum
    12.
    I

    post cujus obitum, in eadem ercnio sub perserutinn» operatus esl Dominus, apud sanctuni Vituni.
    Maximiani latnit. Requiescil auteni in ecclesia sancti 15. Lcontiis (S ).
    Stepbani. anie altare. 11. Celidonius (S.). llnjiis leinpnre oxstitil advon-
    4. Euserius (S.). Hic fuit discipulus Melchiadis tus hrachii sancli Stephani, ad urbem Disiinlinain.
    papse. Duobus aruus epi&eopsiura tenuit. 15. Antipius (S.). lste dccimo ab urLe miliiarin
    5. (S.). Iliijus tempore
    Iln.\iiius remdtyicata est uhi s.'pultus Juii, capitalctn su.-cepil senter.tiam , sub
    ecclesia sancli Slephani , ab ll>'le:ia regina matre , Crosco Vandalonnn rege.
    Constanlini, cum nulla adhuc ecclesia fuisset Bisunlii. 16. NlCETlOi (S). Hicfuilcontemporaneus et fami-
    6. Pancraiius (S.). llic fuit ronlemporaiicus Julii liarisbeali papaiGregorii. Addehatur aUa paitlo iv.cn-
    pap.T, a quo eliam episcopus est ordinatus. liore mnnu. ^EIificavit aulcui ccclesiam sancii Peiri,
    7. Justus (S.). Hic lempore Juliani Apostnla: iuul- 17. PnOTADUIS (*.).
    lam legitur babuisse familiaritatem cuni Eusebio mar- 18. Donatgs (S.), Per isium rcce.it ecclesia vill.is
    lyre, Vercellensi episcopo. D.iiiililiiigiim el Aillaluni. .F.vlilica\il aiileui ecclesiani
    8. Anianus leniporeWentiiiiani et Valen-
    (S.). ilic sancli Pauli, in qua eliam in Domino requievii et ;

    tis ecclesiam aanctorum Ferreoli et Fer-


    asdificavit Jussimiiii inonaslciium cuin niaire soa Flavia ,
    qua;
    rucii, inilliarin ac semis ab urbe dislanlem. ibi sepulta cst.

    EKceplio il a probal huiic catalogum esse posleriorein alio.


    120 NOTITIA IN DONIFACIUM PAPAM. 450
    19. Migetii-s (S.). A 32. Theodoricus
    02. iheodoricus. Per liunc resliluit Zuenlebolus
    2i). Ternahus(S.). rex fcclt-siie saneti Siepbani villam Pauliaci.
    21. Gkrvasius (S.) 33. I!eren«aiuus. Iste fuil nepos Theoderici, cui
    22. Claudius (S.). successit in arcliiepiscopalum ; raptus et intronizaliw
    25. Abro. flic magnoe abslinenlicc 1'uit, pro qua epi- conununi electione, ante altare sancti Stepbani, cu-
    scopaluni obtiuuit. jus erat canonicus. SeJ propter llaguinum kereti-
    24. GlIADALBEBTUS. curti exexcatus. Vicariuin babuit in oflicio pomifica-
    25. Evbardus. Siephaimin, Belicenscui episcopum.
    ,

    2(i. AlIRULEUS. 54. GlRFREDUS.


    27. Erveus. 55. Guido.
    2S. Gedeon (S) 56. GllCHARDUS.
    20. Bernu .nus. Ilic oedilicavit ecclesiam sancti 57. Leotoldus.
    Joanuis Evangelisue 48. Uector.
    30. Amalwinws. 59. Gualti bius. Hic ilerum ccepit rexdificare ec-
    31. Arbuii.«5. lste acqnisivil eeclcsi* sancii Ste- clesiain sancii Slephani, ad moduni Roiiiaiuc eccleiiaa
    pliani aJ lumin.iiia concinnanda, salarium Ledonis, sancli Petri.
    de uianu Clolarii, nepotis Caroli regis. Abbaliam 40. Hugo. Iste consuniniavii, sed niultuni retra-
    vero de Bergill , et Toloneum Liisuulii, obtinuit a clam
    rege Carolo.

    ANNO DOMINI DCXXV.

    BOMFACIUS ROMANUS PONTIFEX.


    V,
    NOTITIA HISTORICA IN BOINTFACIUM PAPAM V.

    (Ex libro Punlilicali F.J. Blanch., t. IV.)

    • Bonifacius, nalione Campanus, b de civitate Nea- patricius ct eunuclius factus Intarla assuinp-il re-
    poli, c sedil amios qninque, dics Ircdecim. '• Ilic gniim, ct venienle co ad civitatem Romanani, k in
    constiluit ut lestamenium valeat secundum jussionem castrum qnod dicilur Luccolis, ibidcm Amiles Ravcn-
    principis. e Hicconslituit ut nullus irabatur de cccle- nalis iiUerfe.ausest.Cujuscaputduclumesl Coiislan

    sia. ' Hic conslituit ut acolylbus non prassumal reli- B linopolim ad piissimum principem. ' Qui delunctiis
    quias sanclorum martyruin levare, s nisi presbyler. ad beatum Petrum aposlolum, die vigc-
    sepulliis est
    1 Hic constituit ul iu Lateranis acolylbus non bapli- sima quinta mensis Octobris. Ilic dimisii omni clero
    laret cum diacono, ' sed subJiaconi sequenles. obscquia sua rogam unam integram. llic fecit ordina-
    i Hic perfecil ccemelerium sancli Nicodemt, et dcdi- tiones duas pcr inensem m Deceinbrcin, presbytcros
    cavit illu.l. Erat enim bcatissiinus Bonifacius mi- viginti septeni, diaconos qualuor, episcopos per di-
    lissimus super omnes liomines, cl miscricors. Ilic vcrsa loca n numeio viginli novcm. ° Et cessavii
    clerum amavii, rogam integram clcro suo dcdit. Eo- r episcopalus menses sex, dies xvin.
    deiii tenipore ante dies ordinalionis cjus Eleulbcrius

    Donijacius. —
    I. Pecima quarla, vel secun- , scdes tam brevi spalio vacaveril, aperta esl Hera- :

    dum aliam leclionem, 24 mensis Decembris anno , clius, unde jussio pelenda, a Persis, qui ejus legalns
    Domini 017, post inlerivgnum unius niensis, et sex male habitos careeribus vinclos Jetinebanl, alflige-
    vel sexdecim dieruin, Bonifacius ejus iioniinis quiu- balur; uibs CP. lame ac pesle laborabat; Eleuthe-
    tus, patria Neapolitamis, creaius est ponlifex. Ilu- rius exarchus, occasione nou abutens, tuiii Cicsaris
    jus temporibus vixit Mahomeles Arabs, pseudopro- mirum in modum alllicti, iiim interpontificii, tyran-
    pbpia, peslis orbis lerrarum, a qtio Mahuiiietanorum nidem capessiverat, quarea Raveiuiaiibus obtrunca-
    s>cta origincm cepit. Qui iil onines populos iiisuam G tus erat. Roina inlerini elephanliaca lue paulo anto
    seciam altraberet, ex cunclis fernie sectis aljquid orta gliscentc lacerabalur. Gravibus bis dc causis
    aJscivit ex Judacis circumcis onem, unius Dei cul-
    : non pelila nec exspeclata jussio videtur. Ilinc est
    ,

    tum, et abslinenliani a carne suilla ex Chrislianis ; quod praeler laudalos Codd. el Catalogos, Ilerman-
    Cbr.sluin seJ cum Arianis creatuin, cum Nesloria-
    ; nus Contract., Marian. Schol., el Sigeberius, crea-
    nis puruiii homiiiem, cuiu Manichaeis non vere , sed tionem Bonifacii quinti consliluiint anno G18, el ila
    lanluin apparenler crucifixum exgenlilibus cullum
    ; vacalionem non diiiturnam fuisse inteUiguiit. D. ni -
    hinie, seu abcujus aslri. Legem quam proposuit stul- que octavi saoeuli scriptor BeJa su c lli-i. Angi. lib.
    lissiinam, armis propag nilam csse docuit, eaniqiie ii, c. 7 Donijacius, ait, qui posl Dcusdedit Ecclesial
    :

    dispulalionibiis exaininari prohibuit. Viile Dama-ee- prafuit anno Incurnationis Dominicm sexcentesinw
    num, Je lleresibus; Theopbanem et Cedrenuin, in decimo octavo. Hunc quiJem locum, imo loiam eam
    Heraclio; Baroniiuii, anno 030. Bin. et Labb. BeJa; EJilionem, qua usus est Baronius, depravalam
    —2. SeJis vacationem a saucti DeusJedit depo- esse vult Pagius, suadelque ad Cbiflleiianain et
    sitione recte Anaslasii Cod. vulgatus, et pleriquealii Cantabrigensem recurrendum qua: liabent nono
    ,

    Codd., tam mss. quam editi, Jeliniuni unius mensis, Jecimo. At bona cum venia erudiiissimi viri plures
    ac Jierum xvi, licet iionnulli, ut Juo Freberiani cum Bedic EJitioncs diligenler inspexi, Basileensem anii-
    Farfensi Calalogo habeanl, prxter mensem in boc quam 1505, Aiituerpien.-cni curis Graviiexcusaiii Co-
    oniissiim, dies xm. Regius el Tlnianus m. i, d. xv. lonia; Agrippinx IGl^raliainque ibidcm editam oni-
    TIiuanu>que alter dies tanlum xvi. Ralio autem cur nium castigalissiuiam 1088, ubique aulem inveni
    '.51 BON1FAC.U3 PAPA V. 43
    annuin 018, majoremquc ris fnleni adhibere malui \ lios ultro eilrnque missns aela erant, ut legenti pa-
    .uin tol Codd. et Calalogis Anast. cnnscnlieiilihus, lam liet ; neqne ullus ego dubito quin exbortaloiia
    quam laudatis duabus arbiirio reeenliomm emen- ad Eduinum, et epistola ad Edelburgam a piissimo
    lalis, prseaertim Cliillleliano conatui Bedam cum re;e fratre cjus Eadbaldo sollieile curalaB sint, diim
    Fredegario concilianli. inlerim agebatur de ntiptiis, de miltendo comilalii
    Anionio autem Pagio bae arrident quare anti- :
    Edelburga; calbolico, el de ordinando Nordanhum-
    (inionmi quinque Calalogoruin e septem in Crit. Iiar. borum genli episc >po, ut exborlaloriam ad Eluinum
    exhibilis, scriptoruurque gravissiinoriun auelorilate secuni ferrenl in ea siquidem nullum de sanclo
    ;

    poslhabita, sexttmi caiaogum saeculo duodcrimo Panlino, imo ne de episcopo qnidein verbum occur-
    cxeunle descriplum, qui habet : Yac. seil. e.n. i, d. rit, at sola evangelica prxdicatio memoraiur. Pr;c-
    vi, prse aliis omnibus amplexus, cura spaiium id lem- lerquam quod cbronologiam. anliquissimi scriploris
    poris inlcrponlificium post Deusdedit non impb at, Beiia-., qni cenluin amplius annis, poslquani evenc-
    ilies quadragiola e suis tbecis cducil, assccuturus runi, liaBe Iitleris mandabal, non video curaliis om-
    iliem orilinalinnis Boniiacii V, quam ejusdem Boni- nilnis praeferendam eiislimem; imo eadein mihi
    l.icii sedes certa, cerlumque principium llonniii valdc suspiciosa esl. Enimvero narrai BeJa, eodeni
    citra ijieni Dominicam 55 Decembris anni praeiicli cap. 9, nocle saucti Pascbalis anni 020, quod inci-
    019 nun esse protrabendam ei suaseruni. dit in dieni 20 April., natam esse Edclbmgic liliam
    Negare nnn ausiin me abreptuui fere esse in con- E inlledam. Quid ? die 21 Jul. anni superioris ordi-
    jecturani Pagii, cuin vidi annum solidum inter Deus- natur Paulinus, qui Edelburgam ducat Doiovemo ;

    ilc-ilii et Ilonoriuin, ne loia chronologia pessumeat, Eboracum proliciscenduai adbuc esl; susceptum
    a
    " deinde est iler certe non paucorum dierum ab ip-a
    afljiingi oportere. llunc vero addi cuin Baronio non
    debere Borrifacii sedi palain faciehanl Codd. pne- Edelburga cum novo episeopo et regio omni comi-
    slanlissimi Fainesianiis et Ambrosianus 5 (ca?teris latu ; eadenique scqucnti anno, die 20 Aprilis eni-
    aul silenlibus, aut dcpravalum vulgati locum indi- litur Eanfldam, iioveni haud dum uiensibus evulu-
    canlibus, dmn pro diebus xin babent x) nechon lis ? Creditc, posteri.
    calalogus 2 Mabill., qui onmes concinunt cnm epi- Qiiamolirem ne tol undiquc angusliis pressi ab-
    lapbio, anlequam Bonifacius iumnl netur, descripto siir.la alfirnieuius annum inlerponlificii post Bonifa-
    (liar.. t.XII, append. ad iom. VIII; Aringlt., liuin. cium rejicimus, et ciironologiam ejusdem ponlilic.s
    sub. lib. ii, c. 8) qui ita habel : cuui Anaslasio sic digerimus. Deposito apud sanctuui
    Culmen aposlolicum quinque, et liis m.-nsibus, annis Petrum sancto Deusdedit, die 8 Novembris anni 018,
    Uexil, etad magni culmen l.oiioris abil. post inlerponlilicium unius uiensis ac <li riiin xvi,
    Sedit nempe
    Bonifacius, juxta Papebrochii, Pagii, die 21 Deeembris pradicii anni quam A Ht. doni.
    ,

    omnium interprelationem, annos incidisse in Doininicani ostendil, ordinalur succes-


    utque eruditorum
    quin.iuc, mcnses decem. Quare allerutri ex inler- sor Boiiiracium V, qui grassante scabierum lue oves
    pontificiis aut posl Deusdedit , aut post Bonila-
    suas quoiidie turpiler pereunies soiareiur. Ilic vero,
    i iuui V neccs-ario eiun annum addendum agnovi, pnslquain sedit anncis quinque, ae menses 10, roor-
    Cur autem ab erudilo Pagio 'discesscrim, (liiin nullo tem occubuil die 21 Octobris, anni 624, ac die pos-
    lera al sancluni Pelruni esl deposilus, ul recto
    cum Anastasii cbronologiiE detrimcnto inalui post
    lionilacium ad.jungere, causa fiicrunl tuni albuu au- Anastasii codd. liiiu edili, tiini mss. leslantur. Ejus
    ctoriiales, quibus nilitur ordinalio Bonifacii, lum C aiitem morteni interpontifichim maxime diiiturnuui
    cxcepit, ui dieam in Honorio. Cenmjs.
    angustia: temporis inter hujus moitem, et ordina-
    tionem II morii, qua: perperam d.lala a Pagio esse
    — 5. Bonifacius, naiione Campanus , patria
    Bonifacii priinordiapal.un l.iriunt, ut dieam in llono-
    Neapoliianus , ex paire Juanuc Fummino, nonUs
    rio.Huc sccedunt causpc u p r inemoiaLe, quibus papa icgnicola. Iinperatore Flavio Ileraelio. sedit
    niulto ctiain minores negligendam iniperia'em jus- annos qninque, nienses decem, consecrates mii Kal.
    Januarii, incunte anno Dimiili 017. Per lucc leni-
    sionem suaserunt in Pelagii 11 consecratione (Anast.,
    pora scripsit Bonifacius Eduino regi Angloruai el ,
    /. ///, pog. 50).
    Cxlerum potissima ratio, qux movit Pagiuni, Eldeburgae reginae, plurimum rpgans ut ab idolis
    e.iiin.que cullu subdiios sibi populos arcer.nl.
    simt epistoliE dua: Bonifacii ad Nordaiihumborum
    regcm Eduinum, el uxoreni cjns Edelburgani, quas Quarum litterarum exemplum qaibus Bonifacias ,

    pr.ilalur se episcopum servum serv.iriiin Dei, cx-


    Miiini Beda post prdinationem sancli Pauiini primi
    si.it apud Bedam lib. n ecclesiasticx llisloriiu gci.tis
    Eboiacensis episcopi. Hunc siquidem ordinaj.um e^sc
    Su;e. ClACONIOS.
    ait xu Kal. Aug., seu 21 Ju!. anni 025 (Lib. n llist.
    t>
    De ciiiiale Neapoti. Co.l. Vallic. de chitale
    Angl., cap. 9) ct ue forte crrorem qu is putet, nam
    :

    in Epilonie aiiniis lcgitur 022, tuni facit Pftulini


    NeapoH, >'.r paire Joanne, sedit annos v, </ies x. Fuit
    aulem miliss.mus, benignus, humilis. milis [h..c w.v
    mori ab eodem Be.la vi l.lus , seu 10 Octohris
    ahundalj, atqUM mhericors. Ilic conslituil ui uullus
    auni 011, cojisignala (Ub. ni, eap. li), cum teiutmet,
    episcopati.m anncs xix, m. n, d. xxi qua Inihaiur dc ecclesia el ut acohjllius non pr. Bi.vm h.
    •
    •i. nle, ;

    .
    Sedit awios v, </. 15. Cod. Farnes. Sedit nu- :
    i|uidcm chronologia nil reciius desiderari polest;
    iii.n praesertim brdinalio eadem Paulini ab arebie-
    uos v, menses x. Blvncii.
    d Hic consiuuit , ul tcslamenlnm valeat seaindum
    [liscopo Dorovernensi Justo peracta, qui guccessit
    Mellilo a superos revocato anno 021, vui. Kalend.
    !
    jusshnem primtipU. —
    I. D creto Bonifacii V san-

    Maii, ncque anica dum lUiolensem adminislrabat


    ,
    cilum, ut lcstamenta condila sccunduin ju-sioneai
    Eei lesiam ordinandi episcopos laeullatein obtiiiue- principis, id est, secunduni leges, valeanl. Alta-

    ral. Veruni, quanquam constet dc ordinatione Pau-


    sruiiA.
    Lt teslamcntiim valeat seciindum jussionem
    -2.
    lini, haud lamcn uecesse babenius Bonifacii
    epi.-to-
    ailatcm post ordmalionem dilleire, cum nulla principis.Cur id cuiistilucrit Bonilacius, qnaiu do
    l.iruin
    tesiameniis legem , queiuve principein respexenl
    lemporis nola ad id cogamur. liedam siquidem con-
    horiim quisquis est geslorum auclor, inibi certo non
    suevisse quoo a.l camdem rem pertinerent enarrare,
    constal. Au Koinanas leges veleruin piineipiini, an
    nulla lcmporum ratione habila, ex eodem discimus
    recentem aliquam ab Hecaclio imperatore ea de re
    pluribus in locis historia: Angbirum, ut prae
    aliis
    prius pioniulgitam ! Neuirmu pioleeio. Quippe et Roinanu
    sunt cxemplo capita 17 et 18, libri n, ubi
    jure eives a.l unuin omues indubilanler regebantur
    legere est missum palliuin llonorio Dorovcrnensi nulla
    in scr.bendis bsredibus, ct nullo vade, ralione
    archiepiscopo, quam Jusii mors referaiur, cui suc-
    qnii aliinnavfrii, novas de leslameiilis lcges lioc
    cessit Honor.us. lline est, quol binas cas lilteras An vcio
    |.-nipo e ab inip. lleraelio luissc COIldilas.
    dedjsse Uonifacium anlequam Elolbaigi, et eum ca
    dubitatuiu l.ierat utrum lestamenla juxta priiuipuui
    Paulinus proliciscereiilur Eboracum pro certo lia-
    leges MiinLi cotisislereni. ut, ea consistere ponlifex
    lieam. Quaj cnim omnia in iis conlineiilur, par nun-
    153 NOTITIA IN BONIFACIUM PAPAM V. iol

    Ecscribere debucrii? Nihil Fortcne arbilra-


    niinus. A zaret ctim dincono , scd snbdiaroui scquentcs. Diaeo-
    liiinnr Langobardica
    poiitificpm Bonifacium ad iura norum erat baptiz.ue , uti prcsbylerorum. Terlull.,
    aiiimum inlendissc, factumqne ex illis leslamentum de Baplism., cap. 17 Dandi quidem habet jus sum-
    :

    «loclarasse validnm ? Sed quid hoc lempdre Roma- tnits sdcerdos, qtti esi episcopus; deltinc presbtjteri, et

    nis cum Langobardico jure, qui a Grsecis imperaio- diaconi, uon tamen sine episcopi auctoritate , propler
    ribus, et exarcbo Haveuuaiensi solis Romanis legi- Ecclcsia: Itonorem. Hicronyin. ad Luciferian. iVrm :

    bus regebantur? Acccdit, quod nulluiu jus scriptum qitidem abnuo lianc csse Ecclesiarum consiicliidinem,
    apud Langobardos usque ad ann. 643 evulgatum nt ad cos qui longe in minoribus urbibits, per presby-
    est, quo Rolharis rex edictum suum vulgavit, ubi teros et diaconos baptizati sutit, cpiscoptis ad invoca-
    nuin. 1S7 et seqa. nonnulla de tesl.mientis decernil, tioncm sanci Spiritus manitm imposilurus e.rcurrat.
    anno, inquam, C'«5, vel 614. Nam ciim ex Paulo , Bonifacii decretum singulare fuit, ne ut in Laiera-
    Diac, edictum Rotharis prodieril ann. 77 regni nensi basilica diacnnus baptizaret cuin acolylho, sed
    Langobardiei , atque ex ejus cbronologia quani , cuin subdiacono. Altaserha.
    frustraPagius in Crit. auctoritate Segeberii decurtat, Sed subdiaconus.
    ' —
    I. Cod. Vallic., sed sttbdiaco-
    ab ann. 5(i8 regnarint Alboin ann. m, m. vu, Clcpb. ntts [Lege subdiacoui] seqnentcs. II ic constitail tit
    aiilt. i, menses vi, et post interregnum ann. x, Au- testamentum valeat secundttm jnssioncm principis. Ilic
    ibari, ann. vi, Agilulphus xxv, Adalnaldus x, et perfecit cwmeterittm God., cimiterium sancla' [Leg.
    | \

    Arioaldns xn, poslea Rolharis nujus electio incidil


    ; sancti Nicomedis, el dedicavit ittad. Hic clerum anta-
    |

    in ann. 656, regni autem Langobard. 68. Quaniobrem vit et rotjam integram clero suo dedit. Anle diem ordi-
    «{iii supersunl viii anni usque ad 76 complcliim, g nationis ejus Etettllieriits patricius et cxarcbus faclns
    erunt anni ipsius Bolhari concuirenles cuni indi \ntara \\n niargine nti\:\tm Antara qitasi miao-j.; scd ,

    ctione 2. Quos eharacteres conlinei ipse prologus lege Anlarla] assumpsit reqnuin, ct vcniens- a civilnle
    edicli. Ilaque non tanli esl uniim aut aUerum «li- Romana in caslro quod dicitur Liuiolis, ibidem a mi-
    ploma Bullarii Cas^inensis, quanti visum est Pagio, litibus rtavcnnatibns inlcrfectus est. Capitt csl dttclnm
    ad annum 626, ul narraiionem Panli Oiac. distin- Conslantinop. ad piiss. prvicip. Qtti beatiss tnits papa :

    gueniis tempora A.laloaldi et Arioaldi , evcrti re


    , defunclus sepulltts esl ud bcalum 1'etrum apostolitm,
    ,

    pnssit, atque insupsr cogat edicto regio manus in- et divisil omni clero pro obscqniis suis rogam unatn
    ferre, et pro regui mei oclavo, legere decimoctavo. integram. Qui fecit ordinctioncs, ctc. Blancii.
    Ilaic cum viderit A. Muralorius in prref. ad Leges — 2. Subdiaconi seqiienles. II', scilicet, qni uiaco-
    Langob., tnm. I, part. n, Rer. llalic, nesrio cur nos in miuisterio sequcbantur. Nam cum E. C. dia-
    cdicli proinulgatinncni revocarit ad aimuin 638, re- conus b.iptizabat, non acolylhi aliive, sed subJiaconi
    pugnante epocha regni Langobardici, quam Paulus inserviebant sacruni operanti. Bencinus.
    Diac, el ipsum edictum regiuin cum unius tantuin an- i Hic. perfecit ccemcteritim sancti Nicrmedis. Id est
    ni discrimine consignant. Sed h.ec obiter. Ad rem no- in ampliorem formam redegil sancti Nicomedis cce-
    slranr. Cum isliusmodi leges inlcgris xvin annis post meteriiim, quod non via Ardealina, ut scripsil Onu-
    obitum Bonifacii V proderint, ad eas haudquaquam 1

    p rius in ccemeteriorurn Caialogo, sed Nuineiitana,


    pontifex respexit. Aut igitur auctnr Gestorum ponti- prope Urbis nioenia situm esse, inter Romse subtcr-
    licalium parachrnnisnio ilerum lahorat, et decretum raneoe scriptores satis convenit. Ibidein eiiam trat
    alteriusesuccessoriliusponlificibusalliiigit Bonifacio ecclesia saucli Nicoinedis, quam velustate laliscei
    (quippe conligit posiea ut jus Langobardicum perinde
    c
    lem Iladrianus piimus, ut refert Anastasius , infra ,
    ac Romanum in universa prorsus Italia oblineret renovavit. Sed lemporum injuria iia soloxquata esl,
    qua tempestate nihil ambigo, siniiles declarationes nt nostra aMale vix parieiilinrc illius sint Conspicuae.
    a pontilicibus emitti potuisse); aut si Anastasio fidein Ad coQiueterium vero quod attinct, cum anle Bo-
    plane suam constare malis, opinari divinando possu- siiim esset ignolum, Bosius illud primo detexit anno
    mus, inter consueludines quibus unice ad Rolharim 1601,prope Urbis nioenia, via Nuinrntana, compleeti-
    usque Langobardi usi sunt pro legibus, eam a ponti- turqui; Ires aut quatuor viarum semitas, lotideuiquc
    fice fuisse probatam, quani in cnndendis leslamentis cubicula. Mafeus.
    adhibebant; sive etiam de iis peculiarem legem ali-
    quam suis et Italiae populis fuisse ab Agilulpho, vel
    k In castrum. —
    I. Ejusdein inciiiinit Ana.-t. iu
    Gregor. Altaserra.
    Adaloaldo vulgatam.qiiani, lluctuantibus aniinis inter
    Romana et nova hoec jura, pnnlifex suo decreto fir-
    — 2. Cod. Farnes. ln castrum qni dicitur Lticeo-
    :

    lis, ibidem a mililes [iavennates interfeclus csl; cujns


    niavit, quatenus in iismet locis curtes suas agenlibns
    caput,elc. Qtto defuncto, sepullits est. Blancii.
    Langobardis, ubi patrinionium sancli Petri erat, si 1
    Qui defunctus septtllus esl. Postquara eas in An-
    lestamenta ex illorum moribus legibusve iierent
    gliarn lineras mis't Bonifacius, dici superstes non fuii
    lirmala recognilinne regii cancellarii, valerent. Hujus
    recngnilionis speciminaocciirrunt incharladonalionis
    endem cnim anno so.xcentesimo vigcsimo quintn, dic
    vigcsima secundaOctobris, supremum diem obiit, ct,
    a Beringario faclae apud Baccliinium, el cxplorata res
    ut babel Anaslasius, sepullus est ad beatuin Pelritm
    c^l in diplomalibus a Baronio, Mabillonio, aliisque in
    apostolumdti vtgestmo qmnto mensts Oclobns, posl
    liicemeditis.Quajharum expositionum verior sit no- D
    limegodijudicare. Alleruin esto arb tnuin. Bencinus.
    quam sedisset annos qtiinqtie, menses decem, in ha-
    * tiic constituit ut nullus traltatitr de ecclesia. De-
    bent Gotfridus Viterbiensis in Cbronico, Luitpraiidus,
    crctuni Bonifacii V est, ne quis per vim cxirahatur Catalogus nominum apostolicoruin, Codcx nis. Ana-
    siasii, Colbcrtinus et quatuor ex Catalogis Crilicas
    de ccclesia. Idem ante sancitum constitulione Theo-
    dosii, 1. ni, C. de his qui ad eccles. confitg. Aug. in Baronianae pioefixis, et quod rem extra dubiuin ponit
    ejus epitaphium a Baronio recilalum , quod duobus
    psalm. cxlix Tales compedes consotidant vobis et-
    :

    his versibus clauditur :


    episcopi munus. Nunqitid non (ugiunt in ecciesiam
    compediti, et solounlur Itic? Altasekra. Cu'uien a| ostolicum qumi[ue el liis iuensibns, an.iis
    f
    Hic conslituit ut acolylhus non pra?sumat reliquias Kexil, et ad magni culicen lionoris abil.
    1'ACIIS
    snnctorttm martyrum levare, nisi presbyter. Decrelu.n
    Bonilacii est, ne acolylho liceat reli'|uias marlyruni m Decembrem. Cod. Vallic. : Deccmbris ;
    presby-
    gestyre, sed lanlum presl.ytrro. Tann-n diaconorum teros xxvi. Blancii.
    ininisteriuni fuit sanctorum reliquias dicbus solemni- " Numero. Vox uumcro deesl in Cod. Vallic.
    bus anle episcnpum praferre (Conc. Bracliar. m, Blancii.
    can. 5). Altaseriu. " Et cessavit.... dies xvm. Cod. Farnes. : El ces-
    s Nisi prcsbytcr. Cod. Vallic : nisi presbyter ; ct BlaSCB.
    savii cpiscopitltis dies x:il
    vt in Lateranh acolytlius non bapt. Blancii. p Episcopaius meitses vi. Cod. Vallic. : Episcopatus
    1 llk
    connituit ui in Lataunis aco ijtliiis non bapli-* dics xui Blancu.
    BONIFACll PAP/E V «G
    433

    BONIFAOI V
    ROMANI PONUFICIS

    EPISTOL^E TRES.
    (Mans',Col!ect. Concil. t. X.)

    EPISTOLA PRIMA. A (suscepto Chrislianx sacramento fidei) protestatur.

    JiDMFACti PAP.E V AD JIISTLM NIPER ROFFENSEM EPI- P.iUiuui prxterea per latorem prxsentium fra-

    SCOPUM, MODO MELLITI SLCCESSOREM 1N ARCIIIEPISCO- lernitati Uiac bcnigniiatis studiis invitati direximus,
    PATU CANTBARI/E. quo videlicet tantum in sacrosanciis mysleriis cele-

    Lnudat eum qnod Adelvaldum regem ad fidem per- brandis licentiam utendi imperiivimus : concedemes
    duxerit, speransque ulios perducturum, paltium mit- ctiam tibi ordinaliones episcoporum, exigcnle op-
    lit, jusque ordinaudi episcopos ei concedit. porlunitate, Duinini prxvcnienle misericordia, cele-

    Dilcrlissimo fratri Justo Bonifacius. brare; ila ut Cbristi Evaugelium plurimomm aiinuu-

    Quam devote", quamque etiain vigilanter pro tiatione in omnibus geutibus qucc necdum conversse
    non sunt dilatetur. Sludeal ergo tua fraternitas lioc
    Christi Evangelio elaboraverit vesira Iralerniias
    ^olum epistolx a vobis direclx tenor, imo indulia quod sedis aposlolicx liumanitale percepit, intemc-
    rata mentis sincerilale servare, inlendens cujus rei
    desuper operi vestro perfeclio indicavit. Nec enim
    iunnipolens Deus aut sui noniinis sacrainenlum, aut
    similitudiue tam prjecipuum iiuluinentuin humcris
    fiuctum vestri laboris deseruit, duin ipse pradica- tuis bajulandum susceperis. 'falemque te Domini im-
    loribus Evangelii lideliter repromisit : Ecce ego vo ploranda clemeiitia exhibendum stude, ut indulii

    biscum sum omnibus di bus, usque sd consummatio- B maneris pramia non cum realiludine, sed cum com-
    vem tteculi (Maltlt. xxvm). Quod spccialiler, in- modis animarum ante iribuual suinmi et venUiri Ju-

    iuncto vobis ininislerio, ejus clemenlia dcmonstra- dicis reprasentes. Deus le incolumem cuslodiat, di-

    vit, aperiens corda gentium aJ suscipiendum prxdi- leclis?ime frater.

    caiionis vestrx singulare mysterium. Magno enim EPISTOLA II.

    prxmio fastigioruni veslroruni delcciabilem cursum AD FDUVINLM REGIM ANGLORIM.


    bonitalis su;e suffragiis illuslravit, diim creditoruin Eum ad pdcm Ctlristianam exlwrlatur.
    vobis talenlorum lidelissimx negolialionis oflieii
    Viro glorioso Edivino regi Anglorum llouifacius
    nbereni fructum, impendens ei quod signare possitis, episeopus servus servorum Dei.
    iiniltiphcatis generibus prxparavit. Hocque etiam Licet suminx divinitalis polentia huinanx locu-
    illa a vobis repensalione collalum est, qui injunclo lionis ofliciis explanari non valeal b qnippe qux sui
    ,

    ininisterio jugiter persistenies, laudabili palientia niagnitudine ita invisibili atque ininvcstigabili ;eler-
    redemplionem gcnlis illius exspecialis, el veslris nt nitale consislit, ut eam nulla ingenii sagacitas quanta
    pioflcerent meritis corum est salvatio propinata, di- sit coniprehendere disserereque suflicial, quia tamcn
    cente Domino : Qui perseveravit usque in fincm, hic cjus hnmanitas ad iiisinuaiionem sui, reseratis cordis
    salvus erit (Maith. x, xxiv). Salvali ergo estis spe C anuis> qnx de seme lipsa pro feranlur secreta hunia-
    j

    1 alientix et tolerautix virtnte, ut infiileliuin corda mentibus inspiralione clcmcnler inliinilit, ad


    nis
    uaturali ac superstiiioso morbo purgata sui conse-
    annuntiandain vobis plenituilinem lidei Cluisiianx,
    , 'juerenlur niisericordiam Salvatoris. sacerdolalem curavimns solliciludinem pr irogare, ut
    Susceplis namque apicibus filii nostri Adclvaldi perinde Chrisli Evangelium, quod Salvalor nosler
    regis, reperimus quanta sacri cloquii eruditionc omnibus prxcepil gentibus pncdicari, veslrjs quo-
    ejus animuin ad vcrx conversionis el indubitat;e fi.lei que sensibus inserentes, salulis veslrx remedia pro-
    credulitalem fralernitas veslra perduxerit. Qua ex re pinemus.
    de longanimitate clemenlix ceoleslis ccrlain assiimen- Superme igitur majei-lalis clementia, qu.e cun-
    tes liduciam, non solum suppositarum ei genlium ela solo verbo prxceplionis sux condidit ei ereavit,
    plenissimam salutcm, imo quoque vicinarum, ve- ecelum videlicet et terram, mare et omnia qux in eis
    slrx quoque prxdicalionis niinislerio credimus sub- sunt (disposiiis ordinibus quibus subsisierenl) co-
    sequendam, qiialenus, sicut scriplum esl, consum- xlerni Verbi sui eoncilio et sancti Spiriius unilaie
    inati operis vestri merccs a retributore omnium bo- dispensans, hominem ad iinaginem el siniiliiiidineiu

    iiorum Domino tribualur. Et vcre per omneui terram siiam ex limo lcrra; plasmalum consiiluii, ei.|ue
    I)
    exisse sonum eorum, el in lines orbis terrx verba laniuni pnemii prxrogaiivain indulsil, ut eum cuu-
    ipsorum (Vsalm. xvni), univcrsalis genlium confessio clis pra-ponoret atque, se.rvalo termino prxceplions,

    » B»d., lib ii, r.ip. 8. & Licd., hb. II, cap. 10.
    i3 7 EPISTOL.-E TKES. -438

    a'ternitalis subsistentia prxmunirct. Uiac ergo Demn A quos catcnus malerio: compage vobis deos fabricas-

    Patreiu, FUium, etSpiritum sanctum, quid est indi- tis, confiingendos dimiiiuendosquc sunmiopore pro-

    vidua Trinitas, ab orlu solis usque ad occasum bu- curare ; lpsa enim eorum dissolulio corruptioque ,

    mauum genns, quippe ul ereatorem omnium alque qux nunquam vivcntem spiriium habuit, ncc sensibi-

    factorem suum, salulifera confessione lidei vcnera- litalem a suis factoribus potuit quolibet modo susci-

    tur et eolit. Cui etiam suiuiiiilales imperii rerumque pere, vobis palenter insinuet, quod nihil erat quod

    potestales submissa: sutit, quia ejus dispositione om- eatenus colebatis, dum profecto meliores, vos qui

    niiim prxlatio regnorum conceditur. Ejus ergo bo- Spiritum viventem a domino percepistis , eoruni

    :iilalis misericordia, lolius crealura: sua: dilatanda: construclione niliilominus existalis; quippe quos

    subsldiis, etiain in extremiiale terra: posilarmn gen- Deus oinnipotens, ex primi honiinis quem plasmavit
    tium corda frigida sancli Spirilus fervore in sui cognatione deductos, per sxcula innumerabilibus
    quoque agnitione niirabiliter est dignata succedere. propaginibus pullulare constituit,
    Qiisc enim in gloriosi filii nostri Audubaldi regis gen- Accedite crgo ad agnilionem ejus qui vos creavil,
    liumque ei supposilarum illustratione clementia qui vobis vitaa insulflavit spirilum, qui pro vestia

    Redeniptoris fuerit operata, plenius ex vicinilate lo- redempiionc Filiuni suum iinigenitiim misit, ut vos
    eorum vestraui gloriam coiijicimus coguovisse. Ejus B ab originali peccato eriperet el ereplos de potestale

    ergo mirabile douum, ct ia vobis cerla spei coeleslis diabolicx nequitix cceleslibus prxmiis munerarei.

    longaniniilate conferri confidimus. Cum profeclo Suscipite verba prxdicatorum et Evangelium Dei

    gloMOsaui conjugem vestram qux vestri corporis qnod vobis aimuiitiant, qualenus credentes, sicul

    pars esse dignoscitur, ajternilaiis prtemio per sacri sxpius dictum esl, in Dcum Patrem oinnipotentcni,

    baplismalis rcgeneraiioncm illuininalam agiiovimus. cl in Jcsum Chrisluin ejus Finuin , et Spiriluni san-

    clum , et inseparabilem Trinitatem , fugatis dxmo-


    Unde prxsenti slylo gloriosins, vos adbortandos
    nioruni sensibus, cxpulsaiiue a vobis sollicitatione ve-
    ciiiii oiiini afleclu iiitimx charilatis ciiravimus, qua-
    nenosi et deceptibilis hoslis, per aquam et Spirilum
    tenus abiMiiinatis idolis eorumque culiu, spretisque
    sanclum renati, ei cui credideritis in splendorc glo-
    fanoruin fituitatibus, ct auguriorum deceplibilihus
    rix senipilernx cohabilare ejus opilulaiionc et mu-
    blaiidiinenlis, credalis in Deum Palrem omnipoten-
    nilicenlia valealis.
    tiiii, ejusque Filium Jesiim Cliristum, et Spirilum
    Prxterea benedictionem protectorls vestri beali
    saucluin, ut credentes a diabolicx captivitatis nexi-
    Pctri aposlolorum piincipis vobis direxirmi?, id est,
    bus, sancla: ct individui' Trinitatis cooperante | o-
    camisiam cum ornatura in auro una, ct Ixna Anci-
    tentia, absoluli, xlernx vilx possitis esse participes

    Ujuanta au'em reatiludinis culpa teneanlur astricli


    .
    C riana una, quod peiimus ut co benignilatis aniino

    gloria vcstra suscipiat, quo a nobis noscilur des-


    lii qui idololalriaruinperniciosissiiiiaiiisupcrslitionem
    linalum.
    eolentes amplcclunlur, eorum quos colunt exeinpla
    EPISTOLA III.
    perdilionis iiisinuant. Unde de eis per Psaliiiistain
    AD EDELBLRGAM EDLVIM IIECIS CONJIGEM.
    dicitur : Omnes dii gcntium daimonia, Dominus antem
    Cratuhlur eam ftdcm recepisse, monetque nt lioc me-
    cwlos fecil (Psal. xcxv). El ilertim : Oculos liabenl cl rito suo reai privslct bciicficium. Munitsculu etiam
    non videnl, aures habent el non audiunt, ct nares lia- millit, speculum argcnlctim, el pcctincin ebiirncum.

    benl et non odorabunl. Maiws habenl el non palpa- Domiiia; gloriosa: lilix Edelburgx reginx, Bonifa-
    bunt, pcdes liabent el non ambulabunt. Similes ergo cius episcopus servus servorum Dei.
    u
    efficitintur his qui spem suce conftdentia' ponunt in cis Redeinploris nostri bcnignitas huniano gencri ,

    (Psal. cxm) Quomodo ehim juvandi qiiamlilitt quod preliosi sanguinis sui effusione a vinculis dia-
    possunt habere virtulem hi qui ex corruptibili malc- bulicx captivitatis eripuil, mulla providcntia, quibus
    ria inferiorum etiam suppositorumqiie libi manibiis salvaretur, propinavit remcdia ;
    quatenus sui nomi-
    construuntur, quibus videlicet artilfcium [iiimanuin nis agnilione diverto modo gentibus innotesccns,
    accommodans, eis inanimalam meudirorum similiiu- creatorem suuni suscepto Christianx fidei agnosce-
    1>
    ilinem contulisli ; qui nisi a le moti fuerint, ambu- rent sacramenlo : quod quidem \eslrx glorix sensibui»

    lare non poterunt, sed lanquam lapis in uno loco ccelesti collatum inunere myslica regeneratio vestrx
    posilus, ita constructi, niliilque inlelligentes, ipsaque purgationis patenter innuil.
    insensibilitale obruli, nullain neqiie Ixdendi neque Magno ergo largitatis Domiuicx beneficio niens
    juvandi facultatcm aJepti sunt? Qua ergo mcnlis de- nostra gaudio exsultavit, quod scintillam orlhodoxx
    ceptione eos deos quibus vosipsi imagincm corporis religionis in vestri dignatus cst convcrsione succeu-
    radidfetis colentes sequimini, judicio discreto repe- dere. Ex qua re non solum gloriosi conjugis vestri,
    rire non possumus. imo tolius gentis supposila: vobis inlelligentiam iu
    Unde oporlet vos, susceplo signo sanctx crucis, amorem sui facilius iiiffunmarct. Didicimus namque,
    per quod hiiinanum genus esl redemptum, exsecran- referentibus his qui ad nos gloriosi fllii nostri Audu-
    do diabolicx versulix supplantationem , qui diviiix baldi regis laudabilem conversionem nuntianles per-
    b nitatis operibus invidus xmulusque consisiit, a venerunl, quod eliam vestra gloria, Chrisiiana: lidu
    cmdibus vestris abjiccre, injcclisque nianibus, hos susceplo mirabili sacramcnlo, piis et Dco placitis

    a
    Dcdj, Y.b. u, cap. 18.
    459 AI) BONlFACIl PAI\£ V EPISTOLAS APPENDIX '.
    iO

    jugUer operibus cnileseat. Ab idolorum etiam eullu, A summopere dematura, inlur.dens sensibus ejus
    lire

    seu fanorum auguriorumque illecebris se diligenter qiianium sit pncclarum quod credendo suscepisti
    abstineat.et ita in amore Redemptpris sui immutata myslerium, quanlumve sil adniirabile quod reuala
    devolione persistens invigilet, nt ad dilatandam pncmium consequi meruisti. Frigiditatem cordis ip-
    Ghrislianam lidem incessabiliter non desistat operam siussancti Spiritus annuntiatione succende, qualenus,
    commoilare. amolo tnrpore perniciosissimi cultus, divinic fidei

    Cumque de glorioso conjuge vcstro paterna cbari- calore jus inlelligenliam luarum exhorl.itiomim fre-

    tas soUiete perquisisset, cognovimus quod eatenus quental one suceendat; ut perfeclo [prolecto] sacroe
    abominandis idnlis serviens ad suscipiendam vocem Scripturoe tcsiimonium per te expleium indiibitaiiter

    pradiealorum suam dislulerit obedienliam exhibere. pneclareat ; Sulvabitur vir infidelis pcr muliercm [i-

    Qua ex re non inodica nobis amariludo congesta delem (I C.or. vn). Ad hoc enim niisericordiam Domi-

    est, ab eo qund pars corporis veslri ab agniiione nicx pielalis consecuta es, ut Iructum fi !ei credilo-

    summse cl individua: Trinitatis remansit extranea. ruinque tibi bcneficiorum Redemptori luo muliiplieera
    Unde paternis olficiis vestroe gloriosoe Chrislianitatis resignares. Quod equidein, sulTraganle praesidio be-

    nostram comiuniiiliouem non distulimus conferre, nignilalis ipsius, ut explere valeas, assiduis non de-
    adtiortantes quatenus divina: inspirationis imbuta B sislimus precibus postulare. His ergo pramissis,
    subsidiis inipoi lune et opporlune agenduni non dif- paternx vobis dilectionis exiiibentes oflicia, horla-

    fcras, ut et ipse Salvaioris nostri Domini Jesu Cltrisli mur ut nos (reperla porlitoiis occasione) de bis qu;c

    cooprranle potentia Chrislianorum numero ropule- per vos supema poteniia mirabililer in conversiono

    lur, ut perinde intemer to socielatis fuedere jura te- conjugis veslri submissieque vobis genlis digitatus

    ncas marilalis consortii. Sciiiituiii namque est : Erunf fueril operari, prosperis quanlocius nuntiis reve-
    dno in came una (Muttli. xix). Quomodo namque lclis ;
    qiialcnus sollicitu !o nostra, quae dc vestri
    unitas vobis conjunclionis inesse dici poterit, si a vestroiuinque oiunium aiinn " salute oplabilia desi-
    veslra: fi ki splendoro interpositis detestabiliserroris dcranter exspectat, vobis nunlianlibus rclevelur,
    li uebris remanseril ille alienus? Unde oralioni conti- illuslralionemque divinx propiliationis invobisdillu-
    iiuo insislcns, a longanimitale ccelcslis clemenli;e sam opulcniius agnoscentes, hilari confessione laigi-
    illuminationis illius beneflcia impetrare non desinas. lori omnium bonorum Deo el bealo Pelro aposlolo-

    L't videlicel quos copulatio carnalis affeclus unum rum principi uberes nierito gralias exsolvanms.
    quodammo lo corpus exbibuisse nionstratur, lios quo- Praeterea benediclionem proiectoris vesiri heali
    que unilas fidei, eiiam post hujus vitie transiium, in Peiri aposlolorum principis vobis direximus, id est,
    perpetua socielale conservet. Insiste ergo, gloriosa C spcculum argenleuni, et peclinem cburneum inaura-
    flia, el suiiiiuis conaiibus duritiam cordis ipsius luin, quod pelimus ul eo benignitalis animo gloria
    rcbgiosa divinorum praxeptorum insinuaiione mol- vestra suscipiat qno a nobis noscitur destinalum.

    APPENDIX.
    EPISTOLA Anglorum a diebus paganorum haletur. Al vern
    AI> JUSTUM ARCIHF.PISCOrUM CANTUARIENSEM. nunc pcr revelationem Jesu Christi, qui esl origo el
    caput totius l.hrisiianilatis, eadera civiias exallalur,
    Dileclissimo fralri Justo, Bonifacius epicopus scr- cl orlhodoxa lides, quae est radix nnhilissima, ihidem
    viisj scrvoruni Dei. collocalur, ut ex illa segcte liberrimuin liuctuni boni
    Susceplis vcstrae dileetionis apicibus a , in quibus opeiis ad pabulum cocleslis patri;c oinnem insulam
    reperimns, iuier plurimns <x gentilitate ihidein
    alia, nieliri queant. quani lelix illa civilas quae mcruit
    (b-gcntinin, Dco oinnipotemi
    et Domino nostro Jesu in se Chrislum hahitatorem hahere, expulsis antiqiii
    Chrislo auxiliaiite conversos, maxime autcm in par- boslis insidiis ! Felix illa civilas, lelix el lota gens,
    tibus Canlii ad veri Dei noslri lidem veslris laborihus cum supcrna misericordia visilare non deuignata
    illa
    esse perdiictns, valde gratulati suinus. Eadhaldi quo- sil, quos anie niundi creationem prxdestinaverat
    que regis aninnim ad verx agnitionis viam esse cor- sibi sociare Quare absit ah onini Chrisliano ut cx
    !

    rcclum, Doniinum omnipolentem in id lamlavimus, I) ill.t civilale Dorobernia aliquid minualur aui in aliud

    qui sui nominis sacramenluni vestrique lahoris Iru- inuieiur nunc, vel in futuris temporihus, qux a prae-
    clum non deseruit, sicut ipscpra'diealoribus Evange- decessore nostro domino papa Gregorio slaluta sunt,
    liiveraciicr repromisit tcce cgo vobiscum sum vnmi-
    :
    quoqun modo res human.c qnasseulur. Sod magis c\
    bus dicbus usque ad consummationem swculi. Mnlti aucioriiaie heaii Peiri apostolorum principisid ipsum
    cst clemenlia apud Dciim, qux mulia esl in nohis pnecipienles Grmamus, ut in Dorobernia civiiaie
    demonstrata, cum aperianlur corda barhararum gen- semper in poslermn nielropolitaiius lotius Brilannix
    tium ad siiscipienduni prxdicalionis veslr;c singulare locus babeaiur, omnesqiie provincix resni Anglorum
    mysterium. Illenim prnlieerenlveslris meritis, eoruiu prxlati loci melropolilanx ecclesia: subjieiantur, im-
    <st salvatio propinala, Domino dicenle: Qui perseve- muiilala perpetuaque stabilitaie deceraimus. Hanc
    raverit usquc in finem. Iiic sulcus cril; et alibi Con- : aiiicni ecclesiam, utpote specialiter consislenlem sub
    siiininnti operis vobis merces a rclributore omiiunn potestale et tuitione sancia: Romanx Ecclesiac, si
    bonorum Deminotribitetur. Cognovi siquidem inve>tris quis conatus luerit iminimnre. eique de concessrc
    sytlabis ut sancix recordationis pravlecessnr noster potestatis jure quidquani ab-tuleril, auler.il eum
    Gregorius cnnsiituii Augustino ct omnibus suoce so- Dcus de bhro viia-. sciatque se suli anaiheinalis vin-
    ribussuis, in postorum metropolilanam ct primilivam culis esse notaium. Dcus tc ir.columcm custodiat,
    scdem in civitalc Dorobcrnia, ubi caput tutius gentis rcvcrcn Hssiine li.ilcr.

    » Jlansi, Suppl. tcm. I, pag. 570, cx Wilkins, loni. I, pag.


    ill SANCTCS SONNATirS. NOTITIA IN S. SONNATHJM. 149

    ANNO DOMINi DCXXV.

    SANCTUS SONNATIUS,
    RHEMENSIS ARCHIEPISCOITS.

    NOTITIA HISTORICA IN SANCTUM SONNATIUM.

    (Gallia Cbrist , t. IX, p. 18.)

    A r ehidiaconuni Rliemensem gerebat Sonnatius cum A el auritm dedil, unde calix inbi ficret. Ad basilicam
    cpiscopus Rhemensis factus esl ante annim.613; sancti Joannis solidos v, ad busilicam sancli Sixli
    nam, ex Flodoardo, quasdam commutavil cum re-
    res similiter in auro solidos III, ad baiilicam sancti Me-
    ijina Brunkhilde qusc dicm supremuin non obiil
    , dardl so'idos iii, ad monastcrium pnellurum vineam iu
    anle bunc anniim. Electum aulem esse auunn.it Germaniaco silum , cum quibusdam easis ipsi basilictv

    Coinlius anno 5!)i ineunte; quod si vcrum est, niliil profuturis; ad basilicam qua; dicitur, Ad aposlolps,
    vetat qiiominus anno circiter 600, ut quidam volunt, auri Silidos iii cum alii.t muniiscnlis nnde culix fieret
    corpus saocti Reniigii novan in cryptam tiansiuleiit. ad basilicam sancli Petri in civitate auri sotidus ni
    Trwterea, inquit Fiodoardus, res Ecclesite sum pro- ad basilicam sancti Theodori porlioncm snam de villo
    bubiliter ordinasse legitur, augens etiatn episcopium, Germaniuco, cum mancipiis, v neis ct cwleiis ud ipsam
    tcrris ac mancipiis dalo prelio coeinptis,q:tarum udhuc pertinenlibus, argentum quoque ad sepulcrum domni
    emplionum nonnulla reperiuntur monimenta; quasdam Tkeodulphi [abricandum vcl exornundum ; adbasilicam
    quoque res quas pravi quidam pervaserunt, apud re- sancli Vili vas quoddam argeulcum ad calicem (ucieu-
    giam majeslalem tam per seipsum quam eliam per dum, el in anno solidos xv ; ad mutriculum praiterea
    suos aclorcs , Marco presbylero quoque legnto suo sanctiv Rkemensis Ecclesite uonniilla contulit donaria;
    causas agente, repelilas el obtentas Ecclesia; rile res- " cmteris quoqne matriculis vcl congregationibus dversa
    tititit. Colonias etiam villarum quarumdam epis.opii detegavil muncra. Qiubusdam kivredum quoque suoritm
    disposilis ordinavit scrvitiis. frwtcrca nec non rcgalia personis pra?dio qua?dam eo leuore dereliquil, ut ad
    sttper eccteMislicarum immunitule rerum, sed et Iradi- loca sanctorum a se destinala post eorum rewrterentur
    lionum quarumdam obiinuit firmilultm. Anno 6:25 decessnm. Maucipia nonnulla libertate donavil, addi-
    synoJum Rheniensem cuni aliis quadraginta et ain- tisque ditavil pecitliis. Quod viri Dei testamentum re-
    piius Galliaruin episcopis celebravit ;
    qua in synodo galis prascepti reperitur pugina roboratum.
    miilta leguntur apud Flodoarduin iltiliter constituta. Obii-se creditur merilissinius proesul xm Kal. No-
    Teslamentum denique rcrum suarum condidil, in quo, vembr. anno 631, »i ddnlio lides. Tradit Deino-
    ex eodem scriptore, plura diversis donaria contulit cliaies, elapso plutium aiiuoruui cuiriculo, Deuni,
    ecclesiis. Dasilicam tamen beati Remitjii praic.pue sibi niiraculis in lumtilo coru^caiuiljus saoitilateui ipsius
    kwredcm instituit, ubi et sepulturam se liabilurum de- niuudo revclasse, leniporibus prx-eriiui Rainaldi II,

    legit,ibiuue missorium argcnleum deauralum dcputavit; Sansonis el Ilenrici I arcliiepibCoporuin, hoc est t'uo-
    (ochlcaria quoque duodecim el salarium argenleum, ac decimo saculo, sacraqtte ejus letn ossa ab ecclesia
    portionem suam de Viltari quod.im cum mancipiis, vi- sancti Remigii ad cathedralem fuisse iranslata Prid.
    veis, pralis cailerisque adjacenlibus, et alia nonnulla C Non. Novembr. anno 1201, elevalionis pompaui Wi-
    qita; se dalo pretio meminit comparasse. Ad basilicam done cardinale Praaiieslino cclebranle. At liacc paulo
    sunctorum Timolhei el Apollinaris detegavit cusasquas- posl fortuito inccndio, quo deforniata ecelesia, cuni
    dam, tam juxta ipsam ecclesiam quam injra civitatem. ingeuti supellectile perierunt. Ascribunlar sancto prae-
    Ad basiticum sancti Marlini, quem peculiarem sitttm
    suli quxdam statuta synodalia qux videsis a, u 1

    patronum dicit, villam mulaliouis quam comparavil, Labbeiiin et Marlotum.


    ad inlegrum, sicul a se posscssa est, trudidit. Insuper
    SONNATIl RHEMENSIS EPISCOPI STATUTA. 444
    4i3 S.

    SANGTI SONNATII
    RHEMENSIS EPISCOPI
    a
    STATUTA.
    (Ex FlodoarJo Hist. Rbeai. Eccles.)

    CAPUT PRIMUM. A LX.

    Sine fide, leste Apostolo (tlebr. xi),


    impossibile est Sacrosanclam Eucharistiam sacerdos celebraturus.
    ut exacle Ee pneparet, el probet iuinimum
    Deo plaeere, ideoque mandamus omnibus ; et ul bis in iuense-

    juxta verbum Dei et sanctce EccresiaJ id faciat.


    doctiinaui fidei,
    El qui- X.
    Knmanic tiaditionem, teneant sequanturque.
    populum Feratur segrotis vase hunesto, et lumine anlece-
    cunque pastorcs sunl quac ad inslrucndum
    sciant, et suos ad denle el praeunie. Et quicunque peregrinari volunt
    et gregem pertiuent discanl et
    iliaiu ad viaiicum suscipiant.
    officia virtulum excitent.
    II.
    XI.
    El cur ad morlem conJemnalis renuitur, cum
    FiJelibus pie sacramcnla ministrent, semperque
    iis

    aflerant quoJ aJ explicanJam ulilitatem sacramenti


    maxime conJucat ad speni et securamen ccrli deces-
    sus, et pncsenlis agonis ?
    et inslituiioncin pertinet.
    III XII.

    accipiant, scJ in Dco confidant, Qui ad ordines premoveri volunt, habeanl beneli-
    McrceJem non
    conorum invocanlibus eum cium ad alimoniam sufficiens, idque ad examinalio-
    oiii iiat escam pullis

    (Psal. cxi.vt).
    B nem virorum proborum el juraiorum.
    IV. XIII.

    sobrius, idque honeslc explcai, Nulli tonsura detur, nisi idonco, et ad sacros
    Baptiz.aturus sit
    ordincs poslea probabiliier ascensuro. Quid opus
    verba atiente proferat, ct debite dc parentibus in-
    cnim niitlere panem filionim canibus, et spiritalia.
    formet.
    V. inundi amaloribus?

    Conlirmalionis saeramentum habet donum robo- XIV.


    matriinonio imago exstat sacrosancti conjugii
    rantis Spiiitus sancti, ct ubcriorcm graliam
    profert, I ii

    inter Cbrisluni et Ecclesiam enali; idcoque vinculum


    idcoquc non negligatur.
    VI. est Jivinilus firmatum, quotl niultum conferl aJ feli-

    et expialio sanguine Donimi cilatem rei familiaris, aJ pacem inter parlcs, et aJ


    Remissio peccaiorum
    pendet. proles suscipienJas (Eplies. v).
    noslri Jesu Chrisli nititur pra cipue, et ab eo
    VII. XV.
    non negligat ei in- Extrema unclio ilefeiaiur laboranti el pctcnti,
    Curet paslor oveni suam, et :

    cumque pastor in propria siepius invisai, el pie vi-


    jnngat intercsse niissa; sacrilicio diebus soleiiinibus
    loscal cjus f.iciem ; et si bis absit C sitel, eum ad futuram gloriam animando, et debile.

    in anno, prohibealur eidem ecclesiic ingressus, et prxparaudo.


    XVI.
    careat pastorali sepultura ct consolatione.
    VIII. De clericis, luceant sicut stelkc et perpetu* clari-
    pccnitcntium con- laics in lirmamcnlo Ecclesix*. Non sinl ebrii, nug; ccs,
    Nemo tempore qnadragesinw
    fessiones audiat praHer paslorcm. llujus enim in- ct sxcularibus immisti.

    ovem recognosccre, pro qua suam aniniam XVII.


    terest
    lencral Domino. Nec mulicrcs alloqtiantur, aut domi rciineaut,

    Statutu. \\xc stalula accepta ex majori mnnas-


    ° Jimus; verum facile pntuil fieri nl loco prcsbyleri

    lerio (Gallice UariuoiUier) a sancto Mariino asdiO- a recemiori aliqun positum sil nomen pastoris, el
    calo in suburbiis civilalis Turonensis, cuni ser.us ad fcstum illuJ ali aliquo fortc adjectuni. Scribit lamcn
    inanus noslras pervonisscnt, visum esl appendicis sancius IlJefonsus (qui eadem aelalevixit cuni Sonna-
    loco adjicere. Elsi eiiim siut in bisquaedam quae non tio) in liliro dc Virginilale ct Parturilione beal*

    viJenlur rcdolere lanlam anliquilatein, ut quod li- Mariae Nativiiaieni ejus ex auclorilate lolius Ecclesia:
    inluiii pasioiis Iribual parochis, qui oetate Sonnalii celebrari et vencrari.
    ei tnutlo post presbyleri taulnni aut sacenlotes
    solent Sunt liis slatulis similia qua; scribit Jesse Atnbia-
    u nensis episcopus in epistola ;ul sacerdoles suae J.ce-
    appellari; quod ilern festatn Nativiiatis bealae Mariae
    inier Cesta celebrauda reponat, quoJ in his partibus cests, el conslilulio Kiculli Sucssionuni episropi, quas
    ciiiii iliiicinari opusculis cJiilit Joannes Coidesius.
    nou videtur tatn aiiliquum fuisse, quandoquidem
    Fulberlus Carnotensis, <|iii vixil anno 1017, iJ pri- (Ilui Colvenerius, i/i noiis ad Flodoardum.)
    mum in Galha telebrasse dicaiur, si Demochari crc-
    /,15 VERI RLTllENENSIS EPISGOn EPISTOI./E DUiE. 410

    conimuni, et pauperi paleules in- A debita veneraiione celebranla lircc stint Nalivilas
    vivani iii a.d> s :

    haliilent. Domini, Circumcisio, Epiphania, Aiinuniiaiio beatae


    XVIII. Mariic Hesurrectio Domini cuin die sequenli, Aseen-
    ;

    Suffragia defunclorum omnium servari pra-cipi- sio Douiini, dies Pentecosles, Nalivitas beali Joaunis

    mus, el ne musarum solemnia, prater fundaloruiii Baptis ! «e, apostolorum Petri et Pauli, Assumplio
    ineiiteni, alio inodo converlanlur. bcatai Marioe, ejusdem Nalivitas, Andreae apostoli, cl

    XIX. dies oiniies Dominicales.


    Sint episcopi fideles et assidui verbi Dei dispen- XXI.
    silores. In lioc enim eoruni cliaritas dignoscitur, si Ecclesia: debile dotenlur ad alimoniam pastorU
    gregein pascant exemplo et verbo. et cleri, ul sccuiius invigilenl super grcgcm, et de
    XX. ejus salule sint anxii el solliciti.
    Fe^ta absquc oinni opere forcnsi excolenda, ct cum

    ANNO DOIIIM IICXXV.

    VERUS
    RUrilENUNSIS EPiscorcs.

    NOTITIA IIISTORIGA IN YERUM.

    JFabric. Bilil. med. et inf. aelalis.)

    Verus, episcopus Ruthenensis in Galliis, qui an. B vero daiae sunt cpistolc Sulpilii Scveri, cpiscopi Ci-
    G25 concilio Rhemensi interfuit. Epislolaj ejus du.o turicensis, ibid., p. 645, etRuricii Lemovkeui n, 22
    ad Desideriuni episcopum Cadurcensem ediise sunt a Adde Galliam Cliiisliaiiain t. I, p. 201.

    Canisio, Lect. Ant. t. I, p. 648 et 649; ad ip um

    VERI RUTHENENSIS EPISTOL/E DU^.


    (Can. Velt. Lect. tom. I.)

    1. pro Dei cultore domno Desiderio opiiuiati Verus


    Domno seniper suo Desiderio papx Verus pcc- pcccator.

    cator. Accedeiitem liliuui nostrum Lcodoalduin diai onum,


    Jtissorium veftrum accepimus una cuin exemplari O[iportunuiu duximus ut dominationem vestr;e clia-

    de lilleris domni Sulpitii, ubi domnus innotuit quod riiatis inquirere deberem, cum scianms devotionem
    istum placilum de isia syuodo frater vesler doniiius C sancUc aninia; veslrae bona seinper de parte noslra
    Sulpitius alio temporevisus est immutasse. Nos hoc optare. Pnesertim cuin nos vestro prae omnibus pa-

    gratiac veslnc jam inuotiieramus per servo vesiro tiocinio poliamur. Proplerea salutaules eininenliaiu

    Rciobeno diacono, et postea per misso veslro. Sed vestram^ rogamus ut sicut dum patrocinia vestia

    quia, Deo volenle, domnus innoluit quod inea sug- elcgiinus , et hactenus nos defensio protcctionis

    geslio continebat, nos gralulali sumus quod de veslra vestrae iiisigniler munivit, ita nunc quoque de con-
    felicilatevotiva gaudia meruimus cognoscere. Intcrea dilione nepotum nostrorum, unde praefalum vobis
    rcddimus profusum nostri famulatus oflicium, sup- suggerere rogamus, talem sollicitudinem atque in -

    plicantes, ut pro nobis Domiui misericordiam exo- stanliamapponalis; unde sicut nos vobis sunius, ita

    rare dignetis ; et socpius nos de vestra jubete felicilale ipsos quoque acquiralis per omnia debitores. Reduce
    consolare. Quia Dominus novit omnipolens quod ea eliam anlefalo, deveslr.c fclieitalis emiiicntia, res-
    qua; bona sunt, de vos semper audiie et videre cripto reddilo , noslram sollicitudinem digiiaiiiini

    oplamus. Annis multis vobis serv.re inerear, apos- nlevare. Doniinus no^ler Jesus Christirs cuslbdiat
    lolice Pater. coipus et aniinam vesiram in dic cxamiuis suil
    II. Aincn.
    Domino illusti i , et a nobis petuliarius suspicicndo,
    vn CIILOTAKII II, FRANCORUM REGIS 418

    ANNO DOMIM DCXXVl.I

    CHLOTARIUS FRANCORUM REX


    II,

    NOTITIA lllSTOlilCA IN CHLOTARIUM II.

    (Ilist. lilt. de Ia France , t. III, p. 5H.)

    Clolaire, scmd du nom etaii lils de Chilperi. I", ,


    A enfin eelui de les vaincre, ct de reuiiir sous sa dow
    minalion lcs trois royaiiines qui
    dont nous avons parle en son Iieu , etde la lameuse formaient la inonai-
    Frerfi gonrfe. 11 vinl au mnnde quatre mois avant la
    chie Ce inonarque vecut encore quinze ans
    fr.inc.iise.

    depuis, et mourut au commciicement de 1'ainiee G28,


    inorl dc son pcre, qui arriva vers 1'aiitonine dc lan
    aussitot a regncr en Neusliie, sous e " l a gnaMnte-cinquieme de son age et de son
    584. II cnmmenca
    conduile de la reine sa mere; et c'esl ce qui fait regne. II fut enierre dans lVglise de Saint-Vineenl,
    la

    compte annees dc son regne \nr cclles Cest-a-dire de Saint-Germain des Pres(c).
    que 1*oii les

    de son age. Frede"goiidc eut 1'adresse de lui menager Clolaireavaitepouse trois femmes, deuxdesquelles
    les bonnes graces de Gontran son oncle paiernel , ,
    '«*«donnerent chacune un flls. De Dertlirude.il eul

    qui le protcgea loujnurs, et qui le leva incnic des Dagoberl I rr qu'il associa a , la royaute des 022, el de
    fi.nts sacres du bapte ne , avec les souliaits d'une Sicliildc il eut Chaiibert, qui mourut deux ans apres

    pnisptirite cncnre plus grande que n'avail ete cdle son pere (rf).

    de son aieul, dont il portait le nom (a). L'amour qn'avait Clotaire pour le bon ordre, lani
    Ou eut sniii de fiire eturfier ce jeunc prince; et en ce qui regarde les choses ecclesiasiiques que ci-
    tous nos bisiorieus s'accoident a lui rendre lemoi- viles, le p»rta a /aire divers reglemeiits ponr le

    gnage, quil etait bicn instruit dcs lcltres. De la B mainlenir dans ses Eiais.

    1'inclinalion qu'il eut el riionneur qu il porla a ceux 1" Ou a sous son nom une ordoniiance qui fut

    qui les cullivaient. II ne faisait pas moins d'esliine faitevers l'an 505, lorsqu'il n'avait encore (|ue ome
    des gens de bien que dcs savants, et il avait a sa cour ans. Elle est divisee en dix-huit litres ou anicles, et

    plusieurs saiuts personnages, qui furent eleves aux lcnd pariieulierement a rdprimer le larcin et l'infi-

    premieres dignites de 1'Eglise. Tels furcnt sainl delile des serfs, et a prescrirc la maniere de les-

    Arnonl, sainl Goeric , saint Faron , saint Didier, poursuivre et de les punir. Mais elle defend dc violer
    saint llomaric, et quelques autrcs. On ne peul diin- a leur egarrf ou a 1'egard de loul anlre criniinel , les

    ner une juste idee de son regne, qu'en disant qu'il lil asiles, el de les lirer par violencc des eglises oii ils

    re^ncr avec lui toutes les verlus qui fonl les gran !s Le dernier article de ceile or-
    se seraicnt retugies.

    rois. Sa piele eclata par son afleclion pour les eA6- donnance esfextreinement severc pourles jng''s qui
    ques, et ses liberalites envers les eglises; sa bonie y sont deelares coupables de inorl, s'ils vienncnt a
    rt son humaiiile par le soin quil pril de secourir les violer les reglemcnts qu'cllc conli--iit. Celle picVe se

    pauvres, et 1'altention qu'il eut a pourvoir aux be- resscnt beaucoup dc la ruslicild du temps ou ellc a

    soina de tous les ordres de son royaunie ; sa g£ne'0 ele faite , comme le prouvent le granil nombrc de
    sile par la reniise qu il lii aux Lonibards du trihiil C mois barbares qui s'y lisent. Oulre le recueil des
    annuel qu'ils payaient aux rois Irancais ; sa valeur Capitulaires de nos rois, celie ordonnance se irouvn

    par la vicloire signaleequ'il remporla sur les Saxons; a lii lin de la Loi Salique de ledilion de 1602 (e).

    sou aniour pour la paix par la preference quil donna 2 u Nous avons encore de Clotarre un e"dit plus
    a uii sage ei paisiLle gouvcrnciiicnt , sur 1'ambition coiisiderable et bcaucoup niieux ecrit que 1'ordon-
    de eonqiierir iles provinces el de gagner des balailles. nance prec^dente, et auquel il eut plus de part,
    On ne lui reprocbe que d'avoir cu trop de tendres^e puisqu'il r^gnail alors par lui nieinc. 11 esl en rfato

    et de complaisance pour lc scxe, et d'avoir use de du rjitiirz.il ine des calendes de Noveinbre, c'est-4-dire

    trop de cniaule envers Brmichaiil , a qui il hl souf- dii dix-huilienie d'oct'ihre en la treiiie-unieine annce

    fiir le supplice horrible quc tout le nionde sail ('.<). deson regne, par eonscqueni du iiieinc |nur et de la

    Apres la mort de Goniran, Clotaire eut quelques nieme annce que le vi" concile de l'aris donl cn a
    demclcs avec Thierri et Theorfebert, ses cousius, rendn compte. Aussi cst-il nour coulirmer requi avail
    l*un roi de Bourgogne et 1'autre d'Anstrasic dans . ete regle par lcs ivdques de celte assemblee ; c'csi

    lesqui'1» il n'eut pas toujnurs 1'avanlage. Mais il eut ce quc le priuce cxecutc cn vingl quatre articlcs

    {«) C.r. T.,llist.,l. vi, C. 41, 1. vii, c. 7,1. vni.c. 1, (r) Frcd., ibid.; n. 56; Aim., ibid., c. 10.
    ( ^

    18; I. n, 20; I. x c 28.


    c. . ((/) Frcd., Clir n. 46, 47; \iui., ibirf., c. 8.
    ,

    b) Ficd., Chr.. n. 42; Aiin., 1. iv, c. 1, 6, 7, 10. (e) Bal., C.ipit., t. 1, p. 1922,
    419 [ECCLESIASTICE Pfi/ECEPTIONES. 450
    ou il r^pelc presquc tnus les decrets du concile dont A de la preniiere race. De la on l'a fait passer dans les
    il explique quelques-uns, et ou il fait diverses addi- colleciions des eonciles et dans l'bistoire de 1'Egiise
    lions qui regardenl les atlaires civiles. On ne nous a de Paris (<•).
    -

    pas conserve cette piece en tout son enticr, quoi- 5° Goldast, qui a insere' dans son recueil des Cons-
    qifelle soit digne en toutes choses d'un roi tres- litutions iuiperiales fordonnance de Clotaire, nous
    cliretien. Ou n'a rien du qualorzieme el du quinzienie y a donne aussi un fragment de lellrc du menie
    arlicle, et il manqtie qnelque cliose au Irtizieme (a). prince a saint Arnoul , eveque de Melz, pour tacber
    Elle ful applaudie et conlirinee avec les canons du dc le lirer de sa retraile, et de le faire revenir a son
    yi" concile de Paris dans un aulreconcile, quise lint eglise. Ce fragment se lit en effel sous le nom de
    peu aprcs en un lieu qui ifest pas encore connu (//). Clotaire dans la vie de saint Arnoul, ou 1'auleur ori-
    Cel edit a ele' insere dans le recueil d'anciens ginal l'a fait entrcr. On y voil divers liaits de 1'alla

    nio-:umeiils qui contient les preuves des libcrlds de cbement de re piince pour ce grand prelat. Mais
    1'Eglise Gallicane. 11 se Irouve aussi avec 1'ordon- Coldast le placc trop lol de dix ans, en le mcliant
    nance precedenle, enlre les Capilulaires de nos rois en6!5(d)

    (a)P. 21-21. eccl., pari. iii, c. 7, n. 4.


    (*)Conc, t. V, p. 1G55. (d)Gold., Const. imp., t. III, p. 115 637; Mab.,
    (<) P. 1055 1655; G., t. I, 474 476; Dub., Act. p. 154.
    p. Ilist.
    B 13., I. II,

    GHLOTAHII II
    FRANCORUM REGIS

    EGCLESI A STI C/E PR/EGEPTIOINES.


    DECRETIO DE SERVIS ET ASILIS,
    DATA CIP.CA ANNUM CHRISTI 595.

    fBaluz., Capilul., t. I.)

    I. Decrelum est, ul qtiia in vigilias constilutas noc- C reformetur. Nam probari periculo subjaccbimt.
    lurnos fures non capercnt, eo quod per diversas in- IX. Si quis cujiislilicl de polenlioribiis servis, qni
    tercedente couludio, scelera prsetermissa cusiodias p r divcrsa possidcnt, de crimine babelur suspccliis,
    cxcrcerent, cenlenas lieri. In qua centena aliquid domino secrelius cuin lestibtis condicalur, ut intra
    tlepcrierit, capitale qui perdiderat recipiai, el lalro viginii nocles ipsiun anle judicem debeat prsesenla-
    insequalur. Vel si in alterius cenlena appareai, et re. Quod si iu slalutum lenipus inlerludenle coiilu-
    adliuc admoniti si neglexerint, quinos sol condeui- dio non fecerit, dominus slatus sui juxla modum
    iicnliir. Capilale tanien qui perdiderit, a cenlena il- culpse inler fredum et faidum conipensabitur.
    la accipiat absquc dubio, lioc esl, de secunda vel X. Si servus anle admoniluin dominiini dcfuerit,
    lcrlia cnslodia. capitale dominus restiluat, el de servo faciat cessio-

    II. Si vestigius comprobalur latronis, lamen pr;c- ncin; etquum invenlus ftierit, deiur in vindictam.
    senlia nibil longe inultando. Aul si perseqtiens la- XI. Si quis occnlte de re sibi fuiala a quolibet la-
    irouem suuni coniprebeiiderit, integram sibi com- trone compositionem acceperit , uiraque laironis
    posilioneni .iccipi.it. culpa subjaceal. Fur lamen judici praisenteiur.
    III. Quod si in truste invenitur, medietatem coni- XII. L't conlinuo capitale ci qui perdiderit rcfor-
    positionis trustis adqnirat,et capitaleexigalalalrone. D mare fesiinet, et latronem perquiiat. Quem si in

    IV. Si quis in domo alterius, ubi clavis est, fur- truste periiivenerit, medietatem sibi viudicet vel dc-
    tiim inveneril, dominus domus de vila componal. laturam. Si fuerit de faenllate latronis, et qui dani-
    V. Si quis cum luilo capitur, anledictae subjaceat num peitulit, salialur. Nam si persequens lalrone.n
    lcgf. ccperit, integram sibi compositionem simul et solu-
    VI. Si de sus;>icione inculpatur, ad fortem veniat. tionem, vel quidquid dispendii fueiil, revocavit; fre-
    VII. Si mala forte priserit, lalro lamen, ad ulrani- pus lamen judici, in cujus pago esl, reservetur.
    que paiiem sint lernas personas electas, ne conlu- XIII. Nullus latronem vel quemlibet culpabilem,
    di;is lieri possil. sicnt sumniis episcopis convenit, de atrio ecclesia;
    VIII. De servis Ecclesi* aut tisci, vel cnjuslibet, trabere prsesumat. Quod si sunt ecctesis quibus atria
    qiiicunque inculpatur, aJ foilem venial, aut ad ple- clausa iion sint, ab ulraque paite parielum icnx
    biiiin promoveatur, atit ipse precius a domino spalium, arpcnnis pro alrio obscrvelur.
    451 CHLOTARU II, FRANCORUM REGIS. 152

    XIV. Nullus conlngiens foris anle dicta loca pro \ XVI. Si qnis ad vcsiigium minandum vel lalroncm
    opcrarum cupidilale se dicatexhe. Quod si fecerinl, persequendum adinonilus venire noluerit, quiuque

    etcapii fuerint, ad dignum sibi supplicium condem- solidis condemnetur.


    nentur. XVII.- Ea qux in Dei nomine pacis tenore consti-
    XV. Quod si cujuslibet scrvus deserens suum do- tuimus, in perpetnum volumus cuslodire.

    minura ad ecclesias confugerit, el ibi primitus domi- XVIII. lloc staluentes, ut si quis ex judicibus hoc

    nus ejus adveneril, contenlio excusatur ; reddatur decretum violare prxsumpserit, vilae periculum sub-
    furtum, ut se de pretio rediinat. jacere cognoscat.

    a
    EDICTUM DE SYISODO PARISIEjNSE
    (Rrequigny, Diplom. tom. I.)

    Felicitatem regni noslri in hoc magis magisque, B versus, excusatus recipiatur. Is qui ipsum, post ad-

    divino intercedenle suffragio, succrescere non du- monilionem poalificis sui, relinere pra3suinpserit,

    liiuni esl, si qua in regno noslro, Deo propitio, bene sancla conunuuione privelur e
    .

    acta, slatuta, aique decreta sunt, inviolabiliter nos- IV. Ut nullus judicum de quolibet ordine clcricos

    tro stiidueriraus terapore custodire ; et qux conira dc tivilibus causis, prxlcr criminalia ncgotia, per se

    r.ilionis ordinem acta vel ordinata sunt, ne inanlca, disiringerc aut damnarc pnesumat, nisi convincitur
    quod averlal divinilas, conlingant, disposucrimus, raanilestus, excepto presbytero aut diacono. Qui ve-
    Cbristo ptxsule, pcr lmjus edicli nostri lenorem, ro convicii fuerint dc crimine capiiali, juxla canoncs

    generaliler emcndare. 1 lcoque dilinilionis nostrx distiinganlur, et cuin pontiliciluis examinen'ur f


    .

    cst ut canonuin staiuta in omnibus conserventur, el V. Quod si causa inler personain publicara et lio-

    quod per lempora cx boc pr.cicrmissum e.l, vel de- mines ecclcsix slelerit, pariier ab uiraque pirie
    hinc, perpetualiter observclur. prxposil ecclesiaruin
    1
    el judex publicusin audicmia
    I. Ila ul, cpiscopo dcccdcute, in loco ipsius, qm a publica positi ea debeanl judicare s.

    mctropolitano ordinari debet cum provincialibos, a VI. Cuicunque difuncto, si inle4aius deccsseril,
    clcro cl poptilo cligatur b ; cl si pcrsona condigna propinqui absquc contrariclale judicum in ejus fa-
    cullale juxla legem succedant
    fiicrit, per ordinalionem principis ordinetur ; vcl C l>.

    cerle si de palatio eligiiur, per inciituni pirsona; et VII. Libcrlos cujiiscunque ingcnuorum a saccrdo-

    doclrinx onlineliir «. tibus, juxla texlus cliarlaium, ingcnuilatis sux dc-


    H. Ut iiullus episcoporuni, se vivcne, eligat suc- fensandos, nec absque prxseniia episcopi aul prx-
    cessorem; sed tunc abus ei substituatur, cum taliicr positi Ecclcsix esse judicandos, vel ad publicuiu re-

    alliiereiur ut Ecclesiam suam nec clerum rcgere vocandos '.

    possit. Itcmque ut nullus, vivente episcopo, adopta- VIII. Ut ubicunque census novus impie additus
    re locuin ejus prxsuinat. Quod si pelierit, ci minime cst, ct a populo reclamalur, jusla inquisitione rai-e-
    iribuatur d . ricorditcr cincndeiur.
    III. Si quis clericus, quolibet lionore munilus, IX. De leloneo, ut per ca loca debeal exigi, vel dc
    ccuiteinpto episcopo suo, vel pixtermisso, ad priu- spcciebus ipsis dc quibus prxce.leniiuin principum
    cipem aut ad polcnliores quasquc pcrsonas ainbulare temporc, id est, usque ad transiiiiin bonx mcmorix
    vcl sibi patrociniura elegerit cxpetendum, non reci- domnorum parcnlum noslrorum Gunlliramni , Cbil-

    piatur, praeter si pro venia videtur expetcre. Et si perici, Sigeberti rcgiitn, est exaclum I.

    -
    pro qualibet causa principem expelicrit, et cum i|i- X. Judiri super Cluistianos actioncs puldicas ag
    sius principis epistola ad cpiscopum suuin fueiit rc- D re non dcbcanl. Quare qui se quxstuoso ordini so-

    Si adniillalnr senlenlia qiiara propostti, pag. 145,


    r
    II ii' consonanl ruin canonc 1 concilii Parisiensij
    not. 7, bnc caput referendum forel cap. 10 edicti proxime supra memnrali.
    Cbilperici anni 574.
    J Non inrle inferciidiiin cst prtncipi licenliam fuis-
    b Prinius lianc cmsliliilionem publici juris focit se quempiam, absqne canonicis re-
    arbilrio suo, el

    Sirmondus, Conc. ant. Gall. t. I, p. 374, ex Cod. gulis, ail episcopatum pnmiovere. quod fuse proba-
    Rhem. cccl. ; inde Italuzius, Capit. i. I, col. 21 vil auctor libri eui liliilus Thcoria lcgum poinica- :

    ilaid., Concil. 55: Cointius, Annales


    I. III, col. rtini FrancitB, IV, pari. n, pag. 82 et scqq.
    t.
    e Vul. caiioiiein n concilii Parisiensis.
    cccl. Franc. I. II, pag. 674; auelor 1'robal. liberl.
    eccl. Gallic, part. n, pag. (ifi; Dubois, Ilist. eccl. Conf. laimneiii iii concilii Parisb n<is.
    '

    Paris. t. I, pag. 143; D. Bouquel, Rer. Gall. it ellxc jam slatula fueiant compluribiis concilii*.
    Fr.inc scripl. I. IV, pag 1!S; Mansi, Concil. coll. ct longc aiiierius conslilulione impcriali anni 125.
    h Pl.icilo concilii. in capile prxccdenti niemora-
    max. lom. X, c 543. Pen/ius denique, Monum.
    I

    bist. Germ. t. III. pag. 11. Notnt Sirmomlus lianc to, 1. x qnaslain addil, el, iii casu prxviso, irihimal

    conslilutioneai in Coiiicc inscriptam esse ante con- quoildain mistum instituil.


    riliiun docius vir tamen eam postposuil non sine
    ;
    lloccaput consentit cum cap. 2 constit. Chlota-
    causa, ul quai concilii meiilinneni fniat, cujus non- rii I. aimi 56 '.

    nuIU) decreta rcgia-3ancliono munita fuerunt.


    jConf. canoncm o concilii Paii ionsis.
    ECCLESIASTIC;£ rii^CEPriONES. 4j4
    455
    ciare pnpsumpserit, severissimam legem ex canoniea A elillarapta aut rapiemla in lioc consentire videbitur,

    incurral sententia °. sequesirati ab invicem in cxsilio deporlenlur, et


    '.
    XI. Ul pax et disciplina in regno nostro sit, Chris- facullales eorum propinquis lucredibus socienlur
    vel polentes, qui in aliis pos-
    to propitiante, perpetua, rebellio vel insolentia ma- XIX. Episcopi vero
    lorum honiinum severissime reprimalur
    b . sidenl regionibus, judices vel missos discussores de

    XII. Ut nullus juJex de aliis provineiis aul regio- aliis provinciis non instiluant, nisi de loco, qui justi-

    nibus in alia loca ordinetur ; ut si aliquid mali de liam percipiant et aliis reddant.

    quibuslibet conditionibus perpetraveril, de suis pro- XX. Agenles igitur episcopomm aut potentum
    priis rebus exinJe quod male abstuleril, juxla legis per poteslateni nullius rei collecta solatia nec aufe-

    orilinem debeat restituere c


    . rant, nec rujuscunquc conteuiplum per se facere
    d
    XIII. Praceptiones nostrsc per omnia impleanlur non prasumaivt.
    {ftnis capiiis deperdila.) XXI. Porc&rii fiscales in silvas ecclesiarum aul

    XIV. (Textus depcrditus.) privatorum ahsque voluntate possessoris in silvas

    XV. {Textus deperdilus.) eorum ingredi non pra?suniant.


    XVI. Quidqiiid parentes noslri anleriores princi- XXII. Neque ingenuus, neque servus qui cum
    pes, vel nos, per juslitiam visi sumus concessisse el B furio non deprehenditur, a judicibus, aut ad quenv-
    confirinasse, in omnibus debeat conlirmari. ciinque inlerlici non debeat inauJiius e.

    XVII. Et qu.-c unus de fiJelibus ac leoJibus, suam XXIII. Et quando quidem pastio non fuerit, unde
    liJem servando domino legilimo, inlerregno facien- porci non debaant saginari, cellarinsis in publico
    te, visus est perdidisse, generaliier absque aliquo non exigalur h .

    incommodo de rebus sibi jusle debitis pra?cepimus XXIV. Quicunque vero hanc de'iberalionem ,

    revestiri. q.iani cuni pontilicibus ', vel tam magnis virisopli-


    XVIII. Puellas et viduas reigiosas, aut sanctimo- inalibus aut liJelibus noslris in synoJali concilio
    niales, qua: se Deo voverunt, tam qiue iu propriis instiiuimus, temerarc prsesumpseril, in ipsum capi-
    doinibus resident, quani quse in mouasleriis posir.e tali senlentia julicetur, qualilcr alii non debeant
    sunl, nullus nec per prxceptum noslrum competai, siinilia perpetrare.
    nec Irahere, nec sibi in conjugio sociare penitus Quam auctoriiatem vel edictum pcrpetuis tempo-
    praesumat. Et si quis exinde praeceplum elicueri', ribus valiturum nianus nostrx subscriplionibus decre-
    nulluni sorlialur effectum e . Et si quicunque aut per vimus roborandum. — Hamingiis. — Chlolachai ius

    viriulem aut per quenilibel ordinem ipsas detrahere in Cbristinominerex, hanc dcfinitionem subscripsi.
    aut sibi in conjugium prsesumpserit sociare, capitali ^ Data sub die xv Kalendas Novcmbris, anno 51
    sententia feriatur. Et si in ecclesia conjugium fecerini, regni noslri Parisius.

    3
    Consonat cum canone 45 concilii Parisiensis. rii,anni 560.
    b Hoc caput coiifirmat paclum et decrela Childe- I
    Eadem slaluerat canon 15 concitii Parisiensis.
    berli ac Clolarii, quae videre est pag. 166 et seqq. Conf. cap. i edicli CbilJeberli, anni 595.
    cConf. cap. 6 con^tilulionis Clolarii anni 360. b Vid. cap. 7 decreti Childeberli, anni 595.
    dDesuut reliqua hujus capiiis, cum duobus se- Ordo capiium lurbalus videtur , hoc enim ad
    II

    quentibus; quare proximum numero 16 signabilur. caput 21 atlinet.


    ' Eadeui jam sanciia eranl cap. 7 Consl. Chlota- Ergo edictum concilio poslponendum erat.
    '

    PRiECEPTUM PRO MONASTERIO SANCTI DIONYSII.


    (Apud Mabill., in Supplem. de re Diplom., p. 92.)

    . . . viris illustribus Chrodegario . . . . e sana D lus Johannis ad ante dicta basilecas sancli Dioninsio.
    mente per basilecabus de suis propriis faculiatibus vel reliqua sancta loca, ant suis propinquis juste
    per testamenti pagenam voluerit legaliler delegari nuscitur delegasse, hoc est in terris, domebus, inan-
    per nostris auclorelalebus testamentum cipiis .... entis vel reliquo beneficio, hujus auc-
    noster Dodo abba de basileca sancti domini Dionin- toretatis nostre vigore et generale benelicium con-
    sio Martheris peculiares patroni nostri testamenli liriiiLituiii ad ipsas basilecas vel suis propinquis pro-
    pagenam a Johanne quonJam negucianle (ilius Ilid. liciat in perpeluo nentem simililer per
    uid de suis facultatebus ad basileca ipsius hanc prxceptionem firmati valeant permanere secu-
    sancti Dioninsio, vel reliqua loca sancta infra op- ri. Et ut hec auctorelas ampliaiis litolis noslris et
    pedum Parisiorum civitatis, eiiaui el ad alecus de futuris temporibus inconcusso jure
    suis propinquis per ipso generaliler conlirmari de- Ursinus obt Clilotliacharius in Chrisli no-
    bcrimus. QuoJ nos magneluJo vestra sicut unicui- mine rex hanc pr.Tceptionem subs noslri,
    que ,justa p.etentes vel pro nostre mercides compc- Stirpiniaco fel. in Domino at vet. pal.
    dium hunc benelicium non negasse . saepe dic- . . .
    455 AD CHLOTARII II, FKANC. P.EGIS, ECCLES. PR.ECEPTIONES. APPENDIX. i'6G

    EPISTOLA AD ARNULPHUM.

    ' Brcquigny^DiploDj., lom. I. )

    Arnulphus, cujus vitam legere est npud Boilandos , die J ulii oelavo decimo, et de quo consulendus est tlatril-
    louius infrtt Iniidulus, intentissime a Chlotario rege flagitabat ul succetsorem sibi durei,mittensque epislolas pcr
    internuntios, sest indignum-episcopnli munere asserebat, deprecans ut sui loco ponlifex eligeretur qui pricdica-
    liouis verbum seminarel-in populo.
    Arqninenlo litterarum cognilo, engoribus Chlolarius exagitatus fuit, ab omni se auxilio deslilutnm asserens sT
    a freqitcnlinpulntii Arnulplius discettcrel. Itnqitc nd enm scripsil epislo'am qita prtvsulem hoHabulur ut officio
    funqi pergeret. ISec dies, nec atinus conftant. MabiUonius, ubi infra, annum nc\Lindicurevideiur, quodepislo-
    I v ipsetidrcrstitur, uuippe
    ad Chlolariun. directa est, qtti vila excessil anno 528 ; totdasl. ann dcxv, perpetnm,
    Clilolariut enim , cuin anno 0i"2 filium suuin Uugobertum Auslrusiiv regcm imliluissel, Arnulfo regnum ad qu-
    bcriumdnm Uugobertumqtte ad eiudicndiim Iruditlerat; l). ISouquel, Rernm Call. elFranc. scriptores, loin. III;
    pag. 508, anuuin DCIIV nolavit, citjiis sentenliam seculussum.

    Domne cl Pater, qux scri- \ gavisi sunms, tantum iicrum dolenles trarlavimiis,
    psislis pcr vestram epislolam , ul in vestro loco quod non opiavimus de veslro conspectu esse ab-
    alium dcberenms eligere successorem, islud nostra sentes. Imo, Domne et Pater, si qualibet devotione
    pracsumplio facere niilla ralione prxsumil. Ilinc in- compulsus pro bo :o operis actu alicubi deliberalis

    terim inter reliqua uil: Quanlum de devolione ves- proficisci, petiuius ut nos sine pace vestra vcl coni-
    ira, quam ex admoniiione divina esse conlidimus ,
    liiuninne pro amore divino nullaicnus relinqualis.

    APPENDIX.
    (Itrdijuigny, Diplom., lom. I.)

    Qwrln qna Lonegisilus inoiinsteriolum a se condititm in et eleeninsyna mnlia ibidem venil, et populus noster
    vico busiaco ac qiiidquid ucquisicit iutt acquirete amans Deuin, qui siillicienler milii faeeicnt In lantiiin
    :olerit, lltnloindo.Ccnomanensi episcopo, ctejus Ec- ut locum ab episcopo iinpetiareui. (Jui siaiiin
    'ctcsiw, donat » (Aiiti.025). iuilii dederiinl hxiedilales eorum et inultas pnsscs-
    siones dedcrunt. Cum autem lixc doinino meo ll.i-
    doindo leniineiarein, egil Deo gralias, el ordina\ il
    In noinine Dei el Doinini noslri Jesu Cbristi ac |
    me sacerdolem et iiiciiinraluiii vicum Husiaciini
    Spirilus sancii. Opoitet unicuique liomini diem obi-
    niibi dcdit una tum reliquis pnefliis et adjaceniiis
    lus sui bohis operibus pncparare, neeuni sine fructu
    suis, ca videlicet condilione, ut subjcctus essem
    l K )iii opcris ultima
    sux vit.c dies iiuparaiiim reperial.
    Cenoinanuicx nialri ecclcsix et qiiidquid conquirere
    ldcirco cgo in Dci noinine Loncgisilus, indignus
    cl allrahere undique poterain sibi traderein, el pr.c-
    sacerdos, et quamvis non opere, voluutale lamen
    diclum inonaslerium cuin oiiuiibus ad se pertinenti-
    monachus, perlracians casuni fragilitaiis huinanx, bus pixdicte i cclesix, s cut anlea fueral, cuiii oin-
    relinquens soliiin Alamaiinix palrix meac, parcntcs-
    nilius qnx ibi lucraie polueram, luiuris essel lempo-
    que meos nobiles ct divites, qui genliliter vivere me
    ribus. Ciijus maiiibus me libcnier tradidi, et onuies
    cogebant, el mililiac rcgali me conjiingebanl, alque
    res quas adquirere polui, seu in fuluro adquirere
    iu armis exercebant, ct a Christi militia mc sublra-
    potuissem, per banc carlain delcgavi |ierpelualiter
    bebant, ct diis inoitalibus me servire exborlabant;
    al possi ;lendum,\elejiis successorinus, per licenliam
    sed, ut credo, inspiratione divina eos respuebam,
    cl perniissiuii sive coiicessum douiui Clitliani regis,
    quia vana niilii videbanlur, et oinnipoleuli Deo ine
    uua cnin inisso suo, noinine liuccellino, coniile, le-
    sociare curabam. Coepi tunc quxrere Cbrislianos,
    galiter tradidi alque condrmavi. Ab ipso eniin do-
    ut ab eis discerem qualiler ageicm , a qmbus
    iiiino meo lladoiudo cpitcopo accepi, de rebus Mtr
    lillcris iiislruclus el baplizatus, Cbrislianus elleclus
    sedis ecclesix sancix Mariae ei sancloruin Cer\a>ii
    sum. Po^iea vero coepi loca sanctorum ct monasteria
    et Protasii , aliquam parleui dc villa Lncduuo, una
    Irequentare, et quaerere loca iibi aliquam cellulam
    xdilicare poluissem. Taliter, Domino ducenie, per-
    cum pncfalo vico Buxido, seu de aliis rebus quas ei
    pieeavi , et ecclcsiaslica ornamcnta inulia, unde
    veni in pago Cenomannico, ulii a domno Hadoindo (

    vablc dilalus siim, ad ipsnm nionaslei ioliini pei licien-


    domino meo amabiliter BUDl susceplus. Cui volunla-
    ilum. Cujus adjiiiorin et operarjis vel magisnis lul-
    lem meani iiianifeslavi, alque qualiier ab inlai.lia
    tus, nionasleiiuin ibidem xdilicare luciui. Postea
    mea egcram patcfcci a quo ct conloi latus , cccpi iu
    :

    vcro ad Clolharium regem accusaius et adduclus;


    codeth pago, ejns auxilio et exbortaiione, qiurere
    scil Doiniiius, qui semper adjuval speranlibus in sc,
    ubi aliqnam cellulim ad lucramlas aninias facerem.
    iuse me adjuvavit el couverlit ipsain accusaiioneni
    Qiiailain aulein die perveni ad Busiaium, vioum
    io lionuin, cl invcni, ejus niisci'icordia,gratiam Clo-
    i anoiiieiiin, ubi detenius sum a presbyteris cl pa-
    quibus cum voluniatem meam ihani regis, ct ab co multis muneribus ditalus, atque
    gensibiis ejusdeni loci :

    ca-pcrunt me exhorl.ire ul in eodein ad prxdictuin nionasteiioliini censivil annos singulos


    |iali'laceieni,
    loco cillulani xdilicarum, quia locus popularis est,
    agenlum solvere, unde illud perlicere poluisseui,

    suspicionis aigumcntum, quod


    lota videatur eflicla
    Typis mandata a Mabillonio, Analecl. pag. 2G5,
    •'

    abeodcui ad excinplum cbarlx Carilei quamsiniraedidiniu-,


    hi,
    inier acia episcoporum Cenomanensiuni ;

    pag. '.»8, el qiiani suppositiliam monslravimus; f.d-


    recusa in Annalibus ordinis sancti Benedieli, lom. I,
    stiin piodunt nol;e elliOliologlltE, qna^ ir.ox Oxpeil
    p:ig. 5:>0. Vugo babiiam pro legUima a Mabjllonio,
    dcinus. [De b ic arguineulo fuse disseruH clarus vir,
    ubi supra, Coinlio , Annal. I. I, pag. 769, Corvai-
    Cenoman., spuriis lu- iu prolegomeni quac utadeat lectorem rog».]
    scfio et Bondonncto, Viite cp. ,

    iikii annumerandam censemus. Non lcvc n bis est


    Pft/ECEPTIONES. 458

    pi tuitionem mihi fecil; et sic reversus, nmnia il!a A viroruni bonorum decrevimus roborare. Actum Sa-
    tradidi per Ikpc struuienla, inein.iratn domno meo
    gonna malo publico. Dala vm Kal. Decenibris, anno
    lii ", regnante Cloth irio rege. Ego Lnnegisilus indi-
    Ha.loindo episcopo et ecclesi;e sirne p. rpelualitiT
    gnussacer.los, el volunlate monaclins, liauc dnnalio-
    lenendtim, jnbene et hnrlanle domnn Clothario,
    iicin a me laclam subscripsi vl adfinnare rogavi. In
    contrailidimiisatqueeonfirmainiis, eo vid.licet modn,
    Dei noiniiic ego Medegiselus b , Turonicx urbis archi-
    ut liiiuris temponbus monachi, ilii semper regulari-
    ter viventes, sub potestate pontificis permancant, ea
    cpiscopus peccator, deprecante Lonegisilo , sub-
    ,

    scripsi. In Dei nomine Magunboniis peccatnr, episco-


    scPicet ratione atque pr.rtextn, u( rem dalam ponii-
    pus, rngaule Loucgisiln, subsciipsi. In Dei noniinn
    fieis,non jtidiciano more, sed erclesiaslieo, sub irt-
    e„'o Abbo, misericordia Christi episcnpus, subseiipsi.
    tcgra emnnitate, sicut a oohis hiiciisque possessnin
    Siginim Odilardi comilis. Signuin Leohadi pomilis.
    psi, in jtire oratorio san'ti Petri, cujns dentem
    Roma, Domino tribuente, super corptis et super al- Signum Katgandi coniiiis. Ego Benedictus abba miIi-
    tare ejusdem sancti 1'etri, ipso principe apostolornm
    Ego Siagrius abba snbscripsi. EgoLeiitfiidns
    scripsi.

    revelante, invenire nierui, el doiuino nieo Hadoindo abbasubscripsi.Signum Luirainni. Signum Turingo.
    episcopo deferri, quem ipse suis precibus Doniino
    Sig n Teiilberlo. Signuui Paterno, Signuiii Babnne.
    Siguuin lbboleno. Agatho Uonoratus subscripsi.
    commendavil, et in prrcdicto nostro oratorio solem-
    nitereollocavit meinoralum noslrnm inonaslerioluin
    ;
    Cheirinus, rogante doinino meo Colhario rege
    subscripsi. Giiiitinus Honoralus subscripsi. Ibbo, no-
    per banc paginain testamenti reddo domino meo
    tarius, subscripsi, relegi, nolavi diem el aiuium.
    lladoindoepiscopo, et quidqtiid acquisivi, sive dein-
    ceps acquirere potuero, in omnibus rebus tam mo- . B II.
    bilibus quam et immobilibus, Ira lo atqne tran^fundo Charta qua Lonegisilus monasleriolum a se eonditum
    in jiireetpotestateac domiualione sancue Mariae, ma-
    in loco Busiaro, et Ecclesim Cenomanicw donaturn,
    liisDomini nn-lri JesuChrisli vel sancloruinmartyrnni recepit ab eadem, usujructuario jure possidendum,
    G rvasii el Prolasi, ut eorum rectoribus atqtie pou- ' (Ann. C25).
    tificibus debeat, Deo protegenle et opitulante, con-
    sisiere. in cessionibus pcenam adnecti non sit
    Licet Domno sanelo ac venerabilc sede apostolico fla-
    ncce se, nnbis pro omni lirmitate placuil inse-
    se.l doindo, Cenoinannicoe praesule, una ciim sancta con-
    renduin. Si quis vero (quod fiiliiruni esse nnn credi- gregatione ex ipsa urbe consistenle", ego in Dei no-
    iiiiis), si nns ipsi, qu id absit, atit aliquis de heredibtis inine Lonegisilus, indignus sacerrios, et voluniate
    uosiris, seu quaUbel persona, cadidilale coinmolus monachiis, precator a vobis accedo. Dum el mea
    ani p ;cvenlus, ullo unquam lempore compreliensam fuit petitio, et vestra decrevit voluntas, ul illud nio-
    episolam cessionis no-trae, qtiain propter nomen nasleriolum, qux
    est conslructus in lionore sancli
    Dniiiini et, reverentia ipshis sancti loci, sponlanea Pelri, et est sittis in lerraturio sancl* Dei genitricis
    voluniale fieri decrevimus, venireaut aliquid agere Mari;c el sanctorum niartvruin Gervasii et Piolasii,
    vo aut l"igiversalor extiterit, anatbema sit;
    neril, matris et Cenomannis civilalis senioris ccclesia: in
    et tain qui feceiit quam qui faciendo coii-euserii ana- pago Cenomannico, in loco qui dicilur Busiacus, vi-
    tlpina sit: et cum suprascripto sancto apostolo antc quem ego Lonegisilus olim vestra
    cus canonicus,
    Iribunal Christi deducat rationes, insuper inf rat merui accipere, et vestro adjutorio rexli-
    largitate
    jnxta pcenaiii sxeuli, eum cogente li-co, partihus r ficare per vestrum benelicium sub usuf.iictuario
    i^sius eccle-ise vel eorum rectoribus, auniin libras oidine lempore vike mese , cum omnes res ad se
    centum , argenti pnndera cc persolvere fuciat,et pertinentes vel aspicientes inihi tenere pennisistis,
    ,

    quod repetit nullalenus valeat vindicare ; sed p:rje- et censivi anuis singulis, ad matreni civitatis ccele-
    rens cessio atque volunta- nostra omni lempore in- siam persolvere, ejusque ponlificibus alque r- ct ri-
    violala permaneat cum slipulatione subnixa. Et ut bus, id est, ad liimeii ecclesia;, de cera libras inajores
    b:ec cessio lirinior habeaiur et inviolabiliier conser- iv, et de oleo libras vi et treanlcs u , et ad opus
    velur, inanus noslras subterfirmavimus et aliorom , episcopi catnbuUa una et pelliciam i ct diinidi.uii ,

    Lonegisilus vixil lempore Hadoindi, Cenomanen- quidem Turonicaj ecclesia: prseerat anno 025 quo ,

    sis episcopi, qui, sub finem regni Clotarii II, eccle- interluit synodo a Sonnaiio, Rhemensi prasule, ce-
    siam Cenomanensem rexit. Bondonnet. , Vit. epi- lebrauc, Flodoardi Hist. Rhem. Iib. n, cap. 5, sed
    scop. Cenom., pag. 32i. Ergo hic agiltir de annis rc- arcbiepiscopi lilulus bac .Ttate fuit insolilus. Magno-
    gni Clotarii II. Hunc aiitem non ullra annos xlv re- bonum censetMabillonius Andegavensem episcopum,
    gnavisse nemo nescit charta vero Lonegisili data
    ; qiiein Magneboduiu vero nomine dicere oporluissei.
    lingilur amio regni Clotarii lii. Videamus an erra- Abbonem conjicit rexisse his lemporibus Meldeiiseui
    liini liiijiisinn.il in legitimam chartam irrepsisse polue- Eiclesiam, infeliciconjeclura luncenim Ainiilliishuic
    :

    ril. Placet crilicis conjectura piimo aspectu salis Ecclesia3pra;erat, et inlereratsyn^do supra memora-
    probabilis ; Mabill, Coiutius, Corvaiserius, Bondoiin., toe.Nobis videtur salis verisimile falsarium mutualuin
    elc. , cmeiidandum censenl iniineriun lii, et lcgunt fuisse Abbonis nomen a subsci iptionibiis chart p-spuriac
    annum xlii regni Clotarii. Faleinur notam nume- D Carilephi, quam pro exeinplo sumpserat. Huicenim
    ricam x vel amanuensiuin oscitaniia omissam credi subscribit iisdeni ouinino verbis : Abbo misericordia
    posse, vel temporum injuria obflleialain. Sed cnm Christi episcopus. ILec el qutn supra notavinms, li-
    eiiindfiii errorem deprehendanius in riuobus aliis dem oinnera Lonegisili charis tollere arbitramur.
    iiistrumenlis inoi proferendis, pag. 224 et 223, ex e Vulgata in Analectis
    Mabillonii, pag. 206, inter
    eodem fonte depromptis, quoruiu alterum eidem Acla levissimse episcoporum Cenouianensium.
    lidei
    Louegisilo trihuilor, daliun hoc eodem anno lii, Eadem fal i exbibct quas charta ejusdem
    indicia
    allerum est diploma Clolarii Lonegisili charlae con- Lonegisili proxime edila , pag. 221 idem scilicet:

    firinaloriiim, dalum anno liii; quis iii fortuilo casu erialum in notis chronnlogicis eadcm, imo major,
    ;

    in Iribus iiistrumentis sic inler se connexis accidUse similitu lo cum allera Carilephi suppositilia charta.
    sibi persuaserit? quis non tribuerit ignorantiae falsarii quain vidt-bis supra, pag. 98, cx iisdem Mabillouii
    qui tria h:ec iiistriimenla fabricavit, potius quam Analeclis deprompla. Ulramque si accurate contule-
    ainanuensis incuri;e aut injuriic temporum V Ilis adde lis, vix unam voccm agnoveris dissimili m, prater
    qiue. in nota sequente, de subscriplionibiis ilicemus. nomina locorum aut personarum unde hanc ex al-;

    Cum vero, non ullra regnuin Clotarii collocanda l'o- tera de verbo ad yerbum expressam neiiin non judi-
    rent haec inslrunienla, ipsislocum assigiiaviinus ju.xta caverit. Talia auteni videnlur manifcste falsariorum
    conjecluras criticorum. feluin prodere. Adde qua; diximus in nntis nosiri.s
    b Subscriptiones cum temporibus concordare
    vi- ad charlain Lonegisili pioxime pra?ce.!cnlem png. ,

    dentur Mabillonio, Ann. t. I , pag. 55!. M "dcgisilus 222, supra.


    Patrol. LXXX. 15
    *59 CIILOTARIl U Fn \NCOBI M RECIS '.61

    lihinm argentl monetx opus eanonico- A stainus, et eas ad effeclum perducimus, h.ic nobis ad
    publicx, el a<l

    inm diio modia lam ; et si xie ikc salutis prxmitim vcl slabililalem in Dei no-
    vini, a.l ch.iritaiem facien
    ncgligens ant lardus do inso ccnso apparuero, fi.lem mine pertinere conli limus. Igitur inluster vir,
    exiude faciam, et ipnnn mnnasteriolttnfi teinpore vi- domnus Lonegisilus, directa peiitione cleraemiam
    las mex non perdam; et alieubi n x ventlere, nee do- regni noslri adsereus, uob s inliinavit, oo quod aule
    nare, ncc alienare ponlifi iuni nun babeam, nisi sub hos dies in terr.i sancle Marix vcl sanclorum mar-
    jureel polesiale ac dominatione sanCle Marix et tyrum Gervasii et Prolasii, matris et Cenomannjs
    sauctorum martyrum Servasii el Proiasii vel eoruin civitatis senioris ecclosix, una cum cousensu Ha-
    ,

    pontilicibus aique rectoribtis permaneat. Et post duindi, Cenomaonicx urbis epi-copi, vei eju^ con
    nieum quoque, Domiuo dueinte, de hac luce ilisces- gregralione, monasteriolum quoddam, prxdicto epi-
    siim,ahsqiic illius judicis consignatione, aut heredun scopo cojisenliente , seu adjinorium non modicnui
    nostrorum contradiclinne, jam diciuni monasterio- prxslante, in honore sancti Petri cnnsiruxil vel re-
    lum cum nmni inlegrilale, cl ics ad se peilinentes xdilieavit, seu de argento, quem ei dederamus, inb-
    vel aspicientes , vos aut reetores sincessnresque inclioravil; et pristquam ille ibi venil, et laigilioue
    veslri iu v.'stram faciatis revocare polestatem vel memorali episcnpi illud babuit, sicui in eorum stru
    riominalionem. Et ut hx precarix " uno lenore ineniis et precariis couUnclur, res alque mancipi i

    < onscriptx b una qn.c in thesiuro rivilati- cccl si e qux.a.l ipsum monasteriolum a bonis et D:o tiuiciiii.
    reeon lita sit, ct alia quam ego a vobis Lonegesilus Iiniiiinilnis traditx sunt, tam in pago Cenomantiicu

    aceepcro, omni lempore firmx ct stabiles perma- qiam et in aliis pagis atque lerriloriis, ctiui omiii-
    neant.ActumCenomaunica civitale publica. Dala Kal. bus adjacealiis earum vcl appendiliis, cum oinni t*
    q
    Deeembris, anno lii, regnanle Clotliario rege. Ego inesquisita, ad pnediclam matrein ei civitalis ceth-
    Hadoindug, peccalor, episcopus, banc precariam a siam, quaj est in honore saneke Maruc et sanctnruui
    mefacian suhscripsi. Ego Winomannus, indigiiua iiiiirlyrum Gervasii et Prolasii, vel domiio Badaiudo
    abba, subscripsl. Ego Christianus, indignus abba, prajili. t'i ipiscopo. qui ihiilem ad pr.t sens cu-tos rl

    subscripsi. E^o Bidilo, indignus ahlia, subscripsi. rector pneesse videtur, i|isas res no-tro ex pcriuissu,
    -
    Ego Benedictu- in lignus arcbidiaconus, Bubscripsi.
    ,
    sive per nostram licentiam et aucloritateiu, per sua
    Ego Innoccns, indignus archipresbyier, subscrio>i. stiuinenia tradiilit atque dclegavit. 1 leo peliit ceKi
    Ego Berto, inilignus presbyter, subscripsi. Ego Wi- tudini noxine, ut per nosiraiu aucloi itaiem plenius
    ncgaudus, in ilignus prcsbyter, subscripsi. l'go Bal- conlinnare fecissemus; quoriiin petilionihus gralan
    gaudus, indignus presbyter, subscripsi. Ego Brichius, tcr adsensum prac^lavimus, et in omnihus conli ma-
    indignu presbyter, suU «-ripsi. Ex<> Walli-ius, imli-
    i
    vimus. Praecipienles enim jubemus utsicut jaui dietus
    gnus diaciinus, subseripsi. Egn Aldabertus, iivdignus Lnnegisilus, sacerdos et inonachus, ipsum monaste-
    diaconus , subscrips*. Signnm Ilarlgnuli. Signimt riolmn quo in
    ! sa terra saoeia Mari;u ct sancii
    i

    Requisiti. Signum Sigemari. Signain Walandi. Si- Gervas et P.otasii sedificavit, una cum lerris.domi-
    i

    gnum Sigebodus. Signum Sigefredi. Ego Walefredus, bus, ic.lilieii-, mancipiis, vineis, silvis, pralis^ pa-
    diaconus, rogaute doiniiio nieo Uadomdo episcopo, fcuis, aquis aquaiumve decursibus, rarinariis, peni-
    banc precariam scripsi ci sub^cripsi. liis, peetiinis, mobilibus el iimiiobilibus, vel reliquis

    III.
    quibuscumque heneliciis , ad ip-a casa Dei persii.i
    gtrumenta tradidil et delegavil, seu quod uoslris et
    Diploma Cldotarii II, raiis Yrancorwn, quo amfir- q futuris leinporihus nl ram leill locum tra litum fuerit,
    mai ilonum mouaslerioli a Lonegisilo collalum Ec- et hoc ad prassens ibidem recli or.line vidctur esse
    clesice Cenomanensi, ei tessionem ejusdem monaste- possessum vel dominalum, ita et inantea, uispecia
    rioli ab eadem Eccl siu (actam Lonegisilo, sub lajc
    ipsa epi tola donaiionis et precaria accepiiouis, pcr
    c
    vsufructus (»»«. 027). boc pixceplum plenius iu Dei nomen conlinnaiiius
    Chlolarius, rex Eraneorum, vir inluster. Si peli- monasteriolum superius nomi.iatum, cum omni iu-
    tionilius seivornin Dei, vel honorum hoiiiiiinm, quoe legrilalc, ad ipsa (iric.licta casa sancix Marix et
    iiostns auribus fuerunl relatx, et augineuluui prx- saneii Gerv.isii ct Prolasii martyris, nosiris el fuluiii

    Nonnullie exslanl iil genus chartx iisdcm verbis < Elitinn in Aoatectis Mabillonii, pag 266; re-
    conceptx, quasquegenuinasomneseruditi aguoseunl. cusum i" Collecji ne scriptorum Rer. Franeic. , t.
    Cum legibus, lam canonicis quam civilibus, cauium IV, pag. 625 nulli qnem noverimus hncusque su-
    ,

    luisset ne re^ Ecclesix alienari possenl, receptum Spei iuiii, quod laiiicn oin.nino spuriuin jii.lie.inius, si-
    eral ut conceder< niur ad usumfriiclum de quo argu- : cui duas charias Lonegisili, quae proxhnae prasce-
    ihl'iiio videnduin imprimis concilium Agatiiense anni diint, boc ipso diplomate connrmatas. 1 auteni iis- 1

    506, supra pag. 52. Petitor rem Ecclesix Mbi uten- dem argumentis evincimus. tribm instrumen-
    1° In
    dam concedi rogabat ; episcopus, vel abbas m s- tis idem esi in notis chronologicis erratum nam, cum ,

    terii, precibus aunucns, rem concedebai sxpeque ; Lonegisili charlx mensibus Novembri ei Deeembri
    donator aut vendilor, precaiium u-inn silii retinebat; anni u u-gni Clotarii conlra hisioriarum lidem datae
    i

    unde chartx illx nuncupabanlur promiscue precoriiB, D liiiganiur, sic diplomati conflrmalorio mensis Janua-
    sive prtEslariiE quarum formulas rep< ries inter
    ,
    rius anni Llll ejusdem re^ni pro noli tbronologi-
    Marculliauas loiin. hh. u, >, 3!) et 40, append. ca assignatnr. 2" Sicui Lonegisili chartx ad exem-
    r
    , -

    Marculf. 27, 28, 41, 42 Bignoiiianas 20, 21, 22


    ; ; plumialsarum charlarum Carilephi, quas viderc <-st
    Sirmondicas (>, 7, et 38 Mahillonianas sive Ande»
    ; supra, pag. 96 et 98 de verbo a.l vcihuni effieua
    ,

    gavenses 7fLindenbrog. 19, 20,25 et 26. Consu- sunt, sicdiploina ClolarK de verbo a<l vcrlmm ex-
    leudus quoque tstCangius, voc. Prmlaria et Pneu- striptuiii esl cx iliplomate spurio Cbildeberti I,

    iiu. In e.iteris ch.nlis, nec non in fonnulis, fere quod supra, pag. 100, edidimus. ralsarius ita Qttin
    Sfmper legilur clausula absque quinquennii renovalio- lnit in ncculianda fraude negligens, ul ipsam nolarii
    ne de qua vide qtlX dicenda sunl inlia , t. II, pag.
    ,
    Childcb' rti primi subscriptionem adhibueril, Ado-
    503, aiinot. 2. grimi scilicet, qui ante sxculum fere integrum no-
    *"
    Qux pariclai et quandoque paricofte nuncupaban- larii oflicio fnngebalur. Mirum quod hxc omnia cri-
    tur, eo quod fere semper uno eodeinque lenore licosi culalissimos lugissevideantur. Nfcomitlendiim
    conscriptx erant. Quxdam in hac col.ectiotie repe- quod bxc tria inslrumenta non alibi exstant , ni^i
    riuntur. Coniplures de codem argumenlo eudemque iuier Acta episcopoium Cenomanensiuni, lol spuriis
    iuodo conceptx exstant formulx apud Marcu fum, iiisliunienlis ref< rta, ul patel ex his •iu;e deprom-
    bh. II, form. 23, 24, 29 el 40 append. Uarculf.27et ; piinu> e\ hoe iinpui s mo fontc, ct pluries | aicbil
    i

    28; liignon. 20 et 21 Sirmoii. 26 ct ii; Mabil.


    ; <\ eis 'i •'' deiucep3 prufereiuiis.
    '(. Cl. Cangiuni, vete Paricla.
    401 rr./ECEPTIONES. ',0'.

    lemporibus, jure firmissimtini prolieial in angmen- A ainibus angelorum; mon que ille silvestiis faclus est
    tiim. Et ul hscc piaeeeplio lirmior habeatur, et in niitnsio sanctarum hartiin qu;e cognilinne rt avidilate
    omnibas conservetur, maiuis nostrai subseripiiotii- versantur in ca:lis. LSam spinis et vepribus extirpatis,
    bns subteream decrevimus roborare et nostro sigillo con.struxi ibi monasterium monialium oidinis liene-
    sigillare. Cloiharius, rex Francoruin, si.bscripsi. Ado- dicti, in honorem
    sanciissimse Trinitatis et beaiis-
    grimus, jussus obtuli et subscripji. Daium dies un sima: Dci genilricis , Mar;;e virginis , ct healorum
    quod fecit mpnsisJauiir. anno liii regni nostri, Com- apostolorum Petii el Pauli, ac omniiim sauctorum.
    pendio palalio noslro, in Dei noinen ieliciter. Amen. Qnod scilicet nionasterium, a proprielate Toei con-
    IV. gruiim sorliium nonien, Mons Sanrltts vocalur. Tmic
    conmiuni consensu ineorum, convocavi congrega-
    Charta qua llomnricus monasterium imellarumcondit, rKinein sanelariun nionialiuiii qiiibus concessi prajla-
    juxta Amndi Cas/n/m* (a/m.620). tttiii inonasiei ium , abbalissam Gertrudem liliani
    ,

    [n nomine Patris et Filii cl Spiiitus sancti. Amen. nieaiiiprimogenitam , cui et sorori su;e Clnrai lilia:
    Quoniam iniindus in maligno positus legitimas lidc- ine;e, ct cxicris monialibus, ut secure et bbere, ac
    liiim donationes impie conatur infringere , idcirco sine boiioruni lerrenor.utn nietus cura, Deo lamii-
    raiio poslulal, ut ea qurc pro augmento ecclesiarum lenlur, do et concetlo libere ct pure, quia Deo servire
    donala sunt, nos quoqtie ralioiiabiliter conlirniare cupio, toiuni patrimonium ineum, videlicet totum
    curetuus. Noverii igilur omnium calliolicoruni tam comitatum d Avenduni, eodeui niodo, foinia, auctori-
    nraesenliuni quam lulurorum universitas quod ego , tate , proprielale lenen luni , qua paler meus el ego
    Romaricus b
    , Avemli comes
    videns viros virttitis
    , _ (enuimus. Facluin est aulem boc donum quano
    volnniaria paupertale pauperis Jesu stigmata iu suis " nonas Martii, anno ab liicarnatione Doinini dc.xx '',
    corporibus circumlerre , et in deserlis ac spinosis Clotario glorioso Fiancorum rege regnante. Tesli s
    locis babitare, ut aniarituilineni crucis et asperitatem, sunt ' Amoaldus, episeopus Metensis; Dodo, epi-
    :

    poenilentia sancta , sccculis oninibus celebrem prxdi- scopus Tullensis Paulus, episcopus Vjridunensis ;
    ;

    careiil; secunduni desiderium meum paravi eis locuni Arnulphus, cognattis mtus, dux Austria: Mosellanicsp;
    in monie Rombech, juxta castrum meum, in monte Brunulplius, ComesTemplacensis; Wauberius, dux
    silvestri satis et horrido, liaud procul a Moselltc flu- luferioris Auslri;c , comes Salmensis. El ne quis bauc
    mitiisripa, quatenus ubi prius fremitus et ululalus eleemosynam audeal unquam temere calumniare, vel
    ferarum frequenter sonabal in auribus lioniinimi , ibi aliqiiam iiijuri.ini inonialilius iu hoc locoDco servien-
    deinceps in psalmis et hymnis et canticis spiritualibus lihus inleri e , sigilli mei aucioritale ac prafatorum
    crebrius resonaret gratiarum actio, ct vox laudis in regis, episcoporuni, ducum et coiuiiuui conlirmavi.

    • Pluries hoec chai ta vulgata est. 1° In Antiquila- nominis abbatissa apparct in serie abbalissarum Rn-
    tibus sacris Vosagiensibus, pag. 51; 2" in Mouarchia mar.censium quam exhihel Nova Gallia Christiana
    sancta Francia:, t. II, pag. 26; 5° in llisloria t. XIII, nlii supia. Conf. Mabdl., Aun. t. I, pag. 315.

    Ecclesioe Metensis , pag. 97, a Meurisio. Falsa ab d Avendununi, castrum in Vosago, quod et Aven-
    omnibus hahita, ut verbis utamur Novae Gallise Chri- iliiin et Ilabcnduiii , nomine comitatus hoc loco
    stianae, XIII, col. 1488. Neotericorum opus vidett.r
    l.
    insignitur; Vales., Notit. Gall., pag. 480. Fingilnr
    Coinlio, Annal. t. 11, p. 712; alque id fusius astruit vero huiic comitaium ad Romaricum devenisse jure
    Mahillouius in epistola, Parisiis edila aiin. lu'87, C ba:reditario , quasi hac xtale fuisscnt hasreditaiii
    in-4°, de primario Romaricensis monaslerii inslituto.
    comilaius.
    Qil£dam falsi iuditia in noiis sequentibus indicare
    ° xVnnos Incarnationis pro notis chronologicis ln
    satis erit.
    i> Roinaricus jam a liibus annis Luxoviensis mo- chartis bujiis leinporis non fuisse adlnhitos, oinuibiis
    nacbus factus-fuerat, rebus suis in pauperes dispersis, compei tum est.

    auiequam conderet paiihenonem in Vosago , ut te- Suhscripta episcnpnrum nomina niale conveniunt
    f

    statur ipsitis Vila, inter Acla sanctorum ordinis sancti cum aimo Chr. 020. Arnoal.lus, Metensis episcopus,
    Denedicli sa:c. u, pag. 4lti, a Mabillonio edita. Ergo
    , decesserat aun. C07. Dodo Tulltiisem Ecclesiam nou
    in hac charla Romaricus iuinime luil nomine coiuilis adeptus est, nisi ineunte saequlo vni. Panlus ad ep>
    appellandus. scopatum Virdunenseni invitus raptus fuit ann. 623.
    e Magdelledem primam monaslerii C;eteris supersedemus. Noiabiinu> taaieu cuin Coinljo
    Romaricensis
    abbalissam fuisse constat ex Vita sancti Amati (Acta aiiiium buiu chartae a lalsuio allixnm satis concor-
    SS. ord. S. Ben., see. n, pag. 124 et 153), scripta dare cum tempore coinlili inonasterii; vid. Coinlii
    ab aiionymo Homarici coelaneo , qui Amatus in Annales, t. II, pag. 712. Jitfn injiicunilum notalu
    condendo hoc monasterio discipuluin suuin Romari- eril, monaslerium de quo agitur, luisse anie annum
    cum adjuvit. Ergo lalsum produntque hic leguntur 1789 celeberrimum parlhenonem, Remiremont nun-
    de GertruJe primogenita Homarici, ab ipso piadixa cupalum, ex corruplo iioinine Homarici conditoris
    huic nionasterio dum illud conderet. Nulla hujus el ex situ ad radices monlis Vosagi.
    4C3 noxonios p\p.\ i. m
    A\N'i domiii nr.xxxvn

    HONORIUS UOMANUS PONTIEEX.


    i,

    NOTITIA IIISTOMCA IN IIONORIUM PAPAM I.

    (Lib. Poulif. EJ. Blancb., t. IV.)

    " flonorius, naliono Canipnnns, o\ patre. Pelronin lemporibus snis nmlln bonn fecil. Ilic cruJivii cle-
    rum. b Temporibus suis renovavii oninem familiam
    <roirsu!e seuit annos '
    xn, menses xi, dies xvn. Hic '

    VAP.IANTES LECTIONLS.
    1
    Co 1. l.ue. 494, v, minus m dicbus. ° Cod. Lue., cimiliam ; a'., cimdiam vcl iupetteclUem.

    YAMOnu.M NOT/K.
    n j. llonorius. Qnnd somel stnsitnecessiias, tem- A in Synopsi ad Cnllect., Anast. el Anionio Pagio. Iia
    "
    Dorumqne calamilas, nt clerus populosqoe Kom. au anniim liunc vagum in diversa ab al.is disirictum
    ilerent "in Bonifacii V electione atque consccratinne, restitoendom pntavi; quse restituiio nisi arrideat,
    succossbris llonorii nnn csse faetnm ex ip;o rei pericnlom febeius fial. Ceims.
    i-Jiii
    Anaslasio constal calalngisque el Codd. omnibus
    — 2. Ilonorius. Aiinn Redeiuptoris nostri 626, de-
    consentienlibns. Si enihi Honorins sedit annos xn, cima Honorius Campanus erea-
    terlia die mensislfaii,

    inenses xi, dies xvi, fuitque depositus d'e 12 Octo- tus esl ponlifex nnmaiius. lliijus lemporibus orta est

    lnis, ut constanlissime omnes lenent, ordinatus idem hxresis Moiiolhelitatum et propagala. An tlonoriiis
    inclusis ad diem fuerit Monotbelila , gravis qmeslio. SeJ verior est
    fuit die 27 Octobris, unde postremis
    depnsitionis lolidem anni, menses, dies sunt qunt sententia oumiiiin fere orthodoxorum noslri lem-
    regnavit Honorius. Cura autem procdicta di>>s 27 Oo- poris illa, qua Honorius ab onmi labe et ^uspectione
    nib. sit Dnminica anni 625, ut in lie.at lit. Dom. F, hsereseos expurgatur. AJversus enm siabam Mnno-
    intcrpontiliciom i.-itur fnil anni unins nc- dierum llielilT, suuin esse asserenles. SeJ pro eo pugnaba il

    Irilim, nin diermii ilunlaxal xm, ut liabenl fereom-


    Maxitiius eontra Pyrilium, Jna ines IV, Mariiiins I,
    nes Co.ld. el ralalngi, pr:eter viilgaluin, qui onini Agatlin, aliive plures ponliliees Itoinani lloiioriiim
    pinrul ratiooe prajsefert varationem m n-. m, die- sibi vindicinlcs. ViJe doctissimam S-vcriui Binii
    riim xviii. Ant. Pagiosreele aniinadveriil non posse aJnolalionem, loin. V. Conciiior., ad Vilam llono-
    llnnorii prtroordia seriusconstitui annn pr.edicto 625, rii; Bellarminom, lib. ivde Rora. pontil'., cip. II;
    el Baroniimi, anno 635. Bin. cl Ladd.
    idque arguit cx pontillcis litteris ad episcopos Epiri,
    ld. Decenb. , indict. 14, qua; exsiant in Collecl. ., — 3. Ilonorius. PetrnniiJe la Marca, viri consularis
    lili ii, Campanus, decimus papa regnicola, imperature
    Knm. 248. quas lilteras Papebroch.
    Ilolstenii, pag.
    mendosas puiat, quia sibi contrarias ob detraclum Flavio llcraclio, se lil in Pelri caihedra annos xn,
    llonorio annom.cojos inilia collocatanno 626, adeo- menses xi, dies vii, crealus et consecraui; die I)o-
    que abeodem Pagio arguilur, an 625. n. 16,qmsi iiiinieo vn IJus Novembris, anno 622. Videre est in

    eam co!leciinnem non viderit. Ilinc vero Pagii, cae- sexl:c synndi Co stanlinopolitanx terti.T vulgatis Co-
    tera eruditissimi, allucinatin ingcns patet; is enint dicibus sanclissimo hnic viro Mbnotlieliaru u b irejis
    ileposiiinne cniii Auastasio defuiila die 25 Oct»bris, crimcn unpingi, cum falsissimura sit ipsum huic bx-
    licet mortem bidui retro traliai. ordinatum fatcinr resi iinqiiain subscripsi--se, no conslct eam condeiu-
    i

    "llonorium die 27 ejusdem mensis, ct anni. Qute au- nassc, ut ex Maximi nionachi cjus conlemporanei,
    (|iii sub Marlinn papa vixil, epislolis Grxcis, et dia-
    lem aures audire possunt uniea taiittini die inedia
    ,

    inler (leposilioncm el ordiiialioiiein, ponlilicem ele- logo c inira Pyrrnum patriarcbam Constanlinopoli-
    laniiin, li;ereliiuni Monollielitam, qu;c in Ilibliolbeca
    clam, ordinatumqne eo pnescrtim lemporecum prin-
    cipis jussio Constantiiinpoli exspectabalur, absque ut- P.ilalina exstil, salis iiiaiiifeslum esl. EuinJem eliam

    la canonica eleclione, acpolissimum conlra


    lionif.ieii ponliliceni ealbolicnni semper fuisse scripiis ronlir-
    111 decretum, paucis anle annis ediliiin, ne pontifex marunt Emmanuel Calles Gnccu c , Joanncs de Turre-
    cligator nisi tertia postdeposilionemdiel Huc acceJit cremata earJinalis , lib. de Primatu S. II E et ,

    libri dinrni pontiflcum sequalis eorom lemporum au- nostris temporibus Alhertus Pigbius, in hb. de Ec-
    ctoritas, ubi, cap. de elect. poniif., ad Exarcb.,ila le- clesiastica Hierar. bia. C;eleruiu vj gata sexlic syn-

    gilor: < Pontificalismemoriae illo dc pncsentibus curis odi exemplaria a Gr;e^is corrupta, ejusqiiecanoiies,
    aJ seternam requiem evocato, iit a«solet lnmianis C in quibus Honorius condemnalur, supposiiiiios esse,

    relms acciJere, magna nos tiislitianun moles ob cx Tbeopbane Isauro, Craco HiSloriX ccclesi islice
    strinxerat proprio dispensatore frustralos Sed non scriptore, docel Anaslasius Bibliolhecarius, in Hisio-
    <!iu in afflidione persitere consueta Dei noslri heni- ria sua Lalina, quam e\ codeni Tbeopbane, Nice-

    enilas sperantes in se dereliquit. Tiidtii eniui nobis pboro. ei Ueorgio abbate composuit. Ilav animad-
    exiguis m oratione maneniibus, utoiiiniiini meniibiis vertit Gulliel iuis Sirletus, Calaber, cum essei s Jis

    eoslestis dignalio demonstrarel, quem iligiium,i etc. aposlolicx protonotariui, qui cum doclrina, pietate
    Cerle Pagius, nisi, lieJa- loeo deeepiu-, Itonil.icii V ei oiiinium virlutum genere, comulalissimus e\i 5 le-

    sedem p^us oequo produxeral, bis modo angu-t is rei, ad cullegium rar.lin.il uin meruit promoveri, rt

    nnn li.ei'.'ici. Quae cum ila sini, vacalio seilis inter memoria illius nunc in benediclione cs*. Gucohius.
    Bonifacium ct Honorium per se patet, aimi qui iem
    •'
    Tcmporibus suis rcnovavil, etc. De ilonorii cit:.i

    unius, ac dierum trium, proindeque error CoJd.peae divinum cultum revereniia in disp mendis rcbus
    omniuni et calalogoriiin habentium dies xiii ab Aia- eeclesiasticis, alq le munilicenlia in 33 lifi andis, or-
    hica ut arbilror, cilra 13 absque puncl s risco bar- \
    n mdis, dolandisque ecclesiis, mu ta admiranda apud

    baroque niore sequioris ;evi cniauaiii.. De emortuili Anastasium inveniunliir. Omnein enim prope cleiu 11
    Honorii die, seu deposiiionis, liquel ex Anaslasio; renovavil, bisilicun beati Petri legulis xneis, ex
    deauuo aulnm, nempe CS8,erudilis omnibus conslat, Jove Capitolino sumptis, cooperuit, altareque sancio
    prsesertiin I'j; ebrochio, in Conal. hist., Sirmondo, Pelro argenlo incrustavil, imiltis aliis aJJiiis o:na-
    4CG
    ©53 NOTITIA IHSTORICA IN HONORIGM
    ramscnsu piissimi Uirraelei impcratoris Eodem
    b.-aii IMri aVostoli, ei iuvcslivit coulu sioneni l.oaii A o.x

    centimi tempore J fccit ecclcsiain beatae Agnetis iiiarlvris


    IV, ri bx arsi Blo puro, quod pensal libras

    «rtnaginta et septem. • lnvo.-i vi


    ' regias januas milliario ab utbe Roma lerlio, via Numenlana, aseln,
    in «igressu ecclesia; majoris, qi ae appeliantur me- ubi requiescil. Quam undique ornavit • ct exqu si-
    arg' nlo, quac pcnsanl libras noningentas vir, ubi posuil niulla dona. Ornavit aulem scpulci um
    diana- e*
    Fecit el - cerostetas raajores ejus ex argento, quod pensan. libras cclh. Posuit
    sc[> aaginta «luiiiqiie.

    1
    v\ ar"ento paria duo, qu;e sunt anle corpus beaii ci dcsuper ciborium sercum dcaurattim mirse magni-

    Pelfi apostor, pensan. s'11115- libras " cclxxii. Fecit mdinis. Fecit el 10 Caballios aureos" qualuor, peu-

    et al beatuin Andream apostolum, ubi supra, anle san. siug. libras singulas. Fecit absidam eju.-dcm ba-
    13
    confes-iouein Uibulas ex argenlo, qu;e peus. libr. silice ex ,a
    musibo, ubi etiam inulla bona oblulil.

    ltcm basilicam beali Apollinaris marlyris in


    sepiiiaginla tres. Hujus lemporibus levataj siinl trabes focit

    in Fcclesia beali Petri aposfoli nuiiiero sexdecim. urbe Roma, in portieu beati Pelri aposloli, quae ap-
    k llic eoopertiil ccclesiam e
    omnem ex ' tabulis ;crcis, pellalui' '' ad palmata a solo, ubi dona mulla largi-

    quas levavil c de templo, quod appellalur " Rumte luscst.

    VARIANTES LECTIONES.
    "
    1
    Al., ret/i s iiiijrcssus ccclesiw ejus quas vocanl mediana, elc. Cod. Luc., cerostala miijoru
    s ' Al., lxii. ° Al., tabitlam argenleam ipuv pensat, ctc.
    Al. ex araenlo.
    0111.
    • ' Cod. Luc, " Cod. Luc, llomnli.
    Al., ejus ex legulis wreis. regnlis.
    5
    A'. 0111. el exquisivit. " Cod. Luc, Gabttlas. " AL, tres. " Cod. Luc, musivo.
    13
    C. d. Luc. ct al., donu. Cod. Luc, pulmuria.
    '''

    VARIORUM NOTyE.
    nieuiis. .Edein sanctai Agnelis martyris a solo rcfe- B noiius ex lleraclii Inip. consensu , et ccclesiam
    cil. j*Edem sancti Pancralii via Aurelia reslituil, oinncm II. lemplum dicilur lioniar
    Peiri coopcruil ,

    templum qiioque Anastasii ad Aquas Salvias , tein- iu aliis autem Godd. lemplum Romuli. Illud quidem
    pliim qiiatunr Coronaloriun mai lyrtiin ; lemplum Rom;e, qix velul, Dea iinpie colebatur, ab Adriano
    sancti Severini, apud urbem Tiburtinam, magnili- exstruclum fuil, el Veneris tcmplo adjunclum. I)e
    ccnlissimi operis ;i'dilicavit, et arg nlo, auro, por- qno h;ec habet Dio lib. (i'J Ipsc qiiidem Adrianus :

    pbyrelicis et marnioreis lapidibus incrustalione descriptionan tcinpli Veneris et llomm ud eum (scilicet
    parielum, opere leetorio, veriniculaloque cxornavil. ad Apolloiloruin architectuui) miltens, quippe sitjni-
    Resliluil eliain ccemeteriuni saiicioriiin Mar. ellini cl ficans sine iltius opera et minislerio elittm ingenlia
    Pelri : inullas alias ecclesias restituit, et mulias de adifaia exslrui posse, qumrebat, un itlud wttifuiiim
    novo conslruxil priinusquc instiiuil ut unoquoque
    ;
    recle se liuberel. Rcscrips.il de templo, el sublinie illttd
    Sabbato a sanclo Apolliuari ad sanciuin Pelrura cl concuvum /ieri oportere, ul ex toro superioriin sa-
    irclur cum Sed mirabilius plane est quod
    lilauiis. crttm usque vium insignior prospeclus esset, cl magis
    ejus epilaphium et vetns alia iiibCiiptio a Canisio, conspicitus; concaviim ad excipiendas liutoriim mtichi-
    lomo VI anliq. Lecl. relala lestantur, ipsuin nempe , nas. qum in co lalenler compingi, cl indc cx occullo
    exstinxisse scbisma Isti i;c de iribus capilulis, quae lai s in ilieuirum ditci possent. Uhi vcro siliim essel hujus-
    estnon niiniina. Sed cum in sancto Gregorio probave- cemodi leniphim ipse Anaslasius docere potesl, qui
    rimus scbisma illud durasse usque ad Sergium papam, scripserat in Vila Felicis IV llic fecit basilicam SS.
    :

    Vcl sub Honorio onmino sopitum nonest, velschisma- (losmi et Uamiitni in urbe Roma, in loco qui appel-
    tici iteriim posl llonorii 11101 lem lapsi sunt. Pagiiis. lalur Via sucrii, jitxla templum urbis Romte. Fuit igi-
    retjias junuas in ingressu ecclesim mii-
    * lnveslivit lur 11011 procul ab Aiopliithealio, c.mii, juxla A|in|-
    joris, qum
    appetluntur Medianee, cx urtjenlo, Kegia' L lodori nialhematicidescriplioiiein, imlc peli ludorum
    suni majores fores ecclcsianmi. Joannes Monach., niachiiKC eodemque refcrri deberent iilcoi|iie miil-
    , :

    iu Vit. sancli Odonis abbatis Cluniaccns., de apro (is pcrsuasuin esl, duo illa sepla, qua; in horlis
    (]uem voeat singularem Ilte aulem, omissn jeritate,
    : Sancbe Mar ;e No\;e adliuc supersunt, csse hujiis
    ut ingredienti aditus a quovis conceiteretiir, prwili- templi rudera. Tanl;e autein cclebrilalis fuit, ut eo
    ctus reqias diutius putsuvil, utqiie oris sui spitma, quo insiguirentur ipsa iniperatoruin numismata, qnalia
    ndlimrerc poiuii, linivit, Porla basilicaris idem est. nii|ier effossa noslro Pedeu onlano a;^ro ad
    sunt in
    Frodoard., in Cbronic, ad ann. 8"2d llltemis in mo- : vicinia Montisregalis, et in Regia Gaza asservanlur,
    nnslerio porlam basilicurem. ldeni,
    suncli Pelri tid forlasse aliquando in eruditorum oeulos proditura,
    lib. iv Ilisl. Rliein. cap. 40, majorem porlam basi- Quod si icinplum Roiuuli ab Ana-iasio indicatum
    licx saiu li Petri rcgitim voeal. Paidin., cpisl. 55 : inalis,hoe pariter non exigmc apud Itomanos vene-
    In umplissimtan gloriosi Petri basilicam, per illtim rationis fuit, deque co Dionysius H.ilicarnas. Iih. 1.
    venerubilem regiam, cmrulea etninus [roiilc ridcntcm. ubi agil de L11 ercali Uslenditur secundum vium,
    :

    Anastas., in Conone Qui missi (uerunt tle exercitu


    : qtiu ilur ud Circum, temptumque ei prpximum, in quo
    itd custodiendus retfuis busiticw, clausas observabant. cst Lupa prwbeus pueris duubus uberu. Fuit igitur ad
    Idiin in Gregorio III Ab arcu allaris usque aci re-
    : Lnpercal in octava regione, post curiani, aul ad
    yias. Mcin, in Leone III Fecil in basitica Dci Ceni-
    : ba-ilicaui Porciam, ubi nunc uulcs Smcte Mari;e Li-
    iritis ad prmscpe, in ingressu prmsepii, regias vestilas berairicis.Disciiuus interimex hisAclispontilicalibus,
    ex argento purissimo. ALTASERIU. alierutrum eorum leiuplorum Christ ano VII seculo
    llic cooperuil ecclesiam. Basilicam sancli Petri
    ''
    r_> supcrluisse, tabulis, staiuisque opulenlum, lan lni
    lesidis amcis ex Juve Capitolino sumptis coopeiuit. fortasse a principibus servatum, quod priscoruia
    Claconius. Cxsarutii simulacra CQiilineret. Bencinds.
    c I)e tempto. Tcmplnm hor, cxquo labulas aieas,
    Fecit ecclesiam beatce Aijnctis. Ut
    •'
    carmen iik
    sive ul habenl Mss. Codd. Rcgius, Frcheri, Maza- ahside iudic.it. Ciacomus.
    rini, ct Tlmani uterquc, legulas a:reas ab traxit llo-
    167 IIONOIUI PUvE I m
    llic f cil consiilulum in Eccl.sia, et decrcvil ul A formam, qux deducit aqiiam in lacuin Sahhaliuuin,

    p r omii ui hebdomadam Sabbato die rxcal liiania, et sub S' fnriiiaHi, qua; conducit aquam Tiueris.]
    '
    ad beaium Apollinarem, et ad bcatum Pelrum apo- Fccit ct ciboiium supcr allare ex argculo, quod

    stolum cum hymnis et canlicis populus omnis occur- p -nsaii. libras* cclxxxui, el arcus argenteos quin-
    rer.: d beal. Fecit et ccclesiam beato Cyriaco niar- qu ',
    qui pens. singuli libras xv. Fecil et candelabra

    lyii a solo via 0.-.liensi milliaiio seplimo, ubi ct do- auna tria, quse p ns. sing. libras ubi inulta " dona
    num obtulil. Eodcm tcmpore fecit ecclesiam b atn- simul oblulit. Focil eccl siam beatae Luci;e in urbe

    rnm niartyruni qualuor Cnrnnatorum, quam el de- lioina juxla s.iiicliim Silvesl: iiiii, quam ct dcdicavit,

    dic.ivil, et donuin obtulil. l'Ycit ccclesiam bealo ct dona inulta obiulit. b Fecit ecclesiam beaio 6
    A-
    Scvtrino a solo juxta civilatem Tiburtinam milliario driano inartyri in tribus ' Falis, quam et dedicavit,

    ab urbe Iloniaiia vigesiino, quam ipse d dicavil, et 1 1 dona iinilta oblutit. c Scd • ct mullas alias fecii,

    dona niulta oblu it. R novavit et cceineleriiiin bea- quac enunnrare louguin esi. Fecit aulem ordinalio-
    lorum marlyruui Marcullini ct Pi tri, via Lavicana. ncs tres, ' per mensehl L) ceuibr. m 10
    presbyierns
    Eoil m lempore f cil basilicam bealo Pancratio xni, " diaconos x i, episcopos per dlversa loca mi-
    martyri, via Aurelia inilliario sccundo ' a solo, < t B mero untini 1 1 octuaginla. ,:
    Qui ctiam sepultus est"
    ornavit sepulcrum ejos ex argento, quod p nsan. in basilica bcali Pelri apostoli, sub die quario blus

    crntum viginli. [ 3 Et ibi


    libras conslituit mola in Octobris. Et cessavil episcopalus annuiii uiium,men
    inurum in loco Trajani juxta muriini civilatis, a cl ses scplcin, dic sepleuidccini.

    VaRIANTES LECTIONES.
    5
    '
    Al., (i D. A ollinare ad B. Pctrum, rtc.
    !
    Al., ab urbe Rotna. Uncinisinclusa desnnl inCod. Luc.
    "
    Cod. Luc. ct al., clxxxvii. " Al., bona. 6
    Cod. Lnc, .Eriano et poslea al., Martini.
    ' Cod. Luc,
    foris.
    8 Cod.
    Luc., mnlta alia bona. Al. om. per mensem Decembrem.
    10
    Cod. Luc, Labb. ct Mansi, presbytcros xxxi. "Cod. Liic., ilinconos XI.
    11
    Al. add. ubi supra sub ilie ui, ctc.

    VARIORUM NOT.E.
    " dcilucit aquain in lactim Sabba-
    Et [ornlnm qua' C e>t, tribus annis, juxla vulgare ruslieoriiin, qui nu-
    formam, qua: conducit uquiim Tiberis.
    trniim, cl sub se mcrant annos per sata, scu segcles. Virgil., eclog. I :

    Ilonorios formam, id est, aqiucduciiiui deduxit ex Post aiquot inoi regna videils niirabor aris:as.
    lacu Sabatheno in Urbem, in atrium ecclesia; beaii Altaserra.
    Pelri aposloli. Eamdem reslituit Adriainis I. Anas- « Sed el multamulla alia qii:c llono-
    alia. Inter

    tas., in ejus V ta : Eormam qita: vocatur Sabbalhena, rins poniifex gcssil linuni est, quod populos Chrislia-
    iiintis confracla cxistens, per quain dectirrebat aqua nx religionis experles ad Clrristl lidem adduxi!,
    pcr Centenarium in alrio ecclesia: beati l'elri apo- missis verbi l)ei adiniiiistris, qui eos dorereni. Ah
    slnli, elc. Eaindem reslituil Gregor. IV. Anasl., in Honorio enim Birinum episcopum in Brilanniani
    ejus Vil. Eormam qua: Sabbatena nnnciipaliir, etc.
    : missuin fuissc, a quo Saxones Ocideniales Cirislia-
    Fornia Salilialcna est, qu;c dclucitiirex laciSalia- nam li lcm suscepere, Deda (Lib m, cap. 7) test.itur
    leno, qui Angularius voeatiir, 1. liulitia Polla, (f. dc Eo tempore, inquil, gens occidentalitiin Saxonum,
    conlrah. empt. Unde nomen a Iribus angnlis, quos qui anlitpiitus Cevissa: vocabanltir, rcqnaitte Ctjniqisso,
    pra sc fert via Aurelia qua dncit in Vaiicanuin, ut jiiicm Cltiiili suscepit, prccdicanle illis vcrbum Dirino

    nos docuit Plalina in Ailriano. lu airiis ecclesiaruin episcopo, qii cmn consilio paptv llonorii veneral Itti-
    irant canlhari seu fontcs aqiiarum, qua: foris magiio Itinniam, pioinittcns qiiidcm sc illo prancnte in intimis
    sninptu ducebantur per lUiuhs iiiii-iun ecolesiarUH). ultra Aitijlorian pnrlibtis, q:io nnlliis doclor pra:ccssis-
    Auastas. in Giegorioll: Sancli Laurentii puritcr
    , tet, suiiciif ft.lci scmiita se esse sprtrsitrum ; itn /<? ( <

    ecclesimn [oris miiros sitam rcparatil, alque aqnam, jussu ejusdem ponti/icis per Aslcrium Cenitenscm epi-
    fistulis compaqiiiatis, post mnltum tempiris in cam- scopum in episcopalus consecruttts esl grudum. Mafeus.
    a Otii eliam sepuliits cst. Ouiil landcni llonoiiiis
    dcm eiclfsium rctlu.iit. ALTASERRA.
    Fecil ecclcsiam bcalo Adritaia martijri in Tribus
    h papa die duodeciina mensis Octobris anui setcente-
    Eatis, quam el dcdicavit. Tria Fala locus in Urbe, suni niges mi ocia\i poslquam, ut habet Anastasius,
    cnjus meihinil Procop., tle li II. Gothic, lib. ix, ad sedisscl annos duodcciin, nieuses undeciin, diesseptiin-
    lin. Quod comprobatur el alio loco Anastasii in D decim, tam die ordinalionis, quam morlis aut sepul-
    In ecclesia vero bcaloritin Cosna ct Du- lurte, ul saepe (it, in suiniiiam collalo, cx quo mani-
    1
    A Iriano :

    miani in tribus Ealis veslcm <7<' stauraciti [ecil. t I fesliiin lii. ims juxla incntrni Auaslasii orilinalionciii
    r;
    rursus Hasilicam saiictortiin Cosinic ct llniitiani .-.i-
    : cjus rccu' conjunxisse cum die -7 Octobrisanni fi. ,
    tam ih Tribtis Eatis restaitriivil. Nc l)i Iribiiaui m ciiin, eodera teste, obierii ei sepulnis sit in basibca
    aliena, Imc jain observavil Laccr.la, Ailvcrsar. cap. heali Pctri aposloli sub die qiiarto Idtts Ocobris. Pa-
    I ii), ii. 27. Forle cliaiu legciiduin de li.btis Sulis, il cius.
    !(,<!
    EPISTOI /£. m
    HONORII mkWM
    EPISTOL^E.
    (Mansi, Couc. Coll., tom. XII.)

    EPISTOLA PP.IM\. A iHc in capite, hoc istc videtur excrcuisse in empore.


    IIOHOttH PAP.F. 1 AD ISATIUM R WENNATKM 1'XARCIIUM. Primogeninm itaqno subdiaconum et regiouarkun
    AdnlvnUlitm Lmgobardornm regem calholicum regno noslr.e sedis Gradensi Ecclcsiie opiseopali or.line cum
    retiitui, etsuirogntnpi illi Ariovuldum homiuem pallii benedictione direximus consecrandum. Opor-
    Arianum ei perfidum in(lt ejici, Cisalpinos episcopos
    tebitergo rraiernitalem veslram juxla legeniecelesias-
    tnwrum opera sce'us palraral ud poenam susci- ,

    jiieiidem itd se milli peiil. ticam ciim ta disponere, papitiquc vestro sinccram
    II norius Isaciu exarcho. obedienliain cxhibere. Nos eniin dirigenlcs homines
    Delalum est ad nos, episcopos TranspndanosPotro nostros a I excellentissimum Longobardorum regen>.
    P.mli filio snadrre conatos csse, ut u Adalvahlum iiijunxiiiius, ut pumdcm Forlunatum , ui relicta ab
    regem dcsererel, Ariovaldoqne lyranno seapplicaref. co republica, a I genicsque prolapsum, ilabnegala
    Q.iam ob 1'cni quia Pelrus pravis eorum consiliissuis c mcordi» unitate Deo rebelleni el pertidum, nec

    respoit obeilire, ct sacramenta rrgni Agoni (Agf- res qiiascuiiquc sccum aufuginis abstulisse monslra
    ulpho videlicet) Adalvaidi patri prseslila sancle lur, rxjntit, ct repelere non morctur; ut el hi a
    cupit sirvare; cl qnia lioc Deo cl hominibus e^l in- qoibus repelunltfr, a pairibus Chrisiianissimu) reipu-
    gratuni , m qni lale facinus vindicare debcrcnt blicse '', partm justitjam consequantur.
    coriiin ipsi suasor. s exislant , rogamus vos , ul EPISTOLA III.

    postquam Ad.dvalduiii divino in regnum (ut spera- fERGH ", CONSTANTlNOrOl.lTANI EPISC0PI, AD HONORIUM
    nius) auxilio reduxeritis, praedictos episcopos Iimnam PAPAM.
    miltcre veUlis, ne scclus bujiismodi inipunitum rc- llli originem contenlionis de nna aitl tluubns voluntn
    Imquauius.
    tibtts apcril, veram fulcm in nalura Chrisd secituditni
    episiolum Leonis ei Chnlcedo:ense concilium pro/5
    EPISTOLA II.
    leiur. Sopltronium Hierosolymilanum ephcopum ,
    AD EPISCOPOS VENETI.E ET ISTR1.C. 17111 C';/ro Mcxandrino ctnitrudixernt suo hortatu ,

    De fortunuto Crudensi palriareha dejerto, el Primo- consensisse , »1 de nova cl periculosa contentione


    genio in locum ejus sttbri gtilo. abstineutur, ct silenlittm fittl.

    Honoriiis episcopus, servus servorum Dei.dile- Inlantuin vobis sanclissimis, clc. (Exstut nclione 12
    ctissimia fratribus univeisis episcopis per Venetiain ct aextm synodi. )

    Istriam con lilulis.


    d EPIST LA IV.

    Snademus, et decretales apices fralcrnilaii veslrae AD SERGIUM CONSTANTINOPOLITANUM EPISCOPUM.


    diriginius, per quos ex|iclinius ul loco Jud.c alius Vost vcram orlhodoxce fitlei doclrinam de duubus ,

    volunliitibus Cluisti usserlam, cnusitm indical qunre


    vii.c probabilis ad rcgcndum gregem dominieum
    Seigio de Novi vocabulis silentium iniliceuti conscn-
    promoveaiur. Et non imnierito is qui dejectus est G ticndttm esse judicel.
    et Jud;e actibus comparalur ct moribus. Nam quod Ilonorius Sergio cpiscopo Constanliiiopolilano,

    Aditlvnlditm. Dc Adalvaldo rece Longobardorum et h.xreseos periculum, quod ex novitate vocabulo-


    li.ic P.iulus Diacomis, lib. iv, c. 5 : Sett cttm Adat- rmn emergerc solet, a vocabulis unius aut duttrum
    vnldus, eversa meutc insuniret, posiqunm cum mti re volttntulum ab.-tincretur. Hem gestaiu pcr basce lit-
    decem retjntiverul unnis, de regno ejeelus est , et a icras Constantinopolitanus episcopus Honorio pon-
    Longoburdis in ejus locum Arioraldits subslitiitus est. tifici Houiano iudicat : qui ilinn epistolam banc, qu 1

    Ou.o si vcra esseol, niiiiiiiie pulanduill esl pro insano inhil conlrarium orlbodoxae fidci aut Chaleedonensi
    el plane demenle in regnuni reslilueudo lloiioiiuiii concilio continelur, et Leonis epistola defendiiur,
    lanlopcrc laborasse. Sev. Hin. quaquedua: naturac in Christo asseruntur, accepissei,
    b Clirisiianissima; rcipnblicw. Iloc tilulo Venctam
    non potuit aliter quin 1II1 vclut praesuli catholicn
    rempubucam mcrito exornai, quia ipsa, reliclis scbis- responderel, maxiine ideo quod in l.ne epislola; so
    maticis, Komanae Ecciesia.' adhaerebat, et a Komana suaqiie oninia censunc Ecclesise et sedis aposloiiciu
    Ecclesia epi-eopuni pclcre solebat , ne schismaiico- siihjirit. Unde manifestisnme consiat (quod et maxi-
    rum laqueis implicareilur. Sev. ISjn. moperc est attendendiimet s;epius incuicandum) Ser-
    « Epislola Sergii. Cuin Sophionias ad Sergium giiiniipsum ctsi poslea luerit delecliis bxrelkus
    ,

    dedisset lilleras, quibus pclebat deleri capul illini ct condeiimalus, prsesenti lainen lempore, qno hanc
    synodi Alexandrina', quo asserebalur una voluntas epistohim ad llonoriuin scripsk anno nimirum ,

    in Chrislo, coiitende.rclque duas omniiio volunlales Christi 05j, ponlilicalus Ilonorii oclavo, 11011 lantum
    [)
    cl opcraliones conccdendas esse, tandcm uhi iulcr oilhodoxiini crcJitiini fuisse ab Orientalibus et Occi-
    utruiuque <1e ic ct vcritate orlhodoxsQ (idei conve- dentalibus, sed eliaiu inagn;e exisliinatignis episeopum
    nUsct, ulerque duas naturas, volunlates cl opcra- hahiinm esse, ul conslal ex cpistola Sopbronii ad
    liones in ChrislO seciindum epislolam Lconis et Sergium. Sev.Hin.
    Chalcedoncnsis cnncilii dccreta agnovisset, consilio d.Epislotu , elc. H;cc cpislola Uonorii esl l.ijis
    Scrgii uirijue placuit, ut, ad eviiamiumscaudalum, oflcnsioni-, et pclra scamlali auiiipjiuribuis ct neva-
    17i HOOItll f.AP.E 1 i't

    Scripta fratcriiilaiis veslrx siisccpimus , per quse A hujus swcuti, neque principum hujus scceuli, qui de-

    contenlioius quasdam, el uovas vocum quoRsliones struiintiir.seil luqiiimnr Dei sapientiam iu mysterio ats-

    cngnovimtis inlroductas per Sdphronium quemilain conditam, q<iam prordeslinavil Deus aule swcula in

    lunc monachuin, nunc vero cx audito episcopum gloriam nostram, quam uemo principtim Imjiis swculi

    llierosorymitanse urbis conslilulnm adversu* fra- cognovit. Si enim cognovissent, nunquam Dominum
    irein nosiruiti Cyrum Alexandria; anlisiilem, unam majestatis crucifixisseiil (I Cor. n). Dum profeelo
    operationein Doniini nostri Jesu Cliristi conver.is ex divinitas nec crucifigi poluii, nec passinnes lnimauas

    Idresi prpedicanlem. Qui denique ad veslram frater- expeiri vel perpeti; sed propter ineffabilem cnnjun-
    niiatein Sopbronius veniens, querelamque hujusmo- clionem liuinaiup divinoeque nalurce, idcirco * el ubi-

    di deponens , muliiC. rmiler eiudiius , petiit de liis ,


    que Dcus tl i
    • iiur pali , el liumanilas ex coelo cuiu di-

    qn.-e a vobis fuerat instructus paginalibus sibi syllabis vinitaie de-cenlisse. Unde el unam volunlalom la-

    rcs raii : quaruin l.tleraruin atl euindeiii Sopliro- teinur Domini noslri Jesu Cbrisli, quia profcclo a
    e non cuipa
    iiiura direclarnm suscipicnies exemplar, cl iniuenics divinitaie assmnpla est noslra naiura, ,

    s.vis provide circumspecleque fraternilatein vcslram illa profertn quoe ante peccatuin creata esl, non qn;e

    scripsisse, laudamus nQviialem vocabuli aulerenlein, post pravancationem vitiata. Cliristus enim Dominus,
    quod posset scandaluui simplicibus generare. Nos g in simililudine carnis peccali vcniens , peccalum
    iiiim iii quo ercepimus oportel ainbu'are. Enimvero
    |
    inumli abstulit, et de plenitudine cjus omucsaccepi-
    duce Deope. veniemus usqtie ad mensuram recta.fi lei, nius ci : formam servi suscipieus, babilu invcuius est nt

    quam apostoli veriialis , Scripturarum sanciaruiu bomo (P/u7ipp. ii),quiasine peccato coucepiusde Spi-

    funiculo cxtciiderunl, D uninum Jesum conlilcntes rilu saiu lo, etiam absque peccalo est partus de sancla
    Cbrisluin, mediatorcm Dei ct bominum, operaium ct iiiimaculala virgine Dci genilrice, nullum cxpericiis
    divina, me.lia bumanitale Yerbo Deo " naturaliter contagiiiin vitiat.c naiune. Carnis enim vocabuluin,
    uniia, euindemque operalum liumana inellabilitcr, duobus niodis sacris Eloquiis boni nialique cognovi-
    b discrete, incon- sicut scriptum cst permanebil
    ntque singulariter assitnipla carnc, iniis nniiiinari, : iYoii

    luse , atipie inconveriibililer plena divinilate, et qui Spiritns meus in liominibui isiis, qnia caro sunl (Ge-

    coru cavit in carne ' plena divinis miraculis, ipse nes. vi). Et ApostoluS : Caro et sanguis regnum Dei
    est, el carneus eff.cliis plcuc Dcus, et bonio : pas- nou possiilebunt (I Cor. \) Et riirsiun : Mente ser-

    siones , ct opprobria palimr uiiiis mediator Dei et vio legi Dti, carue aulem legi peccati. El video iiliinn

    lioininiiii) iu uirisque nat ris , Verbuin caro facium, lcgm in membris meis , repiignantem legi menlis
    tt habiiavit in nnbis, ipse Filius h«minis de ccelo mca<, el capliium me tralientem in legem peccati, qiix

    ilcscendein , ur.us alqtic idiin , sicut sc; iplum est , fj C st in membris mcis (fiom. vu) Et alia iiiulta hiijus-

    crucifixus Dominus niajeslaiis, ihiui con-let divini- moli in inalo ab-oluic solenl inlelligi , vel vocaii.

    l.ite n p isse perpeti humanas passiones : et


    niilla-i 1 1 buno autem il.i, Isaia propheta dicenle : Veniet
    noii de coelo, sed de sancta est assuni.ita caro Dei omnii caro in llicriisnlem , ct tidorabttnt in eonspectii

    g niti ice : nam per s i Verilas in Evang. lio ila in |uit mco (Isa. i.xvi). Et J b : In carnc mea vidcbo Deum
    Nulliis asceiulit in caelum, nisiqui tle ca'lo descentlil, (Job. xixV Et alii : Videbitomnis caro salulare Dei
    Fitius Itomiiiis, qtti csl in coclo (Jotin. lll) , profecto (Luc. iu). Et alia diversa. Non csl itnque assiinipla,

    nos inslruens, quod divillitali unita est caro passibilis sicut prxfali sumus, a Salvatore viiiata natura, qu;c
    iiicff.ibililcr, atque singulariter, ut. discrete, alquc repugnarel 1 gi mentis ejus ; sed venit quwrere el

    inconfuse, sic indivise viderelur conjiingi. saliare quod yerierat (Lhc. xvi), i.l cst, vitialam huina-
    Ut iiiiniruiii stiipcnda incnie mirabilitermanenlibus ni gcncris nalurain. Nam lcx alia in membris, aut
    u'rai iirnqiie iialurarum diflrrcntiis cognoscatur uiiiii. volunias diversa non fuit, vel conlraria Salvat.ni,

    Ciii*ApostolllS concinens, ad Coiinthios ail : Supien- quia snper legcni iiJlus cst liiiin.in.c condiiionis. Et
    titim loquimitr iater perfeclos, stipientiam vero noit si quiJem SCriplum cst : .Yon veni faccre toluntatem

    toribus hcoreticis; cx qua pontilici, auctoritate Bedrc, el veram fiilem de ChriMo cnnliletiir hac epistola
    saiictissiiuo, ipsique scdi aposlolica; , giavissiinum rlonorius: de vocabulis ob pericula scamlali et nia-
    c i nen h reseos impingere conanlur. Et quidem joivin ciiiiiciiiion. in ahslinendum esse prudcntcr
    siiic oniui jusla causa. Nam rescripsisse Sergio, ium admonet. Quod sane nemo nisi imprudens sanctissimo
    p.iiuit ip.-i vitio vt rti titpole iiui hoc lempore ab
    , viro viiio aut erimini dare pnterit. Quomodo intclli-
    onuiilius ailliuc catliolicus liab>liaiur, nihilque baere- geiiiliini sit qiind dirit: 1'ndc el unam roliintatem
    rctcum aill.uc dixcr t aut scripscral , suaque oinnia fati miir Domini Jcstt Chrisli, quia profeeto a
    divinilate
    censura' Eccle-iae suhjecerat, ut supra patet. Et si asiumpta est nostri nalura, nen cutpa; jussu sancli
    Ii.tc criinini verlas llonorio, quidnam, quaeso, affers .1aiinis papx IV secretarius Bonorii in disputatione
    ad excusaiioiieiii Sopbronii, qui jam ante lionorium Maximi ciini 1'vri'ho evplicat islis verliis, el supra in
    illi ptr lilleia-i non taiiliim communicavit vcruin . nolisad Vitam Honnrii ; item infra in aHegala tlispu-
    etiaiu tle uua aut duabus volunlalibus ob causas su- tatiiuie as-ignavi. \ ule plura aputl Daroniiiu) anno
    prail/cias sib iiiiiun indiceiui |ilane ctmsensil? Cui si 655, miin. 25 et scquenti. Scv. Bin.
    niilluin criineii h.ercseos impingendum csse semias, " G. Iuiposlalice.
    uon video qua ratioue aliler quam per calumniam b (.., inc. inc. ct ptene a divinilate.
    indiserete,
    Uonoriuin Moiiothelitarum numeroase ibendum osse <•
    C , miracnlis perfteta divinifate, ipsc
    in enrn«
    judices. T>>< novitate vpcum inilio contenlionis si- rst qui tt carnis uffeftus opvrobmt operalus rst,
    teiitiura indirere, susprclum e;-se non polesl. cum ile perfeclus Deus. et liomo unttt mediatbr.
    novis vocabulis contentiones giavissimas ali
    h.ibit.c c {'•., utrobique et (>ens ctc. ,

    qumdo keicscs cxc.laiinl, ut sunra vidimu Reill .


    <
    C, oii n(//'« in ill:t , profecloqus.
    •
    i"5 LTISTOL.E. 474
    menm, scd ejus qui misit mc Patris (Joan. vi i) , r! : A enim in aliis, iil esl, in membris suis, spirilus Chrisli
    t\on quod ego volo, scd quod lu vis Pater (Murc. niiiliif irmiler operatur, inquo vivunt, moveulur, et
    xxvi), ct a'u luijusinoili, non sunl haec divers;e vo- siini : quanlo magis per semelipsum raediatorem Dei
    Inniaiis, sed ili pcnsationis hunniniiaiis assumplse. et liiiiiiiiiiiin, pleue ac peifecte, mullisque modis, et
    Ista enim prnpter n«s dicla sunt, quibus deilit exeni- ineffabilibiis confiteri nos eommunione uiriusquc na-
    |duui, ut sequainur vesligia ejus, pius magisier dis- tur;e comlecet operatuni? El nos quidein secundum
    cipulos imbuens, ut iioh suam uimsquisque nostrum, sanctiones divinoruin Eloquioruin oportet sapere vel
    sed pntiiis Doinini in omnibus praeferat voluniateni. spirare. illa videlicet lefiiiantes, quoc quidein nov;c
    Via igitur regia ineedentes, et dextrorsum vel sini- voces no-ciiniur sanclis Dei Ecclesiis seandala gene-
    slrorsuin vcnatorum laqueos circumpositos evitanles, rare, ne parvuli aut duarum operationuin vocabulo
    ne ad lapideui pedeni nostrum oflendamiis, Idumaeis, olTensi, sectanles Neslnrianos nos vesana sapcre ar-
    id esl, terrenis, atque Inerclicis propria reliiiqiienles, bilrenlur : aut certe, si rursus uiiain operationem
    nec vesligio quidein pedis sensus noslri lerrain, id Duniiiii noslti Je 5 u Chrisli fatendain esse censueri-
    est, pravam eorum doctrinam, oinniiiiodo alleren- mus, stultam Eutycliiaiiislarum allonilis aurihus de-

    les, ut ad id, quo lendimus, hoc menliam faieri pulemur, prxeavenles, ne quoruin
    est, al liues patrios
    pervenire possimus, ducum noslroruni stmila gra- B inania arma coinliusla sunt, eorum cineres redivivos
    dientes, et si forle quidam halljulientes, ut ila di- io»es llaiiimivomaruin denuo renoveul qiixslioiiiim,
    cani, nisi sunt proferentes exponere, formantcs se shupHciier, atqne veraciter confiteiites Dominura Je-
    in specimen " nutriiorum, ut pns ent ineiites im- sum Christuni uuuin operatorem diviiue atque hu-
    buere auditoruni, non oporicl ad dogmala hxceccle- manx nalur;e, electius arhilranles, ut vani nalura-
    siastica relnrquere, qua: neque syno lales apices su- riiin ponderatores, oiiose negoliantes, et lurgidi ad-
    per hoc examinanics, neque aucioniates canonicx versus nos insonenl vocihus ranarum phtlosoplii,
    visx sunt explanasse, ut unam vel duas energias ali- qiiam ut simplices, et liiuniles spiiilu pnpuliChrislia-
    quis prxsumat Chrisli Dei prxdicare, quas neque ni possinl renianere jejuui. Nullus euiui decipiel per
    evangelicx vcl aposlolicoc lilleix, neque synodalis philosophiain et inaneni fallaciain discipulos pisca-
    exaininaiio super his hahila, v.sx sunt leiniinasse, torum, eoruni doctrinain sequentes; oinuia enini ar-
    nisi fortassis, sicut prccfali sunius, quidam aliqua giiinenla scopulosa dispulationis callidx, atque llu-

    halhiitiendo dociierunt, condescendiiilcs ad inlbi- ctivaga in eorum retia sunt collisa. Hxe nohiscuin
    niandas mcntes , alque intelligeniias parvulorum frateinitas veslra pr;cdicet, sicui et nos ea vobiscuin
    ,

    qux aii ecclesiastica dogmala trabi non debenl, qu;c unaniniiter prxdicamus, hortantes vos ut unius vel
    iiuusquisque in scnsu suo abundans, videiur secun- C gcminx nov;c vocis induclum operationis vocabuluin
    dum propriam scnteniiam explicare. Naui quii Do- aufugientes, unum nobiscum Doiiiinuin Jesiiin Chri-
    minus Je?us Cluistus, Filius ac Vcrbuui Dei, per s'um Filiotn Dei vivi, Deum verissiiniun, in duabus
    quein f.icia suiii omnia, ipse sit b unus operator di- naiuris opcratum divinitus, aique humanitus, lide

    vuiiialis alque humjuilalis, plenx siml sacrx Liile- orlhodoxa, et unilate catholica prxdicclis. Suhscri-
    r;e luculentiusdeinonstrantes. Ulruih aute.n proptt-r plio. Dcus le incoluniem custodiat dilectissiine atque
    opera diviuiialis el humanitatis, una, an gemina? sanctissiine frater.
    operationes debeant derivata: dici vel intelligi, ad
    EPISTOLA V.
    nos isla peitiuerc non dcbent, reliiiqiienlcs ea gram- AD ECMDEM.
    maticis, qui solent parvulis exquisita derivando no-
    Ejusdem argumeati.
    niiua Nos enim non unam operationem
    veudiiare. (Ex aclione 15 sexUe synodi.)
    vcl duas Dominum Jesum Chiislum, ejusque sanciuni
    El prolata csl Iiiijusmodi llonorii Ltiliua ewstota
    S t
    ui itjm.sacris Liticris percepimus, sed muHiforiniicr cum iitterprctutione suti, hiibeits in siipcisaiptione ila:
    cogiiovimus operatum. Scriptum cst enim : Si qnis Dilectissimu fralri Sergio llonoiius, cujits iniliuvi
    spiritum Cliristinonhiibet, hic ejits non esl (llom.xiu); |„;< . Seripta dilectissimi lilii nostri Syrici diaconi.
    et alibi : Nemo polest dicere : Dominus Jesus, nisi in D Hubct atitem eadem epistola post pauca liwc: Ncc
    Spirilu sanclo. Divisiones vero tjraliarum sunt, idem iion et Cyro fratri noslro Alexandrix civitalis pr;e-
    cuilem Spiritus : el divisiones minislralionum suitt suli, quatcnus novx adinvenlionis unius vel duarum
    ,

    idem autem Domimis : et divisiones operationitm sitnt, opcr.itionum vocabulo rclutalo, claro Dei Eccbsia-
    idem vero Deus , qui opcralur omnia in omnibus ruin pr;cconio nebulosaiuin concerlalionum caligincs
    (I Cor. xn). Si eiiim divisiones operalionimi sunt olfundi non dcbeanl vel aspergi, ut profecio uniiis
    inulix, ct has oiiu.es Deus in membris omnibus vel gemiiix operalionis vocabulum uoviler intro-
    pleni corporis operalur, quanto magis capi:i noslro duclum ex pr;edicalione lidei exiinalur. Nani qnj
    Christo Domino hxc possunt plenissime coaptari ? hxc dicunt, quid aliud nisi juxla uniusvel geminx.
    ui ciput, et corpus unuiu sit perfec um, ut profcclo operationein
    nalurx Christi Dci vocabuluni, ila et
    oecurrat, sicut scriplum est, virum perfeclum, in
    iii
    unam velgeminam suspicanlur?Supcrquodclara siinl
    mensitram wiaiis plcniiudinis Clnisii (Ephcs. iv). Si divina lesiimonia. llniusautemoperatioiiisvclduaruni

    a
    G.j doctorum.
    h G., «iiKi el idan opcians dkina cl humana plenw sacra Lillcnu liuulciilci dcmonslranl.
    IIONOIIIl PAP,E I
    *~<j
    47!)

    csso vcl fuisse iiicdialnrein Doi et hominum Dominum A Dominus ci Deus noslrr Christns fuluiiis in costos

    J siim Cliiistuin, senlire ct proincrc, salis iiiciitum asccndcre. llabet mitem eudcm epislola v< u uliqnu ,

    c: I. Ilabel aulem el circn finem cadem epistola tic. hcec: Nam quis illoriun vitlens sic nos <x ailveiso
    » lil quidcm, quaiitum a<l iiislruendam noiiliani am- positos; el qui s icerdnlio funginiur, exprobralionibus

    higcnlium, sanclissim;e fraternilali veslra: ptr rani siibiuitli ab eis, qui coiMiluli siiul regi, HOB derideal
    iiisiiiuanilam pixvidimus. Cajlernni quantum ail <lo- ac despiciat nostriim eousilinm : oppurtunilatcui im-

    ccclesiasticuin pertinet, qii:c lenero vel pracdicare piolalis proprla: inslaliililaleiii noslrain fatial? n<ui-
    gma
    debemus propter simplicilatein lioniiniiui, el ampu- dura de du btts luliiiis deslructtini tsl be.ltiin, cl

    tandas inextricabiles qufltstionum ambages, sicot allorain nobis ipsis ttitbiilentiam intro uciinus.

    supcrius dixinius, non unam vel duas operaliones EPISTOLA VI ,

    iu mediatore Dei et lioniiniuii dclini c, sed uliasque AIi EDWINUH nECEM KNGII*.
    naltiras iit nno Chrislo unitate naturali copulalas, HortatiiT ut in fiile perseveret ejusqnc preeibiit Vnu- ,

    nim allcrius coinnuinioiie operantes, al<|ue opcra- itno cl II norio mctropolitanis duo cuique pulli.t
    millityin, altero nturiuo, superstet in loaxm dc{uncti
    trices coiifileri dcbeinus : ct divinam qiiidem, qu;e
    aium possit ordinare.
    Dei sunt operantem : ei l.imanain, quaa carais smit
    n Dominoi xcelleiitissimoatque pnecefeiilissimoDIio
    exscqiienlem, non divise, n que confuse, aut con
    Edxvino rcgi Angloruiu Ilon iius episcopus, sorvus
    verlibililer, Dei naluraui in bominem, el hiimanam
    seiviirum D. i, salutem.
    in Demn conversam cilocentos, sed naliirariiin diflte-
    Ita Christiahilatis vestrac intcgritas circa condilo-
    renlias inlegras coniiteiltes: uniiscnim alquoidcm est
    ris sui rultuin liilei cst ardore surccn-a b ut longe
    ,
    Imiiiilis etsubliniis, ;eqiialis Patri, et minor Palre, ipse
    laloqiie res[ lendcat, ct in omni iiuiiido annimliata,
    ante lenipora, nilus in temporeest: pcr qiicm facia
    vestii operis miiltipiiciter refcrat fructum. Sic enim
    sunt sxcula, factusin saeculeest: et qui I. gem uVdit,
    vos reges csse cngcoscitis, dum r< g ni el ccalorein
    lacius sub lege est, ut eosqui sub lege erant rc<li-
    vestrum, orthodoxa praedicatione edocti, Deura ve-
    nicret, ipse criicifixus, ipse t hirographum ,
    quod
    ncranilo credilis, t i pie, quod litiinana valti conditio,
    erat conlra nns, evacuaus in cruce de poicsiatibus
    niiniis vestrac sinceram devotionem exsolvitis. Quid
    ct principatibiis triniiipbavil. Aiiferentes ergo, sicut
    D o noslro aliud nfferrc valebimus, nisi ul in bo..is
    dixiiiiils, scaiidaluin novclhc adinvenlionis, non nos
    aclibus persislenles, ipsumque auctorem humaui ge-
    oporlcl unaiii vcl du s opcratioiiesdelinientes pr.u-
    lieris conlidentes , eum colere , eique vola nostia
    dicare, sed pro ima.qii.imqtiidani dicnnt, opcralinnc,
    icddcre fcsliuemus. Et idco, excellenlissime lili
    oportet nos uniiin npcraiorcni Christtim Doiiiinum in
    C palerna vos cbarilate, qua convcnit, cxbortaniur,
    ulrisqiie naluris veridicc conliteri : et pro diiabus
    ul boc quod vos divina miseiiconlia ad suam graliam
    opcralionibus, abl.ilo geminffi operationis vocabulo,
    vixare dignalaest, sollicita intenlione, et assiduis
    i|isas potius duas naturas, i I cst, divinitatis ct carnis
    oraiionibus scrvare oniiiiuiodo feslinelis, ut qui vos
    assiimptie, in una pcrsona iinigenili Dei Palris, in-
    ii pr.cscnli saculo cx omni errore absolutos ad agni-
    confuse, indivise , alque inconvcrtibiliter nobiscnm
    tionem sui iioininis csl dignatus pcrdticere, ccnle.lis
    pr.cdicare propria operanles. El boc quiilein healis-
    palria; vobis prseparel inansionem. Praedicalnris igi-
    simae fraternitaii veslrae insinuandum praevidimus,
    lurvestri domini mei apostolicae memoiia; Gregorii
    quatenus unius confcssionis proposiiiim unanimitai lcctione frequcnter occupari prx oculis a&ectum
    ,

    vestrae sanctiiaiis monslremus, ut profecto in uno qiicm pro vestris animabus liucnter
    tlnclriiix ipsius,
    spirilu anbelantes, pari (iileitlocumento conspiremus.
    cxercuit, babctoie, quaienus ejus tfralio ei regnum
    Seribentes communibus
    eiiam liatiilius Cyro et
    vos omnipoleuli
    vestrum populumquc augeat, ct
    Sophronio antistiiibus, nc nova
    vel geminaj operalionis
    vocis, id esi, imiiis

    vocabulo insistere vel inv


    ^ irjeprchensibi | es ,,
    T u., e n.el.
    ,

    pr0 vestris saCerdolibus or-


    Ea vero qua0 ;1 lll)bis
    morari videantur : sed abrasa liujssmodi novaj voc s
    Unamia spcraslis , lucc pro Ddci ve-lr.c sinceritale,
    ,

    appcllatione, unum Chrisii.in Doiniiuini nobiKum D quaj nobis mu liiuoda relaUone per praesGntium por-
    !n titrisque naluiis divina vcl huinana pi.vdiccni gratniio animo
    ljlor( s
    .
    i au dabiliter iusinuaU est ,

    opcraiitcin. Qiiauquani hos, quos a.l nos pr.xiiiclus


    dilatione pnevidemus. Kt iluo
    attribuerc illis sine ttlla

    fralcr et coepiscopus noster Snpiironiiis misit, in- Bonorio


    pallia utrorumque melropolilajiorum, id cst,
    Slruximtis, ne duariim operalionuin vocaluilum tlcin- eorum dc boc
    et Paulino direximus, ut dimi qui-.
    ceps pncdicare iunil;itiir, quod insantissiine pro-
    sxctilo ad auctorem suum fuerit accersilus, in loco
    misciiinl pr.vdiclimi virum csse ficlui iini, si ctiun nostra aucloritalo
    ipsius alterum episcopum ex liae
    Cyrus fraler, ct coepiscopus noster ab unitis opera- debeat subrogare, quod quidem tam pro vestnc cha-
    tionis vocabnlo tliscessi'r<t. Siniiliter dalus cst ctiam quam pro laniarum provinciarum
    rilatis affeclu,
    libcr, in quo coiilincbatur epistoU Pyrrbi qiioiulain
    spaiio, qu.e int r no^ ci vos csse noscunlur, sumus
    prxsulis hujus re^ii t: urliis, ad Joaiinein sancla; me- invitali concedere, ut in omnibus dcvolioni Yeslr.c
    moria", qui fuit papa Komanus, cujus initiumcsl: nostrum concursum, ct juxia vcslra dcsideria pra

    " Alia vcrsio /•'( lnrc qiiiilcm in sanclissima


    : vestra randa. II.vkiu i.mjs.

    jiuu initutc ccnscinits per praaenlct lilteras essc decla- '


    Li. Ucda, bb. n llist. Angl., c. 17.
    ^7 I risToLj;. 478
    beremus. Incoliinirm exci llenliam veslram gralia A ctione srplima, iil cst, anno Domiuicx incaniationis
    «uperua cirslodiat. sexeenlesimo Lncesimo lertio.

    EPISTOLA VII. EPISTOLA VIII.


    AD BOMORlfiU DOROVERJiENSEM EPISCOrUM. H0.\0RII PAPiE I AD ET AM.IOS
    JllANNi.M En CIIP0S IER
    EPIRIM CONSTITUTOS.
    Monet ut in Evengelii prndiculioiic pershtal, el pal-
    lium, cnjus [ecit meutiouem in superiori epislota, (Kx rolleclione canonuil) canliiulis Densdedil.)
    miiiii.
    Ilonorius J.ianni, Andrex, Slcpbano et Donaio
    Dilertissimo frat;i Ilonnrio Ilnnorius. cpiscopis per Epirum consiiiulis.
    Inler plnriina qunr Redeinploris noslri misrricor-
    Pr.Tsenlium lalores (L. 2, c. 188), juxta ecclesia-
    dia suis faniulis dignatur bniioruin niunera praro- slieam diseijilinam , palliuin nos Ilypatio Niropolita-
    gare >', illiul cliani clernenler collnla su;e pielalis Ecclesiie
    IKE ciiaeono ,
    qiiein in saeris onliiiilnis
    iiHiriiliconlia Iriliuit, quolies per fraternos aflaliis
    episcopum ordinaslis, pelierunt votis supplicibus
    iinaniinem ilileclioncm qiiatlam conteniplalione al- dirigendiim. Et quia ejus persnna pendula nos dubie-
    lcrnis aspectibus repncsental, pro qnibus majcsiati lale sollicitat, ne fortassis, in ncce Solerici prxliil.i:
    ejus gralias indesinenler exsolviiiius ; eumque volis civitatis anlistilis videatur esse commi.-la, pncsen-
    supplcibus exornimis, ut veslram dilectionem in R ii„ m porlitoribus, quaiiliim opinaniur, visi sunius
    prxdicalioneEvangelii elaborantem etfruclificantem, reddidisse responsum ul assumpto
    ; , fasligio, cuin
    sectanteniqne magislri vestri cl capitis sui sancli pr.Tserlim tcmpora pacis paliantur, in lias Romanas
    Gregorii rcgulam perpeti stabililnle confirmct. El ad partes venire deproperet, ut jnsjiirandiim in confos-
    augmentum Erclosiae sure potiora per vos su-citct sionc beati Petri aposloli prxbeat , quod nnllo do'o
    iiicreme: ta ui lide et opere in timore Dci et chari- vel macbinatinne
    ,
    a :c cnnslriicia, aut aliis hocc ma-
    tile vcslra acquisilio decessorumque veslroruin, quie cliinaiilibus pr.xbuil in bis qtinqun inndo consciisum,
    pcr Dnmini Gregorii exordium pullulat , convalc- ut, ab omni vilio dubielaiis exempto, possimus se-
    scendo ainp.lins exlendalur, ul ipsa vos domiiiici cundum ecclesiasiicum Ordinem iribuere quod roga-
    cloquii proinissa in futuro respiciant , vosque vox mur. Nam rium prsediclus Solerioin de quibusdam
    isla ad aUernam feslivilatem cvocct : Venile ad me, capitulis fuisset suspectus, in
    banc urbcin dcvcniciis
    omnes qui laboralis et oncrali estis, cl ego reficiam nd bcatum Petrum aposlolortnn prinripcm d>: con-
    vos (Maltli. xi) ; et iternm : Eucje, bone serve ct scicnliie su:c purilale prrcbuil i iliiloininus jusjiuan-
    fidelis, qttia super pauca (uisli fidciis , snper mulla (iiun. Dala I lus Dcceinbres, iudiclione 11.
    teconsliluam, inlra in gaudium Domini tui (Maltb. xxv). EPISTOLA IX.
    Et nos eqtiidem , fratres charissimi , h c vobis pro
    i C HONORll tkP.E I AD SESGIUM SIEDIACONUM.
    ftterna cliarilale exborlationis verba pramiltentes (Kragmeniuni, ex eadeni colleclioiie.)
    qua: rursus pro Ecclesiarum vestrarum privilegiis con- Ilonorius Sergio subdiacono.
    gruere po-se conspicimns, non desisiimus imperlire. Post parvi lemporis spalium qiia-riam nobis sunl
    Et jam juxta veslram pctilionem, quam uTioruni capita adverstis Caralitamc civilatis arcbiepiscopuni
    nostrorum reguni vobis proesenli noslra pneceptione, vel ejus clericos nuntiaia pro quibus exsequeinlis
    vice beali 1'eiri aposlolorum principis, aiicloritalem alque canonica discretione in bac Romana civilale
    triboimus, ut quanrio untun ex vobis diviin ad se ventilandis, non solum prseiatat civiiaiis cpisropuui,

    jusserit gralia vocari, is qui superstes fuerit alierum einissa proeceptionc, sed ciiam ejus clericos, de
    in loco defuncti debeat episcopum ordinare. Pro qua quibus referebatur aliqua commisisse, pracepiinus
    ctiani re singula vestroe dileclioni pallia pro ealem evocare. El quia antefatus qiiidem episcnpus,
    ordinalione celebranda direximus , ut pcr noslric secundiim quod ei jussuni fuerat, in lianc civi-
    liraeceplionis auctorilatem possitis Dco placitam or- lateni venire curavit; ejus vero clerici , proprio
    dinalionem efficere, quia ut b;ec vobis conccderemu», realu convicli, venire timenles, visi sunl a sacra
    longa lerrarum marisque intervalla, quae inter nos cnminuuione privari, cl analbeinalis vinculo innoriari

    ac vos obsislunt, ad hoec nos cnndescendere coege- " Et pnst Iiaec niisso barbaro dcfcnsore regionario
    runt, ut nulla possit Ecclesiaruni veslraruin jactura sancue noslrae Ecclesia: ad eamdcm civitaiem Cara-
    pcr cujuslibet oecasionis obteninm quoquo inodo lilanam, ut praedictos clerieos riebuissel deduccrc,
    pcrvcnire, sed potius commissi vobis popoli devotio- actum esl ut Theodorus quidani peiversus pftesos,
    nem plenius propagare. Deus te incolumem custodiat, ejiisdem Sardinia: diaholica intcnlioiic abrcplus, vc-
    dilectissime frater. nire cos jam navi imposilos prohibuit, cl violcnler
    Data die teriia Idus Junias, imperantihus dominis ablatos in Africauam provinciam dcstinavtl. Scri-
    noslris piissimis Augustis Heraclio , annn viccsimo psimiis itaque filio noslro Gregorio pra:feclo talo

    quarto, proconsulatus c
    cjusdcm anno vicesimo terlio, tantumque f icinus Tbeodoro cjusdem insulaa praakli

    et consulatus ejus anno lerlio; sed ct Heraclro feli- jubere corrigere , et ipsas per-onas nostnc jurisdi-
    cissimo C;csarc, id est, liiio ejus, anno terlio, indi- ctionis suppositas nobis in hanc civilatem Hoinanaiii

    " llanc et scqueniem epislolas datas anno 83 i, "•


    Lege Past consulatum; ct infra, tinno Doinii..
    prnbal 1'agins, ad aiin. Cli. 033 n. 2<) cl seqq. , Incurn. 03i. Vidc Pagium, loco incx citalo, n. 21.
    Man.-i. Mansi.
    1
    L\ Lcda , lib. ii , c. 18.
    479 HONORII PAIVE I *>!0

    dirigcre. Proptcrca eminen- A ainioritatem noslrx auclorilatis pnvifrgio Grmari


    expcricnlia tua cidcin
    tissinio praefecto iimnineiWum ilcpropcret, ut lanli postulasli. Nos vero absque ulla dilatione gratuito

    viri faeiiius ulciscendum slinlcat, et eas nnbis per- aniino ainiuentes, quia reclnin est, ul qua: scmel sta-

    sonas dirigere non oiuiilat, sciens quiti non soluni luta al(|ue disposiia a prxdecessoribus nustris coguo-

    ln qui crimine leiientur obnoxii a sacra sunt coni- vimus boc ipsnm el nos confirmeiuiis. Eerum itaque

    inuiiione privali , analliemalis peena inullali, scd vesligia assequenles, juxta riluin pri-cx consueludi-

    eliam bi qui cnni eis videntur conjuncli. Exemplar nis, qux a leniporibus sanctx recordatiouis Aiignsli-

    vcro sacrae Tlieodosii et Valenliniani tnx eipericn- ni prxdecessoris vestri nunc usque tua Ec lesia dc-
    lix curavimus destiuaiidum, ct eidem emincmissimo tinuit, ex auctorilaie beati Pctri aposlolorum prin-
    prxfecio pcr luam experientiam dirigendum ; cujus ripis priiiialum nmniuin Eeclesiaruni Biilannix libi,

    scries iihii s"lum ejus emineniiam, verum etiain llonori, tuisque successoribus, in pcrpeluum obli-

    oinncs oninino qui a sedis apnstolicx diti ne exor- ncre concediiiuis. Tux , ergo jurisdiclioni subjit i

    bitare contendunt, nibilominus informarc po^sit. pracipiinus oiiincs Eeclcsias Anglix et rcgioncs, ct

    Queniadinodumserenissinii principes hactenus omnes in civitatc Doroventia iuetropolitanus locusct bonor


    iunovaveruni cuncta privilegia sedis aposlolicx, et arcbicpiscopaliis, ct capul oninium Eeclesia;uiu An
    qux olim eidcni sunt concessa ipsa lectione pole- B glorum popnlorum semper in posteruin servetur, ct
    runl approbari. Nam de Domini Dei nostri miseri- a iiulla persona pcr aliquam iualam siiasioncm
    cordia cnulidiiniis, quod jura vcl privilegia bciti aliiim lotuiii iiiulelur. Aliler aulem si quis liccrii.
    Pclri ciirabiuius expelere, atipie immulilala inieii- lypbo superbix iiistinctus, ct nostrx prxcepiioni in~
    lionc quxsila atque iniperlita dcfeudere. Tua cigo (dicdicns, et prxnominaix Ecclesix concessis sux
    ex;ierienlia cjusdem sacrx knore attcniius relcgen- dignilalis ralionibus conlcndcrit rcnili, scial scpa-

    do sulliilla, iioii soliim ciiiinciitissimo prxfi clo, scd ratiim a participalionc corporis ct sauguinis Domiui
    cliam aliis hxc ea 'cin insinuarc non dilfcral. Nobis cl Uedemploris noslri Jcsu Cbristi. Dcus te incou-
    aiilem de bis Oiunibus, sicul di\inus favor iiiipunxc- incin cuslodal, dilcclissime fraler.

    ril, cura crit ac sollicitudo juxla trainilcin xquilalis EPISTOLA XI.


    sine dubio dclibcrarc, atque ulilius liue eanouico HO.VORIl r.vr.E I AD GRATIOSUM > UHDUCONUM.
    tcrniinarc. Dala iv Idus Junias, indiclione xv. (Fragineutum cx ejusreKPSujdescriptum, ex ccfleciioiie
    Duusdedil.)
    EPISTOLA X.
    Ne cuiquam labor et diligenlia b , quam in rebus Ec-
    IIO.NOIUI TAP.E I AD HONOIillll C.VSTUARIENSEM ARCHI-
    clesix adbibct, pussil esscdaiiinosa, ila dispouenduni
    EPlSCOtUU.
    C csl, ut illi suiis labor sil Ulilis, cl ilclriiiicnluiii ec-
    Coneedit primalum in untvenas Britannicas Ecclesias.
    clesiasticx res non agnoscant, Proinde domum cuin
    DileclissilllO fratri llonorio , llonorius cpiscopus,
    borio suo positara in hac urbc lloma juxta ibermas
    servus srrvorum Dci.
    Diocletianas regione et cum oimiibusad ca pertincn-
    Susceplis veslr.i tlileclionis lilt> ris a , in eis repc-
    libus iilu in xxi.v annorum spalia ad iiiiuui auri soli-
    rimiis veslri laboris sollieiludinem circa nobis com-
    duiii persolveudum singulis quibusqne auuis rationi-
    niissum gregem niiila faligalione occiipatam, iniillo
    liiis ecclesiaslicis, pensionis iiomine, pos-idcuduin
    laliore ct angustia crcbresccnlilius malis ct niundaiiis
    concedinius ; nec te exindc ejici , vcl aiigiiieutum
    usibus incntis vcslr.c dillicullatis sapius susiinere
    pcnsionis illic conslituimus imponendum : iia sane,
    gravilatcm. Nos vero borlaninr vestram dilci lionein
    ut rcparalio cjnsdem doniiis in cunclis iililitatiluis
    ulopus Evangeiii, quod coepislis, teneatis, quia in
    studcre, sicut diligens patcr faiuilias, dclieas. Post
    colibi laborandiuii atque perseveramluiii magisquain
    viginli vcronovcni aiinorum curricula cadem domus
    omitteiulum necesse est. Memento Evangelici prx-
    cuni borlo suo ad jus sanctx Ronianx Ecclesix, cu-
    ccpti quomodo dicilur : Ego pro le rogari, Pctre, ut
    jus csl proprielas, sine dubio revcrtatur ; nccaliquiJ
    non (teficittl ftdes tua, et tu aliquamlo conversus con-
    cx bis qux in cjus nieliorationeni cxpcnsa fueiiut,
    tirma Iralres luos; el ileium Apostolo :l<ratrcs, m D , , . ,-, •. • i-„ ,
    '*,_., . ,-, l j „ .
    vcl a tc, vel tuis lixredibus, sit repelendi licenlia,
    stabiles estote et xmmobiles, abundanics in opere t)o-
    quia raiionis ordo non siuit ut in rci nn lioralionem
    miv.i temper, scientes quod libor vestcr non csi iuunit
    expensas rcpclat, qui in eadcin pensione augiuciiluiu
    iu Dumiito. blco suppliciter veslram dilectiouein ad-
    non recepil. Dal. id. Dccemb , indict. M.
    iiioiicinus, ul li.lc ct opcre in liinore Dei ct cltaritate,
    vestra acquisitio decessorumque vestrorum , qux EITSTOLA XII.

    pcr doinini Grcgorii cxordia pullulat, convalescenilo iio.Nnni: p.vr^: i ad sbrvdmei notahiuu.

    amplius cxlcndaliir, Ut ipsa prnmissa doininici cloquii (Kragiiiiiiiiiui ex eadem coileellonn )

    vos ad atiiiiam feslivilalein cvocet ,


    qu;e dicil : Qnolies a nobis illud pelilur quod rationi noscitur
    Yeniie ad me, omncs qui laboratis ct onerali estis, ct convenire, animo nos decet libenli conccdcrc. [Jeo-
    iT/o rcftcium vos ; ct ileruin : Eitge, serve bone ct fidelis, que quia pclisli a nobis ut casalc, quod appellalur
    Ijuia super pauca (uisli /idelis, supra multa le consii- Aiireliainim , in inlegro una cum vincis suis posilum

    lucfn, inlra in gaudium Domini lui. Inlerea lux scdis via Poiiuensi, juxla sanclOS Abdon et Scniicn, pr.c-

    • Ex Wllkins. Conc Anglix L'c, t. 1, pag. 33. Ex Vulgarunt Ballcihii


    >•
    in t III Operum S. Lconis
    Suppl. M.nisi, pag. 171. M., pag. 506.
    iSI EP!S roi.E. ^S-2

    tanlem atiri splhlos iluos et semis, jnris sanctx Ito- A EPISTOI.A XV.
    n:anx, c»i Pcoaiutoie descrvimus, Ecclesisc, libi ad BONORI1 PAP.E I AD ANAIIIOLIUM MILITI/E MAGISTRIIM.
    Kiiiini lempus debeamus concedere; eapropler, (Fragmenlum ex Ivone, part. x, o. IS7.)

    lnijus pr.rcepii seiies einissa, siiperscriplum casale Lalor prxsentium prece nobis llcbili supplicavit,

    ciint oiniiibus ad se perliiieulibus lilii a pnrsenli liac asscrcns a quodam niilite caslri Salernilani germa-
    14 indictii ne diebus vitae tuae conceilinius ; ita sane, num suum fuisse peremplum, insuper el rcbiis pro-
    iii a le anuis singulis pensionis noininc ratinnibus juiis post cjus interilum spoliatum, propterea quain
    ccclesiaslicis duo auri solidi, el iremissis un. v, sine iinpium quamque contra legiim slatuta sii noxium
    niora aliqua persolvanltir ;
    qualenus et lu aliquod ipsis reruin documenlis in propalulo omnibus lene-
    eximle possis habere reinedium, el E clesiic nosiiic lur cxperlum, ul sanguis iiinocenler cffusus a coin-

    utililas non decrescat. Post luiun vero obiliim proe- mitlenle nullatenus ulciseatur. Qui bac vindicare
    dictun casale ad jus sancia; Ecclesise nostrw, cujus possunl, ct pro conniventia ulcisci negligunl, sint

    est proprietas, reverlatur sinc dubio. Dal. iv id Mai. profecto scituri quia si dcfensare insontem sangui-
    iiulicl. 14. iicm in gbxeiiiit, in futiiro tremendoque exainiue de
    EPISTOLA XIII. eis, uli lnijiis facinoris participibus, la!e coininissuni

    (Fragmenliim ex Ivone, parl. vn, ca|i. 132.)


    B scelus exigelur. Propierea gloria veslra, ad vindi-
    candum, ulciscendumque funesio homicidii crimine
    Praesentium lalor, inlerclusa voc.e et suspiris, irretilum , ab aginine militari disjungat, ct judici
    aique gemilibus, lacrymisque indesinentibus, sup- provinciae tradenduin ac puiiiendum juslitiae impulsu
    pijcalione sua nobis exorsus est, eo quod quidam
    lestinel. Ues vero ab eo vi laliocinali ablatas supia-
    illic alumnus filiam supplicantis in sacris vestibus
    dicio precatori, si germ nius cjus exstiierit, indubi-
    conslilutam assiduilate Mia decepit, quoadusque in
    tanlcr restituat, qualenus, nobis iniininenle ilisi ipliua,
    slupriim corporis, adullerio perpetrato, deciderit;
    is qui scelus coinmisil Ecmper exspeciet, et incun-
    iia iii po i compertiun flagitium in opprobrio totius clanterexcipiat.et mililaris inlegritasuniusob iioxam
    gcncralilatis illic commorantis, ipse perditissimus nequaquam subjaccat.
    homicidali contagio
    converselur, alque omissa inseeutione bucusque,
    EPISTOLA XVI.
    quprumdam lorsitan palrocinio, eumdeni ipsum im- HiN Rll PAP.E I AD ISAACIUM PATIHCHJM ET LXAKCIIUH
    punitum servari. Un le dileclio lu.i, divino zelo suc- ITALI.E.

    censa,jurisdictioni conipetenliimuiiiierenoii desines, (Fragiupnlum ex Iv., p. xn, c. 25.)

    qtiousque perpetrator sceleris quccslioni cominunis, Qiioruiiulain sciiptis didicimus quosdam episcopos
    et severissimo prcesentalus examini, ultiini supplicii C in transpadanis parlibus qnxdani verba cpiscopali
    pneiiam suscipiat, ne, retardata in ciim animadver- actui iniinica Pelro Pauli lilio edixisse, alque inonilo

    sioue , divini judicii in plurimas propagetur sen- impix suasionis innuere; asserentcs in se perjurii
    tcnlia. reaiuni s-uscipere, utnon Adulubaldo rcgi, sed polius

    EPISTOLA XIV. Ariopallo tyranno consentiret, et quoniam pr.claliis

    gloriosus Pelrus pravis eortim ( si fas est dicere) sa-


    HONOnn rAP.E l ad petcum episcopum svracusanvjii. cerdotum respuit suasionibus inclinari, sed magis
    (Fragmenlum ex lvone, parl. vm, c. 309.) sacramenla, qu« Cono regi palri pncdicli Adulu-
    baldi pncsliterat lirmiler ciislodire. Et quia lantuin
    Quorumdam relalionc didicimus quod in causis
    criminalibus lua Iraleruilas miscetur, et quod sacris
    facinus Deo et piis menlibus est iniiniciim, til hi qui

    hoc ab al.is probibere debuerant, ne fuissel com-


    canonibus interdicluiu , non tantiim lecliunibus ,

    inissum, ipsi polius ul liercl bortali sunt, ciun niilu


    quaulum eliam ipsis quotidianis usibus scire procul
    ilubio coarctalur. Nain et boc pari modo ab ea in-
    supernse viriutis vobis faboranlibus pr.elaius Adulu-

    cautius gesliim fuisse audivimus, quia cum ccc et


    baldus in suum regnum fuerit lestituius, prxfatos
    episcopos in bas llouianas partes, adjnvante vos
    amp!ii:s prosliiulis, hora jam pcne prandii elapsa ,

    ad eininenlissimum lilium nostrum pnefecluni, in


    D Dco, destinare dignemini, quia hujusniodi scelus
    nulla palieinur ralione iniiltiiiii.
    balneo constitulum, sit profecia, et calerva pesliferis
    prxfalarum male viventium vocibus inuuinebat, ut FRAGME.NTA DUO.
    is qui super eos curator priilem fuerat constilulus EX DECRETIS.
    ab eis modis omnibus tollereiur, et alter in ejus loco (lliirilianl , I. xt, c. 40; Grat., xi, q. 3.)

    nihilominus subrogaretur. El si ila est, deflere po- Cur:e sil oninibus episcopis excoininuiiicatoriim

    lius libuit quain ista corrigere. Sed ne tale lanliim- oinnino iiouiina tam vicinis episcopis qiiam sms pa-
    que flagitiuui diu videreiur permanere inullum, qoia rochianis parilcr indicare, eaque in celebri loco po-

    cl actuni est, sacerdotali contrarium, siinul el vit.c sila pr;u foribus eccles ;

    a; cunclis conveiiionlibus in-


    babilui ininiicum, quid de boc (ie.ri debeat, verilale Culcare, qualenus in ulraque diligenlia excnmnmni-
    patefacta, filio nostro Cyriaco diacono injunximus, calis ubique ecclesiaslicus aditus pxclu latur, ex-
    qualenus ea qua; illicita et conlra pudoris reveren- coniniunicalionis cnusa oiniiilius anferalur.
    liam peipetrantur, esse [F. ensej canonico juxta ec- (Ivo, p. v, c. 523.)

    elcsiastkanidisciplinam radicitus ampulenlur. Quicunque metrepolilanorum per plateas vel in

    litaniis uli pallio prassunipserit, el non laiiluiu in


    AD ilONOMI SCP.IPTA /.PPENDIX. 4fU
    487»

    . . i- „ ,.„ i« :...r.»i;c \' "l mona-tenn f ancloruiri Pelri ct P.,uli in E clesia


    Draccipuis fesiivitaiibus et ab apostohca
    sede indictis i .

    npor ibns ad missarum


    triiipoi
    . •

    solummodo f.
    c, !..,«. ;.! c.i-
    solemnia, II.. l)o hio consliluio.qun prrreesse dignosceris, privilegia
    scitis apostolicae mur, qualenus siui juris-
    largir.
    reat illo honore, et, ui beatus papa Gregorius ai
    dictione sanclse noslra Ecclesire, cui Deo auclore
    Joannem Panoruii rpiscopiiin ait, quia grave jugiiiu,
    prrc-eiiimus, Eeclesire eonslitulum nullius Etclesia;
    non pro ecclesiaslba, s< d
    atque vincuHim ceryicis,
    juiisilictimiibus 9ubmittaiis, pro qua re piis votis
    prq quadam s;ccnlari dignilale defendat, permjssa
    facilrtes, ac iroslva auctoritaie iil i;uod a lus dilc-
    qua abutitnr careal dignilate, qnia jure privilegium
    ciimie expo8uiiflUs,affidui mancipari.el ideoonjneni
    inerelur aniitlere qui audacler usurpal illicila.
    cnjuslibel Eedesice sacerdolem in prscdicto monasle-
    EPICBAMMA, rin ditionem qualibet auclorilale ne exlendere, at-
    Dc Apotlolis in Cliristi nd ccclos Ateentiene que sua auctoritale nisi a prrvposilo monaslerii fue-
    obstupcscentibus. rit inviiaius, missarura solemnitale celebrare omnino
    (tlil.l. Palr., I .ngil., lom. XII.) probibemus. Cutx crgo tu:c sii nioua^ierii fraires

    I.uce viiet Clirisluiu Pelius quem nncte negavil, quo poleris egrcgiis moribus ac vila irreprchensibili

    El cecinil Doininum pergere ad aslra suuin. cxornare, ut profeeto juxta id quoil... apostolieis

    Terrltus Andreas orat : Miserrre, Magislcr ; B privilegiis maluit inconcusse dotamhs, dcsiderct

    In regnum Patris collige discipulum. potius ei anlielel inviolabili ccelestis affluentix mu-
    Jacobus expavil lioniineni per nubila f rri ; nere, iliurnis saucl;c disciplinrc precibus decorandos

    Siippimit scapulas, d.il pia vola Deo. sit profecto communis ct sincera vita, sit sobria,

    Il.er. I ab aspeclu trcinulus per meinbra Joannes, communis sinceritas, ut qubus est mortuus mundus
    Et lurbatus, adhuc sic slelit ut placeat. ac sepullus pro inccnliva conlenlionis vilia minime

    Quin sequimur te.Cbriste! vocat sine voie Philippus: suniles?qua incassum quis et frustra laborare co-

    Niiiii projeclus cgo, liber et inipliciius? gnoscitur, si superbiaj viliorum auctrici colla sub-

    Rarlholomsee, pedes Cbristi peudere tremiscis, iiiittere seuliat ; sil excelsa inde huiniliias, quia per

    Et vis (si capias) tendere pace manus. banc ccclcsti arlem ccclestium munerum possidere.
    Tbomas, ex loto nomlum satiatus auiore, Sit igitur aute o< ulos mentis et corporis tradilionuiu

    Se palpare pulal vulnera, meinbra, latus. regula paternaruni, ct unusquisque prrclatus nover.t
    Matilireus, imilo siinilis, per scripla loeulus : qualiler debeat iinperare subdilis, ne dum aspera et
    Nam liinor invasit nota silere senem. ncc unicuique fratri aptissinia ralione impleri usque

    Jacobus Alphsei pallet, sine morte sepulius : ad coinpleniciiluin... Dci iinperantes iu discretioue

    Dans comites oculos, reddereqnod potuit. C subjecti sil, itaque modcrala vivacilas, sil sollicilu-

    Ilic slupet ationitus Simon migrasse Tonanlem, dinis supcreniinens in (ratiibus strenuitas, ut dum
    Et fiigil affcclans fulgura velle pali. regulariter onines qui Deo integerriine conferuntnr

    Malibias porlrc coili defixus inlucrct, per obeJientia: liinam bcne scrvientes exhibea.it
    Onini:), cuin Christo teste, abiisse pulans. tcmporalia, ad gainlia ccelestis pairire provenia-
    Jmlase cunclis corpus sine fronle levatus, lempitcnia. Et hxc quidcin qux ad sotiicitudinem
    Conspieiloccisum vivere ln orbe Dcuin. perlinent dixisse sufliciant; ante oninia cum Ite-

    demptoris nostri misericordiam, cui ingemiscerc re-


    PIUVILEGIUM BOIIIENSI COENOBIO DATU.M.
    dcmplionem noslram exspci tantem, enixius cum
    (Ughelli, Ital. Sac, t. IV.)
    singullis et gemilibus exspeclamus, ut ea quae pielas
    Ilonorius episcopus, servus scrvorum Dei, fralri flagilat, fragililas biunana' coiidilionissullicienler al-

    Berlulfo abbati presbytero. que conli.leiiier de sui auctoris suflragatione adim-


    Si semper sunt conccilenda qux piis desideriis pleat. Bene valele.
    coiigruuut, quanto potlssimum ea qux per ciiltus Datum ni II. Januarii, impcrii dominis piissimi
    pr.erogativam noscunlur no:i sunt omnia abnegamla, Aug. Eraclio anno 8, P. C. ejusdem anni 18, alque
    quae sunl in largitm ibus non soluin poslulandfl, scd D Kraclio Conslantino novo lilio ipsius an. 10, ind. l

    vi cbarilalis procul dubio cxigenda. Pelis nos igitur

    APPEINDIX.
    i. fortassis ctiam consiabilirc. Nam boc non in repro-
    FllFFI.OIUTlO BS SANCTI MAXIMl AD MARINIM
    EPIST0I.iL batioiieni dixit bumarue Siilvatoris cl naturalis vo-
    PRESBTTEBUK, APOLOCIAM INTtR CETKBA PRO IIONO- luntatis, scd quod nullatenus conccptionem e^us,
    nio facikntis.
    quai fuit sine scminc, vel incorruptam nalivitatem
    (Mansi, Qinc. C.ullect., lom. XII.) pr;ccesseiit voluntas carnis, vel cogitatio vitio a.
    Honorium et'am Romanum papam non diffiteii Sola nainque vnluntas divina atque palcrna, pcr
    reor naluraliter in Chrisio vohinlatum dualitatein, Eiliuni nnigenitum per scniet operaniem, propriam
    in epistola quam scripsil ad Sergium, eo quod unant incarnationem sanctique Spiriius convenlionem banc
    ilixeril voliiiiiaicni ; scd potius cotilitcri , cl banc opcrataesi ; etquodhuncseosum secteiurhinccstma-
    483 AD IIO.NOIUI SCRIPTA APPENDIX. 4S6

    nilVsiiun. Cumeniin ilixissel quia propier inflTaliilein A cniin lex iu mcmhris ejus, aul voluntas divcrsa vel

    unitaienihumaufcacdivinrenaiurx.eiD.usdiciiiir pa- adv.ersa non fuit in aahatorc. 1 ! . itc ostendit, non


    li, ethu.nanitas de ecelocuin bumanitale [Le§. divini- quod non babueril humanam volunlatem et natura-
    late]dcscendisse, el hocmodoostendisset eorum quae lem (non en m hoc dixisse videtur), sed quod sicul
    naturaliter insunt ulrique naturai uniusChristi el Dei homo neque sccundum corpus per membra quam-
    Filii per comniutationem summam rcddiiionem, sub- libci hal.eat praeter nalura: leges operalionem ; neque
    inferl: «llnde.inquiens, et unain volunlatem fatemur rursussecundum aniinam voluntatis contrariiun vel
    Doinini Je>u Christi.iquoniodo ait : «Quia profcdo a molum, veluti no-, quia et super legem
    sine ralione
    ilivinilaie assumpta est natura ooslra, non culpa.iid natus est humanse ualiirai. Expressius autem et iu
    isi, non a peccalo, propcmodum ciiui niagno effatus subsequcntibus comprobat, q od sermo sibi essei
    Allianasio, qui hxc contra Apollinarium impium tantum, viliatam el non naluralem a Salvatore dis-
    scribit : « Natus e»t exmuliere.de prima plasmatione lemiinandi volunlaiem, et quod in naturali ac liu-
    hoininis forinam sihi erigens in oslcntione carnis mana ad paten.am. ac divinam coaptatur quidem,
    absque camalibus volunlalibus, et bumanis cogita- sed nullain h.bcrct ad illam e\ repugnationc diver-

    tionilius in imagine novitalis. Voluntas enini sola sitateiu. Norroain auiem dans nobis scipsum, quod
    divinitatis cst, quoiiiaro nalura lola divinitalis cst. B proprie suum erat, volunlarie subjiciebat ; conunen-
    Denique Veibi propter nos secundum carneni nati- dahat vero patcrnuin. Qualenus et nos imilali, quoil
    vitatis super nos progressio facla est. Non enim nostiuiii est reprobato, quod divinum est omni studio
    carnis vitiosa piseccssit volunlas vel cogitatio, sicul explcamus, dic-ns ila : Licet eniro sciipimn sit :

    iu nobis aspicitur, propler generis desideriuin, quod A'oh veni (acere voluntatem meam, scd ejus qui misit

    a deceptione priini p:irentis obtinuit, sed voluntas me Palris (Joan. vi), et, 1V011 tjuod cgo voto, sed quod
    diviuitatis sola per Filium, qui secunduni benepla- tu, Pater; non suut baec diversx vohnitaiis, id est,
    e.tuni Patris, et cooperaiionem Spirilus sancti, pro- coutiaiue ac repugnantis, sed dispensalionis huroa-
    piiam, iii dixi, per se operalus est incorporationein, nitatis assum, laj, qu;e sua compassihiliter fecil qua:
    gerens in se et per se noviler inventum nalur;e ino- nostra sunl. I=ta eniin propter nos dicehat, quihus
    cltiin nathilalis, et sine seiuine suam ip-ius patrans dedil exen p uin pietatis magisler, ul sequainur ve-
    eoneeptionem ex sancla Dei genilrice seniperque sligia cjiis, non suain nnusquisiiue nostruro, sed Do-
    viigine Maria. i Ilac ergo incflV.bili nalivilatis ejus iiiini polius in oronihus preeferat volimtatem. > Nou ergo
    inspeila ralione, ille quidem voluniatem solam in iuicrciupironcm, ul dixi, uaiiiralis et liiiroaux volun-

    eo divinilalis dixil, bic vero volunlalem unam Do- lalis, sed vil.ios c, ac ejus qu;c est exlra natiiram, faeil

    miiii noslri Jesu Christi. Quia profecto, inquit, a ct toium fateamur ab omr.i peicato Dtum liberuro

    divinitale assumpta est nalnra nostra, non eulpa, esse, testalur, qui secundum nos propler nos incar-
    ahsque carnaiibus volunlaiibus, ct hunianis cogita-
    natus cst. Et ul compendio dicain, per unain volun-
    lionihns, ul sacratissimiis Athanasius ait. Nonlannn
    lalem, solaro ejus secunduin carnem nativitatein euin

    perhibuit euni tanquam lioniinem, quia est quoque divinam pra;cessisse voluntatem indicare conjicio.

    nalura Deus, non hahere humanam volunlalero et Per id vero quod ait, non esse voliintatis ejus diver-

    naturalem, queroadnioiluin et divinani alque pater- shalem, conlrariuin vel repugnans quid non eum
    ii.iiii. hlipsum autem cliaro in subsequenlibus innuit, babere perhibci, scd conveniens et prorsus unitum

    asserens : « Siue peccato conceptus est de Spiritu ex toto. Unde cuui nostram quidein naluram de di-

    sancln, et sancta iininaculata seinperque virgine Dei umptam, unius incntioiieni


    Vinilatis voliuitate dicit as

    genitrice Maria, et sine contagione ex ea secundmn aulem quod iutroducit Non veui (aceie
    facit. Illud :

    cnrncro nalus est. > Divinaro quoque Scripturaro Uv voluntatem meam, in medium verbo prceponit[F. icg.

    laudem ei viliiperatiouem proferl carnis iiieinoriain in roedio verhuni proponil) oinisso nuinero. Non
    facere ; iipn aliam, ahsit, natura et suhstantia Domin sunt , inquit , haec diversse voiunlatis , id est,

    carneni quani nostiam ralelligendam, j) conlrarice aique adversatricis. Ex quo duas se-
    commonens
    qui eliaiu hanc sciehat assuniptam ex nostra substan- cunduin naturain exi-tere iu Salvatore voluntatcs
    lia, id est, ex congenilse nobis seinper virginis et Dei inaniftsie colligitur. Si ciiiin conirari.nn non liabuii,

    niatris sanclis visceribus, sed alienam a vilio, el naluralem habuil, lanquam homo. Quo.l enini non est
    nullaienus legem prxvaricalionis habentem, sicut conirariiim naturale proleclo esl, et nenio conlra-
    nos, in menibris repugnanteni spiritus legi. Non enini dicit. Nihil quippe in nalura, vel in his qua? sunt se-
    assumpta est, aii, a Salvatore caro a peccato cor- cundura naluram, est onroino conirarium. Timor
    rnpla,qux repugnaret legi mentis ejus. Cujus eniin ergo e s t opinari, quod in ejus proprie non est ser-
    sementationem, qux per peccaturo effieitur, non nionihus seriptum, ct nioliti adveisarios proprire
    pra:ce<sit gcneratinnis lex , hujus omnino nec in opiuionis tanquam non bona? ad velamentum illius

    ineinhris e^t, sed lex divinse juslilise ad iinaginalio- viri littera^ facieudum, secundum ulrumque has prx-
    nero nohis ostensa, el eam quoque, qua: ex prceva- ter illius intentionem falso referenles. Advocaluni
    ricalionc nalurx illaia est, perfecle demolilur. Venit quippe halict ralionis sermonein oiniieni caluronia-
    cuim sine |
    eccalo qu;erere ct salvare quod perieral, loris ahigenteni incursuni. Et ego qui.lcni sic se ill.us

    id iitl, naiuraro huro.ini generis qux peccavcrat. Alia habcrc sensum exi^iiino, ab oroni suspicione purga-
    SCKIPTA APPENDIX. 4S8
    4S7 A» S. IIONOr.ll

    A »anclis,ima5 sedis aposlolieoru n _virorum, qui uni-


    lum. Certiorem anlem mihi hune sanetissimus
    fecil

    sc versam p'enitudinein caihoiie.e Ecclesfae bene du-


    presbyier, dominus videlicet Anaslasius ahl>as a
    Roma reversus, vir scilicet incomparabilis cum, el ordinate sccimdum divinam legem dedu-
    niori
    qui a-se- cunt. Quoniatn liac divina videlicet lege consistunt
    virliileqne divina et priidenlia venustatus ;

    cceleslia et leirisuia, et oportet ab ea nequaquam


    rens quod inultiim sermonem moverit ad sacratis-
    exorbitare, sed quae smii divina secundum Deuni a-
    simos iwgnse iUius Ecclesiic viros, propier epistolam
    gere illos qui sancle secundum vos vivere proposue-
    quse ab eo fueral ad Sergium scripta, percontans
    rint, qu.ileiius et Deum geslurum babeant curalo-
    cujus rei gratia, vel qualiter in ea inserla fuerit una
    rem, ei sine successu receptionem. Quoniam, lamo-
    volunlas, el invenil hasitanles in boc, et ralionem
    sissime demine, pejor bis est, quod cl antea inlima-
    reddentes. Insuper et euin qui lianc per jussionem
    vi, cliain ab auliquis lncrelicis nova fi.les el expo-
    ejus Latinis diclaverit dictionibus, domimmi videlicet
    symponum, affir- sitio. Hanc eniin mu lis quibus perduravit annis iu
    abbatcni Joannem sanctissimuni
    episcopalu ad manifeslaiionem reprobse meirtis suae
    iiianteiii quod niillo modo nienlionem in ea per nu-
    (nam Deus et ad neqoitioe" propalatiuiiem saqte ncvil
    iuerum fecerit unius omnimodis voluntatis, licet boc
    Graecam vocem longanimiler siistincre, non ut banc aniid.oreii> per
    iiunc sil licliini ab his qui banc in

    nUsrprelali siii.l ; vcruni nec quamlibet exinanitio- ^ intlutias roddat, sed ul hanc ampliorem lacla.n ju-

    naluralis secundum humanita- slius puuial), deccssor qudem ejus impie in utero
    neni vel abolitioiiein
    aluii, isle vero niagis impie genuil, et rur-us posle-
    lem Salvatoiis volunlatis, sed ejus quae nostra esl, et
    riores liorum iu coBlemptum excokmt divinitaiis.
    reproba facia, perfectam dejei tioneni et interem-
    El y.uulo post : Et quod adbuc d« lerinr illis e>l inos,
    iiMiunii Juxta quod el in invicein eorum quse unius
    ct vcluti spcciale oinnium perversorum hserelicoruiu
    generis s-unt elficitur bellum. Ostendcre volens ab
    indicium, quia et sux ipsius U.pieiaiis olu.oxios
    omiii essc peccato mundam assmr.piam carnein, se-
    descnbuiil innoxios. Snphronium quippe, qni pru-
    ciindimi sacialissiuioiuin eloquioriim et pateriiarum
    denter diviaa perdocuit ei pr.cdic.ivit Ecclesia: ca-
    doclriiiarum tiadilionein. Et apparct qualitcr bujus-
    ll.olica' dogmaia, se in eirorem uiovisse hac lacque
    iuodi serinones concinentes sint cum bis qirae modo i

    susurranl. El posl paiuillnm : Uivinus em.ii Sopbro-


    suut ab exiguilate mea reeitata, el velu.i aslipnlaio-
    nius, ul ipsi tebtamini, landabilisskni, in Alrorum
    res faciae pro llonorio defensionis. Ego, ciim haec
    regione inccuni elcu.n omuibus peregrinis inonacliis
    ille ratiocinando respondisset, miratus sum, oppido
    moras agebal, cmii ipsi peiversitates illas fabiica-
    cognoscens subtililalem ipsorum, et obstupui quo-
    renl adversus omiies. Et post puuUe : Et cral quidem
    daiivmodo super aslulia eoiuiii, qui pro uno frustra
    , .„•„,„:„ „i, '- domus omniiini per divinain concordiam el iiiiain
    omn.a gerere impie audent,
    , , .
    et voluni, sicut eis ab
    niitalem in uiiiiin Dei favente gralia in universilate,
    olim moris, et nune est, furlivis et falsis narralio-
    qux sub sole consistil, pacilica et trai.quilla f.de mu-
    nibus eos qui conlra se magnanimiter agonizant,
    nitis Ecclesiis. lli vero q..i boruin i.ivi lebant con-
    taliter, quin ei absque oinni ralione ad se ipsos at-
    sunanlia-, ac in Cbristuin Deum confessioni vcluii
    irabere, cl sensum fraudare, qui se nullatenus sequi-
    quan.dam caligi.iosam iiubern et strid. iilein vcl gra-
    tur. Necessarin ergo et boc ciiin didicissem, signili-
    vem ilucluin maris ac barbarorum, nemine hos mo-
    cavi tilii domii.o, bonorabilis pater, quaienus per
    venle, quam solo daciimne turbalionis amico, qui
    omnia munitus, babeas qualiler iuseqnaris adversa-
    genus liiimanmn ad siiiiullaiem cmcilavit, repente
    rioruin phalanges, verboque indefesse jaciens, ei lide
    conlra veram Chrislianoiuin fidein novam cxcogila-
    polenter superans, gloriamque hinc Unigeniii in
    veruul ectlics n ; dcinde senleiitias pro ea el coinpo-
    prseconium babens, ei diadema liujus coiiiniuiiioiieni
    silipues injutas; dcin aciiones moimmentonim
    per graliam et iinitalcm.
    deindc synodos lairoeinales, et concursus episcopo-
    II.
    rum noii voio conveiiieiiiiuin, sed violentia conira-
    DIFFI.ORATK) ICX EPISTOLA SANCTI M.VXIMI AD l'ETRl'X ctorum, noii exhorlalione properanlium,sed ex fuga
    ILLUSTREH.
    D barbarorum peregre profii iscenlium dein jussiones ;

    r./n/ii el sancli Sophronii llierosolijmilani episcopi


    et minas buc atque illuc adversus pios transu.issas.
    ttttpte papiv llonorii menliunem focit, ita post ali-
    qiia proseaitits. Na.n cuni qui t.ine i.npcrabal, sopliistice iiii.iieribus

    (rMansi, Couc. Collect., t. X.] in servilutein redigenles. El posl paucu : Ex proprio


    Veslris l.iiidabilihus syllabis dignatus es significa- nomiiie viro ei ll.c in producere per^iiaseriint. Paulo
    rc iudigno servo tuo propter abbatem Pyrrbum. Et pest : Fit autcin borum inimicus pariter el defensor,
    post pauca . Et fiitui iun profeclo essel ut liac forte an poliusassereiiduui, faulor el accusalur, liormn pu-
    pro causa ad redargulionem illius et omnium qui blicans arguuu niuiu et innot scens i|iiod ipse ne-
    secui.d.u.i illmii impiam novitatem sectanlur indilfe- quaqiiam ex sc luerit inotns, sed ab illis coaclus,
    renter ad divinitiis conservanda lua et famosisiina iiiipiissiiiiani leteiit cclliesiu in scnptis pro se ij>su

    vestigi.i properarem ,
    quatenus scircnt omnes qui h:ec dicens, ct ralionera reddens Jaaniii sanclx me-
    scciii.di.m vos pictatis sm.t amalores, illonuu uua mori;e qiiondain papse senioris Komx. Et post pn«-
    cum om.ii prorsus incit !a, impietalis quoque super- xillum : Coi.viiic.ini aiilom seipsos quo.l isii valdc
    (luam aliimdaiiiia.n. Sed timui ne putarer exlra sfacra raanifeste fortissiini hanc fecerinl, et nuMalenus ill«.

    qiiidquan. agere jura, prscter volunlatein boc fjciens Neque eniin quodlibet super lioc habuil studiuin ui-
    m Alt liONORII SCIUPTA APPENDIX. 400
    polead alia circumlatus. Poat brevia: De quibus oin- A sacra regula eirni vocari permittit. A erincla enim
    nibus miseri nec sensus aposlolic:e facli sunt sedis, cecidit sanctitate, qni riiiniium ab Ecclesia eallrolica
    el, quod est risu, iino, ut magis proprie dicanius, spoiite prosiliil. Non eninr fas esl illmn ex quacuii(|iio.
    lamenlo dignissimum, ulpote illorum demonslrati- laude cognominari, qui jam olim damnalus est et ab-
    viun audaeix , nec adversus
    1
    ipsam apostolicam se- jectus ab apostolica sede Roinana; urbis, ob exlern;e
    ilem mentiri lemere pigritali sunt ; sed quasi iilius sensuin opinionis, donec ab ea recipiatur couversus
    elfeeti consilii, et veluti quodam ab ea recepto de- ad ipsam, imo ad Donvinum nostrum per piam con-
    crelo, in suis contexlis pro impia eclbesi aclionibus fessionem, et orthodoxam fidem, qua sanctificalio-
    secuin inagirum Honorium acceperunt, sua; prae- nem recipiat, sanctumque viicabuluni. ltaque si vnlt
    sumptionis ostentalionem ad alios facientes viri in haerelicus neqtie esse, neque audiri, non isli aul illi

    catisa pietatis maximam eminenliam. Quis ilaque, salisfacial, superfluuni quippe hoc et irrationabile
    o famosissime, et qualis Sophronius hscc et lani est, quia sicut uno conlra eum scandalizaln omnes
    atrociter et per taniuni temporis facere his falsilo- scandalizali sunt, quoque uno
    ita satislacto, omnes
    quis persuasit? qua; hos non rogavit ecclesia ? quis procul dnbio salKfiunt. Festinct
    pro omnibus sedi
    pius et ortbodoxus non supplicavit antisles, ce-sare Romana) enim satisfacta, communi-
    satisfacere. Ilac
    propria lucresi clamando el oblestando? Si- B ler
    illos a ubique omnes pium hunc et orthodoxum pra;di
    quidem ultima sua expirabat sacer AicaJius, et spi- cabunt. Nam frustra solummodo loquilur, qui mibi
    rilum Deo tradebat, sed nec tisque ad horam illam similes suadendos ac subripiendos putat, et tion sa-
    eos rogare cessavit. Et post pauca : Quid auieni et lisfaeit el implorat saiiclissima: Komauoium Eccle-
    divinus llonorius, quid vero et posl illum Severinus si;e bealissimum papam, id est aposlolieam sedem,
    senex, qui I denii|ue el is qui post hunc exslilii, sa- quaj ab ipso incarnato Dei Verbo, sed et omnibus
    cerJoannes? Porro is qui nunc pnebidel bealissiKius sairctis synodis, secundurn sacros canones et termi-
    papa, omisit quidquam supplicalioni conveniens ? nos, uiiiversariim qua; in loio lerrarum orbe sunt
    Nonne Oriens toius et Occiderrs lacrymas, lamenta, sanctarum Dei Ectlesiarum in omnibus et per omnij
    obsccraliones, deprecaliones ex a;quo lam Deo per percepil el habet imperium, auctoritalem el potesta-
    nraiiones, quam his per epi-lolas alTerebant? Sed tein ligandi Cum hoc enim ligal et
    alque solvendi.
    Deus quidein lnirum profecto beatorum virorum li- solvit etiam Verbum, quod coele^tibus viitu-
    in coelo
    dern admisii, el pro ea vicissitudiuem in saecula con- tibus principatur. Si enim alios quideru satislacien-
    servavit. Illi aulern Doinini conteinneiites inducias, dos ducit, et beatissimuin Komanum papam nequa-
    ad conversiouem hos benigne cohortantes, et horum quam implorat, simile quiddain agil ei qui forte ho-
    egregiorum facla per lot lempora supplicatione lor- C nuciJii velalierius cujusdam crimii.is redarguitur, et
    penles, suae nequaquam passi sunt ccelestem fr.iem insontein se non ei qui secundum leges judieandi ju-
    praoferre : Post uliqua : Divinus ergo magnusque So- ra sortilus est exbibere feslinat, sed tanium inulili-
    phronius lunc Altxandriain veniens, mox ex prima ter el sine lucro aliis el privatis honiiiribus nrundi-
    leclione (dederat eniin eliam ipsi Cyrus ad reira- tiam monstrare sui satagit actus, qui nullam babeanl
    elandum illa novem impietalis capitula) lugubre quid- se solvendi a crimine potestatem. Quapropter, be-
    danr et ingens vociferalus, fonles emiltebat lacryma- nedicle mi domine, adhuc magis extende prieceptio-
    rum, illum fervide obsecrans, supplicans, expostu- nem, qua; bene vobis et secundum placituni Dei visa
    'ans, in pavimenlo ipsius vestigiis provolulus, quo fuisse dignoscilur, quo neinini Iicentiam habeat i>te
    nihil horum super ambonem contra catbolicam Dei quidquam loqui cl obloqui dogmalis causa. Sed li-

    Ecclesiam pradicarei, quippe cum h:ec l.quido impii quido discile voluiitaleiu hujus ahundanlius invesli-
    essent Apollinarii dogmata. Et paulo post : Talitcr gantes, si velit annuere penitus veritati; et si hoc
    viri, o mibi pra; omnibus reverendum caput, divina ageie studuerit, et ad id secundum rationem acccle-

    Deo perosis insullalionibus et invicem scenicis quo- rat, hortamiiii euni suggestionem convenienter face-
    dammodo illusionibus lacerabant, et sacraiissimura re ad beatissimuni papam Komanum, qualenus sic

    Sopbronium lam miserabiliter lamentatum, utpote ^ per illius divinam pi;eceplionem regulariter qu;e cir

    contritionem more cnjusdam secundi Jercmiie c.i- ca ipsum sunt et decenlissime moderetur ad gloriam
    tholicae deflentem Ecclesia;, taniumque divinorum Dei, ct vestr.i' larrdem sublimilalis.

    lapsum bene valde et eompatienlissime dogmatum


    III.
    deploranlem, niillalenus consolali suiil. Et posl uon-
    iiulia : Si eniin Romana scdes non solitni reprobuin OBSERVATIO Pllll.lPn I.ABBE S. 1.

    Pyrrbum, sed et nrale senlientemet male crederitem Neque vero oniittemla fueiat a colleclore regio,
    non nescit, perspicuum profecto est quia omnis qui qureinitio collectaneorum a Sirmnndo editorum \\v-x-
    eos qui Pyrrbum reprobaverunt analhemalizat, se- fationis loco posita esl, Anas'asii sedis apostoIiciB
    biblioibecarii ad Joannem diaconum urbis Rornaiiae
    dem Romanam, id est catholicain Ecclesiam anaihe-
    epi^tola, qua non instituli solum operis rationem ex-
    matizat. Omitio cnim dicere quia uiique ct seipsum, plicat, sed Honorii etiam papse defensionein conliuet
    qui talis esl, si duntaxal sedi Hoinana; communicat, adversus sexl.-c synodi censuram , qua perstrictus
    inter Monolhelilas vi lebalur, ut docel Sirmoudus-
    calholicasque DeiEcclesia;. Obsecro igiiur, benedicte
    Eam rebus timi paulo anie (ir^missis de Ho.-
    igitur
    duiiiine mi, pracipere omnibus, ne Pyrrbum sanclis-
    norio, lum sequenti volumine seculuris, omniiio ue-
    simuin vel aluiilicum nomine. Nequc eniin lale quid ccssariam paucis accipe.
    rAnioL. lxxx. 1G
    4^1 ai) iroNonii scripta appf.ndix. 492
    inastasii, sebis ArnsTm.ic.c bibi Iothecarh epistola A interim dicat ulrum ipse pro rcrto dielavcrit episto-
    AD JOAN.NEM DIACONUM. lam, de qua illum anaiheroai zandi fumitem calnru- ;

    Cbarissimo fralri Joanni digno Christi Levitac nialores susceperunt, cnm et ex scriptoris vel indi-

    Anastasiiis exiguus inDomino salulem. sciplinatione, vel in ponlilicem odio quid tontingere

    Ecclesiasticam scriplurue ad mullorum instructio- tale potueril? quamvis non ignoremus, docente san-
    ncm historiam indnsUia; luoe promiseram ex Groeco cto Masimo in epistola sua, qunm Marino scripsit

    ine libi sermoue quaedam in Lalinum veisurum elo- presbyiero, sanctissimum hanc scripsisse Joannem
    qtiium. Bixeras enim, et summa veritate docenie abbatem. Esio, et ipse dictator exstitit, quis liinc

    perhibueras ecclesiasticam te ordiri non posse illum inlerrogavil? quis inienliimem invcstigavil?
    ,

    hisleriam nisi utriusque linguoe quoedam quis liuiic corrigere voluii, et ille perconianti aut
    lidenter ,

    rerum geslarum conscripta series ad tuam notitiam emendare conanti restitit, vel couieniionibiis serviens

    devenisset. Quapropter quia tanlje me imperiliae


    resullavil? praserlim cum in Evangelio illo quo di-
    qua natus cilur : Nolite judicare el non judicabimini (Luc. vi,
    recognosco, ut nee ipsius lingu.e meoe, in

    sum, ne dixerim alienae, vim penelrare sufficiam, ac 17), et eactera, nibil aliud praeeipi magnis et jam
    quacunque ralione mngislris Ecclesiae videtur, nisi ut ea facta, quae du-
    per hoc nunquam interprctandi
    pr.esumpsissem consentiens a
    B bium esl 1 u0 ani,no fianl > in mcliorem partem inter-
    conamen arripere ,

    preteniur. Sunt quippe quaedam facta media, quoe


    magislris rcprehendi ,
    quam te a procdieta torpore

    meo lexenda historia removere, salisfacere tibi ecce ignoramus quo aninio fiant, ciiin bono et malo tieri

    pro viribus maturavi. Credens plane a le corrigen- possinl, de quibus lemerarium est judicare, maxinie

    dum quidquid nieum distnrtum, poliendum quidquid ul condemnemus. Denique duo sunt in quibus leme-

    reperlum fuerit iinpolilum. Sane fateor, lestinionium rariuin judicium ravere debeinus, cum incerlum est
    mihi perhibente conscientia, mallem hoec et hujus- quo animo quidquam faetum sit, vel cum inrertum

    inodi ab aliis lieri, non lam laborem fugiens quam est qualis fuiurus sit, qui nunc vel malus vel bonus

    imperilam iindecunque scienliam ineam, si tamen apparet. Quanlum auiem temerarium sil judicium

    scienlia , et non magis inseitia sit dicenda , non praccavendum, aperte Dominus indicat, qui de Sodo-
    sciens, si salva pace fraternilatis luae, sen scribendoc niilis iiiiire noslro lnqiiilur, dicens : Descendam, el

    a te historiae proposilo, bacc omittere potuissem; videbo utrum clamorem qui vcnil ud me operecomple-
    qui prorecto lanta luce sapientiae rutilas, ut a me verinl, an non cst ila, ut sciam (Gen. xvm,21). El rur-

    iion qund nece.->sariiim, sed temerariuni experiri sa- sus per Moysen : Ne malcdicas surdo, ait, nec coram

    porem proposuisse ridearis. Ilaque n.ilii, intLrve- caco ponas offendicultim (Levil. xiv). Quod eisdein

    niente obedientia, sata ab aliis rustica falce collegisse, pene verbis Apostoius monel : Lnusquisqw, inquiens,
    ct ad aream Lalinilatis lideli humero transvcxisse noslrum pro se rativnem reddet Deo. Non ertjo amplius

    sufliciat, nil videlicel addenti vel minuenli. Tinmi invicem judiccmus, sed hoc judicale magis, ne ponatis

    aulem erit, adjectis scnlenliis, veluli quodani venli- affendiatium fralri, vcl scandalum (Ilom. xm). Qui*

    labro judicii, o; us historiac dilalare, ct verba noslra, autcm magis snrdus vel miitiis dicendus est quam is

    qu:c in ea inserenda decieveris, qnasi quaedam fru- cui, cum exaniinis el dissoliilus jacel in seputCro,

    inenta purgare. Vcrum nos sic et hacc et alia inter- ncc auris patet ad objecta snlemniler audiendum,

    prctandi propositum sumpsimus, ut nec ab ipsa ver- necos apcritur ad objccla ralinnabililer refcllenduni.

    borum usqueqiiaque circumstantia discessisse nosca- Verum de hnjusmodi judiciis sufliciunt quae venera-

    inur, nec pro posse a sensus vcriinte dccidissc bilis Anastasius aposlolicae sedis proesul ad Anasta-

    videalur. 1'orro novissimorum (empnrum brevia sium imperatorem scribens, sarroe Scriplurae aucto-
    quoedam opiiseula transttili, quoniani prioruni tcin- rilalis pnndere gravida docet. Sed m? videamur lam
    porum gesta priores, imo majores noslri transferen- sanctam lamque rcvcrendam synndiini accusarc, vel
    les, nos in hiijusinodi opere praevenerunl, qiiem- temere reprehendere, licerc nobis npinamiir de illa

    admodum et lnnge prasslanlius transcenderunt. lgilnr rj sentire, qure samtos patres noslros de Chalcedonensi
    post clironngraphiam tiipartilam, quam te hortanle niagna synodo sensisse non ignoramus. Quorum
    trausiulimiis ct alia quaedam brevissima opuscula, unus, saiictus videlicet papa Gregorius, usque ad
    qunc ad pciiium diversorum pairiun et fralrum no- prnlalionem tanlummodo cannnum h:<nc suscipieu-
    strornin inlerprelati sunius, ad inanus nosiras venire daui fore signavil. rieatus atitem xque papa Gelasius,
    cnniigit apologiam quarti Joannis linmani ponlilicis in tnmo de anatliemalis vinculo qualiler eadem syn-

    pro Honorio papa a calumniatoribus impetilo, quod odus recipienda sit , luculenlis exemplis et non-
    iinain Doiniiii noslri Jesn Cbristi lantuni scripserit nullis divinis tcsliinnniis inniiit, uhi lioriim cicum-
    volunlaieni. Quae videlicet apologia saiis hunc, ul Btanliam tali deliberalione concludil. Haec, inquiens,

    reor, exciisabilcm reddil, licel huicsexla sancla syn- el btijusniodi excmpla nos edocent, cl testimonia di-

    odus quasi hoereliro analheina dixerit, ct in Dei vina conOrmanl , non oninia passiin a qtiocuiiatie
    :

    solius jam judicio posiluni reprobationis lelo cnnfo- dicta, vel uhieunquc scripla indifiercnter acc pere,

    derit, cum baereticus non cx erroris tantum dece- sed, retenlis bonis, quae noceant refutare. Nam ct hanc

    ptione, qunntimi ex elcclione non recta et coiitcn- quoque sanciam synodum canonica quuedam capilula
    lk«sa pertinacia genereiur. Quis autem crit qui nobis promulgasse, Grxcorum sci ipia testantur, quac lanicn
    413 AD IIONOttll SCRIPTA APPI.NI) X. 494
    pene oinnia, quae sedes aposloliea non probavit, toia A sensuque rciincre perdocuit, licct ob lingux varie-
    Lalinitas reprobavit. Sedquiddehacsoladicimus, cuin talem aliier aique aliter ore conlitereutur, et impor-
    et secundam universalem synodum, qurc priino Cnn- liinis conlentionibus desaevirenl. Tranaulimiis etiaui
    Btanlinopoli celebrala csi, in causa primatus Eccle- quasdani epistolas Theodori papiu successoris prx-
    sianiin, sedes apnslotica non admiltat; quin et omnes dicti papse Joannis, juxla quod ordo poscebat, scri-

    synodossic recipiendas decernat, ut Chalcedoncuseni ptas ad Pauliim successnreni Pyrrhi.el consecraiores


    synoduni admittendam fore prsedictus Gelasius papa cjiis ;
    quorum scilicet Joannis ac Theodori exiuiio-
    describat, pro lidei scilicet communione et veritate riim sedis apostolicoe praesulum stylus epislolaruin
    calholica et aposlolica, pro qua hanc fieri sedes Latiiia redolet eloquenlia; ex quo liquide constat
    apostolica delegavii, faclamqiie lirmavit? Veruni, nonGr.ice illas , sed
    Latine fuisse dielalas. Unde
    si omiiia exaggerare volumus quae in Ilonorii papae nolamluni quoil nonnulla qua; Latine fuerimt edita
    excusalioneni colligere pos-inniis, facilius cliarta no- Latinitas funditus mole oblivionis obruta deplorasset,
    bis qiianiserino delicict, et iulerprelandi proposilum nisi ex Giaecorum post fonte librorum hajc hausia
    ad dictalionis profecto verlemus eloqiiiuin. Unum siiibundo peclore resumpsisset, sicut epistolam beali
    tamen diceraus, quod relicere procul dubio non de- papa: Felicis in Petrum senlentiain proferentem An-
    bemus, quia lalis est dictus llonoriiis, qualis est el g tioclicnuui damnalionis.
    proiiunliatiis ; quod >i talis non fuit, cui sit pra lixa Quinimosicut et ipsum quoque Clemcntem, quem
    sententia, profecto non eril, quoniam sicut scriplum ttuliuus nostra; linguie redditum, restitutum, et re-
    esl : llomo videl i» (acie, Deus autem in corde, deuntem ad Gaudenlium scribens innuit, et quod
    Sed ecce, dum prolixius praefatio ad le noslra di- Laiine scriptus fuerit et amissus, rursusque receptus,
    rigitur, ab inlerprelandi sltiilio procul abscessimus, signanterosiendit. Excerpsi nibiloiiiinus, et tibi ecce
    osiendere gestienies, quod in aposiolica; sedis pelra, translatam pra;sento, quanidam narralionis circuin-
    quantum ad lideni pertinel, nec etiam per llonoiiuni slantiain ex epislola sancti Maximi ad abbatem, quid
    inventum sit unquam serpentis, id cst virulenlae Constantinopoli legali Romani gesserint, gratia inci-
    seclae, vestigium. Sume igitur jani iiienioratani Joan- landa; conslantisc in causa maxiinoe pietalis, ad re-
    nis papa: pro Honorio apologiam ; sume etiam ct dargutionem pusillanimorum, et agnoscendse potesla-
    pro eodem ipso apologiam ex epislola Maximi nio- tis apostolica; sedis contra eos qui ab ipsa quid
    naclii, el revera philosoplii, Cbrisiique Dei nostii violenler extorquere nituutur. Porro ecce nihiloini-
    martyris, missa Mariuo piesbytero, diffloratam. Ipse iiiis exhibeo tibi exsilii gesta sancti papa; Martini,
    quippe beatissimus Maximus non solum in jam dicta, qu;e ad petiliim venerabilis Marlini episcopi Nar-
    sed et in ea quam scripsit ad abbateni Tbalassium q niensis edidcram, una ciim Hypomnestico declarante
    epistola, jam noniii atnm defendit llonorium. Verum breviler gesla sanctoruin Maxinii philosopbi , et
    eliam 111 epislola sua dogmatica, quam ad Petrum ulriusque Anastasii, nccnon et Theodori, ac Euprepii
    scripsit illuslrem.magnum buncet diviiium appellat. et aliorum.

    Kx qua scilicet epistola de eodein papa Ilonorio et IV.

    Hierosolyniitano Sophronio, de quo in translatis a EPITAPHIDM HONORII PAP^; I.

    nobis scriplis ssepe niemoriam fecimus, alque de (Baron. Annal. ad an. 638.)

    Pyrrho Consianiinopolilaiio lucretico patriarcha, In apsidc (quam fecit illustris papa) haec circum-
    dilllorata quaedam atque translaia en libi atferimus. posila carmina legunlur musivo opere exarala sublus
    Praeterea, inierprelati suuius ex epistola ejusdem imagines eodem opere lextas, rudi (ut ferebal soecu-
    sancti Maximi ad Maiinuni scripia presbyteruni cir- liini) slylo :

    cumstantiam de Spiritus sancti processione , ubi Aurea concisis surgit piclura melallis,
    frustra causari conlra nos innuit Graecos , cuin nos Et complexa siuiul claudilur ipsa dies.
    non causam vcl principiuin Filiurri dicamus Spiritus Fonlibus e nibeis credas, aurora, subire

    sancii, ut aulumant, sed unitalem subslanliae Patris Correptas nubes, ruribus arva rigans.
    ac Filii noii nescienles, sicut procedit ex Patre, ita p In eodem apsidis hemicyclo rccta linea qui sequiin-

    eum procedere l.iteamiir ex Filio, missionein nimi- tur po-iti siint versus :

    rum processione intelligentes; pie intcrprelans, Vel qualem inter sidcra lucem proferet irim
    iitriusque linginc gnaros ad pacem crudiens, dum Purpureusque pavo ipse colore nitens.
    scilicel et uos et Graecos edocet seciindiim quiddam Qui potuit noctis vcl lucis rcddere linem,
    procedere, el secuiidiiin quiddain non procedere Martyrum e buslis hinc reppulil ille chao*.
    Spirilum sanctum ex Filio, dillicultalem expriinendi
    de allerius in allerius liiiguae proprietatein signifi- Sursum versa imtu quod cunctis cernitur uno,
    cans. Siquidem el hujusmodi pia interprelalione Prtcsul Ilonorius lisec vota dicala dedit
    sanctus olim Atbanasius Orieniales ct Occidcntales Vestibus et factis signantur illius ora,
    super subsisleutiae vel persome uoinine dissidentes Lucel ct aspectu lucida corda gerens.
    univit, dum uniiin idemque ulrosque corde credcre,
    im DAGOBEBTCS I FBANCOUUM UEX. 4'JG

    ANNO DOMIM DCXXXVIII.

    DAGOBERTUS 1'RANCORUM REX.


    I

    NOTITU IIISTORICA IN DAGOBERTUM.


    ;llist. litl. dela France, t. III.)

    § I. Ulslohe Ae sa vie A meme des eglises pour remplir scs tresors. Ni les avis

    lln regne d'abord dirige par la prudence, la modti- salutaires de saint Cunibert de Culogne, ni les rer.ion

    ralion, la justice cl l'equile, puis lerni par un enchai-


    trances palbeiiques de saint Amand de Maeslricht.ne
    nement de debauches excessives, fail en dtux mols lurent capables d'arreter les passious de ce jeunc
    caractcre de ce prince (<i). 11 elait fils de Ciotaire princc.
    le

    14 et de BcriluuJe, ct naquit vers Pan G03. II apporla Ce fut apres la mort de Clotaire, son pere, en 628,

    au monde dexcellentes qualites nalurelles, beaucoup qu"il coumienca ;i s'eloigner de la juslice, en se


    d'esprit, de douceur, d'liunianii6, et devint undes voyant maitre de prcsqae loule la France («). Il le

    princcs lcs plus adroits, les mieux faits, les plus vi- fut enlieremeni deux a >s apres, a la iuortde Chari-

    gonreux de son siecle. II n'avait pas encore vingt berl, son frere , et d'uii lils qu\l avail , nomine
    ans accompli-', lorsqu'en 022 Clotaire 1'etablit roi Cliildeiic, qui le suivit presque aussilol(/ ). Malgre
    dAusirasie, en luidonnanl pour principaux coh^cil- ses debauclies, Dagobcrt ne lai^sa pas de faire du
    lers niluslre Pcpm de Lauden, el saint Arnoul, bien a plusieurs eglises, noiuincineiii a celles de,Ver-

    eveque de Met/.(M- Celui-ci prit un soin toul parli- dun, de Uebais, d'Aumont, d'Aninsole ou Sainl-
    culier de le former a art de regner en roi Ires-cliiv-
    I Calais, el surtout deSainl-Deiiis en Fiance, dont il

    lien, et y reussit si heureusemenl, que Dagobert g est regarde coinme Ic fondalcur (;/). li cui soin aussi

    passait pour le prince le mieux instruit dans les con- d'en pourvoir quelqiics autrcs dc bons eveques; ei, a

    naissances convenables a un sonverain, qtfon cui 1'exeinple du roi son peie, il sc plaisait d avoir a sa

    eucore vu cntre les rois francais. cour dc sainis personnages, comine saim Didier de
    Tandis qu'il suivit les conseils de ces deux sages Cabor;, sainl Eloi, saint Ouen, aiors connu sous le

    niiiiistres, el ceux de sainl Cuuiliert de Cologne, qni nom de Dadon, saint Vandregisile, et quelques au-

    suceeda ii sainl Arnoul, son regnefut lieurcux el llo- tres (/(). Pour ses aclions dc valcur, cc qu il lil do
    lissant,jusquau point que nul aulre ne 1'avait elc plus rcinarquable fut de faire reutrer dans le devoir

    davantage (c). ll devint 1'objet de 1'admiration, de les Gascons ct les Brelons, qui en eiakni sorlis (i).

    1'eslime el du respect des nat ons clrangeres, coinnic Ce mojiarquc nionrut d'une dyssenterie, le dix-

    deses propres sujcls. Uienen elfel neiait plus cliar- ncuviciiie de janvier 058, ou seulcmeni 057, si l'an-

    inaiit que de voir un jeune prince avoir une aUenlion nce ne comniencait des lors qu'a Paques (j). 11 n'a-

    exiraordinaire, ct prendre lui-mcme un soin infaii- vaii encore que irenie cinq a ircnie-six ans, et en

    gable pour remlre la j istiee. Ni les presents, ni la avail rcgne' scize, a compter des 022 quc Clolaire
    consifleralion dcs personnes n'avaient aucune force 1'avail clabli roi d'Austrasic, el dix dcpuis la mort
    sur son cspril. II nc suivait que ce nui elait sclon C de-son pere. Les anuees du tegne ile ee prince ont

    1'ordre ct 1'equiie. longiemps embarrasse nos eciivains dans leurs sup-


    Maisdesi beaux commencenients liiienl bieniot piil.itions ; mais il n'y a plus de difiiculte, dcpuis

    borriblement lernis par nue conduile pleine de de- quc iloin Mabillon a pris soin de 1'eclaircir dans une
    bauches {(l). Non-seulomem il quhtaGomatrudequil disserlation faiteexprcs, et dans les autrcs endroils

    avait epousee, et prit a sa place Nantildc, une de dc scs ecrils ciles a la inarge.

    ses lilles dbonneur, inais il poussa encore 1'amoui Dagubert futenlerre dans lcglise dc Saint-Deni ,

    des fenmies jusqu' a cet exces, qu'il cn avait trois a qu'il avail enricliic, cl oii il avait etabli la psalmudie

    lilre de rcines lout a la fois, el grand nombre de peipctuelle (/.)• On y voil encore son lombeaii pres

    conciibines. A 1'incontinence iljoignit 1'avarice; et de 1'autcl du cole de lEpitre :et l'on conlinue a y

    cclle-ci lui fu prcndre les biens de ses sujets, cl faire lous les ans, au jour cle sa mort, son anniver-

    Fred. Clir
    («) n. 46,47, 58, 00; Mab., Act. B., (0 N. 07.
    l. p. 425, 715.
    II. (g) Mab., ibid., p. 274, n. 12.

    (M Fre I., ilii L, n. 58, 61 Mab., ibid., p. 154, (/,) P. 500, n. 4; B.il., Capil.,1. 1, p. 141, 112.
    n. 10, 425, ii. 8. (i) Fred., ibid., n. 78.
    (C) llli.l. D (/) N. 79. Mali.. Dipl. sii;>p., c. 7, n. 2: An. I !'.I,

    (it) Fred., ibbl., n. 58 00; Mab., ibid., p 715, p. 514 528; Ai. 1. xn, n. S-5.
    u. 15.
    '
    (k) Frcd., ibid.; Mab., Au., ibid.
    (c) Fred., ibid., n. 00.
    107 NOTITIA l\' DAGOBERTUM I. 498

    saire avec une ponipc digne il'un roi. A Du Chene nous eles ou cliapilres ([). Celle-ci s'dtciid beaucoup plu^

    a donne ses actes remplis de fables, a la sniie des- que la preceJente, surce qui regarde les cleresct
    quels ic lii son epitaphe, que nous ne rappoi terons lcscboses ecclesiasiiqiies, et suppose lcs peuples pour

    pas, parce quelle ne vaut guere inicux (n). 11 laissa qui elle est faite, plus polices qiie lcs Ripuaires. Elle

    deux lils, Sigeberl et Clovis, qu'il avail ctablis, de entre dans un grand dclail des injures faites a un

    son vivani, lun roi d'Auslrasie et 1'autre de Ncus- £veque, a un prclre, a un simple clerc, a un moine,
    trie (b). et proporlioime la peine suivant la dignile de la per-

    Sj II. Ses lois et antres monumcnts. sonne offciisle. Ces peines au reste sont pecuniaircs
    On a observe ailleurs que les lois dont nous avons ou des compeiisaiions arbilraire?, coinnie dans la loi

    h rendre compte ici avaicnt (5ie d'abord redigles par des Ripuariens. II n'y esl parle de la pcine de mort
    les soins de Tliierri 1 , rt.i des Francais, puis recti- qne pour le meurtre commis en la personrie d'uiiduc.
    tiees et augmeiilees par quelques-uns de ses succes- On n'a guere de lois qui delaillent plus que celles-ci
    seurs; mais que ce fut Dagoberl I, qui, apres les avoif les divers sujels de conteslation enlrc les partics.

    retouchees, les piiblia en 1'ctat quelles se lisent au- Ouire les qnaire-viiigt-dix-neuf liires que conlient
    jourdbui , tant dans les manuscrils que dans les cette Ioi dans les premieres edilions, M. Daluze a
    imprimes (c). Sur ce principe on convieni de Ies lui B trouve dans un ancien manuerit de Reims, dcux
    attribuer, comme lui appartenant plus legitimement additions qui y ont eie failes pour en mieux cxpli-
    qu'aux autres rois ses predeeesseurs. Ces lois i-ont quer certains points, el lcs a fait impri r a sa suite.
    celles des Ripuaires ou Ripuariens, des Allemands et L'ime de ccs additions comprend quarante-quatre
    des Bavarois, tous anciens peuples qui babilaient arllcles avec quelques lacunes, et 1'autre seulement
    vers le baut Rbin. On croit eommunemeni que Dag.i- trois.
    bcrt les publia vers l'an G30. Mais peut-etre serait-on 5° La loi des Cavarois (Bajuvariorum) n'a que
    inieux fonde" a avancer ceite epoqtie de quelqucs vingt-un litres, et neanmoins elle est plus etendue
    nunccs, et a la mciire au icnips que ce princegou- que lcs prece^denles, parceque cbaque titre conlient
    vemait le royaume d'Austrasie, avant la niort de p'Bsienrs capitules quelquefois jusqu'a vingt, et
    ,

    Cloiaire, en y faisant regner Ia justice et lYquite. chaqne capitule plusieurs articles (g). Elle est a peu
    1" La loi des Ripuaires est comprise eu quatie- pres dans le meme gout que les aulres, avec celte
    vingt-neuf tilres, la plupart subdivi es (n plusieurs difference toulefois, qu'on y a inseie | lusieurs arli-
    articles (d). Elle a beaucoup de rapport avec Ia loi
    cles, qui font le sujct de divcrs canons de conciles.
    salique, dont on a parleen son lieu ; mais elle relient
    Telssont, entre autres, ceux qui regardent le droil dcs
    plus de cboses des lois romaines, et le slyle en est ^ asiles accorde aux eglises, les niariages incesluc.ux,
    beaucoup moins barbare, quoiqu'il s'y trouve encore la sauctiiicalion du dimanche, lhabitation des prctrcb
    plusieurs expressions qui se ressentent de 1'ancienne
    ct des diacres avec des femmes. La peine poriee
    ruslicile de ces peuples.A cela pres elle tend, cmiiine
    conire celui qui tuerail un eveque est lout a fait
    la loisalique, a r^primer levol. Ic meurtre, le rapt,
    reinarquable (h). On lui fera une tuiiique dc plomb
    les autrescrimeset injures.en distinguant lesbomines suivant sa laille, ct il en paiera le poids en or, ou
    libres des serfs, les clercs dfs laiques ; a n?gler les la v-alcur sur ses biens. Que s'ils ne sont pas sulli-
    peines dues aux coupables, quYn fait presque loutes sants, il se livrera, lui, sa femnie et ses enlanis, au
    coii-islcr en aniendes pecuniaires ou composilions service de 1'Eglise. En gcner.d ces lois, quoique rem-
    arbilraires; a prescrire aux juges les devoirs de leur plies de niols barbares, sont imporlantes pour eon-
    cliarge, leur defendant de recevoir aucun prcsenl, naiire le genie et les usages dcs auciens peuples,
    pour eviter detre corronipus; enfln a d^terminer la pour qui cllcs furent dressees.
    maniere de vider divers diffcrends entre les parlies. Nous en avons plusieui s edilions failesen divers
    Nous avons une edition de cetle loi faiie separe- icinps ct en diffe>ents licux. Elles se trouvent im-
    nient desdeux suivantes; etc'est la meilleure qui en priinees avec la loi saliqiie, lcs lois des Bourguignons
    ail paru jusqu'ici (e).On en esl redevable a M. Eceard, D
    et des Saxons, en un petit volume in-IO, quiestsans
    qui la pnbli^e avec la salique et quelques aulres
    loi
    date et sans nom de lieu ni d impriineur (i). On les »
    opuscules lanl anciens que modernes, sur un manus-
    ausbi recueibies dans le Code des lois anciennes,
    e
    crit qu'il dit elre du ix siecle, elvenir de la ville de qui parut d'abord a [!a'e eu 1557 cn un \oIume in-
    Tours. Ce recueil parut en 17"20 a Francfort et a folio, puis a Fiancfoit en meme voluiuc l'an 1013,
    Leipsick en un voluine in-fol. L'editeur y a enrichi
    par les soins de Frideric Lindenbrog (j). Elles font
    cctie loi des Ripnaires de noles savantes el curieuscs.
    cncore partie d'un autre recueil d ancicnnes lois.iili-
    2° La loi dcs Allemands conlieot quatre-viugt-dix-
    pi iine in-10 a Paris cliez Jacques du Puy en 1573 (/.).
    ncuf titres, presque lous parlages cn plusieurs a: li- Dans toulcs ces cdilionsl» loi des Alleinands lienl le

    (o) Du Cbe., t. I, p. 571-S90. P. 91-110.


    (,l)
    (b) Fred., ibid., n. 75, 76.
    (//) P. 99, c. ll,ii. I.
    (c) Bal., Capit., 1. 1, p. lo, •_(;.
    (/') Bib. S. Alb. And.
    (d) P. i>7, 5-2.
    (/) Cod. reg. anl., p. 599-170
    (ej Journ. dcs Sav , 1721, p. i,D\, 3 Jj. (

    (/.) Bil). D. dcLorc.li.


    ([) Bal., ibid.,p. 55, 90.
    M9 DACOBF.RTl I FR\NCORl!M RECIS 5m
    premier rang, colle des Bavarois le sooonri, Pt celle A «Je sainl DiJier, eveque de Caliors, ct Ires horiorables

    des Ripuaires y esi la derniere. En 11:77, M. Baluze a sa memoire (c). L'un est un uianifcste ou leltres
    les fit reimprimer a la lele des Capitulaires de nns patentes pour nolilier 1'elcction de ce prelal, el les
    rnis, et les niit dans 1'ordre suivant lequel nous cn motifs qui ont porte le prince a y donner les niains.
    avons rendu cnmpte (a). Le lexte de ces lois dans Lautre est une leilre a saint Sulpice de Botnges,
    celte eiHtion est plus correct el plus entier que dans pour 1'engager a aller a Caliors consacrer le nouveau
    les precdrienles. Des 1720 M. Eecard nous faisait preTat, et y convoquer les eveques de sa province
    espdrer qu'il en donnerait une nouvelle des lois des pour la cerenionie. Ces deux pieces sont eu daie du
    Allemands et des Bavarois, cnnimeil en dnnna alors sixieme dcs ides d'avril, l'an S du regne de Dagobert,
    une de celle des Ripuaircs (b). II les avait menie ce qui revietit au liuilieme jour d'avril 0-20 avant
    deja revues sur d'anciens manuscrits, et enrichies de Paques; puisque ce prince c.omuienea a regner avec
    ncles. son pere des 6-22. La lettre est pass^e dans la Collec-
    4° Outrequelques diplomes de Dagobert en faveur tion geuerale des conciles ; et l'auteur de la Vie de
    de plusieurs cglises, mais qni sont de moindre con- saint Didiera insere 1'une et l'aulre dans son ou-
    sequence, on nous a conserve deux autres nionu- vrage (d).

    ments de ce prince, quisoni iraportants pour 1'hisloire B

    (a) Bal., ibid., p. 27-U0 (d) Conc, t. V, p. 1855, IS5U; Lab., Bib. nov.,
    Journ. des Sav., ibid.,
    (b) p. 307 I. 1, p. 705, 701.
    (0 Bal., ibid., p. 141-144.

    DAGOBEI^TI I
    FRANCOUUMTiEGIS

    ECCLESIASTICE PFLECEPTIONES.
    (Brcqmgny, Diplom., tom. II nov. edit., unde el noue.)

    I.
    martyris, qux vocatttr monaslcrium Thiclogiense, a

    Divloma Datjoberli 1, rjlto ubbutiam S. M auricii , seu nobis constructara, ac juxla fluvium Sarr;c, in ducatu
    monusterium Thietoqiensc Iradil Trcvircnsi S. 1'elri Austrioe Mosellaniea: nuncupato constitutam, ad
    cct/fsiic R (ann. 022).
    ecclesiara sancti Petri principis aposlolorum , qu.c
    In noraine sancla; et individuse Trinitatis b . Amen. conslructa conslat in civitale Trcvcrensi, ubi princi-
    Dagoberlus, divina ordiuante clemenlia, Fiancoruni C palis episcopalus sui scdes esse dignoscitur , ad bo-
    rex. Prudenti considerationeagitur, utdispositionum, norcm Dci sancloruinque ejus ibidem qiiiescenliuin
    vel commulalionum sanctarum memorix litteramm Iraderentus; slatimque nos congrux ejus suasioni
    constitutio trailatur, qunniam per reprxsenlalionem volenles ob revcrentiain sui gratanler satisfacere,

    scripti oblivionis nebula lollilur, et mala macbinan- decreviinus ila lieri. Dedimus qiioque eandein abba-
    tium pravitas destrniltir. Quapropter coinperiat liani ctiiii universa inlegritate sua, ail prafalx sedis
    (iinnis sanctx Bei Ecclesix (idelium, prxsentiuHi ccclesiam, in beaix memoria! Cbilperici regis, avi

    scilicct ct fuliiroiuin, snlertia ,


    qnoniam vir aposto- nostri, nec non Clolarii geniloris nostri, palerno-
    licus Pater nostcr, dominus Modoaldus, archiepi- riinique tiostrortira, videlicet Chilperiri et Clolarii,

    scoptts Trevirensis c
    , aliit euliiion serenilalis nostrae, Cbrislianissinioriim rcgiiin, aniitixque noslrx perpe-
    supplicans ut quandam abbaliam sancli Mauritii luaiii commemorationem , cum erclesiis, vineis,

    Sicinmaia Lolharingix ac Barri dn-


    " Eiliinni inier breviter exponcre non iniililc ilurinius. De bis aulem
    cuin, a Fraticisco Roserin, Paris. 1580, fnl. 2 recto, viri erudilissimi baronis de Zur-Lauben censorias
    <|tii illttd ex raonasterio sancii Mauricii Toietani a noias vidcsis in Bistoria rcgi;c inscriplionum Acade-
    te dcpromptum esse linxit ; sed ipse fabricavit ciiin mi;c, t. XXIV, pag. 1S0 cl seq.
    aliis pluribus iiisliiiiiienlis, ut genealogiam dticuin h [nsolita bac alale iuilialis forinula, tesLihus Ma-

    Lolharingix astrueret, deductam a Merovingicis et billonio ct aliis arlis diplnmaticx magislrjs, Dipl.
    Carlovingieis regibus. Tanta autem ejus eratinrebtts lili. n, cap. 2;CIiioii. Gnlwiccnsc, lib.n, p. 112, elc.

    (li|ilomalicis iinpcritia, ut facile fuerit fiaudein dele- c Modoaldus ad Ticvircnscrn sodein evecnis lioc

    gere ; unde solemiii judicio damnalus poenas dedit, i|isn:mnoG22, vide ftov.Gall. Chrisl.. I. XIII, cnl. 584
    Tlittaii. bist. anii. 1585. Liber ejus, publice nolatus, 1 1 501, noniiisi aiino 025 auclor fuit Dagoberto ul
    niilli deinceps fucura facere delniit; systema lainen Tliielogiense monasterium conderei, qund pugnal
    falsatoris hoc nostro sxculo iterum renovatum fuit, cum diplomate dequo agitur, ubi anno G22 constru-
    in Musseii Lotbar. vet. el rec. ct Hugonis, prannonstr. ciiim, ditatum, donalum ecclesix Trevirensi, hocmo-
    sub lictn nomine Baleicourt, el iterum snlemniter nasterium fingitur. Prxtermittimus archiepiscopi ti-
    riamnatura ann. 1712. Spuria hxc inslrumenla e\ tiiliini, (|iin Modoaldus, et iufra Cuniberlus, rniiira
    insliluto nostro rcciidiiinis. Qnaiuvis ipsorum falsilas morem insigniuntur. Certe hic littilus in usu fuil aJ
    pro re judicala habenda sit, prxciptta tamen indicia iuiliuin ».cc. viii.
    £01 ECCLESIASTICiE PR.-ECEPTIONF.S. 502

    eainpis, hoininibus, viis, quoesilis et inqnirendis , A Rhenuro, Ligerim, Mosellam, lam abseuiibus quan
    mobilibus et immobilibus , ct cum universis appen- proesentibus. Iliud ad augmenlum vel slabililalein

    ditiis ct adjaceniiis suis. Et prsefatis ecclesiis, el Patri regni nostri sine dubioin Dei nostri nomineeredimus
    fratrum prsediclse cellae sancti Mauritii super Sarroe pennanere, si sacerdolum petilionibus, vel ecelesia-
    llnmen conslructse, pretectorem , rectorem el advo- rum rectis poslulalionibus, id quod noslris auribus
    catnm, illustrcm dominnm dominum Clodulpliuni, patelecerunt, perducamus ad effectuin. Meo ,ue, vir

    Anstiia; Mosellanica; duccni », Arnulphi ducis filiiini, apostolicus Pater noster Modoaldus , archiepiseopus
    sanguine regio natum. consliluimUs. Ilaecilaque uui- Trevirensis, prseceptum praedecessorum noslrorutn,
    ver^a per hoc prsesens nostrse auctoritatisprseeeplum, anteriorum regiim , parentum uostroruin, Sigiberti,
    ad sa'pe inemoralam sedem seternaliter pertinenda Theodeberli, Theodoi ici , imo bonae niemorise ac re-
    donamus, tradimus, ea scilicet ralione, ut pnefatus cordationis Lolarii, gloriosi regis, geniloris noslri,
    episcopus successoresque illius, similem perpetuis eorum manibt.s roboratum.obluliloblulibiisnostiis,
    lemporibus ex pr;elibala abbatia babeanl potest3tem, in quo erat insertum, quod non solum idem genilor

    veluti dc eaHeris ejusdem epucopatus causis, juxla no.-.ter , veruni etiam proefati reges praedecessores
    ulilitatem ipsiusecclesioe cuncta, prout illis pla< uerit, ejus, vidclicet Francorum reges, quascunqueresboni
    secure disponere, quatenus rectores ejusdem sedis, jj ac sancti viri.pro divinoe conteinplalioiiis intuilu,
    cuni omni clero enruni regimini subacto, lam prono- ad partem sancti Pelri Trevirensis ecclesix delega-
    bis quam pro antediclis prsedecessoribus noslris, et verunt, suorumque auctoritaiibus sigillorum conlir-
    prcteclore constitulo, Dei misericordiam semper maverunt, quatenus eorum regnum superno anxilio
    exorare delectet. lloec donationis noslroc auclorilas, tueretur, et postmodum in sethereo regno, cum Chri-
    iiullnunquam successore nostro irrumpenle, solidis- sto, fme bealo gauderent. Pro rei lirmitate idcm
    simam in Dei nomine per omnia mundi volventis prxlalus proesul Modoaldus deprecatus fuit sublimi-
    soecula oblineat stabilitatem quam munimine nostro ;
    latein nostram, ut, paternum ac proedecessorum mo-
    roboratam, manu nostra, ruiii duce Clodulpbo, sub- rem sequenies, bujiiscemodi auct<>ritatis proeceptum,
    tus eam firmavimus, quod et fecil Cunibertus, archi- ob amorem Dei el rcverentiamsanctiPelri,deeisdeni
    episeopus Coloniensis b
    , annulorum noslrorum im- rebus lieri juberemus. Cujus petitioni libenter as-
    pressionibus ju-simus sigillari. Datum Kal. Maii, sensum proebuimus, et hoc nostrae auctoritatis pra*-
    anno dominicae Incarnalionis dcxxii c Aclum . Metis, ceptum erga ipsam ecclesiam pro divini cultus ,

    in palalio regali, in Dei nomine foeliciler. amore et animoe nostroe remedio, fieri decrevimus.
    Dagobertus, Francorum rex. Cunibertus, archiepi- Per quod prxcipimus ac jubemus omneis res, vel
    scopus Coloniensis. Clodulplms, Auslrise Mosellanicx q facultates ad ecclesiam sancti Petri Trevericx urbis
    dux. pertinentes, scilicet cellam sancti Ilylarii, quoc modo
    II
    appellatur cella sancti Maximiui, qux est in proedio
    Diptoma Dagoberti I , quo res ecctesia B. Petri Trevi- sancli Petri constructas, castella, vicos, villas, vi-
    rensis confirmat; cellam S. Hilnrii, seuS. Maximini
    neas, sylvas, homines, vel quicquid, largiente clemen-
    jubelin Imjtts ecclesice jure vcrmanere ; el utrique
    advocatitm dat ArntHphum , Auttrim Mosellaniccc lia divina, deinceps ad eam augmentandam eccle-
    dttcem d (onn. 655). siam, circa Rhenum, Ligerim, [vel Moselloe] h fluviu!ii
    [lu nomine Doinini, amen e . ] Dagobertus , rex in regno noslro insistentia, omnia super jure et po-
    Francorum, illustribus [ duci Austrioe Moseilanic;c lestate sancli Peiri Treverensis ecclesiae, ejusque
    Arnulpho f
    , ac cxleri J
    ducibus, comilihus, dome- pontilicis perpetualiter mancipalura permanere. [Pio
    sticis, vel omuibus agenlibus tam ullr.i quam citra qua re melius observanda , ac ut proefatarum eccle-

    " In duobus diplomatibus qux sequuntur, ab eo- prsecipuus ipsi fuit fraudum suarum scopus. Discre-
    dem faisario fabricatis , et quoe anno 623 data fin- paniias ac praeserlim interpolaiiones inter unco^
    punlur, dux Auslrix Mosellanicx dicilur Arnulphns, distinguimus. Falsum Roserii diploma explodit inter
    Clodulphi Pater. alios Browerius, pag. 551, quem videsis, et insuptr
    k Cuniberius noiidum Colonhmsi Ecclesb;
    prseerat Masenium ad Browerum, annot. 15, pag. 008.
    prima die Maii aimi 622, qui, vi Kal. Oitobiis lnijus D ' Deest apud Browerum hnec initialis formula.
    anni, Coloniensis Eccle-i;e infulas adeptusesl; vid. Quis aulem, ail Browerus, pag. 552, veteris historioe
    Novam Gall. Clirist. t. 111, col. 626. ulcunque sciens, hac xtaie audiit duces iiorainari
    c Anni
    Incarnalionis diplomatibus Meroveadum Auslrise Mosellauicx?
    affixi, supposititium fetum arguunt, ut non seinel f
    Nihil babet de Arnulpho diploma a Browero
    monuimus. VideDipl. nov., t. IV, pag. 695, etc. Suh- ediluin. f,
    jungit Roserius sigilloiuin enumeialionem; el qu;e slloclocoapud Browerum meniiolit ceiiarum alia-
    exlnbeant slnmnaia genlilitia, inagno apparatu de- rum proeler cellam sancti Maximini, ad ecclesiam
    scribit quod sane el falsatoris ignurantiam prodit,
    :
    Ticvirensein perlinentium scilicet sancli Paulini,
    ;
    et instrumenti falsilatem.
    sancli Eucbarii, et sancioe Marise. ilinc Roserius
    J Edidil
    Roserius inter Stemmata Lotharirigiae ac ansam sumpsit diploma peculiare lingendi, vid. inlra
    Barri ducum, fol. i,repertum, utait, iu monasterio S.
    (Col. 50i, itot. h ) pro cella sancli Eucharii, in piurimis
    Hilarii, sed reipsa ab eoconfeclum, ad exemplar al-
    buic simile, in quo fabulam suam de Arnulpbo
    < i

    terius diplomatis a Browero vulgali in Annal. Trevi-


    refricavtl, ut pluribus hanc tueretur instrnmentis.
    rensibus, t.l, pag. 551, qund inlra recudemus. Ve- h Mosellse nomeu deest in diplomaie Broweriano,
    rum a Ro^erio Browerii inslrumenlu uliis modis ideo a Roserio insertum, ut melius lexlus cungrueiet
    adulteratum esi, et prolixa interpolatione auctuin, cuin Aruulpho Mosellanicse Austriae duce, quem liu-
    ut fabulx susc de ducibus Lotharingiae a regio Fian-
    git advocatum datum ecclesioe sancli Maxiiniiii.
    corum sanguine ortis lidem aliquam conciliaret, qui
    £03 DACOBERTI ! FRANCORUM REGIS 504

    sinruin res prospereservenlur.videlicei beati Pelri ac A advocalum dal Arnuljnm , Ansiritv Mosellanica
    beali Maxitnini, nedeincepsa grassatoribusquidquam ducem L ann. (j-lo ).
    (

    prafatae ecclesix beali Pelri In noniine Patrisel Filii et Spirilus sancti. Amen.
    molestiae inferatur,
    Dagoberlus, divina favenle et ordinante provi lenlia,
    Treverictn urbis, et fralribus antedirtac cella: beaii
    rex Francorum. Expedit cuilibet auctoiitali persona?,
    Hylarii, qu.e modo appellatur cella sancti Maxiniini,
    quseest in praeJio saneti Petri constructa, protecio- tuin maxime primalibus, regiis, himiilibus ac motle-

    rein, advocaium damus illustrem do-


    rectorem ct
    ratis, sub religione degentium precibus obteraperare,

    niinum, dominum Arnulphure, sanguine regionaium, et eoruni quielem et pacem pro facultate fovere, el

    pareniem nostruni ac instruclorem, Auslrue Mosel- posl niuiiire. Igilur noveril oiiinium lidelium nostro-

    lanic.e ducem, cui bac omnia liileliler observare rum lani pracsentium quam futurorum sagacitas,

    praecipimus ".] Proplerea pari inodo sialiiimus ul ound vir venerabilis et apostolicus Pater noster do-

    nullus ex [.lucibus], publicis judicibns, vel aliquis ex minus Modoaldus, sanctae Trevirens. Ecclesia? ar-
    judiciaria poleslaie, in monaslerio, eirca ecclesias, chiepiscnpus, nostris obtulit obtulibus praecepliim

    cellas, vicos, agros, boniines, vel loca aiia b


    , impe- anterioruni n giim Francoruin, in quo eral inserliim,

    dimenta ponal, sed liceat memoralo prxsuli suisque quod pr.edecessores, reges videlicet Francorum, oin-
    successoribus omnia integrum perpetuo B nes res quascunque boni et sancii viri, pro divinae
    pracfata in

    tempnre, pro remedio aiiimoe nostra; seu parentuin contemplalionis intuiiu, ad partem sancti Petri Tre-

    nostrorum, sicnt in pracceplo genitoris nostri piis- verensis ecclesioe delegaverunt, snorum decretoruin

    siuii coiilinetur, quicto ordin^ possidere el noslro auetoriiatibus confirniaverurit, cl duces probos in

    lideliter parere imperio [ac nostri domini Arnulpiii] c . prolectores et advocalos de'derunt, quatenus eoruui

    Sed ut hoc noslroe auctoritatis pracceptum pleniorem regnum superno auxilio lueretur, et postniodum
    in Dei nomine obtineat vignrem, et a lidelibus sanciae cum Cbrislo rege regum, regnarenl in ccelis. Pro rei

    Dei Ecclesirc inatris, videUcel praseniibus et fuluris veritale et lirmilate pr.i fatus proesul ModoaKlus pos-
    lemporibus, veiius credatur, et diligentius a succs- tulavit celsiludinem nostram, ut, palernum ac prxde-
    soribus noslris conservelur , illud propria manii, cessorum regiim mores sequenles, htijuscemodi au-
    [cu u principibus nostris 1

    subteriirinaviraus, |et ctorilalis pneceplum, ob amorem Dei et reverentiam


    ,]

    aiinuloriiiii nostroruro impressionibus] signari jus- sancti Petri, de eisdeni rebus fieri juberemu-, ac eis

    simus. [Data iv Kal. Angusti, anno ab incarnalo protectorem, seu advocaluni, daremus. Cui petiiioni

    Domino ncxxiii e libenter consensum prrebuimus, et hoc nnslrai aucto-


    .J
    ritatis et prolectionis proeceptuin erga ipsam eccle-
    Dagobertus, rex Francoriim. Cuniberlus, arcbi-
    episcopus Coloniensis. Ailo , episcopus Metensis. C sinn, pro divini cullus amore et aniiiKe nostrx re-
    medio iieri decrevimus. Per quod praecipimus atque
    Principius, episcopus Spirensis f
    . [ Arniilphiis, dux
    jiibcmus oniiirs lacultaies vel res ad ecclesiam sancli
    Austrias Mosellanicae. ] Pipinus, majordomos, [ dux
    Petri Treveriete urbis pertinentes, scilicel, cellam
    Hasbaniae I B.
    III.
    sancli Eucbarii, qu.c modo appellatur cella sancli
    Malhiae aposloli, quae est in terrilorio sancli Petri,
    Diploma Dagobcrli 1, qtio res ecclesia; B. Pelri Tre-
    principis aposlolorum, consiructa, castella, vicos,
    vireisis confirmai cellam li. Eucharii, seu S. Malliue
    :

    jiibel in lutjus ccclcsitr jure permanere, el nlriqve villas, vineas, sylvas, homincs, vel quoeque, largiente

    11
    Uaec prolixa clausnla, quoe tota deest apud Bro- pino Roserius sponlc sua largilur.
    wernui, et a Roserio inlrusa esl, fabuhc Roserianoc e Diploniati Roserius iiotam subjungit qua ilescri-

    oinnc artifii iiiin retegit. hit slemmata gentilitia, eadera qu.e in diplomate
    ' Ilic inulta omittit Roserius, quae leguntur apud praecedente, cerie bac actate prorsus iguorata , ut su-
    Browerum, de itniniiiiilatihiis bonoruin ad eccle-ias pra nolavimus (Col. 501, nol. c ).
    L Felus alier lainosi falsaloris Roserii, dc quo vi-
    ibi memoratas perlinentium.
    c lterata Arnulphi uieniio.a Roscrio addila, ad desis quae supra (Col: 502) memoravimus. Spuriuui
    niajorem commentilioe interpolationis lilem. boc diplonia non exslat nisi inter Sleininala Lollia-
    u Pro voce principibus legilur apnd Browerum,
    ,
    D ringia; et Barri diicum, se reperisse
    fol. I, v". Illud
    luidis. llanc saue vocem Ruserius niiniis cnnVeuire ait Rnserius in ari hivio sancli F.ucharii
    Trevirensis
    arbitratus est cnm nomine Arnu'pbi ducis, quod sed ipse lotum confecit ut aliquam adjungeret auc-
    subscriptionibus adjuugi intendehat. lorilalem f.ibuke suie de Arnulpho, Auslrioe Mosella-
    * De solius regis anniilo agitur in iliplomaic a Bro- nicae duce, et orto a regio Francorum sanguine. Iis-
    w<to edito, neculla ibi nota chronologica. Browerus dem scaiet falsi indiciis quihus diploma altcrura quod
    lamen margini ascribil annum regni Dagoberli 12, pariter fabrieavit pro ecclesia Trevirensi et ce la
    scilicet apud Austrasios, qui concordat cura anno sancti Maximini, a nobis supra editum (Col. 502). ln
    Cbrisli 634. De his infra, cum dipbmia Broweria- uir<K]iie titulus archiepiscopi Modoaldo tribuitur;
    num expendemus. anni Inearnationis pro nolis chronolngicis ailhiben-
    Paucis discrepant subscriptiones episcopnrum
    ' lur ; nomen Metensis ailulieiainin e.-t, nec
    Altonis
    apud Browerum sed cum ann. Chr. t>25 male conv
    ;
    -
    t< mporibiis congruil falenmr nonien Pipi ini, Spi-
    ;

    niuiii, Prinriuius enini Spirensi Ecclesiae non pracf it reusis episcopi, OS ilanlia libraiii Scriplum proPrin-
    anle aunuin G 12, Nova Gall. Christ., I. V, pag. 7 Ui cipii iioiniiie, qui vere Spirensis episcopus fuil, se I

    Atto inter Melenses episcopos non recenselnr, • i -» non anie annum 642, Nov, Gall. Chr., i. V. p»j|. "Iti.
    hoc noniine inlelligalur Abbo, q;ii Melenses infulas Dixinuis supra (Not. *) 'le steminalibus genlilitiis
    non est adeptus nisi anno 625, ibid., t. XII, col. ti''!! qu.e in utroque diplomate ex-tiii-se testalur Rose-
    Browerus agnoscit subscriplionem Pippini majoris- i ius false siniul et ridictlle. Pudcrit nos quod diutius
    domus, scd omisso liiulo ducis Hasban ae, quem Pip- his insisteremus.
    505 ECCI ESIASTICE rKjECEPTIONES. t0(>

    cleinent'a divina deinceps ad augmentandam eandeni A angnienrare. Dc lioc lulimus bonum consilium pro-
    e.clesiani, circa Rlienum, Ligerim,vel Uosellam cerum nostrorum, Pippini, qui est majordomus, Ar-
    (luvii)s in regno nostro insislenlia, oinnia super jnre nolli, Metensis episcopi, Huniberti, Coloniensis ar-
    1 1 |uiieslale sancii Peiri Treverensis ecclesioe, ejus- chiepiscopi (cpiscopi), et inde inisericordiain Domiui
    que potiiilicis ,
    pcrpelualiler mancipalura perma- consequi, et ejus sanciorum suffragia promercri
    b. omnes Dei
    nere ". Pro qua re melitis observanda, ac ui pr.cfa- conlidimus Ideo lideles ct nostri, prrc-

    laruin ecclesiarnm res pro-pere serventur, vi.lelicet senies et fuluri, recognoscite (cognoscite) qualiler

    ne beati Pelri et beaii Eucharii ecclesiis dtinceps a omnes fomnis) res juris nostri in pago Laudeuibur-
    grassatoribus quidquara molestia? inferatur, prgefalae gensi (Lobcdinigowc), el qiihlqui I ad nostrain urbem c
    ecelcsiae heaii Petri Trevericoe urbis, et fratribus aiubulare visum esl, ct oinne quod ad liseuni noslrum
    anlediclae cellaa beali Eucbarii, quae modo appellatur hactenus perlinebal, exceplo slipe et comilatu, es
    cella sancli Mallike apostoli, qiiae csl i;i pracdio eo nihil ( nichil ex eo) dimiltenles, iradinius tolum
    saneti Pelii conslructa ,
    proteciorem, reciorem et ex inlegro, magnum etparvum, ad basilicani sancti
    ailvocatum dainus illustrem dominum dominum Ar- Pelri (add. el Pauli) aposloli, (add. vel ctvlcromm
    nulphum, sanguine ey iialum, ac inslruclorem i i <» dominorum) quae est in Wormacia civiiate constru-
    nostrum , Austrioc Mosellaniei; ducem cui luec , 15 cta, cui prxest dominus (domnus) vir apostolicus
    oninia lideliler observare pra'cipimns. Praeterea Amandus. Iloc est quod tradimus : civilalem no-
    p.iri modo staluimus ut nullus ex ducibus, publicis slram Laudemhurg (Lobedunburg, palalium noslrum
    judicibus, vel aliquis ex jmliciaria poleslate, in (omitt. nosirum), ;edi(icia, mancipia, vineas, lerras
    mnnasterio , circa ecc'esias , cellas , vicos, agros , rultas et incultas, agros, prata, campos, onine (ctr,-

    bomines, vel loca alia , impedimenta ponal, sed vcm) sylvaticum in sylvis Otenwali, cumomni iiten-

    liceat meniorato praesuli suisque successoribus silitale inomni pagoLaudemburgensi (LobeitungoiLe),


    oinnia pradata in iniegrum, tempore perpetuo, pro el uudique in intraha (Julraliu) d in pascuis, mate-
    remedio animce nostrae, seu parenium noslrorum, riamina, aquas aquarumve decursus, piscatinnihus
    sicut in praeceplo piis imorum anlecessorum no- qiiKsitis el inquirendis, omne (omnem) iheloneum,
    strorum conlinelur ,
    quieloordme possidere, ct inercatum, et quidquid dici aut nominari potesi,
    noslro lideliier parere imperio ac domini Arnulphi. noslrum u.uin e anibulare videbatur,
    sicut prius ad
    Sed, ut hoc ilaque noslra auctorilalis pracceplum sic inantea ad prajscriptam basilicam, pro aelermo
    pleniorem in Dei nomine obtineat vigorem,et a fide- mercedis augmenlo possidendum donavimus, et sub
    libus sanctae Dei Ecclesi;e, nostris videlicel pra:sen- iulegra coiumunilate (immunitale) oiunia ad candein
    tihus et futuris temporibus verius credatur , et dili- Q. basilicam perliiientia pneceptione noslra a novo
    gentius a successoribus nosiris observelur, illud coiilirmanius, sicuii (sicut) piiori anno communitatis
    propria manu, cum principibus nostris, subterfirma- (immunilatis) tuitionem dedimus omues (et omnes)
    vimus, et annulorum nostrorum hnpressionibus villas, facullates seu abhatias, et qudquid ad ipsani
    signari jussinuis. Data m idus Nuvembris, anno ab eiviiaiem Wonnaiiam aspicere videiur, ut nullus
    iocarnato Domino dcxxiii. judex publicus, nec (nec ad) causas audiendo, nec
    Dagobertus, rex Francorum. Cuniberlus, arcbi- freda exigendo, nec homines tam in-
    ipsius ecclesiae,
    episcopus Coloniensis. Allo, episcopus Melensis. Pi- genuos quam el servientes dislringemlo, nullum im-
    piiius, episcopus Spirensis. Arnulphus, dux Auslria.* pedimentuin audeal (audeani) facere, nisi pro parlo
    Musellanicic. Pipinus, dux Hashaui;e, niajordomus. (ud partem) ipsius ecclesia;, vel ipse ponlifex Anian-
    IV. clus aut succes^oreshoc habent (liubentur) concessuni
    Diplomn Dagobcrli I, regis Francorum, quo basilica: alque indultum, quieto ordine possidere alque domi-
    Wormaliensi tradit res juris sui in pago Luuden- nari (dominare), quod partibus lisci noslri f.iit con-
    bnrgensi ; el ejusdem possessiones confirmul, cum
    suetiido reddendi. Et, ut lucc authoriias firmior sit.
    iminiiuitatibus (ann. 627).
    iuanu nostra suhscriplionihus subdilis illain Jecre-
    Dagoberlus (Dagebcrtus), rex Francorum. Cunctos f) vimus roborare. Dagoberlus (Dagebertus), rex
    nnsse volumus, qualiler nos de remedio animae no- Francorum. Godefridus ( Odefridus ) recognovit.
    Btrse elde fulura retrihutione cogitantes,omnino pro- Dalum (omitt. Datum) sub die ij (,V/) Kalend. Octo-
    posuimus in animo (signo) noslro, ecclesias Dei de bris, anno regni nosiri vi f
    . Actum Mogunlia? palatio
    allodiis nosiris cohaeredes facere, et loca sanclorum nosiro, feliciter satis.

    "Qu;e sequuntur omnia ipsissimis vcrhis legunlur Vide annotationem e infr-a.


    c ,

    in praecedente diplomate. Vide notas noslra^ ad hoc d


    Schannat, scrihit inlranlia, ut in conlirmalione
    dipioma (Col. 501-iOa). hujus privilegii a Carolo magno concessa. Texlus
    b A voce de hoc, usque ad
    confidimus, inlerpolala A< ademi;v. Theodoro-Palalina; habet Jutralia, quod
    jndicat Cointius, uhi supia, lum quod archiepiseopi c.-l llunien.
    lilulo, tnnc insolito, exornatur Uunibertus (alias 6Inde colligi potest verha ad nostrum usum
    Chunihertus) ; luni quod idem Hunihcrlus dicilur, rectius inscribenda esse, supra, loco, ai noslrum
    cum proceribus bonum consilium tulisse regi, siniiil urbem.
    cum Arnullb, Metcnsi anlislile, qui non nisi post ah- Aimus reiiiii Dagoberti
    1
    concordat cum anno
    dicatiim ab Ainuffo episcopatum, ei ejusdeoi deces- Clir. 027, inilio regni sumpto ab anno 0-22, quo
    suin iu ereraum, regiorum consijiorum pariiceps lieri Dagobertus apud Austrasios regnum orsus est. Vid.
    coepit. Vciha quc in dipioma lemere irrepsmtni qnse diccnda sunl {Iufra, col. 'M, not. h et col. 511, ,

    nou agnoscunt auctores Novuo Gallia: Chrisiiaine. uot. r


    ).
    3H7 BAGOUERTI 1 PRANCORUM REGIS 508
    V. A constal ocquo ordene. . . [spatium unius littera:] in

    dicta loca vel reliquas res ad parte siia per inspecta


    lliploma Uugobcrti 1 , reqis Francorum, qno conjirmat
    partitionem bonorum inter Vrsinum el germcmum pactione efonlra supradicto gerrnano suo jusli iu
    ejns Deppolenum ( ann. 028). '

    divisione percipisse, et quo.l per ipsas vindicionis in


    Dagoberctbus rex Franr. vir inhister. prafata loca possedire dinuscetur, ut ad prasens
    Quolienscumque pelilionehus fedilium persona- ricto tramete possedire videtur, noslram in Dei
    rum, in quo nostris fuerinl patefacti, eas persingola nomen generaliler auclorelatem firniatur, el ipsi
    libenter voliimus obaudire, et effeclui in Dei noinine hoc leneat \spatium qnaluor sytlabarum] . . . ndat el
    mancipari. AJque ideo, vir inlusler et fedelis, Deo suisque posteris perpetualiter ad possedendum re-
    propicio, noster Ursinus b clemenliae regni nostri linquat. Et ut baec auctorelas perpeluis len.porebus
    peliil, ul de quod una cuni germano suo Beppo-
    id liima slabelelate debeat perdurare, nianus noslre
    leno in divisionis paginam, tani ex successione gene- subscriplionebus subter eam decrevimtis roborare d
    .

    turi suo Chrodoleuo, quani germano suo Cbaimedes Curgundofaro «optol. Dagobercihus rex sub».
    quondam, loca quorum vocabola sunt, Ferrarias, VI.
    Leuharedovillareel Eudoncovilla, seu reliqua facul-
    _. Praceptum Daqoberti r<?ais Francorum, quo jubet
    I ,
    tatem, vel villas illas quod in Rni-neco de alode B episcopatum Caturcensem suscipiat <
    U l Desiderius
    materna per pactionis tilulum ad eodem nuscunliir (ann. 629).
    pervenisse: boc est, cum teriis, aediliciis, mancipiis,
    Dajobertus, rex Francorum , epi copis et ducibus
    viniis, silvis, pralis, pascuis, aquis aquarumve decur- cunctoque populo Galliarnm linibusconstituto. Con-
    sebus, movilebus et iiimiovilebus, vel reliquis rcbus
    decet clementix principalus nostri \vox nostri deeil
    seu adjacenliis ad . . , . [trium aut qualuor littera-
    apud Lubb.], sagaci indagalione prosequere el per-
    rum spalium] pertenenlibiis, ut dictum est, ad parte
    vigili cura tractare, ut eleclio vel dispositio noslra,
    sua pervenissel, et boc ad prasens ricto ordine es-
    Dei in omnibus voluntaii debeat concordare, et dum
    sent domenaii. Unde et paciione pleniore loca, vel
    nobis reginnes et regna in poteslate ad regendum,
    de reliquas res, mano prafalo germano suo Beppo- Domino, noscuntur esse conatx, illiscom-
    largieule
    leno subscripta , vel bonorum roboracion. . . .
    iniltanlur privilegia dignilatum, quos vita laudabilis
    \desnnt circiler sijllaba qnatuor] c se pre nianebus et moruiii probitas vel generositalis nobilitas altollat.
    liabere adlinnal, idemque et vindicionis, quod ab
    Ei qiioniani virum illustrem Desiderium, thesaura-
    aliquibus boinenebus in suprascripta loca porcion^s liiim nostruui , cognovimus religionis observanliaiii
    alequas visus est con. . . rasse \Sic in lab. wri in-
    ab ipso puerilix siui: leiupore in omnibus cuslodire,
    cisa. Jtfflfci7/oniHs/cj.«comparasse]pramanebus, ba- C e|
    _
    uh ha|(il(J ssccuIari chrisli militem g erere,a(:
    bereadlirmat: petiit predictus vir ut nosiram ex hoc sacerdolaleui
    nlores al ,g e iicos et conversalioneni
    circa ipsuin plinius deberit conlirmari praceplio. hnbl re , .
    ut ,„>„ solum in contiguis, sed etiam in
    Cujus postolacione pro rei tucius firmiiatem noli.e- i
    onginquis rcR i„„ibus lama boniiaiis ejus evulgala
    mus denegari, pracepientis eni.n ut quidquid ei
    C rebrescat, ideo credimus eum merilo ad sacerdo-

    n Scriplum Merovingicis lille.is, in charla -Egy- gitur, uleni cst, juxla Mabillnnium, Annal. t. I,
    ptiaca Mabillonius ex an hivo Dionysiano, nunc in ar- pag. 545, quialias Faro di< ilur, fraler Fara virginis,
    r.bivo regni , k, lab. iv. eruil; ;vri incisum in Suppl. qu;e etiam Buiigundofara vocabatur. Isprimum con-
    de re diplomalica exhibuit, tab. u, pag. 70; ac ibi- us, deiude,
    jugaius, deimle, dimissa el velata uxore, clericus
    diinissa et
    dem, pag. 02, litlcris vulgaribus cnravit lypis nian- factus,
    s, Meldcnsis infulas obtiiiuit
    demiii.i
    '
    Ecclesix
    danduin. Iteruni editura iu Annalibus ordinis sani li annO t.—
    020, juxta Novam
    v, juam .,...,1111 Chr.. .. VIII,
    vaua., t. Galliara
    vauuiaiii
    col.
    ...•, ,..i.

    Benedicti, 1. 1, append. it, pag. 085; translalum de- 1000. Burgundofarn appellatus, quasi Faro Burguu-
    nique, exeditioneMabillonii, in Colleci. script. rcruin dus, nobiiis scilicet e Burgundica prosapia lioiuo.
    Gallicarum, t. IV, pag. 651, nec non apud Marini, Qnod autein simid episcopus e( referendarius fuerit,
    Papiri diplomalici, n. 61); nns ciim ipsa tabula a id miniino icpiignai. De bis videsis Pless;eum in .10-
    Mabilloniovulgaladiligentissimecollaiumrecudiinus. tis ad Eccle^iir Meldensis llistoriain, t. I, pag. 054,
    lntervalla quxdam, qu;e in aulographo lilter.B oblit- 1
    not. 23.
    leratx occupabant, punctis designavimus, et inler- ' lnscrluni est Vitae sancli Desiderii , scripia: ab
    vallorum spatia notulis intor parentheses inscriptis, auctore fere coaHaneo, juxla Mabillonium, A1111.
    ut licuit, delinivinu.s. Signa praniissa nomini Dago- Ilened. t. 1, pag. 558, vel juxta Pagium, iu Baron.
    berti initio diplomatis, et ad calcem nomini Burgun- t. II, ad anri. 0-2!', n. II, oclavo s.cculo; pluries
    dofaronis, in labula aeri incisa a Mabillonio videre edituin priii.um a Labbxo, Bibliolh. mss t. I, pag.
    :

    esi. 705, in Vil. sancii Desid. rx ms. Herouvalliauo


    b Ursinus hic, jtixta Mabilloniimi, Annal. Bened. deindea Cointio, Ami. I. II, pag. 808, et Balu7.io,
    t. pag. 513, idem li.il qui Clolarii diplomali sub-
    I, Capitul.t.l, col. 141, exins. Moissiacensi. Edilionem
    scripsil de quo alibi dixituiis. Baluzii sccuti suiiius, qui aii, 1. II, cul. 1020, sc ln>e
    f
    lloc loco Mabillonius, in cxeniplo, vulgari cha- diploma ciiiii manuscriplo contulisse accuratius.
    raclere expre-so, inseruit voculam eia qus detsl in Varias tamcn lecliones alicujus momenli inter uncos
    tabnla ;i'i'i incisa. ascripsimus, ex edilione Labbxi. Recusum quoqiie
    d Nullsin hocdiplomate nouv chronologicx. Illud fuii praceptumhoc in Suppl. concil. Laland. pag. W,
    anno 0-8 tribuit Mabillonius, ubi sttp., pag. 5i5 et etc; in appendice ad GregoriumTuron. a Ruinarlio,
    085, qiieiu seqiiiunir. Collocatur in Collect. scripto- cnl. 1314; ab ipso I.ablwo iteruin, Miscell. cnrios,
    rmii rerum Francicaruin, posl aliud ejusdem Dago- t.JI,pag. 420;inlerlnstrumeniaadliberiates Ecclesi»
    berti diploma datum regni ejus anno II, id estann. gallicaiuu pertincnlia, l. II, \iaii. n.cap. 15, pag.OO;
    Cbr. 055 aut 050. in GoUeclione scriptor. rcr. Franc. t. Ul, pag. 580.
    6
    BurgundofarOj qui hic referendarii munere fun- Tolies auleiu lypis luaudaluin est, co quod ipsi.16
    VO ECCLESI \ST\CJE PR.€CEPTI9NES. 510
    lium provehere, qiiem , sicnt dixiuius, ornalis inori- A ces offeral et in fuluro judicio, ut culpas
    , excuset
    bus, videmus jugiierad coeleslem patriam anlielare; precator \Labb., peccatorum] assislal. Qua de re,
    et durn civiiun abbaiiiinque Cadurcorum consensus prxsenti auclorilale decernimus ut soepediclus Desi-
    hoc oinnimoilis exposcitut eiim episcopum babeant, derius episcopatiim in Cadurca urbe praesenialiler
    ci nostra devotio similiter consentit, absque dubio suscipiat, et, Christopropitio ejus temporibus teneat.
    ,

    credinius nutu Dei id lieri, ut duin satis nobis est in Et ut luec deliberatio noslrae voluntatis lirmior ba-
    palatio nostro neeessarius, ipsi nobis quodammodo beatur, manus nostroe subscriptione subter eani
    violentiam inferamus , et etim ab aeditibus propriis dccreviums roborare. Chrndoberlus obtulit. Dago-
    prolectui publico [Labb., ut eum ab sedibus riostris berlusrex subscripsil. Data sub die vi Idus April s
    [irofectni vestro] procuremus. Sed duin nobis, sicut [Labb. sub die Idus AprilisJ a
    anno oclavo
    ,
    '"
    Dago-
    diximus, eum ab aedilibus nostris auferimus, quibus berti re^is.
    regiones et regna a Deo sunt commissa, quainvis VII.
    nobis inferaiimsdispeiidiuiii, lales debemus prpcnrare Diploma Dagoberli I,regis Francorum, quo Mercatum
    sancli Diomjsii insiiluii c (ann. (529).
    pastores , qui secundum Deum el juxta apostolica
    Dagobertus, rexFrancorum.virilluster, Leutlione,
    dicla plebessibiac nohis \Meliusapiid Labb , anobis]
    Vullione, Rauconeeoiiiilibus,eloninibusageiilibusno-
    commissas debeanl regere, unde nobis merces am- I!
    stris, vicariis, centeiiaiiisetceterisiiiinistrisreipublice
    plior possit a lcrescere. Quamobrem , juxla civium
    nostre. Cognoscat solicitudo ct prudentia vestra
    petitinnem, nostram quoque cnncnrilanlem in omni-
    qualiter voluimus et constitiiinius in bonore domni
    bus voluiilalem, deceriiimus ac jubenius, ut, adju-
    et gloriosi palroni nosiri Dionysii, niercalum con-
    vante Domino, adclamante laudem ipsius clero vel
    struendo ad missa ipsa quoe evenit septimo ldus Oc-
    populo, vir illuslris e*t verus Dei cullor Desiderius
    lobris, semel in anno, de onines negolianles
    pontifex in urbeCadurca debeat consecrari,elnostra in
    regno nosiro consistentes, vel dc ultra inare ve-
    civiumque volunlas, quod decrevit in omnibus in
    nientes, in illa strada que vadit ad Parisius civitate,
    Dei nomine perficiatur , et ponlificali bei e liciione
    in loco qui dicitur Pasellus sancli Martini. Et sciatis
    suhlimetur, dummodo, Cbristo propilio, vera bac
    nostri niissi cx lioc mercalo et omnes civitales in
    religione prnfitemur, qnod viia et conversalio ejus
    regno nostro, maxime ad Rolhomo porto et Wicus
    digna et probata ab universis liabelur, in tantum ut
    porio qui veniiuit de ultra mare, pro vina et melle,
    pro nobis et pro universis ordinibus Ecclesiaj debeat
    el garantia emendum; et isto et altero anno, seu
    exorare, et acceplabiles Deo boslias sludeat offerre,
    anle, sit ipse tbeloneus indultus usque ad leriium
    quia ex boc vitam nobis iongiuri oevo, auciore Do-
    de una 1" ai I»e quair.ida
    mino, credimus propagandam,
    elegilur ct sublimatur
    si ille in

    qui pro nobis vel pro vobis,


    sacerdotio C H™\ ..!"!?,!.]".
    8
    .^:.
    de melle persolvanl panibus ^ ;

    sancti Dionysii solidos


    ,

    duos; et unaquai|tie quarrada de garanlia simililer


    sibique commissis, securus ante tribunal Cbrisii pre-
    solidosduos; el illi Saxones et Vicarii d , et Ro-
    notis chrnnologicis, iimlloe el concertatinnum plenoe,
    de proesulum Catiircensinm successinne et de regni agilur sub anno 62!) collocamus. De his iterum ct
    Dagoberti chronologia, disputationes inslitutaa surit. fusiusin notis nnstris ad ejusdem Dagoberti indiculum
    Vid. infra (Not. M. de consecratione Desiderii. Vid. infra (Cot. 512).
    c Vulgaliim a Dubleio in Ilist. abbathe sancti Diony-
    " Juxta Lahboei Editionem , Bibiioth. mss. t.I,
    pag. 7113, datum fuit proBCPptum sub die Jdus Api:ilis, sii, pag. 055, ex autngraplio corticeo, recusum a
    id est die 13; juxla Moissiaeenseni Codicem, *ub die Mirseo, Opera dipl., t. I, pag. 241, ei ab Editoribus
    vi ldus, id est die octava. Oinissam potius a librariis Scriptorum rertim Franc, t. IV, pag. 627. Foppens,
    nntam vi, quam sponte intrusam. nemo non judica- in notis suis ad Mincum, ubi supra, pag. 542, ait
    veril. hoc instrumentum a Felibiano editum fuisse in lli-
    b De anno quem leferendus sit annus
    Christi ad storia regalis monasterii sancti Dionysii perperam ; :

    regni Dagoberti octavus, pliirinium crilici dissen- neque eniin illud a Felibiano editum, iiiio nec lau-
    liunt; alii enim annos regni hnjiis numerant a'b as- daliim fuit;etquod de nundinis Sandionysianis narrat
    suinpto a Dagoberto Au^trasioe regno, alii a morlc Felibianus, Hist. s;incti Dion., pag. U, illud Frede-
    Clolarii patris ejtis. Quin et ii ipsi qui in alterulra garii Chronico et Gestis Dagoherti luetur, pmeteriio
    admittenda computandi ratione consentiunt non ideo " Dagoberti diplomate, forte quia ipsi siispectuin fuit.
    inter se conveniunt de anno Chr. cui octavus regni Aperte illud de falso postulavit Cointius, Ann. eccl.
    Dagoherii ahnus alligandus sil. Vide quse de his com- t. II, pag. 824; sed oplimae notai visuin est Mabillonio,

    mentati sint Mabillonius ad calcem Analect., p. 520; Ann. Ben., t. I, pag. 545, qui Coinlii criminationes
    Coinlius, Pagius, ubi sup. et recenliiis Vaisselus, depellit. Aulographum jam non exstat in archivo
    not. "8, pag. 679 et seq., in notis ad Ilist. Oecilaniae. sancli Dionysii. Ediraus ex chariulario ms. xih sieculi,
    In diversissenlentiisexculiendis longiusdetineremur; quod in eodem archivo servalur, et biiinanissime
    dixisse salis sil Mabillonium in dissertatione sua, coininunicavit domnus Poirier, cui boec Colleclio
    uhi supra, de anno el die ordinationis Desiderii, el nostra plurimum debet. Exstat etiam in Codice Col-
    Cointiuin, Ann. eccl. i. II, p. 800, etc, probavisse lierlino Bibl. regiie, n. 5415. Idera diploma vulgavil
    aniiuni oclavmn Dagobeni regni, in pr.eceplo de Marini, Papiri diplomalici, n. 61.
    quo agilur, repetendum ab exordio ejus regni apud u Pro voce Vicarii, editi
    habent Ungarii. Labbaeus,
    Auslrasios, id est ab ineunte vere anni G22. Vais- Mi^c. curios. I. II, p;ig. 411, vocein Vigarii legisse
    setus, uhi sup., regni initia revocat ad nieiisfin se ait in veleri Codice manuscripto, eodem furie ex
    Octob. ejusdein anni ; et hinc arguit niensfm Apri- quo boc iiistriiiiienluni deprompsimus : sic auteni
    lem anni oclavi incidere iu annuni 6311. Nos vero emendari jubel; et arbitratur vicarins ita dietos a
    ciun Mahillonio, Pagio, inio ei Valesio, Rer. Franc. Vicario porlu, iinde frequens ad niercaluni sancti
    lib. wiii, pag. 21, exordiiiin regni Dagoberti ab ini- Dionysii concursus, ut dic.lur inilio hujus diplu-
    .10 veris anui 022 computantes, diploiua de quo matts.
    511 DAGOliERTl l FRANCORLM REGIS SI2
    llioinenses, et celeri pagenses ile alias civiuies, A VIII.
    persolvant de illos navigios, ile iinaqiiaque quarrada, Diplbma Dagoberti I, Francorum rcgis, quo jubel
    ilcnarios duodecim, et vullalieos et passionalicos, u Sigiberlo, palructe iuo, Olhoni restilui areem in
    Atpibus sitam 4 , (Ann. 050).
    per orones successiones et generaliones illoruni ,
    Anno saluiis sexceiitesimo liigesimo, Lolbario
    secundum anliquam consuetudinem. Jubemus etiam
    secundo Galliarum rege ociavo genilore uostro,
    ut ipse tnercadus per qualuor seplimanas exlenda- ,

    defectionis imperii occi.lentalis ceutesimo quinqua-


    tur, ui illi negoiiatores de Longobardia, sive Ily-
    ge^imo nono, Heraclo Orientali imperatore decimo
    spanica, et de Provencia, ac de aliasregiones, illnc
    nono , Ilonorioque Romano pontilice sexagesimo
    advenire posscnt. Et volumus atque expresse preci-
    nono, die quarto mensis Maii. Nos Dagoberlus ma-
    pimus ut niillus negociator in propago Parisiaco au-
    gnus, Auslrasie Burgudionumque rex, ex prccibus
    deat negociare, nisi in illo mercado quein in honore
    matris nostrae Berentrudai, Francorum reginse, visis
    sancti Dionysii consliiuimus vel ordinainus; et si
    lamen prius tabulis aniiquissimis a Romanis impe-
    quishbet lioc feceril, bannum noslrum pro lioc per-
    ratoribus confectis, fidelitatesemper conservata, nec
    solvat, ad partem sancli Dionysii. Precijiimus deni-
    non nobilissimi sanguinis patricii Fabia gente orti
    (]ue et expresse vobis mandamus, et omnes agentes
    scu juniores vel successores vesiros « P ros P e, ,ta 0,i « ine restiluimus, damus et confirma.nus
    presentes et B ;
    <

    arcem in Alpibus Curiensibus Rhxlix silam in Prse-


    venluros, ut nullo iinquam impedimento pars sancti
    valia, qua; appellatur Castrum-Altum vici Prjevani
    Dionysii de ipso mercado habeat ex parte nostra et
    vestra, neque intra ipsa civilate Parisius, neque ad
    cum oinnibus censibus et juribus ad eain perlinenli-

    foras in ipso pago de ipsos tbeloneos,


    bus, etiam cum decimis a Julio monte usquc Osee-
    vel navigios
    porlaticos, ponlalicos, rivaticos, rotalicos, vullati-
    lam oppidum lacus Larii dict;e Pr.evaliae , strenuo

    cos, tbeinonaticiis, cbespetaiicos, pulveralicos, fora-


    equestris ordinis Olboni a praepositis nostro mililum
    profcciori contra Ariovaldum, Longobardorum regem
    ticos, meslaticos, laudaticos, saumaticos, salutalicos,

    oiunia et ex omnibus, quicquid ad parlem noslram


    decimum sexluni. Ita tibi Sigeberto, dilecto patruele
    ,

    nostro, Alemanix primoduci, jubemus, tnandanius


    vel lisco publico,de ipso mercado ex ipsa merci-
    monia exaclare poluerit, pars sancli Dionysii vel sui et sic voltimus ut restiluas supradictam arcem su-
    agentes imperpeiuo babeaut per banc noslram in-
    pranoininalo Olboni noslro a pramosilis cum om-
    ,

    dulgeniiam et aiictoritatem. Et ut bec nostra pre-


    nibiis rebus qnae pcrtinebant ad ipsam ,cum fucrit
    ceplio ad ipso sancto loco nostris et fuluris le.mpo-
    ei direpla, et euiii cons-tilues vasalliim omnium rei um
    ante a majoribus relenlarum. In quorum, elc. Daluui
    ribusflnnioi habeatur, manusnnslresubscriplionibus
    c in arce nostra lsenbur«
    eam subter decrevimus roborare; et de anulo nostro
    IX.
    gigillare jussinius. Dagobcrlus b rex subscripsi. Dado
    lndiculus Dagobcrli I, Francorum
    regis , ttt conse-
    obtulil. Datum sub die III Kal. Augusti, auno se- cratio Uetiderii in episcopum Caturcensem , in
    cundo regni Dagoberli <=, Compendio, fcliciler in soiemnilale 1'usctuv fial " (Ann. 030).
    Dei nomi.ic. Amen. Domiuo sancto el apostolico domno inco Paiii

    " Prn voce vestros legitur uostroa, iu apograpbo Mabillonius diluit objeclum a Coinlio falsi crimen.
    recenliori servato in archivis sancti Dyonisii, ex ms. Nolanduin aulem lioc Dagoberti procceptum confir-
    Colberlino exscriplo. malum fuisse seqiientium regiim diploinalibus loco
    b
    Vox ego nomini Dagoberli praemissa depreben- proprio edendis.
    <litur in lidiiis, quam.temere irrepsisse censet, et
    o Edilnm a Libba-o, in Miscell. curiosis, t. II,
    oiimino resecanilam judicat Mahillmiius, de Redipl.,
    pag. 027; rectc quidem baec enim subscriplionibus pag. 407, ex schedis manuscriptis quarura li lem
    :

    su-peclani quiilem sibi filisse moiiet. Sed mirauiur


    Dagoberti nemiqiiam pramittilur in hujus regis di-
    jilomalibus aulhenticis quOE nobis inspiccre licuit
    quod vir ille, qui in antiquis chartis conlrcrtaiulis
    imle falsi suspicio crilicos moverat, sed vocem banc et exscribendis lolus fuit , in collectione sua locum
    iion agnoscil chartularium vetus quod babemus proe
    dederit instrumenlo lam pulidae lalsitalis, ut caecu-
    oculis imo nec apograpbum ms. Colberlini, de quo lienlium etiam oeulos olTendere queal. Piidcrel nos
    supra (Nol. "). D aliquid consu nere temporis in expendenuo boc
    « Cointius, Ann. l. II, pag. S2I, ex bis
    portento audacioe, ne dixerimus inscitioe.
    nntis cbro-
    notogicis fdlsi arguit dipforaa <!e quo agiums. Nec '[ndiculorum s,>eeies pluriraae, omnes sub epi-
    cniin, aii, anno regni ejus secundo, Dagoberlos Neu- siolari lorina conscriploc, de ipiibus vide Cangii
    strasiam oblmebat, ac proinde ad ipsum inslitutio Glossarium, el N ivum ile arie diplomalka tractaium,
    nundinarum sancti Dionysii nou perlinebat. Id qui- t. I, pag. 270 itsei. Haximo in usu fueruni indiculi

    dein veriiin est si aii.ii icgni Dagoherli < oinpi.tantiir siib stirpe Merovingica ui liquet ri Marculfi et
    ,

    ab assumpto Austrasioe regno, anno Ghristi 022. Sed aliornm veteribus formulis. Queni bic nciidiiiius
    Mabillonius monet, de Re dipl., pag. 626 ei seq., indiculus parmn differt a regiis ilip'oinat.bus qooe
    hanccompulaiionera repetendama morte Clolarii II, prsecepta vocantur. S pissime tspis mandata e t b c
    et ab assnmpto regno Neustrasiop a Dagoberto, an- cbarta deprompla ex Vila sancti Desiderii, ubi sub-
    no 028. Ail.lii Coimius annos regni Dagoberli 1 in jecta erai proccepto Dagoberti, dato eodem anno,
    chartrs Sandionysianis aliquando numeratos fuisse quod supra exhibuimus. Praeter libros in quil.us
    ab initio regm ejus in Austrasia. Quidni vero regni vulgatuill iliximus, (I ide pag. privccit , not. Di- )

    Dagoberti anni in aliis diplomat. Anstrasiani, iu goberti prxceptmn , indicuius insertus esi absque
    aliis Neusirasiani numerali fuerint? Diversoe ejus- prseeepto, in Coll. conciliornm , Hard. i. III, col.
    moili computationis rationes in aliis regum litleris 2085. Balii7.ii, Capilul. t l, e.ol. 141, Editionem se-
    occurrunt, quod faletnr ipse Cointius, Aiinal. t. Ili, quimur, ascriptis inter uncos e\ Edilione Labbn i

    pig. 805, occasioue diplomatis Cuilderici re^is. Sic variis kelionibus, qu.c alicujus nnnncnli visae sunl
    j!3 ECCEESIASTIC.E PR/ECEPTIONES. bli.

    Sulpitlo Papx , Dagoberlu rex. Dimi et veslra; A inslilutiouem , sub nostri " prsesenlia , in sancln
    sanclilati bene creduuus esse comperluin ,
    qualiler paschali solenmilalc, ponlificali benediclione debeal
    (i lelis nosler vir illustris (Lttbb. vere illusiris), Desi- conlirmari (Labb., debeat esse coiisecratus). Illul
    dcrius , lliesaurarius nosler (Labb. deesl noster) ctiam ante oiunia supplicanius, ul nos in sanctis ac
    tiobis cx adolesceniia: suffi tempore li.leliier deser- Deo Dumino commendetis,
    placitis oraiiouibus vestris
    vivit, ct nos devotissimain ac uionasticain conver- et ad explendum quod vubis injungimus uegotiuni
    sattonem cjus habemus bene compertam; ideo nos nullam moram faciaiis. Quem indiculum c
    nianus
    cognoscile taliler deercvisse, ut in civiiate Caturca, noslr.c subscriptione, ut mos est, decrevimus robo-
    ubi gerinanus cjus , domnus Rusticus , episcopus rare. Dagobeilus rex suhscripsit.
    praeivil, in locum ip^ius honorein e,iiscopatus in

    Dci nomine debcal accipere, quia, divina inspiranle


    polenlia, lalis nostra devotio inanet, ut eos quos Diptomn Dutjoberli
    1, retjis FrancorvM , de mullii
    inoribus oinaios et sanctis operibus deditos perspi- ecclesiis a se itt lionorem sancti Dionusii conslru
    clis, et principati Dionysii ecclesictl sttbdttis d (Ami.
    cimiis, sicnl cst iste lidclissimus Dei et nosler Deside-
    051).
    rius, bos ad episcopale culnien provehere debeauius;
    qnia sic decel regiam celsitudinem ulquos cognoscit B Dagoberlus , Dei gratia rex Francorum , vir illu-

    in Dei limore couvcrsari, el lidein catbolicam iniegte siris, archiepiscopis , episcopis, actuariis, Nen iin-

    custoJire, vel evangelica prcecepla omniniodis ob- mcniores beneliciorum ,


    quse siiniuii regis largitic

    servare, ad tale officium studeat promovere. Proinde meiiiis healissimi Dionysii spccialis paironi et pro-

    diun vos arcem melropolilani sciinus lenere (Labb., lecloris nostri conlulit, pra; oculis quoque habenles
    arcbimelropolitani scimus lenere locum "), proesenles bumanx Iragilitatis condilionem, imo corde et niente

    apices , cuin dcbito salulationis oflicio , ahniiati gerenles pracordialein erga eundem bcaliiio Diony-
    vestroe sludiiiiiius deslinare ,
    pelentes ut ad euin siuiii amorem , ejusque amoris debitam execulionen
    beneilicenduin properare dcbeatis , et litleras ad inler plurima quae contulimus eeclesiae ipsius in qua
    comprovinciales f.atres vestros dirigatis, ut et illi sepeliri optamus, multas in regno nosiro ecclcsias
    adesse debeani , ut canonice et juxia apostolicam constriixiimis ,
    quas iu honore ct homine ipsius

    8 Vid. Baluzium Capilular. t II, col. 1020., sibile. Maxima opus fnisse diligenlia verba imliculi
    b Editi omnis, prseler Baluzium, habent sub vesiri innuunl quibus injungitur ut episcopi properent, el
    prwsentia. Baluziana leclio nobis inagis arridet. Cum ilcruiu ut ad explenditm Itoc nccjotinm nultam moram
    eniin rex mandasset Sulpicio ut properare deberet ad faciant. Si veio cxordium regni Dagoberti non ab
    benedicendam Desiderium, snpervacaneum sane 1'uil C exennlc anno 622, sed a vcre biijiis anni repelatur,
    eidein injungere ul sttb ejus pra-seniia benediclio ut plures astruunt, v. g., Mabill. de anno et ilie or-
    (ieret. Ergo non de Sulpicii , sed de regis proesentia dinationis Desiderii, n. i; Pagius, ad ann. 0-21), u. 9;
    h;ec scripta fuisse probabile esl. Baluzius, ex eodem Vales., elc, tunc mensis Aprilis anni rcgni ociavi
    Ms. Moissiaien i indiculum exscripserat, ex quo incidit in annum 629, quo Paseh.c dies fiiil dccima
    Coinlius; sed vocnin veslri et noslri lectio ssepe ain- scxta ejusdeui mensis, et majus pttet iiilervalluin a
    higua est in veteribus inslrumenlis. Exlectione auleni dieociava. Quidui vero dixeriinus indiculum non nisi
    Baluziana sequilur Dagohertum in Caturca civitaie iuitio anui sequentis 050 einissuin luis-e? Id cerio
    adfuisse in solenmitate paschre ; ac proinde non probahilius videtur, nec j.uu premimur temporum
    niiruin cur tanlam volueril exhibere diligenliam in angusliis. Qnare auiem lanium temporis iniervallum
    consecrando Desideiio thesaurario suo , quem valdc eflluxerit prseceplum inter el inliculuin causam ,

    diligebat, et cujus bcnediciioni optabat interesse. conjectura licet assequi, nempe ut prasenle rege
    t Cointius, Annal. t. II, pag. 808, et alii quidam lieret consecratio, cui interesse 'taluerat, nt arguilur
    in re crilica versali, indiculuni satis longo temporis cx ipsius iudiciili verbis. (Vide supra, nol. b .) Ne
    inlerva lo prxccptmn antecesstsse arbitrantur ; alii vero hunc indiculum ante proeceptum collocarenius
    utrumque eadem dje datum liiisse conjiciunt. Prolixa piaecipue nos movit oido rerum gcstarum in ipsa
    sil disquisilio si in inlimam rei dispulationem venia- Desiderii Vita dcclaralus liis verbis : Regis promul-
    niiis. Pra.-cipuum arguinentuni suiiiiint qui indiculum gata sentenlia, cl civium consona rocc Desiderius ad
    praccessisse voluul, ex eo quod si proeceptum pr.i episcopatum eligitur, daltiqne auctorilale ad Sitlpi-
    cessisse dicalur.niinium preiiiunt lemporis anguslia: ry ciitm.... ipse
    comprovinciales invilal, etc. iloc igilur
    pneceplum enlm quo electio Desiderii approbatur ordine servato, in eadeni Vita iiidiculus praicepto
    (laluii) fuit mense Aprili anno 8 regui Dagoberii; , subjicilur et idcni nobis facieuduin duxiuius.
    ;

    quod de regno ejus apud Ausirasios intelligendum 11


    lloc diplnma vulgavit Hirelius in Antiquitalibus
    est, vid. Cnint., Ann. I. II, pag. 809. Hoc vero
    Andcgavensibus, pag. 95; recudi curavit Coinlius
    regnum nonnulli contenduut, inter quos Collect. Annal. i. II, pag. 860, nnn quod aliqnam ei fi.lein
    scr. Fr.inc, t. 111, pag. 585, not. 715, initiuiii
    tribuerct, sed pulius quod illu.i oinni lide indignum
    suuipsisse inense Oclobri , anno Chr. 622. Ergo
    ostcnderc vellet. Hujus falsitatem pluribus indiciis
    mensis Aprilis amii 8 regni bujus erat anu. Christi
    nionslrat. Vnx archieviscopi luuc iu Galliis insolita
    650. IIoc auno, paschalis dics incid.t in vi iNooas
    (vid. laiiicn l. I, pag. 147, amiol. 3) indiclionis
    hujus mensis, qua- est ipsa dies qua dalum fuit pr:e-
    nola posterioiem a lateni sapit, nec indiclio 12 con-
    ceptum ; ac proin.de indiculus quo jubciur consecra-
    cordat cuni anno 4 regni Dagoberli apnd Neu-
    lionem lieri in sotetunilute ['uscltw , prius emissus
    slrasios; nomina subseribeilliuui iniuiinc ciim hoc
    fuerat. Sed adverlenduno Pascha: so'emnitatem ad
    eodem anno conveniuiil ; falsarii ignnranliani prodii
    oelavam diein ab ipsa dic paschali
    prolendi , leste
    ahe , qui nou
    inenlio ecclesi;e saucto Leo.degano * I i •

    Mah. Ben. i. I, pag. 5i5. Dies ameiii octo


    Aiiii.
    nisi regnanle Clol.uio III , Oagobcrli Nepole, epi-
    sullecisse ut ad Sulpicium indieulus deferretur, ct
    sco|Ois Aiigiistoduuensis renuntialus fuit. Cjetcns
    ipse com.provinciales mon.erel aique ilii Calurcum ,
    super^edeiLius.
    usqnc accedereul difficile quideii' sed non impos-
    , ,
    515 DAGOBKRTI I V ItANCORCM HECIS 510
    ledicalus, principali ecclesise ipsius subjici fecimus. A sociorum ejus Rusltci et Eleulberii, haberetur et
    Quaruin unam apud caslrum Doe in conlinio Picta- dbservaretur ; iil est, ut qirsquis fugilevorum pro
    vensi el in diocesi Andegavensi silam anlificaviniu^, quolibel scelere ad prxfstam baselicam beatorum
    et nomini ejusdem bealissimi martyris consecratain, niarterum fugiens, Triccnam ponlem aJvenerit, vel
    prxdictx principali ecclesia: ipsius subdidiimis, ciun ex parte Parisius veniens, Monlem Marterum praj-
    aliisduabus ecclesiis infra ideni casiriun constructis, terierit, sive de palacio nostro rgrediens publicaui
    una in bonnre sancti Baplislse Joannis, altera vero viam qua> pergit ad Luveram transierit, sicut nos
    in veneralione beati Leodegarii , duas quoque villas Deus liberavit pcr ipsos sanctos marteres de mani-
    in eadem dincesi Andegavensi silas , Sisiacum vide- bus ininiicoruin nostrorum, et furore domifti geni-
    licet et Albiniacutn, cum duabus ecclesiis in eisdeni loris no^lri, ita omnes quicunique ivi confugerinl
    villis construeiis, et in honore et in raemoria pr;efa i liverentur el salventur. Si autem Deus omnipoiens
    marlyris pi:ecelleiiiissiiiii dedicatas. Concessimus (ier inlercessionem ipsorum sanctorum, brutum
    quoque beato Dionysio quidquid eisdem qninque aniinal, videlicet cervum, c manifesle inibi in ipso
    ecclesiis adjacet cum oinniiiin redilu cunctarum re- sacro loco liveravii, niullo magis dignum est homi-
    vuni ; unde boc nostrse allitudinis preceplum lieii nesrationaviles, quocumque deliclo facinoris, sive

    et praidiclo sancio Dionysio fratribusque ibidem I! conlra nos vel succedentes reges Fraiicorura, vel
    Domino servientibus dari jussimus , quatinus jam tonira quemlihet aliuin Kdelem sancia; Dei Ecclesi.c
    dictasecclesias perpetualitcr teneanl atque possideant aliijuod crimen commiserint, relaxenlur et liveren-
    absque ullius contradiclione. Et ut omnia immuta- lur. Contestainur namque et oblestamus oinnes
    biliter per onmia tempora conserveniur, manu pro- suecessores no^lros reges sive principes, per san-
    pria prasentem noslram audorilatem superflrmavi- rlani et individuam Trinilalem, ei per adveulum justi

    mus , et annulo noslro insigniri jussimus. Dagoberti Judicis ut b"iior ei reveremia saucioe matiis eccle-
    gloriosissimi regis, Ludovici lilii Dagoberli, Arnulpbi sia;, ubi domnus et patronus nosler sanclissimus
    Mercensis episcopi, Nomomensis episcopi perilissimi D onysius rtMiuiescil, in omnibus conserveiur, sicut
    Aurifalo. Dala per iiiaiiuin Dadonis regix dignitatis Kiima' ecclesia beatorum apo-toloruin Peiri el Pauli
    rancellarii. Acium Parisius feliciler in Dei iioiiiine. per privitegium Conslanlini imperaloris obienere di-
    Data iv Iilus Aprilis, indiclione xn , anno iv ', re- gnoscitur. Si quis vero h;ec non observaverit, et

    gnante Dagoberto rege. hic et in fuiuro aualhema sit. Ut autem hxc noslra
    XI. authorilas pleniorem et linniorein in Dei nouicne
    Diploma Dagoberti I, rems Franeorum, quo jns obteneal vigorcin, nianu propria nos et sancla syn-
    usyti conferl monasterio S. Dionysii (unn. 632). 1
    '

    C odus noslia, subler eam decrevimus rovorari.

    Dagoberlus', rex Francorum, vir illuster. Orauibus Landericus oblulil. Dagobcrlus rex subscripsit. Lau-
    episcopis, abbatebus, comitebus, centenariis, vica- doniiius episc. consensit ct subscripsii. Crodohertua
    riis, et caHeris agenlibus noslris. Quicquid de uli- episc. consen. et suhscripsit. Aclerius, episc. pec-
    litate sancLe Dci Ecclesiae, ei honestale in prsesenle cator, subser. lu Christi iioraine Eiigius episc. subs.
    ordenamus, et ad eSeclum perducemus, hoc nobis val- Itaiiiiemundiis episcopus subscripsil. In Chrisli no-
    de nccessarium esse conlra visibiles ct invisibiles niine Sylvinus episcopus subscr. Dado, d episcopus
    hosles conlidemus. Ideoque nos in Dei noinine p.ila- Rolboiiiagensis Ec.clesia', coiiseiisit el subscripsil.
    cio nostro Clepiaco iu synodo generali resedenies Lorado cpiscopus consensit. Mauric. episcopus con-
    peilrai laviniiis, una cum veneravilibus eplscopis, sensit. Palladius, peccalor episcopus, suhscripsit.
    abbaiebus, comitebus, ct caiteris lidelibus noslris, j^gynayvi <= subscripsit. Clarus in Dei noinine sub-

    qualiter honor et laus ecclesix beatorum marlerum, scripsil. Erinenricus, vir illusler, subscripsit. llu-

    videlicct peculiaris palroni nostri donini Dionysii, bertus consenliens subscr. Dado pcccator conscnsii.

    ' Anniis i regni Dagoberli apnd N-usirasios incipit mli niemoria est, ei diplomatis de quo agiiur fra-
    incuiile vere auni Chr. 631, juxia Coinlium, Mabil- gmenlum exscribitur ex Sirmondi srhedis. Vid. Man-
    ioniuiii, Longuerue et Pagium, quns sequimur. Sic " si, concil. Collect. max. t. X, col. 591. Nullam au-
    cxpressis verbis abbas de Longuerue, inAnnalihus tem hoc anuo celebraiam fuisse Clippiaci synndiini
    Franc, sub anno 028, ad calcem i. III, pag. 686, monslrabit domnus Labbai, cui inuliuin nos deberfl
    col. 1 , Colleet. script. rerum Franc. vulgalis : profltemur, in Editione nova conciliorum Galli;e, ab
    Clolarium obiisse ineunle vere existimo. Cui oninino Ecclesia Gallicana magno dcsideno expctila, et mox
    assentiniur. prelo coiniiiillenda.
    > Typis inandaliiin a Dublelo, llist. abb. puncti ' Ihec c-l (.ibiil.i. ab anonynio Geslorum Dago-
    r
    Dion., pag. 0. i7. Exslal in ch.irlulario xiv sa-culi, berli sciptore, nullius liilei, decautala, ct ab erudi-
    signato 5415 iu Bibliotheca regia. Supf.osililiuni lis omnibus jam diu explnsa, de cervo in ecclesiam

    merito visuni est Valesio. el commeiililia faluiln saui ii Diiniv-ii eoiifugieiite, et exc.lusis canibus ipsi
    ilelurpatviin, ex Gestis Dagoberli, fubularuin plenis, allalrai.libns excepto. Videsis Valesium de Rebus
    deprompia. Insolilum privilegium quod hoc diplo- Francicis, lib. xvm, pag. 18 ci seq.
    maie flngitur concessum ecclesiaj Dionysianae, spu- <•
    Dado, qui el Aiiiloeiius, :ul sedeni Rothomagen-
    iiii fetum arguit. Huic tamen instrumento aliquam
    1 1 1 scm eveclus non luil anle amiiim 039. Siiigulas epi-
    llilem aiib r Sirmondus,
    1 i Labbaeus, Mansi, qui scoporum subscriptiones expendi re longum loret, et
    iudc Clippiaci celeliralam liiissc anno quii.lo Dago- siipcivacnieuiii, cum supposililio diploniali suhje-
    berti synodum exisliraaverunt, uon alia, nisi hujus cia; sinl.
    •liploinaiis, aucloriiale ni\i. Hine in Coll ct. concilio- '
    ln cbariul. regio, sic lilteris capilalibus ilisjunctia
    iiiin, llard., ad calccm t. III, pag. 2085, hujiis syn- m.\ ca scribitui A. E. G. Y. N. A. \ I.
    BI7 ECCI.rSlASTIf.yE PR^CEPTIONES: EI8

    Data sub die seplima Kalend. Junias, anno qumio A quaj iiuneappellaiur sancti Maximnu, qu.c est in pra-
    legni ". Clipiaco in Dei noniine feliciler. Amen. dio sancli Petri conslrucla, el cellani sancli Paulini
    el sancli Eucharii, et nionasleriuin sanclce Maria;,
    XII.
    quoil idem praefatus ponlifex Modoaldus in lerrito-
    Diploma Daaoberii I, reais Francorum, quo res
    omnet ad ecclesiam beali Pctri Trevirenlis perli- rio sancli Pelri nuper a fundanienlo conslruxit, el
    iwnies declaral el conjirmat b (ann. 052). vocalur Horrea, basilicam sancii Martini, silam in

    Dagoberlus, rcx Erancorum, viris illustribus, clu- pago Maigincnsi, et caHeras basilicas, caslclla, vicos,

    cibus, coinilibus, domesiicis, et omnibus agentibus villas, vineas, sylvas, liomines, vcl quicquid, lar-

    tam ullra quam citra Rhenum, vel ultra Ligerim, giente divina clemeniia, deinceps ad eandem au-
    tam abseulibus quam praesenlibus. lllud ad au- gmentandam ecclesiain tribuelur, circa lUienum et

    gmentum vel stabilitatein regni nostri sine dubio, in Ligerim fluvium, in regno nostro consisleiilia, om-
    Dei nomine, crcdimus pcrmanere, si sacerdotum vel nia subjureel poteslate sancli Pclri, Trevirensis ec-

    Ecclesiarum Dei reclis petitionibus annuentes, id clesiie, ejusque ponlilicis, perpetualiter mancipala
    quoil noslris auribus palefecerint, perduciuius ad peiinaneant. Pnclerea pari modo eliam staluiinus

    effectum. Ideoque vir apostolicus Pater nosler, dom- ut iiullus ex publicis judicibus, vnl aliquis ex judi-
    nus Modoablus, arcbicpiscopus Ecclesia; Trevericae, " ciaria poleslale in monasleria, ecclesias, castella,
    praeceptum afferens ad nos, praeepiionibus praede- vicos vel agros, loca, seu reliquas possessiones prse-
    cessorum anteriorum regum parentiim iioslroruin, diciae ecclesiac, tam uilra quain ci ra Uhcniim vel
    Sigeberli, Tbeodoberti, Theoderici, imo bonx re- Ligcrim lluvium, in pagis vel lerriloiiis qusc infra
    cordationis Hlotharii, gloriosi regis, genitoris nostri, potestalem regni nostri, memorata possidet ecclc-

    manibiis robaratum, in quo erat insertum, quod non sia, vel quae deinceps in jnre ipsius sancli loci vo-
    soluin idein genilor noster, verum eliani praefali luerit divina poieslas augeri, ad causas au liendas,
    prxdecessores ejus, reges videlicet Francorum, oin- vel freda aut tributa aut conjeclos abquos exigen-
    nes res quascunque boni sancti viri, pro divinae dos, aui iuansiones vel paralas faciendas aut lide-

    contemplationis intuitu, ad partem saucli Petri, jussores lollendos, aut lioniines ipsius ecclesiae

    Trevirensis Eeclesiae, delegaverunt, suoruin pra:- distringendos, vel injtistas exacliones iiiqtiirendas,

    ceptorum aiitoriiaie conlirmaiuiu, quatenus eorum vel teloneum exigendum, nostris et futtiris leinpo-

    regnum superno auxilio tueretur, et postmodum ipsi ribus aggredi audeant, vel ea quac supra inemonia
    in aetherio regno, cum Christo fme carente, gaude- sunt, nequaquam penitus exigere prxsumanl; sed
    re possent. llaque, pro rei (irmilate, idem pnofaliis liceat memoralo praesuli suisque snccessoribus,
    pracsut Modoaldus, deprecatus luit subliinitatem omnia prxfaia monasteria, villas, vicos et castell.i,

    noslram, ut, paternum ac pracdecesiorum morem cum suis adjacentibus, integre perpefuo tempore,
    sequeiites, liujusce modi nosira; aucloritatis prsece- pro rcmedio animse noslrac seu parentura noslro-
    ptiiui, ob amoreiii Dei el reverentiam sancti Petri de ruin, sicut in praeeeplo piissiini geniloris nostri con-
    eisdem rebus juberemus fieri; cujus petitioni liben- linetur, qttieto ordine possiderc, et nostro fidebter

    ter assensum praebuimus, et hoc no«lrae auctorilatis parere imperio. Sed ul hoc nostrac auclorilatis prav
    pra-ceptum erga ipsam ecclesiam pro divini cullus ceplum pleniorem in Dei nomine oblineat vigorem,
    amore et animae nostrae reinedio, iieri decrevimus; et a lidelibus sanctse Dei Ecclesi;e, noslris videlicet
    per quod praecipimus aique jubemus ut omnes res pracsentibus et futuris temporibus, veritis credatur,
    vel facultales ad ecclesiam sancli Petri Trevericae et diligenlius a successoribus nostris conservelur,
    urbis periinentes, scilicet cellain sancti llilarii '
    manu id propria cum luidis nostris subterllrniavi-

    » Initio rcgni Dagoberti apud Neustrasios sumplo c Cellam sancti Maximini, nusqiiam sancti Hila-
    ab ineunie vere anni 028, mensis Maius anni qiiinli rii
    Zyllesius, ubi supra,
    nomine appellalam conleudit
    hujus regni crat annus cbr. 052. et hoc est praecipuum coutra sinceritaleni hujns di-
    » Ediderunt Broweius, in Annal. Trevirensibus, ploniatis argumentuin, quod lanien negantis est,
    t. 1, pag. 351, el ex ipso Mirx-us, Oper. dipl., I. I, D neque liileui asserenlis elevat. Zyllesins asserit
    pag. 242; Calnielu-, Hist. Lotbar. t. I, pag. 250; sancti Maxiinini (oenobiuni a sancto Agricio primum
    ac demuni Hontenius, iu Uist. trevirensi diplomati- fuisse sancto Joanni evangelistae dicatum, diploinate
    ca el pragmalica, t. I, pag. 76. Idem est diploraa, a nobis raox edendo, ad ann. 035, infra (Col. 522).
    quod novis accessionibus adulleraluin lypis uianda- Se I
    spuiium, cuni Mabillonio, Coinlio,
    illud diplonia
    vil lalsarius insiguis Roserius, et nos supra recu- Honlenio, declarabimus. Ergo ruil Zyllesii
    ei ahis
    dciidiiin curavitnus ( Col. 501 ) prscfixa infamisc
    , arguineinatio. Nec fclicius oppugnat, cura rairaliir
    nola. Hoserius iniiusii pro nota chrouologica aun. Dagoberlum iioinen suuni subjeclum diplomati litte-
    lncarn. 025, quod sane lalsutn prbdil. A|iud Bro- ris cxpnssisse. Hic enim luit raos Dagoberti,
    qui
    weriiin chronolog ca nola nulla in conlextu, sed scribendi peritus fnit. Vide sulisciipliones quas ap-
    vaciium spaliiiin rcliclum posl subscriplionem Da- \iosuil diplomati egregio quol oeri incisura exhibuit
    gobeiti, inargini vero asciiptus annus regni 12. Mabillonius, de He diplora., suppl. pag. 70, et nos
    Vulgo pro genuino habitum iiisiiunicntum fortiler cdidiuius (Supra, col. 507).
    oppugnavit Zyllesius, Defons. alib. sailcli Maximi- Aliud, haud minoris raomenti siiniiinr argumen-
    ni, part. II, sec. 2, cujus arguineiila adducil Hon- R
    luin ex judicio anno 955 lalo in coniroversia
    leniiis, et iis lidein hujus diploinalis fundilus evei li fst in Col
    berli, episcopi Trevirensis, qttoil videre
    pioniiiiii.il. Ilis vi lcnlur astipulari aucjores Novac 524.
    lcct. conc. Gall., I. XIII, col. 037 cl
    Gall, Christ., l. XIII, col. 385, el col. 525. Indicia
    t.ilsi a Zyllesio prolala videsis in nota scouente.
    DAGOI.ER.TI 1 FfUNCOiU M KF.CIS 5-20

    mus, ciannuU nostri impressione signare jtissimiis. A eaiur c


    ,
    quem niihi placcl ilare Sigiranno milii ge-
    Dagnbertus, rex Francoiuui ",... Cnnniberliis, gra- nere propinquo, qui ab arcbiliaconatu Turoiiensiiim
    tia Dei, Coloniensis archiepiscopus. Abbo, Metensis se feliciore vita frui desiderans , removens sub
    episcopus. Piincipins, Spircnsis episcopus. Pipinius, nionachali norma , cum jam sibi junclis fratribm
    itiajor-doinus. exist<>nt*>ni vitam transigere niihi profitetur. Itaque
    XIII. ego Dagoberlus, Francorum rex, tranquilla pae",

    Diplnma Dagoberti I, Francorum, q.w dnnat


    regis divina pramrdinante clemenlia quielus, cuin Clodo-
    Sigirunno Uicinn Longaretnm mi monasterinm veo fifio nieo, quampluribiis pr.rsenlibus ex me s
    conslruendum, el Milepecum ud construendam />«- niagnalibiis, bunc siipradiclum locimi in deeurso
    si icain (ann. (jj2).
    Clasia) [Chop. , Cla-ns] eonsilum , ac sancUe Dei ge-
    Ctim per universiim niiiiiilum fides Chrisliana nitricis et semper virginis Marix bonore pr;enotaiiim
    [Samm. , ClirUtian:e| religionis ab apostolis saciis \Chop., pr.Tiiotalo], ciim omni curia et honoribus
    eroganda , doctoribus , prodigiis et niiraculoriim ipsius euria: pertinentibns, ecclesias cum decimis,
    signis proceuntihiis [S&mrn. ,
    premitibtis] , Christi videlicet, el earum exequi.s, et oiiini ecelesiaslica
    pramiisso noiuine divulgarctur , innumera iniilliludo reilililione \Chop. ,
    jurisdictione] , ct etiam quidqui I

    populi lolius cnndilionis ad saeiainenluni baplismi, B vel inetiltun, vel cultiim lerr* seu viarum publica-
    puiilicanli noxa veleris culpx confltiebant ; Clo- rir.n vectigalibus ac silvaruni pascariis, ncc non et
    dovicns eigo, Francoriini rcx, prtnlicalione sancli rapite censi ex omndms \Cliop., censis et omnibus;
    Remigii [Somm., sancli Hemigii, Iteni. episcopi ,
    Satnni., ceneoque cx omnibus ]
    homiuibus ad ipsam
    divino afllatu spiramine , ab eodem , primus Fran- curiam pertinenlibus, omnia nempeqii.e esse viden-
    corum regum, baplismi] baplismi lavacrum sacme tur (a decursu Andriae usque transcursuin Crosx

    purifiealimiis suscepit, a (|iio nempe ego Dagobertus, circa fines Bilarigensis ac Pictavensis confinii, qiuc
    bliiis Clotarii regi--, lilii Chilperiei, lilii Clotarii , fdii oiimia nica: dilioni ac proprix potestali dot>>-
    Cbildebi" li \Samm. , lilius Clotarii regis ab eodem ni«;e [Cliop. el Samm., doininico| consistunt, dono
    Clodoveo] , ab eodem Clodovico, primo noslrorum et concedo, ac perpetuo tcnore habenda conlinno,
    lide Chrisli inibulo, qnintiis, vilam sanguinis Ira- rcgali potcnlia cldignitale, Sigiranno Sigelaici filin

    beii;, lidei Cbrisli ac individlisc Trinitatis vcrus cul- comitisac Turonum episcopi,quateuusqui sxculari-
    tor, ciijus nuiii ii''c eiiamaslra rcsisiunt, vel quid- bus pompis liilurigeiisis comitis lilius abreiiiinlinns,

    quiJ creb) siibsistii faniulntur, coelestis patrise coha- castitaic, custoile virtutum, Deo placere gesliens,
    bilalionem potiorem ducens, sacra loca pignoribus inibi cx meis propriis rebus ac facultalibus, cccnobia-
    saiictorimi prajmissa, et a sanctis apostolorum imi- C lenionasicrium.ut animo concipii, construere liceai).

    tatoribus sedificala ; a Deo mihi [Chop. , nnitij con- et cum consorlio fralrum, sub rcgulari monachorum
    cessis rebus augmenlare, ci eiiaui in quibus non I e- ordine se Deo vivere devoveniiuiii |C/io;j. , sc Deo
    runt locis Cbristi memoriara non impiger \Chop. ,
    vovere proteclione; Samm., se eo vivcre devovcn-
    non fuerit locis Cbrisli inemoiia impigcr], fundala liutiil prolectione Dei genitricis qutepotiorestnosir.i.
    extruere cupio. Est eieniin locus non longe a coniinibus devoto |C7/o/). , devoiio| obsequio nijsteriorum Dei,
    Piclavensis seu Toronensis pagi, uberrimus pascuis pro sua et nnslrorura salule iovigilare libeat. Ilunc
    peeorum ac jnmenlorum \Clwp. add. innumerisj , ergo lociim mihi primordio consiructionis [Samm. ,

    irriguus decursibus aquaruni, aiiiue aincnus vcna- consiriiens] prxcipuura ,


    parte saluliferi ligni quo
    tioni ferarum, quo fuit mihi animtis sirpius coniiiin- Chrislns passus est, ac parle vcstinienti Dei genilri-
    rari, qui \Chop., qiiin] eliam ob frequenliam reguffl, cis auro recondiliiin , seu .'o.innis Baplisl;e parte
    delectandi gralia , Longorelus a coniinaneniihus vo- menli , et aliorura sanctorum reliquiis , quasa reli-

    Spalium vacuum boc loro relictum esi. Margi- prclo committimus ex apographo quod cum origiuali
    ni ascripsit Browems : qui Datum annum regni \*1, dicitur collatum quod ndbiscum commnnicavil
    , ct
    roin urrit ciiui annis Chrisli (532 et 635, cuin inilium de hac nosira collectione vir oplime meritus D. Tur-
    regni Dagoberii videatur repelendum a vere auni ^ pin, congregationis sancliManri. Pragmenta Labboea-
    022, ut pluries diximus. Ex subscriptionibus quae na parenlhesibus inclusiraus ; varias lcctiones alicu-
    seqiiiiniur, plines male conveniunt cum anno .2 jns monienli, cx edili<, inter nncos sctipsinins. Au-
    regni Dagoberti. Principius Spirensis episcopus tographum periissc D. Ttirpin monet, nota rass. ah
    evasit anno 642; Abbo Melensis, anno 690. Vide i 'so cotiiniiinicata, el inlcrpolata arbilratur apo-
    T-Iov. Gall. Clir. t. V et XIII. Coloniensis praesul g apha vctera ; verum in loto diploraatis contextu
    arcbiepiscopi nomine conlra inorem appellalur. Ex ii.t el lanta falsi indicia dcprehendiintis, ut toluill
    Iiis, additas a neolericis subscripliones suspicamur. censeamus fabricatum a falsario; quodex sequenti-
    '•
    Vulgaverunt boc diploma Choppinus , Monasti- bus noiis patebit. De hoc instrumento ne verbum
    con, n, pag. 261, el Sanmiarthaiii, Gall. Christ.
    lib. qiiidem facere dignatns est Mabillonius in Annalihus;
    t. IV, pag. 828, qui illu ex veteri Codice membra- I el illuil respiieriiut auctores Njvx Gall. Cbrislianx,
    naceo eruerunt, nec eo ininus pro suspecto babue- i. 11. »ag. 150
    iiini. Fragincnta ejusdein, longo post tempore, edi- llic agitnr de conccssione Longoreti ad con-
    dit Labhsens, Misccll. cur. t. II, pag. I1T>, cx schedis dendura rannasterium, quasi lixc prxccsseril con
    inanuscriplisqiias eliani suspeclas faletur. .lain a cessionem Mileperi id autein pugnat cuim gcslis :

    sexagiuta anuistypis illud mandatu n fuisse integrum Sigiraoni, cujus-Vitam videsis apud Labhneum, BiM.
    videtur ignorasse, quod cerie miramur, ctun Labbaeus r
    iii". , t. II, pag. ii >. el Mabilloniuni, Acta ^
    s ''
    fueiit vcterum monumentprum hidagaior diligens, et din S Bened. s.re. n, pag. 157. De bis ilcruni m-
    ,

    in rc bibliographica versatissimus. Id nos iieruui fra (Col. 521, net. *).


    521 ECCLESIASTICjE iT.jLCEPTIO.NES. r,X

    giosis viris habemus, cum cxorabili obsequio ho- A vocal «, eum omnibus eeclesiis jam eonstiuetis , scu
    neslibsiraorum viroruin, clcricorum videlicet et mo- consliuendis, denolari prxcipimus, cl cuin omnibua

    nachoruin laudes Deo decantantium, sacro [sacro Uin decimis qiiam pedagiis atque pascariis et ve-
    itcest apud Summ.] munimine adornamus; qualenus ctigalibus, et cunctis exitiis lerraruin et silvanmi

    lidelis populus, liuc orandi dcvolus adveniens, sciat quidquid iude videlicet , cultui vel incullui csse vi-

    suffragia quorum, Dco propilianle, imploraredebeat. delur,ut dictum esl , iulra mtlas supraJictonmi
    (Clodoveo eteniin meo, quem fuiis, quatenus d superveuicntes reges se defenso-
    lilio in tranquillitate

    pacis et quietudinis, regno lotius Francix niihi su- res ct auclorcs esse debcre recognoscant hujus rc-
    perstiteni statuo u
    ,commendo, monenet prxcipio, ut galis ccenohii, ab omni insectalionepeisecutoiuin, si

    si, crescente numero monacliorum in hoc loco consi- aliquid quispiam.quasi ex n-istro donovel lide[Oiep.,
    stenfium, prxler hxc qux damus, aliquid ex noslris fredo, Siimiii., feodo] vel aliquo fraudulenti ingeuio
    rebus scu fatultatibus superaddere opus fuerit, pa- pra ripere prxsumpserit e. Ego nempe Dagohertus
    lcrnali amore \Chop. et Samm., amore nieij , Deo ct Clodovcus Olius meus, regali potenlia el dignitate,

    sibi rcnmncrante, iinpendere non rccusct. El si propriis manibus Qrmamus, autliorizamus ct conlir-

    quisquain ex hxredibus nostris aut collatcralibiis, iiiuiiius hoc donuin sanctx [Samm., donum dcvotione
    vel propiiiquoruiii vel exlraneorum invidioso furore B sanctx] Dei genitricis ac perpetux virginis Marix,
    impatiens, vel in maximo, vel in minimo hoc contur- honore cujus lieri prxcipio allareiamearegalidomo,
    bare ac distialicre prxsumpserit), cum diabolo ge- ad celebranduni soleinne sacrificium, quousqueper-
    beiinali pertiiipturus igne, aut Sigiraimo, seu se- amplius conslrualur xdilicium. Ann. ah Incarnalione
    quacibus monachis in xvum [Samtn., eum] Deo tt Doinini sexccnlesiino trigesimo secundo ' . Vusseodo
    sanctx ejus matri Marix deservienlihus, conlrarius [Sammailh., Vulfoldo] episcopali sede Biturigx ci-
    exstiteril, regalis in eo exspectatur vindicta, et insu- xiiatis residente : indiciione vi, cpacta xi, luna vu.
    per digius iix Dei, cuni his qiiibus in die judicii S. doinini Dagobcrti. S. 1'ipini, ducis Regix doinns.
    dicturus esl : Ite, maledicti , in ignem mternum ,
    qui S. Ebroini. S. Clod.ivei, S. Odonis comilis [S«m-
    paratus cst diubolo cl miuislris ejus ; cum duobus filiis marth., S. Ebronii, S. Dodonis comitis ; sic et Lnbb.\
    Cliore, Daton, videlicet et Abiron , hialu terrx vivus S. Bosonis archiclavis, S. Theodorici prxccnloris.
    alisorbeatur ; aut cuin Juda traditore coc'o ct terra Sigiranno diclanlc lirmalum cst s.

    perosus, in pulveicm redactus, turbinibus ventorum


    XIV.
    cxposilus dispercat ''. Ob firniitatem igitur perpelui
    Diplo na Dagoberti 1, reqis Francorum, quo, inquisi-
    lenoris hujus nostri doni, locum qiiem sibi Sigiran- tione (ucla de originibiis monasterii S. Maximini
    nus jam dicit prxvidisse |C/iop. , providisse] foie C (Tnvireusis) dona ci privilcyiu et collata confirmat,
    .

    aptum ad coustniendam et ipse donu nova confcrl » \unn. 653).


    basilicani in honnre sancti
    i'elri, quem eliam Millepectiin [Chop., Mo Iepccuin] In nomiiie Patris ci Filii el Spiritus Sancti ;
    .

    Quod hic dicit Dagobertus, se statuis e ut post


    a cteres cbronologici, qtios fabricaior videlur agglome-
    mortcm suam tolum Francix regnum cederet CIo- rasse ui majorem commentitio instrumeiito fidem
    dovco, cum hisloriis conciliari nei|iiit. Ex Fiedegarii conciliaret, lideni omiiem adiiiiunt. Indictio, epacla,
    eniinChronico, cap. 76, disciinu-, vix nalo Clodoveo, luna, bic apposilx, inter se non conveinunt, nec tiinc
    icgnuni quidem Neustrasiorum assignalum fuisse a leinporis diplomatibus apponebantiir. Annus a Vul-
    D.igoberlo, sed simul cl Sigeberlo filio natu inajori foldi ponliflcaln repeiitus, xque falsum prodit, cum
    regnum Aiistrasinrum. II ergn et instrumcnti falsita- non nisi tribusposl mortem Dagoberli ann s Vulloldtis
    lem et falsarii igiioranliain prodit. episcopi nomeii assumere polucrit, anno 611 in coad-
    11
    In Chopino desuut oinnia qu;c aiitcccdunl, a vo- jutorem e(iiscopi Bituricensis assumplus, Call. Christ.
    cibus, el si quispiam. Edit. 2, l. II, pag. 130. Alia falsi indicia ex slylo et
    ' Jam, ut Vita Sigiranni, in Labb. ftibl. mss.
    ait forniulis liuc adducere sit loiigiim et siipervacaueiim
    I. II, pag. Uo,
    Milepeci celliilam intra saltiii Brio- ducimus. Sub anno 632 hoc diploma collocaimis, cuiu
    nix construxeral Sigirannus, in qua, aliqiiuntisper biinc anniiin cxprcssis verbis exhibeal. Ex synchro-
    lemporis, sub tancto ontine jiierul coiiiersuius , cum nisinis qnidein, aimis poslerioiibus adjudicandimi
    in eodem loco in pranlio tluucadi eongruum mona- videtur; neqiie eniin anno 652 natiis erat fiiius Da-
    chorum ivdificinm conslruxil, qui locus Longerelus " goberli Clodoveus. Sed perpendere nobis non incuni-
    dicebaiur. Hxc autem prxpo tero ordine narrantur bil quo anno ilatnni fueiil hoc diploin.i, rinoil suppo-
    iu diplomate; unde non tantum adiilleralum, ut L;ili- sitiliuin inonstraviniiis ; et buic anno illud debuiuius
    beo.Miscell. uir. I. II, pag. 4li, visuin esl, n l.ni- m colligaie, i|iio datniii fuisse lingitur.
    ium cx duobiis diplomalibus (altero Dagoberti, al- s Labbeus
    hic habel S. Clodovei.
    lero Clodovei, (|iioruni neutrum superesl), dix ri- b Vulgavit Mirxus inter diplomata
    Belgica, l. I,
    inus coiiDatuiii. itt conjicit Coinlius, Ann. eccl. tom. pag. I2i, el moniiii aiilographum in archivo sancii
    III, pag. 5(J ; sed a capite ad calcem conliclum Haximini servalum, ostensu n fuisse Rosweido, anno
    , ex

    geslis Sigiraimi susJeque initis. 1621. Iilem diploma »x endeni autographo lypis ex-
    Cliop. et Sanimaith. babenl Cutti vel inciilti :
    priuii cnravil, amio 1658, Zyllezius, Dcfensio abbatix
    esse videlur, infra metas supradictarum [iiiium sancti Maxiinini, pait. i, pag. 8, el part. iu, pag. 9,
    , ei
    monasterio assignamus, qualenus, etc. ciini inoiiograininale Dagolierii xri inciso, et sigillo
    e
    Hie Chopinus desinit. ejnsdeniregis quo vallalum ail, quodque testalur ex-
    Desimt apud Saniinai llianns unl.e < hronologicx
    f staie integruni ct ill csum. Sxpius illnd recusum ha-
    ab anno Incarnalionis petitx. Ulruin exstacent in bcimis : iu Annal. ecclesiasticis aCoinlio, l. III, pag. 6;
    quibusdam exemplaiibus, qux Sainniarlliani iion vi- iu Anna-
    derunl, unde fueruut curis posterioiibus expunctx, '
    invocationis fonnula, sub regibus Mero-
    Ex bac
    an alia in excmplaria poslmodutn irrcpserint, inqni- vingicis insolila, priinain Mabillonius, de Ke diplom.,
    rere ns ardui sane, sed superflua. Alii ciiini chara- pag. 218, suspicionis lationciu pelit.
    1'at <Ji- LiX5L. n
    ;;-23 DAG9BER.T1 I FP. ,\NCORi)M UKGIS 5 4

    Oinuium Chrisliano um noveiit induslria qualiter A Kannis, Cressiaium, Luncwicb, TI giodola, Vallis

    Cgo Dagoberlus,rex potenlissimus •', convenienli con- Policbe, Baudeliacum, Talcvant, Loavia. ILcc loca

    siiio episeopiirum mcorum, comitumque, legaios de ad regiain curiem quse dieilur Decima > perliuent :

    iica partc ad abbatcm Memilianuni direxi, inandaus qiiam curtim, cuni omnilms rebus ad eam perlinen-
    ci, ut diiigenter inquirerct, mihique per seipsum in- lilius, boc e t, quidquid praedii visus sum babere a
    ilicaret, quibus aucloribus illud inonastcriuin sancii flivio qui nuncui atur Ruhera, usque ad silvam q> ;e

    Maxiniiiii coiislructum, vel cujus imperio a prisiinis diiitur LeJer, saneto Maxhnino pra uli in perpetuam
    tcniporibus essct subjectum. Hanc lcgationem abbas lieieJilatem contradidi. Insuper, el cum cons!lio Cl

    ciim fral. ibos solliciie percjpicns, perlectisque in eo- rogatu meorum principum, caiervis iriibi Deo deser-
    tiem loco quibusdam velustissiiiiis cJ.artu is, inventum vientibiis hanc legem lirmiier ac perpetuaHter in

    ipsuni monasteiiU.il C ustan iui i:n|icraloris fuis e posferum habemlam decrivi, ut centenorum ibidem
    es.1

    icgale lempluiu ''., alqiie jussu cjus dedicaluai fore sii i ina monacborum seui[icr integra maneat cl in-
    c nvulsa exceplo si imperalorum • principtimve pcr
    iu Iwneresancti J.oannis cvangelisU' a :a;.cto Agrilio, ;

    siccn a fuecedenluim benivolentia pracJiis augmen-


    vencialiii episc po. Ll <juo v,idejicet leniplo, ut ideui
    ceita relatione
    letur, vel tbesauiis. Et si pro, ter paganoruni vt I
    paier inoiirisiriii iio.-ii..- regalitati
    inlidclium vel Cbristianorum devastalionem, iisdem
    ualefecil, Uelena sacra faiuul.i peteiile cl /avenlc,

    : upra;iiclus iinp .'raior pauperes Chrisli congregavil,


    Christi servitoribrs pcnuria ultra modum ingrucrit,
    et pcr thesauri effusionem expi lli nequiverit, Dei
    i isi(iic viiiiiii Dei Joannem praeposuit, ut in servitio

    srmpcr vacareJH, fl pro se oralionibiis iiisiste-


    omnipoteiilis et niei meorumque siicecssoruai ha-
    l)ci
    beant licentiam allodium cuni familia, a liJclibus
    r nt, ct in uper illiu > lo( i lial ii ..lioiieni al au persouae
    illis contradilun, danJi el veudeudi, antequam Dei
    iinliiit subdere, uisi m:;c succe soiumquc imperaio-
    dcslruanlur servitia. Et u! istiis cliarlula; conlir-
    lniii poteslali. ILs icbi.s ita esse lirniiler inleileeii-,
    maiio lirma in xvum permaneat, decribi eam pra-
    morc eoHstUuo al|ue lirmissima jussione pr;c-
    ccpi, et nostro sigillo eain imle conliruiavi «. D.ituui
    <"|'io. ui. i:u'lus ui.quam proteivc illml monaslerhim,
    pndic Nonas Aprilis f
    , anno regni nostri xn, Mo-
    in q;:o suprad rtns abbas piaeesse videiur, audeal
    gm ti f 1 1 :ier. Anicn.
    inirc, vel ullam inhumanilatem ilii violenier inferre.
    Signuin D.gobcrli rcgis e. (lenricns cancellarius
    Igilur ut assidue recordatio mei meorumqiie paren-
    ad vicem Ricolli aichicapellani l icco^novi.
    luin maneret in prscdieto inonaslcri", ipsomm pra<-
    XV.
    |.< nJariormn sancti Maximii.i viclualia sub praeuic- iJip! ma D ijobcrli /, r,gis Frnncarum, pro funda-
    inoralo inperatore constiluta, additis meaex piarle r lione monasierii llasclacenais '
    (anit. U35).

    i
    rivdiis augcre cnravi, quorum nomina luec suni : I:i uomine sancic 1 1 in liv.due Triniiatis. Amcn.

    in -Anrialibus mnn ^slerii n m Germaniac a Bruschio, uiebanlur, qui scriberc riesciehant, ut osten- ni-i ii

    fol 1- r>, v" ; in Hisl. Lotliaringiac a Calmclo, t. II, dit Mahillt niu- Ite tlip!., pag. 110. Dagi.berlus , clc

    ii:vr. 70; u. Hisloria Treviiensi lUplmnaiica, a Nic. nb vero scribendi pe itus fuit, ut patet ex diploiualc
    Uninleiin, 1. 1, pag.
    7.X. Edilionein Zyllesii seqiiimur, quod Mibillnnius ajre inciJi curavit, Suppl. de Ite
    ui pote ix inso ai'chety,io exscripUui. Hoc diploua i i, I., l..b.2, ubi noiiien Dagoberti uon inefegaulibus
    iimi taniiim pro vero, sed pro lai < v i
    genuwiorum li teris subscriptum videre csl.
    matum nabui r i PapebEoehius, in Poopi ;co, Arcbicapcllani noinen, ui docct Mabill., Jc Ile
    '•

    i). tam valtde MabiLiouius, e Ile dipl.,


    29; s»d illud '
    !
    III, pi (i suuuni c n c, larii noiuiiie
    .
    , |
    .. .

    pap. 2i8, oppugnavit, ut Papebrochiu dcinde v cium usuipalum fuil anle saxuiuui \, el sub secunda ii ii

    se fassus fuerit. Mabillouiiim in oppugnando lioc - i ic.iini noslrorum s.irpe. ln quibusJam discrepant
    pirumenio ancveilerat Coinliu- quibus Nie. ab ;
    iptiones appositx buic iliploin.iti b;s e.lito a
    tli r.li ini suliragatnr. Pr.ecipua recudimus ai exeiiipluin parl. m.
    eorum aiguinenla in it ;

    noiis (|u;c sei nuntur receiisebiiiins. Pr.mus eJiilii Cocciiis, pag. I5S, in Dagoberlo 1

    " Dagobertum iiuttqiiam dc seitiso in cnnlexiu di- ei is opa us A geutii cnsis lundalore, us scheuis lla-
    plnninluin iiunie.ro singulari loculnm liiisse COllten- nsihus. CoC ium secuii sum Vorburg, in ILsto- ,

    iliini Malc.llniiiiis, ulii sup., ct fusins pag. 8S, etCoinl., ria reriiin Gernianicarum, l. VIII, pag. -.7; Coiu-
    Ann., I. 1. |>ag. 7, uce cum aliquo elogio. seJ cum u tui- in Amialihus ccel. l. III, ag. 7li8; Schoe, llintis |

    nolo viii iliuslr-is litulo. Piuia alia menioranl buic iii Aisatia illu irata, t. I, pag. oC; Uenschenius iu
    ;ci;iii minime consona, i|u;e missa facimus. tiiinis Digobeitis, pag. 88; Beraiu in suo de D.i-i-
    ii tis coruiucHiari >, part. iv, pag. 7-2; acuuratiua
    i' in banc rcspuunl CoinlillS Cl MabiHplliu
    Fabul. ;
    vt-iii abbas Grandidier, vir diploin. docliiux peritis-
    i|iios consule ubi supra.
    c Villas siii riniis ic-iini Merovingicoruni
    simus, recu.li fecit in llist. ec< I. Argcutinensis, i. II,
    noiis
    pidli. pag. 33, i X iii, n.ii ana iuinrmi, s:e. ulo \\| e.\.-
    numcricis dcsignaias Fui-sc docei CabneUis, ili i.
    araia.in tabulario ecvh si;c collcgiatae KaseUcensis as-
    I.niliar., uhi supra. Vidcsis quoqtie domni Gcrniaiii
    ii'i. iic Villis rcgiis.
    rvaia, eadein quam Coccius exscripserat; ne,ue
    di
    ali id superesi apographum. Omui ex parte suppo-i-
    'i
    llic loqucndi moilus sscculum salleni dccinium i 1 1 ii iii proiiuntiaverc Cointius, Ma-
    iiisiruineiilum
    nui iin.lci iiiiuni sa.il. liiiioniii-, t. Anri. Bened.,
    !, pag. 535, Sehoepfliiiu-
    ioiiiuil.i h;i c, -i l M liillonius, a Mcrovingieis i| husastipulatui D. Gr.uidi licr, lli-i. eccl. Argenl.,
    i

    i raiulis pla e divc >a e :


    .
    I. 11, di-ac.l. IV, pag. 88, qui illuJ diligeiil r uxpcii-

    (
    Mensis Aprilis anui \i regni Dajtoberti coitcor- dit. Falsarii audaciain snuul ei ignoranliam '|iii-
    dat cuin anno Chr. 633,' si ngui initium repelatur ciui.;iuc :i ali.tcr t| :i in huiic spiuium feiiiiu ocu-
    i

    :i',i ineunte vero anpi ti^-2. I ,- vericril; slylus tnini iCiaiem Da/, Jieni mi
    e Monogramma bic Zyllesim cudi fecil; ?ed Mero- sapil. Aniiis laoulae de Dagoherlo a sauclo Micliai le
    vingici regcs signuni nomciiquc \ uebant diplo- gravii , . '. lleiucbc.iium suppuduitj ut tnlain
    iia

    iuati!;ii sircn taschronolo icas, ne meiiogrammatc inaie sustuleril. Su-i li (


    525 ECCI.ESIASTIC/E IT,.-ECE1'TI0NI:S. «•2K

    Dagohertus ', divitia favente clemeutia, Fraiiconim A arcliangelo, qui precibus suis ct iu- tunlis pcne tlili

    rix. Oiiinibus regni sui priinalibus, imo cunclis lidciu gentiam, et penilentic inilii teinpus obtinuit. Idem
    Cliiisliaiium prolileiilibus, laiu fuluris qiiam pre en- ipse quasiinodum slatuens pcnileniie, in lioc milii
    liltus, gratia vobis, et pax ab eo qui esl, qui erat, spcm plcne posuit indulgeulie, li ad bonorem Di ct i

    et qii venttirus est, oinnipoteiis. Voiuiii quo Deu et sanctorum pre.lictorum quos magis offenderam ,
    ,

    sauctis se quis obligaverit, sine inacula reatus irri- doiuuni divinis aplam servitiis construerem. Qua
    lum (ieri 11011 poterit; el quanto niajor et digniur promissione letatus, lubens vovi dimissusquc a mi-
    est is cui vovelur, eo ferietur graviori judicio vo- pernis redii !•.
    ) Igitur sub cerla spe indulgentic et
    venlis et non red.lenlis praisuinptio. Debeinus igitur reinissionis peccatorutn noslroruin, reddenles alacri

    ct volumus nos quoque reddere quod vovimus Do- studio volum quod fecimus, nionasteriuin in liono-
    uiiiio Deo terribili, et ci qui aufert spiritus princi- rem sancte Trinitatis ac sancte Marie perpetue vir-
    pum, terribili apud omnes reges terre (
    qui qualiter ginis, in loco qui llasela dicitur, in iueo rcgno ac
    iu bracbio suo virlulis nos terrueril, et qualitcr diecesi Argeniincn-i situm conslruxi, el lionorabili
    percuiiens et sanans, rursus nos visitaverii),iiinnibus Florenlio, Dei amico, ac tunc ibidcm in solitudine
    ad exemplum correclionis nolum lieri dignum duxi- coinmorante, divini instinclu Spiritus a nobis impe-
    mus, pretipue, ut quisquis lidelis, audito noslro B trante, jam dictum monasterium sublimare, el regali
    periculo, ab ecclesiarum Dei vastatiene se con;i- niunilieentia ditare decrevimus. Donanius ergo pre-
    neat, et boiiorem congruum rebus Deo dicalis exlii- dicto monaslerio, et in perpetuum datum esse volu-
    beai. rriiiuim ergo de divina supcr nos babita ler- inus, de rebus fisci noslri illic adjacentibus, quidquid
    ribilitcr exaiiiinatione, postea de voto et voti nostri ad nos spectat, tain in villis quam mancipiis, silvis,
    reddilioue breviler exponemus. Patre meo Clotbario, vineis, can.pis, pralis, pascuis, aquis, aquarumqiiu
    felicis iiieinorie, defnnclo, palris regni curani sus- decursdbu-, el oninia hec in usum monasterii ante-
    cepi. Sed juvcnili ductus levitalc, doiuiniique cupi- dicti et Iratrinn ibidcm Deo scrvientium seu famu-
    dilate dislraclus, regalis oflicii dcbilum neglexi laiitiuin, sub c.inonicali lamen regula degentium,
    niliil exhibeiis ciimuiisse sollicitudinis vel diligcntie, libera donatione redigimus. Tradimus etiam venera-
    nibil faciens vel judicans mansueludinis aut zclo bili Di-i cultori Florenlio, sueque ecclesie, locum
    justitie. Inler alios excessus nieos, ecclesiarum de- ac vallcm tenuinoruin Vusagi, quos scilicet pro soli-
    structor el dissipalor esse ceperam, quarum defensor tu line seu ereino, nec non pro requie el exspecla-
    et sublimator csse debuerain, nec divine inaje.-lalis lione generalis re^urreclionis, sibi suisquc scquacibus

    oculos, nec boiuinmn veritus acclamalionein. Tan- fideliler elegit. Sed ne servitores divini culttis ibi-
    dem Dei benignilas obstinate mentis superbiam con- C deni, videlicel cl loco et ecclesia predictis, penuriam
    terens, virga correptionis miqiiilales meas visilavit, aliquam vel aliquem substaulie palereniur defecimn,
    et castigato niilii veniam non denegavit. Nam raplus regalem nostram babitalionem bene or.liiiatam seu
    in sublime, diviueque majcslati inler choros sancto- procuralam KireLliaim cum s.uburbiis Marley, vallem
    ruin in habilu judicantis sedenti preseniatus , a Corone Virdenheim, villam Vege, castcllum siluin in
    sanclissimis ectlesiarum patronis , pro rebus eccle- monlc juxta slraiam Tabernensem, usque ad rivu-
    siaslicis per rapinam distractis a rae et consumptis, lum Mosellum, cum omnibus adjacentibus hub s,
    graviler el constanler sum accusatus, uiaxime a silvis, vineis, campis, pratis, pascuis, aquis aqua-
    sanctissiuia Dei genitrice Maria, et susceptore ani- ruinque decursibus, ipsis tradidiinus. Locum autem
    marum sancto Mii haele archangelo, alqtie a beatis- ipsum, quem singulari aniplcclimur dilectione, nunc
    siinis Pelro et Paulo, aposlolorum pi incipibus. Cum- et deinceps ab onini servitulis oppressione liberum,

    que, couscientia gravatus, non auderem delicta de- sub rcgali volumus esse luitione, ita vi-.leliccl ut
    lenderc, ex arbitrio presidentis, pene sum addictus, nulliisjudex publicus, nullus cx judiciaria poicsiate,
    diuque ceso et penis atrocibns confeclo, adest pre- quidquam poteslatis vcl uegotii in ipsis presumat.
    dictus arcbangelus, llammeo gladiosupermeextento, nec boinincs locorum aniediclorum adstringere, vel
    ultionem de sibi usurpatis bonis, sanclorumque quos D ad causas audieudas, aut freda vel tributa solvenda.
    prenominavit, et propter acclamalionem inopuin et poslremo niliil penilus ab eis audeat exigere. Ut
    pauperum in ine volens exercere, quibus maleriali aulem hec noslra traditio, el juris el concesse di-
    gladio infestus eram, judicia non judicans recta. gnitalis institutio slabilis et inconvulsa jugilerperma-
    Succurril mihi tandem specialis meus patronus mar- ncal, charlam hanc inde conscriptam di>posuiiuus,
    tir Dyonisius, pro me salisfaciens sanclo M.chacli adjeclione sigi.li nostri appensioneque c
    corrobora-

    gicas, et leslitim nomina, sperans se aliquam insti u- bertus Haselacensis monasterii conditor (ingitiir, ad
    inento, quasi inlerpolalionibus purgalo. lidem con- aetatem Daguberti Secundi pertinet; unde Mabillo-
    ciliaturum csse sed non omnia ainovit falsilalis in-
    :
    nins, Ann. Bened., t. I, pag. 555, hoc moiiasleriuiu
    dicia, ut seqtienles notae monslrant. a D.tgobcrto II conditum sub anno 676 poiiori jure
    a lti boc diplomate duo
    conliindunlur Dagoberli, ccnsel, explosa cbarla aCocein edita. Noinina aiilem
    quod acute obscrvavil Coinlius, Ann. I. II, pag. 7G <. lestium p.iitim senioris , pariim junioris Digoberti
    Et certe ail regem bujus noiniiiis primuin peilinent rcgiiiun indicant, ut docet Cointius , queni videsis.
    (|ua» dicuiitur de Dagoberlu sancti Dionysii cultore b Uncis inelu^a desunt apud llen.-cbeniuiii et cjtis
    surnmo, de Nanlhilde ejtis uxure, dc liliis Sigfbertu sequaees.
    el Clodovco. Sed Florenliu.-, c.ijus ad preccs D.igu- c Siglli appensi nienlio nos ad multo posle-
    527 DAGuBEP.TI I FRAN: OP.DM BF.GIS 58S
    tam signavimus. ( Dalum quo) lechnns, cum filiis A tractus, regalis oflioii dcbitum neglexi, niliil exhi-
    nnstris Clodoveo scilieet ali|ue Sigeberto, in dicto hens commissis sollicitudinis vel diligenlia1 , niliil fa-
    llaselacensi inonasicrin, Iralrihus ibidem divino fa- ciens vel judicans mansueturfinis aut zelo juslitiae.
    miil.ilui devote insislenlihus. Huic iradilioni inier- Iuler alios excesstis nieos, ecelesiarum Dei destruc-
    luerunt Nanlliil lis, regina Francorum, nostra legi- lor et disipator esse cceperam, qnarum defensor el
    tima, eum lilia noslra Rathilde. Alllueriint etiam siihlimaior esse dehucram, nec divinx majeslatis
    archie|iiseopi, episcopi, abbales, prepositi, duces, oculns, nec hominum verilus acclamalioncm. Tan-
    marchiones, palatini, cmnites, et plerique principcs de n Dei henignitas obslinaise menlis superbiam eon-
    regni noslri. Actum est hoc, anno ab liicariialinne lerens, virga correptionis iniquilates meas visilavil,
    Domni » sexingenteskuo tredecimo, mense Aprilis, et casligalo inibi veniam non negavit. Nam raptus
    sexla deeinia, in loco sspe nominalo b snblime, divinajque majestali inter
    ilie .
    ) iu churos san-
    XVI. eioium in habitu jtidicantis sedenii prsesentatus a
    sanclissi cis ecclesiarum patronis, pro rebus erc'e-
    fiiplomH Oiir/nbcrti 7, regis Francorum, qio ecclesite
    iti eissembnrqo a se condiice don.t coilfert el pri-
    VI s asticis
    ;
    per rapinam distraciis a me et consumptis
    vilegia iinpertilnr c ( nnn. 033). graviter constanter sum accusatus, maxime
    et a
    Dagobertns, divina favente clcmentia, Fiaiicorum B sanctissima Dei genitrx^ Maria et beatissimis Petro
    rex, otnnihus regni sui primatibtis, imo cunclis liileiu etPauloapostolorumprincipibus. Cumqtieconscienlia
    Cbrislianain prolilenlibus, tam Itilnris quatn pnesen- gravaius non auderem delicia defenderc, ex arbitrio
    tibus. Votuin quo Deo vel san tis ejtis se quis 0W1- prrsideniis, pcena: sum aiUliclus, diuque cseso et
    gaverit, sine macula reatus irritum lieri non poleril prenis alrocihus confecto, occurrit |
    .W. li., succurrit

    cl quanlo niajor el dignior esl is cui vovetur, eo fe- niibi taiidein spec ;
    alis palromis meus niarlyr Diony-
    rietur graviori judieio voventis el n<>n reddentis pra:- sius; qui precihin suis irvstartts poena! dilaiionem
    sumplio. Delienius igitur et volumus nos quoque milii 1 1 pu;..iieiiiia! lerspos ohiiuuii. Idem ipse qua-i
    reddere quul vovimus Doniino Deo teiribili et ci iiioiltim st iluens pcenileiiliie, in hoc inihi spem p'en;e
    qui aufcrt spiritus piiiicipuin, terribili apud omiies posnil iiiilii)g''titi;e, si ad bonore.n Dei ct sanclorunt
    reges lcrrre ;
    qui qnaliler in bracbio su.e virUltis, et ptiedit loiiitn quos magis ollen.h ratn, dnmtim divinis

    n"S terr.uerit, ct qualiler percnlieiis etsanans, rursus .iptani scrviiiis conslnterem. Q la promissioue bbf ns
    nos viitaveril, omnibus, ad exenipliiin [ M. B., exein- [M. li. add. I.c altis ] vovi, dimissusque a superis
    pleni ]
    correclionis, iidIiiiii ficri |
    M. tl. cidd. di- redii. Igilur sub ccrta spe remissionis el indulgciitiue

    giiuiii ]
    diixinius, pnccipue ut quisqiie li lelis, amlito peccatoruin nosirorum, reddentea alacri siudio vn-
    noslto pericuo, ab ccclesiarum Dci vast.dione se Q liini quod fecitnus, ecclesiam in bonorcm san. uc

    cnnliiicat, et boiiorein congriiuin rebus Deo dicatis Trinilatis cl sanct;c Maria; perpclu;c virgiuis., et
    exhibeai. Prinium ergo de divina super nos habila saiiclorum apostolortim Pelri ct Pauli, iu loco qui
    lcrrihilitir exatninalione, postea |
    M . li ,
    pitclciea ]
    ilicilur Wcisseinbiirgo coitslriixiniiis, i|U'iii subli-

    dc volo el voli noslri redditione broviter evpono- iuaie et regali uninificenlia ditare decrevimus. Do-
    mns. Patre ineo Lothario \ M. D., Cblotario J
    lelicis iiaiiius ergo ci, ct in perpelutiin datiiin esse vohmius,

    memorix defuncto, pairii regui curain suseepi, sed de lelnis lisci noslri illic adjaeenlibus, qtiicqnid ;il

    vivendi ductus levilate, domiiiandiqiie cupidilate dis- iios spcclal, lam in villia quam iiiancipiis, sylvis>

    riorera aelatem revocat, et falsarii insciliam prodit. ilcin falsi nolas babet qnas diplonta sub ejusdetn re-
    " Annus Inrarnalionis bic conlra iiioieni regiini gis iiominc falir.caluin pro "asleiio mo Ilaselacensi,
    Meroviiigicorimi apponitur. Anntis vero 613 neuli i (ptod stio loco. pag. 23, cx.igilaviinus. iisdem oinni-
    Dagoberlo conveiiil; siqtiideni prior ad regni consor- no verbis oik ipitur, addilis lanlunimodo clausulis
    i

    1 1ii vocalus ii< 'ii


    ii luii, ni-i aiino 22. Iloe. aiilcm iu- t
    poslremis quas parenthcsibus incliisrnus. Noue
    strunieiiluin D.igoberlo seuiori, scilicel Clotarii I li- rbronologic c niilli icgi Francoruin nouiine Dagotier-
    lio, Iriluielur ntinori dispendio, si nola (hronologiea lo conveniunt, nulliis eiiiiu per Ires et viginli annos
    ciiicndahilur, elrepourlur annus 053, nt salleni lel.ns tcg.iavil; impriniis D.igobeiliis, Clotarii II filius, (|ui

    supposiiiiiuscum temporibus Dagoberli convenial. I .


    ciiin patre rcgnarc coepil anno 022. Cuin hoc instru-
    b Parenihesibus ihclusa quasi interpolata suslulit ineiiliiiii agat de primordiis monasterii Weissembur-
    '

    iliMscbenius. ' gcnsis, comiiiode illnd circa aniiuin Cbrisli 033 col-
    Edideruul Trilbemiiis, Ojier. part. I. pag. 51;
    •'
    locandiiiii arbilraiiiur. Tunc enini locus bic ccepit a
    CotciiLS, D.igob.iex, pag. i~rl; iS.iiiclrriis, Clironogr. nioiiaclii- inliabilaii, ut teslalnr Chrouicon ahhatiaj
    generat. 2', 1. I, pag. 757 et 758; Vorhurg, Ilisi. Monasieriensis in Valle sancti Gregorii, conscriptnm
    gpriii. VIII, p'ag.'241; lleda, de epist. Ultr;ij. pag.
    t . anno 1194, edilum inler Aneedotl Marlenii, l. III,
    2); Magcrus, de Ailvoeai, arm. cap. 5, pag. \ti; col. 1435, et accuralins ex milograplio, a D. Grandi-
    Liiuig, S 'icil. eccl. part. iii, pag. I8;i; Cointitis, An- ilicr, llisl. eccl. Argent. liun. I, prob. pag. 22; vide
    nal. I. III, pag. IGi; Scliffipflinus, AUal. di|il., I. I, i ilrn noias ad diplouia Cbililcrict II. anni 001. Qui-
    pag. 22. Deproiiiptum diciltir ex vcleii ineiiibraiia ilain Dagobertiiin II pro Weissemburgeosis monate-
    ccdcsi.e collegiauc Weissemburgensis, I1i~i. eccl. rii fundat ire agnosciinl, quos falsi redarguil Coin-
    Aigenl t. I, proh. pag. 54. Exslat (pioque inter Mo-
    , lius, iibi sitpn; (i aslipulatur Clirouicon mox a no-
    iiiimcnla Boica, l. XXXI, Nov. series, t. IV, p. I, bis iaiiilaluni, quod Coinlins noii noveral. Si liaiinat
    cx tran umplo, liudolplii II iinpcraloris jussu anno lamen, Vindem. coll. 5. H, edidit calaloguin abba-
    1582, Viciina' facto, quo hnic (liplomali aniiiis 023 iiiin Weisseinburgi in quo fundalio monasierii a Da-
    irilniiiiir. Co'nnieniitiu n diploma inter cxteros in- go.berlo [ ad ann. 023 relertnr. Leclionis vaiielales
    viciis arguineniis monslravil Coinlius, quem yide- c\ Moniimeniis Boicis depromptas. icxitti inserendas
    sis. Ei conciiiunt M.ihillonius. Annal. t. I, pag. 584, curavi inte; uucos ctim signo .V. /;.
    ci alri tpiolqnoi sttni in re diplonwlica yersatt. Eis-
    ».21 ECCLESIASTICE PR.r.CEPTioNES. sro

    vineis, campis, pratis, pascuis, aquis aqiiaruinque A tione raluni et lirinum esse volumus, ut hontiucs
    decursibns, et onmin h;ec in iisuni fratruin ibidem ejusJem ecclesiaj per omnes lines regni nostri lilior :

    siib monaatica profes>ione Deo servieiitinni, libera negoiiis suis inserviant, ila videlicet ul nullis [M. B.,
    tradiibme redigimus. Et ut hujus noslne donationis nulli j
    debitum lelonei persolvant, et nullus judex
    ancioriias in omne teinpus perseveret stabilis et seu quadibst cujuscunque ordinis persona inbuju.
    linna, tern.inos el circiiinjaceiilium nomina loco- niodi causa violeniiam eis aliquam inferre presu-
    rum subnci.-.re euravimus. Yersus oiientalem pla- niant \M.B., praisumal ]. Fratribus autem [M. B.,
    gain extenditur marcba quam traJiJinius, usque ad aut ]
    :
    bidem Deo servienlibus, ut eo devotius ct
    Marchenhofen [31. B., Morcbenbevenum et al ]
    trauquillius sacraiae [ M. B., sancta; ] conversationii
    Aldenberden, et inde ad Geboldeswege, et iiide sub- crdinem custoJiant, liberam inter se eligendi sibi

    ler v.iibnn f
    31. 8., vatuni ] Lutra; [ 31 . D , Lulere ],
    abbalem donau us polestatem. Cuiabbali, omnibus-
    et inde Buozdingeshnrsle [ M. D. , Buezdingershurst], tptn sibi [ M . B., ei ] succedenlibus boc speciale
    el inde ad Iimilem qui slal in summitate vallis 1 1- conceJimiH privilegium dignitat ;
    s, ut in ordinem et
    veuesdal M D., Invensdal ], et inde ducit ad meri-
    [ . jus possit promovere minisler.alium queniciinqne do
    dianam plagam super Warspach, et inde ad Bodemlo- famila lali honore dignuin judicaverit. Omnes etiam
    sestompba [M. B Bodemelosemstampb ], et indead B minisleriales ejusJem ecclesie ex dono abbaiis [ M.
    ,

    Sebach, el tnde ad Kuchdale [ M. B., Kircbendale J, £., ex dicto abbate accipiant beneficium, solique ]

    et inJe ad lngolJeshare [ M. B., lngeldeshoche et abbali serviant, nec aliquam poteslatein super co*
    J,

    in Je ad sylvosos nionles usque ad Bedebur; ad oceiden- advocatus exercere au leat, nisi forts cx aliqua in-

    taleni veroplagam usquead Laulenbacb [ M. B., Lu- obedienlia quasi ad [M. B. deesl ad] rebelles ipsos
    lcnbach ] et Beriibnch [
    M . B., Berenbacb J,
    el inde ad [31. B., illos] ministeriales constringendos abbas
    U .'ebaeh [ M. B., Erlibacb J,
    el inde ad Crunebur- advocatum iuvitet. Beliqua vero- faniilia, legitbno
    nen [ M. D., Giunenbrunnen ], et inde ad Olleri- loco ettempore, ter in anno projuslitia 1'acieuJa, ad
    chescheyi [M. B., Ottericbschrill ] ; ad septentrio- placitum advocati debet [ 31. />'., debent J
    convenire,
    nalem plagam usque ad Eicbenberg [3/. B., Eycben- et in servitium advocali, si praesens est, singuli
    heicj. Locum autein ipsum quem singulari dileclione singulos denarios solvere, excepiis his qni sunt in
    aiupleclimiir, nunc et deinceps ab omni seiviiutis emunitale [ 31. D., immunitate J.
    Quod si iu [ 31. B.,
    oppressione liherum sub regali volumus esse luilione, ex J
    his pbiciiis absens fuerit advocalus, nibil ei cx
    ita videlicet, quod [ M. B , ut] nullus pullieus ju- bis denariis debetur, nisi in servitio [ 31. B., servi-

    dex, nu lusexjudidai'iapoleslale,quicquaiii poieslalis


    :
    liis] regis esse probelur.

    vel negolii in ipsa inarcba, sine palris monasterii licen- G lit autem lucc nostra tradiiio, et juris et concessa;

    lia.exercere vel habereprasumat.nechomines ipsius dignitatis institutio stabilis etinconvulsa jugiler per-

    loci constringere, vel ad ( ausas audiemlas aut freJa maneat, cbarlam hanc cnnscriptam, adjecliene sigilli

    aut [M. B., vel ] tributa solvenda , poslieiuo niliil nostri roboralam signavimiis. Datum quod fecinms
    penilus ab eis auJeal exigere. in ipso inonasterio niense Maii, die midccinia, anno
    (lllud etiam pari Jecrevimus auctoriiate, ut nullus regni nostri vicesimo teriio, in Cbristi nomine feli-

    poiilificum Neinetensis civitalis, vel reliquoium epi- cilrr. Ainen).

    tcoporum, alquam dominandi ibidem vel quaslibet XVII.


    caussas agendi habeant lacullalem, sed sub M. B. [ Diploma Dagoberti Francoriim, tle fiiitdulioiie
    1, regis

    deest sub nostrre eniunitatis dcfensmne omnia illuc ecelesia: Vrucis Suucti Auioeni u (aiin. C35).
    ]

    pertincniia pater monasterii cuin fiairibus suis libere In noinine sancte el individue Trinitatis c. Ego
    et quiete possideant M. B., possiJeat ]. Ad h;ec
    [ D.igoberlus, Clntaiii junioris Francorum regis liliu-,

    nioneiam * in se habenlem iinagines et litteras, ex- ciim post mortem patris gloriosissimac alque excel-
    pressamqiiesimilitudinem Nemetensis monela?, eidim lenlissime [Suppl. memoriccj Francormn, florere.u
    loco coiicedimus ;
    parique no^trac auclontatis dona- iu icgno, et omnia circumquaque noolro subjugaia
    a
    Quas bic a IJuntur de monela conJeinla et de ju- O scribi, volenles ad reverenliam el honorcm sanctornm
    rilms advocatorum desiuit in diplomale pro niona- qui i» liujusmoili
    signaverunt, el propter
    pririleijio
    slerio llaselaceusi, et nova sunl falsi indiiia.cum a;la- dicli aniiquitalem privilegii, quod vix polesl sine lx-
    lem sapiant Dagoberlo rege Innge posleriorem. sionis pcriculo tractari, poriari et trunrferri, dicle
    b Domnus de Vaine?, congregat.
    sancti Mauri, vir copie ct trauscripto, lanquam oiignial , fidem plenaiium 1

    in re diplomaiica exercitatissimu-, boc diploma ac- adliiberi. Ilinc sane licet conjicere rel gionem fuisso
    curate exscripsu anno 1772, ex Iransuniplo aiilhen- Carolo, hoc diploma falsitatis sup cione viol.ue.
    tico litteraruni Caroli IV, regis Framorum, quibus lllud cdimus ex apographo doiimi de Vaines, ut pote
    illud conlirmatur anno 1525, mense Novembri. ILe accuraliori ; id autcm servatur in cartophylacio al
    autem litlenc insertae sunl aliis Caroli VI lilleiis, collecliouem nostram instiluto,
    dalis anno 1582, die 20 Augusti. Ex codeni tran- « Scalel falsi indicii» instriimentum boc invocatio- :

    sumpto, in archivis ecclesi.e santli Cornelii Com- nis formula bac aetale insolita liiulus arcbicapellaiii ;

    pendiensis servato, vulgaverant Lahbams, Miscell. Aiidoeno inditus, sub prima siirpe tgnoratus; sub-
    cur. t. II, pag. 414, et Marlotus, H.si. Bhem. I. I, scripliones quindeciin, qu r tunc tanto numero m a
    pag. 2G5. Spurium iuslrumenlum, licet regiis litleris usurpabantur; ipsa siibscribenlium nomina, ininime
    bis confirmaliim, cx notis sequentibus liquebit. Valde ciiui temporibus D.igoberii concordaulia.: vox miles,
    attrita erat charta auiograpba quae fuit Carolo IV quasi liiulus, nominibus pluiium subscribentium aj-
    exhibita, ut ipse inlilleris stiis tesialur bis veihis : dita, et alia qua; huc adduceie operae prelium nou
    A'os aulem priiilegium ipsnm copiuri fecimus el liun- est.
    851 DACOKEKTI I FKANCOBUM HF.GIS 5Jfe

    sileirnt .lominio, quadam Maii mensis die, una cum A pr.t fecto, Gonilocno, Werp. -no, Dru< lonl.lo, Auclino,

    <i|ilim.ililiiisrt primis palalii in Cusiaco silva more.... Chaiimuiido cl Cliariulplio comililuis, vel omnibiis
    [Sic i» apog.} solilo. Sed dum in capienda omnes agcnlilius pr;csenlil)us et futuris. In liis n s oporlet

    unanimiler xstuareuius fera, el in peisequen liim prxcipue i> vigilare, quae ad gloriam Dci et illius

    singuli liuc illucquc discurrerent per sajtus opica, Ecclesix. honorem spectant ; eaque ad bonum lincm
    subito donnus AuJocnus, arehicapellanus noslcr, in deducere, ut exinde salulem noslram adipisci ine-
    i|iianulam gratain sed arclam inccdit planiliem, in reamur. Cum igitur mansionem sxpius in caslcllo

    •Hia, nivc inculpatam lerrx crucis


    dominica: rep.Tit snncti Dionysii haberemus, ihique velul in nosl:o

    e.nigicm ; erat enim el ab licri cl nudius lcrcius multa proprio residenies palalio, dk-bus festivis curtam
    fueral cceli scicnilas, et sol clTrenis curribus suo nostram solemnem ageremus, ct hoc esset impedi-
    clinm claro lumine perlusirabat terras. Vidil, sub- menlo fralribus monachis iliidem Deo famulantibus,
    niiit, diriguit, ci, relrogradis cursibus, ad nos usquc placuit nostrx serenilali, ex consullu li.lelium noslro-

    lcslinans relulit. Fiopcramus, ut dixerat. Nos eliam rmn, :>b illo caslello reccderc, et dcinccps eamdem
    vidimus, miramur, magnuin adeo fore prodigium curiam iisdem feslivitatibus transferre, non longe
    conlilemur. Ergo ideni donnus Audoenus, ut erat lamen ab eodcm caslello, in noslro videlicel Clipiaco

    prn.lenlissiinus, scieas cuiidem locum visilari rt a R palaiio, ut ecclesia patroni nosiri magni Dionysii
    Domino frequenlari, noslris effusus genilius ad e.dif ab omni inquietudine intrcpida permanenle, nullus
    licaiidum basilicam sibi dari peliii, quem ab Ysara sxcularis slrcpitus fratres impediat, quominus va-

    nuvioeionlra Gallis-Villa, cum magna sallus ambi- leanl jugiter pro nobis Domioi misericordiam aller.-

    lione, el lnnge laleqne circumjacenlibus terris, usquc tius deprei ari.Sano ergo usi consilio, ex conscnsu
    nd B.llumvidare, ct usquc in ejus'em fluvii ri,>pam, archiepi coporum, episcoporum, abbalum, et regni

    conlra si iliccl ripparii curlcm, impetrare promeru t noslri magnalum el oplimatum, slaluiiiius alque or-

    nbi in bonore sanctc Crucis ecelesiam fabricavit, dinavimus, obleslanlcs per sanctam el individuam
    vilbilam quoque congregavit; ipsam dcnique, noslra Trinitalem, cl per adventum jusli Judicis, ut ab hac

    licentia 1 volunlate, sanclo Medardo condonavit, ob


    1 die et deinceps, ob bonorcm Dci et revi rcniiam glo-

    ainnrem fratrum, cum quibus illic, ab ipsis infancie riosi protectoris et patroni nostri doinni Dionysii,

    riidimentis, fueral educalns el liberalibus stu.liis non neque nos, neque successores nostri, in prxf.uis

    mcdiocriler sed perfecte eruditus. Quain ipso obno- castello et sancto loco, ubi ipse, inquam, domnus
    xius orante, ab omniuui dominacione, advocalione, Dionvsios in cnrpore rrquiescil, ct nos sepeliri opta-
    lianuis, cuslumiis lib. rain fcciinus. Et ul firmu!ii mus, niansioiicm ullerius ullo mod.i faciemus, ncc
    pcrmaneal, bas in ic-timnnimn lieri liileras jussimus, C cnriam noslram soleinnem celebrabimus aul tcne-
    cl coram episcopis, comililius, palalinis, noslro in- bimus in solemnilalibus dierum Pasehx, Pcntecosles,
    signilas nomine anuli nostri imprcssionc lirma-
    , Nainlis et Theophanix ; sed sicut Constantinus Ma-
    vimiis. Signum incliii rcgis Francorum Dagobcrli. gnus, impcrator semper auguslus, ac sancUe Ecclesia»
    S. Flavii, Uemor. arr.hiepiscopi. S. Supplicii, Biluri- calholicx defensor lutissimus, sub quo viguit illa et

    ccnsis archicpiscopi. S. Ainbrosii, Gavalilane epi- miniin in inodum excr.vit, bealo Pelro arcem Ro-
    scopi. S. Faronis, Mcldensis episcopi. S. Ainandi, inani imperii cum omni inlegriiale obiulil, ac sanclo

    Trrjcclei sium episcopi. S. Eligii, Noviomcusis epi- Sylvcstro conlulit persua legitima documenla, iia et

    SCOpi. S. Lebunii, Carnolensis cpiscopi S. Amalarii nos nostra rcgali muniliccnlia Deo alqu.' bealo Dio-
    episcopi. S. Maurini cpiscopi. S. Erchrnaldi majoris- nvsio, spcciali proleclori noslro, concedimus inipcr-

    11(111111». S. Beroaldi, oplimatis palacii. S. Aygullii petuum el donamus hoc caslelluin cum omnilius

    comilis. S. Bcrtini militis. S. Verchemarii niiliiis. adjaccnliis el perlincnliis suis, absque ulla rcclama-

    S. Aiilharii mililis. S. Badonis mililis. Ego Au.loenus lione ; scd quidquid cxinde fiscus nosler sperarc
    canccllarius sciipsi el subscripsi
    ''.
    poterat ipso sanclo loco, fralrihus nioiiachis ibidcm
    XVIII. l>co deservienlibus, h»c decrelo firmamus, cos per
    l,regis Francorum, quo donnl
    I)i)>toma fiagobcrti
    monaslcrio Siindiomisiano
    . ... J
    casteltnm tanctt Dtouij » aic |,j el»,j sco ,,os et episcopos aiiathcmalis vinculo Sub-
    '

    ncicndos el perculien.los, i„„;,i;„„;,i m


    „iMiiio-ii.nii
    in aliqui.i (onir.i .inni m
    Mi c {ann. voo).
    Dagoberius, rex Francorum, vir illuslcr, Mummolo banc auclorilulem cl dccreluin nosirmn allcuipl.ne

    • Flavium Bhemcnsi Eerlesix non prxfuisso, re- rol.S90, instrnmenlum totviiiis delurpalum, et ips s
    E.titoribussiispccium, in icslimonium addiixcruui,
    gnanle Dagoherto, probal Marlotus, llisl. Bhein. 1. 1,
    pag. 26<>. Flavius quidem cxslil l Blieniciisis archi- agentes de rundalione monaslerii Crucis sancti Au-
    doeni.
    ipiTscnpus. scd qui, seculo clapsn intcgro, Arvernensi .
    b Desunt noix chronotogicce, nec annus buic dipio-
    synodo subscripsil. Eligius Novioniensc inlulas ade-
    G;ir- maii ccrta r;.iione. assignari potest. Sequimur clno-
    ptus csljani niortuo Dagoberlo. Lebuuiiis inler
    nologi.nui or.luiem quo a l.abbeo ediliiin fuii.
    nolenses episcopos non nuineralur. Er.hinonldus non
    c Vulgaium a Duhleto, llist. ahb. Sancli Dionysii,
    viisi posl Dagobcrli morlcm ad
    olficium niajoris .lo-
    diplomali- lib iii, pag. Olil, diploma, ex
    exemplari ad ar.lnlv-
    nius evectus est. Ando. nus, iu Dagob.rli K,
    sub- piim rccognilo anno 1612, nunc in ircbivo rcgio,
    hus bonse not;c, non alio nisi Dadonis iiomine
    n. 1, quo.l sanc sui>p"sitilium ncmo
    non juiKcavcrit,
    scribit, quamvis ulroqne lii. rit appellatus, ul nemo
    nescii.nccsecancellarium imqiiam scd referendaii ciim iu eo splentlida fial iiicntio donationis
    liiiiaii.e, quam lnnge posl lcmpnr Dagobcrti fabri-
    prolcssiis esl. Vidc Mabillonium, dc Be diplom.tUca,
    Mi- t.itam luis-c apud omncs in coufcsso cst.
    de sunimis canccllariis sub Mcroveadum 6tirpe.
    r.imur quotfauctores Novx Gallicc Chrislianx, t.15,
    555 ECCLESIASTICfE PR/ECEP riONES. S~V

    prasunipserint. Quod ut perpetuum robur oblineat, \ Regioe majcstalis excellcnliam Uuere non convenit.
    maiiu nostra illud decrevinms robornrc, cl annuli quod unus est, solus ct sempiternus rox regum ft

    nostri impressione subtersignari jussimus. Dagober- Doiiiimis doiuinanliuiii, a quo ctlain omnis polcsta?
    tus rcx subscripsit. Dado referendarius oblulit. Da- cst tt luil et eril iu xvurn, cujus et osl tolum quo.l
    liiiu Clipiaco pabtio, anno iimlecimo regni nnstri a
    ,
    sumus et es'e posfumus, vivimus ct iiioveiiiur, cui

    in Dci nomine leliciier. Amen. pro viribus ab eo nobis praslitis, a-lare debenius, et
    uiiica; sponsae sure sacrosanctx Ec lesix cu'tuin ei
    XIX.
    decorem speciali devotione, quo magis eficrimur
    Diplemn Dagoberti 1, regis Francorum, qno donat quantum in nobis est, niuiiiliceniia regali semper
    mdnasterio suncli Dionusii villum Vallem et rilUiai
    ampliare. Quare, cgo Dagobertir, rcx Aiislrasiorniii,
    Argenleriet h (ann. G5i).
    pro anima Lotliarii piis iini regis, patiis mei, qui
    In noiiiine Domini Dei oelerni et salvatoris noslri qnadr .ginta quinque annis regnavit in Francia, per-
    Jisu Clirisli, Dagobertus, rex Fiancorum, vir illusler. salularibus viri vencrabilis Aulb-
    suasione et cuonili-;
    Si locis santtis et divino cultui mancipatis nostra beiti, Camcracensis episcopi, inductus, couccdo et
    l.bcralitatis munificentiamimpendimus, id nobis pro- doiio Landelino Mauroso, ex pixJone converso, prx-
    fcclo ad prajscnleni vitam fai ilius transiendam, et ad B dium roeum in Fania, Waliare diclum, cum villis,
    ruiuram felicius oblinendam prodesse nullo niodo teiris, sylvis, prali-, aquis aquarumque dccursibus
    (iiibitainiH. Noverit igilur omnium fidelium sanctx
    s bnotalis, et certis liinitibus assignalis, ul ibi md-
    Dei Ecclesix, nostrorumque tam prxseulium quam nasterium conslrual in honore s.mc oruni apostolo-
    rt futurorum solcrtia, quouiain ob alernam remu-
    ruin Pelri ct P.iuli, ct pcrsonas insliluat in perpe-
    nera ioiiem concedimus sanclo Dionysio marlyrum luum Dumino Deo serviluras : villam Baviain cum
    egregin ct fratribirs ibideni Deo servientibus, villas
    suo, aquam ipsam et ip^ius decursujn,
    oiiini territorio
    quasdaii) juris noslri, qux sirc suiit in pago Bilurico, sicut dcfluit per lerrilorium ipsum, incipiens a loco
    scilkct villam que vocatur Vallis , qux sila est super q:ii voealur Railliiez, usque dum descenJit in aqnam
    fluvium Carnm, ac villam qux vocatur Argenlerias, Elpram ; sylvam qux dieitur /Eiimundi tolam, cum
    siiam snper Magneuria fluvium, eum omnibus appen- onini lerrilorio, decima, pa^iiagio, justilia el banno,
    ilitiis cariiin ; unde hoc nostrx allitudinis prxceptum a syva de Baileporis, usque ad aquam prxdietam
    fieri, et prxfalo s>nclo Dionysio cl fralribus ibidem intcr Baviam et Wallare; et ab eadem aqua, lotaui
    Dominn deservient bus dari ju simus, qualimis jain sylvam, qux dieitur Brolium, et Fania, et Mansilium,
    <l ctas villas perpetualitor teneant alquc possileant et Clarus Voionus, et Wiellcmanus ; sylvam f.r.
    absqoe ulius cotifradictione. Et ut boc per oiiinia D Willieis, a rnonte Gomuudi tt Merdoso Voiono, nsqtiu
    I2:np'.ra invii labiiiter conscrvclur, mauu propria in villam de W.lheis; sylvain Dncionis, ui dole.n
    I
    r.e ent: ni nostram auctoritalern superfirmavimus, ecclesiae in pradieto pradio meo f bricandx. Qui.l-
    ci aimulo nostro in-igniri jussimus. S. Dagoberti,
    quid infra terminos sylvarum pradictarum commo-
    glnriosissimi regis. S. Cliliidouvii, lilii Dagoberli. duni vel utilitatem importare poleiii qualicumque
    S. Arnulli, Metensis episcopi. Daia per nianus Dado- Landelino munificentia mea don
    niodo, praJiclo >

    nis, regiae dignilatis cancellarii. IIoc acium est Pa- in perpctuum possidenduin, approbantibus pa'atii
    lisius lceliciler in DA noniine. Amen. Dala iv Llus mei principibus et senioribus, Arnulpbo et Pipinn.
    ApriIis,indiclionexn, xi.i c ,regnsnte Dagoberlo rege. Ut aulem bxc noslra toncessio regalis lirmilatis

    XX. pe"petuae robur obtine.it, pra lictam paginam manu


    mea conlirnio, ct appo.itione sigilli mei coniniuniri
    Divloma Dagobcrli regh Francorum, qno y.radhnn
    I,
    WaUare deccrr.o. Signum domini Dagoberti, regis Auslra-
    in Fania conferl Landeliuo, cum
    silva
    plurimk appendiliis, ad exnrucndum ibi monustc- sioriun. S. Aruulphi Melensis. S. Pipini N ustriensis,
    riutn d [ann. G5i). scniorum palalii. Anso cancellarius, vice Cuniberli
    In nomine Patris et Filii el Spirittis sancti, amcn. archicancella: ii, recoguovi. Data Cameraci, xviKa-
    a Amuis undecimus regni
    Dagoberti incidil circa sisse. Pralcriniitimiiisubscniptionum insolitas for-
    annmn ab oblenio regno Austra-
    Clir. 655, repetiti Dagoberti g orioshsimi rcgis, tl Dadonis regics
    n.nl; s,
    si;iin. Si repelerctnr a Neuslrasiano, prolend<>reiur dignitath cance'larii.
    nlfa regnum Dagobeni, qui iiiorlem obi t ineiuiie 1 1 est indiclione 12, anno 15.
    aiuiii 638, ciim nonJuin deciiniis aiiim> a moite palris 'i
    Vulgavil Miraus, 0, cr.
    ilipl. t. I, pag. 489, cx
    coiuplelus foret. apographo re.cnii nis aevi, ut fatelur, pag. 490, in
    h Dubletus,
    Hist. abb. sancti Dionysii, png. GG9 , notis a.l chanani Atrthberli quac e;l inlra, pag. 5!.
    solus boc diplonia in lucem cmisit, ex-criptnm sane Spiiriuni diploina, ut patel ex formula invocatioms
    ex apographo nullius (iJei. Pluia enioi vitia in eo de- imic iosolita, ex in liclionis nota contra inorem osur-
    prch ndiintur quse falsum arguurit: invocatio insueta, pata; ex tilulo reg.s Aiiti-sioniiii indilo Dagoberlo,
    el nola indiclionis quam tunc regiis diploinalibus qui jam ab auiiis oclo tolius F anci» rex eral; ex
    .'iiponere mos non eral; hxe Germonius, de vct. rcg. nolis chronologieis ab Iucariialionc rcpelilis; cx ipsu
    Franc. Dipl. t. II, pag. 108; vide Mabill. de Ue dipl., ileimmi diploiuatis argumciilo, scilicet de lundatione
    |ng. G8. Addimus cum Coinlio, Annat. t. 1!!, p. 21, Wallarensis mpuasterii sub Dagoberlo a Landelino,
    Arnulphum, qui cum titulo Mclensis episco|ii sub- qnod condiiimi non liiit nisi anno G57, \igiiui fere
    s ripsisse fingitur, jam ab aunisoclo Metenses iufulas
    annis po.-t uiorteni Dagoberli. ViJe Coinl., Ann.,
    deposuisse, NovaGall. Clirisi., I. XIII, col. G:)i, ct a I. III, pag. 117 el seq.; M.b.. Alltl., t. 11, p. 42S;
    Digoberto ilto ma'e babiluni in solituJiuem seces- Nov. Call. Curist., t. III, p. 77.
    535 DACOIiEliTl I F RANCORUM REGIS 5"0

    lendas Maii, anno dominicpe Incaruationis sexcen- A ipsoriun pauperuin victus assidualis , eximle in Dei
    teshno quadragesimo ", indictione decima lenia. nomine mini-lretur, el quiequid de freciis, aut de
    reliquiis, exindefiscus augmentare potueiat.ad ipsos
    XX-I.
    Francorum, qno villam pauperes proliciat in augmentis, unde ipsis, vel qui
    Diploma Dagoberli I, reqis
    Siircliilus donat pauperibus matriciiluriis saucli eissuccesserint, deleclet pro regni nosiri stabilitaie,
    Dionysii h laiui. ( 35). vel aninne nostne salule crebrius exorare. Et uthac
    Dagobertus, rex Francoruni, vir illuster, VVandel- pror-ccplio inconvulsis lemporibus debi'ai perdurare,
    licrto duci. Quicquid ad alendos pauperes plena de- propria manu ile. revinius roborare. Ursinus obiulil.

    voiione confcrimus, relribiitionem mercedis ob boc Dagobcrlus rex subscripsil. Daliun sub die decinia
    m fulurum babere conlidimus. Igitur cognoscat in- quinta Kal. Augustas, anno decimo quarlo rcgui no.

    dustria vestra nos villam nonrupanic Sarclidas stri, Clipiaco, feliciter. Amen.
    \Editi hubent Sarclitas] , super fluviuni Joina silam, XXII.
    in pago Slampinse, quam de domno Ferreolo, Au- Diptomu Dagoberti 1, reyis Francorum, qio viltam
    gustidunensis urbis episcopo, vel a Deodato abbate, Aquapuium donul mouasterio sancli Dionysii d
    (ann. 655).
    seu clcricorum et ecclesia vel basilica domni Sym-
    plioriani, ubi dcservirc noscuntur, contra alia villa, B Dagobertus , rex Francorum, vir illuster. Homo
    Ainica nomine, quai cst in terrilorio Massiliensi, semper et incolumis eliam, et ac si agriludine posi-
    coiniiiulaviinus, pro mercedis nostrae conipendium tus, pro salute aniina: suae allenlius debel vigilarc,
    ipsas Sarclidas cum oinni inlegritate vclmerilo suo, ut in fulurum valeat inercedein conquirere. Igitur
    ad inalricularios c domni Dionysii marlyris, ubi ipse nos, pro Dei intuilu vel remedio animse nostra?, do-
    preciosus domnus in corpore requiescit, qui ad ipsa namus ad monasteriuin sancli Dionysii , ubi ip-e
    basilica, vel infra ejus atrio ad malriculas residere preciosus domnus in corpore requitscit, ct ulii nus
    videnlur, unde quod juxta eisdem in reliquo ainplia- sepcliri cupimus, donalumque in pcrpeluvra etse
    re vuliicrit ad eoruin. siihstanli.ini, boc plena devo- volumus, villam noslrani ,
    quse vocalur Aquapuia ,

    lione concessimus. Pravipienles ergo ut a pwscnle siiam in pago Parisiaco, cum omni jure >'(
    soli.lit.le

    die suprascripta curle Sarclidas, curn domibus, man- sua. Quapropler per prxsenlcm cessinnein decerni-
    cipiis, vineis, silvis, pratis, pasiuis, farinariis, gre- nius, diiod perpelualiter, Domino protegente, nian-
    gibuscum pasioribus, adjacenliis, vel omni integri- suruin esse volumus, ut ipsa villa cuui ouiui inte-
    taie ct lerminosuo, sicul ab antedictasancia ecclesia gritate vel artjacentiis suis, per prxscutein air tori-

    Augnslidiinensi , vel dooin Symphoriani , fuit ciiin tatem ,


    jure Grmissima ,
    pervcniat ad praediclum
    onini solidilale possessum, dum hoc nos, ut diximus, C monasterium, vel Dodone 8
    ahbate, qui ibidein reclor
    dcta alia villa , conununi convenienlia coinnuitavi- praesse videlur, ita ut in poslmodum ciiin lerris,

    intis, possideant. Ideo quod ex nostra largitale, pro domibus, mancipiis, vineis, silvis, campis, pratis,

    aniui.e nostra salute, ad ipsos inatricularios donini pascnis, aquis aquaruinve decursihus, gregis riiin

    Dionysii, absquc introitu judicum, fuit perenniler, pastoribus, adjaccnliis, appendiciis, vel reliquis qui-
    Deo propiiiantc, conccssum, nec abba, nec alia qua> buscumque beneficiis, sicut usque hactenus a lisco

    lilictporsona, rem ipsain dc donatione ipsorum ina- nostro fuit possessa, ita ex noslra indulgenlia, pro
    \riculari irum quoquo tempore non prttsumat au- aiiimx nostiae salule, vel siahilitale (iliorum nostro-
    !crrc, S' d per nianum abbaiis eorum, in quo est rum, ad ipsum sanctum locum, vel ad ipsos fraircs

    aAnnus Incarnat. CiO infeliciler bic ascripius, t. I,pag. 312, etc. hi erant pauperes in matricula
    ;

    cuni Dagoberlus e vila decesserii anno G58; nec in- seu calalogo descripli, qui se monasterii serviiio vo-
    diciionis nutam, sed annuni regni adbibere mos erat verant, el quibus inaiisio assignaia erat iu alrio ec-
    apud reges Herovingicos. Si inquirere libeat quo clesi r.
    rcgni Dagoberli anno datura diploma Ongere voluerit d Dub'etus priuius illud edidit, llist.abb. S. Dion ,

    fabarius, id assequeiniir cx rbarla sequenli, quic p. 670; recusinu apud Coiiiliuni, Annal. cccl. I. III,
    qui lcm iii iii melioris nolse, ad fiilem diplomali de quo p. pag. 24; et in Collecl. scripl. reruin Fraiicicaiuni
    agiinus conciliandaui excogilata, donuin Dagoberli " l.iV. pag. 630.
    ioiiliim.it auclorilate C.tmeraeensis episcopi. Hasc e An hoc anno prxfuerit Dodo monasterio S.m-

    aiiitin charla dala lingilur anno regni Dagoberli 15, diony-iaiio dubilal Mahill., Aunal t. I, pag. 511, el,
    qui iucepii ineunte vere anni Chr. t»5i. de Re dipl pag. 627, qui Dodonem stibClolaiio II,
    ,

    ' Exslat apnd Dobtetirm, in Hist. abb. sancii Dio- Cliiiiialiiuni vero ei Aigulfum sancii Dionysii abbales
    nvsii, pag. 669; recusum in Annalibus Coiniii, i. III, sub Dagoberto memorat; sed incertum admoduiu
    pag. 23, ei in Colleclione scriplor. rcr. Franc, t. IV, lioriim ahhainni indicem fatetur. Exstat aliud diplo-
    pag. i.29. ConlirHmus cum apographo, pag. 15, re- ma amio decinio regni Dagoberli dalum, quo Chu-
    cenlinris chattularii Colbrrtini, reposilo in archivo naldus, jain Doilone exslincto, s:'ncli Dionysii nio-
    saneli Dionysii, el ipso charlu'ario xiv s;eculi, nunc naslerio ilicilur pnBesse. Sed anntis hic deciuius a
    iu llilil. rcgia, n. 5H5, nec ullani discrepaniiam ali- uiiiric Clotarii repetendus videtur, et ideo diploma
    cuhis moinenti tleprehendimns. lloc inslfumentum illud, infra suh aiinn 657 (Col. 561), collocabiinus.
    ,

    uiilli suspectum fuit; et ipse Germonius, cbartarnm F.rgo argumeiituin e\ lmc alio diploinate suinpliiin,
    a Dublelo ccliiaiuin impugnalor immisericors, de i.iillani inovere debuit su«picioncm Cointio ibi ,

    vci. rcg. Franc. Diplotn t. II, pag. II, fatelur se in supra, Cernionio, de vct. Dipl. r.g. Franc, lom. II,
    hoc diplomate nihil invenisse quod argueret. pag. 110, noc auclorihus Novx Galliai Christ. t. VII,
    r
    Qhi fiierini paupercs mairicularii sancli Dionysii, C"i.539. contra veritatem diplomalis quod hic cvlii-
    «ncrnt Cangius, GIossar.,voc Miitrinilii Felibianus, ; bemus, cum nulla aliunde ratione impugnari pos it.
    Uial. abb. S. Dion., pag. 15; Mabillonius, Annal.
    .'"7 ECCLESIASTIC.E PRjECEPTIOSES. 53$
    qitf ibidem De;> deseiviunt, nostiis et fuiuris lempo- A debeal plenius Jeclarare, quia nihil de canoiiica
    ribro, proliciat in aiigmentis. Et ut lnc cessio lir- aucloiit.ile convellilur, si aliquid, ut dixiiiins , do-
    inior lialiealur, vel diulHrnis tetnporibus cum snc- mesticis lidei pro tranquillitate pacis conceditur, nee
    cessorilms nostris illiesa conservctur, iins eam, prout nobis aliquis detrahcndo astimel in id nova dccer-
    poMiimus, subterlirmavimus, vel de annulo nostro nere , duni ab antiquis ,
    juxta constilutiones ponli-
    sigillari jassimus. (JrsinHS olotulit, Dagobertus rex lictun, perregalem santlionem, monasteriasancloruin
    subscrip-it. Daiiiin sub die Kalend. Augustas, anno Agauuensium e
    , Lirinensium , l.uxoviensium , im-
    decimo quarto regni nostri, Clipiaco a , feliciter. nioqiie et monachi domni Marcelli ', sub libertalis
    Amen. privilegio vileulur consistere. Ergo si qua inibi in
    XXIII. villis mancipiis, vel reliquis quibuscumque rebus
    ,

    Diploma Dagoberli I, regis Francorunt, cle [undaiione atque pccoribus, aat regio munerc , aut suprascri-
    tnonaslerii liesbacens's , et concessis ipsi immitni- ploriim virorum, vel cujuslibet est delegatum , aut
    tatibus b (ann. 055).
    deinceps fuerit additum tlum super noslra est ut , ,

    Dagobcrlus, rcx Francorum, vir inluster, aposto- diximus, largitate conslrucluni, nullus episcoporum,
    licis 1'atribus nostris donmis episcopis et illuslribus nec prasentes, nec qui fuerint successores , aut
    viris ducibus, itenique magnilico Chanulfo comili, B eorum ordinatores
    , , vel qurelibet persona , possit
    vel omnihus ageniihus tam piKsentihus quam et
    ,
    quoquo ordine de loco ipso aufcrre , aut aliquam
    fuluris temporibus ubique iu Dei nomine in regno potestatem ipso
    sihi in monaslerio adoptare , vcl
    noslro constitutis. Oportet clemenlia principali inter aliquid quasi per commutationis tiiulum niinuere,
    ceieras peiitiones, illu 1 quod pro salute adscribiiur, aut de mysterii ornameniis, vel de ohlatione in al-
    vel pro liniore divini iiominis poslulatur, placabili lario illaia ahslollere, nec ad ipsum monasierium vel
    auditu suscipere, et procul duhio ad eflecluni per- cellulas cjus nisi pro lucran la oratione, et episcopus,
    ducere; ut fiat in mercede commutaiio, cum pro nisi fuerit cum voluntate ipsius ahbaits-, vel sue
    quiele servcrum Dei congrua imperlitiir pclilio; quia congregalionis, absque gravi dipendio eorum acce-
    li les perlecla mm duhilat ad altissimi gratiam per- dere pnesuinat, quo lacilius liceat monacliis ipsius
    tinere, si aliqnid secunduni suum eloquium praecipue in Dei nomine regulariler consislenlibus rectain ,

    doineslicis lidei mente devota impenditur ,


    quia delegalionem sub quiele pcr lempora possideie et ;

    scriplnm est : Beati pauperes spirilu. guoniam ipsorutn cum abbas ille fuerit de s;cculo evocatus, quem ex
    est regnum ccelorum. Ergo duni iilmlrisvir Dado, re- semelipsis ipsa congregatio elegerit sibi, secumlum
    ferendariui nosler, ejusque germani Ado et Rado c
    , sanclam rcgulam seuiorem institual per omnia et
    monasleriuin JeriisaleinUnhonoresancti Peliiet Pauli ^ ex omnibus, sccundum delegationis volum vel liujus
    ctsancli Anliinii, quod vulgo appellatur Resbaeis, in seriem auctoritatis suffuliuni, cui ahsque ulla inquie-
    Meldensi terrilorio situin, ad moiiachos vel peregri- luiline ibidem cuucla proficiant in augmenlum. Ailji-
    nos inhahitandum , ac in Dei nonvne solitaria viia cientcs ut nulli penitus judicum, vel cuilihct hominuni,
    fruenduiii, quod ex nostra etiam largitate merueruni, licentia sit de rebus prafali monasterii , absque
    devoti, Deo juvante, construxerunt ideo nos juxta , servorum Dei voluntate, aliquid defraudarc aul ,

    eoruni petitioneni, pro quiete servorum Dei, prx- temerario spiriiu quidquam exinde suis usibus (d -
    ceptionem vigoris nostri placuit propalare, per quam putare), ne, quod primiliis est, divinam incurrat il
    dum super liscum noslrum, quod pro remedio aninue nostram ofieiisam (Sic in Ediiis) a lisco gra\c
    noslra; imlulsimus, videiur esse construcium atque damnum susiineat (Sirm Edilis) et etiam nobis
    cx parte ditaluin, sub quiele Iranquillitalis, Doniino pro integia merccde nostra , vel suprascriptoriim
    protegente, ipsi monaclii juxta religionis normam virorum pensantes meriia placuit addendum, ut tam
    perpeiim valeant residere, eligimus ut hxc series qu;e ex noslra largitate , quam qu;e ex delegatione

    " RectedalunidicilurClipiaco.Vi.le infra (Col. 510) porihus suis ccenobium Reshacense a Resbacensi ,

    nolam « ad diploma Dagoberii de villis


    Tai riaco el D Iluvioio pr;vt lluenle vocatur. Il;vc si.nt verlia
    i ,

    Aiiiioini < Porro heaius Audoenus... fabricavil mo-


    monasterio sancli Dionysii donatis. Conliiliinus
    aliif», :

    Editionem Duhleti cum chartulario xiv secuii nasleriuni intra Biigensem sallum, quod Utertaalem
    in ,

    bibiotheca regia, n. 5415, in q..o lcftilur pro nota ab eo qui lein est iinminatiim; sed nunc , a fluv.olo
    chronolo^iea, xv Kal. Augusii 18 super queni est siiuin, liesbascense dicitur cocnn-
    (ul est, J.ilii); nec
    alia alicujus momenli discrepanlia. biuui. > Iloc noincn ita pravaluit, ul unicum hodio
    b
    Edinnis ex Mabillonii Annalibus Bencdictinis superitet.
    l. append. pag. 087. Recudi euravil Plessicus
    I, e
    De mnnasterio Agaunensi, videsis diploma Si-
    ,

    mter liistrumciila ad Bisloriam Eccle i;e MrMensis gNmundi Burgundionum regis, auni 523, sujira, I. I,
    spectantia, l. II, pag. 3, sed aliqua sui parie trun- pag. 60 el sqq.
    catuni, depronipluiii ex hiijus Eccle.ix tabulario. f
    Id intelligendum de monachis sancti Marcelli
    Exstat in Ci.llectione scriplorum rer. Fiancic, t. IV,
    Cabillonensis quorum coenobium a Guntranno condi-
    pag. 050, ex Mahillonio descripium. Nulli quein
    sciamus suspectum fuit. tum fuerat anno 579, Fredeg. Cbx., cap. 1, quod
    c eiiam testaulur Aimoiuus, lih. iil, cap. 80; Ilerinan.
    Mabillonius , Annal. lib. xn,n. i.">. Radonis no-
    Cojltr., Chronic, ad ann. 58't; Clirnn. sancti Benigni
    mcn inlerpolalum putat; vide lauien Aimoinuin inlia
    Divion. in Spicilegio Dacheriano, t. I, pag. 570;
    allcgaliim.
    d Bolland., in Vita sancti Sori, 1 Fcbiuari. Coiif. Ma-
    Sic monasterfum hoc a condilore appellatum Iull., Anual., t. I, pag. 175.
    luisse lc-.ia'ur Aimoiiius, lib. iv, cap. quod
    41, teui-
    533 DACODI.UTI I FRANCORUM REGIS 5i0

    ipsoiuin D.i ionis vcl germanorum stiorum , scu ge- A ft suslentationem servoruni Dci, quatenus de cailu-
    nitorum eorum vei quoruinlibet , ihidem esl aut cis rebus mercemur elerna. Igitur nos boc conside-
    fuerit devolula possessio quoquo lempore , nulla rante% donamus villas juris noslri,- id est, Taurya-
    publica judieiaria poleslas, na:c prasens nec siif ciilua cuui, Tybcrnionem et Uuliri lum, in pago Aurelia-
    ad causas audieuJnm aul alinjuid exaclaiulum ibidem nensi silas, sed et Monarviilam [eleesl et Monarvil-
    non praesumat ingredi; sed sub omni emuniiale boc lam i/i Chartul. regio ] , el Wascoiiisvallein in pago
    ipsum monasteriuni vel congregalio sua sibimet om- Stampinse , fiatribus monacbis deservi. niibus ad

    nes fredos concessos debeat possidere, vel quidquid basilicam domini Dyonisii , peculiaris patrnui noslii

    cxinde liscus forsitan de eorum boininibus aul de nbi praesse videlur abba Aigulphus , 1 1 nos sepeliri
    ingcnuis aut de servientibus aut in eorum agris com- optamus, alimoniam specialiter eoruin in perpe-
    in

    manenlibus vel undecunque poterat sperare , ex luiiin adminislrandam. Ilas pradiclas villas , cuu:
    imltilgenlia noslra in liiminaribus ipsius sancli loci omnibus justitiis el dominiis \h<e tret roces des. in

    vel slipcudia servorum Dei, tam nobis in Dei nomine Chart. ], terris, doniibns, mancipiis, vineis, silvis,

    viventibus, quam per tempora succcJcntibus ,


    pro pratis, pascuis , aqtiis aquarumve decursibus vcl ,

    iuercedis coinpendio debeanl cuncla proficere, ut pro omnibus aJjacentiis, prxJicto sanclo loco el mona-
    aiicrna salute vel felicitale perenni, seu regni con- Tl chis ibidem Deo servienlibus noslra nmnificeniia ,

    staniia, delectet ipsis monacliis iminensam Dei pie- speciali donalione in alimoniam concedimus, quali-
    tnlein jugiter implorare. Qnol pncreptuni decreii nus ipsi de pracdictis villis iitenlcs, pro nobis et piole

    noslri, Chrislo iu omnibus sufiYaganle , ut lirmius nostra, colidiana oralione Deuin exorenl, ut ille

    bab alur, subscriplionem manus nostra: infra slu- sua nos misericordia prolegat, pro cujus amore
    duiuius peraraii. Dagobertus rex subseripsit. Dado hec eis conlulim .s. El ul hec donalio noslrc au-
    oblulit. Daluni sub die Kalendarum Octobris, xiv cloritatis per succedenlia tcmpora inviolabilem obti-
    regni eius ". ueat lirmilateni, mamis nosmc subscriplione , amiuli
    XXIV. nostri imprcssione c eani subttr decrevimus robo-
    Oiploma Dagoberli I. Francorum rcqis, qno ilonai
    rare. Dagoberttis rex subscripsit. Dado obluit. Da-
    monucliis Sancii Dionysii vitlas Tauriacuin, Tiber-
    luin in mense Octobri, anno oclavo J regui nnstri,
    nionem, Rwbridum, Honarvillam, et Vasconis Val-
    lem b (ann. G35). in Dei nomine, Clipiaco palatio ", felicitcr. Ainen.

    Dagoberlus, rcx Francorum, Tir illustcr. Obtabile XXV.


    csseoportcl, dum in bac caJuca vita consistimus ,
    Dijiloma Danoberti I, reijis Francorum, quo Moli.i-
    de transiluriis rebus pro merceJe eteina loca [Char- cum donat mouuchis sitncti Dionysii ' (ann. G5.'t).

    lul. reg. loco j sanctorum sublevare ad alimoniam G Dagobertus, rex Francorum, vir illusler. Obiabi-

    « Uesbacensis ninnasterii ad ann. Cbrisli


    Inilia scripta fuit, veleri quidem manu, sed pealcriorilius
    C34 referl Coinlius, Annal. t. III, pag. ill. Annus 14 curis, et atrauiento dilnliori. Iuserluin est etiani
    regni D.igobcrli initium suinpsilanno 635etquidem hoc diploma in cbartul. xiv sSECiili, quoJ servalur
    ineunte vere, ut non semel diximus. (Videsis coi. in bibliotheca regia n. .MI'>. Discrepanlias exhibtl
    51)7, infru noK '.) quas legerc est intor uncos et Je qnibus seinio eril
    c
    Ty.i.
    1
    nian lavit Dublelus, Anliquil. S. Don. not. ct >>.

    pag. G5S, ex autographo Sandionysiano, ut ait, c Verba de annuli Lmpressione, qux videntur iu-
    quod vallaluin lestalur sigillo effigiem regis exbibcn- dicia falsi, desunt in charlulariis q ix prae oculis b - i

    lc. Recudi curaverunt Collectores script. rcr. Franc. brnius, ac proinde interpolala judicari possunt. S".l
    t. IV, pag. C:23, cx Dubleto. Non exstal aiilogranliiim eliamsi in autographo exstitcrint , id mo- nemmem
    in ar. bivo saucti Dionysii sed legilur diploma boc
    , veritj iiiin insoliia non sii in Meroveadum dipio-
    in charlulaiio quod album vocant, soeculo xm, eiara- matibus, leslibus Mabill. 107, . de Re dipi. pag.
    lum nianii Ciiillelnii Nangii quoad extremam partem, ei dipl. nov.
    V, pag. GC5, etiam ante Dagoberti
    , t.

    olservalum in cbartophylacio sancti Dionysii. Cuni letnpora, impres annuli menlio. i

    ipso conlulimus Edilionem Dublcti, et discrepantias " Annus regni Dagoberti octavus , repetitus a
    inicr parentheses dislinxiuiii .. Germonius, De vei. nioi te Clotarii, mense Octobri, erat anmis Cbr. iir>.'>.
    rcg. Franc. diplom. , t. II, pag. 102, piuribus argu- Fredegarius Tibeiiiiunein, qui boc diplomale con-
    mentis boc instrumentum impugnat, I
    '
    quia dies prae- ccdilur S.inJionysianis, iis donalum fuisse iiieiiioral
    lerinitiiiiir in notis chronologicis ; V quia monacho- D anno Dagob rli 14 sed id eodem recidit, ti annus
    ;

    nun noineii inditum est clericis tuncin basilica san- 14 conipuieiur a vocalione Dagoberti in regni con-
    cli Dionysii servienlibus ; 3" quia rex concedit jusli- sorliiiin. Ergo Fredegarius cuiii diplomate eoncordal
    lias, quod banc rclalem non sapit. Ilav aiilem objecla quod eleval argiuiientalioneni Coinlii, t. 111, Anual.
    auctoriiatem diplomatis non everltint. 1° Instrumen- pag. 25, ex Fredegario petilam. Majorem sus| ii io-
    lis quiJein diem apponi jubei lex Alemannomin, n. iii iiiuv. t nomen Aigulpbi abbalis quesa noudum ,

    quam aJducit Germonius, minime vero lex sali a, nuuc temporis monast. sancli Diony-ii pr.tluisse ar-
    quam renovavit Dagobcrlus ; quin diei notain auto- bitramur sed hac sola suspicione, ipsi notam l.il.-i
    ;

    grapbo oculnm exscribenlis lugere poluit, aut ama- inurere non audemus.
    nuensis nscilaulia oiuiili. 1." Quis uescil iioiinn <•
    Loci nouieii interlineari scriplione aJJitum est
    iiionaelionim, leinpote Dagoberli, clericis et iilQna- in charlulario sancti Dionysii, sed eodem atrauienio,
    cbis proniiscue fui-se tributum, ul docel ex Tboinas- ei, ut videtur, eadem manu qua diploma inlegmui
    sino Ruinartius, prxfat. Gregor. Tur.ui. iu Coll. hist. exaraluni est lcgitur in conlextu chartularii regii.
    ;

    Fr. , l. II. pr.g. 87. 5* Qua: llic de justiliis ditunlui', Testalur auteui hedegarius, cap. 78 Dagoberuim ,

    iion de jurisdictionibus juxta reccntiorein signiflca- ; miii tie apud Chlipiacum resedisse, dum
    quoagitur ,

    lionem, sed dejuribus suni inlelligenda quo sciimi ;


    p.T lcgalos belluin eonlra Vascones gererel.
    vox ea oliin iisuipaielur, vide Glos. Cangii. AJ le Solus etlidit Dublelus, Hist. abb. sancti Diouy-
    *

    (juoj ipsa videatur eo loci interpolata; deeiat enim s-ii, G7I, nec ail sc illud ex alico auiheniieo \-
    p.ig. i

    i:i coniextu Chailularii supra laudaii, ct iuier lioeas pressisse. lu archivio sancti Dionysii saltcm bodic
    541 ECCLESIASTIC.E PR.-ECEPTIONKS.
    li-in csso opnrlct diim in hac ca.luca viia coiisisiimus, A XXVI.
    de transiloriis rcbus pro mercede xlcriia loca san-
    Fragmcntum lestamcnti Dagoberti I, regis Franco-
    ctorum sublevare, ad alimoniani cl sustcnt il*onem rum b [ann. 055).
    servnrum Dei, quaiinus de caducis rebus mercemur
    aterna. Igilur nos HXC coiisideraules , donamus In nominc Trinitalis Dnmini Dei omnipolenlis.
    villam juris noslri que vocalur Mallincus , in pago Apostolicis Patribus, pontifieibiis videlicet ac abba-
    Diluriaco siuun, a Caro lluvio duohus iuil luis di- tibus, vel reliquis sacerdolibus in regnum liostrnin

    slans, fratribus monacliis deservienlibus ad basilicam consistentibus, Dagobcrlns, rex Francoruin. Quan-
    donuii Dionysii inartyris, pectiliaris patroni noslri, tum intellectualis sensns bumani potesi niente saga-
    ubi prscesse videtur Aigul|ilius abba, et nos scrcliri ci pensare atque snlerli indagalione perpfiiidcre,
    optamus, in alimaniam specialiler eormn in per- nichil ampliiis valet in hujus scculi luce ac fugiliva
    petiium administrandain Igitur prxdictam villam gaudia lucrari, <}iiam quod de rcbus transiloriis locis
    cum lerris, doniiniis, mantipiis, servis et ancillis, venerabi'ibus quis studeat in alimouia pauperum
    sylvis, pratis, pa-cuis aquis, aquarumve decursibus, impendere ; qualinus qui fragililatem nalure gene-
    vel omnibus adjacentiis, pradiclo sancto loco ct nio- raliler patiuntur, priiisqiiain subitanca Iranspositio
    nachis ibi lem seivienlibus , nostra miiiiificnilia ,
    B eveniat, pro salule aninie invigilent, ul non invcnia-

    t.peciali donaiione, in alimoniam concedimus ;


    qua- tur quisquam imparatus, vel sine aliquo respectu
    linus ipsis bnnis de pr.-cdicln villa ulenles ,
    pro disrcdate scculo. Quin polius diim proprie liberlalis
    nobis et prole nostra , colidiana oralione Deum ex- jure subsblit ex caducis snbslantiis in eterna laber-
    orcnt, ut ille sua nos niisericonlia prolegal, pro cu- na. ula vitam studeat mcrcare perpeluam, ut inler
    jus amore luec iis coiiliiliuius. El ut hxc donalio ji]S'oriim consorlio ilcsiderabilem valeat adipisci lo-

    noslixauctoritali; per succcdenlia tempora invioia- cum, etc. [ltemque posl pauca ° :] Itaqne nobis sana
    biliter obtineat lirinilalem, niauus nnstrx subscri- mente sanoque consilio placuit, el, ul diximus, de-
    plione eain subttr decrcvimus roborarc. Dagobcrtus volio diviua nos ammonuil, ut pro satute noslra vel
    rex subscripsit. Dilo caiiccHarius oblulit. Sigmim pro elcrna retribulione, coiiscribciiduin prccipere-
    Arnulfi, Melensis cpiscopi. S. Eligii , Noviomensis nms tcslainentum, et pro iiiimulabili benclitio qunt-
    episcopi. S. Aygulfi, abbatis moiiasteiii dorrmi Dio- luor uno tenore lirmavimus, et quiiquid ubique pcr
    nysii. Daluni iu mense Oclobri, anno quarlo decimo loca sanclnruin conlulimus, inibi simili a.nol ;lione
    b regni n slri. Actum, in Dii nomiiie, Clipiaco pala- conlexuimus : ex quibus unuiii Lugduno Gallie di-

    tio, Mkiler, amen. reximus, aliud vero Paiisius in archivis ccclesio


    C
    niiVum cxstat. Hoc diploma feliciler impugnat Gcr- gio deposiliim, in archivo sancli Dinnysii sun lempo-
    monius, De veteri rcg. Franc. Dipl. t. II, pag. 110, ro adhiic vcnerabiliter ciistoditum fuisse dftcct. Cu-
    pelilis aigumenlis ex siiUseriptionibus ArmiTi et jiisnnm auiem li.lei rrat hoc instrumentum, el quam
    lili^ii, qnoruin prior Metensis quHein fuit episcopus, iidein merelur ipse anonynfus sa.'culi ix scriptor,
    sed dimisso episcopatu, iuvito Dagoberto, in solitu- fabulainris cngnomine insignilus, ei c i tilla veri- i

    dinein sccesseial diu anle annum quo daluui instru- tatis invesligandoc cura luil? Videtur quidem se
    inenlum (ingilur, Nnva Gall. Clir. , t. XIII, col. 695; mendacii reum pro lere auctnr fragmenti quisquis
    aller qui dieitur episcnpus Noviemcnsis, inlulas No- sit, ciiio Dagobertum inducit dicenlem se in basilica
    viemenses non obiinuil, ubi supra t. III, col. 982, , sancii Viucenlii sepnlturam sunm elcgisse, qui lolies
    nisi moituo Dagnberto basiicam sancli Dinnysii designavit ut ibi sepelire-
    u Annus Dagobcrti
    14, mensc Octobri, indicat an- lur, ei in qua cum sepuluim lui-se constnt. liinc
    num Chr. 035. Valesius, P%er. Franc. lib. xix, png. 12-', et Coih-
    b Fragmentiiin cxscripsiinus ex Hi-loria Aimoini tius, ubi supra, basce reliquias supposililiis instui-
    manuscripla, fol. 81, r°, abas 89, qua: in bibl. san- inentis annumeraverunt. Mabillonius vero, de Itc
    cli Germani a Pialis servatur, ct cxeunle XI vel in- diplom. lili. i, cap. 7, n. tesianientiini Dagoberli
    '.'>,

    eiinle xn sxculo*vidclur exarala illud deinde con- ; quasi legiliiiium laudavit. Nos aulem Valcsii etCoiu-
    tnlimuscum cb irtulario cui inserlum luit, in arcbi- tii sententix suiTragapiur.

    vis ejusdein abhatix icposito, signato iribus crucibus c Voces hic el deinceps ilnlico characlere dislin-

    el quod eidein xn sccculo, sed jain labenti, cense- •_ ctx, quibus prxterraissa designSntur, exstant tum iu
    nius tiibuenduui. Unicam discrepanliani inlra uncis " Aimoini nianuscripto, tuni in cbarlulario. Omi-sa
    dislinximus. Typis mandaverunt fragmenium boc suppleri possunt ex concione Dagoberti, iu Gesiis
    Dieulius in Editionc Aimoini, 1003, iu-lol. png. 17(i, ejus ab anonynin inserta, cap. 59. Sic eiiiin uno le-
    ct Dulliardus, pag. 4, in instrumenlis ad calcem lli- nnre pergit concio : < Ei relributorem sibi prxparel
    siorix abbali.v Sangernianensis, depromptum i x eo- dpminum, atque ex rebus irnnsitoiiis ad loca vene-
    dem chartulario quod prx manibus habeniu-. Inser- rabilia sanctorum, in alimoniis pauperum curei im-
    tiim cst in Annalibus Coinlii, t. III, pag. 2S, et in pendere, ([ualeniis ab ipso Doiuino fiuctnm indcli-
    Collect. scripl. rer. Franc, l. 111, pag. 153, nol., ex cientis par.niisi inler astra innlulina mercatur refo-
    Aimoino et nullibi loiuin exsiat loianienium mte-
    . veri. Decujus fonte vivo perfecta fide poscenli, n»'c
    griuii. Periere ergo quatuor hujus exemalaria qu;e subtrabitur poculum, nec minuilur alvcus, scd poliiis
    li ri curaveral Dagoberlus, el in diversis locis ad quisquis bauseril inigatnr dulcedine roclitus, atque
    inajorem securitatem deponi jusseral. Aiionvmus suavis ei fragratodnr balsami paradisi. Et ideo ego
    scnplor Gestoruin Dagoberti, cap. 39, omnia qux discuticns conscienlinm ac niei cordis cxccssum, al-
    habet fiagnieiitum nosliuin ipsissiinis verbis refert que considerans examinalionem supcrni regis, jinli-
    iino alia subjungit non pauca qux in frngmciito sunt ciumque ipsius miiuens, nec non eliam veras pceiias
    pr.clermissa, et qua? a Dagoherlo dicta lingit in pla- hominum infelicium, iuaxiinc nutem concupiscens
    cito gcneiali, cuui de lcstaiiienlo suo veiba faceret. glorinm inlinilam juslorum, et prxcavens illml, ue
    Hinc conjicirndi locus Aiioiyiiiiim sub oculis' liar ullimus dies, juxta dispcnsalionem Domini, nos de
    buisse te.taiMOi.tum Dagoberli, qujd in thesauro ro- mei^orii banctoiuui vd consolalione e^cnliuui p.-
    513 DAGOBI.RTl 1 FRANCORUM REI3IS 5U
    coinmendavimus. \Utsupra diclum est*. Deinde snb- A trema cum nondum vilalem rapuerit spirilum, pro

    tungitur:] Dohainus igitur ad basilicain donini Vcn- merilis locum oblinere se illuc exercat, uude prms
    cenlii Parisius, ubi sepulluram quandoquidem Deus ruit, et ubi post liansiliim e.iu- anima duclu angelico
    jusserit, habere disponimus, donatumque in perpe- est redilura. Eapropler, ego Dagobertus, Francorum
    luo esse decernimus, villam cognominatam Cumbis rex, a Deo coronatus, cui summi regis permissione,

    villam b
    , in pago Parisiaco, quem Ursa, tilia Alderi- pridecessoruni necne nostrorum concessione, Fran-
    ci, lenuit. Pari mode ad basilicam beati Petri apo- cia obsecuudat el famulatur, de salute aniinx nune
    sloli Parisius, ubi sancta Genovefa requiescit in cor- tracla.ido, saniori usus concilio, apud me delibrravi
    pore, villam Dravernum in Brigeio. (Ad basilicam quenilibet Chrisli mililum pro mearum quarumdam
    vcro domni Dionysii item Parisius, ubi cum sociis donalione rerum adjulorem niihi facere el proximum.
    suis requiescit, villam Braunate c in B:igeio.) Ad ba- Est hic inclitus et preciosus videlicet leslis Diony-
    silicam domne Columbe, vel domni Lupi Senonis, sius, qui olim limore nudus, fidei fervore accincius,

    villam Grande Campum in Gastinenense, clc. [Quce Galliam petiit, et ibi, genlilium pululanie perfidia,
    d Vos lide con^tans, sanctac
    ibi plura contincntur. Ad ultimum vere inlulit :] viriliter resislit, legis praidi-

    autem, boni filii, consideranles priinum nature rcli- cando ac patefaciendo doctrinam. Hic etenim pro-
    gionem, cujus gralia et beslias ligat, manele fratres, B prii cruoris elTu>iorie, siquidem a dexliis Dei cognos-
    nolite exuere quo onerali estis. Deinde reverimini cilur sedere, jugilerque iinpelraie pro quibus volue-

    nie Palrem vestrum, qui rogare nialo, cum possim rit petere, orbis universus eum summo debel vene-
    jubere, ul staluta nostra inconvulsa servetis, sicuti rari obsequio : niultum quideni ego qui in declniando
    veslra a successoribus vestris servari mavullis, pro- palris irani, ipsius sensi michi non abfuisM gralijm.

    fecto scienlcs quod si a nobis sancila conlcmptui Quapropler, licet ipse prafalus Dionvsius iiullo indi-

    habueritis, quod non aibi;ror, pari modo et vestra geat pro gloria qua cum Deo feliciler potiiur, tamen
    a posteris conteinpnentiir decrela 6. ul michi cum uxore propria et liheris apud a-quum

    XXVII. judicem fiat fidissimus inlercessor, culparum quoque


    Viploma Dagobcrli 1, rcgis Francorum, quo plurimn noslraruni iu diejudicii excusalor, coenobitis mona-
    dona in Lenwvicensi el liituriceusi confinio Sancti Sterii illius, in quo corpore cum quiescentem ciini
    f
    Dionysii monaslerio conferl (ann. C50).
    gemitibus peccalores adeunt et pecc>la falcntur, et
    D.igobertus, rex Francorum, vir illuster. Cum cer- ubi Leobafarius abba praesse cernitur, res qiiasdam
    tis et eotidianis manifesteturindiciis esse verumquod in Lioiozino et Bituricensi sitas conlinio, regio bac-
    oiiinium materies ct conditio nasceniium tempore lenus adscrfplas dominio, per succedentium lempo-
    momenlaneo reverlatur in niehilum, noslrarum sa'us C ruin curicula decerniinus quiete obtinendas. Nomina
    poscil aniinaruin quatinus qiiisquequeni priini homi- aulem earum, ut cerla pateant, omnibus subt tulanb s

    nis negligenlia exulem facil et peregriniini, colidie sic recilamus, in primis videlicet, caslriim noslrum
    totius viirc suce disculiat inodum, ac deinde sors ex- quod dicilur Patriagus, cum ecclesiis, villis eiiam ad

    grns inveniat, ita nol^s sana menle, » in charlulariis exccpta. Scd de liac
    elc, ut scqui- sa?culo labcnte,
    lur iu fragmcnlo. conjeclura iu prolegoincnis Aimus egimus, ne ulira
    nioiliiui hic excresceret nola nns'ra.
    lieriini hic omissa, ex Gestis D.igobcrti supplebi-
    nms, « Terliiiin Metlis ad cusiodteiidum domino
    1 Exstat apud Dubletum, Hist. abh. sancti Dio-
    ,

    Abboni donaiiuis ipiailuni aulem, quein iu manibiis


    ;
    nvsii, pag. 672, a nullo deinceps recusum, oinnibus
    lcncmns, in thesauio noslro reponi jubemus. i Cav pro commentitio habitum, iuipiiiuis Germonio, de
    lera videsis loco cilalo. Qua; vero deinceps sequun- veter. reg. Franc. Dipl., t. II, pag. 115 merilo :

    lur in fiagmeiito desuul in Gcstis. quidem slylus enim a stylo Dagoberli diplomaliiin ;

    plane divcrsus, el insolitx' forniuke tictilio nomine ;


    l
    Villam Cuinbis a Dagoberto donalam fuisse ec-
    '

    designaiur abbas sancti Dionysii Leobafarius, quod,


    clesia; sancli Vincenlii teslatur diploma Philippi I,
    juxta Mabilloniuin, Annal. Bcn. 1*1, pag. 500, non
    dalom aimo 1064, qimd ordine suo refcremus. inveniliir iusi in inslruincutis sublcsUu lidei; aut
    c Ex donis
    Dagoberli liic nominalim recensitis, sallem, juxta Coinliuin, Annal. eccl., l. III, pag. G:25,
    uiiicum, ab anonymo*.1" scriplore
    f
    Gestoriim —Dagoberli,
    D ~... ..., _ is ll|lll |,l abbatis
    |> oificio ll!ll'lll> nou
    .IHU.I I- funclus IIISI pluriniis
    lllll, nisi
    IHlll luit, annis
    ]UIII lllll>. dllllll I

    monaclio sancti Dionysii, niemoratur Braiinaduin » » osl „ 10 rlcm Dagoberli, id est, cuui Tlieodoricus
    simcti Donysii ecclesiae collaliirn, quod in fragmen ngno spohatus esl a Childerico fralre lilulo archi- ;

    fro tesiainenii Braunate appellalur. Quiu aiiteni bic episcopi, conira morein h jus idalis, plures c snb-
    pareiithesibus inclusimus dcsunt in eharlulario san- seribenlibus pncsules insigniuiitur; Godinus dicilur
    cti Germani.
    Lugdunensis arcliiepiscopus, qui non anic anuos
    J Ad supplenda qune
    hic deessc moni't fragmenti abhiuc quinquaginta huic ecclesiae pra-fnil Dadu, ;

    exscriplor niliil opene pnestant Dagoberli Gesla. non ut rcleremlariiis, sed ut Rolhomagcnsis archi-
    c No'.t.
    cbronologicx nullx sed Gesla D.ig-heiti episcopus subscripsil, qui non nisi mortuo Dago-
    ;

    cl Aimoinus placilum in quo rcx ille de tesiamenlo berlo R.Olhomagenses infulas adeptus esl. Cui Slo-
    sno lunc condiio concionalus est collocant sub anno macbum non nioverenl tol f.i'si in licia ? Inslrumenti
    Hregni htijus, mense Aprili aut Maio, scilicet Ge- fabricandi argiiinenliiin sumpsisse falsarius videtur cx
    sia, x Kal. M.iii, Aimoinns x Kal. Junias inde buic Geslis Dagoberli, cap.SS, cum ibi lcgisset regcm
    ;

    fiagmenio prsliximus aiiiuun Christi tir>."i. Dum Ii.tc hunc vigiuti teptem villas monasterio sancti Diougsii
    lelegimus, subil suspicio non lcvis, depcnlilo legili- domitas, sub uniiis prcrcepti conclusione inscruisse. Scd
    mo Dagobirti teslamenlo, quod lorte viderat Geslo- vill.c qu* in hoc diploinate, niagno qtiidcm nnnicro,
    cuni scriplor, cx cjus narralione aliud fabricaliiin coaieivanlur, non c;cdem sunlquas mcmoral Geslo-
    fnissc, ciim agerelurde villa Cuinbis a Philippo re- ruin scriptor, ncc in eisdetn siiae provmciis; ac
    I

    slituenda inde renovali inslninienli liaginenta Ai-


    ; proinde ejus aucioritas nullain instrumeuto Qdeui
    tnoirii Uianuscriplis inilio seculi xn inscrla, et eodem coiiciliaL
    515 ECCLESIASTIC/E PR.ECF.PTIONF.S. ur,

    ipsnm castrum periincntibiis, et cum ecclesiis, tum A poteHS persona, illi ilainna inferendo, in suiim rctlux-

    el ciincla quae sub ejus dominalione baclcnus fuisse eril dominiiim, prout ego, ipsq suffraganle salvari
    nosctintur, frali ibus inonaslerii ejusdem Christi mar- spero dans ea, ita ipse invasor, ea relinendo,
    mnrie
    tyris Dionysii in jus el iloniinalionein ab liac die ac damnetur pessima. Ilocautem doniim ut posleris noti
    deinceps iran-fundiinus. Deinde curtem nostram qurc videalur apocryphum, sed slabile, vel b;cc carta ut
    vocatur Palriacus, silain super ftiivium Jugie, cum lirmior sil per lempora, noslrre maniis signo robo-
    capella nostra in honure sancti Salvatoris consecrala, rari et conlirmari statuimus. Sigmiiu Dagobcrli in-
    et cum tiibus ecclesiis in eadein villa exislenlilnis, cliti regis. Signum Palladii arcbiepiscopi. Signuin
    et cuni omnibus appemliciis suis. Aldimus nanniiie I.amleiici episcopi. Signum Laudoineri episcopi.
    alias villas duas, cum ecclesiis qua; sila; sunl super Signum Fraudoberti episcopi. Sigiium Asleiii epi-
    fluvium Vulsie, videlicet Petram-Fictam el Paliia- scopi. Sigiium Eligii episcopi. Signum Franemundi
    cum cuni prato dominico, et cuin «ninnibiis appen episcopi. Signum Sylvini episcopi. Signum Lauradi
    diciis suis, et villam nostram qu.e dicilur Fornolis, episcopi. S. Mauiiui episcopi. S. Claii episcopi. S.
    cum servis et ancillis, et Nigromontem cum ecclesia, Gradoni episcopi. S. Joliannis episcopi. S. Durgiui-
    et Campaniacuiu cum ecclesia. Daiuus etiam cel- dopbari abbalis. S. Leobafarii abbatis sancli Pionysii.
    lara de Larundo et erclesiam parochialem, cuni om- B S. Mummoli piarfecti. S. Guniloeni coiuitis. S. Cha-
    nibus ecclesiis ad ipsum castrum pertinentibus, tam riulli coimtis. S. Audini comiiis. S. Dructoaldi
    intus quam exlra. Iu Diiuricensi eliam pago ailjun- comitis. Cuarimuudi comilis. D.ido ardiiepisco-
    S.

    gentes, concedimus villam de Casimansi cmn eccle- pus Rotomagensis Ecclesioe, consenlieiis subscripsit.
    sia, villam de Lanaliilo cuni ecclesia, villam de Giu- Dala tertio Kal. August. regni noslri « auno xv.
    r lis cum ecclesia, villam Je Archiniaco ciun eccle- Actum est Coinpendio palalio feliciler. Amen.
    sia, villam de Maniaco cuni ecclesia, villam de Sti- XXVIII.
    va iculis cuni ecclesia, el quinque mansis ad ean- Diploma Diigoberli I, reyis Francorum, qito villas
    di in ecciesiam perliuentibus, villam de Guierlaico Noth el PasceUarium donul monuchis suncli D.o-
    tajsii h (tinn. 636).
    cumeccleia, villamde Yernido cuin ecele=ia, vil-

    lam de duabus casis cum ecclesia, villam de Vico- Dagoberlus, rex Francoruni, vtr illuster. Prius-
    pleno cum ecclesia, villam de Perolio cum ecclesia quam homo subitanca morte inoriatur, oporlct pro
    ct campo dnminico, villam de Vallo cum ecclesia, salute anima; su.b vigilare, ne fone, niorte sine aliquo
    vill.im de Argenleria cum ecclesia, villam de Nclo respectu prxsentem lucem auferenie, inveniat ali-
    cum ecclesa, villam Dmreziaco cuin ecc'esia, viilam quem iinparatum, el sic pcrpetuis tenebris alqiie
    de Napsiniaco cura ecclesia; et qureque pertinere ^ astentis eum tradat lormeniis; unde , du m propiio
    videntur ad easdem villas, ctim servis et ancillis, liberlatis jure
    ex caducis snbstaniiis u
    subois it ,

    lerris, pratis sylvis, fariuariis, aquis aquartimve de- aterna tabernaciila quacrere debet vitam mercari
    < ursibus. Dainus neinpe insupor oiiinem lerram qua; perpciuam. Idcirco ego, pro remedio aiiima; mea-,
    est inter duas aquas, Cono flumine usqtie ad flu-
    a nionachis ba-ilica; donini Dionysii, peculiaris palroni
    \ium fontis Moer, cum omnibus ecclesiis ecclcsiam :
    nostri, in qua ipse preciosus maityr cum sociis suis
    videucet sancli Marcialis de Salviaco, et eccle.-dam corpore rcquiescit, et nos scpeliri oplamus; ubt
    de Cursiaro, ccclesiam de Mosayco, et eiiam onmes etiatn abbas Aignlphus prtcesse videtur r
    , concedo
    res ad easdem ecc'esi:is perlinen:es lam iutus qiiam villam uomine Nolli, et alteram quie vocalur Pascel-

    extra, ad eumdcm locum ubi baa du;c aquae copu- laiius, cum adjacenliis suis, silas in Diluricensi pago,
    lantur, exlra capcllam nostram, in bonore beali et inancipia utriusque sexus, cum pratis, camp :
    s,
    Martini consecralam, cum duabus villis ad eandem sy!vis, aquis aquaiuinve decursibus, sicul hactenus
    ecclesiam peitiiieiiiibus, scilicet Golaoco, et aliera a liscu noslro posscssse sunt, iia ex noslra imlulaen-
    qu;e dicilur Longivilla, quas domnus Godinus, vir lia, propter adquirendam aniinre nostrsc salutciu,
    apostolicus, LtigdtMrnsis archiepiscopus, a regia vel propler liliorura noslroium slabiliialem, prx-
    tenebat majestale. Ecce qualia bcalo Dionysio sibique sent el ' futuro tempore in pnpetuuiu. proficianl et
    lamulantibus oftero. Qiilc si quis forle, quod absit, babeanl, nullusque de liliis nostris , aut rcgibus
    nobis in regni solio succeJenlium, vel ijuelibet prce- Fraiicorum successoi ibi.s noslris, nec pontifex , ncc

    " Annus Dagoberti 15exordium sumpsit ineunte incL-is. Geremarus abbas, qui iuter siib.-aibenles ap-
    vere atini 656.
    paret, is sane est quem iiislriniicuti fabricalor diu in
    t>
    Spurium diploma apud solum Dubletum, His". palatio Dagoberli vixisse, el ejus concilioruni parli-
    abbat. S. Dion., pag. G7I, legitur. Germonius, de
    cipem fuis^e cognovit sed ignoravil bunc imiini-i
    ;
    vet. rcg. Franc. Dipl., t. II, pag. 3, lnijus falsiialem
    anno 648 (vid. Coint., Ann., t. 111, past. 234) niona-
    reiegil, luin ex stylo, tum ex subscriplionibiis, tum
    ehuin imlusse, ac deinde abbatem effectuin fuis^e.
    ex chusula qua cavel Dagoberlus ne abbas sancti C;etera missa facimus.
    Dionysii villas ibi nionacl.is concessas iis auferre c diplomale quod p oxime prtecedit, et boc ipso
    l.i
    pnesuinal, quasi boc lempore bonorum monasterii
    anno daluin liugitur. Leobafarius di itur abbas san-
    pars tllia nionacbis, alia abbali tribueretur. Dago-
    cii Dionvsii; coininenlitiiis abbas, ut vi.letur Mabil-
    berlo, cajus s gnuni pro subscriptione adbibetur in
    lonio. Vide supra (Col. 541, not. <). Propius veio
    Iidc inslrume .lo, nomine suo propria inanu scripto
    liucadducitur Aigulfus.quisub D.igoberli liiio, el furte
    diplomata sua valeru mos erat, ut vi.lere est in att-
    sub ipso Dagobetlo, sancli Dionysii abbalia; pi*!'uii.
    tbgcaphls apud M.billouium, de Re dipl. suppl., ;mi
    5*7 rur.onr.r.Ti I FRANCORLM regis 5,8
    abhas ipsius mnnastcrii , nec quxlibel prrrpotens A domnus in corporc requicscere videtur... dem Jcvoli
    peisona, prredictas villas, qu.is eidein sancto loco sumus pcr lempora, bona propilianle Domino, impar-
    conces-inuis, aufcrre prxsumat, si irain Dei et of- tire prrcsencialiter plena devotione visi fuemus cun-
    f, iisam domni Dionysii non oplat incurrcre. Et ut cessisse. Jubentes etenim vol... reis, silvis, pratis,
    hrrc preccptio finnior habealur, vel per tetnpora pascuis, aquis aquarumve decursibus, a die prxseuli,
    conservclur, Crmioremque habeal vigorem, inanus qtialiter a!> ipsis... dominetur, vel ad Gsco no>tro
    noshx siihter eam decrevimus robnrari subscriplio- pncsenie nuuc lempore in Dei noininepossedetur, ex
    nibus. Signiidi Dagobcrli regis. Signum lilii cjus indulgentia nostra ad ipsa sancta basileca concessa,
    Cliloii.iouvei. Signuin Eligii aurificis sui. Signuiu Da- qua-.-.a dicione pcrcipiant specialius ....li pauperis
    donis cancellarii sui. Signum Gercmari ahbalis. Si- inibi ci nsislenlebus, pro regni slabi!elate vel reme-
    gniiin Aigul|>lii abbatis. Daium sub die Kal. Novesn- diuin animx noslrae, ab>qne illius in postnioduni re-
    bris " anno dccimo quinto rcgni nostri. Actuin Cli- fragalione temporebus deboat profecere, et ut fial ut
    piaco palatio Irclicitcr. Amen. dum nos ad clero vel p.ui c>es ac ipso loco sanclo

    XXIX. consistenle... au...s...avel in aliquanioluin... omne...

    Diptoma Dagoberli I, reyis Fmnnmim. qito rillam


    «ncommoda genereiur. Et ul... [
    Sputium quatuor
    Iticinasroam couccilil ecdesiw Suucli DionySi h B sylliibarnm. Sic partim supptel Mabill. El ut... lam
    {iiiiii. U37). eu... tempora inviolabilem, etc.] inviolabelem ca-
    ....rctbus c rex Francor. Viris inlustribus Van- peal Grmetalem inanus noslrx subscriptionebus
    dclbcto duci, Raganricn dom. ci omnibus agentibus infra...

    prxscnlibus ct futuris... [Spalium vacai odo sylluba- Dagnbercihus rcx suhs.


    i7im| relcrna , ac de caduca subslantia erogandmu Dado optol. [Locus ligiili ]

    locrarii gaudia scmpetcrna. Igctur nos reipsa C0T»Si- dies qiiindccim d au. deecuio regni noslri iu

    derantis prout in rclcrnum vel alequantolum merea- Dei... C ipiaco fel

    mur juslOTum e se consoi tis, villas... [Spatium irium


    XXX.
    syliabarum] cognomenanle Iticiniscoam Diploma Dagoberti I, Francorum reijis, qun conceilil
    , in pago
    Amando locum inler flutios Elnonem et
    episcopo
    1'arisiaco, qui fuil Landericoel Gan... [Spatium tinius
    Scarpunt, opporlunum ui ibi Deo tniiianlcs ordina-
    titlerat] germanis et aJdicioncbus... [Spatium quaiuor rtiiiur (oitii. 037).
    fillabarnm] vel meretuni ad baseleca domni Diunensi ln nomine D.miini Jesu Christi. Dagoberlus, divina

    inartheris peculiaris palroni iiostii ubi ipse preciosus ordinantc clemeiilia,rex. Deum nobis fore propilium

    anno 636, vid. supra {Col. 515, not.


    « Id cst, •').
    (] ant Dagoberlhiis srribi debuerat. Sed apcrle legitur
    b
    Primus ex archivo Dinnysiano eruit Mabillonius D.igoherchtus in aulograpbo diplomate ejusdem re-
    hoe diploina m papyro .rEgypliaca cxaratuin, nunc gis, quod supra, ex tabula a ri incisa, expressinius
    asserv. in a-cliiv. reg. tab. v, sed fere penitus oblit- pag. 2. Vid. Mabillonii suppl. a>l diplomaticam.
    leraiiiin, ciijus pariem xri imisain Merovingicis lil- c Idest, Dagoherclhus, ut iu subscriptionedislincle

    teris, cuiii inieilincaii leclione vulgaribus litteris hgilur.


    ex; ressa, pablici jilris fecil, dc Ile diploin., pag. 57-1, •
    Hoc diploma datiini dicitur die 15 anni decinii
    ac dei.ule lotiim ni 'ein characlere vulgari exhibuit, rcgni Dagoberli id est, 15 Aprilis, cum ah ineunte
    ,

    ibid., p. 4U5, hiulcis tameii quihusdam locis, ct sup- vere rcgui initium repetamns, sciliccl a parlo apnd
    plelis inlerdum paucis litlcris in autograpbo ohlit- Nriislrasios regno; unde suh aiino 6S7 collocamus
    leratis, quas coulcxlus series aperle imlicabat. Pri- diploma de quo agimus. Cum hac conipuiationo
    inaiii partein ex xri inciso autographo Merovingico concord.it meuiio Wandelberli ducis, ad queai di-
    cxscripsimus ; crctera ex leclione Mabillonii, cl ea ploma suum dirigil DagoberlUS. Hunc enini sub rege
    nalieo charaelere distinxiinus. Mabillonius itcrimi Ctilodoveo, filio et succe-snre Dagoberli, ailhuc
    boc instrumentum edidit in Annal. ordinis srmcli vixisse conslat cx Cblodovei hujus iliploiuatc, infra
    Benedicti, t. I, pag. 685, ct post ipsum Germonius, a nobis cdendo.
    develer. reg. Franc. Dipl., l. l,pag.275; Felibianus, e Exscripsil anno 177-2domnus Queinserl, ccnjrc-

    (list, abb. S. Dion., prob. pag. 5, et Collectores scri- gationis sancti Mauri, ex rotulo niembranaceo plures
    ptorum rerum Fraucicarum, 1. VI, pag. 028, Mari- (barlas cxbibeiilc, exaraias sxculo xiv, et cx cliar-
    ii, Papiri iliplomat. pag. 98. Ilujus instrumenti sin- lulario quod sxculo xu incunli triluiilur, ulroque
    cerilas a Gernionio ubi supia, p. H(J ct seq., luil
    , exstante in arcbivis E noneusis monaslerii. Apngra-
    acriter impelila. Suspicionem inovebal s .leniiiini al- phiiin ejus sequimur, repn itum in cbartophylacio ad
    iiiiii dc hoc diplomate, lum apud scriptorem velerem nostiani collcclioneiu iiistilulo. Diplom lioc vu'ga- i

    Geslorum Dagoberti , tuin apud D.betum, qui ar- verunl Mirxus, Opera dipl., t. I, pag. 1*25; BoUan-
    cliivum sancti Diouysii excusscrat. Ilanc argumen- dislae, ad diem ti Fehr., in comment. prrevio ad Vi-
    lationem dduerunt Mabill., dc Re diplom., suppl.-, tain sancti Amandi; Samraarlhani , Gall. Chri-i.
    pag. 7, et Diplnmatic.r novaj auctnrcs, t. III, pag. I. IV, pag. 57, fragmcnt. ; Coinlins, Ann. eccl., t. III,

    Ci.Vl. Ceriu scriptori anonymo Gesloruin Dagoberti pag. S'J; lloxliornius quoquc , Auclores Reipublrca:
    singula hujiis regis doua nionasiei iis collata cuarrare Leodicensis, edil. ann. 1 55, pag. 457. Ilespuerui t
    iioii fuit aniunis, ul ipse, cap. .0; teslalur. Quid mi- anciorcs Novx Gall re Chrigiianrc, lom. III, pag. i51,
    niiii auteiu si Dublelus, qui sa'pe. transnmplig anlea ct Cotlectores sciiplorura rerum Francicarum. Vitia-
    w
    paraiis utebatui nec Merovingic.ts callcbal lilleras,
    , Iiiiii Mabillniiio, Anna'. Deue.l. I. I, pag. 57 2, Coin-

    Merovingicum diploma ignoraverit ant neglexerii? l:o ciimmeiililium vi uin est. Falsilaiis arguiiienla
    GermOnius, ibid., pag 120, aliud argumenluin pelil petipossuni:l°ei rormulis plerumque diversisab iis
    cx siinililiiiline biijiis rli .loni.ilis ciiiu alio Cllludovei qux in bujus regis diplomalibus bonx not.e nsurpan-
    unioris diploinate quod falsi argnil. At quidni lal- tur. Insohla enini (St hac Xlale invocalio iui.ialis :

    sum iiislriimcntum ad veri simi iiudiiiriu clieclum In tiomine Domiiii, ete. ; insolita fornmla diiina or-
    fueril? ('.riininalur dcniqic oi Lhographi c viliuin in tiinuntc clementia, rex; abcst solitus Dagobeili tiiu-
    scriheudo Dagoberclbi uoiiunc quud Dagobe tua
    , lus >i' itlluslcr, 2" aiiud fafcii indiciuut arguilur ex
    5i9 ECCLESIASTIC/E Pn.ECEPTONES. :;:;o

    \ crcdimus, si ad reformandum ct confirraandum reli- A ad eum peiiinenies, quidquid etiam largitas princi-
    jionis cii'tuin prsecipnam curara impendimus, et re pum, vel devolio quorumlibet fidelium, dcince|is
    ligioni dcseivienlifuis miiuilii enlie ac iiberalitalis addiderit, sub tuitionis ei immunitalis nostre dcfen-
    nostre inanuni aperimus. Proinde lam prasenlium sione consislcie voluraus. Et ut licc regalis aulboritas
    quain fulurorum solerlinm scire volinmis, quod ve- lirma atiue inconcussa perpeluo perseverct, prcsens

    ncrabilis vile Aniandus epjscopus, qui, per gratiam preccptum inanu propria sublerfiimamus, et annuli

    Dei, liliimi nosinnn Sigeberlum baplisavit, jani qui- noslri impressinne signamus. Snccessores ci am no-
    husdam ecclCsiis seu uioiia^ieriis ad augiiieiiuiui di- stros, ul in ;.oc ipsum inorcm nostriim iiniieniur,

    vini ciilius construelis ac bcn •


    disposilh, cxcelien- commonemus. batum Kulendas Maii, iudiclione se-
    piima, anno a
    t ain noslram adierit, et ttt non deliciens Dominice iiiulccimo regni doinini Dagoberii.
    v nee cnllor, conli leus auteai de noslre largitatis Aclum Parisius civitale fcliciter. Amcn.
    benelicio, loruni situm inler duos fiuvios, Scarpum
    XXXI.
    cl Elnonem, a nosira liberalitate sibi concedi liiiini-
    Dijiloma Dago.ber.ti 1, regis Fraucoruin, qno iiiiniii-
    l-iler pelieril : qui locus, licct esset, propler niullain nitatem ab omni potestate concedil mouaslerio Sancti
    silvc dciisi'.atem, ad extirpanduui difficilis, lainrn Diomjsii ' (ann. 057).

    labori suo. imino post laborem smnn, quieii el usi- B Dag.ibiitus, rcx Francorum, vir illusler, Mummolo
    btis D.o niililaiitiuii). quos ibi se jam pie iuc liiahatur
    p ef.clo, Gomloeiio, Werpeno, D;uclualilo, Audino,
    per Dei graiiam ordinaturum, videbatur opporluni s. Chariinundo et Chariulfo, coniilibus, vel umnibiis
    Nos igitur considerantes digiiam rcvcrendi poiilificis agentibus, presenlibus et fuliuis. Oporlet cleineiilie
    petitionem, tum propter lotius regni nostii ac prolis principali, inler ceteras pelitiones, illud quod pro
    iiosvra slabililatcm et pacem, tuin propter aiiimartim salute ascribitur et pro divino nornine poslu'atur,
    nostrarum saHitem, locum quem peticrat, cum utra- placabili audiiu suscipete, el procul dubio a.l effe-
    q ic aqua el silva circimiqnaq ic succressente, prona cluin pcrducem [Leg perducere, ut in sequenti iu-
    animi devotio- e concessinius, et coneessionem rata striimeno], qualinus de caducis rebus prcscntis se-
    lcguni sanclione slabilimus. Prccipimus igitur, el cx culi eterua conquirantur, juxia preceplum D nnini
    authoritate regia jnbemus, ut nulla secularis vel ec- ilicenlis : Facite vos amicos ile mammona iniquitatis.
    clesiasiica persona, de Ioco supradicio, cuni aqua et Ergo de manimona iiiiquilatis, juxla ipsius .licluin,
    silva, prefaio pontilici a noslra liberalitaie concesso, nos opoitel mcrcari eierua et celeslia, ut du.n sace*--
    ipsi ponlifici seu successoribus ejus iiliam inqiiulii- d 'libus Clni-li imperliraur congrua beneficia, n tii-
    dinein aul refragationem, vel prejudicium sive vio- buloreni Domiiiuin e.v lioc habcre iiiere.nnur iu
    lcniiani f.icere tenlel ; sed potius boc rcgalis iniini- eterna tabernacula. Igitur vmcrab lis AiguTus, aldia
    licentie beneliciuni lam ipse pontifex el quos ibi or- de Dasilica pcculiaris patroni noslri donini Diomsii
    dinaverit, qu:m qui ei successerint sine ulla dimi- mariris, uli ipse prctiosus doinnus iu corpore re-
    noratione, absque ulla caltimpnia et eontradicliono, quieseil clementiani rcgni noslri supplicavit m,
    .

    secure et pcrpelualiter babeant el possideanl. Quod juxia boc quod ai>te lios dies iu Compciidio in nostro
    si divina pictas locum ip-um, per induslriam bujiis generali placilo tractavimus, iia nunc per propriain
    amabilis viri ac successorum ejus, et per devolam noslrain aucioritatem sub immunilalis nominis ncslri
    largitionem bonorum hominum meliorari et ampli- deuuo prorei lirmilalecirca ipsuin sauclum Iocmiii vel
    licari voluerit; quidqui.1 exinde, sive causis, sive
    ifl
    Iioniinesqiii se, cum substanlia eoiuin vel rebas, a I

    in frcdis, sive in pratis, sive in lerrarum divisionibus ipsam sanctiiin basilicam Iradere et devoverc voluc-
    et redibitionibus, sive aliquo inode jus lisci exigerc boc nos
    riut, in Dci nomine pr.estare et confirmare
    polerat, in inlcgrum tam prefate Pairi quam succcs- circa ipstmi sanctum locuui dignaremus. ideo co-
    soribus cjus concediiiius. Ipstiin vero locuin et res gnoscat inaguitudo seu titililas vesira, quod ita uos

    nolis cbrnnologicis , de quibus vide annotationcm operam pcrdere cst.


    qu;c sequitur. D b Depr
    psimus ex Chartulario Bibliotheca3 reg'a>,
    Aniiiis regni Dagoberli I! si coniputclurab aimo signato 5415, pag. 0, jam pluries laudato; id aulem
    Clnisli 022, quo rex Ausirasias fuit reiiuniialus, Iia- uiiicuin dceH apu.l Dubletuin, ex qiialiiordcciin Da-
    bcli iiiiis annum
    Clirisli G53 aut circiler; sed Mabil- goberti diplomalibus qu;c chai tulariuui hoc cdiiijiIu-
    lnniiis, supra, probat Elnonense mnnaslerium
    uhi ctitur. Qiccdain io Imc diploinalc falsi suspicionein
    non nisi sub finem rcgni Dagoberli condiluin fuissc. uioveiii.l°Tot et taniae iinmunitales uionasterio san-
    Si auiem annos Dagoberti coiiipuLeiiius a inorte cti Dionysii couce luutur, ut vix credibiles videanlur,
    Chlotarii, mensis Maius anni 11 regui Dagiberti in- quanivi, earuin cxempla exhibeant Marculfi forinu-
    cidet in annum 038, jain m.irtuo Dagoberlo, qui lx 3 et i, lib.i. 2,° Exaggerata iillra modiim auii
    incnse Janiiario hujus anni e v.la cxcesscrai. Ergo, iinikia infractoi ibus irrogatur. 3° Daiiuu dicitur di-
    j .x'.a utramque couiputanJi ralionem, nota: (hr.no- plouia anno secundo r. gni Dagoberti. ct ibi incnlio
    igicac adhibiue consistere nequeunt. Sci accuratior
    i
    lit Aigulli, sancti Dionysii abbatis, cjui vix cxiremo
    rei.isa videtur computatio qu.c a.l extremum Dago- Dagoberli reguo, Saudinnysiano monaslerio prsefuit.
    licrti aniitiiti hoc diploma revucai, i|uii tempore con II cc yeianl ne liaheatur boc insuuincniuiu pro lcgi-
    il.tnin luii moiia tcriuoi Elnonense. Annura igitur timo. iMulia auieiii uoiae chronologica; hahiia ration ,
    ilcciiiium regni, non uiideciiuum, signare dcbucral sah anno 03-7 lefcrcii.luin ceuscuius, ob Aigulli ali-
    iiisiriimenli hujus fabricator, aiinuin scihcet 037, halis niciilioiicni. Dc pluribus vidc nolas no. tra-, ad
    qiicni i.lco diplomali pncfigimus. Scd commerflilii aliud dip oma b: ic siinill tiiain qujJ pioximc sc-
    ,
    iiia.uaii jiti nui.is chronologicas emcndare, olcum ct quilur.
    rioi DACOBERTI 1 FRANCORUM RECIS 5ia
    pco rever. ntia ipsoium sanclorum , vel pro quiele A et ab omnibus oplimalibus noslris el judicibus pu-
    inonaclioruiii ibiilem Deo faiiiulaiitium, promplissima blicis et privatis nielius ac cerlius credatis , m.iii us

    voluntate denuo concessisse, ct in omnibiis cnnlir- nostre subscriplionibus subter eam decrevimus ro-
    masse veslra compareal solertia [In ultero diplum., borarc, et de anniilo noslro jussimus sigillare. D go-
    visi sumus]. Quapropter per boc prcceplum (|uoJ berius rex subscripsil. Dado obtulil. Datiim sub die
    specialius decerniinus , el imperpeluo volumus esse 1111 Kal. Aug. annosecundo regni nostri. Coinpendio,

    mansurum ,
    jubemus atque constiluiiniis ut neque in Dei nomine feliciter. Ainen.
    vos juniores [In altero diplom. legitur nos cl no tri, XXXII.
    el decsl vcrx junioresj seu successores vestri imper- Diploma allerum ejusdem aruumenU, cum accessio-
    ctuo, nec quilibet de judiciaria poteslate accinctus iubus " (ann. 037).
    I

    iu curtes pra:fale basilicedomni Dionysii, ubi ct ubi Dagoberlus, rex Francorum, vir illuster, omnib.s
    iu quascumque regiones vcl pagos in regno Deo pro- episcopis, abbatibus, ducibus, coniilibiis, centenariis
    pilio noslro, quod ad die pre^enle pars ipsius mona- t-l ccteris agenlibus nostris presenlibus scilicel et
    Merii possidere el doininari videtur, vel quoJ Deum fuluris. Oporlet clenieutie principali inter ccleias
    timrnlibus hominibus per legitima carlarum instru- peliiiones illuJ quod pro salule aiiime ascribitur, et
    menta ibidem fuit concessum, aut in anlea erit ad- B m .
    ji v i, 10 „ mine postulaiur, placabi i auditu susci-
    ditum vel delegatum, nec ad causas audiendum, nec prre, el procul dubio ad affeetum [Dub., eflVclum]
    ad fulejussores tollendos, nec ad frela vel bannos perducere, quatenus de caJucis rebus presentis se-
    irigendum, el ad mansiones vel paratas faciendum, culi eterna vita conquiratur, juxla prcceptum Domi-
    nec ullas redibitiones reqiiircnduin, infra inuuunila- ni dicentis : Facite vcbis amicos de mammona iniqui-
    lem sancti Dionysii egredi vel tequirere quoquo latis. Ergo de mammona iniquilatis, juxta ipius
    lempore non [Decxt negatio hccc in altcro dipl.\ pre- dieium,nos oportet mercari eterna et celrstia, ut
    Mimaliir, nisi [In altero diplom. legilur sedj quicquid duni ecclesie Cbristi impertimur ci ngrua beneficia,
    liocns nosler exiuJe poleral cxaclare oninia et ex rclributorem Domiinim ei boc babere mereamur in
    omnibus, pro mercedis noslre augmenlo, sub inlcgra elerna tabernacula. Igitur venerabilis Aygulfus aba
    cl lirmis ima immuiiilale a die presente concedimus [Dub., abbas] de basilica peculiaris patroni noslri
    et quispiam banc noslram auclorilatem vel immu-
    si domni Dionysii martyris, ubi ipse preciosus doninus
    nitalem cl infringere voluerit, et alios ad boc con- in corpore requie-cil, (lemeiitiam regni noslri sup-
    duxerit, uiiusquisque pro semelipso libras triginla
    plicavit, ul juxta boc quod anlc bos dies in Coni-
    ex auro purissimo partibus sancli Dionysii coactus pendio in nostro generali placilo traclivimus, ila
    C
    componat, et, ul dictum esl, quiequid exinde forsi- nunc ^ universa ii nostra B y no do Parisius congre-
    i.in liscus nosterad partein noslram sjierarc polerat, g. la) per propriam nosliam auclorilalem, sub immu-
    in luminaribus vel stipendiis monachorum, seu et nitalis noniine, denuo pro rei (irinilale, circa ipsum
    aliraoniis pauperorum [In altcro dip/om.,cleemosiniis sanctum locum, vel boniincs qui se, cuni substanlia
    pauperum] ipsius monasierii, perhenniler per nostra sua vel rebus, ad ipsam sanctam basilicara traderc
    oracula ad integruni sit concessum atquc indultum, et devoveic voluerunt , boc nos in Dei nonviie pre-
    ita ut inclius deleclet pro stabilitate regni nostii, vel slare et ronliniiarc circa ipsum locum sanctum di-
    jiro quietc, el quibuslibet leudis noslris, Domini ini- gnaremur. Ideo cognoscal niagiiitudo seu ulilitas

    sericordiam alienlius deprecare. Ut hec aueiorilas vestra, quod ila nos pro revcreiiiia ipsorum sancto-
    Koslris cl luturis tcniporibus circa ipsum locum san- nim, vel pro quiele iiionacboruin ibidera Deo fainu-
    clum perbenniler liruia et inviolala permaneat, per lanliimi, promplissima voluiitale denuo conecssisse,
    (imnia lempora illesa cuslodialur aique conservetur el in omnibus confirmasse visi sunius. Quapropler

    » Exscripsimus bocdiploma ex eodem cbartulario sit, neutrum quidem pro sincero admiltendum cen-
    ex quo alterum deprompsiiiius, Bibliolh. reg.n. 5415, seiiius; exenipluui diplomalis bone
    prius vero ad
    i|iiud proxime pnecedit, ipsissimis fere verbis a ca- D notx felicius in quibusdam, prxsert m
    exprcssum,
    piie ad calccm coucepliim, pluribus lamen inter- in cbronologicis notis adulicraiuni judicanius
    ,

    inistis accessionibus, quas uncis incliisimus. ut faci- allerum prioris iusiar fabriratum, sed iuterpolalio-
    lius dignoscerentur. Edidit Dublelus, llist. abb. San- nibus aJ majortin iminunilattim anipliludiiiini au-
    cii Dionysii, pag. U59, ut ait, cx cortice. Ilnjus le- clum subsrriptionibus, spe BJei COuciliandx, valla-
    ,

    rtiones varias alicujus momenli, intcr iincns appo- tiini inagno numero, seJ suppositiliis focdalum. Noix
    snimus. lisdeni qnibus prius diploma \iliis laborat, chronologica: prieris instrumenti, in posteriori par-
    imo et pluribu-. Iinmnnilales ullra modum
    conccss , lim ictenla;, sciliccl iv Iial. Auij., parliin iiumula-
    portentosa auri mulcta iufractoiibus indicta, Ger- la: nesrimus an ra niente ut postenus prioris con-
    ;

    inonio, dc vet. Dipl. reg. Franc.M. II, pag.105, vibit: Qrmatio videretur. Tnuc autcm opus erat aliquo in-
    sunt indicia falsi cei ti^sima. AJde subscripliones rx ler utnimque iulervallo ; uiule f.ilsarius, iib ra forte
    (|iiibus fraus evincitur. Eligius enim et Taurinus cpi- qui aiiiiuin secundum regni Dagoberti priori subje-
    scopali litulo subscribunt,quorum ncuter infulas antc cerat, posterlori aniium afflxit ejusdem regni deci-
    iiiorlem D.igoberli oblinuil, Noviomenses EJgius, inum, noniine Aignlli, abbalis sanrli Dirnysii, in ulro-
    TaiiriiiusNaiunetcnscs, vide Nov.Gall.Cbrist., t.Vlll, que oscilanler adbibito, quod ccrte priori non eon-
    col. !)S2. Inslrumentuin hoc aliqua excusati ne tue- venil. Apud Dublciiim notae airai et loci easdein quae
    tiir Mabillnnius, qui de ulroque diplomale liisc dis- in piiori diplomair. Veriira nc diulius rirra Coranieu-
    Berit, de Re dipl. pag. 524 cl seq. sed de subscri- ;
    litia instreineiila iuimorriiiiir
    1 lionibus silet/ Si sententiam noslram aperire fas
    B35 ECCLLSIASTIC.E I R.ECEPTIONES. 551

    per hoc prcceplum, qiioJ specialius decernimus et A eps. s. Laudomerus eps. s. Lande.icus cps. sub
    in perpeiuuni voluinus esseiiiansiirum, jubeinus aique scripsit. Acterius eps. s. Moinmolus prefectus s. )

    constituiuius ut neque nos neque suceessores nosiri Dala [Dub., sub die ] iv Kal. Au-usli, anuo decitut»

    [In priori diptom. vos el veslri], neque quilibct |


    Dub., secundo] rcgni noslri, Parisius ] Dttb., Cum-
    neque arcliiepiscopus [
    Dub., quilibet episcopus vel peodio ], in Dci noinine, fcliciler, aiu n.
    arcliiepiscopus ], (nec quicuuique) de judiciaria po- XXXIII.
    lestale accir.ctus (in ipsain sanclain basilicam vel Diploma Dagoberti Francorum regit, quo Ruilia-
    I,
    iinmaiientes in ipsa, nisi per volunlaiem abbaiis ct ciun et pluiima alia dona con[eri monasterio sancii
    J
    Dioiujsii (unn. 057).
    suoruin nionachorum, ullam unquain habeal pote-
    stateiu ; scd sit liec sancta niaier ecclesia, videlicet Dagoberlus, rex F.aucorum, vir illustcr. Cuin ccr-
    peculiaris patroui noslri donini ct magni Dionysii, tis etcoiidianis manifestelur indiciis esse ve uin quo l

    libera et absoluta abomni invasione vd inquietudine oninium nialeries cl condilio nasceiilium tempore
    oniniuni boininum, cujuscuinque ordinis vel pote- nioraentaneo revertalur iimidiiluin, nosirarum salus
    stalis esse videanlur). In curtes vero prefale basilice posiit aniiuaruin, qiiatiuus quisque, quem primi lio-
    doaini Dionysii, ubi et ubi, in quascunque regiones
    vel pagos iu regno, D..0 propitio, nostro, quod a B die totius vite sue discutiat nioduui, ac deinde sors
    die presente pars ipsius inonasterii possidere et do- extrema euui noaduin vitalem rapuerit spirilum, pro
    ininari \idetur, vel quod Deum timentibus [Dub.,A meiitis locum obtinere se illuc exerceai [Lege exer-
    Deum linienlibns] boininibus per legitima cartarum ccns] unde piius ruit, ct ubi post iransitum ejus
    instriimenta ibidem fuit concessuni, aut inantea eril an.iina ductu angelico cst redilura ; nam quis ad
    additum vel delegatum, nec ad causas audiendum, quaailibet civitatcra tcnsurus , forte negoliationis
    nee ad fidt jussores tollendos, nec ad freda vel baunos causa vel necessilate pulsus, aliqua non premit-
    exigenduiu, et ad inaiisiones vel paratas f ciendum, lit boua quibus admodu.n contcntussufliciai, remcl.i
    nec ullas redibitiones requirendum, infra inimuni- omni inopia ? llaque sic et quia Apo tolum dixisse li-

    latem sincli Dionysii ingredi vel requiiere quoquo quct: Dum lempus habcmus, operemur bonum atlom-
    icnipore presumalur ; sed quicquid exinde fiscus nes ; est memoiie coinineiidaii.luni cuique videlicct

    noster polerat exauctare, omnia et cx onmibus, pro oitliodoxoruni, quiClnibli se plasma fatelur et tem-
    mercedis nostie augmenlo; sub integia ct lit ntissiiaa pluin, ul inleriin duin vivendi spatia morlis dcbi.e

    immunitate a die presenti concediraus ( ad ipsuin prestant lex atq le jura, sua eroget pro Christo ae
    sanciuni locum et in perpetuum conlirmamiis j. Si largiatur, et talitcr in superna Jerusaleiu thesauriiiu
    autem quispiam lianc n slrain auctorilatem vel im- G thesauraans , libernm ad eam reversurus possidebit
    niunitalein infringere volueril et alios ad lioccon maiisioiiem, ejus quoque spirilui fames in evum de-
    duxerit, imusqiiisque pro semctipso libras xxx cx ncgabiiui et sitis. A cujus nempe thalamomichi quia
    auro purissiino parlibus sancli Dionysii componat; niiii expedit ut exelu lar ullo inodo : Ego Daguberlus,
    el, ut dicluni est, quicquid exinde liscus noster ad Francorum rex a Deo coronalus, cui summi reg:s
    partim noslram sperare polerat, in luminaribus vel permissione ,
    predecessorum nec ne nostroruin con-
    slipendiis moiiachoruni seu el in cleeraosinis pau- cessione Francia obsecumlat 1 1 famulalur, dc salut
    perum ipsius monaslerii, perciiniier per noslra ora- animc iiuuc traclando, sauiori usus consilio, apud
    cula ad integrum sit concessuin atque indultimi, ita me dcliberavi queinlibet Cbristi militum ,
    pro mca-
    ul eis raelius delectel pro stabilitale regni noslri, vel ruin quaruindaiii donatione reium , ailjuturein miihi

    pro quiete, et quibuslibet leudis noslris, Doraini faceic el proxinium. Est hic incliius et preciosus
    inisericordiain attentius deprecari. Et ut luec aulo- videlicet teslis Dionysius, qui olim liinore nndus

    ritas nostris et fuiuris temporibiis circa ipsum san- lidei feryore accinctus , Galliam petiit , cl ibi, gen-
    cluin locum perenniter firma et inviolata pcrinaneat, tilium pullulante perfidia, viriliter resistit fide con-
    vel per omnia lempora illesa custodiatur atque stans, sanclie legis preiicando ac patefaciendo do-
    conservelur, et ab omuibus optimatibus noslris ct D,clrinam. Hic eienhn proprii cruoris effusiouc
    judicibus publicis et privatis inelius ac cerlius cre- qni qiiidem a dextris Dei cognoscitur sedere, jugiter-
    datur, manus nostre subscriplionibus subler eain que inipetiare pro quibus voluerit petere, universus
    decrevimus roborare, el de aimulo noslro jussiiniis orbis cum sumuio debet venerari obsequio, multtim
    sigillari. Dagobcrlus rex s. ( Palladius eps. s. Tau- quiilein ego,qui in declinando pairis Iram , ipsius
    rinus eps. s. Eligius eps. s. Silvinus eps. s. Orado scnsi niiclii affuisse \Dub., non abfuisse] gratiani.
    eps. s. Clarus eps. s. Condoenus comes s. Dado Quapropler, licot ipsc prcfalus Dionysius uulh) imii-
    obtuli. Johannes eps. s. Richoaldus eps. s. Atbei ius geat pio gloria qua cum Deo feliciter polilur, tanien

    a Edimusex charlulario BibUolhecoercgue, Dionysii abbas Leobafarius, cujus nomen, juxia Ma-
    sigualo
    5415, saeculo xiv exarato. Jain vulgaverat hoc di- billoniuni, Ann. Bened. l. I, pag. 500, non invcn -
    ploma Dubletus, llisi. abb. S. Dioik pag. <>77. Duo lur, nisi in instrumentis subles:a; lidei, iinde illud
    prcecipua hic deprelienduntur falsi indicia, praeter- e catalogo abbalum liujus nionasierii expunxerunt
    missis iis quae e\ stylo ct formulis pe.ti possuni. auctores Novio Gallix christianae, t. VII, col. 55.1).
    1° Fingitur datum anno 25 regni Dagoberti, cum is Felib. catal. a'ib. Hist. S. Diuiysii prainissum.
    Ascribiuius inter unos varias leciioncsex Dubleit .
    C
    deci:::uui sexium non coinplevcrit. 2 Dicitur saucti

    1'aiuol. LXXX. 18
    S>3 DACOBERTI 1 IT.ANCORUM REGIS VjG
    ui iniclii, cum uxore propria el libcris, apiuleqinim A Leobafarii abbatis. Datum sub die Ka!. SeplembrU.
    judiccm liat IMissimus iniercessor, culparam quoque anno xxv regni nostri. Actum civitate Aureliauis
    •'

    noslrarum in ilie judicii excusator, cenobitis nionas- feliciler, in Dei noniine. Amen.

    lerii i-llius, in quo corpore eum quiesceniem cum XXXI Y.


    gcmilibus peccatores adcunt , et pcccala faleniur, et Diploma Dagoberli I, rcgis Franeorinn quo villas ,

    ubi abbas Leobafarius preesse cernilur, resquasdam Acuciacum, Cosdunum, ei alias plures, matricula-
    riis ecclcsitv suncli Diomjsii doual h
    in Biluricensi silas confinio [Dub., conlinio, regioj, ann. l>57).

    actenus ascriplas dominio, per succedenlium lem- Dagoberlus, rex Francormo , vir illusler. Homo
    porurn curricula decernimus quiele obtinendas. No- semper ct incolumis , ac eliani et ac si in egritudine
    miiia autem earuin , ul certa pateant omnibus , pbsitus, pro saluic anime sue altentius debet invigi-
    sublilulanles, sic recilamus : inprimis Ruilliacum; lire, ut valcat in fiituruiii lucra niercedum conqui-
    et dcinde lios vicos , videlicel : villam Fracillo rere. lgilur nos ,
    pro Dei intiiitu vel remedio aniuie
    Montelliacum [Dnb., Francillo, Montellicinu], Aven- nostre , villas cognomiiiatas Acuciaco el Cosduno ,

    delliacum, Noziocuin, Murilliacum, Talaicum [Dub., silas in Bclloacin e pago, immoque Magnino villa ei

    Talliacum], Saiiuasiacum, Paredum, Ger, Pay, Mas- Mediano villare \Dub., Magnovillare , Mediov llare 1
    .

    nile , Cassinoilum , Canlalupum [Dub., Masline ,


    B V el Gellis el Averciaco , ad matricularios c donini
    Cassionilum, Canluplum], Jernacani, Vineolas , tcr- Dionysii, peculiaris patroni nostri , ubi ipse domnns
    ram de Pianis, tciiain deValle, ad quani respicit in corpore lequiescit , el nos sepeliri cupimus, ad
    Arnolliacus [Uwc desunl ap. Dub.] terram que dicitur eorimi subslantiam \Dub., concessimus ad sub taiv-

    Mons-Beraldi, terram quc dicilur Cancliuccs ,


    cum tiam] vel transactionem , villas suprascriptas Acu-
    omnibiis appendiciis suis , silvis scilicet et vineis ciaco et Cosduno , Hagnino villa , Mediapo villare

    pratis, aquis, earumdemque decursibus , ct servis \Dub., Magnovillare , Meiliovillare], vel Gellis ct

    ct ancillis. Preter liec autem curtem \dcesi ap. Dub. Averciaco , cum oinni meriio vcl teruiino earum
    curtenij doiiiinicam , cum capella ibi labricata in ipsos matricularios presenlialiler pcrvcniant , ita ut
    lionore sancli Salvaloris, apostolorunique ejus Pelri in poslinodimi, cuin terris , domibus , mancipiis,

    et Pauli , atquc saneloruni niarlyruni Dionysii , \:ntis, silvis, pralis, pascuis, gregis cum pastnribus,

    Rustici et Eleutherii , cum incluso vinee, ac sepleni adjacentiis vel reliquis quibuscumque bencliciis ,

    farinariis, furnis ilccem , et poiluin , mercatum sicut usque liaelenus a lisco nostro fuerunl possesse,

    piscarias quoqtie quas ibi mii bi inslitui precepi, ba- iia c\ nostra indulgentia ,
    pro salute animc noslre
    berc cnnccilo. Do etiam duas villas ,
    quarum una acquirenda vcl stabililale Qliorura noslrorum , ad
    dicilur Cirsai , et siia cst super lluvium Teluiu , ct ( ipsos raairicnlarios, qui ad prcfalam sauciam basi-
    Goyse, quoe proxima est fluvio Arnon, cum
    allera licam vel iufra atriuni consistunt, presenti et futuro

    omnibus appen iieiis mis. Ecce qualia beato Dionysio lempore prof ciant in perpetuo, etdclegatione, valde

    sibique famulanlibus oflero. Que si quis forle, quod jam iu egriludine deinan lavimus ficri , nec de filiis

    sbsit, nobis in regni solio suceedentium, vil quelibet noslris, \el quicumque propter boc occasioneni non
    prepolens persona , illi damna inferendo, in suum liabeal ,
    quasi presentein voluntaleni nostram adver-

    reduxeiit dominiiini, prout ego , ipso suffiagantc , sare aut refragare temptelur, ac etiam nec pontifex,

    salvari spero dans ea , ita ipse invasor ca l-ciineiulo nec abba , hoc ad ipsos fralres auferre non audeai
    niorte dainnetur pessima. Iloc auiem ilonuiii ,
    ut si iram Dei aul offensam domiii Dionysii non oplai

    posteiis non videatur apocrifum sed stabile , vel bcc incurrere.Quod si aliquis lioc convelli conavcrii
    carta ut lirniior ^it per lempora, noslrc nianus signo Domuo Deo leste boc demandavimuB \DuL\,
    ipso

    roborari ct conlirmari slaluimus. Signniu Dagobei ti quod, Domino ipso Deo testc, dciiiaiulaviiniis] fieri,
    gloriosissimiregis: signum Clodovei filii sui; signum aule tribiinal Cbrisli exinde ralionem deducal , cuin

    Kligii aurilicis sui ; signuin Dadonis canccllarii sui ; ipsis fratribus, et dum ex xcnodocbio non occurri-
    nms larcre de ipsis villis, vel Saclitas [Dub., Sai •

    signuni Gcremari [Dub., Geremari abbalis] ; sigiiuni

    « Falsa chronologica nola saltem extrcinuni regni berlus rebus humanis exemptus csi. Porro Gestorum
    Dagobeili annuiii videlur iiulieare. scriplor pra: oculis babuil veium diploma, cojus
    b DuWetus edi Jit , llist. abb. S. Dion., pag. 678; partem masimam exscripsil ergo in aolia chrono- ;

    nos depromusimus ex charlulario xiv sasculi, in Bibl. lo^icis assignandis allucinatus est is cui diplomatis

    regia, n. .')415, pag. 1-. Dubleti lecliones discre- renovandi cura liiit. Neque enim iiegaverinius au-
    thenlicum exstitisse Dagoberli diploma de villis Acu-
    pantes alicujus momenti inter uncos ascripsimus. Qui-
    cunque lioc iliploina contulerit cuin Gestts Dago- ciaco et cseteris sancte Dionysio hoc loco concessis,
    lierli cap. ii, ab anoiiyino siii t ilis s;vculo ix,
    ,
    quod forle deperdilum renovare conati sunl ii quo-
    conflatum judicaveril cx bujus scriptoris narratiine, rniii iniercrat. Habemus Clotarii III diploma auto-

    (•iijiis ipsissima verba in dipiomate a cajiite ad calcem graphum, nuo hoc diploma Dagoberti legitimum con-
    (leprclicnilet. Qnoedam lamen rx suo inseruit fabri- lnmalur. Ilmc vero aliud elicitur arguinentum con-
    cator imprudens, quaedam omisil, quc spurium tra sinceritatem inslrumenli de quo agiinus; teslaiut
    1

    liiuni arguunt, Datum lingitur diploma xvni Kal.Oc- cnim Clotarius III aviam suam Nandcchildem Pagq
    tobris, aiino regni Dagoberli xvi id est, anno C57, , berti diplomati subscripsisse, cujus subscrrptionis
    15 Septembris, quatuur mensibus aniemorlem Da- vesligium nulluin :i|> aret in diplomalc de quo agiuir.
    goberti; emissum vero dicitur a Gestorum anonymo Dc matriculariis saneli Dionysii, vide supra
    •
    :

    seripioie paucia diebus anlc xiv Kal. Februarias, i I (Col 535, iii l. 'I.

    ist antc dicin l J Januarii anui t 5S, qua die Dago-


    l ;
    r
    557 ECCLESIASTIC.E PR/ECEPTIONES. i, oH

    clitas), quoJ antea ad ipsos fralrcs 1'uit a nobis A incrito] ad basilicam domni Dionysii marlyris ,

    depuialiim, juxio quo'd in reliquo de ralione basilice peculiaris patroni noslri , ubi ipse preciosus domnus
    aliinenta recipiunt, si raiio compensatur, valde viclus in corpore requiescit, et venerabilis vir, Aigulfus
    aunualis de lioc eis, Deo donante, polerit suf.icerc, abbas , custos preesse videtur, ideo quod ibidem
    ut semper pro anima noslra el ipsos matricularios (Deesl. up. Dub. vox ibidcm) dcvolissimus per tem-
    ct successores corum no^tra pascal eleemosina, quo pora bona, propiliante Doinino , impertire preseu-
    potius deleclet eis pro nobis semper orarc ; el dum laliier plena devolione visi fuimiis concessisse ,

    jam nos isto precepto miniine subscribere potuimus, jubentes elenini \Dub., jubentesque specialius ordi-
    <juia in manu noslra trepidabat ille calamus ,
    pro- naimis] ut villa antedicta cum omni integritale et
    pterea rogavimus ut dulcissinms filius nosler Clo- solidiiate, hoc est, domibus, edifiiiis, presidiis,
    dsveus rex , per signacultiin nonnuis sui , ipsam mancipiis , colonis , inquilinis, accolabus, libertis

    cartam alfirmaret, et Dado eam offerat, et optimales servis lam ibiJem oriunJis quam aliundis \Dub., e\
    nostri eam Signum f gloriosi domni
    subscriberent. aliunJe] translatis, rusticis et urbanis, sallis atque
    Clodovei regis Dado [DubL, Ego Dado], jubente
    a. subjunctis terris cultis et incultis , vineis , silvis,

    antefato domuo Dagoberto rege presenle, preceptum pratis, paseuis, aquis aquarumve Jccursibus ,
    peco-
    firmavi vel obtuli. Signum A. viro illuslri, Walde- B ribus, peculiis, mobile et immobile, omneqiie genus
    berto senescalco, quoJ Ragnegiselus sig. |
    Dub. pecuJuni el in uiiiversuni [Dub., universa] merila ,

    senescallo : signum Ragnegiselli]. Signum A. Franne- appendiciis, adjacentiis, tam intra lerminos quam
    giselusb Signum vir illuster Auslrapio cubiculario c
    . . ct exlra terminos , omnemque reni adexquisitas
    Dalum vn decimo Kal. Oetobris, anno xvi regni \Dub., exquisitam] , quicquid dici ant nominare
    nosiri, Clipiaco in Dei nomine, feliciter. Amen.
    , \Dub., nominari] polest , vel quod ab fisco nostro,
    [Dubt. addit. : Ego Ermenulfus scripsi.] presente nunc lempore, in Dei noniine possidetur,
    cx indulgenlia noslra sint ad ipsam sanctam basilicam
    XXXV.
    toncessa: specialius ordinamus ut in postmoduni ad

    Diplomi Dngoberti /, rcgis Franrorum ,


    qno viitam ipsum sunctum locum vel clerum vel pauperes inibi
    Fsterpiniactim donat bnsilicce sancti Dionysii d
    consistenlibus, pro regni slabililate vel reniediuni
    (ann. 657).
    anime nostre, absque ullius in poslmodum refraga-
    Dagoberius, rex Francorum, vir i'luster, omnibus lione, ejus temporibus deleciet proficere quo fiat, ut
    pgemibus [Dub., agentibus noslris] presrnlibus et dum nos ad clerum vel pauperes ad ipsum sanctum
    futuris. Optabilem esse oportet Je transiloria \Dub., locum consislentibus substantia, vel in aliquantulum
    transitoriis] promerere eterna ,
    vel de caduca sub- C deputamus, pro intercessione antedicti domni Dio-
    slantia erogandum \Dub., erogauda], lucrari gaudia nysii inartyris apud Doniinum in futuro mcrcedem,
    sempiterna. Igitur nos rem ipsam considerantes, quod agerentur e. Et ul hec concessio aactoritalis
    prout in elernum vel in aliquanlulum inereamur ju- noslre, lam per presenlium quam succedenlium lem-
    storum esse consoi tes, villam cui nomen est Stirpi- pora inviolabilem capiat lirniilalem, manus nostre
    niacum [Dub., Esterpiniacum], silam in pago Vulca- subscriplionibus inferain, ut diximus, propria anno-
    sino, eam cum omni integritate vel meritum \Dub., tationeisla ducimus adumbrare f
    . Vir illuster Dago-
    ' Germonio, de Diplomat. Reg. Franc ,
    veter. Coibeiensibus immunitates concessit diplnmate quod
    t. II, pag. 112, falsi indicium erat quod Clodoveus,
    ordine suo proferemiis. In actis autem Suessionicre
    luncvix quadrimus, nec scribendi periius, subscri- synodi anno 8ii2, inler Dionysianas villas recensetur,
    psisse diplomati dicalur. Sed liic frustra est Germo-
    Mabill. de Re dipJ. pag. 527 ; unde licet conjicere, ,

    nius; nam, ut Mabillonius, deRedipl., suppl., pag. 2J, deperdito legitimo concessionis inslrumento, aliml
    nolal, Clodoveus per signaculum uominis sui diploma forte circa ix sseculi initia fabricaUim fuisse, quod
    afiirmat, id est, per signum quoddam nomini Clo-
    superest. Alia iu eo falsi indicia, ex stylo, et ex for-
    dovei a notario ad litum quoJ i.i charlulario for-
    ,
    mulis, cx conficto loci noinine, quo d.itum diploma
    maliir characleribus quorum sensus asscqui non lingitur, deprehendit Germonius, de vet. Dipl. reg.
    potest. SeJ alia qu» inJicavimus falsi indicia suf- Franc, t. II, pag. 't\$,, quem videsis.
    j,
    liciunt ut diploma hoc pro supposililio habeamus. " II uc
    usque varias lecliones ex Dubleto cxcerplas
    b Post nonien Frannegiseli
    chartularium exhibel inter uncos ascripsimus. Nunc exponenda sunt
    signum lilleiis inale forinatis.
    qu;i'dam nmnino Jiversa apuJ Dublelum sic enim ;
    c
    Hoc
    loco in charlulario exslat signum quoldam. liabet Ex inJiilgeiilia nostra ad ipsam sanclam
    : «
    d
    Solus edidit Dubletus, llisl. abb. S. Dion., p. (J74- basilicam concessa permaneal, ut in postmodum ad
    nos exscr.bimus ex chariulaiio Bibliothecse regi;p^ ipsum sancluni locum tam clerus qnam patiperes inibi
    sseiiilo xiv exaralo, signato 5 5 pag. 10. Sic me- 1
    , consisieutis, pro regni nostri stabilitate vsl reinedio
    moratur hoc diploma in Gestis Dagoberli, cap. 22 : animae noslra valeant Deum exorare, el quod con-
    Slirpiniucum, villtim in pago Witcassino prwsentialiler cessimus absqne ullius in posiniodum refragalione
    per firmitalis sua: prwcepium sancli Dionijs i basilkce perpetuis lemporibus, illis in augmeiitimi debeai pro-
    (Dagoberlus) t adidit. Vid. quoque Chroii. S. Dion., ficere.ctsic liat ut, dum nos haec ad memoratum
    lib. v, cap. 10. Ergo credenduni esl srculo ix
    , quo clerum, vel pauperum ipsius loci substantiam, vel in
    D.igolierti gesla scripla sunt, jam exslilissc in archivo aliqiiantulum pro reverenlia aniedicti domni Dionysii
    sancti Dionysii instruinentum de quo agimus, nec martyris deputamus, illius intercessionu apud l>o-
    ideo niinus inter spuria instiunieiila ahleganduni. minum in fulurum inercodem mercamur adijiisci
    Esleipiniacum enim, quod et Istirpiniacum et Ster- sempiternam. »
    piniacum alia. dicilur, villaregalisluil sub Dagoberto I, f
    A voce manus nostrw usque ad linem iteruriidis-
    nec e regiarum villarum numero esse de-iit ante CIo- crepat Diibletu--, apud (iiccii sic legilur Manusnn- <
    : <

    taiiimi lil, qni ibi degebat anno regni sui qui:ilo, cum
    strac subscriiitionibu» ac propria annolalione eam
    S :j9 DACOBF.BTl 1 FUANCORUM RKGIS 580

    berlus subscripsit. Data sub Jic Ka\. Oclobris, anno v A anno x\x regni noslri. Aelum S^inogilo villa ,
    fcli-

    legui, Sauriciagore °. ciler, in Dci nomine, anun.

    XXXMI.
    XXXVI.
    Diploma Dagoberti 1 , regis Francorum, qno jubet
    Diploma Uagoberti I, regis Francorum ,
    quo donat
    " filios mancipiorum aut semorum moii.i. lerii sancti
    monasterio sancti Dionijsii villam de Giurelis
    Diomjsii sub tege mancipiorinnecclcsiusticorum iu per-
    (uiiu. 0j7).
    peluum cum prole sua mancivio subjici d (iinii. 037).

    Dagobertus, Dei gratia Francorum rex. Antequam


    Dagobertus, rex Francorum, vir illuster, oninibus
    nos vile nostre preveniat dissolutio, et quamdiu jure
    episcopis, abbatibus, comitibus, ducibus, vicariis,
    priini parentis nobis bic peregrina conceditur mansio,
    centenariis, aucloribus [Dub., actoribus] ,
    judicibus,
    quia est noslris proliscuum animabus et salubre,
    et cunctis in universo Francorum regno principalum
    oportet ut sanclasDei ecclesias presentium bonorum
    agenlibus. Si ea que ad reverenliam locorum san-
    atnplilicemus largitatem \Dub., largilate], quibus
    ctorumDei.et testamentum mancipiorum ad ea per-
    noino potilur permansum, sed labenti lempoic
    c qua-
    tinenliiim adtinere viJentur, regia censura decemi-
    linus sic nosicr immorlalis spiritus, morlalem eum
    mus, juste quidem agere videmur, ac proinde nos
    exuerit hominem, felicem ei immarcessibilem obii-
    H
    babituros eterne reniunerationis apud Deum merce-
    ncre se gaudeal gloriam [Dub., tripulict oblinere se dem sine dubio speramus. Quapropler, presentium
    gloriam]. Quapropter ego, cum mibi cnrporalia de-
    alque futurorum sagacitas noverit quod, ad petilio-
    fecerinl juvamina, ut roerear collocari in requie nem domni Cbunaldi, venerabilis abbatis, et fratrum
    perpetua, filii nec non uxor inea , monacbis monas-
    liionacborummonasteriisancti acbeatissiniipeculiaris
    terii patroni nostri sancti Dionysii, in quo corpus patroni nostri doami Dionysii martyris, ubi ipse dom-
    ejus requiescit, el nos recondi tiimnlo cupimus ter-
    nus in corpore requiscit, una cum suis preclaris sociis
    mino depositionis, ubi prcesse videtur abbas Astulfus
    Histico et Eleulherio martyribus, de copulationibus
    Dub., Aygulfus abbaj, villam Gyuretis Dub., de
    | f mancipiorum, servorum et ancillarum, et eorumdcm
    Giiirellis] vocitalam, cuin adjacenliis suis, jure per-
    sanctorum venerabilium martyrum, et aliorum om-
    peluo annuimus liabendam, que sit.i est in Bituricensi
    niiiin universaliler bominmn in tnlo rcgno a Deo
    pago, duobus millibus a Garo tluvio dis:al. Et si quevis uoliis commisso consistentium, seu ctiam nostrorum
    [Dub., quis] prepolens persona villam depopolando scu qiiorumlibct horainuin cujuscuraque dignilatis,
    prelioso marlyri Dionysio intuleril damna, vel quis- ordinis et potcstalis, exliterinl, hanc per hoc noslie
    librt regiim in rcgni solio nobis succedeniium in preceptum constituenles, sancimus ut amo-
    dignitatis
    suuin si malucrit revocare dominium, Dci et rnartyris do, per omnia seculi presentis fulura leinpora, qui-
    paliatur iram, cujus donando ditamus ecclesiam. Hoc cumque mancipiorum, sive scrvoruui et anciHarum
    aulem doiium, ut miilto magis sil linniim, et per fu-
    prefatorum martyrum, sive raasculus, sive femina,
    lura tempora posleris non videalur apocrifuin , car- qualicumque pacto, seu legitimo seu furtivo com-
    laque hec firmiorem oblineal vigorem , signo uostre plcxn prolcni gcnucrit, cdideril atque propagavcrit,
    inanus roborari atque confirmari decrevirmis. ex lunc et semper, absque participe vel divisorc

    Signurn Dagoberli regis. Signum Clodovei [


    Dub., quolibet, inrefragabilitcr ad snpradictorum sancto-
    Chloudouvii] lilii sui. Signum Eligii aurilicis sui. ruiu marlyrum potestatera cum omni prolesua revo-
    Signurn Dadonis canceliarii Signum Geremari sui. ccntur alque subdaniur lege [Dub., el lege] manci-
    \Dub., Geremari abbalis].Siginnn Aistulli \Dub., Ay- piorura ecclcsiaslicoiuni, sub picfali abbalis el suc-

    gulfi |
    alibatis. cessorura illius monachorum injam dicto monasterio

    Dalura sub die Kal. Decembris [/)«&., Septembris], Dco scrvicntium ditioncm perpetualiler mancipenlur.

    duximus adnmbrare. Vir illuster, Dagobertus rcx sub- cancellarii, promiscue inter tesiium signa incertum.
    Data sub die Kal. Octobris, Sauriciagore.i Cictera inissa facimus.
    scripsit. n
    '' cVoces, quibus ncmo potitur permansum, sed la-
    " Quoius annus omiititur apud Dubletum, ct cha-
    ractere incerta: significalionis in cbartulario expri- benti tempore, desunl
    apud Dilblelum.
    d Tvpis mandavit Dubletus, II st. abb. S. Dinn.'
    miiiir ; neque cniin littera </, neque nota numerica (>,
    utprimo videtur aspectu, hoc characteredesignantur, pag. 660, nec docet unde deproinpserit. Eiscribi-
    iit liquei ex rollatione hujus characteris cum liite- niiise\ cbartnlario Bibliolhecx regiac laudato s;e|>ius,
    rarum et notarum numericarum ejusdem foruia in pag. Gerrooiiius, de vfil. dipl. reg. Franc, l. II,
    .">.

    chartularii contextu. Quoniam autem in diplomate pag. 105, illud inter supposititia instrumenta minn-
    menlio lit Aigulli, sancti Dionysii abbatis, boc inslru- dandu n ccnsci. Ilis intcr alia nitiiur argumentis.
    iiientum extremis Dagoberti lemporibus addisimus. Desunt noUc diei, mensis el loci. Dado in subscri-
    Dubletus vulgavit, llist. abb. S. Dion., pag< 679,
    '•
    pt.one usurpal tituluai insolitum Cancellarii regim di-
    ncc docet unde deprompSerit nos exscribiraus cx
    ; gnitatis. Ilanc aialeiu, ut docet Mabill., de Bedip'.
    chartulario liibliothccx regi;e xivsaeculi, sig. 5115, pag. 59, non sapit vocabulura majestatis, (pio uiiiiir
    pag. 15. Dubleti varias lectiones alicujus raomenti Dagobertus in lioc instrumentn. Inepta etridicula
    inier uncos exbibemus. Nemiui, quod sciamus, pro- multa librarum decem auri purissimi, et argenti pro
    baium instruraenlum , a Germonio ubisupra, falsi batissimi pondo viginti, indicla scrvo de rciuni iv- -

    damnatur ex n^iiis chronologicis, qu* regnuin Dago- frangenli. Felibianus, vir pleruraquc melius occu a-
    berti ad annutn tiigesiraum prolenduni media fere , lus, boc diploma pro aulhenlico adduxit, Hisl. abb.
    sui partc auclum. Si hoc non suffecerit, adde litulum S. Dion. p.i^. I">, qund toraen inter historia; si
    auiilicis rcgii Eligio sqbscribcnti tndilum; signuin probationes rei udendum merilo non curavit.
    50»
    ECCLESlASTICyE PU/ECEPTIONES. 302

    decretum A rnnt, in qiiibus continebalur qualiter procfatuni mo-


    Si quis vbto contra lioc nicc niajestaiis

    et quod amore juslilie decernimus nasteriolum a memorato episcopo jam dictus abbas
    presumpserit,
    peiisset, atque ab eo beneliciario jiire diebus vil;e
    inlrigerit, et quoquo pacto vio'averit, legibus arla-

    deceni libras, ac argenli proba- suae percepissel, et ob rei firniilatcm censum ei per
    lns, auri purissiini
    pondo viginli, ad pensum noslri palatii solvere singulos annos solvere spopondisset, id est, ad lunien
    lissimi
    eorundem mancipiorum, si liber est, inatris ecelesia; uu lib. de cera, ei ad opusfratrum
    cogatur, et
    vero servus, idem solvat, ei centum canonicorum in pr;cdicta civitate Deo militanlium,
    teneatur ; si

    quinquaginla iclibus in publico coram judicibus fe- in ccena Domini, pleiium modium de ovis, et plenas

    riatur.Ut vero hoc noslre preceplionis decretum buiiculas paratasdc optinio vino, ct ad opus episcopi

    inconcussum pcrmaneat, alque pleniorem vigorem canibuttam unam et duos subtalares per singulos

    inviolabiliter per fulura tenipora conser- anuos, partibus memorati episcopi, vel rectorum
    accipiens
    ejus persolvere debuisset. Petentes ergo ad nostram
    velur, nostre dignilatis annulo insigniri precepimus.
    Datum anno x " regni domni nostri [nostri deest miserunt celsiludinem epistolas ambo ct inissos, ut

    upnd Dub.] Dagobcrli gloriosissimi Francorum regis. supcr precariam memorati antisiiiis, gratia lirmila-

    fccissemus pr.eceplum, per quod monasleriolum


    Dado, regie dignilatis cancellarius, recognovit, legi tis,

    et relegi [Dub., legit et relegil]. R priedictum memoratus Sigrannus abbas tutum et

    XXXVIII. securum, dum advixerit, tenere et possidere cum


    onmi integrilate vel supraposito valerct. Proinde
    Diploma Dtigoberti I, regis Francorum, quo confir-
    mntur charta precaria Sigramii, abbalis Anisolensis, hanc nostram aiictoritatem ineinoratis venerabilibus
    et HadoJndi, Cenomanensis episcopi, de monaslerio
    viris lieri jiissimus, pcr quam prxcipimus alque ju-
    Anhotensi b (ann. 637).
    benius ut prxscriptum monasteriolum , sicut menio-
    Dagobertus, rex Francorum, vir inluster. Si ea
    rato abbati a supra meinoralo venerabili iladoindo
    quie opporlunittibus ecclesiarum vel sacerdolum
    episcopo sibi beneliciario online collalum esl, ila
    perlinent libenter praeslamus, vel ad effectum per-
    deinceps in ejus bcneliciariadominatinne permaneat,
    ducimus, retribuiorem Dominum exinde babere con-
    et supiascripluni censum partibus rectonim ejusdcm
    lidlinus, et nobis ad mcrcedem vel stabilitatem regni
    Cenomannica; sedis, absque ulla dilatione, persol-
    noslri in Dei nomine perlinere confidimus. Igilur
    vere studeat; post ejus vero diccssum, ad ejus ei
    compertum sil omnibus fidelibus nostris praesentibus
    potestatem meuioratse uihis Cenomannicoe malris
    et fuluris, quia niiserunt ad noslram clementiam
    ecclesise, a qua in benclicium illud acccpisse dino-
    lladoindus, Cenomannis uibis vencrabilis episcopus,
    scitur, absque ullius detentione aut contrarieialo
    el Sigrannus, abbas de monasterio Anisol», qiiorum
    G rcverlaiur , ut rectores ejusdem sancte ecclesi;r,
    missi nobis innotuerunl, et per epislolaspratdiclorum
    quidquid de eo jure ecclesiastico disponere volue-
    virorum aJsensum et deprecalionem confinnave-
    rini, facianl. Etulhxc auctoritas firmior liabcatur,
    runl, dicentes eo quod prxdicluni monasteriolum
    vel per tempora eonservetur, manus -nostroc sub-
    Anisoke per liiulum precaria: supplicasset prsedictus
    scriptionibus subter eam decreviinus roborare.
    Sigrannus abbas, ad suum supra citalum Hadoindum
    cpiscnpum, in quo etiam monasleriolo domnus Ka- XXXIX.
    rileffus corpore requiescit, quod et ipse construxir, Diploma Dagoberti /, regis Francorum, quo eciiesia:
    sancli Dion sii donat ecclesiam de 1'lumbata, et
    el in dedicalione ecelesiie domno Innoccnte, praTat:e alius ecclesias plurimas, cum appenditiis; ac cidem
    u bis episcopo, per strumenta cartarum tradidit, privilegia concedil * (ann. 037 j

    quod etiam in benelicium per precariam jam dictus Novimus a predecessoribus fuisse decretum pa-
    abbas a supradicio Hadoindo adeptum babet. Unde tribus, ut quecunique liercnt postcriorum memorie
    et sciiplum precariarum nobis eorum iirssi osiende- profutura scripto coniinendaieiitiir , ne oblivionis

    a
    Annus decimus regni, si ab incoepto regno pptid nasterio Anisolensi, ut dictum cst, 1. I, pag. 96 et
    Auslrasios repetatur, erat annus Clnisli 651. Chu- »00, et supra (Col. 546);nisi forte haec charla eadem
    naldus vero, ijiii iu diplumate dicitur abbas sancti tv sit cujus lituliis, per oscitaniiam, recensitus est su!>
    Dionysii, huic monasleiio, jnxlaCointium, Ann. t. II, nomine Clotarii. Vide Baluz. Miscell., t. III, pqg. »27,
    pag. 823, non \idelur pnvfuisse ante annum 653. n° »1.
    I.rgo annus liic regni liecimus rompulanilui est a r Dubletus, Hist. abb. S. Dion., pag. 675, vulgavit

    morle Clotarii ila ul diploma revoeai qeeat ad an-


    ; i hoc diploma, quod ita describil til pra: oculis aulo-
    iiuni 037. E( cerle D::do, ui suecessil Chunaldus, ad-
    < graphum habuisse videalur; sed spurium arguit Ger-
    hoc proeeral monaslerio Sand onvsiai o, anno 1-1 re- nionius. Nos ex cbartulario Dililiolhecae regi;e 5415,
    gni Dagoberli, id csi, auno Chrsti 653, ut liquet ex pag. »9, exscri|isiiiuis, variis Dubleli leclionibus in-
    diplomali' supra eilito (Col. 530). ler uncos adbibilis. lndicia fal^i sunt : stylus a stylo
    insertum inter aela episcoporum Ceeomanen-
    '"
    diplomaiiim Dagoherli omnino alienus; Pielavinisis
    sium a Mnhillonio edila, Analect. pag. 269. Cliariam episcopi Ansoal.li facta iiienlio.eiijus assensu ili|iloma
    precariam quaa hnc diplomate confirmatur supia emissum ilii itur, cum is non, nisi anno 675, Picta-
    lCo.'. .Mij) exliibuimiis. Cum auiem ca falsi damuata vienses infulas consecutus sil; nolaa anni et loci, ae
    fuerit, diploma quo videtur confirmata nemo non snbscriptioucs oiniss;e, ita ut hdc iiislrumenlum iin-
    judicabit fabricatum ut liuic charlai fidesahqua con- perfecli dipl malis specimen cxbibeat, quasi primo
    cilian tur. Recusum miramur in Collectione scripto- lalsarii eonalu lentalum, in authenlieain formam
    runi r. rutn Franciearum, t. IV, pag. 632, unde ple- secundis curis redigendum. Ut ut sit, certeillud cen-
    rumque eoiimi"niilia iuslriiinenla exsulaie jiissasunt. semus nullius lidii; e.l, nota anni delieicnle, aJ
    Non recensetur inti r charlas spuri >s qu;e ix s:eculi) exlrcmum regni Dagobcrli aniiiiin relcgavimus.
    ali episcopo Cenomanensi exhibiia;;uiii inlitede iuo-
    563 D.YGOBERTl I FRANCORUM REGIS ECCLESIASHCE IR.ECEPTIONES. 501
    caliginesupprimerenlur. QuapropteregoDagobertus, A decimis, servis etaneillis. Ilem super eandem Vien-
    Dei gratia Franeorum rex, nolum volo lieri omnibus, nam Vigennam], ecclesiam sanclorum aposlolorum
    [

    tam futuris quam presentibus, quod ecclesie beato- Petri et Paulide Dangeo, cum lerris et deciniis et
    rum martyrum Dionysii,
    Rusiici et Eleulherii de servis. Ilem nostrum fiscum de Odriaco, et eccle-
    Francia, damus concedimus, noslrortim consilio
    et siam sancti Sulpicii, cum lerris et pratis et decimis
    optimalum, et assensu domni Ansoaldi, Pictnvorum et servis, eum vicariis. Item terram de Maleredo,
    episcopi, et aliorum lain archiepiscoporum quam cum pratis et vineis et nemoribus, servis el ancillis
    rpiscoporum, ecclesiam de Plumbala, ecclesiam sci- et vicariis; et allerum Laingniacum [Lingniacum],
    licet quam in honore heale Marie semper virginis,
    et ecclesiam beati Remigii. liem in pago Turonensi,
    tt sanctorum angelorum, beati confessores Ursinus,
    Antigniacum et ecclesiam sancti Vincenlii super ¥i-
    Marlialis, Lucianus [Cacianus ct Julianus compo- j
    gennam, et teiraiu de Selignech, cum terris, decimis
    Euerunt, eandem vero ecclesiani ipsi angeli Deo el servis. Item in eodem territoiio terram de Pleis,
    consecraverunt ecclesiam dieo que est interduas
    ;
    cum ecclesia sancti Silvestri, et terram de Cuymet.
    valles , sita prope aquam que dicilur Vigenna Ut igilur oninis adversariorum calumpnia sopila si-
    Vigona], supradictis martyribus libere servitio [li-
    j
    leat, elomnis malignorum omniumiiifeslatiodaninala
    beram et ab omni servitio] absolutam concedimus.
    B abscedai, graiia memorie placuit nobis hoc seripium
    Rursum notificamus presentibus et futuris supra- sigillo no : iro coiifirmare.
    diclis marlyribus, vineas, terras et prata, cum aquis
    XL.
    et nemoribus.servis et ancillis, in eodem loco de-
    disse. INoIo vospreterea latere, quod quicumque, sive Diploma Dagoberti l, r^gis Francorum, quo, ad pre-
    ccs Auberti
    Cameracensii episcopi
    , duna nutlla ,
    liber, sive servus, sive quolibet crimine damnatus, conferl oralorio buitx Itarite " {ann. 037).
    intra melas quo [quas ] ego posui in loco qui dicilur
    Aula, usque ad alium locum qui dicitur Ternanl,
    In nomine Patris el Filii et Spirilus sancii, amen.
    sicut indicat supradicla aqua, et terra sancti Martini, Aminoneiite ac dicente Filio Dei : Date eleemotinam,
    el beale Radegundis, quicumque, inquam, sive a el ecce omnia miinda sunl tobis ; iJcirco ego Dago-
    duello, sive indigena, latro, fur, homicida, refugium bertus, Aiislrasiorum rex, pro anima patris inei

    quesierint, liber et iimnunis a quacuinque persecu- karissimi Loharii, Francorum regis auguslissinii,

    torum infestatione evadat : prcterea iiianifeslum sit inoniiis salutaribus viri venerabilis et consanguinei

    onmibus eos qui prediclum locum manserint


    intra mei Auberti, Kamaracensis episc., inductus, con.
    nulli nisi soli Deo et monachis ecclesie dcbere cedo et dono piissimis fralribus orat^rii bcalx M.iri.i.

    obsequi. DeJimus eiiam supradictis martyribus re S ales uscos duos OEneiigiuin, et K irubium, cum
    C >

    ecclesiam sancli Hylarii de intra Annam omnibus suis appemliliis, id esl utriusque sexus
    [ Amnem],

    cum terris el decimis et aquis. Item in eodem loco slavis rt maneipii-, villis, tenis, silvis, pralis, ai|iiis

    qui dicitur Cursous [Cursona], ecclesias nostras, aquarunique decursibus, elc. ; ilein villam Buria-

    scilicel ccclesiam sanclorum marlyrum Gervasii et cam, villam llaidem, et ex paite villas ilalogin, el

    Prothasii, et aliam iu honore beati Martini, et a


    Gleviam, ele.; ideni do et trado eccles. sancti Peiri
    fonte qui dicilur Benedicta usque ad locum qui Kamernc, in qua sanctissinius paler Vedastus cano-
    Claiistruin vocalur, totam lerrain et a.juam que nicos conslitiiil, liscuin Tilletum, villas Vinciacnm
    Voda vocalur, et iiiolendiniiin de Cuiiiigiiecli, et et llarnam, cum appenditiis, elc., has donaliones
    lerrain de Bosnay, cum servis el ancillis ct decimis. approbanlibus palatii mei principibus el senioribus

    Item terram de Laingniaco[ Lingniaco j,et ccclesiam Ariiulpho el Pipino. Utautein li;cc nostra concessio,
    beati llylarii, cum terris et pratis et decimis. Dedi- etc. Signum D. Dagoberli , rcgis Auslrasiorum.
    uius ex alia parte Vienne aque sanclis martyribus S. Aruulphi Melensis. S. Pipini Neustriensis, seniorum
    quarum vicum [aquac Vigennae vicum ] nostrum palalii. S. Ansonis, cancellarii, vice Cunilierli, archi-
    Ligrandisse, cum ecclcsiis seilkel apostoloruin Petri cancellar. recogno... Data Kamaraci, xvn Kal.
    ct Pauli et sancti Vpoliti martyris, cum terris et D Maias, an D. 1. sexcent. quadrag. ind. xiv.

    a
    Diploma, quod magna sui parte truncaiuni est, libus rex Francorum dicilur, et a mi rle Charibcrti,
    edimus ex supplemento ad opera diplorhatica Mirxi, anno 631, lotam Franciam solus regebat. Signalur
    t. III, pag. I, et ex Historia
    Cameracensi Carpenterii, anuo liicarnalionis tUO.cuni jam duobus annis rrgno
    t. II, prob., pag. 4, depromptnin cx
    arcbivo abbatix et vita Dagoberlus cesserat qnapropter ad linem :

    sancti Auberti. Spurium aiguiint invocalio


    feiiini regni Dagobeni, ct sub anno 057, colloeanduni duxi.
    inilialis insobla, titiilus Dagoberli, qui se regem Au- Aliis f.ilsi indiciis enumcrandis superseJeuduin ai-
    arasiorum appcllat, dum in aliisbonx nolse diptoma- bilramur.
    5(5 NOTITIA 1N S. IIADOINDDM. 5 !(i

    ANNO DOMINl DCXXXVIIl.

    SANCTUS HADOINDUS
    CENOMANENSIS EPISCOPUS.

    INOTITIA HISTORICA IN S. HA.DOINDUM.


    (Mabill., velera Analect.)

    Domnus Hadoindus Genomanicse urljis episcopus, A devotio se inclinavit, quia forte Dominus holebal, ct
    et successor bcati Uerticbramni, natione Framus propterea forte non ei hoe agere inspirabat, quia
    \el Gallus, nobili ex progenie ortus. Hic restauravit divotissime in boc Domini voluntatem quocrebat.
    alque renovavil mulla monasteria in p rocbia Cei:o- Dum enim Iikc agebaniur, ei, de monasierio sancii
    manica, atque cadem monasteria regulariter degere Marliiii Turr;nensis rrvertens, ad Cenomanicam
    inslituit. Ipsius qvioiine tempore quidani vir Alanus prxdictus vir properabat civitatem, visiiaturus videli-
    nomiue, qui babcbat res su;e proprietatis multas, et cet sanctam mat ein et civitalis ecclesiam sanci;t:
    habebat unicuiu liliuin, qnem ita diligebat ut animam Dii gcnitricis Marise, et sanctorum Martyrum Ger-
    suam. Quadam vero die pnvd ctus Alani filius vena- vasii et Protasii, in qua miiltas coriini meritis ope-
    lionem exerceus in villa proprii patris sui, cujus rabatur Dominus virtutes. Cum vero laliier pro; e-
    vocabuUim est Doliacus (nam proptcr dolorem rando Pontileuvalensem synodocbium milliario a
    queru ibi babuerunt , sie dcineeps noniinala est, pnedicta urlte distante it?r agerei, venerunt servi
    antcavero alio nomineutebatur) qui iium in brogilo Dci ipsius Pontileuvalensis synodocliii, et Hadnindi
    prsedic.ti patris in jam dicto Doliacocerv3m minabaf, episcopi obviam, et suseipientes eum cum silenlio,
    equus ejus expavescens, cecidit mortuus de equo ct per orationes eum dcducentes, omnia necessaria
    expavescente praidictiis lilius Alani. Hoc autcm B ei voluntarie et diligcnter niinisirabant, et cum
    >idens suprascriplus Alanus de solario quo instabat, niagno lionore ei scrviebani, quia ad lioc opus prae-
    valde dolore rcplctus est : consolamlo tamcn nun- dictus domiiiis Beriichramnus ejusdem ubis epi-
    tiavit uxori sua; mairique cjus pr;cdicti juvenis mor- scopus ipsnm syno locliium in Pon:iieuva in lionore

    lem, eonsiderans quippe qu;>d sine causa evcniret. sancli Marlini fecerat, ut omncs advi nlantes, tam
    Tunc devotissime Deum cadi exorans, deprecatus divites quani et pauperes, ibi rcceptiones baberent;
    esl ut taliier res suas ei disponere concederet, qna- ct alimenta el CKtera necessaria abucdanter inibi
    liter sua essct bcneplacita volunlas, et quaf ur ex acciperent.
    cis regnum mereretur aiernum. Ccepit crgo tunc Crasiina auteai die, a pradicto synodocbio jam
    pedes una cura uxore sua ire per monasleria et loca dictus Alanus surgens, ad memoialam matrem ec-
    sancla, ac corpora sanctorum quierere, deprecans clesiani oralarus defolissime midis plantis propera-

    die ac nocie intentissime Deum, ut porro inspiraret bat, quoiiiam prsdicta nocte, dnm in pncfato syno-
    ei ad quam ccclesiam, secundum Creatoris sui vo- docliio Ponlileuva oralioni devotissime insistebat,
    luntatem tam pro prrcdicto filio suo suas Doiniuo instinctu Dei accensum cst cor eju^, ut ad memo-
    olTerendo rcs quam et remedio anima; sikc traderct. ralam inalrem et civitat s ecclesiam, qua; est con-
    Tali vero devotione surgendo, ct orando eleemo -y- C structa et sacrata in lionore sanclx Dei genitricis
    nasque faciendo, visilabat limina el corpora atqne Marive, et sancli Pe:ri apostoli, et sanclorum mar-
    ecclesias sanctorum muliuruni, ut Dominus, ceu tyrum Gervasii et Prctasii, ad qnani cl ipse oraturus
    dictum est, ei inspirarel ubi suum traderet prc- properabat, ouines traderet res proprietati. su;e,

    priuin ,
    quoniam magnam bereditatem babebat, et quod et nulu Dei faetum eae nulli dubium est. Ihcc
    nulluin habebat filium vel (iliam Iieredem. imoque peiagere, ut ci inspiratum erat, cogilans,
    Dum antem supradicto prrctexlu a monastcrio mandavit donmo Hadoindo pr;cscripto episcopo, ut
    sanctiMartini Tnronensis revertebatur, et licet multi obviam ei veiiirel, et cum eo con iderare valerel,

    scrvi Dei eum orali essent ut ad loca sancinrum qualiler de suis rebus agei e deberet, quia nolus ei

    quibus insistebant suas res traderet, et si ve!let ab erat et lidus amicns domnus Hadoindus. Kccit enim
    cis prctium acciperel , et ulrumque liaberct , et doranus lladoindus 111 ei jam dielus Alanus mandave-
    eleeinosynam ex eis cl munera. lkec suadebat ei ral, et venit obvUm ci, et benigne eum susc piens
    abbas ile inonaslerio Turonensi, ic quo sancliis Mar- per oiationes ecc'esiarum jam dict;e tivitatis cum
    timis corpore requiescil ; similiter et abbas qui i!i- summo lionore el magna reverenlia deduxit.
    eilur Duo-Gemelensis nionaslerii, sive alii praqiosili Dum aulem ad praediclam niatrem eeclesiam
    el abbates, et servi Dei tnulti ; lamen ad tiullum de U sque devotissime pervenerunt in eamiiiie iiilranles,
    prxJiclis locis ejus inteiitio se submisii, ncque cjus ct pariter orantcs cceperunt fierc Alanus el uxor
    5(17 S. IIADOINDI CENOIIANENSIS EPISCOI'1 568

    pjcs, elcnni lacrymis volunlalem eoruni publiciter A quibus in ea et nos eorum fulli rraionibus Poinino
    p.-tefecerunt ; et de ealeni ecclesia sanctse Mariae et iribuente perpetualiter vivere roereamur. Amen.
    sancli Petri aique sanctorthn martvru ;i Gervasii et 1'ixdicti siquidem domni Iladoiiuli tcmpore venit
    1'rotasii exire non pniuerun!, anteiju am omnes res Dimino ducenle,sub babitu mo-
    quid im vir sanc.'us,
    proprietatis gcae prsedicto domno Iladoirolo et suis nastico, noroina Lonegisibis,quarendo loca ubi ali-
    cunsaceidolilius et ministris atque prccf.iUe matri quim cellulam ad lucran las an mas facere posset.
    eecresiaj legaliter per strumenta cartarum sub siipu- Amliens autem famam praedicti Iladoindi, venit aj
    latione subnixa firiiiiler tradiderunt. Iloc aulem ctim, deprecans ei vieum suum canonicum, nomine
    facto, ram hil ri animo et loetilia repleti, levesque ruxidum, situin vi.lelicet in pago Cenomanico, iti
    corpore sunt effecli, atquc ad juventutem prio;em, condita Sagonense. Erat enim nolus ei ipse vicus,
    virtute Dii et intercessione prredictorum sanctnrum quia frequenler ad eumdcm lorum convenire sole-
    stint reversi, ut omnes hoc videntes stupesceient, nec bat, quia aptus ei propter f-eqiienliam p. puli ad
    viJisse, nec audisse enm lacrymis profiterentur, lucrandas animas videbalur, et boiios el Deum timen-
    quod nulu et viriule Kei faclum e>se non dubiiiui esl. les viros in circuitu ejus liabebat ,
    qui eum bene
    Tali enim couditinne instincln Dei tradidit memo- recipiebant; el omnia necessaria ei min slrabant; et
    ratus \ir Deo devottis A'anus jam dicto episcopo B insuper monasterium inibi facere suadebant, quod
    prrelatre matri etclesire dui decim vLlas oplimas, cum et de eorum rebus auginenlari volebant, in qno et

    eorum appendiciis, id est, Juliacum, Lucdunum, Ru- animas suas Domino lucrari, ipso docente, meren n-
    liacum, liup, iacum, SaboIoliitm,Qui!selid; s, Yeruum lur. Hrcc autem audiens domnus Iladoindus, gavisus
    et Vericium, T. nidam, et prredictum Doliacum, in est valde, et libenti animo dedit ei prajdictum virum
    q;ia prrclixes suus filius inortuus fuerat, et Camaria- ad jani dicium opus perficiendum, et ad prrefaiuin
    cam; et postea per translalas manus, asnarias et monasterinliim ad lucrandas Deo animas eonslriieii-
    cocteras vidulas, qoarum nnroina propter fastidiunret dum, suadens ei eliam, ut quod animo, Domino i:<-

    la.'dium legentium hic non inseruiinus. In pollegi- spiranle, liabcbal opere viriliter perficerel. Et insii-

    licis [Leg. polyptycl.is] tamen et plenariis sancta; per dedil ei prxdictus domnus Iladoindus alias rei-
    malris prredicire urbis ecclesiae bactenus pleniter colas el villulas, in circuitu prxfali viri Buxidi silis,
    reperiuntur inserlre. Instiper semeti. sum et s-uam qu :ss prxdictus domnus Lonegiselus nominatim eum
    moreni tradidil pirescripliis Alanus meninrato epi- deprecabalur. Dedit eti in ei memoratus domnus
    scopo dnnino Iladoindn, et servis Dei iu pnedicta Hadoindiis in adjiilorinm ad jam dictttm opus Dei
    ecclesia Domino fainularitibus , nt dc animabus perficienduiii totam decimam partem villx sux sedis
    eorum et corpoiibus suis inagnam haberent curaro, C eccleslre, cujus vorabulum est Ltigilunus; unde Dei
    ct corpora eoruin alerent, et animas suas Domino servi el ipse in prsefalo vico el in eodem monastc-
    lucrarent. Providebat quoque eos domnus lladoindus riolo babcrcnt plenius victualia eorum ct veslimenla.
    diligenler, et ministrabat eis suKicienler, et ita eis Postea vern tam ejus tempore, quam et successorirm
    seiviebat, sicut servus dnniino. Meniontus ergo Ala- suormn, mulix res ad prrefalum monastcrioluni a
    nus et su i uxor sub polest te prxdicli episcopi stu- noliilibus et liberis homitiihus sunl legaliler tradilre.
    diosissime et devolissime Domino die nociuque Ipsum namque monasleriolum cuiii pra-diclis rebns
    lmlilabant, et pro supradictis devotioniiius, sicut et omnibus ad se pertinentibus su;e sedis ecclcsia>
    credimus, regnum Dei adquisierunt, et vitani a-lcr- siibjugatuin, el suis successoribus jure eeclesiastico
    nain, Doniino anniienlc, pcrceperimt. Vivunt enim possidenduin et canonice guberiiandum ejus reliquit
    ciim Christo et sanctis ejus in beata goria, cuni temporibus.

    SANCTI HADOINDI
    CENOMANENSIS EPISCOPI

    SCRIPTA QXJM EXSTANT.


    '

    [Brequigiiy, Dip'oin , cte., loin. II nov. ed

    I. oclavo Idtis Fcbruaiii , in anno qumto regnar.le


    rrloriosissimo Clodoveo rege. Ego Iladoindns, ae si

    Tetlamenium llathindi Cenomanensis episcopi indigniis pecrator [ tamelsi pcccaior ], episcopus


    (ann. (542).
    sanctrc Dei Ecclesi;c Crenomanis civilatis, sanus, Deo
    In noinine Doniini Jcsu Cbrisli, cl Spirilus sancti, prnpitio, mente et corpore, sanoque consilio, mc-

    " Testamcnlum hoc primus vulgavit Brissonius, in commentariis ad consuetudines Cennmanenses;


    1'niiiiiil. vn, n. ci.xt, pag 659, nov. edil. re-
    lib. emendatius poslea Corvaiserius, llisi. prrcs. Cefio-
    P iiuiii in schedis Crucei. I'.\ Brissonio recusum iii man., pag. 230, <x veteri Ecclesi;e Cenomanensis
    Aimaiibus ecclesiasticis Barouii, ad ann. 01i2 ; denuo regtsl-o pouiilicali, iyp s maiidavit ; cx Corvaiscrio
    GG9 SCniPTA QU/E EXSTANT. 570
    tcens ca=tim liumanoe fragilitatis, teslamentum tra- A Mariae Auriono [Aureonnol vicum, qucm Agobertus
    didi.illudque C aduliho diaconoscribenilum dictavi : abbas Diablcntis DixingunsJ simul
    | aedifinavit, et Jona
    quoil teslamenuini meum si quo casu jure civili aut villam, quae fuit Sigulphi pfesbyleri, et quam fidelis
    irnciorio, vel alicujus novae legis inlerventu, valere Chaddo pcr nostrum beneficium habere vide-
    noster
    nequiverit, ac si ab inieslato ad vicem codicillorum lur. Pariter et
    mansionem ad prope ipsam Jona,
    v;ilere id volo ac valeat. Itaque si quando ego lla- qnam Lupus quondam tenere visus fuit ipsi Cbad- ,

    doindus, suprascriptus episcopus, cx rebus bumanis doni volunms es«e concessam : si tamen habnerit
    excessero, acdebilum ventnri tcmporis complevero, filios, in eorum permaneal polestate el siquidein ;

    ttinc lu, sacrosancla Ecclesia venerabilis fCeno- filios non habtierit, post suum Iransilum, al jus et
    inannisj, hacres mea eslo, hoeredenique meam te esse dominationem domriae Marise de Aureonrmi vico re-
    consliluo; ita ut aliquid per hoc leslamentiim meum vertatur [reveriatur perpeluis temporibus dominan-
    dedero, legavero, dare jussero, id ut detur [el est dum]. Similiter villa Lastemarico [ Lastemariaco]
    dalus], liat, proesletur, fidei tu;e, com-
    haeres mea, quani ex munilicenlia noslra ipse li leii Cad loni rie-
    niiilo. Dono tibi, sancta venerabilis Ecclcsia Camo- fensori [ipsius fidele nostro Cadriono delensorc] 110-

    manica, in honore sancUe Mariaj, domini Gervasii et stro concessimus, voluntas mea est, ui, dum advixe-
    Protasii martyrum, viilam juris mei, cujus vocabu- B r i t> hoc usu possidcat ; post ejns vero disce?
    liim vocalur Avesa, quam datis rebus propriis meis cnm omni re meliorata vtl superposita, sanctoe basi-
    comparavi, cum domibus,30ililiciis, mancipirs, vineis, iicaeite Aureonensi vico revertalur. Similiter et Pau-
    sylvis, pratis et pascuis, qiianlimicunqiie in eo loco liaco qui fuit RorcoIeno[Bnccolrno partis] jamdiclae
    [in ealoca |
    aspicere videtur, cum colonis, ct integro domnae Marise ejusque temporibus possiricrc
    basilicae

    leimino suo, ad jus et dominationem [ donationem |


    dccernimus. Itemque villam Baudiacam quam ex
    veslram revocetur, perpetualiter pnssidendiim. Si- comparatione et noslris direclis aclinnibus [villa
    mililer basilic;e domni Vieturii, ubi ipse dominus re- Baudriacse ex comparatione legitimas nosl-as dire-
    qtiiescere dignoscetur, et, si meruero, inibi sepiiltu- ctionibusj revocavimus, cum terris, domibus, man-
    ram habrre desidero; dono tibi villam nuncupalam cipiis, sylvis, pralis et pascuis, acolisque omnibus,
    Acerveo, quam dato prelio comparavi,ciim domibus, et integro icnnino, prcefatce sancl:e Marise basilicic,
    niancipiis, vineis, sylvis, praiis et pascuis, exceptis ejusque ministri in perpetuum a die praesente juri
    his quos pio aiiimoe mrae remedio ingenuos fieri suo recipiant. Simul villa Criaco, quae est ad oppi-
    proecepi, lotum et ad iniegriim proefata basilica post duni |et villa Driaco, ad oppidum] ipsius basilicse
    nieum discessum suoe polestatis faciat rcvocare per- ciiin colonia Hamarico qiiam antefatae sanciae Mari:c
    petua dominatiotie possidendum. Ea vero conlilione ecclesias donavi, ad interveniendum pio nostris pec-
    dono sanctaa basilicae domni Petri et Pauli apostolo- calis [Colonica Cameriaco, antefate sanctae basiliea;

    riim, quam dominus Berthicrannus, quondam epi- sanrte Marioe pro nostra interveniendum peccata].
    scopus Caenomanis [ad oppidum Cenomannicse] civi- Siinililer Tusciaco, qui fuit Dondulfo, et itcr quod
    talis, suo opere x:!ilicavit, villani proprielalis mrae cuiii Edeberto commulavimus [Ausciaco qui fuit

    Iscomodiacuin, sitani in pago Bellivi | Belini] ,


    quam Dructulfo, et bocquod de Edeberto commulavimus],
    data pecuuia de Ansero [Aussoreno], et geniirice volo esse donatum. Similiter Auliaco, et castra si-
    sua comparavi, ut hanc ministri ejusdem post nieuin Cometas, quani de illuslri malrona
    mililer, et villam

    Iransiluni teneant, possideant, et fuluris laci re cui Modenana, data noslra pecunia, comparavimus, cuni
    voluerint derelinquant. Similiter dono ipsi basilieae domibus, oediliciis, lerris, mancipiis, sylvis ac pascufc,
    domni Petri et Pauli aposlolorum, villas quibus no- basilicae riomnoe Maiiaj de Aureonensi vico conscri-
    mina sunt Tatidiuiaco, Marliniaco qiiam Lnpus , biiiius, cum Appiaco colonia. Simili modo villam de
    quondam per nieum beneliciuni lenere visus fuit : Frigido Fonte cmii omui inlegritate, id aspicientibus
    hocsupraditta basilica, post meum [nostrum|disces- et pertineniibus scilicet omnibus [vel aspicientes ad
    sum, cum onini inlegrilale, quod ad ipsas villas se perlinentes, cum ontnibusj oedificiis, mancipiis,
    aspicere videlur, ministri noslri jam diciae basilicae accolis, servis el ingenuis, sylvis, lerris, vineis, pra-
    de praesenli percipiant dominandum. Simili modo tis et pascuis, aquis et aquarum riecursibus, et a i<>.

    dono basilica; domni Vincenlii martyris, quam Domno- in hac qu;esita sancloe basilicx domnoe Mariae volo
    lus, sanctnc recordalionis episcopus, suo labore con- esse donalam, ut pro nosiris inlerveniat peccaiis, ct
    slruxit , villam juris mei Pratellus, cum onini inte- Dominus noster Jesus deliciis nostris veniam conce-
    gritate, qiianiunicunque niibi [inibi] Domnola visa deredignetur [omni re inexquisila, ut a die pronsente
    luit habuisse.Similiter dono basilicoe donina: et sanciae antefacioe sancUe basilic;c domnae Marioe pro nostra

    Coinlius, Annal. t. III. pag. 135 ; Mabillonius demiiin eriitionibus reperiri, cum pluries posterioribus curis
    Actis episcoporum Cenomanensium insertum inier relorniari polueril. Iloc enim quod edinius exenir
    Aoalecta edidit, pag. 267. Onmibus pro sincero ha- pliim anno quinli) regni Chlodovei condilum liiit, id
    bitum, ne miniina quidem suspicione nntatur. Eriitio- e:t, juxta Cointium el Mabillonium, anno (142; nec
    nem Corvaiserii sequimur. Varias lecliones alicujus anie aiiuum (155, quippe, juxta Coint, Ann., t. 111,
    niomenti ex actis Cenomanensium episcoporum pag. 409, et Mab. Ann., t. 1, p. 583, lioc ipso anno
    depromptas inter uncos ascribimus; qu;c apud obiit llarioiririus. Inleliciter Baronius hoc lcstaiiien-
    Baronium desunt parenlhesibus includimus. Mirum tuin tribuit anno 152.
    non cst vari.s tiiscrcpantias in lestamenli Hadoindi
    §71 S. HADOINDI CEiSOMANENSIS EI'ISCOI'1 SCKIPTA QU/E EXSTANT. 5r2

    intervenienda peccata, ut Dominus nosler Jesus A doindo, Cenomannicfe urbis episcopo, una cuui ipsa

    Ciirislus quantilate nestris deliclis concedere digne- congregalione ex ipsa urbe consisienic, cgo in Dci
    tur, illuc esse proflciendum]. Similiter et Vernicellx iiomine Sigrannus, indiguus sacerdos alque mona-

    cum omni jure suo el lermino vel coloniis [colonxa] clius, prccalor a vobis acredo. Dum ct mca fuil pe-

    ad se pertinentibus, ad ipsam sanclam basilicam litio et vesira decrevil volontas, ut illud mon 'Sterio-
    proficialin perpcluum. Et si aliquis exinde epislolam lum, quod est construclum in hono e sancti Pelri ct

    quasi a nobis faclam protulerit, vacua ac inanis per- sancli Marlini, eteslsilus in lerruluriosancUc Mari;e

    inane.it; et ita nobis convenit ut supcrius inlhimare, Dei genilricis, vel sanctoruin martyruni Gervasii el
    ul unicuique lacla nostra de propinquis aul lueredi- Prolasr, inairis et Cenomannis civitatis seniuris ec-

    bus noslris charlam aliquam, quamvis bonorum bo- clesise, in pago Cenomannico, in loco quodam qmc
    miiKim manu roboratam, ut cupiditas suadet, pro- ab anliquis dicebaiur CasaGaiano , super fluviimi
    lulerit, vacua et inanis ]iermaneat, et illam malcdi- Anisolac, quod, secundum nomen ipsius Quminis,
    ctionem percipiat, ut superius esl comprehcnsum. nuncupatur Auisola, ubi domnus Turibius, ejusdem
    YillaniFonianas in pago'Sylviasinensi lilius et parens parochiae poniifex duduni in rebus senioris ct matris
    na>ter Bodilo, duni supersles fuerit, locellum illum civilatis ccelcsiai cui prsesidebat, ecclesiam in honore
    tempore vitae suic leneat ac possideal. In Chrisfi no- " sancti Petri principis aposlolorum fecerat, qus ta
    r.iine, lladoindus , etsi peccator, episcopus , hoc inen destrucla proptcrimmincntes vasiaiiunesfuerat,
    leslamenlum quod ex devolione rogavi [lieri rogavi] sed adhuc de ipsis maceriis aliqua pars ibi erat,
    rcbgi et subscripsi. Rosindus [Rensidus] subscripsi. quando domnus Karilefus, per licentiam et depreca-
    Berteghiselus subscripsi. Marsus subscripsi. Aullie- lionem atque adjulorium dom. Innocenli episcopi,
    bertus [ Austriberlus J suliscripsi. Sigraunus [Sei- in jam dicla lerra sancla? Marke et sanctorum mar-
    ghrannus] subscripsi. Audobertus subscripsi. Cadul- lyrum Gervasii et Protasii, ex rebus ipsius et aliorum
    pluis, ordinante domno lladouindo episcopo, hoc bonorum virorum sedificavit, per veslrum bcnelicium,
    testamentum reddiius, scripsi et subscripsi.
    sub u-ufrucluario ordine , tempore vilae mea: , cuin
    Magnilicis * in Christo, et sanctc Etclesiac filio
    onmes res ad se perlinenles vel aspicientes, inibi
    Badiloni et Andranno Hadouindus episcopus, rogoet t-nere permisii-tis, el crnsivi annis singulis ad nia-
    supplico chariiati vestne, ut cum me Dominus ci
    inni civitaiis ecclesiam persolvere vil ejusque pon-
    oranium creator de hoc sicculo migrare praxeperit, tificibus alque reetoribus, id est, ad lumcn ecclesix,
    C nomanis iter [irej
    i f. cialis, el ibi tcstainciiliim
    de cera libras iiu, et ad opus episcopi cambutia una,
    meum, cum apertum fuerit vobis persequenlibus
    el subtalares u, et ad opus canouicorum inibi Deo
    apudque publica geslis [gesla] municipalibus faciatis G
    dege|Uiun , bulicu | as duas paralas , p en as de vino
    i

    allegare [alligare et quod unicuique pcr ipsum


    enum mo dium de ovis
    oplinl0) et ln ccena d,,,,,,,,; p |

    tcslamentiiiii sanctis civibus vel propinquis meis


    et si negligens aut tardus de ipso censo apparuero,
    visus [
    seu lidelibus visiis] sum delegasse, veslra
    lideni exinde faciaui, i|isum inonasteriolum lem-
    ct
    ilispensalionc unusqiiisqiie juxla ipsam delegationein
    pore viuc niese non perdam ; el alicubi nec vcndere,
    pcrcipere valeat. Et quidquid exinde egeritis, ralum
    nec alienare pontiflcium non habeam.nisi sub jure et
    et liiniissiiiiuin debeat permanere : quod mandalum
    potestaie ac dominatione sanctse Marix et ganetorum
    nianu nostra (iiiiiaviiniis , et petinius muniendum.
    inarlyruui Gcrvasii et 1'rotasii, veleorum pontilicibus
    (Actuni Cxnomanis civitati ; in Chrisli nomiiie,
    alque rectoribus pernianeat. El posl nieuni quoque ju-
    amen. Hadoindus, ctsi pcccator, episcopus, hoc niaii-
    bente de hac luce discessuni.cum omni re emeliorata
    datum relegi et subscripsi. Kosindus [Rensindus]
    velsupraposita, absqueulliusjudicisconsignalioneaiit
    subscripsi. Berligbeselus subscripsi. Uarsus subscri-
    hereduni nostroruni contradiclione, jam dictum 1110-
    psi. Auffrebertus Audo subseripsi. Auslrebcrtus]
    [
    nasteriolura cum omni integritate, ei res ad se aspi-
    subscripsi. Audebertus subscripsi \<lesiuil]. Deflensor
    cientes vel pertinentes.vos aut reciores successores-
    subscripsi. Ursinianinis subscripsi [desunl]. Sirannus
    D que vestros in vestram lacialis revocare polestalem
    Bubscripsi |(/i'i's/l. Cadulphus diaconus, ordinante
    vcl doniiuaiionem. Et ut hocc precaria: uno tenorc
    domino Hadoindo episcopo, hoc mandatum scripsi
    conscripia;, una qua; in thesauro civilalis ccelesiic
    et subscripsi.)
    11.
    recondita sii, et alia quam ego Sigrannus a vobis

    accepcro, lirmiorcin oblincant vigorem , nianus no-


    Cliarta qua Sigrannus reeognoscit sc teneire monasie-
    slrasproprias siiblcrfirinaviiiius, ot bonurum viro-
    riiiniAnisotense ab Hadoindo, episcopo Cenomanensi,
    jurc usufructuario, cl sub cerlo ccnsu b (ann. 057). rum dccrevimus roborare. Actum Cenoinannis civi-
    laie publica. Dala vni 1 lus Aprilis c
    , anno xxxi re-
    Domino sancto ac venerabile sede aposlolico Ila-

    • Hanc insiriiciioneiii clauso testaraento super- ,


    stcrium asscrere cnnabantur sscrulo ix et qn:c rcgia ;

    scriptamfuisse docct Baronius; notal vero desi lerari simul ac ponlificali a.ui torilate lalsi damnabB SHnl
    ut supra, t.l, pag. 96. annot. I, ct 100, annot. -.
    cudicillum quo raanumissiones servorum ei alia le- I-2T.
    gaia scriula erant. diximus; vid. Baluiii Miscellanea, t, III, pag.
    ii" 10. Ergo cx re judicata liacc charla
    siippositinis
    ' Exstat h:i'c charla precaria in Analeclis Mabillo-

    nii, pag. *2' ;s. Recensetur iuter chartas quibus Ce- anmmicran la est.

    iiomancnscs cpiscopi jus suuni in Auisoltnse uiona-


    ••
    Fa'sarii ign iranliara prodil,vel oscilantiam, nota
    57.-, NOTITIA IN S. SULPICIUM. 574
    gii.iule Dagoberlo rege. Ego Hadoindus quamvis A psi. Helenus iresbyter subscri, si. E> igandus diacomis
    indigniis episcopus, lianc precariam a me factam subscripsi. Ebrenus presbyter subscripsi. Landricus
    subscripsi. Wistremandus abbas subscripsi. Oduluvi- iliacnnus subscripsi. Emmo presbyter snbscripsi.
    nus presbyter subscripsi. Bernericus, indignus abbas, Albo diaconus subscripsi. Herifredus presbyter sub-
    subscripsi.VYiuetliariuspresbytersubscripsi. Adamal- scripsi. Besto presbyter subscripsi. Urso diaconus
    gandusdiacoiiussubscripsi.Daiiihelpresbytersubscri- subscripsi. Signum Landohic advocalo.

    h;cc chronnlogica. Quis enim alius nescit Dagober- Venun emendatinue omni prorsus indigna est charta
    iuiaannoregnisni 16obiisse?CoiijicitMabilloiiius, ubi falsi damnala. Ut aulein locuin assignemus, hanc
    ei
    supra.einen.landumforteesse annum 16pro anno5l. ultimo regni Dagoberti aniio tribuere liceat.

    ANNO DOMIM D"XL.

    SANCTUS SULMCIUS,
    COGNOMINE PIUS,
    BITLJIUCENSIS EPISCOPUS.

    VITA SANGTI SULPIGII PII


    AUCTORE ANONVMO MONACHO SULPICIANO FERE CO.-EYO.

    (Apud Mabill., Acl. SS. Bcned., ex coilicib. Mss., et Joaune I!oIlando.)

    eBSERVATIORES PR.EVIzE. B monachorum Palcr exslitil, aiqueinde ad episcopalem


    proyeclus catliedram, vita clarus in pace quievit.
    1. Prseter Sulpicium cognomento Severum, Bituri-
    Ojiippe Sulpicius fuit abbas Castreusis, pracfeclus
    censem episcopum, quem nonnuili cum Severo Sul- monachis qui in castris regiis oflicia riivina nocte
    picio sancli Marlini discipulo perperam confundiiiit, dieque persolvebant.
    habuil Ecclesia Bilurica alium aniistilem cogno- 5. Fuil ergo monachus Sulpicius, el quidem ante
    inine Sulpiciuro diclum Piuui, cujus in prsesenli et post pomilicaium; nam regimen paslorale anuis
    Vitam exlnbemus. Ille sub flnem saeculi vi, hic ini
    anle niortem aliquut ab.licavit, ul Doo hberius in
    tio ssculi vn, tloniit. Navensi monasterio a se condito vacaret. At cujus
    2. Sulpicii Pii Vilam scrijlores riuo cocevi lilteris
    demtini instituli monachus? (^iisancti Columbani re-
    commendarunt, isque monachus cceno-
    fusius alter
    gulx a Benedictina divortium toto illo sacculo contu-
    bii a Sulpicio cnn>lrucli, quem suuiu mique patro- max defendunt, non facile Sulpicium nobis subdu-
    nmn idenlideni appellal; alter compendiosius, quem cenl. Teinpore Vualdeberti abhalis Luxovieusis, ac
    idcirco abbrevialorem vocabimus. Utrumque edidit proinde Sulpicii , nionasteria ex regula duntaxai
    Joannes Bollandus, ad 17 Januarii. Priorem duntaxat sanctorum Benedicti el Columbani, leste scriplore Vi-
    liic dabimus, si quid in alio dignuni observatu fue-
    tse saiiciac Salaberg* gravi ac cnscvn, condebantur.
    rit, suo loco adnotaluri. .lElatem suam indicat mo-
    Jonas Bobiensis monachus, in Vita sancti Eustis-ii
    nachus Sulpicianus nuiiiin. 4-, U, 16, 17 et 32, ae abhalis superius ad ann. 623 relita, dum coenobia
    Yitae a se seripioe arijecit librum Miraculorum, quein
    ad sancti Columbani prsescriptum apud Biturigas
    in line Vilae sancti Sulpicii proiniserat, quamvis sty-
    lus melrice cadenset passiin languens libri Miracu-
    C conslrucla enumerat. Navensis seu Sulpiciani ino-
    nasterii tum existentis haud inemiiiil, neinpe quod
    loruin alium omniiio auctoreiu sapere videalur, uti
    sinceris ac puris sancli Benedicti insliiulis parebal.
    et prologus Vita; pramissus, qui in membranis per-
    niultisdesi leratur. Patriarchii Bituricensis(«)scriplor PBOLOGUS AUCTORIS.
    quinque tibros de Yila et Miraculis ipsius sancli Sulpi-
    1. Clara radiante congerie qua dono imperatoris
    cii in arcliivis lliesauri cathcdralis ecclesicc Biiuricis
    asservalos affirmat ; nec alium putes auclorem a aUerni ob merila prsesulis almi aula repletur Eccle-
    noslro, cujus luciibralionein in nonnullis exeinpJari- virtuluiu lampade coruscante,
    siaB, elsi iuinus idonee
    bus in libros quinque distinclam adverlimus, prout
    digna possunius eloqui, lamen vel sermonem tenuem
    in margine adnnlatum observare licet.
    3. Monachi Sulpiciani lucubralioiiem exornavit devotaa plebis auribus tenlamus inferre, maxiine
    Joannes Phernandus Casalis Benedicli monachus, a cum audientium sit fructus, virorum gesta fidelium
    Tr.lhemio in lih. de Scrptoribus eccles. lauJatiis,
    revolvere calamo pro memoria populorum. Et licet
    et Patriarchio Bituricensi, cap. 31, inserlus, a qno
    apices aliquot iilustrando anonynio muluabimur. Ta- nibil morlalium justus littera, cujus noaien
    egeat
    cenius Vinceniiuin Bellovacensem, et sanclum An- ccelestijam conlineiur in pagina, tanien (idei suc-
    loniuni, qui una cum Neotericis niullis de sancto
    crescunt augmenta, dum sanclorum recentia repli-
    Su picio egerunt.
    Sulpicium coniiienriant in suis Martyroloiiis
    '4. cantur extmpla, cum el cohorli Christicoloe pastor
    Usuardus et Ado, ad dii-m xvi Knlend. Febr. No- fj
    clausus paradiso terreno reprx ; en!atur stylo, el
    landa verba Bituricas, deposilio bsati Sul-
    Arionis :
    tendat gressu,
    grcx exemplis accitus ad sethera
    picii episcopi et confessoris, qni a puerili.i litleris erit-
    ditus el tanctoe conversutionis luce consnicuus, eliant quatenus, juxta Danielis oraculum ( Dan. xu, 3), et
    laicus virtulibus ctaruil. l'osl etiam, coma deposita, doctus patroni magisterio populus ut splendot

    (a) Exslut spud Pbilip. Labbe, toin. II. Bibliolh.


    ;;75 S. SULPICIIS COGNOMINE PIUS. S70

    lirmamenti niiilct, ct doclor siderea sibi luce ciiiim- A ministeriis miillos e vinculis, pcenis ct squaloribus,

    lata coruscet, pnescrtim cum ob sui declaralionem liberare.

    meriii ii) orbe vasto Galliae inter virtutum crebram 5. Ecclesia erat quxdani a parenlura baud longc
    niateriem insigni Cbrislimunere adsacrum illius cor- posita domo, ut pote ab bosiibus pene dirula , ubi

    p:is assidiiefnns olei" redundet rore coelesti, et sic clericorum et populorum nulla erat frequenlia. lbi

    igjiis juge capiat pabulum , ut inlusicne sancli ciirn beati viri crebra lierent orationum lucra, qui
    Spiritus contimiatiim liquor sumat augmentum. Cui quidem jaclanlia: vitans altingere foniilem, silenlia
    scilicet prudenli viro etsi naturx debito mors cx- noclium profunda cum lierent, clam vestimenlis in-
    slinxiicorpusculum, fulgent tamen viventia miracula (liiuis quibus moris est uti pceniieniibus, armalus
    polyandro b .
    sacris oralionibus, pernoclare pergebal, et labore

    sanclo soninis spretis inerlibus, dulci meditaiione


    LNCIPIT LIBEB.
    transacta, cum rosea: lucis splendor mundum irra-
    r
    1. Beatus igilurSulpiciusortusclaris parenlibus , diarei, rursum ssecularium tegminibus ornabatur,
    civiimi peneprimoribns easlrisquercgalibus allus, Bi- ct ila sanctum elaborabat proposilum occuliare.
    turica; fuit urbis egregius paslor, et nunc glorioso Ilaec prima puerilia rudimenta, bic luJus ejus infan-
    excessu patronus est elTectus. Qui in flore xtaiis B tiu\ lalis in eo coadolevit erga Duininmn aflectus.
    primxvx Cbrisli militiam laqueis sseculi ruptis per- 0. Noctc quadam in Ecclesia de qua diximus, eo
    severaiiiidclinitione suscepit, el in tantiim capessen- cum duobus pueris vigilante atque in oralione pro-
    dx religionis proposito adbuc puerulus vir bealus nius incumbente, cum mentis in profundioribus toia
    exarseral, ut (ila dicam) si persecutionis tempus depe/ideret deleclatio, spiritus duo li lerrimi imma-
    non deluisset, pericul s se sponle pr.cceps ingereret. nes, ^Elhiopum vullui similes, apprebensos singu'i
    Hinc jam lectiombus coepit divinorum voluminum pueros ab ecclesia violenter irabere nitebanlur. Tan-
    mancipari, et in erudilionibus lidei semetipsum inse- dem vir Dei post terguin magnis clamoribus ejulan-
    gniler exercere. Dcniquepro juvenilibus reprimendis tes reperit suos. Intuetur letros, inanuni elcvat
    cupidilatibus et sapientise profectibus adipiscendis, conlra adversarios, jamque pueros vi abslrabenles
    oralionibus se ct abstinenlia? frenis conslringebat i iini foras cgre^sum pr.eriperenl, Deisacer vexillum
    cl ita ei ab ipsis cunabulis ecclesiastica regula in depromit crucis. Hlico tetris crueiiti>que elapsis,
    observantia bonorabilis fuii, ut multorum juvenum pueri sospites rcmanserunt. Ex eo igilur lcmpore illc

    ac senum ad ciini coiilliieniiiim turbas de lidei lotius bonilatis xmulus et veritatis inimicus, salu-
    nostrx rcligioiic sciscitantes, non solum ad ddem lisque bumanoc boslis, omnia molimiua conira Dti
    converteret, verum etiam perfccta: vita: insliiiilio- C niililem versans , quem mente corrunipere m n
    nibus informarel. valuit, minis pbantaslicis De quo
    niiiiur dclerrere.

    5. Manifeste autem ei aderat divina gralia, per 6i quisexploraiius discere vull, brcviter post pauca
    qiiam innuinerabiles ad imitationera sui in lidc 1 »
    «
    - in suis oslendcmus locis.

    provocabat. Ante omnia, prxcepta evangelica ct 7. Clarcscere inierea signis et virlutum coepit ini-

    vocem Salvaloris suinino amore et studio iniplenda raculis adornari. Nam ci acgros in sxculari adbuc
    esse censebat. Nam etsi juvenilis quidem et ininiis posilus liabilu orationc curab.il, et dxmones verbo
    perfecti sensus forlasse videretur, sed perfeetissimx fugabal tolis viribus Cbristi albleta, desudans ut a
    caslilalis indicium contin-ns, velut fundamciitiiin sanclo propo-ilo nunquam disccderel. Quod liuiiia-

    quoddain priinuin iu aniina collocavll. Et ita deiiium num favorem lalere cupiebal, ne qua sxculi liujus
    rcliquas super boc perrexil xdifieare virlulcs, tt aura favoris erumperet, ct aures suas arrogautix
    secundiim Evangeliorum scilicet fUem, qua voce Sal- pollulione macularet. lgitnr cum lixc ab eodem
    vatoris depromitur exborlatio, quia sunt eunuchi qui gercrenlur, et per gesiorum bonitatem tacila qua-
    se castraventnt pro regno Dei (Matth. xix, 1*2<, sprcia dam prsedicatione Dei nostri vcritas noscerctur;
    conjugii copula, proposilum obiiouit eastitaiis. cirmque plcrumque (ul assolet) alios pie credentes
    •0
    4. Cerle quanlum eorum relationc cognovimiis, ^plendor lucis accenderei, alios iinpie deroganlcs
    qui ei a pueritia usque in lempora nostra comiles perlidix nebulo;x telra caligo suffiiiideret, ita ut
    ministrive fucrunl, nibil aliud in sxculari adbuc po- coinpletum videretur quod scriptum cst in Genesi,
    situs babitu visus est agere, quam monasteria con- quia ^gyptiis erant icnebrx crassx et palpabiles,
    struere, basilicas cxtollere, opere novo ecciesias re- liliis autem Isiacl erat lux in omnibus suis (Lxod. ; ,

    slaurare dirutas, miseris auxilium ferre, pauperibus i0), pergit nibilominus Deus nosler niagnilicari in
    egenlibusque e suis opibus necessaria ministrare, sanclo suo, et coeptx viriulis opus prosperioribus
    profligatis non solum sermone et exbortatione per- successibus propagare.
    feclx et spirilual s doctrinx, veruin suis olliciis ac 8. Ctmique repenle fama de eo longc laleque

    " I>e islo oleo infra, num. -13 elseqq vocabulum cst, nalale solum erstitit, gcmis aulem i/Zii-

    Polyatidrum seu polyandrium, signilical conitnu-


    '•
    stre ex optimatikiis atque primoribiis istins i rwpincia:
    ne virorum diversorium mnnasierium (quod sensu ,
    viris; eodemque tempore floruil quo Theodericus,
    lnc siiuii videiur), el coemeterium. deindc Clirisliaiiissimus rcx Ctolarius II, [clices Galli-
    ' Joannes Pbernandus linnc locum illustrat bis caiti regni prudenter moderttbatur Imbenas.
    vcrbis Uuic Biturigum viats ctii Vaslinio (Va'a»)
    :
    NOTITIA 1N S. SULIICIUM. 57*
    577

    respersa, et prxcipue in partera qux sub axe ponitur A ruui, siylo digessimus, nuuc a nostri lemporis pane
    Occidentis peragrans evolassel, poscenle Austregi- quani iii^peximus, parte vero a condiscipulis noslris

    silo Bituriex urbis episcopo a Theoderico principe, sumamus exordiuni,


    nobis tradita el ad posleritatis

    ul sibi liccnlia daretur paiticipationem docendi ei in mcmoriam relinquamus.


    ecclesia tradere, eo quod ad ipsum doclrinx gratia 12. Cuin igitur de virlutum ejus lloribus et gratia
    inuUiiudines convolarent; nec inora, regia de- signoruui atque gemmis aula rcgis pulchro decore
    lertur auclorilas ut, decisa cxsarie, clericatus sus- vcrnaret, el velut splendor quidain luminis mundo
    ciperet onus. Etsueeedenlibus gradibus, anno et eo huic ellulsisset et odoris sui Iragranliam longe late-
    amplius praeposilus c.eteris , Leviticx sorlis indcplus que complesset, factum est ut episeopus sacer (cujus
    ollicium, ecelesix niinislravit. paulo superius feeimus menlioiien)) glorioso excessu
    9. Intcrea inagis magisque signorum gralia cin- migraret ad Dominum. Et cuin universus Ecclesiic
    gebatur; etcum a lidelibus Clotario principi fuisset populus pro episcopo eligendo convenissel in unum,
    suasum, illico ab episcopo poscit ut pro salule sua atque alius de alio ut fleri solet cum talibus

    ac exercitus sui lii eiilia\lareiur, ut vir beatus in suis [Al. t in lalibus], conclamaret, et pars quxdain in-
    castris abbatis oflicio fungeretur. Denique cum in sanioris vulgi clienlis favore in quibusdam de priiuo-

    sibs suoruinque oinnium suiiipiibus minisiratio lieret B ribus consensuin prxberent, et per mortalem prolcr-
    triduana, suflicienlia unius diei servata, reliqua indi- rumque prxfectum cum infiiiitis ponleribus auri
    gentibus erogabat. Cumi|ue sui raelu necessitaiis argentique relaliones inlulissent regis ad consensuin,
    mussiUrent : Oculos, inquit, inentis veslrx, o filii, ut, secundum illam saerilegam infandi Sinionis se-

    in Domino ligile Salvatore. Hegnum ejus prinium ctam, cceleatem graliam contra jus fasque pnripe-
    qu.erite et jusliliam ejus , et omnia apponentur rent; nostri vero, quibus Salvalor loipiilur : Nolitt

    vobis. Recordamini illud propheticum : lnquirentes timere, pusillus grex, quia complacuil Palri veslro dare
    uutcm bominum non deficienl omnibono (Psal. xxxiu. vobis reijnum (Luc. xn, 32) ab iiimiortali Chrislo
    11). Nirnirum tanta ei subilo a Gdelibus eiborum Deoque perfecto, bealura virum sibi poscerent
    opulenlia millebaiur, ul non absurde illud cenlupli- sacerdolem fore; nihiloininus tenueui cum paucis
    carum fenus quoil suis discipulis Relribulor lidelis verbis legalionis foi lnulam mittunt et per unum de
    prouiiserat (Maiih. xix, 29) absque bumana gloria se quibus dicilur Beati pauperes spiritu, quoniam
    :

    accepisse gauderet. ipsorumcstregnum cailorum (Mattli. v, 5), regis auii-

    10. Tandem, evolulis diebus paucis, rex crudeli bus patefaciunt. Cumque is (ul solet plerumque)
    allicilur morbo, et virus diffusum [Pro dilfuso] per huinanx cupiditalis vcneiio infeclus, ad copiosam
    artus prxceps ad raortem festinat. Interea regina, illalam pecuniam animum haberel inilexuiu, ux..r
    repenlino luctu percussa, monilia projicit, vesti- ejus ainore succensa divino, virum suum monebat,
    ,

    menta dirupit, crines genasque dilacerat, et jani digiiuin jusluinquc claniiians fore, post talis lanti-

    ainissuii) quasi conjugem deflet. Turbatur doraus, que viri excessum hunc suoe permittere s di, qui
    juuguntur planctibus dominse lacrymx fainularura. pari incrilo ac miraculorum signis et vir.uluin gralia,
    Ai) bealissimum elenim virum concurrunt, geiiibus esset decore siniili fullus. El illud niulier gloi'io:a ad
    adhxrent, sanctis lacrymis pedes riganl, ut regia viri nieinoriam revocabal, quo labore, oralioue siui

    pro salute pius sacerdos oralionem Domino funderet. eum paulo antede mortis traxeral prxcipitio. Tan-
    Is autem, cujus spes in oinnipolenle Deo consistebat, dem i celesti indulgentia princeps altius ore traxit
    irrigat iletibus vultum, ac, peclore lunso, .Tgra sus- consilium, cupiditatisque represso veneno, sprets
    piria prolraliit, vigilias jejuniaque continual, jugiter nialoriiii; suasionibus, s^.ne dilatione jussit impleri

    fundit preces pro segro. Peractis diebus quinque rex quod divin e fuerat placitum providentias. Et ita

    magis magisque proclivius ad mortem dilabitur. Tum Domino procuraute cpiscopalis apicis meruil pri-

    a consodalibus sacerdos rogatur, ut nimiani niain Aquitaniae sedem. Deieniui fuit voluniatis, ut
    ob tem-
    perandam inediam ciborum capiat parcilatein. Non diversantes inter se populos et aniuios dissidenles ad
    comedam, inquit, donec sospitalem principis obli- D amorem pontificis velox conversio revocaret,etsubito

    nere qiieam a Christo Domino, cui servio. 11 i vero in uno consensu fcederaret.
    cum eum principe jam spiritu deliciente et pene exa- 13. Decus igilur poniiiicale nactus B. Sulpicius,

    niini, longxva inedia fruslra corpus insons clamila- oneri suecubuil n;m honori; factus est denique om-
    rent allligere, ille cujussalus in Deo fortiter perdu- nia omnibus, non quxrens qux sibi utilia essent,

    rabat, pollicetur, diebus septem expletis, principem, sed qux mullis, ul salvi flerent. Et subito velut
    pristino recepto vigore , cum eodera cieterisque lampadem quamdam sacerdolcm suum Dominus
    sodalibus cibum esse sumpturum. llaque dies adest accendere properat. lntegie etenini vir Deatus tra-
    volis omnium exspectata : sacerdolis promissa com- didit semetipsum in abslinentia plurima, jejuniis in-
    plenlur, principi velox medela tribuitur, omnium desinenlibus, in vigiliis peue jugibus ; ita ui si quan-
    manibus glorioo triumpho sacerdos attollilur, et do paruin aliquid somni necessiias naturalis exi^c-
    regali convivio magnis honoribus evocatur. Erat ret, hunc non supra strati mollitiem, qua nunquam
    quippe pcr hoc «harus omnibus et acceplus. uti consueveral, sed super solius matul.e [Id est, sto-
    11. E( quoniam quae a majoribiis nosiris coxvis rex] ciliciique depcnderet superlieiem. Vir venera-
    bcati viri gesta didicimus ea lide ut ad nos pcrvene- bilis el Ueo dignus, cum essct in oimiibus purilate
    579 S. SULPICIUS COGNOUINE PIIS. 580

    animse virtutibus clarus, non magnipande- A pielate plenus, respiciens ad eum qui preer.il do-
    vitse et
    quia in eo erat ani- mui Hunc, inquit, summo studio sub lesliraonie
    bat sermoiiis oniaUiin, scilicet :

    ma divinis ornata vjrtutibus, siinul et signorum Chiisii libi commendo. Tum ille sicut praccipieli.-i

    gralia, quic ei a Domiuo Jesu Clirislo fuerat conces- adhibilurum se diligenliam pollicetur : et dum huc
    proedicationem verbi Dei, et sa- atque illuc occupationibus variis leneretur, paulo
    sa auaens quolidie
    semina regni ccelorum per omnem terram indiligeiuius babere inopera coepit. Qui frigore in
    Iutaiia
    laiius serens. ediaque coiisumptus, in fornacem se balnearum in

    14. Mox quidem intanium ad emendanilum po- jecit, el cum spirilu tenui membra jam fessa iraher*

    pulum Judasorum velusiis infectum venenis profecit, nequivisset, landem exanimatus inieriit. Percun-

    nt quasi uovellam lncem verilatis sibi aspicere vide- ctatisque omnibus aliquando minister, cuncla pene-
    renlur. Et cum religienis doctor mulla quidem ver- trat, et nusquam indicia de puero reperit. Sed an-
    liis, plura tamen docerel excmplis, nec viderent ab tiues beatus a niinisiro reposcit couunendatum. At

    ch discipulis imperari quod non prius ipse fecerit ille eju; geuibus obvolutus, eum se perdidi-se fate-

    nullum sine mora absque baplismi gratia in urbe tur. Protinus vir beatus ingrediiur cellulam ,
    pro-

    sibi coeli'tus tradita Judaeum babilare permisit. Naiu sternilur terra?, fumiit uberes fletus, geminal alta

    cum pro eorum conversione Dominum jugiler pre- B suspiria,Doininum supplical Jesum, ut suis obluti-
    carelur, ac doceret eos per baptismum liabere pec- bus redderelur. Iutaniuin enim dure acceperat qu.e
    calorum remissionem, et non aliter eos posse in- audierat, lalesque Hetus cum vocibus emillebat, qu.<>i

    trare in rcgiiuin Dei ;


    quasi veri solis in corum corda proprium facinus lugens, ac jam anlc tribunal si

    resplenduissent radii, olistupescentes, ac revelala xierni Judicis anima defuncli de ejus manibus re-

    iacie Dei gloriam oonlnenles, antiquos


    poenitenles quiieretur. Interea is cujus offic um erat, ad forna-

    errores, fideli cum confessione venientes, ab i; so cem properat suecendeiidaui et n perto cadavere

    pontifice baptizati sunt. Divino igiiur niuncre bella- rigida meinbra rdrahcre nititur agniioque cxanimi

    lor egregius prsedam iniraico abstraxit, Auctori re- beato ponlilici nuntiat. Rursum ille lernje prostra-
    pcrnia-
    stituit, de penetralibus rordis Cbrisli amore tusingemuit, fundii preces, diu
    inlideli- in suspiriis

    latis maculam expulit. Nonnulli ex ipais


    sub noslraj net, clevatoque capite super exanimis ossa, calidain

    lidei religione bodie degunt. jubet perfundi aquam. Interea Dci sacerdos si

    15. Brcve elenini posltempus tanla ineovirtulum inlermissione pro eodem, tunso pecture, Dominum
    gratia augebalur, utnon minus percum signa qnam poslulabat. Cceperuul defuncti membra se moveie
    dudum per apostolos Berent. Nam cum paulo supenus paulatim, ct famulanlia usibus in oflicium pristi u.n
    dixerimus quod dxmones verbo fugaret et aegros C ossa redire. Et licel tenuis, in oralione dnraote bea*
    oralione curaret, addidit Deus noster magniflcari in to, post a I pedes fjus evolvilur, et lacto vestigio
    sancto suo, ita ut in processu lemporis cxcis visum, prislinum collegit rL bnr. Sic a famis pernicie hodie
    surdis auditum, locutionem redderet mutis, vitam creditur snperesse : elenim tcmpore multo apu.l
    mortuis, m incis dexleras, claudis gressus resiilueret, nos conimoralus est deinceps.
    et alia quamplura, qtise longum est narrare per 18. Nonduin lempoiibus inultis emensis, memo-
    singula, de quibus, si Dei favor adjuverit, optamus ratur eliam ab eo aliud divinilus geslum. Gurges
    perstringere pauca. Eia age, scrmo, quod spondes. quidam erat in Virisionensium " situs agello, aqua-
    10. Gunlhoaldus quidam lilium suum annoruui riiin inole copiosus, ulpole dxmouibus consecratus :

    circitcr dccem, cujus guiiuri ita adhsserat lingua, et si aliquiscausa qualibet ingrederetur eumdem, re-

    ut sermo formatus nunquam de ore ejus fuissct pro- pente funibus dxmonicis circumplexus amilteli.it

    latus, ante pedes beali viri exposuit, causam


    inno- crudeliter vitam. Sed Dei auxilium adfuit aUquandu
    tuilomnem. At ille, bumano miseratus affectu, cum advenlu B. Sulpicii. Tum iudigenx loci genibus ad-
    gemitu ct suspiriis oiulos ad coelum simul tetendit lia;rentes sanctis cxorant, ut suis sacerdos subvc

    et palmas, Christum qui est supcr omnia Deus, tota nial, quia multos propinquos famulosque ibidem
    lide fusis lacrymis invocans, ct, oratione praemissa, D se am.isissc plangebanl. At ille, ul semper, ila toto

    linguam pueri conlrectavit, et signum ei crucis afleclu iiiiseralus, chrisma cum olco et aqua com-
    irapressit. Illico lingua resolvilur, ct variis sermo- misceri modica [Al., inodicumj jubel : et benedicens,

    nuni responsis usque hodie mirabiliter loquiiur. discipulo tradidil, prxcipiens, ut ad instar Elissci

    Proec.laris gloriosisque signis stupenda miracula propbct.c dicerel : II <ce dicil Dominus : Sanavi aquas
    succedunl. 'ms, cl non erit in c s utlra mors, iteque tlerUitas.

    17. Eo lemporc quo niorlilera fames, ut pole om- [IV Reg. u, 21). Quod cum lacium fuisset, subilu

    ncs proviiuias populata est, puer quidam fame pessimiH boslis ila iugalus est, ut sub leiiciiaie ex
    pnemorluus, genibus sancti spiritu lenui provolvi- lunc imiversi transeani, et piscium copiam in lillore
    tnr, et ut sui misererelur, exoral. Cujus miserlus vir trahant, et nemo periculum senliat. Ucddiia esi

    a Viiisio, ViViio», oppidum in Biiurigibus, in ejusdem sedis Antistitem anno 103. in casffnm ejus-
    quo exstat S. Petri ccenobiuin ord. S. Benedicli, (l-in oppidi translatum est. Legeauctorem Palriarcliii
    congregationi S. Mauri recens uniiiim., Doverense Bimric, lom. II. Bibl. Labbeanae, cap. -47 ei 52, ci
    oliin dictum, quod ll.i.lnlfus Bituricensis archiepi- Chronicon Viraionense, ibid., pag 757.
    scopus saeculo ix coniidit, deinde per Geronlium
    t; NOTITIA IN S. SULPICIUM. SS2
    8l
    igiiur populo salus , ablala est infirmilas aquse. A adhaerenles domos dum langerent, ad se reversoe
    19. Non longum post lempus sequilur longe cla- restriitgunlur fianmue in unum, cbaos fugiimi quo
    rior virlus. Cum unus ex ruslicis ob miliganduni non transgredi audeni. Tripudians Paler ad eccle-

    xslivum fervorem ultroneus se projecisset in flumen, siam remeal gaudens, matutinis horis debilas persol-
    illico Satansc laqueisvinctus, vitam violenter abrupit. vere laiuhs.
    Hiclocus non longe a basilicse pflnitur domo, ubi 22. AdJainus terlium miraculnrum simile gestum.

    Dei sanclus in cujusdam exeJrsc loco refeclionis Monasleriiiin quoddam in eadem wbe vir Dei suninio

    {.ratia euin fratribus (lisciimbebat. lnlerea anusquse- construxerat nisu, in quo Virginmn ac continenlium
    feminarum incluserat agmen b ubi slructuram lapi-
    dam eminus consislebat, et repente innuit manii :

    ministris qui conspeetu aniistiiis sistebant. At illi dum grand;cvis extulit adibus. Casu cujusdam de
    per uiium ex conservis indicium rei percunclari ni- incautis, cum noctis sileulia liercnt, ab igne parieti

    lunlur, et dum ventum est ad locum, indicat mu- prserepto paulalim crescens exienditur : mox donio

    lierquemdam in ima demersum spiritu caruisse. Jamque moles prrcrupta vicinas altingere proeparat.

    Tum socios evocat, et pontifici nuntiat qui jubct abs- fiammarum in magnum excreverat monleni. Tandem
    iraclum eorpus ad Nonam usque servari. Kt refe- Dei sacerdos ovium suarum accitu occurrit ad

    ctis omnibus, orationis adiit locum. El quidem slalim


    B caulas immensse altitudinis cum crucis signo flainmis ;

    ut poposcerat, vivificationem ex animis elicuerat;


    resislere parat Illico medio rogo auxilium apparet
    sed ideo a Sexla tres credidit intercedere horas, ut
    sanctum columboe in specie, in qua super Dominum

    nulli dubium esset vere fuisse defunctum. Tandem Spirilus sanclus descenderat baplizalum. Subilo

    ab oralione surgit, el suo conspectui exanimem pras-


    flammse restrictse cateras non audcnt conlingeredn-

    cepit sisli, elevataque manu crucis impressit imagi-


    mos. Ercptasovespastor salutaribus instruit monilis,

    neni, resumploqiie spirilu passim defuncli membra per cujus doclrinani inler easdem hodie casiiiatis

    moventur : et sic ad vocem antistilis velociter sur- propositum fulgct. Quoe dum sapientice studio semet

    git incolumis, et rcceplo vigore propriis remeat gestiunt, non solum corpora, sed et animas virgini-
    gressibus. talis gralia consecrant, proeparanles vasa munda ad
    20. Quodam tempore quidam de oplimatibus, sapientiam, ex quibus Divini verbi concubitus san-

    nomine Tbeodegisilus, visendi gralia ad bealum ve- ciosetimmortalesexpetunt, ex quibusposterilasrelin-

    nit antistitem. Dilectionem adhibet quam uoverat qualur nequaquam corriiptclaj mortalitatis obnoxia ;

    omnibus impertiri; et cum esset liiems, uimiaconge- abslinenlioe vero ac sobrielalis et honesiatis gratia

    nuHur pabula igjii, Slinislrorum nientes fortasse quanta inter easdem pulchro decore refiilgeat, vires

    delentoc erant in aliud, de casu ignis nenio sollicitus


    C' edicere superant. Nunc ad narrationis nostrse redea-

    fuit. Tandem flanima velociter devorat lecla, jamque


    ca respersa cceperunt quali universa, et minanle 25. Procul ab urbe, loco Anatra qui dicitur, secu-

    ruina validas reperiunt Oammas : copiosus ignis in ribus prsecepit arborem succidi quo actu immanem ;

    pavorem reddiderat universos. Ob diflicultatem ni- mente detentus


    succisa corruil velox, unus ex pueris

    iniam cum ncmo auderet ascendere .tecta, prsesidio in aliud altonilus sistens niortem non refugit de-
    ,

    desperati fugani arripiunt universi. Cumcrucisvexillo niens. Prolinus sacerdos nianum cum crucis elevat

    manu sacerdos resistere nititur flammis, et miran- sigoo, arboremque verlit in alteram mirabiliter par-

    tibus omnibus ita flammarum globi extemplo restincli tem, puerumque abslraxit sospilem de morlis peri-

    sunt anlequam manum suam Dei servus relraheret, culo.


    ",

    ac si aquarum magui fluininis inipetu undique fuissent 2i. Etjam refulgenlibus queinadmodum clarissi-

    vallali. raornm siderum miraculis, vigenle lide, qua ubique


    21. Ueferamus huic simile gestum. Infra mccnia cuncti pariter in Dominum crediderant Salvatorem,
    urbis qusedam de illustribus femina spicis segetnm ille totius bonitaiis semulus et humani gencris de-
    horreum repleverat magnum. Intempesia nocle fur- ceptor antiquus, malignis quibusdam viris inlerno
    tim sceleslus ingreditur, ignique conjecto mox flammse 1> bello Ecclesiam in pace quiescentem cuin omni plebe
    circumdant. Nec latcre quivit ,
    quod luctus omniuui nilitur impugnare, el principein c quemdam Gallia-
    manifestat : luinultus increpuit, ubi vir bealus so- rum proviiiciarum cjipiditalis ardore flammat, et
    pore deprimitur consuelo. Tandem per discipulum occultis persuaEionibus urget, ul Bituricam plebem
    causam reperit gesti, cursu proepeii pergens flamma- cum Ecelesise sacerdolibus nefandocensu conscribat
    rum roguin cum canticis spirilualibus cireuit. Miris et velul quamdain bestiam bino ore sibilaniem, binis-

    modis cum baculo lerminum deligit, igneus collis que linguis diabolica venena vibrantem, ex suis fa-

    quem non transgredi queat. Omni ex partc vicinas ctoribus unum, memoratam plebem qualere millit.

    " Ex hoc sequentibusque miraculis apparel , S. supersunt sanclimonialium cccnobium est S. Lau-
    Sulpicii viriutem maxime
    restinguendis incendiisin rentii parthenon ordinis S. Bcnedicli, cujus inilia
    enituisse. Hoc ipso quo haec scrihimiis ann. 10(18, Carolo Magno triliiiunlur. An potius ad Sulpieium
    mense Octobri , incendium in suburbio Sulpiciano referenda, restilulioal Carolum?
    casu excitatum cum ingenlis conflagralionis pericu- c Vila brevior regem, Pagoberlum ; exactorem,
    lum inieniarei, allalo S. Sulpicii capiie derepente Lullonein exprimit. Sulpicius simile quid adversus
    exstinclum est. Guarnerium Theoderici regis administnim prcesli-
    b In urbe liiturica anliquissimura eorum quse tisse in S. Austregisili miraculis diciiur.
    „S5 S. SULPICIUS COGNOMiNE PIUS. KS.

    SeJ quia diviiia virtus ctgratiainm..ximo certamine A tinuisque vigiliis, sub altari positus, per obsecra-
    i. :._._: r>i._: .;__ _._ _!_.: _i 1?««!«-:.« -...- I........
    tionein defensorem sibi alque Ecclesia. sua. Deuin
    .

    multitudinem Cliri-
    .rsecipue nunquam deserit suos,
    stianam permanentema sceculis liberam
    cum nefandus parabat. Et quis eum unquaui suis macbinis aut

    ministersuberudelitateregia cogeret deservire uni- ; oppugnationibus quiverit deterrere, qui auxiliatrice

    versialflii tionemimpiani
    nonferenles.lanlamullitudo dextra Christi semper tutus invictusque manebal?
    plangentium 26. Per idem vero lempus per omnia vir Dei sim-
    ad pium confluxit paslorem, tanlusque
    elevaiisvo ilHisincrepuit fiagor.ut pulareturaudien- plicitatem apostolicam observans, nullo iuferijr, et

    lium lerribile esse toniiruum. Hoc solum


    voeesom- in omnibus perfectus vere sacerdos et Iluslia Dei,

    conclamabant Pie pastor, subveni grcgi cum se ubique sollicitum circa alentiam pauper.im
    nium :

    niiem usque nunc pastorali fovisti alTectu. Age ne dudum susceptum opus explere contenderet, et xias

    pereat grex tibi commissus a Deo : defende a lupo jaui peifecta ad senectutem decrepitam proclivis de-

    quem rabido lacerat dente. tnle ille nimia pietate penderet, cum se vidisset ad oinnia non suflicere,
    a al- vel in profunJioribus vacare divinis, vel sanciis
    permotus, universis indicto jejunio, assessorem in

    loquilur blande, ut impiam desinat prosequi jussio- orationibus sicui optabal jugiler pernianere, vel io

    nem. Sed ubi meus dura fasiu non frangeretur, ac eoruin qui quotidie fidei redJebaniur insiructionibus

    spretis affatibus sacerdotis acrior magis magisque


    B adimpleudis, ex quibus omnibus nec respirare qui-
    fervesceret, cellulara pelit beatus, lerra.
    proster- dein et unius horae saltem libcrum tempus dabatur,
    duni semper in alia ex vocarelur, ut a piiina
    niiur, sanciuni lundii verbere pcctus, peiitaDoiiiino aliis ita

    quoda praside ncquiveral oblinere. Et sciens non luce usque in profundam vespcram nunquam ccssa-
    iiiinoreiii animi esse virluiem pro inimico
    exorare rel in variis occupaiionibus dclincri cum ergo se ;

    pro Domino, convcr- onere vidisset gravari, ulilius esse ratus esl,
    Dominutn, quam prochmbere t.inlo

    sionem iniinicorum polius petiit quam peniiciein. uluniex fidelibus Chrislianis primoribus regionis.

    Et quidem illico si petissei, immoderati principis et plenc jamet oplinieinstructo viro Wlfelento [._/.,Vul-

    sicvissiini assessoris digna |ir.tcellens adfuerat pcena ;


    folendo] traderel parlicipationem olDcii sui ac labo-

    sed cral vir beatus contra suos adversarios miiis ris, dunlaxat divini veibi coinmillerel minislerium :

    sempcr ct pius. ei ita conliibito clero, sacerdotil inibi jura sus-


    cepii.
    25. Uniim interea mitlit e suis solitariiun qucm-
    27. Enarrare quis valeat qua bumililate, qua
    dam, Ebregijiliim noinine (qui renunlians omnibus,
    charitale circa suoium coinitum et ministrorum ac
    id est, saeculo cum suis omnibus, vila et sermone ad
    pr.Tsidia pauperuui deinc ps se exhibere contenus
    exemplum beati viri erat prxstantior cxteris), ut s;c- _,
    U esl? Qui semper evangelicum Ulud mundissimo or_
    vitiam principis redargueret. Qui nisi melioris vilas
    ruminabat, ct toiis viribus implere opere conien-
    emendatione mutasset, intentum repeuliuum ei im-
    debat: Qui vult essevester prifflu., sit vesterultimus:
    mineie nunliarct. Addebal etiam beati sequipeda,
    mo- cl quivult esse vestcr dominus,sil vesterservu*(MaUli.
    principeni de commissis impielatibus sceleium
    xx, 26). Et quia oculura mentis sux totum habebai
    ncns, si forie possct commissi pcenitudinem gcrere,
    in Deo lixum, indclicientcr considerabal Dominuui
    si posset flere pro scelere, el ultrices tlanimaruin
    nostrum Jesum Curistum propter nos hoiuinem fa.-
    pcenas lacrymarum ubertate restinguere; quia non
    clum, hoc nos docuisse, ut usqucad inoilcm oblllCtc-
    vu!t tantiim Deus mortein peccatorum, quanlum ut
    inur adversum pcccalum. SiquiJem et ipse non rajii-
    convertautur et vivant. Quo rex audito, iiiraio deter-
    nam arbilralus est aqualem se esse Deo, sed semei-
    retur melu, el lanlo pavore concutitur, ut staiim
    ipsum exinanivil lorinam servi accipiens, el habilu
    agnila culpa lugens delictum cum Iacrymis ,
    rcgali
    repertus ut homo humiliavit semetipsuu) usque a.l
    :

    absque fastigio pcenitudinem gerens, libenter imple-


    inorieui. Qucm Sulpicius Dei sanclus seculus, om-
    rei quae a tanio sacerdote per discipulum fuerant in-
    iiiiiin profligationum labores et cruciatus carnis ct
    liinata. Velociter insuctus aboletur census, descriptio
    iiicnl s suscepii, ne proposilum fidei conscientia ma-
    rescindttur lmpia, salus inbuitur populo; et velui n
    cularet.
    post nimiam lcmpcslalem solis splendor reddilus
    fuisset, paceEeclesiajdala, sacerdolum gaudia cuniii- 2S. Quouiam qiiidem si volumus nimc beatissimi
    lantur. Mirabiliter quoque rex ailjecit, ul generalis Sul|>icii episcopi enarrare .iriuies.et exponere robur

    daretur auctorilas, ne iinposlerum iinpia exsecutio con-tanli.c, uec nobis copia lanti sermonis est, nec
    iterarciur in plebe. Assessorem vero alrocem, pulamus aliis, nisi his solis qui oculis suis inlue-

    qui coramendalioni regis assensum non praibuil bantur videri credibilia; nunc ad illa qu:e prins cce-

    tli^na perculil ultio


    K
    , et vitim qua fruebalur indigne perat seruio percurral, ul dc niiiaculoruin gesli-.

    ainisit illico cuni dedecore. N^c enini poterat lanti qua, sibi juiicto participe deinceps ccclitus cgeui.

    piaculi minister impunilus evaderc. heaium per pauca perplectere contendamus. Tempore quodam
    oinnia virnm '. qni nunquam se de adversarioruin fu- unus de sccleratis et ut pole indigentibus , in nroin-

    roiibus inanu defendebat aut telo, sed jejuniis, con- pluarium beati viii sc noctu vioientus injecil ; staii u

    " Alii assisores vocant, quiassisas seu taxaliones b Anonymus : iltionc dt.iiis, inqnit, creditur el
    imponunt, Gallice dssises, quod tributi imposilionera regem el tutellitem suum post breve spatium interisse.
    signiDCat.
    •;s'i NOTITIA IN S. SLLPlCiCM. 5)86

    diripere niiiiurquoJ alroci inenle facinus furti con- A 31. Eienim qiianta qniljusve conlra cum pessimns
    ceperat; et dum abiie feslinat, nuUiis renieantli pa- d;emon arlibus cum universo exercilu suo inientiou
    tet exilu>, cl tnunimine oinni construclo qua i car- pugnaverit, atque su,,>er onines caeteros qui per illud
    cere sepius, reus undique liga ur. Noctis ergo lotius lein; us pro nomiue Golluctabantur, nova
    Cliri>li

    itinere incassumconsiiniplo, facilis cui fucrat i gres- protulerit, aique adversus euni dxmonici furoris ar-
    sus, nec lenuis patct regressus. Intnrea lucis s, lcn- ma commovcii , agnoscere cupientibus curavimus
    1

    dor nuradum irradiat, et vir Dei unuiude cuslodibus perstringere pauca. Et quia de ejus pernoclaiionibiis
    cvocat, mittens adsocium mandai, utquem errorc crehris paulo anle jam diximus cum in piofuudo
    ;

    lassatum, et velui quilnisdam arcinlum vinculis ita cujusdam noclU silenlio psalmorum canora inbaplis-
    iuncxum crimine in promptuario reperisset, attra- lerio percgisset, perrexit cum paucis ad B. Marlini
    Ireret. basilicam, utreliquonottisspalio usque ad Matulinas
    29. llaud mora, niinister socium properans adiit : in divinis laudibus inibi epularelur. Cumque puero
    quo voealo scelestmn repeiiunl intra, el ul allrahe- cum lucerna pncetiule jam fores basilicse conligis-
    renl prolinus comprcliendunt. Iuter liorum marus set, ingerens se lunestus damion forma valida el
    lubricus repenle elabitur: et cum sese criminihus spccie avis leleirinue et liorr bilis, primum lucem
    ceraeret c rcumsepium et uudique a turbis vallatum, B quse prxibal niiitur snffocare, dcimle se in Lcicu
    inalens subire celerem mortem, quam longi fatinoris ocnlosque bcali viii cum magno iinpelu iujecit, ct
    trauere crucialus, in pnteum cubitorum fere octo- hue atque iiluc eiuiuus eiicumvolitans, ridieulosis
    ginta, eminus qui adcral, ineriltirum se pracejs intcnlionibus, ileruui alque iteruin violentum iufes-
    injeiit. Nihilominus eum eumvcrax lcrra [Forte, tumque reddebat. Ad luec vir Dei parvi geala pen-
    aqna] suscepisset, antisiitis beati suffragia postula- dens: Scio, inquii.qui sis, anliqui serpentis minister,
    bat. Tuni vir Dei occursu veloci aJvenians, jubel ncc le lalere permillis, cui perseculorem nequissi-
    posi elapsum quemdam de pueris desremlei e innexum, mum pene jugiier te ostendis. Tandem manum ele-
    saiis monens diligenlia sumnia scelestum trahere vante eo cum crucis signo, non solum se ultra mis-
    circumplexiun. Cumqueomnes non posse jam vivere cere non ausus esi, vermn in ictu [Al., injsctul cru-
    clamitarenl queui tanfcje altiludinis terroe hiatus cis impressa; ita evanuit.
    voraveral, sed potius ab omnibus jam interiisse cre- 5-2. Ut erat impudens et delusio miserabilis, di-in
    dcr. tur, imperat puerum jussis obedire velocitcr. in injuria sancli viii pluriinum furorem slimulis seili-

    Ingredilur famulus, nec cunctalus signaculo viri liosus bostis accendit. Cum i.aque uniini ex pueris
    f ancli armatus, alacrem reperit quem oinnes cre- uiente et conversalione simplicem, Ansulfum nomine
    debant essc exanimem. Connexum funihus caplivum C profratrum et pauperuin viclu necessario exhibendo
    ad pairium revocatsolum. Conslipanturmoenia agmi- locum ad quemdara ire praecepissel, haud rnora,
    nibus popiiloruin : ad speclaculuni lantoe rei pene pracceplis obedit, jussa implct, ad propria remeaie
    loia confluxcrat civiias; complosis manibus voces conlendit. Cui sajvisshnus damioii cuni suis appai i-

    oiuniiun perstrepebant ; mirantur sospilem qucm tonbus se ei obvium intulit : qiieni de vehiculo ejecit,
    lanlac aliituJinis mersum baratro jam pulabant esse euinque male inulclatum fl.igris reliquit exaniuiein,
    defunclum. Ilucienus criniinosus alto mcnlisstupore seuiivivusscilictl a proxiinis defertur ad domum. Et
    discussus, sanctis prostralus vesligiis postulat faci- cum ob injuriam S. Sulpicii, qusegeslafuerairt neuio
    noris veniani. lllico vir piclate plenus indulget, et referrct, ad eum landem per spiiitura quem Divini-
    usibus tribuit nrcessaria, inonens snepe ut potius pe- lalis gratia acceperat propheiix', seusit ministrun;,
    lat quam rapiat muneie
    ; sibi optet conferri, noo continualis dicbus deccin niulum perinanere et ea>
    rapina. En quain in eo fuil perfctta humililas, cum, oinnibiis pricinnrluis membris, et ita obseralo
    prompla misericordia, sancla simplicilas: quanUe ore cuin dcnlibiis, ut nec aqiue giittam aliquis possct
    vero palienliae fuerit et longanimilaiis, quis diceie interius fundere. Inierea vir Dei id quod spirilu sen-
    valeai? seral, gestorumordinefratribus indicat, afQictumque
    30. Cum unus ex discipulis de ordine" levitarum dolens ex aflectu, etlacrymas prcfundens ex pietate,
    repedandi ad propria licenliam postularet, ilie dilec- pro se pius pastor ovem susiinuisse cruciatus luge-
    lionis affectu, ne aliquid casu longievi itineris acci- hal. lllico lamen sancla terne niembra proslernit, et
    deret, liberlalem abeundi non tribuil. Hic vero
    ei posl oraiionem ab humo conjurgens, panis buccel-
    armalus superbiae, cuin vix curarum obli-
    spiritu lam cum vino exniiimi jubet olfcrri: prolinus in ore
    vionem quies prima laxaveral, gradu coucilo cum ejus reseralis cuin ferro de dcntibus stillam viui,
    vebiculo fngain facinore slimulante arripuit qui ita quo
    :
    quud| miseral, proximi peifuJerunt. Mox
    [.!/.,
    digno cscitntis percuiitur supplicio, ut huc atque jam magna cx parle pramorlno reJJuntur sen-u,
    illuc per totam noclein incertus vacuo labore di-cur- amissi, et in vigorem
    prUtinum famulantia redeunl
    rerct. ReJJito lerris die, cursuincassum consumpto, meinbra. lhcc quiJem ab ipsoqui portulitet (idelium
    in loco in quo fesliniis iter arripuit, se consistere lesliinonio agnovinius conliriii.aiiin.
    cernit. Ad sacerdotem denique quem jam nihil puto 53. Nec niulto post reddito lorris occasu dici R
    laleret, scniain facinoris petit, geuibus adhserel sanc- Sulpicius in ecclesiam cura paucis ingredilur per-
    tis, gesta per ordinem fatelur. Ignoscit mens pielale noctare, et cum alia quies adesset, leiiui sibilo ser-
    prompiijs ma, :
    illico tribuit veniam conlitenti. pcntis astutia primuni deinulccl in aura. Dcin quies
    Patuol. LXXX.
    m s. sllpicius cocnomine pius. 588
    ubique cum esset, cceleslro scpla valido impeiu, A pervenire. Saccrdos orationes coniinuat sub allare.
    arcus, aras, lucernas caHeraque officia concutit, iia tandem ut possil a Christo lacinoris quod comniiseral
    nt jani pularent discipuli ecclesiam fundilus everti veniam impeirare. Inierea Dei sanclus ad consuelui.i
    et cum pavore nimio trementes, palleniesque, relictis recurrit priesiJium : ingredilur cellulam cunspersus
    cauticis, exspeclantes iuterilnm, adhxrent pavimenlo. cinere, in oralione fusis lacrymis pernociavit; et

    SeJ Bealns, invictus per omnia, ita fortiler in divinis ciiin ad ecclesiam faclo mane debilis lamlibus exsol-

    caniicis persistebat, parvi pendens qua^ invidiis per- vendis Dei sacerdos venissei, vulgi Jiversitate cum
    pelrabal, ut in prosperis nunquam conslanlior fuisset securi bominem inlticnle, in oraiion in vir Dci pro-
    nec clarior. Tandeni invidus anguiscum suoexerciiu nus incuinbit : et ila rcpcnte reus, nonsustinens cru-
    in 1111» se niole conglomerat, et putans gravioribus ciaius, inagnis clamoribus perslrepebat, ut putaretur

    iclibus soniluqire inlemeratam constaniiam detcrrere, loeus ille commntus. Nain el pavor inimensns arri-
    iminenso tumultu |ierstrepens anie faciembeati virise piiii universos. Interea saeriiega inanus in oflicio
    pavimenlo injecit, ita ut pularent discipuli in frusta subito resliluilur prisiino, ossa, cutis, et ncrvi suis'

    inagislruni fuisse contritum. Ipsi quidem Jiu attoniti replenlur humoribus, securis ex eadem manu in

    pennanserunt : gloiiosus vero sacerdos, divinis jacu- parteni resiluil mirabiliicr : fun lii criminosus uberes
    lis adversarium viilncrans, in spiritualibus caniicis B fetus, peccatum fatelur et ab-olvitur, domi remeat

    perscverat. Sane discipulos arguit, cur, relictis canti- absoliitus. Ilaque divina proviJentia misericordia
    cis, minis pliantaslicis deterrili fuissent. Sed quiJ prcecellens, anim.e morbos corporis aflliclionc com-
    rairom, S) hic liiiinani generis lioslis tanti sacerJolis ponil, secondum illud : Yisilabo in virga iniquilates

    neccm expeliit, quippe qui Jux et signifer crat in eorum : misericordiam vero meam non auferam ab eis

    populo Dei; cum elian. nelaria el impura flagiiia (l'sal. lxxxvih,55).

    aj ipsam quoque Divinilalis quonJam teleiidit inju- 56. Et quia duJum in leiris positus Domiuus et
    liam ? Salvalor nosler discipulis dixerat : Si credideriiis in
    me, vpera qua: eyo [acio et vos faciclis, el majora ho-
    54. Et quia inJesinenler conlra honiialem malitia
    rum [acietis (Joan. xiv, 12) ; intantum poslremo al
    ptlgnat, et sanclos Dei roinnlalio insequilur advcrsai ii
    liJei amorem viriiui beatuui spirilualis flamma suc-
    quanla pessiinus hostis diversis illusionibus se niaiii-
    cenJerat, ut si qui-piam aquain Jislillaniem e ma-
    Jestans, stimulis furoris sui advcrsus Cbristi cater-
    nibus suis Jum lavarelur occulie prnerii eret, et lan-
    vc.m, quani ejus dextera per sacerdolem suum pro-
    guentis cnjusque corpus atlingerel, | lerisque inflr-
    tegebat, exaggerasse dicatur, non suflicimus loqui.
    mitatibus carui<set, seJ prrccipue
    r a lerlianis et quar-
    lamen uiuim Je ns qux creJuliter iii qiieinJain Je <->
    i i

    «. - *-• tanis passionibus vexaii , miio slupore recipercnl


    Cbrisli famulis sub lanlis teslibus gesseril, brevi ser-
    prislinam sospiiatem. Nani qnanta aut q.wq.ie per
    mone IraJaniiis. Cu;n unus ex lurmis eorum quoruin
    cum Dominus ad ullimum egerit signa, ac viriutuin
    oliiciumest jugiter in ecclesia Matrecanere Deo, Le-
    novis slupenJisque miraculis declaraverit , non aliis
    gnniiusnoinine.cursu Jebito pernoclareaJ ecclesiani
    nisi bis solis qui oculis suis inluiti sunt putamus esse
    pergeret, humani generis hostem offeiulit sibiinet
    creilibilia.
    bellatorem : et ira aJversarius frendens, ah ilinere
    57. Et quoniam consoriium vitrc ct acluimi non
    boni operis coeplo Dei servuni niiitur revocare, aflli-
    cum cxteiisinorlalibus, sed cimiangelis inimorlalibiis
    ctomque ccJibus mullis semivivum reliquit pene el
    habere crederelur, imanlum fallaciam ac blanJimen-
    cxaniniein; et mane solo prostrato reperto a pluri-
    la respuit iniiii li, ut recle cum Apostolo diceret :

    bus, oiiines sensus officii amiserant f.uiuilatum. Tunc


    Mihi viicre Christui est, el mori lucrum (PMlipp. i,
    sanclus Dei procul ab urbe discesserst, ct ctim post
    21);et iliuJ : Optabum dissolvi el esse cum Clirittc
    triJuum fuissel regressus, repcrit eum somivivuin,
    (Ibid. 25), nisi proplcr cos optarel viverc pro qui-
    elflagrismale mulctatum. Tum juxta membra fratris
    bus et inori. Tauqiiiin slercus denique pompam re-
    sc proslernens ingemuit forlilcr, vique dentibu-. re-
    nuit sieculi, auruni sprevil, argeiituui reprohavil ul
    scratis, sacrificium in ore ejus propriis ...anibus Dei D , uluin . c„,.cilia celebrat , episcopos per synodi i
    sacc.dos.nIudit.Ltmirosluporespectanlibusom:,i-
    btis, ita repente, apprehensa inanu ejus, in faciem sa-
    cvocal ^ ,„,„„, m ,
    1)r0 „e (livma ,„,, u>m.iii.i,t„r
    niamla[;li prorsusreplicansilludSalvatorismaodatum:
    cerdotis surrexit ii.coluniis, ac si nibil niali babuisse
    Nolile possidere aurum neque argenlum, eic. (Untili.
    ]iiiiaretur ; et ubiqiic saliens bencdicebal Domi-
    x, 9). SeJ secundum Aposlolum, liabcnics, inqtiit,
    niiin.
    viclum ci vcstium, his contenli simus (1 Tim. vi, 8).

    5j. Nec mullum post tempus uniis cx rusticis, ar- ct ea qure sequunlur fug enda. [pse vero totis viribus

    repta inanu securi, nefario polluit opereresurrectionis elaboiabat, casligans corpus suum et servilut i re-

    iloiiiinica 1 diem : illico inaiius arescit sacrilega, cnle Jigens, ne foite cuin aliis praedicabal, ipse reprobus
    siccata cum nervis, securis adhresa reeliidilur. Re- iliiecretur. Mulio etenim lompnr» 1
    I'>. Sulpicii s a-
    pente ad Dei prnperat sanelnm, vcsligiis obvolvilur gentea vasa non babi.il, neque iisiis cst, sed omna
    Cbristi Btbletac : sacrilcgi anciorem inanus aiila insnis usibuS eranl lignea, liCIili.l, el niarmorca.

    proJit, et liigcnleni aJ ecclesiam potins reuni monet iuieincr.il:. ronsianiia I quse viiia q.iibus pnlsatur

    Si.lpicins synodn Rliemensi sub Sonnatio episcopo anno (ut recle C;ir. lus le Coiuie in Annal. probal)
    ti.ri liah t;i' siihscr psit.
    I>80 NOTITIA IN S. SLLPICIUM. 500
    bumana fragiliias, patienliic virtule calcavil. Et A natura neglexeral, merilum conlirmabal. liaqueple-
    quoniam secundum Salvaloris vocem (Malth. v, 9) nus dierum, alalisque smc tempore cousumr.ialo,
    qux ipse prius per omnia fecerat, nulli du-
    oa docuit meiitorum splendoie coruscans, terrena terris niem-
    bium quod esset magous in reguo ccolorum. Iste fuit bra commendat b
    , spiriius ccelcstis inler angclorum
    a
    sacerdos Dei ponlificale pelaluni geslans, qui in clioros celsa coeli conscendit,
    scmetipso cruciligendo corpus et persequendo viiia,
    40. Igitur ex omni lalere mbis innunierabiliuin
    adepiusesl novum, non morte, sed carnis moililica-
    popiilorum repente undique caterva confluxil : con-
    tione mariyrium.
    slipantur noenia, atria, oninesque platese, intantum
    58. Et cuui jam satis abundeque ecclesias, mona- deniqueut nisi auxiliuin adTuissetbeati anlislilis, pars
    sleria cellasque conslruxerat, innumerabilium cleri- maxima populi contrita sub pedibus, vi obrupu
    corum Pater ac monachorum eflectus, renunlianlibus spirilu , cnnstipatinne tantorum necarentur. Erat
    quamplurimis facullalibus suis, qui ad cjusmoili plii- omnium planclus immcnsus, moeror inlolerabibs,
    losopliiam dcdili, bonis suis quibusque iiuligeniibus tanloque gemilu lugcntes crumpebant in voce, ul la-

    erogalis, multasque sollicitiidines eliam viire procul pidea eiiam peclora immensos profumlerent Heltis.
    abjicienles, ct exlra urbem in bortulis vel cxiguis Nescio an fuisset inibi quis lam crudclis el demens,
    quibusque agellis degentes ; alii vero, sicuii in Actibus B qui se a lacrymis revocare poluisset. Tanlus eienim
    apostolorum bi qui primitus credebanl, vitam duxisse vocum increpuit fragor, ut locus ille quasi a magno
    memoraniur, possessiones suas et pr.cdia vendentcs, lonitruo concuti putarctur. Et cum esset omiiium
    et pretia ponentes anle pedes canerorum, divisis inliaitus anim e mceror, clericorum prorsus interru-
    unicuique prout opus erat; ut evangelico facile fun- pli singultus, acediosa lamentatio spiriluales hymnos
    gerelur oflicio, omnes quos oplaverat in spiriluali- canere vix sincbat laiilummodo inter singnl-
    : ea
    bus dogmalibus plenissime instructos, et ita in stu- tuum verba dolentium geniitus exiorquebat Heu, :

    diis philosopbia: Chrisliana: ad imitationcm magistri grtx desolate, quid agis? en amisso pastore disper-
    deditos, nl nonnulli etiam post triduum non lam de- geris, et quis unquam le a liiporum rabiilis denlibus
    sideratum qu.im necessarium corpori indulgerent quiverit liberare? In morle denique tua, o pastor
    cibum; videlicet diun in profundiore intelligenlia bone, omnes nos inleriisse quis anibigat?
    sacrorum voluminuin plerique conversantes, lan- 41. Inlerea venium est ad basilicam, ubi nunc Dei
    qiiam copiosis dapibus inhiantes, expleri ncquiverint, sacerdos glorioso triumpbo resurreclionis tempiis
    et coniuendo acrius iuflammarentur, et jugi certa- ex^pecians, miro decore jacet humalus, quam qui-
    inine ita adversus carnem agonizarent, ut in nullo dem dudum ipse siiinmo conslruxerat nisu c. Corpus
    voluptati ejus ac libidini concedenles ; animam vero *-•
    illatum sepulcro, plebs univeisa paitoris absentiam
    alendam sapienlLe pasi ibus, et scienliae cibis in majus non valens, ullra humanum inodum mugi-
    sustinere
    semper agentes. Exsultans Paier de tali studio filio- tum pavimenlo prostrali reddebant. Ita duntaxat, ut
    rum, landem fenus reposiium properat ab aterno etiam nec minislris ecclesirc permiltcrelur libertas
    cxigere Patre. Et subito adest Dominus consolari ac officii persolvendi. Lugebant quidem quasi absen-
    munerari seivimi fidelem. lem , quem non amiserant, sed pmuiseranl; ne-
    59. Et duin bis virlulum fulgerel iniiaculis, beakc scientes plane quod Iegaiioneiii pro ipsis coelum pe-
    consumniatioiiis gloriosum tenipus advenit. Sed cum nctnins divinis obtutibus fungi propcral, ul ibi inicr-
    fracta jani aivo inembra delicerent, alflictum emor- pclleret pro plebe, quod hic posccnti redderct ac
    tuumque corpus onus absiinentiie roborabat : ct quod lideli; ibi funderet vola, qnod b'c respon leret volis.

    Pelalum, a Grxco-zira)m, bracteam seu laniinam


    " dnas direx't epislolas, qu.T pn«l Desiderii liiteras in
    apponi solilam.
    signilical fronli vel pectori pontificis tom. 1 ll;st. Fianc. (".besnii ordinc C4 ei "ll referun-
    Lege Isidorum, lib. xix Ori™., cap. 21. lur. S. Sulpicii reliquix in proprio suburbii Biturici
    b Obiit S. Sulpicius xvi Kal. Febr., ut ex Mariy- monastcrio reiigiose a nostiis asservanlur, caput
    rologiis inilio prxnolaviwus, anno circa 64i quod vero in theca separala ibidem videiur 111 plane falii .

    iia colligimus. Sulpicius sedi Bituricse post Auslrc- O necesse sit Aniohiinh Domenecum in lib. SS. priu-
    gisilum impnsiiiis est anno 624 vel insequenli, quo cipatus Caialaunise, alinsque, qui illud in Vilfe-
    synodo Remensi subscripsit. Si Patriarchii Bitiiri- Fiancic oppido dilionis Confluenlana2 ad Tetliin ba-
    censis consarcioalon lidein adliibemus, sedit annos beri affirmant. Ado in sincero Martyrologio nullain
    15, qnibus expletis Vulfolenilum sibi coadjutorem ac Sulpicii iranslalionem memorat. In antiquo Marty-
    successorein ordinavit. Vixit aliqu it post annis : rologio S. Lanientii Dituricensis a Pbilippo Lsbbeo
    11:1111 De ; iderius Cadurcorum episcopus in cpislola 10 loin. II Dibl. vii'galo iliiplex notalur S. Sulpicii
    ad Da lonem seu Audoenum receus episcopum Roto- lianlatio una vi Kalend. Seplcmb. bis verbis
    : Bi- :

    magensem, emicum, habere se gloriatur prxstabitem turicas civitale translalio corporis S. Sulpicii episc. et
    merilit Sulpicium. Dado vero ante annum 641 ordi- conf. magna snnclitalis riri; allera xn Kal. iNovenib.:
    natos non fuit episcopus. Certe ex superioribus satis Biluricas translatio S. Sulpicii episc. et confess. Llra-
    inlelligilur, Sulpicium aliquandiu snbrogato Y11II0- que solemnis ab antiquo fuit in monaslerio Navensi,
    lendo superstitem fuisse. Cbarus eral maxime Desi- ut ex vetusto Diurnali ms. constat. Credere par est
    derio puediclo, quem jussu Dagoberti anno regni 8 eas repelendas esse a tenipore Norniaimoruin qui
    consecrasse fgitur apud Vitac ipsius S. Desiderii pracdictum monasterium devaslarunt : ob quorum
    scriptorem ,
    qui cap. 8 epistolam refert Dagoberti iiieium corpus S. Sulpicii in tuiiorem locuiii depor-
    noinine ad Sulpicium scriplam, in qua Sulpiciuin lauiin, inde vero relatum duplici ctlebrilali occa-
    ,

    circhimeiropotilanum rex appellat. El sanclnm palriar- sioneui dederit.


    cliam epistola 12 vycat Desiderius i, se, cui Sulpicius c Lociis ille
    , inquil Abbrevialor, ubi ipsa baiitica
    591 S. SULPICII BITLRICENSIS EPISCOri ETISTOL^E. sn
    42. Ncc mora a semel palituresse absentem qu m A eessionem beati Patris nostri ab celerno et iuvisihili
    in terris posilus labore foverat indesinenti, sed illico inetlico, gratis meilela tribuilur iufirmanlium : per
    spirilu properat visilare quem cerpore reliquerat eam prorsus naufragi atque exsules ]>iistinam rc-
    non afleclu. Et ita repcnte variis inUrmitaiibtis sa- deunl ad patriam.
    liiteni retliieiulo se prodidit esse praesentem, ut quasi 45. Pnett-rmissis igitur cneleris, in quibus po l

    coelitus Iuincn oslensum , aui radius quitlam solis paululum, ut supra polliciius sum, operam dabo ;

    crumpens, totum orbein claritalc superni luminis nunc de illa lucema qu* anle sepulcrum Beati sus-
    illuslraret : ex quo per omnes civiiales et \icos, im- penditur, breviter dicam. Fertur a minislris oleo
    inensx multiludines velut messium lempore ad areas semel luisse impleta el exundante sancto liquore b

    trilieum, iia ad ecclesias populi congregabanlur. Et niultiludineiu desuper jugi effunlere labe [Forle, la-

    non solum de diversis miraculis sanitatum vicinas psuj, ex quo mulli peruncti variis plerisque caruisse

    eivilales
    , verumeliam universa regna terrarum dicuniur infi.niilaiibus. Et hoc non sine admirati uie
    tanquain volalu pennilero fama clarissima refulsisset. falentlum ,
    quod semel tempore vesperlino sacerdo-
    Et nisi basilicaipsa inagna ex parte ampliala fuisset", talis coelus, dum divinis canticis personarel, repenle
    capacilate sua inliriiianlium niuliitiidinem recipere ictu fulmineo ccelestis flamnia lucern.e foinenluiu
    netiuivisset. Et si Deum meruero ducem, adhuc de B percutiens, cunctis mluemibus lumen prxbuit mira-
    qux nunc iriumpbator egregius
    iis egerit, brevi ser- biiiler, et nunquam deinceps fulgorem amiserii,
    mone ostentlere cupio. Digne etiam plane ab anliquis quain divino ministerio usque hodie instinctum fovet
    pra?cessoribus, ubi hxc geruntur, Navis ob porium pabulum.
    navigii vocitalur, qui quasi proesagio futurorum quo- 11. His geslis clarissimi viri, elsi indignis quihus
    tlam boc olim indicat nomen, quod nunc affeclu ma- explicala sunt dictis, nunc tempore congruo termi-

    nifestal divino. Ea scilicet Navis est, in qua qui iiiiin dare disponimus, ori manum imponimus, in-
    adhxrent, hujiis sxculi transeunt mare, el ad pa- trorsus ad conscicnliam redire festinamus. Et quidem
    triam longe positam, videlicet regni cccleslis, perve- quem iiuilari non possumus, palronum nobis lieri

    liiunl libtri. II, i ncmpe ab imiiiinciiiibus maloruui postulemus; ut suis meritis adjiivemur cujus nalali-
    procellis visibilium et invisibilium, confugii eflic iur ;
    lia celehramus, eo opilulanle, qui cunt Patre et Spi-
    porlus ; ibi a s;eculi fiuctibus seu turbinum lempesia- ritu sancto vivit et regnat Deus per omnia sxcula
    libus evadendi liibiiilur gratia. Illic quolidie infun- sa?culorum. Amen.
    dunl sal scienti;e infirinis et ignaris ; ibi per inter-

    et ubi memoralus Dei iir tepullut est, nominalur N.\- beret exempla. Diligebal cx animo [ratres il'os, quibus
    vis (quod eliam infra dicit isle auclnr)eo quodibident el abbutem sese exhibebat el socium, elc. Isttitl iiiona-
    portus navigii esse videtur : locus ammnissimus, inter slerium jampridein S. Sulpicii nomine insignilum,
    duos umnes (Eurara scilicei et Molum) nemoribus et cui priesidet abbas regularis e noslris, etiam iiihh:
    vineis copiosus, pralit fliuninibits interfusis : immensa florcniissimum est.
    planitics, ut ibidem habitanlcs simililiidinem paraditi Domio abbas basilicam illam maxima ex parle
    videanlur possidere. Nec omitten la hic verba Jiian- ampliasse dicitur ab alio auciore anonymo cosvo.
    nis Phemandi: Inter ccetera qnic plttrimo labore sum- Ilinc Joannes Bollandus suspicalur li.jus vilx scri-
    ptnque non parvo pius Pater erexeral monasteria, piorem fuisse ipsuni Domionem, qui nonien stiiim
    uniim pnvscrlim in deliciis liabcbal, quod in tuburbio modeslix causa retictierit. Verum ex lihro scquenii
    liituriciv urbis siium, ac Deiparts Virgini consecralum Miraculorum qucm Boilandus non vidit, consiai
    N&vis cognomento plucuerut appellari. lllic probatis- niim. 5 alium lum teinporis pr.i luisse ahbatem.
    simos inonasliciv convcrsutionis viros habiture prwce- b Clarius scnplor Vilae brevioris El exundaulc :

    peral, qnoium exaclissima bene vivendi norma suum multitudine olei qivd desuper lubebatur in lerrum,
    ipsorum talutem operari cupientibus lucidissima prw- mttlti peruncti, de iiifirmiiate sua exuti sunt.

    SARTCTI SULPIGII
    BITLRICENSIS EPISCOPI

    EPISTOLjE TRES.
    (Canis. Ant. Lecliones , lom. I.)

    EPISTOLA PRIMA. D disserere sermonem. Sed universa subito virtus tle-

    Domno semper proprio atque apostolica sede co- fecit in verhis, quem exsuperavit tant;v materia tli-

    lendo domno Desiderio Caiiurcx urbis Ponlilici Sul- ctionis, ul rudimenla tanlariim augusiiaruni \Ms.,
    picius Bitoricae \F. BituricaV] urbis cpiscopus. anagnusticorum] studia animo librante pensaram, ip-

    Excilavit animum parvitalis mese nimia dulcedo sius magniiudii.is mole, vielus snccubui. Unde n>< o

    magniludinis tuae, et poiitilicalem sacerdotii veslri saliem voto satisfeci, etsi \Ms., ac si] vestro iinplera

    .audem insignciii, vel cx parie tenucm prxsumam suffragio non valui, libens tanien qui aliud nihil do-
    595 NOTITIA HISTOIUCA IN S. AUTliERTUM. 594

    ininationi vestra; prodcssc appareo. Sed vos semper A vobiscuni exinde placiduin [L., plaeilum] duheal lia-

    pielale consucta tanti habctis inquisitionem nos bcre. Propterea salulantes cbaritati veslrae rugamus,
    velle freqtienter visitare. Unde impriinis incolumila- ut laliter adversus domno Desiderio ordinetis emen-
    a
    tem veslram inquirentes, quod optamus potius lam dari, si cognosciti--, quod superius scripsit diaco-

    motu [Ms., motumj corporis quam lingiuc muluo nus exinde negligens est, qualiter vestra est pru-

    scrmone complere, dum regiomim longinquilas non denlia, et si boc fortasse ipse dicat, obaudire distu-
    tliscrepat aspeclum, nisi tantummodo fraudat inter- lerit, et taliier si non emendalur, qualiter dotnno

    jectionis spatium, ei ipsum tamen dilecno cernit iu- Desiderio voluntas est, non aliter fiat, nisi in placito,

    tuitum cum Gguratanimos [F., animus] recordatum. quod vobis supra scriptus pontifex denuntiaverit b
    E170 nihil perdet absentiain, qiiod pracsentalitcr la- niemora.... diaconus vestro per lidejussores una cura
    boravit pracsentiam. Semper in dirigendis apiribus indiculo veslro ante parvitatem nostram faciatis di-
    bealitudo vestra solvit oflicium, ut plus debcat red- rigere. Interim nos exemplar epistolse apud nos re-

    dendum agminis faraulatum, quara merilis conside- teiieiiius. Petiraus vestrae duleissimao sanciitati, ut

    ret debitorem. Auctorem cceli priesuraiiuus postulare, in sanctis oralionibus vestris nos memores esse di-
    ut veslram jubeat prociendere viiani ciirsibus anno- gnetis.
    runi longievam digneiur terapore longo, cujus nunc B EPISTOLA III.

    lncuples servatur nomine [Ms,, nomini] niundus. Et Domno seinper suspicieudo, el cum omni lionore

    diu Grmantur [Ms., firmatus] iratantia culraina re- veiierabiliternorainando domno Desiderio papae Sul-
    rum, vel dilapsa raagis solidata resurgunt. Islud picius peccator.
    iuanu propria fecit a (uis teraporibus. Vestrai giatiae Singularibus mysteriis pastorale competenter ira-
    servire merear, mihi peculiaris Doraine. pleslis officium, eo quod ad noslram parvitalem sol-
    EPISTOLA II. liciludinis deslinantes affectu, dum gaudium, quod
    Domino sancto et apostolica sede colendo fratri nobis ipsius resurrectionis dominicas solemnitatis prin-
    Vero Rutcnte [L., Rulenac] urbis episcopo Sulpicius cipale conlulit, pastoralis visitalio geniinavit, in qua
    peccator. ulrinque partim c et benedictio in oblationes, et af-

    In quantum vobis.vir apostolicus doranus Deside- fectio prxfulsil in apices. Reddenies ergo munia so-
    rius Cadurcae urbis episcopus per litteras suas inno- spitatis, optamus, ut muliiplicatis annorum curricu-
    luit, gravi injuria bomincs sui a Perricio diacono lis, vesiris niereamur et eulogiis A recipi, et atfatibiis

    [Ms., diaconus] vestro in parrocia sua Aronnaco per- bcnedici. Annis iimumeris vobis serviam, et prospe-
    tulerunt. Et audivimus quod Aprilis Kl [Forle, Kal.] ris perseverantibus polle, beati simc papa.
    I

    a llic locus oniuino corriiplus est.


    Forte Si co- : f.rebatur, ex qun pars consecrabatur niittebaiurque
    gnu.sctis quotl supcrius scripsi. Diaconus exiiute necjli- absentibus. Denique eulogix dictae sunt munera quae,
    gens cst qnaliler vesirie prudentice (elsi lioc fortasse recurrente pasclialis soleinnilate vel die LNataii Cbri-
    obaudire disluleril. Cav.
    i\>se dical) Sti, singulisannis sibi mutuovelregi ipsi iransinilie-
    b Ms. Meme raveril
    ; sed h»c vox erasa fuil et cor- bant episcopi. llabcntur apud Marculfum.lormulae
    recla ila ut nescias an legendum sit meir.orato an sive epistolse qiue lum temporis scribebanlur tum ad
    memoratus. Forte leg. memorutum diaconum vestrum. raittendas eulogias, tum ad j:ralias agendas ab iis
    Can. quibus fuerant transmissae, qeas pro erudilione sua
    r-
    Forte, ulraque parle; nam Ms. legil uterque par- explicuit liignonius. lu ep sioh scquenti distinguenda
    tes. sunt, ni fallor, decem vascula Falerni ab eulog is.
    d Varise fuerunt eulogiae : quippe fuit Sacramen- Ujuanquam eniin vinuin siepius rocenseretur inter eu-
    lum ipsum, sive eucharisiia ; dein panis qui alt.iri of- logias, nescio au lanta copia benedici debuerit. Ba~n.

    ANNO DOMIM DCXL.

    SANCTUS AUTBERTUS,
    CAMERACENSIS EPISCOPUS.

    NOTITIA IHSTORICA 1N SANCTUM AUTBERTUM.


    (Gallia Christ., t. I.)

    De hoc sancto praesule et loco ipsi inler episcopns D ccssissc ducot sanctus Fulbertus Carnolensis, qui Vi-
    Cameracenses ac Atrebalens s assignando iia loquitur tam saucti Autbcrti edidit : < Contigil, inquifc, Able-

    Alcuinus, cap. 5 Vitie saneti Vedasti ab ipso emen- bcriuin Caineracensis sedis cpiscopuin, deposito cai-
    dalae : < Jacuit (sanclus Vedastus) in loco eodeni nis onere, de hoc mtmdo transiisse; divina igiiur
    uoqiie ad teinpus bcati Autberti, qui septimus in sede operatione cuncla salubriter disponente, Autbertus
    pontilicali succcssit cpiscppus. » Eum Ablcberto suc- vir conspicuus, el successor euieiilus, prolicitns de
    59S SANCTI AUTBERTi CAMERACENSIS EPISCOPI CIIARTA. 500

    virtate m virtutem, ejusdem sedis ponliliculein sor- A consulendus Mubillonius ail un. GGO, n. 2. Circa idem

    litus est dignitatem. » Ejus ordinatio facta legiiur xu fere lempus, Emmo, Senonensis archiepiscopus, mo-
    Kal. Api ilis, anno, secundum Carolum Cointium, 033. nasieria Senonensia sancta: Colomba? et sancti Peiri

    Fttil uutem consecratus a Leudegiselo nietropolilano Yivi simili munivit privilegio, cui nosier Autbenus
    RUemen i, necnon ab Aicliario Novioicensi, et Altila nomea in consensus argumeiiium subscripsit ;
    qi od
    Laudunensi rpiscopis. Ob virtutum fumam, a sui pon- etiam prnestiiit erga BerlefriJi Ambianensis episcopi
    liticatus exoidio, Dagoberto regi fuit acceptissimus, privilegium pro Corbe a, d tum an. 002, ex Cointio,
    a quo muneribus plurimis affectus fuit, vicissim ab et ad mentem Mubillonii 663, annoque 061, in sen-
    ipso bospiiio exceplus, el spiriiualibus prsesertim lentia fratruru Sammarthanorum. Ei et aliis episco-
    epulis lautissime paslus ; monita enim salutis prin- pis comprovincialibus insci ibitur privilegium, quod
    <ipi dubat, qua3 audiebat lubenlissime. Inter caitera sanclus Drausius rpiscnpus Suessionensis concessit
    qu;e Dagobertus Aulber.o seu Cameracensi polius parthenoni sanctaj Marisevi Kalend. Julii anno GCG.
    ecclesise deJit, sanctus Fulbertus recenset Onen- Idem Cellense monasterium a sancto Gisleno et Mal-
    giam et Quarubiiiin inier Valenlianas et Condatum. bodiense a sunclo AMegunde constructum beneJixi',
    Puulo post e sacro fonte suscepit Landelinum, ex nec non Marchiancnse in dicecesi Atrebatensi san-
    nobilissimo Francorum genere ortum, in villa quam ** ctum Vincenlium comitem ccenobiorum Allimonen-
    Vallem vocant (Yaux), eumienique postea sacris im- sis et Sonogiensis conditorem, ejusque conjngeui
    buit liileri-. Ilic plurima condidit monasteria, Lau- Waldelrudem aptid montes Hannonia; fimdatricem
    bacen e, Alnente, Waslericnse, etc. Anno 051, san- partbenonis, in quo nunc sunt nobiles canonic;e. ad
    cius Autberius interfuit elevaiioni corporis sancii strictioris vita; disciplinam erudivit. Ipsius honaiu
    Fursei. Corpus etiam sancii Vedasti coclitus admo- Dagobertus rex clericis in Cameracensi e. clesia fa-
    nitus e terra levuvit et transiulit ud nionusterium muluiitibus, plura dominia inier Valentiunas el Con-
    Nobiliacense quod nimc sancti Vedasii nou.ine in- datum lurgiius e^l. Ad superos evolavit anno 0b8,
    tign.tur; ad quani solemnilatcm invilavit sanctum secundum Summurtlianos cl Coiniium, die 13 De-
    Audomarum nrbis Mnrinoriim episcopuoi, qui cum cemliris. Vitam ipsius sciipsii Fulbertus Carnotenss
    c;ecus esset, tunc visum recepisse dicitur, ac paulo episcopus.qnam, ut xslimal Aulberlus Mirxusin No-
    post mujori miraeulo prislinuin cu cilutein precibus lilia Ecclesiarum Belg., Sirius ad diem sextam Fe-
    impeirasse ; id fac!um esse anno G58, liiteris esl con- bruurii miililam cdidil, exsiatque inlrgra cameraci
    iignuuim ; scd Mubilloniiis bunc tiauslatinnem dillert in abbutia qua: patroni sncrum corpus serval. Mar-
    ad annum GGO. Sane an. 058 Landerici Pari-iensis tyrologii Romani labulis die 13 Decembris, ascriptus
    1

    spisc. piivilcgium san-Dionysianum subsignasse legi- e^t Aulberlus qui et commemoratur a Molano et iu
    lur, apud Mir. (yotil. Eccles. llelg., pug. 15). additionibus ad Marlyrologium Usuardi. Vide Viiam
    Subscripsil privilegio quod supra laudatus Audo- sancli Waldclrudis s;i'c. n Benedic, pag. 800, et Vi-
    marus Morinorum episcopus concesserat novo mo- lain suncii Landelini, abbutis Crispinii, ibid., pag.
    nasti rio Sithiiiemi, an. Cloiarii regis; qua de re 873, cap. 1, 5 et i.

    SANGTI AUTBERTI
    CAMERACENSIS EPISCOPI

    CHARTA DE MONASTERIO WALLARENSI,


    Qua S. Aulbertus, prmdium Wallare, a Dagobrrio donatum Landelino ad exstruendum
    monastei iuni, in suam protectionem suscipit '.

    (Brequigny, Diplom. uov. cd. lom. II.)

    Aulberlus, Dei gratia Cameracensis episcopus, D goberti, cum oninibiis appendiciis suis, quoJ idem
    uiiiversis Chrisli Qdelibus snluiem seternam. Ad no- rex scrvo Dei Landelino Mauroso donavil iu elecmo-
    slrain curam et sollicitiidinein perlinere non dubita- synnni, pro anima patris sui Lolharii inclyti regis,

    inus, ut qnod Eeclesi;e sanct c lideles Clnisti pia lar- ad conslrucndum ibidem monnsterium , in nostra
    gitione conferimt et dedirnnt, episcopali debeamus suscepimus lutelaet defensione, cum omnibus viilis,

    auctoritnte consecrare et conliimare. Inde est quod terris, sil\is, pralis, agris, aquis aquarumque decur-
    prxdiuin dictum Wullare, piissimi regis noslri Da- sibus ibidcm assignalis, in noslra diojcesi constitu-

    a Exstat apud Mirunim, Oper. dipl. t. I, pag. 100, terio. Proeter falsi indicia quae habet cum diplomate
    etibid., not., qui bunc cxscripsit cx apographo aevi coinmiinia, propriis viliis non caret : aninis Dago
    receniioris, et prclo comniisil, nr qUis in hac parle berti regni15 minime concordat cum anno Incara.
    iiligentiam suam rrquireret. Spuria videtur charln Ci-2, nec cuni Sigeberti anno -i, nec ciun lenipnre
    fabrieata ad tuenduin spurium diplonia, qno.l proxi- quo conditum luit monaslerium de qno agitur. Vidc
    ine praccdit, pag. 30, de coJcm Wallatensi mouas- supra (Cj!. 554 , not. •', cl 53' , not. ").
    y>7 NOTITIA NISTORICA IN JOANNEM PAPAM IV. 51)8

    lis; dccimas oimies ca- niiulcni possessionnm procdi- A vainen. Quodsi qua sa'cularis ecclesiasiicavc pcrso-
    clo Lamlclino, et suis, Deo donanle, sueccssoriLHis na contra hoc venire pncsumpserit et easdeiu pos-
    in perpctuum concedentes, et potestatem eidem et sessiones occupaverit, ipsam anatliematis xterni
    graliam indulgentes construendi monasterium , et gladio ferimus, nisi resipiscat et occupata curaverit
    e clesiam fabrn aiuli, ct personas inslituendi, quse resiaurare. Utautem isia prasfata regis illusliis elee-
    secundum quod Angelus testamenti sibi donarit, dc mosyna duret in perpetuum et ecelesiaslica lilieitale
    facultatibus assignatis poterunt sustentari. Qualem- potiatur, paginse pra;senti sigillum nosiiuni fecinins
    cnmque fecerit ibitlem ordinationem , ipsain ratam apponi. Actum Castriloco, anno dominieai Incarna-
    liabemus et inconvulsam, inbibenlcs auetoriiate no- tionis dcxlii ", indiclione xv, regni domini Dago-
    stn, ne super onuiibus illis possessionibus quas su- berli inclyli regis terlio decimo. Sigibcrli filii cjus-
    pradictus rex locomemorato Wallari donavil, ibidem deni regis quarlo.
    Deo railitanlibus molesliam aliquis inferat aut gra- B
    Decesserat e vivis Dagobertus anno G38. Annus regni ejus 13 incenerat inillo veris anni G31.

    ANNO DOMINI DCXLII

    JOANNES IV,
    ROMANUS PONTIFEX.

    NOTITIA HISTORICA IN JOANNEM PAPAM IV.

    (Lib. PouliGc. ex var. Edd.)

    " Joannes, nalione Dalmata ex palre Venanlio C scbolastico.sedit annum umuii, incnses novem, 'dies

    VARIANTES LECTIONES.
    '
    Cod. Luc, dics vi ; iu al. dies xviu deest.

    VARIORUM NOT/E.
    cnnsecratione pontificis non Conslan-
    1. ln hiijus Dominicali indicnto. Iilque non niodo pntct ab inler-
    tiuopcdi conliriiialionem, sed Ravenna ab exarcho ponlilicio eum pracedcnle, nani Kalend.c Augusti a
    peti ca'plain vult Papebrochius, quain Pagius, ut die "ii Deeembris distant mensibus quaiuor, diebus
    suam aslrueret npinioneiu dilat;e ordinalionis Boni- 24, emortuali inclusa ; veruni etiain a duialione sedis
    facii V, ecepisse ait in creatione Honorii, idque ob ejusdem Joannis IV, neinpe iinius anni, mens. '.),
    incoinmoda Ecclesiai illata post nioitem S. Deusde- dier. 18, quoi signantur in caialogis ct Codd. pleris-
    dit. Qiiamobrem auctoritalisab imperatoribus Orien- que.qnilniscum cniisentiiint AA. ap. Pagiuill lamel- ;

    ls Ravennatcnsi exarcho delegatrc inilium constiluit si Codd. Freberian. 2 et Thnan. 2, catalogusque


    anno G-25. Garnerius vero suis in nolis ad librum Blanchinianus iiunc primum edilus diei unius discri-
    dicirniim ponlilicum, exarebi faeultatem deducit ab niine prxier annum et menses, habenldies 19, quem-
    anuo GI8, in Bonifacii ejusclem V erealione, quippe admodiim Cculd. Regius, Ma/.arinus et Tluianus pri-
    qui paucoruni dierum interpontilicium inler S. Deus- inus haberent, nisi librario oscitami denarius exci-
    dedil et Bonilaciuni aniniadvertit. Cum ver.i longe dissct, diesque laniuni novem apposili legerentur. Et
    ampliores postea vacaliones, ut vidimus, sinl secu- revera a die ordinalionis -i Decemb. G40 si an. 1,
    la', nee Garnerii, nec Pagii conjecturis audicndum niens. 9, d. 18 eiiuiiierentur, ad diem II Oclobris
    videtur. Sccus est de P.q ebrocliii opinione cuni : pcrveniiiir eniortualem Joannis IV, et ad diem ii
    ciiini Ji([iii(lo constet, post Joannem IV haud am- seu 4 Idus Oclobris cuin pontiflcem csse deposituin
    |iiius exspectalam esse Constantinopoli jussionein ad S. Pelriini refert Anaslasius, si 19 numeicnlur :

    lirincipis, non abs re esleliam Joaiinis elcctionem ab solemue enim est Anastasio et catalogis quandoque
    exarclio coiiliriiialam credere; idque suadel inler- jv dieni mortis, quandoque depositionis recensere, ut
    pontiflcium brevius prdelerilis. Quanquam aiente passim diligens observator inveniet. Ceh.nds.
    Blanchine in Pelagio II, dies 100 satis superque i.Joannes. Anno Doinini 65(jMibrogatus est Seve-
    esse ad iiiillenduin Consianliiiopoliin i.uiiciiiiii, ciiro- rino pontiflci Joannes ejus nomitiis IV, constans et
    que accipiendum, multo magis saiis esse videantur iinperteriilus orlhodoxae fi.lei propugnator, qui nii-
    \ii qui Joannis creationem pra!cesseiuiit. Quidquid nis xarchorum nibil cedens, exsiliis cardinaliuin
    c

    aiiietn sit de bac re nullis lestata monumentis, certc parum niotus, colleclo episcoporum conciiio, inquit
    ante obiluui Joannis IX exarchus Raveniiatcnsis Tbeophanes, Monothelilanim haresim anutlitinatiia-
    facultalem conlirmandi ponlilicis ab imperatore vit ui Honoriuni poi.lilicem piaodecessorem ab
    Orientis accepit. Joannes vero IV post vacnlionem b;eretic rinn caluninia defenderet et lil eraret. Qua-
    sedis mcnsiuiii 1 ac dieruin 24, ul lialict coilex Ere- propter smnma industria procuravil, ut scrpt r ille
    lierianus 1 et Thuanus 2, quos Pagius lcslatur sc (jui Honorio pontiflci ab epislolis fuerat, diciasque
    vidisse, non dier. 29, ui perperam vutgalus aliique ad Sergium episcopum li leras scripserat, earumdeni

    quilnis suffragatur Ordericus, ordinatus est anno veium el gcrnianum seusiiiu inlerprt taiclur cl ad
    eaortuali Severini OiD, die "21 DecemVis, litieia A imperalorein transmiUcrel. Quod tu;u illc jussu
    ,'.99 JOANNIS VWJE IV «00

    xviu. » llic lempnril.us suis b misit per omnem Dal- A prascripla juxla fontem Laieranensem, juxta oraio-
    matiam, seu Istriam, multas pecunias per sanctissi- rium beaii Joannis ' Evingelisia3, quam ornavit, et
    r.ium et fidelissimum Martinum abbatem, propler i
    !

    iversa dona obtulit. Fecii, ubi supra, arcus aigen-


    redeniplioni m caplivorum ,
    qui depraedati eranl a
    teosduos, qui pens. sing. I. xv, si uul et alia vasa
    gentibus. Eodem lempore fcc t ecelesiam beatismar-
    argenlea muUa. Fccit aulem ordinaiiones duas per
    tyribus Venanlio, Anaslasio, Maurn, et aliis miillis
    a
    mensem Decembrem, presbyteros xviu, diaconos
    inarlyribus. Quoruni reliquias dn Dalmatia et Islria
    quinque.episcoposperdiversalocanumero xviu. c llic
    adduci proeceperat, et recomlidit eas in ecilesia su-

    VARIANTES LECTIONES
    5
    1
    Cod. Luc, Bupiistc. Al., xxiv.

    VARIOKUM NOTiE.
    Iipnli Jiannis papae IV fideliter pr.vsliiissel, sensum- nes expiinieidas necnrrit. Ac quidem veiercs Cresa-
    :

    que legitimum vi rborum llonorii protulissel, oinnem ics nniiiera dislribu sse miliiibus, apud Romanac
    sinistram hacreseos suspicionem de Ilonorio evacua- lnstorioc scriptores explorata res est. Grjeci quoque
    vil. His el L.vnn. lin p. id moris servarunt, cumque laureatas imagi-

    3. Joannet. Vennniii scholastici filius, Dalmala, j> nes iu suscepti regiminis documentum mitterent per
    Jadcrcn-is S. R. E. diacouus cardinalis, sedit an- provincias, a!> imperialibus mimslris solidi, eo lypo
    iuiiii I, menses 9, dics 18; consecralus vni Kal. ,la- cus", spargclianlur, quo n ivi imperatoris imago fere-
    nuarii, die Nalalis I) unini, ineunle anno ('hristi C39. b.i.tir. De quo posea, ulii de Pnilippico imp. disse-

    Vix Sevirinns e vita excesseral cum litie ;e gen'is r.iuus et Auclor Miscelke in Tiberio II imp.
    , Duxit :

    Scoloruin Itoinam dererunlur, quibus respondcre Anastatiam uxorem suam, el coronaviteam Auimsmm,
    Jnaiinis diaconus in Romanum pontificem eleclus, el jaclavil rogam mullam. Huc facit Grcgorius Tu-

    nondum lainen pro more Urliis consecralus, solus i iin. in Ilisl lili. vi Mitricins ad Circum processit,
    :

    iioii pulerat sed llilarius arcbipresbyter et Joannes


    ; ii. clnmatisque sibi lauilibus, largilis populo muneribus,

    priimcerius, seivantes locura sedis apostolicic, rc- in impcrio confirmaiur. Et Annales Fuldenses de Ca-
    sponsum cnm illo fecere, quod apud Bedam reperi- rolo C dvo Senatum llotnanum more Tutjurthino
    :

    lur. Ex qua epistola cognoscimus inoreui Roinana: corrupisse, tibique sociatisse iia ut etiam Joannes ,

    Ecclesiae 1'uisse, ut qui eiuinere t in minislris Eccle- papa, coronu ei imposita, etim imperalorem et Augus-
    sise responsuin darenl liueris acceptis anle legiiimam ttiin appellan prceceperit. Piget plura exscr.bere iJ

    episcopi consecralionem. Civcon ls. genus documenta imperialis largitionis, qui etiam
    * llic temporibttt suis. Juannes papa, tcste Ana- post restiiiiiiiin Occiiienlale iinperiura, usi principes
    slasio, per oinnein Dalmaliam cn Islriam miillas dcprehendunlur. Romahi itaque pontifices haud se-
    pecunias ex tliesauris quos Isaams cxarchus, in m
    cus in ordinalionibus suis, aliisve solemnioribus die-
    Seveiino dixinius, d lapidaverat, reliqnias, per lide- bns, hasce r.igas popnlo el clero dis rilnii hanl.
    lissimum et sanclissimum Marlinum abbatem misil, , Lxcnipla in proinpiu sunt. I, -e Anastasius in Vigi-
    propter redemptionem captivorum, quos depi^c.lati " lii>, pag. Iii^, prodil eumdem, post missarum solem-
    orant geniiles. Tiinens aiiicin ne sinclorum reli- iii i, munera tradidisse populo. Et in Theodoro, pag.
    quiae iu Dalmatia patria sua a barbaris hostibus in- lili llisilaque ab eo peractU. [ecitetim munera ero-
    :

    cnmbentibus dissiparentur, saactoruin martyrum Ve- gare i« popntum. Agil nimiruiii >\ct Pyrro Constanli-
    naiilii. Auasiasii et Mauri reliquias de Dalmalia ct iiiipoitano, cui pontilex poslqiiam Rou :c Uonothelis-
    Istria adduci prxcepit, teste eodem Anasiasio, ei re- miim c|ui a M'i id honoris irihuil ul more ponlili- ,

    condidit eas in eci lesia Laleranensi, in peculiari iii n logam populo dislribuerel. Et in Leone IV,
    oratorio, quod in ipsoruni lionorem conslrux t juxla qui priinus Oclavani Assumplionis celebraverat, in-
    liaptisteriii u Constanlini, quod bactenus inlegrum quiunt Acla pag. -"iliS In quam eiium magna populi :

    perseverat, quodque ab anno i?75 Virginis mairis multiluilo convenerul, novCB festivitulis cupimt cele-
    iinagiue miruculis ilii coruscanle vulgo postmoduin br re tolemnitatem. liocip^e magnanimut cum tideret
    diciiini esi l,t Madonna ili S. Giovanni, ut scribii Oc- anlistes, omnetqui aderanl buic ce.ebritati pluret ar-
    lavius Pancirolus a, ud Auguslinum Oldoinum in (jenteos erogiuit. Idem ponlifex in dedicalione eivita-
    Joanne IV Pagiis. t s Leoninoe, pag. 385 : S -tcris peritclis ofjiciis, cunc-
    b Misit per omnem Dalmaliam, seu htriam mul- los nobilet llonnv multiplicibus douis, nou laitum i/i
    lam pecuniatn. Cura a Slavis seu Sclavis Palmaiia: oino el argetv.o, seit et seriris paliiis honoravil alque
    regiones gvassantibus ingens captivorum mullitudo diiavit. Hacde roga abeleclis punlilicibus disirihuta,
    iudc esset ilc lucta, Joannes IV, nalione Dalmata, suo- exemplum snggeril Guillielmus Bihliothecarius iu
    rum icrumiias miseratus, eosdem inulta pecuniarum Adriano II, ubi nari at pra? nissas visiones de ejusdem
    vi eo libenlius rcileiiiit, quo luiiorem in locuiil, iu D luiiira elecliune, pa.'. Nonnuili more apostoliro li.i :

    sinuni videlicel pauperum, Ecclesiae thesaurum per in bnsiliia Laleranensi aureot erogare, tc. Principes i

    hoec charitatis officia collocabal; quippe qui eccle- ctiam ad limina aposlolorura proliciscentes hasce
    siastica bona, que Honorius congesserat, sacrilega largitiones fei isse, in Bencdicto III, pag. 4u5, legi-
    imperatoris ministrorum avarilia jam diripi viJe- nius llujiis lemporib.it rcx Saxonum... Itontam pro*
    :

    ni, de qua hic supra in Severino Anastasius. M,v- perant ad limina uposiotoruni Pelriel Pauli... obtulit
    FEDS. doni... I't ipse rex Saxonum postulante snnctistinic
    c llic dimisil omni
    clero rotjam integram. Cuin ro- ctomno Benedicto papa, utfacerel rogam i/i ecdesia
    ga dnplici potissiraum sensu accipiattir, vcl scilicet II. Petri apottoli publicam e pondere uuri vel argenti .

    pro donativo ct liouorario, quud proceribus et ina- librarum episcopis, pretbtferit, diaconit, et nui.ciso
    ;

    gnaiibiis, atque adoo eliani populo ali Augustis, vcl clero et Uplimatibut liomanis tiibnit aurum, poputo
    i lero a summis pontilicibus erogari consuevit (iuidc vere niinutum argentutn. Pontifices tain-n ccriain
    vocis civiniin) vel prn exactione, prsesiatione, suh pecuniarum summam clero erogabant Cleiicis qui» :

    iiomiiic precationis, quam clerus ipse pontilici quo- dem oiiin luis uiiam integram rogain, iis vero qui
    lannis erngabat, verborum Anastasii ea lorie scn- scrviiio apostolico depulati eranl rngara alterani.
    tentia est, quod Joanues hujuscemodi tribulum Ro- Sic lcginiu- in Deusdedit: llic </>-/. t.r obt i -.'

    inano cl: ro indulserit dimiserilque. Quanquatn ca tua, et tid oninem clerum rogam iinam miegram.
    vox in hijcc gcsiis pontilicalibUB passim ad largilio- Qua: erogatio in singi.Iis fcrmc p ntiiicuiu gc.-iis ab
    (iOl F.riSTOL^;. 602

    dimisit onini clero rngnm integram. * Qui eliam se- A idus Oclobris. El cessavil episcopalus mcusein
    pultus est a 1 beatum Pelrura aposloluin sub die iv unum, dies xui.

    VARIORUM NOTiE.
    Anaslasio annotiia o-currit. Aliis auteni in Ecclcsiis mino mettiiinte, eliam quartw portioni adjicittntur, nc
    ad rutionem reddiiiuim cl ro Bebat erogalio. Exsiat ul brevibus ordinnlis, quotl singulii distribtiilur, lulere
    Fclicis IV conslilulio apud Agnellum in Vila nen possil... secundum loca, qiuv otnniti Deus secun-
    Kcclesii episcopi llavcnn. pag. 90 Quurla patrime-
    : ditm justitiam et mensitram conslituil. Bf.ncini s.
    uii Ravennatensis Ecctesitv, lioc est, tiia millia solido- " Qui etiam sepultus est. Tandem Joannes papa
    rcm, solilis erogalionibus tiericis omnibus, vel qu bus cum sedisset annum unum, menses novem, dies 18,
    erogari e&l satitttm, compitatur. Quandnque eliain ut scribit Anastasius, in Domino obdnrmivit die un-
    faola occurrii duplex roga, velul in Bonifacio V, pag. deeiin mensis Octobris anni sexcentesimi quadra-
    110, legitur. Qund qiidem tunc polissimum conti- gesiini secundi, et sepultus esl ad bealum Petrum
    pi^se reur cuni nova palrimonia, seu bona alia ex apostolum sub clie iv Idus Oclobris, seu die duode-
    largilione principum ei lidelium sedes apo-tolica cinia ejusdem mensis. !n duralione sedis ejus Ana-
    acquirehat. Namque eliam de conquisilis noviler slasii texlum puruin esse ex eo deducilur quod Re-
    lonis quarlam clero Raveniiaiensi debilam, slaluit gino, Luiiprandu-, Urdericus, lib. n, et catalogns
    Felix ponlifex, in eadem ronstitutione subjungens : Valicano-Palalinus eanidem anni nnius, mensium
    Si quid lanten e.r pensionibus rel luvrediluiibus cre- novem et die um decem el oclo sedis duratioiiem
    scere Domino nestro volente, contigc.it, eodem Do- ei assignent. Pauius.

    JOANMIS PAF-ffi IV,


    HOMANI PONTIFICIS

    EPISTOLJS.
    (Mansi , Conc. Coll. tom. X.)

    EPISTOLA PRIMA, B mio reviviscil, qnod onniino hoiiamur ul a vcsiris


    JOANNIS PAI.E IV ET CLERI ROMiNI, AD EPISCOPOS ET memibus liujusinodi venenatum supersiilionis faci-
    niESBVTi nos s;oti,e.
    ims auferatur. Nam qualiter ipsa quoque exsecranda
    De Paschate more calhclico celebrundo, el reviviscente
    hseresis damnata est, laiere vos n< n debet : quia
    1'ctatjiana Invresi ditigenler c tvenda.
    non soluni per isios ducenios annos abolita est, sed
    Dilectissimis el sanclissimis Thomiano, Colnmba- et quoiiilie a nobis perpeiuo anatlieniaie sepnlla
    no, Cbromano, Dimano et B.illiano episcopis, Chro- daninatur : et horlamur ne quoruui arina conibusta
    maiio llerniannoque, Lauslrano, Slellano et Segiano sunt,apud vos eorum cineres suscitenlur. Nam quis
    presbyteris, Sarano coeterisque docloribus seu abba- non ex^ecrelur supeibum eorum conameu el im-
    tibus Scoiis, Hilarius arcliipresbyter, et servans lo- pium, dicenlium posse sine peccato lioiuinem exi-
    ciiui sancla; sedis aposiolicae, Joannes diaconus et in
    slere ex propria volunlale, et non ex gralia Dei? Et
    Dei nomine electus, ilem Joaimes primicerius et ser- priiuuin quidem blasphemia el slulliloquium est di-
    vans locum sanct;c se.lis apostolicse, et Joannes ser- cere esse bominein sine peccaio, qnod onmino non
    vus Dei, consiliarius ejusdem aposiolicse sedis. polest, nisi un;:s medialor Dei et hominum hnmo
    Scripla quse perlatoies ad sinct.fi memorise Sevc- Chiistus Jesus, qui sine pecc.to est conceptus et
    rinum papani adduxeiunt, eo de bac Iuce migrante, G partus. Nain cacleri hnmines cum peccalo oiiginali
    reciproca responsa ad ea qu;e postulata fueraut si- nascenles, lestininniiim prsevaricalionis Adse (eliam
    luerunt. Quibus reseralis, ne diu tanlse quseslionis sine peccato acluali exislentes) porlare noscunlur,
    caligo iiidiscussa remancret, reperimus quosdam pro- secundum propbelam dicenleni : Ecee enim in ini-
    vincioe veslrse contra orthodoxam lidem novam ex
    quitatibus conceplus sum, el in pcccatis cuncepit me
    veteri hseresim renovare conantes, Pascba noslriim maler ntca (l'sal. l).
    iu quo immolatus est Cliristus nebulosa caligine re- EPISTOLA II.
    fulanles et quarla decima luna cuni Ilebrseis cele- JOANNIS PAr.E IV AD CONSTANTINUM IMPERATOREM, II-
    brare nitenics. Quo epistolse principio manifesle de- LI.H IIERAI l.ll.

    claralur, et nuperrime leniporihus a Apologi p:o Ilonorio papa, prqpterunam in Clirisio


    illis lianc apud t

    eos lueresim exorlam, el non totam eorum geniem, voluntatem, cujus aiunt eitm calumnialores memio-
    nem [ecisse.
    sed quosdam ex eis liac fu sse implicilos. Exposila
    aulem r.itione pascbalis observanlke, ita de Pelagia- Dominus, qui dixit de tenebris lucem splendescere,
    nis in eadem epistola subdunt; ei boc quoque cogno- qui eripuit nos de poleslate lenebrarum in adinira-

    vinius quod virus Pelagianse hsereseos apud vos de- bile luinen suum, lumen veriiatis, el veriias luiuiiiis,

    a
    D
    Joannis IV pap;e apologia pro Ilonnrio, cum ail nasse Crsocorum annales produnt, consequens est ul
    Conatantinum imperatorein scripta sit, quem me-.si- anno Cluisti tiil, quo ex vila excessisse dicitur Hc-
    bn taniuin quatuor post licraciii jains obiiuin reg- raclius, scriptam fuisse intelligamus. Seribend.c oc-
    001 JOANMS PAP/E IV (01

    in quo complacuit omnem pl nitudinem divinitatis A tum genus liumanum feeil obnoxiuzn, sicul deil Apo-

    habilare, ci per etim reconci lare omnia, in lpso pa- s ;


    olus: Ilegnaiit mors ab Adam usijue ud Moijsem,
    cificans persanguinem crucis cjus, sive qux iu ccelis ctimn in eos qni non peccaventnt in s mi.iludineiu prtx-

    sunt, sivc qua: in terris, propier eminentem magni- vuiiaiionis AdtE (llom. v). Quapropler et nns qui
    liidinem diviliaruin bouilaiis su;e in faciem Ecclesiae per pr.cvaricaiionem et peccatum illius naseioiur,

    snx re-piciens, veslram prxcognitam sibi et prx- duas contrarias habere voluntales dignoscimur : Juas
    destinalam benignitatem ad liilei iiiinc integritatem aiitem dico, mentis et carnis inviceui rcluctantes,

    vocare dignatus cst : ita ul omni fallaci caligine pro- sicut iilem be.iius docet aposlolus : Caro concupiscit
    cul amnia, per vos viclricem faciat veritatem.Quan- utlversus spiritum, cl spirittts adversus carnem. Ilac
    iimi enim e.\ diversis suggestionibus qux ad nos ca- aittent inricem adversantur, ut non tfuascunque vultis,

    lervaliin venerunt, quiiiimo elex ipso ([uoque auditu iila [acialis (Ga!al. v). Et hoc omue humanum paii-

    didiciinus, omnes Occidentalcs partes i-canda i/.auc tur genus sub peccalaconsliluium, quoniamjiemo est

    luibantur, fralre noslro Pyrrho patriarcha per litte- inundus ab boc peccaio prxvaricaiionis, nec infans,
    i'3S suas liuc alque illuc transniissas nuva qua-dam sicul sciiptum est, cujus esl iuiius diei \ iia super ler •

    et praeter regulam lidci prxdicaute, et ad proprium ram.Ei queniadinodumSpiiiius sauclus perDavid aii:

    sensum qnasi sancl;e raemorix Honorium papam dc- U licce enim in iniquilatibus conceptus sttin, et in delictis

    <essorcm iiosinmi atlrahere festinante, quod a mente peperil me mater mca (Psal. l). Sicut enim in Adam
    calholici Palris cral penilus alienum. lgilur ul veslra emncs peccaverunt (I secundnm Aposlolum,
    Cor. xv),

    benignilas causam lotam rei discere possit, subtilissi- ila in Cltristo omnes justiftcabunlitr. El sicut per unum
    ina veritale qux anle brevis intercapedincm lemporis liomnem peccalores constituti sunt inulti, ila et per

    gesta siint enarrabo. Sergius reverendx memorix pa- unum hominem jusli conslitttenttir mulli (Uom. v). Er-
    triarcha prxdiclo sanctx recordalionis Romanx urbis go unu- ct sulusesl sine peccalo mediator Dei et bo-
    pontifici signilicavil quod quidam in Redemptorc no- niinuin honiii Chri lus Jesus, qni in morluis liber con-

    sirodomino JesuCliristo duasconlrariasdicerent vo- cepius ct natus csi. In dispensalione itaque sanctx

    luntates; quo prxfalus papa comperto, rescripsit ei carnis sux duas nunquam liabuit conlrarias volun-

    quia Salvalor iiosler&icul essel monadicus umis, ila et lalcs, ncc repugnavil vnlunlati menlis cjus voluntas
    valde mirabiliter super oinne genus hominuni conce- carnis ipsius : neque enini liabuit qiiodcunque pcc-
    ptus et natus esset. Et sancta i|iioque ipsius incarnala caluin qui vcnil dimiltere peccalum mundi, qiicmad-

    dispensatione docebat quia Dcdemplor noster sicut Diflduni ct ipse dixit : Qnis cx vobis arguel me de pec-
    ess' l Deus perfectus, ita cssetet homo perfectus :
    cato (Joan. v,n)? el alias laliier ait : Venil princeps
    ut qiiam ptinitis hoino per pr.evaricalionem amisit, l mundi Itujits, et in me inveitit nihil (Joan. xn ). 1'nde
    sinc aliquo peccalo natus primx iuiagin s nobilem scientes quod nullum in eo cum nasceretur et conver-
    originem renovarel. Natus ergo est secundus Ad.m saretur esset omniio peccatuin, decenler dicimus, et

    imUuni habens nascendo vel cuin hominibis conver- veraciter conlitemur, unara voluniatcm iq sanctx ip-
    sando peccalum; etenim Verbum caro faclum in si- sius dispensalionis bumanilate, 1 1 non duas contrarias
    iniliiiidine carnis peccati, oinnia nosira su cepit, inenlis et carnis prtedicainus, secundum quod qui-
    niillum realus vilium ferens cx traduce prxvarica- dam bxrelici velut in puro boinin •
    di lirare nosrunlur.
    tionis exortum. Siiniliiudineni ergo intelligimus, non SecunJuni bunc igilur nvduin jain tliclus deccssor
    carnis ejus, sed peccati. Etenim carnem Dominus vc- nosier prxnominato Sergio palriarch;o pe cont nli
    ram suscepit ex inlenieiata el beata Virgine Dei ge- sciipsisse dignoscilur, quia in Salvalore nostro du.e
    nitriee, consubslantialis nobis effectus. Ergo simili- voluntales conlrarix, id est, in membris ipsius, pe-

    luJiisem carnis peccali sanclus dicit apostolus, quam nilus non consislunt, quoniam nihil vitii traxil ex
    siiuilem nobis peccaloribus sinc peccato cuui a liina pramricalione primi bominis. ln nobis enim, non in
    ralionali snseepil ; ct idcirco iinain volunlalem se- eo, COaplalur quod scriptum est : N<io eni n quia non

    cundum primam formationem Adx naturalem buma hubitat in me, id csl in carne mea, bonum (liom. :). Et
    nitatis su.e Dominus noster Jesus Clirislus habere D ileruni : Kon tpiod n lo bonum hoc ago, sed quod nolo

    dignalus esl, non duas conlrarias, queinadinoliiin inalitm hoc (acio. Si uiitem t:u tl nutu malitm ittud \a-

    imnc nos habere dignoscimur qui de peccaio sumus cie, non jam eqo opcror illud, sed qnod habilat iu nte

    Adx gcnili : quoniam corruptibilis pcr transgressio- peccatttm (lbid.) : hxc Video enim aliatn tc-
    el post :

    nem primiis bonio elleclus, el Creatori suo subdi rc.it iii ineinbris meit TCj ugnanlem legi mentil tnciv, et

    conlcinnens, scnsit cai ncni, qii.u prius eral sibi sub- captivanlem me in lege peccati, qua: esl in membris
    jecla, iiibilominus repugnanteni, et peccalo suo to- nuis. (Ibid.) Hinc ergo hx dux conlraike volunlales

    casio nala cx Pyrrho patriarcha et aliis Monolhelitis, Joannis epistolne subdita sunl excerpta quxdam ex
    qui llonmii ad Sergiiun Pyrrbi decessorem epislola Iribus C| islolis Maximi ejusdera. Ac de prio ibus

    altutebantur, quasi ipsorum hxresi faveret quam : quidem duabus, quarum in allera, i|ua' ad Marinmn
    Joanncs reelo atque orlbodoxo sensu diclalam pro- presbyterum Ecripla est, llo oiti quoque ad Ser-
    bat. Ilujus apologix testimonio u us est sanclus Ma- gium epistolam defendil, in altera ad Petrum illu-
    ximus confessor in dispuiatione sua cum 1'yrrho, qux slrem Uonorio ilidem et So, hronio conira Pvrrbum
    paucis post annis iu Aliica secuta esi. Ilonorii vero patrocinatur, cii'- earum hoc loco injecia sii mentio
    ad Sergium liticr.e, quarum nomine iiisimulabalur, perspicua rcs esl, de lerlia, non itera ; quo eoiui
    in sexla synodo actionc \i icciianiur. relerri dcbcat inccrlii:ii cst. Sii;m >^d.
    605 EPISTOI ..E GOG
    inenlis et carnis, qnns Aposlolus docet, n nostro ne- a qnibus aliquando ainbutaslis tecundum swcvlitm
    ;
    in

    quaquani Salvatore fuerunl, eo quod liic hr taminis ntitntli liiijus,secundum principcm potestatis aeris spi-
    SlimulBB ex prsev.iricatione protoplasti sumpsii ini- rilus, qui iiunc operalur in filiot di/Jidentitn, in quibus
    lium; quoniam a Medenipiore nostro natura suscepta el nos qitando conversati siimus iu desideriis carnis,
    est, non criminis culpa. Sed ne quis nonnunqna:n facientes voluntates carnis ct cogitationum, et eramus
    Kvnus intelligens r prelientlat quamobrem de humana nnlurti filii ira', sicut el ctvleri [Epltes. n). Ecee isl.e

    tauium natura el non etiain de divina natura doce:e sunt du;e voluntates contrariae, menlis scilicet ct
    sciatur : etcnim Clitislus in duabus naturis in una carnis, qu;c in Salvatore noslro modis omnibus non
    persona unilis cognpscitur, adoratnr, et colitur Deus fuere. Nos has ex peecato progenitoris Ada;, qui et
    et liomo perfeclus : debet qui super boc ambigit seire se el onine huiiianum genus obnoxium fecit, habere
    quoniam ad lioc laclaest responsio ad jani di. li pa- digiiosciinur, ut aliquando quidein camis aculeus
    lri:ircli:c interrogationem. Prxterea et lioc lieri solet menli resistere appareal, aliquando vero volunlas
    ul scilicet uiii est vulnus, ibi med cinale occurrat mentis volunlati carnis contradicere salag;il ; ut taliter

    auviliuin. Eam ct bealus apostolus lioc s:epe fecisse cum Apostolo gementes confiteamur : Mente quidem
    dignos itur, se secundum suditorum consuetudineni servio lerji Dei, carne vero (ff/i peccati (Rovi. vn ).

    prccparans : et aliquando quidem de suprema natuia g Doniinus autem noster unain volunlatem humanitatis
    docens, de liuniana penitus tacet, aliqu.indo vero de naturalem suscipere dignalus est, quam in propria
    biunana dispensalior.e disputans, mysie iu:u divini- carne potestative ut omnium Doininus circiimferebat,
    lalis ejus non lingit. Etenirn ipse liic quidein de i!i- eo quod omnia serviant Deo nullum profecto lia- :

    vina nalura ait : Chnslus Dei virtus, el Dei stpien- bens vel afferens cx proevaricatione peccatuin, quo-
    tiu (I Cur. i) : alibi autem de iiicarnalione ejus ita niam solus siue peccato et crimine prasvaricationis
    diN.it : Qiiodslullum est Dei, sapientius est Iwminibns, est natus.
    el q'iod infir:num est Dei ,
    [orliuit est liomiuihtis Prsediclus ergo decefsor meus docens tle mysterio
    (Ibid.) -.
    Sapienlia aulem el stultiiia, virtus ct in- incarnaiionis Christi dicebat, non luisse in eo, sicut
    linnilas , conlrarke ad invicem absque dubielale in nobis peccatoribus, mentis, et carnis contrarias
    ponuntur. Ergo de contraria sibimet docet beatus voluntates : quod quidain ad proprium sensum con-
    aposlolus ? absit : sed audieniibus seniet conligu- veilenles, divinitatis ejus el humanitalis iinam cum
    ral sapienter, secundum tempus docens, ut provida voliinl.item docuisse suspicati sunt ;
    quod veritaii

    iiutix parvulis quidem lac pr.cbens ,


    perfeclis ai- omnimodis est contraiium. Yerumlamen vellem, ut
    lem soliduni tribuens cibmn. Quid ergo est quod interrogati responderent, secunduni qu.im naturam
    ait : Quod infirmum est Dei, [orlius est liomiuibus ; G dicant Christi Dei unam voluntatem. Si secunduin

    el qnod stitttum est Dei , sapientius est Itominibtis. divinara tantum, de humanitale ipsius quid respon-
    IIoc tolum capitulum de dispensatione Christi, non debunl? quoniam et homo peilectus est, ut non cum
    de superna natura iilius docere videtur : volens Manicbseo condemnetur. Porro si secundum liinna-

    ostendere, quia Deus homo factus animam babuil et iiilalem Cbrisli dixerint, quod luec voluntas Deus
    corpus bumaniim, quud slultum asserit et inliriuuiu. esset perfecius, observent ne forte cum Pbolino et

    Sapientia enim liumana divinoe collata stultitia est : Ebione judicentur. Jam vero si ex utraque iiatma
    I jititudo vero carnis cuin Dei virtule coniparala, unam voluntatem esse dixerint, non soluni naturales
    nfirmitas est. Quia profecto condita bumana sapien- vo'untates, sed et ipsas naluras conrundent; ut nee
    tia cum conditrice sapienlia coniparata, stultilia est. hoc, nec illud, id est divina et bumana, inteiligi pos-
    Igilur connectentes ulraque, et Cliristum Dei virlu- sit. Sicul enini utrasque naturas in adunatione tiniiis

    lem et Deisapieniiam secundum divinitatein,iialuram Cbristi, ut impius Nestorius, non parlimur ; ita dif-

    divinitalis ejus coiifitemur : et secundum ejus sanctaj ferentiam naluraruin penitus non neganius, sed ne-
    carnis dispensationem, quod stulium et quod inlir- que coiifundimus, quoniam ulrasqiie naluras cum
    muin naturam humanitatis veraciter prae-
    est Dei, adunatione unius personae Christi Dei inenarrabili
    dicamus, quoniam hoc inlirmum et stultiun, fortius D consonaniia confiteinur. Quia enim unam volunia-
    I
    I sapieiuius est omiiibus hoininibus. Oinnes euim tem dicunt divinilatis Chrisli et huinanilalis, el unaiu

    lioiniues, sicut etiam superius dictuin est, sub pec- simul operalionem; quid aliud, nisi quia et unam
    cato pra:v.iricaiioiiis nascuntur : Dominus autein nos- naturam Christi Dei secundum Euiycliianam et Se-
    ter Jesus Cliristus absque peccalo existens, el nulltim verianam divisionem operari noscunlur; Denique
    secuni vilium ferens velustatis, non solum forlinr, orthodoxi Palres, qui in tolo niundo clarueiiint, sic-
    sed et sapientior est oinnibus liominibus, quanivis ut ulrasque naluras, ita et volunlales ac operaliones
    iiifirinuii! nostium et stultum sola misericordia sus- Christi docere concordi pra:dicatione monslranlur.
    cipere sit di-naius. Qui vero ex peccato priini bo- Comperimus auiem, quod charta quocdam mandala
    miiiis nati sunt, lilii ir;c ac tenebranim a sanclx sit, in qua saeerdotes subscribere coacti sunl eonlra
    Scripluras magisterio nominanlur. At vero Clirislus, loiiitim beatoe memoriae p;ip:e Leonis et Clialcedo-

    cum lux vera sit, fedentes in tencbris et umbra nensium synodum : in qua charla qutedani sint pcr
    niortis illuininare dignatus esl. Quid enim tloceat iiovitalcm Composila, qii» dogitia ecclesiasticum re-
    apostolus scribens ad Epliesios, audiamus : Ei vos, fulare omnino dignoscitur. Inspiret ergo divina cle-
    inqtiit, ckiii moitui essetis deliclis et peccatis testris^ mentia Cbristianissimx pictati vcslra*, et cuiu sitis
    (107 JOANNIS PAP.E IV ROMAM PONTIFICIS EPISTOL.E. COS

    rustoiles immaculatac fidei nostrse, vos aJ compunc- A v '" er subjacent, corripiamus, ct modis omnibus ag-
    tionem incilet, quo eos, qui novis sunt adinventibus gravemus decretis.
    cnrruinpendi, iuiperatoriis sanciionibus arccatis ei EPiSTOLA IV.
    praedictam chartam, quae in scandalum properai fidei, JOANNIS PAPjB IV AD ISAAC SVRACUSANTM EPISCOPCM.
    el locis pnblicis cst suspensa, praccipialis depositam Ui monachit snartim Ecclesiarum stuerdotes
    scindi : onines enim qui in Occidentalibiis parlibus inslilvere lice.it.

    lioc audicrunt, scd ct populi qtii sunt regiae vestrae Joannes papa Isaac Syracusano episcopo.
    urbis, cnguita pracJiclae chartae concinnalione, corJe Visis litteris charitalis vestra;, quibus satis per-
    perculsi sunt. Erit enim per auctorilateni veslram et penditnr quanto sludio huic sanclse sedi reveren-
    apostolicam perfectionem prsedicta charta, qu:e con- tiam exhibetis, non modice gavisi sumus. Nunc
    tra Chalcedonensem synodum etl composiia, nunc et itaque super ea quae consuluistis, ut charissiir.o fra-
    in omni lempore oliosa, el-cunctis virlutibus irrila. tri , benigne consiliuni damns. Delegavit enim nobis
    Perfectio vero lidei queinadnioduin usque in prasens pia niansiietudo veslra, utrum ecclesi.e pro quie e
    refulsit, oramus, ut et pcr vos, sicut eliani pcr piaj monachorum a sanctis calholicisque episcopis eis
    memorioe Conslanlinum, divino auxilio in robore suo traditc per sacerdotes ab eis ordinatos et inveslilos
    pcrmaneat. Propter quod, Christianissimi, et Chrisli B debeant insliliii. AdJidit quoque fraternilas lua
    lidei ruslodes, donate boc miiniis in primordiis ves- litem et seditionem monachos ex
    inler elericus et
    tris Ecclesiae inatri vestrae, cujus estis post Deum hac causa non modicam esse ortam, quod insliga-
    opitulatures, ut fidem sponsi ejus serpentina calliJi- tione versuti hosiis esse factum nemo ambigal, habet
    tas non audeat violare. IIoc in primordiis salularc eniin mille nocendi modos, nec ignoramus aslu-
    sacrificium afferte Doinino Deo noslro, ct ab ejus Conatur namque a
    lias ejus. principio ruina; su;c
    Ecclesia nmnis novitalis nebulam radio pielatisvestrae
    unitalem Ecclesiae rcscindere, charitatem vulnerare,
    dispergite, quateous Dominus Deus noster vicaria
    sancturura operum dulcedinem felle invidiae inlicere.
    ope omnes, qux contra vos sunl, conlerat naliones, Dolet cnim saiis et erubescit, charilatem, quam in
    quaeque pacem et inexpugnabilem Deum repellunt. ceclo nequivit habeie, homines constanles ex lutea
    Quatenus vobis ea quae sunt Dei curanlihus, Deus materia iu lerra lenere. Unde oportct, quaniura
    quaevestra sunt benigous dignetur perficere. Propter fragililati nostraj conceditur, ut omnes adilus no-
    (|iiod e:iam menlis inclinato genu lota mecum Eccle- cendi ejus versutix diligenlissime rauniamus, ne
    sia supplicai, ut ab integritale immaciilat x liJei nos- mors ingredialur porlas nostras. Consilio ilaque mul-
    trae, qiiam samti a|iostoli nobis tradiderunt, et sanc-
    loruin liaiium diligentissime exquisito ilecrevimus,
    tissi.ni Patres doctrinis luculeniissimis consignavere, C ul alllodo ecclesi* moi.achis traditae pcr suos sacer-
    nova; confusionis turbinem ainovere dignelur. Qua- doles instituantur. Divin.e enim leges habcnt el
    tenus Deus et Doniiuus noster, cujus lides immacu- saeculares, ut cujus est possessio, ejus liat insiitutio.
    lata costoditur, misericordias suas merito vobis et Et si in dando quod majus est, facilis fuit charilas,
    copiosissime iargiatur, qui cst omnipolens et dominus sit facilior in concedendo, quod minus est, sancla
    sempilernus. Crealor omnium ad vestrum benigne largitas. Majus enim fuit possessionem dare, quam
    respiciat imperium, et gentes, qua' in sua veritate concedere. Quomodo autem posses-
    sit vestituram
    cunlidiiiit, inexpugnabili suo potenlatu proslcrnat. suorum red-
    soris jura cognoscenlur, et sibi tribula

    EPiSTOLA III. dentur ubi quod suuin esl per allerum daturet cum
    voluerit auferlur? lliiinani moris est illcm vereii,
    JOANNIS l'AP.« IV BULCREDO REGI SAXONOM.
    cujus juJicio et voluntale nunc erijiilur, nunc de-
    (fragmentum Ivoue, p. vu, eap. 150.)
    parte siinl episcopis ad
    primilur. Unde lit ul qui in

    Quoniam sicut audivimus, fornicationis in vobis servienJum proclivior sacerdos fial; et sic episcopus
    peccalum maximc rcgnal eo quod sanclimoniales, : qni sancte et religiose dederat, quadain simulata auc-

    et Deo jam devolas feniinas alque de propria con , toritate ad se retrahat. Sic ilaque privalur mercede
    sanguinilate bomines regni vestri ullra sancti Grego- quam consecuturus luerat : tum quia licta chanlate
    rii statutum novcllo tunc populo necessario manda- aufert quod dederal, ttuu quia pravorum sacer-
    tum, uxores ducere pra;sumant : quod nimirum sce- dotiim discordias et scissuras amaniiuni, lites et dis-

    lus graveque deliclum, his apostolalus nostri litteris, sensiones inter episcopos semiuanlium verbis nimis
    o i nes qui sub jure vestro existunt, lam laicos, factus credulus quod prius fucatemoliebatur lucrari,

    quam clericos, amoJo, et Jcinceps cavere, tic pro- post dctecla fraude conatur quadam usurpatione cx
    priain de factis pcenilenliam Jignam pcragcre, ct toto auferre. Quoriim adverlentes calliditalem el

    nunquam committere monemus, bortamur,


    ultra talia bostis vcrsuti stiasioues, deinccps omnino liceutiam
    atque praocipinius. QuoJ si vobis hoc impium emen- inoiiacliis damus suarum ecclesiarum inveslitores
    dare fortasse grave viJelur, pro quo lalia suslinctis lieri : ita laincn ul judieio synodi, si contra sacerdo-
    aJversa, nostne palcrnitali veslris innotescile litteris, liuni agere praEsumpserint, mulcientur, et felici mu-
    ut apostolicae sedis eos, qui lali nclan lo opcri cncr- crone episcopi saccrdolum piacula reseceutur.
    coo KOTITIA IN MAXIMUM. eio

    ANNO DOMIPU DCSLIV

    MAXIMUS
    C^SARAUGUSTANUS EPISCOPUS.

    NOTITIA IIISTORICA IN S. MAXIMUM.


    (Nic. Anlonio, Bibliotheca Hisp. vel. t. I.)

    &d Maximum Caesarauguslanum praesulem deven- A cunque prodet quamvis pertinacissime reluctanti,
    Xum esl, cui pramaramus quamdam piolixiorem cmbryon esse olim conceptum, quod addilis seu
    tucub: ationem, tinde praecipicijda sunt nobis aliqua niulalis faciei ac lotius corporis lineamenlis, aborli-
    pro rei neccssitale, u! pio.lm to in medium vero Maxi- vum adbuc vereque monslrosum enixa est landesn
    ino, ahjiciamus caetera quaj ei superinducta sunt, audacissima fallendi ac de rebus eliam sacris ludeniii
    confictilia omnino el fabrefacla in eorum cerebro qui cupiditas. Non tamen bic est locus singula qu;cqie
    vt ra aut falsa sive adulatoria dieere ac scribere, mendaciorumcapitacoarguendi, atiiquateiiu^ alterum
    sinceritale lecloriim abutentes, pariier babent. alteii contrariumsive ab illu diversum sil exponcndi.

    Verus ergo Maximus ille esl «iuein coiiinienJavit Id euim majoris molis o;ius tempore alio indigel ad

    posteris S. lsidorus in fine libelli sui de Scriploribus sui absolutionera (a). Nec tamen generalia quacdaiu
    ecclesiasticii adhuc supeislilem. Ma.iimus (;ii
    )
    capita refuiaiioiiis, quod veltit specimen ct fundui
    Vtesaraugusla ;w chUatis episcopus, mulla versu pro- inlegr;e ac solid;e sit, a leclor.bus desiderari bunc
    saque coiup ;iiere dicitur. Scripsit et breii slylo hislo= in locum venieniibiis permilleinus.
    riam de liis quw lemporibus Cothorum in llispaniis
    ,
    Tria vcro in primis circa Maximum ipsum, liujus
    acta sunt, hislorico el composito scrmone. Sed et
    argumenti quodBibliolheca traclat prorsus germana,
    multa a'ia scribere dicitur qute nondum legi. Hkl B
    necessarioadmonenda suni, ne bic desiderentur. Pri-
    Isidorus. Ilabentur Maximi subscriptioncs inconciliis
    nniin est, Maxinmm Cacsaraii^uslanuin episcopum
    Sarcnonensi anno 599, Toletano Gundemari anno
    Benedictinum non fuis-e monai Iium, qualis Pseudo-
    CIO, Egarensi Gii celebratis. Nec diu postea vixil;
    Maximus Toletanus seculo noslro apparuit. Secun-
    nam Joannes jus successor duodecim
    i
    annis eidem
    dum, nequj appellalum fuisse Marcum Maximnm.
    Ecclesia: praefuit Sisebuti ac Svinlhihc regum tem-
    Tertium , diversum consequenter ab nostro csse
    pore, quiSisebutu; anno 6l2regnare comit. Draulio
    Marcum, S. Benedicli discipuluin, qui carmine quo-
    autem Joannis fraier et successor anno 053 conciiio
    dam virtutes almi pareniis exposuit.
    To'elano iv inteifuit episcopus.

    Periit omne id quod versu prosaque scribere Ma- In priuiis non fuisse monacbum salis lnnuit S.
    •ximiiin docuit nos Isidorus, et, quod aliis desideran- lsidorus de monacbaiu tacens, quod in eaeteris quos
    dum magis essel, llisloria Goiliorum ab eo d n- laudat mnnacbis nimquani commisisse legitur, ut vi-
    scripla quod fragmenlo Cbronici, Dextro (uli
    : nisi dere est in Marlino Dumiensi Leandro fratr.', ,

    cnm de eo ageretur monuimus) in Codice Adami Joanne Biclarensi, Eutrop oque. Quod quidem S.
    Ceiiturionis Estepani marcbionis ascripto, integrum lldephonsus exemplum secuius, Meni de Donato,
    ac nulla ex p.ute mutilum, idemque Maximo Caesar- C Joanne Coesarauguslano Maxiini fratre ac decessore,

    augusiano tribntum, aliud Cbronicon sive conlinua- llelladio, Juslo, duobusque Eugeniis Toletanis, Ncn-
    lio prioris subjicitur. Quod quidem ab anno Chrisli nitoque Cerundensi, episcopis, adnolare non omisii.
    430, sive sra 408 usque ad annum GOG, hoc est Pnelerea Joannes Trithemius, qui libris iv de Viris
    aeram Gi4, annuatira historiam omnem duoruni fere illus:ribus ordinis S. Benedieti, eorumque secumlo
    saeculorum prosequilur. Priora aulem ejus us ]ue ad de doctoribus et scriptoribus egit; et Arnoldus
    anniiiu 450 ex Prosperi Tironis Cbronico, paucissi- Uvionqui Ligno viiac suo eumdem lapidem volvil;
    mis exceptis, desumpta sunt, et Antonius de lepes, qui in clironico Benedieiini
    ld lamen quale est, quode nos alibi, fundus ulique ordinis lncuiiletissimo llispana lingua scripio Bene-
    sive aroaest, cui Pseudo-Dexlri vulgaris Cbronici dictinorum omnium virorum illuslrium res gestas et
    formator, eodem temeritatis ac petulantiae lilo in comniendalione dignas diligenter collegit nullani
    maniis sumpto, vulgare eliam nomine Maximi signa- liiijus fcceie menlionem. Quamvis enim alicubi Tri-
    tum Cliioiiicon supersiruxit. Oculis subjectum opus themius fateatur, se non omnes laudasse propttr
    quo I in fragmenlo nostro legitur in calce bujus ingenlem eorum mulliliidiiieiii : vix lamen praeler-

    voluiiiins, et cum vulgari collalum, ipsum se cui- niittere eum potuisse dieas, queni in celeberrimo

    (n) Pr.uliit, ut alibi notavimus, Valentiae nnstroc sub litulo : Ceusuru de Ilistotias (abu'osas, curante c».

    Gregorio Mayansio Siscario,veniacuIe fbl. 1742.


    (il MAXIMUS CESARAUGUSTANUS EPISCOPUS. fi!2

    Isidoriano Scriptorum calalogo non potuit non sub A duorum eum iiisinixerit, aul ab eo ii:str;-clus sit.
    oculis hnbere. MAXIMUS.
    Ail haec qui laudanlonines, aniequam fermestum To- Ex c idici- Esleiano
    leianum massam lotam cornimperet, episcop itus di- /it'iii inteif.teniiii rex Reccaredus, el regina Badta,
    gnilatem, nullus autem ei monachi professionem atiri- ct abbales Eulropius Servitaitus, Exsuperanlius[Exsu-
    bnil (it). Quibus omnibus eum seipsum [Leg. omnibus perius] Agaliensii , Aurautius [Aurasius\ sancti Cosmat
    ipsum] Hieronymum Romanum de la Eliguera Toleta- et Damiani ,
    qui postea (ueiunt episcopi Toletani,
    iiiiin, qnein mulliplicis ac multicipilis bujus fabu!.Ti Mammis abbas Cwsaraugustanus tanctarum M assalimt
    aui lorem vulgaris fama leri, jure oplimo pncferi Emila S. Eulali.v Bareinonensis qui poslca fuit ejustlem
    inus. Ilic eniin primus invenlor Cbronicorum Dex- urbis episcopus, Elias abbttsS. Leocadim Toleti, poslca
    tri et Maximi, cnm in eo se jactat et Maximi memi- episcoptts Salmanlicensis, Terechrislus abbas S. Eula-
    nit, aliiiin de monacbatu silet. Exsial quippe ejus litv Tul li. thnnes isli ex ordine S. Benedkti. ltem
    liis:oria ndbuc inediia Toletuue urbis et regni ver- Fulgentius presbgter, Mammis Cwsaraujustunus ar-
    naculo s rmone concepla, ac pluribus voluininibus chidiucon s, Eugenitts diaconus Toleantts, Isilorut
    comprebensa, de qua dum illustraremus Dexlri res diaconns liispalensis, Joanncs inonacbus 'guliensis,
    noliliam deJmws : unde nobis in rei tesliinoniuRi rj poslea Biclurcnsis. Ex Palatinis vcro Uelladius eli
    verba qusedam buc transforre non parvum opeisc Kv \uignri ediiione.
    prelium duxinius, quibus de concilio m Tolelano Item interfuerunl eidem gloriosus Recctrcdus rc.r,

    agens, eos omnes qui post episcoporum ordinem ei el Badda gluriosa regina, et abbalrs , lidclicel Eulro-

    interfuerunl, memoriae adveftit. Interfuerunt quoque P'" s Servitanut, F.xsuperiut Agaliensis, Aurasiui
    (ail) concilio rex el rcgina, algue ii q.ti subjiciitntur SS. Cosmtv et Damiani , M. Maximis abbat prius Be
    abbtitcs ."
    Eutiopiiis ScrviltiHus ordinis, ut jam dictum nedictinus sauclarum Mastarum Cwsarauguslw , iiuitc

    fttil, Augusliniani, Exsupcrius Agaliensis, Aurasitts ar.liidiaconus Ctvsaraugustanus, Steplianus ubbas B,a-
    SS. Cosmtv el Damiani, sivc (ut atii lcgunt) S. Crucis .
    tcnsis, Entila S. Eutatitv Barcinonensis qui fttil posla
    qui dtto abbates poslea exsliterunt pritsules Tulctani,' ejusdem civitatis episcopus. Uinnes isti ex ordine
    Mvxiiirs abbat Ctvsarauguslanus sunctarum Matsa- S. Benedicli. Eliasabbas S. Leocadiw Tuletamv. Item
    rum, Emilti S. Eutalice Barcinnnensis postea ejusdcm Fulgenlius presbyter, Eugeniut diaconus Tolelanut,
    urb:s episcopus, Theochristus abbas S. Eululitv Tolcti. Isidorus diacoutts Hispatensis, Joannes monacltus .ly«-

    Omnet Iti abbateserant Benedictini. Artuagus cogno- /i nsis, abbas poslca Biclurensis ct episcopus.
    inrnto Colliiis, prior CislivTuleli, ordinis S. Auguslini, Jam vid.'S, leclor, ineorporationem duorum iu
    qtti valde opus lioc juvit suis sermonibus. Fiilgentius C u '"' U! " ar chidiaci)nuii], eimdemqiic alibaiem, Mavi
    ileni, el Mvximis is qui Chronicon tcripsit, archidia- iiiuin ;
    prioreiuque, auclorem Chronici ab iliguera
    conus Cwsarauguttanus, Eugenius diaconus Ecclcsitv existimatura, repenie factum Benediciinum moua-
    Tulcliuitc , Jsidorus diacunus Ecclesitv liispalensis cliuin. Inde miluiii oporluil discrimen inter epistolam
    ,

    Joannes monachus Benedictinut monasterii Agaliensis, Luilprandi Estepani Codicis, fragmenti sui sive con-
    poslea abbns Biclarensis. linoationis ad Maximi Cbronicon praeambulain, atque
    Ilsec tolidem liispanis verbis (quac vcrnacula e re- cnni quxedila fuii. In bac enim Iniidntur Maximitt mo-
    gione dedimus) llistoria? Toletanae auctor, quiCbro- nachns ben idictinns postea episcopus Civsaraugustanus;
    iiicon istud primus e Germania accepit et iuter ms in illa vero anliquioiis creationis tlaximut iniiiuin

    publicavit. Quibus diserlissimam fecil dislinclioncm episcopus Cwsarauguslanus. Pniitcr adanuum 59G,E$-
    inier duos Maximos, allerum Caesarauguslic abbutem tepanus Codex babet : Simplicio Casaraugusiano snc-
    sa ctiirum Massarum ordinis Benediclini , allerumque cessit qui sit. Quod qiiideiu lesliino-
    Iwc Cltronicon sai,
    archidiaconum ejusdem Ecclesw Caisaraugustauw nium dc nnuo consecralionis Maxirai in editis deesU
    qui Chronicon scripsit. Undc nuteiii bancinler ulriini- Nccdicas Luitprandum Iiuuc iicinensera in conti-
    quediderentiam integramque concilii relalionem auc- nuntionc hujusmel Mnximi Cbronici, quae babelur iu

    lor didicit, scire aves? Non aliunde nisi n Haximi D fragmentopauloanlediclonostro.siveEslepanoCodi-


    Cbronico, quem et Joannera Biclarensem paulo post ce, ad aiinuin (12 i ha?c habcre : Maximus ex monaclto
    laudat bis verbis : Totttm hoc debetur diligentiw qtta Cwsaratirjuslanus episcopus liabelur ctarus ; eladannuin
    usi sttnt in scribcndo Biclarensis ct Maximus Cwsarau- 021 : Maximus episcopus Cwsaraugustanut moritur,
    gustanus. Quisnara autem Maximus? Non ille qpidcm bajc eniin hujuscxlerorumqueticulneorum auctoruin,
    vulgaris quem viritim terii publicus usus; sed ille quos eadem galliua eil.ix.it, enuntiala retorquen;os
    ijucm reservavit nobis Codex Estepani inarcbionis, optimo jure nos ad redarguenda in gemel is eoruw
    vix dixerim germanus, aut sincerus ,
    propriave lo- vilia et convincenda mendacia; non autem eos iu

    quensverba, scd taraen isquo Higuera tuuc leraporis veritatis auctoramentum adraitlere sane possum -•

    uti vero Maximo utebalur. Utriusque nos produ- linoex codcui hoc de M.iMiniobilii Lestimonio iierum
    cemus bic leslimonium, ut stnlim dlgnoscatur cuinam apparebit prioris cl ejus qui e nova luiura poslerius
    duorum Toletanw Historiai auctor notitiam Tole- -
    prodiitdiversilas. In Codice eniin seu fragnicnio no
    tani concilii Pairum acceplam referal; quinamque trodivisa csi, ul vidimus, memoria vitsc ^eu celebii-

    (n) Malamorus, Apologelico; Morales, lib. xn, guslimsad Biancam epi-.;., tom. III lllust. ; Loaisa,
    c. 7 ; Gc icbrardus iu Cbronic, ann. (107 ant. Au- ; uobis n I coii. It rcin. pag. 247.
    •113 NOTITIA IN MAXIMUM Gli
    tatis morlisqiie Maximi intcr duns annos. Al vcro in A Naximns liic silus esl, dictus cognomine Msrcus,
    Nobilis liisioricus, prtcio, |i"ela, vigil.
    vulgato Luitprando semel hasc nec parum diverse
    Qui Denrdirlinae solioles clarissima nenlis,
    concepta verba, aliud prorsus valdequedive smn opus Ctesaris liic fulgens pra sul iu urbe fnit.
    rlamant. Ad anmmi nempe 622, Marcus Maximns Ambilione proiul, meritis e.l grandibus auetu?,
    Suscipit invitus pontilieale deeus.
    (ait) monaclius prius Bencdiclinus, et post episcopus Vila gravis, mores nivei, praeslanlij vultus
    Ctcsaraugtislanus celebris posl mortem habelur Uigniim leceiunl prwsulis ollicio.
    , : ille
    Larga manus, doctrina decens, et lingua diserta
    ipse nimirum, qui alterius Luilpiandi fide post bien- Ingeiiiiim prastans, eloquiumque giave.
    nium, nec antea, obiii. Confeclus senio superas revocatur ad arees,
    Cujus inenibra tenel dicta Columna doiucs.
    jEque falsum est appellatum fuisse Marcum. Quod In qua ponlificis pr.ci lari munere functus,
    JuJicii extrema lure re^urget ovuns
    iisdem argumentis persuademua iis qui prsejudi-
    HIC REQUIESCIT
    cio occupati ad parles non abierint. Maximus in
    primis, nec aliler audit in conciliis subscriplus lau- IN PACE FAMULUS DEI

    datusve ab Isidnrn, Ildcpbonso, et llonoiio caHerisiiue M. MAXIMVS

    supra adductis incorruptae adbnc liiaoriaj, eiiain Be- C I SARAUG. Ei'ISr.0; L'S,

    nediciime, scriploribus, aiqtie aliis innumeris. llie- OBIIT XIV KAL. OC.IOB.

    ronymus iiem lliguera in Toletana Ilistoria non alio B ALRX DCLIV, ANKO V

    passini quam hnc unico Maximi appellat nomine, ul f.LOMOSIS. SlSEIifTI I.CGIS.

    e veibis ejus antea relatis, consultoque opere ipso, VIXIT ANNIS CIR6ITER LXXH.
    ab iis quibus copia ejns ab exeniplorum possessoribus Allerum quoque, Ilelecse ejusdein sedis episcor

    facta erit, cmnibus fere paginis constare poterit. Con- ascriptum, pro sepulcro ejusdem Maximi, qu:c ex
    sonat Estepanus Codex in Chronici nempe ipsa Joannis Tamaii llispani martyrologi (b) similium fre-
    huncupatidne , quac iia babet : Epistola Maximi quenti mercaUi fallax et adulterina mcrx esl prodens
    CcBsnrauguslttni episcopi ad Arjebalum episcopum Por- ipsa sui aucioris stribiliginem.

    tuyalensem Iu luiinilo jaces boc, Marce, sed Maxime valum


    pro suo Clironico. Snncto el venera ili
    Hesperue nostrte uomine el epilheto.
    (rairi episcopo Argebato Maximvs. Chronicon Maximi Caesaris Augustse qui naius. ltinien eremi
    episcopi Coesaraugustani ab anno 650. Nec aliler ipse Occidui qureris, munia sancia capis.
    Tu lienedicti palris cliarus, ejus ab nre
    vocat uliumqtie Maximum in menlione eorum qui Suxisli regulam quam tlas et ipse tuis.
    Toletanis Palribus aiifuerunt, sicuti nec Luilprandus Tu monaihus, dacun, abbas, ei praesul, ubique
    Carmine prosaque notus, in astra clnis.
    tn addilamenti seu conlinualionis paulo ante laudalis Heleca le rngal aulistcs s.icce.ssor ut urbein
    Nostrani prottgere, nocsine liue siuas.
    les;inioniis. T mdem nusquam dicium auditumve fuit

    Iiouiinis hoc noinen, seu prscnomen potius, usque " Auxiliares huic tuendo mendacio subrogavere co-
    duni Toletan >-FulJensis nonienLlator auribus id re- pias Luitprandus et Julianus ejusdem fariiue historiei.
    centiorum insufflavit. Prior in epistola ad Tractamentum Pseudo-Clironici
    Cuinain au em, dices, antiquitatis monumento in- sui niincupatoiia (non tamen Cndicis Eslepani )
    qtii

    nixus Maicum sie repente apparere fccit eum qni ait : Vl quaram libi Chronicon Dextri, qitod M. Maxi-
    nudo tantuin Maximi nomine, ex quo ftoruit aevo ad mus monaclius Bcnedictinus postea episcopus Casar-

    nos usque signatus vrnit? Incredibili equidem aique auguslanns, prtiseculiis est. Idenique ad annum 616 in

    insana tenier lac imposuil eniissariis suis, ut Marcum Cbronico ipso : M . Maximus Cicsaraiiguslanus epicopus
    quemdam S. Benedicti discipulum, qui brevi poemalio ex monacho S. Bcnediai, scriptor Chroni oritm , cxi-

    almi parentis laudes paulo post ejus obituni compre- mius concionator , vir pius et doclus ,
    qui vitam S. Be-

    bcndit, Maximumqiie Caesarauguslanum episcopum, nedicti scripsit carmine, el intitta prosa et versu, sancte

    Chronici de quo loquimur auctorem in unum eum- moritur. Idem Advers. 53, alias 52, Marcum Maximum
    demque hom.nein a se coagineniatuni bonis ac doli vocal BeneJktum monaclium, sapienlissimum poctain,
    securis a:vi sui mortalibus oslenlarent, a quibus ad et episcopum Castiraugustaniim. Posterior Julianus, in

    eorum posteros infelix eadeni securilas propagarelur, Cbronico, nuni. 504 et506, quibtis locis Marci nomen
    I)
    Quod teiliuni fuit nos(r;e oppositionis caput. Interro- bis tribuil Maximo, gemelli mnnes in id inlcnti ut

    gabuntur hic sigillalim testes ab impostore subornati semel sibi ipsis dictam a parente cortuii coniinuni (al-
    pro re hacce bistoriae albo ascribenda. Pseudo- lendi legem ubservarent, Maximumque transformandi
    Maximus ipse in epistola nuncupaloria ad Argeba- proposilum enixe prosequerenttir. Sed, bnne Deus,
    lum : Vitam S. Patris uostri Benedicti versibus heroicis quotl siniul umbr.ne unico veriiatis lumine ict;e cadent

    expolitam primo quoque ad beatitudinem tuam (ail) el in tenebras suas propellentur '

    Marci monaclii Casinensis S. Benedicli discipuli


    transmiltam. Etadannum 612, uum. 15; Euphemium
    omnes lere qui de sancti Palris rcbus geslis olim in
    ego qnoqv.e monacltus Benedictinus, el in meu pucriia
    litleras aliquid retulere, menlionem faciunt, carmen
    S. P. Benedicto charus, arcliiepiscopum toletanum de
    ab eo conscripliim laudantes, quo C.regoriana; ejus-
    facie novi. Nibil horuni in fragmento nostro.
    Braulioni etiam, qui et ipse dem sancti Palriarclnc h;storia3 quojdam adjnnxil.
    , ftiit Caesaraiiguslanus
    prasul iribuium carmen de
    Idque carmen jam sxpius typis vulgalum fuit (").
    , eodem Maximo. (a).

    (a) In edit. Opp. Maximi Bivariana, in additio- (b) Tom. V, die 18 Septembris.
    nibus, pag. 8. (c) In Bihlioth. Flmiac. Joan. a Bosco, p:;g. 281 ; in
    ;(V MAXIMUS C.kSARAUGUSTANUS EPISCOPUS. 616
    (

    lamen coruin agnoixeu Maximi, autCsesarau- A fectam jure dicamus. Quid enim s-i sciiptor Vitte aut
    Nullu.s
    abbatis, archidiaconi episcopive munera , encomiasles SS. Gregorii Magni ,
    Aliiai.asii ,
    Ba-ilii,
    guslana
    ascripsit. Consulanlur Paulus Leandri.aliorum, lauJatiseorum tirociniis contentu
    usquam unquam ei
    ,

    gesta ab iis proeierniisissel munera Eccleske inaxima .'

    diaconus, lib. De geslis Longobardorum, cap. 26,


    i ,

    De miraculis Quid si sodalis sodalem eju^dem fere teniporis nb


    cujus verlis AdrevalJus ulitur lib. 1

    De paucorum versuum confect oneni posicris commen


    S. Benedicti, cap. i; («) Pelrus diaconus libelio
    Leo Marsicanus darot, de aliis auleui laceiet virlutibus quaruni is
    viris illust. Casinensibus, cap. 5 ;
    (b)

    Hisl. Casinensis, cap. 21 (c). Qui meriio nixus ad illuslre quoddam dignitatis fasligium
    sive Ostiensis, lib. 111

    ejusdem monasterii alumni, mulioque asce.idissel ? Sicc.ine hoininis, cujus carmcn aurcis
    «jtjidem utpote
    litleris in vcslibulo Casinensis maxinuc domus aites-
    tuagis hic poslremus Osliensis, viris ejus illustribus
    tante Leone Osliensi fuil iuscripium, decoxil staiim
    laudandis addictus, ignorare baud poluere, nec dissi-
    mulare debucre, bunc tain charum parenli discipu- apud Casiuenses ipsos meir.oria, ut non de eo aliler

    lum atque ejus encomiasleii celtberrimum, in llis- quam de uno ex monachis eo loco demortuis sint lo-
    paniam se contulisse ibique lam praeclaris fulsse cuti ? quem ita conspicuuui, ila celebrem longissimaj

    cum vere, res setalis beneficio, gestis honoribus, prrcsenlii in con-


    lionoribus parem exisiimatum : si ita

    B ciliis, lucubrationibus hisloricis, magnisque virlu


    contigisset, primus agnoscendus esset e Cen-dictina
    quod in laudem ho- tibus , historix noslnc lucumones depinxere? Insani
    familia desumptus ep"iscopus,

    iuinis et ordinis oppido illustrem cederel. simus si ila nos ludificari ac duci taiiqiam bubalos,

    de Marco Casinensi lantum mo- fuue naso inserta pcrmiliiir.us.


    Adjunge similiter, ,

    Omnino el argumenlis uli afrirmaiuilius pnssuniiis.


    nacho loqnentes Aimoinum Floriacenseiu in sennone
    Marcus post S. Gregorium de S. Benedii rebus
    quodam de S. BenediclO (d) cui carmen ejus iiilexuil,
    li

    u de Miraculis ej.isdem sancli Pa- scripsit. Ita nos censere debemus, si antiquinribus
    el in proocmio lib.

    ti is Beuedicli (e) S. Petruni Damianum, serm. 8, de crediinus. Sigebcrtus ait (j) Vilam a Greg'irio des-
    ;

    S. Benedicto ; Sigebeitum Geniblacensem de Script. criptam eum def.orasse lieroico brei iloqitio , et pauca

    Kccles., cap. 33; rccenlioruinqiie saeculoruin Joannein superaddidiste. Aimoinus itideui aperle docet prin-

    Trilheiiiiuiii.qui quidem in opere de Scriploribus Ec- cipem hiijus argumenti Cregnriuui fuisse, et post
    clesiaslicis, Marci inonaclii et Maximi Cxsaraugustaui euin aliqua exarasse versibus Marcuin et Paulum Ca-
    cpiscopi seor.-um meininit, in allero a.ite.n opcre de sineuses. Sanclus autein Gregoiius Viiam S. Bcne-

    Yiris illusiribus ordinis sancti Benedicli, nec Marei, dicti, hoc e.-t sccundum Dialogorum librum qui eam
    nee Maximi : piioris quiilein forsan quod paucorum coalinet,jam ponlifex scribebat, circa annuni s.i

    versnum poeta vix aiiiuuuerari dignus ei visus inler C muneris quarlum, C.l.risli S93, qnod cx libri 4 cap. 36,

    scriptorcs f.ierit quos in librum secundum conjecit; 47 cl 53 l(|iii.lum est. Scripsil ergo el Marcus, si

    nec inler episcopos, quoruiu catalogum quarlus con- Maxiinus fuit, de I5e edicio earmen non aJhuc Casini,

    linet, potuit euni laudare, cujus episeopat im Cxsar- sed ii.ii ex monacbo et abbate archidiaconus C.es.ir-

    augustanutncum omnibus aliis familiae sux ac supe- augus.ianx Ecclesiae, forsanque jaai episcopus, in
    riorum lemporum scriploribus ignorabat posterioris ;
    conspectu esset universx llispanisc. Namque annn
    vero Maximi, quia nonduni cx liculnea lege dieliiiu 599, hnc est sex annis post scriplain a S. Gregorio
    fuerai, ui qui uusquam lalis audilus fuisset, Maximus papa S. Benedicli Viiain, erat jain pr sul Ca-sar-

    Cuesaraugustanus episcopus, monachus essit. Ar- augustaj Maximus : quod ex concilii Barcinonensis
    noldiis iteni Uvion (/') Benedic tinos monaclios, Lilius prius landata subscriptione conslat. QuoJ quam m le

    Gyralilus poelas lau.lans, Baronius cardinalis (g), convenil cum celebrato a Casinensibus laui sicieje-
    JiiannesGerardus Vos^ius(/i), AiiloniusPos cvinus(i) juneque Marco inonacho auctore caruiinis, oiiu.es

    (et quis non?) aut de uno Marco , aul de ulroque viJent.

    distincte loi|iiuniur. Prseterea Marcus leviia S. Benedicli auditab eedem


    Anne ergo tot sseculorum , non silentio soluin sed Aiuioino, d iaconus scilicel : qualem euiudem lui- e
    •et clarissimsB signiUeationi denegabimus fidem , ut D rjenediclum parentem clarissimis documentis demum
    paucis heri et nudiustertius Toleii nalis pseudonymis osiendit vir in paueis doclus ac prudens, mihique
    scriptoribus, qui nmnes eadem arant vitula et e.x uno semper colendus, dominus Ang. lus de Nnce, cx Ca-
    disei oiiuies possunt vil ter maiicipeniiis? Tacenl vc- sinensi ahbate Itosanens.s hodia archiepiseopus , in
    li res, ais , non negant. Imo negant diim lacenl. Ea eruditissimis suis ad l.i iloriam Leonis Ostiensii Casi-
    cniin vis esl silcnlii euin dchiiit res non sileri, ut in- nensem noiis (/.)• Vcrha Aimoini (/) : Deldnc HarcM

    edil. Carm.ProsperiMar.inengi, tom.III, lloma? 159 ',


    (f) In Ligno vilsc, lib. u, cap. 72.
    in Ciin.iiient. Ii.ine. B varii ad
    pag. 8!); iu Maximum, (g) Nolis ad Marlvrolo:., 21 M.irlii.
    Commeni. ad L onis Osiiensis Casin. Chron. Angeli a (h) He llisi. Lat., lib. u, cap. 24.
    Nuce, append. pag, T>. (il ln App.iratu.
    (o) ln Biblinlh. Floriac, pag. 18. Cap. 55.
    (})
    (b) lidiins It in;c -11111 notis Joan. Bapt.Mari, lb'55.
    (
    (/.) Ad Viiam S. Bened. a Gregorio Magno scripiam.
    (c) Parisiis landem edilus cum noiis Angeli a iNuce 24, p. 45.
    mi. (/) Ubi supra , scil. serm. de S. BcneJ., in Ci-
    ;./) In ejusdem Oibliolh. Floriac. pag. 281 ct 283. Idiotli. Floriac.
    ((') IbiJ., pag. 80.
    (.17 MAXIMI EPISTOLA PUO SUO CHRONICO. fiiS

    qnida.n pocta ad eumdcm rencrabUcm Benedkliim ic- ^ tioiium pleno, argmi aique dicacis polins qnam docti

    nicns, cjustpic magislerio sc committens, tdiqua in cjus hominis l.mdem aliquam reportavit. Erudiii tmm
    laiulc, levita ipsius, vcrsibus cxaracil. Levilx autem opusculi ante alia prnpositum nasn suspendens, qaasi
    lmic tantum disiin ni Marci atque Maxinii stab>-
    munus maximc distat ab cpiscopali dignitale Maximi. . t"u

    Tandem id faciunl Hispanarnm rcrum lii buccinalores, liendic accinclus araveril liilus arenarum culur, utait

    Marcum contundente* cum Maximo utde natalibus ,


    Ausonhis (c), lioc est rem inulilem vauamquc sit se-
    iiujus llispanis dubitari possit. Q-i euim distiplihx ctaius, risui se t tum derisuique onni m dedit. H.i c
    sc dedit almi parentis Casinum habitantis et in ca nempe latenti, seque prodcrc erubescenli Arsiarcho
    quam res el vana cst c.cciirsu prinio conliie e inon-
    d -mo mansil, Ilalus credcndus est poiiori jure iiiiililis

    nostr.is. Bencdictiiiis sc.l cct monachis talium cupidis slriim faUilalis; ei emenliti q ;od pr.cIVrt uominis

    (viros scmper excipio liujus familiae, quos crniinuo redargu ione, dicla cjus omnia el lideui evertere, qui

    creat, subacto a;q'ie purgato juJicio utenies) objccit pro vero n axi.no se>e vendit;;ns nnvam quasi, non
    quidem mendacissiuKC bislorise architeclus lianc, ut soluni profanaruin, sed el sacrarum quoque llisjuniai

    cum Virg li.i parum loquar mulalo, lotius rerum liistoriam , ipsamque mendaciis scalu-i

    ricutrm, nobis nu|ier ingessit. Opcram ci oleum


    Melle so|ioralam el medicatis fraudilmsoflaiii
    p PeJlizetius ludit, giganlem lmnc nno ct ahero iclu
    Ca sr.raugu lani praesulis Maximi, lum Marci, tuin lapidis pro=lernens; magnum aulem opcrae prctium
    monaclii bujusce ordinis; ne virorum inira claustra fai it is, qui rabulosaruin qua.u iidam ori:inum delc-
    ejusdegentium passim doclissimnrum ea, quoe obtru- clarum inviJia ferox, lapidem quo ictus fuil vcluti

    dendo aliorum palpo simul diclasunt, paialo non canis mordet.


    sapcrent. Hu e dciudu suo Maximo atlribuil Pseitdo-Juli.ini

    Qui amem de re ptura, commenlar um adire duplex ore Gculneus transformator, quud auctor fuerit Offieii

    ac lorsan triplex poteiil ainici olim du.n ante paucos S. Jacubi Apostuli. In Colleclione scilicet variorum
    annos viverct nostii D. Josepbi Pd izeiii Jacokei carmimini ita habct (d) : Ofjicium S. Jacubi apostuli
    equitis, rcgii chrono raplii, Ve duobus inlcr se di- est compositum a Mu.rinw Cccsaraugustano cpis.opo.
    vcrsis Maco et Maximo (a) : cx quo pauca haec de- Prarfatio esl S. Isduri el Injmnus. Quam liic inculcari
    ci rp.sisse fas et xquum luit, ex vcr.iaculis ncinpe dignum est niendaeeni meuioreni csseoporterc! ldeci
    la ina i.l vulgaria magis lierent, salisque nos propo- cniin i|*e auctor in Clno .iico, nuin. 17, missam S. Ja-
    sito faccreaius nostro. Advi rsus quem ncscio quis cobi a II. Isidro ait expurgatam, a Melantio editam,
    larvalu^ olim insurrexit (b), eorum secutus morem , etaScrranoAsturio episcopisToleianisauclam fuisse.
    qui, iit Seneca cleganter ait, personam quam facicm C Sed jam nos ad alia. Hic aliis capitibus examinaudui
    malunt, scriptoque libello sannaruiu magis quam ra- est Maxinius.

    (a) Liliri llispan;e linguac vernaculi ha;c cst inscri- : onera grana odi. Opusculum inscri-
    I)o tibi ftinlcs irc
    plio Maxiuto obispo de Z.iragaza disiinguido dc Marco
    : biiur Censura d tus distinciones cntre Marco y
    :

    leviia y moiuje del Casino. Matriti 1071, 4. Eamdem Maximo, e Liiruso de Caldea y \ itcrbo; y u lu pobla-
    1

    diversitaleiu comprobal in pr;ef;it. ad lib. de Las 1 cian y len.jua j.rimiliva de Espana publicuda por Ueu
    Antiguedades de Lspiita I). Lauienlii de 1'adilla. Juse,iit ielticer de Tovar 1/ Ossttu, Toiedo, uTtu de 107-i,
    |/>) Uia.-icits l:ic luil Anl niits de liarrientos Au- in ful.
    guslinia usassumpto nominc Ludavici Josephi Aguilur (ci Ad Theonem.
    de Losada. Veinaculum aulem niinen rai Llicgo 1 (d\ Pag. 15«.
    Aiiion.o de bairienios, le^iiui' Lali.iO auagrauiinaiu :

    EPiscon

    SCRIPTA OLVE EXSTANT OMNIA.


    (ln Nicclai Antonii Biblintheoa flispana veteri, uude sumpimus Maxirai scripla. epislola sequens pra;niis^am lialieut
    iianc iiniain llrc duw se<iueiilesepibt.iltc eranl vost Chrunicon
    : m
    mciubrunavervctusta luteris Gollncis scritiUe. Edito<
    vero auiin.dverlil iu tujryiue : lixcidil liurum tdtcrtt, Argcbati forsun ud ilsuimum.)

    EPISTOLA
    MAXIMI CESARAUGUSTANI EriSCOPl AD ARGEBATUM EPISCOPUM PORTUGALENSEM.
    ntO SIO CHROMCO,

    Sanclo et vcnerabili fratri episcopo ArgebatoMa- D imer nosconvenimns, cum et serino mulius e^sct de

    ximus, bistoriis reguni Golliorum, quas non multo ante in

    Cum essemus in urbe reg\a ad concilium vocati lucem edidcrain, efflagitasli a me satis vcrecunde ut

    a Jomino nosiro gloriosissimo rege Gundemaro sa>pc tibi conlinuaiem Clnoncon illud qu..d nouiine

    PiTuoi.. LXXX. 20
    «13 MAXIMI C/F.SARAUCISTANI EPISCOPI CiO

    Dexlri llarchinoneuos circumfertur. Et cum lu pro A quitur. litinam tam diligcnier fecerim imperala ina,

    tua in me lieuevoleniia, ei mea in te observanlia, beatissime Pater, qiiaiiicoiiatus suin facere libenterl

    juljere potiisses, inaluil sanciiias tua a inc preeibus Perduxi uamque rerum narraiionem ab aia 4GD
    onlendere qnod quasi pro jure suo beue po- (boc esl posl aiiiiuin Chr.sii 451) ulu linein lacil

    tcral jubere vel exigere. Feci quod jussisti, con- Dexter, produxique ad aeram G44, lioc esl usque ad
    neclens serieni teraporum niore nostro per ajras et inortein regis Cundemari. Tu me, 1'aler, in oralio-

    aiuios Christi ,
    praUerinisiqne computandi rationem nibus luis Cbrislo coiiimeuda. Vale.
    quara per annos IJrbis et Augustoruin Pextcr se-

    CimONICON
    MAXIMI C/ESARAIGISTANI EriSCOPI

    AB ANNO CDXXX.
    JEra Cas. Aii. Ciir. Mra Cws. An. Chr.
    4ti8 ° Auguslinus in Africa moritur. 450 B * Alhaulpho Sigcncus, Sigenco Walaia,
    -iCJ !>
    Hispauia tuniullualiir. 451 Walaix Theodericus n
    , reges Cothi, succe-
    470 Aspcrilas frigoris etiam salull plur.mo- dunt. liilerea a Vandalis Cartbago deleiur.
    tuui peniicies fuit. 45i 175 Castinus i poslMariiuiim Toleianus epi- i">7

    A consulatu Aetius c.lilo B.inKaeiuin ,


    scojuis efucilur.

    qni a Regina r aicilus cx Africa luerat, Theodosianus lilier oninium legum lej i-

    declinans ad munitiora contendit.


    limorum priucipum in unum collectaruni

    Bonif.icius coutra Act um ceilaminc ba- boc anno eilitus.

    bilo percussiis, victor quideni, sed mori- Lampio k succcdit Bangius episcojms
    Barcinonensis.
    lurus aLscedii.
    Cuui ad Hunnorum gcntem, cui tunc Silvius lurbaue admodum mentis p.isi

    pneerat pneliura se Aetius militic in palatio ex.icta mtinera, aliqua


    Rugila ,
    posi
    coululisset, impclrato, auxilio ad Romanum de religione conscribil '.

    soluin revcrlitur. 47G Paratis moiibiis Calliarum, Aelius ad Ita- 458

    Colhi ad ferendum Romanis auxilium li.itn regreditur.


    t: 477
    acciti.
    Deserla Valenta: [in ""llispania ] rura 4.59

    Germanus episcopus Antissiodorensis vir- Alanis, quibus Sambida pnecrat, paitienda


    trailiiiilur.
    tuiibuset vilae districiione claruit.
    Sabino n llispaleusi
    471 Ae.ius in graiiam receplos. J Regita rex 453 episcopo, expubo,
    Epipbaiiius intruJitur.
    Uunnorum, cum quo pax iirmala, morilur
    l!rilaiini.e, usque ad lioc lempiis rladibus
    cni illeda succedil.
    4~-2 Gallia ulrerior Tibalonem pnncipem re- 451 evenlibusque laceratx, in dilionem Sa\o-
    bellionis secuta, a Romana so< ietale disces- num redigunlur.

    sit, a quo iractoinilioomnia pene Calliarum


    Ecclesix liomanx Leo XL\ u
    rerij.il 1 1 l

    servitia in Bagaudam conspiravere. prmcipatum.


    •'
    Cordubensis episcopns moriinr. 47!) Alauj, quilnis lerrae Gallrce r- nllerioris 441
    Isidorus
    cuui incolis divideudu- a pairicio Aelio tra-
    475 Bellum conlra Buigundiomim geniein ine- 455
    Jilx luer.ml, resislenles armis subiguut,
    morabile exarsil. Quo universa pene gens
    Pcresio ' de'ela. el, expulsis dumiuis, lerne possessionem \i
    cutn n'g<'
    ccler.s scdilionis, 45G adipiscunlnr.
    471 Capto Tilialone, Cl

    parliin prinripiliiis viclis ,


    paiiiui necatis ,
    480 Sapamlia i Bnrgundionnm reli<|uiis dalur lii
    ciiiii intligenis dividenda.
    Bagaudarum commotio conquiescit.
    • Ghronicon i-inl, Maximi nomine insignitnm, islo, sed posl vu annos.
    ex eadeni ac snperius Rextri tela, Prosperi Tuonis i Castini baud recordalur Prosper.
    k DesimlProspero.
    formatum scias, usque ad aon. 450 Cluisii. Eteliqua in

    aliunde sunt.
    1
    SubjiciiProsper Leonis papsc initium. Qui
    liis

    ' Deest apud Prosperum. a nostro auno 440 constiluilur.


    m Id notiim glosscma e Prosper habet, ia'en-
    Peesl.
    •• t :

    liugila JJunnoiuin rege, ut


    '' infra. Ilugila. Sic tinee urbis rura, scilicet Gallise, ut dicetur. mox
    " Non ineminit Saliini nce Epiphauii Prnspcr,
    in Prospero
    » Dcest in Prospero. memiuii ceiie Idalius Tlieodosii juuioris aiind I '.
    < Omnino legendum per Aetium, uii habct Prosper Prosper, XL. A ins Prosper Aquilanus, Eusi l> i

    juxta lJatii et P. Diacuni bislorias ; nam Bttrgun- conlinuator, \l desiguat, uii el Idalius.
    III

    diontitu regem DiaconusGundicarium voeailib. \iv. p Si terr;e Gallia? Al.ims iradiix rcferunlur, V.i

    ( Peesi in Prospero regum llispanortim h.ec series. leniina urbs, dequasupra, C.ilba er.t.
    " Ahis Theodoredus. 'i Sabaudia Prospei o.
    '
    Mi-uuuit excidii Imjus Prosper, sed niui loco
    621 CI1B.0N1C0N.

    JEra f ir.s-. An. Chr. A /E, '<• Ceet. An Chr.


    Carlhago a Vandalis capia cum omni si- Insperala ''
    Galliisclade accepta, furiatus

    mul Africa lacrymabili dade et damno im- Atlila Italiam pctit, quam incohc niclu su-
    perii Romani potcntiam dejicil; ex Iioc bito perterriti prscsidio nudavere.

    (liii|ipe a Yandalis possidelur ". 490 Synodus Clialcedoneiisis, ubi Eulycbele 452
    4S1 Thracia Hiinnorum incursioneconculilur. 443 Diuscoroque damnatis, otimes qui seabeis
    482 Bleda Hunnorum rex Auike Iratris fraudc 441 retraxerant in conuiuiiii uiem rccepti, con-
    percuttiur, cui ipsesurcedit. linnata universaliter fides, qu:e de Incar-
    Synodus b Arausicana posterior. nati.me Veibi pcr sanclum Leoucui papain
    483 Nova ilerum in Oriente consurgit ruina, 445 pnedicabatur.
    qua sepluaginta non minus civiiates llun- 491 Aitila in suis ' sedibus mcrilur. 4S3
    norum de,iradalione vastatx, cuin nulla ab Galla i Placidia Augusta posi irrepreben-
    Occide.ntalibus ferreniur auxilia. sibilem coiiversatiouem vitani explet.
    484 Morobjcus regnat in Francia. 440 492 Pelro k Cae.-araiiguslano, qui siiecesserat 454
    435 Leo c scribit ad episcopos Hispaniac, ct 447 Valeriano, subrogaturSimplicius l
    (Priinus).
    pnecipue ad Turibium Asiuricensem e,ii- B 493 m Morlein Aetii mors Valenlinianiconse- 455
    scopum. cula est.
    486 Ad A aqcasCelenas oppiduni Gallxcioe 448 494 Ex Africa vcnit Romain Ccnsericus,
    in il- 456
    lamque occupat n.
    INspania conveniunt episcopi frequentes,
    sed prajcipue Turibius Asturicencis, Llatius 495 Majorianus impcralor creatur occiso Sa- 457
    Lamacensis, Ascanius Tarracunensis, Cam- Lino, ° regnatque quatuor aunos
    peius Toletanus, Epipbanius Hispalensis, 496 Claudianus episcopus Viennensis fiorel. 4,"8

    Valconius Bracarensis , Nuiidinarius Bar- 497 Sabiuus


    episcopus Hispalensis viclor e 43'J
    r

    cinonensis, Silvianus Calagurritanus, con Gallia rediens cum ingenli gratulatione se-
    tra errores Priscilliani nondum sopitos e
    . dem suatn repetit.
    487 l-.in bcrius Lugdunensis episcopus , el 449 Tlieudericus 1 duce Hunnerico Bajlicam
    Hilarius Arelaleusis, egregiam vilain morte invadii.

    consummanl. 498 Masdra ' Suevoruin rex moritur. 460


    Haeresisnefaria aquouamarchiinaiidrila 499 Sunericus ad Gallias redit. 461
    Eulycbete cummola ; cui favorem praibens 500 Sancto Leoni l
    liilarius suflicit ir. 402
    Tbeodosius, obiit seplem superviginiiannis Majoriano Augusload Detoisuain u llal;;e

    in imperio exactis. iiiterlecto succedit Severus.


    VALENTINIAJSUS ET MARCIANLS. 501 Campijo nioriuo Santicio Ti le'a«us suc- 405
    4S8 Hac lempestate valde miserabilis reipu- 450 cedit, etTrontius v Sabino Ilispalen i.
    blicae statusapparuil.cuiu ne una quidem k 502 In convenlu Bracarensi duarum naturarum 4li i

    sil absque barbaro cultore provincia, et in- portenlum cerniiur r , item in traclu Legionis.
    landa Arianorum haercsis, quae se r.alioni- 503 Ajax Gallus v Ariana pesle infeclus virus 465
    luis b. rbaris miscuit, calholicac noincii lidei suum in Suevos elTuudit.
    loto orbe dilfusa pnesumat. 504 Mortuo Severo, interregnum fuit unius 460
    Aitila Callias ingressus, quasi jure dcbi- anni et novcm circiter niensium.
    tam poscit uxorem, ubi gravi clade mllicta 50.*) Ascanius Tarraconensis episcopus floret. 467
    et accepta, ad propria recedit. 506 Ililaiius synodum Romcc cogit. 468
    489 Piurima boc anno signa apparuerunt. 431 507 Curicus » rex Visigotborum niiscre C.al- 469
    Hoc non dixissel suo nomiue Maximus, cujus m Desunt bic qu;e Prosper notat de causa intcr-
    U'iii|iore jam exslinclum crat Vandaloiuin in Auica fectiiuiis Aetii, el de forina necis Valeminiani.
    iuipi rium. D " Hueusque pertirfgH Prosperi Tironis Clironicon.
    u Non recordatur Prosper. Nulla hujus Sabuii, quod sc.am, iu Ronianis
    <•
    Desuiit liaec in Prospero, dcsumpta ex Idatio. bisloriis ment;o. Majorianus dejecit solio Avilu.n,
    " iNon ineniiint 1'rusper. niin mcidit.
    • Subjuugit boc loco Prosper ante mei.tioncin Sabini rcditum Joannes Vasxus ad an. 457 re-
    f
    Eucberii el Ililarii, ad Hunnos defeciioneiu. lcrlex litalio.
    ' Iteesl in Prospero nomen Eutycbetis, quod vere i Ex ldatio Majuriani anno 2, Suniericum appei-
    lale luit. lans di.cem.
    e Ita loquebatur Prosper, rebus quas narraltequa- » l'.x Idaiio Majoriani 4 anno.
    lis; Maximus vero niliil mious potuil iiuani de pne- 9 ldatio 2 anno Severi.
    tentis ut de prxsentibus lo |ui. Baron. ad ann. 461, ex Idaiio.
    •
    u Prosper,
    in GailiU. u 1'orte in redilu suo ad llaliam,
    ut ex Idaiio cnn-
    Seclibus. Iia Prosper, qui alia adjungit. slal, 5 ejusilem Majuriani anno, v<
    | polius ad Der- I

    Oliitus Placidiaj nienlionem Prosper Innam, ut est in Chron. Marccllini, coss. Dagalasso
    i
    endem
    quo Tbeudosii anno babnii. Buonius convenit ad et Scveauo.
    anniim 4U9, 407. Cur crgo buc viJemus tra siisse? v Z.C11011 est incaial go Hispal. Pncsulum.
    k Deesl in
    Prospero. x Cenitur, scu
    onlur.
    1 Glossa
    viJctur. y Idatius 4anno Sever., Galaan. pro G Ilo vocat.
    1
    Kuriius.
    <;i!o MAXIMI C/ES frRAOGUSTANl EPISCOPI C21

    /i'id ( as An. Clir. A '-'« Os. An Cl-.r.

    li.un af&ctat, i't sinctu, Vnlusianis e.pi-co 532 Gelasius papa obiit, cui suflicilur Ansta 494
    pus Turonensis in llispania relegatur. sius Junior.

    5 .i8
    :
    Remimundus °, Suevoruni rcx, C-.niiu- 170 533 Cclsius verbo el excmplo floret. 495
    briain, et, prodente Lusi lio '•, UlyssJpoaeiu, 534 Olympius, in sanclam Trinilatcni dcbac- 43ii

    urbes Lusitaiii.c primarias, occiiii.a. cbat s, tribus telis igneis confossus deperil.

    508 Patilus Oro.-ius nonagenario m.-.jor a :bue 471 535 Flavianus Antioclienam regil Ecclr&iam. 497
    Tarracone superest. 53C Synodi Roihanx sub papa Sin.maclio. 4
    f
    JS
    5i0 Sinlicionc morluo, Praumaius Tolclanam 472 Symmachus lcr episcopos Romx convo-
    scdem regit. cat ad concilium.

    511 llunnericus Vamlalorum ui Afiica icx 473 537 MundabunJuseunAvitoViennei.sicpisco 499


    Caiiiolicos inir s inoJis vexai. po dispulat.
    512 linnncrici jussu Libciaius abbas, Bonifa- 47 4 558 Pelrus tyrannus in Ilispaniaca, lu. cl \,- 5,0
    lius diaconus, Kusiicus subdiaconu-, Roga- lerleclus est.
    lus, Scplimius, Maximus, monaclii, pro lide 559 Alaricus in Gallia grassatur. 501
    inartyrcs liuni. B54J Joan.J Cxsaraugustano Vincenlius suc- 5 2
    515 Hildefredus, obsessa Tarracona, marj imis 475 ceJit.
    iubibus poliLur. 541 Justus cpisco|ius Auccn-Js (loret. 503
    514 lluniiericus adliuc cruJeiius in Catliolicos 476 542 Alaricus Clcdovxi ' fodusviolat. 504
    desxvil. 5.3 Clodova;us Alaricum hasta cnufodii. 505
    515 IIuniRiicus scatcns vtnnibus di r nam vila 477 544 Casalaricus rcx Visigolhorum e\ llisp.i- 5 C
    morleui obiit. nia fugil.

    516 SidooiusApollinarispoeiacelcbrisepisi o- 478 546 Tbeodericus Oslrogotliorum rex in lli- 507

    pus Arvernorum liueiiscisanctiiateiiiic.it. spaniam venit, cui nubil Sancti,:a Tolelana


    virgo nobilissima.
    517 Delrus Mongus, ab Ecclcsia AlcianJrina 479
    dclrusus, hxresim putycliianam excilal. 517 Tres ali:c synodi sub Symmacho Rom.T-. 508
    518 M.u luo llunnerico, Gundcmun lus pacem 4s0 548 Syinmacliusp.ipa obiil. Gala iusf in Cal- 509

    Fccle-iis restiluit. lia moiiliir.

    51'J Euricus Visigotlmrum icx viJVt Arelatac 481 549 llormisJa Symmacho succedit. 510
    tcla palaiinorinii • variia coloribus iufecta. 530 Ilonnisda, missis litie. is, Joanmni epi- 511

    5-20 Euricus Arcla;a; inorilur , cui .-ucce 482 C scopmn Tarraconenscin houesiat.
    dit Alaricus lilius.
    551 Synodo Tarraconx conlracl.e pr.i idel 512

    521 Fclix papa Simplicii d I •g.iiuin facil in 483 Joannes Tarraconensis melropolitanus, et

    llispania Zenpneui cpiscopum Ilisp.densem. inter alios i teicst lleclor metropolilanus

    Simplicio Ca?sarauguslanosuccedil J.ian- Carthaginis.

    ncs. 352 Severianus ex Sanclina Tb oderico regi 513

    5.2 Synodus Romana in Vaticano babila. 484 hascilur. Synodus liabclur in Faciica ci

    Lusitania.
    AUGUSTULUS ULTIMUS OCCIDENTIS 353 Hormisda \iccs suas in P.Ttieaci I.usila- U
    IMPERATOR. nia Jelcgat Sallustio episcopo llispalensi

    523 Petrus iu sede Toletana Praumalo suffi- 485 55 Canidiu episcopo Vicensi succedil sauclus 513

    citur. Justus.

    524 Syno.lus Romana. m 555 VincenlioCxsaraugusia o<ueecdi: Joan- 516


    525 Epiphanius episcopos Ticincnsis vitas 4S7 nes episcopus.

    sanclitate clarct. 556 Bacius MeJiolan 'nsem rc^ii Ferbsiam. 517

    596 Cundeiniindo calh Jico Vandalorum regi 483 1) 557 Gilimer Vandaloruai regno lldericum 518
    suecedit Trasamiindus lixreiicus crudelissi- regno deturhat.
    mus. 558 Jusliniis impcralor edicil ul Aiiaiinriini M')
    527 Fulgcniius episcopiisUuspcnsis nn.lla pio 4S9 Fcclcsi.c Calholicis crcdanlur.

    lide catholica ab Arianis palitur. »59 Relisarius Airieani repetil, Constaiiliuo 520
    528 Clodovxus rex bcllcm Thuringis movet. 400 polim Juclo C.ilinicre.

    529 TheoJorietis lceJus iuit " Moare dc regno 491 560 Agnelliis episcopus Rareunas insigns. 521

    piriiendo. h

    530 Synodus F.pauncnsis. 492 564 SvnoJus Valenlina b ifoila s b Ccl in 5r!6

    531 SynoJus Itouiana. 493 Toletano episcopo.


    Celsius Petro Toietano successit. 'iii5 Aiiialaricus rex Visigotlu rum Clolildem 3. n
    '
    i! rymundus, •
    Cum Odoaere
    '•
    Fx IJatio, 5 anno Anibemii, •
    Clodovivo.
    i \ Idatio anno 2 Anibcniii. R liiin., Gasalaricus.
    J h
    l iciJit suaessjr. Lacuua hic esi rjuatuor amiorum.
    CIIIIONICON. 825
    Mia Civs. An. Ciir. \ Mra Cccs. An. Chr.
    uxorem catholicam allliciani liabet. cvsilium niittiiur, ante nata Florentina iilia.

    CclsiosucceditMoiilaiiusinToletanasede. :>92 Fulgeniins Llispali nascitur. 554


    5J0 Joanni Ciesaraiiguslaiio episcopo Eleu- 528 Saturius sanctus cremiia in Cantabria
    tlieiius. moritur.
    J>o7 Aprungius °, cpiscopus racensis floret. 529 Ailianagildus rexinplanilic subuibiiTole-

    568 Synodus Tuletana sub Montano Tolciano 530 tani aedilicat monaslerium (
    f
    ordinis sancti
    episcopo. Cenedicti) in honoreiti sancti Juliaui apud
    £63 Amalaricus rex nioritur, cui Tlieudius 531 Arvernos passi, dicium Agaliense (sub Aga-
    sucoedit. lia villula propinqua, quod distat iuinus
    570 Agapeto succedit Silvcrius. 552 i|uam cl passus ab ecclesia pnvloriensi
    571 Sanctus Caudiosus episcopusTirasonensis 555 sanciorum Petri et Pauli, inter Occidenlem
    floret. et S.-ptenlrioncm sita) et ibi constiiuit pri-

    572 Synodus Aurelianensis secunda. 531 iiiiiin alibaicm sanclum virum Euphemium,
    575 Silverius in exsilium mUliliir. 535 qui poslea fuit vocatus ad primani Toltti
    _
    574 Julianussuccedit sanctopontilici Monlano 5 B sedem.
    iu sede Toletana.qui Celsus b fama sanctita- 593 Sanctus /Emillanus monachus ct prosby-
    lis clarus pridie Non. April. niigral in tcr in Canlabria morilur.
    coelum. Moiiasterium Cisbe Toleti , e ordinis
    575 Theobaldus Golliorum rex in Italia regnat. 537 sancli Augustini ) ab Athanagildo sedilica-
    576' Leander, Severiani liLus, Murciae in Ili- 538 lur.
    spania nascitur ex niatre Theodosia. 594 Ilerniencgildiis ex Theodora Lcovigildo boo
    Laureanusin PannoniaMediulanuni, indc nascilur.

    llispalim venit. Isidorus Ilispali nascitur.

    577 Scveriano Tbeodora, post uxor rcgis 539 Sclva; Tairacinensi episcopo succedit 556
    Leovigildi, Murci.c nascitur. Eupheraius.

    Eleutlierio Ca:saraugustano scribit Vigi- 595 In Gallia Gothlca inons niultos dics mngil. 557
    lius papa. 596 Theedemirus Suevorura rex in Gallia b 558
    578 Sanclina, Scveriani matcr, sedilicalo mo- 540 crcaiur.

    nacbis, quos Genedictus priinunt uiisit in


    597 Pelrus Cacaudxsuflectiis duodetim annos [i§9

    Hispaniam, ad Ecclesia; Toletanifi praesidet.


    sancium Petrtnri c Ftadi-

    nensem, cccnobio, Toleti ntoiitur, cl in


    Reccarcdus Ilispali nascilur.

    codem monasterio conditur. Leander (it moiiachus.


    ^98 Severiaims llispali moriliir. 500
    579 Maguus episcopus Mediolanensis, pul 541
    so Dacio, a Golhis crcatur. Joannes monachus ex Agalicnsi mona-
    580 sierio studiorum causa Coiistaiitinopolim
    Theudius Visigolborum rex indigne pcri- 542
    milur. proliciscitur.

    Theudiselus illi subrogatur.


    599 Synodus Braeara habetur anno 3 Theo- '.01

    581 Bacanda Tolelanam sedcni posl Julianum 515 demiri regis, prasenlibus Lucrecio niclro-

    xw annos regit.
    polilano, llderico Pacensi, Andrea Idiensi ',

    582 Agila Yisigothis miperat , Eleutbeiio 544


    Suuncio Laniacensi, Marlino Dumiensi,
    C;csaraugus. episcopo succedit Vincentius. Timothco Asluriensi, Choto Einpuritaiio,
    585 Synodus Toletana sub Bacauda. Maliolo Tudensi, episcopis.
    545
    584 Synodus 000 Thcodora, cognomento Cervilia, clarissi-
    universalis Constanlinopolitana. 540
    j raa Severiani uxor, Ilispali nioritur.

    587 Prope'oppidum Osset Lusitaimc indioecc- 549 D L .ingobardi regc Alboino in Ilaliam ir-

    si Pacis-Augusta) lonles divinitus manant ruunt.

    sub "
    Ilderico. Pracontms poeta Complutensis florel.

    588 papa rescribit ad


    Vigilius Profulurum 550 601 Leovigildus dux rcgis Athanagildi Valc- jOj
    episcopum Cracarenscm. stansc i et Malaca: regioncs vastat.

    589 Crispinus cpiscopus llispalensis lloret. 551 C02 David Stephanus '•
    Ilispalcnsis episcopus 504
    590 Alhanagildus conlra Agilam rebellatur. 552 succedit.

    591 Severianus, excisa iterum Carihaginc 553 G03 Alboinus Longobardoruin rex Cerona: 505
    nova, ejusque agro vaslato, Hispalim in pcriniitur.

    a Imo, Apringiun. R Glossa videnir.


    b Forte, Celso succedens; aut, Celsi
    successor. '' In Callcecia.
    c Ciiraiiinenscm. ' Iricnsi.
    d Laciuia irium annorum. i loan. Bielarensis anno 4 Justini, Baslar.tx et
    • II lerici nientio in Bracarensi i, infra, anno ">(!!. Malacilanm urbis.
    1
    Quas in uncis cdita sunt, glossemata facile k Daiid Slephano, ut
    x soqucntibus, ad ann. 570,
    dixcris.
    627 MAXIMI OESABALUUISTVNI EPISCOPI G-28

    JEra CVrs. An. Clir. \ Mra r<rs. An Cltr.

    Dracnntitis poeta CaesarauguslSo moritur. Epiplianius Toletanx Ecclesia: sctibil a.l

    GOi Leovigiflns, qui postca fuit rex Golho- 5GG Licinianum el Severum cphcopos, qni illi

    niin, Consluloiienos * egregie depugnat. respondent.


    Paulo Emeritensi episcopo succedit Fide- 01 C Joannes abbas, qui postea fuit Biclaren- 578
    lis. sis, anno poslqiiam Consianiinopoli rediil,

    C05 Tlieodora Leovigildi uxor Tolsli moritur, 507 lidei causa Barcilon i exsulat.

    et b sanclam Leocadiam sepelilur. Leovigildus a-dilicat urbem Bicopolim,


    Iinago Crutilixi a quodam Judaeo Toieti qu:c piins dicta est ll.iinis, in confluciile

    percussa divinitus sanguine pernianal, toia Tagi et Gudielx fluviorum, in Celliberi;c

    urbe regia annuntiar.le admirabilem novita- conlinio.

    tem, obstupenle Pelro Toletano episeopo. Eupbemiiis, Toleianus orator in Galliam

    6)G Leovigildus c
    , Gosiunlham Athanagildi 5G8 mittilur mullis palatiuis comit ntibus.

    vidnam uxorem ducit. Massona sanci;c Eulalhe moiiiiu ab exsi-


    Leander abbas presbyier fita David epi- lio revcrlitur.

    scopo. B 017 lngund s, Sigiberii cl Brunchildis Fran- 579


    007 Marlinus cx D.imiensi Bracarensis jam 5G9 ciae regum filia, virgo pulcl.en ima, sexde-

    episcnpus in concilio Lucensi prxfuii. cim aimos naia, ex Francia in ilispaniam


    Lucensis sedes litmetropoliiana. dedm itur, eaineoin>iantibus Euphemio inc-

    008 Sanetus Massona episcopus Emeritensis 570 tropoliiano cpiscopo, mullisque viris pala-

    Fideli succedit. tinis llispanix el Franchc, el cpiscopis,

    509 Petro ToletanoepisroposuflicitiirEuphc- 571 videlicel Forlunato Pictaviensi, Salviuo


    mius prius alibas Agaliensis, cui in r> gi- A bigcusi. Fronliniano Aquensi, I ellrai o
    miiie monasierii succedil Exsuperitis. BurdcgaleiiM , et Gregorio Turoncnsi '

    Cacsaraugusia: templuin Dei genilricis (episcupo) qui i in pr.csentia isiorum To-

    sanclum, et a divo Jaeobo cnnstriicium, leli xde sanclx Marix nubil Uermenegii o

    (|uod ad Columnam d cii ur, eelebi e babetur. io ipsn .inni priucipio.

    Synodus Pracarensis sub Martino meiro- CI8 Le v igildusuTiuuiUermeuegilduin ilispa- 580


    polilano. li obsidel. ProJiiiune Ari.inorum liic pa-

    010 Leovigildus Agilam comitem pntrimo- 572 lii tradilur. lnterventione quoruiudain
    niorum ad Crachildem reginam oralorem (
    palatinorum, post diram carceris cusio-

    mitlit,nl illa dcl Ingundem liliam conjugem diam, prius lli-pali victus, ct catcnis alli-

    llermenegildo. Be dilata in septimum d , galns, dalis obsidibus dimiltiliir.

    quod ea nondum esset viro maiura, in llis- Prius lanien conlra Leovigiulum rcbella-
    paniam revenitur. vcranl llispalis, Corduha, Asligis, Caitlia-
    PoslDidynuim in scdeTyrasonensi sequi- go nova, Murcia k
    ;
    qux liligai luiu, Illucl,

    lur Sanctinus, et bunc sancius Prudcntius. qujcesl Oriola, Toletum, Complutum, Dcl-
    €11 Leovigildus llermenegildum el Beccare- 575 voraque, elAqua-Carpelana, et alix civita-

    diim (ilios regni successores e facit. tes, qux postea regi paruerunt.
    01-2 Severus Malacilanus episcopus conlra 574 Oi'J Leorigildus lleiinenegilduin obsidet ad 581
    Vincciiiium Cscsaraugustannm episcopum Osset iqipiilum Lu&itanix, capiumque Tole-
    hoereticiim editis libris forliter depugnal. tum ducil, ibique carceii maucipat: ibi
    r

    G15 Sanctus Donalus r


    , qui priinns regnlam . >75 synodus,in qua Pasckasius Ecclesix Tole-

    (« eremitarum) sancli Augusiini (


    h locu- lan.c sancKe Eulahx episcopus prxsidet.
    pleliorem) in Hispairiam invexit, 1 1 in Mgro Convencriini auiem Vinccniiifs Ca- araugn-
    Scrvitano vivus inorluusquc miraciilis nobi-
    D siamis, Enepotius Enicriiensis (episcomis),

    litalus esl, iv ldus Octobris adcaeluia mi- Llgnus Barchiiioiicnsis, Murila Valeiitinus,
    gravit. eiYalenliuus Wigiciseus ... Argidunius Por-
    01 i David llispalensi episcopo Bcnedictiis C7G iiign ensis, et Gardingus Tudensis, elaiii.

    papa scribit. Eodem David inoriuo Leander Episcopi i alholici in evsiliuin iiiiiiimliir.

    monachus (Benediclinus), Severiani ducis Leandcr lli>p ilensis, et Liciniamis Carlha-

    lilius, llispalcnsem ivgit Ecclesiam, gimiisis, inelmpol lani, pcltinl Constanti-

    015 Exorlo errorcquod nulli essenl spiritus, 077 nopolim, Massona Lmerilensu Coiuplujfim,

    " Coiitcslanos, Ibrte. nionast. Servilani.


    n Ad sanctum Leocadiant. f, >>
    Glossemata videnlur.
    c Idem apud Joannem Biclarensem, anno 4 Jus- ' Bediiiid.il.

    tini. l Uutv.
    11
    In seplennittm, forte. * Phicoii Siruelx sic legere abliinc: Murciaqut,
    6 Consortes ait Biclarensis, anno 7 Justini. Bigastrtim, llici quonue el Oriola, ioUtuiii, Compi*-
    ' i'
    » 1
    1 Biclarensis Donatum abbalem vdcat tititt, Delboraque et Aquis Carptlauite.
    619 ClllvONIf.ON. G~(T

    Mra Ciis. An. Chr A -*»"« Cics. An Clir.

    Euphemius Toleianus et Joanncs abbas proximus in leslamenlocommendat se, Itecca-


    Biclaiensis Barcilonam , Monitus Gunplu- rcdum, et regnuni, Massoi ;e ct Leandro ^an-
    icnsis Csesaraugusiam, eialii alio. ctis*imis ponlilii ibtis. Cujus niorli cgo inler
    621) tt
    Leovigildus Ibadam feminam clarissi- 582 fiiicumcsscm archidiaconus, cimi domiiiu
    rtiaiu Fansx comilis palri-
    Colliicx gentis meo Simplicio episcopo. Obiil prima Aprilis.
    moliinrum... uxoreni Keccaredo. Exea Svin- G2G Theodericus puer Hernienegildi lilius 588
    iliil.im gignit. Constanlinopoli moiilur.
    Frotn istus Ox>mensis cpiscapus floret. Sisbertus inlerfector llermenegildi mar-
    021 Iterum Leovigildiis I lium Ilispaliobsidcl. 583 lyris ob admissum gravc seelus jussu llec-

    Hlius nasciiur Kcccaredo Toleti ex Flo- c:iredi rcgis, qui liinc regni infulis j;;iii cfat
    risinda l-lispana femina condiiiouis obscura*, decoraius, Toleti publico supplicid depu-
    nomine Siwia b quem Massona
    , iulingit tatus, turpissima morle pariicidii cl alio-

    cpiscopus. rtim secleruiii pcenas luit.


    Pesiis in llispania grassatur. Leander, Massona, Etipiiciiiius, et alii ab'

    022 Lcovigildus exercitum contraliit in filium. 58 i B cxsilio revocaulur oclavo Idus Septembris.
    Mironcin llueuiioiieni c regcm in exsiliiun
    •'
    Constantinopoli veneno inorilur Lieinianus
    suum vucat. mctropoliianus, cui sufliciiur Dominicus ex
    Arthuagus e
    Coc. Gothus (e.v ordine f
    san- presbylero llispalensi, valde senrx, meiilis
    cli Auguslini) florct. ct sanciitaie clarus. Qui subscripsit concilio
    Viiieenlio Cxsarauguslano hxrelico suc- Toletano, ubi bieresis Ariana damnata est.
    cedit Simplicius catholicus episcopus. Sub principitmi anni communione facta
    023 Sanclus Martinus iiietropoliiauus Braca- 585 cum episcoiii*, et palalinis Arianis.utredi-

    rcnsis plcnus dierum et bonoruin opcrtim rcnt ad lidem calholicam, restiluta ct conse-
    iniraculis clarus ad Doininum cmigrat. cralaest ecclesia sanctse Maf ix Tolcli, pr;c-
    024 Ilermenegildus Ilispali dilapsus, ct Cor- 580 sentibus metropolitaniscpiscopis. Etibidem
    dubsc capius, Valentke exsulat, sequciitc Keccaredus rcx a Massona coiisecratur ct

    eum patre cum exercitu. Nec mullo post ungilur, ab Euphcmio vero et Leandio
    Tairacnnam niiliitur, ubiarctissimecarceris melropoliianis Toleti et Ilispalis coronalur.
    custodix mancipalus, et ab Euplicinio nie- 027 Severus Mal.icilanus episcopus, pius vir 58
    iropoliiano Tarraconensi visitatus, in ipso S ct doclus, incunte anno inorilur.

    Pascliatis peivigilio, quod de manu Pa- Gosiunlba regina deprehensa, et de pro-


    scuasii episcopi Toletani lueretici coinmu- dili ne convicta, laqueo Tolcti pcrimitur,
    nionem noluisset accipere , jussu patris vicesima quarla Noveinbris.
    hxretici a Siberloproiospaihario perimilur, Eupbeniius cpiscopus Tarracoucnsis llo-

    cl inartyr miraculis nobilitatur. Ilunc Eu- ret opinione sancliiaiis cl docliin;c.

    plicmius Tarraconensis et Catboliei dolen- 028 Octavo Idus Maii synodus magna xxvn s 5W
    lcs nocte consequenti vi sublatuni in eccle- cpiscoporum Hispanix, Galliae et Gallieix,

    sia sna inoerentes sepelierunt. contraliitur Toleti in lemplo sancttc Marhc.


    Ingundis ejus uxor pereinpio marilo pri- Inter istos erant ocio metropolilani, Mas-
    iruin ad Africam, deinde ad Siciliam delala, sona Emeiilensis, Eupheniius Carpetanus,
    ereplo sihi lilio Tlieoderico, et Constantino- Leandcr Hispalcnsis, Nigecius Narboncnsis,
    polim allalo, Panhornii morilur. Nitigcsius Lucensis per prociiraiorcm Pan-
    025 Masson* exsul valde dolet dc morlc im- 587 tarduin, Paniardiis Bracarensis, Euphcniius

    inalu.a Herinenegildi m.niyris. Leander Tarraconensis, Domiuicus Carlhaginis Spar-


    I)
    Coiisiaiitinopoli , viso inlanle Theoderico t:ui;c,Leandi o concionem babenie, et eudem
    vclieinenler dolet. cum Eulropio abbate Servitano nruni ad
    Leovigildus rex rediens e bello contra coneiliiini pertinenl um cuiain habente.
    Sucvos Toleli graviier infirmalur. Item interfuerunt rex Heccaredus , ct
    Venientem de Francia Keccaredum vi- regina BadJa, et abbaies Eutropius Seivi-
    clorem Tolelani gratanier cxcipiiinl. lainis, Exsuperantius Agal ensis, Aurantius
    b
    Leovigildum, ingraveseenie morbo, vcre sancioium Cosmae et Damiani (qui postca
    peccatorum pccnitct, el catliolicam religio- fiierunt episcopi Toletani), Maximus abbas
    nciu amplexus in pace quievit, el in templo Cicsaiaugustanus sanctarum Massarum
    sanctse Marise Toleti sepelitur. Morli vero Emi'a sanctse Euhlite Barcilonens s (qui '

    • Deest dat, seu tradil. 1


    Hxc glossa est.
    h Legt.lAuva. k liuo xxn, inver^is nolis.
    i

    b llae nlossa est.


    ' Suevorum.
    (i
    Auxilium. 1
    Glosocma ld quoque olcl-
    * Ita, ct cognomento vidttui Li^nifii.arc.
    C5j M.YXIM! C.-LS\RAliCUSTANl EPISCOPI

    3Z ra cms An - cltr -
    A £><* c<rs - An. Clir.

    postea fail ijusJemuibls cpiscopus) , Elias 034 Siniplicio Crsarauguslano successit Ma- 51G
    abbas sanctx Leocadue Toleli (
    K poslea ximus, «[ii i ct lioc Cbronicon scriptit.

    cpiscopus Salmanli ensis) , Terechristus 635 Ik-1'.adius reclor rerum publcarum f;t 597
    aljbas sancl;e Eulalix Toleti (omncs isli ex monacbus Agaliensis.
    orJine sancti BeneJicii], item Fulgentius 65G Kcx ReceareJus Jucit Cossinlham cx 5'J8

    pre.-byier, Maximus Cxsaraugusianus ar- sanguine regum Gallix, quam comi alur
    cliidiaconus, Eugenius dia 'onus Toletanus, Adelpbius episcopus, et alii.

    Isidorus diaconus llispalensis, Joannes mo- 057 Reccaredus remp. feli iter regii ;mun. ra 5'J9

    iiaclius Agaliemis abbas, poslea Biclarensis. mittit Romam pcr Adelpliium et Toniiium

    Ex palatinis vero Helladius illustrissimus abbates Agaliec, el sanclorum Cosuix et

    aula; regis eomes, et rerum publicarum co- Haniiani.

    mes, Fonsa eomes pairimoniorum, et socer €-38 Keccaredus bortata Adelpbi episcopi COO

    regis, Afrila coiiiesspaiha;iiis, et procer.... Toletani inonasterinm sanctorum Cosnue cl

    (qui poslea eliam fuit n x), Claudius comes Damiani i ;d Septentrionem positum, quod
    Iimitaneus, et dux, Witericus conies sta- Toleto distat u >i. passiimn) imuidalionibus

    b li...(et liic etiainrex), Aiginiundiis co- B rivorunipcne dilapsum regiosu i ptu rclicit.

    njes cubiculi, Cusinus Flavius, Avila, Ataal- Adelpbio succeJil Conantius in scdc To-
    plius, Liuva,Odoacer,GuJilacomes Toleii, le.ana.

    Opbilo comes llispalis, Aihaulphus coines G3U Leander clarus miraculis c vita disccdit, GOI

    Cordubx, ex qtiibus multi caiho'ici. succcssore fratre Isidoro.


    Ilabita est Synodus Lria terlia, 8 dic Con ntio succedit Aurasius in sede To-
    Maii, ipso die saneti Micbaelis arcliangeli letana.

    qui postea sequcntibus annis Golliis cele- G10 Rcccarcdus rex catlioKcus, accepta po> GO-2

    berrimus habiius est : LcanJer autem nitentia, Toleti moritur. In aede sancue
    celebravit missa um soiemiiia. Et ibi post Mariae si pelitur.

    Evangelium baere is Ariana, quam privat m Giruva c ictate


    (lorenti ab Aurasio T lc-

    abjuraveiant Gotlii, publice, consensu re- tauo ibidem coronatur et iuungiiur, qi.i

    gis, roginx, cleri, procuralorum, ct ple- Rcccarcdo sacraineiiia minisiravit.


    bium, ahjuralur. Fulgentius ex Cariliagiucnsi fil episcopus
    Sedebaul au em rex cl regina in llirono Asti.Jlanus, ut sedilio orla sedareiur.
    allo, ad dexcram episcopi, oidine suo, po.-l Gil Deeima quarla Aprilis occisus Liuva nx G03
    episcopos pivsbyteri, stabant vero diaconi pciudc a Wiierico, in xde sanclx Mari;e
    ad siuisiiaiu vero palatini omnes orJine tum lacrymis sepelilur, qucm ad ('.
    m, lu-

    Bupradicio. tum fudit.

    G30 Fides et religio Chrisliana i:i Ili pania 50 642 Wiiericus ab Aura>io cpiscopo Toktano C01
    llorcnt. Dominicos episcopus Cartliaginen- unguur el coronatur.
    sis llispanix aJjiitoiiiim '»
    per epistotam a Flavius Sisebutus fit comcs re:um pu-
    rege Reecaredo petii, accepit vero Fulgcn- blicaruin.
    liiini llispalcnsem presbyterum. GI3 Fulgenlio succedit in -'xdeCaiiliagincnsi CO.I

    650 Fulgenlius, Leaiulri episcopi Hispalcnsis 592 Vincenlius (qui • sedem tenuit nunc Car-
    fraler, succeditsaneto Dominico Curthagi- llia.ine, nunc Murlix, boc cst Vigasiro).
    nis Sparlari.c episcopo. Witericus conatur hxresin exciiare.
    65 1 Joannes ex abbate Biclarensi succedil 5V5 Sanci-.is Massona Em< riiensis episcopns
    Aliiio iH sede Gerundensi Emeriiac mori ur 1 Novemb., el in xde
    Badda regina catbolica, uxor regis ca- sancue erc'ecise ' ^epelitur.
    tliolici Reccaredi, Toleti moritur. lu ocde
    D Gii Ilellidius inonaclms Agaliensis, mortuo COU
    sanctx Matix sepclitur. Reguilane primo aobate Agaliensi, crcaiur.
    6i2 Eupbemio Toleiano episcopo succcJit 5'.'l Calliolici pugnant
    Exsuperius ex abba e Agalicn i, et in regi- Wilcricus quorumJam precibus asuiBral
    mine monasterii Aurasius. monasterium (ordinis i sancli Benedreti) Ta-
    053 Exsuperio defuni to succe !il ( Ad< lphius, 51 o go impo ituminloco cJito inbonorcsancto-
    sive) Aurasius abbas Agaliensis, et eiJem riim marlyrum IViri, ct Felii i<, ei s:uici.e
    monasterio Adelpbius (abbas Aurasius). Crucis. \.\ pivilicitur Lgila prin.us al.bas.

    •
    De boc paiiicr videtur. " Forte gossema cst.
    * AdjUtoiem, firie. • Stnniii i hiilhr, ut crcJo
    ''
    l/ntva. s Glossa viJetur.
    " Sede.

    Finis Chronici Maxtmi Casarauguslani.


    03'. CURONICON. 034

    CHRONICON
    EUTRANDl TICINENSIS DIACONl ET SUBDIACONI TOLETAM.

    Sancto Palri RegimnnJo episcopo Eliberitaiio ^ Sra Ccrs. An.Chr.


    EuKuiiltis innlilis servus servoruin. llispanias vcnit. Cnrdulix, Ilispali, Toleli
    Giatmn milii fuii, beaiissirne Pater, ac dotnine incipit scminarc, ab Aurasio pclrilur Toletd.
    inullum vcnerande, quod Anlapodasis nosira, in qua Wilericus Carhnlicns persequilur.
    ranniiie, iinnc prosa, ludo, tandem ad manus luas GiO Tlieoderieus d
    medinmarlyruin rex ller- COS
    pirvcnerit. Nec ininns jucundum cst quod mndn juhcs, mengam (iliaiu Wiierico palri iiitaclaui rc-
    ut in Fuldensis monasterii biblioiheca, ubi nunc initiit.

    exsnl commoror, quxrerera tibi Chronicon Devtri, 6 17 Ad Seconliani duces Witciici RomaiiOS 009
    quoj Maximus Cicsaraugiislauus episcopus rogalu runduni.
    Aigebali episcopi ", et, si vacaret, ad noslra lem- Synodes Lucensis in Hispauia, illi pr.efuit
    pora prod'iccrem. Nam dicis laborare vos maxima Aurisius.
    qiiorumdam Iibrorum penuria inter barbaros enim ; C 18 Moriuo Toleii Wilerico subrogaiur Cua- 010
    Saracenos uon suppelil copia reriiui
    et iuliiiinanos demarus,
    ad v tam nccessariaiuin, neilutn ut habeatis bonorum Ci9 Gundemarus concilium Toleii cogit. Gll
    librorum copiara. Dolui qui.lem viccm tiiam, quod 050 Guiidcmaro surcedii Siseluitus rex. 612
    ila duriter vilam exigas. Sed solalur te in laulis au- g G I Bonifacio papaj Deusdedit suflicilur. 013
    gustiis conslitutum, qui h ticul bonus pastor ovibus 052 Moriuo Aurasio, itivilus sullicilur in scde Gll
    tuis es solatio ct auxilio, qtti qUQtidie iiiorlem subis Toletana llelladius.
    oumiuin causa. Ciironicon quod pelis in bac biblio- Sanctiis vir Vinceniius episcnpus Cartliagi-

    tlieca repeii iu vetusta meinbrana descriptum, i cnsis Roinoe moritur.

    adjecique, ut jussus suni, annoruin seiiem ad ha;c 053 Joannes exarclius Ravcnna; populari lu- G15
    usqne lempora (i.l est usque ad a;ra:n 900) , el mnllii ca;dilur.

    grat dor .nilii quod cum Toleto, ubi sub sanclis- 65i Extruso per vim IsidOro episcopo, Ilispa- GIG
    simo piM'Siile Tolelano Bonito subdiaconus fui, in lensi inlniiiiiiir Cordiauus, ad quem Deus-
    Italiam profieiscerer, aliquos bisloriac libros inecum dedit li:teras dat.
    asporlavi, in quilnis oniine eratseries collecta niul- b55 Deiisiledil inoiiiur. II 11 succcdit Bonifacius. GI7
    torum Hispanix episcoporum (quos in hac biblio- C5G Isidorus sedi sti.e restiioitlir. 018
    tlieca jussu, uti credo, sancti Caroli Magui iinpcra- Civitas Casiia ° episc.pis destiiuiiur.
    toris ex Hispania allalis, quos, ut aiunt, illi obiulerat 657 Mahrmieliis in Ar.ibia secia; sua; libros in- 019
    sanctissimus Elipandus arcbiepiscopus Toletanus ,
    vulgat.
    poslquam illum errorissui de adoptione Cliristi serio C G.j8 Mortuo Sisebulo, die 18 Noveuibris, suffe- 629
    pcenituit). Feci quoJ jussisli, beaiissime Paler; an ctus est in regno C.othorum Sviuiliila. Isido-
    voto conatus responderii, lu viJebis, qui jussisti. ius secimdo coneilio IlispalciM pra-est. Suh
    Vale, clservuni hiinc exsul exsulem Dco conunenda. ejus disi iplina lllepbonsus mulltim proluit.

    659 Boiiifacittm papam Ilonorius seqiiiiur. 621


    ' Vcrius dieeiur lme fragmenlum, quandoquidem 6G0 Maximus ex inonaeho Cxsarauguaaans G22
    promiliens siipervenluriiin c-se ad .1111111111 Dnmini episcnpus habeiur clarus.
    824, (erveiiit ad anniim solummodo C50. Desunt G6I Exacio Adabaldo creaiur rex Longohardo- G23
    ccxcn anni el lauiuin lepeiiiintiir in lioc fragmenlo iiiiii Aubaldiis.
    Chronici xxv anni. Ab anno scilicel 00G ad anniini Sedes Assolae Bigaslrum transferliir.
    030. Hicauclor ciuruple el bic ctiain , et a Trilhe-
    002 Maxiums cpiscopus Cajsaraugustanus mo- G2J.
    mio, dicilur Eulraiiilus. Diei riebct Luilprnndus.
    rilnr.
    Venii Toletmn ex ilalia, ei ilii luii subdiaconus. Pro-
    Reversus llispali lllepbonsiis. Etiin llella-
    lecius vero ad llaliam lactus est diaconus , de quo tlius diaconuiii facere volebat. Ille vero ce-
    scribit Triiliemius.
    dens sajenlo viiam ag.it in ccenobio Agaliensi,
    Mra Cms. An Chr
    . _
    D qiio.l 111 siiburbio Toleti csl, ul nosli (•Septen-
    614 Toleli naseilur prx-claris parcnlibiis 111«-
    G0U Irioneni versus, nou procul a llnniine Tago,
    plionsus, qui pustia fuil Tolctanus episcnpus. el a praloricnsi templo sancla; Lcocad ae
    Toleii synodus cog ;
    iur. circiler ccc passus dislai), quod ego diun liii
    615 Milioiin lus virus erroris sui iufusurus iu 007 Toleli frc jiienler iuxisi.

    3
    Deest coi.tinuauil. siveilla sit a Scolano s-ive a Eoi.scca, sive a quo ,

    1
    <Jno<l. piam nlio.
    L
    Mediomalricum lcgeuduni.
    c
    lUc elscivaiio lolidcui vcibi^ Icgeb.ilui inMs.
    '
    Au AiioU '.'
    ut iulra.
    VICTOR CAltTIIACINKNSlS EPISCOPUS
    /Era Cws An. Chr \ Mra Civs. An. Clir.

    Tonanlius Palenl. episcnpus moriinr. regni Rechiinirum filium admittil.

    603 Helladius viiae sanciilaie tuia liispania C 6 niephonsus monachus ab Helladio Tole- ft!8

    pelcbratiir. C25 lano cpiscopo ad dwconaiuui promovetnr.


    Primigenius patriarclia Gridensis. C->7 Svinlliila rcgno pulsus morilur, sulda- ftJO

    CCl lleraclyiiis", vicior, repeiila cruce, Jero- C23 loqne llelladio, rege jaui Sisenando. sucec-

    solymam adiii. Kal. Januarii Fnlgeit. Astigi- dil Justus arcliiiliaconus, et Joanui Ccsa-

    t.iiuis niorilur. raugusUne Draulio.


    005 Sviulliil.i rex Visigotlioruin in consortiuui C27 CG8 LxpUcil (ragmentum Eulriindi. 650

    lleraclius.

    ANNO DOMINI DCXLV;.

    VICTOR CARTIIAGINENSIS
    EPISCOPUS.

    NOTITIA IIISTORICV IN VICTOREM.

    (Daron. Annal. aJ ana. 016.)

    Forlunaio sive defuncto, sive e gr.idu dcposilo B infensi pcniius retldiii fuerc. Setl de Gregoriana re-
    liafcrcsisrausa, subrogatusesi in locum cjus hoc anno, bellioue pluribus sequenli annn dicendum,

    inciise Julio, Vietor, qui siinul ac crealus esl Car- Quod riirsus ad ipsius Vicloris epislolam spcetat,

    Ibaginensis episcopus , nihil anliquius habuit quam coninientlaia ea rei eriiur praeconio Mariini papa?

    se esse eailiolicuin suis hiieris indicare, sicque niore successoris Thendori in Lateranensi concilio verbis
    niajorum Ddei snae («) professionem scxiliens, misit islis (c) : Per sijnodicam episfolam sttam dudum nobis
    eaiu ad Tlieodoruiii pontifirem, decerncns ad eum relectam Yictor venerabilis Carlhaginensit eptteopttt

    diguani legaiionem, delegans Mellosum Gippensem, tam (erventissimum zelum suum d cluravit , quamque
    sive Gisippensem episcopum, Uedeniptum diaconum Vco amabilem liumilitclem rationabililer certus est

    Caitbagiiiensein , et Crescituium notarium ejusdem ostcndisse. El xelum quidcm pcr Itoc quud introduclam
    Ecclcsi;c : his ilaque ad ciinidcm 'Flieodorum ponli- novilalcm nimis accusare nostra; apostolica: scdi rfi-

    flcem liitcrjs didii, quibus de sua creationc eumdera gnoscilur, cl enarrare in scripto ei acclamationet pene
    reddidit certiorem , simulqiie se fidei catlioliea? essc omnium Cliristianorum, nec non gemilut reverendisti-
    professorem signilicavil. Exstaul ipsaj Vicloris lil- morum episcoporum, non leviler (sicut ille tcriptit)

    lera; iu Aclis Itomani concilii sub Marlino piuilificc, pcrlurbalorum propUr fictioncs cl commenta qua' ad-
    cx quo hic suo loeo ct tcni|iore qno seripla: sunt tibi C iwsus vcram cunfirmavit fidnt Puulus cpiscopus

    exliibeudas esse piiiaviiuus. Cunslanlinopolilanus ; liuiniliiittem aiilem cnmpelcnler,


    Kt posl Vicloris cpislolam diitam , Itwc addil liaro- minime prwsumens abrogatum eumdem 1'uutum liubcrc,

    nius : Huc usque epislola Vicloris ad Thcodormn ted consaccrdotcm appellans , donec judicium de eo
    Itoni uiiiiii pontificem. Quod vero postremo loco noslra 1
    aposlolictv uuctoritiitis , Itoc esl principis apo-
    babet de cpiscopis Alricanis in siispicioiiein sedilionis stolorum 1'clri cugnoscal, Utpole qitoniam solus et pnc
    qtionimdani relalione aibluctis apud impcratnrcin , vmnibus credilns est alqne accipcre mcritit a tlaje
    eiijiis rei gralia baiul liberiim fueril legalioiiem mit- reguin Clirislo Deo ctaves rcqni civlorum ud apcricndmn
    lere Constaiitmopolim ,
    planc siynilic.it niotus illos recte credcnlibus in eumdcm Dominum nottrnm, ct

    Ciegorianos, dequibus dixiinus, bocanno(iil habciil ctitudcndiim infidetibus litrnticis. Mmiriim cnjiis sit

    Aunales Grxcorum) (b) eceplos in Afriea, rebellante communionera catholicam iis qui foris stanl ape-
    Gregorio piaiside adversus imperaiorem. Ingestum riendo Ecclcsiam imparlire, vel declaraudolixreiicos,
    plane fueral auribus Consiauiis itnperatnris Afiicanos claudere. Plura alia aildu iu commeiidaiituiem ejus
    episcopos euni Gregorio conspirare, ob idque eidcm cpistolx, sed ista satis pro iustiiuto.

    (a) 1n sua nntilia dc Viclore Fabricius h;cc babet D lieus rex pene duobus s;cculis anto Viclorem noslrun»
    Wandiilornm tradita c.islat
    1'idci ralio llunerico rciji vixissc iiusciiiir. Kmr.
    in Sicardi antidolo advertut koereset. Sed sane laniuni (b) Theophan., boc anno 5C»nslant.
    Fahriiii vcrba significant hauc rationem fttlci Vieiori (c) Conc. Laicrau. sub Martin. Secret. 2.
    fuissc tribulam non aulem ejus esse nain llunc-
    , .
    6r,7 EPISTOLA AD TIIEODOUUM PAPAM. 638

    VIGTORIS GARTHAGINENSIS
    EPISCOPi

    EPISTOLA AD TIIEODORUM PAPAM.

    (Mansi, Conc. C.oll., nov. ed. lom. XII.)

    Dnmino bcatissimo et honorabili sanclo fratri A gamuraballissimo, et am.ilis aciibus liberati, s.iccr-

    Tbe xloro pap;e Victor. doiale non nomen lanlnm , sed Cbristi Domini Dei
    Vestra; beatissima: paterniiaiis aptid Deum ac- nostri prolegeme auxilio, et meritum habcamus, ve-
    cepiahilis opera et conversatio gloriosa pene mundo strissanctis ac Deo acccpiabilibus nos cnmmendautes
    loli suiit manifesia. Praedicalionibus igilurapnslolicis orationibus ,
    poseimus , quatenus el vestris depre-
    <t docirinis dum vera1 fidei cultura universa replela sit ealionibus pro nobis ad Deum effusis mnniti, et cru-

    terra, per divinorum lainen criidiibmein eloquiorum, dilionibus bonis inslructi , digni elficiamur cmii
    ve-lra inslruenle admonitione exhorlatoria, super- omnibus nobis populo Cbrisliano coinniisso ill.rst

    a.lilicaiur irihodoxaChrisii Ec<lesia,aposiolica insti- protegi velamcnto divino. Ad salutationem ergo


    intione fundata, et a lidelilms Pattibus lirmissime ro- vestrae sanclan el hnnoranda: fratemilalis , viee
    bnrata. Ad quain omnesbcaiissinii apostoli, pari bo- nostia Mellosum buinilem vestrnm fratrem, nostruin
    noriset poleslaiisconsoriioproediii.populorumamiiiiia cpiscopom, et Itedeinpiuni itiaconum, vel " Cresci-
    converteules, pie ct sanctede tenebris ad lumen, de lurum notarium sanclx nostra; sedis, veslros faniu-

    lapsti ad veram lidem, de rnorte ad viiam homines los desliiiavimiis , quos poslulamiis celerins noliis

    divinae prxdesiiuaiionis gratia prsesciios, salularibus a veslra bealitudine persolvi quo possint ad pro- ,

    piseceptis ac monitis perduxeruut. Qiiorum sancto- B prias ccclesias anie hieinem Deo propitio reineare.
    rnni apostoloruin vestra fratcrnitas bonorauda se- Prs oninibiis auicin laieor , in ipso nosirse pro-
    quens plenius merita, el perfeetius implens exempla, veciionis exordio cor nostrmn non leviter viilnera-
    Ecc(e-.iam De ;
    morum probitaie et aciuum sancti- lum ftiis^e, ut proplieiic illiul praceptnm exopla-
    taie condecoral, et (ide sacra vel Cbrisiianis moii- rem.dicens : Quis dubit capi.i mta aquum, aut ocuhs
    lnis vigcns, quae fieri Deo placila praecepil, sludiis mws fontem lacrtjmamm , et sedcns ptorabo die ac
    pnnlificalibus indesincnter operatur et pcrflcit, ser- nocte (Jcr. ix) ? Ecce eniui ecclcsia; Dei non leviti r

    vans legis divina; maudata : Quia non legis auditorcs pcrlurbantiir , Cliristianissimoruni voces ac geinilus
    iusli tnnt apud Deum , Jicut narrat Aposiolus , sed cpiscoporum non supporiaiuiis, qiiereniium et cla-
    [actorcs letjis justijicabunlur (liom. i). In qua lege maiitiiim novitates et concinnaliniium figmenta , a
    divina veslra sancia et veneranda sincerilas, sicut Paulo venerabili consacerdoie nostro, ul dicitur ,

    scriptum esl , meditalur die ac nocie (Psalm. 1) :


    conlra fidem vcracissimam approbata dcbere repelli.
    qune meditatio non lectione per ligurani litteraruni Nos aulem lcmpcramenlum cansis inneclentes, ex-
    t.inlum conspecta , sed ubrrante in vobis Clirisii pcdire putavimus, pra>diclorum bealissimoruin cou-
    gratia, in vesira cognoscitur conscicntia immobiliter sacerdoluin noslrorum licet justissimos quesius
    insita , nullatenus de vesiro corde recedente lege C Kquanimiler supponare, et ad auditus venerandos
    Christi Dei Domini sacrosancia , sicnl in Psalmis di- fraternitatis vestrse boc ipsuin pervigili cura dedu-
    cii propbeta : 0* jtuti mediiabilnr sapientiam , et cere. Inquiunt ciiim, quaedam vice epigraminatum,
    liugua cjns loquctur judicium (Psalm. xxxu). Lex cbariariim voluniina in sacris eedibus apud regiam
    Dei cjus in corde ipsius : non atramcnto, sed spirilu civitatem uuper esse suspensa, religioni calhulice
    Dei vtvi vestra iu arcana conscripta; neque in labulit et ipsi vera: fidei ac Patruin traditionibus oinnino
    Upidcis, sed in tabulis cordis camalibus (II Cor. m), COillraria. Quis enim vecors sacrilega voce audeat
    sicul beatissimi aposiob Paiili ad Corintbios missa prsedicare in Domino nosiro Jesu Cbrisio ant iiiuim
    nos docei epislola. Quibtis pramissis , significanius lanluinniodo volunlalem , aut unani operaiionem
    Deo placiia: fiaterniiaii veslrtc, die decimo scplimo exi-.ierc, duni nianifestissimis Patnini deliuitionibus

    Kalendariiiii Aiiguslarniu iudiclionis quarur, noslram liquitlius clarcal id Domino nnslro Jesu Cbristo duas
    liumililaleiii divina gratia, suo m prsecepil muneie naluras, el earum duas volunlaies , duasque opera-
    prsevemeute, ut vesiris sanclis ac Dco dtnnis preci- liones vel proprietales nalurales modis oiunibus iu-
    bus, in saucia Carlhaginensis civitalis ecclesia pon- venin ? El possumus raultiplicibus Palrum doeu-
    lilicalis bonoris aecepisse consecralionem cl slolam. mentis nostra: parvilalis inleutionem firmare, nisi

    lo qiio d.gniftis f.istigio, ut a Deo omiiipolente re- vestram sanclissimam fratcniiiaicui in oinmbos

    Vel hic, ut passini, pio ct. ln Graxo -/.m. IIaruui.nus.


    <;-,<, S. BRAULIO C/ESAIUUCUSTANUS EriSCOPUS. GiJ

    corde ea rclinerc (lriuissiiiic lcneamus. Ut autem A negligimus. A beato namqne Feliec apaslolo b vestr-n

    i psius sedis apostolicx decrclis per oiiiuia confirnie- sanclilatis ptadecessore diclum esl : Xegligere quip-

    mur, Leonis bealissimi pradecessoris vcslri aposlo- pc, cum possis, delurbare percersos, uiliil csl ulii.d

    licx memorias dclinilionem inseri pervidimus-, et quam foverc; ncc carcl scrupulo sociclatis occnllti: ,

    coillinet {Ejiisl. x). Agil enim ulraque nalura " cum qui manifesto facinori desinii obviare '. Liquel,doclur
    allerius cominunione quud proprium esl. Nos iiaque saneiissinie , veneuosa serpeattim sine simplicita e

    1'atrum in omnibus decreta sequeoles , in Cbri-to astulia, manifesta est dolosa hxreiicorum fallacia.

    Domino nnslro duas naluias, canimquc duas volun- Quid o.-t ciiim nalurarum in Clirislo Doinino noslro
    tatcs, duasquc opcrationes Graiissime prxdicamus, proprielales aufcrre, nisi earumdem naturarmn con-
    Dciiin verum atque bominem vcrum absque deliciis fusioncni induccre ? quod catbolicx Ecclesix.id esl,
    liumanis vcraciter conGteinur, re|iiidianies cuncta- slalutis quain niaxinie Patrum sancli Clialcedonensis
    iiihi bxresum subsannaiiones, vanilatcs ei iusanias coneilii exsiai contrarium, cx quo ampliuset funda-
    inendaces. Vcslruni est iiaque, fraicr sanclissiine , nieulum fidci ct perfeclio iudtibilaie consistil. d Pos-
    canonica discrelione solile conlrariis catbol ea: fidci semus vcro eiiain cidem fralii et coepiscopo nos:-ro
    ohviare, nec pcriniiterc noviter dici quod Patrmn 1'aulo bcatissimo rcgix civitaiis antistiti similia no-
    veiierabiliuin aucturilas oiiinino non censnii. No- B stris scriptis ilirigere, nisi malornm COgnosceremus
    cnim huinilcscordc, qux recia suutadjuturc Domino f.dsis locutionibus dictum fuisse nnstram qtiasi Afri-
    sapienles , uno vinculo cbaritatis vobiscum suinus cauam proviiuiam posse aliqua , qu;c in vcro non
    C"iislricli, verain lidcm ac rcligioiiem c.illiolicaui in consisliinl, iuala peragere. Sed ei hoc no-lrx poslu-
    011 nibus furtiicr defensanies. ^tudiOMiis ilaque a lalioni subjungimus, ut ea qux epistolariier a cocpi-
    < -aibulicis iippn his posse rcsistere , imminendum sc< pis noslris sancli couciiii noslri ad bealissimuM
    csd, ne turpore desbli.e Oppressi, culp;e laciturniialis 1'aiilur.i palriarcliam scripla suni , per vc-tras bca-
    leiieainnr olnovii, cl qiiasi favircin iinpeiidenlcs ju- tiiudinis res|ionsanos eidcin fratri nosiro P.iulo di-
    d ccmur, dnm adversa catliolb x fidci proptilsaie rigeie jiibeatis.

    '
    Ex Crxco hic ruisuin uliajue nalura in sexto c Excpisl. III ad Acai inm C.P.
    I Felicis
    ca-u. IIviiu. ''
    Signilical Qregoriano.-, de quibus
    nioliis Tbco-
    b Lcge, aposlolico. IIard. pbane» anno 5 Constant. Daroii., anu. oiti.

    ANNO DOMINI DCXLVI

    SANCTUS BRAULIO
    C.ESARAUGUSTANUS EPISCOPUS.

    NOTITIA IIISTORICA IN SANCTUM BRAULIONEM.


    (N r. Ant. Bibl. vet. Hisp. I. I, p. 574.)

    I.auilatur apinl sanctissiuiu-.n scriptoruiii bistoii- C cjus dc Ecclcsia ineiilum iu iis fucril COBlibus IsmJo-

    rus Pacensis episeepus satis doccl, qui de ipiarlo


    runi lldepbonsum BrauKo, liatcr Joannis supra lau-
    «lati, cujus in Cmsatavgvita dccedcnlis, llilcpln nsus loqucns (a), qicm Sisenandtis eoegeral : lluic snucttv.

    cst fbctriA, tir, sicut germanitate iiu|iiil, synodo inter cnteros Hraulio Ctisartiiiinistttnus
    ait(6'np. 1"'.), edeptus
    episcopus clnruit : citjus eloqut niinm llonia urbinm
    cvn unctus, ita non mtntmwn ingenio mcmoiutus. Cta-
    quibusdam opusculis. iniiier cl doniina pislmodum per epittolare nlloqitiitiii
    tus et iste hubitu* cutionibns el

    salis mirata cst. Et paulo iiife:4us dc concilio Tole-


    Scripsit Vitnm /Emiliani cujusdam monachi, qui ct

    tnetnoriam hujus, et vtrtutem illius iancti viri >uo tenore lano vi, sub Chinlilane : lluic sgnodo BnwUo Ca-
    sacerdotivm sarautjusltintts cpiscopus pra; ctvtcris iltuslris cxccilit,
    eommendat pariler et illnsirnt. Ilubuit

    diem vilw prtv- alque piam doclrinam < lnntianis mcii ibns ticccnlcr
    (ere viginti annis, quibiis expletis clausit
    snlis. liumvit inreginiine lemporibus Sisennndi, Cin- inftinttil, ciijus cl cpus nunc usque Eccl.sia reletjit.

    Stibscrrplio cjus QutB diio lesliiiioni.i in uniini redcgit ea exscrilNMis


    ihilm, Tutgami, ei Crtidasvintlii.
    RoderiCUS arcbicpiscopus Tolctanus, lib. II, cap. 19:
    legituf in conciliis oninilius hujus quo Vixisse reler-
    icmporis, Toletanis iv, v ct vi. In vn snb Cin- lluicsijnodo (sc\ti>, jnxla nnstraruni cdilionniti onli-
    inr
    dasvintlio, anno tiiti, decsl Cansaraugusiani episcopi iicui, quam ipse tamen quintam vocat) Braulio C«-
    iinmcii. In vui suli Recccsvintho, anno 635, Taio
    " sardugustanus episcoptts pra ca-:eiis illustiis ,
    sii,

    «piscopus Caisaratigiistaniis jain apparct. <,)" ; " ,,ul " '*it; atqm pioin doctitmim Christianis menlibm

    (b) lu Epiloinc iuip. \cl Arabuiu sub Siseii.mdo.


    (i\ NOTITU IN S. BRAULIONEM. ('.<»,

    decenlet infudit: enjtis ct opusailn nunc usque Ecclesia \ incognui sumus iu .Tusli elogin, aut me cotiniium <te

    lencratur. Ilnjus eloquentiam lloma, urbium mati r ca (acias, in ad Bianlioncm eph.lola. Cum csscl crgo
    cl domina, pcr epis'olarc alloquium cst niiiatu. jam episcnpns Gaisaraugiislaiiusseripsit :

    Niliil vcro aliud infusimie illa docirin;e signilica- S. Aimiitnni presbtjlcri Vitam (qui amio 564 ceiilc-
    tiim nobis exislimo, quam quod sexiaj liujus syuudi oario major ad superos abiisse dicitur) cuan epistola
    canones Braulionis Mylo sint furmaii. Fuit eniin, ut dedicaloria ad Fruminiaiimn pres'.;yleruin , ipiem
    cx aliis ejusapparel nolatqtic Andreas Kesendius ad dominum siinin ct gcrmanum appcllat (>). Umle
    Qucvedum scribens (a), von paulo casligntioris ac Bivarius rcrle colloj;il ((/), nnn soluin Joanncm de-
    limatioris a3\'i illius aliis styli. Et fatelur ipsc vcrsus ccssorcm in cpiscnpatn, se.l ct Imne Fruminianuiii
    liuciii pra-fationis sancli yEniiliani Yitasde qua siaiim fraires Braulimiem liabuisse. Quml signifiosse in
    ageuiiis, disciplinarum swcularium studium ex partese principio ejiisilem Vilac is videtur, Jnannein germa-
    atligisse (b). Arcliidiaconus liic erat, cum sancuis num mujorein nalu communem (e), hoc est, siiiiin et
    1-idnrus lilieras ei direxit qua? inler Isidurianas le- rrumiiiiani appellans (/). Edita liicc priimim Viia
    gniitiir, Ca-saraugustanx urbis, uicrcdiinus, eiJnan- liiil, ul credimus, a Prudeniio Satidovaliu Henedicii-
    nis gcrnianus fraler, ul contra (Tliomam) Tiiixillum no, Tudensi ac Pani|>iloncnsi posiea episcopn, regi >

    nosirum censuil is qui in magno operc De actissan- B cbronographo in libro (g) Fundalionmn Bmedictini
    ciorum, die xuu Mariii Synopsin dc Braulione liisto- ordinis in llispania sub Coihorum imperio, sivc Ori-
    ricam formavit : cujus el coiijeeliir.ini de quibu.-dam giiiiim Ilispanirc Bciicdiclinarnni, cum deuionaslerio
    in errore cubnnlibus sancti Isidori bujiis epislol.c ad S. yEmiliani Cueullati (vulgo de la Cogntln) ageret.
    Braulionem dircclse verbis, ferc cst ut probemus, Queni bac Braulionis bistoria descripium conimiinis
    I'o tutavi te, ait Isidorus, ut mihi dec dem sextam Caslcllaniiriim persuasio esl(/i); quanqiiam Arago-
    sancli Autjuslini transmittcres ; et slalim subjungil : ncnscs (i) noii biine i£mllianum cujiis corpus in
    Posco ut qucqno modo me cognitum ei [acias. mniiaslerio dicto asservaiur ciqiie monaslerio nnineo
    Qua; ciim nequeant de sancto Augusiino antc dno dedit; scd al crum Aragoniae rcgni eren.iiam, cnjns
    s.Teula vita functo intelligi, nccessarium videlur i.t sacra pignora in oppido Torre-la Paja dioecesis Tu-
    ila cori iganiur : Posco ul quoquo modo mihi cognitiim riasonensis exsiMii./Eiiiilianum Braulioins essecon-
    eam facias. Aiiamcn libentiusea iniacta relinquereui, tendanl.
    ciim cogiwscendi sive incogniti verbum idem lsidoi us Quain uiiquc magnis aniiuis dccertaiam bucnsque
    iia iisurpare amet. Pe Ju-lo enim Urgcllitano ait conlruversiain non est insiiluti nosiri ut pmpriaui
    cap. 21 : IIujus quoque [ratres Ncbridius ct Elpidius faciam, aut cum Pscudu-Maxiiui gladi > n dimi sol-
    qutidam scrip isse (enmlur , c quibus (inalim de quibus) u vam qui post orlam toiilro\ci>iam ab inveiiiore >uo
    ;

    quia incogniti sumus, magis reticenda [atemur. Suut forinalus aut deforinaiiis, utmorem ulrique parli
    cnim incognitum boc loco pro nondum doclo sesc gereret, alierum et alicruin JEm liaiuiin lauda*se ad
    div.ii, ita el cognitum se sancti Augusiini sexta: de- annuiii 5i>2 et ad annuin 578 non conteuttis, ha-c
    cadi ut facial Braiilionem rngavit. Nisi boc eodem addidil poslrenio islo loco, ubi de jEiii liano Arago-
    sensii lcviur ista alia mutatio placeat : Quibus quia ncnsi agit, qu.e nuvilaleui suam apcrtissimc pro-

    (n) Epistola qu?c ediia est inler Besendii Opera, (d) Ad Maximum, an. l C2,n. 7, pag. 475, in inar-
    :

    pa«. 17 1, et llisp. lllust. tnm. II, pag. 1009. gine.


    (b) Btaulionem sacularia simlia uon levitcr atti- (e) Aliter boc vcrbum alii accipiuni. Vtde Bivar.
    gisse,neque illeclos ei luisse Virgiliuin, Nasonem, ibid. ad an. 5T8, n. 2, (>ag. .'.05.
    Elaiciun, neque Jiivenalem ac Terentium, reli- (() Fruniiniaiiiiin, scu p.ilius
    Frniiimiannm, ul in
    quosque aiireaa aelatis poelas, evincit ejusdem ad Legionensi Codice de quo mox, gerrhanufn Braulio-
    Taium presbyicrum epistoia, apud cl. II. S. Florczii nis lialrem nou liiissc. cvincmil inscrip: iom-s duaruoi
    Cnntinualorem, exslaus lom. XXX, a pag. 531. Est Braulimiis ad eiinidcm cpislolarum, io quilius lanltim
    aulein cx illatum genere qnas Graxi uncmoy/xulu.; legiiur : Braulionis ad Frunimianum presby'.erum et
    vocanl lacesscrat enim cum scriplo Taius cui Brau-
    ; ; abbalem; cuin ad Basillam et ad Ponipo-
    in cpistolis
    lio : inquil, liabeas, me posse remor-
    Fixum apudlc, D sain legatur Braulionis ad Basillam geimanam suam;
    :

    dcre velim : posse cjcnuinum (deiilem scilicel,


    si cl : Braulionis ad consangiiineam sitam Pomponiam
    ypavTnrja) tasus infujere ; quia cl nos juxla Flaccum abbcttissam. Exslant outiies apud cl. Ilisp. Sacr. Con-
    didrcimus litlerutas, cl sirpe manum [ciulw subtraxi- tiiiuatorein, toui. XXX, pasg. 355, 557, 539, 345.
    mus; el de nobis dici polest : Fcnum liabel in cornu, (g) Primcra parle de las fundacioiies de los monasle-
    tonye [uge. Imo itlud Virgilianum : riosde S. Benito. Maliit. 1(501.
    (Ii) Venerus in Encliiridio; Morales, lib. xi, cap.
    Et nos ferrumque haud debile de.vtra
    tela, pater,
    Sliargiimis, el nostro sequitur de vulnere S3iiguis, elc.
    58; Mariana, lib. v, cap. 9; Mariela, Santos de
    Espagna, lib. vi, cap. 0; Sanloro, Villegas, Tamaius
    (e) Exslat in Escnrialensi Codice oera 092, sive plures laudat, Bivarms ad Maximum, an. 56-, pag.
    ChrrSli anno 95i, ut in eodcm legitur, cxarato lit. A, 4GS; Mabillon. in Aciis SS. Bencd., tom. I, pag.205,
    plut. n, n. 9, bac epigrapbe Dci viro domnoque meo : in Olserv. piseviis ad banc Yitam; Padilla, cent. vi,
    et germano Fronimiano prcsbgtcro, Draulio episcopus cap. 51, et in addendis buic ceniuri;e, in principio
    inmirito. El continuo. Incipiunt capitula dc vita vel vobim. II.
    miiabitibus sancli ac bealissimi Emiliani sacerttotis vel (i) Michael Marlinez del Villar, Dcl patronato, anli-

    confessoris Cliriili, edita a bcato Braulione Cwsarati- yiieiladcs,vaiones illuslrcs deCntalaiudy su arccdiaco-
    gustane sedis /Episcoput (^ic). CoilStal T.1 capilibus, ttato, fol. 12S; Eanu/a, Histurias de Axagon, lom. II,
    quuriim postreuium ciim pemiltimi parlc dccst iu lib. iv, cap. 5.
    Codice.
    S. BBAliLK) CESAUAIGUSTANLS EPISCOPUS. M4
    6i3
    n»/i./»i»i etium presbyler et abbas \ In bibliolheca inonasterii S. £miliaiii Cucnllali
    duiii : Fuit ufitt.s

    Benedicli (Maximumne iia locutuin credis?), seivatur ingens Codex ins. Vitw Patrum insiripius,
    saucti
    saue nosiro, ciijus lini b:ec iiola aflixa lcgitur Expticitut est liber
    de guo supra dictum est. In fragmenlo
    :

    Drautioiu episcopo Carsaraugustuno wru sexcen-


    seu Eslepano, ila semel, fit ^Emili:mi ineniio ad
    iste a

    tesima septuafjesiinn quarla. Ilic esl annus (j5(t. (Iuaiii-


    a:iniim 5>5 : S. Aimitianus monachus et presbyter in

    Cahlabria moritur. Suppositiliuni Helecanem pariler plures veieruni Patrum lam Gr.icorum quam Laii-
    iioruin Vitas conlinet, quorum nuijor pais in
    h-alieo, qui liuic etiam dispellend;e quxstioni inten-
    Vcrcellciisem episcopum eum esse garrit qui
    Roiweidi liujtis argiimenti synlagmaie jam publicata
    tus,
    Aragnnenses coliiiir, vel a Bivario (n) ipso fuit.
    apud
    Inler alia esl libcllus De adventu SS. apostotorum
    iuale acceptus.
    iCmiliano aguiilinidein ac de ejus Vita a Brau- Jucobi, Pelri el Pnuli tn llispanias. Item De Yila vel
    I)e
    Rnmanuin marlyrologia. mirab.libus sancli ac beatissimi .Emilani presbyteri et
    lione eonscripla Usuaidi et
    coniinenliirin Francisci Bivai ii confessoris qui obi.l Yergegii pridie Idus Novem-
    Prodiil secundo ill ,

    lerti.i tn 3/..r— bns.


    ad Maximi Chronicon (Ad an. 564) :

    lyroloyii llispani Joannis Tamaii de Salazar


    sext» Sequiiur aliud opusculuin, seu carmen, De vaua
    voliiminc (Pag. ">), dic xn Novembris. landenique in B fa culi sap.cntia, ejusdcm forsan auctoris (b). Imo
    Actis saiicloruni ordini.- S. Bencdb li Luex d'Aclierii omnia in eo Codice contenta, |iaucis excepiis qux
    et Joaiinis opera collectis et evulgatis vo-
    Mal illonii suis quaque aucloribus discite ascribunlur, Br3ii-
    liimine seu sxculo 1. Bymnntn quoque in
    ejusdem lionis esse existimabat is qui de Codice isio ^Emi-

    st.ncii viri tuudem composuit iainLico


    senario nietro, lianensi monuit olim nos oculalus testisD. Aoionius
    anclor
    ut in liujits vil* nunciipaloria; epistolx line Zapata et Aragou, vir anliquis liltcris exercilatus,

    ail. Transivil liyinnus, bic ut creditur, ad Isidoiia- plurisque liabendus si obtinuisset a se e manu sua
    iiiiiii Breviarium fesiumque liujus sancli \iri ;Euii- non emitterc quxdam Chionica uti in scbedis re-

    liani, ubi et nuiic legitur. Incipil : perta , quoiuiu fides apud erudilos filla onini-

    I) magne rerum, reclor inclyle,


    C.lirisle, no est.
    ParensOlympi, perpeltm cui sidtra, clc. Passtoncm snnctorum innnmcrabitium Canaraugusta-
    Ediuis exstm in Bivarii ad Maximuni comniciilario norum marlyrum, qui ynssi sunt sub Diocletiano el

    po>l ^Eniiliani Vilam prxdictani. Maximiaiio imperatoribus die lll Kalendas Novcmbris,
    Yilnm SS. MM. Vincenlii, Sabinw, et Cliristetidis. anie paucos annos una cum commeniariu ad lejr. I -

    Iliue enini ea Iribuilur, qu=e alias alisque BKlorifl Cod. De religiosis et sumplibus /un<Tum Cxsaraugusla;
    m Codicc quodam Tuleiana;
    ^ 1

    Cx-
    iiomine ciicmnlcrtiir, edidit Joannes Ludovicus Lopez juiiscousultus

    Ecele>ix qiiem Smaraijdiintm appcllant : ile quo saraugustanus exculti judicii docirinxque qu.mi ba-
    Rartliolomxus Qucvedo ejusdem canoniciis, vir plane buit ab amico nostro D. Joauue Luca Corlesio ex
    doctus, Andrcam Bescndium olim inonuit, ul ex Be- Codice ejus membranacco quiogeniorum et amplius
    scndii ad eum rcsponsoria constat epistola lali viio ul videtur annorum, Gotbicis lilicns seripto. Ilanc

    digitissima, cujus paulo anle nieminimiis. Resendii septiini saeculi redolere siylum aflirmaie, el Brau-
    verba : Aye, llraulio sanctus Cffsaraugusttv pontifex, lionis nostri sibi videri, ex conjeciura esislimal lau-
    ul ait, liorum trium martyrum liistorinm posteritati datus D. Joannes Lucas : cui consentit Jianiies Lu-
    miindavit, el llinulionis nomen liber Toletance Eccle- dovicus Pnssioni* cditor, in proeludio secundn, ei in

    siir, Smaragdinus appellatns, otlental. De auctore notis quibus erudiie boc opusciilum gernianamqile
    cerli nihit hubelam, nec Ecclesia; nostrm Eborensis antiquifalis gemmam illuslravil. Id quod vel laulouiii:

    Lcclionarius, saiiennle annos trecenlos viginli scriptus, virorum prxiudicio nobis arridet. Plane Joanncs
    nomen auctoris prafert. Credo tamen libro isli Sma- Tamaius Acla ba>c innumerabilium M M. die m No-
    ragdino oppido non iririlus. vembris, prorsus lamcn divcrsa, dcprompsit (c).

    (n) Ad Maximiim, an. 578, n. 2, p^g. ">G2. D nire bactenus ineditx Braulionis ad varios epistolar-,
    (f>) non carmen, iiiscnpliim
    Opiisciiluin prosaicum, uimirtim billX ad .laclalum presbyierum, ad Taiuiii
    De viinn swculi sirpicnlifl, Valerium abbalem monasie- presbyierum, ad Floridium arcbidiaconuui, ad Fru-
    rii sancli Pctri Monlensis apud Aslnres aucinrem iii :> ii ii iii
    1 1 i presbyferum ct abbaiem binx. ad ti.isil-
    liabet Fabricius, Bibl. nied. et inf., lib. n, nonjure lam giTiiianam sitain, ad Apicellam, ad Wiligildum
    id Itrnidinni tribuit. cpisiopum, ad ronsanguineain snam Ponipuuiani
    (c) Draulionis, uli a nonnullis doclis viris exiMi- ablia issam, ad lloionem el Eulrociatu binx, ad llo-
    mantur, Acla scu passionem innumerabilium martyrum noriiiin I papam iioinine conclii vi Toleiani, ad Ku-
    Cwsaraugiistnnoriim vulgaVit imper e pervctnsto Ec- tropinm episcopum, ad Uuia iiiinin Vaeniinum epi-
    clesiaj Lcgionensis Codice cl. Hispanix Sacrx Con- sropiim bmx, ad .Liiiilianuiii presbyleriim el abb.i-
    linnator Fr. Emmanncl Uisco Augusiinianus, lom. lem biiue, ail Ataullum, ad Guudesindaiu ci Agiv.i-
    \KX, » pag. 505,cum ubcre atque erudito couimen- rinm, ad VVislremirum, ad Cindasiiinllium regein
    tario; de BrauKone tamen ejtis passionis auclore biinc, ad Nebridium, ad Eugeuium prinulem Toieia-
    inlnl delinire audel, imo in alium propendet. Lc;;io- iiiiin, ad Cindasuinfbum icgem alia, Braulionis ct
    nensem Codicem dcscripsit vir egregie docius et In- Euiropii episcoporuui el aliorum itomine, ad Uecce-
    corraptse fulei Carolus Espinos ejusdem Ecclesiae
    I). siiinthtim regcm bin.e, ad Taium presbyierum ct ab-
    Canonicus, non pridcm faio funclus, alipie apo-
    ita b lem ac deinuin ad Friictiiosiini presbyteriiin
    ,

    grapbum sine invidia nonnullis per llispani >m viris (|n.ts oinnes cl. Ilis|iani.i' Sacrac Conliiiualor oplimu

    eruditis comniunicavil. Inerant auiem ei quampluri- tane consilio voluiuiui ejus X.XX iululil a pag, oli.
    Ctr, NOTITIA IN S. BUAULIONEM. 646

    Dc episiotis Branlionis ad Isidorum et Isidori ud A bns aliis similibus quae llelecanem seu Hclecain
    l!r.inlioiicin, aliqua diximus cum in Isidoro versare- ejusdem Caesaraugustanae urJbis nono sx'culo episco-
    iinir. Kxstai quidcni inler Isidorianas lirauliouisuna puiii prxseferunt aiicioreni , commistarum, ut
    ita

    ei alicra ad eum sccipta, quae varia coniineot; ct iu Bivarius ipse falcaiur in Maximi editione diflicile
    liis prxcipue urgeutissimain expostulaiioneni, urba- ailiiioduni sibi fuisse de uniuscujnsque anctoic diju-
    nis lamcn vcibis conccplam, ut Elymologiarum dicare. riane non haec lorsit difticulias editores
    librum, jam ut iama sparserat absolutuiii, ad se init- Cesaraiigiisiaiiiiin cl Ilispalensem : quibus ptaeter
    leict; Gessarelque posi sex anuos, quilnis exspccta- scgmciita seu Advcrsaria sex priora quae Brauiioni,
    veiat opus boc iiijus proniotor fucral, uliia sc fru- c;clera usque ad linein omnia llelccaui uscribunlur.
    slrari. Intcr epistalas cl ea vcnil laudanda qiiEC ad Mire aiitein vuriul Matrilciisis Bivariana a diiabus
    suiiiinuiii ejus temporis ponlificeai, lsidoro Pacensi istis prioribus in collocatione Adversarioruin , ut

    et Itoderico Toletano tesiibus, sciipsisse dicilur; videaniur plane non ex uno fonte exempla fuisse
    qnaiuque, illoriim verbisjam adductis, liomn urbiam omnia dcrivata, sfid ab eodcn auctore, seu inven-
    muler et domina salis mirata cst (a). Qui i|iiic]ein pou- lore, ad diversos, co ordine qui sibi placuissei
    tifex necessario erii Honorius, qui ab anno 626 disiributa ,
    proinanasse.
    usque ad aniiiim 058 Iti munaiii rexit Ecclesiam, si B Conficta haec omnia sunt ab eo qui cogitatioues
    de rcbus in concilio iv Tolclano, quod anno 6~5 cc- suas plcrumque temerarias , sive poiius insanas,
    lebraium fuit, peiactis concepta fuii cpislola, ut ne frnslra venales proponcrct , eis tiiulum allixit
    subindicare Paceusis videtur; sive aliquis ex tribus vclcris alicujus uoiuinis quod prctium liis concilia-
    llouorii succcssoribus, Severinus puta, Joamics ret , ciiriososque abslrusaium reruni provocarel.
    Tiieudorusve, qui aequales imle Braulioni vixere. Evangelicorum nempe lioniinum genealogias, pro-
    Ejiisdem aliam ad Eiuclnosiim Bracarensem prcsby- pinquitates . peregrinaliones, ordines, dies mortis,
    lcriiin daiain se vidisse in arcbivo S. Ju l.u Tolcta- formasqiie, quasi mciiiorala ab aliis, quae soinniavit
    nae linxit more suo Pseiuio-Jiilianus Advers. 488. ipse, falso el absurde prodit. Aliorum sanctorum
    L>c l.ib>re biijiis magni prxsulis in Eiymologia- virorum liistorias ad arbilrium suum lingil. Ul uaias
    rum S. Isidori magisiri ejus opere exanllato, dixi- de aliis, binc inde urgentibus documentis, qiwstio-
    miis jam in Isidoro. Etymologiarum, ait, Codicem nes resecandi sbi palmam arroget, ex uno duos bo-
    nimia magniludine distinctum ab eo lilulis, non libris; niines coin|iingit. Denique is, gemellus Dextii atque
    quein quiu rogatu meo [ccit, quamvis imperfectum ipse Maximi, omnes eorum arles faCendi atque nn-u.
    reliquerit, ego in viginti libros divisi, in praefalione tiendi gnavus exeicet. Ciijus experinienlum rei uni-
    ad sancii foniilicis Opera. Praiter liaec reliquisse cum hic exsiare velim, interim dum copia non datur
    lliauli 'iiciu et iilia opuscula, non solum lldcphonMis, hos veritatis hostes styli clava conficiendi. Ilclecanis
    sed et Isidorus P.icensis ex eoque llodericus Toleta- vere ad segmenia hoc pcrtinet ipiod nunc exagiiaie
    iiiis referiiiit (b). iiitendimiis; sed in llclecane Braulioiiein, qui ciim
    t.ircuinfcrlur eliam Braiilionis nomine iuter fi- eo coagmentatus est et commistus, sive umis et idem
    culneas merces Tolelani Chronicoriim pseudonymo- cuin eo est, urgemus.
    runi aucloris, ad calceni illius quod Marci Maximi Agitalur apud nos ct Gallos jam diu qnarstio de
    liiulo insigniiur, appendix quaedam velmi addilio- S. Vincentii levitic ac marlyris Hispani, Valenlix
    iniiii potius qiiam bistcrae eonlinuationis, additioni- prius lumulati, bodierno sepulcro. I.usitani Ulyssip-

    Siint enim in iis plurima cum ad ecclesiastiram cjus § 125, falso eam Prwnotationem Braulioni tributam
    a?vi liisioriam, tiiiupraecipue ad eaiu quac tunc iu asserit idque pluribus a se, ubieunque locus aut occa-
    ;

    llispania vigebat circa mnres litusque Ecclesia' disci- sw ferat, probatum iri polltcetur. (Miac si ad veiercni
    plitiam diguusreiidam apprimc utilia , ncc facile alque uberiorem illam a nobis alibi memoratam
    aliinnle baiirienda. In Escuri ilcnsi Codice recen i Braiilionis Praenolationem referantur, quam a C.y-
    quidem, scd e velere alio descriplo, digrainin. et priano Suarezio repcrlam Grialius ail in su;e edilu-
    plnt. iv, u. 25, exstal : Braulionis Ccesaravguslani nis Prologo, Joannes autem Mariana in Not. ad hi-
    addiiio ad librum Isidori de Viris illustribus. Eaiiricius
    f) dori lib. i conlra Judwos, c. 2, iu duobus certe vetusiis
    llili!. med. clinl.,lib. l, p. 275, Vitam sanc.x Lco Codicibus a se visam testalur non usque adeo solli- :

    cadia; Tolelaiuv Virginit eidem iribuii. citi erimus; cum de ea Pnenolalione nunc aganms
    (a) Ea oinnino epislola csl quaui Braulio noniine quae manibiis omnium leritur, quaeque Isidori Opc-
    universi concilii Toleiani
    676, seu Clirisii
    vi ;cra rinn collcclioiiibus praeligi vulgo solet. Ac de hac,
    anno 658, v Idus Januarii congregaii ad llonoriuiii I ul verum fatear, nihil nnlii unqiiam accidere potui^-
    papam direxit; in qua pingal se Hispanosqne et sel juciiiidiiis, qiiam a tanlo virn rationes edoccri
    Galliae Narboneusis Palres de nonmillis qux in cos quibus in banc senteniiam perlracliis fitit (non ennii
    calumiiiose sparsa ipsisqiie ab llouoriii objecta lue- gralis aul pro lubidine quae ex co retnlimus jaciaia
    rant. Exslatapud cl. ll.S.Couliiiuatoreiii,loni.XXX, fuisse exisliinandum cst), si quid forsan in tenui
    a pag. 548. nostra penu esset quo dilui aut eevari utcunqne
    Operum, quam uno quasi
    (b) 1'ramolationis Isidori possenl. Interea vero dum eas iu apricum aelas
    nre biblingraphi Braulioni ascribiml, videlur lioc profert, unam veterum quoiquot viderim Codiciini,
    loro imster non meminisse. Alqui iiiinqiiam iniiius ac bibliographorum fere onwiuni (quibus Brauliouis
    pratereimda qiiam nunc esi, cum litem de ea movet quade agiiuus Pr.tnoiatio ad inlernoscenda germaiia
    vir eximius, civis ac singularis, dum vixil, amicus Isidori opera veluti fax etCynosura sempcr luu)
    ac siiidiorum menrum fautor Gregorius M.iyansius Ciiiiseiisionem, salis supeique fore exislimo, ut nullo
    Siscarius qui in Nicolai Anionii Viia, iinmortali
    :
    pacto a gradu quem hacleuus apud criticos obtiuuii,
    FUtiiiarum HiHoriarum ejusdcm Censurce prxmissa, eum removeumiis.
    G-S7 S. im.UJI.IO C^ESArUUC USTAMJS EPISCOPIJS. Clt
    pone se ul habere, Galli se in Castron i Aquitanoruih \ monaclio (n) qui Imc ipso leinpore vixit, et ab oie
    oppidti jieiant. Qua supcr re, ne sim prolixus, An- ipsius Auilalili qux relulit se arccpissc a I sciiplam:
    dfcarn Ivesendium adeas, lector, in epislnla doctis- Jacohus liiculius nion.iilius S. Cerniani a Pralis pri-
    sima ail Quevedum data, cujus non ita pridem meii- imi-> pulilieavil, exstatqiie iteruin edila iu niaguo
    linnem fecimus. Utrobique cum sacra rolantur pi- deAclis saiicliTum Opcre xxn J.inuarii. Idcin Aimoi-
    gnora, Vinceiilio martyri cognorainum afiorum cele- nus eamdem liistoiiani carm ne composnit, ip cujus

    lierriino ascripta : credidil sibi hiudi futurum Pseu- initio aiintiui sc expressil

    ilo-lfranlio hic, de quo agiuius, si iiuius cl alterius Bis quadriogentis ilccics quinisqne volutis,
    yu:.luor inque s:i|icr -yclis a pr.. sule l.nsio,
    Vmcenlii, Valent m oiiin terrx condili el asservati, i

    \ irgiueo semperque sacro ile genuine uato,


    l

    indcqiie prioris ad promonlorinm sacruni Lusitauix; Audaldus fuerat tali ile uoiuuic uotus
    composila ad lu Castio monacbus (v).
    posterioris ad Gallias trahslati, liisto-

    rise Similitudineni rabula, parles dudtim sine mis- Cessasne adlmc, lecor, lmpostorem pessime in

    sione invicem adversantes in conci rdiam redigetidi lingendo caiitiim, et anaclironismo duoruni sxcu •

    siliicoiisiliuiii suecedeiet. Eo tendunl ea qux nuni.7 hiriiin risui sesc daulem, naso siispendere ? Julianiis
    Iliv iiianx cditionis de duobus Vinceniiis referiintur, Toletanus episcopus Quirici successor, qui 1'rogno-
    alteio Oscensi cx llispania , Ageimensi altero ex " sliium futuri txciili ac De sexlm ataiis comproba ione
    Gallia, sul) eodnn Valerio Cxsaraugustniro prxsufe librum aliaque scripsit, annoin Egicanis Gotlioruui
    arcliiitiacnnis , iiirnque auteiri post inariyriuin in rcgis, fioionte ailliue in Hispaniis eorum impcrio,
    Valenlia llispanix nosirx sepulio. Quibus adjungit : xra 728 (lioc est anno Cbristi G90) dicm \\lx clausit
    Ithpanui prius allatus est tul promoniorium sacrum; cxlieinuin : ijiio.l Felix, cjus iu eadeui Ecclesia To-
    liic vero (Gallu>) ad GttUiat ad monasteriutn Cnslrense lctaua successor, piodiilit (c). l.t htc, si flculueis
    nnno circiier 850, Uhnanus 757, obsidente Valentiam Liraulioni aut II lccaui bibulas commodaimis atires,

    A deregmane, Annuui audis quo ex Valentia urbe dc Iranslatione S. Vincentii reliquiaruin ab Auda do
    Viiiceiitius Ageunensis ad Cagtrense oppidum fuit cani.cn feicrit, quam annu 855, uti Aimoinus, aut
    expirtalus. Et lanicn litijus Iranslationis mcniioncm circiter annuin 858, ut liic ipse rci absurdus et in-

    Juliano archiepiscopo Toletano, qui anie ducentos caiitus enarralor agnoscit, comigissc coiii[icitum est.
    annos fcre vixeral, paulo post alliihuil. Tuleli fuii Itcliqui hiijus appcndicis add.t onuiu, sivc liraulionis

    u Gundemaro wdificalum (templum) in laudem S. Vin- sivc llclecanis praiseferaut noinen, hoc pede, /cctor,

    centii llispaui lcvitm ; et aJuliano archiepiscopoTole- niodulnqiie meliii debebis, faterique uou injuria di-
    mno
    n_ clum
    allerum in l.onorem S. Vincenlii At;ennensis in ab auclore Synopsis bisloric;e ex Actis sancto-
    edila parle urbis retjitv ; cujut decotis.imus fuit cl fecil ruiii jam laudatx ilutto uutem mugis intlubitanlcr
    :

    illi hoc carmen audemus asscrere illas decem a norum (ab xia 5^2
    Yinconli, |iateris lonstans qui marlyr Agonni, ad xram 552) additiones, f.clilio, guod sub Maximi
    l'A levila saee.r saiigiiine a.l :is!ia u.liis,
    Mucru libi capul eripuil fuuesliis; at illa
    Cmsaraugustani uomine prodiit, C.ronico subtexias,
    Laurea sacra Ubi non moritura datur. ab cadem prodiisse officina, unde el Pscudo-Oexlcr,
    Gallia lo genuif, dncuiique Augosta minislrum
    r,.-i sariM, ct Valeri subpietale viges.
    ct atia simitis pgmenli porlenta prodie.e. Nos ad
    Ijallia leqtie ilerum rerqiit sacra verba docentcm; alia. Oies S. Bratilionis lcstus agitur xvin M,.rtii iu
    Maxfmiantis ino, s ineniis ai etise nerat.
    Cassaraugiisiana Ecclesia, uli nos docenl Aragotienses
    Post cineres le prssul amans quoque Murila vectat.
    I|sc \ sua tecta i igil.
    ah uiinus nl ipsi (d), non xxvi cjiisdem iiieusis, ut pcr errofem
    Tai.de n le afl pairios revocal volvenlibus annis
    prinius SCriptum rcliquit Tliomas Truxillus qni ct er-
    Amliial lus uvaus, jussus el ipse, lar. s.
    Oia prouobis, Vioteuti, ttc. rare fccit Uaroniuui, bic auiein PseudoLuitpran-
    lhrc illa traiislatio cst ad Casirense oppiduni ex dnui, Pseudo Luilprandusquc demiiiu Joannem la-
    Valcnt .1, sive ex C csaraugiisla, qiiain fccit Audaldus maiiiin, ut notatiir in Synopsi h.storic.i j.un l.nnlaia,

    monachus Galius monastci ii ConkiUas, alias Okatas n. 20. Plura addunt nostri hislorici de regio llraubo
    iiuucupaii, posl anniini 855, regnaiue in Gailiis C:i- j) uis sanguine, miraculis in clectione cl obitu ; sed
    roloCalvo; cujus nanslationis hisloriatu abAiuioino qu .i! vctustatis fuudainenio dclic unlur.

    (a) D versa ab Aimoino Floriacensi .Tlalis infei io- runi ab bistorix genio ct simptii iLite al.hnrrent, ac
    ris, de '|iio Labbeus muliis altero voluin. de Sciipt. piopierea ah Amlrca Kescndio Episl. ad Haitli. Que-
    ccilcs. vediiui, ciiin ahis ejiisnioili qu.c <le hoc argumeuln
    (b) Exstat ImJilS Amlabli , nlijne llleberti revol.i- ciicuuilerri soisnl, ad auiles fabciias ablcgai.tur. In
    tiouis, ac reliquiarum sanctiss mi leviix ct m.iriyns anliqni.re alio cjiisdeui bihliollicc c, saicuh xn Co-
    Viuccnlii e Valentia nosira ad C.islrense in Aputa- dice, hl. L, plui. iii ii. 5, in maiiiiini Bauctiuimi Lc-
    ma iiion.isU'1 iiiiii lianslat.oms iianalio in veteie vitx ollicn lectioiie iv, bxc uilerius de ejusdein gene-
    Iwuria^ensi llreviatio ineunlis ut vidulur s;vculi icci alterius parcutis patria lcgunliir l-.xi.iuii emm :

    xiii, lit. L, plut. ni, n. 4, (onuarli r tanicu quam iu Vincrll iii-I pd.c Luti.io poienilus, qui juit Agrtffi
    Aclis sanctoruin ad dieui xxtl Jauuai ii quo loco : nebilhttiiui couwtit filius Ualer uro ejus Enola ex
    '.

    tmivcrsa cjus itiuens liistmia, pitrataque uliiipic a ViCiia urbe (iii/iio-ci/ur jtrotreula !

    saiicti iuaityris reliquiis miracufa accurale deseri- (c) txsiat cuui S. Ildephonsi lihello dc Script,
    btintur, eoritm pie uecasione ejusdetn parcntea /•.'«- «' les.
    ticius, ct Enota iioiuinaiiiur, perm le rpiasi li;rc ui lem (i G rnllo, //is(. de S. Val«ro, g caialogo dc lci
    Audaldo ct lllcbcrto icvelat.i Itiissenl: qu.c nou pa- (/c Zaragoaa, pag. 251.
    SJ1) EflSTOL/E. CKO

    SANCTI BHAULIONIS
    CESARAUGLSTAiNT EfTSCOPI

    EPISTOLiE.
    (Flores., Espajua Sagr. tom. XY.X.)

    EPISTOLA PKIUA. A per Maurentionem primielerium « direximus. De c;c-

    ISIDORI EPKCOPI UlSrALENSlS A0 BRAULlONEM ARCIII- tero aiitcm oplo uiani scinpcr cognoscere saliitem,
    DIACONUM. dileciissiinc mi doiuine, cl cliaiissime fili.

    In noniine D.omini. In Clirislo cliarissimo cl di- EPISTOLA III

    Iectissimo fratri .Braulioni archidiacono, Isidorus, BRAILIONIS EPISCOrl CalSARAUGUSTANI ,V'i ISIDORUM.
    Quia non valeo le perfrui oculis carnis, perfruar Domiuo meo et vere doniino Clirisiii|iic electo
    saliem eloquiis : m ipsa milii sit consolatio, inco- Isid >ro cpiscoporum siiiniiio, Uranlio seivus inutilis
    liHnein liiteris cognosccre qucm cnpio videre. Uiriim- sanctorum Dei.
    rjne bonum esset si liceret, scd quia nunc non licet, pie domine et virorum prseslanlissime, scra esl

    vol menle de le reliciar, si corporali oblutii non va- inquisitio, et tardc data inilii scribendi oplio, qui.i
    leo. Dnm pariter essemus, postulavi le, ut milii de- peccaiis meis iiigruentibtis non modo slerililalis vel

    cadem sexiam " sancti Angiisiini iransmiueres. inopix malo, verum etiam luis ct liostilitalis, quo-
    Posco, ul quoqiio moJo me cognitum ci lacias b . • minus iuquiicrem, linrribili sum pra-pedilus incursu.-
    Hiltrmus vobis Synoiiyinoium libelluin, non quoil Nunc aiitem ei si uiille neeessitaiilju-, niille cuiis
    alicujus utilitatis sit, sed quia eum volneris. Com- allritus, post longum ini^eriae lempus, veluti ab im-
    mendo autem Inmc puerum , commendo el memet- " piobi soporis, ut ita dixerim, gravcdine suscilalus,
    ipsuiii, ut ores pro me misero, quia valde langueo ct islius mese suggestionis alfatibus dcpendcrc praisunm
    iniirmitatibus carnis et culpa mentis. In ulraque iiuini saluiis obsequium, et cordis et corporis liumiliiaiu
    pracsidium posco ,
    quia per nie nibil mercor. De ca> prostraius, imprecans excellentissiniam tuao bcaiitu-
    tcro peto iitdum viia comite ponitoii ad nos regredi dinis poicsialem, ut peculiarem faiiiuliiin, quem pio
    fuerit opportunitas , veslris nobis jubeatis telificari illo saciae dignationis iniuilu semper liabuisti susce-
    cloquiis. pluni, usque in linem babere jubeas ciimmendatum.
    LPISTOLA II. Nam et cgo (Cbristus novit) gravi dolore discrucior,
    EJIisDEM ISlnOIll AD BRAUI.IONEM ARCIIIDIACONUM. quod cmenso lempore tam prolixo, vel niinc vesiruin
    I ii Cliristo cliarissimo el dilectissimo lilio Braulioni non mereor videre conspeclum : sed spero in illmu

    archidiacono, lsidorus. qui non obliviscilur niisereri, nec repellit in finem,


    Duni aniici litteras, cliarissime fili, suscipis, eas quia exaudiet prccem pauperis, et vesiro me fliise-

    pro amico amplecti non moreris. Ipsa est enim se- rum reprxsenlabit aspectui. Suggero sane et onini-

    cunda inier absentes consolatio, ut si non est pras- inoda supplicatione deposco, ut liurum Elymologia-
    sens qui diligiiur, pro eo liltcra: aniplcscntiir. Dire- riim, quem jain, favenle Doinino, audivimus con-
    xiinus libi annuliim propter nostrum aitinium, et C sumnialiini ,
    promissionis vestra: memores scrvo
    palliuin pro ainicitiannn noslrarum amictu, unde veslro dirigere jubcalis : quia, ut milii suin conscius,
    anliqtiitas hoe traxit vocaliiilum. Ora igilur pro me. inagna ilii ex parie servi lui pnsiulatioiie sndasli. Et
    Inspiret tibi Dominus ut merear adlmc in vita videre ideo in nie priiuum exisle miiiiificus, sie in sancto-
    tc ; et ipiein tncestificasli abcuiido, aliquando iicrum ruin ccetibus ct lelix liabcaris ci piiinus. Gesla cliani
    bctifices te proesentando. Qiialernionem regularum synodi in qua Sintlinrius cxamiuis vesiri igui (eisi

    Quw maijui Atigustini opuscula in isla decadc


    a
    Isidorum cognitmn ficeret Anguslino ante duo pro-
    continerentUr, nunc, cum obliiterala esl ejusmodi di- pemoilum saccula inoriuo? Ilaque libiailonim inciiria
    lisiunis memoria, n,c faeile etl, nec operce prelium di- peiturliatus esl scnsus alque paucis litieris inulalis
    ;

    liuare, inquiunt PP. liollamliani, loin. II Alarlii , reslitiiendinn ce.nseo Poico ul quoquo inodo milti
    :

    p:ig. 056. Ego vero non ilubilo sextam Augustini de- cognij&m eam (acias scilicct Sfxtani decadem Augu
    ,

    cadem css<- Auguslinianse explanaiionis in Psalmos liniani in Psalmos commentani.


    (ii lam p iileni. eain nenipe qnac coinpleclilur a psal- c Sic Eiliii quos viderim. Lcgo lamen primiclerum
    ino i.i usque i.x. Nam loiiiin Augusiini commenta- aut primicerium. De primicleri dignitaie inenlio lit iu
    iuiin in decades fiii-se aliquattdo disliibulum et conc. Knieril., c. 10 el 14; in Tolcl. 15, in subscri-
    Cassiodorus in suo prologo ail -Psalm. testalur, et plionibus, el in Compost. c. 1. Ad liujus oflicinm
    aliquol inss. Codices osteinluut. Legito monachoruin r. spectabat oblationes clericis disiribuire secuniltini
    e congregalione S. M.uui pcaefalioneui in tom. IV uniusi ujiisqiic dignitatem ct virlutem. De primiceria-
    *
    Augiist. Operuni. iii vcro vnleris ipsiini Isidoruin epist. ad Ludifredum
    b Aliena haec verlia sunt a inenle Isidori , ct Cordubensem episcopum.
    prorsus incpta. Qui cnim ficri poleiat ut Braulio
    IVmoi.. LXXX i>l
    .1 S. nUAliLIONIS C;ESAltAUGUSTANI EPlSCOPi 652
    lion purilicatns, invcnilur lamcn dccoclus) qnxso , A condilos Originum postulasse, et vario divcrsoque
    ut vcstro inslincln a filio veslro Domino rege nobis modo prxsentem vos me frusirat<im esse, et absenii
    dirigantur cilo. N.im el nostra ejus sic (figilavit glo- nibil imle vos rescripsisse, scd siiblili ddatione mo-
    iaiti suggosiio, quia muTtuin in conci.io pro invesli- do nec lum esse peifeclos, modo necdum scriplos,
    ganda opus est veritate. De cxiero Creatoris aliissinii modo meas liiteras inlercidisse, aliaque niulta oppo-
    pietatem cffiagito, ut coronam bealitudinis vestrx nentes ad lianc usque diem pervenimus, et sine peti-
    l>ro iiilegritate Pdei et siaiu Ecclesix su;e longo leui- lionis elTeciu iiianeiiius. Ob boc et ego veilam preces
    pore prxcipiat conservare, nieque inler obfatrantia in querelam : ui , ipiod snpplicaiione nequivi , vel ca-
    prxsentis mundi varia et innumeiabilia discrimina lunH.ia lacessendo valeamadipisci.Stepenauique solet
    munitum rediiat lux interce;sionis gratia, ac reeon- mendico prodesse vociferatio. Quocirca ctir, quxso le,

    dituni iu greniiuni mcmorix lu;e, lulnm ab omni mi don ine, non tribuas quodrogaris?Unuin scias, non
    lcmpestaie peccali oratu vestro cfficiat Triuilas sa- dimitiain, quasi lingens me nollenegatn. Sedquxram,
    •eralissiiiia : F,l manu sua : Ego servus Dumini lii.iu- ct insianler quxram, quousque aut accipiam, aut
    lio Isidoro : in Doniino fiuar te, lucerna ardens, et eliciam, piissimo Bedemptore jubente Quwrite et :

    non maicescens. invenietis : et adjicienle : Pultate et apcrietur vobit.


    EPISTOLA IV. " Quxsivi, et qnxro, eliam pul-o. Undo ct claniilo ut
    ISIDORl AD URAULIONEM EPISCOrUM. aperios. INam Iiujus arguinenii nie consolaiur inven-
    Doniino meo et Dci servo, Braulioui episcop», l»i- tio ; quiu qui contenipsisli [ ostulanteni , cxaudics forte
    dorus. calunHTiantem. Iliuc et ego scienli tua ingero; nec
    Qma te incolumeni cognovi, graiias Cliristo egi ja&aiione : novi aliquid suggerere insipiens prolecio
    et uiinain cujus cognovi salulem in lioc corpore as| i prxsumo ; nec lamen erubesco impcritus diseriissi-
    ceiem ctvisionem! Quid autem milii evenit pio pec- n:o loqui apostolici ineniur prxcepii, quo prxcipcris
    catis meis, manifestabo : quia non fui dignus lua libentcr suflerre insipienlem. Quamobretn accipe
    peilegeic elo(|uia, quia stalim ul accepi piltaciuni clamores calumnix. Cur rogo lalenlorum distribu-
    iiiiiin , puer regius ad me venil , dedi oubiculario liouem, et cibariorum dispcnsaiionem tibi crcditam
    n
    ineo illud pittacium , et confestim ainbuhvi ad bucusque relenlas? Jam s-olve manum, iuipeitire

    principem, ut postea perlegerem, et rescriberem. familiis, ne inupia pereant famis. Nosii quid crcditor
    Reversus e palalio regis , non solmu scripta lua non veniens reposcat a le. Non minuetur iibi quidquid
    inveni, se I ctiam qutdquid aliud in cbartis fuit, pcr- dederis nolis. Meuioreslo parvis panibus multitudi-
    iii. Et ideirco, scit Domimis , luxi nierituiu nieuin ,
    nem satialam, cl superasse reliquias fragmcntorum
    qtiia non perlegi eloquium tuum, sed rogo ut quae- magniludine panum. An pulas donum libi cullaium
    cunque occasio venerit, rcscribas milii. Et gratfam pro le solimiiiiodo csse datum? El vestrum est, el
    verbi tui noii auferas, ut quod ex meo delicto perdidi nostrum ; comniiinc est, non privalum. Lt quis dicc-
    iteruni gratia tua recipiam. Et manu sua. Ora pro re vel insanus prxsumat, ut prirato mo gaudeas,
    nobis, beatissime domine. qui dc cumiiiiiiii lantiim iiiculp.ibil.ler gaudere
    EPISTOLA V. scias? N.im cum Deus libi cecoiiomiain sui lliesauri
    BRAULIONIS AD ISIIKUIUM. et diviliarum, salutis, sapieuiix et scienti e lenere
    Doinino meo cl vere domino Clirisiique eleclo Isi- (oinesserit, cur larga nianu non elfundis quod dando
    doro episcoporum suiiimo Braulio servus inuiilis noii minues? An cum in menbris superni capitis
    sanctorum Dei. iinusquisqiie quod non arccpit sic in altero possi-
    Solel repleri Ixtiiia homo interior ac spiritualis, deat iu alteri quod babcl possidendum Scial, tu for-
    ctim inquisilione fungilur ainanlis : ob id velle sitan idco nobis parcus exisiis, quia quod niuiuu s
    ineuin esl, mi doniine revereniissime, nisi cuiparuin nobis rcsiim is non invcnis? Sed si babenti das, tan-
    maccria mcarum obsistai, et benigne le inquisitionem lillx inercedis fruclum rcportas. Sin vcro non ba-
    mcam amplecti, et querelarum catumniam paiienter •> benti tribuis, prxcepiis evangelicis satisfacis, ut

    accipere. Utruiuque enim ago, cl ofliciuiii inquisi reddaiur tibi in relribuiione jusiorum. Proiode et ego
    l'oiiis persulvo, et libi cenlra le cau-arum nieaiiitii remordeor conscienlia, eo quod in me couimunica-
    uceessiiates dirigo, quod ut beniguissime tuo auditui bilc iiibil boni senliam, quoniam jiibeiuur per clia-
    adiuilias, in ingressu biijus dictationis porluque ritalem servire invicem, et unusquisque quain acte-
    proslraius peto aculmine vesiri apostolatus : etquan- pil gratiam in alieriilriiui illam adminislrare, sicut
    qiiam vacillct caluiiiiiioe ODJeclio, uiii lacrymarum boni dispensatores multiformis gratiaa Dei ; atque
    est iniercessio, cuin lacrymae nonsiut signa caluiunix, uuicuiquesicul divisil Deus ineiisinain fidci in iinam
    laincn sinlopioct lacryuiabiles calumnix, et ealuin- compagem membrorum, debet emi cxleris panibus
    niabiles lacrym.e. Sed ulrumque pro licemiosa amoris coinmunicare quia bxc omnia operatur unus aique
    ;

    prxsumptione, non autem pro ^rrognnlix lemeritate. idem Spiritus divi<lens singnlis prout vull. Sed ad
    Sed jnrn causain cxordiar. Sepliiiiiim, ni fallor, an- iiiiiiin ac peciiliareni subsidium, quod prxmisi, re-
    ntim tempora gyrani ex quo me meraini libros a le curro, ad imperiunitatem seilicei amicaui amicitia
    " Pittacium diiitur scimda seu epislola brevis et moJrj. Augustinus quoquc bac vocc usus csl serm,
    178, de Verb. Ap., cap. 7.
    6:3 EPISTOLjE. (.54

    ilesiiiuiis, ac niilla mcmbroruni lioncstorum graiia A bat invenilur secedere. Obsequiu a,inem me.-e servitu-

    decoralis. ldcirco audi voccm incam lot inlcrjaccn- tis dcpcndo jura salutis, cl quac.su pielatem sanclis-
    lilius terris. Redde, redde, quos dcbes. Nam servus siuue veslrae poteslalis, ui pro me orare digneris ;

    es Cbrisli el Chrislianorum, ut iilic sis major om- quaienus quotidie Qucliiantem aniinam in malis tuo
    niuin nostrum, eiquia nostri causa tibi collalam per- intcrcessu lucreris, et ad portuui tranquillitalis oeier-

    sentis gratiam, sitienlibus animis scieniiaque fame n;c deducas erulaiu a iniscriis et a scandalis. Dulce
    crucialis impertiri non dedigneris. Noii sum sallcni inihi luit diti ad le loqui, quasi corain posiius vuliuui
    pes, qui ad injuncta discurrens possini alvo Ecclc- viderem ture faciei, ideo ncc verbosiialem cavi ei ie>

    siic, ineniliroruin scilicel judici, obedienliaa discursu meritalem forlassis incurri. Scd aut hoc aut altuil

    parere, ncc principatui capilis imperanti obsequen- agere debui, taiiiiim ut quod noluisii per liuruilila-

    doplaeere? Quin ei si de inboneslioribus membris tem, saltem tribuas per iiimulluantein improbitaieui.
    mc esse sciani, sufliciat quia quse le constat a capite Ecce quanlum audacae dedit milii gratia vesir.r be-

    percepisse | er inc esl dignuin egerere, nec te, me non nevolenliae. Et ideo si quid in hoc displicticril, sibi
    cgerere, quainvis iiiinimuni, Christi tamen sauguine imputet quoe tanluni amal, ut limorem lollat. Nam
    reileniptuni. Kam nec dicit capul pcdibus : Non esiis perfecta cliaritas foras mittit limorem. Spcciali quo-

    inibi necessarii, quouiam-quaj videiilur niembra cor- " que gratia frctus speciali domino, iu quo
    poris inlirmiora essc necessanora siiut, ei quae pu- ctae Ecclesiae consisiunt, suggrro ut quia Eusebius
    lantur ignobiliora esse, bis lionorem abundanliorein nosier melropolitanus decessil, lialieas miscrieordiu!

    circuindaiuus, et quae inhonestiora sunl nostra, ina- curam. Ei hoc filio luo, nostro doniino suggcras ut
    jorem bonestatein habent. Sic iwque Creator nostcr uiilein illi loco praeficiat, cujus doctrina ei sanclitas
    ;ic dispcnsator cuncta dispeusat, ut cuin in allero al- cxteris sit vitoe furma. Ilunc auicm filium proesen-
    icri dona divina quae in se non percipii possidenda lem beaiissimae potestati vesine per oinnia coinmen-
    inbuunlur, cliaritas cunuilctiir. Denique tunc bene do, ui tanide his quae hic suggcssiuiiis, quain eliam
    rjiuliiloruiis gratia dispensatur, quando accepluin de his qnae supra quesli surnus. eloquio vestro | er
    donuni et cis qui hoc non habenl creditur, quandn cum illuslraii mereamur.
    propter cum cui impenditur daiuni puiaiur. Iloc EPISTOLA VI.

    Aposloli capitulum a nnbis in parle prxmissum, ISIDOIU AD LIUULIONHU.

    optimc novit prudenlia chaiilalis veslrse huic rci Doiniuo meoet Dei servo Braulioni cpiscopo, Lidorus.
    congruere toluni, el quidquid suinuiaiiiii letigi, te Tuse sanctitaiis epistolae me in urbe Toletana in-
    procul dubio nnsse nielius latet niilluin. Itaque hoc venerunt, Nam permotus fueram causa concilii. Sed
    solum superest, quod et magnopere pelo, ui praestes quamvis jussio principis in ilinere posiluin remearc
    postulata, et si non pro me, saltem pro ipsa chari- nic admonuisset, ego tamen quia propinquior eram
    taie diviuilus impertita. Pro qua jubeniur et nosse praeseniiae ipsius quam regressioni , malul poiijs
    ct prxslare omnia, el sine qua nihil sunt oinnia. cursuni iiinerisnon intercludere. Yeniad pr;eseniiani
    Sed et si qua superflua, si qua negligenler, si qua principis, inveni prassentem diaconum luum : per
    minus buniiliter aut inuliliter polius effudiquam ciini cloquia tua suscipiens, amplexus suni et lcgi,

    dixi : cuncla, quoeso, benigne suscipias, cuncla igno- ei ilo .-aluic lua Deo gratias egi, desiderio oinni de-
    scas, cuncta orcs, ul Deus ignoscal. Ergo cl hoc no- siderans, quamvis debilis atque fessus, Dduciam ta-
    icsco, libros Etymologiaruin, quos a le doiaino meo men babcus per Christum in hac vita videndi te ;

    posco etsi detruncatos corrososque jam a multis <|uia spes non coiifundilur per chariialem, qu;e dif-
    liaberi sciam : inde rogo ut eos mihi transcriptos, fusa est in cordibus noslris. Godicem Elymologia-
    mlegros, emcndatos , el bene coaplaios digneris rum cum aliis Codicibus de ilinere transmisi, et licet

    liiiltere, ne raptus aviditate in perversum cogar vitia incincndaiuni prae invaletudine, tamen lilii modo ad
    iro viiiutibus ab aliis sumere. Ego auleiu opio, emendaiidum sialueram oiTerrc, si ad destinatum
    quaoivis iiullius cjjeas, ei ultronex dicuniur puiere concilii locum pervcnissem. Dc consliluendo auiein
    merces, el dignalio veslrae beiiigriiiaiis imperel no- "episcopo Tarraconensi. non eam qnam pelisti sehs
    bis in id quod possumus et valennis, lanlmn ul ob- senteniiam Regis, sed tamen et ipse adiinc, ubi cef
    scquio noslro utaris, imo charitate, quae Deus est, tius cnnvcrtat animuin, illi manet incertum. Pe».
    perlruaris. Ilisigitur expletis, erunt mihi quxsiioiics autem, ul pro meis peccatis apud Doininum uxisteic
    de saeris divinisque paginis, quarum rnilii exposi- digncris iutercessor , ut impetratu tuo deleaolur
    lioucni cordis vesiri lumen apcriret , si tanien et delicla mea, et remittanlur facinora. Item manu sva.

    nobis jubes resplendere, et divin» legis obscura re- Ora pro nobis, beatissime domine et cgrcgie frater.

    srrare. Ncc si isla quae peto percepero, de illis sile- EPISTOLA VII

    lio, sed viam reseras capiendae fiduciae, cuni in hac EJUSDEM 1SID0P.I AD littALLIQ.NEM .

    prima fronle non nie confodcris, slimulis verecun- Domino meo et Dei servo Braulioni episcopo, fsidorns.
    dise, et ignavise mese locum dcderis veniaj, quod En tibi, sicul pollicilus suni, misi opus dc Origine
    quem diligebas, quamlibet imnieriium, non jusseris quarumdaui rcrum, ex. veteris leclionis recordalione
    ivprohare, quia ignominiosum valde vidctur ac vile, collcctuin, alque ila in quibnsdam locis adiiolntum,

    si nccdum saliatus quis chariiate, ab co quem ama- sicul cxs'al conscriplum siylo m ijorum
    C',5 S. BilAOLIONIS CjESAR.«JGUSTANJ EPISCOPJ £&
    EPISTOLA Vlil. A or:irc. Citalim, ni occurril, diclavi ; vacel negligen-
    EJUSDEM 1SIDORI AD BRaULIONEM. lia si aliquid praterivi.
    Doiuino ineo cl Dei servo Draulioni episcopo, Isi-
    EPISTOLA X.
    dorus. EJISUEM BRAULIONIS AD JACTATUM PRESBYTERLM.

    Omni desideiio desideravi nunc videre faciem Sanctissiuio ct venerabili in Clnisto fratri Jaciaio

    luam, el utiiiam aliquamlo iinplerel Deus vniijm presbytero.

    ineum, ahteqnam moriar. Ad prascns autem depre- Abstrusum peuiins me el prorsns remotum niani-

    cor, ul coninientlcs ine Deo oralionibus luis, et ul bus curarnm luaj btlera; iu meiiielipsuin reporla-
    in liac vita spem meam impleat, el in fuiura beati- runt: affeclu eniin obrulo soliicitudinibus niuiidi et

    tudiriis hisc consorlium mibi cnneedal. Ei manu sua. teinpesialibiis procellaram ,


    qu;e loco quo praside-

    Ora pro nobis, beaiissime domine et fraier. inus quotidie naufragia oblenlant , non siniinur id
    » EPISTOLA IX. esse quod esse am dicimur, aut debemus; sed euin
    BRAULI0MS EriSCori AD JACTATUM PRESBYTERUH. lua ine permovil episiola, dorso posl|iosui omnia,
    Domno mco Jaclato presbytero, [iraulin. et le mei|iie conieniplaius nibil medium nisi ipsam
    Exigere a me, fr.ter bcaiissime, vclle te persen- dileciionem, qu;L' esi utrorumque erealor, suin con-
    tio veibi pastum divini, quod ultra vires mea> esse
    B tuilus ,
    ad quein conversus persolvere grates ge-
    inlelligo devolionem enim luam eo quam maxiuie
    ;
    slieus dignum polui
    niliil lanttim reminiscor quia ;

    approbo, (|uo etiam impnriuniiatem tuam nec ibi "vnlui, lanlo enim lantillus ne.juil persolvere niunus.

    -cohibes ad sancli studii e\erciiationein ampliandam, lp>e onim luam excitavit conscienliain, ut in me se

    tlbi nianel tibi scenlia parum posse invenire quifi- praiberel sollicila, quotirca, si debite illi inexpii-

    sila : nam ciim quotidie in lcge Domini medilcris, cabiles suni gr.itia; in te eas converlens, quoeso, ut

    et beaiissimorum Patrum periiissimorumque revo.'- expleant oflicia ei redbibilionis et devotionis.

    vas paginas virdrum, quid in nobis, aut quantuluin [xam qiiibus te qnestus es angustiis coarclari, idem

    est,quod aut ipse velis addiscere, aut de quibus me angi et


    ipsis el qnasi e vesiigio porreetis fateor ,

    conlingat libi sacrum desideriuiu alere? Sufficit, et mecummet causari cur tamo distent inlervallo, quo-
    valde sullicit, ui ainicuiii Uium legas sanctum Augu- rum est una dilectio, et liabeant quibus carere cu-
    siinuin, ut llieronymiiiii, ut llilaiium, ut caleros piant, et careant qutis babere cupiant ; Sed rursus

    dociissimos viros, qtios ct milii commeinorare lon- vi leo iion bic es-c palriani pinrum.et ideo esse dis-

    gtim est el le usui babere dflbium non est. Eorum crcios in regione mortaliuni , ut sint cnncreii iu

    sermo pa cat, eoriim sententiae inslruant, imo isu lerra vivoruui ; nam suflicial peregrinis iiidisiiipluni
    le

    cuncia quae qnaeris penloceanl, eisqne contentus ^ habere vinculum cbaritaiis, ac per boc consolari iu

    mentc servire vere cbaritas e>i,


    no tram pauperialulani m c in propatulo trabas, nec
    eo, cl legi illius qui

    carne auieni a cliaris ahjungi, ut sil careulibus


    invidentium oculis nudain videndamque exponas.
    cli.i-

    Umiin quod aplum u.ibi, clsi non elfnaciler scnlio, ris ipsa cbaiitas dulcis per quam absentium nieino-

    cllircre lainen cupio, ut postuletn comniunis Dnniiui ria dulcescit. Tu autem si vehemenier amares, mo-

    Redemptnris singularem et inexliausiam pieiateni, ras rumperes, iier arriperes, ad me venires, et non

    ut libi ntibisque viiam socia felicitate largialur, cl obsisleret li3ngiludo, non quielibet ncce-siiatis oc-
    commoditatein viseitdi uos tribuere digneiaf, qua- casio. SeJ quasi quibusdam calcaribus promove le,

    lcnus os ud os loqiienles ct niuluo sermone pasca- siimulisque conlodi auimum, ct suscita in eo fiin

    mur, et in Dnmiiio optata tranquilliiale fruamur. amoris igneniquc dilecliouis, ul ardeat, et aqua inull.i

    Qut tl ul tuii ciio lial quaui volo, le quoque vicissim exsiingui non qucat. Quorsum isia locutus? Videli-

    orare pro me qua:so, sed ul puto facile boc fnret, si cel quia venisli Tirason im ; et pcne sa:pe inoraris, et

    sanctilas tua, quaiido Tiiassona succedil, ad nos vc- nos videre conteinnis. Agnosce culpam, si vis ut

    uire deleclartlur. De reliquiis veio levereiidoriim iibi ignoscaii), ei indagine studioso da opportunila-
    vnbis debere ~ lcin, qua debeas prima posl Pasclia (e nubis exbibere.
    apostolorum, qu.ts a nobis llagitaslis

    milti, lideliler narro, niillius mariyruni nie ita ba- I :jh vero saluto iii Dnmino Jesu Cbristo mulii-

    bere, ul quoe cujus sinl possim scire. Prxcessortim modo aflcctu, ci mulliplici vcneraiione, muliifarie-

    et doniinorum nicorum senieuiia fuit, ut tiuia pas- que el opiido pelens, ul meCrealori meo promptis-

    siin, aut furlim, aut etiam iuviti ipsi ct coacti inul- sima oraiione lua coininendes. Clnisti atileui D i

    tnriini cbarilale ex liis qua: liabebant aut dare, aut nnstri oriinijinie.il i;i in le augeat, et auctam perlici.it,

    carere cogebanlur, ciincloiuiii nolilioc ne ullius pa- el pcrfectani consci vct siiam graliam.

    teret indicium lituli lollerentur , et sub uno con- Diiexisli nobis quod in sacr.iinenio offertur cor-

    clavi millerentur. P>eserval:e stint lamcn ailuiodiini poris (liristi ; ren.isimus vnbis quod in ejustlein Dn-

    usu liabenlur, quas inini myslerio sangiiiiicni prseflgurat, vini nielra vi-
    sepluaginta, qu;c in inter cac

    quas quaeriiiis uiinime reperiuntur. Ad snminam delicet duo : direxinius et meirum olei, ei mudiuin

    auiem conslal, le oppitlo salniaie, et inteniissinia olivx in geinino cbarilalis pncceplo ; aliud niininiui

    inenlt: iterum ilerumque precari 111 pro nobis jubeas quo Dei, et aliud quo proximi dilectio signalur. Da-

    " Iluic ct sequentibus epistolis Floresius prxpnnil r/ novissime in pervelmlo codice Goihicp sancta: cccic-
    huiic lilulum Ephlotee Brautionh anlehac midila,
    : sinj Legiouemh reperla. Ebit.
    677 EPISTOL/E. 653
    mascina? modium unnm , de quo non invenjo quod A sed ut dixi, spreiis liis, ofliciinnstri functioneni exsc-

    dieam, nisi forsilan id quod nato Doniino virlns ci- quentes , et Magislri Domini Cbristi bumilitaiem le-

    vitalis illius, unde hoc genus pomi ortum est, offe- nenles , magis volumus sequi emn qtii ait : Dorsnin
    renda promittitur. Hoc cst atirum quod a magis meum posui ad llagclla, ct maxillasmeas ad palmas.
    olilalum sancinm referi Evangelium. Qni cum maledicerelur, non rcnialedicebat; cum pa-

    EPISTOLA XI. Ipretur, non cnniuiiiiabatur : quocirca et nos, dileclis-

    EJBSPEM BFUBMQiNIS AD TAJUM PRF.SBYTEFUIM si spernnmus illa, ct hxc lam dulcia scqiiainui'
    ce,

    Domino meo Tajo presliytero Braulio.


    exempla abjiciamus rancores.qui veniunt perdiver-
    :

    Salomentisquateris.et procellnsisienipestalibusim- sas suspiciones, nam scit Dominus aliqua qnac litleris
    patientia'jactaris, iia ut scquum sitdicere Modicoepa- :
    tnis mibi scripsisli me nec suspicasse nec eo scnsu ,

    lienlis, quare lurbaris? Atqueutinam iia movereris ut diclasse quo le video illa intellexisse; aliqua autem
    ad huniiliiaiem confugeres, non ad convicia daia venia non satis video libipaluisse, nam alia tc
    et et ad
    contumelias te convertcrcs. Nam crede pro ccrto, mihi non illa respondisse. Sedquia seu error, seusus-
    picio ab inimico nobis ingerilur, communiter eum
    ecram Deo enim loquor, mc causa joci et non lui re-

    vituperii, quod
    IjUUU eti.im ipsa jicientes sinius in Christo,* et in unanimitale dilectio-
    «—-...
    - . 1 ' .
    [
    . . I I 1 , x--" "l
    •
    »J.IJ<1 lacetiositafe
    < V.
    .
    U '. I
    L I
    -i l I il . I .
    faeile
    lUX-llvi est •*"
    C3L
    posse videre, de asino in nis permanentes, boc est, quod magis magisque oplo.
    illo litleris meis conscri-
    psisse iu quo te ascendere hortavi. Tu c conlra ve- Caeterum si Deo meo placuerit ibi ibo, et quaecunque

    lut graculus iEsopius superbia tumidus in camelo nonsecusquam volvi dixi, puto me a te cito veniam
    me jussisti ascendere, et caput cavere nc in fores consequi.interim tu sprevisti charitatem in tantum.ut
    erclesi.T impingerem, miuus quidem prudenter, sed indignatione motus pelitioni luac cHcctum ipsetribue-

    nec salis eleganter ista profudisti, delerius quidem


    res. Egoaulem nonsoluminjiiriis tuisnon moveor, sed
    cneieris prsemissis nesciens, quia caput noslrum, blandequae scripsisli rccipio, el libi, si quod offcndi,
    qund est Chrisms, non impingit in fores Ecclesiae,
    veniam peto, ac ut me magis magisquc tliitgn=, oplo,

    foiie in Synagoga Satanae; et ideo non nobis vide- memor quia Clnistiani sumiis, et dispendia anima-

    tur contuinelia in verbo, sed in sensu, nec nescien- rum nosirarum periimescere non amare dehemus.
    liam usquequaqite culpamns, sed animiini tuuni hu- Ecce si anie libi fuit mntus, modo sit modus ct cui :

    niiliorem esse volumus, nam potius phicent vina qiiam verba, cavcat vina, ne
    viruni bumilem patien-
    tia osleiulit injuria?, qua? quanta i:i te sit bac didici euru offeiidant verha. En duni urceuni fingere

    occasione. Nam quid dicam de coeleris quse scri- volo, ut ait Terentius , amplioram finxit manus.
    psisti, cum dum niteris ohjecta purgare, non cessas r Nam hrevem schedulam scribeie cogitavcrr

    purgala sordidare, qux si velim, ut sunl rcpreben- sed pcne prolixa evasit epistola ; tu vero pro
    sione digna, redarguere, nec difficulias offieiebat, epistola lestamentum direxisii, quod forie nisi post
    nec labnr contradicebat, cum nil aliud essei objecia mortem luam firmeinr, nain niodo legilime rescra-
    ilestruere quam e regione per antitheta ea ipsa op- tum nnn esl. Vale, direelissi.me et mihi a cliarilale ,

    ponere ; sed ne faciat longas fabula nnstra moras, diligende, et da vcniam quia dum de aniorc tuo
    ilomnum Leonem bahco in lcsiem qua lihi scripse- praesumo, etiam superflue libi scribo.

    rini mente, sed et le ipsum, etsi ingrauiin ci inviium, EPJSTdLA XII.


    diim et dicis te sermnne nostro Ixsum, et lamen EJUSDEM LRAtlLIOMS AD FLORIDIUtl ARCIIIIH '.CnNCM.
    pcrlinere lihi confiteris boc ipsum ad profectum. Domino meo Floriilio archidiacono, Braulio servus
    Sed ne in multiloquio oflendatnus amicuin, brevi- inniilis sanctorum Dei.
    ter apud te babeas fi.xum me posse remordere si Fideliter fateor, dilecte fili, me luas litteras intcr
    vi lim, posse genuinum hesus inligere : quia et nos anxietaturu curas et occupationes detentum vari.is
    juxta Flaccum didicimus liiicrulas, et saepe manum iia suscepisse, ut libuerit quidcm tuam cognoscere
    fenilae subtraximus, et de nobis dici potest : Fenum saliilem, non tanien ad ea qua> petisli celeriter re-
    babet incornu, longe fuge; imo illud Virgilianum a : D spoudere; ne aut tumultuario sermone quae pelebas
    Et nos tela, pater, ferrumque haud debile dextra cffiinderem , non scribentis maiurit.ite, sed dictatio-
    Spargimus, et nostro sequilur de vulnere sangius. nis temeriiale aut cerie non cuncia explerem quaa
    ,

    Rain paradigma luum illud in armalura composilum de his rebus nece^saria sunt expunerc, quae si minus
    quam mihi erat pervium et pede, ut aiunt, conte- quam decet dicantur, non in doctrinani sed in casiim
    rere, excepto illud pace Grcgorii quod peeulatum vertuntur. Incidit eniin lempus dillicillimuni, quando
    corruptum Sed dum sludemus b ita ut
    iino vidi. et cbaritati mihi tacere melius quam loqui fuit , studio-
    serviie, et te non amittere, omittimus cuncta, nec soruui suidia ccssarent ,
    qnanto magis pigritantiui.i,

    aliquod risu dignum inscrimus, ne habeat ingratos diininobis potius impendat salutis necessitatem vita:
    fabula nostra jocos , secundum Ovidium , ac secun- compendia cogitare, quain juxta Appium caninam !a-
    dum Appium caninam videamur exerccre facundiam: ciuidiam cxerccre.

    » Ilic Yirgdianus ver-ms, qni ^Eneid. xu sum-


    e\- i'
    F.x ep. Ilieronvmi ad Ang. qu;c est intcr Au- ,

    ptus e~l, admodum viiiose legitur iums. habot ; gnsiiiiianas.lv-i, isla vcrha llUC relata sunl a Bran»
    c ini : El nos lela pariter feirumque aul dtbite liouc.
    dextra.
    C59 S. BKAULIONIS C/ESARAUGUSTANl EPISCOPI CGO

    [taquequanquam res sensui lun aptns a me pciieris A Nam fateor, mi domine, non pnriim slupere in

    tibi dirigendas, tamen, quia impeditummediversarum (anliim scandalorum quacunqne occasione nascen-
    cniisarum tenipus invenit, ut pramisi, melius fuit ve- lium adversitate ita lurliari, ut ab actione senioratus

    niam a tc pettre quam voluntati non plene satisfacere. lui opics discedere, et malle in silentio vitatn de-
    Quapropter pelens veniam rogo, ut pro nobis oratio- gere quam in bis quae tibi commissa sunt perma-
    nem ante Dominiim fundas , quatenus intercessu luo nere; et uude erit beata persever.min, si defucrit

    sit vcnia peccalo meo. Porrosi me Deus fecerit te vi- patientia ? Nam menior es Apostoli dicentis : Quo-
    dcre, melius os ad os qux pelis tradam ,
    qiiam ab- ni.ini tribulatio palienliam operatur. Sed ct illud :

    sens scribam. Omnesqui pievoluntviverein Christo Jesu.persecu-


    Denique nisi quispiam piius numeros illus in Grae- lioncm p:ilieiitur; qnae no:i in eo lanlum estquodincon-

    citate scierit, facile lioc intelligere non poterit duu- fessionenominischiisliani feiro aut ignibus, aut di-
    laxai, ciim aliter sini in Graico, atque aliterin Lalino, vcrso genere peenarum peragitur, sed et dissimiliiu-

    el prolixilas lanti opcris pene libri niagniliidinem, non dincs uioriim et conlumacix inobedientium, et ma!i-
    epislolam Oagilet, ut et clarius dici possit, et uiliil de- gnarum lela linguarum, et diversa; lenlationes inhoc
    beat praetermitti : sed,uldixi,prxsensprxtenli facilius genere conlincntur persecutionum , nam nulla
    tiadi poiest ; nam habei ncscio quid latentis encr- B negotia sine periculis exstant. SeJ quis inter llucius
    ^V.e viva vox, et in aure transfusa fortius sonal, dum navem dirigit, si gubTnaior absccdil? Quis a lupis
    et is qui audit, ubi non ita seniit, aperit, et qui os- ovescustodiei, si pastor non vigilet? vel quis latro-
    icudit, ubi enucleatius immoretur, scil ; siquidem nem expellet, si speculatoretn a eonspeetu ex-
    in.illem pro angustia temporis, secunduni Apostolum plorationis quies abducit? Permanendum est in

    qui ait : Quoniam lempus breve cst ; charilati potius opere credito, et in labore suscepio ; lenenda
    opcram darc, qu;e xdilical, quani scienlix, qua: ilif- esl jii?tiiia , et pra:sianda clemenlia : odio ha-
    liiile est ut non aut inllel, aut non paieat invidiae. bcnda sunt pcccata, non homines ; tolerenliir in-

    Veriuntanien qnoniam le seniio ardenter velle exer- flrnii, corrigauiur tumidi ; etsi ulu.i quain possumus
    cere ingeniuin , morigerabor libi , el formabo hanc ingrucril tribulatio, non expavescainusquasi propriis
    epislolain ne informem dimitlam. Jam tuum erit viribus resislendo, sed orenius cum Apcstolo, ut fa-

    aciiliaqua vales, ingenio quo polles, aul iaa stienler eiat Deus cmn tentatione proventum, ul sustinere

    adirc, aut exponendum mc exspectare. possimus, cuni et forlitutlo noslra el consiliuni sit

    Deca:lero salntcni impensjssime persolvo, el profu- Cbristus, sine quo nihil possnmiis, et cum quo
    Mssime flagito ut nactis opportunilalibus me relicias p cuncta possumus. Ecce verhosus suni, dum ad in-

    alf.ilibus. (crroganda rcspondcre cupio ; sed ul cl de eo qnod


    EPISTOLA XIII
    i.ciniM aliqua dicam, melius ipse, domine, nosti,
    I

    EJUSDEM BR.U LIONIS AD I BINIMIANCM PRESDYTERUH invitis neminem debere prxponi, ue aut contcmna-
    ET ABBATEM.
    tur, aut oilialur, ct liant niiuus religiosi subditi,
    Dominn meo Frunimiano presbylero 1 1 abbati, dum student vacare coiiteniioni. Quiaquisuscipiiint
    Braulio servus inulilis siucioriun I) i.
    qucm nolunt, nou ei ut dcbent obediunt, et oriuir
    Nou d.ssiinili conlrilinne afficior, dum vestram per inobcdienliam scaudalum, et amitliiur proposi-
    tristitiam leuiationibus imminentibus esse cognusco, tiun ; sed hxc oiunia teiuperare cst prudenliae vestrse,
    scJ quid in talibus aclionibus agemlum sit, melius ct illisdulcedinemcharitatis afferre, ct fulura in spe Dci
    vestra prudentia novit quani serino nosler suggcrere ponere.ct ipsi utplaceldebite [)Is., debeat] ordiuare
    possit. Optinic nosti, domine, vitam monasticam qualiler ct vos quietam vitam peragere, et illi pos-

    non cgere pcenitentia, dum ita sit liumilitati etquoti- sint temporibus vestris devotissime Deo servire :

    dianis tristitiis apia, ut in omni cursu vitae illiu< nani non possunt habere obedienliam, si fueiint

    pceniludine non liabeaiur aliena, scd et nieliuspro provocali ad contumaciam , et eiil calamilas dele-

    spicis, si mereedcm tanlo tempore coiiqnisilam prn [) slanda si.cum fuluris providere volumus, in prxsen-
    tua quiete non amittis, ne dum augere merilum vis, lihus subjectionis ordinem perturbcmus.
    prolligaliim dispcrtlere videaris. Grave est ctenini I.a vero quse milii direxistis omnia suscepi, pro
    ut curam fiatnini spcrnas, imo charitatem delectan- (ininibus graliasegi et adhuc agere non ccssavi, sed
    tium pra?esse le vilipendas. Nam de eo quod ortum Christuni Dcuni deprecor, qui vitam ct culmen
    est, ego suadeo et suggero ut tu temporibus tuis iila
    beaiiludinis vestrai, pro meo remedio et inlerces-

    agas unde scandalum non habeas, et tranquillitaieui sione, apud Dorainum sua ei conservet et peromet
    tanto tcinpore ccnquisilam perturbari non sinas. Qua- clementia.
    propter expedit ul in vita tua, uudetibi ralioanteDeum
    Quia me ego imparem seniio respondcre meritum
    coustabil, ctiraui Iraliuin non ahjicias, ct non illis
    :nl tania beneficia, interea precorutores pro metuo
    prxponas quem noluiit, ut scandalum caveas, ut sit
    servo, 11:1111 nec a nobis vacant tentationes, ct divcrsis
    in diebus mis pax, et fructus doclrinae aique operis. orationis lux opc
    affligimur malis : undequxso ut
    1'ostea auicin quid sit futiiruui nc cogitaveris, cum
    me fulci.is, ne naufragio collisum condolcas.
    Hr.ctor universitatis, prnut disposticrit, congrogatio-

    lieui illain gubernabit.


    06 1 EPISTOL.E. 6C2 .

    EITSTOI.A XIV. A usiis li.ibet Ecclesiarum, ul jam declinante in vespe-

    E/USDEM DIULLIONIS Al> FMINIMlVNliM Pni.SDVTrUUll ram die ornelur ecclesia, ei lunien verum ab inferis

    ET AUDATEM. resurgens cum apparalu suscipiatur, quia et illx vir-


    Domino meo Fruniiniano presbytero et abbuti, gines qux lampades suas coaplaverunl , in resurre-
    Draulio. clionis clarilate sponsi prxslolarunt adventuui ; undo .

    Membrana nec nobis sufficiunt, ct ideo ail diri- ipsa nocte eo usque celebranlur festa, quoadusque
    gendum vobis deficiunt, sed pretium direximus unde, nox iranseat media, qua bora el nos credimus resur-
    si jusseritis, comparare possitis. Istum Apostoli com- recturos, et Doniinum vivoset morluos judicaturtun,
    mentarium, queni direximus, diligenter legiie prius, boc enim sequetur in meinbris quod prxcessit in
    et in ordine constituite, el quia diversorum opinio- capite.

    nes etiam ad atircin nabet conscriptas , unuraquodque De cxtero obsequia scrvitutis mex devotus de- .

    ut lidei cathnlicx congruum esse perspicitis, el ordo pendo, el me in vitx bujus tempestate fliictuantem
    se afferct, in corpore contexite, ct ita diligenter con- salvandum iui orationibus committo, si forte respi-
    scribite, ut per singula capita commenta seqnantur, ciat Dotninus de ccelis, et milii ignoscat, el bis quibus
    et non per paginas divisum ipsum opus babeaiur indigni prxsidemus misericordiam concedat.
    sicut istud est, ut iierum nos de vobis debeamus " EPISTOLA XV.
    nnbis retro scribcre. Tu autem, domine, more tuo EJDSDEH DnVULlOMS AD BASILLAM CEDMANAM SUAM.
    ea qux op.time nosti a nobis pelis scire, et dutn bu- Dominx mex et dilectissimx in Cbristo filix Ba-
    mililalem tuam insinuas, nostram nescientiam pro- sillx, Dr.iulio servus iiiutilis sanelorum Dei.
    bas. lntcr horribilis nuntii procellas vexatus cogor
    Sed qnseso ut si quid in lioc negligenter dixero, luis litteris respondere inquisilus, ct quid prinram
    ad le respiciat eausa, quia ultra jubes quxrere quam debeam assumere, salagit aniinus ; tilrum mcerores
    dedisii, ct niagis vis exigere quam informasti. nieos indicare, an tibi consolationem adbiberc; vcl
    Consulis enim, uirum sexta feria Paschx per le- si coiumoduui sit prxsenlem salulem inlimare, si la-

    ciiones singulas Amen responderi debe;it, vel consue- men salus dicenda est vita mocrotibus afllicia. Nam
    to modo decantari Gtoria, quod neque apud nos fit, ecce quotidie migrant ab Ecclesia booi, et augentur
    ucque ubicuuque fieri vidimus, nec apud prxstan- quolidie mali, quoriim non minus nos illorum dt)-

    lissime niemorix dominum meuin Isidorutn, deni- fectus quam istorum coutrisiat successus : et quidem
    que nec Tolelo quidem, vel Gerunda. Romx autem, probibeiuur ab Aposlolo morluos nostros lugere,
    ut aiuni, nullum eo die celebratur officium creao f. sedquis non lugei quando bono caret prx^enti? Nam
    :

    . Kj _. ,
    . _ . ......
    . , , .

    equidem quod non alia causa, nisi ut passionis ipse Vas eletiionis gaudet quod Epapbras sibi fueril
    Domini semper innovetur memoria, et trisiitia vera restitultis de viciuiis morlis : in i;uo ulique sicttl

    animx in corpore ejus ipsius teinporis significaiione gaudiutn de reslitutione, ita proculdubio lubere de-
    monslrelur; aut lorle, ut Apostolorum perturbaiio buit moestitiam de ejus decessione. Spe enim eri-

    eadem die deserto officio ostendatur; imo quia forle gimur, duiu lidelibus viiatn in melius mutari non dli-

    Ecclesia ab ca die in Pelro sumens exordium a m«e- bilamus, et apud Deum fortiores intercessores illos

    rore initium cepit , ut gaudium iu resurreciioae babemus quoruin bic ad prxsens desolatii ne destitui-
    uiclat. mur ; sed nescio quomodo, inler prsecepta consola.-
    An quia omnis Cliristianus ad instar Cluisti pie lionum et spem resurrectionis, quamvis crcdulam
    \n bac vita degens per vias pcrvcnit ad regnum Dei mcniem desiderii fraugit affectus. Scd ubi non repe-
    tribulaiiones, ideo bxc adnionitio iristitiariim redi- ritur quo evadatur alius portus, bunc ipsum am-
    viva anni conversione in Chrislo nobis signilicalur, plectere debenius to;is viribus. Quoniam in illo qui
    ut Cliristus procul dubio imitetur? jiistificat impios, et resuscilat mortuos, spes non
    Sed et ob hoc mibi videtur illius noclis iustituta coufundit, quia credimus nos cum bis qtii jam dor-
    nitcstiiia, ct ut ab Ecclesia, qux adlmc in Iioc D inierunt in regione beata " futurris.

    niundo visibilis cst, ea qux corporaliter in Cbristo Non est siquidem optimus consolaidr queni proprii
    gesta sunl visibiliter inipleantur ; naiu sicul resur- vincunl gemitus; et quein a verbis lacrymae aut >in-
    reclio Domini simpla in I.etilia, ila noslra dupla, et gulius exeludunu Nam ecee incerenlem mcr.rens ipse
    in prxsenli, scilicet, et in ftiluro sxculo, signilieattir consoluri duin cupio, volvuntur per ora lacrymx, et

    in Pasclia, et ideo necesse cst, ttt illa die pramitia- oblirmato animo non queo dissimularc quml patior :

    tur moeror, quasi prxseniis viix forma, et suiuatur sed quid aginius, quoniani hxc sors pnst peccattrm
    gaudium in P.cdemploris nostri resurreclione mortaliiatis noslrx una e.-t una scnteniia. Pius et
    gloriosa. iinpitis, jti^tus el sceleratus, probus et nequani rapi-
    Ecce qnae ssusi, cilalim, ut occunii, qnanla p^lui tur;sed uon posthac una sententia, una cohabila-
    brevitate, suggcssi. Veslrum esl indc si quid melius tiotie sanetus et danmatus detinetur. Ob boc lolcre-

    prubavei itis eligere, aitjue si qua offenderint, vcstro mus amaritudines \itx prxsentis, patienter exspe-
    judicio aut corrigere, aut amputare. ctanLes quod quandoque futuri sunms, elgaudeamus
    He vestiendo autem allari, seu vela millcnda lioc in Domino de spc viix fulitis, crantes pariier el pre-
    a Ms., rcyionem bcalum.
    6'J3 S. DRAULIONIS C^ESARAUGUSTAM EPISCOPI 6C.
    lanlisut tanicharisprreniissisqiiam nnbis subseqiien- A bis lanla pr.i suinere, el onlinem prne postponere;
    liluis et placatus nliique occurral, et non dislriclionis quia charilas, ut ait quidam Palrum.ordinein nescii;
    iux jurlicio nosusquequaquediscutiat; sedsuperexal- et Apnstolus : Charitas non quccrit qua; sua sunt ,
    '

    lel miseiicordia judicium et consuela pietale, dum illi ac sic cum cgo vesira praesumpsi, non mea quaesivi,
    beneplacitum fuerii, in refrigerio prouipluarii sui quod et vos faceie credidi, si taineii huic vos pe-
    nos dignelur adunare. percisse didicerim, et ideo iu hunc famulum vestrum
    Hac spe animemur, hoc affeciu illi serviamus, et ordinationem dedi, non tamen sine leslificalione ct
    in invicem in illo et nffectum dileclionis et remedium inquisitione ipsius vitse ; unde rogo ut tam mihi
    consolationis habeamus. Te anlein qnam niaxime, quam ei ignoscatis, ut si a districtionis veslrac sen-
    domina filia Germana, exhortans precor ut non so- lenlia tam longinquus terrarum me situs immunem
    lum ti'bi, sed omnihus quibus recessus tanti viri reddit, hinc saltem benignilatem ostendatis, cum
    moerorem attulit, tam prudenter iimdum consolaiio- i>ti praesenii pietatis et boniiatis iniuitu pro me re-
    nis adliibeas, ut illum exspeciare videamini, non iniililis : qimd si obiineo, qiiaiso ut gradus a mesus-
    amisisse, nec dolcalis quod tali lulnre canieritis, ceiitos , imo per manus pusiilitatis meae acceplos,
    sed gaudeatis quod lalem haliuerilis. euin babere permiltatis, et pro parvitatis me:c infe-
    De cavlero omnes pari affectu saluto ; omnes pari " licitaie Cbristo Domino indesinenler supplicetis,
    8iippIicalione deposco ut et pro me oretis, et iristi- quatcniis nnn solum a vobis veniam perccpisse r.ie

    tiam quaeaccidit cequaniinilale temperetis non sum : sentiam, sed etiam vestrse oraiionis opc siiffiiltiis

    ignarus quantum vobis attulerit lmientnm liujus adjuvari me in hujus vilaj mortalitaie a Domino
    nuntii malum. manifeslis indiciis leneam.
    EPISTOLA XVI. Salutem autem religiosa htimiliiate cl devoiis-

    EJLSDF.M lltAULIONIS AD APICEI.L.UI. sima servitute vestraj beatitudiiii pcrsolvens qux-so,

    Dominre et in Cbristo filiae Apicollx 1


    , liiaulio ser- ut, nactis oecasionibus, vestris merear illustrari api-
    vus inulilis saniloruin Dei. cibiis. llsce et Ayulfo presbytero et abbaii.
    Siquidcm alii fuerat liic Codex conscriptus, tameu EPISTOLA XVIII.
    qnia pclilionein veslram offendere non poluioius, LJISDI M BBAULIO.NIS A» COISA.NGLINrij! SU.VJI rOEPO-
    vohis eum misimus. Credo enim superno mitii hoc Nl \M ABBATISSAM.

    contigrsse, ut alii praeparalus vobis esset collatus : Domiiuc et in Christo lili.i: Pomponi.e abbalissx,
    babes enim ilii sanctum Tobiam, cujus amissio ocu- Draulio servus inulilis sanctorum Dci.
    Joiuni consolctur animum luiim super amissum vi- i
    Unn vulnere confnssusetmuliodolore cxcrucialus,
    niiii: habcs et Judith, qua: in viduilale ornata vidui- '

    cum linguai officiuiu non sineret cxercerc ainaritu-


    latem tuam doceat virluiibus essc coinposilam, atque dinis viuculuui, ct magis liberet flere quam loqui,

    mortilicatum in cnrpore tuo euin in cujus lypo Ilo- ccce alia a!flictio supcr affliclionem venit, ei cou-
    lofcrnes praxcssit, ut benedtctionem gentis lideique iriiio super contritionem irruii, quomodo si qnis

    tuse conscquaris, cl iu (ulura posteritatc in noincii fngiat a lacie leonis, ct occurrat ei ursus ; aitt a per-
    ineinorianiqiie perpetuam benedicta habcaris. Vale cussu scorpionis ejulanti adjicialur morsus colubri:
    in Dumino, ct nostri nicmor pro nobis orare di- ila nie scntio usquequaque dejectum et coniritionis

    gnarc. miseria afflictum. Faleor enim, mi domina, rruoties-


    EPISTOLA XVII. cunque volui aliquid libi de transilu sanctae memo-
    EJUSDF.M DRADLrOMS AO WlLlf.lLI LM ehscopuu. riae germanae tuae domnx Bassillx scriberc, loties

    Domno beaiissimo, el in Chri^ti mcinbiis veoe- amaritudine affectus, et aniina: stuporeui cl seusus

    r.uido, atquc omni dileclione amplccteiido douiino hcbeiudinem ei lingua: incurri lorporem, quia occu-

    in Chrislo nico Wiligildo cpiscopo, Rraulio scrvus patus luctu, in (unere mcnle versabar : sed dum in

    iniiiilis sanctorufrj Dci. lemporis prolixitate cum doloris mei relevatione

    Non ignarus me conlrii P.itrum sanciioncs ct velleni proferre sermonem rursus gciniualo malo
    siiiii
    n ,

    decrcia cationum cgissc, cum monachum vestrum perculsus in laerymis coniahesco; id esi, revcrcnda;
    de a^ylo monasterii mc scio et siililiacoinini ci dia- memoria: domini mei Nunniti episcopi exitus inibi
    conum sacrasse : quia quanquam Ecclesia Chrisii Unde compressus qiianlulacuiique
    existit exiliosus.

    toto drbe lerrarum diffusa in universitate catholica emitto verba ei gemitus. qiiantum in his dtinlnis

    habealur uu>, lamcn cum rectorihus suis inniliiur nostris honuni pcrdiiliinus tcniporibus ! quod lunien

    aique pfaesulilnis gtfbernatur, et divisa io priviiegiis, verilatis! qund exemplum bona: aciionis ! quahtom-
    qm: inlercessum pro piaculis nostris! llhi niinc prae-
    et una habelur iu conipage credulilaiis, ac per boc
    sentio nn: ordinem exccssisse; unde in prinia fronle sidiuui nosliuin quod in illis fuil apul Deum ? Ubi
    '

    bujiis epistolac lnic stiidui poncre, ut fasso errore miserorum refugium? Ubi susceplio peregrinroin
    compcndiosius pcrcipercni iiidiilgeiiiiani venix. Ntim \cl ubi monachorum et monacliarnm refrigernun?

    ciiin haec ipsa recogito quod quamvis diversiuue rc- Videsiu procul duhio quid lan^nm, ct quid explioare

    cloruin iu niuUis parlialur ordiuatiO ecclesiarum, non valeara : affecium lanlum nsiendo, nam bonnm
    eormn oicere noc incipio, sciens quia etiam >i esset
    lamen cumunaiii eam esseprodul dubio mcminimus,
    spe clianiatis aiiiinaniur quaB nos compulil et dc vo- milii scrmonis copia cl lingua: gralia cum ingcnii
    693 ETISTOUE. 5GG
    mcinoria, inexplieabihe niihi forefxisiimaverara-eo- a ma virlulis stiscitarc facilius morluos quam nobis
    rum refricare sanclissttna gesla : sed lanlum, ut somno dedilos.

    dixi, demonstro quid mcerear, ct quanlum niceroris Ecce isla dicimus, ct lamen aflecm nescio quo iu
    in me paiiar. Iacrymis relraliimnr, et eredulam mcniem desidcrii
    Vae voe prasemi vit.T, qnam decet polius flere fiangit affeclus. Heu miserabilis liumana conditio,
    !

    quam amplectere, odire quim amare. Transeunt el sine Chrislo vanum omne quod vivimus. mors,
    bona , succeilunt mala, et assiduo cursu transimus quac conjunctos dividis, et amicilia sociatos dura et

    ct nos, nescio qua ebrirlale menlis, permansuros ctudelis dissocias! jam jam confractae sunt vires H133.
    putamus; iusensibililer enim fugiunt tempora, el Jam conlrilum est iinpiuni jugum luum ab illo qui
    niors propinquat fulura el nobis spes pra-sentium tibi per Oseae rigidus niinabalur: mors, ero mors
    imaginatur gaudia (empoium. Fclices qiiornm laclitia lua. Unde per Aposlohini insultamus: Ubiesl, niors,
    Deus el gaudium debeatiuidineeslfiiturorum.quorum vicloria lua ? Ubi esi, mors, aculeus luus? Ipseqi.i le
    crncialus cum Cliristo cl opprobria in crucis ejus ve- vicit nos redemil, qui aiiiinam suaui dileclam tra-
    xillo, u! in aeterno recondantur triumpho ; ergo in didil in nianus impiorum, ut cx inipiis faceret
    sibi
    jllo nosler nmnis dirigatur affeetus, ibi oninis exlen- dileclos.

    datur servitus, ui ab ipso sit inlerior homo nosier B Longum quidem est et muliuin quae ad consolalio-
    tonsolatiis, qui pro nobis esl passus, el nos nun- nem communem de divinis Scripiuris debeanl repli-
    quam et nusquam relinqual solos. cari. Sed sulliciat nobis spes resurrcciionis et oculo-
    Quapropicr adbibe animse nire solamcn sanctanim rum noslrorum direclio ad gloriam noslri
    Kedeni-
    Scriplurarum meditalione, et perle consoleniur so- ptoi is, in quo nos per fidein jam resurrevisse pulamus,
    rores coetera, simulque dignamini orare ut niibi per dicenle Aposlolo : Si enini morlui sumiis cum Cbrislo,
    oralionis veslra; pr.tsidia dirigat omiiipoleniia di- credimus qoia simul eliam vivimus cum ipso. Unde,
    Vina inler vitae praesentis naufragia, variaque discri- quacso vos, ut et vosmetipsas, ul Cbristianoe, ul sa-
    mina pieiniis suae sulfragia, qiiaienus mcrear vestro pienies, ut fories consolemini, et illas orpbanas ve-
    inlerventii, omnipoieniis vobiscum potiri praisenlia slras lainenlis inleiire non paliainini. Nam sapienli
    iu auerna vita. luctus sufficit sepicm diebus ad insiar videlicel proe-
    Saluio omnes qui tecum Chrisii Domini manci- senlis mundi, qui in boc numero quotidie curril.
    paniur servitio, teque pric caeleris singulari pietaie Qunpropter consolamini in Domino, el in oinni-
    salutans peto, nt sicut me boni slmlii illius circa poieniia vinutis ejus, qui et orphanoset viduas sus-
    pcrsenseras dileciionem, ila luum in me conleras „ cipit, el oninessua gratia regit, facii judiciiim pupillo
    «ancium auiorem nibil enim exiraneum facis, si mc
    : et viduae, bumilcm ct pauperem jusiificat, ne vi-
    diligis, cujus et qiialitatem nosti menlis, et qucm deamiui in hominem spem et non in Dominum ha-
    consorlcm habcs sanguinis. Explicil buisse.

    EPISTOLA XIX. Novi quippe quod vos in illo digniiaiis amissa;


    uustiEM eralxioxis ad hojoneji et EUTRocusi. recordatio cruciet ; altera enim prolera, aliera amisit

    Borainis ei liliis meis Hojnni el Euirociae Uraulio. conjugem ; sedet nos ipsi amicum. Sed quid agimus
    Scio, scio non esse opiimum consolalorem qui ve! facimns, quia omnis carofenum, et omnisgloria
    indigeat consolatore, et non relevare luctiim alterius niundi velut flos feni? Si Creaioris noslri, imo quia
    qiiem proprii vincunt gemilus. Scd lanien qnia pec- ipsius lia^c esl voluntas, unde Apostolus elicil : Ortus
    canie homine liaec lex miindo data cst, et ista senlen- esl sol cum ardore et arefciit fenum, et flos ejus

    lia Dei est, ul quolqiiol liominum nalivitas in liicem decidit, debet nobis ejus voluntas esse chara, quam
    producit niors amara occidat , necesse est ut lam et renuere nefas, el non amplccti impium esi; cum
    inilii quam vobis hocad solalium occurrat, scilicet, procul dubio non quod nobis, sed quod ipsi placet,
    quia in lunere Hugnanis nosiri nec piimi isia nec el immutabile el firinum duret. Non euim sumiis
    novissimi snslineinus. Sed et ut aliquid de allioribus 1) noslri sed ejus qui nos rcdemil, ex cujus volunlate

    el melioribus memoriam reducamus, spes


    rebus ad voluntas seinper noslra pendere debet ob hoc el in

    omniuni crcdeniium Chrislus cxcedenles a mundo oratiooe dicinius: Fiat volunlas tua.
    dormienles vocal, non mortuos, dicens : Lazarus ami- Qiiamobrem necesse esi ut cum Job in funere

    cus noster dormit. Scd et sanctus Aposlolus non vult dicamus: Dominm dedil, Dominus abtlutil, sii nomen
    nos conlristari de dormienlibus , ac per boc si lid. s Domini benedictum. Dicamiis hoe cum Job liic, ne
    nostra hoc habel, quia omnes credeiilcs in Cbristo dissimiles in causa pra'senti ab co inveiriamur illic

    secundiim vocem evangelicam non inorientur in Jam autem finem sermoni laciam ne txdium le-
    xlernum ; liile siiinus quia ncc ille niortuus esl, nec genii ingeram. Quod superest vero, oro omnipolen-
    Quoniam ipse Dominus in jussu ct in lcni Bominum qui vobis Iribual cl consolaiionis
    nos niorieiniir. ,

    voce arcbangeli, el in luba Dei descendet de coelo, inedelam, etvila; lulclam, et mihi per vesira scripla

    ct innrliii qui in eo suiil resingenl. Spes ergo nos nu:rorisve>lri relevaiioneniosicnd.il. Hermenfredum
    leorrccliouis aniinet, qiioiiiaui quos bic amittiiniis nunc ad me reniilliie, ut viso me ad vos debeat re-

    ilac reviilebimiis ; lanlum csi i.i in eo bcnecredaniiis, dtrc. Expliuit.

    yraiceptis scilicet ejus parentes apud quem esl sum-


    667 S. IWAULIONIS C.ESARAUGUSTANI EPISCOPl 668

    EPISTOL.V XX. A lloc f|iiidi'ni jara olim aliissimo inspirarnine, fj

    EJUSbUM Cfuri.OMS AD EOSDEM. sacra meditatione gloriosissimi lilii vestri principis

    Domnis el liliis meis llojoni et Eutrocix Braulin. nnstri Chintilanis rcgis insederat animis. Sed dui i

    Id qnanluin audio, niilla vobis est couso!atio post sua accelerat vota, vestri Deo favente ad eum perlata

    sepiimum diem. Jam debnislis deponere lucium, sunt hortamenla. Na.n jam totius Ilispanix atriue

    (jiiia grandis in sua pietas impietas in Dominum est. Narbonensis Galtix episcopi inuno coadunali erami;s
    Contra voliiniatem Cre loris agili% si ultra mn- collegio ,
    quando Turniuo deportante diacono,
    dum lugetis. Nns enim ad llugnanem properabimus; vcsirum nobis esl allatum deeretuin, quo cl rob.i-

    porro ille iio" reveilelur ad nos, et ideo suslinendus siiores pro fide el alacriores in perlidorum essemus
    a noliis est qnasi alisens, non quasi niortuus. Omil- rescindenda pprnieie.
    lendus,ut illum eispectare non amisisse videamur. Unde ratcmur, prxslanlissime prasiilum, et bca-
    Undeprecor, ne forteiram Dei contra vos concitelis, tissime domine, non bumnnuin liic ncc morialiuni
    deponile luctum, sumite consolationem , ne caJatis laborasse ronsilimn , seJ omnip'iientis Crealons
    in desperatinnein , nam iniqua res cst quod com- ubique providam et nusquam nmaiitcm aJfuisse scn-

    niuniter omnibus accidit singulari obslinalione ile- leniiam. Cum enim lot interjacentibus lerris, lantis-

    flcre. Vincile qtiaulum potestis, imo plusquam po- B que inlerjectis marinis spafiis, uno modoeamdemque
    moHilionem animx vestrx et ubertim fluenies
    testis senlcnlia vegelalor omnium et reelor ammarum
    lacrymas reprimite, nam quod Christo non placet, corda principis simul et vesira mnformiler pro reli-

    nec Cbiislianis placere debet. Jam cniiu ct nos no- gione commovcril; r,uid aliud daiur intelligi quam
    minis ejns memoriam in obbitionem ad altariuni his, cui cura est de Otnnihus, illud utrobique Jiviniius
    Domini fecimus, et Clirislo omnipolenti animam ejus inspirasse quod in sapienlia xlernitalis sux calho-
    cominendavimus. lic;e prodesse prxvidit Ecclesix?
    Ut cognovi, et vos ita egistis. Conimendavimus Quaniobrem inenarrabili affectu grates repcndimus
    cuin Cieatori Chrislo Doinino, qtii euni creavit et Doinino regi coelorum, et benediclum nomen ejus

    reccpil; de opcre suo quod voluil cgit. Quis enini extollimus ultra onwia prxconia laiiJum. Quid cnim
    dicet ei : QuiJ fecisti ? aut quis siabit conlra jnJi- majus, aut qnid potcst csse commodius hu.nanx
    linm eji.s'' nun piiJ polest dicere lulum figulo suo creaturx, quam prxceptis divinis obtemperare, et
    Quare sc fecisti? cum poteslas sit cjus, ciim volue- xmulatione discretx scientix desperaiorum animos
    lil, fiugeie, ct ciim voli.erii f.angere. Italionabiles slmlio vigilanti ad viam salulis reduccre? Ncc coro-

    vos Dominus cnndidit : reddite vobismetipsis rationem nx vestrx onfidimus infructuosum liunc fme labo-
    quoniam nihil poiestis afllictione vestra ei confcrre, C rem.quo studes ci excitalos Qeri alacriorcs pro li le,

    ei cavcie ne furle Jiim contra Dei voluntalem agen- et Spiritns sancti calore minus ferventes accendere.
    tilms JiJnte irascitur, cliam illi indignetur. Unum Equidem nec nos lantus torpor involverat, ut ofQcii
    csl (iuod superest ut et vos solaiia capiatis, el quo- nostriimmemores nullo coelestis gratix insliganta
    lidianam oralionem pro illins requic anie Doroinum moveremur prospectu , sed pro quaiitate lciuporum
    fundalis, n.ini cl nos iia facimus : b ic solum licct, dispensaiio exstilii prxdicanlum, ct quod a nobis
    nmplius lugere uo i licet. Quaprnpter obsecro per non esl bucusque sedalum, dispcnsative poilus qnam
    D miinim ut consolctis vobis, et potius pro bis qui iicgligenler aui formiJoIose veslra noveril bealiiudti

    remanserunlquam pro eocui subvenirc non potesiis peractum : ut Aposiolus inonei diccns In leuiiate

    curatu portetis. corripicntes , diiersa sapienjes, nc foite det illis

    Dnminus auiem omnipoteus illud vobis tribtial, ut Doniiiius poenilentiam ad cognoscendam voritatein,

    ci illuiii noii offendatis, ct quielcm vilam in boc ct resipiscanl de diaboli laqucis.


    niundo peragalis. Quocirca artificioso lemperamenlo agere voluimus,
    EPISTOLA XXI. ul qiii.s \ix inclinari posse disciplina rigida cerneba-

    brau.ioms N0HINE im " ms Chrislianis blanJiliis flectereinus. cl gc.iiiinaiii


    EJUSDEH CONCILII vi tolf.t D -

    SClllCTA Al> noNOItlUM I duritiam assiduis ct longinquis prxdicaiionuiu fo-


    Domino reverendi.-si.no et apostolicx glorix ineri- iue.iiis subigerinms.
    (is bonorando papx Honorio univcrsi episcopi pcr Nam nnn crcdimus ad daninuni perlinere quamlo
    Ilispaniam coustituti. vicloria propagattir cx Jilalione,cum nil sii larduic,
    Oplime silis valdeque congrue Calhedrx veslrx a ubi rc majori discrelione ponderaiur. El licei nos
    Deo vobis collaix niiinus pcrsolvitis, ciiin saucta liorum qux in objurgalionem noslri vcstra sanctitas
    soliiciiud ne omnium Ecclesiarum, prxnitente do- indebile protulit, pro bac duniaxat aclione uibil

    clrinx lumine, ct in spccnlis consiiiuti, Ecclesix omnino respectet, prxcipue tamen illud non K/c-
    Cluisii digna tutamina providelis, el dominicx luuicx chiells scJ l.vii i lcsiimoniiim , quanpiam prophctx
    dcrisores divini gladio vcrbi et sopeini telo y.eli con- oinnes uno proloquanlur Spiritu : Cancs muli non
    loditis, aique sanctam dnmum Dei, malrem nostram, valenies lalrare, aJ nos, si beatimdu veslra dignalur
    giudio vestro vel vigilaniia a nefandis prxvaricato- considerare, ul prxmisimus, nullo modo pertinet
    nbus et exsecrandis descrtoribus ad Necl.einix si- quia gregis Domini cuslndiam, ipso inspiranle, jugi

    uiiliiudiiiciii cxpurgalb. vigilia pcragi ntes, el lupos n.orsu ei furcs lcrrcuus


    ,;9 EPISTOLJL 670

    latratu, illo in nnbis non dormienle, neque dormi- A proiracms faslidiurti vestris infcrret auditibus, bre-

    Ejus enim sumus figmen- viler quidem, sed suffieienler respomlimus, ut pa-
    lanle, qui cuslodil Israel.

    tum creali in operibus bonis, quaj praeparavit, ut in lainus. Sapienti enim viro pauta dicla sulli-

    anibulemiis. Quippe locis opportunis, et censuram ciunt.


    illis

    propter transgressores edidimus, et debitum prncdi- IIoc aulcm polius ct propeusius qiisesiiinus liono-

    Ciilionis oflicium non tacuiinus; quod ne aposlolalus rificentiam sanctilatis vestiae, ut ad beatorum apo-
    vesiri apex consideret a nobis excusalionis et non sioloriiin memorias omniumque saiictoruin , cum
    veriiatis causa depromi, retroacta tempOrum gesta preces pro lolius Eeclesia: siatu in conspectu dirigis

    cum -
    a clis prxscnlihus vobis arbitrati sumus neccs- Doinini ,
    pro noslra; quoque parvitatis humilitaie

    snrio esse mittenda. pieiaie benigua eminentius digneris effundere; m


    Proinde, domine beatisshne el lionorabilis papa, in fumo vesine supplicationis ex aromatibus myrrhac
    ea cbarilate, quae nobis praecipuum mtinus ex Deo et thiiris peccaminum nostrorum resolvalur senliua

    est, cnm veneratione qua sedi apostolicx et luae feloris : videlicet nc digna factis in pr.nsenli vel fu-

    sanctiiati lionorique debemus, iidenter intimamus de luro persolvamus sxculo, qui neminem mor.ialium
    conscientia bon;i, et fule non ficla, quid existiinatio novimus boc mare inr.gnum transmeare sinc pe-
    nosira in liac h;ibe;it causa. Arbiiramur enim puiasse " riculo.

    lalsiloquos (acile aures mansuetudinis veslra; opinioni Ergo, praecipue et excellcntissinic antistiluni, lam
    patere sinisira;, cum saepe soleat sine auctore falsa pro screniiate (ilii vestri principis noslri, quam pro
    dieiio evogare, atque levitate sui menles instabiles nohis, vel pro plebibus nobis coinniissis apud Deum
    penetrare, ut greinio fuveanlur mendacii infidi veri- iniercessionis tua; porrige opem, qu;e sanctitudini

    tatis el nescii, ae sic quia nulla eos aperta consola- vestrae ad gloiiam proliciat xternalem. In hoc quippe

    tur veritas, fucata sallem imeiur iniquiias. Sed quo- et nos impciulimiis operam, a Domiuo petenies om-
    niam destruit Deus os loiuenlium iniqua , ideo nipotcnle ut tranquillum et quieluiii in couversalio-

    ligmenlum colubri non credimus fecisse vesligium nis religiosissimae dignilate F.cclesiae snae cursiim

    in peira Petri qiiain fundalam esse novimus stabi- lribuat lemporalem, ut navis Qdei, qune inier scopulos
    ,

    litat-e Domini Jesu Chiisti; et quanqiiam tu, sanclis- tenlationum, etCharybdim voluptatum, atque llucius

    sinte, bene memor, nos pro divino cuhu


    olficii lui perseciuioniini, vel Scyllae lairatus, rabiemque gen-
    zelare adhortalione sncratissima mones, lainen non tilium assidue eonvexatur, sua gubernatione an ino-

    credimus tam funesti venenum mendacii iu pecloris deralione ad salutis porluni quielissime deducalur,

    vestri placiditate locuin palulum invenisse; scimus ut increpato mari, et ventis, cuncta ei prospero suc-

    enim optimae esse mentis indicium prava diflicilius


    '
    cessu proveniaut ex voto felicilalis.

    credere. Nam et ad nos perlatum est (quod lamen In calcem hujus epistolae raii sumus aliquid pe-

    incredibiie nobis, nec omnino creiliium esl) oiaculis culiarimodo ceu capiti nostras administrationis uiami
    venerabilis Romani principis permissum esse Jtidaeis porrigere, ut gravissimo examinis pondere apusto-

    baplizatis reverti ad supersiitionem suaa religionis htus vestri elegantia pensiiet, utrtim debeant quoli-
    quod quam falsum sanctimonia bet facinore implicali a nohis sentcnlia lairi scvera
    sit vcsira melius
    novii. Callidus enim ct ubique insidiosus liumani percelli, ul istos praevaricaiionis nacvo maculatos

    generis inimicus, cuni opci i- sui impensam persentit


    vestra censiiil beatitudo damnari. Nam lioc nunquam
    nihil proficere, ex mendacio famae damnalorum ni-
    et nusquam aui majorum nosirorum gestis peraclum,

    lilur corda solari. Sedtu, reverendissime virorum aui eloquiis divinis in Novi Testamenti pjigiuis re-

    et sauctissiine Patrum , insia, insla virlule qua in


    perimus insertum.
    Domino vules, pixdicaticne qua poiles, induslria qua EPISTOLA XXII.
    ferves, et inimicos crucis Christi ac daemonicolas EJUSDEM UIUULIONIS AD EUTR0I'1UM EPI-Cl rUH.
    Anlichristi variam qiiantocius peroccasionem trans- Domino meo episcopo, Braulio.
    ducin Ulraque pars, Orientis Solliciludini beaiiludinis vestroe, qua le dignaris
    siniini matrisEcclesiae.
    D
    scilicet el Occidentis, voce lua commonila et divino immeritum requirere, dum non possum dignas gra-
    prtesidio tuo sibimel inesse senliat adjutorio, et pra- Uas agere, quanto minus respondere? Se<l ilie qui

    vorum studeatdemoliriperfidiain;quatenusalterum solus se debitorem fccit pro inope, ei cui cura est
    Eliani afferens, duin infauslos prophelas Baal punis, respondere pro impossibile, vice mea lihi Domnio
    et zelo majori excrucialus solum te rcmansiss; ineo respondeai , et henignitalem quam in nie os-

    conquereris, siipcrna audias voce quia inulti reliqui lendis ipse restiluat. De lesto autem Paschali, quod
    su-nt qiii non curvaverunt genu anle Baal : haec cnini iuquirere ah humilitate nosira jussisti, novcril san-
    nos, non jaclanli;e neque superbiao spirilti inflati, ciilas vestra hoc esse recium ut sexto Idus Apriles,
    vcslrae suggerimus beatiludini, sed verilatis culloies, luna vicesima prima, Pascha anno isio celebrelur.
    ut de nobis noveris veiiiatem proceunte bumilitale, Sic enim anliqui majorcs nostii prsescripserunt , id
    jiistum vobis putavimus intiinare, ut inter nos veri- est, ad Tlieodosium imperatorem Tbcophilus, sie
    tas conslet, cum inlideles vanitas fallit. successor ejus Cyrillus.sic Dionysius, sic ad papam
    Et quamvis ratio posceret ut vobis ad singtila de- Leonem Prolcrius, necnon ei Pascasintis, et reliqui,
    beremus respoudere., taiuen uec in longnm scrmo rruor;um longum est faccrc menlionein; &cd et uostri
    672
    6TI S. UP.AEUOMS C/LSArTAUGBSTANl EPISCOPJ
    nec credo A LPiSIOLA XXIII.
    lempOTis vir insignis llispalensis Isidorus :

    eos in negolio lo m maguo ac necessario praterinissa EJUSDEH BRAULIONIS AB UMAMHIM


    VALENTIMU
    delinquere. ErlSCOPLH.
    Ji!ige:.tia et labore potuisse

    In lalerculo " aiiiein, qnem dominus inspexisti,


    Domino Unianimo Valenlino ep.scopo, B.aulio

    sienl vestra sanctilas scribil, forle inendosi Codicis servns inut.lis sa..ctorum Dei.
    aul librarii error esi, el ideo non ut debuit, sed ul Sanclitudinis veslrse apiccs gratis admodutn nobis
    contigit, prascriplum Itabet. Nam in Kaleudis Aprilis
    j.iiuiideque perlali sunt, eo quam maxime cum es-
    occurrit salutis vestrae indices, ut
    liocanno non Clirislianoruin, sed Pascba sent pignus cliaritatis et
    Teslamento. Sed
    Judaeorum, ex Yeteri non ex Novo esset vicissim quam cbaram vobis csse
    occasio,
    quoniam oportel ut illorum praecedal el sic nostra conlidimus, qua dileetionem muluam redderemus.
    sequatur, qbia prius Vetus, postea Novum exstiiit
    Sed quoniam nil sine Crcatoris nostri el disposito

    Doiniu.is qiiiuta feria vetus accidisse, ipsi rccur-


    Teslamenlu.il ; unde el rerum moderamine credimus
    nobis post boc cor nostruin po-
    Pascha cuni discipulis manducavit, el rentes gratias retulimus, quanlas
    Sabbatum, quoJ in Dominica lucescit, passiene et
    test el lingua dicere non polest.
    Nam quid nielius
    sua sacravit, ideo cum illis simul
    ce- ore loquamur, alque slylo
    resurreciione B et animo geramus, et

    lebrare non possumus, prohibcnle eliam Nicaeno proniaums, quam de eo gratias, nec
    dici diguius,

    concilio, quod in sepiimo libro ecciesiaslico refertur nec audiri brevius, nec cogiiari laetius, nec inlelligi

    liistoriae. vel agi fiiRtuosius pulo.


    pe> -
    cst a Legi eiiim liileras luas et blandiloqnio tno
    Ouocirca in sequenti Domiuica celebrandum
    sexto ldus me poiius ofnciis, quibus me libi
    nobis Pascba, quod erit , ut praemisi, suasus, opprimi
    iloriim in Kalen- paruisse, quam sublevari, persensi. Nil
    Apriles, luna vicesima prima, cuin coroputas
    bis qiue
    dis Aprilimisin prsecedenti
    Dominica luna celebrelur eiim in nobis aut parum esse sentimus de
    ct si quid ibi
    qtiarla deeima. benevoleniia vcstra nobis ascribit; sed
    necesse est
    usu noslio verum pro me est diclum.ad illum referri
    Porro quod semissis ex teriia partc quo etiam meriliim
    quarta dccima a q.io omne datum oplimum esi.a
    decurrit, apud illos va.at, quia nisi
    perquemlibel non libi rcspondeaiur
    Pascba. la!e exstat i..uni,ut
    fueril implela, non cclelira.it
    i,isibeiiigne.Eituquidcm,midomine f dileclionemerga
    satistaeSara, et DemiBus nostcr
    Sed ut in brcvi
    uos luam ut ostendas, ita scribis. Sed quseso ne amore
    Jesus Chrislus, qui venit non solvere legem, sed
    fallaris, quanquam ipsum amorem non in scrintis

    lcgis Christus, prios oonstitutum Proindc


    implere, quia (inis collocare videaris.
    Pascba boc sermone consttmmavU
    B on Ctantum.sed in aniino :
    esse non ignorem, si laudes
    cx lege
    cum libi debilorem me
    hoc, llt ini- vilis; posl
    [nbam anwdo de hoc gemmine tuas replicem, non quidem cro mendas; sed super-
    secerneret a Vetere, et non m
    i aret Novum , el
    ll.ius esse vcreor, cum ea utique vera de le dicere
    Vetus el Novum, ita cxorsus est
    „„„,„ co.ifu...leret verecuudiae tuas
    meo :
    possem quae ignoral ne.no, sed el
    Hotum TeHomentum in sanguiufi effunde-
    ll.c esi calix
    peperci, nc inter laudes meas pudorem
    secer.ial.n, dislinxil dicenS Uoc
    nol.is :
    naitira
    ct ut ita a
    rem.dtni vincerclcoiiscicniia.il pudicissima
    (acile in meam commempralionem.
    lua.
    brevi occurrit tibi meo domno sug- Ucddite debUuni,
    Eece ut in Sed quid faciam? Seriplum cst :

    quaeso, ut nec verbosus, -nec sopernuus sed in bac parte malo


    gessi, sed et nemini quidquam debeatis;
    nam uon esl mcum solum qu«d dixi; ve- quam retributorem, ne forie d...n
    repuler ;
    me debitorem
    cssc
    ritas enim commnnis est omnimn, ac pcr boc si rursus debilum compcnsare
    coniendis, me taba
    milii
    donum Dei cst; de quo tu merito Quocirca peto a le ut.
    q „id dignum
    dixi,
    de ine velleaudire arbitreris.

    plus prsesumis, in quo in


    commune sumus omnes, quoties tuis fruor eloquiis, luae
    orationis polius per-

    per me veriias loquitur, polius luum est cmoliimenia quam benelicia inea immer.lo
    ei si qtiid seiitiam
    potius diligis vcritaien. q.iam D
    ( ,„,m meum, quia t.i
    enumerata.
    est. uieo
    ego; et quia omoe dalum bonum desursum Ecce quod ad momenliim occurrii,
    amorc diariia-
    es qui siiisum est; si
    ut cum libi pro arvis
    magis luun. cst. quia lo illius
    lis innaii.matus respondi : |

    quod displiceat rationi, meum sed parva respondeo, ipsa


    auiem esi in his dictis verbis scd magnis multa
    cum vcra diei.nus, Dei s.int, non desiderii niei salietas ;
    esl non Dei, ac sic sermonis morosi prolixilas sil
    plus ejus est quam quam loquor ,
    nostra : et ideo plus cjus sm.i qui quia quidquid scriptis effundo potius
    me invcnis quod cjus esl, tuum in-
    posilus ila mihi confabulari vi-
    sii.is et ci.in ...
    quasi in facic tua
    possidcs cujus sunl illa qusc
    ve,„s, el in ine illius
    deor. . .
    r .

    t.un-
    .

    pnssidcs. Cum sis aiitem altera anima mca, imo sit in

    salutem cnm reverentia ct


    mea, precor ct obsccro ut .m-
    Ouo.l reliquum est, una anima lua ct
    sto
    me oratiouibus luis salvandun. Deum me oratio i.ta nec me
    amore dependo, ct pcnsissima sil ad P ro ,

    ne pigrescat interpellat.o
    cocnmitio. putes alicujus csse merili ,

    qua lcsta mobilia


    antem vox esl ,.„a ad signir.camlam tabcllam in
    laterculum. iMlcrcuhts
    • Ms in crai.t ailnoiaia
    m i ccclcsiastieos
    I
    ma»ime Braulioms lempore ust-
    673 KIMbTOLiE. C74
    prationis tuae cirea mc ,
    pulnndo id esse niilii quotl A nee Iniraniibtis Scyllaeis canfbus devorari , nee mo-
    deesl i;i me, ct tnfnus ores tit sim qtiotl forle esse dulamine Sirenarum resolvi. Quaprnptcr rccle V< ri-
    me credis ; cum si areana actionis me;e pcneires, las tle t.ili sap cnle profata esl : Uv.ia adifuusli rfj-
    plus in me invenias qtiod dclcas ,
    quam ab oratione mum liunn supra pelram , ilesccndd pluvia , vcnerunt
    cessando quod gaudeas. flumina, flaverunl venli,et impegerutit in domutn ittam,
    Peffunciis namque occasionibus tuis meiear illn- el non cecidil, [uiulalu enim csl supra pelram.
    sirari alTaiibus et saiago pelitionibus, et amplissimx Qiiiiisuiii ista? videlicet quia pervcnil ad me et in-
    salutis obsequia dependo, qtiasi prasens luis obtu- vacanliae ve.-lra; sudor , et piacidaa inenlis pro oinni-
    itbus. bus labor, et quod gemina quodammodo via ita gra-
    EPISTOLA XXIV. deris , ut cl praisentis s;tculi pro mulliplicalione
    EJUSDl.M DRALLIONIS AU VALENTINUU EPISCOPUM. bonorum operuni inquieludines toleres , el sancti
    Domino meo Valentino cpiscopo, Braulio servus studii Iructus conversatioiie sauela procures : atque
    inutilis sanctorum Dei. ita iiiiii ego assenlalionis modo , nec fallacibus blan-
    Quibus tenipestatibus procellisve vestram queri- diiiis ista dcpromo, quoniam qui adulalur, blandus
    mini conturbaii quietcm, eadem no^cito me laborare qtiideni , scd iniinicus eenseiur ; scd ad vestros
    molestissima vexaiione. Quid enim polerit esse tututu •» [Ms., vos] roborandos aniinos, et ad solatia tentalio-
    bis in quibus liues jam saeculorum devencrunt , ul num atque tolerantiam procellarum, sine quibus b;ce
    uiitante et seuescenle, tit ita dicam, mundo, et acer- vita iinii geritur, ista prajmisi, ut et adversa fortiter
    rimis aegriludinibus concusso ,
    polius experiamur lolereniur, et prospera caveantur, atque inter utrmn-

    ejits morbis et lapsibus aflici, qtiam quiete matuiita- que ita gradiamur, ut prajsentis vitac laborcs excrcitio
    lis et gravitatis relici. Sed recurrendum est ad Deum, sint nobis, non exitio. Nam quia susceptor nieus

    apuJ quem summa reniinct potestas constat univer- esse dignalus es, et partem aniime mcae te esse non

    sorum, ul nec nostris mcritis justa repcndat, el uii- dubilo, sic i


    ro le mibi sollieiludo quasi pro nie ipso
    sericordia cnnsueta pressuris atime neeessitaiibus instat, iioliim est Doinino. Unde prsesentem servuhiin
    nostris occurral, de cujus clementia pr;esiimimus in vestrum benign laii veslras coiiimendo, ut et per vos

    lioe cor|iore adbuc constituti impertiri opportuuita- glorioso doniino nosiro praesentelur, et vcsira cura
    leni te visendi, et tua benedictione percepta te fruendi, quomoJo dclcal incedere instrtialur.

    ui quod magnopere desideramus quandoque oculaiim Veruintaii!eii,qiioesoiiiqiiialibruiii Aprincii Pacensis


    cap amus. Et quanqiiam non dirimit absentia corpo- episcopi Iraclaluin Apocalypsinqiixroct non invenio,
    vis quos neciit unauimitas in Domiiio parilis, quia, a vubis ad transcribendum accipiam direclum, facile

    ubicunque simus, in illoqui ubique est unum sumiis, enim vubis erit propter ainpissiinam potestateni
    quia eum iiinini et in illo proximum diligimus; lamen vestram, et cclebritalem urbis, etiam si cum non
    quia ex corpore et aninia conslamus, ad supplenien- babeaiis , perquirere a quo liabealur , ut nobis per
    lutii eursibilis viia; amplius quiddam videtur videre vos pracsenlctur. Sane in tempore apud Laiirentiuin
    quein desideres, qiiam desiderare qtiem videas : boc ci'initem dttduiii eum fuissc novi. Jam doniini mci
    aniore flagranles et muluo desideramus et muluo erit ubi ubi pcrquirere, et pelitioneni meam implere,
    salutainus. Ego auiem impensissime referens graiias ci;ins enini ct transcribetur el remillelur.

    ilignaiioni tuoe, quie sic diligit ut inquirat peto ve- De caitero famulalus mei obsequia omiii dependo
    niam negligenliae ii,e;e, qux non inquirit ut debet devolione vobis offerenda [Ms., ollenda], et eruditis-
    c illu-
    quouiam regionis nostrse bomines pergere illuc a simo seiinonis vestri slylo perenniter diieelo

    paveut ob latrones. Sane precor ut nun niibi vicissi- slrari velieinenter desidero.

    ludo restitualur , sed quolies patescit aditus, dc tua EPISTOLA XXVI.


    incolumitaie milii commonitorium mittaiur. .EMILUNI PRESBVTERl ET Ai:0ATIS AD DRALLIONEM.
    EPISTOLA XXV. Domno mea Liraiilioni cpiscopo, iEiniliauus pcc-

    EJLSDF.M BP.ALLIONIS AD iEMILIANUM PIIESB\ rERUM LT D Callll'.

    ABBATEM. Quo ob-equio vel cordis affeclu doniino meo gra-


    Doiiiino meo yEmiliano |iresbylero et abbali, Drau- tias refcrain pro benignitatis el gr.,li:c vestra) be-
    lio servus iniiiilis sanelortim Dei. nelicio, quo meam pusillitatem cl admoncre libenlcr
    Qtianivis undique de niuiulialis vertigine assiduo el salulari consilio instruere dignaris quia verliis
    ,

    sestn quatiammi ,
    qiioniam ita prospectu divino in explere nequeo, Deiun vobis retiibiilorein votis om-
    ordine estis constituli reriiin pro copio is lucris ani- inbus ct obsecratione deposco, poslulans tuam do-
    inaniin; lamen notui ancliorain menlis veslrse ila mini mei poicsiatem, ut qu:e peculiariler eloquiis
    supra b sohdissiuiam ccelcslem fiiiidaiam esse pelram, Dominum
    admones luis meriiis et orationibus apud
    ut i.nii queat, quibuslibel modis sajviat miindus, in- in nie perfieienda oblinere digneiis, ut merear bene-
    lumescai pelagus , ot hoc niare iiiagiiniu vorticosam dictionibus veslris id eonsequi quod et Deo noslro
    erigat cervicem, peniius dissolvi, nee Cbarybde ebibi, et veslris aniniis placituia esse possit.

    » Ms., Iwminis peryerct iltic. rem direcum. Conjicio vero scriplnm fuisse a Rrau-
    h In ms deest supru. lione Perennitcr direclo qtia-i exposcente ab .Liui-
    : ,

    ' Locus corruplus in ms. ; lcgitur enim : Per in liauo non intcirupiam epistolarum direciionem.
    6 7r, S. BRAUL10NI3 C/ESARAUGUSTANI EPISCOPl C76

    A Aposlolus gaudel; pro cujus rcstiiutione gauJiuin


    Pro liliro autrm iiuem ini|iiisiiione mea invenliim ei

    hubuil, dolere tiansisset debuit el quia non $il


    dirigendum vestrae bealiludini praccepistis, lesiis est si :

    miiii Deus qnia Omrti intentlone qu.csivi, ut


    pomi, optimus consolator quem proprii vincunt geiniius.
    eiqu.mdoalibi invenire non valui, filio vestro dojnno Tu tamen in hac ancipili via ita nioderare animi lui

    imsiro suggessi, et ipsc inter libros suos inquirere naviculam, ul el moerenlibus solamen adbibeas, el

    sed omiiino iste Codex inveniri non poluil, inimicis occasionem gloriandi non Iribuas.
    jussit,

    nain ei pro liiiris Laurenlii solliciti fuinms, sed quia De csetero cuin omi.i humililale ct revercnlia sa-

    lempore res, sicut noslis, in dispersionem venit, luio; ei precor pietatem divinam ut le conservaro
    illo

    imle invesligare potuimus. dignetur in ouini sua graiia.


    uiliil

    Mci vero famulalus revercnter reddcns officium, EPISTOLA XXIX.


    idemque me vestrsc meniis arcano fovendum luen- EJUSDEU I.RALLIONIS AD CUNDESVINDAU ET AClVARllH.
    dumque commilto, ei saiis humiliter obseero ut qtio-
    Illusliibus domnis , ct in Chrislo dil< ctissiinis,

    ese occasio praebel, veslris de felicitaie propria Gundesvindae ct Agivario Brauho servus inulilis
    ,

    iiiercar eloquiis informari, sanclorum Dei.


    EPISTOLA XXVII. Iluinan.e \ itae miserias ipse reclius deploral qui se
    BHAULIONIS A.I> jEMILIANUM rRESBYTERUM EI ADBATEH. quolidie ninriiuruiri exspeelat, ciideo non tam irans-
    Oumino meo /Emiliano presbyleroel abbati, lirau- isse de mundo quam vixisse cum mundo luciuosum
    iiii servus humilis sanctorum Dei. est.

    Si veslrum advenlum scire meruissem, si viain, si Porro, si ila vivilur ulChrislO servialur, inundrm
    tempus, si denique consliluium locum, ubi prajsen- vicjsse est, non cuni mundo viiisse, quod sancix
    liam vestram |
    ossem videre, culpam nnn iucurre- memorix vestram credimus matrem fecisse, ac per
    rem. Nam de liis omnibus iguarus, novit Dominus hoc congraiulaudiim est ilb, quia caruii lenlalioni-

    quia et praesentia: luse me prxsenlari dcsidero, et bus, eiiamsi nos reliquit in diversis casibus. Chri-
    quomodo lieii possct, ignoio. Sed m utrumque lieri slianoruni enini transitus piocul dubio gaudium est,
    potcst, quxso ut non despicias visionein parvitatis de quo dicil Apo^iolus : JSolo vos conlristari, sicut

    noslrx, propler quam redimendam visibilem se prae- el ccvlcri tjui spem non habent. El ilerum : llihi uiwre
    Imii Redemplor humani generis assumens iufirmi- Chrislus csl, et mori lucrunt. Quod si spes noslra Re-
    laiem nosiram. Sin alias placct, quseso te ut ores demptor esi noster, in qno uobis el n> rlis victoria

    prome misero, ct nou aliuin repules quam si me ci resurrcctionis gloria iribuilur, non csi quare de-
    summa ofliciositaie susceptum vidis es, nam ubi cum q ploremus corum castis quos bcne transisse scimus,
    corpore ammoque et susceptus et servus tuus snn Quapropier consolamini in Domino, ei in omnipo-
    (sine fii tione corara Deo loquor), polui te ubicunque tcnlia virtulis cjus, qui cl nostruni pote-t esse rcfu-
    assequi; sed evectio spiritualis esl, ego autem c.ir- giuni , ei transeunliura refrigerium. Nec lugealis
    nalis suiu vcuundaiiis sub correptionc " infirmitalis
    ; quod aniiseiitis, sed gaudeie quod ad vilam xter-
    ac pcr boc dcsideiiuin nostrum spiriluale e^t, et nam matrem vestram prxmiseritls. Illic enim ii qui
    versa vice eveciionis subsidiuin corrupiibile. Qua- nos prxcedunl uoslrum advenluni openuiilur; sed
    propter diseoidia concors |.Vs., consors], el concor- ulinam tribuene Dco sit lale unde n< u sohim ipsi
    dia discors e i; ac sic, miseria dominante, qnae vo- sed etiam angeli pacis Ixtentur. Quid in longuin
    lumus non facinius, ut qux uoluinus faciamus. Scd liahor ? Fluvius iuorlalilalis slare non poiesl : cur-
    j .1111 suflieit ajmcl prudenles aures eiTeciuin prodi- lit ct secum nos traliit; ac sic lolerandum est quod
    disse, ei impossibilitatcm notuisse. conditio pcccato obnoxia habet. Veait ad bane ei.am
    Oe oxlero commendans me , mihique d Salvaior, ct cum Lazaruni dormienlcm vocarei, si-

    quaeso, ul sis nobis propitius, ei digneris non soluin raililer et puellam ; tamen ipse hujus lorrenlis tnr-

    oraiioiiibus mis, sed etiain luere nos ciiltuine lux buienlisSimam amariludinem ut biberei aii : Trislis

    protectionis. D est anima ntca ttsque ad mortetn. Iloc ille pro nobis,
    EPISTOLA XXVIII. non pro se dixit.
    EJUSDEM BRAULIONIS AD ATAULFUH. Scd quia ncin esl quod declinel liujus niali incvi-
    Domino meo Ataulfo, Braulio servus inuiilis san-
    labilem cruciatum, paiienter tolerare ueccsse est
    ctorum Dei. quod evadere nullus bominum poiesi. Nec p iinuiu
    (Jt audivi, socrus tua domna Mello ab hac vita rc- nobis, nec novissime coniigil : si primuin, diceie-
    cessit. Pulo, ui esl anima lua Cliristiana, quod do- iui!> ab alio ccepisse debere; si novissrmum, quere-
    lc;>s. Sed sic dolorem adhibe, ut possis ei uxorcm et remus in alio debuisse desinere, ut quocunque modo
    cognatum consolari. Piudentis viri cst fortitudine a nobis evacuarciur. Sed quia, ui prxmisimns, nul-
    ainnii et tolerare mala prxsentia, ci dissimulare lius libcr esl pes ab bujus laquei inuseipula, facia
    adversa. Unde decet te, charissiine domine, ui vir- mus quod Chrisiiaui debemus : toleremus mala, < i

    lnte qua vires sic coiisol.ilioneiu tuis adliibeas, ut te speremus bona ; charitate reficiamur , in Domino
    fracium fuisse dolore non osiendas; non quod ora- gloiieumr, iu Cliristo consolemur, el doclrinara il-

    iiiuo non doleas, quia in restilulione Epaphratis lius, quantum ipse juverit , exsequamur. Potens c^i

    « Mallem legerc : comtplione, qued videtur innucrc rorroptiMifl subscquens.


    077 EPISTOL/E C7S

    ei illi requiein et nobis nuxiiium, ot illi regnum et A precibus flectitur, iiituitu miseriarum miscrclur, ct
    nolus gtibernalionem prxsiare. alllictos dcsolalione ilerum consolatur. Nam el Nini-

    El ISTOLA XXX. viiis indulsit, et Sedechia! miserias respcxii, ei Aebal»


    EJUSDEM BRAILIONIS AD WISTREMIRIM. afilictioiiiljus quamvis iniijui propitiatus pepercil.

    Donmo meo Wisiremiro, Braulio servus inuiilis Iloc iileo, sacralissime, supgt ro, princeps, tit jam
    sanctorum Dei. jam landem rcspicias me afflictuin, miserum, et re-

    Cuiii nou sil optimus con;olator quem proprii vin- niedium postulaniem : denudatum solatio, destitutum

    cunt gemitus, tainen communem dolorem totum ipse consilio, et fragilitale infiniiitaiis oppressuni, et cti-

    oplabam suscipere, tuitum ui luam consolationem jus vila in aiuarittiiline posita polius desiderat inor-

    attdireni. Jam enini ille feralis nunlius me confece- tem penetrare quam in prxsentis vitse auras respi-
    rat, quando per luas litteras redintegralus redivivus rare.

    aderai. Ileu nrortis amara cunditio, et sine Christo Eral mibi utcunque bujus viluc solamen eisi in

    V3IIUIII omnc quod vivimus! Effugiunt lacrvmx, oc- imiliis necessitatibus constiiuto seivi vesiri Eugenii
    currit hebetudo animae, tremula ipsa ilictaiio [Jl/s., raei arehidiaconi visio; quia elsi diversis concussa
    dicatTo], et prae mceiore jugis concussio nou veuit damnis Ecclesia, in qua indigni deligati fuerainus,

    suo ordine; sermo abit : abiit quam dileximus, in " cor uosirum amaiicabal : vernnitanien rccurrentes
    ipia tibi et copula cainis, et consolalio omnis, ct no- ad Dei vcibiim, quia non in solu paue vivil bomo,
    bis causa decoris, et specimen cbaritatis liiit. quod non iminerilo luijus vilse subsidio intelligilur,

    Dccus tiium, 1,1. .iia laus, et ornanicniiiin tunm, sed in omni verbo Dci reficicliainur, quouiam scri-

    nostra exsultatio erat. Quis enim credcrct tam parva ptum est : Fratcr frairem adjuvans exaltabitur; ct :

    setate eam discedere qux senectuti tux credebatur Ferrum ferro acuitur, ei licmo exacuit faciem amici
    dala divina provisione, til recrearet lassum, et fove- sui.

    rel inlerciiras sxculi anxiuin? Sed quod non puiavi- Nunc vero jussione gloriae vestra; auferlur pars
    mus occurrit, et quod non asiiiiiavinuis venit. Vxvitx animaa mea^, ei quid in bac aiiale jam agam, nescio.
    niorlali, el quolidie viventibus vanescenli! Luinine corporis caicutio , virtute vacillo, scientia

    Sed quid agimus, quoniatn mortalium est ista con- destituor, idcoque prcccs diiigo ut non scpares eum
    ditio? Consolemur in Domino, in quo est longe me- a me, sic non separeris a regno Dei, ei scmen itmin
    lioris vitaj consolatio, et quud lides habet vera, non regnum possideat liium. Nam vcre, ut fideliier sug-
    desinauius dcsperare de illa, et Iransductam eam ad geram, ignoro quantuin illic possit prtestare; lamen
    mcliora, el iiberalam de vitx prxsenlis miseria : absentia islius tn bac veslra ci\ iiate n.ultum babet
    quem enim libeat ad tania mala qux insurguiil vi- impedire, quia, ui suggessi.ego nibiljam valeo; iste

    vere, nescio si possim invenire qui : si invenius fuerii, aulcni in omnibus erat aptus, et in legatoriorum
    ant stultus, aul insipiens erii. Ergo quia Creator et stisceptione, et ad implendam vestram jussionem, ei

    Redemptor noster,qui etluiura praividet et prassentia in diversarum reruni subvenienda occ.csione.


    tenel, quid illi animse conveniret vidil, ob lioc eam Tibi, piissin e princeps, cuncta faiemur : ille au-
    raptam pulo, quia eam dilexit, et ne maiitia mundi tcni qui arcana et secieta perlustrat, et necessitalcs
    mularet intellectum ejus, nam su/ficil diei muliiia nosiras pcnsital, animis vestris inspiret, quaUer sic

    sua. Quaproptcr cougatidcre debemus, non lugcre; unam Ecclesiam ordinetis, ut aliam non deslitualis.

    iion quia amisimus, sed quia lalem habuiinus, lu EPISTOLA XXXII.


    uxorem, nos vero soiotem ; sed quia prudeutiae tuai CHINDASVIMHt REGIS AD BRAHLIONEM.
    esl illo viveie oidinti qui non incedat inimicis in Dpmmus, sancto ac venerabili Patri Braulioni
    repreliensione, consolare, et animi magnitudine sper- episcopo.
    ne dolurem, el ut conipemliosius loquar, simul in Suggestionem eloquentia; vestrae verbis Dorentis-

    te et absentis amorem et ralionabilem praebe conso- simis adornalam , cunctisque euphoniis verboium
    laiiouem. Credo quod in spatio tempoiis facilius pns- D succiiiciam, quain ad nostratn clemenliam tua cu-
    sit fieri. Sed jam incipe, nam omnia diu mcilitata, cl ravil sanctilas lransmitlend.ini, su<cepimus, in qua
    fiequenter cogitala, quamvis sint alrocia, efficiuntur per luciibralioncm luorum veiborum sludio nobis
    leiiia; ac per boc in hoc studiuin pone, illustrissime datur intejligi, nulla vos intellectus necessitaiecom-
    viruruin, tilcl le el luos consoleris, et quos cum illa pressos, nullaque indigenlia sapientiaeexiguos apud
    dile\i^ti illius morte non oliliviscaris, ut aff cluui vosEugenium arcbidiaconum rctineii.

    quim vivenle illa per illam babuisii amisisse non vi- Quod a nostra gloria expetitis fusis precibus,
    deaiis. lmmulato proposito eum vobis potius relaxari. Ei-
    EflSTOLA XXXI. enim veslra sanclitas ista nec immerito crediderit
    EJLSDEM BRAULIOMS AD CIIINDASVINTHUM RECEM. provenire, quod nostraj serenitalis animus ardenter
    Suggercnduui glorioso domino uostro Cliindasviu- eum ad liunc bonorem nititur provocare. Nam Deus
    tiio regi, Brauiio servus inutilis sanctorum Dei el omnipoiens, cnjus nutu univeisa descrviuiit , nbi

    vester. vult inspirat donec suam bonam volunlaiein im-


    ,

    Doininns omnipoteus, ad cujus similitudinem rc- plcat, ut ad immolandum sacrilicium suo Creamri

    guaui bonx istius tnuiidi polcsiatcs, supplicantura placilurus acccdal nain prxeminens Domini pictas
    :
    C7) S. BKAULIONIS C.ESARACGtfSTANI EPISCOPf 6«
    iios irmi pr:i-scLvit qnos eliain in melius prsedesii— A leriiuni remeare. In hocsperanles nondefieimus fide,

    nare-desiderat. Adeo, si isia in Dei voluniaie, m quia misericordia sua circunidabit quorum spcs in

    confldiiaus, persislnnl ; atiud nosquam quod ipsi illo manet.

    eomptacet facere non debemus. Nec enim sub liac Ilanc fidem leinii-se ux: rem luain et ipse nosli,

    veslra poslulalione noslra esl prxlermiitenda justi- et nos procul dubio non sumus ignari, proplerea

    lia, quod ipse hinc exsiileril 01 iundus ulji uunc con- euim et illa fuit et uos sumus Clnistiani. In Iiujus
    secrandum speculatorem oplamus. anchora siabiliiate adinonemur ab Aposlolo conso-
    Ergo (|iiia noslra: paili procul dubio patet juslilia, laii, eum ail : Nolo vus iijnorare de dormienlibu$, ut

    nosirac devotioni qu.-e promissa sunt non frauda- non conlrislemini, sicut el ctvleri qui spem non habtnt.
    buntur qiise Clirisio suni placilura. Iloc nenipe in- Nani utique Cbristianis apud Doniinum vita uon au-
    graie vestra beatitudo recipere non debei : uain ferlur, sed nielior muluaiur. llinc mortui dormien-
    maxiinum exinde anie D.uniiiuiii consequi poterit les vocanlur ; secundum quod Dominus in Evangelio
    praemiuin, duni speculalorein euin Deo lelaxaveris de Lazaro dicit : Amicus nosler Lazarus dormit.
    immolandum; tuaque sublunior apud iliviuain effici Ilxc dormilio in resurrectione Odelibus vitae erit
    [.ioteril laudatio, si ex luis doclrinis sancia calliolica pleoitudo; ac sic quia Cbrisiiani smnus, consolari

    pracfulserit Ecelesia. B debemus non in nobis, sed in co qui susciial mor-


    Ergo, bealissime vir, quia aliud quam quod Doo tuos el vivificat.

    est placitum non eredas me posse fucturuui, ne- II.cc quidcin vivfeBcalio, credo, quod vestra jam
    cesse est ul juxla nosirain adliorlalioncui bunc sit consolalio. Sed affligit cor inter praecepta vinu-
    Eugenium arch diaconiini nustrae ccdas Ecclcsia; lum, resurrcctionisque spem praesens desolatio. S : 1

    sacerdoiem. si aui primiboc incurreremus, autnovissimireputare-


    EPISTOLA XXXIII. luur diccntes : C.ur aul ante nos non facium fueril, aut
    BRAUI.IOMS AI> CIII.VASVI.YIIIUU B.E6EM. posl iio- nou erii? Sil ergo consolalio quibus uec pri-
    Suggerendiim glorioso Domiuo nostro CbJndasvin- mis.ncc novissiinis, bxc accedit morlis occasio Ve-
    ibo regi, liraulio servus inuiilis sanctoruni Dci ct rumiamen quia omnis mundus ita labitur, ct de nobis
    vester. bic casus quolidie forinidaliir, in palieutia nosira
    Llsi (lisrupto pi tius quam scisso socielaus vmciilo poasideamufi animas noslras, etsil in nobis toJerau-
    cum quo servo luo Eugcnio archidiacono in Do- tia, ipialis essc dehei in auima Chrisliana ; et dc i-

    nvno (onnccieb:ir, tamen euni ad vcsiraiu, ut jussio uat dolor, ulii non subvenilur nullo rcmedio , in

    gloriac vestra: habuit, misiinus praseniiaiu non sinc conspeciu illius aninias noslras effundcntcs, qui et
    spe pietatis vestrae, <|ua soliti cstis ei miseros respi- *- defunclis est requics ei vivent bus misericordia re-
    cere, ct affliclis suhvcnirc, scilicct ut resiimaiis eum levationis
    pairouo vestro sanr.lo Vincenlio in eo quo bucusque Sed qui in longum libi neccsse csl aliquid dicerc,
    luit ollicio. Cieierum si supernx disposilionis pro- ciiiii iioi) possit esse aequus consolator quem in bac
    vidcniia cor cleincntia: veslrae nostra prece averlil, causa projirius vincit dcior? Sed cl me el lc conso-
    cedat necesse c»t qiiud inoitulis voluntas cxpelit lelur in Domiiio palienlia et spes, ut ct meliora spc-
    aiquc duni gluriae vestrae ordinaiio suppleia fuerit, rcraus, et ea quae nobis superveniunt loleremus.
    i -oiiiineiidamus, quaiila poSSUlllUS obseciaii ne, cjus Pelo aiitcinab iilo qui ci praesens vita ellutuia esi

    deplorandam peregrmatiunem. iu potestate, ut dei illi requiem, et nubis dignetur

    EPISTDLA XXXIV. impertiri in se saiuiem.


    EJUSDEM BRA.ULIb.MS AIl SEBRIDIUU. Multa suiit quaj occurrcbanl ul cliaritati tuaj scri-

    Domino meo ct raibi prsecipue in Chrislo liiio Dcrera.

    Nebridio, Braulio servorum Dei inutilis serviis EPISTOLA XXXV.


    Vilaisia lugiiiva el fumci, suadensel deci|iious, el S. EUGEMI III PRIJIATIS T0LETAH1 AU BRA.UU0HI H

    ame decipicns quam suasa coiiiplcns, quam sil nulla Suggerendiim domino meo, ci vcre proprio domi-
    1)
    ei asapientibus ci prudentibus intelligilur, de qui- no , liiaulioni episcopo, Eugenius scrvulus vesler.
    bus lu iinus exisiis ; ei quolidie oculis et causis ipsis Dii t- res ob.ina' siinl in Lcclesia inea iinde lii-

    labentibiis prxvidelur. miiim contabescit anima mea, ct quid remedii ad-


    Ad me pervcnil qtiia lilia mea ronjux lua et uiris- bibeam, nisi consiliuin vcstruni piaebucril, penilus

    que cliarissiuia, beu! ab bac. migravil viia. Soilein scientia nostra non babcl. De quodam Iratre repe-
    LiimaiKc vitae non lain in illa quam ° in noliisuicl- rimus qui, non accepto prcsbylerii gradu, presbytcri
    ipsis duleo, et quid de nobis contingat dubius sus- pcragit officiuin, cl ut cansam cerlius aguoscalis, t.ninia

    piro. Interca ct Domino ci Bedeinplorc


    nobis in singulariter innoicsco. Euit idejn ip-c fratcr mo-
    iiostro, quia sua morie morlem devicil, consolatio, lestissimus domiiio meo Eugunio. Etogatus a rege

    iil ille in cujus potcslale ct niiiu mors et vila no- uteum presbyterum ordinarct, quia jussioni piiuci-
    sira consisiit, ipse nobis a secundae mortis poiesiaie pis resistere non prasvaluil, boc genus facilonis
    s;t delensio , qui solus valuit inlcrna peneirare, el invcnit. Duxil eum ad altarium, manuni non impo-
    pcenas mortis damnare , ot ad superos post diera suil, ct caiilauuliiis clericis in cxcelso pro bu I

    " Ms., Soric humanai viuc »«» lamen in illu quain, ctc
    ,
    6S1 EPISTOE/E 682

    diciione malediclionem offudit, sienl ipse hoc per- A sine mc niliil potcsns, mecum aulcm omnia poteritis

    sntiis idoneis ei sibi charissimis piisinioduin pulili- et ilerum propheia : Bominun dabit verbum ; alque
    eavit, cnnjurans ut hne qnandiu viverel reticerenl-. iteriim : Apcri os tuum , cl ego adimplebo illud pro
    ;

    Qnid intic fieri prrecipit vestra prudentia eita me jussu luo , pro obsequio nieo , pro spe divilii pro-
    jnssione cenifica : nam nescio aul si isie presbyier missi , pro eo quod niliil impossibile est credenti ,

    h.ibeatur, aut si illi qui per eum b;ipiiz;ili chr.smaie tentabo dicere, 111 poiuero, et ut milii ille niinistrarc
    prrenoiaii siini recte Christicolre vociiemur. jusserit , qui Ecclesiam suam legit, si qua invenire
    Solve milii lianc, de qua saiis anibigo, quresiio- quivero, et tibi meo domino consentanea rationi
    nem ; iia solvat Chrisius culpa: vestra', si lamen est narrabo. Jani miim erit ea qure suggero discretione
    aliqua, nexionem. In aliquibus itidem locis diaconos qua viges, solertia qua polles, inslructionequa pluri-
    chrismare persensimus, et ignoro quid de his qui ab iiiiiin vales, ei approbare recta ei corrigere errata, ,

    eisdem cbrismati sunt facere delieamus ; nunquid- et tegere indigna , et rescraro digna.

    nam iterabitur sancii chrisinalis unctio; nut si non Igilur jam ad ipsas causas veniamus. Dicis te m
    ilerabitur, aut pro clirismate repulabilur, quod for- episiolis duo observata
    luis fuisse in Ecclesia tna ,

    siian aui prresumptio compulil, aut nescientia per iinde conlabescit anima m.i , el quid rcmedii adlii-

    pelravil. Quid in b»c servare me deceat suggcro, ut " beas ppniius scieniia vesira nnn liabere ; scilicet de
    veslra milii pietas innolescal. quodam fraire, de q»o scribiiis , qui, pon acceptn
    Duabus pra?missis occurrit et lertia. Presbyieri presbyierii gradu, presbyierii peragit officinm, et m
    aliqni , conlr.i jus et velitum canonuin , de chrismalc causum oinueni exponeres, narras eum fui^se mob-
    quod sibi ipsi cnnficiunt (si lamen chrisma isiml est siissimum pr.Tecessori vesiro, qui rogalus
    a rege m
    iiomiiiandiini ) baplizalos signaie prresumunt ;
    quid euin presbyterum ordinaret, quia jussioni principis
    aul taliler signalis remedii aul his possit pro corre- resislere non pra-valuit ( ut vestris verbis loquar)
    ctione praberi me fateor ignorare ; sed a le de liis boc genus faclionis invcnil. Duxit euio ad altarium,
    iluminari me posiulo ,
    qui divinre sapientirje inajori munum ei non imposuit, et cantanlibiis clericis in
    lumine pollens, et legis sanelae quotidie medilaiioni excelso, pro bencdictione maledictionem cfludil
    deserviens, laiebrosas nigrorum cordium factiones sicut ipse prrecessor vesler hoc personis idoneis et
    et vehemenier insequeris , el prudenier invenis, et sibicharissimis postmodum publicavii conjurans ui .
    ,

    acnlfl dissolvis. 1n nobis auiem ctsi fuit aliquanlola boc quandiii ipse viveret reticerent. Quid inde liei i

    scienliolre modiculre venula , ingruenlibus regriludi- debeat a me jubes expciere, qnia ignorare vos di
    nibus, el curarum muliilidis leinpeslatibiis, ita peni- /-. eiiis : uirum presbyter habealur, an si illi qui per
    lus evsiccata defecit, ul nec lantillo sudore disiillet eum ehrismaie prreuoiaii sunl, recie Chrisiicolrjc vo-
    lode per eum te precor, cnjus dono beatus , cujus eiieniiir.

    insiruclione perilus esse probnris el doctus, ut me Posi Iioc conjuras meam insciliam ut banc qnrc-
    ile Ir.s causis celerrime sacra tui oris jussione cer- siionem solvam. prima inlcrrogatio vestra
    lla^c esl

    liuces. ad quam dum mullis, ul pramisi , ad respondenduni


    EPISTOLA XXXVI. impediar causis, siimma illud conlicit quod nequit
    DIIAULIOMS AD EUGFNIUM PRIMATEH TOLETANIM. lenebris obsitus videnii pirebere ducatum. Sane quia
    Doniino singulariier ineo Eugenio primati episco- jubes ut dicam quod senlio : perquiralur persoua
    pr.runi, lirauiio servus inuiilis sancmriim Dei. i)ua3 maledicto subjecta esse dieiiur ; si leniporti
    Si ioimensa curarum genera non me circumvalla- maledicentis ipso praesente officiurn presbyterii egit,
    renl, si procellis suis inundi nequilia non obvolve- nec tamen prohibilus ab ipso es; si baptizavit, ; si
    ret si denique oblairanlium invidorum erga me chrisinavit, sacrificium obiulii, et
    , si iile passus 01
    sliepiius silcret, nec soliludo, in qua merito d^sii- eu;n hoc agere qui sibi conscius erat eum
    maledi-
    tuius obveni, terrcret , nec sic quoque interrogalio xisse; in nullo iste mihi, sed potius ille
    videtiir
    nibus vcsiris inaudiiis mihi ct inexperlis f;icile, ul cnlpabilis fuisse qui dolo malo aliud egii, el aliud
    J) ,

    jubes, responsum redderem, cum et res incogniia simulavit ; ac per boc ille cujus laciio in tanium
    Miinium lurbet, nec anie prrevisa , et diu meditata nefas prorupii, ut mihi videiur, enus
    suuin ipso
    f.icile icsponsuni haheant. Sentio tanien acuminis porlabil vestra aulem sanclilas ab hoc deliclo iin- :

    lui prndentiam illud velle in me experiri quod milii iimnis ciit, quia uniimquemque, in qua vocatione
    nequeat impedire, ct periiiam , qure deest aliis, ioveoistis in ea esse permitliiis. El cur non hahea-
    ,

    ostendere. Velle luuin bonum prasenlio, sed pos-e lur presbyter non video, si ille eum publicavit
    meum nun igimro. Quid eiiim in nobis, aut quantii- presbyleruni qui uoluit ut isle presbyter essel aol ;

    lum esi, qaod doctaj vocis prrcconio iia attollis, ul quaro iion ab isio unguiiie sacro lineti vocentur
    segnem et cne jam senem oblitum sui altingere
    |
    Christicolae, quia ctsi iste indignus chrisinaie, tainen
    celsa cogaiis, et veieranuin jam aique uiinain nnn vero siiiii illi peruncii. Opiime novit prudentia tua,
    ioveieraiom in bis qureslionibiis inlroducas, in qui- canonum antiqua esse inslilula , ul presbyler ehri-
    Ihis est perniciosa nescicnii.i et seicntia prrusum- smare non audeat, quod scrvnr.e el Oriemem el oni-
    rituosa? .Venimtainen quia unicus Magister el
    , ait nem It.iliaiii huciisque scimus ; sed poslea con-
    Doctor coelostis, qui doeei hominem scienliam
    : Quia sulluiii esi ut clnisinaiciit presbyleres, sed d.;
    Pat.\ol. LXXX. 22
    o
    ;
    ;i S. P.IUULIONIS C/ES\UU:GUSTANI EPISCOP1 C84
    chrismalc benedicio ab episcopis, nt non videreiur A condemneiur pracsumplor. Jam vesirx esi sanicntias
    prcsliyleioriiin bnc essc privilegiiun , ciiin ab Hla et ciim ignaris iniiius agere, et
    praMimptores velie-
    unctione sancta populum Dei sacranl, seil episcopo- menier distringere. Pro ineruditx imreduiiento liu-
    ruiii ,
    qiiorum benedSctione et pennissii quasi ile guae brevem eveuire vnlui iramiem epistolas , sed,
    inaiiu episcopi ila bujusce rei peragunt officia. Qund ui est illurl tibi notum dum urceuni facere , niior,
    si ila csi , cnr et iste quasi nianus episcopi quamvis amphoram finxii nianus.
    iiuiiilis ,
    quos cbrismavit, uon habeanlur eatbolici ? Jam nuuc salulem persolvo, et quniidianas nin-
    cuin, ul dixi , sancto ei vero cbrjsmate ab episcopo / leslias meas tribulationesqiie assiduas oralionibu
    saorato, el ciun illins permissii fuerinl pcriincli. Ma- vcstiis commendo fovendas, ei per Chrislimi le con-
    nifesliim est baptisma in iiomine Trinitalis daluin juro nt quidquid inutiiiier aut secus quam babei
    non ilebere iterari , cbrismare aiuem non probi- ratio in bac paginola repereris effiisum, non ai.ie

    bemur hsereticos, quos a vero cbrismate inveiiinuis aliis pateat quatn niibi boc tua e|iistola tnnolescat.

    extrnneos. Iste aulem recto cln isinate chrismavit ,


    Nam iicqne spalium fuil inde cogiiandi, ncquevaca-

    iii jam dixi , iioii milii videtur frivnliim esse quod tio diclandi, et quod lingua deprompsit aliena maiiij

    fecil. exaravi , nec inde rciractare occurnt.


    Adililiir liis quod ille qui euin permisil iiiiiiquain B
    EPISTOLA XXXVII.
    oonlradixit, et cbrisina a se bcncdictum iradere isii

    nnn dubiiavit, ac per boc quod iste fecil ille egil. EJUSDEM BRAUi.lONIS Al) C1IIND VsVi.VTHUM RLGHI.
    Quid enini sive per occasionein , sive pcr vei it.tiein ? Suggereiidiiin gloriosissimo domino nosiro Chin-
    quia in catholica actum cst, necesse iterari non est dasvintho regi, Braulioel Eiitropins episeopi ser-
    nam et illi qui posi excessum pra?cessoris vesiri eiiin vuli vestri , cum presbyieris, diaconibus et oinnibns
    latia narrasse referunl, meliiis facieut si isiam cau- a Deo silii crcdilis , nec non et Celsus servus vcstcr
    sain in aiiam vitam sibi reservanl. Quiseniin cis illo cunt lcrritoriis a clemenlia veslra sibi conniiissis.
    dcsisteiue ant conlradicere uunc poicrit, am purgare Qui corda regum in manu sua tenct, ut lides nn-
    objecia poierit? Vubis lamen quod ille non dissipavil slra babet, ipse ct omnia regib Unde non est sinc
    dis-ip.ire nou convenit , meniores illius seulentiae: illins iiispiramine quod clemcnliae vcstrae cupimus
    Nolile aute tetapus quidquum juilicare. El ilerum :
    sugtjercre : qnaproptcr, pie domine, libcnier servo-
    Quod apeiluin csl , vobis; quod occullum esl , Deo. ruiii luoruin suscipe preces, quas fidei iiilentione
    I.cce qnoil videiur nescientiie meae , et pro inodi- vides anhelaie; spe enim et creLro cogilationis slu-
    cilale capacitalis nustiae , ncc ailirmans, nec sper- _ din, quo unusquisque vita; sua; lraiiquilliiaicin ile>i-

    nens omnino ista suggessi, derat el periculosos casus cvitat, alterna collaiioue
    Ad cxteras inlerrugaiiones , si boc non ablmrret, coniereiiies , ei pra:teriia discriinina reminiscentes
    iraiiseanins. Scribitis etiain elboc, in quibusdam animadveiiinms quautis pcricnlis, quaniis necessi-
    locis diaconos chrismare vos reperisse Nilril in bac taiibus, quaulis cliam palucrimus adversarionmi
    (jincslione aniplins qiiani in prima invenin, nisi ut incursibus, quibus coelesti miscricordia vos excila-

    sacrum chrisma veslra aucloritaie et indulgenlia los, et vestro regimine nos creptos dum magna
    ponlificali persistat : el illi qui isia, aut nescienlia, cotilemplatione videmus, ct vcstros labores cogi-
    »m praesumptione patraruut, dignatn in se ct disiri- lantes el in fuiunim patri;e providentes, inter spem
    ctiotiis vindictam , ct ecclesiastici nrdinia nor-man\ ni. liiniqne vacillanlCS , Gducia vincenle meluiii, ad
    sui) pcena et posiiiteniia persentiant, ei ila sitit luain pieialcm recurrcre decnevimus, ul quia com-
    iiiu!ciaii, ut in exemplum aliis dati t:ilia nequa- pendiosius nihil nec quieii vesirse , nec casibus no-
    quam ultra pRcsumant. stris prospieiiniis, in vita lua, ct le bcnevalente ser-
    His dnobus iu bicvi praendssis qincsiionibus ,
    vnin luniii dominuiii Uecesvinlum , dominum nobis
    lerliam ingerit ignoranii.c meie prudentia vestra ci regem deposcimus, ut cujus aetatis est et bellige-

    scribens quod quidam presbyteri de cbrismate quod rj rare eloelloruin sudorcm sulferre, auxilianle su-
    siln ipsi cnnliciunt (si tanien cbrisma islud eril no- perna gratia , eX nosler possit esse doininus ct de-
    iiiinainliini) baplizatos signare praBSuinunt, Bene fa- fcnsor, et serenitaiis vestrre refcclio, quatenus et
    leor et opiime dubiiaiur non esse chrjsma, qood iniinicnriiiii in-idia: atque Slrepilus conqiiiescaut el
    noii soluin noii ab cpiscopis, scd conira jus et voti- fidelium vestrorum vita absque pavore secura pei*-

    iinn canoiiinn a pr;csiiiiiptoi ilus prcsbyteris vidciur mancat. Neque eiiim pnierii gluriae vesir* esse eun

    csse sacraium. Nam si ccelesiis Magister el Duminus lemplus talis lilii et lanti patris lilio dcbitus pro-
    relii|uit suum episcopis vicariainm ;
    quod constiiu- fectus.

    luiu ab illis est, ab Spiriin Chrisii, juxia Aposto- Unde ccelorum regcm et sedium omnium redfh
    luio , coiisiiiiiluin est ; ct si quis prsecepia coriun rem supplici prece dcposciuius, qui ct Moysi Jesuui

    s|eruit, Cluisli praeepla spernit. Unde videlur succcssorein , et in David tiirono Qliuui <jus cousii-
    mibi a sancto et vcio chrismate denuo praesignari tnii Salomonem, ui cleincuier insinuet v. stns ani-

    debere, qui » talibus suui peruncti Iratnle ; pr;e- inis ca qu.c siigguriiniis, ct peificial auxilioomnipo-
    Bumplorum tamen disciplina in veslro cst arbitrio icniias s'.i;e qute iu nomine ejus a vobis peientes

    posiia, duin al.tcr enicQdelur error, atquc aliter licri opiaunis; ua n ctsi iucufriinus pclitionis lctnc-
    6SS EPISTOL&. GSfi

    *
    ritatcin, no» vero insolenlia » pr.nesiimpiionis , sed ,
    A EPISTOLA XL
    quam pnemisimus, cogitalionis necessiiale. BRAULIOMS Al> BECESVINTUM RI.G.M.
    Glorioso ilomino nostro P.ecesvinto regi Braulio
    EPISTOLA XXXVIII. ,

    EJUSDEM BBAULIONIS AD IIECESVINTUM KEGEM. scrvorum Dei inuiilis servus et vesler.


    G!orio-o domino nostro Recesvinlo regi , liraulio Dnin eupio salisfarere jussioni glorise vestrse, iiii-

    servoriim Dei inulilis servus el vesier. davi occulta ignaviae meae, et hujus quidem Codicis
    Cum sit mendacii genus promissa lardare, ego lexiuin , ui praecepisti , suh lilulis misi ; sed ulinatii

    tainen lardilalis ineae suggerere cupio ralionem. tam efficaciterquamobedienier :ergo si displicuerit t

    Mendositas etenim Coilicis ,


    quem ad emendandum linc brevitas iutelligeniise mese fecit ; sin autem pla-

    svcepi , niiiiies vires suas cnnlra caligiues meas ar- cuerit, quod magisopio, illius munus crit qui asininam
    mavit, et diim cupio easdeni debellare, ipsa visin qtraa segniiiam per humanae locutionis inodos dislrinxit :

    c.eciiiieliat visa esi iu conlrariam partem manus tiiam tainen, serenissime princeps ,
    quscso pietalem,

    dare, ei in delrimenlum sui obscurilatem muliipli- ut in hac parte nnn ineam attendas inutititatem,

    care. Tamen quanlus ilii labor sil, quantaque opcris qilia et si non qund volui potui , ul potui tamen pa-
    inslanlia, quolies de eniendalioiie ejus desperave lienliam praebui; sic ubi forte minus absoluta alirui
    rim, quoliesqtie a?gritudinibus diversis obvianlibns ° r jfg; t
    aliqui ] servorum vestrorum quaj collegi
    cessaveriiu, et rursus intentione jussionis implendoe videnlur, ad ea [Ms., aderas] de quibiis edila siiul

    versuum r
    ad opus inlerdimissum redieriin in ejus recurrere non dedignelur. Quod superest auteni .

    additamenta, vel lilteraruiu aboliinentia gloriie ve-


    ,
    EPISTOLA XLI.
    strse patebit ; nam lantis obrutus est negligentiis scri-
    BECESVINTI BEGIS AD BBAULIONEU.
    barum ut vix reperiatur senientia quse emendari
    ,
    Palri Brau-
    Dominus nosler sancto ac venerabili
    non debcai , ac sic compcndiosius fuerat. ilcnuo
    lioni episcopo.
    scribi quam possit scriptus emendari. Per jussioneni
    Siiggestinnem beatitiidinis vestra: suscepimus ,
    in
    aulem sereniiatis vestraj coinmoda regni vestri votis
    boc
    qua deiuidatain ignaviam qnse eral occulla in
    ommbiis optamus agnoscere, et feliciiaiem clemen- ad
    libro quem ncstra serenitas vestrse sanclilati
    liae vestrae ab omnipoteiite Doinino peiimus corro- mnris cst enim
    emendanduni dederat, manifcsias ;

    borari.
    sapientum ignarum se judicare , ne per arroganiia»
    EPISTOLA XXXIX. incurrere. Sed quia
    stimulum videatur elationem
    BECESYINTI BEGIS AD BRAULIONEM.
    inspiratio divinse virtiuis in unumquemque ,
    prmii
    Dnmino saucio ac venerabili Palri Iiraulioni
    C vtill, inspiral, non immerito laudamus opus quod
    episcopo.
    cxercuisli, quia in hoc Codice et inslanter obedien-
    Venusiissima tuse sanctilalis eloqnia liucr.irum
    liam pncbuisti, emtvoUii,ejusefficaciam inprocincm
    elenienlis depicta nosira ovans suscepit ac reseravit
    sapienter collcgisti, pro quilius eliam insuflicienler
    clenicnlia, pro quibus sluiliuin laboris lui pro emen-
    vestiae paternitaii referimus graiias, et super his
    dando Codice vobis diidum a gloria nostia porrecto
    salntis oflicium reddenies pelimus ui pro nobisorarc
    non sine suspiriis innotescit : dmii etiam inler b
    digneris.
    erebra hujus viiia tuis intentioiiibus obviantia aciem
    d FRAGMENTUM EPISTOL/E
    visus obiundi signilicas , compatimur siquidenj tuo
    QUAM TAJUS PBESBYTER f.T ABBAS SCRIPSIT AD BBAU-
    sancto distillanti sudori, sed in parle reliciinur,
    I.IHNEM.
    iluni te scribente rogiiosciiiius sanctitudinein luam
    Pia quidem lalis est religio, sed mihi faleor
    vigilantioe suoe vela suspendere , et prosperanlibus
    dubia.
    auris ad evellendas vel corrigendas bbrariorum
    Ideoqiie, virorum sanclissime , tuis auditibus hu-
    iiicplias divina graiia pervolare. Eril igitur voto tuo
    juscemodi quoestiunculam defero, el si cerlissime
    a Domino atlribula tuaruin virium forlitudo, el in-
    snm, cruorem Domiui
    ercdendum est, ut pra?fatus
    lernornm luminum copiosa pracvisio, dum puire- D posl ejus resurreclionem apud aliqnos remansi-se ,

    dines ac vitia scribarum intelleclus tui conslaiiler


    abs te cerlissimis teslimoniis ac verissimis docu-
    inchoaveril incisio resecare, et luiic prolinus Iselior
    nientis cupio illuslrari. Utinam libellum de bac re ex
    nostra gloria exsuliabit, dtim lua , ut optamus,
    tua largitaie perciperem. Magnum mihi specimen
    patcrnitas promissa factis compleverit.
    semota ambiguitale Dominus Jesus Chrislns praebe-
    De caetero sospitem tuaui bealitudinem sospiies
    bil, si id deprecatin inea impelrare vaiuerit.
    ipsi, nt Deo tribueiiie consisiiinus saepe noscere
    Decsetero, humilitaie qna valeo sanctitaiem Do-
    ,

    ileleelamur.
    mini Blei salutare prsesiiuio, obsecrans ut oraiionibus

    " Jl/s., iioh per inialentiam. veio


    ipse ais, religio , seil incevla nulabit. Mulla liic
    h In Ms. deesi inier.
    deesse e\ his quse Taius qusesierat, o|itiine aiiiin.nl-
    r Deest (iius epi^tnla?.
    verlil Dom. Franc. Cerda liegia: bibIiothec;« meri-
    Fragmeiiiom isiud in eam epislolam rcferendum
    d
    lissimus subcnsto?, qui bas episl&las c\ Cod. Legio-
    qnain lains a<l Braulionem direxit, uti diximus, pag.
    nensi ab >e maxima iiiui diligentia exscrip|as nobis-
    18:1, tnin quod argnmeiiliim idem e>i cuiii eo quod
    ciiuiconimunicavii quod cii.mi ipsum RraiiUoiiis
    :

    in sequenti pertraclalur, tinn qnod ipse Braulin pri-


    respon um pro certo prorsus liabeuduin ostcndit.
    ma Imius fr.igmcnti verba laud.il, sciibens ; P;<i , ut
    6K7 S. URAULI0NI5 CvESARAUGUSTANI EPISCCFI 688

    vesuis nictear eommcndari, et eputolis vcsiris deco A qu* a sancto Augusiino per diversa opnscula iita

    nndc suggessi qiiani'>cius recrean. qnae ad inanus veneruiii meas, prudenti injienio < t

    EPISTOLA XLII. cleganti sunl disserlala sermone; qua: ad laliorem


    CltAULIONIS AD TAJDH FTlF.SHV 1 EIIUM FT ABBATEM. nieuin evilandum ideo non replicavi ,
    quia el te per

    Venerabili et in membris Ctinsti reverendissimo epistolam luam ca didici induMtanier lenere. Igitur
    in Christo fralri Tajo presbytero et abb.ui, Braulio quia in resurreclioneel noster reddindus est sanguis
    servorum inulilis scrvus. non dubito : ulruiii aiilciu qui in omni vita lollitur,

    Ut litteris tuis illico non responderem diversarum tutus in qualilale sui reddaiur, dubito, quia et ipse

    mearctalom fatenr luisse necessiiaium , emineiitius supei lluus invenilur, non nosler seciindum medicos,

    niinen xgriludiue nculorum ct vaiiarum aflliciione sed e^se nobis noxius. Nam si illa pulchriludo Imc
    infirmitaium; sed nunc, quia inter anguslias meas permillel quain babituri sunt sancli, credo quod fiet;

    utciinque respirare poiui, ad litieras tuas relcgendas si hoc illa nun sinei, lioc ethic crcdenduin est quod
    recurri, in quibus comperi iuiilt.i de me benignila- de unguibus et capiliis superfluis, qui in commixtio-
    lem tuam sperare qu;c me minime seutio pusse iin- nc uatura: aliis iiiembrorum pariihus rcddeniiir,

    plere. sanclo Augusiino ilooente, ipse seusisii. Ad 0| ilic s

    Quid cnim aut quanluluin in ine est, ut imago " enim nostri omnipolenli* artem penincl, ut vult, el

    tantorum laliumque virorum a nobis a te exs|ieeie- modificare grandia et majuresceie parva. Null.i ta-

    lur? Cum et eorum lectio pio a le habeaiur nicii in sanctfirum membris csl credendum in resui-

    visilaia, et inlelligenlia rimeiur assidua, atque in rectionc reddere indecora.

    pecioic iu<>, ui ita dixerim , nidaveiint ipsorum elo- Propterea vero puto minima et extrema mcmliro-
    quia. Olia cienim libi sunl sancla, et nobis vila; pr*- ruin nostrorum Dominum memorase el circumscri-

    sen is fluclibus anxia ; velul quis inusilalus , aut bere, cum de capillis loqueretur; quotl si capilli non
    senlina vexatus, aul inarina cuuilja jaceal saucilis. pereunt, quanlo ininus majora meinbra disperibunt

    Verumtamen etsi immerito ea quae pctis nalurs non tamen superlluos limnores a quibtis aut corru-

    acumine mihi fuissent allata , minime a me cssent plcla; nascunlur, aut vitia cenerantur, quae utique in
    pioesumpta ; scis eiiim dogma nostrum bumiliialis restaiiratu corpore non eriini, compreliendi roluisse.
    tenere vexillum, et iu plana et fortia velle conquie- Credo quidein quod quidquil ad naluram proprio
    sierc quani ad sunima gradu uitcnte periculosc nostram peninet, lioc resiaiirahilur in resuneciione;
    ascendere. Undc ct le qu.rso, cliaiissime, ut minu-i quidquid aulen) in natura am superfluo Concrevit
    conqueraris de circuinhabitantitiin tihi tepore , scu .1111 naturam morbid ivil, vel lialiiliiin poiuit demu-
    cupidilalc, quouiani patieiiier dehes oinnta tolerare. tire, deuiendum est. Natur.nn duutaxat dixi, secun-
    Quid euiin probis male morigeralio aliena nocel? iliiin quani coustat iniegrum sanumque hoiuiuis
    iieqtte ei.iim valde laudabile cst bonum cuiu bonis, corpus ac : sic, quia sinc sangiiine esse non possumus,
    sed bonuin cssc eum rnalis. in quo virtus animac in corpore divina asseritur
    llinc de Ecclesia scriptum esl : Sicut lilia inler auctoritate, reddendus est non supeiiluus. sed naiu-

    spinas, sic amica mea inter filias. LNam et hi qui ralis, id esi, non alienus, sed no<ier.
    lales a nobis cretliintur, forte suflicit eis secunduni Sed quid multa ? hoc mihi credibile, hoc ctiaiu non
    Aposlolum scire Ghrislum, ct lninc crucifixum; ipso diflicile ad affirmandum : sed coustat cssc minus
    nos docente : Non alia sapietites, sed hiimiles con- dubilandum ,
    hoc unumquemque in resurrcciiono
    scnticutes. Et itolite csse prudentes apud vosmet- cxceptis comiptionihus ct vitiis , ui jain superius

    ipsos : Scienlia quippe inftat, cliaritas vero a'dificat, dixi, decentcr recepturuin, quod poluit illa :cia c
    ct caHera, quac tc laterc nnn possunl. Tali enim qua Domiuus est passus, < jus iiabere corpus raliona-
    scnsu et liumiliias catliulica tenctur, el illud : Et biliter inlegerrime constitulum, dicente Apostolo
    utiusquisque in suo scnsii abundet, prncul dubin iin- lloc sentite in vobis quod el iuClirisio Jesu. Etalibl

    pletur. Unde idem Apustolus prxcepii ul non nnbis, D Donec occurramus omncs in virum perfecluni
    scd proximis placeamus. Et ad Philippenses scribil mensuram aelalis pleniludinis Chrisli.

    ut in liuuiiliiaic superiores nobis invirem arbilre- Cauti tainen m hac inqiiisitioue csse debcuiu*,
    mur, non qiitc nostra siint singuli quarcntcs, sed Vase electionis prohibenie non plus saperc quam
    qu.e aliorum. Humiliuni quidcm virtus e.-lde scieu- opoitet sapre, seJ sapcre ad s ibrietatrm ; uc lorte
    » i.i non gloriari, quia cointnunis e-t omnibus. Valet eo usque progrcdiamur, ut superstiliosi repuiemur,
    cnim hoc iiiiiluiiii ad leprimendam mentis audaciam, sicut hi qui <le aburlivis quierunl fciicibus, quaj uti-

    ii t et alios cuntempiibiles non reputemus, et singu- quc cousis iini rx rorpore ulriusque sexus, quid de
    l.iieiu nohis scientianr, vcl sanriitatein non arrogp- menstruo pnssuiit sanguine atqti,? impuro viri i sen-
    iuiis : no superno aiidiamus oraculo : Reliqui unlii tiri liumore, quem in oiiiui penc vita necesse esi
    m pieni inillia viroiuin, ete. eiiam nattiraliter cgeri, in quibus superflue erum
    Ilac causa ainoris tui iuo dixisse charilas lua, Buperstitiosi.
    qnaeso , censeat. Cxlerum ilc quirsiione qna me Sed cur inm credalur ct sangnis hiimanut perire
    consnlere dccrevisti, noveris nou me aliud dc re- di-iiacius , cuni rt ipso buiiior general>il'S ai|iio

    suiiectione niortuoriim credcre aut exspectare qunm sanguis, sicui <.t aborsus neulri rcddatur iu r<s'.!iic-
    fi"<9 EPISTOL.E. 090

    etione parenii : si tamen p.irens j.im dicendus esi, A cathedralibus eeelesiis, quod lamen in eeclesia mea
    «njtis aul liqnor feedus, ani inaniniatus profundilur inillins invenitur lempoie luisse ponlificis, et melius

    ftius. Veiumlamen non suiit lii i|iii nnbis aflirmant esl dubilire de occuliis quaiu litigare de inceriis :

    verumesse cruorem Domini, qui pm relii|uiis, mipse ad vcra et firma conveiiamur, quae nulli prorsus
    «Jicis, ab nliqnibus liabetiir, ila istutii eruorem non fuis- Cbrisliano et recte catbolico aut in ambage, aul in

    se assumpliim in resuirectione corporisDomini, sicnt disciplaiione venire possunt : esse scilicet nobis per
    m-quaquam assiunptus esl. Uiidecolumna illa infeela sacraiiienuiiii panein et viniini Deo ublaluiu Clirisli

    riierosol.ymis ab insigni sancio llieronyuio presby- corpus et sanguinem verum seciindum ipsius Domiui
    icro ct ab aliis posi multa saecula et via traditur et vcili:i, rt Scripluras sacras Spirilu sancto digestas,
    ••onscripia : quod potius passioni divinae pro lesti- quod quoiiilie snper abare ipsius ab Ecclesia catbo-
    ir.onio debemus depuiare, quam pietalis teslimonium lica seciindiiin ordiiieni Meleliisedecb a vero pontifice

    iiificlare, qunniam majorum noslrorum stylo jaui otTertur Cbritto Jesu mysiica inlelligenlia et inenar-

    lioc habemus digeslum. r.ibile sermonis inopia ,


    quia omnia excedit super-
    Sed et illo tempore noluerunl fieri multa quae non eininens gratia. Haec, ut occurrit , et prout lempu;
    liabeiilor conscripta, sicnl de linteamiiiibns, et suda- exegit, |iaiicis tibi, cbaiissiine, rescripsisse sullieiat ;

    rio quo corpus Domini est iiivoiulliin, legilur quia " et quamvis ingenli ardori luo, non ut diguuin

    fuerit repertiim, et non legilur quia liierit conserva- responderim, lamen, ut occii|iatio sivit, volunlati

    iiini : nam non puio negleclum esse ul fnluri^ tempo- luae parere sludui. De caiero beatitudinis tua; ora-
    ribus inde reliquiae ab apostolis non reservaieiilur, liones ut inibi suirragenlur velieinenlissime ipixsu.
    el caiera talia. I.i uniim quod niibi cl pra3 omuibiis necessarium
    Sub bac lawen occasione non debemus inimicis cl bic fuerat praetermissum, peto ita Cbrisius cursuin

    Caihulicae loeuui daie, ne aut veneno falsiiatis, aut piopositi tui elficiat gloriosum ut inihi Codices sancti
    uialedicii gratia velint virginem Cliristi caslam cor- papse Giegorii inevpositos, qui necdum in Ilispania

    rumpcre. An forie ex eadem columna a fidelibus crani ttioque studio et sudore de Roina liuc sunt
    tra-us cniir iu reliquiarum lionore toto est disper- delali ad Iranscribendum ocius niiilas; nani nou
    sus iu orbe, quod facile crediderim, ut apud Ecele- solus ego liujusceinodi rei sum pelilor, sed etdoini-

    sLiriiin pnncipes, siiecedente sibi posterilate, tradi- nus, gennaniisque meus, luiis ama:oi' : quapropler
    tutn poluerii conservari ; nam laniae rci faina non ambubus satisfacies, si uni piseslaveris, ct ambos
    video quomudo possil Cliiislianis esse dubia. contemnes , si uutiin spieveiis. Credat milii eerte
    Sed ul adbuc aliquid tlicam : forte sudor ille Do- cbaritas lua, Codices istos remitlam quo tempore
    inini, queni evangelica leciio nobis tradit ui sangui- insiitueris. Parvam putavi eveuire epistolam, sed
    nem fuisse decursiim.tania diligenlia a discipulis pu- dum binc iude siisuiraniibus inoveor scrupulis, nec
    tatur fuisse collectus : vel cerie, quando lancea per- breviiaiein poiui lenere, nec oinnia qux nie adlmc
    cussiini est Domini corpus, elsanguis el aqua mana- inovebant dicere.
    vit, cujusquam est solliciludine pro reliquiis reser- Vale in Dotnino, frater cbarissime, ct in Cbristi
    valus. Sed iniror si boc a quoquam possit approbaii, meiubris veneiabiliier aniplectentle.
    rum diibitatio diseipuloruin etiam iu passione postea EPISTOLA XLIII.
    iuveniii potuerit,et solus Joannes cum mulieribus ad FIIUCTLOSI PllEJBfTERI AD BRAULIO.NEM.
    ciucein Doniini asliteril. Qu\ lanien scribens Evan- Doniino ineo proprio Draulioni episcopo, Fructuo-
    geliuin, nibil tale aut se aul alium fecis^e narravil : sus exiguus, semperque tuus.
    t&slimonium perbibuit et veruui teslimoiiium con- Scripturae sacr.e texlu uarrante didicimus quam
    scripsit, quia lanceacorpus Duiuioi percussuin fueril, sit graius bomini de longinqua terra nuniius bonus,
    et sanguis ct aqna manaverit, nec tainen lioc Culle- et quis [Ms. et quia] qualisve alius melior nunlius
    ciuin fuisse ab aliquo memiuit. ncbis est exspectandus quam Clirisli tlileetio, quain
    Sane si in eo loco ubi ait : Multa el alia signa fecit n calliolicae Ecclesi;e inteineraia proffssio atque pro-
    Jcshis t|uae non sunl io boc liuro sciipla , astruit qnis pagatio, quam ainicoruni Dei sacerdolumve Clirisli
    euin et de boc sanguiue esse loculuin, convincat si siucera vita , felix actus , doclrinaque fidelis? Ihcc
    ptilmrit, et boc esse signum, quod milii ut faciat nos desiderare vehementer atque sitienler agnoscere
    oiiiniiio vidiiur durum quod ; si auctoriiale Scripturae cupere, Pater bcalissinie, conliiemur.
    . non firmaverit, pia , ut ipse ais, credulilas, sed in- Ilic solus nuntius arentia meuiis nostraj sappe
    certa nulabit,cum sponsa verilatis non soluin recipit viscera pascit, et yestrorum Felicitate gestoruni inier
    verilale pium, sed et pietale verum , luncque sit fir- raucisona spumanlis sali freta , atipie Oceani gurgi-
    mum, eum non nutat verilate piiim. Alfirinel boc qui tes, et sequora iuqoieta mulcet
    bumilitatis nostrae
    valel; ego aulini f.ileor me lioc ignorare. audiliis, quod Caesaraugustam vestram vestra jogis
    Igitur omissis bis el in potestate lectoris relictis, angusla doclrina nobiliiai, el floicos per diessingu-
    qnoiiiam non iisqueqnaque pra-judicant fidcui resur- los \eslri culminis vila lanlo afduit divinae legis

    reciionis, nec debemus pr;escribere inlelleclum ine- studio, quanto ei bouorum operum jugi atque sedulo

    lioris inquisilionis, nrtpie auctoiitali conlraire miil- vallatur praeconio.


    liludiuis qux assenl liujusmodi reliquias iuvcniri in Ob Iioc iudesiiiciiter Regi et couditori tioslro
    691 S. BUAULIOINIS CESAIUUCUSTANI EPISCOPI m
    Domino rcferiinus Itimles, quod mtiudi jam lermino A norato ali|iie Kucherio se asseril edidisse, miiiiine
    propinquanle lontus lalisque pontifex existis, qui ct lialieuius. Ilas exnramus nl percipere vobis largien-

    vitae ineiito, el aocentli prxditus beneficio, aposiolica libus mereamur. Valc in Domino, et nosiri meinor
    peromnia veslig ; a conseclaris, perceplurus cinn liis eslo, papa liealc.

    ineffabilem stipemae palriae gloriam, quoruin in hac Exigui servuli tui compaupcres nost i, sanclam co-
    icmpesiaie muudanaincorruptain ipsesequeris vitam. rooani veslram oppido salntantes, exposcunt ut ab-
    Temerarium fortasse arripiens opus piissimam ve- jecti lui preccm non respnas, sed voiis supplicantis

    sirain praesumo salutare coronam, aique eodein quo assislas : meminent sancli Dei dignaiionem vestram.

    cupimus, salutis vestrac niiniio vestioruiuqiie sacro- EPISTOLA XLIV.


    rum apicuni indiciis reficiamur, oramus. Memlicans BRAULIONIS AD FRQCTOOSOM rBESBYTERUM.
    iose vestrarum mensarum dapibus residua micarum Domiiio inerito eximio, et in Cbristi membris sua-
    liagmina posco, aique abspirituali Patre ccelestiuin vissimo li io, Fnictuoso presbyiero, Braulio scrvo-
    iliviliarum thcsauris aflluenleexigui cujusdam talenli iuiii Dei iuutilis seivus.

    peto inunus, quod ut accipiam, imporlunus petitor Intff laudiini liiaruin in me pra coni.i, et aclionuni

    iioclurni tcmporis spatia vigilo; et licei negligens, mearum merita .Tquus quidem arbiter judicio ratio-
    ta'meo quaerens peto, et pulso, atque ul indigno ac B nis praesidere debeo, lalemque mc veritate censurac

    vilissimo tuo apeiias qua; ignoro, Iribuas q»;e non scstimare qtialem intus sentio, et non qnalem foris

    liabeo, sanctorum Dei, qnoniin solaiiis conlovemur, ab aliis aliter pulanlibus audio : nain plerumque e.v

    lulius adininiculis quaro. sola benevoleiitia lit ut bonus bomo de bono lliesauro
    Primum igiiur flagito, ut quacdam qu:c parcns cordiS sui proferat boua; el ulique non poiuefil fons
    sanclimonias et parliceps glori:c ve»lr:c beatissimus dulcis ainaios producere lalices. Sed plerumque lit

    erudi!issimiiS(|iie vir pisetennisil enndare Ilieronv- ut fallalur xsiimatio bumana, el malus bouus, ei

    im:s , ex leclione piiscorum Palruin , el docliina bonus aestimelur malus. Vae his qui dicunt quod bo-
    Sancli spiritus relertus dominus meus inilii leproso mim est maliim, et quod malum est boutun; si aui
    luo novitioque Eleazaro ulceroso, brcvi el aperia amore fallitur, aul cerie bomiuem malum ex bonitate
    digneris significare pagella, sic libi Domiuus ccelestis sua aesiiinenl bonum....
    pandat regni iniroitum, quemadmodura supradiclus Sed poiius illis cavenda est quibus aul viiia pro
    vir qiialuoidecim post diluvium annos Malhusalam viriulibus placent, aul certe \ir>uics pro viiiis dis-
    vixisse leslalur : et si oinnis caro quae in arca non plicent. Et ex bujus perversilalis regula, aul maliim
    inlroiit calaclysmo perempia est, liic dequo «insesiio bominem bonum, aut bonnm xsiimaut inalum. Qui
    est, ubi fuit ut evaderei, qucm cupn cccieris inlroisse vero ipsuni bom nem dicit bonum quem put.it justuin
    in arcam 11011 legimus. ncscilqiic injuslum, 11011 in doclrina rcriim bouarum
    lllnd quoque, quod addidit, quod Agar, giandem et malarum, sed in occultis buinanorum fallitur 1110-

    jam juvenem Ismaelem, fugiens dominam, suis vecia- rnm. Ego tamen non lalem me esse qualem praed cas
    ret cervicibus, qualitcr e.vplanetur, nosse desidero. ct ipse novi, ei veraciler scias me proliteri.

    De Salomone quoque siniilem suo loco intulil Til.i quippe isla h gilime dico, quem in membris
    quocsiionem eo quod deducta summa lemporum an- Cbrisli, et pro gr..lia Cbristi in Cbrisio suscipio. Ca:-
    noiuniqiie serie subnqtata inveniaiur undecimo, juxta lerum illis de quibus dicitur : Oleum peccatoris 11011

    Scrrptoras lextum, anno Roboam liiiun generas-e, iropinguet caput meiim; quibus lucc ipsa adulatio
    quod lieri uiique vix possibile est. olei in finem inlcr slullas ac fatuas dcliciel virgines,
    Hoc inibi et icliquis coiicaptivis ineis flagilo pro- nosir;e ncquaipiain palere debenl conversaliones.
    palari, non quolibet, ut quidam agerc solent, asiu tjuid enim prodcst ei pandere conscieuliam a quo
    facililatis, si d puro ct sincero affeclu vestrac dile- 11011 poteris culpariim percipere remedia? Ergo illis

    ctionis et inipulsuscognilioiie vei iiatis. profiieri debemus peccaia quorum oraiioniboa sumi-
    Specialiier laiuen, domine mi.quod in hac re- rv iuus adjumenta, aut ilainus conversionis exempla.
    Rione, iu qua degimus, 11011 inveiiiiui, supplex sng- Emendabit ei arguel me, ait, justus in misericordia.
    gero ut pro mercede lua de Collcctionibus Cassiani El de isiis dicitur : ConGlemini allerulrum peecala
    illumines monasteria ista, etvitam sanctorum viro- vesira, ct oraie pro invicem. Sed quoniam operosuiu
    nim Honorati aique Germani, veslrique beaiissimi et longum est probrosos mores nieos tibi propalare,
    novi jGmiliani pusillitaii nostrae veslra largitate libique ex ordine narrare, boc sacratissimx aniin.v
    laciaiis ailiibui : et qui alios assiduo vestrorum luas inihi sufficiat pandera non qualcm me eesUmas
    eloquiorum melle saturatis, nos bmge posilos ct Oc- esse, scd quaeso 111 ores ut qualcui mo aoslimas, efli*

    tidentis tenebrosa plaga depressos non despiciatis. 1 iai me Deus talem.


    Age, piissime domine, ut vcslra pro boc merces Sane si qui [Ms., ulque] prohibeo le, ip-e in lau

    clareat ante Dominum. Septem Collatinnes, quas dibus tuis agam, dicturus forsitan eris : Cur, qui bxe
    memoratus Cassianus Joviniauo, Minervio, Leonlio, probibes, ipse laeis? Sed iiecessario panibus meis
    et Tbcodoro scripsil, jam hic Christianis tribuenli- laveo, iluni tilii debitum redtio, quia ab Aposioloin-
    liiis, habemus. Keliquas deccni, quas Helladio et siruimur, ut omnibus debitum reddamus, et nemini
    Lcoulio episcopis, el alias scptcin ,
    quas sancto Ilo- qutdquaui debeamus. Nam forte quanluin in me c>i
    C!'3 EP1ST0L.€. C,'<i

    nou failor, sed qiianlus railii \id<'ris, tliccre parco A rcciiini. N.im iia etiam perversiiatis suse siudio sa-

    proplcr verecundiam liiam, qnani iilin;iin iuiinis di- cras depravavit Seripluras, ul ailhuc ex ipsius ew-
    cendo servasses in laude mea. ruploris naevo depravatas inveniamus nuilias.

    I.audcm quidera aniniam tiiain, scd in Doniino, in Nec vns vaniias cenodoxise, aul aura popnlaris in

    qua rectos laudare ilebeinus ; iimle el Psalinisla dice- aliam parleni llecial, qnia lioc est poslremum apiui

    bat : Rectos dccet cofaudaiio ; ei, ln Doinino lauda- aibletas Dei cerlamen, in quo est ct iiovissimum
    biiur aniina niea, cnjus esl cl a quo esl iiimie boniini, discrimcn.

    cui eiiam graies persolviinus pro adnisu vcstri pro- Jam ne nlira modiim cpisiolarem prolraliam ser-
    lectus. Ideoque quanlo magis novi quod loquaris monein, ad qiiaestiones,qiias proposuisli, aoced.im, et

    animo circa ine liJeli, tanio magis videor debiio ea qur inde legciim, ut a le speratum esi, majorum
    praegravari, ac sie accipe quod gest;o dicere. noslrorum sentenlia, nl occunit, deproniain : qiuv-

    Felix tu qui, liiijus mundi coniemnens negotia, da;n vero brevilalis causa meo serinone coiiipingain.
    praeelegisli oiia sancta. Ardorein Iiiiiin auiiniqiie vi- Ila enim pclitionis luac surais exordiuiii.

    gorem, luniinisve candorem Spiriiu sancio fulgeiiiem Priiniim, inquis, (ligilo, ut quxdam qu;e parens
    inleligo, delei lor, diligo, ampleclor, et ul pro ineis sanctimoniae , ei pariiceps gloriae vestrae, beaiissi
    llagitiis facinoribusqno anie Doininiun praevaleat, ari- B mus, eruditissimusque virorura pneiermisit enodare
    diiate bibula anbelo. Felix ill.i eremus, ei vasia soli- ilieronymus, ut ex leclione priscorum Patriim milii

    iudo, quse diilnin lantnm ferarum conscia, inmc mo- brcvi et aperia signiflces pagella : quod eur dixeris,

    nacliuruiu per le congiegatorum laudes Deo prarci- ignoro ; cuni ille sanclissimus vir iiiaiiifeslaui iniln

    nenliiini babiiaculis esl referia, peregrinorum intindi, exposiiionein et saiis idoneam reddiderit raiionem.
    civiuin Dei , Rahylonia captivoruin, Jerusalem prae- In libro Quacsiiunum llebraic.arnm talem liine a]ieruit

    (leslinaloruni. Te enim luosque in Clirisio altollo solutioneni.

    praecoi.io ,
    quoriim stiidinm ornat ercinum ,
    quam Famosa qitseslio, et dispiitationc Kcelesiarimi om-
    doclissimi praesianlissiiniqiie virorum Ilieronymus et quod juxta diligentem supputalionem
    niiiin ventilata,

    Kueeriiis olim jani miris verborum senlenii n ninve qualuordecim annos posi diluvium Mathusalaui vi-
    vuiuis aiiint floribus; et ui in iirevi inulta compin- xisse referatur : etenini cum esset Mathusalain an-
    gam, et ipiasi in parva tabella iiiundiini depingere norum 107, genuit Lamech ; rursiim Lamecli ciiiu
    velim ,
    quia in longum nna esl milii lemporis spa- e-set 188, genuit Noe, ei fiunt siinul usque ad diein
    nuin, uec est ingeiiii sludiuui, ucc linguas eloquium, iiaiiviiaiis.Noeanni viUeMatlius.'il;e3Ja.Scxceiitcsiiiio

    fcentilis poetae anliquiiin in te vertam prxconium, et autem anno vitaa Noe diluvium factiim est; ac per hoc
    haec solun dicam : deeus Hispaniae sacrum ; ne, habita supputatione per parles, iiongeiitesiiiio quiu-
    quaeso, ine aul assentalorura vitium, aut adulaloris quagesimo quinto anno Mallmsalie diluvium fuisse
    reamiui peragere oflicium, sed cujus minislerii est conviucitur. Cum auiem supra nongentis sexaginta
    vera praedicare, de vobis quod sentio non debeo re- liiiveni annis vixisse dicitur , nulli dubiuin esl qua-
    liccre : lantuni esi, ut perseverantia veslra usque in iiiordecim eum annos visisse posi diluvium, et quo-
    liiiem per palientiam perducatur, in qua animas no- inodo verum est quod ocio lantum animae in arci
    s:ras possidere jiibeiniir, quia qui perseveraveril salvae faciac sunt? Ilucusque proposilio, ab biiic
    us |iie in linem , bic sahus eiit;namque linis prae- solulio.

    cepii cst cbariias; cbariias qeippe, secundum Joan- Resiat ergo ut, quomodo in plerisqne, ita et in lioc

    uein Deus est, Deus vero Chrislus, propier quera sii error in numero. Siquidem in Hebra?is, et in S.i-

    omnia, et nihil ob aliud agere debeamus; in quo inarilanorum libris ita scriptum reperi : El viv.il Ma-
    Psalmista omnis consummiuionis vidit linein; unde tlinsalam ceiituin ocioginta septeni annis, ei genuii
    eiquidam liluli Psalnioinm in finetn prxscribuntur. Lamecii; et vixit Matliusalain, posiquam gcnuit La-
    Ad bunc pervenienles non erit ulira quo cursus (ide- niecb, 782 annos, el genuit lilios el (ilias; et fiieriint
    lium dirigaiur, ipso dicenie : Veniie ad me, omnes ,-. oniiies dies Maibusalie .-111111 nongenli sexaginia ei
    qin laboralis et onerali esiis, el ego vos requiescere novein, et mortuus est : et vix.it Lamech 182 annos,
    faciani. Sludium vestruni, ut co.'pit, ardeat, et ma- ct grniiii Noe. A die ergo naiivit.uis Maibusakii
    jores in Domino llanimas mittat, quia nisi profeceril, usque ad diem nativiiatis » Noe anni sunl 569. His
    deliciei, et velut in rapidissimo amnium cursu scapha adde sexcenlos annos Noe, qnia in sexcenlesimo vitai
    non consistens, ' nisi ad superiora progrcdiatur, ad ejus anno diluviuin lacium esi, atque ita (it ut nongeu-
    inferiora delabiiur. tesimo sexagesimo nono anno vilae snae Maihusalain
    Cavete autein dudiim illius palriae venenatum Pri- nioriuus sil, eo auno quo coepil esse diluvium.
    scilliani ilogma, quo ct Dictiiium cl inulios alios, Cujus rei veritalem ut cerlius credas, ad ipsius
    ipsura qiioque sancliim Urosium inveiiimns fuissc in- sanciissiini virorum recurre Iranslalioneni, et nuliaui
    feciuni, (luamvis poslea a sancto Augusiino cor- babebis dubilalioiiein. Nain el sancius Auguslinus in

    a
    Ms. legit morlit, sed mendosissime, cum a naii- mecb vero 1S2 annos naliis genuit Noe. Ili auiem 1111-
    viiate Matlmsalem ad moriem Noe .1111105 ultia I50U incri in uiiain summaui collecii conficiunt 369. Toti-
    oxaclos cnnslet. Legendiim ergn na'.it<iialis. Nam c ilem ergo siini aimi qnos suppnlare oportet a nativi-
    ^ixibset Malhusaleiii i&l aimos, geiiuil Lanieeh, La- late Mathusalein ad nativitatem Noe.
    m S. BKAULIONIS C^ESARALGLSTANI EIMSCOIl C9<5

    libro ile Civitaie Dei quinto decuno, duni aimoruni A esi, quippe cimi in Uebraeoriim libris iia legaiur 111

    (lissonaiiliam inier llebrxos Codices ei Septuaginta ante diluvii tempus bie qualiiordeciin aniioruiii nu-
    eveniilaltranslationem ex Hebrseoaffirmans, in linein iiierus explealur.

    disputiilioois suae de eadein re inier cxtcra sicdieit: Ili ires ad cinliniiationem solutionis liujus suflicere

    Omnes anni vit:e Mailuisalam nongenti sexaginta no- uobis vi-i suut, cuin scriplum sil : In ore duoriim
    vem coinputanlur; et post inodieuni Delractis non- : vel triuin testiuin stabit omne verbuin. Nain niulii

    gentis quinquaginta quinqueabortu Matlmsalx usque bic niulta scripserunt; nostris vero temporibus in-
    ad diluvium remanent 14, quiluis vixisse credilur cnniparabilis scienli ae vir Isidorus, llispalensis epi-
    post diluvium ;
    propterquod euni noiinulli, et si non scopus, in libro Eiymologiarum, dum biijus nominis
    in terra, ubi oninem naturain quam vivere in aquis vult originem absolvere, ita fassus est : Matbusaiam
    natura non sinil conslal fuisse delelam cuin palrc inierpietalur moriuus est. Evidens etymologia nomi-
    suo, qni translaius fuerat, aliqiiantiim fui-se, atque nis; quidam eniin eiini cuin palre traiislatum fuisse,
    ibi donec d/luvium prxterissetvixisse aibitrantur, no- etdiluvium prxteriisse pulaverunt; nb lioc signanler
    lentes derogare fidem Codicibus , id est , traiislatioiiis iransfertur mortuus est, ul osienderetur non vixis^c
    Septuaginta, quos in auctorilaiein celebriorem sus- euin post diliivium, sed in eodem cataclysmo fuiss'?
    tepit Eeclosia; et credenlcs JuJscoriiin potius quam " defunclum. Soli enini oclo bomines in arca diluvium
    isios iion habere, quod verum est. Nou enim admii- evaseruni.
    tunl, quod inagis liic esse poiuerit error iinerprelum, Cxteruni de Ismael qnod sciscitaris, quod juvenem
    quain in ea lingua esse falsum umle in noslram per cum cervicibus mater vectaveril, sanctus llierony-
    Grxcamscripiiiram ipsa translata est ; et postaliqua : iniis in pnfato Quxstiontim libro, ita ponit : Et \i-

    llanc cpinioiiem, vel snscepiionem accipiat quisquc dit Sara lilium Agar iCyptiag, qiiem peperil Abra-
    ut puiaverit; certmn esi tameu non vixisse Mathu- li.e , ludentem : quod scquitur, cuin Isaac lilio suo,
    silam post diluvium, sed eodem antio fu sse de- iioii liabel in llebrxo. Dupliciter itaque boc ab lle-

    fuiiiiiiin. brxis exponiliir ; sive quod idola ludo [Ms., lutu]


    Deinde, interpositis quorumdam dispulationibus, fecerit, juxla illud quod alibi scripitim est : Sedit
    atque rile delelis : Credibilius, inquit, quis diverii, populus comedere, et bibere, et surrexerunt ludere.
    cum prniinm de bibliotbeca Piolomei describi ista Sive quod adversum Isaac, quasi majoris xtatis joco
    prxccperiul, luiic aliquid talc lieri poluisse in Codice [
    Ms. , loco 1
    sibi , et ludo primogenita vindicaret
    iino, sed primilus inde descriplo, unde jam lalins quod quidem S.ira audiens non lulil. Et boc ex ip-

    manaret, quidem accedere etiam approbatur sermone, dicenlis Ej>ce ancillam


    ulii
    I
    poiuit
    -ll M
    scripto-
    •
    r sius
    1^1 /T suo ". III'
    :

    ris error, sed boe in


    I

    illa quxstione de vita Malliusahe banc cuin lilio lixres ; non euiin
    I

    crit lllius au-


    non absurdum est suspicari ; deinde non longe : Ita- cillx ciim lilio meo Isaac. Et sumpsit paues, ei

    que, ait, illa diversitas numerorum aliter sc habentium iitrcm ai|ii:c, ct itedil Agar, ponens snper bumcruiu
    in Codicibus Grxcis cl Latinis, aliler in llebrxis ; ejus, ct parvulum , el dimisil eaui. Cluando isaac
    ct subjungit : scripioris iribuaiur errori ,
    qui de natus est, tredecim annorum erat Ismael , el post

    bibliotlieca supradicti regis Cedicem describendum ablactaiionem cjus ludit [ 3/s., lit
    J
    , ei cum matre
    piiiuus accepil. expcllitur e donio.
    Deimle po>t alii|iia : Sed quomodolibel istud acci- Inter llebrxos auiem varia opinio est, asserenii-
    piatur, sive credalur ita essc faclum, sive non preda- bus aliis, qiiinlo anno ablactationis lcmpiis siatuuini,
    tur, sive postremo, sive non ita sit, recle lieri nullo et aliis diiodeciinum annum vindicanlibus. Nos igi-

    iio d > dubitaveriin , ut cum diversmu aliquid in lur breviorem eligamus xtatem ; post decem cl

    iitrisquet oiliciliiisinveiiiuir, quandoquidem ad fideni ocio annos Isinael suppulabimus ejectum esse cuin
    reruiii geslarum ulrumque esse nou polest, utriim ei inalre, el non convenire jam adolescentem matris
    lingux potius ciedalur, uinle esl in aliam per imer- sedisse cervicibus. Vernm est igitur illud llelirxo-

    prelcs f.icla tran-lalio. N nn ni qilibusdam etiam j) iiim lingux idioma ,


    quod onmis lilius ad coinpara-
    Codicibns Grxcis irilius et uno Latino, et uno eliam lionem ].areniuMi infans vocetur et parvulus.

    Syro inter se consentieiiiibus iuventus est Matbusa- Nec miremur babere Hebrxam [ Ws., barbaram ]

    latn sex annis anie diluvium fuisse defunctus. Ilxc linguam proprietatcs suas cum bodicque Kom:e ,

    sancins Augustinus per intervalla, ita ut posuimiis, oinnes filii vocemur infantes. Posnit crgo Abrabam
    sicnt et lieams llieronymus narrat. p.ines , et ulrem super liumeruin Agar, el bnc facio

    Ncc noliis aliter licet senlire quam bi erudilissimi dedit pucrum mairi, boc esl , io manus ejus tradi-

    virorum senscrc. Porro Eucerius, vir egregix scien- dit, commendavit et ita emisit e domo. ,

    tx et prxcipux inlelligentix , verbis senlentiisque Quod autem seqiiilur Et projecil puerum subter :

    aSatim copinsns et copiose disertus, lianc intersuas abietem , ct abiens seilit conlra longc quasi jactu
    reliquas (juoestionem Imc modo describit : Qnid esl sagittx, dixit enim : Non videbo morteiu parvuli

    quod iu annis Mailiusalxqiiainordecini anni pcr dili- mei, ct sedit contra eum ; et slatim jungiuir : Et
    gentem suppulaiionem ultra diluvium reperiunlur clamavit pucr, et llevil, ct audivit Dcus voreni pneri

    [
    .W.-. , rcprelienduntur], i octo tantum animx in de loco ubi eral, ct dixil an-elus Dei Agar de ccclo
    arca luissc rcfeianlur? Kcsiionsio. Error iu nuuiero et reliqua : nulluui niove.it ; in llcbrao cniin DOSl
    69" EPISTOL.€. 098

    lioc, qnod seriptuni esi : Non videbo inoriein pnori A llis igitur pro veslra voluniate «ligestis, Codiees
    inei, ila legitur, quod 'P sa Agar sederil conlra pue- quos vobis a nobis dirigendos mandastis, scripios
    lutn, et levaverii voceni suaiii , ei llverit, ei exau- duplices iion inveni ; aliquos, nec singulares repen,
    dieril Deus vocein parvuli : flenlc enim nialre el suijiraclos eos de aimario noslro animadverli , iti-

    mnriem filii miserabiliter prxslolanle, Dcusexaudivii qiiisitionemque occupaiio tulit. Sed si Deus voluerii,
    ptierum , de quo pollicilus fuciat Abrahx , dicens : et vita cnmes fuciii, esl spes eos et inveniendi, ct
    S'ed et lilinm ancillx lux in genlem magnam faciain. voliis niillendi.

    Alioquin et ipsa maler non suain liiortem, scd lilii En respondi pedcstri et peculiari sermoue, qnii
    deplorabat. non lam verbis iithiare quam debemus senieiitiis stu-

    Pepercii igitnr ei Dens , pro qun fnderal et lletus. dcre, ut et locuiio nosira evangelicam simplicilatem
    Dcnique in conseqiieniilnis dicitur : Surge, et tolle teneat , et spiiinas geutilium eloquiorum reftigial.

    pucruui inanum ejus cx quo nianifeslum


    , et lene ; Jam itiodits superfluus epislolx cogit me lacere, sed

    est, euin qui lenetnr non oneri inatri fuisse sed , desiderium ttiuin b>!iii compellet. Optabam auteni
    comilem. Quod auieni manu parenlis tenetur, solli- obviis inanibus complexum tuntii accipere, ut miitna
    cittis iiionstratiir affeclus. collalione, vel disceremtis aliqua, vcl docereunis
    De liac quxstione faieor ine ct alios tractaiores " siquidcm non sit boc omnipotenli Dotuino ,
    aputl

    ecclesiasticos legisse , sed ut est niilti meinoria fa- quem n<>n est dilficile omne verbum, impossihile.
    cilis ad obliviscemlum , non oceurrit in qno opere Verumtaineii xgritudini mortalilatis incaa quotidie
    quisque binc tractaverit, nisi lii qui secundum Apo- spero linein : nialleiu tamen ut si lioc quotl praBinisi
    stolum volueriiiit allegotizare. Plane ut in compen- tribiiat Deus de allegorzandis qiiseslionilms el my-
    dio possim dicere.cum Hebrxorum autuinatio alii siice inielligcndis, et Veteris Instriimenti in Novi
    quinque , alii duodecitn in ablactatioiie compulent alliinialione exerciiatio noslra esset, quain in bisln-
    annos , nos in Machabsorum libris pro ablactatione riae superficie inquisilio nostra constarei, ut vere
    tantumdem irieuniiim reperimus scriptum, iia Ma- abyssus abyssum in voce cataractarum tuarum invo-
    cliabsea lilium inler cxtera ailbonanie : Fili , inquil, caret, quia illud prajcedit lempore, istud digniiate ;

    niiserere mei ,
    qux le iu veulre novem inensibiis boc enim cst pabulum animae Cbristianac; liis enim
    porlavi, et Iriertnio lactavi , et perduxi ad banc a'ta- anima pascilur quibus deleclaiur ; nam iegenium
    lem. lgitur si huic auctoritali creditur , demplis tuum adniiiabile habeo, et sermonis lui supellectilcm
    diiohus annis sexdecim relinqittintur. inlinilam velieineiiter inltieor.
    Sed ciint redilur ad divinx Scriplurx serieni, non Macte virtute, cujus talia erumpunt germina, qua •
    i

    invenilur in llebraiea verilaie, ut Ismael collo gesta- '

    lia exislent frucluosi fructuosa frunienta ? Sed linic

    tus sit niairis sux : quapropter cur assiiinamus labo- tanto bono cum accedii s udium divinarum Scriptu-
    rem, ubi nullaiii babeinus dilliculialem? rarum, pr«serlim in collatione miitua in brevi eniit-
    Heslal ut dc Saloinone boc vobis intimeiiins qund let palmites, et afjferel suavissitnos bolros, ut et pro-
    vcs scire in scriptis vestris iniel eximtis. Quoiiiam priae naturx conferat fructus, et aliis submiuistret
    in i|ii niiiiiii dalum est nobis, cum lilleras vestras le- jucunditalis gaudium. Nibil in te inediocre conleni-
    geiemus, intelligi, non ignoralis epistolain sxpe di- pialus sum ; crede amori vera dicenii : si fieri pos-
    cti viri beali Hieronymi ad Vitalem presbylerum set, qitidqtiid aliis ex parte dalum, ct ex parte in co-
    scriptam qualia de Salomone et de Acbaz regibus gniiioiie re eratiini est ; totiini inde pcrfecium, atque
    coiilineiit, et qu* eiiam ipse sub testiiicatione jtira- esse desidero sumnium, quia ita convenit finibiis
    iiienii audi-se se i-uis teinporibus scribat. Qui et in sxculorum, ut prxparentur ad certamen Aiuieliristi
    fineni episiula; sn.ic firmam certaiuque seiiienliam vasa clecta Cliri^li.
    (iiiinipoleiitiam Dei definivit. Ne, qux^o, vus ex eo coniemptibiles velle asii-
    Sane nec ego coniia la.iti viri aiicloritatem aliud inari, quod occidentali tenebrosa plaga qiierilis vos
    possuin sentirc, iiisi ejus vestigia sequi, et buniili- r\ e^sc depressos, quoniam eo clariores esiis quo vos
    laie Chrisiiaua a maj >min noslroruin semiiis non in caligine esse videiis ; dicenle Domino Phaiisxis
    deviare, David dicente Neque ambulavi in niagnis,
    :
    Si cxei essetis, non bahereiis peccaium. Et ciineti
    neque in mirabi ibus super me. Super se namque procul duhio noviinus quia ex eo etiani niaculas cor-
    ailnllitur qui, a majorinn lineis excedens, in liis qux porcas liquidius videmus, quo lumini propinquamus ,

    ultra vires suas habeni, videri conatur. Unde et se- el liiiiirn verum, qood illuininat omnem hoinineiii
    qiiilui : Si non liumililer senlieham, sed exallavi ani- venieiiLetn iu liuuc inuiidum ex occasu suo, et nou
    inam, sicul abla> lalus super inalrem suam, iia retr - cnniiuiio nativilale [Ms., vaniiate] resplenduil mundo.
    boes in animam nieatn. Ac per boc conducibile est I nde et propiiela : Populus qui sedebat in tenebris,
    nobis humilia seniire, Apostolo dtcenle : Non ah.i lucem vidit iiiagnani ; babilaiiiibus in regione umbrx
    sapieutes, sed liuniilibus conscniieiites, ct ablacta- nioriis lux oria cst eis.
    lionem ciim Isaac percipere, ut fortiori cibo possi- Provincia namqiie quam incoliiis ei Grxcam sibi

    iims parlicipaie , quam cum Ismaele aiuilla: lilio origiiiem defendit, qu.c nagislia cst lilleiaruin et
    uiiein i iim aqua et inui inero portare, cl ab xlerna ingenii; el ex ea otlos fuissc recordainini elegaoiis-
    repclli bxrediiatc. simos, il dnciissiinos viros (ut •iliquos dieaoi), Uu'-
    G99 S. LilULl.lOMS C.ESVKAlJGLSTAM EPISCOPl 7C0

    siuni presbylerum, Turibium e|it^copiim, Idaiium, ei A me cuin tuis compcregrinis pauperibusve siiiriiu, ui-

    Caileriuin laud.il.e seiieclinis et sancue erudilionis tra mnnes liomines peccaiore ; si loiie inexliausia

    I
    oniificein ; ac per lioc Chrisii gralia superabumlan- pielas Bedeiuptoris luimani exhaurial feloris, vora-
    lius praedicando, quam regio segniiie esi cuipauda. ginesve flagiiii, facinorisque mei.
    Ecce dum nescii amor ordinein, plus oneravi epi- Vale in Domino, mihi charilaie germane, meiito
    slolam nicamseriiione qnam ulilitale, et, ut ail qui- Domine, fili aiiate, collega digniiate, atque parens
    ilaiu, iluiii urceum facere nitor, ainplmram finxit aflinitate, ct pro me lu luique orate, et naclis occa-
    in.iiius. Iloc tlenique superest, nt digncris orare pro sionibus siude tuiim mibi untiere serinoneui.

    OBSEKVATIONES PK.EVI.E IN SEQUENTE.M VITA.M.


    1. Procter Mmilianum martyrem, quem xn Ka- addictum aflirmant velus ipsius epilnpliiun
    fuisse.
    lend. Octnb. mlis Caraca veneralur, uti et Corduba Golbicis autiquitus exaratnm, quod in notulis
    litteris
    snuin xv Kalend. Onob., duos sancios liispauia referemus; ac breviariurn monaslicum jussu Pauli V
    «•que populares ar frre cox'taneos agnosrit cogno- smiimi poniilicis restiiutiini. Sed liac de re in prafa-
    mines, nempe Mmilianum Vercelleosem episco- lione noslra uberius.
    puni ni ld. Seplemb., et allerum Mmilianum cogno- rj. /Einiiiani Cucullali pnti iam aiqne cnrpus Arago-
    mcnio Ciicnllaium (S. Milan de la Ciiculle), de quo B nemibus asserere niiitur Hichael Mariinez de Villars
    iia scriliit Usuardus in Martyrolog. Pridie Jd. No- : i» de Auiiq. civitatis Catalayudae. Verum Tar-
    lili.

    vemb. apuil llisprmiam Tarraconeusein civitale Tyrat- raconensibus Hispanis .Emiiianum vindicaiil Esuar-
    sona li. /Emitiani pretbyteri el confestoris, cujns dus el Ado cum S. Braulione, qui sancti viri corpns
    admirabilem vitam llraulio Cwsuraugustanus episcopus in suo ipsius oratoriu remansisse dicit. Habenlqui-
    timplici termone descripsit. lisdeui vcrbis ipso die deni Aragonenses S. /Emiliani, asl Vcrcellensis
    iitilur Ado. episcnpi, partem reliquiarum, qu.is iu Castrn I.ibvco
    2. Ilunccef.osteiiorem /Emilinnum, ciijus acla seu Turri-Palearum asservan, ex Plnlippo Ferrario
    SubjicimuS, abbatcm vocant scriploies plerique re- Joaimes Tamayus in Maiiyiol. Hisp. ill II. Seplemb.
    cenliores, eumque primuin in HispaniasS. P. Lene- adnotavii.
    dicti Regulain invexisse, aul ccrle inter primos eam •i. D
    nique S. Branlionem esse hujns Vilse aucto-
    professum csse exisiimanl. Ulrumque approbat vul- rem lib. de Viris iliust. c. 12,
    lesiaiur S. lldefonsus in
    gatmn Maximi Ca*sarauguslani Cbrouii on at proreclo ; bis verbis Lraulio (rater Johannis iu C&sarauguxta
    :

    pi^et ex tali auclore vel licto, vel ila est depravato, m decedenlis utlepius est locum, vir sicui qermanitalt
    rcm nostram agere. Sane /Eniilianum constatpri- cunjunclus, ila non minimum ingenio miuoratus
    iniiio eremitam egisse ex Vit.e cap. 2, deinde vero '•iiipsii 1 ilam JEmiliani cujusdam monaclii, quiit
    parochuin ex cap. 5; nusquam vero a Braulione memoriam liujuset virlutem illius sututi viri suo tenore.
    abhateui diserte appellatum reperies. IIoc Lamen commendat puriter cl illusaai. Ilubuil tocerdotium
    muuere functum csse satis innuil iu cap. 27, ubi fe nie viginli uiiiiis, qitibus explelit cluusil diem tilos
    cum Asello presbytero collegium habuisse scribit, f,
    pnvseiiiis, niiniriim circa ann. Oili. Scripsil etiani
    liaiiddubie iiionacliorum, uli prubanl verlia subse- idi'iu auctor bymnum de S. /Emiliano in epislola
    quentia Corpus ejus depertaiutn cum multo religio-
    : sua nuncupatoria meiuoratum, quem bymnum ob
    sorum obsequio, ilep situmque cst, ubi cl munei, in suo Scriptoris reveremiam omiitere nelas esse duximi.s.
    vralorio. Porro S. /Einiliaiuiiii liCnedictinx regul;e

    SANCTI BRAULIONIS
    r l.S.USALGUSTAM EPISCOPI

    VITA S. iEMlLIAJNI CONFESSORIS


    COGNOMENTO CUCULI.AIT.

    (Ulbill. Act. SS. Ben. e\ Marlyrol. Hisp )

    AD FRONIMIANUM PRESBYTERIM.
    \. Dei viro dominoiiue meo el gcrmano Fronimiano D juxla lidem noiiiii', quain sub lcstilicatione Cito
    presbylero, Braulio immeritus episcoput Ctrsuraugtista- naii ''
    abbatis veuerabilis, Sofronii ct Geronlit pres-
    riHs stiluiem. Tempore piae recordationis domini mei, byierorum, aique sanctae memoris Potamise religio-

    et germani majnris naln, communis ac sanclae viia1 , sas lcmiiKc (ollectam non ambiguam Vilatn uni<i
    ducirinaique insiitutoris Joanhis episcopi ", lam Palris patronique, et singulariter Clirisio nosiris

    cjus jussis qiiam tuis obediens prxceptis, intenderam lemporibus electi B. .Emiliani presbyteri, ui insciito

    > De Joanne episco.no Casmaiignsi.iiio S. Brau- nionasterii sui regimen successit, ut in labnlis aldia-
    lioins fralre ac pracdcoessore honorilice attil S. Ilde- iiiiii monasierii scribii Anlonius
    isiius Ycpez in
    lonsos in lib. de Viris illusl., cap. (>. Cbron. Bencd., an. 574, cop. 3.
    •>
    S. Ciloualus siu Zdonalus S. .Eiiiiliaiio in
    701 IT..EFATIO IN VITAM S. EMII.IANI CONFESS0RIS 7; 2
    ine.u vires valeturtoque sinebal, siylo perslrinpftre. A cujns stmt limia oimiia, grales rcpcudas. Volo
    Se l quia plena pagina inier ipsa iniiia iiiolienii mihi aiuem, ut quia sanclissimus vir Ciionatus presbyter
    qtiiil dicerem, ne^ligeniia administraniium interce- ali|iie Geroiiiius adbuc in torpore degunl, oiiinia
    |iia fneiai, ipsa sub iielalione ejns virlutum ei variis qo;e in eo scripsi anie recognoscant, et eoruin Jis-
    dein siicceiientilnis casibus et reriim nuianlium cussione ventilata, si nec noininuiu nec rerum ine
    temporibus occupaius, propeelapsum eiiama volun- lelcllit senientia, habeanlur confirmata. Sane illa

    tale fuer.il, ut quamvis ipse cogcres, non ilii ani- qiiae anno prsclerilo a voliis iliidem divinitus apera-
    niiim dareiii. Nunc aulem nulu. n reor, ilivino, cinn la didici, iu lineni lilielli islius, ul a voliis accepi,
    quemilam Codiceni pro Imc quod animo occurrerat, atljeci. Hyinnum quoque de festivitate ipsius saucli,
    veltem inspicere, jiississeini|iie perquirere, ac revol- ul jussisli, iamnico senario melro composilum,
    veretur ^lrues librorum, notiiia illa iliu prodita, transmisi. Scrmonein aulem de eodein die super-
    subito invent.i csi, non qusesita jam enim cessave- lluiim dictare putavi, ciim nulla major milii esse
    ;

    lat inteoiio pcrquirentium, cnm essei iispiam inve- vitleaiur exhorlatio quam viriutum ejus narraiio
    nieiiili desperalio. Seil quia, ut siit proplieia, inven- el taniam horam occupet, ut si boc adleclum fuerit
    tus siiiii a iion quaeienlibus me;non quidein studio audieniium animos oneret.
    accensae lucernae, gaudio lainen inventae drachmae " 3. Quaprnpier obsecr.i ut sim isla qnse feci acce-
    lauaiuiu est cor nieiiui, et exsultaverunt interiora pta, lam tibi eiijus mandatis parui, quam ipsi cujiis

    niea. Deniiiinque non sine superna dispensaiione virlutum amore excitali et anlelati viri snnt ista

    boc ipsiim esse credens, armavi animum, ut et obe- testificati, et noo dissimilia quoiitlie vos experti, ut
    diemiae fruelum caperem, et tam crebrne peiitioni a me peri.iringi deberent eslis impcirati, aiqne ego
    vesirae parerem. ni facereui qu« jusseratis sum aecinctus mercedis
    2. Quocirca dictavi ut poiui, et plano aperloque pircipienda; cupiiliiate. De eadem quoque solemni-
    serinoiii', iit lalibus decet habere, libellum de ejus taie oi missa rcciiareiur communis injunxi dilecio
    sancii Vita brevem conscripsi, ut possit in missae lilio meo Eugenio diacono, non puians a mediver-
    cjus celebrilale quantoeius legi : el libi domiuo meo sum, si ejus lingoa, cujns in omnibus consiliis
    destinaluin misi, et lianc ipsam episiolam meain cogitationilitis(|ue ineis teneo, aiiiiiiiiin ministrel ob
    eapili ejus praponere curavi, judicioque luo probau- bojiis bealissimi viri bonorem, ineum officium; si-

    i.um commitiens', ut ad singulare cognituin, si in mulque considerans, ut quo in caeieris rebus ntor
    aliquo displicueril, aut emendes ant reprobes. Si pailicipe in liis etiam mercedis fruar consorle. Inco-
    vero placueril, et ipse babeas, el cui voluntas per- _ luiuem li. V. ct inei memorem Chrisli graia cuslo-
    miserit, ilari concedas, atque pro me Crealori nostro, iliie dii;ueliir.

    PR/EFATIO.
    i. Iiisiguiamiraculorum aposiolici purgatissirilique sime salis aptalur, ac sic erigiiur nnimus repulso
    viri jEiniliani presbyteri, nosiris fere tcmporibus ftninidinis lelo; el ecce jaui quod pavcbat plano nili-

    gesta, ui suadet ad narrandum rei novitas, ita lerrel iur ingredi pede, blandiens silii do tna magna po-
    ipsius narralionis inimeusitas. Cujus enim qoeat sty- tenlia, Cbriste; quia qni dedisli jimienio hunianis

    lus terrenis dedili rebus ccelestis viri digne proineie verbis eflari, potes concedere homini vocibus c;>u-

    actus, qui praKteiitis saeculis cuilalus, uii maximnm gruentibtis loi|ui. Ilis additur quod arcem menlis
    sitlns apparet fulgidiis, praesenlibus aulem inimita- inea>, speique anchoram, (jiiani inaxiiinm tenero
    bili viritite praeclarus? Neque, ut ego pulo, fonles si videiur, nisi perceptione bnjiis operis laborisquo

    Tulliani enarrarent , et scaturientibus eloquenliae niercede non alias me adeplurum credam, quo vilani

    venis impeusissime redundarent, copiamque vcrbo- imam inijuinalissimam pollulamque quasi nitro

    inni multiplicitas senieniiarum deusaret, cuncla quodam possim eluere ; secundum quod elegantis-

    poterant explicari quae a mundi coutemplu non mo- sime quidam velerum poetarum ait i

    ilo usiiue ail eorporis sui sed etiam saiculi excessum, Uoc opus, hoc elenim fnrsaii mesoblrabet isni.

    Cbristus qui agit mirabilia solus, fuerit sitque per 5. Superest, quod et ultimum, quia schedulis haec
    enin charismata cperatus. Quod cum inspicio, limor D vilibus malui Iratlere, quam lento silenlio legerc, no
    npponilor aniino, cum sit milii scientia non copia, veritatis longinqua praecedenlium lacilurnilas dero-
    sed inopia ; \erboruin auiem sterililas, non ubeitas; garet posleris lidem. Sed et ut pauca bis qui elo-

    neque eniin niea; imperilise siim imperitus. Propellit quenliam suain nituntur oslentare respondeam , no-
    lamen liinorem promissionis Christi veritas, ila verint quod parvipendilur dctractorum scurrilitas,

    videlicei piomiueniis lalique nos alloquio asirueniis: quaudo humilibus parvisque Cbrisltanis ecclesiaslico

    Aj)eri os tuiuii, et ego aciimvlebo illud; el alibi : Domi- jure noii opponilur seqneuda vana veiliosilas, uon
    ivis dabit verbum evangetitantibus, virtule inulia, Sed humanx inquietudiiiis levitas, non donique ostenta-
    el illud : Xon estis vos qui loquindni, sni Spiritus lionis veutositas, sed sobria, modesta punderataque
    1'atris veiiri, qut loquituiin vobis. Iluie rei decenlis- veritalis gravitas. Melius siquiduin esl ul vera miiius
    703 S. IIRAUUONIS C/ESAIUUCUSTANI EPISCOPI 704
    erudite <|ii 'in m licta euarreniur eioquemer ,
    quoJ 111 A dem. Naio generi geueralia pnnvcnil prxicpta ser-
    Evangeliis Salvatoris perfacile inlelligil.ur ,
    qux po- vare , specialibus vero donis illi lauiuin debent po-
    f.ulis sermone simplici praedicanlur. Non ergo pro liri ,
    quibns nmnipniens Deus ea jussit couferri. Hec
    mea iniperilia in sngillationem miuo virorum prn- quidem censeut et jurisperiti , suorum principuin in

    deniium elequentiam , sed minime leviiaiem morda- beneficiis decreio percepiis.

    cinm impro'bo caducam. Nam nec puio roilli succen- Ego autem non aliius repetam , neque avorum
    7.

    seri pos«e ob biijus operis appeiitum honesios, pru- eiproavorum ejusjuxia rbelnres proscquar lauJcs ;

    (lenles maliirosqne viros , nequaquam ignaros in cum, juxia eosdem si ignobilibus orlus sil naiali-
    ,

    doiiio Domini offerri debere , ui quique vircs mini- bus, magis efferendus esi laudibus, quod suiignobili-
    slranl , usqne ad caprarum pilos : cum et ipsi si liic lalem generisinorum dignilate ornaverit. Igilura con-
    dicere veliut, ut prnemisi , non solum illis non deerit versionisejus principio nos quoque dicendi, Clirislo
    maleria , sed miniine poterunt cxplicare ciincta. favenle ejusque beali viri oralione conalus nostros
    Qiiaiiiohrem disciplinarum sxeularium slu liuni elsi adjiivante, sumamus exnrdium, qualis exstitit a vige-

    ex parle alligi, oninino liic servare conlempsi : nc et simo xtatis suxanno. Venerabiles namque Ecclesia-
    intelligcniix difficultaiem minus crudiiis facerem, el rum Cbrisli sacerdoles Cilonalus sancUc puri-sim.nc-

    llierieoniina lingua conturbarem lsraeliiica castra. B quc vitx , Sofronius et Gerontins presbvieri, qmims
    C. Dicluriis igiiur ea qu;e insiiiui dicere, volo le- non modicam fiilein habet Ecclesia , nobisque quod
    ctorein au liloremque monere ut non hic verboruin ipsi viderunt liJcli rclalione narrarunl. Ad litur is I

    avidnni, sed religione plciium praelieat audiiuin ; sin probatissimis lestibus lestimoniura beatse memorix
    autein illuc speclat,jam hinc discedal, nemoias in- religiosissimx Poiamix cujus nobilem orium uobilior

    frucluosas expendat. At si ea qua? scquunlur nos?e \iIj: uobiliiavil cnrsus. llos cgo qualuor de miracii-
    desiderat , devoins ad percipiendum acccd.il : atfjne lis iu corporc gestis babere clegi tesles, cilra populo-
    boc pria um nnverit quxdam hic osse narraiionis riuii provinciarumque de liujusniodi rebus lestimo-
    gesta qux a nobis vel a quolibel oppido delnanlesse nia qux pcne cuncia testaiur Hispauia. Nam a
    ,
    il

    scqucnda : qu;edani vero ita illi probaiissimo viro qux usu frequeniaia jam pene effecta sunt qnotidiana
    siogiilaritcr collata , ut neqiieaiii sine sui pernicie a nebis necessario sunt prxlermissa, diira nequeunl,
    quoipiani imilaliouis conlingi causa , qux laoien sic ut supra diciuni csi, comprehendi loia; etsi quis ea
    nos admiratione debent afficere intentos in Dci lau- nosse desiderat, meiius utiquc crederel visa.

    INCIPIT VITA.
    I. — Do sancli viri conversionis initio. C inerilo prxberct discipulum ,
    qui tiinc moi ab.iiur in

    8. Ergo ut dicere cceperam sic eum fnis-e con- casicllo Hilibio ". Arripiens iter pcrvenit ad cum,
    , ,

    vcrsnni atque conversatum prxlaii les.es iiarrarunl. cujns se faraulalui cuin subjicil prompium, insliluilur

    Fulurus pasior lioroinuro erat paslor ovium mina- ab eo quo paclo iiiniilabunilum possit ad siipernuui
    ,

    batqnc ovcs ad interiora monlium ; ci ul mos esse rcgnum dirigcre gressum. IIoc, credo, nos faelo in-

    solei pastorum, cilharam vehebal secum , ee ad gre- siruens, iieminem sinemagislroruminslilulione recte

    gis ciModiam torpor impediret meniem otiosam, ini-


    ad beaiam vit.nn tendere posse. Quod neque vir isie

    nusque cxe. cilatione suspensam. Cumque ad disposi- fecit , neque 1'aulupi Cliristus inslruiit , neqae Sa-
    Inni coelilus | crvenissct locum , divinilus in euin ir- inuelein , ut faceret di.in.i potenlia permisil : cum
    ruit sopor. Etciiim ille Opifex iiiiimkirum cordiuin biiuc ad eremitam , ei Paulum ad Aniniain, et Sa-

    consiieio siudto pnubet anilicii sui ofQcium, vetlit- muelem recurrere jussit ad lleli; quos lamen jam

    quc citharx matcriam si^nis alloquioque animaverat suo.


    in lillerarum inslrumenla,
    animumqtie opilionis in compunclionem supernaj 111. — Venit ad tocum in quo situm est ejus oialoiium.

    conlemplaiionis. Expcrgcfjctus ccelestem mciiilalur 10. Posleaquam ab eo esl optime vias vilx edo-

    vilam, relinquensquu rura tetenditad eremi loca. cius, ac discipiinx diviiiis afTatim thesaurisquesalu-

    D l s dilaliis, rcmcal ad sua, doclriux gralia copiosus


    — Pergit
    ;

    il> rul quentdam monackinn in caslro h nuuc


    ac sic vcnii non procul a viila Vergcgio , ubi
    liilibiensi.
    ejus babeiur corpusculum gloriosum , ibique ihki

    0. Diciaverat ei fama ese quemdam eremitam no- iniilto nioraliis leuipore, vidil impedimenlo silii fore
    inine Felicem, virum sauctissimum , cui se non iin- lioiiiiniini ad se concurrcntium mu litudinem.

    i Rilbilim Aragnnix celebre olim oppidum boc loco siimmiiiuin. Excipilur appendice Jubedarum mon-
    inierpretatiir Micbael Marlinez dc Villars; sed (e- tniin, quibus anliia S. Laurenlii juga adbxrenl. Illa
    gendum Dilibium , quod castrum est Najarx mbi \eto pars rupium qux se Valvauerain lendeuiibus
    pioximuin ad Hispaniam Tarracouensem p>>rlinens, objicit, inoniiiiiii Disiercinrum nomen habei. Lcge-
    sicul et S. /Emiliani corpus, ijuod in monaslerio S. sis Yepez inChron. Reneri. ann. Clir. '.7S, cap. -. ,

    .Emiliani Cucullati asservari supra dixiiniis. Iloc b Tiiiilns sepulcralis ininor ab Yepei aon. Chr.

    iiinnasieriiiiii tnta Hispania celeberriuiuin, a S. .Emi- 569 relaius lixc habel Natns <•>/ .Eiuilianus devotit
    :

    bano condilum, Riojain veteris Caniabrix partem le- parentibus in oppido Vergegii, et nwi wigcsiniuiu o«-
    nct, tribus lcre leucis Naiara , scx autcin Logrono uum attigistet , relictis ovibus pulri» stci , Spirilu san-
    •305 VITA S. .EMIUANI CONFKSSORIS. 7'!G

    jy ii Hl cicmum expetil , ibique 40 ann.nwraiur. A ces, bebdomadarum inedia, jugis V'gilia, diseretio

    ardua gressusage vcra, spcs certa, frugalitas inagua, jusiitia blanda,


    II. Celsiora peiii, lcvesqiie per
    liat spiritus prnni|iHis, ut non soliim conle sed eliam paticntia solida, ct. ut breviier d cam, ab onini omni-

    corpore in plorntionis valle gradiens de virmte in noremala indefesse persisebatparcimonia maxima.


    viiioiein, videretur Jacob quodam modo scalam con- Sapicntia? ctinm flores ila de. pratis decerpserat inef-

    srcndere. Ilic ulii pervenil ad remoiiora Disierlii fabilis Divinitatis, ut is qni adusque ociavuni meino-
    iiiontis secreta , cnlininii|ue ejus ,
    quanlum qualitas rix. vix commendaverat psalmum, incomparabiiilcr
    cseli silvxque siuebani ,
    propinquus , ac collibus lio- longeque pnesiarel periia, prudeniia, acuiia, qna
    gpes cffefclus , consoriio hominum privalus , angelo- mundi vctiistos anteiret pliilosophos. Nee immerilo
    riini soliimmodo fnngebatiir cunsolal onibus, quadra- sanc, quia quod illissaj ularis iudusiria, isii divinilus

    genis ibi habilans aiinoriiin recursibus. Quas i°i ''' e superna eonresseral gratia : vere , ut conj cio, coeli-

    invisibiles, quasqiic pugnas visibiles, quas vario cal- colis Anlonio Maiiinoque vocaiione, educatione, at-

    lidoque uiodo lentalioncs ,


    quasqne nehulonis anii- que miraculis per oinnia similis. Sed, ut multa prae-

    quis-imi ludificaliones fuerii expertus, lii soli opiiine leream, inler cxiera ecclesi;islira sludia , liaec inaxi-
    noniiit qui ea in semetipsis experiri contendunt : ma erai indiisiria, ut strenue soleTlerque, quanlociiis

    dum illic oninem afTectum , illic omne desideriuro, B possel, inquain, de lemplo Doinini pelleret mammo-
    illic omne incitamenlum, illic denique omnem oinni- nani. Quocirca Chrisii snlisiantiamChristi visceribus
    no dirigebat cursum, quo semel arripuerat irrepara- impertiebal, locuplelem reddens Ecclesiam Chrisli
    bile devotionis sanctc proposiium. ingens donum ! virtutibus , non opibus, religione, non redditibus,
    singularem viruni ! praestantissimum aniimim ! Cbrislianis, nnil rebus. NoveratUhrisio non projaciu-
    Ita divinaa coutemplalioni deditum, ut niliil sibi in co ra lemporalium rerum, sed fore pro hominibus se
    vindicare vidcretur lioc sseciilnm. Quniies, ut conji- posse reuui.
    cio , afflaius ardore divino inier densissimas aliissi- VI. — Cleriii accusant sanctum tiirum coram episcopo.
    masqiie silvas , excelsosque vertices collium ,
    pro- 13. Ub bauc rem , ut mos solet esse | essiinoruni

    inontoriaqiie pelentia ccciuin , voce elala aiebat ad clericorum , asliterunt quidam e cle icis snis corani

    Clirislum : Heu me ! quud peregrinalio mea prolon- praelato episcopo, ad euni videlicet <>b damna rei fa-

    gata est {1'sal. cxix, 5). Quoties sus;>iriis ingeiniscens roiliaris lacessendum : jurganiesque aiunt palere
    clainabat : Cupio dissolvi , el cssc cum Cltristo (
    Plti- Ecclesiae detrimenta ressusceplas usquequaqne im-
    lip. i,23). Quoties vehemenlissime, viscerilms com- mioulas. Jam diclus antistes facibus irae acceutiilur,

    motis, ejulabat diccns : Quandiu sum in lioc corpore, et iuvidia ob cjms virtutes lerebratnr. Intueiis, in vi-
    peregrinor a Domiito (II Cor. v , (>). Interea frigore rum Dei vehemcnter invehitur; cumqne (utse habet
    quatiebatur, solimdine dcsiiiuehainr, inclementi im- aniinus furia elirius) irai'iiixli:e crapul.un essetrucla-
    bre inficiebalur , ventnruin flamine vexabaiur : ct lus, vir Dei egregius sanciitalc munilns, |
    atienlia
    vim frigiiiis, squaloreni soliludinis, ingruentiam im- lutus, Iranqtiillitale consueia persistebat inimoius.
    bris, aiisieriialem llamiiiis, amore Dei , contempla- Tonca susceplodudum ininisierio relaxaius, ubilunc
    tione Chrisii, gralia Spirilns sancli , non modo lole- vocaiiir ejus oratorimn, reliquum vilae tempus per-
    rabiliier, sed eliam libentcr , desideranterq e susci- egit innoxius. Hacienus conversio iiique conversaiio
    piebat. Sed quoniain civitas supra monlein posiia diu ejus. Et quamvis pulcliriora fuerint illa cliarismata
    laierc non potuil, eousque (aina sanciitatis ejus per- qux laliiernnl (qux- Dominus iu bell.i conslituil uova,
    crehiiii, ui in iioiitiam pene omnium peivenirel. el a 1'aulo magistro geniium in Gde et verilate liabe-

    V. — Didyntus episeopus ei Ecclesiam dclegat. niiis iusiitula) quam ista quaj variis virtulum donis
    12. D dynio eiiam ,
    qui lunc pontificatus gerebat se in luceni protulerunt ; liscc ipsa vero plurasunt
    iu Tyrassuna ° minisieriuin, cuin boc quoque fuisset gesia qiiam possint csse cnnscripia ; lamen deiuceps
    delaium, insequilur liominem, ordini ecclcsiasiico quibus iilein signis effulserit gloriosus , ac si ignobili
    is insereie, ejus quippe erai in dicecesi. Duruin ~. prosequarour siilo
    illi priinum videri, ac grave refugere, ac reniii, et VII. — Luctalur cuin ihvmone.
    quasi de ccelo Iraduci ad inuiidum, de quiele j.iin 14. Accidit quadnm die, ui pakcsiriix' Uegis acier-
    pene nacta adollicia laboriosi, vilamque contempla- nioccurreiit in via hosiis generis huroaiii, talibusque
    livam transferri ad aclivam, Tandem coactus esl in- verbis euro aflatur : Si vis, ut quid uieique possil
    vilus obedire ;
    quapropler in ecclcsia Vergegii pres- experianiur viribus cerlamen aogrediamur. Necduni
    byieri est funclus oflicio. Tune reliclis quibus dedili ha?c dicenilo compleverat , el cmn vis hili corporali-

    esse solenl isliusordiuis, noslriquidcm homines tein- que ailreeiaiione adieral, diuque pene lucianicm ve-
    I
    oris, sanctam iinpcriiebaiun nrani ; inhanc. iuquani xahat. Alilleroox, m Jesuni procibus efllagiiavil, ire-
    rulraclus erat viiaui. In quo lauien coniiniiatx pre- pidum gressum opitulatio divinaconliroiavii, ctillico

    clo enm
    inspirante ac dirigenle, ad castellum Iiilibiense, Iijcc ullo pacio irahi possimi (uii Michael Marlinez
    qnoit el qunque mitliaria a sitpranontinnto op-
    decem cooalur) :ul urhcui Calalayndaui, qu;e amplius quili-
    Vidn il-stat, el iliimleciin a Trilio , aditl , ul uiaiji.leiio qu igiula uiillilius ah islis locis disiat.
    Feliris confestnrit uteretur. Quoil intervalliiui plane 11
    Locus in quo S. iEmiliani rcenobium coudiium
    Verceo inuvenii, quarta leucae parte a S. /Euiiliaiin esi, olun diu-cesi Turia-onensi , Tarazone, nnnc Ca-
    uissiio, ci radici Distcrlii iiiomis iucunibeiiii; neqiic laguiilan.i' eubest, Calqhora.
    7C7 S. BRAULIONIS C.«>AHAUGUST A.\! EPISCOPI 708

    refugain deserloremque spintum liquelacium iu auras A cum Jcsu Clirisii imperassct viitnte, illico oiuiies

    venu. Si cui hoc foriasse videtur incrediliile, invisi- ciiiii ingenii terrore et strepitii discesscru, et ilie

    hilem iiiiniruiu spiriuim csse alirectabileni , salvo curalus ad sua repedavil prospere.
    mysiico intelleciu aperiatur quomoilo Jacob divinx XIV. — Item alium eomilis.
    paginx narrent cum angelo, quamvisbono, fuisse lu- 21. Sed et F.tigenii Comitis servuin a dxmone in

    «iflium ? F.go lainen hoc dixerim , minori audacia fecluni atque afflictum, cum jam dintina invasione si-

    Sniaii leniasse servum quam Dominura, jEmiiianum bi euin habcret iiiancipaium , incomparaliili virtiite

    qiiam Chrislum , hominein quam Deum, creaiuram divinx oninipotentix reddidit sanum et incolumem.
    quam Ciealorem. XV. — Itein alios conjuges.

    VIII. — Monnchum cnral. 22. Jain quid de senatoribus iNepotiano el Proseria

    15. Veruni , ut instilueram narrare, mouaclius dicain? ISisi quod ila concrcli cnnjugio, concreil
    quid.tni Armeiilarins nomiue, dnrilia ventris luninre- quoque eiant dxmonio , ut corpus effeclum
    que afflicius, niedelx causa ad eumdem veniidevotus. uxori vincnlum , unus ab uno crederetur incoli
    Cui dtim ui.iiiuin ad slrumam admovil, signumque spiritu ;
    gemina |ue possessione perfuuctus , jns
    crucis depiuxil, prolinus ab eo xgriludo reccssit, re silii videbatur habcre perversus : quorum quaui
    cupcraiaque saluie Dominum henedixit. " manifesta exsiiterii , liinc datur intelligi qund
    IX. — Mulicr paralytica snnatur. sic esl ubique promu gatiun , ut nisi suceeilen-

    16. Nomine autem Barbara mulier quxdam , a fini- libus sxculis labcreiur ab animis , liic supervaeauee
    hus Aniayx adducta, paralysi morb» contraclaaique vidcrelur intexi, eoquod ncmo sil Cantabroram qui

    vehemeuier vexala, saluii dutlum amissx ejus sauc.i hoc non aut videre, aut audire putuerit. Sed cuni
    oialione est resiituta. venliiin esset ad noslrum /Eniiliaiium, impcrat hos-
    X. — Mulier ctauila ambuUi'. leni immunduni reiinquere corpora bominum praefa-

    17. Sed etalia de eodem lerritorio plaustro advecta toruin , cnjus iiequaqiiam valens fene impcriuni,
    ac deporlaia quoniam carens peiluni officiis olim elfectiii inancip.it jiissiim. Utripue liherali laudem
    ,

    exsliterat clauda, Quadragesimae diebus ab co effla- persouant regi coelorum.


    niiaiur curanda. Qiiam cum uollei dicrum inviserc XVI. — Item aliam (eninam.
    ob reveremiam (nios quippe erat ei lns diebus solum 25. Iteni curialis Maximi liliain, noininc Coluin-
    cellula esse contenium, nec quemquam vulere so- liam, dxinon invaserai congres-ione dira, et inem-
    1 1 ii iii , nisi iiiium e suis qui propter vitx liujus subsi- bioruni insiabilitale incauta. Sisiitur coram servo
    iliinn, ei paiicissiiinini ac vilem minislrabai cihuin), Dei, cuni niagna exspectaiione, sananda : cnmque in
    rnmque, ul dixi, videre eam cnnlemnerel , instai illa fromis illius liinen crucis impressisset vesligia, mox
    anlenler indulgeri sibi salletn ejus bacultim osculari. depulso extrusoque daemooe nacia esi saluiis me-
    Otiod vir Dei clemeiner ul aiulivit, illico direxit : illa delam.
    direcium ut vidit, osculata est; firmatis solidatisque XVII. — F.jicil damonem e domo senatOTU.
    planiis, incolumis astitil, ae inuneri congratulata di- 24. Sccleraiissimum sedilionariumque donnis llo-

    vino, Ixla protinus disnirril. norii senatoris dxmonem sustiuebat, qui eousque
    XI. — Ancillam senatoris illuminat. uionstrosissime domui illius iucubabat, ut foedis-

    18. Sicorii quoque senaioiis ancilla, luminc per sima quxdani lurpissimaque quolidie iuferrct, nec
    tempora longa privaia, postulat ab eo uculorum sibi dxmonicolam quisque susiinere poterai. Denique
    reslaiirari oliicia. Tunc vir [)ei verbo lacluque, Clni- sxpe dominus domus cum causa convivii fuissei
    StO duce, saiiiiatein inipciral : proliinis ohscqirlur accubiiaius, ferculis ejus animaliiiin ossa moriuo-
    nnperaia, recepiisque visibus, formas rertiin luce lu- rum, ei plerumque slercora inferebal spiriius iin-

    sirat clarissima. purns. Sxpe vero nociurno lempore datis hoiiiuii-

    XII. — Diaconum energumenum sanat. hus iu quieie) veslimema virorum ac niulierum siib-

    19. Qiiiilani vero diaconii ministerio deleclus, a p trahens, velnti quxdam velamina foediiaiis suspen-
    procacissimo dxmoue vehemenier obsessus , ab aliis dcbnl e tectis. Anxiiis nihilominus, ct quid agerel
    arclalus, ejus sislilur vnllibtis emiiiidaiidiis. Qrii diun llonorius nescius, inter angustias spirilns regebal
    inore lymphalico amenlia agereiur fureus grassatns ,
    aniintim, lide certus de islius viri vinutibus, ac s;e
    indicitur a beatissiino viro ul resiliai ab eo spiritus animalus miltit ad eum accersendum, ei dirigens
    immundiis. Nec mora, inobediens discit obedire, in- subsidia vebiculorum. Veniuni nuntii, implorani n

    visibilibusque poenis affliclusa susceplo suo domiciliu x rl.it, cl qua ope posset dxinonem pellal. Tan-
    efficiiur aheniis, relicioque hoiuine, sermone is per- dem fatigalus precibus, ail oslendendam Dei noslri
    strepit laudes Deo. virlutem, pedibus suis, non vehiculo est profeclus.
    XIII. — llcm uliutn sirrunt. ai tihi Parpalines [.!/., Panipiloua] venit (ibi eiiim
    20. Tiieniii ctijusdam Sibila nomine servus ab iin- res agebalur) invcnit cuncia ui ei fueraul ordim
    puris spirilibus literai raplus , el ad virnm bealum narrala. Sed ei ipse aliqua perpetitur inibi sediiiosa,
    a strs eslallraclus ,
    qtiein tu vidil scisciiatus esi a ludicil ji
    j
    ini i ii iii , colligil ad se illic liabilanliuni or

    (|iianlis essel obsessus. Illisccsse inilicanl quinque ;


    iliiiem presbyleroruiti. Teriia die, explelo voio in-

    binguli quiquc suis se noiniuiljus produnt. Quibus dicli jejunii, saleiu ex»rcizai el aquac coniiniscel
    70!) VITA S. .OHLIANI CONEESSOIUS. 7ifl

    more ecclesiasiico, ae domum ipsam aspergere cce- A praeveniens aeccpit, ac epta imluii. nkerurn Mar-
    pit. Tunc cx iniestinn donius prorupil inviilus, et liiiuni, qui in pauperc veslivit tllirsi ! nec iuime-
    cjiei ac delurb:iri e suis se videns sedibus, lapiduin riio unum consecuti prxmium, qui unum babuere
    conlra euni vertil ictus : sed munitus ille incxpugna- liberalilatis spirilum, El lainen ne iniporliinitas no-
    bili rlvpeo permansil tiiuis. 1'ostremo in fugam ver- taia ante lantuni virum essct inulia, reliqui co.lleg;e
    sus flammasque evomens cum odore leterriino per- videnies invideni, et unius proesumptioni indignanles,
    rexil :id erenium ; ac sic incolae domus illius gavisi baculissuis armaii consurgunt, calervaliinque in eum
    snnt ejus nralionese fuisse salvalos. inuerunt, el ul qtienique na ferebat, passim corri-
    XVIII. — Divina prolectio cnsiodi: cum. piunt, ul plane ineantol.e sinv ipse uirreieiur pe^letn.
    25. Quid plura? Tanla ilii viro eral copia sancli- 28. Dieaiu el aliud, qimd mallein ut ila audiient
    taiis, lanta eusiodia divinoe virtutis, tantuinque im- lenaees ui non essent de crastiuo cogiianles. Conti-
    perium supcrnoe ancloritalis, ut euin mulliludo con- git convenire freqiieniiani populi, quando parum beaio
    cnrrerei energunieuorum, n n modo vel levi quidem viro esset vini. Sed quia inquirentes Dominum non
    vestigio paieret pavidns, sed eiinn se concluileret delieienl omni bono, vix, ut aiunl, ex sextario alf:i-

    cum illis omnibus solus, ubi eos erai per divinam liin satiata est ingens inultiludo. Majus quidem vice
    graliani curatnrus. Sed el plenimque cum lectnlo B alia accidisse faientur.

    ineiuljra dedisset, gestiebani eiini ignibus concre- XXII. — Succimil dapibusvementibus ad eum.
    ixare, incensamque slipulam depnrlabant usq:ie ad 29. Fama sancliialis illius divulgante, nnn de-
    ejus leciulum, quam illic applicanles, vim amiitebat eraiiiquotidie advemanlium turbae; jure suo compulii
    ardoris. Identidem boc ipsiim molieiues peruocia- o.ppido bospiies moras nectere, ei cliaritaiis iutuiin
    bant incassum laborantes. Iiaque ubi ille Imc per- semeiii sos relicere. Cum boc minisler cjus rx evi-
    senliebat, ad imperium illius amenies se invicem denli eognnvissel, niintiat nilnl supere^se quod pos-
    vinculis rolligabant, eorumque maiius dabant salutis sint pr.mdere. Al ille inili nffensione minislrum ob-
    adjuiiieiiiuiii, c imi <or eorum insania esset plcuiim. jurgiii, modicoeque fidei iiiclamat, et ut vieius ne-
    Nam illud reiicere non debco quod per se iuuiido eessaiia proDbeal Cliristum iinplorat. Necdum inieH-
    patere jam video. tione finierat, et eicc subilo vebicula copiose omi -. t :

    XIX. — Lignum ejus oratione crescit. ali llnnorio senaiore directa jauuani intrant. Dileclus

    20. De ligno dieo quod maiiii arliflcuin fabrefa- Dei direcla suscipil, et graiias rertim Crealmi
    ciiiiii deportavit usque ad conslruenduni borreum, exauilitiis persolvit : invilalis sufficientes cibo, ap-
    quod dimensum couteiis lignis illi o:eii coaptatis ponit, reliquam conservari supervenientibus proece-
    exslilit brevius. Quod ut sensii , jubei ariiliciluis *- pit. Ita enim inier offiiia bumaiiilatis, suaeque conii
    xquiori aniino sumere cibos, aique illc recedit ad neniioemedius versabatur, ut mensoD apposilio, ne
    Crealoris oculos iniplorandos. Cuiuqiie peculiari con- ad boram quidein diei, minus de hospilum convivio
    snetoqiie im-ilo sjnaxin hnra sexia complcssel, in- inveniretur. Et rursus ita paicimonia arciabaiur,
    lellcxit quod volebat esse inipetratum, rediensque ut nunquam nisi sobrius mcnie et confectus cor-
    ad mercenarios: Nuliie vos pulare, ait, menede pnre cerneretur. Sed et coiivenientium refleiebat
    operis fuisse Irustralos : ponite lignuni suo in ordine. corpora cibo, et animas verbo. Tam elegans enini
    ijui elevames poneniesque juxla procceptun), rcpe- erat in coinparationibus, el tam subiilis in spirilua is

    liiini plus c.eteris esse longum, crevisse eiam palmo vit:e suasionibus, ut quisquis ad eum quolibct casu
    aniplins. Quo in loco facit signum, quod usqne bo- aceederet, melior ac delectatus recederel; cum
    die claret in apcrtuiu : ae [ er boc ejus oratione, nnnqiiain ipse nec vita, nec lingua a doctrina vaca-
    ncc laborem inaniter conducli exhauriunt, nec operis ict. Et ne in longum traliam, sic carne devicta vi-
    meicede fraudanlur. Ligiium quoque ipsum reme- tiori.e lulii palmam , ul ejus Aquilo uunquam devi-
    diabile devotis usque in proesens exstiiit a'groiis, clus aceenderet ollam, nec Nabuchodonosor igninin
    taniisque viriuiibiis celebralum babeiur, ut pene miuislraverit pabula.
    quptidiantim oliiinuerit langueiilibus praibendoe sa- XXIII. — Exprobratur a dxntone, quod cum feminis
    nilatis usum. Umle in iinmensu.n sernio prncederet, habilei.

    si universa signa sanilaiuin, qu:e inde collala pale- 50. Ip-i quoque desertores spiritus, cum conviciis
    scuni, replicare volueriiu. Sed jam operaa prelium eum maliiioe suae lallidiiate per energumenos velient

    judico de liberaliiale atque castitaie ejus pauca lacessere, qtiia niliil erat quod Clnisti servo posseni
    peijlringere. objicere, soltun ei cur cum virginibus Christi cnba-

    XX. — Pauperibut tucicce manicas erugat. bilaret nilebanlur expro' rare : antiqua sua inimicus
    27. Cuui quodam teiupore egentium ad eum con- arie eltidens, quuniam quem opere non poiest deji-

    venissent lurboe, peteiiies consueiam subsidii siipem, cere saliem fama insiat polluere, et cujus non pr;e-
    ipse. seu delicieiue, seu non occurrewe quod pre- valet conscienliam, iiifamat viiam; vidclicet irretilis

    rog.ni deberel, ab ingeniia nnu deliriens pietaie, suis illecebiis offerens exempla consolalionis, du:n
    proecidcns manicas sun tunica?, cum pallio quo uie- csse boniiin neminem piiiani : et quem imiiari in

    ii:iiur, oliiulit benigne. 'lunc unus e\ cuiiciis iui|ior- bonis debeant invenire desperanl, ae per lioc penes

    lunior, ut mos esl inendicaniium , calcros nlins se rcniediui'1 arbitraniur, si nemo innocens inveuia-
    7f1 S. BRAULIONJS C/ESA!Ul't;tJSTANl EPISCOPI VI2
    lur, et damnationem suam multiludine percunliuiii A vita quam post vltain faoii lnere poenam, juxia U
    consolanliir. Quid lilii, repenor nialorum, prndesse ln I
    : Melius est cum uno ocuto in regno catlorum i«-

    potesi infumia Clnisii servnrum, cum eis Dominus trnrc ,


    quam cum duobus gelieniiani soriiri (Maltli.
    Redemptnrque snus pcr gloriam ei ignnlriliialem,
    per infamiam e'l bnnam faniam, promilial regna cne- XXV. — Transilus diem pra?novit.

    lurum? Seil vir isie sanctiis abstinenii;e et humani- 52. Ame aniiiim fere migralionis sua\ centesimum
    lali etiain in seiieclnle deditus, iilique lialiiialial ciim vero vitie, cum ei revelaium esset hnmanos se fini-

    sacris virginibus, ct cum esset ab octuagesimo viiae iiiriun labores,


    Omnipnlenlis percepinriim sacra-et

    suae et deinceps anno, labore sancto doloreque con- tissimas promissiones, ad viiam conveititur disiri-

    sirirtns, oimiia oflicia, ut Paler puicral, ancillarum cliorem el qui jim vigiliis et jejnniis desiccavemt
    :

    Dei ministerio suscipiebat blandus. Sed jam, ut meinbia, denuo veleramis miles militiam aggreditnr
    praemisi, iia a nefandis incitamentis erat exiraneus, novani, ut finis esset prajslanlior, qui apud Cbn-

    iil ue vestigiiim quidein iiibonesli motns in illa retule


    slum laudabilior semper babelur el melior, diceme
    liieiil experlus. Nam (piia in tanla pervenerat longa eo : Qui perseveraveril usquein finem, liic salvus crit
    (Matth. xx iv).
    auate, eo pervenit necessiiaiis, ut < um hydropis la-

    borarel invaletudine, ab eisdem sanctis feminis cor- B XX VI. — Prcedicil excidium Canlabria;
    pus siium lavare sinerel, et ipse ab omni illicilo 55. Eoilein igituranno, Quadragesimx diebus re-
    sensu alieuus essel. IIoc certe illud est speciale be- velatnrei excidium Cantabrix a
    Unde nuntio misso,
    .

    ncficium, quod paucis invenimus fuisse collatum, et juliet :id diem feslum Paschse senalum ejus praesto
    a nnllo debeat cxperiri, ne succedat periculum te- essc.Ad piaeslitum conveniunt lempus. Narral ille
    moiiiaii. Unusquisque enini in qui vocatione voca- quod viderat scelera eorum, caedes, furla, ineesta,
    :

    lns esl, in ea permaneat apud Deum. David enim violentias ac cetera viiia increpat : pcenileniiam ut
    dicit : ynia iioii ambulavi in magnit, nec in mirabiti- agant pro liis oinnibus pra-dical. Cumque omnes re-
    but tttper me (Psal. cxxx). Ille qnippe in mirahilibus verenlei -aiiditum procberent (nameralomnibus vene-
    snper se ainbiilat qui ea quac divinilus illi non sunt rabi is ,
    quasi umis de Domino Nostro Jesu Clirisii
    collaia ag.rc perlentai. discipulis), Aliuiulanliiisquidam nomine, pr» senec-
    XXIV. — Resliluiiur equus a lalronibus furalus. tute eum dixit desipere. At ille denuntiaiei rem pcr

    51. Seil rcferam quod eliam lairones perlimescant, scmetipsnm experiri. Quod posl probavit eventus:
    rt fures cautos nam gladio vindice Leovigildi csl inleremptus. Ca--
    efficiat. Scmpronius quidam et Tbu-
    ribius nominibiis,
    teros quoque cum non rcsipisccrent ab antiqnis op -
    instinctu diaboli et provocatione r
    veniunt causa lalrocinalidi ad hominis Dei habita-
    ribus, ira pendente divinitus, pari modo perjurio do-

    lioncm. El qironiain de Jiisio scripium csi loque adgrediens, sanguine est ipsornm grassalus.
    Non ac- :

    ccdent ad temala, el flagellum non appropinquabil ta- X\\ III. — Ejus obilus ct scputtura.
    bernaeulo luo (Psnl. xc); isii lamen pro suo fla- 5i. S.inc appropinquante moriis letnpore, acersi-
    gello vel exemplo accedere sunt pcrmissi, sed fiagel- vit siiiciissiinum Aselliim pre>byterum, cum quo
    lare proliibili, imo flagcllum in se diviniius senscre habebat collegium, in cujus prxseulia felicissima
    correpti. Ili nempe furescumad sancti bominis babi- illa anima corpore soluta coelo est reddila. Tunc ejus
    laculuin pervenisseni, aniinal quo velii usi]iie ad ec- beaiissimi viri studio corpus cjus deportalum cum
    clesiam solitus erai foris repertum furlim abigunt. ninlio religiosornm obsequio, dcposilumi|iie esl, ub;

    Ncc diu fiaude laelanlur. Nam non post mulluin tem- et manei , in suo oratorio. Vale , vale, jEmiliane
    poris veniunt, singulis amissis oculis, veniam peien- Deate, et morialium carens labnre, in societate pio-
    lesaiqne aninial reducentes. Al sanclus Dei calial- rum bono luo potire, ac relatoris tui Braulionis in-

    lum excepit, cur habuerit semeiipsum reprehendit, iuilis memor siiccurre inlcrccs^or, ul pcr teinveniam
    ntque illico veiidnlit preiiiimque ejus pauperibus veniaiu qui mea nequeo effugere mala ; et banc
    ,

    nrogavit. Illis eniin lumen nequaquam reddidil, spi- j) mcrear mercedom vicariam, ut cujus exaravi stylo
    i ilu, ut a:-timo, discrclionis instriiclus, nc forte nnn virtnies, ejus favore pro pcccatorum meorum indul-
    cessarent ab bujusmodi facinoribus nisi essent privaii gentia mese audianlur pieces, atquecum bis quibns
    luminibus, et cum simile quid agere vellent, cito eos indignus cuia pasloraii prassideo dignus inveniar in

    proderet a lalibulis etnota corpuris el fama noniinis. cxiremo judicio. Sentio me line libelli mgcri ; sed
    Nam quis putaveril boc eiim a Domino impelraie non qui diximus de viventis mirabilibus, cur laceamus
    potuisse qiiem vila functum et defiinctum sirpe cac- de defuncli charismatibus ? Duo vel iria adducam
    cis sciat «isuiii reddidisse? Sed et levius eis fuii in incdiinn miiaciila, ul ista, qux aliurum leslimoniu

    « Jonnnes lliclarcusis in Cliron. isllia-c ail aoniim ferl Purgatissimi apostolicique viri .F.miliani corpus
    :

    imperatoris nctavum, Leuvigildi vi, id csl,


    .liislini hic liumatuin jatel,qui poslquam cremilicam viiam nml-
    aun. Clir. 574, gesla refert. His diebut, inquit, Lco- lis annis eqit et cL ricaiem landcm monasticum profcs- ,

    vegildus rex Cantubriam ingretsut, provincids pervaso- sus sub reiiula admirabilit Benedieti, eura u gerent
    res intcrficil, Aniniam occuput, opes eoriim pervadil,
    et abbatialem obiil in Domino, ctarus miraculis ct pro
    proviuciam in snn n rcvocnl diiioitem, Quo anno S. tiojspiiitu, (cro dcxii, qua; scras Clirisiiaute 574 re-
    /Cmiliani oliiius rcponitiir in epitaphio Gnthicis lit- s|ioiidel.
    teris exarato, quod Yepez ad ann. Chr. 5U9 ita i .
    -
    tr. VITA S. /E&HLIANl CONFESSOUIS. 74-i

    noliis fiicnint nariata cl suli adnotatione lostilioaia, A memoriambeativiri P idebeai deferri : quam lollcn-

    cflici possint credibiliora. ie<, in itinere v isa est cxpirasse, (ide taineri non de-
    XXVIII. — Civci ail ejus tumulum iUumiuantur. liciente, delerunl exanimein, et projiciuul ad altarc,
    35. A tempore obims liujus sancti, ust|ue ad no- jmidie vespcrasccnte secedgnt inde , reliiiquenies

    stram meiuoriain, <iuoi fiieuint caeci ad cjus sepu!- ncminem. Post iriuin vero boraruui spatiimi, visi-

    cruni illuniiiiati, fjuanti eli.nin voxatitii purgati, vel taiit curipsissime, mcerorcque laoidi quid placuerit
    divcrsis ajgriiudinibus laboianlcs curali, liuic libcllo de ea efiicere Creatori, reperiiini vivaui quam rcli-

    pronnilganim est adjungere. Scd boc soluin dignum querunl inoriuani, ci nou soluin vivcnicin, sed et ad
    pulavi sciipiis tradere quad illico post cjus transi- altaris luniram ludentem. Magnificani CUrislum om-
    luin duo oculis orbali redditi sunt luinini. niiini condilorem, qui respexit corum ilevolain cnn-
    XXIX. — Candeia divinitus acceuditur. tritionem. En alterum novissimis teinporibiis nostra-

    (jiie leiate Elisxuni, cujus mortua ossa exammata


    3G. Anno anlcm cx hoc pr.Tlerito, cuni S. Juliani
    vivilicant membra : nisi quod illi fugienles limidi,
    marlyris fesiiviias immincret, et oleum ad concin-
    lii aulem dcfereuies projieiunt (i.iiicia pleni. Esl qui-
    nanda luminaria decssct, candela miniine est ac-
    dcin iu boc consideiauduiii quod
    *
    unus ideimiue Vc-
    eensa qiiam au vigilias surgenles 1 .1111 plenam oleo p '
    :

    u leris et Novi Tc.lameuli Deus, Dmninus nusier Jcsus


    arilcnlcmque rcpereninl, ut non solimi usque mane
    Cbrislus, qui facit niirabilia solus, lunc sub lege li-
    iiificiiini liimiiiis ministraret, se I eiiam ex abundan-
    more pavidis, necdum cliarilaie (irmaiis, quae foras
    lia rcliquiaruin virlus virtuiem parcrel.
    limorem, quia limor poenani babet, abscondit
    XXX. — Mutier caca el clauda sanatur.
    ii ittii

    spem dulcediuis tiuie;.tibus se : bic aulcm su;> graii.i

    37. Dcporiata est stiliecl ibi qiiacdam inulier, no- fidei, confidentia ftuiis perficit spetantibus in se.

    iuine Eufrasia , de loco Canonico, clatida el ca-ia, Viilus quidein, qua; suscilat mortuos, una ; sed di-
    lide lamen, in qua laiiiinn cx lioc colligitur, crecia spar sicut lemporis, ita ct defcrentiuin causa : ilii

    atque illustrata. Oculis pedibusquc inuncta, siatim auicm defcrebant ut sepelirent, isli aulem ut viven-
    propilia divinilate luincn grcssuinque esl consecuta. lem reciperent. Uinc datur iniclligi quanta ill c sau-
    Creilaol illa qu;c relalione teslium sunt prolaia, qui cii viri requie beatiludinis potianlur, quoruin per
    videi.l isla nostris lemporibus acla. Denique el locus meimirias omuipoiens Doniimis tam mira opcratur.
    quo degit, et persona dudiim infinna, ct nuiic sa- Ucddidimus piomissum, superesl ul claudamus ser-
    nata e-t. nionis cmsuin pand.nuusque aciiones graliariiinCliri-
    XXX.. — Puella cxauimis suscitalur. sto regi coeloruni, cujus opc et inspiralione et ece-

    58. Sed et alia qnaedam iierum puclla, annoiuin pium boc opusculum ccrnimus et consummatum,
    circiter quatuor, de loco Prato, quod nmi longe est quique tribuit nobis ad solalia priesenliuin mise-
    ab ijus oratorio, iiilirmitatc appreliensa, deducla cst riariiin conieiuplalioncrn vii;c virorum sancloruin :

    usipie ad viue extreiua. Cnjus parenles pietate per- qui vivit cum Dco Paire ei Spiritu saucto uuus per
    moii, ei liineiiics oibari, iueunt consilium ut ad oiiinia sirculnruui stccula. Aiiien.

    UYMNUS DE S. iEMILIAKO.
    inagne rerimi Cbrisie rector inclyle, Non obsequelam perdituii credimus;
    Pareul Ulyinpi perpeiim cni sidcra; Cuin copiosa pascitur poteuiia
    El vola feslis aiinuis lavenlia, liegis ; et aslat supplicator 0|itimus,

    i.argire nobis casla, prxbe et sobna, (Jui fliclere iiam poieratque noxiaui.
    Placare possint qitas tuain clemenliam. Ne quod beatis semiat coliorlibiis,
    Plcbs ecce cuucta debitum reeursibus lloslis duellis puliulare casibus :

    Solvil dieiuii), prona corde, et corporc ;


    D Nevel caducuin germinare et odia,
    Confisa inenie deprecans suffragia, Fraudcin dolumve permovcri macliinis,
    L't singiiloriim ponderata quesiibns, Flanima pudicis conflagrare li!iis.

    Suslollat alma peclora indulge lia. Ilaac ineiite fixa clara dum revolvimns,
    1 ;i'tinn repcmlit carmiiiiim conccntibus f.ibet dicatum prxdicare servulum;
    Canluni, sonoro pangii orc, faucibus; Timui iiiinlstrum, Cbrisie Jesii, verniilum,
    Tua pntenier supplices ut dextera Ei festa niix t:s gamliis eum panginins
    Probrosa tollens aeia noslra corrigas, Scqualur inde lota le laud.ilio.

    Sis et malorum faulor intus frcnlium. Tii sacra lempla, lu, Palcr,' cosleslia

    Seinper pctentes impetrare possumus Ilabes sacrata lu, Dcus, per soecula :

    Nostris medelam expiatos moribus ;


    Uegn) potiris, et rcgis praesenlia
    Si nos benignus, et pius rcspexeris, In saucios sanctvs cerneris mirabilis,
    Qni tania tanlis contulisti servtilis, Uegnansque solus mira factis exeris.
    Ut nil palrono isti dcsit gralise. Ilinc obsccramus expiari muncra,
    Culpas gememes pandimus miserriini, Redire [irorsus per syuaxin perdilo»,
    Patrol. I.XXX. 2?,
    IJS S. IIRAULIONIS CESAIUUCUSTANI EPISCOPI ?I6

    Cctli rcceples coHocesque in rcgia Suisquc lelis sanciatum conteri.


    Qui ilas resurganl ut pcrempta eorpora, Ul Condiloris hxc patciit miracula,
    Conccdc carda ut convalcscant gratia. Sic claudicantes mcnlis irgriludine
    Noslrnm reatum eonliientes prodimus, Serpens rcpuKus deseral nequissimus ;

    Frenatus ictus oceidat, senleniia Sic nigra corda miliilo socordi;K


    Ojise rcddii alram dira cniwicnliam : Fulgore suo prxmicent elarissiina.
    Hogare donat cuin volunias prospcra nempe
    liaec virlus Cbr«ius est lutissima,
    Tua patenlem proditos, ac janiiam. &miliauum qu.c lulit perardua
    Momenla nnlla Iransvolant in lempora, V:t;c tropxa, qu c coronal prxmio,
    Qu;c non sinl nostri sordidata criminis : Noslris ul esscl sreculis seclabilis ;

    Succedat anie, qiixsniniis, cnutagia, Floretquc fortis advncatus infimis.


    Sic digna nosliis pessimis pnrgalio, Iuile niecum consonanies carmina,
    Quam reddat ullor pcenam factis deljitam. Narraie cuncla, prxdicale, el psallie.
    Yidcmus orbes reslitulos lumini, Kegi pcreimi, cujus lixc smil oinuia,
    Claudosqiie planlis cxilire lumidis Nuslri clamoris ct resullcnt canlica,
    Consiimpia tabc mcmbra conv;:lescere, Polique lempla resoncnt conceniibus.
    Mortissopoie pressa ; deniuin surgere, Offerte Summo gloriam ct Subliini,
    Lalos dcindc couvcnire sospiies. Offer.c lionorein Triuiiaii iiiaxiiiiuin ,

    Rcpclli torvos et fiigari d.cmoncs Offcrte grales sxculorum Priucipi,


    Toriiicuia pocnis cjulantes Tartari*. Offerte psalmum vocibus, vel aciibus,

    Adirc et coalum vcr-ipcllis angeli Offerte laudem senipitcrna in sxcula. Amcn.


    Suo lalenicr coulndiquc vulncrc,

    SANCTI BRAULIONIS
    C/ESAB.AUGUSTANI EPISCOPl

    ACTA DE MARTYRIBUS CiESARAUGUSTANIS


    SIVE

    PASSIO SANCTORUM INNUMEIIARILIUM C.ESARAUGUSTANORUM MARTYRUM


    Qui passi sunt sub Dioclctiuno et Maximiano Impp, die 3 Kal. Novcmb. (303).

    1. Piiscnnim mnndialium gcsia virorum, quorum C aciiiarc Clirislianns de Cbrislianis parenlibus ortos,
    nbslinalio exstitii irrumpere acies bcllatoium, cruo- nlsi ui mililum Clirisii vicloriis oflicia lingux nostrx

    remqtie effuuilere innouum su.irum riie scrvaniium deserviani, et laudibus Impcraloris nostri, qni iriutu-

    jura lerrarum, tcctaquu vel clausira domoruui, non pllali vcxillo, ul aeerrime cmitra boslcin dimicareni,
    solum Grxcorum gypnasia cnncrepabani pbilusopbn- el vincerenl, suos mariyres perarniavill
    ruin, sed ctiam ct ellinicoruin sludia personarunt o. Ilcsoneiil niodulali.- vo ibus organa cordiuu
    Latiiiorum. Cclcbrilalcui quippe nomiuis coriim lam iiostrorura, quatenus dum passionibus eorumdcni
    luonumenla sloricorum, qiiam eliain libri concinunt conipaiiendo ailjnngimtir, orationibus ipsorum, Cliri-
    poelarum. Ilinc, neforiasse peritura foret leinporiim sio Doniiup opiiulanic, iu uiansionibus xicrnis asso-

    prolixitute maierics librurum diversorum, tabulis ciari meri amur.


    niclalloriiiii, iiiarmnnorum sciliccl, anl xncorum 1 Nunc igilur i.rdmem acceplx narraiionis prose-
    sculplos im; rcsscriii.t apices liiteraruui et quens, ad ea gressu propero pcrcurram, qu;c prisio-
    i.t suoriim civium iriiuupbalia mullaruin laudum ruiii lemporum fama rciatione cibnicorum ad uos
    prxeoniis efferentes in futuris ictro gcncrationibus, usque delata est.

    foriim lacia vel gcsta scriptis iransiiiillereiii legcnda, 5. Temporibus Diocleiiani et Maximiani iinperaio-
    no eorum, quoscunque labcnti sxculo dilexcruni, D rmu iu niundi ambiiu sacrilcgarum insiilutionum
    nicmoria funditUS lalicrctar. jussa niaiidarniil, ut coiivcuius nuiniuin Cbrisliaiio-
    2. Igitur si geoiiles ac sacrilegi liomincs nibilo- rum noii soluin dc urbibus pellerelur, sed licenii.nu
    miims perituri in cis qui periluri forent, ant forta-se quisquc potirclur eonim vilam pcrseqiicndo nccare.
    posi liumanoruin efJuisioiicra sanguinum borribili 1'rimo quidcni ut muliis blandiliis ac pcrsuasionilius
    nmric inleriere, lania ac lalia oracula vcluii miracu- eorumdem meoiium inlentionem ad culiuras dxmo-
    la cohscripserunt, ut post eoium mortem quxdam iimn inclinarcnl, ac dcinde si nolleol impeiialia jus-
    eoii&olalionis auspicia fungcrelur, quid nos eportct sa coniplcrc, cl iliis ca ninonias immolarc, Cbiislw-
    717 ACTA DE MARTYRIBUS OfiSARAUGUSTANIS. "1S

    ni nominis religionem eum scctatoribus suis fundiuis \ nec quisquam eorum temporaneani, vel serotlnaai

    extirparenl. Illico liirmae saielliwm implcnt princi- cousilii nostri audiat disposiiioucin. lnnumerabilit

    pum feralia jnssa, et ofliciis diabolicis assumpiaj bocc multitudo Cbristianorum, quae bujiis civitaii am-
    percurrunt appaiitorum s.ivientium tiirnue tolius bitu coutinetur, consilio poiius elandeslino, qu un
    orbis spatia, veluti leoniim caluli inediae neeessitate virlulis atrocitnte perimenda esi, qtiibus si sigillalim

    coaeii, saiicimiunqiie inarlyriim corpora laniandi) pro denrum nostrnrtim culturis lormentoriim genen
    corrumpuut. Sed quo airocius eorum impietas sae- inferrc decrevimus, dum inteutionein cordis eorum
    vieb.il, eo militum Chrisli Rcligio ardentius adcres- vinc.ru nequimus, nobis polius quain illis periculo-
    ceLat, inter qnos quidem corum sigi.ifcr cnnciis ad- siim exiiium procuramiis. Sed piaccurrant officia prac-

    modum pestileutior prolan.e ac sacr.leg.c menlis D.i- conanlium lolins ambilum civitalis, ut muliiiudo
    tianus ab eisdem impiissimis imperaloribus, ut in enrum quse selilicioruin parietibns occulitur ab bac
    Spauiun piofitiscereiur praesidis iiomcu indeptusest, urbe quaiitociiis propellatur, quasi concessa liccnlia
    quo uieniis suae rabidae eiga membra Clnisti ferocius liberalilatis ibi manendi laremque fovendi ubi cujus-
    desirviret. que volunlas cxsliteril, i.a ut nullus religionis eorum
    0. Ciiin igilur Spaniae provinciam properans ailigis- a domihis usque ad servns in mansiunctilis bujus
    set, immanitaiis ejns siEvitics laterc nnn potuit, sed B "' bis repcrialur nosiro conlubein.o sojiandus. Yoa
    denique, comimlitones ex ariuameuturiis '
    acerbitale suai inlauslx crudelilatis vclul leo rabidus nnsiri,

    ecepil Clirislianos quoseunqiie perquirere, eorum pie publicis arma proferle, eusibus bis aculis veslrnruin
    cnrpora crueutis dentibus lamare : sed omiiipoteniis cmnpages lumborum astringi;e , abditorutn locorum
    Diiiniiii acinm esl provideniia, ut pro illustratione laiibula quiinlocius procurale, et couira inennum hc-
    vel patrncinio notiniill.iiuin urbiuin, sacrdego Spiri- stein bellaturi cx locis accultis subito prosilienles, eo-
    tu, sacro altari sanctas lioslias Cliristo Domino dedi- runi mtiliiiiidinis aciem cerlatiin obruere fesiin.ite, et
    carent, quoium iiiletcessioue Irequens civibus gralia quoscuuque repereritis, aculis ensibus obtrunc ile. 1M .s

    Domini proveiiiret. Cuinque iis sacrilegii fungeteiur igilur portaruin oiiiiiiuiu adilus obserare pr.eiipimus,
    ofliciis , Cacsaraugustanam iugiediens civitalem ui si (orlasse quisquaa) mucronis aufugieus aciem, rc-
    dialiolico perarmattis spiritu, insignem nobis s.in- dire ad civitatein voluerii, omnia obserata reperiat,
    ctuni iriiiinplia orem Vincenlium mariviemdedicavii, gladio niliiloiuiuus perilurus qui anie etisis acietn
    qui beaiissitnae illuslrationis apice non soluin Csesar- exsiiterit fugiiivus, et quos ad deoriiin iinsnoriiiii

    angustanam urbem ,' sed e.iam Valcnliam corporis nequimus inflectere cultum, nullus eorum qui Clni-
    sui decoravit insigui b . Ac deinde illuslrium virorum slum colere malttii, supersii, qui remaneat ioul-
    decem et oclo vesuna crudelitatk aspiraiione effudit J lus. t

    sanguinem innocenlem, scilicel : Qu nliliaui, Mnlulini, 8. Denique praecurrunt satellitum ttirmae lotius
    Vrbani, Fuusli, Felicis, Prlmi ivi, Caciliani, Froulu- civitatis auspicia '
    ;
    pracconum concrepantium re-
    vi, Apodemi, Castiani, Publii, Martialis, Succcssi, boant raucisona voctiui oflicia : resetantur pnrlarum
    Januarii, Euvoti, G"ptali, Lnpcrci el Julii. Addens occiilenialium clausln, gaudeniqiie luib.e piorum
    etiain adbuc cnpiosissimam martyrio sacram Dei vir- utriiiNqtie sexus ; catervatim ptoileuiil agiiiina poptt-
    ginem gloriosaiu Engraliam purpurei sanguinis sui lorutii. Senes bacillaniia inembra tremul.s uianibus
    rure conspersam. baculis substeiilare fesiinanlne suoruui relinquantur

    7. Cum igilitr sanclae devouonis inlenlioiieni Cbrislo solatio Calholicoriini s . Mullitudo juveuum vel adn-
    Domino ded.taruinmcntiuin c
    Dalianusvincere nequi- suanim sponle apeita relinquunl clausra
    lesceniiuin

    rel, sed proamore Regis aeiemi sacri miliies sacrtim domorum. Mulicrum quoque sexus infinnior, furtiores
    libenlius liiu lerenl sanguineui ad aliarum arlium ar- aniino quam itnbecilliiale sexiium prnperal cum va-
    giimenia consulens cutn d diabolus pcrarmavit. Ue- gicnliiini tnriuis infantium, ac servulorunj perstre-
    iiiquc advncaiis , tit fert ptiscorum temporum liaud peiiiiiini, ita ut crederes tutius fuuditus niigrare pn-
    (lul.ia fama, suis saiellitibus , lurbiilenlis bis verbis piilnni civiiaiis ad speciaciilum sieculi lurientis, sic-
    I)
    callidus serpens sui cnrdis propalavit iusaniam. iNi- utan egregius Praedicator Speciaculum facii su- :

    bil, inquil, o milites principiitn itoslrnrom, iu iiac mus liuic munilo, angclis el homiaibus. Quid inulla?
    cei taminis acie labnrando proficiinus, nec forliliidi- exiii nmiiis lurba Clirisiianouini laetauiiuin videlicet

    neni Clirisiianarum meutium ad deortim nnstrorum et c.nitiiiiuni : Glorin in excetsis Deo, et in tena pnx.

    culliiram infleclcre possiiinns ; et diiin ciipituus eos hominibus bona: voluntatis. Ilaque obseraninr ab
    alrocius saeviendc vinccre, eoriim vutoriis aflulim offuin poriae lotius civilaiis, ne <|iiisqu un eorum repe-
    deseiviiuus. Sit naiiiqueocculliini nostriedisposilioitis rirct ingtessum pietalis. E\ occullis lncis subito pro-
    consiiium, nullus vesiroruin ptoditor, aut propalator, siiiunt cuiifi armalorum, funeslis ensibus iinpeiuiit k
    a Mss. Barcin., Caisarauguslanam aggredilur civita- qnanliir snlalio calholicorum. Ilaoc vero leclionem
    lc n. I'!'. Bolland. tii mendosam lejecemnt : atque legen-
    h Barcin., corpore suo dedicwil insignem. duin cxisliinariint Ne. suortim retiiiqnanlur (i esl
    : I

    c Bncin., inlenlione Clnislo Domino dedilas mcntcs.


    destituantur) solaiio calltolicorum. (juaui leclionein
    d B.ircin., consnlem stium.
    nus co li lenlius subslituimus, quod tn uis. Barcin.
    " Baicin., Arinaiiieutis. ila bgaltir.
    ' Barcin., liospilia, u liar. iii., App-tuut.
    « lu c. graplio tns. sic haliebalur : Scrvorum relin-
    -,',) taio C/F.saraucistanis ehscopus. m
    tnriiin^ Chiisiianornm, ot veluii copiam miignte \ saneiornm maflymm octilis noslris aspicienlcs sutri-

    iiwltiiiidiiiis agnoriim, ila pfoslermmt nnn rosislen- nia cutii exSurlalione vener.imor, eornmi|iie Iriumplns

    liiiiii corpora calliolieomm. Madefaciuntur daemo- laiames compatiendo conjtfngimur. Aulam denit|ije
    riufn-spiculaiores sangnine inioccntium , erassantur olisam lotiim linnorvin omnipolenti Deo consecra-
    eadaverilius ninriiioruin el ncc sic i|iii)ijtie salianlur vinnis , iii (iiiibus lua saevities iromen fnnditus nialuit

    enuloliiale mullimoda defunc nrnm. stirparc , Chrisiianorum popnlus tripudiaodo non $i-

    3. Tnnc fcralis ille ac lorliiosissiinus draco Dnti:;- nai eorinn fesiis gaodis associari.
    nns priRses prsecep .1 Niuliitndiiii paganOrtim, iu ante 0! fclix nimiiimqne fcl x Caisaraugtista , bealorum
    lotius civiiaiisconsper.tuntcmigesta corporn igoibus sanguiue eire lita ,
    qiue tot millia marlyrum obla-
    iradereul occi*ornm, el ne foriasse qtiisqttam procul tiones Romino dedicasii. Gaudeani igitur tcciini to-
    smt prope in lalibnlis situs ( liristianorum sibimei ra- litis miiitdi urlics, pretioso mafiyrutn sanyiiiuc docn-
    poreicineres maiiyrnin sanciorum, omnes diverso- lalaj. Gandeal denique ipsa capul geuiium noliil ssi-

    i iiin criminum reos , qn s civilaiis occulta ergasti la marttm urliiuni aurea Roma, quae ciim duolms ma-
    letinclianl ,
    propere produci jussit a rarreribus, eo- •^ is Christi cotisulibus sanclis, scilicct apr.stolis Pc-
    rnni capililms ainpiiiaiis infausia c rpnra jiHsilsanc- Iro ci 1'au'o, geslat iiniitineratuTiiim niartyruni sua-

    lorum corporihtts sneiari, ct iii ignibus concrcmari. !; veoletuium incremenla rnsarum. Gamle.it etian. no-
    Cremantor vonttsia cerpnra manyrnm ctim corpori- bisctim lotius Spanige regionis populi niuliitudn le-
    lnis lairoiium parricidalium , capitis noslri, scilicct runi gcstaus Glirialiani nominis dignilalem, ci lici t

    veri l>ei et bominis exemplum sequcnlcs, qni intor nnniiiillaritm ciliain incola? paucorum suflragiis

    tlnos latrones pio liostra salute noscilur criiciiixtis, inar ymni poiiuniur, singdis videlieet , biuisatit lor-
    jusiis iiiliilominus tribttens coelestis paradisi gaudia i.i , forsan el quateni.s, ln copiosius cxuhrras innit-
    seinpiterr.a, itlis vero nierilorum siiorinii supplicia merabilium raariyrnm iiicrementis. Sed dum nosiro-
    ininqmm fiiiicndn. rora sanrloruni lestis assr.ciantur ,
    qui paucoruiM
    10. V:c ! lui inini ler diaholi Datianc, imn sulfieil martyrum pairociuiis perfriiuiiinr, ci in merito *
    :kI augiiiciiiiim iiiciium scelciiiu , viveuiium nioniis nobiscum n nim contubemio poiiuiiiiir. Nos autem,
    inviilere, innocentiiiiu civium viiara contra jussa le- quos praesenliiini sauctoruin liiariyrum ineriiis li;lei

    gtnn •'
    exstingu rc, nisi liujus nn''andi causam «riini- sancUe caiholicn: iiuilas associavii, anuiio eottttn

    nis addere procurares? Quid libi proluit lautarum Cursu losiis atqm: iriumpliis cuiigaudeamiis , cum
    s.i-vilies iininaiiilatiim? Quiil vol insaniens rabies is- sunuoa devotioiie cvcubias eelcbreums, ut eoxttm
    laruui rrudeliiaiiiiii? Pereuiisli lerrenrc oivitatis ple- • vil;c merilis parlicipari mcreamur. Exsultrmus in

    bem innoccntein , ci dedicasli populum Civitatis C Dommo , jubilemus Deo Sakalori iwstro, prieocevpe-
    rns'r.1! Jerusalein semper cmn Christo gaudcntem. mns faeiem cjus tii confeuione, cl in ntalmit juMiemus
    Nunc igilur, jusforum an mie in manti freisunt, dm n ei, quouiam n s populus ejui, el oics grcqis cjut; ut

    t macl illos lormen.um moriis. Tc quoque retinent qui sanctis mariyribus suis coniulit vicloriae Irinm-

    viuciuin nunipiam (iniendoruin infernalium igniurn plium, nobis donarc ilignetur eoruni imitaii exem-
    crucialiis. Illi occisorum corporum suoruin recepiio- plnm, el qui illis mausioiies xlbcreas in sui rcgni

    iioni !>
    inagnopcre praestplantur , ul inter reliqnas pi.ipaavt po enlia, imbis properam miserieordiiE
    mariyruiii calervas, duplici remuueralione coronen- su:c liibnat indulgenti.tm \ ut supernis mansionibus
    inr. Tu quoqtiu scclcrati corporis tui tccum c ntil o sortiri niereamnr refrigeria seuipiicrna , roncedeiite
    inoiln vis recipere, ne duplici conlritioue, animaesci- ipso l> miino J''sn Cbristo, qni cuni Deo Patre 1

    lii el el corporis , cum diabolo et angelis ejus acteruis Spiiiiu saucto vivit et rogn.it in srccttln sxculorunt.
    incendiis manciperrs. En rincres innumcrabiliuin Amcn.
    8
    Rarcin., curam tegum, « Mclius iu Rarcin. lecnm; sive potius i

    11
    Ita lcgendiiiii judicoex ms. Barcin. pro deeep- •'
    R-irc n., ct n on iiumerilo.
    li::nc, c Uaiciii., rite.
    <iiii.il pi ius 1.
    ^i-liatur.

    ANNO COillM IH.XI.V .

    TAIO,
    CjESARAUGUSTANUS episcopus.

    riTIA HISTOHICA 1N TAIUM.


    (Nio. Anl. Bibl, vnt. II p. t. I. p. )

    Taius Cicsaraugusianiis aniistes, S. braulionis D tonc prsoerat poiilifux Tlieodorus, venisse pro qua-
    successor, nolior esl quam iit necesse nunc sii re- rendis S. Cregorii Motalinm in Jobum lilris, q:ii
    ferre missiiin vulgo jactari cinn a Cindasviutlio rcge, olim ab auclore ad Leandrum llispalcusein antisti-
    sivc a eoncilii vn Toletani Palribus Romaty, cui lem remissi jam non invenircntur : revelaiionera ei
    7>| NOTIIIA. I.N TAIOKEM. 7-2

    liuin.c ln ecclesia S. Peiri lactani, locumqtie ab A muui unliiiui illius acvi li.igmcuiiMi h.bcn Jcbct ;

    eodem sancto Gregorio digito moiisiratum iu quo ciiin in liac prxfalionc nicntio lial cujusjaui Froie

    exemplar Romanae ibliottiecx coiisigii.iiiiin latubai.


    I rciiellionis advcrsus Becee vintlnim regein; cl Va-
    Cujus rei hisloria vulgu eJi solet inler sanciissiini sco:,iini e Pyrenacis monlibus a lyranno prou.otu

    doetoiis Opera in Moralium liiniue ; anpie apud au- riim in Ilispaniam praccipne Tarrai oneuseui proxi-
    ctnrcs reruui Uispanarum («) cclebris cst, de qua mam, incursionis, viciorimque Je liis a ijiioU.iui re-

    nos infra. gis dii e reportatae : Je quibus IVodericus Tolula-


    ilnjiis carnicn in sei ulcro apponendiini Iluiiuruii, nus breviler lib. xi, cap. nliin.o. Quo quidetu lem-
    iliioiu germanum siiiim C&surauguslanumqite vorat pnre ait sc in url.e Caesarangtista inclusum ol> bu-
    .itiltie insupcr Uispulenscm arcliiepiscvpum, in addi- stiuni mctuin per nociiirnum oliuni S. papae Grcgo-
    tiunibus ad Maximi Chronicoii legimus. Epiiaplikim rii liomensis Seuieiiliuruni capitula in ipi nque li-

    corie quodJam in Upitle llispalensi setneso anpic bros discreta uuo Codicis tc.xlu colligendn Jeccrp-
    Jivulso servatum fuit mulilutn a Bencd cto Aria sisse : it:i ul ab ipsa proloplasli formalione, lliciu-
    Moulano ,
    posteaque a Joanne Jo Torres, titi rcfort salom et Babyiunis cives, eloctos sciliool ac rcpro-
    in Notis aJ carmen Ilodericus C;irus ; sed
    liucce bns, virlulibus ac vitiis dedilos, discrcto ralionis

    ncqiie in illu llonorati nomen, nrc llispalis urbis B orduie prolulcril monctque se ubi aJ supplcnda ;

    tnoiuio ulla. Insuper, nou omninu conveniuiit epita- (ituloruni caprtula in Gre;;orii opuseulis repcrirc

    phium liocco lapidi insculptum 111 iis quat logi pos- uiinime piituii, ex libris S. Auguslini pauca colige-
    mmii, ct epiiaphium tpioJ Taioni tribuitiir, quod rere cuiasse.
    utiipie neoessarium esset unuui ut existimaielur II. ic lotiJem fere verbis ille; cujus et aflixum
    idemque Taionis carincn llonoiati sepulcro dcstiiia- pr.olalioni rarnicii hnc oiliJit Mabillnnius ;

    luni. Quare putius crediinus fabricalum lioc Taionis Quisquis annas sacram lector addiscerc lege n,
    llnnc iinslri stinlii libiuui percurre legeudo :
    nomiiic carmen sepulcrale ab eo qui viJisset His- itepporios laoile quidijuid cognuscere inahs.
    pali aut exenipliiui habuisset niutilae illius inscripiio- Floroa euncta gerit [lum] prala nriiia gesl l.

    1'ascil amaniis oves sinceia n ni.ilia linsli, . I

    nis ab Aria Moutauo invenlae, anpie Jcletas et lu- Osleiulit palriam celsam, regnumque puteuletii,
    gientes litteias cx coujcctura eiun sifpplevisse, ut Tartareos ignos, et tris ia n"ii liin ml.i.
    l.n tibi Chrisius aJest regnuiii cou'erre beaiis,
    inscriptio e-sct llonorati episcopi Ilispalensis se- Inipiis e lonira horrenda supplicia eonfi rt.
    pulcro adaplata . Cnjus cogilalionis nostrte eensurain Sutlimis aniuia, conseeinie a'l regia cu li;
    lni[ii;,'er accurre, careas ue pricuiTa lanla;
    oiuJiiis viris relinquimus examinandan). Corte Bo- Kl pieei louii-. Lurreudas despice llaiiiinjS.
    doricus Carus in nota aJ liocne opilapliiuni supposi- ., ;. quibus utique conslat, non virum lanliim do-
    lionem ct ia posuiram ciarissiuie arguit, ctuni, sed et poctam iJoneiiiii Taiuin luisse. Se.ui-
    lluic ciJcni Taioni ascripios fuisse soio abJoivnne principium ot piiurus
    tttr titulus primi Senlcuiia-
    Mabillone Benedictino iu Nolis ad Aualccla sua ve- rnni libri Quod Detts incommutabiiis, summus tt
    ,

    tora (Tom. I, pag. 517) t.bros q ijitqne Senlenliurum teteruut existat; paucaque e texiti verba, uec uon ci
    ex S. Gregorii Operibus. lios alias vocari Colteciatiio- Quirici responsoria i'[iislola, Je qua Quirico dioi-
    in
    rutii coustat ; nam cxslare in bibliolhcca Parisiis mus. Miruin autein videri deliol, ntillain Otcasiono
    auliquissinio et oplimae nolie C ;dice cxaralum Col- laiiJanJi Gregorium atque eo utendi laolani ab cn
    leclaneum ex operibus suncti Gregorii a Tnio Caesar- ineutioncin repertorum a se iniracuioso llomne bbro-
    augustaiio episcopo anno OoJ compositum, docuit iiiin Moralium fancti docioris, cum id conligisse
    nos Petrtis Gussanvillieus, Carnotonsis presbyler, in
    Cindasvinthi auspiciis foratur; hatc antein jnn Bec
    prxfali ine ad lerliuiu tomum Upcrum inagni Jocto-
    cesvinllio roue scripscrit. Subneciii omnibiis lns
    is ej.lionis uiiiinio Parisien.is aiiui 107). 1'osl
    admnnens se 0|ius i-lnd in Co-
    i

    nolani Mabilloiiius,
    ipiain lauJalus nupor Mabillonius altero in publicum J:co illu Tliuinoae biiliulhccae viJisse; pritliumque
    Jato Analectoruin volnmine publicavit Tuipnis cpi-
    sibi viJeri Taionem, aj cujus exeinplum alii cum
    scopi Cwsariitnjiisiani prwfationcm ad Quiricutn Bar-
    r. Polro Louibardo co.lecliones liujusinoJi ali.ss con-
    cinonensem antislitem, in quinque libros Seiiteniiu-
    diJerinl; commcndaltjue lianc praTationeni uti rel.us
    rutn a se collectos ex operibus suncli Gregorii papiv,
    Cispanis illusliandis uiilcm (b).
    cuin initio ipsius operis. Quod quidcm pretiosissi-
    Tarjii scnieniiarum volumen, tjuoJ Foiitanellensi

    («) Pioderic. Tolot., lib. II, cap. -20; Marianajib. vt, suppliciis reproboritm; el intgnnu capul ol, De
    cap. 8 ; Morales, lib. xt, cap. 25; PaJJilla , cont. Vil, sempiternis remunerutionibus eleclnrum ; qiiae iluo
    < a|i. 56. capita indicanlur iu prseiixu cidcm libro syllabo.
    [b) Cxsiant quinque Taionis Sententiarum libri Taiouis quoqu aJ Eugeiiium epi^lola exstal in in-
    o Givgorii Magui Mo alium npere maxima ex parte signi Toletano Motalium sancli Gregorii Codicc Go-
    collocli et a cl. liispaniae Sacrac Florczii Coniyiua- thico sera HS5, ni Id. Aprilis exarato. Apud eumdem
    lore e velcri Codice sancli /EinJiani ile laCogolla cl. Ilisp. Saer. Cooiiiiuatoroin, loin. XXX, |iag. 577,
    nunc priiiiiiui evulgati, t ni. XXXI Hisp. Sucr. a habelur Fragmenlum epislolai quam Taiiu presbyter
    :

    pag. 171, pracuiissa cjusdem Taionis a Cugeuiiim I et abbtis sciiusil ad Uraulionem. Kxislimo aillewi
    Toleianuin epistola ac pncfalione operis atl Quiri- iiiruni'iue etimdem lanim Taiunem (uisse. Vitle-
    et
    »u ii> Barcinoitenseni, iu qua et Froix seu Fruianis lur auioin excidisse nostro pioinisnn lioc nuin. Qui-
    ndversus Itcccosvinlhiiiii rebcllantis habi lur nieuito rici liarcinonensis meiiiioiiem, qute nullibi alias,
    ncc non Quirici aJ Taioaein respoiisio nisi quod ; quoJ 5ciam, apud ouni cvstal. Alqui pnelcr epislo-
    Itbiu v deest liuis Cipilis 53 quod cst De w.ernis : laiu qua Taiouis in tiuiuque Sentcntiarum Grcgoni
    "23 TAIONIS C^SARAUGUSTAM EPISCOPI 72*
    snonasierio donas-e Ansegisuin ejusdem abbatem A Taionis, qux cum aliis Draulionis el H.leex Ciesar-
    eirca an um 823 ex Foiitanellensi ChronicO d'Ache- augustanorum prasuluni Pseudo-Julianus laudal io
    riano constat ,
    de hoc eodeni opere inielligeu- Chronico, num. 414, alludens ad epiiaphium Hono-
    d ,im est - rati Hispaleusis, de quo supia diximus (n).
    Nilnl aiilem sunt fragmenia, ut jaciani, liujusmet

    libros aj eum Jirecios epislolx seu pr.iTationi re- (a) IIuc commode referri posse existimo Braca-
    spnndet cujus i.iiliiim est
    , En bealissime uiio- : rium llispaleusem antistileni , qui post Isidorum,
    rvm, etc, de qua superius diciuiu binas insuper : llonoratum, Antonium, et Fugitivum ei sedi prx-
    a d'Aeheno Mabillonio priiuuni e.liias, recudil
    el fuisse dicitur in /Kwiliancnsi lli-palensiiim episco-
    cl. Mallha*us Aymericlius, Calai. liarcin. jsroesuL, poruni Catalogo idque exeunie sa:culo vn, ut cl.
    ;

    a.l S. Ildefoiisum Tolelanum direi las, quarum prior Florezius ex optimis conjei luris eruii lom. IX, pag.
    eucharistica est pro niisso ad euin cxempio libelli 221, n. 23; scripsi-se aiilem De animabus liominum:

    De perpetua virijiuila'e sanciw Maria.'. Inc. Cum : non inilio iuter caleras intellecluales naluras, ne:\ue
    a vobis remeatu ad avUis crcdiii loca, elc, exslalqne semct crealis, adversiis Urigeneni ncque cum corpo- ,

    apud Aymericlium, pag. 440; pnsierior deprecaio- ribusper coitum seminatis, cnntra Luciferianos, eliciiur
    lia, iu qua pro main» adbuc viventis ulililale llde- e Joaunis Hisp.densis savculi ix scripions litleris ad
    fonsum rogat ul nonnulla dc sacnc Seriplurx arca- Alvarum Goroiibensem, quas primus evulgavit Flo-
    nis dignelur eideni reserare. Inc Cum ad omnia : rezms loin. XI, ct pra-scrtini e sexia imer Ahari
    nova ul uosli, clc, pag. 4L2. Plura idem Ayinericbus Opera, pag. I4i, n. 5. Videndus idcui Flurezius de
    de Quirico a pag. 261. Dracario llibpalensi mukis ageus, Uim. IX, a p. 220.

    TAIONIS
    C.ESARALGLSTAM EPISCOPI

    EPISTOLA AD EUGENIUM TOLETAINUM


    EPISCOPLM.

    (Apud 1'lores, Esp. Sag , ex Baluzio lom. IV Miscellaneorum.)

    Saiiciissiino ac venerahili domino mco Eugenio To- B derio, lanquam uuus e\ collegio esurientium pucro-

    fclan.e urbis episcopo, Taius ultimus servusservo- rum inedix roaclus impulsis, ejnsdem januam par.i-
    ruiii Dei Cxsaraugustanus episcopus. disi pedeleniitn aggrcssus, el quasi lemerarius iu-

    Congrua salis valdeque necessaria dispo-iiionc for- Irorsus exploralor ingressus, dnm per eadem spatia
    lioris exquiril snlatium qui propri.e virlutis cirei ol- pulcberrima quxquc ac multimoda prospeclanlo ni-
    licio, eoque facilins corporis gressum porrigit qwi mia adiniralione suspendor, quxdam ramusculoruni
    trahilor dextera potioris ,
    ut saliim desideratnm cur- ll.i-en a iii..:.' pusilloriiHi infaniium ludendo collegi

    sum valeniioris auxilio pnssit cxplere, quam segnis in •ac manu avida eonlrectando decerp>i, cursim ista

    sui ilinciis me.lii) rcmauere. Ita ego, mi venerabil s prxcipua quadam curiositaie quibusdain comparalin-
    dimiinc, liccl invalidiis, tnis taineiiailjiitiisonilinnibus, nibiis pncmillcus veibis simplicibus, quasi oris obs-
    nrdui operis auspicia, quasi ciijusdaui iuaxiini mon- trusi aditum rescro , nisi ul lam incumparahilis ex-
    tis malui a.lire prii.cipia, quod vclul nvngni cujusilaiu cellenlia viri, sancli siilicet Papx Gregorii, in ip^o

    iu sui superlieie ostentans paradisi ncmoriim proce- C locuiionis exordio quibusdam parabolis anteferrem,
    lilalibus obsila. Ooribus albcCentia, pomis ctiam ejusqtte iiiagniliidinein sapienli.e, quo pcrspicuo lu-

    melliflcantia, foliis viridantia, liiiorum quuque pul- niine s.inciain illu-lravii Erclesiam, uliqualcnus non
    iliriiudine nilcnlia, rosarum rubore candeiuia, vio- seieinibus, se.l ncscieniibus propslarera ''. Opiave-
    lariim piirpiiranlinin floribus splendenlia , coloribus- rani siqnidem ln c niinc adesse prxseulix, ul sieul

    que croceis plcraque fulgentia, nullo unquam tcmpo- sciipttim esl : lnterroqu patr,m luum,ct annuniatu
    re inarcescentia, sed perpelua sui viridiiate vernau- libi, majorcs tnos, et dicenl tibi , cx tui oris pruden-
    tia, inirilica aile disposila, dircclisque cnnsislUBt li- tia ini ii.iil.iin siiinerem, eiini iu principio hujiis npc-
    ne.iruiiiorJiuibus cnapiaia, laniain subminisiranles ris velul ciijusdaiii t.l.e verboiuin texluram prxpo-
    ar.ianiibus graiiam, tu suavitale sui non soliim exte- nerein, vel certe ex i.n cordis arliliciosa man)i quasi

    liorcs coiporuui seusus, sed imeriora cordium arca- iu cujii>d.iiii nia;ni cniisli iielione .xdilicii polilOS al-

    na salietale sui perluslicni. Cuiuquc talia inleulis que quadratos lumieris propriis verborum lapillos

    oblulibns ceinereni , ac plerosque l.is muHtimodis deferrem, quoiiiain fraier Irairein adjuvans exaliabi-
    D
    dapibus saliari viderem, inxstimabili accenstis desi- tur, siculcivilas inunita. Ordo nainque raiionis cx-

    Legendnm vWelnr subministrauiia. lam incompiirubilis excellentiam itii... qnibusdam p-i


    11
    Meiidum hic iirepstsse quisque anima.lveriel. Si rabolis aiileferrtin, ejusqut magniludin m sapientiai .

    est eonjecturx locus, mihi iia videlur interpimgen- aliqualenut non tcientibus, scd nesci.ntibus piopw
    diiin lcgcnduinqiic : decerpsi ; Qiwrsum hlu... msi ul lareiu '.'
    723 EPISTOLA AD EUGENIUM TOLETANUM EPISCOPUM. 72G

    poscit ut subsequentia praeccdeniibus quodam vin- A sitione percuirere, laniorumque profuncke mysterio-
    culo lcnaciialis neclanlur, quaienusin iilruniqiie rcc- rnm repulso ignoranliae nubilo screna patelactiouc

    liluilinem sui prolala aequitas pandal acdueenle Ira- monslrare, pene lolius Novi ac Veleris Tcstamenli

    nilte veriiaiis ad dcsiiiiaunn linem lseius accedal. Id- patefecil arcana ; aclumqueesi, ui bac opporlunilalo

    circo quod coinparalionibns paulo ante praetulimus, panis illc, qui dc ceelo desceudil, ejusdcm (idelis-

    verbis nunc aperlioribus propalemus. De opusculis simi opporluna satis dulcedine saiiaret. Sed quuniam
    quippe ejusdera snnctissimi viri se e inferi serino in cadem prolixilate volumiiium, duin testimoEiiiim,
    a
    siibscqu us aliquaiiiula narratione ofliciosissimus, iiniuscujusque requirilur, explanalio pene Inlius

    dignumque fore censui de suis opcribns ejus pauca operis jus eral io ambiguo, non inininia perscrulatio,

    rimiim retexcre. Vidimus, vidinms Grcgorium no- aique aniini ardenlis saepe (rigebal iiuentio, maliii
    I

    siruni Honioe. posilum, non visibus corporis, sed ob- temcl maximum proferre laborem, quam semper su

    lulibus nienlis. Vidiinus eiim, uon solum in suis sjicciam lolerare difiiciilialein. Percurri igilur oinni.i

    nolariis, sed etiam in fainiliaribus ,


    qui miuisterio ejiisdem monimenta librorum, el pene totius Scrip-

    corporali eidein fidele exliibuerunt famulaius obsc- lura: sacrae leslimonia, quoe in cjus opusciilis ad pro-

    qiiiuin, coruinqiic relalionc de virtutibus ejus plura balioncin vel exposilinneui cujusque rei adbibita di-

    cognoscens, brevissiine pauca retexam. Fuit deni- ^ versts in locis conlinebantur conscripta, adjuvante

    que gialia ChrL-ti oiiiui inorum probitate composi- Cliristo Jesu, qui ex ore inf .iiiiuni atque lactenliuiu
    corde benignus, cons- perlicit lainlcni, linguasqiie nnitoiuiu vinculo laci-
    lus, auinio vultoqiie sereinis,

    cienlia porns, mnribiis discretus, virginitale nileiis, lurnitatis abselv.i, suis coadunala ordinibus studiu-
    cliarit3te releriiis, pietatc praecipuus, paiieulia insi- sus quisque , cum h in eisdcin volumiiiibiis cujus-

    gois, modestia incomparab lis, abstuienlia singulaiis, libet sacri icstiinonii explanalionem rcquirit, ne
    bospit diiaiis seclator, peregrinorum suspector, elee- iuiiliipliei lectione fatigatiis , non cito reperiat quod
    inosynarum l.ir,-;iior, ecclesiasticarum reriim opii- voluerit, ad ista quae decerpsi recurrens, repente qund
    tiuis dispensator, amicis devinctus, oppressorum sub- desidcraliai liberue satisfaclionis discretione reperiet,

    levatur, tribulantiumconsolator, aeris ingenii, con- Lectorem qnippe liujiis operis censco adinouendiim,
    silio providus, sermoiiibiisiiilidiis, eloipicotia facun- ut vigili intentioiie pracvideat , quoniam pleraque
    dus, prudcutia diserius, sapientia praditus, doctiina teslimouioriim cipilula iu eisdem voluuiinibus, ut
    mullimodus, Scripturariim divinarom inuliiiiindus supra nicmiuiuius, diversisin locis sita, ila ul invenla
    ititerpretalor, abdiloruiu mysteriorum acerrimus in- sunt exposita, a nie ordinatim colleeta lorc iioscun-
    vestigator, lidei calliolicu: magniliciis delcnsnr, con- n lur. Ali.i igitur, quae jain in siiperioribus ailt inferio-
    . . . . v« . .. . .

    tia hacrelicos fortis asscrlnr, superbis auctorilalc •ilms parlibus exposuisse visus esl, ct itcrum atque
    erectus.alquebuniilibiis piompla devolioiie subjeclus. ileium.quainlibelaliis verbis,eodem lauienscnsu, di-
    Quatuor nainque virtulibus animi, prudemia stilicei, versis in locis recapilulala exposilione relexuil, prac-

    leinperanlia, fortitudine atque juslilia ita exstitii prae- cedentibus lestiuioniis.ut onlo cxpooeiidarum reruni
    ornalus, ut non boino, sed angelus inter liomines poposcii, aliqua inserenda, reliqua vcro reliuqueoda

    pctaretur. Quis namque nosiri temporis eloquentia curavi ;


    quatenus ex praecedeulibus subsequenlia
    f.icuiidus, prudeniia praedilus , sapieniia prolundus ,
    peiiderent, et subsequentia praecedenlilwis sese uti-
    sanelum condigois efferat lainlibns Gregorium ? Nec lius cuaptareiil. Namsi cuncladiscieloonline in hiijus

    ipsi, ul censeo, Grxcae Romanaeque facundise pbilo- operis serie ponereiilur, proeul dubio inagniludo vo-

    sophorum praccipui, Socrates scilicet, vel Plaio, Ci- luiiiinum brevitatis moduui excedcrel, aique sui re-

    cero aique Varro, si nostris lemporilius adfiiissent, capiiulaliiine lectoris aniinum nficudcns, facereul ni-
    cnndigna verba prompsissenl. Sed ne panegyricis uli biloiiiiiius repeliia f.istidiiim. Ciijus rei quanlitateiu

    eensear eloquiis, plurima de ejusdem virlutibus au- in sex Codicibus, qnnluor scilicel Veteris lnslrumeii-
    (liiu comperta pnelermiliens, ad ejus opuscula, quae li, duobus eiiam Novi Teslanienli, suis councxis or-

    siiut eloquia pulchrilndinis, offieia linguae relur- p diniluis, pr;elermissis Scripluris quas eisdem [Leg.
    queam. Igilur cum Roime posilus ejusdem, qu:e in idemj viiorum sanclissimus cx oidine tractavit, ad-
    llispaniis deerant, volumina sedulus vesiigator per- juliis orationibus veslris explere curavi. PracialLun-
    (jiiirercm, invenlai|iie propria manu Ir.snscriberem, culas quoque cjiisdein Codicibus consouanies de-
    lautaque dulee lo verborum aniiniim meum inxsli- cerpsi, quasetiam in capiia librorum prieposui, qua-
    mabili suaviiate mulcerct, speciale quiddaiu in ea- leuus ipse sibi insuis anlepoiiatur eloquiis, qui lar-
    dem sine cujuspiam perspexi comparalione polissi- giente gratia Clnisti copiosus nobis mullipiicibus
    iimm. Denique dum hisloriam beali Job sub triplici exslilit ollieiis. Ipsos eiiam Codiccs laboriosa nimiuui
    iudagaiione, id esl, hislorica, typica , vel morali, inlentione eollectos prudeniiae vesliae malui comniii-
    sluduit explanalione disculere, alque Ezechielis pro- lere contuendos; in qnibus si quaedam sngacissima
    phetae primain vel ultiiii.im parlcm non inipari expo- vestigaiio vestra repererit iiiordinaie composita, uou

    Legendum atqne interpungeHdum videlur sic : pulo, nempe : diversis in Incis continebnnlur, con-
    (/«m lesiiuwnii uuiuscujusque requiriiur explunalio, scripsi, adjuvanie... suis coadunatn ordinibus. Studio-
    pene tolius, eic. sus iiuisque cum, elc.
    *>
    Et Iuc abter legendum alqne inlerpungcndum
    -27 TAIOMS C.ESAUAUGUSTAM EPISCOn 72S

    i:im ne«ligenlix culpam, quam necessitatis [Forie, A manus. \u ego tlum breveni pagcllam conscribere

    cjuia iluin veliiculo parvxsea- malui, libellum manus indocia composuit. Ubsecro
    uecestiiaU] ascribal :

    qua^i iinineiisuiii pelagus solilarius naula igitur le, vironim sanciissime, et omnes quibus
    bulx
    navigaiurus nggredior, cum maiimis difliculialibus hujus operis leeiio non displicuerii, ui lios libeMus

    spaiia transmcavi, tandem- ve.lul duomimrta in gazophylacia leinpli Domini col-


    latissimi xquoris bujiis

    requiem Christo gubernante locare digncmiui, ac pro mcis abluendis delictis


    quead optaiam lilloris

    perveni. En, prudeiitissime virorum, ut causamm pervigili iuieiiiioue ejns miseiicordiaiu deprecare

    noh dedignemini, ul a urnis ereplus incendiis, seni-


    ordines sigillalim perslringerem, inoduin brcvilntis
    exees-si, et, ul aii quidam dnclissirous, dnm lignli piternis solari merear relrigeriis. Vale, mi venera-
    rotacurrenle uncuni facere niiitur, amphOram (iuxii bilis, ac sanciissime doiuine.

    J
    Legei.duiii videlur scaphula.'.

    TAIONIS
    CESAKAUGCSTAM EPISCOPI

    SENTENTIARUM
    LIBRI OUINOUE.
    lueero edili ex Cudice Golhico monasterii sancli .timliani de la Cogolll
    jEx Floresii Esp. Sag., ubi primum iu )

    £>l'<U*fvUi0.

    AD QlilKICCM BARCINONRNSEM ANTISTITEM.


    t. Donmo venerabili sanctissimoque viro Quirico B rum abducitur, iiiiineiisa spolia sulrtrahuntur. Tem-
    episcopo, Taius indignus CxsaratlgUBlanx mbis n |j s Q,.j infaiisliiin belluui inf riur, saera allana
    episcopus, cognomenlo Samuel. Memor vestrs bc- destruuntur; pleriquc ex clericatus ufScio ensibus
    nignissirnx pelilionis, nostrxque devotissimaJ pro- obtruncantur , aique inhumata
    avrbocqw eanibus
    niissionis, hujns Ustum libelli coraptissentenliaruin multorum cxpnnuniur cadawra occisorum : iia 111
    litubs prano aiiini vesirx sanciiiati litalui dirigen- sepiuagesimi octavi psalmi non immerilo illi cala-

    ilum ; ui sicut unius sanctx charitaiis vincuio ne&i- miiati conprna vidcaiur iuscripiio.

    mur, iia quoque laboris ac lectionis gratia mcrito 3 fjnm nns hujuscemndi causa Ca-s-raiigustanx
    parircipemur. Ordo namque ratinnis ex;;osrii ut urliis circumsepius murorum amhiius continerel.

    prius causas origiuum imo potius calamitatuin,


    , adveutumque supra latali principis prxgiolnreinur

    qualiter rdilus, vel in quibtissit anxietalibiis difllo- nmnipnieiilis Domini inisericordiam promnlissime
    raius alque consci ipius , brevilate qua possmn exorawes efflagilabamus, ui lyrannicx jugom do-
    vcstris audiiibus puidain, et ita demum ad rebqua minalionis iiequaqnam cervicibus nostris sinerei

    orationis serino pemirrat. imponi, auxiliumque dexterx sux' piissimo principi


    •2. Optrme novit.beatitudo vestra tejnpns illud quo contra impiissimum hosiem quanlocius iinperiirei.

    toriiinsus anguis ore pestiferoiu quoriimdam menli- ' Scd oraiioncs pauperum et deprecaiioneui miseri-
    bus virulenia seiniiiuin suorum sparseral zizania, cordissimi principis protinus exaudivii Doroinus.
    fraudulenlaque deceptione a iramiie recli iiineiis Uisso i^itur coslitus propugnatora foriissimo, hnnc
    gressum removerai menlium perditarum : in quo auvilio omiiipoieiilix sux subleval ; illuui vero

    qnidaiii Iiiiino pestifer aique insani capilis Froja lyraiwicx superstitionis auetorem repentino casu

    tyrannidem sumens, assumptis sccleris sui perversis comleinnal : isii Iribuens palinam victorix copiu-

    fautoiibus, adversus orthodoxum magnumque Dei :am, i.li vero infereus .airocissioMC morlis ignomi-

    cultorem Recesviuihum prineipem fraudulenta prx- niain. Deslruvil euin dexiera sua Deus, et evellit

    tendens molimina, superbo adnisu Chrislianam de labennaculo suo, et radicoin ejus de lerra \iven-
    debellatiirus aggredilur patriam. IIujus iiai|iic sce'e- tiiuii, ui rile Domino psall. remus : Dexlera luu,
    ris causa gens effera Vasconum Pyrenxis monlibns Dominc, percuait inimicum, cl per muliiiudinem »:'r-

    promota , diveisis vastalionibns Hiberix nalriam tuiis lum contriviui aJ.crsanos nostros (F.xod. \v, (i, 7).

    populando crassatur. Ileu, prob dolor ! dicendi 4. Inbnc igilursupra taxai.e lompestalis lurbine,
    sludium calamitaiisinteri :ipil magnitudo. Scd tandcni licei diebus continuispeiiculiscircumquaque sxvien-
    veniendum esl ad id qnod formidat oratio. Innoxius _ tibtts minime quippiam agcre licerct, nec uspiam
    quippe inulioruiii Christianorum sanguis effundilur :
    progrediendi, aul alicujus ruris libera esset facultas
    alii jogulis, iionnuUi tnissilibus, plcrique divcrsis cxcolendi ; noclinin lamen olia laborum spiriialium
    jaeulis saucianlur, inniiinciabilis nuiltitudo captivo- incrcmenlis congessimus,ac dc sacris voluiniuibus,
    1N LWUOS SENTGNTIAKUM PU/EFATIO. ~o I

    :29
    scilicet saneti papcc Giegorii liomensis, senteiuia- A facillima invcsligaiir.iie potcril prxvideic. Nemo
    ruin capiiula in quinque libellis discreta, uno Codi- quippe prudentium dubitai Cbrislianoriiui ijuod eu-

    cis textu conclusa, anxiliante Domino, colligendo leslis Judex lcrribHis ndveniens dicturus est sanctis
    decerpsiinns, alque in amaris diebus dolcium cibo- Vcnitc, benedicti Patris mvi, pcrcipite reijnum qitott

    iuiii lairyinando dapes collegiimis, memores Psal- vobis paralum esl ab oriijine mundi. Et e conlra re-

    misix lestimonii, diccntis Qui seminant in lacrymis,


    :
    probis : Disccdite a mc, matedicti, in ujnem (cternum,

    ir. naudio metnnt. Eunies ibanl, et jtcbanl, miltenles qui p.aparatus est diabolo ct ancjelis cjus. El ibunl i.i

    iemina sua : venienles autem venient cum exsnllaiione tn $upplic'um tsternum : jnsti vero in vilam atlernam

    pirlanies mauipulos suus (Ps. cxw, G, 7, 8). Su- (Malih. xxv, 34, A\, 46). 1'cee ad qnos linium ter-

    mentes igiiur exordium ab ommpoleniis Doinini ininos liarinn dunriim civita.lum populi perveniunt,
    iiicomnmiabilis essenliic Trinitate, atque ab orig ue "i bi sempiiernx remuneratioriis prxmia eum san-
    miindi, bominumque psalmatione, raone ad hujns ctis angelis potiautur ; illi vero cum diabolo et angelis

    sneculi consuminnlioncm, qiifsi cujusdam loiigissimi <jus xternorom suppliciorum incendiis mancipeiilur.

    funicnli studiose lineamenla mrquentes, opilulante 5. Fastidiosua itaque, quem mulia legere pigei,

    graiia Cbrisi, ingen.o qno valuimus discreiis linea- aut certe qnisque studiosus, qui fortasse legeie ma-
    mcnloruin ordinibus senientiarum, ut prxdiximus, B vult, et liabere multorum volominum copfam niiui-

    liiulos adnoiaudo prxslrinxiniiis. Sed quia quorum- me potesi, bujiis operulx noslrx laborem parvipen-

    dam titiilorum capitula in ejtisdem s:mcii papx dpre non digueiur, ct nuuiualis Imjus bbeili texluni

    opusculis ad supplemeniuni rei reperire miniine po- legendo percurrere non morelur: Ibi namque rep -

    iuiinus : ex libris S. Augustini episcopi pauca con- riei in quibus tenacius hxrerc debeat, et a quibus
    gerere ciiravimus : et quasi suavissimis dapibusaro- quanlocius discedcre slu.leat : quaicn is ad coeles-

    matica quxdam beue olentium pigraeiilortim venu- tium consonia civium sempilernarum polituri.s

    siissima floscnla supersparsimus : quateims studiosi prremia rerum, Cbrislo Pomino largiente, pcrvo-
    lectoris aniinus, dum utrarumque rerum congestione ni.it. Te quoque, mi venerabilis domine, deprecor,
    dcjiascitur, ulrobique promptior efliciaiur. Ab ip"s.i oinnesque sacratissimi fontis unda delibulos, qiiibu-

    igiiur irotoplasii plasmatione, llierusalcm ac Ba- Irctio liujus libelli plncueiir, obsc cro per sanclx
    bylonix cives, electos scilicet ac reprobos, virinti- cathollcx Ecclcsix unitalem, qu.i» Cbristo Domino
    bus ac vitiis deditos, liber iste discrelo ralionis sponso ;uo conjungitur fidei sanctitate, ut pro mec-
    ordine profert. Ilierusalein quippe uisio pac s, ISaby- rum ablucndis cumulis deliilorum cjus non grave-
    Innia vero confusio inierpretatur. Qui nnmque ad inini posccre pieialem ; qunienus infernoriim
    visionem pacis, vel qni ad confiisionis ignoininiam iguium c.iream suppliciis, ct in mansionibus, qu;H\-
    per luijus itii era muudi decurram, prdvidus lcctor \is exiguis, sclernis solari merear refiigeriis.

    yUIRICI EPISCOPl RESPOKSIO AO TAIO.NEM KPISCOPUM


    1. Domno vere sanciissiino, cl unanimo, atque C bicerna super eandelabrum posita Ecclesix, qux
    speci.ili Taio.ii episcepo, Quiricus servulus vester, lumine veritaiis irradians mullos a cniigine nubil:
    Eu, be.nissiine viioi um, sancti Spirilus inlentioue, erroris splendilico sermone euubilas ! Nam rilc volii-,

    qua iu bujus operis labore li uciuuso sudaiii ingenio, aptatur illiul lcstimonium, quod quidain prudens
    ut qualiler cunctorum fomenta vitiorum, ant prxca- dixit: Eccc docuisti plurimos, et vaciltantes confartu-
    veantur, ne incidatur iB eis, seu eiiam post lapsuin verum manus luce ( Job. iv, 5, i). Reddat igiiur Oo-
    Siiigniur ab eis ;
    qualiterque viriutum doua appelan- minus pro liiijus operis studio sauctsc animx vestra:
    lur, nec lamen superbiulur de eis ; praeuiissum Ia- cuncloruin indulgeiitiam delictornm, et socieiaieui
    boiisvestri fructuni patcnter et p riucidccuncti-.se post procursum viloe prxseiftis tribuat oninium ba-
    (lignoscentibus indicavit. Nani niultos per vi.s saucii. be^e sancloriim. Ego denique iileo ad dirigendum
    Spiritus gralia a lascivia revocavit, mullos ab iia cuuulem Codicem veslruni pigcr e\isii , quia cuui
    compescuit, alios eiiam a supcrbia: fastu rcmovit per ine oflerre copivi, simulque ui voce et lacrymis
    iiooniillos agaslrimargia; vitio abslulit, alios cteuim releirem gralias, quaiitum vab-rem : pro quo, quia
    a pbilargyriaj concupiscenliis reinovit ; ei ut specia- minns uiilis exstiti, ul agnoscenti culpaiu pie dimii-
    liter loquar, omnes bbere imbuit, fluxa et cadtica lere iligneris suggero. Nam et per ineuin pueruliim
    spernenda , cena ct xti rua omiii subtilitaiis ingenio D eumdem Cndicem vobis volueram dirigere, sed qui i

    requiienda. Pro cujus opeiis fructu in primis re/ert devinxistis me adjuraiione divini nominis, ut sine
    inater ciimniiiniscailioli.a Ecclesia graies iiumensas; ulla retardatione eum transmitterem, ideo per prx-
    posi quam ego el ii qui mei sunt sinnles per iiiteuliya seulem direxi. De cxtero salu.cui taiu bumillimini
    viioium iu nociis obscuritate dormientes ,
    quique quain sinceram sive etiam abundantia charitatis vt-
    e:iain pust tcncbias ad lucem erupimus , multas ferlam domino inco persolvo , ct oi pro servo Luo
    simulque infinitas, primum Doniino, cujus inspira- pia sollicitudine Oomino supplicare digneris, precor
    lione id ellectui comradidisiis ; deimle vobis graiias propter ornaiuin scilicet Ecclesix vcstrx : quuJ
    referimus. vere lerrx sal , quo pracordia uostra, bcus providcre ju-serit, spero pcr me vcstiio adjulus
    nc possem sxculi errore vanesccrc, condiuuiur oraiionibus cxliibituruui. Explicit.
    77.1 TAluNIS CESAl.AUGUSTANI EPISCOPI

    EPIGRAMMA UPEHIS SUBSF.yUF.NTIS.


    Quisqtiis amas sacrani , leclor, addiscere legem,
    I Iti 110 noslri sludii lilirutn peicurrc legendo :

    Ilepperies facile quidquid coguoscere malis.


    Florea cuncia gerit fiiini] prata virenlia gesiai:
    Pascit atiianlis oves. sinceia aniinalia, Clirisli.
    Ostendil palriam celsain rcginimi|iie poientein,
    Tailarcos ignes, et trisiia uon Bnienda.
    I'.n lilii Christtis adest rcgnum eonferre bealis,
    Impiis e conira horrenda suppiicia confert.
    Suhlimis anhna, conscende ad rcgia cceli

    Impiger accurre, caicas ne praemia tonta,


    Ei picei fonlis liorrendas desp ce llamin >s.

    SENTENTIARUM URER PRIMUS.


    CAPUT PIIIMUM. A humano more intcnilenii aniino longa viia> spaiia

    Qiwd Deus ineommutnliilis summtis prnponil, iu qtitbus tneiiaiur seinper; ct quid abiil
    , et (Eternus
    exislnt. relro quod relineatur in meinoria, ai.t \Edit., el]

    (S.Gregor., Moral. lib. xn , c. 3", n. oS.) Solus qnid auie reslai qnod exspectctur ex inlenlione,
    Deus in semeiipso iiicommulabilis est, quia solus ha- '•
    liumanx fragiliialis animus nequaquam compre-
    het immorialilatein : de quo per Jacobum dicitur : hendere valet. (Num. 55.) Quolics in xterniiate prx-
    Apud quem non esl transmulalio, nec ticissi^udinis lerila aut ftitura icmpora cogitamus , xternitateni
    abumbralio (Jac. i, 17) : ac p' r hoc quia in Deo-mu- liecdum cognoviiniis. Iln quippe cst quod ucc niilio
    t.thilitas non venii, niilla ejus lumeil iiinliric vici.-si- incipiliir, ncc line lernun ilur, ulii ncc cxspeclalur
    iinlo ° intercidit. (Juid mutabilitas rerum nisi mors quiid vcnial, neque percurril quiid debeat recordari.
    quxdam cst? Qu:n dum rem qnamlibei in aliud im- E-i unuui quud semper est r
    . Quod ei si nos ci an-
    ii.clal, quasi occidit quod fueral nt incipiat esse geli Detim ciiin initio videre incipimns, esse tanten
    qliod non eral; nam de incommiiiahili Deo scriplum liunc sine initio videmus, ubi sic seinper sine line
    cst : Qui sidns habel immortalilatem |Edit., immuta- esse cst, nt nunquam se animus len.lat ad seqtten-

    bitilaiem] et lucem habilal inaccessibilem (I Tun. vi, I ). lia, ac si inulliplicenltir imivcrsa qu;e stint el Imiga
    Sancti omues per naturam in semeiipsis propriam 11 liant. Per prophelix Spiritum dicium est : Domne,
    Mabililaletn non liahcnl. Sed dtini iiniiiniahili veri- qtti regnas in aternum, el in sa'culum saculi, et ad-
    lati sludiose semper inhxierc desideranl, inbxrendo littc (Fortasse Exod., xv, 18. Vid. edit. nov.) , more
    aguut, ul immulahiles lianl; cumque ad banc toto sacri eloipiii huiiiano roodo Spinlus liominihus est
    iifleclu se lenent, quandoque accipiunt ut supra se- lucutus, adknc diceret ubi evspectatio nou
    ut ihi

    mclipsos ducti vincant hoc quod in semelipsis niii- inessel. Adhuc cnim aternilas non haliel qux sem-
    lahiles cxstiteriml. (ilor. \i, 29, u. 41.) Ciini sil na- per e-.se hahel. ln ipia niilla pars sux loag tiidiuis

    itir.e iiicniiiiuuiahilis Deus, in ita judicii perlurba- pr.ciiiii, iii pars alia succedal. Sed loium siiuul esse
    hilis iioii est. Sed plcriimquc hiini ano verbo inoliis cst, ut nilnl deesse vkleatur quod non cernal. lu
    Dei diciiui ipsa reetiludinis cjns dislrieti", qua liu- qua oniiie qnod csi, animus videt, ct lardtim non
    inana pravilas lciilur, sicul pei bealuin Jub dicilur ; csse, et longum esse. Scriptura e-i :
    Dixit Dominus
    Stalim ut se commoverit, turbabitur [Edil., tnrbabit ud Moqsem : Ego suin qni sum, el dices filiil Isracl

    vos\, el terior cus irrucl tuper vos (Job. Xlll, II). Qui csl imsil me wl uos (F.xod. III, 14). [In Etecli.,
    Deus oiiuiipoieiis, quainvis ipsesit aeterniias, quali- lib. I, hom. -1, ii. 20 1 Esse eicnim ftei <si ;vternii'ii

    ler tainen sit ipsa xlernnas igiioraiur. (ilor. x\i, liniic atque iiicommulalriiem permanere. Nam omne
    45, )i.54.) In hoc namipie ipiod dc diviiic naiur.e •;'
    mtod inuiatur dcsinit esse quod fuii, el incipit esse

    pnlculia ainliniiis, ca iioiiiitiiii|naiu cngilare cnnsuc- ipind unii liiit. Oiiiirpneiiiis Dei esse cst dissimili-
    viiiius qux per experieuiiam sciinus. Uunie quod ler nunqiiam esse. Solus quippe veracitcr est qui sn

    cuepit et desiuii, iniiiu el line concluditur. Quod si lus iniomimiiahililir permanet. (Lib. xvui Moral.,

    mora aliquantula diffenur >it liuiaiur, louguai dici- 50, n. N-J.) Oiune quod inodo sic, modo aliler isi,

    tur. 1 ii qua videlicet longiiiqutaate cmn quisqtte juxla niui esse est. Pcrniancre enim in slalu suo

    inentis ocnlos reducii retru per memoriam, tendit non poieH. Atquc aliquomodo ad non cs-e iiur, dum
    anle iicr cxspeclalionem, quasi per spatiuin lcinpo- ab eo quod fueral ad a.iud per inoinciita lempori.tn

    ns iliial.il in inuiile. CumqtiC atidil itteritilatem Dci, duciiur. Utcrgo in paiticipatione i'liiis essenlix ali-

    " Ediiio MOvUsima : fVitiia cjus lumen umbra vicis- (ain ed. qnam mss.
    tiludinis. c Ed., scmpcr e»M tst,
    h Dcsunt scqiicutia vcrba m CodJ. Grcgnrianis
    735 SENTENTIAKUM Llli. I.

    i|iiid simus, cognoseamiis nosmclipsos quia prope A Onmipoiens Deus cuncia potesialis su* iiuiiiensilaie
    nihilum suiniis. (J/oiai. iv, 52, n. 65, C.) Maxima concludit, nec cvadendi potenliam cjus quisquam
    virlus est ail illud cui niliil venit, niliil praelerit, aditum invenire poterit, quia ille uninia cirCumqua-
    gaudium aeteroilatis anlielare. Quod nimirum Veri- gue cnnsiiiugii. Iuira divini imperii \Ed., judicii]
    las scmper esse suum, ut nnbis utcuni|ue infunde- omnipolentiain runcta coarclantur; sive qux conii-
    rel, Mose medianie, ui supradictum est, iusiiiuai di- nenda sunt ut salva sint, sive qua; ampuianda sunt
    cens Ego suni qui sum, et hwc dices filiis hruel
    : utpereaiil; nullatenus ergo dicimus cllugere posso
    Qui esl mis.it me ad vus (Exod. Iii, 14). Ciiiu Dei in- Deum qiieinpiam. Qiii enim non liabet placaluin,
    a
    rcmmuiabileiu siium aelernilalis Psalntista aspice- neqiiaquain cvadei iral De corisunimatione ali-

    rel, dixit : Tu idem ipse es, et anni lui non nefi- cujus facli dicilur perfectid : Deus aulem qni non
    cient (Psal. i, 28). IIiinc eleclorum locum esse de- csi facms, qiiomodo cst perlecius? Sed hunc scr-
    nunliat, diceus : Filii servorum tuoruin inhabilabunl nioiieui de usu nnstro siiniit lnimana inopia sicut el
    ibi (lbid. 29). Deus suinmus, aelernus alque incoin- reliqua verba : qnatenus id qiiod ineffabile est, nt-
    mulabilis, qui sine sim oninia coulinet, nobis ad sc cunque dici possit : quia de t>eo niliil digne liunia-
    venieniibus locus non localis manet. Qnem lociim nus sermo dicii. Non iia putandus esi esse in om-
    duin pertiiigiinus, eiiam ipsa in liac vita mentis iin- " uibiis Dcus, ut unaquseqne res pro magnitudiue por-
    slne Uanquillilas, quanla lueril perlurbatio videmus. lionis suc capiat euin, id est, niaxima inajus, et
    Quia elsi jam justi in pravorum comparatione quieti nima ininus, duin sit polius ipse lotns in tnta, ips«
    sunt, in sestimatiofte lamcn quietis intimae oinni- totus in omnibus, sive oinnia in ipso. Dum localis
    iimdo quicli non sunt. non sil Deus, localiler lamen in suis ambulal san-
    CAPfJT II. ctis, iliini de loco iu locum pra'dicatur ab eis. Nam
    De inimensitale vel omuipolentia Dei. Deus, qui nec loco movetur, nee tempore, in servis

    (Lib. n iii Etech., Iionul. 5, n. 10, II.) Omnipo- tamen suis et tempoie et loco movetur, quoiies ab
    lens Deus in semeiipso babei siue mutatione muia- eis piaedicatur.

    bilia disponere; sine diversilaie sui diversa agere; CAPUTIII.


    siuc cogilatiiinum vicissitudine dissimilia lormare. De eo quod invisibilis vel incircumscriplus sit Dcus.
    Longe crgo dissimiliier operaiur dissimilia nnnquam (Lib. xvii Moral., c. Tl, n. 52.) Omnipolcns D.'iis

    sibi dissimilis Deus, qui cl nbiqUe est, el ubiquc nequaquam clariiale ab inferioribus cerniiur, qnia
    lolus est. Scriplum esl : Coelum mtfti sedes esl, lerra in supcnoribus doininatur. Sciiptum i|uippe est :

    antem scnbellum pedum meorum (lsai. lxvi, 1). Rur Calitjo sub pedibus ejus. Ascendit super cherubim el

    suuique scriplum est : Cailum meiilur pulmo, et ter- lolavil (Psal. xvn, 10, 1 1). Clierubim quippe pleni
    ram pugillo concludit (hai. xl, 12). Ex qua re cousi-- ludo scienliae diciiur. Proiude super plenitudiiirin
    derare necesse est, quia is qui coelo velut sedi pr.-e-
    scieiili;e ascendisse perbibetur et volasse, quia ina-

    sidet, etsuper el inius est. Et qui roelum palmn et jcstalis ejus celsiiiiilinein scienlia nulla cooipiebeu-
    lerram pngillo conclud.t, exterius, superius et in- dil. Yolavit omnipotens Deus, quia longe in allnm
    ferius est. Utindicaiei omnipoteiis Deus interioreiii
    ab inlelluclu nostro sese rapuii. Volavit snper pcn-

    se esse et superiorcni omniuus, coeluin sibi sedeni nas venlorum, (jiiia scientiam transccndit anim.i-
    esse perhibuit. Ut ergo se osiendcret oninia cir-
    rum. Dum caligine nostr.e inliruiilatis obsciiramurv
    cumdare, coelum mctiri pal.no, et terram se assei il
    per ignoranliaui nnslram nobis abscondi ur Deus,.
    pugillo cniicliidere. (Aug. in Specul., c. "23.) Dcus ne a nnb.s modo in aterna et iutiina atque incir-

    omnipoiens ipse est interior ct e^terinr, ipse infe-


    cumscripta claritaie videatur, sicut scriplum est :

    lior et superior : regendo superior, ponando in-


    Posuit lenebras lulibuluin siium (Ibid. 1-2). [IUorul..

    fcrinr; rcptcndo interior circumdando xxni, c. 19, n. 30'.] Qiiomodo videre possiimus in-
    , exterior.
    Sieque esi intus ut extra sit, sic circumdat ut penc- circumscriplam ciunipotentiam, qoaw iieqiiaqu.uii

    tret; sic praesiclel ut portei, sic portat ut pr.csideat.


    comprchcndere valeinus
    compreuei '!
    Est autem quod cle usu.
    n
    Imelligainiis oinnipotenlem Deum inlra oninia, scd
    cal '" is nahcre ad sensuin spiriius debeamus. Nam
    noii inclusum ; exira oninia, sed non exclusum. si quis in lenebris clausis oc.dis jaceal, atque ame
    ldco inleriorem ut omnia contlneat, ideo exleriorcm cum subituiii lucern.e lumcii erumpat, clausi cjus

    ul iinincnsilalesuaoinnia concludat. Per id ergoquod oculi ipso adventu luminis feriiintur, ul patescani.

    cxlerinr esl, oslendilur esse crcator; per id vero


    Cur ergo lurbaii sunl, si clausi nibil vidcrunl? n.e
    qiind intcrior, gubernare omnia deiiionstralur. Ac lamcu perlectum aliquid fuii quod videre clausi pn-

    lie ea qua; creata sunt sine Deo essent, Deus est in- tiiciunt ; nani si perlecle loluui vidissent, cur apeni

    tra omnia : verum ne exlra Deum essent, Deus exle- qucieii ul (juod viderent? Cuin de incompreliensi-
    rior csl, ut oiunia coiicludanlur ab eo. Non icleo
    bili Dcita:e inlueri aliquid couamur, eo ipso quocl
    coeluin ct lerram iniplet Deus, ut contineanl euin, (ulgore adiniralionis peiculilur aniinus, et quasi vi-
    sc.l ut ipsa polius contineaiitur ab eo. Ncc parlicii- clel quod videii non val.i, vclul in lem bris positus
    laiim Doiis implcl onini.i ; sed cum sit unus, ubi.pie viin lucis oculis clansis videt. ( Meral. v, 7, n. 12;
    laiiicn esl lolus. (Apud Isidoi., iib. i Scnt., c. 2.)
    xxvi, 12, u. 17.) Auctor nosler omnipolens Dcus s
    4
    Ed., incommutabilitatem mernilaiis.
    75:, TAIONIS C^SARAUGUSTANI LPiSCOfl 756

    nobis lucem mi;c visionis abslulit, el sese nos.lris A nomen tuum Deus, ra et laus lua iu fines terra: (Psal.

    oculis quasi iu leiiebraruin lalibulo abscondit. Petiin xlmi, II). Ergo appellaliva nomina Paier, el Filius,

    ailliue viclere non pnssumus; sed jam ad ejus visio- et SpirPus sanctus, propriiim vero Deus, Dcus, et

    nciii lendiinus, si eum in liis qtisi fecil miraiuur. Deus. Scriptum cst : .\udi Israel, Dominus Deustuut,
    Ejus ergo vesiigia creaturam dciunis, quia per baec Dcus uiius cst (Deut. vi, i). In boc leslimoniu trinaui

    qiiae al) ipso suni, sequendo inuis ail ipsum. Unde laxationem Dei univli. Dominus, inqtiii, Deus, ei

    Jnvisibilia ejus per ea qtta: facla sun: iu-


    Deus. llabes deniipie quid Paier, (pnd Filius, qu i(
    1'aulus ail :

    tellecla couspiciuntur, sempiterna quoque virtus ejus, Spirilus saintiis sil. Et niox inlulil, unus cs(, cjiii e-i,

    el ttivinitas ( liom. 1, 20 ). Meuti liumanae peccalo iu triniiate personarum unus Dcus.


    mio exterius sparsae necdurii Dcus qualis sit iulerius CAPUT V.
    innotcseil. Sed dum (aelurx su.e decus foris prnpo- De Filio Dei Palris.

    nit, quasi quibusdam nobis nutibus innuii, et *|iiu; (Morul. lib. xxix, c. I , n. 1 ; lib. xxx,c. 25, n. GS.)
    mlus sciuaiinir nstcudit. Doiiiinus Jcsus Clirislus in eo quod virlns ct sapienlia

    C\PUT IV. Dei cst, de Paire aute lempora natus e-J; vel polius,
    quia nec coepit nasci, ncc desiil,. dicainus veriu-,
    I)e Deo Palre omnipotente.
    Divinitatis incomprebehsibilia sacrainenla ab in- seinper nalus. Non aiileiu possiiinus dicere, seinper

    disjuncta suni, ejnsiiuc nascilur, ne imperfecius esse videatur. At vcro, i.t


    (irmilatis nostrfle cognitione

    pnlentia creatiuae traiisceiulil naturam, quia celsitudo


    Kternus desiguari vabal el perleclus, seuiper dica-

    ccepit c-se, r.ec desinit, nec per iiiiis et nalus qiiaicnus ei natus ad pcrfeclionein
    divinilalis nce ini- :

    Deus pertineat, el scinper ad xteruitatem ul quocunquc


    liuni nasciiur, nec tcriuiiio coaiigiislatur. l'..icr ;

    inodo illa cssentia sine tempore, lemporali valeai


    omiiipotens Filiuin suuni sine lempore geuu.t. (Mo-
    desiguari sennonc. Redemplor noster in illa nalivi-
    iul. xxiii, c. I'J, n. 50.) Et quis digne fan qiieal illain
    lale ilivina ab liiMiiano genere cognosci nou puleral;
    ineffabilein naiivitalem, quod de aeterno naius est
    proinde in humaiiitaiein vci.it ui videretur, vidcri
    coxlernus; quod exislens ante saecula genuii xqtia-
    voluit ul imitaretur. F.lius Dei Patris oniuipoteiiiis.
    loin; qiiud gigiienie nain> posll-rior non esl? (Lib. u

    in Ev., hom. 25, n. 6.) 0_nx vi.lcliccl nos niirari pns- juxta ipiod Deus est, cum Palredal omnia; juxta id

    vero quod boino esl, a Paire accepit inler oiunia,


    snmns, seil iiimeii iniiiiiue valenius. Illms .iiilcni na-
    livilalis viin jain niirari posse, aliqiiatcnus vi.lcre esl.
    sieut scriptum esl : Potcslat, m dedil ei, ct fudicium
    facere, quia Filius hominis est (Jouti. v, 27). Ei rur-
    Qui Paire Filium minorem putal, 1'ani specialiter
    inxqualem siiin scriptum cst : Scieus quia omnia dedit ei Paler
    derogai, ciijus sapientiam esse ei faielur.
    q
    poicus xqiianiuiiter ferrel, qnis
    i:i munus (Joan. xm, 1). Yel sicut ipse dicil : Omi.e
    Ojiis eniiu lioiuo si

    ci dii erel : Magnus quideill es, sed sapieiitia Uia lc


    qu d dal milii Pater ad me venicl (Joun. vi, 57).

    Duiiimis dicil Eqo [Lib. i in Ezech,, hom. 8, u. 5.] In Scriplura sacra


    ininiiresl? Ipse oninipoteiis : et
    aliquando Deus iiuncupative, aliquando vero esscn-
    Pattr unum mmus (Jonn. x, 50). El rursiisait .
    /'.<-

    lialiler dicilur. Nuiicupative dicilur, sicul scriplmn


    ter major me est (Joan. II, 51). Deqtin eliam scriptum

    est, quia subditus eral parentibus suis (Luc. n, 51).


    est : Eccei ms uui le Dcum Pharaonis (Eiod. vn, I).

    cv liumaniiaie sua miuorcni se


    i.i sicul Psalmista all : Deus stetit in stjnagogn dco-
    Quid ergo niirum, si
    rum, iit medio autem deos discernil (l's I i xvx , I).
    Patre asserit in ccelo cx qua subjecius erai eliain

    pareniibjis in lerra? Omne quod loquimur transii,


    Essentia iter Deus dicitur, sicul ipscail Mosem .ii.it :

    quod scribin ns pernianet. Lingua Pairis scribae ca- Ego sum D,u Abraham,el Dtus Jsaac, et DeusJucob
    (Exod. iii, (i). Uude P.nilos aposlulus volens niiucu-
    laiiiiis dicilur il'ial. xi.iv), quia ali eo esl Yerhum
    generalum. Ex pativiim Dei iniii en ab esscnliali disccrnere, aii :

    illius co.cici niiiii ac sine transitii

    Est utero anie


    Qua rum Patres, et cx quibus Ckrislus secundum car-i
    persona Ilci Paiiis David proplieta ait :

    Aug.ad Ore uem, qut csl super tnnniu Dcus benedictus itt Stcctda
    tuciferum (jenui ie(!'s. cix). [Ex 1'ial.

    D '•'"'" ,v ri Nuncupativus enim Deus inler


    Non quod Deus Pateruierum babeal
    i

    qttast. I.) sicul l - )-

    c sei lialis nuieni Deus super omnia. Paulus aposto


    ncs, aul coiporeus esse credendus sii ;
    sc.l per ute-
    qua nalus s 111 osleiiderel Cbrisium naluraliter Deinn, non
    siibstanliain inlelligi voluil, ite
    1 1 : .

    riiin est

    l''ilius. Qiiod esl Paier, hoc gennii : Deus Deum,lux liimc D. 11111 laiiluiumodo, sed Deum super oinnia
    nomiiiavil; quia justusqiiilibei Deusest, sedsuper
    liice.n, txqualem sibi Deum de Deo, Verbnm apud ei

    Deiiin, Verbuni Dci per qlibd facU sunl omnia. Lu- omnia 1 (in esl.Cbrlsius autcm Deusest superomnia,

    inen de luiiiiiic, coseierniini illi qiii genuii, et unum qnia iiilinalilcr Deus csl. (l.ib. xvi\ itorai., c. I, ".

    cniii illo qui genuil. Ac pci I102 Deus Patcr non de i.) .\aius Filius ex Pane siae tempore, ex matrc

    de aliqua subslanlia, sed dc se ipso nasci diguatus cst in t iniiore, 111 pcr boc quodoituiu
    1.1I11I0, neque
    S. miiiiii inicr iniiii.ui Qneiuque concluderct, buinanai
    genuit Filium co3'iernum. (Aug. Dial. de Vuit.
    nomina nicntis ociilos oiiinii, qui nec initio soiiii.oi, nec linn
    T.init.) Pater, ei Fil us, et S|iiiiius sanctus,
    P.ucr ad 1'iliuin, Filius ad anguslatur, aperirel. (L b. 1 in Esech., Aomit. 2,n.7.)
    Mint appclbiiiva. Licet
    dicitur, quia per ips
    bxc nomina iiuiHiipantur. Bracbium Domini Filius
    Pairem tlicatiir, relativa
    De qun ctiam Psahnisia ail Fiai
    Deus aiitem nomen estproprium P.itri, el Filio, ol umnia facta suni. :

    manui lua, ut sakunt m faciui [Ps. cxvui, !•).


    Spiritui sanclo, sicut scribilur in psalmo : S cv
    737 SENTE.NTIAUUM LIB. I. 753
    ttanus quippe Dci qu r per divinii.ilcm 11011 csl laria, A cu lorum sunt virlutrs prxdicanlium qnre vidciicot
    » A _i ...... :i « An :« A . AM f....... An f ..•
    setl gonita, per humanitatem facia est, ul liumani
    1 »..: 1 ....,-,....
    ornamcnla rin..i....
    Paulus
    -. —
    eniiuierat, diccns
    . ..__
    :
    :

    _#••
    Alii
    .

    datur
    .

    pcr
    generis vulnera sanarct. (Ibid., n. 57.) Omuipotcns Spiritum sanclum terino sapienlia, elii sermo scienlia;
    DetfS Filius Patris angclis a rp 1
    1 arclrangeiis, nnmi- secitndum eumdem spirilum : \
    alleri fides in eodem
    busqne virtntibus prxsidens, velui cleciri simililu- spiritu : }
    '•
    alii gralia sanilatum in nno spirilu : alii
    dine iiiius ex ulraqiie. ct in ntraqne nalura.et Dcns opcraiio viitulum : alii propheiia : alii discretio spiri-

    permansitcum Patre, e( nd redemptinnem nosiram tiiiiiu : alii genera lingunrum : nlii iiuerprelalio ser-
    f.uiiis esl ntorl.-ills cuni liomine. (Lib. \\\ Moral., inoniim. Uac omnia operalur itiws atque idem Spiritus
    c. i, n. 17.) Omhipolens Peus Filins Patris discipu- ilindens singulis prout vutt (l Cor. xn, S). Quot erjto
    lis suis palam de Patre annuntiare se asscril, qnia l.on.-i suiu praedicanliuin, lot suni ornamenta coelo-
    per patefactan. iunc majestatis suat speciem, ei quo- r.uin. Verbo Domini cccli /irmali sunt, ct sp.rilu 01 is

    modo ipsea gignenlenon iinpar orialur, et qtinrri do ejus omnis virlus eorum (Psalm. xxxn, 6), Ycii.um
    iiirorumqiic SptritUS utrisque cnrclcrnus proccdal, enini D..mini F.lns est Patris. Sed cosdem calos,
    nslcndil. (/_./.. 11 in F.zccli., Iiomil. 8, n. 20.) Fnns videlicet sanctos aposlolos, ul toia siniul Triniias
    OICnllus csl Unigenitus Palris invisibilis Dcus. Fons osc.uaiur operata, repenie de sancii Spiritus
    divi-
    vi ro paiens est iilem Dcus incaruatns. Qui fons pa- " nilale adjungitur Spiritu oris ejus omnis virlus :

    tcns rectc ilomus David dicilnr, qnia ex David geneie cuiuni. Stinctoruiii apostolorum virius
    de Spiritn
    nosler ad 11nsI.cdemptorprnces.-il. (Lib. xxxi Mor., sancto biimpta csi, quia mundi biijiis potestatibus
    enp. 26, n. JM.) Rcdcmj toris nnstri spir tus in ejus ((intia reiion pra.suincrciif, nisi cos sancli Sprilus
    iaribus essedicilur : ut videlicel scientia illius cssc fortitudo solidasset. (Ibid., 11. G.) Liliet oculos fidei
    m pr_escieniia designctur, qnia qu.-ecunqiie se seire in viriuiein opiCcis liujus atiollcie, at.jiie sparsim
    111 iialura humanitatis innotuit, Ii.tc iiimiruni nu:c Patres Tesiiimcnti Novi et Veteris considerare.
    Fcce
    sarcula cx diviniiaie pr_escivit. Qui unde spiritum in apertis nculis, David, Amos, Danielem, Petrum,
    «aribus habuerit, mox Isaias prnpheta subjungit, Pauliini, M.itihivuin intueor, et sancius i^te Spiriti;j
    licens :
    Quia excelsus reputatus csl ipse (Isai. n,22), qualis sit artifex coiisidtiarc vol >. Implet Spirilns
    Ac si diccret : In inferiorihtis .entura prrcsciit, quia sanclus cilliarisiain puerurn, et psalniistsm fatil
    a,l ima de ctclestibus venit. {Lib. xni Mor., 1. 2i, (/ lleg. xvi, t8). Iuiplet paslorem armeiuariHin syco-
    ». 27.) Testis Filii Deus Paler esi, de quo ipse in moros vellicautem, et prnphetam .aeii (Amo*. vn,
    Kvaiigelio dicit : Et qi:i misit me Paler, ipse lestimo- 1). Implet ahslineniein pucrum, et judiccm scuio-
    mum perhtbuii i!e me (Joan. v, 7,7). Qui iecte elian. n iiini racit (Dan. xin, 4' ). Implei piseatorem, et |ir;c-
    ponscius diciiur, qtiia una voluntatc, 11110 consilio diCatorem facit (Mallh. iv, |.ft). Implel persecule-
    Palercum Filio scmper operaiur. Cujus etiam lesiis rein, .t doclorem gentium facit (Acior. ix, 1). Implet
    e.-l iiuia neiiiO novit Filium uisi Pater iildicaiiiim, ct evangelislam faeit (Luc. v,
    I
    27, 28).
    qua is e-t artifex Spiritns sanclus nulla qnippe ad
    CAPUT VI.
    !

    doccndum = inora r.gitnr, iu omiie quod voluerit.


    De Spirilu sanclo.
    Mox ut leiigeiit niciitein docel, soltunque letigisse
    (Lib. v MoraL, c.
    Sanclus Spiritns de 56, n. (15.) docuisse esi. i\ain huiiiaiiiiui aninuim sul.ito ut illus-
    Palre el Filio coteternus procedens, tcnuiier trat, immulat abnegal hunc
    notiiia. : repenie quod erat, et
    ribsirx iiifirmilatis infundiliir.
    Qui tamen superapo- exliihet qeod 11011 erat. (Lib. xxx Mor. c. i, n. 17.)
    stolos veniens [pcr exleriorem Aperte posl banc viiam
    sonuin tanquain per vidcbimus quomodo Filius
    vehementem spiritum] a
    demonstratur, gigncnii Pairi non impar oriaiur,
    ciini dicitur : ci quomodo utro-
    Vactus ctt rcpentc de. ceelo tonut tanquam advenienlis nuique Spirims ulrique coa lerniis procedat ;
    quo-
    tpiriius veliememis (Act. nindo boc quod oriendo est
    ,1, 2). Angusta est omnis ei de quo oriiur suhse-
    crealura Creatori, per eiimdem Spiritum qnens non
    . . * qui
    t nil.il i„ *
    est 'iquoinodn
    ; is
    *• qui
    *i"" per
    p*-» prnccssioneui
    |'iut.i,39itiiit;.ki
    •e veljuxta se aliud semperse hahei. Elquid esl
    nisi
    n producitur, a proferentihus 11011 priitur. Aperte i^i-
    sempcr in
    linhig seillDcr
    iiohig prxsemi (.«_.,_._ .,;.: „1 :n..j ....
    nr:cscnii qucerere, .„- innc
    „ ..:.i..i.:
    videhinms _ 1-
    nisi ad illud cui tur quomodo iiuuni divisihdiler tria
    , .

    nihil venit, nihil


    pra.terii,gaudinm _elernilatis anlie- sinl, ct indivisibililer Iria iininn.
    lare? Spiriius sanclus cuin
    se m.iiii.-e liuman_e infir-
    mitatis insinuat, et
    CAPUT VII.
    sonilii vebcmentis Spirit.is, et De Trinitaie ct unitaie Deilatis.
    focc aura. Icnis cxpri.ciiur
    ; qU j a videlicet vcniens, (Lib. 11 in Ezech., Iiemil. w, ». 7.) Spiriialcs P;:-
    st vehemens est, ct lenis lenis, quia notitiam
    :
    snam, tres Veteris Testamcnli omnipolentein Deuin Trini
    [uaten.is nosci ulcunque valeat, no^iris scnsihns tatcin csse credidcrunl, sicut eamdem
    le.nperat vebemens, quia qnanlumlibet h.mc lem-
    :
    Trinilatcm
    novi Palres aperte locuti sunt. Qnod David quoque
    vrei, advenlu tamen suo infirmifatis
    nostrac ctccita-
    simililer sentiens,
    cm illuminando perturbat. (Lib.nin
    Evang., homil.
    ait : Bcnedieat nos Deus Deus
    noslcr, benedical nos Deus (Ps.
    M, n. 7.) Dc Spirim sancto scriptnm i.xvi, 8). Qui eum
    est Spirilus :
    tertio dixiss^l Deum.ut ununi hunc esse ostenderci,
    y»» ornavii coelos (Job. xwi, 13). Ornamenia enim subdidit : El meluaut eum ontiies /ines lemv (liom. x:,
    " n '''' ^"'7 ' t,r mmeniitelem relicmentisshni b
    Desuiil in ms. nostro prrccedentia.
    dritm)
    c
    Ed., ad ditcendum.
    TAIONIS C/ESAP.AIGISTANI EPISCOPI 719

    1G). F'aulus aposlolus loqiiiiiir, dicens : Quoniam ex \ ccelos sunl, sed ail eas qux sub cce'o sunl, lempora
    ipso, el per ipsum, el in ipso sunt emnia. Ex ipso, pei tinere [cognoscitur. ] Non enim acceduiit tempora,

    vitlelicel ex Patre; per ipsum, perFilium; in ipso vel sncceduni, uisi nobis, qui sub coelo versamur in

    aulein, in Spirilu sancto. Cuiii ergo ipsum leiiio boc inliiuo mundo.
    ilixisset, adjunxil : lpsi gloria in swcula sccatlorum. CAPUT IX.

    Amen. Qui eniin non dicil, ipsis, sed ipsi, dicendo Quod propier creaturw pulchritudinem invitibilil agnos-
    culur Deus.
    ler ipsum, dislinxil personas ; el subjungend", ipsi
    (Lib. Ezech., (\pitd Isid., lib. i Senl., c. -4.) Srepe ad incorpo-
    gtorin, nnn divisit subslanliani. 1 i»

    Trinilalem oiuiiipolenlis Dei, si»e


    renm Crealoris inagnitudinem creaiurarum corpo-
    homil. 8, r. 19.)
    rea in gniiuilo componilur, ut magna consideieniur
    in naiura sua conleniplari qiiaerunius, sive in orcul-
    eo ex parvis, el ex visibilibuB invi ibilia aes imeniur,
    tis judiciis invesligare cogitemus, pro rjtiad ejus
    snnt, nosira nobis, qua alque ex pulclirilndiue faclorum effector operis
    alia nobis impeneirabilia si

    quan- agnoscalur, non taiuen paiililale consimili, sed ex


    iuesse bsna credebanlur, vilesctnit. Et qtii iu

    tulumcunque sciemix a
    volare credebainur, invisibi- qiiadam subdila eicreati specie boni.Sicutars in arli-

    lem su|ier rios natiiram el iiii|ienelrabilia ejus judicia


    ficem reiorquel laudem, iia rerum creator per crea-

    perpendenies, quasi submissis alis liumiliier slamns. B lura.n suam laudatur. Et quanlo sit excellenlior ex

    Aloyses dixit : ln principio fecit Deus cwlum el lerram ipsa opeiis cniidilione monslratur. Ex pulcbriludine
    ((•enes. i, i); el siibsecutus post paululiim, ait : El ciicnmscriplx crealura; puli br.linlinem suani, qux
    circumscribi nequit, facit Deus inlelligi, ul ip-is
    Spiritu» Dei ferebatur super oquas : qui lerlia esl in

    Triuitate persona. (S. August. in Diul. cum Oros., vesligiis reveriamr boino ad Deum quibus aversus

    Diul.de Unit. S. Tniiit.) Procul dubio Dei csi. []t quia per amorein pulcuritudinis creaturx a
    q. \,et in
    Cri aioris forma se absiulit, rursuin pcr creaim .,:
    iiomine, Paler ; in princ p:i noiiiine, Filius; in Spirilu
    s.inclo, idem Spirilus santius inlelligciidns esl. Lieus decorem ad Creaioris puli liriiu.lineni revertalur.

    Tiinilasesl in gignenle, gouiio el procedenie, idesl, Quiliiisdain gradibus inlelligenlix per crealuram

    in Patie, el Filio, et Spiriiu s:iucio ; in appellativis,


    progrediiur boino ad inielligendum Deum creaiorem,

    videlicel, vel relalivis Komiuibus. In propriis vero id esi, ab insensibilibus surgens ad sensibilia, et a

    1'eus, Deus, et Deus. Ilic ui|ilicaiio non admitlilur, sensibilibus surgens ad ralionabilia, atque a raiio-

    quia iiiiiis est Deus. Si Tniulas in relativis nomini- nabilibus surgens ad Crealorem. Inielligibilia per se

    lnis iion cssei, Jesus Dequaquam diceret : Ite,bapti- collauuanl Deum, irralionabilia et insensibilia uon

    xale omncs gentes in nomine Patrit, ct Filii, ct Spiri per se, sed per nos, dum ea consideranles Deum
    tuss sancti (Mullli. xvm, |.) : uL Trini.lalei.i doceret
    ,c
    ^ laudatuus. Sed ideo dicuulur laudare ipsa, quia eam-

    in reUlrvispersonarumnouiinibus, Deiautcui nouien, dcm lande;n earum parluril causa. Dixeriint aiuiqui

    qui.il non Iriplicatur, in singiilatiiale inonslrarel. quod niliil tam bcbrs sit qu.nl non sensum bnlie.it

    CAPUT Vlli. in Deum. ilinc csl illud quod cx silice iluro scinlilla

    eiculilur. Et si ignis in saxo, uiique ibi sensus sen-


    Quod nutla succes>io leiupnium ascribalur Deo.
    In omntpolcnte Deo ea qux seculura sunl tempora lilur ubi se vila uon senlil.

    prxsenlia scmper ciuisisliiiil, cui nec fiilura \eiiiuni, CAPUT X.


    c |:i:tliTita tlisicdtint, sed tiiinia simiil aulc ejus
    ii'
    Qtwd ex humanii a/fceiionibus qumdam species ad
    ouilos assislunl. Fuisse, vel fuliirum esse, xternilas Dcum referanlur.
    iinii babei, cui nimiruin ncc prxlerita irauseunl, uec Vis divinx majesialis, qu:c absqiic nccessiiate
    luuira superveiiiunt ,
    quia cuncla prxsens videl. oinnia cre.ivil, sine d spectu omnibus
    . prxsidet, et
    \lsid., tib. i Scutent.,c. S.) Omnia lempora prxcedil sine labore cuncia susirnlal, et sine occupatione

    d:\ina xtcrnilas, nec in Dco prxteritum, prxsens regit, ct sinc coiumotione corrigil. Sicque humanas
    liiiiiruiiive aliquid creditur , sed oinnia prxsenlia in mentes ad ea qux voluerii facililer infi.rmai, ui in

    c-o dicunlnr, quia xlornilale sun cuncla complcciiiur. jj tlivcrsilalis umbr.im a sux iiicmmulabililalis luce
    Alioqiun muliibilis credendus esl Deus, si ei succcs- non iranscat. Avl buiiiana meiiibra divina verba con-
    siones teinporum ascribaiuur. Si sempcr aliqua es- desceuduni, nt factum omuipolenlis Domini ab bo-
    seni cum Dto lempora, non csset lempus, sud essct iniiic ulcunque capiaiur. (Lib. xvn, iloral., c.i,

    jeierniias; nec muiareiuur lempora, sed xicrna n. 2.) Sciendum cst qund recordari Dens nequa-
    slabilitale siibsisieienl. Pncsens, pralerilum el fu- qiiam proprie dicilur ;
    qui eniin oblivisci non pn-
    luriini noslrum esi babere, non Ber.Sed nec ipsonnn lesl, quo pacto recordari potesl? Sed quia eos quos

    aiigeliirum dccessio accessiove csl icinporuin. Nam iuis recordamur ampleclimur, elongamus auiein qnos
    iluas in cieaturis res esse, qiiariim vicissiludo leni- odiiniis liuinano usu, et recordari Deus diciiur
    ,

    porum non valet : angelis scilicet, propter qund in- cmndona tribuit, etoblivisci cum in culpa derelin-

    inlixrent Creaiori, materiae quit. Omnipotens Deus cuncia peusat, cuncta sine
    coiiiinulabili sivc illi

    iiifonni, [iriusi|iiam ex ea oinnia isla quaj tempora- inlermissionis alternatione considerai, ei recordatur

    lilei jam volvunlur formarentiir, nec ipsi ulique va- bonorum, qtiorum tameu nunquam obliviscilur : el

    rccordalur malorum quos tainen pcr


    lebant lempoia. Non ad cas creatuias qux supra imllaleniis ,

    » Edit., in quanlulacunquc scientia.


    ii! SENTENTIAUUM LIH. I. 742

    judicium semper inluetur. Quasi red.t Kcus ad bo- A miratur. Beatos hth, cnin diceret : Qui facit magna.
    memoriam, quani tainen nunquam deseruit,
    iitiin ailjunxil slilim : Ei inserutaJjUia (Job. v, 9). Milius

    ctquasi nequaqnam nialos respicit, qoorum facta cnim foerat magia f.iccre, si tanien ca qua: faeia

    consideral, sed super hsec damnationis judicium in stinl scrulari poluissent. Ileile quoque addidit : Et
    nlliinis servat. (Lib. v, il/or., c. 18, n. 57.) Nos cum niirabilia absque numero ; quia minoris csset magui-
    irascimur, flatu furoris inflamnr. Lt ergo vinJiciam imliiiis, si quse inscrulabilia c ndidii panca fccissel.
    cogitnns nomiinis demonsiretur, flare irascciulo di- (Nmn. 19.) Sciendum procnl dubio e>l qnia ilivina

    cilur. Nnn quo ipse io natnra sua mulabililaiis vi- miranilaet semper debcnl consiilerari per Stildium,
    cissiludinem roeipiat, sed quo post longaui patien- ct niinqiiain discuii pcr inlellecliim. S.B|>e humanus
    tiam ,
    quando viudictain peccatoiis exsequiiur, is sensus, ilum quarnmdam rennii rationem quaeren»
    qui in srmetipso iranqiiillus esi pirenniibns turbu- non invenit, in diibiiaiionis se voraginem mergii.
    lenius videtur. Mens reproba, quia adversiim suis Unde fit ut nonnulli homines morluoruin cor|iora iu

    actibus jndiceni conspicii, qiiasi coinmoius ei osicn- pulverem redacta cousiilerent; dumqiie rcsuriectio-
    ilitur, qnia io conspeclu illuis rcalu suo ipsa tmba- nis vim collgere ex ralione non possunt, hoec ad

    lnr. Noslro usu Deus zelare dicitur vel dolere; siatuni pristinum redire desperent. Miracula Dei,
    hnrum quippe motuum apud Deum turbalio nulla B quse ex fide crcdenda sunt, perscruiainla per ratic
    esl, apml quem Iranquillilas ictenia est. Tam cle- ncm non sunl; qoia si hsee nostiis neulis ralio e\-
    menler Deus consulit bunian.e inflrinitali, ut quia panderet, mira non essenl. Cuin in Dei mirabilibus
    eom sicul esl non possuinus agnoscere, nostrse lo- lonasse animus tituhal, necesse est ut ea qtia: per
    cmionis more se ipsum nobis insinuat. Unde ct usiiin novii, nec tamcn per rationem colligit, ad
    mcuibrorum nostrorurn qualitatem liabere scribitur, niemoriani reducal; quaienus ivi similis argumeuto
    ct passionum indigna digu.i dici de se voluit, quate- fnleiti rnboret, quam labcfac ari sua sagacitate de-
    inis ad sua pcr no-tra nos atlralierel, et cum condes- preliendil.

    ccnderel nohis , cousurgeremus ei. Mullis modis CAPLT XII.


    Deus ad significandum se homiiiibus de inferioribus De condhione vel pcrpeluiiale aiigetorum, seu ruiua
    icbus species ad se trahil, quein revera juxia pro- supcrbienliuin.

    pii.nn subslanliain iuvisibilcm esse el iucorporeum Talcs creiti sunt angeli ut, si vellent, in beatitu-
    constat. dinis luce persistereni ; si anleni nolleot, eiiain labi
    CAPUT XI. potuisscnl. Uiiilc et Salan cuin sequacibus legionibus
    De mirabilibui Dei. cecidit; scd post ejus lapsiim iia conforiati stnit an-
    (Moral. vi, 15, n. 18.) Uuinipotentis Dei miiabi- geli qui perstiterunl, ul eadere omnino iioii possent.
    lia quis lioiiiinum perscrutari sufficial, quod Clllicta (Lib. kvii Jtfor,, c. 59, n. 65.) Virttites aKgelica:
    ex nihilo creavit, quod ipsa niundi fabrica mira po- quae in divino aniore fixai pcrsliicrunt, lapsis suprr-

    liiittiae viriute disposila est, et supcr aera ccetum binilibus anselis, boc in mt.nere reiribulionis acce-
    su.-peudiiur, et soper abyssum terra libratur ;
    quod pernnl, ul niilla jam rubiginc subrip enlis < ulp;e mor-
    ex rehus invisibiiibus oinnis hac nniversilas ac vi- ilcaniiir, tit in Conlemplntioiie Comlitoris sine felici-
    sibilibus existit, quoJ Dens aeternus liomiiiem fecii, talis line pcrniancanl, et in boc quod sunt condila:
    iil ila dixerim, in brevi colligens iiiiindnni alteium, xterna slabibtate snbsislani. Apud Moysen (Gen. i,
    sed ralionalem; quod bunc ex anima et carne con- (i) de ipsa miiiidi liistoii.a verba testaniur origine,

    stiiuens investigabiK viriuiis disposilionc perniiscuil cuin prins factum cielum diciiur, ct hoc idem posi-
    spiritum et luluin ? Ex mirabili creatura Dei alind modum linnaincntum vocatur ;
    quia vidclicet natura
    novimus, aliud sumiis; sed lamen niirari negligi- angelica, ei piius sublilisest in superioribus romliia,
    iuiis, quia "ea qn;e incompreheusibili indagatioue ei post, nc unqiiam poiuissct cadere, mirabiliuscon-
    miia suni huiuauis oi ulis, vilucrunl. Unde fit ut si firmata. Sancii angeli, dum in aliis cadenlibus naiur.e
    m. itiuis bonio susciietur, in adniiraiioneui onines «y suae damna conspiciuni, in se ipsis jam cautiiis ro-
    cxsiliant; et quotidie liomo qui non erat nascilur, el buslinsque consisiunt. (Moral. xxxiv, 7, n. 15.) Unde
    iiciiio miralur : dum procul dub o oinnibiis conslct lii, auclore reium Domiuo cuncta mirabiliier ordi-
    quia plus sil crcari quoJ non erat quatn reparari nanie, ut illi elecloruin spirituum patrioe eti;im do
    qtiod eiat. Quia arida Aaron virga floruit, cuncti ruinae stta: damno proliciat ", dlim inde lirmius con-
    inirali stinl; quolidie ex arente tena arbor produ- slructa est uude fueral ex parte deslrucia. Angelo
    ciiur, virtusque pulveris in ligmim veiiitur, et ncmo primo ab arce bealitudinis cadente, cerlum est in
    miralur. Qu.a quinque sunt pauibus quinque millia ruina ejiisetiam elcctos ingclosexpavisse. (Num. 12.)
    boiiiines satiati, crevisse escas in dentibus CUncti L't cum isiuni ex itlorum nuini.ro supeibi.e lapsus
    mirati s nt : qnolidie sparsa grana scmiuum, pleni- cjiceret, illos ad n.buslius standuni tiinor ipse sdi-
    tt.dine multiplicamiir spicarum, et nemo miratur. daret. De aposiata angeio scriptum csi: Cum subla-
    Aquam semel in vinnni periniilalam viJenles cnncli lus fuerit, timebunl angeli, clierrili pury bunlur (Job.
    inirati sunt, qoolidie humor lerrae in radicem vilis xli, 16). P-urgati eniui suni ;
    quia nimirutn isto cnm
    atiraclus, per betruin in viniiin vcrlilur, cl neiuo reprobi» legionibus exeu iie, soli in calestibus scdi-
    " Edil., el':am i u.mr suw dnmnn proficianl.
    7,5 TAIONIS OiESARAUGLSTANI EPISCOPI 7ii

    busqui beate viverent remanserunt. (ISum. 13.) Lap- A verc desinit, si se per vitium, seu per supplicium

    sus Saianx angelos bonos et terruit et pnrgavit: perdit '. Esseiitialiier aulem vivere, ncque per vi-

    lerruit, ne Conditorem suuni sapcrbe despicerenl tium, neqtie per supplicium auiiiiii. A qualitaie au-
    purgavit vcro, quia exeunlibus reprobis, actum esi teni vivendi deficit, sed onini modo suLsisiendi i:i-

    ul clecti soli remanerenl. Cunciorum opifex Deus, leriium uec moiieus seutii. Ut ergo breviler dixe-
    qui scit ad bonoruiii custndiam bene uii ciiam mala rim, ei iuiuiorialiter mortalis esl, et mortaliler im-

    actione reproborum, lapsum angclorum cadenliuni mortalis. Electi angelorum spirilus, duiu alios per
    verlit in profeclum manenlium, et uiule punila est superbiam cecidisse coiispiccrcni, ipsi taut > robu-
    i nlj>a superbientium, inde liumilibus angelis inventa siius uuanto liumilius steleruiit, quia illi supernx
    et soIi'da|>a sunt augmenla merilorum : quoniam istis regiouis accolx sua etiam deliiineiita profecerunl,
    cademibus, illis in munere datuni est utcadere omni- qux ad xterniiatis staium e\ patte sux destruclionis
    iio linii possenl. (iloral. lib. xxxu, c.i5, n. 47, iS.) esl solidius iiislructa.
    1'iimus ilc apostala angelus idcirco ad niulia fn- CAPLT XIII.
    liler suliicit, quia in naiura reruiri bunc per sub-
    De novem ordinibits ungelorum
    siantiam coulitor primum fecil; sicut in lihro Jol>
    g (MoraL lib. xvn, c. 15, n. 18.) In coguiiione liu-
    fcriplum est : Ipse est jirincipium viarum Dei (Jo5
    manx rationis supernoruin spirituum iiuinerus non
    >.l, 1 i) : quia niiniruni eum ciincla Deu3 f.icerel,
    esl, quia quanta sit illa frequentia invisibilis exer-
    Iiiiiic pnmiim condidit, queni reliquis angelts emi-
    ciius ncscil, i!e qua recle dicitur : ilittia miltium
    nenliorem fecit. Qui sjie- iosus faclus in multis, cou-
    mhiislrubani ci, et decietmilliet ccmena millia as^i-
    densisqutj frondibus diciiur, quia prxlatum cxleris
    stebamei(Dan. vn, 10). Snpernorum civium numcrus
    angelorum legiouibus, lanta illiim speties piilclnio-
    rein redilidii, quania
    infiiiitus etdefiuiius exprimitur, m qui Deo esl nu-
    ei supposiia iniil iludo augeio-
    meraliilis, esse nobis innumerabilis deinonsiretiir.
    rum dccoravii. Apostala augelus in paradise i),i lol
    Aliud est assislere, aliud ministrare. Assistuni enim
    quasi condensas frondes liabuic, qimtsubse positas
    Deo illx procul duiio angelicx potestates qux ad
    Mipeinoium spiriiuiim legiones allcndit. Qui ct ideo
    peccans sine venia damnatus
    quxdam nuntianda liominibus non exeunt. Minisiram
    tst, quia magnus .- i .
    i

    veio bi qui ad explenda officia nunfiorum veniuul :


    ' omparaiione fuerat creatus. Aposiaix angeio per
    scd lamen ipsi pcr conlemplalionem ab inliinis nou
    Ezcchiclem uropbetam dicilur 7"« signacutum simi- :

    receduut. Ei quia plures suut qui ministrant quaui


    fitttdinil Dei ptenussapicntia, pcrfcctns decore, inpa-
    bi qui piincipaliier assistunt, assisleutium numeriis
    aitiso Dci fuhli (Ezech. xxviu., 12, 15). Mulla cnin
    n
    i„„:..._ :,.. ,•_.,. Ij qnasi definiius, mimsiranuuin vero mdelinitusosieii
    ejus m igiiitiidine loeulurus, primo vcrbo cuncla
    ..... . ,
    «!e
    ditur. (Lib. u iu Ezeck., Iiomit. 2, n. 14.) lsaias pio-
    compleius est. Quid primus angelus boni non na-
    pliela Oicit : Vidi Dominum sedentem super toliui»
    liuii, si signaciilum Dei siinililudinis fuit ? De sigilin
    excelsum ct tlevalum(Isai. VI, 1). Solium Dei esicrea-
    quippe anuiili talis simililudo imaginaliier exprimi-
    lura angelica vcl liumana, cui per intelleclum, qiiem
    iur, qm.lis in sigillo eodem substanikditer b.ilieiur.
    dedit, pixsidel : quod videlicef solium excelsum et
    Etlicet ad similiiudinem Dei liomo crealus sii, apo-
    ele ai .iii dicil; quia elnauua liumana ad coelestem
    siaix lameii angclo quasi inajiis aliquid tribuens, non
    cum ad siniiliuidiiieiii Deieondiitira, sed ipsumsign i-
    gluriaiu elevata proficit, ct creatura angclica, dum
    ciilmn Dei similitudinis dicit; ut - muliis spiritibus cadeniibus jam solidaia csi in ccclu
    quo sublilior esi n
    ue c nl.ii, iiule elevaiaesi unde eonlirraaia, Templum
    lura, co in illo similitudn Dei p'enius credatur cx-
    pie sa. Aposuux vero ejus lioe csi quod soliuni, quia xierims Kex ibi
    angeli priucipalus celsitiidinem
    aillmc Ez.echiel propbeia intuens, adjungil TuClie-
    bitbiiai ulii sedei. (Lib. n in Evang. homit. 54, n. G,
    :

    rnb cxtentus, cl protegens in monle tancto Dei, iu me- 7.) Angeluruui el lioininom naturum ad eoguoscen-
    lapidum iqnilorum pcrfeilus iliiiu se Doniiuus condidit : qi.aiu iluui consistere a.l
    ilio umbtilasti (Ez ch
    mvhi, 14). Cherub quippe pleuiiudo scienliui iiiler-
    aHernitaicm voluil.eam procul dubio ad suam simi-
    D liiudinem creavit. Plovem sunl ordiues angeloruin.
    pictalur ; el idcirco isieClierub dicitur quia ir.ms-
    eeudisse cunclos angelos scienlia non dubitaiur. Sed iii coinpleiclur electorum uumerus, boino deei-

    Qui iii raedio ignitorum lapiduni pcrfectus ambulavii mus cst crcaius; qui a Copditore uo ncc posl cul-

    quia inlcr angelorum agunua [ICtlit., cordaj cbariia- p.un periit, quia liuncalenia sapientia pcr caruein
    ii- gne succeiisa clarus glmia conditinnis exstiiii. miraculis coruscans '
    -
    \ tuminc lestx rcparavil. N •
    (Num. 49.) Dcapostula angelo idciico lain miia in vein ordiucs angelorum iliximus ,
    quia videlicei

    quibus fuit ei qux air.isii propbcla insinuai, ut tcr- h lanie sacro eloquio cssu sciraus, angi los, arcban-

    r.lo bomini oslendaiquid ipse, si superbiat, de ela- gclos, virtutes, poieslates, principatus^doiiiinaiione^,
    iiviiis culpa passurus sil, si feriendu illi parcere no- tbronos, cberubim, aiquo serapbim. Esse quidcm
    luit quem creando in gloriam lautx clarilaiis elcva- angelos cl arcbangelos pcnc oiiincs sacri cloqnii ,
    i

    vil. (iloral. lib. IV, C. l,li. S.) Augelieus spiriius, ginx lesiantur : sed et cherubim aiquc seraphini
    sive bumana unima ila iminorialis csl, ui ranri pos- sxpe, ut noniin est, libri proplietarum loquuntur.
    sii ; ita moilalis, ui inoii nnn po.-sit. Nam bcale vi- Omtuor quoquc ordintiin noinina Paultts iposlolus

    Edit., vivere, sive per uitium, snppiirinni perdit


    "45 SENTL.NTIAIUJM UB. ;

    nd Ephesios cniimerat, ilieens : Supra omnem princi- A tigit, ceciialis ejus Lenebras tersii. Quia ergo ad cu-

    patum , et potestatem, et virtutem , et dominalionem randum mitliliir, dignum videlicel luit ut Dei tned-

    (Ephes. 1,21). lia ad Colnssenses ail : Sive throni, cina vocaretur. Sed quia sanctorura angelorum n< -

    sive dominationes , sive prineipalus , sive potestates mina inicrpretando perstrinximus , niinc supercst
    (Coluss. i, 16). Doniinaiiones vero, principatus alqne ut ipsa ofliciorum vocabufa breviter exscquamur.

    potestales, jam ad Ephesios Inquens descripserat (Num. 10.) Virtutcs vocanlur illi niinirum spiritus
    seil ea quoque Colossensibus diclurus prxmisit thro- per quos signa et iniracula Ireqiienlius fiiinl. Po-
    nos, dequiljus necdum quidquam fnerat Ephesiis lo- tcsiates vocanlur ln qui boc potentius casleris in suo
    cutus. Dum ergo illis quatuor quse ad Ephesios ante onliiie perceperunt, ut eoruni ditioni virtutes advcr-

    dixit, id est, principatibus, potestatibus, virtutihus sie subjeciae sini, quorum puieslate refrenanlur, ne
    atque doininalinnibiis conjungunlur throni, qninque cnrda liniiiiiiiim tanlum tenlare pr.ivaleant quantum
    sunt ordines qui specialiter exprimuntur. Quilms voliini. Principalus vocantur qui ipsis quoque bonis
    duin angeli ei archangeli, cheiubim atque serapbiin angelorum spirilibus pi.Tsunt, qui subjeciis aliis

    adjuncla sunl, piocul dubio novem esse ordines ange- diim quaeque sunt agenda bona disponunt, eis ad
    lorum inveninntur. Ipsi angelo qui priinus est condi- explenda divina minisleria principantur. Dominalio-
    tus per prnpbciaiii dicilur : Tu clierub signaculum ** 11« vero vocantur qui cli.nn polestates principatuuin

    simililudinis plenus sapicniia , perfectus decore , in dissimilitudine alia transcendunt. Ea ergo angelc-
    deliciis paradisi Dei fuisli (Ezech. xxvui, 12). Ubi riiin agmina, quae inira poteolia prx-emineni, pro e<>

    noliindum est rjuia non ad simililudinem Dei factus, quod eis caetera ad obedieiidmn subjecla suni, do-
    sed signaciilmu simililudinis dicilur ; ul quo in eo miiialiones vocanmr. Tltroni scilicet illa agiuina
    subtihor eslnaiura, eo in illum imago Dei siinilius siiul vocata qtiibus ad exeri endiim jiidicium semper
    insiflueltir expressa. Quo in loco mox subdilur : Deus omnipolens praesidei. Quia eniin Ibronos latino
    Omnis lapis preliosus operiinettlum tuum : sardius, to- eloquio sedes dicinius, llironi dicli sunt hi qui lanta
    pazius, jaspis, clnysolillius, onyx, beryllus, sapphirus, divinitaiis gratia repleniur, ut in eis Dominus sedeal,
    curbunculus, et smaraydus (Ibid , 15). Ecce novein et per eos sua judicia decernat. Unde et per Psal-
    dixil nomina lapidum, quia profecto novem sunl or- inislain dieitur : Sedes supcr llironum, qui judicas
    dines aiigelorum. Quibus niiniriim ordihibus ille pri- aqttitatem (Ps. ix, 5). Cltcrubim pleniludo scienliie
    nuis angelus ideo ornalus et opertus exslilil, quia dicilur; et subliuiiora illa agmina idcirco chcrubim
    dum cunciis agmmibus angelorum praelatus est, ex vocala smit ,
    quia tanlo perfecliori si ientia plena
    corum comparatione clarior luil. Giseca lingua an- _ sunl, quanto claritatem Det vicniius ccnleniplantur :

    geli nuntii, archangeli vero siiinim nuntii vocantur. ui secundum creaturoe modtim, eo plene oiiinia
    (iVum.-S.) Sciendum quoque qnod angelorum voca- sciant quo vi-ioni Condiloris sui per nieritnin digni-
    bulum nonicn est offirii, non natnco?. Nam sancti illi latis appropinquant. Serapliim vocantur illa sanc:o-
    co?lestis patrise spirilus semper quidein sunt spiii- rum spirituuin agmina, quae ex singulari propinqui-
    lus, sed sempcr vocari angeli nequaquam possunl; laie Conditoris sui incomparabili aident amore. Se-
    ipiia solum tutic sunt angeli cuin per eos aliqua nun- rapbiin namque ardentes vel incendeiiles vocaniur.
    tiantur. Undc et per Psalmislam dicitur : (Jui facit qu;e quia ita Deo conjuncia sunt, ut inter fiuu- ct

    (tngelos suos tpiritus (Psal. cm, 4) : ac si palenter Dcuni inilli alii spiritus intersinl, lanto magis ardcut
    dicat, Qui eos quos semper babel spirilus, etiam cum quanlo liunc vicinius viiJenl. Quorum profetjlo tlamma
    voluei it , angelos facit. Sciendum maguopere est ardor est cbaritatis, quia quo sublilius clai iialem di-
    i|iiod bi qui minima niintianl, angeli, qui vero sum- vinitatis ejus aspiciunt, eo validius iu ejus amore
    nia, arcbangeli vocantur. llinc est enim quod ad flanimescunt. (Num. 11.) Superna illa civilasex an-
    Mariain virginem non quilibet angelus, sed Gabriel gelis el hominibus conslat, ad quam lanium credi-
    archangelus mitiiiur. Ad hoc quippe ministerium mus liominum genus ascendere, qnanlos illic conti-
    sunimiiin venire diguum fuergtqui summuin omniiim .j gii electos angelos remansisse, sicut scriplum est :

    nuntiabal. Sancti angeli piivatis nominibus ceusen- Statnil terntinos tjenlium secundum numerum angelorum
    lur, ul signetur per vocabula etiam in operatione Dei (Deut. xxxn, H).
    (juid valeant. Cumque ad nos aliqnid minislraluii CAPUT XIV.
    veniunt, apnd nos eiiam nomina a ministeriis tra- De sattctis antjclis qttibns yentibus prcclatis.
    liunt. (yum. 9.) Quoiies mira: virtulis aliquid agitur, (Moial., lib. xvii, cap. 12, n. 17.) Dum pax iu

    Micbael niiiii perhibetur, ut ex ipso aciu et noniine siililiiuibus angeloriim ordinibus siimma leneatm,
    dctur inielligi qui.i nullus potest facere quod facere quid est quod per angelum Danieli dicitur : Eyo
    pravalcl Deus. Micbael interpretalur Quis ul Deus. veni propler scrmones tuos : princeps aulem reyni
    Gabriel auli m dicilur forlitudo Oci.Ad Mariam quo- Persarum rcslitil milti viyinli el uno dicbus : el ecce
    ipieGabriel iniililnr, qui fortitudo Dei noininalur. Mitltacl uiius dc principibus primis venit in atljulorium
    t
    lllum quippe nuntiarc veniebat, qui ail debellamlas milti (Dan. x , 15) ? El patilo pnst angelns ajt : A h»c
    aereas potestates humilis aj parere diguatus cst. Ra- revertar, ul prmlier adversus principem Persarum
    phael inlerprclalur mediciita Dei ,
    quia videlicct Cnm cnim egrederer, appantit princeps Crcccornm ««
    dum Tobiae oculos quasi pcr oflicium ctiialioii s ic- «ii ns (Ibid. 2(1). Quos itaque alios pi i»c pcs geniiuw,

    Patc.oi.. LXXX. 24
    7.7 TAIONIS CiESARAUGUSTAINI EPISCOPI 748
    nUi angelos appellui, qui sibi rcsisiere exem.ii po- A GAPUT XV.
    lnisscnt? Q.ue ergo esse pax in sul.lin.ibus potest, Quia malum nultius sil substantiw , sed a diaboto
    si inlcr ipsos quoque angelicos spir l<is praiiamli piimum inrentiim esl,

    cerlamen agilur, qui semper conspeclui Yerilalis (Aug~. de Gen. ad lilier., lib. xvm, c. 14. Idem,
    nssistiiiil ? Certa angelonini ministeria dispensandis Encliir., cup. 12, 15, 14, 15.) Malum naiura mm
    singulis quibusque geulibus sum praiala. El cum esl, sed pnvatin boni lu.c numen accepil. Om.iis
    subjcclorum morcs adversum se vicisgim pr;i'posi-
    naiura bonum esi, magnmn si corriimpi nou polcsi,

    lorum spiriluum opem raerenlur, ipsi qoi pr:csunl parvuni si pulest : nulluin esi ergo quod dicilur ina-

    spirilus contra se venire refeiunlur. Angelus qui liim, si niillum sil bniium. Scd bnniim omni inal.i

    Danieli loqoeb.itur, captivis Israelitici populi in I'er- carens inlegriim bonum est. Cui vero inest maluin,
    siJc conslitutis praiaius agnosciiur. Uiebael auiem viiialum vel vitiosum liouum est. Nec maliiin un-

    ooruiii qui ex eadem pjebe in Judoc;c lerra remanse- quain esse potesl ullum, ubi cst bonuin iiullum. Ma-

    rant pncpositus invcnilur. Unde ab lioc eodcm an,-


    luin oiiinino non esscl, nisi quo.l boiium e>l essei
    gelo paulo post Danieli dicilur Nemo adjutor qiioniam oninis n.iiuia boniim esl, nec res aliq.ia
    : e t

    vieus in omnibiis liis, nisi Michaet piinceps vester inaiaesset, si rcs ipsa qii.e wala est naturn imii

    (Ibid.Zl). De quo et lioc qnud praMiiisiu.us dicit : B essel - Omnjs natura etiam si vitiosa esl, in qua.itiiin

    Kl ecce Micliael uiius de principibus piimis venit naiura esl, Imna esl ; in qiiaiiluni vitinsa esl, n.ala
    in

    adjutoriiim mihi (Ibid Qui dum e&t. I x bonis mala oria sunt, el nisi iu abquibus
    15). ncquatpiani
    bnnis nou sunt nec eral, undc orirelur ulla mali
    simul esse, sed venire in adjuloriuiii dicilnr, aperle
    :

    ci populo prselalns agnoscitur qui capiivus jn alia


    uaiiira. Nam si essct, in quautiim nanna esset, pro-

    pirte lcnebalur. Quid est angelum diccre : Kgo veni


    [eclo bnna esset. Non fuil prorsus unde primilus

    propter sermonet luos ; princept autem regni Persarum orirelur m.iliiin, nisi e\ angeli et bominis naitna
    restilil milii (Ibid. 15), nisi sua siibdilis opera niiu-
    bona. Ex bona quippe lioniinis nalura oiiri voluntas

    liare? Ac si apeile dical : 1'rccum quidem tuaiuui cl boua polest el inala ac pcr hoc dicimus angc-
    :

    merila e.\iguiii ut Isracliticus populus a jugo su.c


    Iiiiii bonuin ct angelum malum, boininein bonuin it
    captiviiatis cxuaiur; scd esi adbuc quod in eodem liiiminein inatum : sed boniiin quod angelus , iiialiiiu

    populo Pcrsarum diuniiiio purgari debcat : uude qund vitiosus ; bouum quod liomo, malum quod vi-

    creptioni illius Persarum princcps inibi jure cnnlra- liosus. Qtiando diriuius boniim, naluram laudainus ;

    diiat, quamvis preces luas eorum lacrymx qui iii


    quando diciinus in.iluin, niui naluram, sed vilium ,

    Jud.ea relicli suut adjuvent. Angclusqui loquebalii quia ii.esl bi.n.e u.itur.c , ileprebciuliiiius. (Ibid.,

    Danieli di.xil : Michact prmcept vesler venil in adju- C Swtf. lib - '
    .
    c- '*) Nl >" er S° :lli<:ul,i
    •
    ai11 aliquamlo

    toriuin milii. Ciimquc


    advcrsum Persamin piiuci-
    ui cial iiialum, uiide liercl diabolus malus , sed qnia

    pem praiielur egreditur, GrseoruHI sibi pcinceps viiium est maluiu, dum essel angelus bmius, super-

    adfeniens apparet. Qua ex re innuitnr quod adver- biendo elicrttis est maliis. Ideoque rccte diciiur ab

    suiii Gnrcos aliquid Ju.la^a coinmiser.it qiiorum eo iuventiiin niabiiii ; malum igilur a diabolo iioii est
    ,

    piolecto ciusa ereptioni illius resislebal Propbci;e creaium, scd invciituiii ; et ideo inaluni nibil es(,

    preees angiius exaudil, sed Pcrsarum piinceps re-


    qui.i iiiil.ms siibslantia; csl : naiu siue Dco facluin

    sislil; quia etsi jam vila jusli deprccautis erepiioncm est mliil, Deus autem inaliiui non fccii. Creditur ab

    i.puli exigil, cjiisdem lauicn popilli adbuc vila con- b.cieiicis uieuiein a Dco, vitia a diabolo lu.sse creaia,
    l

    liadicil ; ui quia nerdum plcuc bi qui in caplivita- uudeetab bis ilu.c ualurx, bona et mala, putaulur.

    lem fucraiit ducli purgati sunl, jure eis adbuc Pcrsac


    Sed viiia naiura nou suui, ct dum vere a diabolo

    doiiiincnlur. Micbael adjuval, sed Griecorum prin- siul, non tainen creata sunt.

    repsad pr.Liiiiui veuit; quia nicreri qii.dem veni.nn CAPUT XVI.


    lam lnnga oppiessorum caplivilas pnleiat, scd ere- l)e initio inundi tel crealione cceli ei teiri .

    plionis eorum bc nelicio boc quoquc quod iu Gra-cos


    rj (!/u>\, lib. xxm, c. 12, n. 16.) Rerum subslaiitia
    deliqueranl obviabal. Rccte dici:ur quad cnnlra se simul crcala cst scd siinul speeics formaia non est;
    ;

    angcli vcniiint, quia subjcclarum sibi genlium vi- quod simnl per substantiam matcria;, non
    et exstitit
    cissim merita contradicunl. Nam sublimcs spiritus siiiiui apparuil per spcciem forni.c. Cum siinul fa-
    cisdein geulibus piincipanles iicquaquam pro injusle ciuui ccelum lerraque describilur, -1111111 spirilualia
    agemibus decertaui, sed eorum facta juste judicaiites mqiie corporalia, simul quidquid dc cceln oritur,
    examinanl. Cum uniuscujusque gentit vel culpa vcl simul facium quidquid dc terra pn ducitur, indicaiur.
    justilia ad supenue curix cnnsiliuin ducilur, ejus lein Dixeral Uoyses : In principio creavil Deus cccluin el
    vl nun
    gcnlis prxposilus vel ob.inuisie in ceriamine, lerram \Gen. 1, 1]. (Lib. 1 in Exech., Iiom. I, 11 i.)
    obtinuisse perhibelur. Quorum lamen omnium una s i quis crederel quia verum de prxieriio diceret,
    vicloria est sui supcr se opilicis volunlas summa, si dc fuliiro etiam aliquid non dixissel? In ipsius
    quam diim seii)|icr aspiciuut, quod oblincrc non va- e cniiu 1 bri fine, in eujus exordio i la de pr;eleTilo
    lent nunquam voluni. dixer.il, aliquid propbeli.c per Jacob vocem de ven-
    tiiris permiscuit, dicens ; Non auferetur sceptium dc
    Judti, ct dux dc [emoribus ejus, doncc vcniat qui m:t-
    719 SENTENTI \KUM LIB. I 7S0

    tendus est, et ipse erit exspectatio genimm (Cen. xlix, A CAPUT XVIII

    10). \Moral. xxxn, c. 12, n. 20.] Qui diversis diebus De dklinclione creaturarum.
    creatum ceelum et lerram , virgulium herbanique (Moral. lib. iv, c. 2 ), n. 55). Ex rebus insensiliili-

    narraverat, nuiic unodie facla manifestal; ut liquido busdiscimus quidde sensibilibus atque intelligibilibus
    ostenderet quod creatura omnis siinul per substan- sentiamus. Terra namque aerefeciindaliir, aer autem
    liam exstitil, quamvis non simul per specicm pro- ex cceli qualitate dlsponilur. Jumeutis quippe bomi-
    cesseril. (Apud lsidor., lib. i Sent., cap. 10.) Ratio nes, hominibus angeli, arcliangeli vero angelis prie-
    mundi de uno coiisiderand i est lioniine : nam sicnt suul ; nain qtiod jumentis homiiies pra^sint, et u u
    per dimeiisiones xlalum ad finem liomo vergilur, cernimus, et Psalinistne veibis doceinur ,
    qui ail:
    ita et iminilus per boc quod distemlitur teinpore de- Omnia sukjecisti sub pcdibus cjus, oves et boves univer-
    ficit; qnia unde lionro atque mundus crescere vide- sas, insuper et pecora campi (l's. viii, 8). Quia vero
    tur, ihde uterque minuilur. (Aug., lib. xn Conf., angeli hominibus pricsini, per proplielam testalur
    cap. 29.) Maleries, ex qua formalus est mundus, angelns dicens : Princeps regni Pcrsarum reslilit niihi

    origine, non lempore res a se factas praecessit, ut (Dan. x, 15). Quod angeli a superiorum angeloruni
    sonus canlum ;
    prior est cnim sonus cantu, quia polestatibus dispensantur, Zacbarias perbibet pio-
    suavilas cantilenae ad soiiiim vocis, non sonus pcr- B pbeta, qui ait : Ecce angelus ,
    qui loquebatur in me,
    tinet ad suavitaiem. Ac per lioc utrumque simul egredicba.ur ; el alius anyelus egrediebalur in oceursum
    sunt ; sed ille ad quem pertiuet cantus prior est, id ejus; et dixil ad eum : Curre, toquere ad puerum istum
    est, sonus. Maieries, ex qua ccelum terraque formata dicens : Absque muro habitabitur Jerusalem (Zach. n,
    est, ideo informis vocata est, quia nondum ex ea 5;. Si enim in ipsis ofliciis sanctoiuni suirituum
    formata erant quae formari restabant; verum ipsa neqiiaquam potestates summae minimas disponerent,
    materia ex niliilo facta erat. Aliud est aliquid fieri nullo modo hoc quod honiini diceret angelus ali

    posse, aliud lieri necesse esse. Fieri necesse est angclo cognovisset. Quia cunctorum conditor omnia
    quod Deus naluris inseruil, fieri aulem posse est per semetipsuin tenet, et lainen ad disiinguendum
    quod exlra ciirsuin indielum naturarum creator ut pulchr* universitatis ordinem, alia aliis dispensami-
    lacerrt quamloque voluil reservavit. (Aug., tib xm bus regit; non immerito reges angelorum spiriius
    Conf, cap. 6,1.) Posl anniimeratain cceli lerrxque accipimus, qui quo auctori omniuin familiarius ser-
    creauiram, ideo nominatur in Genesi (i, 5) Spiiitus, viunt, eo subjecta potius regunt. llomo cum angclis
    eum dici
    ut quia superferri oportebal, ante illa no- quiesceret, si persuasoris linguam sequi noluisset.
    minarenlur quorum creator Spiiilus sanclus super- Undenon immeritoangeliconsules vocantur: quia spi-
    ' J
    ferri diceretur : quod el Apo*lolus indical (Rom. riluali reipublicoe consulunt, dum nossibi ad regnum
    v. 5), dum superemineutem viam charitatis demou- socios juiigiini. Dum sanclis angelis nuniianiilius
    sirai. Ideo supcrferri aquis sanctus dicitur Spiritus, voluntatem Conditoris agnoscimus, in eis procul dn-
    qnia donum esi Dei , in quo subsislenles requiesci- bio consullum ab bac angustia noslrae tribulaiiouis
    mus, atque protegendo nos superfertur nobis. iuveiiiiiius.

    CAPUT XVII. CAPUT XIX.


    Quod essentia cceli et terrm in aHernum subsistat.
    Quod rutionotis crcalura angelorum alque hominum
    (Moral., lib. xvn, c. 9, n. 11.) Coeli et lerra per simut creata sil.

    eam qnam nunc liabent imaginem trauseunt, sed (Moral. xxxu, cap. 12, n. 17.) Oinnis creatnra ab
    lamen per essentiam sine line subsistunt. Hinc auctore Deo, qui in actione sua nequaquam lempo-
    nanique per Paulum dicitur: Praneritenim /iguraliujus ris protelatione distenditur, simul condita non dubi-
    mundi (I Cor. vu, 51). Hinc per semetipsam Veriias tatur. Et si rerum causas subiili discussione pulsa-
    dicil : Ccelum el terra transibuut, verba auem mea non mus, simul factum angelum liomiiieinque cognosci-
    prceteribunl (Maith. xxiv,55). Ilinc ad Joannem dicilur iinis : simul videlicct , non unitate temporis, sed
    angelica voce : Erit coelum novum el terra nova(Apoc. cognitione rationis
    D ; simul per acceplam iinagineui
    xxi, 1). Q\iae quidem non alia condenda sunt, sed sapienti;e, et non simul per conjunclam snbstantiam
    haec ipsa renovantur. Ccelum ac lerra el transit el f.irmne. Scriplum de homine est Fuciamus hominem :

    «rit, quia et ab ea quam nuiic habet specie per ad imaginem et simititudinem noslram (Gen. i, 20).
    ignem tergitur, et lamen in sua semper nalura ser- Et per Ezecbieleni ad Salan dicitur : Tu signacutum
    vaiur. Unde per Psalmislam dicitnr : Mutubis ea, et simititudinis, plenus sapientia et perfeclus dccore in
    ,

    mutabunlur (Psal. ci, 27). ln fme saeculi liiijus ulii- deliais paradisi fuisti (Ezech. xxvm, 12). Iii cuncia
    mam cnmmouilinnem suam ccelum et teria ipsis igitur crealura homo el angelus siuiul exslilit; quia
    nobis nunc vicissitudinibus nuniiiint, quibus noslris ab omni natura irrationabili dislinctus processit. In
    usibus indeMnenter alternant. Kam terra a sua spe- cnncta conditioue reium niillum rationale niiimal
    cio biemali aridilate delicit, vernali liumore viride- nisi angelus et bouio est. Quidqtiid raiione uli non
    scil. Hinc ergo, hinc fidelis quisque colligat, el in- polest, ciim hiiinine factum non esl. (Morat. lib. ix,
    lerire speciem coeli et terrae, et lamen per innova- c. 49, n. 75.) Licet per coxternum Patris Verbum
    lionem refici, qu.e constat nunc assidue alicrnanlium cuncia creata sint, in ipsa tamen ratioiie creationis
    6|ccierum vicisMi.udinibus velul ex dcfectu rejiarari. ostenditur quanlum cimctis animalibus quanium
    ,
    7S1 TAIOMS CiESARAUGUSTANI EPISCOPI 7S2

    rebus erelesiibus , sed lamen insensibilibus homo A illatn tremendi lerroris in psalmi inchoatione secu-

    praderatur. Cuncla dixit Deus, et facla sunt {l's. lns esl, dicens : Dumine, ne in ira tua aryuas me, ne-

    cxlviii, 5). Cum ven> facere bominem decernit, lioc que in [urure tuo corripias me (Jkid., 2). [Morat., Itb.

    quod reverenter pensandum est, praemittit dicens : xxxv, c. 8, n. 16. |


    Seplenaiio numero pi rfeclio a-ler-

    Faeiamus hominem ad imaginem et similitudinem no- nilaiis innuitur, einn dies septimus in requiein Do-

    stram (f.cn. i, "2(3). Neque eniin de eo sicilt de rebus inini sancliflcalus vocatur. Cui jnn vespera inetse
    caeteris scriptum esl : Fiat, el factum esl (lbid. 5); non dicilnr, quia aeternx bealitudinis requies nuilo

    nec ul aqua volatilia, sc lerra honiinem prolulil : termino coarclatur. Ilineestetiam quod leged.ita dies
    sed prins quaiu fierel, Faciamus dieilur, ul videlicet septiuiiis ferialus esse prtcipitur (Lerit. xxv, 8, il).

    qtiia raiionalis crealura coudebalur, 'quasi cuni con- ul aelema per illum requies designetur. (Sum. 17.)

    siiio facia videremr. Quasi per sludium de lerra Quod per seplenarium numerum pra-senlis vilas

    plasmatur liomo, et inspiratione Conditoris in virtuie universiias designatur tuuc magis oslendiiur cum

    spirittis vitalis erigilur; ul scilicet non per jussionis post eum quoque eiiam octonarius subiuferlur.

    vocem , sed per dignitatem operaiionis exisieret, Seplenarium quippe cum adbuc alius sequiuir, ex

    qni ad Condiloris iinaginem flebat. Scrijilum est ipso ejus augmento exprimiiur quoJ linienda tem-

    Crcavil Deus Iwminem nd imnijinem suam ad imagi- ,


    B pora relernilate concludanlur. Seripluni est : Da
    ncm Dei creavit itlum, masculum et jeminam fecil eos parles sepiem, necnon el octo (Eccl. II, 2). Per septe-

    (Gen. i, 27). [Moral. lib. xxxn, c. M, n. 16.] Necduni iiarinm quippe numerum, boc quod septem dienus

    Eva facia describiltir, et jam liomo masculus et fe- agiiur pr.esens teinpus expressil; per ociooariiim
    inina perliiheuir. Sed quia cx Ads lalere erat pro- vero vilam perpetuam dcsignavit, quam tauien sua

    cul dnbio femina proeessura, in illo jani compiiiatur nobis Dominus resuirectione p.ilefccii. Douiinico

    per subsianiiaui a quo fucrat producemla per for- sciiicct die resiirre.il, qui duin diem seplimum, id

    iiiani. Considerare lamen hxc et in minimis possn- est, salibaium, sequitur, a cuodilione ociavus inve-

    riiis, ui cx miiiimis uiajora peusemus. Ilcrba nam- iiiiur. (Num. 16.) ln annorum curriculo sepienarius
    quc cum creatur, necdum in illa necdum
    fructus, mimerus seplies multiplicatus innnade addila ad

    semen oslenditur. Inest vero ei, eliam cum non quinqiiag: narium ducitur, ul perpcluain beatiludi-

    apparet, fruclus et scmen, quia nimirum siinul siint iieui signans julnl.ei sacratissima rcquies observetur.

    in radicis subslanlia qnaj non siniul prodeunt pcr (Aum. 15.) Septenarius iniiueru- apud sapienlcs

    lemporis incremeula. (Moral. tib. iv, c. 5,n. 8.) Duas bujus sxculi quadam sua liabelur ratione perfectus,

    ad inlelligenduin se creaiuras Deus fecerat, an^eli- quod cx primo pari et ex primo impari coiisumiua-
    cain videlicei et liuiiiaiiain. Llramque vero superbia
    C lur. Primus enim im (
    .ar ternarius esl, primusque

    perculit, atque abslaiu ingenilx re< titudinis fregil; par i|uaieriiarius. Ex quibtis duotiiis scplcnariiis con-
    sed una legmen carnis habuit, alia vero uihil iniir- stat, qui cisilcm parlibus suis muUiplicatus in duo-
    iiiinn ile c:niie geslavii. Angelus namque solunimodo denariuin surgit. Nam sive ires pcr quatuor, seu

    spirilus, bomo vero el spiriius et caro. Misertns ergo qtiatuor pcr trcs ducimiis, ad duodenarium perveni-
    Creator, ut Imminem rednnerei, carneni ad se de- nius. Nos quia a superno munere verilatis prxdica-

    liuit reducere, quam in perpetratione culpa: cx iu- menla percepimns, h-*c lix i scienli:e alliludine de-

    lirmilate aliquid constal haliuisse. Et eo aliitis debuil spiciendo calcainus; hoc procul tlubi.i inconcussa
    apnsiaiam ai geluni repellere, quo, cuni a persisiendi Qde relinentes, quia quos spirilus graiix sepiiformis
    I riiliidine corruii, uibil inflrmum e\ carue geslavit. repleverit perficit, cisijue non soluin Triniiatis noti-
    Rccte Psalmisia, ciuii misertum Redemptorem bomi- tiain, sed etiam virluium qnalu ir, id est, piudonlix,
    iiilius dieeret, ipsain t|iio<|ne cauani roisericordix l< inperanlix, lurliludinis atque jusiiiix operatioueui

    expressit, dicens : El memoratus est, quia caro sunl pr.eliet.

    (Ps. lxxvii, 59). Ac si diceret : Quo eorum infirma CAPIT \\1.


    viilil, co tlislricle culpas piinirenoluil. Estadbucaliud r» De anima ejusqne sens.bus.

    quod et perdiius linmo reparari debuil , ct super- (Uoral., Itb. xi, c. 55, n. ib.) In Sciiptura sacra

    bens spirilus reparari non possit ,


    quia nimirum denles aliqiiamlo inlerni sensus aceipi solenl, Jere-
    angelus sua malitia cccidil, lioino vero alicna pro- mia lestanie, qui ait ; Fregit ad numerum dcnt.y
    siratus est. mcos (Tltren. m, !0j. Per dentrs eniin cibus trangi-
    CAPUT XX. ttii i.t glutiatur. Unde non immerito in denlibus in-
    De seplcnarii numeri p.rfectione. lernos sen-us accipiintisx q i singula qu.e cogiUnt
    Septcm diebus universum tempus evolvi ur. quasi maiidunl et counuiiiuunl, aique ad vcnlrein
    iElerna enim dies, qune explela septem dicrnm vi- itiemnri.e transmiltuni. Internos seusus animx quasi

    cissiludine seqniliir, scilicet oclava est. (Creg. 10). n tlenics propbela ad niiiiieruiii fraclos dicit, qma
    in Ezrc.h., Iwmil. I, n. 2.) Unde ei Psalmisia resur juxta meosuram uniuscujusque peccali inlelligeiKix

    reclionis diem consideraus, quia de extremi judii ii tsciias generaiur in .seii.--il.ius. et secuiulura quoi

    erat disinctione locuttirus, prsemisit titulum, diccns: (|uisqtie et;it exlciius, iu ct> obsliipCSCII t| tid de in-

    ln jin m Psalmus David pro oclava (Ptalm, vi, 1). I i lernis atque invisibilibus ii:lelligere poluit. Omnii

    enini quam orlavara diceret demonsurarei J' c "i Irnmo ani tomederit utam acerbam, vbstuptsce- 1
    Jcn-
    755 SENTEiNTI AliUM Llii. I. 754

    tcs qus (Ezech. xv.iii, "2


    ; Jerem. xxx, r>i>). Quid naui- * liomo ab Auctore lueril condiuis , bosli l.iincii

    que acerba uva nisi peccaluiu esl ? Uva quippe sponte substratiis , clamores de pugua lolcravit.

    acerba esi fruclus aule lempus. Quisquis euiiu prse- Ipsa cuiin caruis suggeslio quasi quidaui ciamor cst

    senlis viliB deleclaliouibus saliari desideral, quasi contra quieteiu ineuiis.


    Iructus aute leiupus comedere fcsliual. Qui tivam caput xxiu.
    acerbam comedit, denies ejus obslupescuut, quia Dc lignit purudisi el iujno saeutiw boni et muti.

    qui praseulis muiidi delectaiione pascitur, iulerni (MoraL, lib. xxxv, c. 14, n. 29.) lu paradio ne-
    ejus seusus ligaulur, ut jam spiiiiualia uiandcrc, id quaquam tuala arbor cxstitii, quam Deus boniiui ne

    esl, inlelbgere, iiequeant ,


    quia unde iu cxterioribus conlingeiei inteidixii. Sed ut nielius per ohedieuii.e
    deleeiuii suut, inde in inlimis obslupescunl. Et dum uierituui boiiiu beue coudilus cresccrcl, dignuiu
    peccato anima pascilur, paucui justiiia; euere nun lueral ul bunc eliain a bouo prolnberet; qualcuus
    valel, quoniam ligati dentes ex peccali cousuetu- lanlo verius lioe quod agerel virlus csset, quaiito

    dine, jusium quod inius sapit edeie nequaquain ct a bono cessans auctori suo se subtlitiiiii liuini-

    possunt. Considerare iuagnupere quid agere jusii lius exbiberet. Ex omm iiijno paradisi, iiupiil Deus,
    soleant debemus. Qui plerumque, si qua in se qu.uu- edite, Ue lijno uuteui scienlice boui el inuli ne lctujc-
    bbel leviter carnalia csse depreheiiduiil, lucc 111 iu- 1$ ritis (Gen. ll, 10). Qui euiui ab uno quohbel buuo
    ternis sensibus reiraciaiues, vehemenler iu seuiet- subjectos vetat , uecesse esl ul uiulta concedal, ue
    ipsis iuscquuniur, alflictione se conteruni magnisque obedicutis nteus lundilus iniereal, si a boms otiiiu-

    cruciatibus, vel iuinima in se prava dijudicam atque bus peuilus repulsa jejuual. Omnes paradisi arbures
    per pueuiieiitiaiu damuant. Elecli quotidie aguul ut ad cstiiu Doininus couccssit cum ab ut.a prolitbuit,

    iu conspectu icteini judicis et ipsi iuveniri, iu quan- ul ciealu.ani suant, quam nolebal cxsliitgui sed
    tiiiii csl possibile, ineprebcusibiles debe.nil, el bi provelu, lanlo facilius ab uua rcslritigeict, qiiauio
    qui eos sic se juUicare cuiispiciunl emendaie sciuet- uJ cuucias latius relaxaret.
    ipsos a culpis graviuribus uiaidescaiii. CADUT XXIV.
    De iirwcaricuiione primi iiominis.
    GAPUT XXII.
    (MoraL, lib. xxiv, c. 7, n. 14.) Callidus busus
    De conditione primi Itominis.
    ct bumani generis iuimicus tjuud iu paradiso egit
    (MoraL, lib. xxv, c. 5, n.&; lib. xi, c. oO, n. iii; lioe quotidie agete nun dcsisiu. Verbaquippe Dei
    lib. xxv, c. 5, u. i ; lib. iv, c. 28, n. 54.) 1'rimus de cordibus liominum iitolilur evelkre, aique in ets

    buino lla coudilus iiui, ul liiaiiculc lilo decedercul licla proinissiuilis sua; blaiidimenla railtcaio : quo-
    teuipoia, nee cum teinpunbus ipsc traiisiret- Slabal C tidie autiquus buslis id quod Deus ininatiir levig.tt,

    euiiii iiionientis decurreulibus, quia nequaquaui ad et ad boc crcdeiiduin quud lalsuitt piuiniiiil invitai.
    mi.i: lermiiium per dieruiu increineula lendebat. l'also ciiiui poilicelur letiiporalia, ut iiieullbus iio-
    1'innus bumo aule culpam slaluni liabere lixuiii iimiuin ea suppbcta levigei quaa Deus uiiuaiur
    poluil, qiua teinpoi.i eo slanlc Iransibaul. Slabat atterna. Iluiuaui geueris adversarius, cum prtesentis
    lamo robuslius, quanio scinper stauti arctius iulix- \tlie gloriam spuudel, quidal.ud dieil quam Gustute,
    rcbal ; sed postquam debquil, m quodam se quasi el erilis sicul dit (Gen. iii, 5).' Ae si apcrie iltceri i :

    lubrico lemporaliialis posuil. El quia ciliuin coine- Tetuporalem concupisceiitiam laugile , et iii boc
    dil vetitum, staius sui protmus invenit deiieclum. inundo sublimes apparete. Anliquus boslis, ctiiu a

    Et uiox ofleuso Creatore cuepil ire cuui leuipore. COrdibus buitiinuin liinoreiu dinnu; scnlentix nuio-
    Ad buc in paradiso liuino couditus lucrat, ut si sc verc conatur, quid aliud loqutlur iiu.tiu id quod pu-
    ;»l Condiloris sui obedienliaiii vinculis cbantatis nits lioiiiinibiis dixit : Cur proecepit robis Deus ut

    astriugeret, ad cceleslem augeiorum palriam quan- non coiuedereiis de oinni liyno paradtsi (Ibtd., Ij(
    doque sme inorie caniis transiret. Sio priiuus Sed quia divino uiuuere redemptus butno justiliam
    Iioiiiu iiuniortalis est coudiius, ut tamen si pec- recepit quain duduiu cunditus aiuisii, robusUur sc
    I»
    carel iuori posset ; el sic morialis esl conditus, jain cuntra blaiidiineiila calliJie persuasioms eici-
    ut si noii peccaret, moii etiam non posset -, at- cet, quia evperiiiieulo didicil quanuim obetlieus esse
    que ex ineiito libcri arbilrii beaiiludineni illius re- debeat prascepto. El qucin iuiic culpa duxitad pueuaiii,
    gionis aaiugeret, iu qua vel peccare vel moii nou iitiuc i.na sua restringita culpa: ui lanlo uiagis de-
    ,

    pusset. lu aUerna: bcalituJinis lehcilalL', ubi posl linquere inetual, quanto, cogente supplieio , et ipse
    redenipliouis lempus, morle iuterposita, eleui traus- jnn quod perpdravil accusat. (Lib. t i»i Evang.,
    ciuit, iiluc procul dubio paienles primi, si iii cun- Iiomil. 10, ». 2, 5.) Calltdus adversarius coutra pri-
    ilitiunis sua; slalu perstilissenl, eliam sine morte iiuiiii liomiuem parenlein nustruui m liilius se leu-
    corpuium Iransfeiri poluissenl. Quasi quoddani si- lationibus crexit, quia buitc videlicet gula, vaua
    lcnliuiii pniuus liomo conditus liabiul, cuni comra gloria el avaiitia leulavit ; sed lenlando sujieravit,
    bustem suiim libeium volunlatis arbitrium accepi . quia sibi emn per coiiscn^uii: subdidil. Lx gula
    Cui quia sua sponle succubuil, mox ile sc quod quippe leillavil, cum cibum ligui vetiliiin oslendit,
    coutra sc pcrsirepeict invenit. Quamvis silentio ah|iic ad coitiedeiidutti suasit. Ex vaua gloria tcu-
    a
    Mulius in cd., etiam non mori possct,
    TAIONIS CjESAUAIGCSTANI EI'lSCOl'1 75G

    tavit, cinii diceret : Eritis sicui dii (Gen. 111, 5). Es A posiquam deliquii , in quodam se quasi iubrico
    avaritia lentavii, cum dicerel : Scientes bonum et lemporalitatis posuit. El qiiia cibum coniedil veti-
    malum ( Ibid. ). In boc ergo eum ad superbiani lum, slatus sui piotinus invenit delectuui. Tempo-
    traxit, quoil illum ad avaritiam sublimilatis exciia- rum niuialiiliiatem non solum exlcritis, sed iuierius
    vil. Quibus modis diabolus primum hoininem stra- quoqne liomo patitur, dum ad meliora exsurgere
    vil, eisdem inodis secundo bomini tenlato succubuil. opera conatur. Mens elenim mutaltilitaiis sux pon-
    Per gnlam lenlavil , cum dixit : Dic ul lapides isli dere ad aliud semper impellilur quam esl et nisi ,

    panes fiant(Malth. iv,5). Pervanamgloriam tenlavil, in statu suo arcla cuslotlix diseiplina teneatur,
    cum dixil : Si Filiut Dei es, mitie le deorsum (Ibid., semper inleriora b delabilur. Qux enim semper
    6). Per siiblimitalis avariliam tenlavit, cum regna siantem deseruit, statum, quem habebat « amisii.
    omnia mundi ostendit , dicens : Hwc omnia tibi (Moral. iv, c. 1, n. i.) Omne elenim tempus Imc
    dnbo, si cadens adorareris me (Ibid., 9). [ Moral. noslrx iuor alitatis quandiu nos in bac noslrx mu-
    xxvin, c. l,ri. 6.] a Quid est quod ad auram post me- tabiliiatis corruptione retinet, xternitalis nobis in-
    ridiem Dominus deambulat, nisi quod lux ferveniior commiitabilitas uon apparet. Qui igitur diem jam
    cbaritatis abscesserat, et pecealricem animam culpx xternitalis videl, xgre diem sux mortalitalis susli-

    sux frigora conslringebanl? lncrepavil ergo Atl im " net. Scriplum est in libro beaii Job : Pereai dies,
    deaiiibulans, ul cxcis menlibus nequiliam sii.un in qua naius sum (Job. 111, 5). In die quippe justilix
    non solum sermonibus, sed etiam rcbus aperirei ;
    lionio est conditus, sed jam iu tempore culpx natus.
    qiiateims peccalor bomo, et per verba quod fecerat Adam enim condiius , sed Cain primus natus est.
    audiret, et per deambulaiionem, amisso xternitatis Quid csl ergo diei naiivitatis maledicere, nisi aperie
    staiu, mulabilitatis sux inconsiantiam cemerei, et dicere : Dies muiabiliiaiis peieai, et lumen xterni-
    pcr auram feivore charilaiis expulso , torporcm lalis erumpal (Num. 5)? Iloc lempus nostrx mula-
    siitnn animadverlerel, et per declinationem solis co- bililalis imn qiiandoque iia periluruiu, id est, trans-
    gnosceret quod ad tenebras propinquaret. (Morat., iinrum esi, ut male sit, scd ul peuiius non sit, an-
    lib. ii, c. 5, n. 6. ) Scriptnin est : Vocavit Deus gelo in sacro eloquio aliesiante, qui aii: Per rivenlem
    Adam, et dixil ei : ibi es (Gen. m, 9)? Quid esl m sarula, quia lempus jam non erit (Apoc. x. G). Nam
    qnod Dnminus Ad.im po-t lapsum requirit, dicens : elsi Prophela dicil : Eril lempus eorum in tetemum
    Ubi es? Nunquiilnam divina potenlia uesciebat post (P*. lxxx, 16) ;
    quia per momenta leiupus dcflcii,
    culpam servus ad quae lalibula fugerat ? Sed quia nomioe lcmporis eorum defectum vocavit, osten-
    vidit in culpa lapsum ,
    jatn sub peccato velut ab _ dens quod sine omnimodo defeclu deficiunt hi qui a

    oculis veritatis absconiliiiiin, qtiia tenebras erroris visionis iulimc consolatione separanlur. (Sloral.
    cjns non approbat, quasi ubi sit peccaior ignoral. lib. xxv, c. 5, n. A.) Nos quippe, quia de pnpagiue
    Oinnip'>lens Dominus Adam et vocal cl rcquirit, primi hiuiiinis nascimur , radicis amaritudineni
    dxens : ibi es? Per hnc quod vocat, signiim dat quia quasi in virgullo retinemiis. Nam quia ex illo ori-
    ad pnenilcntiam rcvocal. Pcr hoc quod rcquirit , gincm diicinius, cjus cursum nasccndo surliniur, ut
    aperle insinual quia peccaiores jure damnaios non eo ipso nioineiito qiioiitliano quo vivimus incessau-
    ignorat. (Moral., lib. n, c. 45, n. 59.) Humanum ter a viia iranseanius , el vivendi nobis spatitiui
    gcims contcniplaliouciii lucis inliinx hahuitin para- unde crescere creditur, inde de«rescat. Dum infan-
    diso ; sed sibtmelipsi phcens, qnotl atl se recessit, tia ad pueritiam. puciilia ad adolescenliam, ado-
    Imneii Condiloris perdidt ejiisque laciem ad ligna scncctus transit ad mor-
    ;
    lescenlia ad juvenliilem,
    paradisi fiigit, quia posl cttlpatn videre metuehat tcm in cursu vil.e prxscntis, ipsis suis augmcnlis atl

    qiiem amaie constievcrat. Scd ccce post culpani delrimeniuni miser homo compeUiiur, el indescm-
    vcnit in pcenam, cx poena autem ad amorem redit,
    per dilicit unde se proiicere in spalium viuecredit.
    qnia quis fueril ClllpX friictos invenit atque illam
    ;
    CAriT XXVI.
    lacicm quam timuil in culpa, cxcilatus requirit ex hominum
    Dg discordia angelorum tanetorum aique
    pcena uijam caligiuem cxcilaiis sux fugial, alque
    : sub pruvaricalione consiiliilorum.
    boc ipst.ni quod Auctorcm miiiiii imn vidcl graviler (Lib. t in Ev., homil. 8, n. 2.) Priusquam fle-

    peiboirescat. demptor nosler per carnem nasceremr, discordiam


    CAPUT XXV. iiiiii angclis habuimuS , a qtionm claritale atque

    De mwatione et volubiluaie temporum. mtinditia per primx culpx meritom ,


    per qnoiidi.tna

    (Moral., Iib. xi, c 50, n. C8.) Fixum statum lcm- dclicia, longe distabamus. Quia crgo peccando ex-

    porum inprismii sxculo hancrc non possumus, ubi iranei eramusa Deo, exirancns nos a suo consortio

    transituri venimu_s atque huc ipsi loslrum vivere depulabant Angeli civcs Dei. Sed quia nos cognovi-
    quoiidie a vita transire est. Quem videlicet lapsum mns Regcm uosirum , recngnovcranl nos Angeli
    tcinporum primus homo anle culpam hahere non civcs sti"S. Quia coeli Rcx tcrram noslrie carnis as-

    poioit, quia teiiipnra, eo siante, transibanl. Scd suin sii , inliriniialcm nostram angclica celsiludo

    a
    Haec in nostro Cod. ex scrihje incnria desunl, ! Kd., in deteriora.

    .pi.i iimcii, ut sciilcntia ciutaiel, cx Gngoiiu • Kd ,


    qmetu habere potuit
    supplere vi-um ruihi fuit.
    757 SENTENTIARUM LIB. /. 7^8

    [idii despicit. Ad paceni noslram Angeli redeunt, in- A lur. Hecle igilur iiifeeouda mens Babyloins liha inin-
    leutionem piions discordioe posiponuni : ei quos in- cupalur, quae in eo quod ncquaquam bona- opcr.i
    linnos prius, abjectosque despexorunl, jaui socios germinai, diim iiullo ordinc rectae vilae eomponiiur,
    vencranlur. In veteri lestamento Loih , et Josue Au- quasi confusione malre generatur. Scrinium esl :

    gelos ndoranl , nec laiueii adorare proliibentur : Jo- Dcscende, scde in pulvere, virijo filia Bnbijlon, sede in
    liannes in Apocalypsi adorare Angeluiii voluit, sed lirra; non esl soliuin filitv Chaldaorum(lstti. xlvii, 1).

    tarueii idem hunc Angelus, ne se adorare debeat, Humana igilur mens, poslquatn statum salmis per-
    compescuil, dicens : Vide ne feceris : comervus tuus dulit, ad confusionis suae cumulum, appellatui virgo,
    tum el [ralrum tuorum. tiuid esl , qtiod ante Hedem- vel incorrupU, quod duduin fuil, cui aple per incrc-

    pioris advenlum Angeli ab honiiiiibus adoranuir, et paliouein dicitur divina voce , Descende. lu ako
    taceut, postmoduin veroadorari relugiunt : nisi quod quippe humanus animus slal quando superuis relri

    naturam iiostiam, quaiu prius despexerunt, posl- bulionibus inhiat, sed ab hoc slalu descendit cum,
    quam hanc supcr se adsumplam coiispiciunl, sub- lurpiter victus, sese dcfluentibus iimndi desideriis
    siraiam sibi viderc peiliinescunl? INcC jam sub se subjicit. (Moral. xtv, c. 17, n. 21.) Cerlissime liliae

    velut iiiliriuam coiiteinnere ausi sunl, qiiam super Babylunis dicilur : Sede in pulvere; cum enun sem-
    se vide icel iu cueli Hege veneranlur. Nec habere de- B |, cr i erra s ji pulvis, qu.d per pulverem nisi cogitatio-

    dignautur homineni sociuni, qui super .-<• adoianl nes debemus accipere ? Qu.e duiii iinportuue ac si

    lioiiiiiiein lieum. lenler in mente volant , ejus oculos cxciecant. Et


    CAPUT XXVII. quid per lcrrainnisi terrena actio designatur ? He-
    ,

    De Jerusalem cmiesti vel ejus civilms. proborum ineus prius ad eogitairda prava dejicitur,
    (Lib. ll in Ezech. Iwmil. t, n. 5.) Jerusalcm visio et postmoduniad facienda. Recte ergo liliae Babylon,

    pncis iuterpielalur. lli nimirum iu Jerusalcm habi- quae ab hoc iuternse reclitudinis judicio descendit,
    tant qui in visione pacis iniimre inentem ligunt. per ferientem sententiam dieiiur ul prius in pulvere
    Seiiplum qnippe est : Jerusalem quw wdificatur ut ci- et post in terra sedeat, quia nisi se in cogiialione
    vitas (Psat. cxxi, 5). Quia enifli illa interhae pacis proslerneret, in malo operc non ha-sissel. (Morat.
    visio ex sancioriim civium congre^atioue construi- vi, 1G, n. 25.) Descendcns enim , in pulvere residct,
    lur, Jerusalem ccelestis ut eivitasaedilicaiui'. Superna quia ccelestia deserens, terienis cogitationibus as-
    illii Jerusalem civiias dum in hac peregrinationis persa in infimis vilescit. (Moral. m, 51, h. GO.)
    lerra flagellis percutilur, Iribulalionibus lunditur, Suiii nonnulli qui, cum parva aguut, de semeiipsis
    •j s lapides quoiidie quadranlur. Ipsa esl civitas, magna sentiunl. In altum inentem sublevant, et prae-
    seilicet sancla Ecclesia, qu;e regnalura in ccelo adliuc ire se cu'teros virtuluin meriiis putant. Ili nimiruin
    laboral in lerra : ctijus civibu? Peiius dicil : Et apud se introisum humililalis sierquilinium dese-
    Vot tanquam tapides vivi superwdificamini (l Pclr. runt, et elalionis fastigia ascendunl. lllum videlicet
    II, 5). Et Paulus ait : Dei agricultitra, Dei adificulio iniitanies qui primus se apud se extulit, sed elevando
    eslis (I Cot. iii, 9). Jerusaleui civiias liabet hic in proslravil. llluni imitantes qui accepta condiuotns
    sauctoriim nioribus magnum jam aedilicium suum. dignitate contenlus nou fuit, iliceus : In cazlum con-
    In aedilicio quippe lapis super lapidem ponitur, et scendam, super aslra caili exallabo soliitm meum (Isai.
    <|iii poriat alterum ponatur ab alleio. (Lib. n in xtv, 13). Apostalae angelo male conjuncia Babylonia,
    Ezech., homil. 9, n. 10.) Isaias proplieta ail : Vivit id est, confusa mullitudo peccanlium dicit : Sedeo
    Domiitus, cujus itjnis esi in Sion, el caminus ejus in recjina, et vidua non sum (Isai. xlvii, secund.
    8,
    Jerusalem (Isui. xxxi, 9). Plus e^l enim cainiuuin LXX). Quisquis ergo introrsus iulumescil, in altuiii
    isse (|iiain igncni, (|iiia ignis esse et parvus potest, sc apud seinetipsum posuit, sed eo se gravius in infi-
    iu cauiino autein vaslior llamma suceendilur. Sion niis deprimit quod de se iuliina veracilcr sentiro
    viio speculatio, Jerusalem auiem visio pacis dicitur, coniemnit. (Moral. v, 21, n. 41'.) Lecenae nomiiie ali-
    paiem vero nostraui inleiim speculamur, ut quando hujus mundi
    liic illic p civitas, id est, Babylonia, desi-
    I
    osimodiiin plene vide inus. Ex amore omnipolenlis gnalur, quaj conlra vilam innocentium i laniiale
    Domini in Sion ignis Jerusalem vero caminus
    csi, in cruilelilalis efferatur, quae
    ; antiquo hosti, quasi sae-
    <jtiia hic aniorisejus Qainmis atiqualenus ardemus
    ubi vissiino leoni, sociata , perversne persuasionis ejus
    de illo aliquid conieinplamur. Sed ibi plene ardebi- semina concipit, et reprobos ex se lilios ad similiiu-
    uius ubi pkne videbimus qiiem amamiis. dinem illius, quasi crudeles catulos gignit. Catuli
    CvPUT XXVIII. leonurn sunt quiibel reprobi ad inii|uam vilam iua-
    De Itabylonia ejusque civibus. ligiiiiiii.ii spirituum errore generati, qui et simul
    (Morul., ttb. xiv, c. u5, n. 65 vi, c. 16, n. 25.)
    ; (iniiies universain mundi civitatem, quam prxdixi-
    Sciendum esi quod Sennaar latissima vallis esi, in qua iniis, Babyloniain fac.iunl, el lanien hi iulem singut
    mrris Babylonias a superbientibus aedificari coeperat. Babyloni.c filii, quasi non leajna , scd lexnai camli
    Sennaar quippe inlerpretatur [elor corum : quae tur- vocanlur. Sicut Sion lota siinul Ecclesia dicitur, (ilii
    rislinguarum facla diversitate destrucla esl quse et
    , atllem Sion sauctorum quique singuli meiuoraniur
    Babylon dicla est, pro ipsa videlicet confusione meu-
    iia cl lilii Babyloniie singuli quique reproborum, et
    tiutn aique lingitarum. Babylon confusio iniei j>rcta- eadem Babylonia simul oiiines rcpiobi Vucantur
    753 TAIONIS CASARAUGUSTANl EPISCOPI 7<3H

    (Sum. 42.) Saneti viri quandiu in liac vila suni, se- A qu.isi ah uiero inortui gunt, qitia Auclorem sumii
    melip^os sullicita circuniS|ieclione custodiunl , ne naturali lege limuenifit ; et cum venturiiin Mediaio-

    leo circuicns insidiando subripiat, id est, antiquus rem credeient, studuerunl suinmopere inorlificandis

    liosiis sub aliqua imagine vii-lutis oceidat; et lexmc vohiptalibus eiiam qu.e scripta non acceperaul prae-

    vox auiibus obstrepat, iil cst, ne ILbyloiiia; gloria cepia serv.ire. Tenipus illud quod juxta mundi ioitium
    seiistim ab amore coelestis patrix avertal. mortuos buic saeculo paires. imstrtis protulit quasi

    aburtivi ulerus fnit. Ibi namque Abel,qui oecidenli


    CAPUT XXIX.
    se fralri reslitisse non le_'ilur (Gen. iv, 8, 24). Ibi
    Quid significct arca diUivii.
    Eniicli, qui talem exhibuit vit.mi, ut ambulaturus cum
    (Ub. ii in Ezcch., Iiomi!. i, n. lii.) Arca diluvii,
    Doniino liansfeiretur (Gen. v, 22). Noe scilic^t, per
    que inlerius ampla, superius vero angusla describi- boc quod divino examini placuit, in muuduin mundo
    lur, sancia Ecclesia liguratur, qua: a trecenlis et
    superstes fuit (Geii. vn, 25). Abiabam palriarcha,
    sexaginla ac triginta cubilis ad uiiiim cubitiitn colligi- diim peregrinus exstitit sajculo, faclus est amii us
    tnr (Ceir. vi, ir>); qniiabea latiludiiie quam sancta Deo (Gen. xn, 1). Isaac qnippe caligaulibus carnis
    Ecclosia iu meniliris suis adbuc infirmanlihus babei, ocnlis, per auatem qiiidsm pncsenlia non vidit, sed
    paulisper angustaia , el ir. alliim proliciens, ad ununi B peT virtmem prophetici spiritus, in futuris eti.im s.e-
    lendit. Ratio exigit ul ciedamiis quod in illa arcoa culis magna videndi luce r.idiavit (Cen. xxvn, I).
    latiliidine oiniics besliae eunctaque quadrupedia atque Jacob iram frairis bu nilit r fugil, clemenler cdo-
    replilia in iuferioribus fiieriint, liomo vero ali|ue iiiuil (Gen. xxxni, 4). Qui prole quidt-m fccundus ex-
    volalilia n niinini in superioribus. Juxia superioiem Slitil, sed tamen spiiilus uberlale fetundior, eamdem
    eteiiim partem fene^tra fuit in lalere, de qua corvum proleni sub prophelKE snae vinculis aslrinxit.A
    vel columbam dimisit liomo, utsi jam diluvii tr.uis-
    niiindi primordiis, dum quosdam paucos electos Mose
    issent aqua?, cognosceret. Et quia arca eadem iu scribenie cognoscimus, pars nobis maxima lnnuani
    uno fuit cubito coiisuiuinala, bomo et volatilia juxla gcneris occuliatur. Ncque enim lot justos solummodo
    < ubitiim fuerunt. Recte per arcam univcrsa Ecclesia usque ad acceptam legem exsiilisse credendum esl,
    designatur, ipn> adbuc in nuiltis suis carnalibus lala quot Moses brevi-sima descriplione perstrinxii. Quia
    est, in paueis spiritualibus angusia. Et quia ad ergo a mundi primordio edila multiludo bononim ex
    iiimm boinincm, qui est sine peccato, colligitur,
    magna parle notiiiae nostrae subirabitnr, quasi abor-
    quasi in uno cnbito consuminatur. (Lib. n i» Evang. livum abscoinlitiiin vocatur (Lib. n in Ezech., homil.
    Iwmil. 58, n. 8.) Area iu undis diluvii Ecelesiae ly- i, n. 4). Fuerunt in Israelilieo populo sancii viri pa-
    pum gessit, quia scilicel ampla in inferioribus cl au- C lr j arc | 13n al(]lie prn phetcc qui nionies jure vocarenlur,
    gusia in supcrioribus Itiil; qua: in suiiiiniiate eliam qui.i per vilir ineiiluin ad ccelesiia piopiiniuaveruiit.
    sua ad iiniiis meiisurain cubiii excrevit. Inferius
    Sed incarnatus Unigenilus istismnntibus seqtialis non
    quippe quadrupedia atque reptilia, superius vero et merila omnium ex sua
    fuii, qnia naiuram, viiam ,

    aveset lioinines habuisse credenda e-t. Ibi laiacx- diviniiate trauscendii. Domiims Jesns Christus mous
    slilil arca nbi besiias babuii, ibi angusla ubi liomi- montium dicilur, '|iiia excelsus ex
    super vertieem
    nes servavit, quia nimirum sancla Ecelesia in car- divinilate sua inventus cst eliam stiier caeinnina
    ualibus ampla cst, in spirilualibus angusla. tbi sanctoriiin (/.-_;. ii, 2), ut hi, qui inulium in Deo
    rniin besliales bominum mores wlerat , illic la-
    profecerunl, cjus vesii^ij vix potuissenl tangere et
    lius siiiiim laxat. Ubi aiilein ens habct qui spi- vertice cogilalionis. Elecii, qui post accepiam
    legem
    riluali ratione siiffuki suni, illic quidem ad siun- in hoc liiundo iiaii sunt, anitori siio ejusdem legis

    inuin duciiur, sed lamen, quia pauci sunt, angusta- iv, c. 52, ». 04.)
    sunt adraonitione concepti. (Moral.
    lur. Lala quippe via esl qurn dacil ad perdilionem , et
    Sed laineii qnasi concepli lucem minime viderunt .

    iiiulti sunt qui vadunl pcr eam : cl angusta porla esl


    qnia ad adventiim incarnali mis dominics, quamvis
    iiuie ducil ud vitain, el pauci sunt qui invcniunt eam . Iiane (ideliter credcrenl, pcrvenire
    neqiiivermit. ln-

    (Muith. vii Eo usquc arca angustatur iu sutn- " carn aius Domiuus dicii Ego sum /n.r nituidi (Joaun.
    , 15). :

    quousque ad mensuram unius cubiti perduca- et jutti


    iuis, v)|| ^ Atque ipsa Lux ait Mulii proplieta |
    :

    quia in sancla Ecclesia quanlo sanctiores qui- non viderunl


    nir :
    _ Wt_erai)«r«nl ndere q«a' videlis , et

    qne sunt, tanto pauciores. Quaj in summo ad illmn iMatth. xm, \~i). Quia ad spem vcnluri Mediatoris
    perdiicitur, qni solus biiiiin in liiiininiliiis, i-t s ne ul- aperlis prophetarum vocibus cxcitali, ncquaq
    lius comparatione natns esl sancius. Qui, Juxta P.-.al-
    potuernnl cernere ejus incarnaUonem.
    Ante ad»enlum

    mislsevocem, tactus est sicut passer umcus in irdi- nostri moltitudo eleciorum formam
    Redemploris
    fkio (P«. r.i, 8). ,,„1 lem bdei babuil, sed banc
    u>que ad aperiam »i-
    CAPUT XXX. quia prius
    Bionem divinae prassemise non penluxil,
    mois iiiierveniens rapuit quam mani-
    Deelectis tnle legem vel sub leaeexarlis. hos a iiiundo
    {Moral. iv, e. 55,
    ab ipso iiiimdi fesia mundum veritas illusiravil.
    (Moral. iv, 52, «. <».) Multi elecli
    Mediatoris advenium, quem B" palres i» I

    6
    primordio anie redemptionis teuipus esorli snni, el
    ,,. .)

    al viisesu.c requiem po-


    curave- posiUdiu prajstolali sunt,
    tainen huic iiuniilo semeiipsos morlificarc qm m-
    pnli gcnlilos invenerunt. Paulo ali-asunie,
    iiint, Qui conscripta; legis tabulas non habcntss,
    7«l SENTENTIAIUIM Llli. I. ?C2

    Qiwd quarcbal Israel, lioc non est conseruins , eleciio A DUiges Dominum Deum tmnn (Deut, vi, 5; x, 1*2
    ;

    aulem consecvta est (Rum. xi, 7). Matik. xxii, 57, 39) ; ul viilelicel in lerra pectriris

    caput xxxi. nostri prius amoris sui radicem (igeret, quatenus pcr
    De electis viris ante adrehlum Cliristi exorlis. ramos poslmodurh dilectio fralerna germinaret.
    [Ptatf. in lib. Joh, c. 6, n. 13.) Mira divinrc dispcn- Amor Dei cx proximi amore co:ilesi il, sicui leslatur

    satimiis opera libet cernere qiiomodo ail illumin.in- Joannes, qui quosdam incrcpat, dicens : Qui non di-
    datn noclem viise praesentis «stra quaeque suis vici- ligit frulrem siittm quem videt, Dettm, quem non videl,
    b:;s in ci»'li facioin venianl, qunusque in linent nociis quomodo pntest diligere (I Joan. iv, 20)? Quse lamen
    Redemptor liumani generis, <]nasi vems Lucifer", divina dileotio per timorem nascilur, scd in affectum
    surgai. Nocturnum n.imque spatium, diim deceden- cresecndo permutatur. (Num. 29.) S.epe omnipoiens
    tiuiu succerienliuinqtte stellatuin cursibus illiislratur, Deus, ut qiianlum quisque a charilale cjus et pro-

    magno cu-li decore peragitur. Ut scilicel iioctis no- ximi longe sii, vcl in ea quanlum profecerit innote-
    strtc lenebras suo tempore editus vicissimqire per- scai, miro ordine cuncta dispensans, alios flagellis

    mulatiis slellarum radius tangerel, ad osiehrietidam deprimii, alios successibus lulcii. Et cuni quosdatn
    iiinocenliam , venit Aliel ; a<l docendam aclionis temporalilcr deserit, ln quorumdam cordibus quod
    inunililiani, veuit Enocii ; a<l insinuindam longani- ™ inaliim laiel osiendit. Nam plerumque ipsi nos mise
    mitaleni spei et operis, venil Noe ; a<l ntanifeslandam ros inseqitunlur qui felices sine comparatione colue-
    obedieiniam, venit Abrabam ; a<l demonstrandam runl. (Lib. n in Evanj. homil. 50, n. 10.) Inoflenso
    eonjugalis vitae caslimoniam, venil Isaac ; ad insi- pe<le iler noslruni in lerra agiinr, si Deus et proxi-

    nuandam laboris tolerantiam, venit Jacob ; ad reperi- inits inlegra incnte diligalur. N<c Ueus enitti vee
    rieiiriam pro inalo bonas reiributiunis gratiam, vcn t diligitur sine proximo, nec proxiiiius vcre diligitur
    Josepb ; ad oslendenriani niansuctudinem , v nit sine Deo. Spirilns sanclits secutulo legilur discipulis
    Moses ; ad informaiulain ennira adversa li liic.iam, daius, pritis a Doniino in terra degenlc, postmoduin
    venit Josue; ad ostendendam inler llagella palienti m, a Doinino coelo praesidenLe. In terra qui|ipe, ut <lili-

    venit Job. Ecre quam fulgentes stellas in rceio figu- g aiur proxinitis ; e coelo vero, ut diiigaiur Deus. Seil
    raliler cernimus: ut inoffenso pede operis iler no- cur prius in leria, postmodum e coelo, nisi qtiod
    slrae noctis ambulemus. Cogniiioni homiiiuni divina patenter tlaiur intelligi quia, jtixia Joannis vocetn .

    dispensaiio qnot justos exltibuit, quasi tot astra super Qtti fralrem suum non diligit quem videl, Detim, guem
    pcccaiitium lenebras cceluin misii, qiiousque verus non videt ,
    qttomodo poiesl diliijere (IJoan. iv,
    Lucifer stirgeret, qui, aelernum nobis mane mintians, 20)? Amemus et ampleciamur proximum, qui juxtn
    siellis caeieris clarius ex divinitate radiaret. (JVum. nosesl, ut pervenire valeamus ad amorcm illins qui
    M.) Elecii omnes dum Meriialorem Dei ct liominum snper nos est. Meditetur mens in proximo quod ci-
    bcne vivemlo pr.teunl, et rebus et vocibus proplte- bibeal Den, ul perfecle mereamiit in co gamlere cntti
    tando pronii-eruut. Nullus eienim justus fuit qui non pr iximo. Tunc enim atl illam supeina: frequentiae
    cjus per figurain niintins exslilerit. Dignum quippe latlitiam perveuiemtis, de qua nunc sancti Spiritus
    cral ul in semelipsis boniim ouincs ostendercnt, de piguus accepimus. Ad isiuin fiueai, scilicet a<l tlilc-

    quo el oiiuics boui essent, et quod prodesse omnibus ctionem Dei ei proximi, loto ainore tendamiis. Uinne
    scirent. Unde et siue cessatione promitti debuit, niSndatiim de sola dilectione est, et omnia uiium
    ipiod et sine aeslimatione dabaiur percipi, ei sine fiue praeceptuiu suni. Quia quidquiri prtccipiiur, iu sola

    rctitteri : ut simul omnia saecula dicerent quid in cbariiate solidatur. Praicepla doininica el intiiia

    rcJeniptione cotnniuni sacnlorum linis exltiberei. sunt el uiuini : iniilta per diversitatcm 0|ieris, iinuiii

    CAPUT XXXII. in radice dilectionis. QuaUter. dilectio Det et pro-


    De ddcctione Dei el proximi. \inii sit leitenda ip-e insinual qui in plerisque Scri-
    Priuia virlus obedienli;e in charilale est; quae vi- I
    uir.-E suae sentenliis ei auiicos jtibet diligi iu se, et
    delicel cbariias in duobus praeceptis distinguitur, ui rv inimicos diligi propler se.
    Deus et proximus diligatttr. Et recia oper.ilio cx CAPIJT XXXIII
    decalogi compleiioue perficitur, ut cum bona agi De leye vcteri,
    coeperinl, mala jam ntilla perpetrentur. (Moral. vn, (l/ora/. xi, 17, n. 2i.) Legis durilia uniimqiiem-
    c. 14, n. 2S.) Duo sunt praecepta cbaritalis, dilectio que peccanlein morle corporis puniri sanciebai. Sed
    videlicet Hei et dilectio proximi. Per quae utraque poslquain liedcinptor noster asperiialein legalis
    nos sacr.c Scripiurai dicta vivilicant, quia dilectionein sanctionis per inansueludinem tenipcravil, noii jam
    Dei et proximi capimus in eloquiis divinis. Per amo- pro culpa moiicm earnis inferri consthuit, seil mors
    rein f)ei amor proximi gignilur, et per antoreni pro- spirilus quanlum liiiienda essel indicavit. (Lib. u in
    ximi I»ei ainor nuiiiiur. Nam qui amare Deuni negli- Evang. Iiomil. 55, n. S.) Scriptuni est in Exodo :

    git, profecto diligere proximum ne^cii. Tunc plenius Manus iloijsi erant ijruves : sumenles igilttr lapidem
    iu Dei dilectione prolicimus, si in ejusdem dtleclionis posuerunt subter eutn, in quo sedit : Aaron autem et

    gremio prins proximi charitate laciamur. Quia amor litir suslentabanl manus e,its (Exod. xvii, 12).
    Dei amorem proximi generat, dietttrus per legem Moyses igilur sedil in lapiile, ciitn Lex rei|ttievil in

    Dominus : Diliges proximum tuum, ptscinisit dicens : Ecclesia. Sed ha:c eadcm Lex manus gra-.cs babtiii,
    TAIOMS C^ESAIUUCUSTANT LPISCOPI 7(>t

    (|iiia peccanics quuMpie non inisericorditer periulii , A lociores ingenio per allegoriam.
    Lnde cuiu loqucnte
    setl severa ilislricli -ne pcreussil. Aaron sacerdos Dco, populos lampades el somluin buecin e,el nion-
    muns fortitudinis , Hur auleiii ignis intcrprelalnr. leui fuiniganiein cernerel, perlurriuis peiiit ut eis per
    Qtiem itaque isle mons fortiludinis signat, nisi Re- Mnysein Doniinus loquerelur, sicut sciiptum cst :

    ilcmplorem nostrum, de qun per prnphelain dicilur : Sletit populus de longe, Moyses autem accessit ad ca-
    Eril in norissimis dicbus prapnratns mons domus tiginem inqna eral Deus (Eiod , xx,21). Turba populi
    liomini in verlicc ntontiuni (lsa. u, 2) ? Ani quis per allegoriaruiucaliginem non valet peiietrare, quia valdc
    igncm, nisi sanctus Spirilus figuratur, de quo idem paiicurum est spirilualem iutellectum rimari. Quia
    llcilcnipior dicit : Iqnem veni miilere in teiram(Luc. enim mentes carnalium sola saspe liisloiin pascuutur,

    xn, 4U )? Aaron si ilicet et llur gravea manus Moysi loqueute Deo, longe popuus stetit. Quia vero spiri-
    siisliiient, atquc sii-teiilaiulo leviores reildunl, qnia tuales quique allegoriarum nubein pcneiranl, ul spi-

    Medialor Dei et hominum cuin igne sancli Spiritus ritualiler Dei verba cognoscan', Moyses accessit ad
    vcnicus, maiidala Legis gravia, qua: diim carnaliler caligiueni in qna eral Dcus. (Apud Paterium, lib. v,

    teneieniiir portari uou potcrant, lulerabiliora nobis cap. 9, in Deul.) Lex Veieris Tcsiaiuenli quasi ova
    per spiritualem inlelligenliam oslendit. Quasi enim in nidum posuii, cum dixit : Oculum pro oculo, den-
    manus Moysi leves reddidii, quia pondus mandatorum " tcm pro dente (Exod. xxi, 2i); sed pullos produxit
    Lcgis ad virlutemconfessionis retorsit. pusiinoiluin, ciiiii dixit : Xon quarct ultionem, nec

    CAPLT XXXIV. memur eris injuriiv civium iiwrum (Lcvit. xix, 18).
    De hisloria el allegoriu. lNulanduin esl qiind de malre pulloruin dicilui :

    (Uoral. xxi, I, n. I.) Intelleclus sacri eloquii Xon tenebis eam cum jiliit, scd abre patieris, captos
    intcr textum ct mysterium lanta est libralione pen- lenens jilios (Deut. xxu, C). Quia vidclicet in quibus-

    sandus, ut utriusque parlis lauce modcrata, btinc d.un Ini is prxtermiltcnda est bistoria, ul solius ma-
    ncquc niniiae discussiunis poudus deprimat, ncque tris pulli, id est, spiritualis iulelligenlix sensus no-
    rursuni torpor incuriai vacuuin reiinqual. Mullae sacri bis in csuin vcuiat, nec nns maler, sed pulli reficiaul,

    cloquii senlentias lanla allegoriarum conceplioiie quia iion delienius de histonx exemplo, sed de spi-
    sunt gravidae, utquisquis eas ad solam tcnere bisto- ritualis inlelleclus sensibus satiari. Cum legimusau-
    rinm nililur, earum nolilia per suaui incuriaiu pri- riim et aigentiiin i£gypliorum ab Israclitico popu!o
    velur. Nonnullee vero ita extcrioribus prxceptis in- pelitione dceeptoria subrcpliim (Eaod xu);et rursum
    servium, ut si quis cas sublilius peneliaie desulcrat, cum bgiinus carnalia sacrificiaoiunipotenti Deoexbi-
    inlus qniclein nilnl iuveniat, sed buc sibi eii.un quod bita :quid in bocverliorum niilo, nisi inalerdimillenda
    loras loquunlui abscoudal. (Sum. 2.) Anle conside- esl cl filii tenendi? Nos cuim cuin a quibusque s.c-

    raiiouis noslrae oculos priecetlentiuni pauum semen- cul nibiis vigilantiam ingenii in defensioiieni verila-

    liae quasi \irga: vaiia: ponunlur. In qiiilius dum ple- lis Irahimus, et corum eloquium in usum recliludi-

    rumqiie iuiellectiiin litlerae l.igimus, quasi corticcin nis vcriiinus, quid aliud quam ab iEgyptiis aurum el

    subtrabimus. l.t duni plerumquo intelleetum lntei.e argenluin tolliinus, ut c\ eo ct nos divites effici,

    sequiuiur, quasi coiliceiii re-erv nius. Dumquc ab ct illi valeanl pauperes oslcodi ! Sicut scripium esi
    ipsis coilcx liliera subdiicilnr, allegori.c candor in- 7n captivilatcm rcdigcntcs omneni inlillecluin in obse-
    lerior denionslratiir ; etdiim cortex rclinqiiilur, ex- quium Cliritti(ll Cor. x, U ). Malreiu dimitleiiles,
    lerioris intelligeiili.e viremia exempla monstrautur. pullos edimiis, cum bislorise exempla diiiiiltiinus ;

    Varias virgas Jacob in aquac caualib is posuil (Gen. scd ix ea allegoriarum sensus incnie reiinemus.
    ii\x, 58): quia Itedemptor nosler in libiis ens sacra: l!bi rccie addilur : Ut bene sit libi, el longo vhas tem-
    m icnlia' sententias, quibus nos inlrinsccus infundi- pore (Deui. xxn, !S). Quia longo tcinpore ille xiut
    inur, fixit. II. is aspicicnics arieles ciim ovibus cueunl; qui p r spiiitualem iniclligenliain .clcnnt.uis annus
    quia rationales nos ri spirilus, dum in eirum intcn- apprebui lil.

    lione defixi sunl, in singulis quil usquc actionibus j)


    CAPUT XXXV.
    pennisccntur, ut talcs fctus opei iim procreenl qualia De prcedestinatione.

    exeinplj prajcedcntium in vocibus prasceplorum vi- (Greg., lib. i, Dial., 8.) Ea qu.e sancli viri oranducf-
    tlent, scilicet, ut iliversum colorem protes boni operis liciuni, ita |ir.cdcsliiiala sunt ut precibus obliueau-
    liabeat. Nniinunquam suhlracto lillerae corlice, lur. Nani ipsa quoque perennis rcgni pr.idesliiiatio
    aculius mens noslra inlerna considcrat , cl re- ita esi ab omn potente Deo disposiia, ut ad boc
    servalo iinnuunqu nn bisloriic legiiiiuc, bene se in elccli ex labore pcrvcniant, qualenus postulando
    exierioribus format. In sacio eloquio inleHigenlia: increautur accipere quod eis omnipotcns Deus ante
    niagna discretio est. (Ap. 1'atcrium lib. II, c. 2!), in sa'cnla disposuil donare. Certissime no\imus quod ad
    ExotUnn.) Saqie euim in quiliusdam locis illius et Alirabam Doininus dixit : In lsaac vocabi:ur ttbi se-
    liisloria servauda esl ct allegoria, el s.rpe in quiluis- men (Gen. xxi, 13). Cui etiam dixerat : 1'atrcm mut-
    dam sola cxquirenda est allegoria, ali |uando vero tarum gcnttum conslitui te (Gen. xvn 4). Cui rursuin
    sola neccsse est ul tcncatur bisloria. In quibiisdam promisit, dicens : Dcnedicam tibi, el multiplicabo *e-
    locis, sicul dhiuuis, historia simiil tencnd.i esl ct al- incn tuum s ]
    att stcllas ciuli, cl vclul arcuam 7»a' cst

    lcgoria, utet tardiorcs pasc.intur per bistoriam, et ve* ni littorc marii (Gtn. xxn, 17). Lx qua rc apertc
    71,5 SENTENTIARUM l.lll. I. 736
    Giiustat quia omnipotens Deiis senien Abrahae imil- A ait, apertum est. Cumenim signuni dedit, ore dulosu
    liplicare per Isaac praedeslinaverat, el lanien seri- aperuit quem lenereni. Judaeorum qnoqtie, cuui emn
    plnm est : Deprecatus esl Isaac Dominum pro u.xore vnlentes dolo perdere, ul Evangeliuin pandil, clama-

    tua,eo qttod esset stenlis; qtii exaudivit eum, et dedil veriinl dicenle» : Ciuctfiye, crucifige eum (Joan. xix,
    eonceptum Ilebeccce (Gen. xxv, 21). Si mulliplicalio (i). [Teiienda esl inconcusse haec regula,| omnes pec-
    generis Abr.ihae per Isaac pra?destinala fuit, cur c<>n- catores in malis propriis anlcquam essent in inundo,
    Sed nimirum consial quia
    jiigein sterilem accepii ? praescilos esse tantuin, non praedesiinatos; pocnam
    prardeslinatio precibus impleiur, quaiulo is in quo aiitenieisessepraedestinaiam seeundum quod piasciii
    Deus mulliplicare semen Abrahae praedeslinaverai, sunt: parvulos quoque non renatos exaquael Spiiilu
    oralione oblinuit ul (ilios babere potuissel. (Lib. vi sanctopraedestinaiae pusnae esse obnoxios, qui prapseiti
    Hypognost,, c. 2, S, 6, 7, 8, in append. tom. X Oper. sum nnn in propriis voltiniatibus, qiiorum nullae suiil

    Auguslini.) Praedeslinalio a praevidendo vel praordi- bonae vel niabe, nisi tantnm in Adae peccalo quod
    iiandofiilurum aliquid dicitur : et ideo Deus, cui pra?- traxerunt nascentes, et in boc nianentes solvcrum
    scientia non accidens esi, sed essentia fuii semper, tempiis vitae pra?senlis. Eleclos qui secundiim piopo-

    et esl, quidquid antequam sit praescil, praedestinat, siiuin Dei vivunl, praesi ilos esse et praedeslinatos

    ef propterea praedestinai quia tale erit quale futu- I? electione gratuitae gratiae ejus, et regnum eis ccelo-

    ruiu praescit. Ideo et apostolus : Nam quos pravscivit, rum esse praedestinatura, sine dubitatione dicendum

    et pmdestinavii (Rom. vm, 2H). Deus non omne qiiod est. Hoc enim aposlolus Paulns probat euui antc eos
    praescil praedeslinal. Mala enim laiitum praescil, bona pradestinalus et eleclos e^se lesialur quam mundus
    vero et praescit et praedesiinat. Quod ergo bonum est conslituerelur; scribens Epheslis, dicit : Sicut etegil
    praescientia prasdesiinat, id est prius quam sit in re prae- nos inipso, id esl, in Clirislo, antemundi constitutio-
    ordinat. Hoccumipsoauctoreesse cceperil, vocat, or- nem ut essemus sancli el immaculati in conspectu
    dinat et disponil. Unde et sequilur ; Nam quos pnv- ejus, in charitate, qui pradestinavil tws in adoptionem

    deslinavit, hos et vocavit ; et quos vocavit, iltos el justi- ftliorum per Jesum Christum in ipsum (Ephes. i, 4).
    f.cavil; quos autem justificavil, iltos et glorificacil. Jus- T:iceat buniana lingua, ne prorsus in praedeslina-
    lus et misericnrs Deus, pracsciusque fntiirornm ex tione de meritis extollatur. Auende dictum Aposioli
    damnabili massa, nnn personarum acceplione, sed Sicut elegilnos Deus antemundi conslitulionem. Divinae
    judicio aeqnitatis suae irrepreliensib.ii, imo incoin- voluntaiis est boc. d<num, non buinanae fragilitatis
    prebensibili, quos praescit misercordia graluita prae- meritum. Deniqne atiende quid sequitur : In quo
    parat, id esl, praedeslinat ad aelirnam vilam, caele- habemus, ail, redemplionem per sanguinem ejus, re-
    ros autem pcena debita punit; qnos ideo punit missionem peccatorum, sccitndiim dicitias grainv ejus x
    quia quid essent futuri prasi ivii, non lamcn punien- qiuv superabundavil in nobis in onini sapienlia, el pru-
    dos ipse fecit vel praedestinavit, sed lantum in denlia, ul notum faceret nobis sacramentum volunlatis
    damnahili massa praescivit. [Diximus] de damnabili suw, sccundum bencplacilum ejus, quod proposuit in
    liumani generis massa Deuin piaescisse miseiicordia, eo, in dispensationem plenitudinis lemporum restaurare
    non meriiis, quos electione gratix- praedeslinavii ad omniu in Chrislo, qtuv in cce'is el qux in terra sunt in
    vitam : caeleros vero qui jmlicio justitiae ejus ab ipso. In quoetiam sumus prwdeslinali tecundum pro-
    hacgraiia efliciuntur expertes, praiscisse lantum vi- positum ejus, q.i omnia operatur secundum consilinm
    lio proprio perituros, non ut pcrirent pracdeslinasse. voliintatis sua?, ul simus in laudem glorice ejus, qui
    Deus omnipotens, jusius el misericois, quos iu ope- anle spcravimus in Christo. Praedesiinaiis apo^tolis,
    ribus impielalis el inortis pracscivil, non praeordina- vel generaliier omnibus eleclis dicitur : Vigilate, el
    vil, ncc inipulii : in quibus Deum ad iiacundiam orate, neinlretisin tentationem (Matlh. xxvi, 41). Et
    provocames, salutis lidem, aul praedicalam sibi ac- ilerum : Vigilate in omni lempore oranles, ul digni
    cipere noluni, aut Deo judice non possunt, vel ac- habeamini [ugere ista omnia quce futura sunl, et stare
    cepia male utuntur, et ob boc traduntur in reprobum r» ante Filium hominis (Luc. xxi, 50). Qui absque prae-
    sensiim ui non fa< ianl ea quoe conveniunt, his pce- destinaiionis gratia sunt, id est, alieni a proposiio
    naui praedestinalam esse riie faiemur. Cum praescis- Dei, et perdurant in operibus malis, si etiam ex bac
    set Deus Judam in vitiis propriae voluntatis pessi- migraveriiit vita, non eos dicimus ila a Deo ordina-
    mum foie, id est, eleclionem discipulatus sui bene los ut perirenl, lanquam ipse illis mores malae vitas

    a Christo conferendam male usnrum, et avaritia creaverit, ipse ad opus omne morlis invilos praccipi-
    ardeniem pretio Judaeis Doniinum traditurum, pce- laveril. Absil boc a divino proposito. Non enim vo-
    natn ei pradeslinivil ex meiiio, dicenle per David leus iniquitatem est Deus (Psalm. v, 5) : nec manda-
    Spiritu sanclo : Deus laudem meam ue taceas, quia vii cuiquam impie agere, nec alicui dedit laxamen-
    os peccaloris et dolosi super me aperium est (Ps. cvn;, itim peccandi (Eccl. xv, 21 ). Fecii enim ui essem
    2), id est, Jud.e, vel Judaeorum in Christum. Judae, onin.a, et sanabilcs natiunes orbis terrarum (Sapienl.
    cum dicil : Quid mihi vul is dare, et ego vobis eum I, 14). Invidia aulcm diaboli mors introhit in orbem
    tradam (Mutth. xx\i % 15)? Et pnst pecuniac sponsio- tcrrarum (Sapient. n, 24). hnitanlur ergo illum qni
    nem, dans signum traditionis Quemcunque, inquit, : sunt ex parteillius. Praedestfnaiionein quippenegare
    oscuiw.us fuero, ipse est, tcnete cum, Ideo supcr me, immane cst blaspbemium, quim uoii tauiuui iu
    71,7 TAIONIS C->ESARAUGUSTANI EPISCOPI 768

    aposlolis debeinus accipere, sed m patnarchis, et A laiis sux pariter uobis arcana prxdicavil Meusam
    propheiis, et martyribus, et confessoribus, vel in quoque proposuil, ipiia Scriplurx sacrx nob:S pabula
    iminibiis sanciis et digne servientibus Deo. Nemo apeiiendo pra:paravil. (Moral. xvn, 52, n. 13.) I'o-

    glorietur in se nisi in Deo. Nemo desperet. suil iuensnm Dei sapieniia, id esl, Scriptiiram sacrain,

    Sulus enim Doininus scit qui sunt ejus. ( // qux fessos ad se atque a sacculi oneribus venienies
    Tim. ii, 19). ln quanlum aulem possumns, pane vcrbi refieit, ei conira adversarios sua refe-

    omo.es homines ad bonum opus exhorteinui ;


    nulli ciiime nos roboral. Unde alias ab Ecclesia dicilur :

    desperationein demus. l'ro invicem oremu-, in con- Posuisti iu compectu meo mensum adversus eos qui lii-
    speclti Dei nos liuniiliemur, diceutes : Fial votunlas butanl me (Ps. xxu, 5). Misil ancillas suas, aposio-

    lua (Matth.M, 10). Ipsius erit polestJlis judicium loruin videlicel animas, in ipso suo inilio inliruias,

    in uoliis debitum iuutare damnalionis, el graliain ut vocarent ad arcem et niaenia civiiatis; quia dum
    prxdestiuaiioiiis indebitam prxrogare. internam vilam denuniiaut, a I alta nos incenia su-
    CAPUT XXXVI. pernac civitatis levaul, qux profecto moenia nisi liu-

    De sapienlia. miles non ascendunt. (Moral. xxxm, 10, n. 5-2.)


    (Lib. ii in Lzeclt., hottiil. 0, n. 2.) Sapienlia alipie Ancillas suas hxc Dei sapienlia inisil, qux ad areem

    scientia doclrinx spirilualis verx sunt divilia: , in B nos aique ad civilatis nicenia vocarenl; quia pr;edi-
    quarum comparatione quo: trausire possunl falsac catores infirmos abjectosque habere sluduit, qui lide-
    iioniinanior. Excepto eo quod ad xternam patriam lcs populos ad spiiitualis palrix xdificia superna
    divitix spiriluales ducuut, est eis a terrenis diviliis colligerenl. (Moral. xvu, 29, n. 43.) Ab eadem Sa-
    inagna dislanlia, quia spiriluales divaiie erogat* | ro- pieulia subdilur : Si quis est parvulus veniat acl me

    liciunl, lerrenx diviiiie aut eroganiur et depciunt, (Prov. ix, -1). Ac si aperte dicai : Quisquis se apud se
    aul retinenlur et uliles non sunt. Qui ergo bas in se magnuin sstimat, adiium sibi mei accessus augu-
    veras diviiias continent, recie gazopbylacia spirilua- siai ;
    quia tanto ad me allius pertingitur, quanto
    lis a:dilicii vucanlur. (Moral. v, c. 5, n. 8.) Sapiea- uniuscujusque iiiens apud se verius huniiliatur. (Vo-
    tia in reruin superflcie non jacct, lucct qoia iu invi- tal. xi, 6, n. 8.) Inluendum valde est quia cum ima
    sibilibus laiet. Et tuuc nioriificatioiie imsira sapien- sii sapienii a, alium minus, aliuui magis inbabiui :

    ii.im conlingentes apprebendimus, si, iclictis visibi- alii boc, alii aliud praesial, et quasi cerebri more,

    libus, in invisibilibus abscondamur. Ojiasi cor effo- nobisinelipsis, velul ipiibu dain seusibus, ulilur ; ut

    dientes " sapieniiam quxrimus, ut omne quod terre- qoainvis ipsa sibiuiei nunquain sii dissimilis, per nos

    num mens cogitat a semelipsa nianu sanclac discre» lainen diveisa et dissiniilia seinper operetur, quaie-
    liunis abjiciat, et thesaurum virtutis qui se latebat *-*
    nus isie sapienlix, ille sclenlix donum percipial,

    agnoscat. Facile quisque thesaurum sapienlix inveuit, iste genera linguarum, ille gratiam ciiralioiiiim ha-
    si eani quae se inale presserat molem a se lerrenae beal. (IVwm. 7.) Verba sapienlix, qux reprobi au-
    cogitationis repellit. (Moral. xxv, 12, ». 29.) Seri- diunt, elecli noii soluin audiunt, sed eliarii gnsiuii ,

    plum esl : Sapientiu in capite viarum clamitai. In me- ut eis in corde sapial quod reproboruiu uon iiicnli-

    diis semitis stai (Prov. vm, 1). Transire foriasse per bus, sed soluininod > auribus sonat. Aliud esi iiomi-
    viani vilx. teiuporalis cuin ejus ignorantia poteramus, iiaiuiiicibum audire solummodo, almd vero etiani
    si baec eadem sapieniia in semitx angulis coii.-lilisset. gusiare. Elecii itaque cibum sapieniix sie audiutii
    (Sum. 30.) Invcsl ganda fucrat, si occulia esse vo- iil degUSlent, quia boc quod audiunl eis per ainorein
    luisset. Salomon prudeniissimus ait : Sapienlia atdi- medullilus sapil. Reproborum scientia usque ad co-
    jicavil sibidomum, cxcidil columnas septe n, immotavit gnilionem souiius lendilur, ul equidem viriules au-

    viclimas, miscuit vinum, propvsuit mensam, misit iin- dianl, sed taineu cordc Irigido qualiter sapiant, i^no-
    cillas suas, ul vocareni ad arcem et meenia ciiilalis reut. (Oip- 7, n. 10.) Illa cniin dicla in sapientix
    (Prov. ix, 1, 2, 5), et reliqua. \Moral. xxxiu, 1 !
    i, n. radice solidaia sunt, qux per vivendi usuin etiain

    32.] Sapienlia domum sibi condidil cum unigenitus »» actuum experimento convalescunl. Quia multis el
    Dei Filuis in semelipso intra uteruni Virginis, ine- longior vita iribuitur, ei sapienlix graiia non con-
    diante anima, hnmanum sibi corpus creavit. Unige- ferlur. Ileclc per bealuni Job dicitnr : Apttd ipsum
    nili corpus doinns Dei dicilur, sieui eliam lcnipliiin esl sapienlia, et fortitudo : ipse habet censilium, et in-

    voralur: ila vero ul unus idemque Dei aique boiui- telligentiam (Job. xn, 13). [Cop. 8, n. II.] llxc non
    nis Filius ipse sii qui inhabiial, ipse qui inhabilaliii . incongrue de Unigenito suiinni 1'alris accipimus, ut
    Duinus sapientia: Ecclesia vocalur qux quasi septera ipsum esse Dei sapienliam ct forliludinem seiiiiamus.

    sibi columnas excidit, quia ab ainore vitx pnescntis Nam Paulus quoque nostro inlellcclui altestatur, di-
    saculi disjuncias ad portandam ejusdem Ecclesix ceus : Chrislum Dei virlutem et Dci sapient am (l Cor.

    labricam nienies prxdicantium erexii. (Ju.e pro eo xxiv ; qui apml ipsum semperest, quia inpriucipio
    ipiod perleitionis virluie subnixa: suni, septenario eral Vcrbum, el Verbum eral rtpud Dcum, el Deus tral
    tiunicro designautur. Sapientia immolavit victimas, Verbum (Jvan. i, I). Ilabet Deus consilium et inicl-

    quia vitani prxdiconliuiii inaetari in persecutione ligenliam : consilium videlicei, quia disponil sua ;

    peimitil. Vinuni miscuit, quia divinitatis ct humani- inlelligeiiliam, quia cognoscil nostra.

    " lu Edil., tisic lianc, cor cffodienlcs.


    7ti9
    SENTENTIARUM I.IB. I. 770

    CAPUT XXXVII. A absorbetur, et qnasi pnst defectum viiac prar-sentH


    ultra se rapia, aliquo modo iu quadam novilate re-
    Qualiter o sanelis viris in lioc suculo vuleatur Deus. crcatur. Ibi meiis cx iminenso fnnie infusione superni

    (Moral. wiii, 54, ». 88.) BCatus Moyses, qui cu roris aspeigitur, ibi non se sufficere ad id quod ra-

    r>.n facie ail facicm loculits est, sicul loqui solel l>t:i e>t contemplalur, et veriiaiem sentiendo videt,

    homo ctim amico sno, ei inler ips:i verba suoe locu- quia quant.i est ipsa veriias non videt. Snmmse el

    lionisdixit : Si inveni gratiam in conspeclu luo,otlende incircuinscriptae veritali t.nito inagis se quisque longe

    mihi temelipsum manifeste, ui videam le (Exud. xxxn, existiinat, quanto magis appropinqiial ;
    quia nisi il-

    13). Cerie si Deus non erat ciim quo loquebalur, lain ulcunque conspicerel, nequaquam eain cnn>picere

    Ostende milii Deum, diceret, ei non Ostende lemci- se non posse sentirei. (JVkik. 1-2.) Adni>us animi,
    tpsum. Si atttcm Deus erat cum quo faeie ad faciem duni in visionem Dei tenditur, immensilatis ejus co-

    loquebaiur, eur se petebat videre quem videbat? ruscaote circumslanlia reverberaiur. I[isa quippe,

    S.d ex hac ejus pctilione colligilur qnia euni silie- cuncta ini|ilens, cuncta circumsiai; et idcirco mens

    bat per incircomseripiae naturae suae claritatem cer- nostia nequaquam se ad compreliendendam incir-
    nere quem jam coeperat per quasdam imagines vi cumsciiptam circumstantiam dilatat, quia eani in-
    dere: ut sic siipcrna cssenlia menlis ejus ocnlis " opia suoe citcuniscriplionis angustat. llnde el ad se-

    adesset, quntends ei ad aeierniiaiis visioncm nulla meiipsam citius labitur, et prospcclis quasi quibus-
    imago creaia teniporaliler interesset. VJderunl Palres dam veriiatis vestigiis, ad se anima " revocaiur.
    Veteris Testamenti Deoni, et tamen, juxla Joannis Per conlemplaiiouem fai ta non soliila el pcrnianens
    voeem, Deum nemo vidit unquam (Joan. lv, 12) ; el, sumuiae ventalis visio, sed, ul ita dixeiiin, quasi
    jnxta beati Job sentenliam , Sapieniia, quw Deus esl, quaedam visionis imiiatio, Dei f.icies dicilur. Quia
    nbtcoiidila est ab oculis oinnium vivenlium (Job, xxvni, eriui per faciem quemlibet agnoscimus, nou iinme-

    21); qnia in liac morlali carne coiisisleniibus, el vi- rito cogiiiliouem Dei faciem vocamiis. Beatus Jacob,
    deri poiuit per quasdam circumscripias imagines, et postquani cum angelo lucialus esl, ail : Vidi Domi-
    videri non potnit per ineireumscriplum lumen aster- num facie ad faciem (Gen. xxxn, 30), ac si diceret :

    nitatis. (Num. 89.) .lEierna Dei clarilas, si a qiiibus- Cognovi Deum, quia ine cognoscere ipse dignatus
    dam potest in b:ic adliuc corruptibili carne viveu- esi. Quam cognilionem plenissime lieri Paulus in
    tibus, sed lamen inacstimabili viriuie cresceniibus, line leslatur. dicens : Tunc cognoscam sicut el cogni-
    quodam conlcuiplationis acuiuinc videri, hoc quoque tus sum (I Cor. xin, 1-2). Ad Tiinotheum 1'aubis
    ab ejusdem Verilalis sen eniia non abborrei, qoa di- scripsit diceus : Quem vidit indlus liomiiium, sed nec
    citur : ISon enim videbit me liomo, el vivel (Exod. videre potesl (1 Tim. vi, 16). [tlorul. xvm, 51, n. 92.]
    xxuu, -21) ;
    quoniam quisquis sapitnliam, qtne Deus More suo bomines vocans oinnes liuinana sapienlcs,
    est, videt, buic vitoe fuudilus moriiur, ne jani ejus quia qui divina sapiunt videlicel supra homincs siiul.
    ;iiiioii: leneaiur. Nullus Deuiu vidit, qui adlmc car- Videbimus igitur Deum, si per coeleslem conversa-
    ualiter vivit.quia inuio potest ampleeli Deum simul tiouem supr.i liomiues es>e meieainur. Nec lamen
    el sauctilum. Qui ciiiin Deum videt, eo ipso moriiur ita videbimus, sicut videi ipse seipsum. Longe quippe
    quo vel iiilenlione cordis, vel effeclu operis ab liu-
    dispanliler videt Crealor se qiiam videt creatura
    jns viiae delectationilius tota meute separelur. (tlo- Crealoreui.Quantum pertinet ad iininensiiaieni Dei,
    ral. xxxv, 8, n. 13.) Ex sola catbolica Ccclesia veri- quidam nobis modus figilur conteinplalionis, quia eo
    las conspicitur, dum Moysi apud se esse locum Do- ipso pondere circumscribimur quo creatura sumus.
    iiiiiius per-hibet de quo videatur. Unde et in peira (Num. 95.) Sed profecto non ita conspieimus Deum
    Moyses ponitur, ut Dei speciem contempletur; quia sicut ipse conspicil se, sicut non ita requiesciiniis in
    uisi quis lidei soliditatem lenuerit, divinam praesen-
    Deo quemadmodum ipse requiescit in se. Nam visio
    liani non agnosch. De qu;i solidilale Doiniuiis dicit :
    noslra vel requies enl utcunque siniilis visioni vel
    Super lianc petram adificabo Ecclesiam meam (ilattli. xv n „ n er j,. Ne torpore ne
    D re9I|iej j|| juS) sed , aVls
    xvi, 18). Duui ipsa per se Verilas dicit :Nemo vidil gligentiaa jaceamus iu nobis, contemplationis penna
    faciem meam unquum, quomodo Jacob leslatur : Vidi nos sublevai, aique a nobis ad Denin eii^iinur in-
    Dominum facie ud [aciem (Gen. xxxn, 50) ? [Mural. liienduui. Itaplique inteniione cordis et dulcedine
    xxiv, 6, n. 11.] iiuiii.iiue etenim mentis oculo inle- contemplationis, aliquo iuodo a nobis imiis in ipsum ;

    riori pnrgato, duin vitiorum oniiiium tribulalionis et jam lioc ipsum ire nosiiuin iiiiniis cst reqnicscere,
    igne airugo fuerit concremata, tunc mundatis oculis quicscere cst. Perfecta
    qiioniam sic ire, peifecte
    (Oidis, illa hctitia patrioe ccelestis aperittir, ut priits
    requies est qua Deus cemitur ; el lainen nostra re-
    purgemus liigendo quod feciinus et poslinoduin ina- quia nou a se
    quies aequanda non est requici illius,
    iiilestitis contenipleiuur per gaudia quod quaeramus.
    in aliam iransit ut requiescat. Est itaque requies,
    Prius ab acie meniis exurenie Irisiiiia interposita dissiuiiiis; quia quod
    ut ila dicam, similis alque ii-

    malorum caligo deiergitur, et tunc splendente raplim


    lius quiescerecsi, hoc no>tra requics imilutur. Visio
    coruscatione incircuinscripti luminis illustraiur. Quo Dei nunc tide iinlioalui', sed liinc m specie perlici-
    uiciinque conspecio, in gaudio cujusdam securit:ilis
    tur, quando coceternam Dco sapientiatn, quam motlo
    a lu cditione l'P. S. Mauii : ad sua ima.
    ::i
    TAIONIS C/£SAltAUClSlA.NI EP13COPI 772

    quasi per decurrenlia (lumina A siranle fonuavii. (iVum. 5.) Aliquando rebus per ao-
    per nra prxdicantium
    ipso suo fonle biberimus. gelos loquilur Deus, cum uil verbo diciiur, sed ea
    in
    siiiiiiiiiiis,
    quae futura sunt assumpta de eleoients iuiagiiit
    caput xxxviii.
    Quibus medis Deus loquiiur liominibus.
    nuniiantur. Sicut Eiechiel (i, \) verborum seni-

    (Moral. xxvm, 1, n. 2.) Sciendum summopere gmala audiens electri speciem in niedio iguis vidit.

    est quiaduobus modis loculio divina distinguiiur, Ut videlicet dum solam speciem aspiceret, quae es-
    aut per senl in novissiniis ventura senliret. (i\um. 6.) Ali-
    cum aut per semelipsum Dominus loquitur,
    formantur. quando per angelos verbis siuiiil et rebus loquilur
    creaiiiram angelicam ejus ad nos veiba
    nobis Deus, cuui quibusdam molibus insinual hoc quod
    Cum per semetipsum Dominus loquitur, sola
    inlerme inspir.ilionis aperitur. Cum per
    semel- sermonibus oarrat. (iVtim. 7.) Aliquando iinaginibus
    vis
    loquiiur, de verbo ejus sine verbis ac sylla- coidis ocubs oslensis per angelos loqiutnr Deus,
    ipsum
    cordncetur; quia virlus cjus in inlima quailam sicut .l.n-iib subnixaiii coelo scalam dormiens vidil
    bis
    quam meus plena sus- (Gen. xxvni, \-l); sicut Petrus linieum repiilibus et
    subtevalione cognosciiur, ad
    lienditur , vacua gravnlur. Pondus eniin quoddam quadruprdibus plemini in exslisi raplus aspexit

    esl vis divinae locuiionis, quoJ oinnem animain (Act. x, II). 0.ui nisi incorporeis haec oculis cerne-
    lumen quod B ret, in exstasi non fuisset. Aliquando imaginibus et
    quam re plet levei. Incorporeum est, et

    interiora repleat, et rcpleta exterius circumscribat.


    ante corporeos oci.los ad lempus ex aere assum-
    slrepitu sermo esl, qui et auditum aperit, et piis per augelos loquitur Ueus, sicul Alii.ili.ini non
    Sine
    iiabere sonilum Heseit. De advenlu sancti Spirilus suluin Ires viros videre poluil, sed etiam habitaculo

    scriplum est : Factus esl de ccclo repente sonus tnn- lerieno suscipeie, ei non solum suscipere, sed eo-

    advenienlis spiriius vehementis, et replevil tctam usibus etiam adliihere (Grn.


    ruiii cilios xviu, 2).
    quam
    Uomum, ubi erant sedenies : et apparueiunt illis dis- Sancli angeli nisi quadam nohis iulcnia nunliantes

    perlitm limjua; tanquam ignis, sedilque supcr singulos ad teinpus ex aere corpora sumcreul, exterioribus

    eorum (Act. H, 2). Per ignem quidem Doininus ap- profecto noslris oblulihiis uon app.irereut; ueccibos

    paruil, sed per semetipsum locuiionem inienus eum Ahrahain capereul, nisi propler nos solidum

    lecii. Et neque ignis Deus, neque ille sonitus


    fuit; aliquid ex coelesti elemeulo geslarcnl. (.Vuoi. 8.)

    scd per lioc quod exierius exhiluiii, expressit lioc Aliquando cceleslibus substauliis per angeios loqui-

    qnod inlerius gessit. Sanclus Spirilus, qui discipu- lur Deus, sicul baptizaio D imiuo scriplum est quia

    Ios et zelo succensos et verbo erudilos inlus reddi- de iiiibe vox sonuil dicens : llic esl Filius meus di-
    «lit, furas linguas igneas ostemlii. In signilicatione , lectus, in quo nii/ii complacui (ilalili. III, 17). Ali-

    igitur admola sunt elemeuta, ut ignem et soniium '


    quaudu lerrenissubst.iniiis perangelos loquitur Deus,
    sentirent corpora , igne vero invisibili et voce sine sic.u cuin Ltalaam corripuit, in ore asinae human.i
    sonitu doceremur corda : fnras eigo fuit ignis qui veiba fonnavil (.Yum. xxu, 28). Aliquandosimul ler-
    apparuil, sed inius qui scietitiam dedil. Dei loculio renis et coelesiibus subsiantiis per angelos loquitui'
    ad nos inlrinsecus lacla videlur poiius qiiam audi- Deus, sicut ad Hoysem in monte cum jussiouis suae

    lur, quia diim seinelip-ain sine mora sermonis insi- vcrba edidil ignera rubunique sociavii (Exoil. m, 2i,

    miat, rcpcntina luce nostra: ignoranlise tenchras aiquealiud superius, aliud inferiu> jiinxit. (.Yum.9.)
    illustral. (iVum. o.) Cuni per angelnm volunlalem Noiinunquam Deus humanis cordibus etiam per an-
    suam Dominus iiuiic.nl, aliquando eam verbis, ali- gelos, secrela eorum praeseutia, virlutem suae aspi-

    quando relius ileinonstrat, aliquaiidn simul veihis raiiouis iufimdit, uiule Zaehanas ait : Dixit ad me
    el rcbus, aliquando imaginibiis cordis oculis oslen- anijelus, qui ioquebalur in me (Zach. i, 14). Dum ad
    sis, aliquando ini.igiuibus et anle corporeos oculos se quideui, sed tamen iu se loqui angeluin dicil,

    ad tempus cx aere assiimplis, aliquando coelcslibus liqmdo ostendit quod is qui ad ipsum verba faceret
    subslamiis, aliquando terrenis, aliquando simul ler- per corpoream speciem exlra non csset. Unde et

    renis el coeleslibus. Nonnunquam per angelum Deus _ |iaulo post suhilidit : Et ecce angelus, qui loqucbalur
    hiiuianis conlibus ila loquilur, ul ipse quoque aoge ii mc, etjrediebulur (Zach. n, "i). S.ipe sancli angeli
    lus mcntis obliilibus pr.isenleliir. (iVum. i.) Verbis non exierius appareul, scd sicul sunt angelici spiri-

    pleriimque per angeliiin loquitnr Deus, cuin inhil iu los, viilunlalem Dei pruphelarum seusihus innole-
    imagine osiendiiur, sed BUperuac vt-rb;i locuiioms sciinl ; aique ita eus ad suhliuiia sublevanl, ul qi:.e

    aiidiuiilur, sieut dieente Domiuo : Paler, claiifica que in rtbus futura suni, in causis origmalibus pioe-
    hilium luum, ut et Filius tuus clarificei le, prolinus sentia demonslrenl. llumanuni videlicel dr ipso
    respondetur : Clari/icavi, ct ilerum clari/icabo (Joan. cainis corruptibilis pondere gravalum, ac * ipsam
    xvu, t). Oinnipoleiis Deus, qui siue lempore vi im- corpulenliain suam quasi obicein suslinens interna
    pulsionis intimx chiinal, nequaquam in lempore pcr noti peneii.it. El grave extcrius jacei, quia levan-
    sikiiii suhsiantiam illain voccm etlitlit, quam cireum- lem maniiui inlerius uou baltel. Nonauuquam tit ut
    sciiptain tcmpore pcr hiiniana veiha disliuxil ; sctl
    prophetaiuro sonsibus ipsa ui esi subiilitas aiigelic<:

    niniirum de coelesiibus loquens, verha sua qu;e au- virlutis appareal, eoriimque meus ipio spirilu suhli i

    diri ab lioininihus voluii rationali crcaluia admini- langilur levelur. Et non jam loi pens pigra |ue iu

    ln ed. PP. S Mami, hanc.


    SENTENTIARUJI Llff. I. 771

    imis jaeeat, scil replcta iiitimis nfflatibus ad superna A valile respnnsum dcdit, q»i D.-o sese in ipsa igno-
    ronscendai, aiqne inde quasi de qnodam rerum raniia scienter inclinavit, dicens : altitudo di-

    vertbe qu:c infra se venlnra sunt videat. vitinrum sapientim et tcientim Dei, quam incompre-
    hensibUia sunt judicia ejus, et investigabiles vitr ejus '.

    CAPUT XXXIX.
    Quis enim coi/novit sensum Domini, aut cunsiliarius
    Quibus modis Deus inteirogel homir.em.
    ejus fuil (Hom. xi, 55)? Ecce absconsis mysteriis
    (Mor. uvm, c. i, n. 15.) Deus omiiip»teus Iri- idem Paulus quasi elausis palpebris inquisitus pla-
    lius modis liuinanum genus inlerrogare eonsuevil, cila ac recta respondil : qui secreli adiluin pulsans,
    cuin aul QageHi districtione nos perculit, et quanta quia per cognilionem intromilti ad inleriora non va-
    inibis insit vel desit paiieiuia ostcndit; ant qoirdim luii, per confessionein anle jauiias buinilis slelil, et
    (|iiae noluniiis pr;ccipii, el nnsiram nohis obeili n- qinid inlus comprehendere non poiuii loris ti-
    liaui vel innliedieiitiain paiclacil; aul aliqua nobis mendo laudavil.
    occulla aperit et aliqua abscondil, el inensuram no-
    bis noslra. bumililatis innoiescit. Flagello Deus ho-
    CAPUT XI..

    n.ineni inlerrogat, cuui meiiiem bene sibi per tran- De synngoga vel Israelitico popnto >ub [ege conslituto.
    quillilatem siibdiiam afiliei.onibus pulsat, sicut bea- R (Moral. iib. xi, c. IG, n. 24, 25.) Ante incarna-
    tus Job ei laudatur atleslalionc Judicis (Job. n, 5, tionein Domiiii Judtei veraccs fueriiiu ,
    quia bunc
    7), el taineii ictibus conredilur percussoris, ut ejus \enturum esse crcdidenint aiqne iiuiiiiaveruni. Setl
    patieniia tanto verius claresceret, quanto inqni>iia pnsiquam iu came apparuit, liunc esse iiegavenun,
    duiius fuissel. Prxcipieudo nonnunquam dura nos quia qiiem vcntiiruin pra dtxcrani negaverum pras-
    imerrogat Deust : sicut Abiahani terram suain jube- seiitem. Unde recte beatus Job dicit : Commuta»s
    tur egredi (Uen. xn, 1. Ibid. 22, 2) et pergere quo labium verucinm , et dottrinam senum aufcrens (Job.
    nesciebal; in montem unicum filiuni duccrc, elquem xu , 20 ) : quia nequaquam Jmhci Credendo seCiui
    ad consolalionem senex acceperat iiiunolare (Gen. siint qua> putres suos praidixisse nicniinerunt. Cuin
    xxu, 2). Cui nimirum Abralue ad inierrogalionuiu Judsorum populus iii legis mandaio peinianen t , el

    bene respondenti, id est, ad jussionem obedienii, cuncia geutililji> iiulhi Dei praecepla cognoscerel,el illi

    dicitur : /Vun. cognovi, quia limes Deum (Ibid. i_). per fidem jirincipari videbantur, el isii in profundo
    Vel sicut seiiptum est : Tentttt vos Duntinus Detts pre-si jacuennil per iiifidehlaleui. Sed cum incarna-
    ve*ler, ut sciot si diligilis eum (i)eut. mii, 5). Ten- lionis doininicae iiiysteriiiin Jiul.ca negavit, gcntili-
    lare quippe I ei esl magnis nos ejus jussionibus in- las crcdidit, el pnncijies in dcspectione ceciderunt.
    J
    lerrogare. Scire quoque ejus, nostram obcdienlia.n '
    et ln qui oppressi in culpa perlidia. fueranl, in veraj
    nusse nos lacere. Apeiiendo nobis qua.dam atque lidei libertatem levati sunl. Israelitaruiu ca-um longe
    claudendo nos inlerroj,al Deus, sicul per 1'salmi- aute Jeretnias intuens, ait : Factus est Donunns ve-

    stam dicilur : Patpebriv ejus intcrroganl (ilios lio- lut inimicus : prwcipitavil Israel ; prncipitavit manua
    minum (Ps. x, 6). 1'alpebrU quippe apertis cerni- ejus , dissipavit munitiones ejus (
    Thren. u , 5). Qua
    mus, clausis inbil videmus. Quid ergo per palpc- aniiquus ille populns, qni lidclis esse Deo videba-
    bias Dei, nisi ejus judicta accipimus, quaa juxta lur, reprobaius corde repulsus est , ut , Mia pei-
    aliquid clauduntur boininibus, et juxla aliquid re- fidia decepius, contra ipsiim post insiirgerel qiiem
    seraniur? llomiues qui se nesciuul, siliimel inno- ante praiilicavit. (Morat. xix , 23, n. -0 ) Si I-raeli-

    tescunl; quatenus dutn qiuedam inlelligendo coin- ticus populus a buno opere miniuie c!audica<sel
    prclieodunt, quaedam vero cognoscere oinnino non nequaqiiam voce Domini 1'sa'misla dixisM-t :
    Filii

    possunl, eorum corda sese latemer inquirant, si illos alieni mentiti sunl mihi , filii al eni inveteraeerunl , et

    divina judicia vel clausa non stinmlanl, vel aperta claudicaverunt a semilis suis (Psalm. xvn, 40). Israe-
    iniii inflanl. Paulus aposldlus bac de interrogatione liticus populus claudus idcirco nomiiiatur nuia sa-
    iirobatus esl qui post perceptam internam sapien- r. num gressum in operaiione non babuii, qiua utro-
    _i .__ _•_: ._ i- ...: _.!..:. «. V_.l u «i_ulnin — __
    .......
    liam, post aperla clausira paradisi, pnst
    .
    ascensum que pede uti noluit,
    .1
    dum
    untim Testamentum re-
    Cieli leil i, pi>a superna. locutionis niysteria adliuc cepit, aliud sprcvit. Quem cum ad se veiiicnteni
    dicil : Ego me non aibitror coniprcltendisse (Pliilipp. saucla Ecclesia sustipit, quia ei jam Velus lenenli

    iil, 13). tlriiisuin: Ego sum minimus apcslolorum, etiani Novuni Tesianienlum insei il , ad diiigendos
    qui non sum dignus vocari aposlolus (I Cor. xv, 9). cressus illius quasi allerum pedein jungit. ( Mor.
    El rursum : Mnn quia suljicienles snmus cogitare ali- xxxi, 15, n. 29.) Per unicorneni besliani potest .1»-

    quid a nobis quasi ex nobxs, sed sufficientia noslra ex d aicus populus intelligi ,
    qui dum de accepta Lege
    Deo esl (II Cor. ui, 5). Apcrtis crgo palpebiis Dei non opera, sed so'am inler ciinclos boniines elatio-
    iuterrogalus recie respondit ,
    qui et superna se- ^nem sumpsit ,
    quasi inler caaeras beslias cornii sin-
    crela alligil, et tamen in iiumililate cordis sublimi- gulare gestavit. In loco Synagoga. Doininus, ex qua
    lcr stetit. I.ui siiiii euin secrela Dei judicia de re- percarnem natiisest, sauclam Ecclcsiamsibi inamnrc
    pulsione .Iml.cdiiiin el geiitilium vocatione Paulus et coiileinplatione conjunxit, ul qua. prius pioxima
    discuterei, aique ad ea pcrvenire non posset, quasi cx cognatione, id est, cogniia per pra?desiinatione'ii
    clausis Dei pa'pebris iuterrogatus est; sed reclum fuerat, postmodum jam eonjuncta iu amorc conti-
    775 TAIONIS CiESARAUGUSTANl EriSCOPI 776

    iiiin uxur (i:it. ( Lib. l in Ei., Iwvi. 3, 11. !. ) Syna- A leg-s observalionem lenens , spiritalem intellcc.linii

    ci> a idcirco ab auclure suo non recognoscimr, quia perdidil, et sese ad cuslodiam litierae foris Giit.

    LIBEU SECUKBUS.
    CVPUT rRIMUM. Paier omnipolens Filium suuni in hunc ninnduni
    misil, quia liunc pro redemplinne generis liuiiiani
    De Inearnatione Chri^li, vcl ejus Saiivitale.
    incarnari insliluil. Qucm videlicet in niundum ve-
    (itfer. lib. xxx, c. 25, n.73. ) Omnipotcns Dnmi- nire ad passionem voluit : sed lamen amavil li-

    ims noster Jesus Chiisius per majeslalis potenliam lium ,


    quem ad passionem misil. Eleelos vero ape-
    omnia circuinplectilur, et tamen per dispensatioms stolos Dominus non ad mundi gaudia , sed , sicut
    gratiam intra ulerum Virginis venit , sua dispensa- ipse est missus , ad passiones in mundum millk.
    tione nos redimens , diviniiate cuncta complectens, Quia ergo el Fdii s amatur a Patrc, et tamen aj
    el luimanilalem intra uterum sumens. In quo uiero passienem millitur, iia el disripuli amanlur a Domi-
    incarnaius est, et claiisus non est; qnia et intra R no, qui tamen ad passiqnes iniiiuntur in muiidniii.

    uieruni fnit pcr inliimitaiis substantiam, et extra Omnipotens Dominus , sicut ex nihilo hona facere
    iitnniliim per poleutiani inajestatis. ( Lib. II in Ev., poltiit, ita, cum voluii, per inearnalionis su.-e mysle-
    homil. 29, n. 10, II.) Veniendo Cliristus ad rcdem- riuin rtiam perdila bona reparavit. ( Lib. i in Ev. ,

    plionem noslr.ain qunsdam , ut ita dixeiiin, salnis liomil. 2, n. 8.) Mediator Dei el hominunri Chrstiis
    ileclil, el necessarium nnljis est ipsos ejus sallus Jesus, cuin sit Dominus et Creator angelorum, stisre-

    agnoscere. De coelo venit uterum, de utero venit in pturus naluram noslram , quam condidit, in uiciinn
    in prasepium., dc pra^sepio venit in cruccm, de Virginis vcnit. Nasci tanien in hoc mundo per divi-
    cruce venil in sepuli rum, de sepulcro rcdiit iu coj- tes nuluit , parentes pauperes elegit. Inde et agnus
    luni. Ecce ut nos post se currere faccret, qiiosdam qui pro illo offerrelur defuit , columliariim pnllos ct

    pro uobis sallus manifestata per carncm Veritas de- par lurturum ad saciificinm maler iuvenit (Luc. u
    ,

    dil: Quia cxsullnvit vl gigas ud currendam viam suam 24). Medialor Dei alque liomiuom homo Cliristus
    l'snlm. xvtu, C , uL nos ei ex corde diceremus : Jesus non aller in luimaniiale, aller in divinilate est.
    ( )

    Tralic me post te , currcmus in odorem unguentorum (Hlor. xvm, c. 52, n. 85.) Non pmiis homo conce-

    tuorum (Cant. i , 5). Unde opnrlel ul illuc sequamur |


    ttis alque editus, post merilum ut Deus essel ac-
    Mor. ** cepil scd mnitiante angclo
    corde ubi cum eorpore ascendisse credimus. ( ; , et advenienle Spirku
    xxxin, c. i, ii. 2.) Mons Domini Chrislns appellalus mus Verlniui in utero, mox inlra uteriim Verbum
    csl, qui in Israelitico | opulo iucarnari dignatus est ;
    caro, et manente incommuiabili essenlia, qux Clui-
    mons quippe csl in vcilice monlium incarnatus Do- sto esl cum Paire el cum Spiritu sanctn coxterna

    ininus , transcendens celsiludinem prnphelaiuin. assumpsil inlra virginea visccra, ubi el impMBibilis
    (Lib.u niEzccli.Jiomil. l,n.-i.)lnearnaliisUnigciiiius pati, el immorlalis n oii , el a'tei iiiis anle sxcul

    Palris istis monlibus, palriarchis scilicet atmic pro- temporalis lieri posset in line steculerum i ut per

    plietis, vcl omnibus sanctis , aequalis non fuit,. quia inelfabile sacrameniuin coneepiu sancto ct partu
    iialniani , viiain vel meiila oinniuiii ex sua divini- inviolabili , secundum veiilaiein ulriusque nMiiia'.

    tale transcendit. Lib. i i» Ezecli , liomit. 8, n. 23.) eadera Virgo et ancilla Doraini essel et maier. S c
    (

    Incarnatus Unigenilus Patris, perhocquod hoino quippe Man.it ah EUsabetb ilickur : l ndc hoe miln
    l.ictiis esi , infra angelos fuil, sicut de co scriptum ut oeniat maler Domini mei ad mc ( Luc. i. 43)? I.i

    est : Jl/iimisli eum pnulo minus ab aiujelis ( Psalm. ipsa Virgo concipiens, dicil : Ecce ancilla Doniini .

    viii, 6). Resurgens autem et asccndcns in ccelos, om- fiai mihi secundum verbum luum (Ibid. 38). Quamvi

    inbiis angelicis potesiatibus prxsidel; sicut de co . Cliristiis aiiud ex Patre, aliud ex Virguie, non la-

    illic rursuin scriptum esi : Omnia subjecisti sub pedi- men alius cst ex Pane, alius ex Virgine ; sed ipse

    bus ejus ( Ibid. 7 ) ; et sicul ipse ait : Dala est milii csl aUernus ex Palre, ipse leniporalis cx DMlrc.
    omiiis pclcslcis i» coelo et in lerra (Matili. xxvm , 18). Ipse qui fecit, ipsc qui faclus esl. Ipse spcciosus
    Diun Divinilas defecuuii nosirx carnis suscepil, forma prae li iis boiuinuni per ilivinilalem , el .;

    hiimaiitiiu yc nus liimen quod amiseral recepii. Ciule de quo iliiliiiu cst : Vidimut cum , ct non cral aspc-

    cniin Deus buiuana patitur, inde liomo ad divina sub- clus, ct non cst svccies ci, neque decor (Isai., liii, 2),

    le.vatur. Medialor Dei el bon.iniim per linnianilalis per biiinaiiiiatiin. Ipsu anle sacula de Patie sillC

    iiicariialioncin babuit nasci , crescere, mori, resur- malre ; i|ise in line saecntorum de niatrc sine Paire.
    gere.de loco atl locum vcnire. Qnia c rgo in divinilalc Ipse Condiloris teiiipliim , ipse Conditor leinpli. Ipse

    iniilabililas non est, alque boc ipsura mulari transire au. lur tipcris , ipse opus auctoris. Maneus unus e\

    es.l, profcclo isle transitus ex came est , non ex di- Ulraque nalura , nec naltirarutn copulaiione coiifu
    viinlale. Per divinitaturo vero ci sempcr slare csl, sus, liec nalurarum disiiuriione gemiualUS. ( Li*. i

    quia, uhique prxsens, ncc per motum venit, nec per in E» , hom. 10, n. 1. ) Ca'li Ri ge n» o, rcv terra

    iniitum icccdit. (I.tb. n in Ev., Iiomil. 20, n. 2.) Deus lurbatiis esl ;
    quia iiimiuui teirena altiludo roniuu-
    777
    »ENTENTIVK UM MB. II. 77S

    ililnr, cum eclsiln.lo coetestis aperiliir. QtiErendnm .\ C\PUT III.

    nnbis t si qtiidnam sil quod , Redemptore nato , pa- De apostolorum vocalione.

    storibns in Judxa angelns apparuit, atque ad a«i- (Moral. xxxv, c. 8 , n. 15. ) Sancli apnstoli gralia

    orandum hunc ah Orienle Magos non angelus, sed sepliformis Spiriius implendi, vocante Christo, dno-

    stella perduxit. Quia utique, Judacis tanquam decim


    ra- sur.t elecli. In quaiuor cnim miindi parlibus

    tione otenlibus, ralionale animal, id csl angelu s, Trinitalem, quaj Deus esl, innolesccre niittebantur.

    proedirare debuit ;
    geniiles vcro ,
    quia uii ralinne Duodecim ergo electi sunl, ul eliam ex ips us nutneri

    nesciebant, ad cognoscendum Dominv.m non per ralionc causa claresccretquod per qniituor infima Iria

    vocem , sed per signa (lucunlur; cnm ct illis prn- summa praidicarent. (Lib. t in Ee., homil. o, n. 1.)

    pheiise tanquam (idelibus [non infidelibus] , et istis Ad un us jussiunis vocem Peirus ct Andreas, relidis
    signa lanquaro infidelibus [nnn hV#libus| (' Cor. xiv, retiluis, secuii sunt lledemplnrem. Nulla bunc facere

    2-2) data sunt. ( iVnm. 6.) Nos ,


    qni gremio sanclic adhuc miracula vider:>nt ; niliil ab eo de pr:emio
    Ecclesix. continemur, nato Domino nfferamus au- .Tlerna; tamen ad uiuuu
    retribntionis audieiant ; el

    rum, Imnc ubique regnare faieamur offeramus


    ut ; Domini praecepium boc quod possidere videbantur
    llms, nl credamus quod is qui in tempore apparuit, obliti sunl. (iVnm. 21.) Negrtiatores nostri sa:icii

    Deus ante lempora exstitil; offeramus myrrliam, nt


    » apostoli perpeluam angelnruni vitam.daiis relibus et

    eum qucm credimus in sua diviniiate impassibilem, navi, meicati snnl. /Eh.limationem quippe prelii non

    crednmus etiam in noslra carne fuisse moitalem. babet regnum Dei, sed tamen tanttim v.ilet quantum
    Nato Regi ccelorum aiirum offerimus si in coitspe- babes. Hum. i. ) Sancti apostoli per Mcdiaiorem
    (

    ctu illius claiitaie supernae sapientiie resplendemus ; Dei atque bominum vocati siiidiierunl in hoc saeculo ,

    llius offerimu?, si cogitationes carnis per sancla cr.i- nil ainare, nil unquam appetere. Quos bene Isaias
    lionum sludia in ara cordis incendiiuus, ut su.ne intnens : Qui sunl isti, ait, qui ul nnbes volant, et
    aliquid Deo per coelesie desiderium redolere \alea- quasi columbm ad (enestras sus (Isai. lx , 8) ? Vidit
    mus ; myriham offerimus, si carnis viiia per absti- quippc eos lerrena despicere, men'e cce'estibus pro-
    nentiain mortificamus. pinquare , verbis pluere , miraculis cnruscare. El
    quos a terrenis contagiis et sancta p sedicaiio et su-
    CAPUT II.
    blin is vila suspenderat , hos volantes columbas pa-
    De prmdicalione Chrisli.
    riicr et nubes appellat. Qutsi columbse crgo ad fe-

    (Lib. l in Ezech., homil. 9, n. 19.) Si virtules suas nestras suas sunt elccti ,
    qui nihil in linc mundo con -
    omnipotens Deus taceret, eum nullus agnosccret, _ cupiscunt ,
    qui omnia simpliciler aspiciunt, et in his

    nullus amaret. Virluies ergo suas annuntiai, non ut qtise vident rapacitalis sludio nnn trahiuiiur. Scri-
    laudibus suis ipse proficiat , scd ut hi qtii liunc ex ptuni quippe est : Verbo Domini cmli firmati sunl, et

    sua laude cognoverint, ad perpetuam hserediiatem ipiritu oris ejus omnis virlus ecrum (Psalm. xxxu, 6).
    perveniant. (Moral. xvui, c. 7, n. 14.) Idcirco Deus ( Lib. n in Evang. , homit. 30, n. 7. ) Verbum enim
    latides suas indicat , ut valeamus enm audientes co- Domini Filius est Palris : ccelorum igitur virtus de
    gnoscere, cognoscentes amare, amanies seqni, se- spiriiu siimpla est, quia mundi hujus pntestalibus
    quentes adipisci , adipiscentes vero ejus visioi e Der- apostoli comraire non prasunierent, nisi eos sanc.i
    frui. Virtulem, inquit Prophela, operum suorum Do- Spiiitus foilitudo solidasset.
    minus annunliavil populo suo, ul del illis hcereditatem CAPUT IV.
    gentium ( Psalm. cx, 6). Ac si apeile dicat : Idcirco De incredulilate tel scevilia Judmorum erga Christum.
    fortitudinem su:e operalionis insinuat, ut eam qui (Moral. xxxv, c. i.;n. 26.) Isaac caligantibus oculs
    audieril donis ditescat. (Lib. i in Erang., homil. 19, Jud.cos signilicat peilidia cordis sui caacatos, qiioruni
    n. 5.) David propheta ait : Annuutiari et loculus sum, et nntitia prior et ignnrantia posterior bene ac brevi-
    mutlipiicati sunt super numerum ( Psalm. xxxix , 6 ). ler designatur (Gen. xxvn). Qui duin Jacob benedi-
    Annunliante Dumino, super numerum mulliplicantur rj ceret, et quid ci eveniret in futnro videbat, et quis
    lideles, quia nonnunquam eliam hi ad fidem veiiiuiil illi prjesens assisteret, nesciebat. Israelitarum popu-
    qui ad electorum numerum non peitingnnt. Ilic lus propbetiie niysteria accepit, sed tameii cxcos
    enim Gdelibus per cnnfessionem admixti sunt , sed oculos in conlemplalione tenuit, qtiia etim prassen-
    propler vitam reprobatn illic mimerari in sorte fide- tem iMiii vidit de quo lam multa in fuiuri) praevidit.

    lium nnn merentur. (iloral. xxv, c. 8, n. 21.) Pro- Anle se enim posilum nequaquam cernere valuil,
    pheta intuens lanlos , vocanie et anniintiaiite Do- cnjus adventus potenliam longeante nuntiavit. (Lib.
    niino, specieientis credere, quanlos nimirum certum i in Ev., homil. 10, n. 2.) In oninibiis signis qure na-
    est ebclorum ntimerum summamqne transire, aii :
    scente Domino, vel moriente, monslrata sunt, con-
    ilulliplicnti sunt super numerum ( Psalm. xkxix 6). , siderandtim nobis est quanla ftieril in quoruiiidam
    Ac si diceret : Multis Ecclesiam intrantibus , etinni Judaeorum corde dtirilia, qnaa htinc nec per prophe-
    lii ad fidem specielenus veniunl qui a numero regni liac dunum, nec per miracula agnovii. Omnia ele-
    eoelestis e-clndiintiir, quia electorum summam, sua menta auctorem suum venisse lestata sunt. Ui enim
    videlicet multiplicilate , transcendunt. deeis quaedam usu humano loquar, Deiim liunc coali

    esse cognoverunt, quia prolinus stcllam niieruni.


    Patkol. I.XXX. 25
    77) TAIONIS C/ESAtUUCI STANI EPISCOPl 780

    Mare cognovit, qui> sub plantis ejus se calcabile A nas calefaciebat se(Joan xvm, 18). Jam Petrus in-

    proebuil. Terra cognovit, quia eo inoriente contre- lus a charitalis calore torpuerat, et ad ainorem prae-
    muit. Sol cognovil, quia lucis suce radios abscondit. seniis sxculi, quasi ad persecutorum prunas deside-
    Saxa el parieles cognovcrunt, quia tempore mortis rio aesluanle se calescebat M . (Prwfal. I. iv Moral.,

    cjus scissa sunt. lnfernus agnovit, quia hus quos le- c. 4.) Gelboe montes superba Jiida>orum corda si-

    nebat mortut/S redjidil. Et tomen liunc, quem Do- gnificant, quai dum in hujus mundi desideriis de-

    minum oninia insensibilia elementa senserunt, adliuc lliiuiii, in Cbristi, id est uncti, se morte miscuerunt.
    infidelium Judaeerurn corda Deum esse minime co- El quia in eis unctus Rex corporaliler morilur, ipsi

    gnoscuut, el duriora saxis, scindi ad pcRniteiulnni ab oinni grali33 rore siccanlur. Ilebraorum superbse
    nolunt ; eumque confiteri abnegant quem elemenla, nientes primitivos fructus non ferunt, quia in Ite-

    ii l diximus, aut signis, aut scissionibus Deum clama- demptoris advenlu ex parte maxima in perfidia re-

    lianl. Nonnulli Judscoruni, ad dainnationis suae cu- mauenles, primordia (idei sequi nolueruni. (Morat.

    niuluni, euni, quem iialum despiciunt, iiasciliirum lib. xxvn, c. 26, n. 49.) Judajorum persequenlium

    Innge ante prascierunl. El non soluni quia nascere- corda, nunquid antrum diaboli non fuerunt? ln quo-

    lur noverant, sed eliam ubi nasceretur. Nam ab He- rum diu consiliis latuit, sed repeiue vocibus erupil

    5 rode requisiti, locuin nativilaiis cjus expriinunt, B claniaiitium : Crucifige, crucifige (Joan. xix, C). El

    queni de Scripturae auctoritaie didicerunt. Et lesti- quia ad laccrationem mentis pcrtingere tentando non

    moniuni proferunl quud Belhlehem honorari nalivi- potuit, iu Redemptore nostro ad inortein camis
    tate novi Ducis ostenditur, ut ipsa eorum scientia anhelavit.

    etillis fieret teslimonium damnationis, et nobis ad- CAPUT V.


    jutoriutu cieduliiatis. Judaicum pnpulum bene Isaac, De passione et morte Jesu Ckristi.
    cum J.cob flliurn siuiin benedicerel, designavit, <|iiia (Moral. xii, c. 12, n. 16.) Passioni Dominus ap-
    caligamibus oculis et prophetans in pix^enti (ilium propinijuans, inlii inantiuui in se vocem sumpsii, eo-
    non vidii, cui laiti niulia in posterum pnevidil; quia runique timorem ut abstraherel suscepil, dicens
    niuiiriiui Juda cus pupulus prophetia: spiritu plenus, Paler mi,

    You might also like