BIBLIOTHECA

APOSTOLICA

VATICANA

BIBLIOTHECAE APOSTOLICAE
VATICANAE

CODICES MANUSCRIPTI RECENSITI

IUBENTE

LEONE

XIII

PONT.

MAX.

PONTIFICATUS

ANNO

Vili

CODICES PALATINI

LATINI

BIBLIOTHECAE
DESCRIPTI

VATICANAE

PRAESIDE
EPISCOPO

I. B. CARDINALI
PORT. S. R. E. BIBLIOTHECARIO

PITRA

RECENSUIT

ET DIC.ESSIT

HENRICUS

STEVENSON
RECOGNOVIT

IUNIOR

I. B. DE
EIUSDEM

ROSSI
SCRIPTORES

BIBLIOTHECAE

PRAEIT DE SCRINII ET

COMMENTATICI ORIGINE HISTORIA

I.

B.

DE

ROSSI

INDICIBUS SEDIS APOSTOLICAE

BIBLIOTHECAE

T03IUS

ROMAE
EX TYPOGRAPHEO
MDCCCLXXXVI

VATICANO

"7 r

'

i? 99

MONITUM

Cimi LEONIS XIII Pont. Max. iussu mihi commissum fuerit,

ut Bibliothecae Apostolicae Vaticanaecodiceslatinos describerem, eorumquetabulas typis mandarem, iam parato volumine,quod fere mille priores libros manuscriptosex palatinis olim heidelbergen-

sibus, amplexum est, lectoremhumanissimum monitumvolui, ut quid actum fuerit, quovemodo,quidqueadira agendum, e paucissimis ei innotescat.

Suscipienti igitur mihi laborem ingentem humeris et imparem,

ea ratio operis statuendaerat, quaemagis et longo itineri reique tandiu desideratae undique exoptatae,magisconveniret.Nam si et

licebat in describendis codicibus graecis latiusexspatiari, ipsum id

facere latinos aggredienti minime concedebatur,utpote qui numero longe maiores, ab uno nomine nimium in eis immorante proxime ad finem perduci nequirent. Consilio itaque et auctoritate Eminentissimi Cardinalis lohannis Baptistae Pitra, S. R. E. Bibliothecarii, et virorum quibusrei huius cura demandata fuerat, praeceptumest,ut perfunctorio agmine codicesrecenserem, statis-

que legibus eos in tabulasdigererem.

Cui brevitati enixe studens,membranis tamen chartisve accura-

tissime excussis, hoc unum prae oculis habui ut nihil omitterem,et

omnia quae in singulisvoluminibuscontinerenturea pr viribus

in apricumdiligente!proferrem. Argumenta titulis deprompta ex uncinis inclusi.Alia, cimi id agerenon licebat,ex ipsisscriptis,
sive quo alio modo rectius potili, excitavi.Legitimo verborum or-

dine parumper inverso, auctorum nomina plerumque, iuxta praecepta,initio collocavi.In libris anonymis dubiis initia addicli. aut quae quidemomisi in aliis sive notissimissive auctorisnomine
insignitis.

Nec satis fuit omnem adhibuisse diligentiam, quid deesset ne quod eruditorum virorum commodis proficeret.Nam clarissimus equeslohannesBaptistaDe Rossi,in hoc longo itinere dux sapientissimus. mecumbis terve codices evolvit.schedulas meas excussit,tabulaiam typis paratas sedulorecognovit. rectaaetate De
librorum statuendavehementersolliciti. et ego et omnes tandem iudicio tanti viri freti quiescimus. Sententias iam prolatas in

codices palatinos undiqueexquisivi.evulgatas adhibui; cum tanion

id esset centra leges operis. eas non indicavi. Quaedamsane emnt in hoc catalogo desideranda, nomina possessorum, ut sub-

scriptiones librariorum, aliave quaenon solimi ad pleniorem cognitionem singulorum librorum maximum conferunt auxilium.
sed historae totius bibliothecae palatinae non modice prosunt. Quomiuusvero ea oninia statini amplecterer eaedemleges prohibuerunt. Expleto tamen hoc catalogo nostro, historia haec erit

persequenda, quicquid quavisde caussa et consultoomiserimus, id luculenter in futurum proferemus. Interini et optiina illa quae pater nostercarissimus Henricus codicibus de graecispraefatus est et quae de institutonostrobreviter admonui, dieta sufficiant.
HENRICUS STEVENSON iunior

DE ORIGINE HISTORIA INDICIBVS

SCRINII ET BIBLIOTHECAE SED1S APOSTOLICAE
COMMENTATIO

IOANNIS

BAPTISTAE

DE ROSSI

-s*s

PRAEFATIO

Anno 1880 LEO XIII pont. max. providentissimus sapienter decrevit, ut tabulae codicum bibliothecae Vaticanae.a Stephano

Evodio et losephoSimoneAssemanis auctoritatedecessoris sui BenedictiXIV edi coeptae anno 1756, et voluminequartomisere
liammis absumpto,anno 1768 intermissae,ad eam formam,quae nunc maxime probatur. redigerentur typis vulgandae.quo assiduis doctorum hominum votis satisfieret.Statini loannesBaptista Pitra v. em. cardinalis bibliothecarius S. E. R. leges operi praescribendas constituit ; accitis in consiliuni viris clarissimisAlphonso

Capecelatro mce-bibliothecario (mine archiepiscopo Campanoet

presb. cardinali S. E. R. ) et deinde in locum eius suffectolosepho Cozza abbate ex ordine monachorum Basilianorum.item Ste-

phano Ciccolini et I. Bollig S. I. praefectis, nonnullisque cole legioscriptorum bibliothecae. Interini, ne dum editioparatur nuntio
optatissimores publica litteraria careret, mandatummihi est, ut

IV

internassi operis historiam breviter recensens inceptus novi praescriptum publiceexponerem. programmate Quo pervulgato deindein et speciem commentarii paniloamplioris explicato denuo *, exarsitdiuturnum litteratorum hominum desiderimi!,ut bibliothecae Vaticanae,

quaesin minusnumero, pretio certecodicum mamiscriptorum princeps habetur, enarrentur origo,vices, historiaeaformaexpositionis et
copiarerum ac documentorum, quasdignitas argumentiet bibliogra-

pliicaedoctrinae temporeconditiovideutur requirere.Ac mibi hoc

qnidemin votis erat, quod Assemani praefatione volumen in ad primum vix inchoarunt,id initio huius novi operisperficerevel quatenns fieri possetprovehere. Etenim Assemani origine, incrementis, de administris bibliothecaeVaticanae disserentes, quod ad veterem

praesertimhistoriamet antiquosindices codicumattinet, ieiune nimis, ne dicam parimi exacte,rem absolverunt; ceteri vero, qui Assemanorum vestigiarelegentes eodem in argumento versatisunt.

desiderati operiscomplendi propositum munus et haudsuscepere 2.

Quarememoriascrinii et bibliothecae sedisapostolicae ultima ab antiquitatepaeneex integro repetenda atque expiscanda; est veteres indicescodicumrequirendisunt,ordinandi cum recensione et bibliothecae statu, qui mine est,comparandi; et denique tota tanti
thesauri historia est retexenda.Sed ea mine conditio est apparatus ad hoc opus necessairi, piene et recte adhiberi vix ac ne ut

vix quidempossit.

1 La bibliotecadella Sedeapostolicaed i catalogi dei suoi manoscrit'i. - I gabinetti di oggetti di scienze naturali, arti ed archeologiaannessialla biblioteca
Vaticana, Roma 1884. V. de Roumont in Archivio storico italiano, nuova serie Vili p. 132-142.

Historiabibliothecae sedisapostolicae trifariam per succe-.

dentes aetates dispertienda Prima est. aetas originibus ab pertingit

ad finemprope saeculi XIII: altera ab anno 1295 et pontificata Bonifatii Vili ad pontificatimi EugeniiIV (a. 1431-1447): tertia incipit a Nicolao et ad nostrausque V tempera deducenda
est. Primae aetatis liistoria toto tredecim fere saeculorum cursu

obscurissima est, eiusquetractatio valde impedita.Neque intra tam longi temporisambitimi reperitur,quaevere dicit possit recensiolibrorum, diplomatimiet cliartarumsedisapostolicae. Quin
immo e tanti thesauri, velut in mare mersi, naufragio vix rarae tabulae enatarunt. Quaecunque tota hac obscuriore et prode lixa parte operis propositi recentissimis quoque scriptis tractata

sunt vel mea investigatione reperta, diligenter collegi et composui; neque ulla ratio est, cur nolim ea iam nunc enucleateet ordinatili! exponere. Secus dicendum aetatibus de sivepartibusaltera et tertia. Altera aetas incipit a recensionelibrorum et supellectilispretiosaefacta iussu Bonifatii Vili a. 1295. Deindecomplectiturllistoriam bibliothecae et archivi sedis apostolicaeab Urbe transmigrantium,itineribusque variis sedesmutantium; tum novamet pr eo tempore amplissimambibliotllecam Avenione institutam et postea tempo-

ribus et locis diversis dispersam; denique bibliothecam pontificiam, sublatoschismate Avenionensi, Romaeinstaurar!coeptama Mar-

tino V et EugenioIV. Huiustemporis historiae et documenta suppetunt; quin et recensiones bibliothecae archivi extant plures et
et accurata librorum descriptione notabiles. Quae servataeextra

pluteos bibliotecae Vaticanae, praeoccupatae suntet propediem iam edendae Fr. Ehrle S. I., et MauritioFaucon, a Eugenio Muntz,

VI

PauloFabresodalibus scholae Gallicae Urbe.Quare in neque viris

doctis et mihi coniunctissimis ullam laudis partemdecet a me praeripi; nequefieri potest,ut seposito insigni documentoruni tam apparatualtera huius historiaepars explicetur.
Denique in idem genus impedimenti offenderei!!,si de ter-

tia aetatebibliothecae Vaticanae tractare,ut par est, aggrederer.

Medio saeculoXV NicolausV novam ex integro, ditissimam,publico destinatam bibliotliecam instituit, codicibusconquisitis toto fere orbe terramili; eaquea Xysto IV firmiter stabilita et ordinataest, discreta in palatinam publicam et secretiorem.Itaque vera origo eius,quae maximis aucta incrementis nunc publica Vaticanadicitur, ultra pontificatimi Xysti IV et Nicolai V minime adscendit. Extant indices librorum Nicolai V et Xysti IV; quorum alter a BartlioloinaeoPlatina confectusest, eiusqueapographa exteras ad quoque bibliothecas pervenere.Hos indices praelo nunc parant Eugenius Muntz et Paulus Fabre supralaudati. Sequunturrecensiones codicum bibliothecae Vaticanae factae exeunte saeculo XV et

toto XVI ante et post direptionem Urbis a. 1527. Anno 1600 Fulvius Ursinus testamento legavit bibliothecaeVaticanae libros mami scriptos et typis impressosauctos adnotationibusvirorum doctissimorum.Cuius thesauri locupletissimiindicem ab ipso Ursino confectum. dum hae paginaepraelo inandantur.edidit loannes

Beltrani*: plenum verocommentarium bibliotheca de Ursiniana, quae

insigne ornamentumincrementumqueest Vaticanae, nunc parat Petrus de Nolhac sodalisscholaeGallicaein Urbe. Deniqueineunte saeculo XVII indices codicum Vaticanorum. quibus nunc utimur,
1 / libri di Fulvio Orsini nella biblioteca Vaticana, Roma 1886.

VII

ductu Caesaris Baronii bibliothecarii, re ab eo cimi doctisviris tota attente perpensa provisa, et conficicoeptisnnt et ad nostram aeta-

temcontinuati. Haec recensio, appellari quae potest hodierna, quippe

iam inde a saeculo XVII immutata,conferenda cum antiquioribus est ;

ut de singuliscodicibus dare constet, undesint,qui a bibliotheca yetere,Avenionensi, Xystinaantedireptionem Urbis supersint, qui
perierint. Quodopus,diuturni sanelaboris et taedii, a bibliographicaedoctrinaestudiosis expetitumnon nisi quum nova recensio editionisparandae gratia instituta ad seriemcodicumVaticanam
antiquiorem pervenerit, perfici poterit.
Huic editioni initium fieri iussum est a serie codicum, non Va-

ticana antiquiore, sed Palatina.Cuiuspeculiaremhistoriam Henricus Stevenson seniorin praefatione volumen codicumGraecorum ad

Palatinorumdiligentissime persequutus : neque secus fiet in est

unaquaqueserie codicumbibliothecaepontificiae, praesertimvero in omnium antiquiore et maxima, quae proprie dicitur Vaticana. Quae quum ita sint, nemo non intelligit cur altera et tertia pars fastorum liuius bibliothecaenunc perfici neque debeatnequepossit; earumque piena tractatio praefationi et indicibus codicum,qui dicuntur proprie Vaticani, sit reservanda. Huius historiae parte priore, cuius potissimumobscuritates qua fieri poterit luce declarandas suscipio. ab originibus usque
ad initia saeculi XIII bibliotheca et scrinium sive archivum

sedis apostolicae, licet altera ab altero aliquo modo discreta,

separaritamen nequeunt. hanc aetatem Ad pertinentregestavetera epistolarum pontificum,quorumexemplaria cmtientica neque in tabulano Vaticanonequeullibi servatasunt. Eorurnoriginem, vices, intentimi attenteinvestigabo.

Vili

Exeunte vero saeculo id est a pontificatu XII, Innoceutii III a. 1198,incipiunt regesta, quaenovavel Innocentiana appellanda
esse censeo. His inde ab initio sedes adtributa videtur esse in curia

Vaticana (cancellarlaet cameraapostolica), prorsus seiuncta a bi-

l)liotlieca*. Ad haec regesta,quaemaximum instrumentum ornamentumque sunt tabularli Vaticani,liberalitateLeonisXIII pont. max. doctis nunc omnibus aditus patet. Quamplurima certatim sive magnae sive minoris molis opera et commentaria edendis iis et illustrandisconfici coeptasunt et in diesprovehuntur, quaein
amplam iam bibliothecamexcrescunt et nimis longum esset re-

censore. bis regestisnovis,quorumcum toto tabulano De procuratio proprios habet administros propriamque, ita dicam,litteraut
turam, di cere mei officii non est.

Ceterum de epistolis pontificum, quae in regestatum vetera tum novarelata sunt sive aliundeinnotuerunt,voluminespisso coet
1 De regestis saeculi XIII (praeter recensionemeorum digestam ab A.

Potthast; Regestum Honorii III edi coeptum Petro Pressati;aliorum pontifia

cum a sodalibusscholaeGrallicae) vide Kaltenbrunner,RomischeStudien I - Die

papstlichen Register XIII lahrhunderts (in Mittheil. desInstitutsfiir osterdes reichische Geschichtsforschung (1884),2); Denifle, Die ppstl. Registerbande V des XIII Jahrhunderts Archiv fiir Litteratur-undKirchengeschichte (in II (1886) p. 1-105);Digard,La sriedesregistres pontificaux XIII siede Libi, del'cole du (in deschartes (1886) XL VII); Berger, registres t. Les d'InnocentIVtom. p.V-LXXIX: I de ceterisregestis praesertim vide Prolegomena Regestum ad Clementis V edipp.
tum iussu Leonis XIII pont. max. a monachis ordinis s. Benedicti (Al. Tosti,

Gregorio Palmieri,I. Navrtil,C. Statsny,Anselmo Caplet) Hergenrother(card.) ;

Praefat. ad RegestaLeonis X; Kaltenbrunner, RomischeStudien II (MittheiL

cit. VI, (1885)I p. 78-93);Ottenthal, Bullenregister Die Martin V und EugenIV, Innsbruck 1885, alios (cf. Carini, Le lettereed i regestdei papi, Roma 1885
p. Ili et seqq.).

IX

pia rerum documentorum referto ac abunde nuper I. B. Pitra egit

cardinalisbibliothecarius Cuius, dicammandato, benivolo i. ne certe
desiderio effectumest, ut indicibile codicummanu scriptorumprae-

mittereturmea qualiscunque commentatio historica bibliotheca de sedisapostolicae. Votis viri eminentissimi doctorum et hominum
expectationinon nisi ex parte hoc commentario satisfactum iri probe sentio:benigne tamen,spero, excusabor de'causis, iis quibus operis perfectionem mine impeditamessemonui. et quod animo
aliis curis distento scripsi.
Romae v kal. lulias MDCCCLXXXVI.

1 Analecta novissima Spicilegi! Solesmensisaltera continuatio toni. I De

epistoliset registris Romanorum pontificum,Parisiis 1885.Epistolaspontificum undecunque quaesitas nuper edideruntlulius von Pflugk-Harttung,Acta pont.
Rom. inedita (a. 97-1197),quorum volumen tertium, dum haec scribebam,lucem

vidit (cf. eiusdem Italicum voi. duo);Chartarumpontificum Iter Romanorum specimina selecta, pars prima Stuttgart 1885: et Loewenfeld, EpistolaeRom. pont.
ineditae, Lipsiae 1885.

CAPUT

I.

De bibliotliecis ecclesiarum, praesertim Romanae, a prima origine ad tempera Dicicletiani.

Ass emanirepetuntoriginesbibliothecae Vaticanae evangeab lio, quod Marcumscripsisse auctorePetro principeapostolorum et

Romanis dedissetraditili'; et a libris ac membranis,quas Paulus

RomaecaptivusTimotheo,ut ad se perferret, mandavit(2 Tim.

IV, 13). Quae licet nimis longe petita possunt videri. rei tamen Christianaeinitiis consentaneum in singulis ecclesiisbibliotheest cae inchoandaeexordium coepisse codicibussacrorumlibrorum; a iis praesertim, qui stato quoquedie et conventupublicae lectioni

adhibebantur. Sane IgnatiusAntiochenus scribens Philadelphienad ses innuit iam tum a disputantibus doctrina Christi provocade tum essead evangelia verbis:V b rolg p^tot? his p; supw, T V
euoyyeXlw, mari-vto cv (nisi in arciivis, id est in evangelio, invenero,

noncredam). Quaeqiiumpervicacicontentione dicerentur, Ignatius

exclamat: sibi archimi esse Christwn lesimi, illibata arcliiva crucem

euset mortem resnrrectionemfidem in enm Haec ut recte et et l.

intelligantur, reputandum est sua singulis civitatibus p/s7 fuisse,

quorumin Graecis titulis civitatum Asiae, undeIgnatiusepistolas

1 'Ep.oi p/^eta Ss GTCV Xpiar:,T txra 'IvrroO; pysTa sraup? 6 aTo
x,ao 9vToc -fi avcTaai? x.a arouX.OG ^ TTIOTI; Si' aTou, "t\ Ignat. ad Philadelph. Vili, 2 ed. Funk, Opp. patr. apost. Tubingae 1881I p. 230. De vera huius loci lectione (p^ca, non pyotta)v. Funk, 1. e.

XII

scripsit, frequentissima mentiofit *. Quemadmodum civitatibus,

ita et ecclesiis singulis sua dp%H olim instituicoepta iam sunti

neque potuitquinRomana, fieri quam Ignatius npov.^^^ -rife ydTT/jg,estpraesidentem id universo coetuifoederatorumya-nj Iv (Chri-

stianorum) Irenaeus 2, maximam, antiquissimam, principalipotiore

fate eminentem appellarunt, mature rov p/ftov et bibliothecaesa-

crorum codicumfondamenta iecerit ciiramquesusceperit. non

Quae saeculosexto narravit auctor Libri pontificalis, et ab Assemanis recepta sunt, de Urbe a Clementeproximo Petri suc-

cessore divisa in septem regioues adtributas notariis ftdelibusecclesiae, gestasmartyrum sollicUe curiose,unusquisque requi et per

giomm suamdilgenter p&rqmr&ret 3, a subsequentis (sic) aetatis

institutis petita esse et ad tam altam originem retro acta plerique, opinor, concedent. Praeterea incertus auctor martyrii Clementis meminit pauperum, quos ille ut aleret "*.<& exasrcv ptytwK

XT Gvoptx -ys^pa^vou; s7^v (secimdiim sitigulas regioues singulorum et nominainscribcndos curami)4; quas matrculasalumnorumcaritatis fraternae Christianae, sin minus aetate Clementis, saeculis certe secundo et tertio extitisse in scriniis ecclesiaeRomanae, certis indiciis infra demonstrabitur. Ut ut haec sunt, sacrorum librorum ec-

clesiaeRomanae primum quodam modoindicemiure mihi videor

agnoscere celeberrimofragmento canonis, in quod dicimus Murato-

torianum.CuiusauctorRornae non longeab Urbe vixit medio vel

i Dareste, Le XPEM>VAAKION dans les villes Grecquesin Bull. de corresp. Hellnique,VI (1882) p. 241-245. * V. Funk, 1. e. p. 212, 213. 3 Lib. pont. ed. Duchesne I p. 123. 4 Funk, 1. e. II p. 30.

XIII

fere saeculo secundo; Hermanemm dicit scripsisse imperi-ime tem-

poribus nostris,sedente cattedraurbisRomae ecclesiae episcopo Pio

fratre eius*. De doctorum Christianorum studioergabibliotheeas, quasnumero et delectu codicumditissimas adversischristianaerei publicae

temporibus praesertimOrigenes eiusque fautoreset discipuli Ambrosius, Alexander episcopus Hierosolymitanus 212-251), Pam(a. philus Caesariensis instruxerunt, vulgatissima repeteremei propositi non est 2. Copia librorum haud spernenda Romaecerte usi
sunt auctoranonymus Philosophumenon Hippolytus,cuiusstatuam et celeberrimamin ipsa bibliotheca sive eius sive ecclesiaea discipulis et amicis dedicatam videri, capite septimosignificabo.Quam sollicite veterescurarint, ut librorum non taiitum utriusque foederis sed et ceterorum ad Christianamdoctrinam et historiam pertinentium sinceraet emendata exemplaria multiplicarentur,antiquissimi testessunt qui epistolae ecclesiae Smyrnensis martyrio Pode

lycarpi undeeamexcepissent singillatimadnotarunt3; Irenaeus item

Lugdunensishoc nomine ab Eusebio summopere laudatus4; deni-

que Origenes, Lucianus,Pamphiluset Antoninusmartyres ipso in

1 Hesse,Das Murai. Fragm. v. 73 et seqq. cf. Gebhardt,Harnack, Zahn, ; Patr. apost. opp. ed. Lips. 1875 p. XLIV et seqq.; Funk, 1. e. I p. CX. 2 V. Euseb. Hist. eccl. VI, 3, 20, 32; Hieron. De viris ili. e. 3; 54, 56, 61, 75, 113; Comm. ad Tit. e. 3; Isidor. Hispal. Etym. VI, 6. 3 Funk, 1. e. p. 307; 308. Hac adnotationecitatur codex Irenaei discipuli ipsius Polycarpi ; unde epistolamdescripsit Caius comesIrenaei; deindeex Caii

exemplariSocrates, Corinthi(tempore ignoto);denique scripturamantiquitate evanescentem excepitPionius,de quoconsulendus Duchesne, s. Polycarpi Lud. Vita auctorePionio primum graeceedita, Parisiis 1881p. 8 et seq.
4 Hist. eccl. V, 20.

XIV

carcere mortidestinati iam codices relegentes, sacros emendantes *.

Sed haec codices ad pertinent publicos tum ecclesiarum pritum

vatosquorumcunque Christianorum. Nobis de bibliothecisecclesiarum, potissimum Romanae. nunc sermo est 2.

De bibliothecis ecclesiarum Constantinum ante expressa testimonia manent actis Africanismagistratuivm, exequutisunt in qui
mandata Diocletianiet Maximiani praecipientiumconventicula Christianorum dirui, libros comburi. In actis Munatii Felicis flaminis

perpetui et curatoriscoloniaeCirtensiumlegitur: Quum ventum

esset dotmm, m qua CUristiani conveniebant, ad .... posteci quam

perventum in bibliothecam est 3,inventa ibi armaria sunt mania : dein

de Paulus episcopusfatetur scripturas lectoreshabere,a quorum

singulis codices exurendipetiti sunt; et collectasumma reperiuntur prolati numero triginta duo, alii maiores,alii minores,et qui-

nionesquattuor 4. AlfiusCaecilianus duumvir municipiiAutumnitanorum perrexiad lociim, (Christiani) ubi orationes celebrare con' sudi fwrant, indecathedram et epistolas tidit salutatorias ; et paullo
1 V. Tischendorf. Codex Friderico-Augustanus, Lipsiae 1846 f. 19: Bull.
di arch. crisi. 1863 p. 65-68.

; De bibliothecisecclesiarum generatim,consulendi: Cancellerius;De secret. basii. Vat. I p. 325 et seqq.; Cahier, Nouveaux Mlangesd'archeologie tom. IVr Bibliothques(Paris 1877); Martigny, Dictionn. d'arch. chrt. art. Bibliothques; Kraus, Reol-encyklop. christ. Altertkiimer I p. 153, 154. d. 3 Vetus exemplar gestorum purgationisCaeciliani: in bibliothecis.Collato Augustino (contra CresconiumIII, 29-,IV, 56) Massonusemendavit in bibliothecam. Bibliothecaequidem plurali numero sunt armaria, quibus libri includebantur; quare Dupinius (post Optati, De schism. Donat. Paris 1702 p. 172) lectionem veteris exemplarisrecipiendamexistimavit. Sedex toto contextu verborumintelligitur lectionem traditam ab Augustino esse veriorem. 1 Gesta pui-g. Caecil. ed. cit. p. 168.

XV

infra iisdemactis consigliatimi epistolas est salutatorias baside lica esse prolatas 1.Hasepistolas opinorfuisse mutuas episcoporum, praesertimcommendaticias fratrum peregrinantium, quae sae-

culo quarto sollemni vocabulo formatae dictae sunt. Denique his in

actis mentio fit codicum pretiosorum, pretiosissmorum, qui ocquos
cultaveratne redderet, mentiebaturessecombustos. Mensuriusepi-

scopusCarthaginiensis scripsit: se sanctos codices, ne a per....

secutoribus invenireniur,abstulisse atqueservasse, dimisisse autemin basilica Novornmquaecumque reprobascriptahacreticorum quaecum ; invenissent persecutores abstulissent, et nihil ab ilio amplius postulasse. Verumtamen quosdamCarthaginiensis ordinis viros posteasuggessissc proconsuli, quod illusi fuerant, qui missierant ad Christianorum scripturas auferendas incendendas, noninvenerant nescioquac et quia nisi ad eos non pertinenza;ipsas autemin domoepiscopi custodiri,undc deberent proferri et incendi; proconsulem vero ad hoc eis consentire

noluisse 2.Itaquebibliotheca ecclesiae Carthaginiensisincendio ab

immunis evasit. Secundus quoque episcopus Tigisitanustestatusest missosa curatoreet ordinecenturionem benejiciarium, peterent et qui

divinoscodices exurendos, ....

contentosfuisse aliqua ecbola ani

quodcumque accipere, hoc(se)eis neque dedisse3. Plerique ma vero

gistratus huiusmodi dissimulationibus noluerunt;nequeeis sauti tis fuit, ut quaecunque ecbola (chartas eiectas, inutiles),scriptahaereticorum vel epistolas salutatorias comburerent edicto et principum
specie tenus obtemperarent. Quin immo non modo ab ordine lectorum, cui sacrorum codicum custodia tunc maxime commissa
1 Gesta purg. Felicis ep. Aptungitani ed. cit. p. 164. 2 Augustini, Brevic. collat. cum Donatistis III, 13.
3 L. e.

XVI

erat *, sed et a quibuscunque sive viris sive feminis Membrana(. libri, tabcllac, codicillietpaginac scripturarum impiorumChristanorum*

quiunqtam fuermt 2,acriter expetitae eorumque simt, occultatores

dira suppliciapertnlere.Tgitur bibliothecae ecclesiarum, pauvix cisexceptis. Diocletiani edictofundituseversae, deletae ipsacura vel
occultandi codicesdispersaeperiere. De codicibussacris Romanis quid hac tempestate actum sit, ignoratur. Sed quum Donatistae Collatione III Cartliaginiensiperlegerint gesta quaedam prolixissi-

ma apudpraefectnm (certe Urbis) multorum tempore hoc multa ecclesiastica tradentium in bis et codicescommemoratos ipsa 3, esse
Donatistarumaccusatione intelligitur. Et quum tanta et tantopere deploratasit penuria actorumdocumentorumque pertinentium ad
res ecclesiae Romanae ante Costantinum, codices et scrinami sa-

crimi urbanum hac clade periisse fere pr certo sumendumest. Hierosolymitana vero biblioteca, quam dixi ab Alexandroepiscopo conditam ante medium saeculumIII, et Caesariensis Origenis ac Pamphili Diocletianaecladis nescio quo modo expertestranquillis

ecclesiae temporibus servatae sunt4. Caesariensem Euzoius episcopus, vertente saeculoquarto,ne libri opinor papyraceideperirent.
in membranis instaurare conatus est5.
Custodia sacrorum librorum lectoribus commissa indicat ho-

rum officium cimi cura bibliothecaesingularum ecclesiarum aliquo

1 V. Acta martyrii Felicis episcopiap. Ruinart; Acta sinceraed.Amstaelod.
1713 p. 355, 356.

2 Acta martyrii ss.Agapae,Chioniae,Irenaeap. Ruinart, 1.e. p. 394, 395.

3 Augustini, Brey. collat. Ili, 18. i Euseb. Hist. eccl. VI, 20, 32.
5 Hieron. De vir. illustr. 113.

XVII

modo connexumolim fuisse. Id quod notandum est propter ea,

quae capite quinto dicturi sumusde patreDamasiet deipsoDamaso lectoribus ecclesiaeRomanae. Dum vexatio et edicta prin-

cipum infestaurgebant,consultimi prudenterest, ut sacricodices

domi servandi lectoribus traderentur, bibliothecarum armarla inania

fierent.Ordinaria autemlege librosin ipsisaedibus sacrisearumque

armariis et bibliothecis ad latera bematis, id est tribunalis et ca-

thedrae, servatosessenobis persuadethuius modi dispositiobibliothecarum in basilicis saeculi quarti et quinti; quippe quarum prima et praecipua lineamentaa conventiculis Diocletiauoantiquioribus et iussu eius dirutis videanturrepetenda. Utrique lateri absidis et tribunalis basilicaeadhaerebant cellae, vel ipsa absiserat triciora, id est triplici hemicyclo sinuata: altero loco supellex
et sacra vasa, altero codices et bibliotheca continebantur *. Cuius

rei, praeter notissima epigrammata Paulini Nolani2, testimoniimi

praebent versusinscripti saeculo fere quinto tribunali basilicae,ut

videtur,Hispalensis, servatiin antiqua sylloge epigraphica Hispana,

quampropediemediturussum(inscriptionum Christianarum tomoII p. 292-297).

Versus in

tribwwl

(supra cathedram)
SPIEITVS HIC HOMINES (CELESTI DOGMATE COMPLET

ADQVE

PER OS HOMINVM

SPIRITVS

IPSE

DOCET

1 V. Bull. di arch. crisi. 1876 p. 52.

2 Epist. XXXII al. XII 16.

XVIII

(supra diaconicum, repositorium id est vasorum sacrorum)

SVB TERRORE QVI
SOLA

DEI

METVENTES MVNERA
COMPETIT

ITE

MINISTRI

VASIS FERTIS
VIA

SANCTA SACRIS
ISTA SVPERNIS CHORIS

MINISTERIIS POPVLOS

DVM

SACRIS

SEGREGAT

IPSA

(supra bibliothecam)
QVI MEDITAR! VIS LAVDES ET CANTICA GERISTI
*

HIC

PROMPTOS

ANIMOS

SVBDE

BONIS

STVDIIS

HIC

TIMOR

HIC

DOCTRINA

DATVR

HIC

CORDA

DOCENTVR

HIC VIGET INDE BONVMHIC RVIT INDE MALVM2.

CAPUT

II.

De scrinio

ecclesiae

Romanae

ab originibus ad tempera Diocletiani.

Praeter codicessacros, publicaepotissimumlectioni adhiben-

dos,praeter operapatrum et doctorum,chartae quamplurimae rerum pertinentium administrationem ad ecclesiarum, acta, epstolae, quemadmodum salutatoriae, quarum supra mentio facta est,

multiplicatis Christianorumnumero et opibus,valde multiplica1 Cf. distichumPaulini (1. e.): Si quem sancta tenet meditandi in legevoluntas etc.

2 Lemmata uncis inclusa, quae indicant quibus tribunalis partibus singula epigrammataadtribuenda sint, ego adscripsi.

XIX

bantur.Quave necesse ut maiores erat, saltemecclesiae, potissimum vero Komana,scrinium kaberent a bibliothecaseparatimi vel cum ea coniunctum.Quod eius certe diaconi curae debuit

committi, qui tanquam episcopi vices agenseiusque auctoritate cleruniet plebem regensarcaniadministrabat, alimenta clericis,
confessoribus, pauperibus inscriptismatriculae distribuebat, denique
corporis Christianorumveluti actor et syndicushabebatur et re vera erat *. Scrinii, in quo recondebanfur ecclesiaeEomanae acta

et sedisapostolicae. primanimentionem Caietanus Marinius alii*

que agnoverunt in Libro pontificali vita Anterotis; cuius genuina verba rustica latinitate expressaad fidem codicum antiquiorum

haec sunt: Hic gestas martynim diligentera notariiscxquisivit et

in ecclesia recondit, propterquodam Maximnopresbitero,(qui) mar-

tyrio coronatus est3. Obscuritas verborumindeoritur, quodauctor alludit ad quemdam Maximimim Maximum) (vel presbyterum martyrem, cuius acta illi nota nos latent; eiusque martyrii occasione

Anterosdicitur gestamartyrum diligenterexqnisisse, ecclesia in (id

est scrinio eius)recondenda. Notitiam liuius martyris et eorum,quae MaximinoAug. Christianos vexanteEomaegestasunt, auctor Libri pontificalisliausit e fonte antiquo,quemspernere haudlicet 4. Idem
1 V. Bull. d'arch. crist. 1866 p. 8 et seqq., 20 et seqq.
2 Meni, istoriche degli archivi della s. Sede p. 5.

3 Lib. pont. ed. DuchesneI p. 147; cf. p. XCV. PraeeunteBorghesie,

Oeuvres p. 492,proposui V emendandum : propterquoda Maxima praefecto martyrio coronatusest (Roma sott. II p. 182). Ludovicus vero Duchesnedemonstravit lectionem, quam ex editione eius supra recitavi, antiquiorum codicum testi-

monioita stabilitamesse,ut mutari nequeat(cf. Borghesi, Oeuvres p. 366); IX ac praesertim praefectum locumpresbyterisubstituiminimeposse. in
1 Cf. Duchesne, 1. e. p. XCV, XCVI.

XX

auctor parem curam gestis de martyrum notarios per colligendis Fabiano successori Anterotis adtribuit; addens regiones aFabiano divisas diaconibus, esse et septem subdiaconos institutos, totiqui demnoiariis immncrent *. Regiones a Fabiano definitas (septem) et
diaconis adtributas cum coemeteriorum cura coniunxit auctor sin-

cerissimus,qui medio fere saeculotertio breve chronicon adiecit fastis pontificum Romanorumdeindecontinuatis ad annum 354 2.

Huius verba scriptor Libri pontificalissaeculosexto interpolavi^

inserens mentionem subdiaconorum notariorumque, quammodocommemoravi, unde sumptamnescimus.Quidquid gestomm martyrum
a notariis ecclesiae collectum Romae sit, sive iussu Anterotis et

Fabiani sive posteausquead Diocletianum id fere totum ami3,

simus. Ne epistolaequidem encyclicaesupersunt,quasclerici Romani de pontificibus illustri martyrio functis scripsere; quarum

alteram(de Fabiano) Carthagine acceptam testaturCyprianus, alteram (de Xysto II) ex eiusdemCypriani verbis parem in modum

missam in Africa vulgatam et esse cornicio Gestamartyrum 4. Romanorum, quae ad nospervenere. paucis exceptis, scripta sunt vix

vel retractata postpacem ecclesiae datam a Constantino. Notissimuni decretum Gelasio adtributum Kb-ria de recipiendisnonrecipienet distestatur gesta martyrum singidaricautela ecclesia in Romana publice

non Ug,quodincertisauctoribus vulgataessent ncquein omni1 Lib. pont. ed. cit. I p. 148.

2 V. Roma sott. I p. 117, 199; ni p. 515 et seqq. 3 De cura veterum Christianorum, ut acta martyrum a notariis iudicum excepta pretio redimerent,v. Le Blant; Les actes des martyrs p. 9, 10; cf. Duchesne,Lib. pont. I p. C, CI. 4 Cypriani ep. 9 et 80.

XXI

bus probata Gregorius J; Magnus Eulogio Alexandrino petenti ea

responditse Komaenon nisi paucareperisse in wlnminecolimo

leda2; GregoriusTuronensis monetmidtornm mariyrimi, quorum

sepulcraRomae celeberrima erant,istoras passionimi integras notis non esse delatas Quamiacturam liistorarwnintegrarmi, id est 3.
quae descriptaeessentadfdem exemplariumantiquiorum, Baronius * et cuni eo fere omnes edictis Diocletiani censentimputandam.

Praeter haec de actis martyrum m ecclesia rcconditis passim laudata et nunc accuratius expensa, de scrinio sedis apostolicae ante Constantinumniliil solet proferri. Neque tamen desunt indieia, quae argumentum densis tenebris obsitum aliqua luce collustrent. Ut rem ordine exponam, tria praecipuacapita attingami epistolasRoma vel Romani missaset cuiuscumque generis documenta rerum ad actasedisapostolicaepertinentium rationesarcae : ecclesiae gesta iudicialia. : De eo, quod caput esse debuit scriniorum sedis apostolicae, id est de epistolispontificumRomanorum relatis in tabulaset acta, quaepostearegesfadietasunt, ante saeculum quidemquartum niliil aperte est memoriaetraditimi. Sedquum demonstraturus arckisim va ecclesiae Romanae saeculoquartovideri restituta esseet amplificata eodemfere loco, quofuerantanteDiocletianum, nequevalde dis-

simili ministerioexceptorum atquelectorumprocurata quidquid ,

1 Thiel, Epist. Rom. pont. a S. Hilario ad Pelagium II p. 458, 459.

2 Epist. Vili, 29 ed. Maurin. (al. VII, 29). 3 De gloria martyrum e. 39 (ed. Krusch in Mon. hist. Germ. - Script. rer. Merov. I p. 513).
4 Praef. ad martyrol. Rom. e. 3.

XXII

hac repacatis de temporibus stabilitimi a superioris inest, aetatis stitutis aliquo modo pendere simile veri indico. singulas Sane ecclesias, maxime vero Komanam propriae auctoritatis tuendae sollicitam,ad instar civilis rei publicae municipiorum, et eodemque fere iure et ordine,quo corpora collegia, et negotia administrasse
ideoqueet gestorum seriem custodiredebuisse, quo propiusin Ohristianas origineset antiquitates inquiritur, eoclarius perspici-

tur *. Itaqueipsanunc regesta epistolarum pontificum Romanoruni

docti existimant mature fieri coepta ad exemplum commentariorum, quae in scrim'ismemoriae domus Augustae conficiebantur in

sanctioritabularlo Caesaris custodienda Mox expouemus 2. saeculo quinto et deinceps cliartarioecclesiae in Romanae, praeterepistolas
pontificum, actis indi consuevisse in annales ordinali litteras et

Romanimissaset gestapertinentiaad negotiaecclesiarum eoet rum, qui sive iudiciali appellatione sedemapostolicam ad provocassent, eidemsuspectae rationem sive fidei reddidissent. Quod Gennadiusrefert de Bachiario pliilosoplio Christiano, eumoblatolibello de fide saUsfecisse pontfci Urbis adversus qnendos infamcdores et peregrinatioms 3, id a primis inde saeculis suae plurimi fecere; eonimque chirographa iam tum cauteesseservataexpresso Tertul1 Bull. di ardi, crisi. 1. e.; Roma sott. Ili p. 511 et seqq.

Vide Breslau, Die Commentariider rom. Kaiser und die Registerbucher

dar Pcipste (in Zeitschrift der Savigny-Stiftungfiir RectsgeschicliteRom. Abtheil.VI, 1885p. 242-260) Lowenfeld,Geschichte ppstlichen ; des Archivs
in Historischen Taschenbuch, Leipzig 1886 p. 308. 3 Gennad. post Hieron. De vir. ili. e. 25. Bachiarii librimi edidit Murato-

rius, Anecd.ex codd.Ambros. II p. 13 et seqq.Auctor profitetur seidcirco ponti/lei Urbis, ut ait Gennadius, satisfacere, is esset artifex regulae quod fidei
(Muratori, 1. e. p. 14).

XXIII

liani testimonio discimus.Is enim disputansadversus doctorem

profectum Asia suspectumque ex doctrinae haereticae Noetianae,

narrat eum scripto cavisse emendatone et manere de sua, chirogra-

pJmmapudPsychicosi. e. Catholicos, , apudquosgesta res est .

Haec autem gesta esse Romae et doctoremde emendatane sua cavisse iussu tunc sedentisZephyrini, collatis quae narrat auctor

librorumPhilosophumenon, liquidodemonstratur Quareciirogra2. pmm emendafwm's, manebat quod apudPsychicos. repositum in erat
scrinio ecclesiaeRomanae.Nequesecus panilopost actumest cum

Origene; pr inconsiderate paenituit,libello qui dictis pacnitcntiae ad

Fabianmn UrbisRomae tunc episcopum 3. Huiusmodi dato cliirographa et Ubellos scrinio ecclesiae in servaridiligente!' debuisse manifestimi est; neque eam curamesseneglectam, recitata Tertulliani verba testantur. Itaque multo ante saeculum quartumin eo scrinio et tabulano servaricoeptasunt acta controversiaruni iudiciorum. et quae de Christiana doctrina et disciplina Romaeagitata sunt et definita. Horum pauca. quae supersunt,ab epistola Clementisad Corinthios exeunte saeculoprimo usquead pacemecclesiae datam a Constantinoet Miltiadem cum concilio episcoporum lionorifice receptum in domimiFaustaein Luterano4. non a scrinio eccle-

siae Romanae sed a codicibus , bibliothecarum Orientis, Aegypti.

1 Adversus Praxeam e. 1.

2 Bull. di arch. crisi. 1866 p. 68-72, 80 et seqq. Cf. Hagemann, Die Rom. Kirclie und ihr Einfluss auf Disciplin und Dogma in denerstendrei Jahrhunderten, Freiburg im Br. 1864 p. 145.

3 Rufinus, Invectiva in Hieron. I, 44 : Hieron. Ep. 84 ad Pammach.et Oceanume. 10: Origenes epistola,quam scribit ad Fabianum Romanaeurbs in episcopum, paenitentiamagii, cur talia scripserit: cf. Euseb. Hist. eccl.VI, 36.
4 Concil. ed. Mansi II p. 463.

XXIV

Africaead nos pervenere Ne coniecturis *. quidem assequi datimi

est, quo temporetabulaeet gestaecclesiae Romanae stabililege
vel more ordinar! coeptasint; quae ante edicta Diocletiani,eorum
vices et damna fuerint.

De rationibusarcae ecclesiaehaud multis transigam.Eas ,

Tertullianus exacte describit verbis notissimis, quorum summa haec est: arcae.. . modica/m miusqmsque stipemmenstrnadie, vel

cimi velit et si modo velit et possitapponiti. . . haecquasideposita pietatis suntinaniinde. . . dispensata egenis alendis Immandisque. .. et (iis), qui in metattis, insidisvelin custodiis . . alumniconfesin . sionissuae fiunt2. Mediosaeculo tertio clerici et egeni ab eccle-

sia alti Romae numerabantur quam mille quingenti Tarn plus 3.

grandisprocuratiorequirebat,ut nominaeorum, quibus alimenta vel pensiones praebebantur, quemadmodum civiumqui frumentoni publicumaccipiebant, albo essent inscripta, et tabulae rationum
acceptiet expensi exacteconficerentur. Quareauctor martyrii s. Clementis, cuius verba supra citavi, haud nultum abludit a vero dicens nomina pauperum iam tum Komae regionatim esse de-

scripta.Matriculae dericorum pauperum actis conciliorumet et in patrum sequenti aetatesaepe memoratae et polyptycha 4, menstruae
stipis, censuum,redituum a multa antiquitate necessario extitere. In scrinio ecclesiaeRomanae,exeunte saeculoquinto, quo tem-

pore eius patrimoniaerant amplissima, polyptychum ordinavit Gelasius;ex cuius forma Gregorius Magnusconstituit quae pensio1 Vide Pitra, Analectanovissima p. 14. I
2 Apolog. e. 39. 3 Euseb. Hisl. eccl. VI, 43.

V. Du Cange,Gloss.med. latin. v. Matricida,Matricularii.

XXV

nes deberentur omnibus ordinibus ecclesiasticis palatinis, movel nastcriis, ecclcsiis, coemeteriis, diaconiis, xenodochiis ttrbanis vel sub-

urbanis Gregorianipolyptychi . usus durabat aetateloannisdiaconi saeculonono*. Qui praeterea scripsit: Extat usque hodie, in sacratissimo Lateranensis palatii scrunohm'ns f (Gregorii)confectum
temporibus cliartaceum praeyrandevolumen in guo communis , sexus cunctarum aetatumac profcssionum nominatam Romaequam per suburbana civitatesque vicinas,necnon longinquas mantmias urbesdegentium,cum suis cognominibus, temporibus remimerationibus et con-

tinentur 2. Haecnonsaeculo prmum sexto labente, olim instised

tuta, toticlemfere verbisdici potueruntde tabulis rationumecclesiae Romanae ante pacem Constantinianam. Celeberrimaest epistola, qua Dionysius episcopus Corinthi gratias agens Soteri et ecclesiae Romanaede pecuniiset beneficiiscollatis in fratres Marco Aurelio imperante damnatos metalla, praedicatid factumesse ad more ab ipso religionis exordioRomanissueto et a patribustradito,

a Sotere vero generosius aucto; et fratres omnesccdesiasque quamplurimas largitate et subsidiisab Urbe mississemper hac essesublevatas Porro ab auctore 3. Philosophumenon discimus Victorem, Soteris postEleutheriumin Romana sedesuccessorem, nomina martyrum damnatorumad metalla insulaeSardiniaeMarciae

Commodi concubinae petenti exhibuisse eaqueidcirco in eccle4; siae matriculisdescriptaesseconstai Plura de hoc argumento
1 loannis diac., Vita s. Greg. Magni II, 24.
2 L. e. e. 30.

3 Euseb. 1. e. IV, 23.

4 Philosophum.IX, 11: cf. Bull. crisi. 1866 p. 6, 7; 1868 p. 18; Aub

in Revue arch. Mars 1879 p. 161.

xxvr

praetereo, quaealio loco composti Satissit meminisse *. litterarum, quasRomamiserunt Stephanus Syros Arabesiis nead et
cessaria suppeditans Dionysius Cappadoces, 2; ad ut captivi fratres redimerentur(quae epistola adhuc legebaturaetate Damasiin ecclesia Caesareae)et verborumEusbii 3; testantis, Diocletiano imperante, liberalitatem ecclesiae Romanae ergafratresuniversos pr nomineChristi aerumnis confectos insignem modum in emicuisse 4. Itaque procuralo arcae urbicaeChristianae curamecclesiarum ad orbis universiita pertinebat,ut primis a Christosaeculismulto magisquamaetateGregorii Magniepistolae pontificum tabulae et
polyptycliaeacceptiet expensi intimo essentnexu coniunctae.

Deniquede gestisiudicialibuspaucis dicendum. Apostoliquidem et eorum successores episcopi inde ab exordio christianitatis iudicarunt de negotiis quoque civilibus et de actione iniuriarum

inter fideles,praesertim clericos,eorumsententam invocantes 5:

qua in potestate exercenda diaconis assessoribus iudicibusdevel legatis usi sunt. Commodianus enim Mnistris, quos in carmine appellatZacones (diaconos), inculcati Nolite ludere personam iudicis aequi6.
i V. Bull. crisi. 1868 p. 19-22. 2 Euseb. VII, 5; cf. Vales. ad 1. e.

3 Basilii ep. 70; Constant, Epist. Rom. pont. p. 478; cf. p. 291.
4 Euseb. 1. e. IV, 23.

5 Paulus I ad Corinth.VI, 1-6 ; Constit. apost.II, 45 (ed. Pitra, luris eccl. Graec. I p. 195; 706 et seqq.). Testimoniapatrurn hac de re multi recensuerunt, quorum nuperrimus plenissimeFr. Chamard in Revue des quest. hist. Oct. 1877
p. 433 et seqq.

6 Instruct. II, 27, ed. Ludwig Lipsiae 1878 I p. 46

XXVII

Quanquam dubitar! nequit, quin Romaequoquecoranitribunali

episcopi plurimaomnis generisnegotia tractatasint et definita,

ac proindemaximacopiagestorum ea pertinentiumin sacro ad
scrinio congestasit, hac tamen de re ante saeculum quartumur-

bana documenta desiderantur. Ludovicus Duchesne opinatur iure * notarios,quosauctor Libri pontificalis saeculo sextoexhibuit tanquam actis tantum modo martyrum colligendis institutos, sacro tribunali inserviisse exceptorumciucio fungentes, gesta conficientes 2.

In singulis praeterea coemeteriisvidentur fuisse stationes,in quibus conficiebanturcustodiebanturquechirograplia de iuribus

sepulcrorum Haec omnia, 3. confiscatis edicto Diocletiani ecclesiae

rebus et coemeteriis, eodemturbine dispersasunt et absumpta.

CAPUT

III.

De scrinio

ecclesiae

Romanae

legibusque et ministris ei datis aetate Constantiniana.

Pace et iuribus ecclesiae redditis ac stabilitis,legibusque pr ea latis a Constantino Augusto, privilegia episcoporum publicaau1 Lib. pont. I p. C, CI.

2 De exceptoribus magistratuum civilium v. Le Blant, 1. e. p. 97 10; et

ordiner salutationis lapidi incisumThamugade Africa (Mommsen, in Eph. ep. V p. 632, 640, 642). De exceptoribus clericis, praesertimecclesiae Romanae,
dicam capite sequenti.

3 V. Roma sott. Ili p. 545.

XXVIII

ctoritateconstituicoepta ; ita ut his scrini!sacri non tam sunt

restituendi, quam de integro condendicura statini incumberet. Constantinus enim sanxit, ut servi, qui a dominis ecclesia in co-

rani sacerdotibus iisquetestibus libertatedonati essent, Romanam

illico civitatem adipiscerentur Ritum manumissionis ecclesia 4. in

celebrandae Augustinusformulam tradit 2; Ennodius, gestis qua

ecclesiaslicis servus ex ovini bnoxietate solvendns pronuntiatur3. His

legibus, formulis et ecclesiae tempori convenit decretumlulii (a. 337-352), relatum in recensione altera Libri pontificalis,de
manumissionibus celcbmnds ecclesia scrininmsanclum, et de in per
caiitionibus,instmmentis, testamentis eodemscrinio conficiendiset in

asservandis Ex hoc decreto legitimam constitutionem 4. archivi

ecclesiae Romanaerepetunt Cennius,Gallettus,alii, quibus et Ca-

ietanusMariniusvidetur adstipulari Chartae 5. quidem donationum et paginae testamentorum exhibendae allegandae actismuet erant nmpalibus, bona data legata ecclesiisfide publicatuta essent; ut
cuius exhibitionis specimen authenticum servat papyrus tabulari!

ecclesiae Ravennatis scriptus 491 6. In Romanorum a. quoque pon1 Sozomen.Hist. eccl. I, 9 : Cod. Theod. IV, 7, 1 (ibi Gothofred.); Just. I,
13, 1, 2. 2 Serm. XXI (Migne XXXVIII p. 135).

3 Opusc. Vili (Sirmondi,Opp. ed. Venetae I p. 1041): cf. de Rozire, Eecueil de formules I p. 85 ; Fournier, Essai sur lesformes et leseffetsde l'affranchissement dans le droit Gallo-Romain in Bibl. de l'cole des hautes eluder

LX p. 79 et seqq. 4 Lib. pont. ed. Duchesne I p. 205. 5 Cenni, Dissertazioni I p. LXXV ; Galletti, Del primicerio della sede apostolicap. 3, 4; Marini, Mem. storiche degli archivi etc. p. 6. 6 Marini, Papiri p. 130 n. LXXXIV.

XXIX

tificumrescriptis servata diu formula quacautu.ni ne omitteest, erat retur sollemnitas donationumacceptandarum, gestismunicipalibus allegatis i. Quarenil impediebat, niinus decretum quo lulii de actibusconficiendis asservandisque scrunosanctoconciliaretur in cumiure civili et legibuspragmaticis et iniuria illud tanquam : spurium mihi videntur reiecisseCoustantius, Blumius, alii 2. Quanquam potuit auctor alterius recensionis Libri pontificalissummam constitldirettulisse verbis convenientibus serioripotius aetati,quam
Constantinianae.

lulius igitur, secundum verba, ea sanxit: ut notiiia,qnae omnibus pr fide ecclesiastica per notarios est, colligeretur, omnia et monumenta

{emendandum : omnium munimentorum} ecclesia primicerium in per notariorum confectio celebraretur Notariiregionarii 3. saeculo quinto
fuerunt in ecclesiaRomanaviri magnaedignitatis, ita ut mitte-

rentur a latere pontificislegati ad episcopos concilia : et 4

utrum

antiquiore aetate pari gradii honoris et munerispotiti necnesint.

dubito. Saeculo ineunte quarto in ecclesiaeRomanaemonumentis

commemorantur notarii exceptoresad id ministerium plerunque ; adsumpti ab adolescentia, dictis celeriter excipiendisnotisque ut
1 Pelagli I epist.in Holstenii,Collect. Rom.I p. 234; Concil.ed. Mansi IX p. 734 ex Deusdedit, Coli. can. Ili e. 107. Eadem formula redit in epistolisGregorii Magni ed. Maurin. II, 5, 12; IX, 70, 83; XII, 11. 2 Constant, Epist. Rom. pont. p. 419 : Binine, Iter ital. IV p. 265. 3 Lib. pont. 1. e. De munimentis a verbo munire (non monumentis a monere) in scrinio custodiendis sermo infra redibit.

4 Bonifatius I a. 422 Sevemmapostolicae sedisnotarium de (suo)proprio latere misit legatimi ad Rufum episcopumThessalonicensem (Constant, e. 1. p. 1036):Leo I Dulcitium notarium legavit ad synodum Chalcedonensem 28 (Ep.
et 33).

XXX

exarandis adsuescerent, delectique ordine lectoram Lectores ex 1.

autemRomae regionatim quemadmodum non , notarii, distributi erant, sed singulistitulis (sacrisaedibus) adscripti,ut publicae
lectioni in sacris inservirent 2. Nihilo minus occurrit Heraclius le-

ctor regionissecundae defunctus 338, sedente a. Tuliopontifico3:

qui nempevidetur fuisse ex ordine lectorumnotarius regionissecundae.Auctor Libri pontificalis notarios iungit cum septem regionibus,quasdicimus ecclesiastcas : apocryphum consttutwn Silvestri, confectumpaullo ante Librum pontifcalem, eos numerat XIIII,

scilicet totidem, quot regionesciviles4. Quocumque numeroet

iure notarii, sedente lulio anno 338, regionatim censi fuerint, Heraclium lectorem regionis secundae ordinemexceptorum in sive

notariorumscrinii sancii pr regioneII adlectumesseexistimo.

Itaque lulius scrinio, quod certe Miltiades et Silvester,statini ac pax reddita ecclesiaeest,restituendum curaverant,legesdedit; for-

tasseet primiceriumnotariorum,qui ei praeesset, instituit 5. Ab

his primiceriis ordiendaest series eorum, qui seriore aetatedicti

sunt bibliothecariisedisapostolicae.
1 V. Bull crisi. 1883 p. 17 et seqq.;cf. Marini, Papiri p. 318. Sed Perezius (Damasuset Laurentius Hispanis asserti p. 31 et seqq. 169, 170) contendit
ante Constantinum exceptores et lectores viros fuisse aetate maturos. Paeros tri-

bunali vicarii Urbis Romaeadstanteset dieta notis excipientes graphice exhibet diptychum non ita pridem editum a Meyero, Zivei antike Elfenbeintafeln
tab. E.

2 V. Bull. 1. e. p. 20, 21.

3 Inscr. Christ. I n. 48.

4 V. Coustant,1.e.p. 43; Galletti, 1.e. p. 2; Duchesne,1.e. I p. CXXXV. 5 De primicerio notariorum sedis apostolicaedata opera egit Grallettus, 1. e.: cf. Cenni,Dissert. I p. 92,- Marini, Papiri p. XXII;eiusdem Mem. storielle degli archivi p. 6.

XXXI

Gallettus primiceriosnotariornm recensens nullumnovit anti-

quiorem Surgentio, a Vigilie pontifico 544 traditile liber cui a. est

Aratoris subdiaconiDe actibus apostolorum scrinio ecclesiae in col-

locandus quare non tantum gestorum chartarum, et quol: et sed rumcumque librorum primiceriodemandata cura est. Surgentium autem centumet ampliusannis antecessit Laurentius(Galletto ignotus)primiceriusRomanae ecclesiae, Augustinusinscripsit cui Enchiridion fide,speet charitate Ante Surgentium de 2. quoque fuit
Bonifatius primicerius notariorum, qui iussu loannis I pontificis inquisivit quo die celebrandumesset pascila anni 526, eaqueoccasioneprotulit de arcliivo Romanaeecclesiae epistolamPascasini

episcopiLilybetanimissam Leonem ad Magnuma. 444 3. Primicerium notariorumad tantam dignitatem demumpervenisse, ei ut sedevacanteuna cum archipresbytero archidiacono ecclesiae et cura Romanae gubernandae, saeculo saltem septimo,incumberet, omnes norunt 4. Quo gradii ad id culmen honoris adscenderit,equidem
1 Galletti, 1. c. p. 20, 21. 2 Maurini in admonitione ad hunc librum Augustini notant appellationem dignitatis Laurentii in codicibus variare : primicerius Romanaeecclesiae, vel Urbis Romanae, vel notariorum Urbis Romae. 3 V. epistolam Dionysii Exigui ad Bonifatium prirnicerium notariorum et Bonum secundicerium editam a Bucherio, De doctrina temp. p. 489 (Migne, Patrol. Lai. LXVII p. 217) Bonus secundiceriusa. 526 decennio anterior est Menate, quem omniura primum recensuit Gallettus, 1. c. p. 90. De epistola Dio-

nysii cf. lanus, Hist. cycli Dionysiani p. 105; et Krusch, Der 84 Jhrige Ostercyclus p. 247. Ipsius Bonifatii primicerii suggestio loannem ad papamde ratione paschali (a. 526) edita nuper est a Kruschio in NeuesArchiv IX p. 109 et plenius a Pitra, Anal. novissima I p. 466, ubi Bonifatius errore codicum dicitur

Bonisanctus. Eius genuinumnomen et tempus liquent ex citata epistolaDionysii.

4 V. Galletti, 1. c. p. 32.

XXX]

nescio. Saeculo quarto sedente qui certe et lulio, scrinio primiceriumvidetur praefecisse, diaconum ecclesiae quodamres vicaria modo potestate gerentemscrinii in quoque regimine tenuisse primas
credendum eique est, notarios omnes primicerio cum paruisse.
lila obscurior quaestioest,utrum notariiidem necne fuerint, atque scriniarii et chartularii sivc chartarii. In Ravennatis certe
ecclesiae papyrisunus idemquenotarius et scriniariusdicitur *. De notariis,scriniariis,chartariis,chartulariis,Caietanus Mariniusdocte,

ut solet, disputat; autem liquidiminonperducit Processu rem ad 2.

temporiseos,qui epistolas pontificumscribebant, dictos essescriniarios nemo nescit. Qua de re censeoanimadvertendum, scriniuui

et acta pontificumsaeculisquarto et quinto fere ad exeniplum

scrinii et actorum senatus praefecti urbis certe esseconstituta. et Actorum senatushoc temporeinsignedocumentum praebentgesta

promulgationis codicisTheodosiani 438 edita a Flavo Laua.

renfiocxceptore senatus amplissimicuiusesseepitapliium me 3; a

editimi 4 Laurentii scribae senatus defuncti anno 451 vere vidit

Mominsenus Unus ergo idemquefuit vel eodemtemporeexceptor 5.

et scriba; priusexceptor, vel postea scriba. Vopiscus autem regesta citat scribarmn In officiopraefectiurbis recensentur ordine:cura 6. hoc

1 Marini, Papiri p. 130, 131.

2 L. e. p. 219, 277.

3 Gestapr recipiendo cod. Theod.editionis Haenelianae 81*-89*. p.

4 Bull. crisi. 1869 p. 18.

5 Neues Archiv X p. 584.

6 Hist. Aug. script, in vita Probi e.2 ed. sec.Peter p. 201:cf. Huebner, De senatuspopuliqueRomaniactis p. 13; Bull. crist. 1874p. 50.

XXXIII

epistohrnm, rcgcrctulun'us, cxcrptorcsIgitur exceptores, gesta l. qui notisexcipiebant edebantque, videnturclini distinctifnisse seria
bis et regerendariis, epistola regestareferebant. qui in luniores, opinor.exceptornm munere functi sunt; iidem maturaaetate fuere scribae. regerendarii, scriniarii.Gestapromulgationis codicis Theodosianieditaa FI. Lamentioexceptore senatusconferendasunt cum

exemplari gcstomm absolntione de Miseni, subscriptum : Sxrfus cui est

notarnis sancfaeRomanae eccksiaeinssndomini mei beatissimipapae
Gelasii ex scrinio edidi die III Idus Martii Flavio Viatore viro eia-

rissimoconsnk (a. 495) 2. Indemanifestimi exceptores fit senatus

et notarios ecclesiaeRomanaeeodemritu, e suo unumquemque
scrinio, gesta edidisse.

De ministris scrinii sandi,pr susceptioperisproposito,haec

satis sunto.

CAPUT De bibliothecis

IV. sacris restitutis

et de codicibus ecclesiae Romanae saeculo quarto.

Nunc de bibliotliecis sacrispost clademDiocletanamresti-

tutis, quatenus res ecclesiam ea Romanam attingit,dicendum. Constantinus non modo pacem ecclesiaededit; quidquid fiscus occu-

paverat,reddidit sedet ipsius fisci sumptibus ; basilicas ubiquelo1 Notitia dignit. Occid. IV, 27-29 ed. Seek p. 114. De scriniis urbanae

praefecturae aedemTelluris v. Lanciani in Bull. arch. com.1882p. 162. ad

2 Thel, Epist. Eom. pont. p. 447.

XXXIV

corumextrni iussit,easque reditibuset omni apparati! supellectilis sacrae effusa largitaledotavit Certatim i. cum principe sacras
aedesextruere ditare aggressi ac sunt insignesopibusviri et feminae Christi fideni amplexi; praesertim vero antistiteset sacer-

dotes.Magnahariinilargitatnmpars,ut aequum erat. obtigit ecclesiae Romanae. Donationes a Constantino factae basilicis iussu

eius aedificatis Romae, civitatibusUrbi proximis, Campania, in in

prolixe recensenti!!* Libro pontificali,vita Silvestri. Quam recenin sionemsincerissiniam esse, excerptam peculiari libello de liberaet e litatibus ConstantiniAugusti erga basilicas urbanas,suburbanas et maioresecclesiascivitatum provinciaeCampaniae,LudovicusDuchesne demonstravit doctrinaacperspicuitate, nullus dubitationi ea ut
locus relictus sit 2. Sacrorum vero codicum in harum donationum et

pretiosae supellectiliscensu nulla mentiofit. Nequeidcirco dicendum aut nullos codices restitutaein integrimi ditataeque ecclesiae Romanae tunc essedonatos;aut eorumin supellectile pretiosa, tanquam rei vilis, rationenihabitamliaud esse.Capiteprimo diximus de codicibus pretws'soccultatis, quuin libri sacri comburerentur.et post quaiu pax affulsit ab improbisquandoque custodibus dolo malo subtractis. In cliarta anni 471, quae dicitur Cornutiana,quaequeest antiquissimum superstes exemplardonationisfactaeab ipso conditore cuiusdam aedis sacrae.post praedia, supellectilem auream et ar-

ivnteam,vesteset vela,recensenti!!1 sacri et liturgici 3. Nelibri

1 V. Euseb. Vita Constantini,passini; praesertim I, 42; li, 45, 46; cf.
Bull. crisi. 1863 p. 51-53. 2 Liber poni. I p. CXLIII p. CCXLVI, CCXLVII et seqq.

3 Bruzza, Regestodella chiesa di Tivoli p. 15-17; Duchesne, 1. e.

XXXV

que ea res singularis exempliest: nani in actishuius modi<lonationum lapidi quoque incisisdin viguit vetusmosrecensendi libros tanquam rem pretiosam. In vitis autem pontificum ea pars

donationum, quaerespicit codices,brevitatis gratia omissa seniper est l. Quaresilentium Libri pontificalisin vitis Silvestri, Marci
et lulii de codicibus sacris restitutis et de bibliothecis instmctis

indicio haud est tam necessariae curam tunc esseneglectam. rei Tritissimae sunt epistolaeConstantini Eusebiumhuiusqu;ad responsiode quinquagintaexemplaribussacrorumlibrorum regio

sumptuconficiendis usumecclesiae in Constantinopolitanae 2. Quis

credat veterem Romani eiusqueinsignesbasilicas et bibliothecam sedis apostolicae. imperante Oonstantino,din caruisse libris non
modo ad cultum et ad scientiam rerum divinarum necessariis. sed

et splendidescriptis in mcnibranis pnrpnreisauro argentoque nncia-

lifais litteris?:quibustamenHieronymus praeferendas censuitpauperesschcdulas non tampidchros et codices quam emendatosHuius 3.

modi scltedasemendatas publicae quoque lectioni Constantiniana
fere aetate in ecclesia Romana adhibitas esse innuit versus 1*2

elogii Liberii pontificis(nullisartedolissceda fucata malignis), quo loco laudantureius adolescentia lectorisinnocui et aureavita, officiwmqut purum legendi,ut decuit. scriptnras CodicesGraecos, 4.
praesertimpsalmorumet novi testamenti, HieronymumRomae.in-

stante Damaso, contulisse Latinis,notiusest.quamut nobissit cimi fuse prosequendum. altero e conciliisRomanis. In quibusApoli Duchesne, 1. e. p. CXLVIII. y Euseb. Vita Const. IV, 30, 37. ! Hieron. praef. in lob. "* Bull. crisi. 1883 p. 8, 0.

XXXVI

linaristaeDamaso a damnati prolatus codex sunt, est operum Athanasii;utrume bibliotheca ecclesiae, hominis an privati, linon
quet*. Ceterum nulluscodex exaratus saeculo quarto quinto vel
e bibliothecis ecclesiae Romanae DOS ad usque pervenit.
Haud sum ignarus viros doctissimos eam nunc sententiam in

descendere, originem codicisGraeci Vaticanipervenistibibliorum

sacrorum,quani plerique Alexandrinamputabant, quaerendam esse

Eomae vel in Italia inferiore 2. Id illis potissimumpersuadet

incloleset recensio textus Graeci; qua de re meum non est di-

sputare Hoc unmii significabo, 3. tanti pretii codicem medioaevo

non latuisse in angulis bibliothecae sedis apostolicae;sed inclinato iam saeculoXV, quo tempore rariores libri undique conquirebantur. pervenissein Yaticanam.Vercellonius, quum de ingressa liuius codicis in pluteos Yaticanos attente inquisisse^,ex indice

confectoa Bartholomaeo Platina (cod. Vat. 3947) didicit eum

inter Vaticanosadnumeratumfuisse ab ipsis primordiis hodiernae bibliothecae a. 1475. Sed utrum ex antiquiore bibliotheca
1 Hier. in Rufinum II, 20 ; cf. Merenda, Damasi Opp. Proleg. XXI, 2.

2 Ceriani, Monum. sacra et profana III p. XXI; Westcott et Hort, The New Test, in th originai Greek, Cambridge 1881 p. 267; iterimi Ceriani in
Rendiconti del Reale Istituto Lombardo 18 Febbr. 1886 p. 212, 213.

3 Carolus Vercellone, quum in pristina sententia de origine codicis Alcxandrina permaneret,quae eo petente scripseram de monogrammate Christi priina mami non semel appicto vindicavit ab obiectis Ceriani v. e. (Diss. accademiche di vario argomento,Roma1804p. 4'j!l-26). Opinionis,ne dicamdemonstrationis, meae summa haec erat : monogramma Christi non semel expressum nota

cruciformi, nunquam vero decussata Constantiniana,indicio esse aut codicis patriam quaerendam in Oriente vel Aegypto, quibus regionibus monogrammatis

erucifonnis usus mature praevaluit; aut eius tempus saeculopotius quinto vel exeunti quarto, quam aetati Constantinianaeadtribuendum.

XXXVII

pontificia,an aliunclein novam Xysto IV conditam a codex trans-

latus esset, cum AngeloMaiose ignorare fassus *. Nunc exest

cussisindicibusbibliothecae pontificiae NicolaiV, EugeniiIV, Urbani V. loannis XXII, Bonifatii Vili, praesertim vero indice locupletissimo, quemUrbanus Avenione V conficiiussit. liuius Graeci codicisvestigiumnullum repertum in bibliotheca est sedisapostolicae toto saeculoXIV et vertenteXV ante annum 1475. Id quod manifesto indicio est,codicem nequeante inclinatum saeculum XV invectum essein bibliothecam Vaticanam, nequetanquam vernaculum donius pontificiae in scriniis eius diu delituisse. Praeterea notae adscriptae marginibus actuum apostolomm.quae indicant pericopaslectionumliturgicarum certis diebusadsignatas, appictae-

que videntur mami saeculifere sexti vel septimi2, ecclesiae Romanae nulli prorsus usui fuere. Quod si fmgamuslias notas adscribi coeptasa monachis Graecis Romae degentibus,hac coniectura opinio de origine Romanacodicisparimi proficiet. In Graecorum enim coenobiisRomae constitutis, quum Byzantini rerum potirentur, liturgicae lectioni adhibebantur libri ritus Constantinopolitani; quemsemperretinuereItalo-Graeciomnessive monachisive clerici. Deniquenotissiniumest partes codicis.quaeperierunt, suppletas esse litteris Graecis minusculis exeunte saeculoXIV vel ineunte XV. a Graeco certe antiquario ante quam liber Romani pervenire!; eiusque supplementi palaeograplliaGraecavidetur By-

zantina potiusquamItalo-Graeca. losepli Cozza, alter e nuperrimis editoribuscodicis.mine vices agensbibliothecariisedisapostoli1 L. e. p. 408. 2 V. Fabiani, Prolegomena ad tomum VI Oodicis Graeci Vaticani ss. biblio-

rum editi collatis studiis C. Vercellone,I. Cozza, H. Fabiani, Romae 1881.

XXXVIII

cae, cuius ductu totani examinavi, tumsupplementa rem opinatilitum litteras cvanidas superinductoatramenteinstauratasdeberi

Clementimonache. Huius nomen KXquvjg ^ova^cg, semeliterumque adscriptum,nemoante Cozzam notaverat. Clemens Qui monachus, sive Graecus Byzantinusfuerit siveItalo-Graecus, manifeste indicat codicemin nescio quo Graecorumcoenobioesseservatimi. Itaque notae externaeet historicaenullae extant, quae significent

hunc celeherrimum pundectetn Graecum sacrorum bibliorumfuisse

vernaculum ecclesiae Romanae.

CAPUT

V.

De arcliivo

a Damaso

extructo

una cimi aede Laurentio martyri ad theatruin Pompeii.

dedicata

Damasus condidit Romaeiuxta theatrum Pompeii aedemLau-

rentio martyri sacram. cuius operis et dedicationis. praetertestimonia veterani * et nomen conditorisloco inditum nequeunquam

obliteratimi, insigniamonumenta servant antiquae syllogae epigrammatum urbanorum. tfirono, id est hemicycloabsidis.saeculo In fere octavolegebatur 2:
1 Lib. pont. in Damaso ed. DucbesneI p. 213; GregoriusM. Dialog. IV, 3'! ; Hadrianus I epist. ad Carolimi Magnimi de sacris imaginibus (Concil. ed. Mansi X11I p. 801).
Servavi! unus codex Virdunensis (v. Inscr. Christ. II p. 143, 1).

XXXIX

HAEC

DAMASVS

TIBI

GERISTE SAEPTVS

DEVS

NOVA

TECTA

DICAVI

LAVRENTI

MARTYRIS

AVXILIO

In introitavero ipsiusecclesiae prostabat carmen, quodpluries licet editimi j hoc loco exhiberiet attente perpendinecesse est.
HINC PATER EXCEPTOR LECTOR LEVITA SACERDOS

CREVERAT
HINC
SEDIS ARCHIBIS

HINC

MERITIS

QVONIAM
CVI

MELIORIBVS
SVMMA

ACTIS

MIHI

PROVECTO

CHRISTVS
VOLVIT

POTESTAS

APOSTOLICAE FATEOR

CONCEDERE NOVA CONDERE

HONOREM TECTA

VOLVI

ADDERE QVAE

PRAETEREA

DEXTRA

LAEVAQVE

COLVMNAS NOMEN

DAMASI

TENEANT

PROPRIVM

PER SAECVLA

Lectio manifestaversus 5 et eius plana interpretatiovariis modis exagitatae sunt et obscuratae ita ut nemo intellexerit hoc epi; grammate fieri mentionemarchivi ecclesiaeRomanae, eiusquesitimi in di cari longe a Laterano,ubi scrinimi sanctum inde a Constantiniana aetate constitutum esseomnespraesumunt. Sarazanius aliique pr certo habent aedemLaurentio sacramextitisse multo ante Damasiini eo quod eius pater iniU fmnt clcricm, daco; 2 n/ts. sacerdos : tanquam fieri saeculoquarto potuerit, ut eius1 Servarmit codices Vat. Palat. 833 (unde Gruterus 1164,11, aliique plurimi) ; et Virdunensis f. 212, de quo Inscr. Christ. I p. IX*, X* (v. Inscr.
Christ. II p. 135, 7; 151, 23).

2 Sarazan. Damasi opp. ad carm. XVIII ed. Rom. p. 86. In codice Virdunensi legitur puer pr pater; quae lectio egregie convenitiis. quae sequuntur

XL

demaedis titilli urbanialiquis et fueritprimo diaconus, deinde

sacerdos (presbyter). Praeterea vocabulum archivia Sarazanius sumit

pr novo tempio Damaso a exaedficato; eademque interpretatio renovata nuperest*. Merenda mutavitarchiUs arciibns nulla in MS; prorsusde causa, ncquesensu concinno Archibwn 2. (archivum)
vox est, cuius obvia significatio in iure civili et canonico notissima et sollemnis erat; ncque co vocabuloscriptores ChristianiDamasi aequaleset eius aetati proximi usi sunt designandis aedibus

sacris Praeterea 3. carmen incipit: Him paterexceptor, lector: porro

consentaneum esse,ut exceptor lectorex archivisad maiores honorespromotuscredatur,persuadent , quae supra exposui ea de lectoribuset exceptoribus. Itaque adverbium lime non referturad
aedemsacram Laurentio martyri, quam ante Damasumextitisse nullo argumento probatur, sedad arcima. Inde Damasi pater,functus miniere exceptorisex ordine lectorum, prodiit levita (ncque ar-

chivi fortasse curam diaconus deseruit). deniquesacerdos. et Par

ipsi Damaso cursus honoruni, opinor, fuit. Laconica enimbrevitate Damasus dicit : lime mih provecto, nempe intelligamus ut hinc (ex archivis)eum ad instar patris exceptorem, lectorem, diaconum ad sacerdotium, immo ad sedemapostolicam, provectwn. esse Constat autem Damasum puero adlectumesseinter lectoresecclea
exceptor lector; nequeenim rara est in antiquis monumentis scriptisque mentio
piterorum exceptorumet lectorum.Qua lectione recepta, initium carminis interpretandum esset de ipso Damaso,minime vero de patre eius.Obstat autem versus 2 : quare non puer, sed pafer legendum.
1 Rade, Damasus Bischof von Rom p. 158.

" Merenda, Damasi opp. ed. Rom. p. 245. 3 V. De Vit, Lexicon tot. Latin. v. Archium, Archivum; Du Cange, Gloss.
med. Latin. v. Archivum.

XLI

siaeKomanae Neque l. diffiteorvocabulum provccto intelligi posse

de aetate: totus tamen contextuset versussibi mutuo responden-

tes Hinc pater exceptor, miliiprovecto videntur Hinc meae interpretationi favere.Quaesi vera est, eodem loco, quo Damasus condidit novatectaarchivis.ea iam extiterunt inde fere ab adolescentia patris eius, id est ante saeculumquartum. Sin minus, cogitandosi erit

cum LudovicoDuchesne domopaterna de Damasiab eo archivis destinata2. Haec autem interpretatioduplici ex capite videtur sensui epigrammatis parum accommodatatum quod dissolvat ;
nexum veri simillimum inter prima carminis verba (Hinc pater

exceptor) novatectacondita et archivis; tum quodDamasum inducat

dicentem. patrem et se ipsum e domoprivata (liinc) per gradus promotos esse ad sacerdotiumet summos in ecclesiahonores. Quae dicendi ratio aptius convenit in locum iuris ecclesiae,ubi iuniores in clerum adlecti prima sacrae militiae munia obierint, quam in domimi privatam. Igitur, ut concludamus, valde probabile est archivum ante Damasum, ante scrinmm sanctum a lulio

ordinatum, ante pacem quoque Constantinianam eodem extitisse loco , quo illud extructis porticibus et basilica Laurentio martyri dedicata Damasusvoluit splendidecollocare. Ipsius autemDamasi aperto testimonio certum est novatectaab eo condita,additisdextra

laevaqne porticibus,destinata essearchms: quaeidcirco, exeunte

saeculo quarto, nondum erant in Lateranis aedibus stabilita.

Damasianicarminis interpretatio et archivi ab eo conditi situs

acdispositio formaet descriptione antiquae aedis Laurentiiegregie s.

1 V. Acta martyrii Petri et Marcellini de quibus Mazochi, Kal. Neap.
p. 494; Bull. crisi. 1881 p. 48, 49.

2 Duchesne, 1. e. p. 213, 214.

XLII

illustrantur. dehoc Quae argumento nova proferentur prorsus nunc

collectaex actistabularli ipsiusbasilicae, Davide a Farabuliniov. e. mihi petenti comiter sunt communicata. Vetus basilicaad annuni usque 1486, quo RaphaelRiarius coepit aedificare novas aedes, stetit adviam.quae appellatur Pellegrino, del fronteobversa ortum ad solis.Ante frontemextructa erat singulari exemploporticusduplex : interioremaulam suffultam columnisbinae utrinque alae
cingebant.Sed aula, quam dicimus transversamet in quam alae laterum exibant, sita haud erat ante absidem,quemadmodum in ceterisbasilicis, praesertimmaioribus;veruni post eam, ita ut esset tanquam ultima porticuspostica,et totani undequaque aedem mediani extremaeporticus cingerent ac complecterentur. Singularem aedis formamillustrat epigramma Damasianum, vicissim ea forma colcui lata cum aedificiis bibliothecarumveterum lucem impertit. Eo enim cannine, quod in introitu ecdesiae, est fronte primaeporticus exteid rioris prostabat,tacito nomineLaurentii martyris, cui aedes interior dedicata erat. expressamentio ft archivi et columnarum.scilicet porticuum, quae additae erant dextrorsum ac sinistrorsumDamasi

nomen per sacculasrvaturae.Hae igitur porticus per se quodam modoconstabant, neque erant pars tantum aedis Laurentio
martyri dedicatae. Nunc cum Damasiano cannine conferanturquae

de bibliothecarumveterum forma et dispositionenuperrime exposuit Alexander Gonze v. e., referens de exploratione celeberrimi templi MinervaePoliadis et bibliothecae Pergamenae, quae

ceterarum orbe Romano in typuset exemplar i. Ut uno verbo fuit

1 Die Pei'<iruicm'sche Bibliothek in Siizinf/sbeychte K. Pr. Akad. d. W. d.
Phi. hi si. Ci. 18 Dee. 1884.

XLIII

dicam, templumerat in medio porticus ante et post templum ,

bibliotliecas continebant; libros armariis inclusoscustodiebant cellae

applicitae imis parietibusporticuum. quemadmodum quasexeae.

hibet delineatio horreorum in vetere forma Urbis Eomae *. His

consideratisintelligitur Laurentio martyri tanquam templum consecratam esse a Damaso aulam mediani interiorem, in cuius abside

legebatur titulus martyridedicatus, ad quampertinebant et singulae

utrinque alae et porticus interior ante frontem: propylaeumvero exterius, cui in scriptum erat carmende arcJiims cohimnis et additis

dextra lacvaqiie, porticibusextremisutroquelatereet postico, cum

pertinuisse ad bibliotliecas et scrinia ecclesiaeRomanae Damasi curis opere magnifico dispositaet ordinata. Cuius aedificii partes olim distinctae, lapsn deinde temporis et archivo translatoad Lateranum, videntur in unum coaluisse.

Tarn amplae aedes,unde nominis perpetuitatemsibi Damasus augurabatur , ad exemplum bibliothecaruminsignium destinatae archivia,indicio sunt scriniumsanctum sedisapostolicae loco deeo
\

buisse custodiri

et ordinari.

Ibi

certe recondita sunt acta concilii

a Damaso Romae celebrati anno369, cui adnotatum expresse : erat

similiter et alii CXLVI orientales episcopi subscripsernnt, quorum sub-

scriptio authenticum in hodiein archivisRomanae ecclesiae tenetur 2. Cuiusadnotationis auctoritatem confirmat Basilius Damasi aequalis, qui de iisdem illis episcopisscripsit: sv r/j 'PW^/J '^pKwot; yrwv

'sv Nzxat'a Trtatsw? nKirettHieronymus. Damasum 3. qui

1 lordan, Forma Urbis tab. XI, 51.

2 Holstenii, Collect.Rom. I p. 177; Constant,1. e. p. 500: cf. Bethmannin

Pertz, Archiv XII p. 201. s Basilii ep. 82.

XLIV

<in chartis ecdesasUcs et Orientis iuvit atqne Occidentis synodici*

consultationibns respondit \ arcbivum benenotum a Dainaso sibi
curatum appellavi! chartarmmeccksae Romanae; unde cuilibet re-

quirentiepistolaepontificum statini exhibebantur Haec ab eo 2. scripta longe ab Urbe respiciunt quidem epistolamAnastasii I (a. 400-401), sed referri debentad notitiam illius cliartarii haustam Romae, quum cmrtas ecdesiasticas tractaret et essetDamaso

ab epistolis.Quare reyesta,quae dicimus, pontificum Romanorum, in quibus epistolaeet acta quaecunque requirerenturfacillime possent reperiri, ab aetate saltem Damasi videntur extitisse. Sanein synodoRomanaa. 531 prolataesunt epistolaeDamasi, quarumBo-

nifatiusli iussitfidemin sedis (ipostolicae scrinio reqiiiri3; easdem

epistolasmulto ante respexereBonifatius I (a. 419) et Innocentius I (a. 412) ad scrini monumentainstnictionem et chartarumarchvornm appellantesin causa potestatis vicariae a sede apostolica

collatae episcopo Thessalonicensi4. Denique estpraetereundum non a

Siricio successore Damasiincipere seriemgenuinam decretalium, quas

Dionysius Exiguus Romaecollegit, quaeque receptae sunt in antiquiorescodicescanonum.Successorum vero Siricii, id est Anastasii, Innocenti!, Zosimi,Caelestini, regesta absque dubio extitissesequenti

capite exponam Itaque Damasi 5. curisergaarchivaeffectum esse,

1 Epist. 130, 10.

~ Apol. adversusRutnum II, 20; Opp. ed. Vallarsi II p. 549.

3 Holstenius, 1. e. p. 37, et seqq. 4 Holsten. 1. e. p. 50, 51; Constant, 1. e. p. 817, 1019.

5 In vita Siricii (Lib. pont. ed. Duchesne I p. 216) legitur eum fecisse constitutum de omnemecclesiam, servandum in omnemecclesiae archibo:id est in omnium ecclesiarumarchivia, non in archivo ecclesiae Romanae, quemadmodum

XLV

ut epistolae pontificum diligentius ordinar!et in acta referricoeptae sint, haud inanis coniecturaest.
CAPUT VI.

De scrinio et bibliotheca sedis apostolicae et de regestis epistolarum pontificum saeculis quinto et sexto.

QuodHieronymus appellavit chartariuni ecclesiae Romanae, sollemniore vocabuloinde a saeculo saltemquinto dici consuevit scr-

numvel scrinia sedisapostolicae. vocabulousi sunt BonifaHoc

tius I, Caelestinus Leo Magnus aliique passim.De loco vero, I, quo scrinium hoc saeculosituili erat, ncquementionemnequein-

dicium comperi quo temporearchimiab aede : Damasiana Laad

teranensem translata sint, fateor me ignorare. Mature id factum opinor, quum multiplex et assiduanegotiorum ecclesiaetractatio exigeret, ut chartaeecclesasticae semperin promptuessentpontine! et eius administris in patriarchio Lateranensi. Scrinii appellatio inde orta est, quod documentasanctiora quorumcunqueiurium includi solerent scriniis, id est cistis custo-

diaecausa obseratis. Beni ob oculosperspicue ponitstatua prostans

Romae in scala aedium ducis Poli ad Trivium: exhibet enim

magistratum, saeculifere tertii vel quarti, ad cuiuspedes sculpta

est cista obserata inscriptis litteris : COEPORIS MVNIMENTA. Quae

hunc locum intellexit Mabillonius, De re diplom. I, 2, 8. Quarenulla causa est cur suspicemur archivum et regesta sedis apostolicaea Siricio esseconstituta.

XLVI

formula quid signincet,ut statini intelligatur, supracistam efficta

sunt quattuor volumina convoluta praeferentiatitulum: CONSTITV-

TIONES *. Hae nempe litterae(nondum rectedeclaratae) pertinent

ad statuamdedicatam patrono nescio cuius corporis artificum.Constitntiones principum, quibus corporisiura sancitaerant 2, dicuntur

eius munimcnta. Quodvocabulumiam supra in Libro pontificali,

vita lulii, ubi de scrinio sancto sermo est, a me restitutum et eius

simile mmiinmia toto medio aevo usitatissima 3, in scrinio ecclesiae

Romanaesollemniafuere et cimi genuina scrinii sive cistae notione diu coniuucta.In formulis enim Libri diurni pontifex iubet

fundorum(iuris ecclesiae Romanae) monimina nostroscrinioconin f-acli scriniariis seradenique 4; aetate, mediosaeculo XIV (a. 1341),
ardici seti capsasigillata tribus sigillis et clavibustribus clausa..., continensnonnulla privilegiaet munimenta ecdesiam Romanam concernenti^ Tarvisium nescio quo modo pervenerat a BenedictoXII et

repetita est5. Epistolaepontificumet acta cuncta ad regimen et negotia ecclesiae universae pertinentiain scrinio sedisapostolicae reita gerebantur, in annales ut essent disposita, eiusdem et negotiigesta ac documenta tenore alligata reconderentur. uno Caietanus Cenni
1 Spon, Mise. erud. antiq. p. 216, 3 ; Matz, von Duhn, Antike Bildwerke
in Rom II p. 364, 365.

2 Cf. regestaconstitutionumet rescriptorum,quae collegiumPaeanistarum

lapidi incidenda cnravit, C. I. L. VI n 3770.

3 V. Marini, Papiri p. 292 ; Pertz, Archiv V p. 30 (munimentaecclesiae Toletanae}; Reg. Farfense ed. Balzani et Giorgi II p. 222; Bruzza, Regesto Tiburtino p. 32, 38, 42, 48, 58, 65.

4 Liber diurnus form. XXXIII, ed.de Rozire p. 61. 5 Theiner, Cod. diplom. dornin. temp. II n. 122, p. 102.

XLVI1

in operenondumedito,cui titulus Canon seu^codex canonum ec-

clesiae Romanaequodreperiautographumexigua , in bibliotheca

ludi litterarii municipalis oppidis. Marcellidioecesis Pistoriensis,
de archivo sedis apostolicae scripsit(f. 49): Duasin partesper-

commode divisimi comperio; llucl esse quarum altera spritualem universae ecdesiae administrationem dstinctis cimi dioeceseonsen tractuum

singidorum nomnbns suisquornmvis prae pluteis, quaerent ut praesto

essetquidquidferrei occasio; altera verodocumenta omnadonationum

seu patrmoniorum quaecumque eapertinebant, et ad quae mfin/ttum cssdenumerare, multiplex tam praeceptorum, prwlegiormn aliarumqvc
ciartarum genusoccurrii in pontifciis litteris, quihis de eorum admi-

nistratione agitur . Sed gestaregiminis ecclesiae universae geographice distributa essenullo indicio probabile fit: immo aperte

contradicitBonifatiusII in causa Stephani episcopi Larissensis sic

interloquutusquae suntecclesiasticis : lecta indantur annalibus Ea i.

ergo documenta non scrinio dioeceseos Illyrici, sed annalibusin-

dendaerant et alliganda Nequesecus, 2. opinor,iudicabit,qui excussis antiquioribuscodicibuscanonum documentaplurima et egregia saeculorumpraesertimquinti et sexti e scriniissedis apostolicae manifeste deprompta,quo ordine manipulatim inde extracta sint.

1 Holsten. 1. e. p. ^8 : Concil. ed. Mansi Vili

p. 739 : in iisdem actis Bo-

nifatius II haec iubet: Et libelli oblati recitatio et prosecutio fratris et coepiscopi nostri Abundantii gestisindatur (Holsten. 1. e. p. 19, 20).
- Anno 525, quum de futuro paschate insequentis anni dubitaretur, ea-

demquequaestioantea incidissetin annum444, statimex archivodata est Dionysio Exiguo epistola PaschasiniLilybetani ad LeonemMagnum quae si in scrinio Si: ciliae, potius quam in regestis annalibus,sita fuisset,tam facile reperivi haud potuisset (vide supra pag. XXXI).

XLVIII

inquiretIn regcstis *. quoque epistolanun Magni, Gregorii quorumlonge maxima videbatur nos pars ad pervenisse, multiplices
allegationes documentorum generis omnis archetypis voliuninilms

insertas editoribus ab aetate ab inde Hadriani suppressas I esse

I. B. Pitra v. em. luculenter demonstravit, easque quatenus fieri mine potestrestituere aggressus 2. est
Epistolaepontificumin regestisannalibusordinataeerant et distinctaenota numeri singulis appicta;quarumnotarum vestigia
in antiquis codicibuscanonum Fridericus Maassenagnovit hae-

sisse epistolis Innocenti! (a.402-417)3.Igitur iamtum regesta I

epistolarum pontificum certo ordine confici coepta erant et in tomosannalesita referri, ut quum requirerentur possent facillime reperiri. Inde lucem accipiunt tritissima verba Hieronymi ad Rufinum initio huiiis capitis commemorata quae respiciunt episto,

lam AnastasiiI (a.400-401): Si a mefidavi epistolam siispicaris, cur eam in Romanae ecclesiac chartaro reguiris (Apol.adv. non ? RiifinumIL 20 ). Haec interrogatiocollatacumvestigiisatqueindiciis, quae nunc persequimur, regestorum ineuntissaeculiquinti significatipso anno eius saeculiprimo et pontificatu Anastasii ea regestaiam extitisse.Anastasioet InnocentiosuccessitZosimus

(a. 417-418). cuiuset Caelestini quoque (a.422-32) regestoI

1 V. Maassen, Bibl. iuris canonici(in Sitzungsberichte phil. hist. CI. der d. K. Acad. d. W., Wien LUI p. 373 et seqq.,LIV p. 157et seqq.; LVI p. 157 et seqq.) eiusdem,Ueber ; eine Sammlung Gregor's von Schreiben VrordI und nungender Kaiser und Papste, actis cit. acad.Vindobonensis in LXXV p. 227
et seqq.; eiusdeni, Geschichte der Quellenund der Litemtur descanon. Reclits
im Abendlande, Gratz 1871. 2 Pitra, Anal. novissima I p. 51-63.

3 In actis Vindob. citatis LXXV p. 240, 241.

XLIX

rum indicia certissima sagacicloctrinanuperrimedetexitet exposuit H. Bresslau Nempeepistolae, *. quaepluribuseodem exem-

plo scribebantur, regesta in tum Augustorum pontificum tum ita

referebantur, earumtextus semelperscriberetur, ut praefigerentur
vero coniunctim nomina eorum, quorum sirigulis paria exempla

missaessent; quod notari consuevit id formulaa pari. Quaeformula, indicium manifestumapographisumpti e regestis, legitur in duabusepistolisZosimi2; in quibus deest subscriptioin regestis semper omissa.Caelestinivero epistola de haeresiNestorii, quam latine e regestis descriptamhabemustanquam directam pluribus

per Orieniem episcopis a pari, extatin actisconciliiEphesiniin Graecum versa ex authentico exemplo,quod directum erat loanni epi-

scopo Antiochiae,neque subscriptio Graecoomissaest3. In in Leonis quoqueMagni epistolis formula a pari semel occurrit4.
Quareregestapontificia duobussaltemsaeculis antiquiorasunt Gre-

gorio Magno,a quo ea primumordinata esse pleriquecensuerunt5,

ante quam prodiisset codex canonum Britannicus refertus epistolis

GelasiiI et PelagiiI e regestis eorum manifeste depromptis Gela6. sii regestum citavit quoque Deusdedit, can.II, 40. Nunca pontiColi. ficatu Gelasiiet ab exeunte saeculo quinto(a.492-96) adscendimus
1 Zeitschrft des Savigny-Stftomgfiir
(1885) p. 242-260. 2 Constant, 1. e. p. 955, 959.

Rectsgeschichte - Rom. Abtheil. VI

3 Concil. ed. Mansi IV p. 1047. 4 S. Leonis opp. ed. Ballerin. I p. 1311; Concil. 1. e. VI p. 315. 5 Vide P. Ewald in NeuesArchiv III p. 437. s L. e. V p. 505 et seqq.-, vide praesertim p. 526, 563: epistolas Gelasii

et Pelagii I e codiceBritanniconuper edidit Lovenfeld,Epist. Rom.pont. ineditae, Lipsiae 1885.

ad Zosimum, Innocentium, immoet ad Anastasium, estad eiusid

dem saeculi initia. Neque ulla ratio suadet, ut consistamus in brevissimo pontificatu Anastasii et ipso anno 400 ; immo multa nos invitant, ut ulterius adscenclamus Siricium et Damasum, ad

secundum quae supra exposui.Igitur constat in more posiea tum iam fuisse initio saeculiquinti, ut epistolaepontificum in
chartario sive scrinio ecclesiae Romanae a notariis scribis ordinate

regererentur quemadmodum ; rescripta Augustorum in commenta-

riis et tabulanoCaesaris acta senatus commentariis gestis ; in et eius*; acta urbanaepraefecturae scriniisTelkirensis in secretimi 2.
Hoc loco praetereundasilentio non sunt monumentahistorica

vere insigniapertinenzaad pontificatum Leonis Magni et conciliimi Chalcedonensead gesta anno' 530 de schismate Dioscori ; adversusBonifatium II; ad controversiam unoex Trincatepasso de
definitami a loanne II a. 534, servata in codice codicum Nova-

riensi. quorumnotitiamdebemus Amellio v. e. 3. Ea sagaxeditor

1 V. Pick, De senatusconsultis Romanorum , Berolini 1884. In epistola consulum anni ab Urbe condita 681 nuper reperta Athenis graece et latine citatur:

rerum (a senatu) consultarum tbula prima, cera quarta decima('E<pvi[.t. 1886 p^. p. 100; Mommsenin Hermes XX p. 273). Morcellus ceras primarii, secundara et deincepscensuit fuisse, non paginas,sed eiusdem paginae vel tabulae eas, quas quidam raendose dicunt cohimnas stilo iscr. ed. Rom. p. 467; Diss. dello (De scrivere degli antichi Romani p. 61). Cuius significationis quum certa veterum scriptorum auctoritas desideraretur (v. De Vit. Lex. tot. Latin. v. cera), ecce eam in monumentoantiquissimo.Saeculovero post Christum quinto non tabulae
ceratae, sed cliartae plerunque adhibebantur.

2 V. Lanciani in Bull. arch. com. 1882 p. 61, 162: de similitudine scrinii pontificii cum scrinio Augustorum cf. Pitra, 1. e. p. 68.

3 Amelli, 8. Leone Magno e l'Oriente in Diss. lette nell'accad. religione di cattolica a. 1882-85;eiusdem,Documentiinediti relativi al pontificato di Felice IV e di Bonifacio II in Scuolacatt. d Milano XXI (1883)qua. 122; Duchesse

LI

agnovitdescripta ex actis authenticis ipsis chirographis esse et

reconditisin scrinio sedisapostolicae ante annum 535, quo alterimi e chirographis codice in Novariensi servatis iussu Agapetipontificis scrinio exemptum et coraniomnibusincendio conmmptum est. Eius codicis canonumauctor Amellio videtur Dionysius Exiguus,

qui in bibliothecaet scrinio ecclesiae Romauae versatus din primus inde protulit epistolas decretales pontificum; multagraecescripta latinitate donavit, alia vice versa e Latino in Graecumtranstulit. His Dionysii curis videri possetadtribuendum quodAnastaid sius bibliothecariusnotat,nonnullas epistolas pontificumlatine editas

servatas essegraece, et deindee Graecoin Latinum restitutas\

nisi intellectum a Maassenoesset hanc animadversionem, quod spectat ad temperaantiquiora saeculoseptimo. circumscribendam esse ad unam tantum epistolam Felicis III centra Petrum Ful-

lonem, eamque supposititiam 2.

Cenniuspr certo sumit archivum sedis apostolicaebifariam divisum esse; ita ut in eius altera parte reconderentur acta donationum, inferrenturquerationes accepti et expensi,et quidquidad administrationem patrimoniorumatque redituum ecclesiae pertineret. Quae mera quidem coniectura est, valde tamen probabilis.
in Mlangeetc. de VtroieFr. de Rome 1883 p. 245 et seqq. Ewald in Neuts ; Archiv X p. 412 et seqq.: Mommseneodemloco p. 581 et seqq. et tomo XI
p. 363 et seqq.

1 Notandum, quod nonnulla, quae latine fuerunt edita, latinitas funditus moleoblivionisobruta deplorasset, ex Graecorum fonte librorum haechaunisi post sta sitibundo pectore resumpsisset, sicut epistolambeati papae Felicis in Petrum sententiam proferentemAntiochenumdamnationis,Anastasii bibl. Collectaneorum praef. ed. Sirmondi (Opp. ed. Ven. I p. 294).

2 V. Maassen actis minoribusacad.Vindob.LXXXV p. 243, 244. in

LII

Gelasiusenim ordinavi! polyptychumrationum ecclesiae Romanae,

postea Gregorio a Magno renovatum, supramemini cuius capite secundo Patrimonia aliaadministrabantur *. vero, nomine sedis apostolicaea singulisrectoribus qui postpraestitam ; cautionem accipiebant a scriniobreve patrimonii,descriptionem nempepraediorum quo, rum eis erat commissa administratio Alia singulisbasiliciset 2. titulis (aedibussacrisurbanis)erant adtributa,et ab eorumpraepositis , presbyteris actoribus admiuistranda quae si a iure ec, ; clesiaeRomanaetransferendaessent ius peculiare alicuius basiad licae vel titilli, delebantur brevibus de scrinii sedis apostolicae,ut
imius alteriusve basilicae sive titilli rationibiis addicerentur 3. Sane

chirographum Agapetipapae,qui causa legationis imperatomi! ad

a regiis arcariis pecuniam facto pittado solemnteraccepemtet

vasa sacrabasilicae Petri apostolipignori obligarat, Tkeodahatus rex (a. 536) recidiiussit non scriniariis sedis apostolicae, sed adoni} sandi Petri Apostoli Quae quum ita administrata m 4. esseconstet, polyptyclmm (generale)ecclesiaeRomanae,brema singulorumpatrimoniorum,cautionesrectorum, rationes ab iis
1 De polyptyclii.s, id est libris censualibusecclesiarum,v. Mabillon, De
re diplom. I, 2, 9. 2 Deusdedit, Coli, canonum III, 111 ed. Martinucci p. 291 ; cf. Zaccaria,

Diss. de rebus ad hist. eccl. pertinentibus I p. 68 et seqq.; Bull. di arch.

crisi. 1870 p. 103.

3 V. Gregorii Magni donationembasilicae Pauli apostoliin libris regestorum eius XIV, 14 (Opp. ed. Maurin. IV p. 330) et in lapide etiam nunc integerrimo (Margarini, Inscr. basii, s. Pauli n. 245-,Mai, Script, vet. V p. 212,213;
v

Pitra, Analecta novissima I p. 466-468); et donationem Sergii I titillo s. Susannae,

cuius dissita fragmenta compositi in Bull. crisi. 1. e. p. 92 et seqq.

4 Cassiodorii, Var. XII, 20.

LUI

redditas oportet constituisse tanquam peculiaretabulariuniin

proprio fortasse conclavi sitimi intra arcliivum sedis aposto-

licae;certe distinctum annalibus, quaeregerebantur ab in epistola?

et alUgabantwr negotiorum gesta ecclesiae universae; itemque distinctum a tabulariisrationumbasilicae Vaticanae aliarumque aedium sacrarum.Huic parti archivi et eius notariis sive scriniariis
aliquid commune cum vestiarioet eiusministris;quippe quibus fuit ex sagaci coniectura Ludovici Ducliesne debeantur praeclara et

sincerissima documenta donationum, census praediorum redituum, et descriptiones supellectilis sacrae pretiosae et insertaLibro pontificali l. Antiquior e vestarariis Galletto recensitis a fuit notarius regionarins prior vestiarii Locationes et 2. vero praediorum, chirographa pensionumsolutarum aliaque eiusdem generis in regesta annalia relata esse colligitur ex excerptis,quae inde facta sunt a Deusdedit saeculoXI (Coli. can. Ili, 101, 149).

Praeterea Cenniusopinatili scrinio coniunctam adnexam vel

fuisse bibliothecam, quamad exemplumceleberrimidecretide libris

recipiendis non recipiendis et vulgoGelasio adtributi3coniicit fuisse

, divisam in septem classes videlicet: I Sacra Biblia; II Concilia;

III Sanctorum patrum opera;IV Decretales epistolae; Acta marV

tyrum et chronicaet codices caute legendi;VI Libri apocryphi; alii VII Scripta haereticornm. scrinio sedis apostolicae In vere extite1 Duchesne, Lib. pont. I p. CXL1V, CL1V. - Galletti, Del vestarario p. 25.

3 V. Thiel, Epist. Rom. pont. a s. Hilaro ad Pelagium li p. 44 et seqq. 454 et seqq. Cf. Fontanini, De antiq. Hortae II cap. 3. Praeclarum codicera

saeculi septimi exeuntis, in quo hoc decretimiGelasioadtribuitur, descripsit

Leopoldus Delisle in Revue ardi. Mai 1881 p. 259.

LIV

nint libri numero plurimi,delectu raritate et eximii,argumentis

varii; praesertim operapatirmi, scripta quoquehaereticorum de theologia doctrina Christiana. et Eorum propemodo indicemexhibent acta concilii Romani a. 649 , quem capite octavoprofere-

mus; nequeindex multo antiquior libromm recipiendornm et

non recipiendornm Gelasioadscriptus recensione a codicum eius
scrinii totus alienus dicendus est. Praeterea nexum bibliothecae

librorum de re theologica cum archivo confirmat auctor vitae Gelastiin Libro pontificali scribens:/eotf duos libros adversus Nestorium et Eutychem, qui hodiein bibliothecae ecclesia archivo recone diti tenentur Sed ne Cennio assentiamurarchimm bibliothecae, i. id est eam archivi partem, quae peculiari nomine et usu bibliotheca dicebatur. distributum fuisse in septem classesGelasianas, ea quae censita est quarta et complectitur Decretales epistolas. magnopereobstat. Decretales enim ab epistolis relatis in rege-

sta pontificia distingui et secerniminime debent 2; quae regesta cum allegatis actis documentisqueomnis generis annaliter redacta praecipuumscrinii apostolici fundamentumet longe maxima eius pars erant. non altera tantum e classibusbibliothecae. Igitur. tametsi certum est archivnmcum bibliotheca sedis apostolicae hoc tempore coaluisse.qua ratione alterimi cum altera con-

iunctum sit. ignoramus.Quaevero fuerit codicum distributio,

armariorum dispositio. coniectura sumpta ex ordine et apparatu. quo veteres eiusdemaetatis bibliotecaeChristianae,praeser-

tim Url)is Romae.instructaeerant. assequemur.

1 Lib. pont. ed. Duchesne I p. 255. " Id dico de scrinio, non de codicibus canonum; in quibus nonnunquarn

decretale.?reyestis a distinguuntur(v. DeusdeditII, 40).

LV

CAPUT

VII.

De bibliothecis sacris Urbis Roniae earumque apparati!

et indidbus saeculis praesertim quinto et sexto.

Quicunquescripseruntde bibliotheca sedis apostolicae usi sunt textu vulgo receptoLibri pontificalis duabus de bibliothecis

ab Hilaro pontifice factisin laptisterio Lateranensi. eiuslibri Sed

editione critica nunc docemur bibliothecas Hilari transferendas esse

a Lateranoad monasterium pmetomim cohaerentia et basilicae

suburbanaes. Laurentii via Tibnrtina *. Quarenihil commune fuit his bibliothecispeculiaribus cimi maiorebibliotheca coniunctascrinio sedis apostolicaein Laterano.
Altera bibliotheca instituta Romae est saeculo sexto, cura

Agapeti pontificis, suasore Cassiodoriopraefectopraetorii, quae prorsus distincta et longe dissita erat ab archivo et bibliotheca Lateranensi.Cassiodorius, ante quam abdicatisdignitatibus sesein

monasterium Vivariensereciperet,voluit cimi beatmimo Agapito

papa Urbis Romae. . . collatisexpensis urie Romana in professos

doctores scholae Christianae instituere,qui sacros librosper expositiones patrumpubliceinterpretarentur Bellici tumultuset propera 2.
pontificis mors impedimentofuere, ne Cassiodoriidesiderimi! im-

pleretur SedAgapetum 3. coepisse exequi propositum, condita bibliotheca dispositis et ordine longo codicibus sanctonim divinae leys
1 Lib. pont. in Hilaro ed. DuchesneI p. 245, 247. 2 Cassiodorii,De instit. divin. litt. praef. Opp. ed. Garet II p. 537.
3 Cassiod. 1. e.

LVI

mystica dietadocentiimi, testatur sequens epigramma, et devisum scriptum auctore ab syllogae epigraphicae Einsidlensisin bbtio theca Gregarii, estin monasterio s. quae Clitauri (cliviScauri), ulri
fipse (libros)dialogomm scripsit *:
SANCTOEVM VENERANDA SEDET COHORS ORDINE 2 lolffO
DIVINAE KOS INTER LEGIS MYSTICA DICTA DOCENS IVRE SACERDOS LOCVM VNVS RESIDENS PVLCHRVM CVNCTIS AGAPETVS CONDIDIT SANCTVS

CODICIBVS GRATTA PAR

ARTE

LABOR

OMNIBVS

DISSONA

VERBA

QVIDEM

SED TAMEN

VNA

FIDES

NequeMuratorius ncque Blasius4 neque alii intellexeruntquis 3

fuerit hic Agapetns sacerdos; inre Ferdinandus Pipercollatis vero

verbis Cassiodoriiet similium carminum formularumqueexemplis

demonstravit, bibliothecam epigrammate hoc ornatam conditam esse

ab Agapeto pontifice Romano 535-5365, eodem a. loco,quopostea a GregorioMagnocoenobium constitutumest s. Andreae ad

clivumScauri.Quomodo Agapetiet GregoriiMagni bibliothecae coaluerint, Gregoriinomen locumnominis vel in Agapetisubstitutum sit. declarabo. Agapetus filiusGordiani clericus fuit et tituli
1 Urlichs, Cod. Topogr. urbis Romaep. 65.

2 Finemversus, in codice qui deficit,supplevit Marinius Mai,Script,vet. ap.

V p. 181, 2.

3 Thes. inscr. p. 1822,6. 4 In Odericii Diss. p. 301.

5 Zur Geschichte Kirchenvter epigraphischen der aus Quellen Zeitschrift in

fiir Kircheng. Gotha 1876 p. 256-59.

LVII

loannis et Pauli ad clivum Scauri*; Gregorius flius alteriusGordiani2 in domopaterna,clivo Scauri, coenobium instituit. Ambo eodemgenerenati eandem domumincoluerunt Agapetus pa: in
ternis aedibus, media Urbe, sacrarumlitterarum studiosisbiblio-

thecamparavit;hac Gregoriusususest, ea demum monasterio est

inclusa.

Sanctorum veneranda cohorssedens ordine lonao,quos inter et Agapetus conditor bibliothecaeresidclat,interpretanda certe est de

imaginibuspatroni, quorumcodices, pitlcltro locoarte condito, eodemqueatquepictae imaginesordine in armariiserantdispositi.Sic Isidorus Hispalensisbibliothecamordinavit distributamin classes: quarum singulis adtributa erant armaria ornata imaginibusanetorum et epigrammatibusuniuscuiusqueclassisargumentum designantibus. Exempli gratia referam disticha de codicibus furie, liistoramm, medicmae:nomina eorum, quorum imagines pictae erant supra singula armaria, servat codex Ambrosianuseditus a
Muratorio 3.

THEODOSIVS CONDII1 PAYLVS VR HIC IVRIS SERIES AMPLISSIMA LEGVM

VEEIDICO
GAIVS

LATIVM

QVAE REGIT

ORE FORVM

1 Lib. pont. in Agapeto ed. cit. I p. 287. 2 V. Inscr. Christ. I p. 371-373.

3 Muratori, Anecdota ex codicibus Ambrosianis li p. 203 et seqq.;Florez, Hisp. sacra IX p. 376, 381-,Arevalus, S. Isidori Opp.II p. 2 etseqq.; V p. 316 et seq., VII p. 180 et seqq.; Zirardini, Novellae leges p. 4 et seqq., 119,120.
Cf. monosticha inserta indici antiquo bibliothecae Cluniacensis (Delisle, Inventaire

desmss,de la MU. nat. FondsCluni, Paris 1884 p. 337-73).

LVIII

EVSEBIVS OEOSIVS

HISTOEIAS RERVM ET TRANSACTITEMPORASAECLI

CONDITA MEMBEANIS HAEC SIMVL ARCA GERIT

COSMAS DAMIANVS

QVOS CLAROS ORBE CELEBRAT

HIPPOCRATES KOS GALLIENVS PRAESENS PICTOS SIGNAT

MEDICINA
IMAGO

MAGISTROS
VIROS

Totani liorum epigrammatum syllogen vetus index bibliothecae Lauresliamensis designathoc titillo: Versus scriptisuntm arqui

maria sua ab ipso( Isidoro compositi Quarehaud dubitandum ) i.

cum Arevalo est, utrum haec carmina destinata essent imaginibus

pingendis paginis codicum, in armariis sivesupraarmarla in an 2.

Imaginibus auctorum,iisque in classesapte dispositis, bibliothecae

veteres ornari consuevere3; quemmorem Christianos quoque Romae

1 Cod. Vat. Pai. 1877; Mai, Spicil. Rom. V p. 187 (qui perperamedidit
in armario suo) : cf. Piper, 1. e. p. 262.

a Arevalus, Isidoriana e. 81, 1.e. II p. 2 et seqq.Cf. Ennodii carm. li, 31 de epigrammatisper armarla domni Fatastifactis (Sirmondi,Opp. ed.Ven. I p. 1115).
3 V. Plin. Hist. nat. XXXV, 2 ; Taeit. Ann. II, 37, 83 -, Seneca,De tran-

quill. animi e. 9; Sueton. in Tiberio e. 70; Lips. de bibl. e. X. Rodulfus Lanciani in Bull. arch. com. 1884 p. 49 refert de ruinis aulae veteris bibliothecae nuper effossis et de vestigiis arinariorum eius impressisparieti : eodemlocovestigia quoque agnita sunt imaginum clipeatarum e gypso,quarum alteri appictum erat minio nonien; opOLONIVS. THYANEVS. De bibliothecis veterum, praesertim urbanis,praeter Conzium, quem supra laudavi (p. XLII), consulendisunt

Hirschfeld,Rom. Verwaltunysgeschichte,186-192; Marquardt, Das Privaip.

LIX

esseimitatosdeclaraturepigrammate bibliothecae Agapetiin clivo

Scauri. Rusticus (fortasse episcopus Narbonensis) scribens Euad

cheviumepiscopum Lugdunensem meminitepigrammatis, quodlegerat puerilibus annis(exeuntesaeculo quarto) m liUiotlieca.non ea quidem sacra, sed studiosisaecularnmitteranim.. . .; gimmaedis

ordinator tic dominns mter expressas lapillis aut ceris discoloribus formafasqm effigicsvel oratorum etiam vel podarum,spedatici sm-

gulorum aiitotypis epigrammaia subdidisset l. Quae exacte concordant

cum carminibus supvarelatis Isidori Hispalensis imaginibus et ab
eo fieri iussis.

Asinius Pollio primnmRowaebibliothecas piiblwavt Graecam

sinmlatqm Lathunn, additis auctortim maginibus atrio2: anetoin

rum statuas et hermas in bibliothecarum sive atrio sive cellis dc-

dicatasesseet indices operumstatuis inscriptosveterani testimonio

et repertismonumentis constat3. Quare paenecertum videtur in

aliqua huius modi cella bibliothecaeChristianaesive publicaesive

privatae positam priinumfuisse celeberrimam statuam Hippolytidoleben d. Romer I p. 113; Lanciani, in Bull. ardi. coni. 1883 p. 192-195; Ca-

stellani, Delle biblioteche dell'antichit dai tempipi remoti atta Jine dell' impero
romano, Bologna 1884.

1 Sirmondus ad Siclon.epist. II, 11 (Opp. ed. Venet. I p. 507). - Isidorus, Etym. VI, 5 : cf. quae exposui capite V de bibliothcca Pergamena, ad cuius esemplar pleraequeRomae et in orbe Romanoconformatae
sunt, et de eius porticibus sive atrio.

3 V. Visconti, Icon. greca I p. 198; Winckelmann,Monum. ined. p. 225; Marini, Iscr. Aliane p. 171; Franz, C. I. Gr. 6047; Comparetti et de Petra, La villa dei Pisani e la sua biblioteca,Torino 1883. In elogio mutilo reperto Vulsiniis legitur: LS BYBLIOTHECAM A SOLOeaMQVE LIBRIS ET STATVIS - .... MESTAMENTO DEDIT (Stevenson inn. in Ami. dell'Ist.
arch. 1882 p. 158).

LX

ctoris et martyris, insignitamlitteris Graecis exhibentibus tabulas

chronographicas et titulosoperum '. Quas eius inscriptiones Assemanicensuerunt afferendas in praefatione catalogos esse ad codicum bibliothecae Vaticanae, tanquam specimenvetustissimuni indicis librorum doctrinaesacrae ad Romanam ecclesiam aliquo
modo pertinentium.

In bibliothecishoc ornata instructis atqueordinatis ipsa distribatioin classes. imaginesauctorumet appicta epigrammata indi cum loco erant. Ncque fieri potuit quin bibliothecae copiosiores ecclesiarum, minus imaginam, apto saltem ordine codicumspesin ctabilesessentet studiosorum usui accomodatae. EpigrammatEnnodii de bibliothecasacra,quaeab eo dicitur Lux pudoris,esca mentis, fax, medela, chritas , praefixumest lemma: super codices ordine in

posiios Possidius vita Augustini capiteultimo scripsit: eccle2. in

siae bibliothecam omnesque codices diligente)'custodiendos semper inbebat ; deinde meminit monasteriorum, quae ecclesiacdimisit

una clini bibliothecis libros et tractatns vel suos mi aliorum scnptos

habeutibus linde intelligitur quantoin pretio ab Augustinoet 3.

a scriptore vitae eius haberentur bibliotkecae ecclesiae monasteet
riornm et codices in iis custodiendi, certe non tumultuaria veruni

apta serie et ordinata.Quo studio bibliothecaerecte disponendae

1 V. Torquati Armellini, De prisca refutatione haereseon Origenis nomine recensvulgata p. 46; 47. Statuareperta quidemest in coemeterio Hippolyti via
Tiburtina (v. Bull. crisi. 1881 p. 29; 1882 p. 42, 43): sedeam Hippolyto etiam tum vivo positam essemea opinio fert (v. Inscr. Christ. I p. LXXX); ncque veri simile est primam huius statuae dedicationemfactam esse in specu et sepulcreto subterraneo.

2 Cavm. II, 123 (Sirmondi, Opp. ed. cit. I p. 1140). 3 Acta ss. Aug. VI p. 440 n. 70.

LXI

conditores praesides et monasteriorum ceterisexcclluere. prae Cas-

siodorius, conditomonasterio Vivariensi,inceptum suasu eius al)

AgapetoRomaeinclioatumpersequutus nequequidquam est; antiquius habuit. quam bibliothecam instruere Cuius administris *. leges dedit, ut exemplaria accurateperscriberent emendarent; et similis argumentilibri in unum cogerent;integumenta codicum dodiartifices coitficcrent,litterarwn ita ut sacrarnm pukliritudincm facies desuper decora vestirci', idcirco multipliccs spccics factnrarumin uno
codice depictas expressit...; parami etiamnocturnisvigiliis mechanicas htcernas . . ., quae Immanoministcrio cessante . prolixe custodirmi uberrimi wm'nisclurituteii; et horologia tum solare timi aquatile,

qnoddie noctuqiie Jiorarwn iiigiterindicarci quanttatem 2. Bibliothecam bis legibus institutam. bac arte instructamCassiodorius toto

1 De instit. divin. litt. e. 29, 30. De bibliothecis sacris, praesertim coenobiorum, saeculis sexto et sequentibus, vide Mabillon, De studiis monast.passim;

Tosti, Proleg. ad Bibl. Casin. I p. li et seqq. Cahier et Tailhan, Nouveaux ; mlanges d'archol. toto fere volumine IV " Giuliari, Bibl. capit. di Verona (in
Archivio Veneto XIX p. 14 et seqq.); Galante, Meni, dell'antico cenobio Lucullano etc. Napoli 1869 p. 35. In bibliotheca coenobii Lucullani, curante Eugippio

Cassiodoriiamico, conficiebantura servis antiquariis libri mittendi non tantuni ad vicinas Campaniae civitates, sed et in Africana (vide s. Fulgenti! ep. 5 ad
Eugippium). Codex thesauri Eugippiani excerptorum e libris s. Augustini conscriptus ante medium fere saeculum sextum illatus est a. 582 in archibum ecclesiae

Neapolitanae(Mabillon, Anal. ed. 2 p. 60; Troya, Codicediplom. LongobardoI p. 31-33; Tagliatatela. La staurotecadi s. Leonzio,Napoli 1877 p. 27). A bibliothecis Eugippii et CassiodoriiLucullana ac Vivariensi naagnum codicum numerum. saeculo sexto suppeditatum esse coenobiis, ecclesiis et quibuscunque pe-

tentibus tota praesertim Italia inferiore sagaciterintellexit A. Reifferscheid,De Lat. codicumsubscriptionibusp. 8. (in Indice scholarumuniv. Uratislaviae1882).
2 De instit. divin. litter. e. 30.

LXII

l'ere libro : Deinstitutione divinarum litterarumpraeclare illustravit. Cui subiunxitseptem titulossaeculctrmm IccffomimDe arti bus ac disciplinisliberalimnlitterarum. Ex bis Cassiodorii libris
elicitur index bibliothecae eo conditaein monasterioVivariensi. ab

Recensiones librorum,quascatulogos vero dicimus, veterum in bibliothecisextitisseDecesse quanquam est; expressa earumtestimonia vel desiderantur.vel a singulorumvoluminumindicibus. quos Cicero dicit XXJjSewsGraecisesse appellatos, (liscerai a

difficilepossunt itMfio fiebantex membranula, volumini*. quae

bus agglutinabatur Bibliothecae 2. Christianae antiquissima recensio
(7r/y|)ea est. quam Eusebiusinseruit libro tertio de vita Pam-

phili; cuiusoperisiacturam summopere dolemus Catalogos 3. bibliotheearum antiquos qui supersunt,colligere aggressus , est (ustavus Beckervoluminenuper edito4. Incipit a Fontanellensi
a. 742-747. cui aetatepar subiungi debuitindex librorum lapidi in-

cisus basilica in urbana Clementis Beckero s. a praetermissus5. Longe

antiquiora sunt excerpta ex actis concilii Komani a. 649. quae
1 Ad Attic. IV, 46 : .< Offendesdesignationem Tyrannionis mirificam libroruui meorum : quo vocabulo designationem Cicero indicare videtur non recensionem, sed ordinem et dispositionemlibrorum. Seneca, De tranquillitate animi e 9 voluminumfrontes, titulos et bibliothecarumindices memorat: hoc fortasse loco indices bibliotbecarum a titulis (ci^u^oi;) voluminum sunt distinguendo
2 Cic. ad Attic. 1. e.

3 Euseb. Hist. eccl. VI, 32; Hieron. Apol. adv. Rulinuin li, 23.

' Catalogibibliothecarum antiqui, Bonnae1885.Continetprimo catalogos saeculo XIII vetustiores , deinde catalogumcatalogorum posteriorisaeta-

tis usque ad a. 1499.

5 Marini ap. Mai, Script, vet. V p. 424, 2: alii indices librorum inserti titulis oblationum lapidi incisisaddendi suntcatalogis collectis Beckero Biana (v.
chini, Praef. ad Anastas. n. 49; Mai, 1.e. p. 118, 119).

LX1II

pr specimine catalog librorum bibliothecae sedisapostolicae quodam modoclebentbaberi*. Alia quoquemulta in Beckeriano corpore desiderari parum mirabitur,qui reputabitquamvarii et quot

locis dissiti libri manuscripti et typis impressihuiusindaginis

gratia sint excutiendi2.

E centumtriginta sex catalogis antiquioribus saeculo XIII a Beckerocollectisne unus quidempertinet ad bibliothecas Urbis
et ecclesiaeRomanae. Sane nullus index, qui proprie dici possit

catalogusbibliothecae scrinii pontificii, confectus et ante finem

saeculi XIII ad nos pervenit. Attamen ex actis concilii Romani a. 649, quae modocitavi, elicitur pars valdenotabilisindicis libro-

rum bibliothecae sedisapostolicae saeculo septimo.Quade re dicam capite sequenti.

1 Beckerus similia excerpta ex epistolis aliisque scriptis, quae indicuni vice fungi possunt, inter antiquos catalogos librorum recepii. - Notatione dignum censeo catalogos duos, qui in corpore Beckeriano desiderantur, alterum bibliothecae ecclesiae Podiensis (du Puy) editum a Leopoldo

Delisle (Recherches l'anciennebibliothque la cattedrale duPuy), alterum sur de bibliothecae monasteriid'Anchin (Dechaisnesin Catalogne, generai desmss. des bibl. des dpariements p. 765) redigi coeptosessesecundumquamdamseriem VI numerorum. Catalogus vero Cluniacensis, quem supra citavi, iteni a Beckero praetermissus,dividitur in capita; quibus praefixi sunt versiculi ipsis, opinor,
armariis inscripti.

LXIV

CAPUT

Vili.

De scrinio et bibliotheca sedis apostolicae saeculo septimo.

Exeunte saeculoVI et ineunte VII scrimum sedis apostolicae

nobis offert monumentum insigne, regesta epistolarum Gregorii Magni ab anno590 ad 604. De harum epistolarumcodicibus recensendis critice expendendis, archetypi et ut libri cliarticiiregtstorum tanti pontificis, quatenus potest,restituantur P. Ewald fieri i
praeclaremeritus est; mihique satis superqueerit ad inceptaeius,

quae propediem perficienda speramus. lectorem amandare Si quid 2.

videri praeterea poterat addendumaut admonendum.id nuper

praestitumabundeest a praeside eminentissimo bibliothecae sedis

apostolicaeEpistolae 3. autem GregoriiM. non omnes regesta in

authentica sunt relatae4.Ex bis epistolismulta de scriniisecclesiae Romanae possent excerpi; quae quum cuilibet praestosint. omitto. Nequetamensilentiopraetereundum, Clregorium semelet iterimi inquisisse fide actorum de concilii Epbesini. collatis codicibus Romaniset Constantinopolitanis agnovisse quae cut; et ea ab
1 loannes Diaconus, cuius verba nemo non novit, in Praef. Vitae s. Gregorii M. citat tot charticioslibros epistolarumeiusdem patris, quot annos eosque ; (IV7 71) ab aetate Gregorii ad saeculumIX, quo scribebat, servatos testa tur.

" P. Ewald, Stiidien zur Ausgabe ResisterGregors NeuesArchiv des /in

III p. 431-625; cf. eiusdemRegesta Gregorii M. in laff Reg. ed. secundae p. 143 et seqq. 3 Pitra, 1. e. p. 51-63 4 V. Ewald in Neues Archiv 1. e. p. 438.

LXV

tqntate servata scriniis in (sedis apostolicae) mbebantnr since esse

riora *. Romaniuntevi codices (eadem re scripsitGregorius de ad
Narsetemcomitemdegentem Costantinopoli) multovcriores snni Orar-

cis,quianos, mstrasicutnonacumina, memposturas ita habemus 2.

De polyptychoGregoriano dixi capite secundo. Gregorius,praeterpolyptychum regestaepistolarum, et homilias habitas ad populum voluit retineri in scrinio sanctaeecclesiac (Romanae) quaseo loconon reconditas ; dicit, sed editas, (omnes) nt

Ine inveniant lindein //&,quae emendata certiores siint. fiant3. Itaque scrinium et ei iuncta bibliothecaaetate Gregorii, quemadmodum ante duo saecula aetate Hieronymi, publico patel)ant.Libri Moralium, quos Taio episcopusCaesaraugustanus iussu regis

Chindaswinthi 642-49) quaesivitin archivosedis (a. apostolicae.

prae multitudine aliorum librorum non potnernnt reperir Reperti autem sunt in basilica Petri apostoli in scrinio,cuius altor locus

continebat beatum Augustinum Inde Maurinieditores 4. operumGregorii Magni (1. e.) falso collegeruntscrinium sedis apostolicae saeculo septimositum fuissein basilica Vaticana. Sua nempesingulis basilicis et ecclesiis fuerunt scrinia librorum, quemadmodum supra expositumest: ipsequeGregorius acta martyrum petita ab Eulogio Alexandrino quaesivit tum in arcliivo ecdesme.tum m
Romanae Urbis bibliothecis5.

1 Epist. IX, 49 ed. Maurin. (al. 48). 2 Epist. VI, 14 ed. Maurin. (al. V, 14).

f S. Gregorii praef. ad Kb. XL homil. Opp. ed. Maurin. Paris, 1705 I

p. 1434.

4 L. e. I p. XXI: Florez, Espana sagrada XXXI p. 168. r' Epist. Vili, 29 ed. cit. (al. VII, 29).

LXVI

Scrnium et biblotheca apostolica^ vero seds quibus praeerat primicerius notariornm, saeculo septimo Lateranensi pain certe triarchio erant:in formulisenimeo saeculo usitatis insertisque
Libro diurno archivum sanctae Romanae Eccksiae et sacrum Late-

ranense scrinium aperte sunt unumet idem*. In concilioRomano,

quod adversus haeresimMonothelitarumactumest in basilica Con-

stantiniana Laterano)a. 649, omnis (in generischartaeet codices

quamplurimi patribus petentibus sumpti e scrinio et bibliotheca statini, tanquam e loco proximo, exhibebantur. Theophylactusprimicerius notariorum iussu Martini I excer-

psit de codicibus curae eius commissis decoratasanctornm patrmn testimonia deinde testimoniade codicibus ; iaereticonmi2. His excerptis attente perlectis, et excussistotis concilii actis intelli-

gitur snggestiones snpplicum relationes ( epistolas synodicas ,) scripta et capitula novitatis accusata chartnlas - ecthesin Heraclii imperatoris monumenta epistolas eam ecthesin et ad pertinenza acta sanctorumconciliorumNicaeni, Constantinopolitani, Ephesini.

Chalcedonensis et quinti prolata esse de apostolico scrinio, de venerabili scrinio, de scrinio sanctaeecclesiae. Quum vero in capitulis Cyri Alexandriae episcopi mentio facta esset cuiusdam dictio-

nis beati DionysiAthenienss episcopi epistolaeius ad Gaium. ex alter e patribus dixit: necesse ut codex est, praedictidoctoris affe-

1 Liber diurnus n. LXXXII

ed. de Rozire p. 173.

2 Concil. ed. Mansi X p. 890 et seqq.; ed. Coleti VII p. 278 et seqq.,

314 et seqq.Singulaverba et titulos codicumex actis concilii Romania. 649

citabo ad editionem Venetam Coleti; unde excerpta de hoc arguraentoin schedis meis habeo.

LXVII

rair l. Theophylactus autem petitum codicem protulit, non de

scrinio. sed de venerabili bbtiothem (apostolicae) Neque sedis 2.

ceteri codicespatrum. quos Theophylactus deftoravit exhibuit. et
item haereticorum siiperioris aetatis, quorum scripta non erant

alligata gestis controversiae tunc agitatae. sumpti unquamdicuntur e scrinio: collatisqueiis. quae rettuli de codiceDionysii

Atheniensis, intelligitur codicesomnespatrum et veterani haereticorum prolatos esse e bibliotheca. Inde lucem capit discrimen inter scrimiim et biblwtkecam sedis apostolicae utraque commissafklei et auctoritati primicerii notariorum.Ipsa celeritas, qua Theophylactusquoscumquelibros imperatos,etiam parum tritos veterum haereticorum.statini afferebat, demonstrateos in promptu fuisse in proxima bibliotheca iuncta archivo; in qua codices ordine dispositi eorumqueindices (cillufict) perspicui erant vel in tabulas relati. Quumque Theophylactus primicerius tum iure dignitatis tum usu librorum vere fungensmunere bibliothecarii plurimos codices Graecos Latinos excusserit deflorarit.e gestiseius et et in concilio Lateranensi colligitur aliqua pars tabulae indicum bibliothecae sedis apostolicae 649. Quam tabulam ex iis actis a a.

me excerptam in ordinemlitterarum digestam loco propoet hoc

nendam esse censeo.

1 Concil. ed. Coleti, 1. e. p. 186.

2

Secundum iussionem vestraebeatitudinis (Martini I) afferensde vene-

rabili bibliothecasedisvestraecodicembeati Dionysii prae manibus habeo 1. e.

p. 187.

LXVJJI

CODICESPATRUM ET HAERETICORUM BIBLIOTHECASEDIS APOSTOLICAE E EXHIBITI IN CONCILIO ROMANOA. 649.

I.

Patres

BEATI AMBROSII episcopi Mediolanensis Sermones ad Gratamm tres imp.

(Cond, ed. Coleti VII p. 279, 287). Interpretatio evangelii secundum Lucani (p. 290).
Sermonesfidei duo (p. 290, 303). SANCIIAMPHILOCHII Iconii, In eo quod dictum est: Ex se filium niliil ep.

facereposse et: Pater maior me est' (p. 287, 311). SANCII ANASTASII Antiochiae,De satisfactione ep. pr epistolaapostolicae memoriae Leonis papae (p. 314).

SANCII ATHANASII Alexandriae, Sermo cantra Apollinarium (p. 294). ep.

Sermo maior contra Apollinarem pr fide (p. 295). Sermo contra Apollinarem factus per interrogationem et responsionem (p. 295).

(De eo) quo dicitur: Nunc anima turbata est (p. 295).
Sermo tertius contra Ananas (p. 310). Dogmatica epistola ad Antiocienos (p. 310).

Sermode evangelio secundumMattliaeum, quo ait: Qui dixerit

verbum contra filium liominis (p. 310).

SANCII AUGUSTINI Hipponeregiensis, ep. Homilia XXII de evangelio secundum loannem (p. 282). Merpretatio psalmi XGIII (p. 290).
Civitatis Dei, sermo XIV (p. 291).

Interprdatio psalmi centesimi(p. 291). Liber de grafia novi testamentiad Honoratum (p. 294). SANCII BASILII episcopiCaesareensis prov. Cappadociae, Si/llogisticumcontra Eunomium (p. 282).

LXIX

SANCTI BASILIISermoprimus contra Eunomium (p. 282). Sermoad Amptiilocliinm de sanctoSpiritu (p. 282). Interpretatiopiimi psalmi (p. 282).
De spiritu sancto (p. 286).

Epistola ab beatomi AmpUilochium(p. 310). SANCTI CYRILLI episcopi Alexandrini, Interpretatio in evangeliumsecundum loannem (p. 283, 287, 302). Interpretatio in evangelium secundum Matthaeum(p. 287, 302).
Thesauri (p. 283, 302, 314). Sermonesdialogici vel cogitationesad Hermen (p. 283, 287).

Interpretatio epistolae Hebraeos 314). ad (p. SANCTI CYRILLI episcopiHierosolymitani,Homilia in evangeliumlibi Domimis
aquam in vimini convertit (p. 311). SANCTI DIONYSII AREOPAGITAE ep.Atheniensis,Sermodivinorum nominum(p. 307). Epistola quarta ad Gaium (p. 307).

SANCTI EUPHREMII episcopiAntiocliiae, Contra Sevemmliaereticum (p. 314). SANCTI GREGORII episcojiri Nyssanensis, Epistolaad Eustatliium de sanctaTrinitate (p. 282). Epistola ad AUavium de sancta Trinitate (p. 283). Sermo ubi exponit Pater noster (p. 283). Sermo contra ApoUinarem (p. 286, 295). Sermones contra Eunomium secundus quartus (p. 287, 295, 311). et Contra Eunomium liber tertius volumine X (p. 311). Sermo factus in Pascila (p. 295). In hoc ubi dicit: .Beati qui esuriunt (p. 311). SANCTI GREGORII Theologi, Sermo secundusde filio (p. 286, 295).

SANCTI HILARIIep. Pictaviensisconfessoris, Sermopr fide (p. 303). SANCTI HIPPOLYTI episcopiet martyris, Homilia dominicaePascliae(p. 294).
Sermo theologiae, idest deitatis (p. 287). SANCTI IOANNIS episcopi Constantinopolitani,Sermofactus ad eos,qui ad missas non occurrerunt, et de consubstantiali (p. 298).

Interpretatio evangelii secundum Lucani (p. 298).

LXX

SANCII IOANNIS Constantinopolitani, de viduaquae miepiscopi Sermo duo nutaobtidit, initium: Simplex ieiuniiappellati cuius quidem
(p. 311).

In Thomam apostolum 314). (p.

SANCIIIOANNIS episcopi Scytliopoleos,Sermo octavus contro, Severum iaereticum (p. 314).

SANCII IUSTINI pllosoplii [episcopi] et martyris, De trinitate liber tertius

(p. 307). Sermo ad Paganos (p. 307).

BEATILEONIS Romani iwntifcis, Ad Leonem imper. volumen secundum (p. 294, 303).
(EIUSDEM) sanctae recordationis Romani praesulis, Sermo ad sanctae memo-

riae Flamanum epis^mm Constantinoplitanum 303). (p.

BEATI SERVIANI fem. Severiani) episcopi Gabalensis, In eo quod scripsit: Pater transfer a me calicem liunc (p. 299).

Homilia contra ludaeos, Paganoset Apollinaristas (p. 299). SANCII THEOPHILI episcopi Alexandriae,Sermo factuspropter mulieremhabentem
fliixum sanguinis (p. 299).
IL Haeretici

(Cond. 1. e. p. 319-330)

APOLLINARIS, Contra Tlieodorum.

Sermo de divina incarnatione.

Sermo, qui superscriptus in Epipliania incarnationis Dei. est COLLUTHI, satisfactione De facta pr tomo TlieodosiiJiaeretici. Rescripta contra Themestium pr Tieodosio. IULIANI quondamHalicarnassensis episcopi,Sermocontra Maniciaeos.

LUCII ARIANA episcopi quondam Alexandriae,Sermo dictusin Pascila. NESTORII, secundus, Liber quemscripsitEpiplianius Myeseos.
Epistola ad Alexandrum Hierapolitanum. PAULIdiaconi Persae, Nestoriani, Sermo iudicii.

LXXI

POLEMONIS, disegniliApoHinaris, Contradictiones adversus factae sententias

patrum.

Sexta epistola ad Timotheum.

SEVERI, Prosphoneticus sermo factus in Daphne, martyno s. Euphemiae. in

Epistola ad Eleusium. Ad Sergium grammaticum.

Adversus sanctaememoriaeloannem episcopumCaesareae Palaestinae.

Epistola prima ad Oecumenium. Ad loannem (haereticum}quondamepiscopum Alexandriae. THEMESTII haeresiarchae Agnostarum,Sermones secunduset tertius adversus
Collutmm.

Epistola pr Salamitanis.
Sermo ad Charisium monachum.

Ad Constantinum episcopumLaodicensem.

THEMISTII, eos qui dicunt pr eo quod una estDeo decibilisoperatioetc. Ad

Satisfactio ad generalitatem monacnorum. Ad Marcellum 2wesbyterumet Stephanum dacomtm. THEODOLI Nestoi'iani, De consonanza novi et veteris testamentiliber secundus. THEODOSII liaeretici Alexandriae, Tomus scriptus Theodo'aeAugustae. THEODOSII Mbpsuesteni, Sermo secundus pr miraculis.
Sermo incarnationis.

Ex his tabulis, quaevix aliquampartem attinguntcodicum bibliotheca in sedis apostolicae extantiumseptimo saeculo discimusquam ea dives esset !,
librorum non modo Latinorum sed et Graecorum totius litteraturae theolo-

gicae tum Orientis tum Occidentis.Inde quoque intelligitur libros haereticorum diligenter servatos peculiarem eius bibliothecae classem constituisse.

Cf. acta concilii Constantinopolitania. 680 ed. Coleti VII p. 657 et seqq.

LXXII

CAPUT

IX.

EcclesiaRomanagentibnsad Christianamfideniconversis,
praesertim Anglis, codicesdedit et inde accepit
saeculo septimo.

Anno 601 Gregorius Magnus misitRoma adAugustinum apostolum Anglorum phrimoscodices quorumunumet alterimielocti *:
Angli putant agnosci posse evangeliariis in antiquissimis Bodleiano

et Cambricensi2. Blumius censet epistola s ex GregoriiMagniad Aetherium episcopum Lugdunensem 4 constare, anffqua consuetudine
ab arcliivo et bibliotliecis ecclesiae Romanae ecclesiis orbis uni-

versi codicesesse subministratos. AnUqnae autem consuetudinis Grregorius meminit ageiis,non de codicibus, veruni de privilegiis :
" De eo quod ecclesiae vestme antiqua consnetndne ex deposcitis. n-

1 Beda, Hist. eccl. Angl. I e. 29.

* Wanley, Catal. p. 151, 173 cod. Cambric.n. CCLXXXVI; Westwood, Paiaeographiasacra pictoria P. VII; Goodwin,Evangelia Augustini Gregoriana, an historical and illustrative descriptionof th mss.n. CCLXXXVI and CXCVII; Carnbdndge 1847; Garrucci, Arte cristiana III p. 04. Psalterii, quod ferebatur esse unum e libris Roma missis a Gregorio M. ad Augustinum, mentio fit in Catalogneof ancient manuscriptsin th British Museum,Pari II, London 1884 p. 8 : sed editores peritissimi (Bond,Thompson, Warner) rnonentscripturameius psalterii esse Anglo-saxonicamet videri exaratam anno fere 700 (cf. Delisle in EibL de l'cole des chartes1885 p. 317). 3 Iter Ital. I p. 41. 1 Epist. ed. ]\Iaurin. IX, 56 (al. 50).

L XXIII

quir iti scriniofecmus et nltil inventimiest: nude nobis cpistolas,

quas ws dicitis liabere,transtttittite NempcAetherius peterat, . ut ex antiqnaconsnetudine Gregoriusrecognosceret nescio quae privilegia concessa decessoribus DeindeGregoriussubdit: a eius. Gesta vero vel scriptabeatiIrenaeiiamdin est,qnoel sotticite qnaesivimus, hactenns eis inverni aliguidnonvalmt. sed ex
Petentibusautemtum Gallis tum Hispaniset Alexandriniscodiceset scripta patrum,quaedesiderabantur, requisitaessein scrinio et bibliothecis sedis apostolicae, demonstraturgestis et exemplis,
quae supra commemoravi. Sed cura subministrandi libros sacros

et omnis generis codicesgentibus ad Christi Meni recens conversis, saeculismaxime septimo et octavo incubuit ecclesiaeRo-

manae;eo quippetemporeevangeliipraecones Angiia,Germaex

nia et regionibus Europae septentrionalisad sedem apostolicam.

a qua missi erant, recurrebant, novarumecclesiarum ut necessitatibus subveniret. Martinus I a. 649 'scripsit Amando episcopo
Traiectensi: Codicesiam esinaniti smit a nostra biblioteca, mule ei

(latori epistolae) dare nnllatennshabnimns:transcribere aidemnon

potuti,qnoniam festinanter iaccvitate de egrcdi propcravit i. Quare

anno 649, quo tot scripta patrum et haereticorum bibliotheca e
scrini! Lateranensisprolata superiorecapitevidimus, codicesdupli

nulli supererant; pluteis exinanitisgenerositate donandi librosecclesiis nuper constitutis.Oodicumautemex ea bibliothecatranscribendorumpetentibus copia fiebat. Igitur bibliothecasedisapo-

stolicaehoc temporefuit tanquamcentrum.linde libri sacri diffusi sunt per Europampraesertimseptentrionalem.

Concil. ed. Mansi X p. 1183.
k

LXXIY

Potissimum vero Augii nova mouasteriacondentes. libros

omnis litteraturae Roma arcessere, sivedonosire pecunia et sibi

compararetoto saeculoseptimonon destiterunt.Beda in vitis san-

ctoruniabbatum narratBenedictum, et Biscopus appellatus. qui est

quinquies Romani venisse (a. fere 653, 658, 671, 678. 684) timi pietatis timi doctrinaecausa;et tertio itinere (a. 671) Roma

in Angliam refuUsse omnis libros divinae ernditionis paucos non vd

prdio (inptosvd dono largitos ; quarto (a. 678) imum&rbikm

librornmomnisgeneris copiavi quinto (a. 684) magnani >/; copiam volnmiiinm sacrornm denique ; morti proximum bibliothecam. qnam
de Roma nobilissimam copiosissimamque advexerat, solidi e servari ... I

integram praecepissc Quain bibliotheca i. cosmographorum cott.i: mirandiopcris Romac emptns magno pretio habebatur Ncque in 2.
tantimi librorum donis locupldatns BenedictusRomacest, sed et
non minorisandarnmimaginnmminiereditatus,itineribus quarto et

quinto3.Hoc in genere notandae imagines concardia sunt de veieris et

novi testamenti,...verbi grafia Isaac Ugna,qm'bits immolardiir,por-

taniem Dominimi et crncem, quapaterdnr, acque iti portantem Haec 4.

concordia utriusque foederisfiguris expressa sequioreaevodieta est

Bibliapanpernm; primomanuscriptis et pictsque exeniplaribus, deinde xylograpliicistabulis multiplicata. Eius origines antiquissimae in
bibliothecis ecclesiae Romanae in officinis urbanis antiquarioruin et et pictorum inde a saeculosaltelli septimo sunt quaerendae. Ima-

ginesvero Cliristi servatoris. Mariaevirginis,apostolorum histoet

1 Beda 1. e. ed. Migne Patrol. Lat. XCIV p. 716, 717, 720, 721.
2 L. e. p. 725. 3 L. e. p. 717. 4 L. e. p. 720.

LXXV

riarum utriusquefoederisin parietibusaediumsacrarum depictae

sunt ad exemplariaRomae confectaet inde in Angliam portata;

id quod expressis verbis Beda testatur (1.e.). Huius modi picturarumin ipsa Anglia insigneexemplum praebetcodexCambricensis CCLXXXYI, quem initio huius capitis commemoravi,ornatus

diagrammatibus historiae evangelicae Hunccodicem l. Romae confe-

ctum esse Augii opinantur; quae opiniovide vakleprobabilis. tur

Benedictosuccessit Ceolfridus. pandedem qui sacrommlibrorum vdnstae tramlationis de Roma attuiti. lussit autem fieri jrcs

similespandcdcs. novac sed translatioms; quorumunum, quumsenex Romani rediret, sccum mumresumpsit. pr ofFerendum Petro

apostolo Ceolfridum itinere morsintercepitapudLingonas 2. in

(a.716) ; discipuli eius perrexeruntusqueRomani obtuleruntqueecdesiaes. Pdri pandedem beatoJEKeronymoLatinumex Hcbraeo a in

vel Graeco fontetranslatum Hunc ipsumpandectem 3. agnovi in celeberrimo codiceAmiatino,mine Laurentiano. Eius enim initio praefixum est epigramma partim refictum et in lituris rescriptum sae-

culo nono, deletonomine prioris dedicantis; quodBandinius conie4

ctura restituit Servando Casinati discipulo Benedicti patriarchae
monacliorum . Haec ut attentius examinarem,auctor fuit Xicolaus

Anziani v. e. praefectusbibliothecaeLaurentianae. quum proQui

positum disserendi originecodicis de pretiosiin aliud tempusdistu1 V. Garrucci, 1. e. tav. 141. 2 Beda, 1. e. p. 721.

3 L. e. et De terap. rat. e. 66 (ed Migne XC p. 571). 4 Bibl. Leopold. Laur. calai, cod. I p. 701-732 r>Cf. Lachmann, Novum testam. p. XXVII; Tischendorf, Biblia Lat. veteris testara. Hieronyrao interprete 1873 p Vili et seqq.

LXXVI

lerit, cupit ut a me ratio reddaturindiciorum. quibusnomea t-t

dedicationem Ceolfridi lituris huiusepigrammatis subesse cognovi.

Epigrammatis litteraennciaks scriptae aliaeprima, sunt aliae
secunda manu in litura. Quassecundamanus interpolavit.inclinatas exhibeo :

f CENOBIVM
VENERABILE

AD EXIM1I MERITO
SALVATORIS

QVEM

CAPVT

ECCLESIAE
ALTA FIDES

DEDICAI PETRVS

LANGOBARDORVM DE FINIB. ABBAS

EXTREMIS DEVOTI

AFFECTVS MUTO MEI

PIGNORA

MEQVE
io IN

MEOSQ. OPTANS
INTER GAVDIA PATRIS

TANTI CAELIS SEMPER

MEMOREM HABERE LOCVM

Quum intra codicem semel legatur: O KYRICCEPBANAOC Aino-

IHCEN(sic)*. Bandiniusautumans hunc Servandum. scriptonon rem partis, cui propriumnomen appinxit, sed totius voluminis
auctoremvel oblatorem fuisse, censuit unum eundemque habenduin cimi Servando monache Casinensi. Praeterea notavit initio

v. 5, eraso nomine primi oblatoris.litteram E intactam mansisse. quae erat nominisdeleti secunda ideoquerestituii : SftR VAND VS ;
LATII EXTEEMIS DE FINIB. ABBAS. Initio vero carminis

prima littera et pars alterius antiquae sunt; indeque exsculpsit

%

1 Ad fineni Exodi et calcem tabulae capitulorum Levitici; v. Zangemeister, Exempla codicuin Lat. tab. XXXV.

LXXVII

syllabam In pentametro CV. mentio capitis fit ecclesiae, Petri id est

apostoli. Bandinius igitur felici ingenio restituit: (NLMEN AD
EXIMII MERITO VENERABILE PETRL Quam sagax et firma

haeca Bandirne excogitata primi hexametri restitutio est,tam levis

et vacillans est coniectura, qua nominaServandiet Latii in alterimi

liexametrum(v. 5) sunt intrusa.Nicolaus enimAnzianirecte vidit spatium liturae longius esse, quamcui implendosufficiant vocabula
SERVANDVSLATII. NcquenomenServandiexaratumad calcem

unius partis voluministotum pandectem iusto sibi iure vindicat. Mihi vero reputanti extremis finibus dici consuevisse. de non
Latinos Urbi propinquos,sed foto dvisosorbe Britannos,succurrit

supplendum esseBRITONVM EXTREMISDE FINIB. ABBAS4;

et memor codicis a Ceolfrido oblati Petro apostolo,utrum aliqua

vestigianominiseius deprehendi possent, attenteexaminavi. Quae

vere et a me deprehensaet a Nicolao Anziani aliisque peritis Italis ac Grermanis recognita sunt et attenta observationeconfirmata.Praeter enim quamquodlitterae CEOLFRIDVSBRITONVM

spatiumliturae exactissime compienti,primaelitterae O vestigia apparent littera E integrasuperest quartam ; ; litteramsupralineam

excucurrissealtior litura demonstrat,ea porro fuit L, cuius apex in hoc epigrammatesemper altius porrigitur; versavice quintam litteram inferius protensamlitura indicat, qualemantiquariussemper effmxit litteram F. Cuncta haec casu mere fortuito tam bene
cono-mere ^ cum nomine CEOLFRIDVS miraculi instar esset. Ne-

1 Non diffteor saeculoseptimoBrittones (non Britones) plerunique scribi, et pi-imam syllabam produci consuevisse sed antiquiore aetateBritones passim : scriptum est, et vevsus gratia Ceolfriduspotuit primam syllabam corripere; quae
brevis est in Britannus.

LXXVIII

qiie desunt argumentaaffinitatis, quae intercedit inter codicem

Amiatinum Anglicanos eiusdem et fere aetatis, itemque Gas-

siodorianos *. Porro Cassiodorius in pandecte corporis Latino granflion'sdepingenduni curavit tabernaculum templum quorum et ;
formas eum al) antiquis ludaeis didicisse Beda autumabat2, et

huius Gassiodorianae picturae ductu in Anglia scripsit de tabernaculo et de tempio Salomonis.Eiusdem generis picturae extant

in pandecte Amiatino;ad exemplum fortasse earum, quasBeda vidit in Cassiodorii pandecte Latino corporis grandioris,qualis codexest Amiatinus Quaesubtiliter persequihuius loci non est.Satissit 3.
indicasseoriginem et tempus historice, ni fallor. testata codicis insignissimi. cuiiis auctoritas in crisi lectionis vulgatae sacrorum biblionim tantopere celebratili'; et quo niillum antiqiiius milii videtur extare e tot libris veterani bibliothecarum ecclesiae Romanae.

1 V. Corssenin Jalibr. f. prot. Theol. IX (1883) p. 619; Delisle in Bibl.

de l'cole des chartes 1885 p. 318; Samuel Berger in Bull. critque 1 Mars 1886 p. 85 et seqq.

2 De tabernac. II, 12; De tempio Saloni, e. 16: cf. Cassiod.in Ps. XIV
v. 1, ed. Garet II p. 51.

3 Pietura quidem templi et tabernaculi in codice Amiatino non ornni ex parte respondetdescriptioni Cassiodorii a Beda explicatae,neque triplicem porticuum ordinem exhibet: ea videtur expressadelineatione imperfecta.

LXXIX

CAPUT

X.

De scrinio et bibliotheca sedis apostolicae

saeculis octavo, nono, decimo.

De scrinio,bibliotheca, codicibus sedis apostolicae ecclesiaet rum Urbis saeculis octavo.nono, decimo, quae supersuuthaud
multa, pleraque valde nota, testimonia non tam referendaex integro nunc sunt, quam ordinanda.Hoc enim maxime tempore confessio Petri apostoli et basilica Vaticanahabita sunt loco scrinii sanctioris; quo fit ut in huius praesertimaetatismonumentis scrinium et bibliotlieca patriarchii Lateranensisattente discernenda sint a scrinio confcssionis Petri et a bibliotheca peculiari basis.
licae Vaticanae.

Ineunte saeculooctavo. exeunte septimo, vel prinium apparet

cura bibliothecae SergioI demandata a Gregoriosubdiacono atque sacellario Quaecura auctoritati primicerii initio subdita certe l.
fuit: deinde vero assumptisad id munus viris magnaedignitatis.

plerunqueepiscopis suburbicariis. bibliothecarius iuris effectus sui

est, subscripsitqueuna cum primicerio epistolaspontificum;denique auctus titillo cancellarti munia primicerii notariorum absorpsit. A Gregorio curatore bibliothecae ( qui posteaad sedemapostoli-

cani evectusest anno 715) I. B. Pitra bibliothecarius sedisapostolicae orditur seriem antecessorum suorum, item cancellariornm

cum scriuiariis.totani refctam et longe plenioremea. quam prae1 Lib. pont. in Gregorio II I ed. Vignoli II p. 14.

LXXX

eunte Panvinio Assemani confecenmt

mserueruntque praefationi

adcatalogos codicum Vaticanorum a Sergiocommissa l. Cura I

Gregorio sacellario, distincta munere dignitate a et primicerii, indicio est, eam scrinii partem. quae peculiarinominebiblioteca

dicebatur, id culmen ad amplitudinis septimo saeculo exeunte pervenisse , ut propriis administris curatore et visa sit indigere.
Anno 784 HadrianoI sedenti pr tribunali ante Stephanum sacellarium adstitit Theophylactus.quem primum fortasse omnium, quotquot ad hanc diem innotuerunt, absolute ribliotheca/rium dici

comperinras, albumeorumnondum in relatum 2.

De scrinio vero Becla haec refert ad a. 730 : Nothelmus

(Britannus)Romanivcniens, nonnullas beatiGregorii ibi papae simili

et aliorum pontificumepistolas,perscrutatoeiitsdem sanctae eccksiae

Romanae scrinio, permissu Gregorii pontifcia (III) inventi 3. Zacha

rias. qui Gregorio III successit, ante scn'm'um Lateranense fccit porttcum atqiie turrem. portas aereasatqne cancettos . . et super .
turrim triclinium et cancellos aereos construxit, nU et orbis tcrrarnm

descriptionem atqne depinxit diversis versmilis ornami 4. Haecsimilia

sunt ornamentis bibliothecarum veterum; et inde discimus, quam
1 Pitra, Anal. noviss. I p. 279 et 334-49; cf. Marini, Papiri p. 221. Bibliothecae RomanaeecclesiaecustosLeo episcopus a cir. 872 mernoraturin Flodoardi, Hist. Rem. eccl. Ili ap. Pertz, Montini. Grerm. bist., Script. XIII p. 516, 39. Benedictus IX a. 1037 ad Petruni episcopuiuSilvae Candidaescripsit et sollemni privilegio decrevit: non solumte, sed et omnestuos successores episcopos, bibliothecarios sedisnostraeesse perptuoapostolicaauctoritatecensemus (Marini, .
Papiri p. 83).

2 Cod. Carol. n. LXXII

ed. Cenni, Mon. domin. pont. I p. 427. ed. Vignoli II p. 74 75.

3 Migne, Patrol. Lat. XCV p. 22.

4 Lib. pont. in Zacharia XVIII

i.xxxr

nobiles aedes scrinioadsignatae essent patriarchio. in Eodem saeculo

redit mentio scrinii in concilio Romano anni 745, quo de scriptis damnatis Aldeberti episcopi HadrianusI pronuntiavit:in scrinio nostro rcserventur; quemadmodum scriptis haereticorum antiquissima de ab

aetatefactum essevidimus.Item in Libro pontificali, Hadriavita

ni I, legitur acta Graeca authentica synodiNicaenae iussuponII tificis in Latinum translata esseet utraque lingua in sacra bi-

bliotlieca pariter recondita aeternam ad ortwdoxae memoriam fida *.

Quum testimoniis supra allatis certo constetacta conciliorumauthentica condita esse in scrinio ecclesiae Romanae. bibliothecam sacram hoc loco commemoratam non alam , quam , quae archivo

iuncta erat, intelligi debere manifestum est; nequeiure Bethman2 nus eam quaesivit in basilicas. Petr, cui Zacharias donavitcodices

domns suae proprioset in armario disposuitliturgicis lectionibus

adhibendos 3.

In basilicaPetri apostoli,praetercodices liturgicosaliosque

proprios bibliothecae eius. acta et mwiimenta sanctioraritu solle-

mni recondebantur. Caittiones enim omnitmiepiscoporum ipsorum-

que antistitumsedisapostolicae, est professiones scriptae id fdei

a notariis in scrinio (Lateranensi),deponebantnr sacratissima in con-

fessione beati Petri apostoli corpus conservandac ad eins 4: decreta ele-

1 L. e. p. 230 in Hadriano I LXXXVIIJ.

2 Pertz, Archiv XII p. 407.

3 Lib. pont. in Zacharia XIX, 1. e. p. 75 : Bartolini (card.); Di s. Zaccaria papa, Roma 1879 p. 213. 4 Lib. pont. in Constantino II, 1. e. p. 3: Lib. cliurn. ed. de Rozire
forra. LXXXIII, LXXXV, p. 182, 202, 203.

LXXXII

ctionum condebantursacro in scrinio Lateranensi *. Donationuni vero reglium factaesseesemplarla autlientica splendide exarataut
deponerentur corpusPetri apostoli,ibidemsancte ad custodienda,

liuius aetatis historia monumenta et testantur Cuius 2. generis

exemplar Vaticano in tabularlo etiamnunc superest; primlegiimi
nempe OttonisI inscriptummembrane purpura violacea illitae litteris aureis; quod Theodorus Sickel luculento commentarioillustravit, eius sinceritate doctissime asserta et vindicata 3.

Sacrimimiteniscrimmnsaeculodecimoappellatimi essearcliivum s. Petri et situili in basilica Vaticana, collectum est e di-

plomateAgapiti II dato a. 948; in quo legitur : Notimiestliten'squeapud nos commendatimi quibnsecclesiarum locs dignitaspaliti ab hac apostolica debeatur..., scut. . . inventisquibusdam sede exem-

plaribus,chartae vetustate admodnm attritis, in archivos. Petri re-

perimus : et panilo infra,confirmata translatione metropolitici iuris

a sedeLaureacensi Salisburgensem, ad Agapitusin haecverba
concludit : haec testatur annosa memorialis sacri scrinii Msto-

ria 4. Sed Agapitus meminit archivi s. Petri, agens de censu

ecclesiarnm dignitas qmbns pallii debetiir. Porro qiium pallia sumerentur de corpore Petri, id est de arca posita supracataractam s.
1 Lib. diurn. ed. cit. Form. LXXXII
P. II p. 38.

p. 173; cf. Mabillon, Mus. Ital. I

2 Lib. pont. in Stephano XLVII ; in HadrianoI XXXVII-XL1I1, II

]. e. p. 120, 189-194; Deusdedit, Coli. can. lib. Ili,
et seqq.

149 ed. Martinucci p. 313

3 Sickel, Das privilegiumOtto1 fiir die Eom.Kirchevom Jahre962,Innsbruck 1883.

4 Lambecius, Bibl. Vindob. lib. II e. 8 (2 edit. II p. 331): Jaff, Regesta

ed. secundae 460 n 3644. p.

LXXXIII

sepulcri in confessione eius basilicae Vaticanae, statiniintelligitur

cur in eius basilicaearchivo repositae sint tabulaecensus eccle-

siarum,quaehonore pallii potiebantur. Epistolae de iuribus vero

episcoporum metropolitarum regestisannosis et in (antiquis) sacri scrni (Lateranensis) memoriali liistoriaeservabantur.
Saeculis octavo et nono haud intermissum est codices dari

petentibus suniptos e bibliothecis sedis apostolicae ecclesiarum et Urbis, eorumqueidcirco nova exemplaria confici,ac vicissimoblata recpi; ita ut Urbs Roma liabita sit tanquam emporium librorum tum Latinorum tum Graecorum , tum sacraetum profanae litteraturae. Paulus I a. 757 ad Pipinum regem scripsit: Dircxmm . . . et libros, qnantosreperire potw'miis.id est Antiplionale et

Responsale, insimnl artcmgrammatcam Aristoielis,DionysiAreopagitaelilros, Geomctricam , OrtkograpMamGrammaticam, , omnes Graeco eloquio scriptores, necnon liorologium et noctiirmim Notissimi i.
vero sunt, ncque mine singillatim memorandi,libri liturgici Gre-

gorianiCarolo Magnopetenti dati abHadriano E quorum I. numero

liber sacramentonin exemplaribus in insignioribus aetatisCarolinae, titulo fronti appicto, dicitur edihts ex autientico libro Ublipthecae

1 Cod. Garolin. n. XXV ed. Cenni, Mon. dom. pont. I p. 148. Cennius
monet in epitaphio Pacifici archidiaconi Veronensis una cum codicibus ecclesiae

datis; mentionem fieri horologii nocturni ab eo primum inventi, quodnullus ante viderat: sed iam ante quinquaginta fere annos horologiumnocturnum una cum libris Roma ad Pipinum esse transmissum constare ex hac epistola Pauli I. Longe autem antiquiora sunt horologia nocturna, quibus bibliothecamcoenobii
Vivariensis Cassiodorius instruxit (v. supra p. LXI). Quare Pacificus Veronensis

horologium nocturnum primus non invenit, sed eius novumartificium excogitavit.

(De Pacificoet eius bibliotheca Giuliari in Archivio Veneto v. XIX p. 9 et seqq.).

LXXXIV

cubiculi Gregarii l. Praesertim (s. papae) antiphonaria instructa no-

tis musicis Pipino. Carolo Magno, Galliarum ecclesiis petentibus

tam largiter a sedeapostolica donatasunt, ut Gregorio IV

(a.827-839) uiiumexemplar libri praesto quoLuvix eitis esset,

dovico imperatori posset satisfieri Codicem 2. quoque canonum, qui
dicitur collectioHadriana, Roma ad CarolumMagnumesse trans-

missum praefixumcannen testatur Eodem 3. tempore epistolae e

regestisGregorii Magni Romaeselectae sunt et vulgatae Hil4. debaldus episcopus Coloniensis (vita functusanno 819) bibliotkecam ecclesiaesuae ditavit codicibus,quos describi iussit e libris

in eiususumRomamissis Sic annofere855 Lupus 5. abbas coenobii Ferrires petiit a Benedicto III codicem reverendae veritatis commentar iorum beati Hieronymi in Hieremiamposi sextum librum usquein fincm; postquam exscriptus fnerit sine dubio remittendum ;
item Tnlium de oratore, duodecimlibros institutionwn oratoriamm Quintiliani. . ., Donati commcntarinm Terentium. . ., cuncta fideliin

ter restitnenda Deniqueexeuntesaeculo 6. decimoGerbertusRemensis(qui posteaSilvesterII dictus est) scripsit ad quemdam

1 V. Lambec. Bibl. Vindob. II p. 299; qui censebat codicemeo loco descri-

ptum (Theol. Lat. 149) esse ipsumexemplar HadrianoI missumad Carolum ab

Magnum; cuius rei fides penes auctorem sit. Similemcodicemeademinscriptione (ex authenticolibro bibliothecae cubiculi etc.) notatumvidi in bibl. Heidelbergensi n. 940. Cf. epistolam Hadriani ad Carolum M. in cod. Carol. n. LXXXII, ed. Cenni, 1.e. p. 525. 2 V. Thomasi, Opp. ed. Vezzosi VII p. 64 et seqq. 3 V. Maassen,Bibl. Lat. iur. canon, p. 184,233, 255, 266. 4 V. Ewald in Neues Archiv III p. 439 et seqq.

r' V. Jaff, Wattenbach, Eccl. Colon.codicesmss.,Berolini 1874p. IV.

6 Muratori, Antiq, III p. 835.

LXXXV

amicum nosttquantostudiolibrormexemplaria : undique conquiram, nostiquot scriptores urbibus in agrisItaliae passimliam ani

beantur ideoque ; bibliothecam comparane assidue potissimum Romac

ac in aliis Italiae partibiis anctorum exemplaria multitudine nummorum redimiii. Gerbertusveteris praesertimlitteraturae auctores Romaeet tota Italia conquisivi: quare Stephano diaconoecclesiae Romanae scripsit: Swtonios TranquillosQiiintosque Anrdios cum ceteris,quos nosti,. .. remittes,et quaenomini tuo convenienza

paremus edisces2. Nempe Suetonio QuintoAurelio(Symma pr et cho) vicem rependens Stepliano diacono paralat Luciani presbyteri
librimi de miraculis s. Stephani protomartyris vel aliquid simile. Hac quoque aetate,quemadmodum ante actis saeculis, ecclesia Eoniana libros sacrosnon tantum dedit. sedet undique accepit.

CarolusMagnuspsalterium HUdegardae uxoris vita functaedono misit Hadrianola. 783 3. AgnellusRavennas fere 839) que(a. Tturgrandevolumcn exaratum mire iussu Maximiani episcopi 546(a. 553), quo continebatur quidquid ecclesiae pertinet,Romani ad ninni

transumasse*. Hrabanus Mauras Gregorio (a. 827-844)obtulit IV librurn de sancta cruce conscriptum tempore prisco, Principiapostolicomunera missa Petro 5. Michaelimperator misit ad beatimi
Petrnm apostohim mannm per Lazari monachi pictoriaeartis nimic et

1 Epist. XL1V; CXXX; loca epistolarum Gerberti, quae referuntur ad bibliothecam eius; excerpsit et collegit Becker, Catal. bibl. antiqui p. 77-79.
2 Epist. XL. 3 V. Blume, 1. e. Ili p. 16.

4 Agnelli, Vitae pont. Rav. ed. Waitz in Script, rer. Lang. et Ital. sacc. VI-IX p. 332; cf. Bacchini ad Agnellum II p. 10], 117.

5 Hrabani Mauri, Carminain Duemmler,Poet.Lat. mediiaevi li p. 1G1.

LXXXVI

eruditi. . evangelium, . Graecis litteris certe scriptum eiusdemque

facileLazaripicturis illustratum*. Permultos vero codices Graecos.

praesertim liturgicos, putandum Romani est pervenisse, magno quum numero clericiet monachi furore iconoclastarum eprovinexpulsi
ciis imperii Byzantini confugerentad ecclesiam Eomanam reciet

perenturin monasteria urbana. Huiusmodicodex GOPTuw K(c)

AriuJN OA.X Tg GTOYC (kalendarium festorumet sanctorum to-

tius anni) memoratur fragmento in nondum editodonationis lapidiincisae factae monasterio s. Andreae ad clivum Scauri, dum ibi Graeci

degebant2. Ceterumin Romanaecclesia saeculo etiamtum nonoet

subsequutis temporibus sollemnefuit bis in anno lectionessadiu cras fieri tum latine tum graece: quare BenedictusIII codicem,

in quoGraecas LaMnas et lectiones Sabbato die sandoPasciute simulqne et sandoPentccostcs siibdiaconi legere soliti erant,raptumvelperdtumsimili volumine splendide confecto restituit 3. Eius mentionem
idcirco feci, quod sermo inciderit de codicibusGraecis oblatis sedi apostolicae vel utcunque Romani perlatis. Plurimos porro codices sacroset liturgicos liberalitate pontificumet quoruncunque clero e

vel populo hac aetate oblatosbasiliciset aedibussacrisurbanis

commemorant auctores extremaepartis Libri pontificalis.itemque tituli donationum incisi lapidibus; quorum omnium recensionem
consulto omitto. De celeberrimo codice sacrorum bibliorum aetatis

1 Lib. pont. in Benedicto III XXXIII

ed. Vignoli III p. 166, 167.

100

2 Suaresii schedae in cod. Vat. 9140 f. 212; cod. Barb. XXXVIII,

(charta non numerata): alios codicescitare omitto. De monachisGraecisin coenobio s. Andreae ad clivum Scauri v. loannem diac. Vita s. Greg. M. IV, 82, 83; Mabillon, Acta ss.ord. s. Benedicti I p. 476; Mittarelli, Ann. Camald. I p. 68. 3 Lib. pont. in Bened. Ili XXXII, 1. e.

LXXXVII

Oarolinae, servaturin basilica qui Pauli apostoli,tacco; expectans

quaebrevi scripturus Leopoldus est Delisle,omnisdoctrinae bibliographicae, praesertim verolitteraturaecodicmnAlcuinianorum,

summus magister.

Exeunte saeculodecimolibri liturgici, tanquamtributum,

praebendi palatioLateranensi imperatismit aliquibus monasteriis

subiectisiuri sedisapostolicae ab ea honoreet privilegio donaet tis. Anno 997 GregoriusV sanxit, ut abbasmonasteri!Augiae divitis m sui consecratone, pensioms nomine, offerret:codicem sacra-

mentorum epistolarmn evmgelionm Quos I, /, I. addictos saesse

cello pontificiopalaMiLateranensis indicat adnotatio liuius pensionis librorum scripta non in tomis ckar'cns tantum, sed et m Mis-

sali Lateranensis palatii z.

CAPUT XI.

Codicum ecclesiae Ronianae ingens iactura: archivi sedis apostolicae pars in palatio Lateranensi pars in turri chartnlaria saeculo XI.

Thesaurus ingens et preti! vere inaestimabilis librorum, regestorum, chartarum antesaeculum undecimum congestus scrinio, in bibtiotlieca, vestiario sedisapostolicae, confessione arciivos. Pein et tti, item codicumpraesertimliturgicorum tum Latini ritus tum Oraecipertinentiumad singulaslasilicas, tiiks, diaconias, monasteria Urbis funditus periit. Ab interitu vix quidquam esseservatum
1 Deusdedit, Coli. can. Ili,
n. 3880, 3881. 2 Deusdedit, 1. e.

149 ed. Martinucci p. 321: Jaff,Reg. 2 ed.

LX XX Vili

minedemum coepit intelligiacrecognosci. euim Opinio invaluerat

magnani nonspernendam partem vel saltem codcum antiquorum

occlesiaeRomanaereceptam esse in bibliothecamet tabularium arcanum aedium Vaticanarum.Mabillonius, Tiraboscm'us eosseet

quutusBlumius sibi persuasero bibliothecas, quae ferebantur institutae ab Hilaro saeculoV ad baptisterium Lateranense,coa-

luisse cum thesaurislibrorum Vaticanis;cura sive Zachariae, qui

codiceslectionarios armario ordinami; sive Xysti IV, qui novam in

bibliothecampalatinamconstituiti. Sed ne unus quidemcodex octavosaeculo antiquiore bibliothecisHilari, Agapeti,Lateranensi pervenit ad Vaticanam Libri lectionariibasilicaeVaticanae, 2. qui
1 V. Blume, Iter Ital. Ili p. 14.

2 E codicibusLatinis antiquissimis, est octavo fere saeculoantiquioribus, id quorum exempla edidere C. Zangemeisteret Gr. Wattenbach,duo tantumvideri aliquo modo possimi iuris ecclesiaeRomanae: celeberrimus Hilarii Pictaviensis (tab. L1I) servatus in archivo basilicae Vaticanae; et Amiatinus (tab. XXXV) olir oblatus Petro apostolo. Codex autem Hilarii est origine Caralitanus, quippe collatus Karalis in Sardinia (non Kasulis in Africa, quemadrn odum plerique legerant) anno 509-510; neque antiquitus , sed post multa demum saecula pervenit ad basilicam Vaticanam, testamento lordani Ursini cardinalis, una cum ceteris libris ab eo collectis exeuute saeculo XIV, ineunte XV (vide indicem horum librorum editum a Cancellerie,De secret. Basii. Vat. II p. 910: nomen

Hilarii tacetur,quod codex primis foliis careret).Amiatinusinde a saeculoIX

migravit Roma Amiatam; ubi in coenobioUltissimo, longe ab urbano tumultu et excidio, servatus est. Codex canonum Vaticanus 1342 a Balleriniis dicitur

antiquissimus, unus ex his esse et creditur, qui ad veterem bibliothecam Lateranensem spectabant (Opp.s. Leonistoni. Ili p. CXVI). Decimifere saeculi est;
neque indicium nunc ullum praefert bibliothecaeLateranensis,ad quam spectasse

dicitur. Denique Liber diurnus scriptusineuntesaeculo e bibliothecaSessoIX riana venit in archivumVaticanum,et liabetur tanquam unicus codexeius fere aetatis origine Romanus nunc Romaesuperstes Sickel, 1. e. p. 21). (v.

LXXXIX

a flrimalcloaliisque habiti sunt tanquam Zackariani palaeogra*,

pliiam exhibent aetateZachariae, est saeculo id octavo, multo recentiorem.Nequebasilica Lateranensis lectiona/ria servatantiquiora
saeculo decimo inclinato vel undecimo CodicesIcdiouarnsuper2.

stites ecclesiae Romanae antiquissimi omniuzn, quosad lianc diem

me videre contigit, sunt Vaticani 3835, 3836 alter alterum continuans; complectuntursermones Leonis Magni, Augustini, aliorum
exaratos litteris uncialibus saeculo fere octavo, ad usum basilica^

apostolorum PUilippiet lacoli, manu Agemundipresbyteriqui se conmiendat principi apostolorum Aetatis panilorecentiorisvide3.
tur alter codex sermonums. Augustini VallicellanusA. 14. iteiu scriptus litteris uncialibus,quemin stationibussollemnibus urbanis adhibitum esseindicantadnotationes adscriptae marginibusa loanne
subdiacono ecclesiae Romanae 4. Decimi fere saeculi est codex

passioncMrim omnium eiusdem generis, qui in vetere serie Vaticana censiti sunt, antiquissimusn. 1189; fuit coenobii s. Au1 V. Bario lini (card.), D s. Zaccaria papa p. 213.

2 De codice passionarlo antiquiore Lateranensi v. Sauppe in Eugippii Vita s. Severini (Monum. Germ. toni. I Berol. 1877); Knoll in actis min. acad. Vindob. (a. 1879) XCV p. 448 et seqq.; de aliis codicibus lectionariis Lateranensibus de Azevedo, Missale monast. Lat. p. XI et seqq.

1 De horum codieurapraestantia dixerunt Ballerina in editione operaia s. Leonis Magni et Angelus Mai, Nova patrum bibl. I p. Ili, qui edidit specimen palaeographicum precem Agemundi presbyteri scriptoris exaratam in extrema et pagina(f. 329) codicis 3835 (Mai, 1. e. errore typothetae 1835).Adnotatio: BASILICA (sic) APOSTOLORVM PHILIPPI ET IACOBI iisdem litteris eademque manu appicta est, qua obsecratio scriptoris et totus codex. Similis est scriptura uncialis codicis Vallic. B. 25. 2 (v. Vettori, Diss. philol. p. 88, 89) oblati Laurentio martyri; sed de eius origine Romana non liquet. 4 V. Reifferscheid, Bibl. patrum Italica I p. 179-181.

xc

dreaead clivum Scauri.Taceode celeberrimo codice bibliorum

Carolino,idcirco fortasse servato,quod seiunctim ceterislibris a

repositus in sacrario esset basilicae apostoli Pauli tanquam scriptusmami Hieronymii. codice De bibliomm adtributo saeculo X,
qui fuit basilicae s. Mariae ad martyres, consulendus CarolusVer-

cellonius Alii fortasse 2. libri origine donoet usuiuris ecclevel

siae Romanae, antiquiores saeculo decimovel undecimo, agnosci poterunt excussis singillatim codicibus urbanistum Vaticanis tum
aliarum bibliothecarumUrbis et totius Europae.Sednullum extare qui aetate superet, vix ullum qui aequet codiceslectionarios scri-

ptos ab Agemundo presbytero, milii videorfere certaratione posse

affirmare.Deniquede codicibusvetustis tabularli Vaticani nil attinet

dicere: vulgo enim notum mine est eius tabularli regesta aidlimtica inciperea pontificataInnocentiIII, antiquiora cunctaperiisse.
Quo civili tumultu, hostili direptione, incendio, vel quibus casibusvariis tanta vastatio scrini! et bibliothecae sedis apostolicae, codicum quoque omnium antiquioriim saeculo octavo et vix non omnium antiquiorum undecimo Romae facta sit, annalesin-

sequentium aetatumprorsustacent. Clades,quaspassaest Urbs saeculo praesertim undecimo, maximiscertedamnis affecerunt thesauros et bibliothecas aedium sacrarum. Sed bibliotheca Latera-

nensis eo exeunte saeculoperstabat;teste Deusdedit, quo nunc de

dicam.Nequeulla divinatione auctores liistoriaeurbanae aevimedii assequuti sunt, quibus temperimiet rerum adiunctisvetus archi-

viili! et bibliotheca sedis apostolicae omnium ex oculisevanuerint3.

1 Petrus Sabinus in codice Veneto Mare. Lat. X, 195 f. 276.

2 Variae lectiones vulgataeeditionissacrorum bibliorum I p. LXXXV1I.

:i V. Gregorovius, St. di Roma nel medio evo III p. 177.

XCI

Densissimis tenebris nonmillam. ni i'allor, lucem insporgunt. quae

alio loco exposui turri chartnlarw et nunc paucis de ] indicabo.

Sed prius dicendnmest de codicecanonum confectoa Densdedit

presbytero cardinaliecclesiae Romanae 1086-1087 a. 2.

Densdedit, praeterplurimatoto opere relataex epistolis ponti-

ficum, praesertim regestis e Gelasii PelagiiI, quorum et exemplaria

authentica videtur adhibuisse. libro III cap.CXLVIIII, CL collegit excerptaprolixissimade regaihts.patrimoniis.iuribus, ecclesiae

Eomanae totm's,rcgcsiis, e privilcgiis scrinii sedisapostolicae 3;

quaeexcerpta insignedocumentimi praebent historiae status eius et
archivi exeunte saeculoundecimo.Sed quum eademexcerpta re-

deant in Cottcctancis Albini sclwlaris 1182-1187)4 et in Cencii (a. camerari!libro censuum ecclesiae Romanae 1189-1192)5,dubi(a.
tabatur, ut-rum Albinus et Cencius penderent a Deusdedit, an ex iisdem omnes fontibus (ut Ballerini! dicunt, 1. e. p. CCCIII).
i D' un tesoro di moneteAnglo-sassonitrovato nell'atrio delle Vestali in
Fiorelli, Notizie degli scavi Dee. 1883.

2 Cod. Vat. 3833, editus a Pio Martmucci Venetiis 1869. De hoc opere
prae ceteris consulendi sunt Ballerini!, De ant. collect. can. P. IV e. XIV in

s. Leonis opp. ed. Venet. Ili p. CCXC1X et seqq.; Sickel, Das diplom Otto I p. 62 et seqq.; Henr. Stevenson iun. in Archivio della soc.Rom. di storia patria Vili (1885) p. 305-398. Codex citatus e bibliotheca basilicae ss. XII apostolorum pervenit in Vaticanam post medium saeculum XVI una cum antiquissimis lectionanis, quorum supra memini. 3 Edita sunt, ante totum opus a Martinuccio typis datum, a Borgia, Storia del dominio temp. nelle due Sicilie, App. p. 3 et seqq. 4 Cod. Ottob. Vat. 3057-,de quo v. Cenni, Mon. dom. pont. 1 p. XXV11I7 li p. IV ; Galletti, Vita del cani. Passionaip. 232-35 ; Stevenson, e. p. 357-60. 1. 5 De hoc libro sagacissime disseruit Paulus Fabre (in Mlanges l'e.ole de Fr. 1883 p. 328 et seqq.), qui eius nunc plenam editionem parat.

xcn

iil estex archivo, ebibissent; demum Deusdedit utruin ipse fomos,

ngesta, privilegia viderit, tractarit,an excerpta olim facta inde adhibuerit, auxerit Nuperrime Henricus *. vero Stevenson iunior

tota re accurate expensa luculenter demonstravit Albinum pendere Deusdedit, usumesse a sed exemplari operis multo eius meliore,

quamest Vaticanum 3833; Cencium pendere Albino;capiab

ta ITI, 149, 150 cum toto opere et propositoauctorisita cohae-

rere, ut non nisi ipsi Deusdedit adtribui recte possint Hic ea 2. igitur tomos, regesta, privilegia vidit et excerpsitin archivissedis apostolicae; de eoruni conditione et vertenteet exeuntesaeculo XI
testis est locupletissimus.
Inde discimus in bibliothecaI/ateranensi extitisse tomosclwrticios

(dos toto, ex aliosex parte minia vetnstate cotisumptos 3; quorum singulis praescriptaerant nominapontificum, qui vixerunt saeculis
nono, decimo, undecimo. Ex his tomis, tomulis Deusdedit citai

nullo ordine temporum, locationespraediorum, patrimoniorum, civitatum; excerptis vero inde sumptis praefixit lemma: Quae secun-

tnr sumpta sunt ex tomis Lateranenss bibliothecaeSimilibus . verbis totani seriemconclusit Haecex tomis : patriarchii Lateranensis . Deindesequuntur,servatoordine temporum,excerptae regestis Honorii I (a. 625-638), Gregorii II, Zacliariae, Gregorii VII, cuius citantur singulilibri regestorum usquead octavum 1080). (a. Deusdedit usus est ipsis regestisintegris et autnenticis. epinon stolis inde selectiset vulgatis Locum, quo regestavidit, Deus4.
1 V. Marini, Papiri p. 221.
2 Stevenson, 1. e. p. 305-398.

B V. Stevenson,1. e. p. 384.

1 De regestisGregorii VII adhibitis a Deusdeditvide Pflugk-Harttung

xeni

dedit tacet: res ipsa et contextus indicant tum tomos timi regesto,

in eodemarchivo extitisse. Tomickarticii,quosDeusdedit accurate distinguit a regestis,Marinio indice erant rottili papyracei, est id acta et instrumenta,quae dicuntur chartae et diplomata. Huius modi chartaeauthenticae locationumdabantureis, quibuspraedia

locataerant;eorumveroprotocolla servabantur tabularlo. in Quare

hi tomi, tomulnon nisi protocolla locationum erant,distinctaa regestis epistolarum. Deusdedit praetertomos tresckartas citat armarii Lateranenss palatii Sed quum statini sequaturdonatiofacta sul
locinne X V papa m alio tomo,et citetur quoquecharticiumprivilegimi, quo Leo IX locavit comitatwn Arimiitenscm, locationesre-

lataein protocolla ctiartis et privilcgiisliquidonon distinguuntur. a Nempeprotocolla descriptanon erant in paginis continuis, sed
singillatim in chartulis sivc schedis quare Albinus scholaris ;

opposuitsceclulas protocolla et quaternis librorumi. Hinc inter tomnlos charticios protocollorwn tomosdonationum privilegiorum et ac
quaedamvidetur suboriri confusio.Bibliothecavero, in qua hi tomi extabant,seiungi minimedebet ab archivo seu scrinio Lateranensi;

quippe cuius, non minus quam regesta, tomiet protocolla propria

essent. Sed quum hoc tempore praeesset archivo biuliothecaris et

cancellar tum scrinia tomorum, armariaregestorum coiiis^, tum et dicuma Deusdedit appellata bibliotheca sunt patriarchiiLateranensis 3.
in Neues Archiv VJII p. 229 et seqq.; Ewald, 1. e. p. 420. Centra dixit Lwen-

feld, 1. e. X p. 309 et seqq.; sed pr sua et Ewaldi sententia iterum scripsit Pflugk-Harttung, 1. e. XI p. 143 et seqq.
i V. Stevenson, loc. e. p. 357. 2 V. Pitra, 1. e. p. 342.

3 In aliam sententiam discessitvir harum rerum peritissimusPflugk-Hart-

XC1V

Tomos,tomtloscharticiosDeusdedit quidem omnes recenset

tanquam pertinentes libliothecam ad Latcranensem, patinarchinm Laterancnsc: comm vero nonnullosdicit se vidisseiuxta.Palla (llmij
in chartulario iuxta Palfadnm, in eodemchartnario. Quaevocabula.

a doctissimoquoque Caietano Marinio perperaminterpretata de palatio Lateraliensi, designant tnrrim chartiulanam sitam ad s. Mariam novamet arcuili Titi sub colle Palatino et monasterio.quod medio aevo dicebatur Paladmm. episcopiumaedificaricoeptum Ibi
a loanne VII deinde munitum ita est, ut saeculis undecimo et duo-

decimohaberetur firmissimamnnitio, in quamse recepit Urbanus II

a. 1088 1; et locus tutissimns emme Ea munitiotuendapraesidio 2.

militari commissa Frangipanisvassattis est ecclesiaeRomanae eius-

(]iie quodammodocastcttanis 3.
His consideratis intelligitur. quo modo turris ciariularia fuerit

iuris patriarchiiLatieranensts,bibliothecae pars sive repositoet eius

rium; et cur tomos earepositos in Deusdedit recensueritunacum tomis

bibliothecae patriarchiiLatemneusis. historia veteris archivi et Inde

ecclesiaeRomanaetemporibus turbulentissimis valde illustratur; inde quo turbine vetus scnniuai et bibliotheca sedis apostolicae

saeculo praesertimXIII dissipata sint et abolita,probabiliterdeclarari posseconiicio.

tung (NeuesArchv Vili

1883 p. 240, 241): in qua nescio an etiam uunc pcr-

maneat (cf. Stevenson, 1. e. p. 343, 344).

1 Watterich, Vitae pont. li p. 589, 590.

2 Pandulphus diac. in vita Gelasii li, 1. e. p. 95.

3 Haec exposui in commentariosupra citato de thesauronummorum Anglo-saxonico e stipe collaticia .denarii s. Putr reperto anno 1883ad pedescollis Palatini; ad quem comiDentariumlectorem remitto.

xcv

CAPUT

XII.

Vetus archivum et bibliotlieca sedis apostolicae

dispersa et destructa saeculis XII et XIII:

novum archivuni sive cancellarla
in aedibus

ab Innocenti*)

III

condita

Vaticanis.

Initio saeculiXII regestapontificum ioni non tota extabant

Komae sive in archivo Lateranensi sive in turri cliartularia: sed eorum

saltempars aliqua, crebris pontificum migrationibusdisseminali coeptavel tutioris custodiae gratia tradita monasteriis munitissimis, quaerenda erat extra Urbem. Id discinms ex actis diuturnae
litis de finibus dioeceseon Arretinae et Clusinae in tabularlo ecclesiae Arretinae n. 435 *. Etenim lis definita tandem est ab Honorio II

panilo ante annum 1125, regesto AlexandriII e monteSoracteRo-

mani eius controversiae gratia allato2. Sed maiorempartem archivi sedisapostolicae.et praesertim regesta successorum Gregorii VII, toto saeculoXII Romae servata esse et ordinata, luculenter testantur collectanea Albini scholaris et liber censuum Cencii

camerari!, quae superiorecapitecommemoravi, ipsis archiviaeo in

1 De hac lite v. Grazini, Vindiciae ss.martyrum Arretinorum, Arretii 1755 p. 55-59; Troya, Codicediplom. Longob.n. 400; Savigny, Gesch.d. r'm.Rechts
2 ed. I p. 259.

Accessitad eum (GuidonernepiscopumArretinum) quidam clericus.... et ait Mitte, ad monterSyratti pr registropp. Alexandri (II), in quo est definitiva sententiaetc.; quo (registro) misso et aperto statini occurritpraefata sententia, secundumquam Aretinus episcopusvictoriam retulit (Graziai. 1.e. p. 73).

XCVI

saeculo exeunte confecta. quum notaet a PauloFabre Quae satis uberrime illustranda sint, ab iis excutiendis supersedeo.
E egestasuccessorum Gregorii VII auctasunt adnotationibus liistoricis; quarumsparsa indiciahoc loco colligi necesse Auctor est. codiciscanonum Britannici(add. mss.8873), quemP. Ewaldaccu-

rate descripsit et unde plurimaeepistolae \ ineditaepontitcum nuperprolatae lucemsunt2,adhibuitregesta in Grelasii utriusI,

que Pelagli, Leonis IV, loannis Vili, StephaniVI, Alexandri II, denique Urbani II tantummodoa die 13 Marti! 1088 ad 10 Sept. 1089. Quareipsa regestaexpila exeuntesaeculo vel vit XI, usus est excerptisinde iam sumptiset ad id tempuscontinuatis. Excerptisvero epistolarum UrbaniII in codice Britannicoinsertae suntadnotationes historicae tanquam regestisdesumptae. e Quasin
reffestis vere extitisse confirmat Honorius III t^s scribens Romae ad

archiepiscopum Tolosanum testamur, m regestis : qnod fclicis recorddtiois UrbaniII.... scriptumest....in haec verba : sequitur brevis narratiode Bernardoarchiepiscopo Toletano iisdem verbis,quibus
in codice Britannico 3. Similes narrationesinsertas esseregestis
Pasclialis II indicat codex Vat. 1984 collatus cimi collectaneis Albini

scholaris Deniqueeiusdemgenerisadnotationes 4. extitissein re-

1 Neues Archiv V p. 275-414, 505-596.

2 Lowenfeld, Epist. Rom. ineditae,Lipsiae 1885. 3 V. Ewald, 1. e. VI p. 453, qui citat epistolamGregorii IX (a 1239 1240): sed in Prolegomenisad RegestumClementis pp. V cura et studio monachorum s. Benedicti editum a. 1884 p. XXIV refertur epistolaHonorii III, cuius verbis

GregoriusIX usus est; quare testimonium regestoUrbani II et de adnotade

tionibus historicis eidem insertis Honorii III est, non Gregorii IX. 4 V. Stevenson,1. e. p. 373-375.

Xt'Vil

gestoHadrianiIV a. 1155 HenricusStevenson docuit e citato

codice Albini f. 137 f.

Praeter codicem canonumBritannicum.alter eiusdemgeneris codex Cantabrigiensis nuper excussus est; tmde in lucem redie-

rnnt epistolae plurimaenondumnotaeAlexandriIII (a.1178-80).

et singulae successorum eius Hadriani IV, Lucii III e rege-

stis desumptae RegestaAlexandriIII non semelcitavit Hono2. rius III (a. 1216-1227) itemque Hadriani IV, AnastasiiIV. Gelasi!II, Lucii II3. Post Honorium nemomeminit regestoIII rum epistolarum pontificum,qui fuerunt ante InnocentiumIII 4.
Neque quum ineunte saeculo XIV regestapontificumtranslatasunt Perusiam. inde Asisium, denique Avenionem eorum volumen , ullum authenticum supereratantiquius exeuntesaeculo XII. id est pontificati! Innocentii III. Igitur iactura regestorum. quae antiqua appellavi, facta est vertente saeculoXIII, post pontificata! Honorii III (a. 1216-1227), ante eiusdemfere saeculi finem vel initia decimi quarti.

Nunc si quaeratur, quaetantaeiacturae tempore eo probabilis causapossit excogitari,reputanda quaesuperiore sunt capite dixi:
turrim chartulariam saeculo XI exeunte et vertente XII fuisse

chartarimn bibliothecaesedis apostolicae locum et tutissimum cnriac.

1 L. e. p. 37j.

2 Lowenfeld, Registerfragment Alexanders 111 mt uribkanntenBriefen und eine neue Canon-sammlung NeuesArchiv X (1885) p. 586 et seqq.; eiusin dem Epist. Rom. pont. ined. p. 129, 149-208. 3 Proleg. ad Reg. Clem. V, 1. e.
4 De regestis Urbani II a Gregorio IX memoratis iam monui hunc non

proprio, sed Honorii 111nomine et verbis esse loquutum.

XCVUI

ciusque munitiomm fortssimam quamUrbanns et successo; in II

rcssereceperunt, praesertim Alexander in tutte III, FrangapaHiiMdombm apud s. Maria/mnovam Chartularium commoei diu

ratus Itaque probabile in eoclmrtaro esse f. valde est servata regesta Alexandri aliorumque III pontificum eiusdem aetatisquin fere ;
et ibidem tutissimae custodiaegratia conditimi et obseratum esse

thesauiimiveteris scrinii sedisapostolicae translatum patriarchio e

Lateranensi.Frangipani vero, quorum fidei turris chartulariacommissa erat, ita ut inde agnomensortiti sint, post decessum Honorii III, qui omnium ultimus regestorumsaeculi XI et XII men-

tionem fecit, desciverunt pontifice et iussu Friderici II impea ;

ratoris, quidquid ecclesiae Romanae nomine obtmebanta Palatio ad

Colosseum tradiderunt Annibaldis fautoribus imperii2.Sic nonmodo

turris chartularia, sed et quidquid veterani regestorum, chartarum, librorum in ea conditimi erat, videtur venisse in potestatem

hostium ecclesiae. Quid inde detrimenti ceperit chartariumsedis apostolicae, docetipse, ni fallor,occasus veterisarchivi et regestorum antiquiorum pontificati! Innocenti! Ili; e quibus exeunte
saeculoXIII vel ineunte XIV iam nihil supererai. Quomodovero factum sit, ut vicissim regestainde ab Inno-

centio III serie fere non interrupta ad nos pervenerint, facillime declaratur.Innocentiusenim pontifex magni animi et mentisprovidssimae cunctacuriae ministeria ordinavit.Ab eius pontificati!

1 Bosonis,Vita Alexandri III ed. Watterich, Vitae pont. II p. 406 ~ Hanc cessionem irritam pronuntiavit Innocentius IV a. 1244 (Marangoni, Mem. dell'Anfiteatro Flavio p. 52, 53; Theiner, Cod. diplom. dom. temp. I p. 118

n. 207; Potthast, Reg.n. 11355;Berger,Registres d'Innocent /Fp. 106,107).

XCIX

incipit novaaetascancdlariae pontificiae Innocentius *. enim can~

cellariae eamerete ac apostolicae novam sedemconstituit, longe a patriarcliio Lateranensiet a turri chartularia: quia non fnntum honor alile sed idile censuit, ut summiis ponti/ex aptid sancium

Peirumpalatimi dignumJiaberet, fedi ibi de novo.. - demos cancellarti, camerarn etc. 2. Veteraveroregesta novamsedem in Innocentius haud transtulit. Etenim si archiva timi vetus timi no-

vum in aedibus Vaticanis tunc ordinataessentet eidem providae custodiaecommissa,fieri non potuisset, ut cuncta regesta Innocentio III antiquiora eodemvertente saeculoperirent, series vero

a pontificati! eius incipiens conservaretur tota 3.

Erunt fortassequi cogitabunt,regestaantiquioraideo periisse, quod scripta essentin libris chariiciis. Certe antiqutus et usque ad initia saeculiundecimiepistolae pontificumet quaecunque gesta

L'avnement d'InnocentIII fui unere nouvette pour la chancellerie "pontificale Delisle, Mm. sur les actes d'Innocent III p. 5. (extrat de la Bibl. de
l'cole des chartes 4 ser. Ili, IV).

2 Mai, Spicil. Rom. VI p. 307. Pars gestorum Innocenti! HI, in qua haec
leguntur, ignota Balutio, edita est ab Angelo Maio (1. e.) e codice bibliothecae

Vaticanae, nempe 6091. Qui non nisi recens apographumest codicis tabularii
Vaticani XI, 25, chartacei scripti saeculo XIV,
nensi a. 1604.

translati ex archivo Avenio-

f Series regestorum ab Innocentio HI recensetur in libello Gregorii Palmieri, Ad Vaticani archivi Rom. pont. regesta manuductio, Romae1884. Regesta annorum X, XI, XII pontificatus Innocenti! Ili, quae in archivo Vaticano

desiderabantur, coniesde Ashburnhani nobilissimus vir obtulit Leoni XIII pont.

max. curante I. B. Pitra v. em. (v. Battandier in Studii e documenti di storia

e diritto VI p. 81 et seqq.: Pitra 1. e. p. 486, 487-,Delisle,Les registres d'Innocent in Bibl. de l'coledeschartes,Janvier 1885}. III

autentica erant chwrtca, estpapyracea item acta conciliorum id ;

quorum pluraexemplaria authentica chartacea a patribus subscripta conficiebantur denique 2: regesta epistolarum scriniis in sedis
apostolicaeexarata esse in librs charticiis docemur a loannedia-

cono,cuiusverbade huiusmodi libris epistolarum Gregorii Magni in eo scrinio prostantibusnon semel commemoravi.Ceteros quoque codicesbibliothecae sedis apostolicae fuissemaiori numero papyraceos quam membranaceos,actis concilii Constantinopolitani ex

sexti collegit Marinius3. Quare iactura tomornm librorum archivi et et bibliothecae Lateranensis videri potestimputamela fragilitati chartae papyraceae, quae difficillime aetatem tulit. Veruni regestasaeculorum undecimi et duodecimi, fuerunt certe membranacea ; neque eorum pars ulla Innocentio III antiquior servata est. Quare non

materialibrorum, sed vis aliqua vel infortuniumin causa fuerunt,

cur ad unum omnes interierint.

Ceterum Romae exeunte saeculo XIII

antiqui tum libri

tum tomi (privilegia]ex papyro in gazopiyladis praesertimanti-

qnonmimonasteriorum desiderabantur haud ; eorumque custodiae

multo magis obfuit incuria ex ignoratone litterarumnon intettigi-

1 De privilegiis sivediplomatibus pontificiis,quorumexemplaria authentica papyracea supersunt, vide Delisle,Rapport sur une communication M. Brude tals relativea une bulle sur papi/rus du pape SergeIV (1011)in Bull. Mst.et philol. du comit travaux hist. 1885n. 2. De diplomatibus des vero pontificiis exaratisin membranis, quorum exemplaria authenticaantiquiorapertinentad initia saeculi XI?v. Diekampin Mittheil.f. osterr.G. Ili p. 566; Ewaldin Neues Archiv IX p. 332 et seqq.-, Pitra, 1.e. p. 83.
2 V. Marini, Paptri p. 382. 3 L. e. p. XVI.

CI

lUum,quam corticisfragilitas*. In archivosedisapostolicae translato Roma Avenionem, quum eius recensio fieret anno 1366,repertus est q^^^dam rotulus de cortificibus arboris scriptus Meris quasiilleyibilibus, proni snpraipsumscriptumestin quadam ceduta, et ideononfuit summatus2. Non in papyro,sedin membranis partim purpureis, aureis et argenteisvelitteris exarataerant " privilegiaet litterae, ab imperatortbuset regibusaliisque principibus,nobilibus fidclibus Chriac stianis sedi apostolicae concessa missa, quorumaliqua bidlis mi
aureis, alia vero sigillis plumbcisaut cereis roborata quae ne , occasione casuum futurorum, quibuscorporatasubiacent universa, deperrent*, InnocentiusIV a. 1245 transcribi iussit eorumqueapographa a patribus concilii Lugdunensisrecognosciet sigillis mu-

niri 3. Quum haec pretiosioramunimenta fortunamveteris archivi

sortita non sint et etiam mine extent, oportet ea in nova cancel-

larla vel camera apostolica Innocentiana Vaticano in repositafuisse

et ab interitu praeservata.

1 Simonis Januensis(medici Ni(;olai IV a. 1288-1292), Clavis sanationis Venetiae ir 14 p. 87: gazophylaciaantiquorum menasteriorum Romae.... conti-

nent libros et privilegia ex papyro scripta ex literis non intelligibilibus, nam figurae nec ex toto Graecaenec ex fotoLatinae erant >">. Huius insignis testimonii, quod neque Marinio neque aliis, qui de papyris scripserunt, innotuit, me admonuit loseph Lais v. e. sodalis Philippianus. 2 Marini, 1. e. p. 222. 3 Berger, Les registresd'Innocent JV I p. XLVII: cf. Marini, Mem. istoriche degli archivi p. 9, 10; Martene, Script, vet. coli. II p. 1223et seqq.; Huil-

lard-Brolles in Noticeset extraits desmss.de la bibl. imp. XXI P. II p. 267 et seqq.;Delisle,Mlanges palographie de bibliographie, 405-410. de et p.

GII

CAPUT

XIII.

De bibliotheca sedis apostolicae

a Bonifatio Vili ad Eugeniuni IV (a. 1295-1447).

r

Exeunte saeculo XIII

anno 1295 iussu Bonifatii

Vili

con-

fectus est index codicum bibliothecaepontificiae, antiquissimus eorum,qui ad nos pervenere. Inde incipit series longissima per
sex saeculorum cursum fere continua indicum bibliothecae et ar-

chivi sedis apostolicae. Quarea pontificati! Bonifatii Vili ordienda est huius tractationis pars, quae non conquisitis undique testibus sagacibusque coniecturis, sed ipsis indicibus librorum intexta, ab historia pontificum et litterarum plenam lucem mutuatur. Totum vero instrumentum recensionum antiquarum bibliothecae pontificiae, secundum ea quae in praefatione significavi, neque nunc

praestoest, nequedecet eius partes potiores inde decerpi.Itaque ea tantum notabo,quaecum inceptoita cohaerent, a me omitti ut
omnino non debeant.

Vertente

saeculo XIII

ante a. 1295

mentio bibliothecae sedis

apostolicaenulla reperitur. Inventarmmvero de omnibus rebus m-

ventisin thcsanro sedisapostolicae factimi de mandato ssmipatris

Boni/adi Vili

an. 1295 pontificatns an. 1 complectitur sui

libros fieologae, civilis.iuris canonici medicinae miiltos iiris et et ah'os, voluminafere 500, quibusaltera manus adiecit: it(em] CLX cartasedinas Regestapontificum,privilegia imperatorum, l. regimi
1 V. Ehrle, Zur Geschichte Schatzes des der Bibliothek und des Archivs

der Ppste XIV Jahrhundert(in Denifle et Ehrle, Archiv fur Litteratur-undim

Xirchengeschichte Mittelalters I p. 21 et seqq.). des

CUI

ceteraque munimenta iurium sedisapostolicae, quorumapographa Innocentius recognoscenda IV curavitin concilio Lugdunensi, in
hoc inventario desiderantur. certe repositaerant in cancellarla Ea

et camera apostolica, quas Innocentius constituitin aedibus III

Vaticanis libri vero aggregati thesanrosedisapostolicae ; praesto erant pontifici residentiin patriarchioLateranensi. Sane libri in
hoc inventariorecensiti fere omnes sunt quales usus quotidianus

et studia theologiae iuris eo temporerequirebant: duo tanet tum dicuntur antiqui; unus, qui incipit de VII miracidismimdi;

alter qnidam liberantiqmis lcteraBeneventana de i : pauci codices

iuris civilis notantur scripti littera antiqtia, de antiqua et vili littcra, quorumipsum argumentum indicioest eamantiquitatemvix de saeculoduodecimo esse interpretandam2. Codicumvere antiquorum e vetustis bibliothecis ecclesiaeEomanae,quarum historiam supra explicavi, ne unus quidem in hoc inventario agnoscitur.

Thesaurus, bibliotheca librorum, archiviili! translata sunt Perusiam anno 1304. In indice librorum ibi confecto a. 1311,

unde excerptafecit CarolusWenk 3, et queni totum nunc edet

Fr. Ehrle, codices antiqui recensentur praesertim quattuor, quo-

rum descriptioneni exhibeoex apographo editore mecum coab

miter communicato :

1 Codd. inventarii citati 182, 355 ed. Ehrle. De codice 355 littera Beneventana, cuius titulus desideratur, infra dicam.

2 Codd. 359, 362, 364, 370. 3 Ueberpdpstliche Schatzverzeichnisse 13 und 14 Jahrhund. und ein des Verzeichniss ppstl. Bibliothek v. Jahre 1311in Mittheil. d. Inst. fiir osterreich. d.
G. VI, 2.

CIV

[cod. 461] Item librum Auyustini contra FaustumManicensem, de

bona nota antiqua, scriptum in cartis pecudinis , . . . et est in tabulis anti-

quis et corosis coliopertis corio alboet estscriptum principioipsiuslibri : de in

LIBEE ISTE EST SANCTE MAEIE NOVE DE URBE.

[cod. 201] Item quemdamlibrimi antiquum de nota antiqua, qui est

intitulatus: HIC EST LIBEE SANCTE MAEIE NOVE etc.

[cod. 504] Item unum librum satis magnimi antiquum, scriptum de bona et antiqua lictera in cartis edinis, in quo continentur epistoleleronimi et Da-

masti et nonnullorum aliorum;... et estscriptum in principio: HIC LIBEE

EST Lateranensis ecclesiae, quicumque eum abstulerit vel celaverit vel titulum
istum deleverit, anatliema sit.

[cod. 499] Item quendam librum multum antiquum, qui intitulatur in principio: IOHANNES MITI, EPISCOPUS BOSONI ILLUSTEISSIMO COscriptum de antiqua littera cum ditongis in cartis pecudinis , . . . et

est in tabulis multum antiquis coliopertis de corio albo, et est scriptum in prin-

cipio: LIBEE fratrum Casinensiumassignatus per Berardum canonicum basiliceprincipis apostolorum dominopape.

Haec descriptio quattuor codicum antiquorumconferendaest cum iis, quae superiore capite dieta sunt. Codex 499. qui mul-

tmn antiquus dicitur, et de antiqualittera et colwpertus tabulismultimi antiquis,est notissimum volumen epistolarumloannis Vili.
scriptus intera Beneventana saeculi XI. quod I. Levi accura-

tissime examinaviti. Igitur codex. qui anno 1311 habebatur omnium antiquior in bibliothecapontificia, trium vix saeculorum
antiquitate pollebat; nequee vetere archivo sedis apostolicae duce-

1 Archivio della soc. di st. patria IV (1881)p. 161et seqq. cf. Ewald E. ; in NeuesArchiv VI p. 647.

cv

bat originem,sede monasterio Cassinensi. Adnotatio Berardo. de qui codicem donavit domino papac, censetur scripta manu saeculi ; XIV
est autempaullo antiquior.Idem enimcodex, meo iudicio,notatur in inventario anni 1295 verbis suprarelatis: guidavililcr antqmis
de lictera Beneventana. Quumvolumen titulo careret,in indice quo-

que anni 1339 censitusest absque designatione argumenti Sic f. codicisceleberrimi ingressus bibliotliecampontificiamrepetenin
dus est ab anno saltem 1295. Item e ceteris tribus codicibus an-

'qm's recensitis 1311 nullus ab originefuit bibliothecae a. patriarchii Lateranensis; sed unus eccksiae Lateranensis, s. Mariae nov< duo "

Quorumsaltem duo (461, 504) in bibliotheca pontificiaiam extabant a. 1295 2. Quum aedess. Mariae novae iuncta esset mitu-

tionihis tutissimis cwiaeac praesertim turri chartulariae, pontifices

in ea munitioneet turri residentes inde per fornicesaccedebant ad contiguam aedem sacram, qua utebantur tanquam pontifcia ac

paenesuccedanea Lateranensi. Itaque dare patet,cur potissimum

codicessumpti e secretanos. Mariae novaeet unus ccdesiae Latera-

nensiscensiti sint inter antiquiores superstites bibliothecaponin

tificia a. 1311. Cunctavero, quae supradixi de interitu vetustioris bibliothecae Lateranensis et de turri chartularia, bis indicibus
librorum confirmantur.

De ceterisrecensionibus bibliothecae archivi sedisApostoet

licae, confectis Asisii et Avenione toto saeculo XIV et ineunte XV
et de bibliotheca nova ac ditissima Avenione instituta interini con-

1 V. Denifle, Archiv etc. II p. 87.

* Inventarium a. 1295 ed. Ehrle n. 82, 86.

evi

sulantur Ehrle*, Henricus Fr. Denifle Mauritius 2, FauconBiblio3.

tliecam Avenionensem Benedictus (antipapa} XIII insigniter auxit
et magnani partem transtulit Peniscolam Hispania 1408: liin a.
brorum illuc translatorum recensio legitur in codice Parisiensi

Lat. 5156 A 4. Quilibri, extincto schismate, redierunt Avenionem;

sedmulti ex iis dati sunt collegioTolosano instituto a Petro deFoix cardinali et posteadispersi vagarunt perveneruntque praesertimad

bibliothecam Colbertinam. Dum cunctaschismate Avenionensi perturbata erant.de nova bibliothecaRomae condendacogitatum non

est. Immo GregoriusXII anno 1407 consensum praebuitvenditioni aliquot codicumecclesiae Romanae (usus fortasse liturgici) prctio aureorum (flor.) 500, ut necessitatibus aerariipontificii sub-

veniret Reycsta 5. Inllurum eius temporis, est pontificum, id qui

Romae sederunt post reditum Gregorii XI in Urbem, usque ad annum 14*28 din stetcrnntm locis conventus Mariae snpra Ms.
nervam 6.

Schismatesublato, Martinus Va. 1418 paucose libris Avenionensil)us ad se deferendos curavit 7. Anno 1428 iussit transferri

1 L. e. et p. 228 et seqq.; 307 et seqq.

- Die pdpstlichen Registerbande 13 Jhs. und das Inventar derselben des

vom J. 1339 in Archiv etc. II (1886) p. 1-105.

' La librairie des papes d'Avignon, sa formation} sa composition, cases talogues(a. 1316-1420) tomeI, Paris 1886 (Bill, des coles d'Athneset de fr. Rome XLIII) : cf. Muratori, Antiq. VI p. 76 et seqq.; Delisle, Le cabnetdes mss. de la bibl. imp. I p. 486 et seqq.; Inv. gn. des mss.frangais de la bibl.
nat. I p. CV, CVI.

1 V. Delisle, Le cabinetetc. 1. e. p. 489 et seqq. 3 Theiner, Cod. diplom. Ili p. 159. 6 Marini, Mem. degli archivi p. 17. 7 Theiner, 1. e. p. 233.

CVII

ea regesta, quorum panilo supra memini, ad loca in palato apo-

stolico apudss.Apostolos paratai. Dresdae mmc servatur codex Martiani Capellae, ornatusinsigniisMartini Y,. fortasse privata eius e bibliotheca Paullo post eius mortem,ineunteanno 1432, Am2. brosiusTraversaripontificislibliofkecam nbliofheca Petri difa s. stinctam)ingressus, Graeca vohmmia quacdam notami, novi midi inventi, praeter qiiam Isaac Syri opuscida perfezionemtaerdigiode

sae3. Tunc sedebat Eugenius qui anno1441 mandavit, a IV, ut

Petro de Fuxo(de Foix) cardinali redderentur apostolicae sedi nonnulla privilegia et libri.... ex arcldvis celeberrimarum Lateranensis et

s. Petri ccclesarumpartesAvudonenses 4. Denique ad portata anno

fere 1443 factaest recensio librorum Eugenii IV, quae ab Eugenio Muntz et Paulo Fabre e tabulano Vaticano depromptatypisque

iam impressa quamprimumin lucem emittetur. Complectiturvolumina fere 340 tum sacraetum profanaelitteraturae: Graeca au-

tem nulla 5, quanquamea vidit AmbrosiusCamaldulensis biin

bliotheca pontificia anno 1432. Quare haec recensiofortassere-

1 V. Marini, 1. c.; qui recte negai id quod Asseniani aliique, duce Panvinio, temere asseruerunt, archivum Avenionense a. 1417 a Martino V Romam
esse translatum.

* V. Blume, Iter I tal. Ili

p. 18. 42, 43 ed. Mehus: cf. eiusdem Hodoe-

3 Ambrosi! Traversari, Ep. Vili,

poricon p. 10, ubi dicit sereperissead s. Caeciliaetrans Tiberini homiliasXXXIX

Origenis in Lucam a Hieronymo in Latinum versas et alias tres in psalmos. De

bibliothecistunc Roniae deletis,ut divinae Veronicae facies (in membranisdeletitiis)pingeretur, queritur Cencius (Rusticus) Romanus(Quirini, Diatriba praelim. ad Fr. Barbari epist. p. X). 4 Theiner, 1. e. p. 349. 5 Unum tantum psalterium notatur partim Latinum, partim Graecum.
I

CYIII

spicit librospeculiares EugeniiIV. Plurimi codices dicunturscripti Mera antiqua. Quaeverba intelligenda sunt,nondecodicibus antiquis, de librisineunte sed saeculo scriptislitteraformae XV antiquae.cuiusususea aetate, renascentibus studiisantiquitatis, auctorepraesertim Nicolao Niccolo, renovatus *. Sane est plureslibri poetarumet oratorum,qui florueruntexeuntesaeculo XIV et
ineunte XV, Francisci Petrarca, LeonardiBruni Arretini, Ambrosii

Traversali, Maphaei Vegli, aliorumnotanturscripti Mera antiqua.

Quarene in hoc quidemindice ulla deprehenduntur vestigiacodicum antiquissiinorum veteris bibliothecaesedisapostolicae. Notatur quidem Mssale unnmmagnimi pergamene in antiquissimiim,
intera antiqua sineprincipio, incipit: Pastoresloquebantur : sed e

libri argumentoet initio (missae natali Domini) haud videtur de

colligi antiquitas codicis maxima.
CAPUT XIV.

De bibliotheca Vaticana eiusque indicibus

a Nicolao V ad initia saeculi XVII.

Nunc ad eam,quaepropriedicitur bibliothecaVaticana,no-

ster senno pervenit. Huius initia repetenda a Nicolao qui sunt V,

instituit in aedibus Vaticanis bibliothecam, iudicio doctorum horni-

num suaeaetatis. omnium,quaefuerant,praestantissimam 2.

1 V. Voigt, Die Winderbelebung ci. Alterthums, I p. 401, 402. des V. Tortellu, Comm, gramniaticae de orthographia, Tarvisii 1577, in

prooemio ap. Bandini,Bibl. Leopold. (et Laur. I p. 498):cf. Vespasiani, di Vita

CIX

Eius index confectusa loanne Tortellio nullibi reperitur. Extat

invcniarhim librorum Nicolai Y, qui post eius mortemiussu Callisti III recensiti sunt *, brevi edendum EugenioMuntz; ncque ab tanti thesauri famae esse par videbitur.Quadere, needitoris iudicium praevertam, dicere supersedeo. Immo totani liistoriam bibliothecae Vaticanae cursim nuncattingam, quippequaereservanda ut inisit, tio monui,praefationibus uniuscuiusque classis codicum Vaticanorum. De bibliotlieca magnosumptuauctaa CallistoIII, quaeAssemani referunt.nullonituntur fundamento vicissim, 2: quaedelibris
ab eo spretis et dispersis Vespasianus narrat, leviter recipienda

non esseEugeniusMuntz demonstravit Pius secundus 3. plurimos

codicesprivatili! possedit quorumpauci tantum Graecisero in Va4;
Niccol V ap. Mai, Spicil. I p. 24 et seqq.; Manetti, Vita Nicolai V (in Muratori, Rer. Ital. script. Ili); Aurispa ap. Bandini, 1. e. II p. 555; Mittarelli, Bibl. codd. mss. s. Michaelis Venetiis p. 82- Hehus,Vita Ambrosii Camald.p. LXV; Zanelli, La biblioteca Vai. p. 8, 9; Muntz in Gazette beaux arts 1877p. 423 et seqq/, des
Voigt, 1. e. II p. 200. De Enoch Asculano a Nicolao V conquirendis codici bus misso usque in Damarti v. Haupt, Opuscula I p. 347. De canone bibliographico ab ipso Nicolao V conscripto Vespasianus, 1. e. p. 32', von Reumont,

Lorenzode'Medici I p 414; EneaPiccolominiin Archivio st. ital. ser. Ili tom. XXI p. 102; G. Sforza, La patria di Niccolo V, Lucca 1883p. 359-381.
1 Cod. Vat. 3959; et cod Matritensis acad. hist 71 : Inventarium fusis-

simum omnium librorum et codicum Callixti pape 111,quodordinavit Cosmas de Monserrato,datarius ipsius domini papae et posteaVicensis episcopus (Ewald in Neues Archivii p. 340; cf. Heine, Serapeum 1847 p. 92). Inventariumquorumdam librorum repertorum in cubiculo Nicholai pape quinti post eius obitume tabu
lario Vaticano editum est a Hier. Amati in Arch. st. ital. ser. Ili tom. Ili p. I

pag. 207 et seqq.; Sforza, 1. e. p. 385-391.

; Praef. ad Catal. codd. etc. p. XXI.

3 L'hritage de Nicolas V in Gazettedes beaux arts, 1. e. 4 De bibliothecaPii II v. Cugnoni,AeneaeSilvi! opp. inedita p. 17 et seqq.;

ex

ticanampervenere.Xystus IV inceptum Nicolai V post mortem eius neglectum perfecit. Aulas libris recipiendis splendide paravit;
bibliothecamquadrifariamdivisit in publicamGraecamet Latinam:

secretam, est archivum pontificiam, estprivatam pontificis. id ; icl

Codices omnes certo ordine distributos Bartholomaeus Platina

adiutore Demetrio Lucensi descripsit. Hanc quoque descriptionem Eug. Miintz et Paulus Fabre edendam suscepere. Interini eius

esemplarla manu scripta et indicesquoqueconfectos post obitum

Xysti IV usque ad Leonem X distincte recensui in libello. La

biblioteca della sede apostolica 43. 44; ad quem de tota hac p.

historiae parte lectorem remitto. Anno 1527 Urbe direpta, bibliothecaquoque detrimentumpassa est. Libri vero praedati sollicite requisiti sunt curis Marcelli Cervini

bibliothecarii(deindepontificiseius nominissecundi) regestum i:

Gregorii IX annonun III et XV eiusdemcura restitutum est in

in locum suumanno 1548 2. Libros(regesta), tempore qui InnocentiiVili eremi camera liodie reperiuntnr, in et non Panvinius notavit
in codice Vat. 3924 f. 25'. Post eam iacturam nova recensio libro-

rum facta est iussuet industriaMarcelli Cervini(cod.Vat. Lat. 3946);

de eius coclicibus G-raecis inlatis in Vaticanam, sedente Clemente XI, Assemani,

Bibl. orient. Clem. Vat. I p. 593-97 ; Duchesne, De codicibus mss. Graecis Pii II in bibl. Alexandrino-Vaticana, Paris 1880. Sed in hanc seriem aliquos codices irrepsisse scriptos post obitum Pii li saeculoXVI monuitVoigt, 1. e. II
p. 236.

1 Index librorum , quos Marcellas Cervinus recuperavit, scriptus est in

cod. Vat. Lat. 3963.

2 Vide testimoninm Fausti Sabaei custodis bibliothecae editum a Gaapa-

roni, Lettere ed arti, appendiceal tomo li p. 119 et seqq.

CXI

quae tria nobilis in formae volumina dispartita (codd. 3967-69) usui

fuit toto saeculo XVI *. Index liUiothccac Graccae Vaticanae con-

fectus Metetto Sept. 1545 extat codice Lat.7132 a Kcd. a. in Vat. 2.

Graecorumitem codicumindicemin ordinem,ut aiunt, alphabeticum digestuma Michaele Rosaitaa. 1555 losepli CozzavicebbUoihecarim repperitNeapoliinter codices Farnesianos praehoc
fixo titulo: Il/v? <7v TravTfijy XXvjvJX&iv rr^ j&jSXteSiJwf 0w TJV /3/35uv TCU Uxlccctov X<p/SrjTsv modi indices codicum tantummodo Mi Huius

GraecorumbibliothecaeVaticanaemnltiplicatis exemplaribus in Gallias quoqueet Hispaniam pervenere 3.

Xystus V novasaedesbibliothecaeregia magnifcentiaet cul-

tu. qui veterum bibliothecarum ornamenta splendorem et refert, extruxit 4. Tunc confectus est Index bibliothecac Vaticanae a tem-

pore NicolaiV ac deinceps ad XystumF, cuiustitulum tannsqne

tum novimus descriptum ab Angustiilo Mariotti hoc ineunte saeculo in chartis, quae mine servantur in archivo bibliothecae.

Mariottusadnotavit: liberplnsquatti egregimn scriptus doctis(sic), a

simis et diligmiissimis scriptonbus Vaticam's, dam interdum qui pa-

laeographiam specimen sive litterarum adiiciunt. Sequiturnota scutatoruui 30, quot sive a Mariotto emptum volumen erat sive em-

1 V. Greith; Spicil. Vat. p. 6: cf. La bibl. della sede apost.p. 45. 2 loannes Metellus SequanusRomam venit mense Aprili a. 1545 (v. Andres, Antonii Augustini epistolae,praef. p. 49): quare primo in Urbem adventu
hunc indicem confecit.

3 V. La bibl. della sede apost. p. 47, 48.

4 V. Muzio Pansa,La bibl. Vaticana conla storia dellecose fatte da Sisto V,

Roma J590; Rocca, Bibl. apost. Vaticana, Romae 1591; Assernani, Praef. ad Catal. mss. bibl. Vat. p. XXIV et seqq.

CXII

ptoribusoblatum.Huius indicisverepretiosiet a me multimi quaesiti vestigiumnondumullum potuit reperiri.

Anno 1600 pervenit in bibliothecamVaticanaminsignissima series codicum et librorum legata testamentoFulvii Ursini, de

cuiusindiceautographo testatoris (cod.Yat. 7205) et de eiusnuperrima editionementio factaiam est (p. vi) *. Indici Ursinianoalia posteamanus appinxit ad marginemnumeros,quibus singuli ex
his libris censiti sunt in bibliothecaVaticana;plerique inter codices

Latinos a n. 3191 ad 3454 2. et inter typis impressos serieiveteris, quorum item numeros mine obsoletoseademmanus adnotavit. Hoc tempore bibliotheca Vaticanaa plurimis omnis litteratu-

rae stucliosis frequentabatur eius thesauri valde creverant, 3; non

modo legato Fulvii Ursini. sed et accessionibus variis codicum,quibus post recensionemfactam a Mai-cello Cervino plutei Vaticani pontificumliberalitate et auctoritatesunt cumulati.Peculiarimentione digni sunt codicesBobienses.iussu Pauli V Eomam translati et inter Latinos Vaticanoscensiti inde a n. 5750; quippe qui Angelo

Maio obtulerint celeberrimas scripturaspalimpsestas Quarede 4.

instituenda nova recensione codicum Vaticanorum ineunte sae-

culo XVII oportuit deliberar!.

1 Cf. La bibl. della sedeapost. p. 46. 2 Alii codices Ursiniani sunt extra hanc seriem; e. g. codd. Vat. 4104,
4105, 5398.

3 Schott, Itin. a. 1601 p. 146.

1 V. Mai ad Ciceron.De republicap. XXIII.

CXIII

CAPUT

XV.

Stabilis

recensio

codicum

Vaticanornm XVII: iussu Pauli V

instituta archivum

ineunte

saeculo seiunctum

a bibliotheca

eiusque prima descriptio nunc detecta.

Initio saeculidecimi septimiinceptaest a fratribus Rainaldis

descriptio, qua nunc utimur, codicum Vaticanorum.Anno 1620 septem iam magna volumina confecta erant; scilicet sex descriptionis codicum Latinorum serie perpetua a n. 1 ad 6025, unum indicis auctorum et rerum per ordinem litterarum. Hoc incepto, post tot mutationes recensionesque varias, tandem bibliotbeca Vaticana stabilitatem nacta est et ordinem codicum manu

scriptorum perpetuimi, eorumque descriptionemnunquam postea intermissam et ad hanc diem eademfere lege ac forma continuatam. Nec sine diuturna deliberatione liominum doctissimorum bi-

bliotbeca pontificia, omniumfortasseprima, consequuta optatam est firmitatem ordinis codicum nunquamposteaimmutandi. Deliberati iudicii laus non ultima debetur patri annalium ecclesiaeCaesari Baronie; cuius rei memoriamhactenus ignotam repperi in com-

mentarioinedito Ferdinandide Carolis, bibliotheca De pontificia *.

1 Cod. Barb. olim 916 : mihi vero praesto fuere chartae autographae au-

ctoris opus praeparantis, servataeprius in bibliotheca losephi Angelini praesulis ci. mena.,nunc loannis Caroli Rossi eq.

CXIY

Operae pretium estreferretestimoniimi, quanquam prolixum,huius viri et docti et eoruin temporum aequalis, qui ab ipso Caesaris Baroni! ore audita eleganterexposuitscriptisque mandavi!
Pontificum et praefectoruni ac uirorum doctorum consultationes de tanta librorum congerie quam aptissime digerenda . . . nimis operosumesset

recensere;et quae reiecta sunt, tanquam minus profutura, libens prae., tereo. Obtinuere Federicus et Mariuus Raynaldi custodes grauibus pro, positis rationibus, ut uetus ordo, qui usui minime esseposset bibliothecae uuura in corpus tandem coalescenti,peruerteretur ; nouo instituto etiam

indice, quo directore certissimocustodes posterum uterentur. Orientain

,,

lem igitur ianuam ingressis aula bibliothecae . . . obiicit ad dexteram quadratas inter columnas sacrorum uoluminum manuscriptorum pluteos, unde manuscriptorum latinorum omnis ordo deducitur ex codicibus ueteris testamenti exordia desumens. Glossa praeterea, ut illam uocant, in uniuersae Scripturae sacrae uolumina,, patrum ueterum commentaria, doctorum quaestiones,omnis ecclesiasticorum rituum ratio, sacrorum annalium et historiae series, sermones pii, acta magnorum conuentuum, sanctiones et

.,

decretapontificum suis pluteis exposita cernuntur. Ad parietem ligneis in

loculis authorum graecorum labores manuscripti per grammaticorum et

,,

rhetorum lucubrationesad philosophorum, geometrarum reliquorum saet

pientum, ad oraculorum diuinorum penetralia, et ad patrum monumenta

curiososaduenas perducunt. Sinistra in parte grammaticorumopes Musarumquethesaurosomnespoetarum, oratorum et historicorum sudore congestos,dialecticaenodos et omnis arcana sapientiae patere conspicimus. ., Ligneis loculamentis occidentalem parietem inter fenestrarumlumina ad sitis uariaemultiplicisqueeruditiouis aerarium, numero tamen distinguente, latet. Utrinque excurrunt magni corporis ad occidentem recumbentis bra-

chia: septemtrionale dexterum,Pauli Quinti opus, ornatissimis locuin

lamentis manuscriptos codicessacros et patrum scripta uariasquerecon-

ditae doctrinaediuitias complectitur.Sinistrumaustralea Xysto quinto

,, bibliothecae aduexum omnigenam multiplicis sapientiae supellectilem in

cxv

similibus loculamentistegit. . . Perpetuus ordo authoruni in suas classcs digerendorumper pluteos, incredibili affluenti in dies uolurninumcopia, seruari non potuit, sed exactissimi indicis ratio, quod ob copiam uarietatemquelibrorum seruari minime poterai, abundesupplevit. Quam in prouinciam, defuncto Federico, Marinus nauiter incubuit. Dominicus autem Eaynaldus duo indicis uolumina,post Marinum suamanuexarauit,reliquis
perficiundis uoluminibus multos iam annosAlexander Dominici frater insistit. Nec uero semel de indice corani bibliothecariis est disceptatuni.

Alfonsus Caraffa et Marcus Antonius Collimila saepiusea de re, doctissimis quibusque uiris in consilium adhibitis quaesiuere. Caesar Baronius,

.,

Ludouicus Torres, Scipio Burghesius, quo praesideres bibliothecaeplurimum incrementi sumpsere,et Scipio Cobellutius, tota re diligentissime perspecta, ClementeOctauo et Paulo Quinto annuentibus,quod a Baronio et Cobellutio saepiusaudiui, coeptumopus perficiendum curarunt.
Indicem ipsum usus et dies approbauere. Si quis autem optimi rationes instituti unquam immutare tentauerit, nae ille magno bibliothecae detrimento membra molis immensae luxata nix pertinaci uicenm annorum

labore ad niunera sueta reuocatum iri comperiet. Toto ilio decennio, quo

Pauli Quinti iussu tempio Vaticano exornandointentiis, assidue biblioin

theca uersabar, plura uolumina indicis pulclierrimi peruolutaui. Authorum

nominaordine descripta,operum argumenta,librorum initia, numeruspagellarum recensetur; characteris genus,forma, et magnitudo uoluminum,
aeuum etiam ipsum indagatur et apponitur, singula suis numeris signau-

tur, ut successine bibliothecama principio sunt illata; numero libri in

sedes osteuditur, addito pluteo in quo liber contiiietur ; et si quando authoris alicuius nomen aut operum tituli desiderantur, niliil intentatum

omnino relinquitur, donec in luceni proferantur. Quo factum est, ut niagno cum bibliothecae emolumentosupra terna authorum millia, qui in bibliotheca diu latuerant, in hominum couspectumsint educta, et index tam facili et aperto ordine constet, ut cuilibet imperito ad quaeuis inueniendauolumina iter aperiat expeditissimum. AngelusRocca Tagastensis antistes , pontificii sacrarii praefectus Xysti magnificentiamet opus

CXVI

edito uoluminecelebrauit. Tmmensae summam moli imposuisse PaulusQuintus uideri potuit, qui aedificationem amplificauerit,et pari splendore exornauerit ; archino praesertim extructo, ubi ex uetere lulii primi instituto arcana romanae sedis monumenta, quae uariis sedibus diuulsa latebant, seruareutur poutificis tantum arbitrio promenda. Pluribus quoque millibus uoluminum ueterum latine et graece scriptorum thesauros bibliothecae Paulus cumulauit, pleraque monumenta senio deformata restituens et nitorem plurimis aere non paruo concilians. Cumque nullo censu bibliotheca ad eam dieni instructa quandoque magnis urgeretur angustiis, aes perpetuimi illi ex uetusti sacerdoti! funclis attribuit, et ita ornamento ac firmitati rnolis augustissimae in posterum opportune consuluit .

Quae Ferdinandus de Carolis oratorio stilo involvit fortasse

magisquamexplicat, facillimedeclarabo.Codicesin novamsedema Xysto V translati distributi erant in classeset pluteos, ad eam fere normam, quam Bartkolomaeus Platina constituerat desi-

gnansloca librorum iussu Xysti IV. Eademfuit forma bibliothecarum veterum et in earum pluteis designatiolibrorum. quemad-

inodumexpositum toto capite septimo. est Itaque Baroniusin Annalibus codices Vaticanos citat secundum pluteoset seriem librorum in unoquoque pluteo e. g. codex mine censitus : inter Latinos n. 600 a Baroniecitatur plut. Ili, 153 *. Aucta sensimcontinui fere incrementisbibliotheca,nonnunquam insigniter ampliataaccessione magnae alicuius copiaelibrorum, quemadmodum Ursinianae,cuiuspaullosupramemini, distributioin classes requirebat, ut

singuliscodicibus pluteiet locaadsignarentur titulis et argurnentis eorum convenientia. pacto Quo ordolibrorumperpetuis mutationibus
obnoxius erat; tabulae recensioniscodicum continuo interpolandae
1 Annal. ed. Lue. tom. XI p. 65.

CXVII

erant; vel tota de integro,per haud longatemporisintervalla,

recensioinstauranda. Eecte igitur et providea Rainaldis fratribus, de bibliothecaVaticanaquam qui maximemeritis, consultum est, secundum quaeFerdinandus Carolisexponit,Caeea, de saris praesertimBaroniiore testata. Praesides bibliothecae. quorum
auctoritate totani rem a doctis viris in consilium adhibitis attente

discussam definitamqne esseet a Rainaldis exequutionimandatam

nunc discimus,fuere: Antonius Carafa bibliothecarius 1585-1590; a. M. A. Collimila a. 1591-97; CassarBaronius a. 1597-1607; Lu-

dovicus Torresa. 1607-1609; ScipioBurghesius 1609-1618, de a.

ScipioCobellutius a. 1618-1626. Tantaeconsultationiset tam diuturni operis fuit designatoniet indicibus codicumVaticanorum eam normampraescribipraescriptamque exequutionimandari,quae
bono rei litterariae et doctorum liominum commodo etiam nunc

durat ; neque,ut Ferdinandus Carolisiure nionet, mutari poterit, de quin maximaet paeneirreparabilistotius bibliothecae perturbatiofiat. Praeterea Ferdinandusde Carolis innuit, quo tempore ordo et descriptio codicum firmiter stabilitae sunt, PaulumV providisse, ut constitutio archivi a bibliotheca publica rigidius quam antea secernendi,secundumvota et decreta decessorum tandem perficeretur. Historiam archivi cum bibliotheca eiusque administratione coniuncti, sed in secreto conclavi sepositia Xysto IV ad Paulum V.
item scrinii secretioris in arce molis Hadrianae, Caietanus Mari-

nius diligenterpersequutus in commentario est saepelaudato

(p. 17-30): cui tanquam praecipuo fluidamente innitunturqui deinde de eodem argumento scripsere Marinius(1.e.p. 30) incertus *.
i Consulenti! tamensunt: Diurne, It. Ital. Ili p. 24 et seqq.-, Gachard, Les

CXYI1I

haeret, quae in procuratione huius archivi a Paulo quinto constituti parteset muniafuerint Michaelis LonigoEstensis. Mihi vero
nuper contigit reperire insignevolumenauthenticumgestorumcon-

stitutionis archivi decretae Paulo V, et plenissimae a descriptionis librorum, qui e bibliothecaaliisqae locis sumpti sunt in illud inferendi.Auctor descriptionis MichaelLeonicus,de quo in eiusest dem voluminis praefatione anonyma, titulus : Erectionoviarchivi cui

bibliothecae Vaticanae legitur: Nevero tanti operiscuratordeesset, idem sanctissimm dominus noster Paidns V Michaelem Leonicum

u(triusque)(uris) d(ociorem) clericumEstensem Paduanaedioccesis, virimi impigriim,cuinsfidelitatemin plnribusfuerat iam antea expertus, einsdem archivi praefectimiconstituit, eius studio et diligentia ut archivi et scritturarmi negotimn antea neglectmn votumsanctitatis ad

suaeoptime posterum in diriger . Paulusquidemsanxit,ut prietur

mus bibliothecaecustos praefecturamitem regeret archivi: quare
Nicolaus Alemannus, tunc custos bibliothecae, testatus est Leoni-

cum sibi subiectum fuissel. Sed allato praeclaro documento nunc

constat eum,sin minusiure autonomie praefecturae, tamenet facto re

gessisse praecipuam curam exequendi mandatumde constitutione

novi archivi Vaticani. Sane in citato volumine post praefationem statini sequitur: Annotalimusinfra regesta pontifcimiet volmnina singiita, quae mandante Bandissimo dominonostro Paulo V successivi^
vicibus in novum Vaticanum archivum ex locis variis translata sunt .

Deinde incipit: Volmnina bibliotheca ex Vaticanain novumarchiarchivesdu Vatican,Bruxelles 1874; P. A. Munch, Aufschlusse ilber daspfipstliclie, Archiv, aus dem Ddnischen ubersetztvon J. Lowenfdd, Berlin 1880; et monachi ordinis s. Benedicti auctoresprolegom. ad Reg. ClementisV. p. XLII et seqq. 1 V. Marini, 1. e. p. 30.

CXIX

mimprimo illata ; subiectaest descriptiovoluniinnm258, quo statu essent,qno modorestaurata et denuocompacta vosint in
Inmina 279. Eodem modo refertur de voluminibus secunda, tertia

translationeet deinceps sumptise bibliotheca, camera e apostolica

aliisque locis variis. Describuntur in totum volumina illata in

arcllivum fere 2700. Inde praesertim discimus quibuslocis, ordine, statu essent regesta, ante quam inferrentur in novum archi-

vum, quae nunc continuam seriem efficiuntvoluminum2019 l.

Haec prima descriptio novi archivi constatchartis et paginis nu-

meratis375 formae quartae maximae splendidecompactis corio rubro ornato insigniis studioseabrasisPauli V et nescio cuius
praesulis. Huius modi volumen in arcllivum bibliotliecae illatum
non est. Contelorius enim anno 1627 referens ad cardinalem bi-

bliotbecarium de statu bibliotbecae et novi archivi, quorum praefecturam tunc susceperat, scripsit: alla libliotieca congiunto l'archivio Vaticano...; nonsenetrova indicen moderno anticho 2. n Index a Contelorio desideratusper tria fere saeculadelituit; proximis annis nescio unde pervenit in bibliothecamprivatam, inde

nuper emptusest a I. C. Rossieq.Qui non modopretiosum volumen mihi utendum ultro concessit; sed probe intelligens valde

decere,ut in propria sede huiusmodiliber tandem collocetur, eum

bibliothecae pontificiae dono dandum censuit, et generosi propo-

siti me constituit procuratorem. de re publicas gratias Qua ei ago.

1 V. Gregorii Palmieri, Ad Vaticani archivi Romanorum pontificumregesta manuductio, Romae 1884.

- Cod. Vat. 7763 p. 129; Beltrani in Arch. della soc. Eom. di st. II (1878) p. 195.

cxx

CAPUT

XVI.

De indicibus

codicum

bibliothecae

Vaticanae

a saecnlo XVII

ad haec usque tempera.

Postremum hoc caput mei commentarii perstringam brevissime; properans ad ea, quae de hodierna editione praemonenda sunt. In unaquaqueenim serie codicum,Vaticana, Urbinate, Alexandrna, Ottoboniana,Capponiana, quemadmodum Palatina ab in
H. Stevenson sen. factum iam est, indices veteres et novi, obso-

leti et in quotidianumusimi etiam nunc adhibiti, manu scripti et typis impressi recensendi erunt et excutiendi. Interini legi possunt, quae de iis summatim dixi in libello saepecitato de bibliotheca sedis apostolicaep. 8-11, 47-53. Sed ne sua cuique laus desit. nonnulla silentio praetereunda sunt; quae,distinctius quain in non

libello edito a. 1884, nunc attingam.

Dum a fratribus Rainaldis conficiebantur tabulae codicum Lati-

norumadii. 1 usquead 6025, digestae tomossexinventariiet unum in indicis, quorumcapitesuperiorememini,index codicumGraecorum a

Leone Allatio in duovolumina redactus ad n. usque1489. Graeci est

codices tunc extabant1566, praeternonnullosCryptoferratenses non-

duninumeratosContelorius optavit *. valde procuravitque, inventaut

rium codicum Graecorum eorumque index locupletissimus Leone a Allatio perficerentur. Inceptoviri doctissimi impigri, praetermiset
1 V. Contelori, 1. e. ed. Beltrani, 1. e. p. 192.

CXXI

sionem ei datam in Germaniam, ut codicesbibliothecae Heidelber-

gensis Eomam deferendos cnraret*,obstitit praefectus bibliothecae

suffectus locumContelorii, in Horatiuslustinianus. Impedimenta ab eo obiectaoperiAllatiano narrantnra Stephano radioin vita AllaG

tii; quame schedis Yallicellanis imperfectam edidit Angelus Mai2, pleniorem repperitlosephCozza codice in autographo auctoris, et
mecumamicecommunicavit. Quaesupplementa historiaeviri celeberrimi et de litteris ac bibliothecaoptime meriti ipse sedulus repertor, spero,in lucememittet. Indices,quosAllatius perficere haudpotuit, et descriptiones codicum Graecorum, qnibusseries Vaticana ad nostra usquetempera aucta est, continuataedeinde sunt et expletae: praesertimhoc ineunte saeculo a Hieronymo Amati

et proximis annis a losepho Cozza tunc scriptore Graeconunc

vice-bibliotliecario, peculiare volumen confecit codicum Graequi corum Basilianorum(olim coenobii Cryptaeferratae) Columnenet sium. Perficiendo operi Allatiano nunc studet Cosmas Stoniamolo

adiutor praefectimusei sacri in bibliothecaVaticana.

Codices Latinos describi intermissum nunquamest; quum eorum copia in serie Vaticana perpetuo adcreverit et fere quotannis adcrescat.In calce tomi septimi inventarii., quo describuntur

codices 6026-6458,legitur: EgoPetmsColista scriptor Latinnsdictae bibliothecae scripsanno ChristiMDCXL poiitfficais SSmiD.N.JJ.

UrbaniPapaeVili

XVI. Tomusoctavus n. 6461 ad 7058, a

redactusvertente saeculoXVII, incendio periit ; eius tamen sche-

daeprototypae servatae Renovatus praeterito sunt. est saeculo im1 V. Stevenson sen., Cod. mss. Graeci Palat. p. HI, IV . 2 Nova patrum bibl. VI p. V et seqq.

CXXII

perfecte ab Angelo Battaglili!; proximis annisdiligentiusab Hegisto Ceccucci scriptore Latino.Nonus n. 7059 ad 7244, decimus a
a n. 7245 ad 8471 eodem saeculo exeunte et hoc ineunte ab

Angelo Battaglili aliisque scriptoribusconfecti sunt. Sed quum

tomus decimusprimis rudibusquelineis praeparatuspotius quam perfectus videretur,ac praesertimcollectaneaAloysii Galletti in eo recensita, quae250 fere voluminibus Constant historiae urbanae et medii aevi instrmnentum sunt locupletissimum, brevibusformulis vix

essent indicata, totumvolumen integro reficiendum ex suscepi adiutore EdwardoMarchetti et in duostomosdivisi, priorem a n. 7245 ad 8066, alterum a n. 8067 ad 8471. Praeterea aggressus sum conderetomum XI a n. 8472 ad 9019, quo in operelongo adiutus valde sum a doctis collegis scriptoribuslinguarum Orientalium

Al. Vincenzi ci. meni, et Paulo Scapaticci e. Honoris quov.

que gratia commemoraboFranciscum Massi ci. meni, scriptoreni Latinum, poetamutriusque linguae facultateet elegantiacele-

bratissimum, nonnulloscodices qui poeticiargumentiexcussitdescripsitque.Tomum XII a n. 9020 ad 9445 sine adiutore confeci; in quo, praeter codicesplurimos argumentimultiplicis et originis variae, descripsi seriem chartarum et librorum manu scriptorum Caietani Marinii a me ordinataci et digestam in volumina 181 a

n. 9020 ad 9151 l. Denique digessi tomumXIII a n. 9446 ad9849

nonnunquamvocatis in societatem laboris Al. Vincenzi et losepho

Cugnoniv. e. In hoc tomo recensentur chartae,libri manuscripti et typis impressi inspersi adnotationibus autographis Angeli Mai,
1 V. quae praefatus sum ad Caietani Marinii, Iscrizioni antiche doliari, Roma 1884, p. Ili, IV.

('XXIII

cuncta a me prius ordinata digestain volumina et 115 a n. 9521)

ad 9644. Indices auctorum, rerum, locorum, hominum, quorum in tomis XI, XII, XIII mentio fit, mea cura et ductu compositi

sunt a losephoGatti. Schedas patrvunMaurinorum epistolis de Romanorum pontificumet de conciliisGalliaein ordinemredegit

ipse I. B. Pitra v. em. bibliothecarius inde initium fiet tomoXIV :
inventarii codicum Latinorum. Ceteri codices Latini recens inlati in

bibliothecam, quibus nondum certa sedesvel numerus sunt adtri-

buti, nunc ordinanturab Henrico Stevenson scriptoreGraeco iun. et a Generoso Calenzio scriptoreLatino: eorumque descriptioinchoata est ab Horatio Marucchi scriptore Latino. Haec de serie codicum Latinorum et Graecornm.quaeproprie dicitur Vaticana. De codicibus linguarum Orientalium nunc non opus est dicere; eorumquementioaliqua fiet capite sequenti. Ceterae series codicum, statini ac in bibliothecampontificiam in-

latae, instructaesunt descriptione (inventano) indicibus. serie et De

Palatina diligenter expositum est ab Henrico Stevensonsen. in praefatione codices ad Graecos neque parimi lucis afferent tabulae ;

originum codicum singulorum,quae ab Henrico Stevenson iun. parantur, adiiciendae volumini altero huius editionis.Indices et
historia bibliothecarum Urbinatis, Alexandrinae sive Cliristinae

Eeginae Svecorum, Ottobonianae, Capponianae, quibus Vaticani

thesauri saeculis XVII et XVIII plus quam duplo aneti sunt, illustranda erunt in prooemiis iuxta praescriptum praemittendis sin-

gulis classibus codicum Vaticanorum Interini, si lubet, confe*.

1 Cf. epistolam dedicatoriam I. B. Pitra cardinalis bibliothecarii S. E. R.

ad LeonemXIII pont. max. in tomo codicumPalatinorumGraecorum X. p.

CXXIV

rantur quaeperstrinxiin libello de bibliotheca sedisapostolicae

p. 8-10. Indices librorum impressorum argumento huius commenab tarii prorsus alieni sunt. Sed propter affinitatem, quae intercedit inter codicesmanu scriptoset ea, quaeappellamus incunabulaartis

typographicae, taceboAloisiuni Zappelli scriptoremLatinum non

superioribusannis confecissetabulas librorum impressorumsaeculo XV extantium in bibliotheca Vaticanadigestasin seriemannorum et in tria volumina dispertitas, quibus postea addidit, tanquarn supplementum,volumen quartum. Idem recensuit quoque

libros Aldinis typis iuipressos.

CAPUT

XVII.

De editione

indicum

bibliothecae

Vaticanae

Assemaniana et eius supplementis.

Ineunte saeculo XVIII loseph Simon Assemani,quum plutei Vaticani codicum, quos dicimus Orientalium, liberalitate Clementis XI valde ditati essent, anno 1719 edendamsuscepitBUiothecamOrientalemdementino Vaticanam, cuius tria volumina in lucem emisit annis 1719-1728 4. Tum auctoritate Innocenti XIII

a. 1721 parari coeptus catakgus est plenissimus codicum omnium

Vaticanorum typis vulgandus.Anno 1736 opus alacriter proce-

1 De indicibus codicum Orientalium bibliothecae Vaticanae, item Graeco-

rum vulgatis anteeditiones Assemanianas Blume, Iter Ital. Ili p. 100 et seqq. v.

cxxv

debat1; deniqueannis 1756-59 editi sunt tomi tres hoc titulo :

Catalogna bibliothecae apostolicae Vaticanae codicum mss.m trespartesdistributus in quarum ; prima Orientales, altera Graeci,tertiaLatini,

Italici aliornmque Europaeorwn idiomatnm codices StepJi. : ed. Evodius Assemanns archiepiscopus Apamensis losepnSimonius et Asscmanus einsdcm bibliothecae praefectus Totum opusin vigiliti voluminadi. stributumcomplecti debuit nonmodo scriptorwn nomina singuloac nim volnminimiargnmenta, ea quoque, sed qtiae conspicna notatu-

qne dignain codicibns occurmnt Codicibus 2. Orientalibus adsignata

sunt sex volumina, Graecis quattuor, Latinis et ceterarumlinguarum decem. Immensi operis proposituni vix longissimotemporis cursu perfici potuisset; id quod vere Mazucchellius scripsit desi-

derandum potius esse, quam sperandum Sanedie 30 Augusti 3. anno 1768 decem foliis voluminis quarti iam impressis fortuito
incendio absumptis.auctores infortunio et senio oppressianimum desponderunt. Assemanis functis, toto apparatuingentis operis vita sive concrematouna cum foliis typis impressissive disperso, de codicibus Graecis ac Latinis describendiset incepta editione con-

tinuandanon omnis quidemspesabiecta 4, seddefuitqui proest

positum magno animo susciperet. Ea deinde tempora sequuta

sunt, quibus de edendisindicibusVaticanisne cogitari quidem potuit. Anno 1797 iure belli procuratoresGallorum quingentos codices praestantissimos bibliothecaVaticana delectostranse
1 V. Lepz. gel. Zeitung a. 1736 p. 401. 2 Assemani, 1. e. I p. XV: cf. Acta eruditorum Lat. suppl. Vili p. 2. 3 Scrittori Ital. II, 1 p. 4. ' V. Lunadoro, Relazione, della corte, di Roma, accresciuta ed illustrata da FrancescantonioZaccaria, Roma 1774 p. 237.

CXXVI

miserunt Parisios;qui descriptiin indice editoLipsiaea. 1803 *, pacatadeindeEuropa,paucisexceptis, postliminioin pristinamse(lem reversi smit. Anno 1798, quum Galli eorumquefantoresUrbe

potirentur, bibliothecae Yaticanae nummotheca, glyptotheca, museum Christianum gravissimis damnisaffecta sunt; libris autem et codicibuspraedatorespepercere.Privata vero bibliotheca Pii VI pontificis,ditissimacodicummami scriptorumet librorum rarissimorum saeculi XV, misere dispersa ; ncque delecti codices libri est et

Parisiosmissi potueruntrecuperari2.
RebusEuropaecompositis, codices Palatini scripti lingua Theu-

tonica,pauci Graeci,inter quosceleberrima anthologia,item pauci Latini redditi sunt bibliothecae Heidelbergensiquorum indicem ;

ediditCreuzerus DeindeAngelus 3. Mai, immortalis memoriae vir.

coepit curare de supplementisindicum Assemanianorumcodi-

cumOrientalium Sed 4. intentus expromendis thesauris,quaemira sagacitate felicitate detexerat, intermissoopere Assemaniano et de
continuandoac praesertim de describendiscodicibus Graecis ac

Latinis utrum cogitaverit,ignoro: ea certe de re in eius scriptis

nil notatum vidi5.Praeter prolixasupplementa recensionis codicum

Orientalium, vulgavit tantummodopeculiarem libellum indicispa1 V. Stevensonsen. in praef. ad codd. Graecos Palat. p. XXII : cf. Delisle, Cabinet etc. I p. 288. 2 Mazzatini, Manoscritti italiani delle bibliotechedi Francia, Roma 1886

I p. CLXXVI et seq.(in Indici e cataloghi pubblicati Ministerodella pubblica dal

istruzione toni. V). 3 Catal. codicum Palat. academiae Heidelb. restitutorum , Heidelber-

gae 1816: cf. Stevenson,1. e. p. XXII. "<Script, vet. IV P. II p. 1-713; V P. II p. 1-170, 239-251.

5 Bethmannus Pertz,Archiv XII p. 215,scripsitab AngeloMaioa. 1833 in

CXXVII

pyrorum Aegyptiacorum bibliothecae Vaticanae, lingua vulgari anno 1825 *. Itaque tabulae codicum OrientaliumVaticanorum fere pr editis possunthaberi. Quidquid supplenduni erit, quod ad codicesSyriacos Arabicosattinet, iamparatumest ab Auguet stino Ciasca ord. s. AugustiniscriptorelinguaeArabicae quodad ; Hebraicos, parare coepitMarianus Ugoliniscriptor linguaeHebraicae.
Dum de indicibus codicum Graecorum et Latinorum edendis

neque ab Angelo Maionequeab aliis Romae cogitatur,eorumrecensio mami scripta tota a pluribus percurritur, et ampiainde excerptapublicantur2.
CAPUT De editione XVIII. hodierna.

Anno 1871 Pius IX pont. max. instituit in bibliotheca Vaticana consilium praefectorumeius, Aloisii Vincenzi scriptoris linguae Hebraicae et auctoris huius commentarii qui praeside B. ; I.
Pitra bibliothecario S. E. E. referrent de statu bibliothecae ac

edendumfuisseprimum volumen codicum Graecorumab Assemanis praeparatum. Sed neque hic Assemanianusapparatus extat, neque ab Angelo Maio quidquam huius modi tentatum inceptumve est. 1 Papyracea diplomata Latina, non bibliothecae tantum Vaticanae, sed

quaecunque reperiri potuerunt,collegit et luculenter illustravi Caietanus Marinius notissimo volumine dicato honori Pii VII; quibus addenda est papyrus ab Angelo Maio reperta inter codices Ursinianos (Class. auct. V p. 362, 363). 2 V. Blume, 1. e. Ili p. 13-114; IV p. 264-283; Bibl. librorum mss.Ita-

lica p. 126 et seqq. Greith, Spicilegium ; Vaticanum,Frauenfeld\ 838; Pertz, Archiv III p. 414-430; Bethmannin Pertz, Archiv XII p. 201-374;Dudik,
Iter Rom. Wien 1855 p. 122-294.

CXXVIII

praesertimde recensione codicum librorum;curarentque, quid et ne in tabulas, quaeinventaria dicimus,minime descriptum remaneret.
Tunc mihi, cui ob ingentem copiam codicum Latinorum et linguarum recentiorum, maior cura incumbebat, qui ab anno1851 et in iis ordinandisdescribendisque versabar, data est omnisfacultas. quae levando labori et rei expediendae conduceret.Itaque recensio bibliothecae,cui providendumerat ante quamde editione indicum

consiliainirentur, fere ad exitum perducta dici potuit anno1877.

Leo XIII pont. max. statini ab inito pontificatubibliothecae

Vaticanae litteratorum,qui eius copiis utuntur,commodis et consulens,veteres leges sanxit, novasedixit, deniqueindices codicum manu scriptorum, praesertim Graecorumac Latinorum,postinter-

missumopusAssemanianumdoctis diu expetitostypis edi iussit. a Re in consilio,cuius initio praefationis mentio facta est, mature deliberata provisa,decretimiest incipiendum recensione et a codicum insignisbibliothecae Palatinae, quippecuius impensius optata videretur editio; praescriptum autem operis Assemaniani prorsus
mutandum et ad formam parabilemredigendum.

A codicumenim singulorumdescriptione prolixa et critico examine, quaenon nisi in mediocrieorumserie exigi possunt. qui maximas bibliothecas recensendas suscipiunt abstineant necesse est, ne de exitu inceptus interminatidesperandum videatur.Nequeenim huius modi recensioet editio tantum Vaticanapost emissum tertium volumen intermissa sedet Regia Parisiensis quartum. est; post

Cui, elapso centum et quinquaginta fere annorum intervallo, manum hoc tempore admovit Leopoldus Delisle, contentus interini edendis brevissimis indiculiscodicum singulorum. vero nunc habetur Ea iustaet probata harum recensionum quae forma, adhibita edendis est

CXXIX

tabulis codicumVindobonensium, Monacensium, Oxoniensium Ital.

que ad eam fere normameditionem, quamaggi-essi sumus, redigi placuit. Nequetamen ad eandem rigide legemsingulaeoperispartes exiguntur. Latini enimcodices, quorumnumerusprae Graecis longe excellit, aetas verosaeperecens dignitas est, non raro humilior, expeditiustractandi sunt; habenda quoqueratio est antiquitatis, ut cura impensioradhibeaturdescribendis libris antiquissimis; argumentavero codicumaevi sequioriset praesertim infimi quantumsatis est indicentur.Nequeadnotationes pseudonymis, de
de anonymis,de iis, qui singulos codices Latinos edideruntvel illustrarunt, descriptioni adiici permissumest; tantum modo vera

nominaauctorum, quoties facili negotioreperir! potuerunt.intra ea parentheses surit inclusa. Graecorum codicumdescriptio hanc ad
normam minus severeexactaest. Itaque inter rationem, qua in hac
editione recensentur codices Graeci et Latini, nonnulla intercedit

varetas. Graecorum minima quaeque notantur; Latinorum nihii

quidempraeteritur,sed quatemis satisest ad argumenti codicis et

notitiam vulgandam. Denique notae singulis saepelibris initio vel ad calcem appictae, undeeorum originem et migrationesediscimus,

neglectae sunt; sed reservatae non tabulis,quaeabsolutae codicum

recensioni subicientur. Ceterum totani rationem huius editionis res

ipsa magis. quam prolixa praefatiodeclarabit. Quaeopere procedente videbantursingillatim monenda, HenricusStevenson iunior
adnotavit et exponet.

Nunc, quum collegaeimpigri praecipuus adsiduusque labor et peritia magnopere laudanda sint, quid in opereconficiendo ille
1 V. La bibl. della sedeapost. p. 13.

cxxx

praestiterit,quaein eius orsu dirigendo processa et recognoscendo meaepartesfuerint, paucis indicabo. DescriptiobibliothecaePalatinae confecta panilo post quam Allatius opimis spoliis onustns Bomam pervenit, indiligens quidemdicendanon est: collatis autem

singulis codicibusdeprehendimus plurima fragmenta praesertim

minutiora in ea esseneglecta,nonnunquam etiam partesuniuscui-

usquelibri non minimas vel generali titulo ad earum notitiam adipiscendam minime idoneocomprehensas vel prorsuspraeesse,
teritas. Quareexperientiaedoctisnecessarium visum est eamdescri-

ptionemprae oculis quidemhabendam;quod ad editionemvero

attinet, omiiino esseseponendam, ut nova ex integro recensio ita institui deberet. Inde intelligitur, cur editio minore, quam initio speravimus,celeritate processerit. Igitur descriptio codicum Latinorum bibliothecae Palatina e tota ab Henrico Stevenson iun. digesta est. Singulasschedas cum

ipsis codicibus contuli; si quae ambiguaaut difficilioria mihi expendendareservabantur, explevi; scripturas palimpsestas intentis
oculis examinavi nullis adhibitis venenis, ut litterae abrasae revi-

viscerent. Neque enim, praeter palimpsesta varia et insignia co-

dicis 24 iam a Niebuhrioinspectaet illustrata, ceteraeiuspretii

visa sunt, quaechemici medicamenti requirerent et eius usurn vim spe inveniendi aliquid luce dignum excusarent.Ipse palimpsesto-

rum fere dixerim repertor,Angelus Maius, quemob adhibita medicamenta solent nonnulli nimia cum contumelia verborum vitu-

perare *, ea cautenequenisi urgente necessitate adkibuit.

1 VerbasuntGruillelmiStudeniund, netoonunc in legendis quo palimpscstis peritior habetur (Emendationes Frontonianae, Berolini 1874 p. 117).

CXXXI

De singulorum eodicum aetate, quam quae anceps iudicatio sit, periti norunt,attente inquisivi. Neque eamrem semel, iterum sed quoqueet tertio examinavi, collatisquoque expensis et iudiciis eorum, quibusde uno et alterovel pluribuscodicibus Palatinis
sententiae ferendae occasio oblata est. Nostra autem iudicia de aetate eodicum Palatinorum decimo fere vel undecimo saeculo

antiquiorum saepissimeconfirmantur testimonio indicum veterum

bibliothecaepraesertimcoenobiiLaureshamensis Nazarii, quae s. cum Palatinacoaluit.In iis porroindicibus confectis exeunte saeculo nono,ineuntedecimo codices mine superstites plurimi agnoscuntur.
eorumque inde aetatisargumentumcertum elicitur. Sedhaecsatis

sit generatim praemonuissene praeoccupentur, ; quaeab Henrico Stevenson iun. dicenda erunt in volumine altero de tabulis

singulorumeodicumoriginem referentibus,ut conspectus bibliotkecarum veterum, quibus Palatina connataest, restituatur. De cura editioniset plagulis emendatiseadem fere, quae ab Henrico Stevenson sen. dieta sunt, heic forent repetenda.Praeter enim quam quod in eam curam attentissimeincubuit, qui nuius descriptionis auctor censendus Henricus Stevenson est, iun., neque ulla pagina praelo data est qtiin a me quoque recognita sit, errores typothetarum sedulo,ut solet, sustulit loseph Gatti de editione huius voluminis Latini, quemadmodum Graeci, optime de

meritus. Ipse quoqueI. B. Pitra vir em. bibliothecariuscuncta perlegit typis composita,ante quam praelo subiicerentur et ; ea qua pollet doctrina litteraturae praesertim sacraeidentidem de pseudonymis, anonyniis aliisqueid genusintra parentheses adnotandis nos monuit. Qua in susceptimuneris parte multa desiderali, nonnulla etiam minus fortasse recte notata esse non nos

CXXXII

fugit. Sed operislex, ut codicespotissimum quemadmodum sunt

describerentur, neque processus recensionis exacta diligentia inquirendi veruni nimis retarclaretur,obstitit ne inceptum ex animi voto

omni parte expleremus. Sacrarum igitur et profanarum litterarum

docti et studiosi, quorum commodisnostra editione inserviendum est, haec aequibonique consulant et quidquid eis videbitur cens;

ria virgula notandum, HenricoStevenson vel mecum cum iun. amice

communicent, ut in tabulam emendationum ad calcem voluminis

secundi possit referri.

CODICES PALATINI LATINI

1. Membranacei^in folio, saeculiXV, constansfol. 499, picturis

illustratus.

BIBLIASACRA Veteris et Novi Testamenti,cum prologis s. Hieronymi. Rhabani prologus in lib. Machabaeorum Ludovicum regem f. 350. ad Alius prologus ad Giroldum sacri palatii archidiaconumf. 353. - - Interpretationes hebraicorum nominurn ord. alph. f. 465.

2. Membr. in f. saec. X, fol. 222. TESTAMENTUM VETUS usque ad lib. 2 Paralip. cum prologis s. Hieronymi; codex mutilus in fine Geneseoset in principio Exodi (desunt quatemiones2, 3, 4).

3-5. Membr. in f. saec. IX, picturis illustrati.

VETUS ET NOVUMTESTAMENTUM, cum prologis s. Hieronymi. 3. fol. 167. - Vetus Testamentum, pars prior. Inest, f. 43, de s. Mattina

ap. homilia imperfecta; incipit Inclytam et gloriosamfestivitatem beati Mathiae . Codex mutilus inter f. 98 et 99; desuntpars ultima Sophoniae,
liber Aggaei et initium Zachariae. 4. fol. 148. - Vetus Testamentum, pars altera (sine Psalmis).
5. fol. 93. Novum Testamentum. Liber Psalmorum Vet. Test, cum

prologoinscripto Origo prophetiae David regis f. 80.

6-7. Membr. in f. saec. XV.

BIBLIA SACRA Veteris et Novi Testamenti,cum prologiss. Hieronymi. 6. fol. 210. - - Vetus Testamentumusque ad lib. lob. 7. fol. 265. - Vet. Testamentipars altera.- NovumTestamentum 138v. f. Interpretatio hebraicorum nominum f. 230.

8.

Chartaceusin f. scriptus anno 1419, fol. 427, picturis illustratus.

BIBLIA SACRA Veteris et Novi Test, cum prologis s. Hieronymi. Argurnenta librorum; ine. 1. Paulus arguii gentes; arguii ludaeosj 2. 3. scilicet arguii utrosquej 4. noni Hdbraam patrem; 5. reconciliavit nos

Deo Domini mors f. 1-7. Folia aliquot desiderantur post f. 11, a fine
prologi s. Hieronymi ad initium Geneseos. 9. Membr. in 4, saec. XIV, fol. 227.

TESTAMENTUM VETUS usque ad Psalmos-, cod. mutilus inter f. 206 et 207, a fine lib. ludith ad initium ps. 40. In calce: Concordantia Bibliae

per versussingulorumlibror. capitulor.nec non sententar. scr. a. 1345. Quotationes epistolarum et evangelior. per annum f. 225.

10. Membr. in 8, saec. XV, fol. 210, pict. ili.

VETUSTESTAMENTDMRegibus ad lob, cum prologis s. Hieronya
mi. Machabaeorum lib. 1-2 f. 180.

11. Membr. in 4, saec. XIV, fol. 179.

BIBLIA SACRA Vet. et Novi Test, a fine cap. vili Proverbiorum, cum

prologis s. Hieronymi. -

Ep. s. Pauli ad Laodicenses f. 150. -

In-

terpretationes hebraicorum nominum, fine mutilae, f. 178.

12. Membr. in f. saec. XV, fol. 228. BIBLIASACRA et Novi Test, a Proverbiis, cum prologis s. Hieronymi. Vet.

13. Membr. in 4, saec. XV, fol. 453, pict. ili.

BIBLIA SACRA Vet. et Novi Testamenti,cum prologis s. Hieronymi. Interpretationes nominum hebraicorum f. 413.

14. Membr. in 4, saec. IX, fol. 179.

TESTAMENTUM VETUS usque ad lib. Ruth, cum prologiss. Hieronymi.F. 1 inserta est lectio s. evangelii sec. Mar cum (cap. v). Varia a variis eodemfere tempore addita, scil.: Oratio liturgica pr defunctis: - Rihcerii (sic) et Rateimi monachorum adnotatiode psalteriis decantatispr Hodane comitissa:- Excerptum glossarii latini et
nonnullae sententiae f. 178v.

Fragm. lectionarii

(e libro Regum) f. 179.

15. Membr. in 4, saec. XIV.

fol. 443.

BIBLIA SACRA Vet. et Novi Test, cum prologis s. Hieronymi. Grlossae

in marginibus manu. - - Interpretationes alia verb.hebr. f. 408.- Index

lectionum per annum f. 441 v.

16. Membr. in 8, saec. XV, fol. 144. TESTAMENTUM usquead lib. Ruth, cum prologis Hieronymi. VETUS s.

17. Membr. in 8, saec. XII, fol. 385, picturis illustratus.

TESTAMENTUM VETUS,cum prologis s. Hieronymi.
Ad faciendum incaustum f. 217 v.

18. Membr.

in 8, saec. XIV.

fol. 391.

BIBLIA SACRA Vet. et N. Test, cum prologis s. Hieronymi et adnotationibus in marg. etiam graecis et hebraicis. - - Duobus foliis sine numero, saeculi XV vel XVI, principio et fine codicis, continentur epistola s. Hieronymi ad Sophronium et indices Bibliorum.

19. Membr. in 8, saec. XIII, fol. 332, pici ili.

BIBLIA SACRA Vet. et N. Test, cum prologis s. Hieronymi.
20. Membr. in 8. saec, XIV, Ibi. 446. BIBLIA SACRA Vet. et N. Test, cum prologis s. Hieronymi et Rhabani ad Ludovicum imp. Interpretationes voc. hebr. f. 398. -

Argumenta librorum; ine. opera Rex; lignum prohibet; Adatti et va yteccant; occiditur Abel; transfertur Enoch; Noe Archa fit; Noe et sui intrant f. 437. Argumenta Novi Test, eademsunt quae in cod. 8. Historia biblica ab Adam ad Ananiam et Saphiram;ine. Vos qui concupiscitisstatum vestrum scire f. 444v. 21. Membr. in 8, saec. XV, fol. 389. BIBLIA SACRA Vet. et N. Test, cum prologis s. Hieronymi.

22. Membr. in 8, saec. XV, fol. 263.

BIBLIA SACRA Vet. et N. Test, cum prologis s. Hieronymi. 23. Membr. in 12, saec. XV, fol. 613. BIBLIA SACRA Vet. et N. Test, cum prologis s. Hier. et Rhabani ad Ludovicum imp. - Interpretationes voc. hebr. f. 557. - Tabula lectonum per annum f. 608.

24. Membr. in 12, saec. VII

vel Vili,

fol. a-e 176, litteris

un-

cialibus varia manu; folla 1-8, 17-37, 54-71 suppleta litteris uncialibus saeculi fortasse IX : 9 et 16 item suppleta litteris
minusculis saec. facile XI. VETERIS TESTAMENTI pars continens Tobiam (initio mutilum; incipit a fine cap. 2), ludith f. 34, lob f. 82 (praeit prologuss. Hier. f. 77), Esther f. 150 (fine niut.). - Antiquiora folia, id est quae supersunt prima manu, fere cuncta palimpsesta.Exhibent fragmenta Titi Livii Historiarum libri CXI: Ciceronis orationum pr Pompeio,pr Rabirio, pr Sexto Roscio: Senecae de Amicitia et de Vita patris: Lucani Pharsaliae
e libris VI et VII : Mythographi anonymi : ignoti auctoris de Pompeio

et graeca medicinalia; de quibus omnibus B. G. Niebuhr, M. T. Ciceronis orationum, T. Livii et L. Senecae fragmenta e membranisBibliothecae Vaticanae, Romae 1820. Initio codicis, chartaceis foliis a-e,

manu B. G. Niebuhrii: Collatio paginarum quarum scriptura recentior, postquamantiquae atramente color redditus est, minus distincte apparer
videri possit .

25. Membr. in 12, saec. XIV,

fol. 102.

BIBLIORUMSACR. Vet. et N. Testamenti pars, continens Prophetas 12 minores et Novum Testamentum, praetermissis Act. apostolorum. Quaestio de hoc quod dicit apostolus: Omnia licent sed non omnia expediunt f. 90 v. Tabula lectionum per annum f. 98. S er m o in die cinerunv, ine. Convertimni ad me in toto corde

vestro eie. lohelus. Quando aliquis pater benignila hobetJilium disolum

(sic) f. 100 v.

Quaeritur quare homo factus est ad ymaginem et similitudinem

Dei f. 101. Tabula lectionum f. 101 v.

Carmina festa sanctorum designantia;ine. Cisiusjanus ephi f. 102. Argumenta libror. Vet. Test.; ine. Quinquaginta genesis f. 102v.

26. Membr. in 12, saec. XV, fol. 194.

PSALTERIUM cum adnotationibus in marg. latinis et germanicis. Praece-

dunt Kaleudarium

cum imaginibusmensiumet Evangeliurn

figu-

ratum. - - Canticum Zachariae f. 189v. - Cani b. Mariae virg. f. 190v. - Cant. Simeonis - Te Deum laudamus f. 191. - Qui-

cumque vult salvus esse f. 192. - Nota anni 1548 in calce codicis pertinet ad possessorem, cuius nominis litterae initiales sunt adscriptae

27. Membr. in 8, saec. XIII, fol. 109.

PSALTERIUM initio mutilum, ine. a ps. xv. - - Canticum Zachariae f. 103. - Te Deum laudamus f. 104. - " Quicumque vult salvus esse f. 105. - Litaniae sanctoruin et preces f. 106v.

28. Membr. in 8, saec. XIII,

PSALTERIUM. Cant. Simeonis-

fol. 101.
et b. Mariae virg. f. 96. -

Cantt. Zachariae

Te Deum laudamus f. 96v. - - Oratio dominica

f. 97. - Symbolum f. 97v. - Litaniae

apostolorum- Quicumque vult salvus esse sanctor. et preces f. 99.

29. Membr. in 8, saec. XIII,

fol. 107.

PSALTERIUM. Initio codicis,f. 1, preces liturgicae pr defunctiset f. 1 v. laterculus expensarumlingua germanica,manu saec. XIV. - Te
Deum laudamus f. 103. Cant. Zachariae f. 103v. - - Cantt. Si-

meonis et b. Mariae virg. f 104. - Oratio dominica - Symbolum apostolorum - Quicumque vult salvus esse f. 104v. - Litaniae sanctor. f. 106. - Folio ultimo, sine numero, adhibito in compactione codicis, pagella alterius psalterii (ps. 67, 65).

30. Membr. in 8, saec. XII, fol. 200, picturis illustratus.

PSALTERIUM. Initio codicis, f. 1, rhythmus adb. Virg.; ine. ecce

ad te confugio uirgo nostra saluatio et, f. 2, preces liturgicae ante et

post communionem et pr defunctis.- Hymnarium divini officii; ine. Primo dierum omnium f. 123. - Officium b. Virg. a Purificatone

ad Adventum f. 155. -

Officium

Domini ab hoi*aprima usque ad

completam f. 160. - Divini officii rubricae per annum f. 163. - Agenda mortuorum * f. 185. - Preces ante et post psalmos cum psalterio
breviato et litaniis sanctorum f. 190.

31. Membr. in 12, saec. XIII,

fol. 159.
et picturae evangelicae.

PSALTERIUM; praecedunt Kalendarium

32. Membr. in 12, saec. XIII,

fol. 129.

PSALTERIUM usque ad ps. 98 mutilum; praecedit Kalendarium manu saec. XIV, cum additamentis et necrologio eiusdem aetatis et saeculi XV.

33. Membr. in 12, saec. XIII

et XIV,

fol. 226.

PSALTERIUM canticis Isaiae, Ezechiae, Habacuc, trium cuna Puerorum et Zachariae. - Te Deuin laudamus f. 160v. - Qui-

cumquevult salvus esse f. 161v. -

Litaniae

sanctor.et preces

t)

variae f. 164. " " Officium b. Virg. f. 176. - - Officium mortuorum f. 194. - Preces liturgicae de s. Acacie et sociismartyribusf. 205v. -

Rhythmus de laudibus Mariaevirg ; ine. . . . ceduntlaudes b. virginia

admirande f. 206 v. Litania
notarii

Hymnarium;

ine. In pascha. Vita sanctorum

f. 208. Initio codicis, f. 1, hymnus Fragmentum instrumenti

saec. XIV vel XV

(P)rimo dierum omnium; fine, imperialis

e f. 224 v. et initia psalmorum f. 225.

exhibenssubscriptionemGr

f. 226 v.

34. Chart. in 12, saec. XV, fol. a-g 182.

PSALTERIUM cantica e Vet. Test. Praecedunt,f. a-g, excerpta e et psalterio, sententiaee Novo Testamento etpreces. -- Cant. Zachariae
f. 178. Te Deum laudamus f. 178 v. L i t a n i a e sanctorum f. 179 v.

35. Membr. in 16, saec, XIV et XV, fol. 147. PSALTERIUM; praeit orati o ine. Susciperedgneris domine. Cantica e Vet. Test, ad usumliturgicum f. 119v. - Himnum (sic)S. N iceti - Te Deum laudamus f. 127. - Hymnus trium Canticum virg. Mariae f. 128v. - Cant. Zachariae Puerorum f. 129.- Cant.

Simeonis - Hymnus angelorum Gloria in excelsisdeo f. 129v. Oratio dominica - Symbolum apostolor. f. 130. - Symbolum nicaenumf. 130v. - Fides cattolica Sci. Athanasii ; ine. Quicumque
uult saluus esse>"" 131. - Litaniae f. sanctorum f. 132v. - Agenda mortiiorum f. 136. " - Commendatio animae f. 142v. - Hymni; ine.

""< cenamagni f. 146. Ad

36. Membr. in 16, saec. XIII,

fol. 318.

PSALTERIUM; praeit, f. 1-6, Kalendarium. - Cantica e vetere Testamento 281. - Cant. Zachariae f. 300. - Cant. a n gel or. (sic) f.
Te Deum laudamus f. 301. -- Cant. b. Mariae Virg. f. 303. Cant.

Zachariae gelii loannis

(Simeonis)f. 304. f. 318.

Quicumque uult saluus esse

Excerptum ex initio evan-

f. 304v. - - Litaniae

sanctor. f. 309v. -

Fragm. hymni

ad lesum Christum; ine.

(F)ilius virginia angnus(sic) dei salusmundi f. 318v. 37. Membr. in 16, saec. XV, fol. 191.
PSALTERIUM invitatorio usque ad ps. 147. Praeit'Kalendarium cum

f. 1-2. -

Hymnus; ine. O lux beatatrinitas et preces f. 189,

38. Chart. in 12. scriptus anno 1501, fol. 252.

IOANNIS TURRECREMATA DE expositioin Psalmos Pium pp. II. ad
Index psalmorum f. 248.

39. Membr. in f. saec. XI, fol. a 233, picturis illustrati^.

Tabula epactarum; deinde,alia manusaec.XIII: De solemnitate

f. a.

institutionis ss. Sacramenti sermo; ine. (C)onvenit itaque devotioni Jtdelium sollempnitatem recolere et, manu saec.fortasseXV, sex versus ;
fere deleti ; ine. Propter Magudarim .. ..

Kalendarium,
Litaniae

cumnecrologio variamanu, (desunt et Feb.)f. 1. lan.

f. 6 et 71.

sanctorum

Cyclus

magnus Paschalis annorum DXXXII

f. 6v.

Incipiunt nomina episcoporurn urbis Romae (notaehistoricae ex lib. pontificali usque ad StephanumIII; a Paulo ad Paschalem noI
mina tantum) f. 6v. Preces, m. saec. XIII-XIV, annos III, f. 16.

Sex aetatibus mundi tempera distinguuntur etc. explicit : Leo

Constantinus annos XV, Leo annos V f. 16 v.

Psalmi in dominica prima in adventu domini, m. saec. XIV, f. 18. S. Hieronymi epistola adSumiam et Fretelarn de psalterio quae de LXX interpretum edicione corrupta sunt f. 19. Origo proplietiae regis David ; ine. David filius iesse f. 36. S. Hieronymi praefaiio in psalterium f. 37.
Eiusdem
f. 37 v.

(in cod. Eusebii Hieronymi) epistola ad Soffronium

(Bedae) Cur in psalmorumtitulis quasi auctorum nomina diversa

repperiuntur f. 38 v. S. Augustini episc. laus psalmorum f. 39.

E i u s d. de virtutibus psalmorum f. 39 v. Orationes pr vivis et defunctis ante psalterium recitandae; ine. Christus qui es uerus largitor f. 41 v. Carmen de psalterii translationibus; ine. Quossibi pontificeslegit Constantiadiues\\ Presul et abba simul meritis electusopimis \\ Scriptores cauta uarios indaginelustrai \\ Hoc est psalterium doctecollegit in unum
etc. f. 43; praeit adnotatio ead. manu: Versus anteriores hic qui desunt

mea perditi sunt neglegentia sequitur: exemplarQuadripartiti Psalterii ; , initio codicis adnotatio, manu Pii Martinucci, de cannine hoc desumpto ex cod. sangallensi,quem cattedrali ecclesiaebambergensiobtulit Henricus II imp.

Bedae presbyteri breviarium de titulis psalmorumquod de Cassiodoro sumpsit f. 44.

PSALTERIUM 45. - - Cantica ad matutinos, Isaiae, Ezechiae, Anf. nae, Moysi, Habacuc, iterum Moysi, trium Puerorumf. 217v. - Ymnus quem S. Augustinus et S. Ambrosi u s invicem condiderunt
f. 224v. Canticum Zachariae f. 225. -- Cant. S. Mariae f. 225v. -

Cant. Simeonis

Ymnus angelicus f. 226. - Oratio dominica-

Symbolum apostolorum 226v. - Fides sci. Athanasii ep. ; ine. f. Quicumque vult salvus esse f. 227. Vesperae de corpore Christi , manu saec. XIII, f. 228v. Preces post litanias initio mutilae, m. saec. XI, f. 232v. Adnotatio de antiphonis, responsoriis,invitatoriis officii in festo cor-

poris Christi, m. saec.XIV, f. 233. 40. Merabr. in f. saec. XV, fol. 147.
IANNOTII MANETTI Psalterium de hebraica ventate in latinum trans-

latum ad Alphonsum Aragoniae Siciliae regem, translatios. Hieet et r ony mi ; praeit index. " E i u sd em adversussuae novae psalterii
translationis obtrectatoresapologeticos f. 107.

41. Membr. in f. saec. XV, fol. 182, picturis illustratila.

Idem opus cum apologetico;praeit index.

42. Membr. in 8, saec. XV, fol. 66.

Idem opus sine apologetico;praeit index.

43. Chart. in 8, saec. XV, fol. 60.

Idem opus sine translatione s. Hieronymi et apologetico.phori Landini et Petri Montispolitani

Christo-

epigrammata in lauder

lannotii Manetti f. 60. -

Epitaphium (metricum) lannoti f. 61.

44. Membr. in 8, saec. XI, fol. 143.

NOVUM TESTAMENTUM s. Hieronymi cum ep. ad Damasum. Praecedunt, f. 1 v. manu saec.XII, versiculi psalmorumet symbolum apostolorum. Capituli (sic) epistolarumet evangelior.de circulo anni , cum interpolationibus saeculi XV, f. 137.

45. Chart. in 4, saec. XV, fol. 166.

IANNOTII MANETTI Novi Testamenti nova translatio.

46. Membr. in 4, saec. Vili, fol. 149. QUATUOR EVANGELIA cum praef. s. Hieronymi et epist. ad Damasum;praeeunt,f. 5, tabulae pictae canonum evangelicorum. lonathae -

clerici scriptoris codicissubscriptio 137v. - - Capitulare f.

evangeliorum de circulo anni f. 137 v.

lectionum

47. Membr. in 8, saec. IX, fol. 156.

QUATUOR EVANGELIA praefat. s. Hieronymi,epist. ad Damasum cum

et Eusebii epist. ad Carpianura. Praeeuntlectiones evangeliorum per annum,m. saec.XIII, f. J (eadem mami in toto codicedies lectionum adnotataesunt litteris rubri coloris): Breves causae eiusdemevan-

gelii f. 10: Tabulaepictae canonum quatuor evangeliorum 13. f.

Ordo romanus feriae V, Parasceves Sab. sanctif. 156v.; extrema et pagina exsecta, versus duo perierunt; initium deletum; ine. (Feria quinta. Ad gloriam) omnescloggassonant.

48. Membr. in 8, saec. XII, fol. 133, picturis illustratus.

QUATUOR EVANGELIA cum praef.s. Hieronymi et epist. ad Damasum. Desunt folia aliquot inter primum et secundum.

49. Membr. in 4, saec. XII, fol. 147, pict. ili.

QUATUOR EVANGELIAcum praef. s. Hieronymi et epp. ad Damasum et ad Carpianum, praemissa, f. 1 v., tabula canonum evangeliorum.

Oblationes famulorum et ancillarum ad altare s. lacobi earumque testes, a. 1131, 1132 sub episcopo Ottone , 1142 sub Egilberto episcopo (bambergensibus) 1 et 147v. f.

50. Membr. in f. saec. IX, fol. a-b 125; cod. insignis, litteris aureis forniae uncialis et minusculae, pict. ili.
EVANGELIA secundumLucam et loannem; praeceduntargumenta ex Hieronymo.- Capitulare evangeliorumf. 116.
Adnotatio de codice corapacto a. (M) ccc (?) LXXIX f. 125 v.

51. Membr. in 4, saec. XI vel XII, fol. 119. EVANGELIA sec. Matthaeum (usque ad cap. ix, v. 1) et loannem (u. ad e. xxi, v. 23) cum glossisinter lineas et in marginibus.Praefatio, f. 1, ine. Nomen libri euangelium grece,bonumnuntium latine . Argumenta in Matthaeum f. 3, et in loannem f. 31, ex Hieronymo. Initio, f. sine numero, anonymi rectoris scholae montispessulanae,
medici Ludovici Bavari impv fragmentum tractatus de medicina tra venena, manu saec. XIV. con-

52. Coclex redditus bibliothecae UniyersitatisHeidelbergensis. (Vide

Wilken, Geschichte der Bildung, Beraubung und Vernich-

tung der alten heidelbergischen Biichersanlmlungen, Heidelberg 1817, p. 303 et 547-548).

10

53-54. Membranacei in J2, saec. XI.

53. fol. 200. - - QUATUOR EVANGELIA praefationibus Hieronymi. cum s.

54. fol. 159. " EPISTOLAE cum argumentis.

Beati GREGORIGI (sic) pape magni epistola ad doctoresecclesie;

ine. Consideranti michi quam impar meritis f. 147.

55. Deest; iam anno 1798 desiderabatur. vetere inventario "hoc In modo describitur: Anonymi harmonia evangelistarum, germanice.Inc. In principio erat . - In 4 antiquus, ch(artae) s(criptae} 83.
56. Membr. in 8, saec. XIV, fol. 122.

Questoe il santo vangelio (etc.) compilato et ordinatamentetrattato, di tutti et quatro i vangeli rechati di grarnatichain volghare ; praeit tabula lectionum ev. per annum. Pianto della vergine Maria, della morte del suo figliuolo lo quale
fece santo Bernardo ; ine. Chi mi dar al chapo mo acqua f. 102v.

Historia humanae redeniptionis, imperfecta alia manu; ine. Essendo abbattuta lumana generatione tanta miseria per lungo tempo f. lllv. in

57. Membr. miscellanei^ in 8, saec. IX vel X, fol. 173.

Tabulae codd. monasterii s. Nazarii in Laurissa f. 1.

Fragmentum-testamenti,

mami saec. X, (testamentum est Bru-

nonis arcliiep. coloniensis,qui obiit a. 966-, integrum vide apud Pertz, Mon. Germ. Hist, Scriptt. T. IV, p. 274) f. 8v. S. PAULI epistolae(ep. ad Laodicenses f. 126), cum prologo anonymi auctoris, argumentis et carmine s. Damasi in laudem Pauli apostoli. Prologus ine. Primum quaeritur quemadmodum euangelia f. 9. posi
Grunnii Corococtae Por celli testamentum f. 163 v.

S. AUGUSTINI homiliae(duae)recitandaein solemnitatibus martyrum ; prima ine. Quotienscumque K. sanctorum martyrum solempniacelefr. bramus f, 165; altera Quotienssolemnitates martyrum caelebramus (etc.) cogitare debemus f. 168v. De resurrectioneuel uita sanctorum} ine. Haec est contemplatiua
uita beata f. 170v.

De qualitate glorificatorum corporum qiiae in resurrectione futura sunt ; ine. Ibi diuersi quidem sexus f. 172. De futuro iudicio uel aeterni tate supplicii ac de qualitate gehen(nae?) , fine mutilus; ine. Ageam (sic) cum ad illud ultimum f. 172v. Fragmentum epistolae anonymi ad Paternum (episcopum?); auctor, philosophiae studiosus, qtieritur se in terram peregrinationis de-

11

trusum et communis commodi causa in exilium relegatum uictus et

uestitus penuria laborare, et ab eo ad quem scribit penitus esseneglectum f. 173.

58. Membr. in 8, saec. XIII vel XIV, fol. 223. ActusApostolor. Epistolaecanonicae Apocalypsis, et cum glossainter
lineas et in marginibus.

59-60. Membranacei f. saec. in XIII, fol. 231 et 238, picturis illustrati.

VETUS TESTAMENTUM a Genesiad Deuteronoruium, cum glossamystica, morali et allegorica, et catena ex patribus, praesertim Augustino, Beda, Gregorio, Hieronymo, Isidoro, Rhabano, Strabene;
item glossae in marginibus varia rnanu.

61. Membr. in 4, saec. XIII,

fol. 138.

LIBER NUMERORUM, glossaordinaria et catena ex patribus, praecum sertim Augustino, Gregorio, Hieronymo, Isidoro, Rhabano.

"62. Membr. 4, saec. in XIII, fol. 224.

REGUM libri quatuor, cum glossa ordinaria et catena,praesertim ex
Beda, Gregorio, Hieronymo et Rhabano.

63. Membr. in 4, saec. XIII,

fol. 101.

PARALIPOMENON duo, cum prologis s. Hieronymi, glossa ordinaria libri et excerptis, praesertim ex Gregorio et Rhabano.
I

64. Membr. in f. saec. XIII, fol. 110. Liber IOB, cum prol. s. Hieronymi et glossa allegoricaet morali.

65. Membr. in 4, saec. IX vel X, fol. 200.

PSALTERIUM, cum glossis praemissis initiis psalmorum.Moysi f. 194. Sequuntur preces liturgicae, alia manu. BOETII tractatus de divisione, fine mutilus, f. 198.

Canticum

66. Membr. in 8, saec. XII, fol. 185.

PSALTERIUM glossa ex Cassiodorio et Augustino. cum - Cantica I saia e f. 172 - - Ezechiae regis f. 172v. - Anna e f. 173v. Moysi f. 174v. - A n n a e (Habacuc); ine. Domine audiui f. 176 - Moysi ; ine. Audite coeli f. 178.

12

S. THOMAE oratio qua utebaturquotidieante quam studeret; ine.

Creator ineffcibilis, manu saec. XIII, f. 183.

B. ATJGUSTINI oratio deuotissima centra pestemeuitandam;et ad oranebonumimpetranduzn ine. DomineIhesuChriste regum ; rex
Omni sero antequam eas dormitum hos septem uersus cum oratione sequenti dicas etc.; ine. Illumina oculosmeos " - Excerpta ex psalmis et sententiae piae", ine. ,Educ de carcere animam meam ; manu
saec. XV, f. 183.

Fragmentuni indicis alphabetici tractatus de doctrina morum, e codice

s. XIV, f. 184.

67. Membr. in 8, saec. IX, fol. 101.

S. ISIDORIhomelia ; ine. Breuis est huius mundi felicitas f. Iv.

Sermo de falso amico ; ine. <s Protectoret nutritor spiritus sanctus

est f. 2.

Oratio
ste f. 4 v.

ad ss. Trinitatem;

ine. Miserere Domine Miserere Chri-

Expositio aliquot psalmorum, fine mutila. Praeeunt: Erembertus supplicans s. Martino (pictura cum inscriptione)f. 5, et P sai mi f. 6. Interpretatio incipit: Domine ne in furore tuo arguas me etc. Ista vox est penitentium et requies in futuro praecantium f. 23. 68. Membr. in 4, saec. Vili, fol. 46.

Glossae Psalmos; ine. a concilio in multar(d est) totoisraelpraedicabo. Codex initio mutilus incipit a psalmo 39. 69. Membr. in 4, saec. XIII vel XIV, fol. 219. PSALMI DAVID, cum glossa ex s. Augustino,
dorio, s. Hieronymo et Remigio.

Abbono,

Cassio-

70. Membr. in 4, saec. XIII, fol. 113. Glossa in Psalmos David similis cod. praecedenti-, fine mutila. 71. Chart. in 4, saec. XV, fol. 302. PSALMI DAVID,cum glossa,cuius praefatio ine. Inclitus Rex Regniti dominusnoster Ihesus Christus in euangeliolegitur .

72. Chart. in 4, saec.XIV vel XV, fol. 171.

NICOLAI GORRAM DE glossa in Psalmos.Codex fine mutilus.

13

73. Membr. in 4, saec. XI, fol. 66. WILLIRAMMI Eberespergensis abbatisparaphrasis duplexCantici Canticorum, cannine heroico latino et soluta oratione teutonica. Prologi
prima pagina recenti manu suppleta.

74. Membr. in 8, saec. XIII,

fol. 102.

(HoNORii AUGDSTODUNENSIS) expositio super Cantica Canticorum. Epilogus sigilli s. M aria e eiusdem Honorii f. 101v. Fine codicis, f. sine numero, pagella membranacea exhibens tabulam
expensarum, lingua germanica.

75. Membr. in 8, saec. XIV,

fol. 84.

HONORIIAUGUSTODUNENSIS expositio in Cantica Canticorum.

76. Membr. in 8, saec. XI, fol. 20.

CANTICACANTICORUM2. Praecedunt, f. 1, versus Salomonis ; ine. f.
Hunc cecinit Salomon mira dulcedine librum .

Exposicio super canticum Canticorum ; ine. Canticum Canticorum quod hebrei sirasirim uocant grece dicitur epithalamion f. 3v.

77. Membr. in 8, saec. XV, fol. 138.

Tabula librum codicis f. 1. f. 6.

Mag. DE GEILNHUSEN, prepositi eccl. wormacensis,lectura super

Cantica Canticorum

S. IOHANNIS CHRYSOSTOMI sermo de Absalon f. 125. B. BERNHARDI abbatis tractatus de confessione f. 129.

MAG. HEINRICILANGENSTEIN Hassia epistola exhortatoria ad vitam de

spiritualenlmissadominoEberhardo Yppelhorndecano ecclesiae moguntinae f. 133.

78. Membr. in 8, saec. XI, fol. 137. PROVERBIA Salomonis(f. primum est bis repetitum) f. 1. Indiculus librorum; ine. Epistolae Pauli - Parabolae/Salomonis f. 71 v.

Ecclesiastes, cunaprologo s. Hieronymi, f. 72. Epistolae s. lacobi f. 100, s. Petri f. 107v. et 114v. s. loannis f. 119v. 126v. et 127v. et s. lacobi (iterum) f. 130. Neumarum vocabula,metrice; ine. Eptaphonus. Strophicus.Punctum. Porrectus. Oriscus (cum neumis) f. 137. S. Hieronymi prologus in septem epistolas canonicasf. 137. Totus codex cum glossis.

14

79. Chart. in 4, scriptus a. 1474, fol. 331.

PROVERBIA Salomoniset prologi s. Hieronymi, cum glossa.Praemit-

titur: Soletqueri de Salomone sii perditus f. 1. an

S. HIERONYMI expositio in Ecclesiastenf. 208. DIONYSII CARTUSIENSIS librum Sapientiae f. 254. super

80. Membr. in f. saec. XIV, fol. 200.

VETUS TESTAMENTUM Proverbiis ad Ecclesiasticum, cum praefatioa

nibus et glossa ex s. Hieronyino,

Rhabano aliisque. Glossaein

marginibus aliae varia mami. Adnotationesvariae theologicae et biblicae f. 194v.

Tractatus scholasticus de Trinitate, initio et fine mutilus, f. 196.

81. Menibr. in f. saec. XIV, fol. 122. LIBER ISAIAE,cum prologo s. Hieronymi et glossa ordinaria. - Folio ultimo scriptura stylo plumbeo exarata, quae vix legi potest.
82-83. Membranacei
dinaria.

in f. saec. XIV.

82. fol. 147. -

Liber IEREMIAE, cum prologo s. Hieronymi et glossa or-

83. fol. 183. - - EZECHIEL DANIEL, cum prologis s. Hieronymi et glossa et

ordinaria.

84. Membr. in 4, saec. XIV,

fol. 126.

PROPHETAE MINORES, prologis s. Hieronymi et glossa ordinaria. cum

85. Membr. in 8, saec. XII, fol. 48.

IEREMIAE lamentationes et oratio, cum glossa ordinaria. Codex fine
mutilus.

86. Membr. in 16, saec. XIII vel XIV, fol. 172. Glossa in leremiae lamentationes; ine. Et propter hoc etiam
desgnandum connexiotrium clausularum sub una littera f. 1. Jit

Mag. SIBODONIS decretaliumsummabona f. 137; praeit, f. 136,

tabula.

87. Membr. in f. saec. XIV, fol. 197. EVANGELIA MATTHAEI MARCI cum prologis et glossa ordinaria, et ,

allegorica, morali et ex Abbone, Ambrosio, Augustino, Beda, Chrysostomo, Gregorio, Hilario, Hieronymo, Rhabano,
Remigio et Victorino.

15

88. Membr. in f. saec. XIV,

fol. 142.

EVANGELIA MATTHAEI MARCI,cum prologis et glossa ordinaria et et ex Ambrosio, Augustino, Beda, Io. Chrysostomo, Hieronymo, Rhabano aliisque (idem opus quod supra, cod. 87); f. 1 et ultimo glossaealiae alia manu. Fragmentum paene deletum de mysteriis Sacrae Scripturae
f. 142v.

89. Membr. in f. saec. XIV, fol. 190. EVANGELIA LUCAEet IOANNIS, cum prologis et glossaordinaria,allegorica et ex Ambrosio, A u gustino, Beda, Hieronymo et aliis.

Sententiae

moralesaliquot f. 190v. fol. 143.

90. Membr. in 4, saec. XIV,

EPISTOLAE canonicae APOCALYPSIS f. 42 v.

f. 1.

ACTUSAPOSTOLORUM 75. Totus codex cum praefationibus et glossa f.

ordinaria, allegorica et ex Augustino,

bano aliisque.

Beda, Hieronymo,

Rha-

91. Membr. in 8, saec. XI, fol. 68.

S. PAULI EPISTOLAE Romanos f. 1, ad Corinthios prima (fine muad

tila) f. 25, ad Hebraeosf. 55. Cum glossis. 92. Membr. in 8, saec. XIV,
Expositio

fol. 70.

in epistolas s. P a u 1i ad Timotheum, ad Titum, ad

Philemonem et ad Hebraeos f. 2 ; ine. Qui docetjilum suum etc. Eccl. xxx, 3. Finis et est causacausarumet effectmcausarum.

93. Membr. in 4, saec. XII, fol. 42.

EPISTOLAE CANONICAE, prologo s. Hieronymi et glossis. cum 94. Membr. in f. saec. XIV, fol. 370. S. PAULI EPISTOLAE, cum glossa ordinaria. Praeeunt: Prologus in epp. s. Pauli universas; ine. Dixit Esther ad regem Assuerum etc.
Esth. vii. Cum adiutorio domini saluatoris ex hoc nerbo sumimus exordium

f. Iv. : Prologus in ep. ad Romanos 3: Prologus alius in ep. ad Rof. manos f. 3v. - In marginibus codicis glossaealia manu.

95. Membr. in f. saec. XIV, fol. 140, picturis illustratus.

APOCALYPSIS, 'EPISTOLAE CANONICAE et ACTUS APOSTOLORUM, cum pr-

16

logis et glossa ex Augustino,

Rhabano aliisque.

Beda, G-regorio, Hieronymo,

96. Membr. in 4, saec. XIV, fol. 73. Expositioin Apocalypsim; ine. Aser pinguispanis estetprebebit
delicias regibus . Initio codicis, f. sine numero, testamentum, lingua germanica,

rogatum in civitate s. Galli a. 1331, adhibitum in compactionecodicis. 97. Chart. in 4, saec. XV, fol. 509. Lectura in Apocalypsim, ad usura Studii Heidelbergensis. In calce legitur expositoresprincipales huius libri: s. Augustinus, quidam loannes (Chrysostomus); Beda, Helinandus, Ambertus, Gilbertus,loachim, Bellagaius, Richardus, compilacio Lyrae et Riaperti et unius card. forte Hugonis ac aliorum plurimorum doctorum . Index quaestionum
huius libri f. 509.

98. Membr. in 8, saec. XI, fol. 56. APOCALYPSIS glossa;praef. ine. lohannes cum apostolus euangelista et
a domino Christo electus. -- Folia 49-50 suppleta manu saec. XII et sine

glossa.- F. 46-48 chart. glossa quae desideratur1.e., manu saec.XIV. Tractatus de divinis officiis; ine. Legitur in ecclesiastica historia quod nabuchodonosorrex f. 52.

99. Membr. in f. saec. XV, fol. 358, picturis illustratus.

NICOLAI LYRA postilla in Vetus Testamentuma Genesiad Reges. DE 100-101. Chartacei in 4, saec. XV.
NICOLA:DE LYRA postilla in Vetus Testamentum.
100. fol. 179. - - A Genesi ad librum Ruth.

101. fol. 175. - - A Regibusad Esther, omissolibro ludith; postilla in Nehemiam (Esdrae 1. 2) mutila inter f. 150 et 151.

102. Chart. in 4, saec. XIV vel XV, fol. 304,

NICOLA: LYRA postillla in Psalterium. DE

103. Membr. in f. saec. XIV, fol. 222.

N:COLAI LYRAliber super Psalterium , DE

17

104. Membr. in f. saec. XIV-XV, fol. 106. NYCOLAI LYRApostilla super VetusTestamentum,Proverbiis DE a
ad Ecclesiasticum,et in secundum(tertium) librum Esdrae, mutila fine Cantici et initio Sapientiae.

105. Membr. in f. saec.XIV, fol. 182, picturis illustratus.

NICOLA: LYRA postilla super primum,secundum DE (Nehemiam) et
tertium librum Esdrae, Proverbia Salomonis,Ecclesiasten,Cantica Canticorum et Ecclesiasticum.

106. Membr. in 4, saec. XIV, fol. 193.

NYCOLAI LYRA postilla super Isaiam, Danielem et Prophetas DE
minores.

107-109. Membranaceiin f. saec.XIV, pici ili.

NYCOLAI LYRA postilla super Vetus Testamentum. DE
107. fol. 203. Isaias et Hieremias.

108. fol. 243. - - Baruch, Historia Susannae et Belis et Draconis, Ezechiel (picturis ichnographicis illustratus), Daniel et Prophetae minores. 109. fol. 206 - - Machabaei, Tobias, Ruth, Paralipomena, Oratio Manassae regis, Esther et lob.

110. Membr. in f. saec.XIV, fol. 215, pici ili.

NYCOLAIDE LYRA postilla super quatuor Evangelia.

111. Membr. in 4, scriptus anno 1391, fol. 263.

.NYCOLAIDE LYRA postilla super quatuor Evangelistas . Praeeunt, f. 1-2. Lectiones Evangeliorum per annum.
1

Libellus de descriptione terre sancte, ine. Gloriose ac sancte Ciuitatis lerusalem nec non et totius terre sancteperegrinationem scre cupientes f. 258.

112. Membr. in f. scriptus a. 1379, fol. 292, pici ili.

NICOLAI LYRA commentarius epistolass. Pauli, epistolas canoniDE in cas, Actus apostolorumet Apocalypsim. 113. Chari in 4, saec. XIV, fol. 236. NYCOLAI LYRA postilla super epistolass. Pauli * et Apocalypsim. DE

18

114. Membr. in 4, scriptus anno 1387, fol. 190.

NICOLA: LYRA postilla super epistolass. Pauli et epistolascaDE
nonicas.

115. Chart. in 4, saec. XIV,

fol. 176.

NYCOLAI LYRA postilla super Apokalypsim Actus apostolorum, DE ludith, lob et Machabaeos.

116. Membr. in f. scriptus a. 1428, fol. 286.

NYCOLAI LYRA moralia super totam Bibliam . DE

117. Chart. in 4, scriptus a. 1442, fol. 174.

CONRADI SOLTAULBEexpositio in Psalterium. Prooemiumf. ultimo.

118. Chart. in 4, saec. XV, fol. 490.

RUPERTI HOLCOTT lectiones in libros Sapientiae.tica f. 471.

Tabula alphabe-

119. Chart. in 4, scriptus a. 1419, fol. 221.

IACOBIDELAUSANNA reportacio in Sapientiae et Proverbiorum libros. S. Augustini tractatus viciorum et virtutum f. 202. Beati Augustini planctus f. 215v.
E i u s d. de honestate Eiusd. theoreuma mulierum f. 217. f. 218.

Fragmentum vitae (s. loannis

Chrysostomi)

graece, manu s. XII;

ine. . . . yp TOdouToi; x.7.xot; x.^o6s; lviTUTo; y.o YV yetpwTo;1 TO '/.ai

Tuavro;u^y/XoTEpo; f. 220 et 221 membranaceis.

120. Chart. in 4, saec. XV, fol. 139.

QUATUOR EVANGELIA prologi s. Hieronymi, cum glossa. et

121. Chart. in f. scriptusa. 1405-1410, 280, in duaspartesdivisus. fol.

NOVUM TESTAMENTUM prologi s. Hieronymi, cum glossis.- Insunt: et s. Pauli epistola ad Laodicenos f. 179v.: - Evangelium Nicodemi, initio mutilum, f. 233.

122. Chart. in 4, saec.XV, fol. 484.

IOANNIS TRUCZEMBACH DE expositio in quatuor Evangelia, collecta

ex Nicolaode Lyra, Nic(olao)de Gor(r)am,glossacontinuatas. Thome

19

Aquinatis et aliis doctoribus, et lecta in studio heydelbergensi anni 1442-1443 .

123. Chart. in 4, saec.XV, fol. 358. Expositio receptain forma de glo(ssa) Grorram super (psalm.) Beati
immaculati in uia ; ine. Beati (etc.) ps. CXVIII, in precedeniibus egit
de laude dei (fine caret) f. 1. GYLBERTIsermones super Cantica f. 21.

CHONRADI (ConradiBrunwilerensis) sermones breues (de sanctiset de festis per anni circulum) facti dum sead curiam romanamrecepissetet
suos aduersarios et ueritatem coram papa Urbani (sic) deuicisset f. 105.

SIMONIS CASSIA, DE ordinis fr. eremit. s. Augustini, sermonesXIV

de morali gloria f. 126.

S. IOANNIS Evangelium cum glossa (imperfectum)f. 166. Expositio in Evangelium s. Matthaei ex Gregorio, Graufredo, Bernardo (imperfecta);ine. Gregario quod caro Christ ad capiendum
diabolum hamus fuit f. 221. De contractibus; ine. (D)e translatione rerum temporalium ab uno
homine ad alium f. 225.

124. Chart, in 4, saec. XIV, fol. 305.

PHILIPP! ....
I. Christi f. 1.

(nomen erasum) excerpta ex evangeliis de passione

FRATRIS ALLEXANDRIDE ALLEXANDRIA expositio in Evangelium

s. loannis et in prologum s. Hieronymi f. 37.

WYKLEFF in Anglia que sunt condempnata Londonii s. anno do-

mini MCCC a 13 episcopiset archiepiscopocantuariensi et a triginta 80

magistris f. 302.
Adnotationes de Novo Testamento et morales f. 303.

Utrum Christus sumpsit corpus et sanguinem in cena cum aliis f. 304 v.

125. Chart. in 4, saec. XIV et XV, fol. 197.

NICOLAI GORRAM DE expositio in Evangelium loannis, scr. a. 1387. (Eiusdem) in Cantica, scr. a. 1411, f. 131. ALLAx(andri?) DE HAL(es?)(sic) in festo Lancee (sermo)f. 196.

Senno de Spiritu Sanctof. 197v.; ine. lile uos docebit omnia, sic
scribit lohannes .

126-131. Chartacei in 8, saec. XV. MAGISTRI HEINRICI HOMBERG principaliaet minus princiDE dubia
palia in Lucae Evangelium et prologos.

20

126. fol. 436. " Prologi et cap. I Evangeli!. Praeit f. 1 ordo dubiorum. 127. fol. 370. - - Cap. XIII, f. 1; cap. XIV, f. 67; cap. XVI, f. 260v.
Codex 127 loco non suo; post 131 collocandus.

128. fol. 227. - - Gap. HI, f. 1. 129. fol. 309. - - Cap. V, f. 1; cap. VI, f. 129 (in calce huius cap.: Datum anno domini M. CCCC 15 ). 130. fol. 228. - - Cap. VII (scr. a. 1415), f. 1; cap. VIH, f. 113 v.

131. fol. 278. - - Cap. XI (scr. a. 1419),f. 1; ordo dubiorumhuius cap.f. 273v. 132. Chart. in 8, saec. XVI, fol. 88. Expositio in epistolams. Paul i ad Romanosusque ad cap. X; ine. Argumentum. Merito hec inter epistolasprima (in calce f. 23 v. adnotationes lingua germanica, alia mami) f. 1.

Diui P a u 1i apostoli epistolaad Romanos liber impressus , Wittenburgii a. 1515, cum adnotationibus mss. inter lineas et in marginibus, f. 24. P r e e e s liturgicae variae ad complendam missam f. 52. - M i s s a de compassioneb. Mariae virginis f. 52v. - Sequuntur aliae missae et f. 55 p r e ee s lingua germanica.

MARTINIHINDENEZ expositio in epistolams. Pauli ad Romanos, usque

ad cap. Vili, f. 58. Divi Pauli ad Titum epistola sancta , liber impressus Wittenburgii a. 1516; habentur et hic adnotationes mss. in marginibus et inter lineas, f. 80.

Expositio in epistolam s. Pauli

littoris f. 84.

ad Titum; ine. De Nicopoli attici

133. Membr. in 8, saec. XIV

vel XV,

fol. 150.

NICOLAIDE GORRAM epistolas s. Pauli ad Corinthios . in

134. Chart. in 4, saee. XV, fol. 164. Liber dialogorum de scrutinio scripturarum ; ine. Scrutamini scripturas (etc.) loh. V Episcopusuolens ludeos instruere . 135. Membr. in 8, saec. IX, fol. 52. Imago Crucifixi, adstantibus b. Maria virgine, s. loanne et propheta,
atramente et rubrica depicta, f. 1.

Interpretatio vocum hebraicarumexs. Hieronymo, fine mut. f. Iv. Expositio in quatuor E vangeli a, imperfecta, f. 37; ine. Primis (sic) quaerendum omnium librorum tempus>. est

136. Membr. in 8, saec. XIV, fol. 48.

EXPOSITIO BIBLIEsuper rara vocabula ; ine. Desiderio mei desideratas accepi litteras allusionis f. 1v.

21

Vocabula psalterii, latine et germanice,f. 41. Passionaliavocabula , item latine et germanice,f. 41 v.

Argumenta Bibliorum Sacrorum f. 42.
Index Bibliorum f. 48.

Vocabulorum

latinorum interpretatio, alia manu, f. 48.

137. Chart. in 8, saec. XIV, fol. 89. SummaomniumcapitumBibliorum

Sacrorum, imperfecta.

138. Membr. in 8, saec. XIV, fol. 144. Breuiloquium in SacraScriptura; ine. Flectogenuamea ad
patrem domini nostri I. Chr. f. 1. S er m o de poenitentia; ine. Gaudium est angeli Dei etc. peni-

tentia agendaest multis de causis f. 32.

BERTOLDI rusticanus de sanctis , id est sermones de sanctis et de festis per anni circulum, f. 35 v. GEROI (GERHOI)RICHENBERGENSIS Tundali Hibernensis, a. 1144, visio
f. 122.

Sermones
(etc.). Hiis 139. Chart.

de corporeChristi, fine mut. Primus ine. Venitecomedite,

uerbis dominus nos inuitat ad salutare conuiuium, f. 132 v. fol. 188.

in 8, saec. XV,

BIBLIA AUREA, e. sententiae virtutibus et vitiis ordine alphabetico, i. de

ex Sacvis Bibliis, f. 1. Notae chronologicae et geographicae de historia Veteris
menti et de Palaestina f. 184.

Testa-

Signa mortis; ine. si facies infirmi omninodissimilis est f. 184v. Adnotatiuncula de significatane verborum voveo domino f. 184 v. Expositio parabolae omnis arbor non afferens fructum - - Adnotationes breves : de urbe Reatina: ex homiliis s. Gregorii magni: de Sodoma, lericho et Babylone f. 185. -- Centra pestilentiam (lingua germ.) f. 185v. - - Remedia contra morbos varios (lingua germ.) -

De sancto Angus ti no f. 186v. -

De quindecim gradibus -

De campana f. 187. - De malis mulieribus - De Karolo magno f. 187v. - De cilicio - Medicinalia f. 188v.

140. Membr. in f. saec. XII vel XIII, fol. 190. ALANI de aequivocis mysticis, i. e. Sacrae Scripturae oculus sive de vocabulorum significationibus,ordine alphabetico,f. 1. Hortationes et monita ad episcopos,ad praelatos, ad religiosos, ad

22

scholares,ad iudices vel potentes, ad divites, ad pauperes, saeculares, ad ad principes, ad iuvenes, ad seneset ad omnes,ex Sacris Bibliis f. 188; ine. Ad episcopos Paulus. Si quis episcopaium desiderai.

141. Chart. in 4, saec. XV, fol. 238.

Medicinalia, lingua germanica, f. 1. Ad interrogandum infirmum (de fide christiana) f. 1v. Tabulae horariae, latine et germanice f. Iv. Vocabula astronomica interpretata lingua germanica f. 2v.
Glossae breves in orationem dominicarn f. 3.

Sententiaede lesu Christo ex Augii stino, Bernardo, Chrysostomo, Damasceno et Hugone de s. Victore f. 3v. Versus super quartum sententiarumf. 4.
De fructu passionis Christi et de statu hominis post peccatum;

ine. Nunc dicendumest de fructu passionis Christi f. 12.

De interdicto, adnotationes breves, f. 13 v.

De malis que secuta sunt ex negligentia; ine. Negligentialectionis in multis monasteriis multa mala secuta sunt f. 14.

ACTUS APOSTOLORUM, prologo s. Hieronymi et argumento, scr. cum

a. 1410, f. 15. De nera morum conuersione ; ine. (D)icto de stabiliate dicendum
est de morum conuersione f. 38.

FRATRIS B(ERNARDINI) SENISdistinctiones exemplorum noui et DE ueteris testamenti, abbreuiate et reducte ad diuersas materias secundum ordinem alphafoeti , scr. a. 1461, f. 40. Ordo librorum Veteris et Novi Testamenti, metrice, f. 152.

Concordantiaequatuor Evangelistarum, scr. a. 1461, f. 153.

Registrum euangelistarum anni et dies gestorum lesu Christi secun-

dum b. Augustinum et Remigium et Gerandum ; ine. Nota quodIhesus Christus natus est de beata uirgine Maria f. 155v. Socratis dieta ; ine. Age sic alienum ut tuum non obliuiscaris
negocium f. 158.

G-REGORIUS nobilitate ; ine. Quid prodest ei generatio quem de

mores sordidant f. 158.

De avibus; ine. Primus (sic) auis est aquila f. 158v.

Sermones
orandum
naturalibus

de dedicatone ecclesiae et de b. Virgine; primus ine.

f. 159.

Domus mea (etc.). Quia hodie agitur de dedicationeecclesiae quae ad

est constructa
f. 167 v.

HIERONYMI tractatus de uiciis et uirtutibus cum suis exemplis et

Sermones varii et sententae de rebus ex sacris scripturis et pa-

tribus ad usum sermonum; primus sermo,de novo sacerdote,ine. Vidi

23

Ancjelumstantem(etc.) Apoc.In uerbis premissistria possimi breuiter

notari f. 188v.
cura f. 238.

De octo beatitudinibus ine. Beati qui habitant(etc.)Ps. Omnis ;

mortalium

Adnotatiunculae de cruce et sepultura Christi f. 238. 142. Chart. et membr. in 4, saec. XIV
MARSILII Casus
nibus

et XV, fol. 292.

f. 27. extracti de sacris cano-

FRATRISGERARDI figure Bibliae, imperf. (membr.) f. 1.

DE INGHEN lectura excommunicationurn in Matthaeum latae sententiae

De septem verbis Christi crucifixi; ine. (Ujltima Christi nerba f. 173.

f. 188.

(NicoLAi DE LYRA)expositio in Danielem prophetam(membr.)f. 224. Eiusdem postilla super Apocalypsim (membr.)f. 265.

143. Chart. in 4, saec.XV, fol. a 50; magnani partem xylographice impressus.

Index et accurata descriptio libri, mami A. Zappelli, Scriptoris vaticani, f. a. Providentia b. Mariae Virginia, seu historia eius ex Canticis Canticorum Ugno impressa (ordo turbatus restituendus prout indicatur in folio a) f. 1. Biblia pauperum, item ligneis tabulis impressa (tabula desideratur initio et inter f. 18 et 19) f. 10. Dis ist ein baum in dem man lichtlicht der biblischen hystorien geschicht inge dencken mag. , i. e. arbor generationis ab Adam ad

I. Christum, lingua germanica;ine. Ich han gemercket geschichtder die

heilgen biblischen hystorien , manu saec. XV exeuntis, f. 30.

Historia
tur) f. 41.

David

tabulis ligneis impressa (prima tabula desidera-

144. Membr. in 8, saec. XV, fol. 128. Tabula super diccionarium repertorium morale ordine alphabetico; prologus ine. Notandum igitur quod in ista presenti tabula 115. Chart. in 4, saec. XIV, fol. 241.

LIBER MANUTRECTUS e. mammotrectus) f. 1. (i. S. HIERONYMI liber hebraycarum vocum f. 220 v.

146. Membr. in f., saec. XIV vel XV, fol. 83.

(NicoLAi DE GORRAM) expositio prologorum s. Hieronymi in libros
sacrarum Scripturarum.

24

147. Membr. in 4, saec. IX, fol. 133.

S. CLEMENTIS Recognitionum libri X latine, cum prologo Rufini Torri t ani interpretis (liber Ius est fine mutilus et IIUS initio caret) f. 1. CLEMENTIS epistolae ad lacobuia latine; fine mut. (quae desunt manu
recenti suppiet) f. 126.

148. Membr. in 8, saec. XV. fol. 106.

DIONYSIIAREOPAGITAE opuscula latine reddita ab Ambrosio
maldulensi a. 1436: De coelesti hierarchia f. 1 De

Ca-

ecclesiastica

hierarchia f. 25 v. - - De divinis nominibus f. 58 v. logia f. 104.

De mystica theo-

149. Chart. in 4, saec. XV, fol. 248.

IOANNIS WENCKexpositio in librum Dionysii Areopagitae de
coelesti hierarchia dupliciter latine translatum, cum prologo et epigrammate in eurndem Dionysium, script, a. 1455, f. 1.

PETRILUDERDE KYSLARO epistola ad loannem Wenck data a. 1456

f. 140 v.

DIONYSIIAREOPAGITAE opuscula latine, ex interpretatione Ambrosii Camaldulensis a. 1436, scr. a. 1455: De coelesti hierarchia f. 146 De ecclesiastica hierarchia f. 172 De divinis nominibus f. 200 De

niystica theologia f. 240. Sequitur f. 243v. adnotatiuncula de transmissione interpretationis Ambrosii ad Nicolaum de Cusza facta a. 1443 per
mag. Paulum florentinum.

IOANNIS WENCK sermo in s. Dionysium Areop. et sociosmartyres,

habitus Heidelbergae a. 1457, f. 243v.
E i u s d e m sermo in die nativitatis
f. 246.

Christi

habitus

a. 1458 f. 245.

E i u s d e m alius sermo in festo Epiphaniae habitus a. 1478

Adnotatio brevis de concilio Constantiensi f. 248v.

150. Membr. in 8, saec. XV, fol. 193.

S. IGNATIIANTIOCHENI epistolaeXII f. 1. HYRONIS discipuli et successoris episcopatulaus s. Ignatii f. 60v. in S. POLYCARPI epist. ad Philippensesf. 61.
S. ANTONII abbatis epistolae VII
HIERONYMI vita HERMAE Pastoris s. Antoni! mandata e libro

f. 66.
de viris illustribus f. 94. f. 93.

et similitudines

XYSTI PYTHAGORICI enchiridion-,praeeunt de eodemtestimonia Augustini et anonymi f. 181.

25

151. Membr. in 4, scriptus a. 1387,fol. 92, picturis illustratus.

ORIGENIS ADAMANTI: super Cantica Canticorum f. 1. HIERONYMI epistola ad Damasumde Origene f. 79v.

ORIGENIS omelie(duae)in CanticaCanticorum f. 80.

152. Chart. in 4, saec.XIV, fol. 221.

S. IOHANNIS CHRYSOSTOMI euangelium super Matthaei homiliae 44;
praeit tabula. Script, a. 1388, f. 1.

Auctoritates diuersorum (i. e. sententiaemorales);ine. Ante senectutemconsiderandum qualiter sii uiuendum f. 179v. est Magistrorum parisiensiumterminaciones (i. e. casusmorales);ine. Quedam(1. quaerendum)si communicareexcommunicatis casu non in
concesso mortale peccatum f. 181. sit FR. ANGELI LAMBARDI ordinis heremit. regule theologice super
audiendis confessionibus f. 181 v. libri duo f. 182 v. HUGONIS card. de confessione

<"< Speculumclericorum ; ine. <.< Prima superficies speculihuius f. 188.

De decretalibus
dotis custodiunt scientiam

summa in libros V digesta; ine. Labta sacer f. 192v.

153. Membr. in 4, saec, IX,

fol. 139.

IOANNISAEPISCOPI (sic) constantinopolitani commentarium in epistolam Pauli ad Haebraeos (sic) ex notis aeditum (sic) post eius obitum a Constantio presbitero antiocheno et translatum de graeco in latinum a Muciaro (sic) scolastico f. 3.

Initio codicis membranamutila, saec.IX, exbibensindicemcodicisepistolarum Sulpicii Severi et passiona rii iuxta ordinem calendarii. Item alia membrana, eiusdem fere aetatis, praebens tentamina e a r m i n u m latinorum praesertim de codicis correctore.

154. Membr. in 8, saec. XV, fol. 44.

S. IOHANNIS CRISOSTOMI de compunctione (sic) cordis libri duo f. 1. Eiusdem epistola ad Theodorum amicum lapsum f. 15v.
Eiusd. Sermones
breuiare

de reparatione lapsi f. 19v. quinque in nativitatem domini; ine. Grandis qudem est

Eiusd. liber super uerbo quod nemo leditur nisi a seipso f. 35.

dilectissimhodiernadominicenatiuitatis solemnitas dies breuiscogit sed

sermonem f. 45.

155. Chart. praeter folia aliquot membranacea, 12, saec.XIV, fol. 74. in
S. IOANNIS CHRYSOSTOMI tractatus de reparationelapsi, scr. a. 1421,f. 1.

26

S. GREGORII(facile Magni) sententiae morales; ine. . considerentur Si

que et quantasunt que sanctislabuntur f. 36v.

S. loannis Chrysostomi tractatus in Eutropium f. 37. Preces de passionedomini, de s. G e o r i o et de X millibus martyribus f. 43.

S. Io. Chrysostomi

de compunccionecordis libri duo f. 43v.

156. Membr. in 12, saec. XIV et XII, fol. 51.

Excerpta de scala fidei, sive opus super symbolum apostolorum manu s. XIV; ine. Circa primum gradum huius scale quem beatus Petrus posuit s. credo in deum patrem f. 1. Epitome Veteris Testamenti, manu s. XII; ine. Sicut Moyse primo omniumprophetarum insinuante f. 12v. De locis Palestinae, manu s. XII, fine mutilus; ine. Certum
stilum sumens f. 49.

157. Membr. in 12, saec. XIV et XV, fol. 208.

Symbolum apostolorum, cum eorumnominibussingulisarticulis, f. 1 v. De stultitia peccatorum,fragmentum, f. 1 v.
Esempla varia philosophica, historica et moralia; ine. legitur quod qui-

damphilosoplius30 annis stetit in solitudineut cognosceret naturamapis f. 2. ALDEBRANDINI TDSCIde ord. fr. predicatorum opus quod dicitur scala (ex loh. Climaco); ine. Funiculus triplex difficile rumpitur f. 5. Sermones de sanctis et de tempore; primus est de s. Andrea; ine. .Proposito sibi gaudio (etc.) s. Paul, ad Hebr. Ad commendationem
b. Andrene f. 30 v.

Expositiones breves (initio et fine mutilae) epistolarum et evangeliorum per anni circulum, a feria quinta maioris hebdomadaead decimamquintam post Trinitatem, quinio decerptus e codice s. XIH vel XIV,

a folio 58 ad 67; ine. (Prin}cipesceli. HesterX. Fecit rex assuerus magnum conuiuium cunctisprincipibus terre f. 114. (S. BONAVENTVRAE) Opus (de peccatis) quod dicitur serpens ine. ; Tres sunt ternarii peccatoruminfames f. 124. Sermones; primus est de b. Virgine; ine. Non omnes audiunt qui epistolamde beata uirgine intelligunt eam f. 142. Sermones quadragesimales; ine. TempusJlendi et tempusridendi. Eccl. III. Duo ponuntur f. 154. Expositio missae; ine. Sacerdosmittitur ad dominum ui itercedat pr populo f. 204.

Sermones de mortuis; ine. Operaillorum sequentur illos. Apoc. In hac auctoritate tracia de epistolamortuorum f. 205.
FR. THOMEDE AQUINOtractatus de articulis fidei f. 206.

27

158. Membr. in f. saec.XV, fol. a-c.260, picturis illustratus.

Fragmentum tractatus s. Cypriani de habitu virginum f. a. Tabula operum s. Cypriani imperfecta f. o. S. CYPRIANI opera f. 1. Pentii vita s. Cypriani imperfectaf. 252. 159. Chart. in 4, saec. XV, fol. 297.
f. 1 Ad Demetrianum f. 5v. Ad

S. CYPRIANI ad Donatum

Fortunatum f. 12v. - De lapsis f. 22 -- De opereet eleemosynis 31 f. De mortalitate f. 38v. - De patientia f. 44v. - De dominica oratione
f. 51 v. De sacramento calicis f. 61 v. - De disciplina et habitu virginum f. 67 - De zelo et livore f. 76 - De unitate ecclesiae catholicae f. 79 - Quod idola dii non sunt 88 - Ad Tiberitanos f. 91 Ad confessores f. 95 - - Ad Tiberitanos (iterum) f. 97 v. - Ad Antonianum de Cornelio et Novatiano f. 101v. - Ad Quirinum f. 110 - - Ad
Florentium f. 155 v. Ad Romanos f. 158 v. Ad Eucratium de

histrione f. 161 v. Ad Fidiun de infantibus baptizandis f. 162 Sententiae episcoporum f. 163v. Explicatio quarumdam fabularum de stellis (mythographus); ine.

Saturnus depingebatur supponebatur et homo senex f. 179. Ad libros Metamorphoseon v i d i i commentarius; O ine. (I)stis praemissis incipiendum est a primo ouidii metamorphoseosf. 188.
De imaginibus allegoricis et historicis deorum, heroum, regum, philosophorum etc., virtutum, et exempla varia ex legibus, historiis etc. sacris et prophanis; ine. (T^heodosius de ulta alexandri. Hex Cicilie Alexctnder f. 230.

160. Membr.

in 4, saec. X,

fol. J43.

ARNOBII (iunioris) super Psalmos praeeunte , epistolaad Laurentium

et Rusticum episcopos.

161. Membr. in 4, saec. X, fol. 236.

LACTANTII FIRMIANI Divinarum Institutionum libri VII, hoc ordine:

De falsa religione deorum, libri duo; lib. primus initio mutilus ine. a verbis Deo autem quia semper unus est , f. 1 - De falsa sapientia

philosophorum, tertius, f. 61 " De vera religioneet vera sapientia, lib. lib. quartus,f. 99 - De iustitia, lib. quintus,f. 135 - - De vero cultu,
lib. sextus, f. 164 De vita beata, lib. septimus,f. 202.
Lactantii ad De De Dei opificio, id est de ratione Firmiani metrianum , imperfectus, f. 236.

F. 236v. legitur: Antestisdomininimiumpraeclarus amande-Hunc

tibi lotharius librum sic scriberefecit . Sequitur versusalia manu, deletus.

28

162. Membr. in 4, saec. XV, fol. 213, picturis illustratila.

LACTANTII FIRMIANI Divinarum Institutionum adversusgentes libri VII f. 2v. Praeit, f. 1, prologus in Lactantium ex s. Augusti no et
s. Hieronymo.
Eiusdem de ira Dei f. 176.

Eiusdem

de opifitio hominis f. 193.

Lactantii Firmiani iucundissimumcarmen lepidissimumque de ortu, obitu phoenicis,inuentum basilee f. 209.

Phoenix secundum Claudianum inuenta Papiae , carmen hexame-

trum; ine. (0)ceani summocircumfiuus equoreIncus f. 211v.

163. Membr. in 4, saec. XV, fol. 261, pici ili.

LACTANTII Lactantii FIRMIANI Divinarum de ira Dei f. 1.

Elogium Lactantii ex Hieronymo

Institutionum

de viris illustribus f. 20.

libri VII f. 21.

E i u s d. de opificio hominis f. 233.

De Lactantio testimonia s. Augustini

et s. Hieronymi

f. 253.

Argumenta captum libror. VII Divinarum Institutionum f. 253 v.

164. Chart. in 4, saec. XV, fol. 190.

LACTANTII FIRMIANI de Divinis Institutionibus libri VII.

Eiusd.
f. 156 v.

de dei opificio seu hominis formatione ad Demetrianum

de ira Dei f. 173.

Eiusd.

165. Membr. in 8, saec. IX vel X, fol. 36. IDLII FIRMICIMATERNIv. e. de errore profanarum religionum " ;
initio et fine mutilus.

P r e e es ; ine. Deus propitius esto mihi peccatori f. 33 v. CLEMENTIS (romani) de idolorum genealogia(Kecogn.X, 17-27); ine. Permittente beatoapostoloPetro clemens multa de nefanda idolorum genealogia loquutits etc. Aiunt qui sapientioressunt inter gentiles f. 34.
Folia 2 recto, 3v. 4r. 6r. 8r. 10 r. 11 v. 12 r. 14 r. 15 v. 17 v. 18 r.

19v. 22 r. 24 r. 25 v. 29 v. 30 v. 31 v. 32 r. 33 v. 34 r. 35 v. 36 v. palimpsesta:scriptura antiquior videtur sempereadem;sunt fragmentai n s t r um e n ti, cuius initium f. 24 r. In no dui di salb ihu xpi imp domn piissimo pp augusto lo(h?) ... .

166. Chart. in 4, scriptus a. 1434, fol. 222.

FORTUNATI s. Hilarii pictaviensis Pascentium vita ad episc.f. 1.
Fragmentum de allegoriis virtutum et de tumulo s. Hilarii; ine.

(Q)uidper pratum bomimcuratum nis sanctaet mundaanima f. 4.

29

S. HILARII epiatola ad Abram filiam suam" praeit, tamquam argu-

mentum: de baltheocastitatis que exornaturocto margaritisspintalibus f. 4. Eiusd. de s. Trinitate libri XII f. 11.

167. Membr. in 8, saec. IX vel X, fol. 55. S. HILARII expositioin evangelium Mathei supertitulos quatuordecim ",desunt ultima folia ab initio cap. XIV Matth.

168. Membr. in f. saec. IX vel X, fol. 207.

S. AMBROSII expositio in Luca (sic), libri X; f. 1 notatur, lingua germanica, d. 12 lunii 1553 capitulum et decanum neuhausenses prope

Worms codicem obtulisse Otthainrichio comiti palatino, utriusque Bavariae principi.

169. Membr. in 4, saec. IX vel ineuntis X, fol. 151.

S. AMBROSII expositio in epistulas Pauli ad Corinthios f. 2. Nomina laureshamensis coenobii fratrum, manu s. X; ine. Gerbodoabb. et pr. ; in margine adnotatio, manu saec. XVII, de Gerbodone abbate qui vivebat anno 948 et de aetate codicis f. 151.

170. Membr. in f. oblongo, saec. IX vel X, fol. 84.

S. AMBROSII tractatus de historia losippi captiui translata ab epi,
ipso ex greco in latinum , libri V.

171. Membr. in 8, saec. XIV et XII, fol. 65.

S. AMBROSII (sic) liber de conflictu vitiorum actorum virtutuni (sic) , manu s. XIV, f. 1. Liber sententiarum (initio codicis I s i d o r o tributus) de virtutibus, vitiis etc. ex bibliis Vet. et Novi Testamenti, Ambrosio, Anastasio,

Augustino, Basilio, Caesario, Clemente Al ex., Cypriano, Ephrem, Grregorio magno, Hilario, Hieronymo, (FI.) losepho, Isidoro, Origene; ine. Dominus dicit in euangelio.Maiorem caritatem nemo habet; quia ut animarti suam fonai quis pr amicis suis. Petrus dicit. Ante omnia autem mutuam in uobismetipsis caritatem continuam habentes, manu s. XIV, f. 5v.

HUGONIS tractatus de mysteriocrucis, et de luce sempiternaper quam

antiquorum patrum olim meruerunt illtistrari praecordia ; ine. Quoniam

primus homo dilectissimifratres pr cibocupiditatis quemillicite comedit,

manu s. XII, f. 42 v. De sacerdotali ac regia dignitate^ ine. Quia serenitati uestrae dilec-

tissimi fratres f. 60.

30

172. Membr. in 4, saec. IX, fol. 187.

HIERONIMI pbr. expositio in Esaiam prophetam, libri X.

173. Membr. in f. saec. XI, fol. 299, picturis illustratus.

Beati HIERONIMI explanatioin Danielemprophetam cum prologo ad
Pammachium et Marcellam f. 2. Praeeunt, f. 1, imago Gumboldi clerici

codicis scriptoris, et f. 1 v. pictura exhibens Danielem in lacu leonumet coramdracene,nominibusappictis singulis imaginibus et metrica epigraphe

quaeine. Quem putat absumptum clemens rex plorai amicum .

Eiusd. epistolae ad Marcellam de decem nominibus quibus apud Hebreos deus vocatur f. 43, et de muneribus (transmissis) f. 43 v. Eiusd. expositio in XII prophetas f. 46 v.; praeunt: f. 43v. prologi in Amos, in lonam et in Abdiam suis locis omissi: f. 45 imagines s. Hieronymi et Regimperti abbatis, nominibus adscriptis: f. 45 v. et 46 imagines XII prophetarum, itern nominibus adscriptis; singuli volumen
exhibent scriptum.

174. Membr. in f. saec. X, fol. 122.

S. HIERONYMI presbyteri in Osee prophetam (sic) libri III, in Amos 1. Ili et in Abdiam 1. I, ad Pammachiumepiscopum.

175. Membr. in 4, saec. X, fol. 65.

Interpretatio nonnullarum vocum graecarum f. 1.

Dirae infures

librorum;

ine. Qui te furetur f. 2.

.< HIERONIMIpresbiteri tractatus in Ecclesiasten f. 2v. S. O ratio dominica, graeca lingua, litteris latinis, f. 65 v.

Breue de 1i b r i s qui Eheilradi

rum f. 66 v.

fuerunt ; ine. liber euangelioa. 1369,

Adnotatio, manu s. XIV, de incendio oppidi Heppenheim

f. 66 v.

176. Membr. in 8, saec. X, fol. 162.

S. HIERONYMI commentarius in Matthaeum, sine prologo, praemissa capitum tabula, f. 5.
AUGUSTINI in lohannem f. 87.

De oratione dominica ; ine. Dominus noster Ihesus Christus uidens se sequi multas turbas f. 161v.

S. AMBROSII episcopifides ; ine. Nos patrem filium et spiritum

sanctumunum Deum confoemur f. 162v. EULOGII ratio sperae Pitagorae philosophi ; ine, Computa numerum singularum litterarum f. 162v. Textus continuatur f. 1, cum delineationibus spheraeastrologicaeet iudiciariae.

31

177. Membr. in f. oblongo,saec.IX vel X, fol. 123.

S. HIERONYMI expositio in Matthaeum.

178. Membr. in 4, saec. X, fol. 83.

ETERONIMI epistolaad (C)thesiphontem centraheresim Pelagli f. 1. E i u sd. centra (C)thesiphontemhaereticum, mutilus in fine, cuna
prologo, f. 11.

Fragmentum Psalmorum

cum notis musicis, manu s. XI, f. 83.

179. Membr. in 8, saec.XIV, fol. 204.

B. HIERONIMI super miracela et gestain uitis sanctorum patrum f. 1. Eixisd. de uita ss. patrum heremitarum (in fine, praefatio et vita
s. Pauli primi heremitae) f. 177.

Exempla scripta ad honoremb. virg. que dominusper eam operatus

est; incipientes a litteris sicut in salutione b. v. continentur ; ine. Aureis litteris guidarti clericus .

180. Membr. in 4, saec. XIII,

fol. 136.

S. HIERONYMI epistolae LXV.

181. Chart. in 4, saec. XV, fol. 401.

S. HIERONYMItractatus in Matthaeum, libri IV, praemissa epistola
ad Damasum f. 1.

De vita et scriptis B ed a e ; ine. Beda famulus Christi et propheta f. 189. ALBERTI THEUTONICI opus ad honorem uirginis gloriose (in calce, nota anni 1437) f. 196.

182. Chart. in 4, scriptus a. 1449, fol. 337.

S. HIERONYMI interpreta ti ones hebraicorum nominum, cum prologo ad
Nilum f. 1.

Tabula super libros moralium beati Gregorii in lob secundum alphabetum ", ine. Abel de inno(ce]ncia eius f. 63. Tituli et inicia omnium capitulorum moralium b. G r e g o r i i f. 145. Fratris HEINRICI Ariminensis tractatus de quatuor virtutibus cardinalibus ad cives Venetos ; praeit tabula lectionum capitulorum f. 157. SEXTI D'AST ord. fr. min. tabula de expositione vocabulorum difficilium contentorum in corpore iuris tana canonici quam civilis et de eorum significationibus secundum ordinem alphabeti ">> 313. f.

183. Membr. in 4, saec. IX, fol. 36.

S. HIERONYMI liber quaestionum hebraicarum.

32

184. Membr. in 8, saec. XV, fol. a~b 42.

S. HIERONYMI viroruin illustrium catalogus f. 1.

Eiusd. tractatusad Desiderium duodecim de scriptoribus accedit ;

de s. Hilario caput XIII, ter XIV, erasa est. ex libello de viris illustribus f. 38.

Codici praemittuntur membranaea-b, quarum scriptura, saeculi circi185. Membr. in 8, saec. XII vel XIII, fol. 68. S. HIERONYMI liber hebraicarum questionum f. 1.
E i u s d e m liber E i u s d e m liber locorum nominum hebraicorum hebreorum f. 22 v. f. 46.

186. Membr. in 8, saec. IX, fol. 36.

Sci. HIERONIMIprbi. fides f. 1. Ebrietatis uitiurn declinandum >">, versus hexametri; ine. Qui cu-

pis essebonus et uis dinoscere uerum f. 3 v.

S. EFREMopuscula de paenitentia (sic) f. 5. Initium carminis: Plurima labenti donauit luminaria (sic) coelo f. 34 v. S e r m o de castitate initio mutilus ; ultima pagina pene deleta; ine.

.... caro facere nisi uoluerit anima. Munda ergo cogitatione animo (sic) et caro non peccat (sic) f. 35.

187. Membr. in 12, varia manu saec.Vili, litteris partim uncialibus, partir minusculis, fol. 66.
Brevis adnotatio, manu saec. Vili vel IX, fere deleta f. 1. S. HIERONYMI expositio Psalterii ad Damasum f. 1 v.

P sai m i usque ad tertium mutilimi f. 4. Unguentum ad uentrem soluendum et potio ad ptysicos; ine. Recipe haec alo f. 7. GALIENI(sic) Alpbabetum (de re medica) ad Paternum fine mutilum; ine. /. aerustus. Fit maxime de clauis cupriis et uetustis (praeit
f. 8 tabula) f. 9.

188. Membr. in 4, saec. IX vel X, fol. 81.

S. AUGUSTINI doctrina christiana libri IV . In calce, f. 81, manu de

eiusdem aetatis: Nobilis bis denosconposuit quoquebiblos\\ Nobilem hos quem caelebrantAgustinus quique prudentes. Post f. 81, in tegumento codicis, litteris quadratisi Adalungo abbas.

189. Membr. in 4, saec. X, fol. 129.

Sci. AURELIAUGUSTINI ecclesiaecatholicae (sic) de doctrina christiana libri IV; cum prologo ex libro Retractationum.

33

190. Membr. in 4, saec. XIII,

Tabula codicis f. Iv.

fol. 194.
F. 1 recto,

S. AUGUSTINIde doctrina christiana libri IV f. 2. -

initium eiusdemtractatus imperf.

Eiusd. confessionum libri XIII f. 43v.

Eiusd.
tem f. 151.

liber de bono coniugali f. 139v.

Eiusd. de nuptiis et concupiscentia duo , ad Valeriumcomilibri

Eiusd. liber de origine animae, ad s. Hieronymum f. 182. Singulis tractatibus praeeunt excerpta ex lib. Retractationum.

191. Ohart. in 4, saec. XV, fol. 235.

Quaestio de dilectione dei; ine. Dubitatur ex quo solo Deo estfruendum f. 1.

B. LEONIS pape sermo de sancta et indiuidua trinitate (seu) de fide

Leonis pape f. 2.

Tres sunt gradus christianae fidei scil. intellectus diuinis perpaucis

hominibus a deo collatus etc. f. 4.

Expositio dominicae

orationis;

ine. Pater noster - non dicmus

enim pater meussedpater noster f. 5v. Excerpta varia e Gregorio Nazianzeno, loanne (Chrysostomo?) et quaestionesmorales item de versione Bibliorum ; a
LXX interpretibus et de locis Mgypti et Palestinae f. 6. S. AUGUSTINIde doctrina christiana libri IV, cum prooemio ex libro

Retractationum f. 9. Sequitur f. 46, registrum , i. e. index rerum

ordine alphabetico.

Eiusd.
Eiusd.

epistola ad Bonifacium comitem que intitulatur de instrude fide ad Petrurn diaconum f. 63.

mentis bonorum operuni, alias intitulatur de salutaribus documentis f. 50. Excerptum ex s. Angus tini sermone de nuptiis f. 73.

Eiusd.
ex libro

de agone christiano f. 73v.; in sequenti f. 7oa prologus

expositio symboli ; ine. Quoniam scriptum est f. 79.

Retractationum.

.< Eiusd.
mi f. 83 v.

Eiusd. alia expositio symboli ; ine. Quesovos fratres karissi Eiusd.

Eiusd.
toris f. 84 v.

omelia de symbolo et deitate et omnipotentiapatris f. 84.

sermo de incarnatione domini in natali domini et salua-

Liber cuiusdam deuoti ad matrem suam religiosam factam ; ine.

Tuae non immemorpetitionis o carissima mater f. 85v. S. Augustini super septemPsalmos poenitentiales ; ine. De octauouidetur obscurum namceterain hoctitillo manifestiorasunt f. 93. hic

34

S. Augusti ni in psalmos CXII, CXVI7CXLV, CXLVI, CXLVII,

CXLVIII, CXLIX, CL f. 139.
de diffinicione dogmatum ecclesiasticorum f. 180v. Eiusd.

Eiusd. liber de heresibus praeit tabula desinens Pelagianos, ; in

alia manu additi beloite, Nestoriani, Euthican , quorum in tractatu
nulla mentio f. 185v.
Eiusd. sermo de muliere cananea f. 197 v.

Eiusd. sermode eo quod ait lohannes in epistola sua: si dixerimus

quoniampeccatiminon habemus ipsosseducimus f. 199. nos

Eiusd. sermo de arbore ficulnea et de muliere quae XV111 annos
habebat in infirmitate nec se erigebat f. 201. Eiusd. expositio membrorum, uestimentorum et actuum Dei, (seu)
de essencia deitatis f. 202 v.
christiana f. 206 v.

Eiusd. Eiusd.

super Grenesim (excerpta) f. 206. sermo de assumptione b. M. virginis ; ine. Ad interro-

E i u s d. de uita

gata de uirgins et matris domini resohicione temporali et assumptione perenni f. 213.

Eiusd. (alia manus: Anshelmi) Meditaciones ; ine. Eia ho-

munciofuge nunc paululum occupaciones tuas f. 215v.

Hec sunt quae debet facere et scire canonicus regularis ; ine.
Primum Liber ut concorditer uiuat f. 221. florum collectus et continuatus de diuersis libris summi

et imperialis doctoris A u g u s t i n i , cum prologo qui ine. Quorumdam librorum gloriosi et incomparabilis doctoris Augustini tractatus percurrentes f. 221 v. HUGONIS DE s. VICTORE de anima Christi f. 230.

De intelligentia librorum beati Augustini ; ine. Nota ad intelligentiam librorum Augustini f. 233.
Beati Augustini libellus de benestate mulierum; ine. Nemo

dicat fratres quod temporibusnostris f. 234v.

192. Chart. in 4, saec. XV, fol. a-b 219.

De libris quibusdamquos conscripsit beatuset magnuspater Augus-

tinus episcopus ine. Augustinusante baptismum ; scripsit de pulchro

et apto libros tres f. a. S. AUGUSTINI ad Tichonium centra epistolam Parmeniani dona
tiste f. 1.

Eiusd. Eiusd. Eiusd. Eiusd.

de baptismate libri septem f. 22. de baptismo paruulorum libri tres f. 58 v. liber de unico baptismo f. 82 v. liber de spirita et littera >>, scr. a. 1466, f. 88.

35

S. Augustini
scr. a. 1473, f. 100 v.

liber de uidendo deo ad Paulinam olarissimaui ,

E i u sd. de concordia euangelistarum libri tres f. 109. E i u sd. liber de heresibus praeeunte , prologo cumepistolis M os.
nicae et Quodvultdei diaconi, f. 174. Eiusd. de conuersione ad deum , sermo f. 182v.

MAG. GABRIELBYEL de Spira, ecclesiaeMoguntinensis vicarii, praedicatoris in Rynkavia, de quibusdam articulis fidei credendis, i. e. auctoris apologi de eius fide orthodoxa, oblata SediApostolicaea. 1462,
f. 186.

Processus pape contra Dietberum de Ysemburg (ad ecclesiae maguntinae episcopatumsimoniaceelectum) f. 200v. Continoti f. 200v. Pii II litteras apostolicastres7 dat. Tyburi XII kal. Sept. a. 1461, quibus Dietberum de Ysemburg privat ecclesia maguntina et eidem ecclesiae praeficit Adulphum de Nassauo f. 203v. Friderici : imp.
littera(m) contra Dietherum de Ysemburg et pr Adolfo de Nassauo

germanice ine. Wir Friederich non Gottesguaden ; Romische Keyser :

f. 204 Piili litteram ad Fridericum comitem palatinum, dat. Romae VII kal. Martii a. 1462, qua eum redarguii de auxilio praestito Diethero electo maguntino.

Diss ist die abschr. eynssenbr. dender hochgelertandechtigeund ersam mess. GrABRiEL 'BYELlycenciatt der heyligen geschrifft s.... guttis frunde eyme in die stadt menczee f. 205v.
Marchio badensis festo pauli prostratus ducitur ex captus (1. castris) palatinis exsuperatus etc. rhythmus f. 206.

Mag. NICOLAI WACHENHEIMtractatus seu opusculum contra erDE

rores quorumdam iuuenum masculorum (qui catervatim ad b. Mich.

Archangeli limina, in finibus Franciae constituta, peregrinabantur), compos.

a. 1458, f. 207.

Nota pr praecedentisopusculi registro quod infrascripta in eodem

continentur puncta etc. f. 219.

193. Chart. in 4, saec. XV, fol. 265Excerptum ex mag. Heynrico de Hassia; ine. quia quorumcumqueviatorum quod satis dedt intelligi salvator loquens de lohanne Baptista f. 1. Eiusd. utrum anima intellectiua fuerit creata in corpore humano uel extra (XVIa quaestio in II Sententiarum)f. Iv. S. AUGUSTINI opera, sequentibus praescriptis titulis: De formatione humani corporis (excerptum) f. 2.
Liber de natura boni f. 2v.

De decem cordis, id est de decem praeceptis f. 5v.

36

Liber de disciplinachristiana (initium tantum)f. 8.

Liber confessionum f. 10.

De origine anime ad Hieronymum f. 116.

S. HIERONYMI rescripcio super hoc ad b. Augustinum f. 120 v.

Dyalogus de natura et qualitate et quantitate anime f. 121.

Soliloquiorum libri II, cum prologo ex libro Retractationum, f. 140 v.

* Meditacio quibus causis sit deus diligendus semper f. 156v.

Manuale de contemplatone lesu Christi f. 164.

Liber dyalogorum percunctante Orosio presbitero f. 171. Senno de annunciacene gloriose virginis Marie f. 180.
Liber de substantia dilectionis et amoris f. 182.

De utilitate agende poenitentie f. 184. De eo quod non sit differenda poenitentia (excerptum) f. 188. De septuaginta interpretibus (excerpt. e Civ. Dei, XVIII 42) f. 188v.
Liber sextus musice f. 190.

Liber de spiritu et anima inscriptus f. 203; praeeunt, f. 202v., adnotationes perfectibilitate animaecreatae,et quodlibrum intitulatum de de spiritu et anima s. Augustinus non composuit.
Epistola ad Optatum episcopum f. 220.
Sermo
8 ermo

de continenza
de resurrectione

f. 223.
mortuorum f. 224.

Liber dictus encheridion conscriptus ad Laurencium dyaconum primiceriurn ecclesie urbice , praemissis tabula et prologo ex Retractationibus,
f. 224 v.

De vera religione ad Romanianum f. 242.

De quatuor virtutibus cbaritatis f. 258. Senno de eo quod dicit apostolus: si quis edificai super fundamentum hoc aurum, argentum etc. f. 261. De contemptu mundi ad clericos f. 262 v.

Excerptum de cantate ex s. Augustino

Adinonitio de continua lectione divina

f. 264.

f. 264 v.

De lapsu mundi , imperfectus, f. 265.

194. Membr. in 4, saec. XIV, fol. a 207, picturis illustratus.

Tabula codicis manu lannotii Manetti f. a.

S. AUGUSTINI natura et origine animae ad Vmcentium Victorem , de

cum prologo ex lib. Retractationum (initium tantum; cetera desunt)f. 1.

Eiusd. Confessiones f. 2.

Eiusd. contra quinque haereses f. 64 v. Eiusd. de bono coniugali , curn prol. ex lib. Retractationum, 71. f.
Eiusd. contra Pelagianos f. 78.

Eiusd. liber de magistro, cum prol. ex Retractationib. 83. f.

37

S. Augustini liber de praedestinatione divina f. 92. E i u sd. de praedestinatione sanctorum libri II (cumepistolis prologis ad Prosperimi et Hilarium) f. 99 v.

Eiusd. ad Eutropiumet Paulumcontra Celestinum pelagianum de

defensionegracie f. 123. Eiusd. ad Valencianum de correctione et gratia "f. 130v. OROSII questionesad Augustinum f. 140.

S. Augustini
liciano de unitate

serrnode decem cordis (lacunainterruptus, cuius

f. 153.

supplementum f. 161) f. 148.

Eiusc. liber ad Optatum disputacio scilicetquam habuitcumFeTrinitatis

Eiusd. de beata vita , cum prol. ex Retractationibus,f. 162. Eiusd. libri II de ordine vite , cum prol. ex Retract. f. 167.
Eiusd. liber de continenza f. 182.

Eiusd.

lib. de nuptiis et concupiscentia cum prologoex Retract. ,

et epistola ad Valerium f. 190v.

Eiusd. ad Valeriuin comitem,contra lulianum pelagianumf. 196. AUREOLITHEOFRASTI (sic) de coniugio ; ine. Fertur Aureolus
Theofrasti liber de nuptiis f. 207.

195. Membr. in f. varia manu, saec. facile IX et X, fol. 106.

S. AUGUSTINI consensuEvangelistarum libri quatuor.Praeeunt, de f. 1-4, capitula quaestionum,a secundolibro ad quartum.

196. Membr. in 4, saec. XIV,

fol. a 212.

S. AUGUSTINI Civitate Dei contra paganos de libri XXII, cum prologo ex Retractationibus. Singulis libris praemissatabula capitum. Grlossae in
marginibus. Praeit totius operis brevis notitia, ine. In hoc codice con-

tinentur s. Augustini contra paganos f. 1.

197. Membr. in 4, saec. XII et XIII,
confessionum

fol. 237.
>"> 1 v. f.

S. AUGUSTINI liber
et tabulis f. 111.

RHABANI MAURIcommentaria in librum Paralipomenoncum prologo

198. Membr. in 4, saec. X, fol. 93. S. AUGUSTINI liber qui appellatur speculimi . 199. Membr. in f. saec. XII, fol. a 262. Fragmentum commentarii de Salomone 1.Ili, e. 3 seqq.Regumf. a. in

S. AUGUSTINI Civitate Dei (pars prior), cum prologoex Retrade

ctationibus, usque ad lib. X; praeit tabula capitulor. f. 1.

38

Carmende episcopisrothomagensibus, eadem manu usquead Willelmum (a. 1110);ine. Dator apostolicus eterniregisamicus postea ;
continuatimi, manu s. XII, usquead Rotroldum(a.1183) et, manu s. XIII, usque ad Robertum cognomino Pullum (a. 1222);item, varia manu s. XIV, (post versum abrasum) usque ad Guillermum (a. 1306) f. 94.
S. Augustini prologus de Civitate Dei ex Retract. bulae capitulor. libri XI f. 95. Initium ta-

Iterum prologus qui pagina pracedenti.ad XXII f. 95 v.

Tabula capitulor. a lib. XI

De Civitate Dei, pars altera, f. 100.

200. Mernbr. in f. saec. IX, fol. 139. S. AUGUSTINI Civitate Dei, a libro XVIII ad XXII ; singulis libris de
praemittitur tabula, f. 1 v. Oratio leremie prophete, in sabbato sancto , manu s. XIII, cum notis musicis, f. 139. Brevis laterculus oblatorum et pecuniarum datarum monasterio cuidam, facile s. Nazarii in Laurissa, f. 139 v.

201. Membr. in 4, saec. IX, fol. 198.

S. AUGUSTINI epi. centra Faustum manichaeum libri II.

202. Membr. in 4, saec. Vili

vel IX,

fol. 182.

S. AUGUSTINIde Trinitate . Praeeunt, f. 1-6, tabula et epistola ad Aurelium episcopum carthaginensem; in calce, f. 6 v., legitur: sine pro-

hemiis habentet duodecimsine extremaparte non parua .

203-205. Membranacei, in f. saec. XII, fol. 195, 243, 247.

S. AUGUSTINI tractatus super Psalmos praeit epist.s. Hieronymi ;
ad Marcellam de diapsalmate . F. 1 codicis 203 Tractatus b. Augustini quos monasterium habet in Franckental manu s. XIV; f. ultimo, manu s. XII, adnotatio de
incendio ecclesiae frankendalensis a. 1171.

206. Membr. in f. saec. X, fol. 183, picturis illustratus.

S. AUGUSTINI sermones XXI, in evangelistamloannem f. 2. - Sermones in eundem a XXII ad XXIV (usque ad ev. e. VII, 40) f. 132. Praeeunt, f. 1 et 132, tabulae capitulorum. Ad lectorem c\e emendandocodice, metrice; ine. Sic ubi corredar meus liaesit corrige lector f. 183v.

39

207. Membr. in 4, saec. IX vel X, fol. 127.

S. AUGUSTINI pars media in lohannem (i. e. tractatus a sermone XXI ad LI). Tabula imperfecta, manu saec. circiter XI, f. 127v.

208. Membr. in f. saec. XI, fol. a 124.

Tabula codicisduplex,manu saec.XIV-XV, et m. s. XV, f. a.
S. AUGUSTINI opera, sequentibus praescriptis titulis: De sermonedomini in monte libri II (cum prologo ex Retractationibus f. 38 v.) f. 1. De presentia Dei f. 40.
Ad Paulinam Ad sororem de uidendo Deum f. 44 v. f. 56. de uita christiana

.De agone christiano , cum prologo ex Retractationibus,f. 64.

Sermones duo (de poenitentia) f. 71 v. Liber de penitentia f. 73.

Libellus de conflictu uitiorum atque uirtutum f. 79. Liber dialogorum percontanteOrosio prbro. f. 85v. Liber de decem cordis ; praeeunt versus s. Augustino in codice male attributi; ine. Iste liber modicotennis sii corpore quamuis f. 96. Liber Manuale quod graece dicitur Enchyiridion (sic) f. 104.
209. Membr. in 4, saec. X, fol. a 127. S. AUGUSTINIlibri quaestionum in Matthaeum et Lucana ; praeeunt prologi duo, quorum prior ex Retractationibus. Singulis libris praemittuntur capitula.

Eiusd. quaestionesex Euangelio f. 46v. Capitula questionuin et epistolarumsequentium f. 58. Eiusd. questionestres decerptaede libro questionumocto ad Dulcitium f. 59 v.

Eiusd.

epistolae ad Aurelium episc. pr amouendis conuiuiis de

ecclesiis f. 65, et de monachis f. 69 v. - ad senem Alipium de conuersione Dioscori f. 70 - " ad abbatem Eudoxium insulae caprariae f. 71 ad Celestinum diaconum de cantate > f. 73 ad

Restitutum diaconein (sic) de sufferentia malorum in ecclesia f. 73 v. ad Largura, admonitio bonorum f. 74 v. - ad Bonifatium comitem
de exhortatione uitae aeternae f. 75 - - ad Crisimum eunomianum f. 82. f. 80 v.

Alypii
ad Maximum

et Augustini
medicum

(epistolae) Peregrinumepisc. f. 81 v. ad

thenitanum

S. Augustini epistola ad episcopumEsicium de fine saeculi f. 85v. - Rescriptummemorati Esicii episc.ad s. Augustinum f. 88. Eiusd. epistolaead Deutherium pr Victorino manichaeo subdiacono

40

f. 91v. - " ad Macrouium donatistam diacono ep. pr quodamne eum

rebaptizaret f. 93 -- ad Cecilianumcomitemaduersusdonatistas f. 98.

Gesta A ugu sti n o confecta ab quando successorem f. 99. sibi elegit

Habiti presbyteri epist. papae Palconio f. 102.

S. Augii sti ni epistolae ad epm.Quintillianum Galla et Simpli pr

ciola f. 103v. - " ad Felicitatene et Rusticum de correptione f. 104.
Euodii epistolae ad s. Augustinum de ratione et Deo f. 105 v. -"

de uirginitate b. Mariae et de corpore filli dei f. 107v. - - de suprascriptis questionibus et de questione epistolae Petri apostoli f. 109 v. -

S. Augustini

epistolae Euodium de uisionibussomniorum f. 110ad

de ratione et deo, de corpore domini et de uisionibus somniorum f. 113.

S. HIERONYMI epistolaead Vitalem episc. quomodoSalomonet Achaz

undecim annorum filios genuisse dicantur f. 117v. dosium et ceteros anachoretas intrinsecus commorantes

ad Damasum de
f. 123 - - ad

tribus bypostasis(sic) et communionepopulorum f. 120v. - ad TheoMarcellam de quinque Novi Testamenti questionibus f. 124.

Initio codicis, f. a, fragmentum missalis, manu saec.XV; in calce, f. 125, fragni, tabulaecapitulorum commentariiin actus apostolorum,
manu saec. XII,
ad cathedram

et f. 125v. tabula missarum

a Circumcisione domini

s. Petri.

210. Membr. in 8, saec. VII vel Vili,

Index
Tabula

fol. 270, litteris

uncialibus.

libro
codicis

ni m quorumdam, manu saec. cir. IX, f. 1.

f. 1 v.

S. AVGVSTINI opera, sequentibus praescriptis titulis: De bono coniugali , cum prologo ex libro Retractationum, f. 2. De sancta uirginitate , cum prol. ex Retractationibus, f. 22.
Ad lulianam Ad Probam de uiduitate de orandi conseruanda f. 49 v. modo f. 66 v.

Ad Aurelium de opere monachorum cum prologo ex Retractatio,

nibus, f. 79.

Ad Casulanumpresb. de ieiunio Sabbati f. Ili v. De agone spiano , cum prologo ex Retr. f. 129.
De uita et moribus clericorum , sermones duo, f. 149.
Ad Armentarium et Paulinam f. 161 v.

De diuersitate timoris et niortis in die martyrum f. 166v.

De beatitudinibus secundum Mattheum in natale uirginis martyris
cuius nomen tacetur f. 171.

NICETAE episc. de uigiliis seruorum dei f. 178v. Eiusd. de psalmodiaebono f. 183.

S. Augustini

sermohabitus in basilicarestitutaXI Kal. Februa-

riis natalis s. Vincentii (sic) f. 187v.

41

De seminatorenerbi , sermo,f. 199.

De luctatione lacob f. 205 v.

De eo quod apparuitdominus Mosi in rubo ardenti,inibi et sermo

de Esaia propheta f. 212v. De pastore et mercenarioet fure f. 224.
De paenitentiae medicina f. 234. De paenitentia niniuitarum f. 249.

De utilitate agendae paenitentiae de psalmoL f. 260v. ; finem et quaeref. 103,in cuius calcelegitur de quinquepanibuset de duobus
piscibus , qui tractatus desideratur. Itera desunt tractatus duo alii, quos
tabula initio codicis indicat hoc modo : de monachis ad clericatum am-

bitionis morbotendentibus - quod in auribusuirorum enaures (sic) ad

seruiendum daemonibus suspendantur .

211. Membr. in 4, saec. IX vel X, fol. a 130.

Tabula codicis f. a.

S. AUGUSTINIepistolae ad Volusianum f. 1
f. 9 v. - - ad Armentarium et Paulinam
ad Paulinam

ad Bonifacium ep.
reddendis f. 14 v. - - ad

de votis

Marcellinum f. 19 Italicam de fide f. 31

ad Letum de tolerantia passionum f. 27 de videndo deo f. 33.

ad

Maximi
f. 62 v.

grammatici madaurensis et Augustini

epistolae mutuae

S. Augustini epistola ad Valentinum f. 65 v. Eiusd. de solutione quaestionum: 1 de resurrectione, 2 de tempore christianae religionis, 3 de sacrificiorum distinctione, 4 de eo quod

scriptum est in qua mensura mensi fueritis remetietur vobis , 5 de filio dei secundumSalamonem 6 de lona propheta f. 68 v. ,
MACEDONII episc. et Augustini epistolae mutuae f. 82. Augustini epistola ad Paulinum episc. f. 94 - ad Probam viduam
de modo orandi f. 106 v.

Eiusd. Regula f. 117. Eiusd. de uita et moribus clericorum ad seipsos , sermones duo, f. 121.

FRIDERICI imp. epistola ad Henricum regem Romanorum de graeI

corum machinationibus centra exercitum s. Crucis f. 130.

212. Membr. in 8, saec. IX vel X, fol. 72.

(S. AuauSTiNi homilia de die iudicii ; ine. O frs. Km. quam ?)
tremendus est nbis dies ille etc. f. 1.

Eiusd.

sermo quare christiani sumus f. 1 v.

Eiusd. dieta ad praedicandum (de eodemargumento)f. 3. Secundum Matheum(sic) (tractatusin quasdam sententias istius evan-

gelii,idest: Diligite inimicos vestros Intrate augustam etc. per portam etc.
Non potest arborbonaetc. Quaei'ite primum ergo regnum etc.)f. 4 r. dei Praedicatio cotidiana ine. O fr. k. recordemur ; dignitatis regni
coelests f. 7 v.

(BoxiFACii) Praedicatiode die iudicii >">ine. Duo regna statini ;

Deus praesentistemporiset futuri f. 9. Dieta sancti EFFRAM (sic) >">; Fr. k. quid quaerit dominus a ine.
nobis nisi salutem animarum nostrarum f. 10 v.

Praedicatio de uita sanctorumet praemiis ; ine. O fr. dil. faciamus bonum ad omnes homines et habemuspatientiam f. llv.

Sancti E f f r a e m dieta ; ine. Fr. k. oportet nos tota mentis intentione inquirere et intellegere quare christiani sumus f. 12 v.

De fide Trinitatis quo oii (1.quomodo) exponitur ; ine. Quicumque

uult essesahius ante omnia opus est ut teneat catholicam fidem >"> (non est

symbolum vulgo athanasianum, sed VENANTIIFORTUNATI expositio in symb. apostolor.)f. 13 v.

Praedicatio carere tormenta (tractatus de tormentis peccatorum in

inferno); ine. Peccatoribisautem et impiis homicidiis (sic) f. 15.

Sermo absque titulo, cuius loco. In Nomine dei summi ; ine. Primum quidem decet audire iustitiam f. 15 v.

(BEDAE) homilia; ine. Pius et misericurs dns. ff. limi per propnetam
nos exhortatur ad conpunctionem f. 17. (S. Augusti ni?, in cod. 220 s. E p lira e) sermo ad fratres in heremo-,

ine. Audite filioli mei et intelligite quomodosacra scriptura uos admonet f. 18.

S er m o sine titulo; ine. Ad ecclesiam frequenter conuenite confessiones

uestras sacerdotibus confitete (sic) f. 19. Senno sine titulo; ine. In j9nm?'s omnibus communiter fidelibus et infdelibus tota (sic) terrarum orbem inhabitantibus f. 21.

Sermo sine titulo; ine. Queriteprimum regnum dei et iustitiam

f. 21 v.

(S. Angus tini?) sermo de Quadragesima; ine. Dns. et saluator noster qualiter ad eum post multas negligentiasuenire debeamus proper phetas nos hortatur f. 22. Sermo sine titulo; ine. Visitate infirmi (sic), requirantur in carcerem constituti, peregrini suscipiantur f. 23. S er in o sine titulo; ine. Timetedominumet dligite semper quia lenis est dominus et largus iis qui diligunt eum >"> 24. f. S e r m o sine titulo; ine. Hic ergo natus est ex uirgine ut nos renasceremus f. 24 v.

Sermo

sine titulo;

Oportet nos imumquemquediligere ammani

suam > f. 25.

43

Sermo sine titillo; ine. tieptemsunt siijna que sanauerunthunc

mundum f. 25 v. f. 25 v.

Sermo sine titillo; ine. Sapientis oculi in capiteeius et stultus in

tenebria ambulai

(S. GREGORII) Ezechiclem omelia nona -, ine. Initium libri in in ezechiel propheta (sic) maynis obscurita'ibunclausum f. 26v. E i u s d. liber quartus Dialogorum f. 39. Seculare sybyUinum venientisirae magnaemundo stupore abenti in line ut de imaginem dicam ; ine. .Omnibusprofetando per singulas civitates ex quo turris cecidit, prima pagina tantum, reliqua desiderantur, f. 72.

213. Membr. in 8, varia mariu saec.X-XI, fol. 71 (t'olia 1-20, forma oblonga, quaere in fine codicis).
Tabula quaternionum f. 1.
S. AUGUSTINI omelia de reddendis decimis ante nat. s. lohannis
f. 5.

f. 1 v.

Eiusd.
Eiusd.

epistula de faciendis elimosinis f. 3v.

omelia de Lazaro et divite

Eiusd. epistula de cogitatione mortis f. 6. Eiusd. sermo de decim (sic) talenta f. 7 v. (Eiusd. vel Caesarii?) de diligendis inimicis fine mut. ; ine.

Scio et credo cantatemiuestramsapienter intellegere f. 8 v.

Pars extrema homiliae
domini tui f. 9.

quae explicit <"< illamfelicem et desiderabilem

uocemmereamuraudire eugeservi boni (sic) et fidelis intra in fjaudium

S. A u g u s t i n i omelia de die iudicii f. 9. S. IACOBIepistolae, cum prologo, f. 11 v.

S. PETRIepistola prima, cum prologo, f. 15v.

Fragm. tractatus de "re grammatica, nidis, f. 21 (nunc primo in cod.). litteris, initio praesertim, eva-

Prologi duo, lexicographicusanonymi,et metricusALCUINI Carolum ad regem Francorum in categoriasAristotelis a s. Augustino translatas;prior ine. Ter binos deciesque nouemsuper exiit in annos- Quidqicidsiue uisibile siue inuisibile etc. alter Continet iste decem naturae uerba libel-

lus , cum scholiis, f. 22. (De) decem preceptis et decem plagis ; ine. Diligenter conside-

randum est cur numeruspreceptorumlegis dei etc. imperfect. f. 52 v. Opusculum de essentiadiuinitatis dei et de inuisibilitate atque immensitate eius ; ine. Omnipotensdeus pater et filius et sp. s. unus atqtie trinus f. 55.
S. Au gusti ni (1. GENNADII)liber de detnitionibus ecclesiasticorum

dogmatum usque ad artic. 41 ; reliqua desiderantur,f. 65.

44

214-215. Membranaceiin f. saec. XIII, fol. 213 et 217.

S. AUGUSTINI tractatus in Psalmos, priore voi. a 51 ad 100m, altero
a 101 ad 150m. calce operis tetrastychum de codice oblato s. Nazario In
in Laurissa.

216. Membr. in 8, varia manu saec. Vili

Eiusd. Omelia de aduentu domini

vel IX, fol. 133.

f. 21.

S. AUGUSTINIexpositio in libro Genesis centra manichaeos f. 1 a.

Eiusd.
Eiusd.

item alia humilia (sic) (de eodemargumento)f. 25.

Omiliae de natale domini (duae) f. 28 v.

Eiusd. Homiliae duae in natalis sancti Stephani martyris f. 35 v.

Humilia in natalis sancti lacobi et sci. lohannis evang. (ex Hie-

ronymi corani, in Matthaeum, cap. 20) f. 39v. Item alia humilia eiusdem(sic) (de eodem argumento; A. Maius
adnotavit Hi lar i o tributam esse in cod. vat. 4222 f. 46) f. 43 v. (S. Augustini?) homilia in natali ss. Innocentium f. 49.

Vita uel obitus sancti Landiberti pontificia qui passus est XV kal. October in uilla nuncupanteLeodi ubi coepit seddomnusapostolicus

requiescitin pace; ine. Si paganorum figmentasaettaet nefanda prolixa studeant f. 52 v.

Excerptum e libro Proverbiorum, e. I, v. 20-22, f. 75v.

S. Augustini humilia in evang. Diligite inimicos vestros f. 76. Excarpsu (sic) ex libro sancti Esidori de flagellis dei ", ine. "D-

uinae sapienciae subtilitas sicut interius ut tests etc. f. 79 v.

S. Augustini episcopi humilia (ad fratres in heremo) f. 83.

Excarpsu (sic) sancti He si dori feliciter ; ine. dilettissime omini hora habetomortemprae oculis tuis f. 85v. Liber sancti (sic) de disperacionepeccancium f. 89 v.
S. Isidori de die iudicii f. 91 v.

SANCTI FAUSTI admonicio; ine. Modofratres karissimi cum diuina

lectiolegereturaudiuimusapostolum, terribiliter nos et salubrter admonentem f. 96 v.

Excarpsum de epistola sancti Fra tali

norum f. 100.

(FASTIDII) uita christiade

S. Augustini epistola de igne purgaturio (sic) f. 104. S. HIERONIMI dieta quam qui legit et opere impleuit uitam eternam

possidebit ; ine. Dilettissimi fratres, oportetnos humilitatemhabere,

praeceptumDei costodire(sic) f. 109v.

(S. Augustini?) S. Augustini

Homelia de Epiphania; ine. Sicut iam alihumilia de igne purgaturio (eadeuiquae supra,

quando caritati uestrae suggessimus f. 116. f. 104, varians tamen in fine) f. 121.

45

Vita sanctiPauli; ine. per uerbum ductus in regnum ; dei est dei
prima pagina tantum, f. 126v.

S. Augustini

humilia ad populum fine mutila; ine. Fratres

karissimi ad memoriam nostram reducmus etc. (ipsius Augustini in

sermone mentio fit; auctor est CAESARIUS) 127. f.

217. Membr. in 8, saec. XII, fol. 88.

S. ADGUSTINI liber enchiridion de fide, spe et karitate f. 1. Vita s. B r a n d a n i ; ine. SanctusBrandanusfilius Fanlochaninepos althi de genereeogeni f. 54.

HENRICI imperatorisepist. de infidelitate et seditioneAdelberti V

cancellarii eius et archiep. Moguntini; ine. Longa et inaudita quamdiu confracti molestia, alia manu; imperf. f. 86.

218. Membr. in 8, saec. IX vel X, fol. 93.

S. AUGUSTINI omelie (decemin ep. loannis apostoli)f. 1. De nomine qui descendebatab hierusalem in hiericho ex libro
s. Augustini (s. Augustini) episcopi f. 87. questionimi euangelii f. 87v.

De nomine qui media nocte petit ab amico suo panes ex libro Item de pane pisce et ouo (ex Augustini Quaest. evang.); ine.

Incipit de pane pisce et ouo quibus contraria ponit lapidem serpentem scorpionem f. 88. De uilico quem dominus eiciebat de uilicatu (ex Augustini Quaest. evang.); ine. In uilico quem dominus eiciebat etc. f. 88 v. Item de iudice iniquo quem uidua interpellabat ex libro (s. Augugustini) questionum euangelii f. 89v.

Item de septiformi spiritu et VII (sic) beatitudinibus Vllq: pettionibus ; ine. videtur etiam mihi septenarius numerus f. 90v. Quemadmodum cathezizandus(sic) sit qui uult fieri christianus ex
libro s. Augustini f. 91 v.

219. Membr. in 8, saec. XII vel XIII,

fol. 55.

Liber de christiana vita , initio mutilus et titulo carens,f. 1. In calce libri nomen Augustini adscriptum;initio codicis,manu s. XVII,
adnotatur non esse Augustini sed FASTIDII Britannor. episcopi. S. AUGUSTINI sermonesduo de moribus clericorum; prior ine. XV ka-

lendas lanuarias Theodosio Aug. undecimoualentino (sic) etc. f. 5.

E i u s d. de agone christiano, cum prologo ex Ketractationibus, f. 13 v.

Eiusd. Eiusd.

sermo aduersus quinque hereses,id est Paganos, ludeos, dialogus ad Felicianum arrianum f. 40.

Manicheos, Sabellianos et Arrianos f. 27 v.

46

CARMINA f. 53v.-55; praescriptis varia titulis sequentibus:

Versus de creatione mundi ; ine. Concipiens mundumratio diuina
secundum f. 53 v.

De quatuor elementis ine. Almaparens ; producit, recipitque alii,

creata f. 53 v.

Salutatioad amicum',ine. Sincerisloris tibi sicastringeramors f. 54. Versus (de Eucharistiae sacrificio pr vivis et defunctis); ine. Tollimur e mediofatis urgentibus omnes f. 54.
Cur in natali domini tres missae dicantur ; ine. In natale sacro

sacre sollempniamisse f. 55. Cum reduceret dominus Adam de inferno ; ine. Cum te plasmavi
non hac te sede locaui f. 55.

Dum lucem habetis credite in lucem >>; ine. Dici iure potest quia
lucis filius hic est f. 55.

Orabo spirita orabo et mente ; ine. Fructu sepecaret mens quamquam spiritus oret f. 55. Corde ereditar ad iusticiam ", ine. Corde retenta fides iustos facit atque Jldeles f. 55. De utilitate auferendi ", ine. Prudens uir nouit quantum collatio prosit f. 55.

Quod oportet heresesesse; ine. Quod recte credit qui non defendere nouit ulnis f. 55.

De apostolis et propnetis -, ine. Isaye uatis Petrus gestatur in

f. 55 v.

Versus HILDIBERTIepiscopi de luxuria ; ine. Plurima cum soleant

sacros euertere mores f. 55 v.

220. Membr. in 8, saec. IX, fol. a 71, picturis illustratila. ad f. 48 v. in omnibus fere convenit cum cod. 212.

Usque

Codicis liturgici pagina deleta f. a. (S. AUGUSTINI?) Homilia de die iudicii ; ine. Frs. karissmi quam
tremendus etc. f. 1.

Eiusd. sermo quare christiani sumus f. 2. Eiusd. dieta ad predicandum f. 5. SecundumMatheum (tractatus in sententiasquasdam istius evangelii, prout in cod. 212) f. 8. Predicatio cotidiana ", ine. O fr. k. recordemur dignitatis regni
coelestis f. 13.

(BoNiFACii) Predicatio de die iudicii ; ine. Duo regna statuii

Deus etc. f. 16.

Dieta sancti E f fra m (sic) ; ine. Fr. k. quid quaerit dominus a

nobis etc. f. 18.

47

Predicatio .uita sanctorum premiis; ine. O fr. dil. facamus de et

bonum ad omnes homines etc. f. 20.

Dieta sancti Effram

(sic) ; ine. Fr. k. oportet nos tota mentiti

intentione inquirere etc. f. 22.

De fide trinitatis quomodo exponitur ", ine. Quicumqueuult esse

saluus etc. (VENANTII FORTUNATI expositiosymboliapostolor.) 23v. f.

Predicatio carere tormenta ; ine. Peccatoribusautem et impiis
homicidiis (sic) f. 26 v.

Sermo sinetitulo, cuius loco: In nominedei stimmi ; ine. ".< Primum

quidem decet nos audire iustitiam f. 28.

(BEDAE) Predicatio cotidianem(sic) ; ine. Pius et misericorsdo

minus fr. car. per prophetam etc. f. 30 v. Dieta sancti E f f r a m ; ine. Audite filiali mei et intelligite quo-

modo sacra scriptum uos admonet f. 33. Sermones tres sine titulo, cuius loco in singulis praescriptum: In
nomine dei summi ; ine. primus Ad eelesiam(sic) frequenter convenite confessionesttesfras sacerdotibus confitete (secunda manus correxit: con-

fitemini) f. 35 : secundus In primis omnibus commoniter(sic) fidelibus et infidelibus etc. f. 38 v.: tertius Queriteprimum regnumdei et iustitiam f. 40.

(S. Augusti

ni?) sermo de Quadragesima;ine. << Domimi^ et saluator

nosterqualiter ad eumpost multas neglegentias ueniredebeamus etc. f. 40 v.

Dieta sanctorum ; ine. Visitate infirmi (sic) etc. f. 42 v. Sermo sine titillo, cuius loco In nomine dei summi ; ine. Timetr dominum et diligete semper etc. f. 44 v.

Natiuitas dicitur saluatoris s er m o; ine. Hic ergo natus est ex uirgine ut nos renasceremus f. 45.
Sermones duo sine titulo, cuius loco In nomine dei summi ; primus

ine. Oportetnosunumquemque diligere animamsuam: secundus Septem

sunt signa que sanauerunt hunc mundum f. 46. Hic est sapientia p' sonu lominis (sic) ; ine. Sapientis oculi in

capite eius et stultus in tenebrisambulai f. 47 v.

Ihesus dixit Thomas dii (sic) iudicii s e r m o ; ine. << Audit thomas

que oportit (sic) fieri in nouissimistemporibus f. 48 v.

Passia (sic) sancte Columbae >">; ine. .In diebus ills adueniens aurilianus imperator de partibus orientis f. 53.

Sancti .... (sic, 1.Pauli) Apostoli (visionesapocrypliae);ine. Scio

hominem raptum usque ad tertium celum f. 56.

Dieta sce.scalea (sic) ; ine. Septemscale sunt quibus ascendentur regna celorum f. 60.
De die dominica; ine. Qua (sic) in hac die creata sunt omnia idest celum et terram et omnia q. in eis sunt f. 60 v.

48

SanctiAugustini sermo ine. Fr. k. semper nostrum ; jlnem adtendere debeamus f. 61 v.

Series nominimi germanicorum << ; ine. Englberht; uualtger; reginger f. 62 v. Symboli niceni initium f. 62v.

SanctiFaustini

(sic)dieta ; ine. Quotienscumque k. sanctofrs.

rum marti/rum solemnia celebramus f. 63. Item e i u s d e m de natale domini ; ine. Natalis domini dicitur
ea de causa etc. f. 66 v. Sancti GREGORII de natale domini f. 67.

Beati Agustini

(sic) de natale domini",ine. Natalis est ergo

hodie dies saluatoris fr. k. f. 69.

Item de natale domini ", ine. Natus est hodie Christus, deus de patre homo de maire f. 70 v.

Augii stini (sic) de natiuitatedomini; ine. Quod profeta (sic)

previderunt et predixerunt ; imperfect. f. 71.

In summo marginesingulispaginis inscripti versiculie Sacris Scripturis,

hymnis, antiphonis precibusqueliturgicis cum neumatibus.- " F. 58, in imo margine, quinque versiculi antiqua lingua germanica ine. Kirst \

imbi ist hucnu fliuc du uihu minaz (corr. ex manaz)hera. 221. Membr. in 8, saec. XIII-XIV, fol. 132.
S. AUGOSTINI concordia quatuor evangelistarum f. 1. de NICOLAIAMBIANENSIS fidei chatolice (sic) f. 57. ars

Expositio simbolorum (sic) fidei apostolorum, ecclesie et Athanasii ; ine. Summa theologice discipline in duobusconsistit f. 62.
Exserpciones (sic) de libro P(etri) Alfonsi contra ludaeos f. 70v.

Expositio decalogi, imperfecta;ine. Non habebs deos alienos(etc). Hoc est primum mandatum f. 85. IOHANNIS ANGLICIglose super lohannicium (de medicina)-,ine. Omnis anima nobilis habet tres operaciones, uegetare,sentire et intelligere f. 89. De generationeet corruptione et aliae quaestiones pnilosopnicae; ine. De generatione corruptione et natura generatorumet corruptorum siet militer de omnibus (etc.), fine mutilus, f. 115. - Alia manu, f. 125,

sequunturquaestiones rebus philosophicis; de dubium,utrum continuatio

praecedentis tractatus an pars alterius ; ine. Sicut dicit philosophus omnia appetunt esseexternum.

222. Membr. in 12, saec. XV, fol. 172.

S. AUGUSTINI liber de uera religione , cum prologo ex Retractationibus, f. 1.

49

S. Augusti ni Soliloquiorum libri duo (prologusex Retractationibus habetur in fine, f. 87 v.) f. 53. E i u s d. liber de immortalitate anime , cum prologo ex Retractationibus, f. 88 v. Eiusd. de gratia et libero arbitrio f. 105. Praeeunt,f. 102, epistola ad Valentinum, et f. 104v. prologusex Retract.

Eiusd. epistolaad quemdam comitem (Liber exhortationis, sive

de salutaribus documentis) f. 135.

223. Membr. in 12, saec. XV, fol. 45.

S. AUGDSTINI liber exhortatorius ad quemdam Comitem carissimum

sibi (idem opus quod in cod. praec. f. 135) f. 1. Eiusd. de disciplina christiana f. 37.

224. Membr. in 12, saec. XV, fol. 71.

S. AUGUSTINI liber soliloquiorum , scriptus anno 1457, f. 2.

Eiusd.

speculum contemplationisdivine dulcedinis liber s(cilicet)

supputationum de divinis scripturis collectus ad eorum praesertim utili tatem qui contemplative vite sunt amatores ; ine. Summa trinitas uirtus una et indiscreta maiestas f. 41.

Hymnus

laudis ad deum patrem ; ine. Onnipotenti dea digna

demus preconia regi regum f. 72. v< Eiusdem beati A u g u s t i n i oratio quam fecit cum civitas ypponensis

(etc.) obsidbatura barbaris ; ine. Ante oculostuos domineculpasnostras facimus (sic) et plagas quas accepimus conferimus f. 72.

225. Chart. in 12, saec. XV, fol. 272.

Tabula codicis f. 1.

S. AUGUSTINI opuscula,titulis sequentibus : Liber de quatuor virtutibus caritatis f. 2.

Sermo de morte f. 7.

Libellus in quo increpatur dolosuset iracundus ut agnoscatquod diu iram tenuerit proximo suo peccata sibi demitti non possesed magia augeri f. 9v. Sermo de quadragesime abstinentia f. 11.
Sermo de cogitacionibus f. 12v.

Sermo ubi increpat(ur?) qui diu iram in pectore retinet et non vult
humiliari f. 13. de oracione dominica f. 13 v. Senno

Sermo de pace f. 15.

Sermo de flagellis f. 17v.
Sermo de nativitate d. n. lesu Christi >"> 19. f.

50

Sermo de quinta feria passionis f. 21.

Sermo de sexta feria XX f. 23.
Sermo de latrone Sermo de duobus Sermo de cruce XXI f. 25 v. latronibus XXII et latrone f. 28. f. 27.

Sermo de pace XXIin f. 31. POSSIDII episc. vita s. Augustini et iudicium librorum eius f. 32. S. Augustini regula f. 66 v.
Eiusd. sermo de communi vita clericorum f. 71 v.

Eiusd. alius sermo (de vita et moribus clericorum suorum)f. 76. S. ELIGII episc. sermo ad omnes in Christo fratres f. 82. S. Augustini (HuGONis s. VICTORE) DE soliloquium de arra anime f. 102 v. S. BERNARDI abbatis nieditationes f. 119 v.

Cur et quando et quomodo deus fieri voluit homo ; ine. Sancti Spiritus adiuuante gratia tractaturi cur >"> (etc.) ; praefixus est et alius titulus operis versibus leoninis, f. 228. S. Augustini omelia (sic) de puritcacione sancte Marie vel assumptione sive nativitate ipsius vel natali domini f. 229. S ermo ad virgines (de sobrietate et castitate); ine. Cum mortalum mutbilis mens ">"> 232 v. f.

S. Augustini
Eiusd. sermo

tractatus ad carnem superbam f. 240.

de divite de ieiunio
de decimis

f. 243. et oracione
f. 249.

Eiusd. Eiusd.
Eiusd.

sermo de penitencia f. 245.

f. 246.

E i u s d. sermo
sermo

admonicio ad populuni f. 247. de futura vita cogitanda ; ine. Fr. e. quod audiuimvs
cor habeamus f. 251.

S ermo
dici ut sursum

Domni IOHANNIS constantinopolitaniepiscopi sermo de compunctione f. 252.

De doctrina domni vel sancti Severini episcopi; ine. .Dilge Deum, sapientiam disce,omnia cum mensura age f. 253v. S. AMBROSII episc. altercaciocontra eosqui animam non confitentur
esse futuram, aut ex traducem esse dicunt aut porcionem divinitatis esse
dicunt f. 255.

Passio s. C e ci li a e virg. et mart/, ine. Quodamtempore erat Rome quedampuella nomine Cecilia f. 256v.

226. Chart. in 8, saec. XV, fol. 204.

Beati AUGUSTINI depoenitentiascriptus 1444 f. 11), 1. libellus , anno (v. f.

Lexicon latino-germanicum, ordine alphabetico, 11. f.

51

S. Augustini

de vita christiana f. 13.

V er su s ad peccatores desperent; Perfidus ne ine. aspiciat Petrum praedoque latrare ; in margineet incalcepaginae adnotationes de
s i ci o, f. 24 v.

* S. Angus tini ad Gomiter dicitur de salubribusdogmatibus et

(id est liber exhortationis sive de salutaribusdocumentis)f. 25.

Interpretatio mystica alphabeti

tatur doctrina f. 60.

hebraici;

ine. Aleph nterpre-

Nota aliquos libros originaliumsanctorum doctorumquantum ad principia et finesut si quis legensueracius allegarepoteritet illuc si quis
legit assignare; sequuntur initia et fines librorum, adscriptis nominibus

s. Ambrosy, Augustini,b. Bernhardi, Dyonisii,b. Gregory,b. Hilary, s. s.

b. leromini (sic), b. lohannis Crisostomi,b. Ysidori , (plenius in cod. 233
f. 292), scr. anno 1447, f. 50.

Quaestiones quibusdamevangeliorum de sententiis;ine. Item ad . . . .

bomim erat vi uel melius itti erat si natus non fuisset homo ille f. 58.

Casus concessitemporegeneralis interdicti secundumlohannem

And ree f. 58 v.

Itein casus prohibiti secundumeundem f. 59.

Itera alii casus concessi tempore generalis interdicti secundum alios doctores >">, scr. anno 1447, f. 59 v.

Venera/biliamagistri NICOLAI IADER(sive Gaur ) liber supersticionum , scr. anno 1447, f. 61 v.

C a r in e n de vita humana, lingua germanica;ine. Midi vundert oft

var uber das fry f. 106 v. Rex pauper Henricus , versus; ine. Nec te pretereat immane sortis origo . Pauperis HENRICI de sua miseria et fortune miseriis ad norniam Boetii de consolacione , versus; ine. Gentibus obbrobrium sum crebraque fabula uulgi f. 108v. Quaestiunculae morales; ine. An liceat homo in se etc. Insunt

excerpta ex Ambrosio,
gno, f. 108v.

A u gustino,

Bernardo,

Gregorio

Ma-

.<e n e e a de quatuor virtutibus cardinalibus, scr. anno1438,f. 109.S In calce, f. 115v. et 166, epigramma de amore; ine. Nulla remota uia solidum partitur amorem.

Sententiae
ausurus te sine

moralesvariae,pleraeque metricae;ine. Turpe quid

teste time f. 116.

Haec sunt proverbia

sapientum ine. Non dominus patria ; in

est quemodii gens propria , sequuntur proverbia metrica, quorum aucto-

res: Acalus, Albertus, Alexander, Appius, Aristo(te)les,Augustinus,

Augustus, Averrois, Avicenna, Boetius, Calo (Cato?),Cato, Cicero, David,

52

doctrinale, Emphedoces, Euciclius, Euforbius, Galienus, Hermes, Horatus,

luvenalis, lulius, luventius, Kassiodorus, Lucanus, Lucius,Macer,Macrobius, Marcel(lus),Neptonabus, Ovidius, Papias,Platearius, Piato,Pompeius, Preses,Ptolomaeus, Pythagoras,Rhabanus, Sallustius,Salomon,
Seneca,Socrates,Solinus, Terentius, Tiberius, Tobias, Unecamus,Vindocinensis, Virgilius, Ypocras, Ysegius,Ysidorus, Zozias(Tobias) f. 117.
Mixta latinis carmina lingua germanica f. 120.

S. GREGORII Magni prologusin CanticaCanticorum (excerptum)f. 121. B. Augustini epistolae (duae) consolatoriae infirmorum , acr.
anno 1444, f. 122. Consensus evangelistarum (tabula) f. 130v.

<< Quare Christus pati voluit sexta feria ; ine. R. Ut dies qua
Christus crucifixus est etc. f. 132v.

Augustini
B. Augustini

speculimi peccatoris f. 133.

soliloquium de visione dei f. 138v.

Appendix tractatus de praedestinatione ine. (A)ddere etiam hoc ;

quam maxime huic operi oportuit f et uestram calumniam quam obicere
nobis soletis f. 172.

De spirituali crucifixione penitentis ; ine. Fuerunt autem in domnica cruce Ugna quatuor scilicet stipes siue lignum erectum f. 178v. B. Augustini liber meditationum f. 181. (S. IOHANNIS) CRISOSTOMI laude Pauli f. 196 v. de De quatuor temporibus anni et mundi; ine. Siquidem annus solaris

quatuor temporumsuccessione dilabitur f. 201v. De homiliis ss. Augustini, Hieronymi et Bedae;

homiliis ss. quatuor ecclesiae doctorum, scil. Augustini,

item de

Grregorii,

Hieronymi

et Ambrosii

in evangelistas,adnotatiunculae,f. 203v.

227. Partim chart. partitn membr. in 8, saec. XV, fol. 88.

Fragrnentum instrumenti
Codicis tabula f. 1 v.

saec. XIV (annus periit) f. 1 membra-

naceo adhibito in compactione codicis. Tractatus de collacione reprehensiva Petri et Pauli apostolorum >; ine. Si quando michi desiderium audiend contulists f. 2.

Sermo de silentio sacerdotscirca peccata"1 populi; ine. (S)acerdotis silentium decipit populum peccandi suppeditatfomitem f. 9 v.
Sancti Augustini flores veritatum de mirabilibus sacre scripture

(excerpta ex s. Aug.) f. 10v. Augustini de agone christiano, et Bernhard!

screto (excerpta) f. 13.

de fervore indi-

Itinerarium eternitatis ; ine. (E)um qui venit ad me (etc.) Io. VI, 37. Augustimis in libris de agonenere uite dicit f. 14.

53

Beati AOGUSTINI liber de honestate mulierum f. 66.

Eiusd. liber de conteruptu mundi ad clericos f. 67.

Eiusd. epistolae (duae) consolatoriaede visitatione intrmorum
f. 68 v.

Eiusd.

liber

de beato latrone

f. 73 v.

Excerpta ex sermonibuss. Augusti ni f. 75v. Oratio longa ad dominum gloriosum deprecativa ; ine. Ihesum nazarenuma iudeis innocente)' dampnatum f. 77.
B. BERNHARDI tractatus de corpore Christi f. 82.

Expositio illorum verborum apostoli mihi absit gloriari nisi in cruce : domini ; ine. Quidam discipulus interroganti abbatemsuum f. 86.
Sermo contra discordantes ; ine. locuturi contro,discordantes ab is domini uerbis incipiamus f. 87 v.

228. Membr. in 8, saec. XIV vel XV, fol. J67.

S. AUGDSTINIregula, cum commentario, f. 1.

De regul. iuris ; ine. Regula est que rem que est etc. f. 33. Excerpta catolicorum (sic) patrum et sententie eorum (excerpta
ex libris decretalium) f. 41.

229. Chart. in 4, saec. XV, fol. 300.

Sententiaevariae ex s. Augii stino; ine. (P)rudenterergoaccipiat
unusquisque momento, non perdat tempus misericordiae saluatoris f. 1. De deo, de creaturis, de ecclesia et de aliis rebus theologicis, brevis tractatus; ine. Summum bonum deus est quia incommutabilis est et corrumpi non potest omnino f. 25.

De auctoritate et potestate p a p a e 5 ine. Confiteortibi celi pater et

terre quia abscondisti hec a sapientibus et prudentibus f. 107. FULGENTI: epistolae (primae septem) et libellus de fide adDonatum f. 165. (S. AUGUSTINI) sermo de castitate f. 190v.

(S. HIERONYMI) adversuslovinianum, liber primus fine carens,f. 193. Ver su s epylogi de Vet. et Novo Testamento,cum prologo initio mutilo; versibus praescriptum est: Per hos versus epylogoscognoscitur nomenlibri, numerus capitulorum librorum, ordo librorum ac quotus liber
sii et de quo tractat quilibet liber f. 202.

Lexicon latinum; ine. A - sicut dicit ysydorus1 eth(ymologiarum) in omnibusgentibusprior est litterarum f. 238.

230. Partim chart. partim membr. in 4, saec. XV, fol. a 110.

Sermo de assumptiones. Mariae, s. Hieronymo falso adtributus. Sequuntur sententiae patrum (Bernardi?), Hilarii ( pictaviensis , ) Augustini, f. a.

54

AUGUSTINI contemplatione de Christi (i. e. Manuale) f. 1.

De ciuitate dei ; ine. Piissime Deus quam dulcis est memoria
tua f. 2v.

.De nobilitate anime et amoreChristi ; ine. Anima insigniDei ymagine illustris f. 3 v.

De contemplationein excessumentis in Deum ; ine. Anima meo,
si uis amari a Deo reforma in te imaginem suam f. 4v. De pulcritudine Domini ; ine. Non tu amabilis et desiderabilis es

super omnia f. 6. S. HIERONYMI epistola ad Rusticum monachimi de mundi illecebris

fugiendis f. 8. Eiusd. epistola ad Pammachium f. 8.

(MATTHAEI ANDEBERTI) flores s. Bernardi, libri XI, f. 8v. Sequuntur,

f. 108, rubricae tocius libri, per alphabetum dispositae . Excerpta ex ss..Bernardo et Augustino f. 108v.

231-232. Chartacei,

in 8, saec. XV.

( AUGUSTINITBIUMPHI et BARTHOLOMAEI URBINO) milleloquium DE s. Augustini ad Clementem VI.

231. fol. 404. 232. fol. 401. -

Ab initio usque ad litteram d.

Usque ad finem.

233. Chart. cum foliis membranaceis, in 4, saec. XV, fol, 297.

Mag. FRANCISCI MARONIS DE flores beati Augustini f. 1. Mag. THOMAE HIBERNIAquondam socii de Sorbona manipulus DE florum , id est sententiae doctorumqui de sacrislitteris scripserunt,f. 168.
Principia et fines librorum originalium sanctorum et doctorum

(Alani, Alcuini, Ambrosii, Anselmi, Augustini, Bernardi, Boetii, Dionysii, Gregorii, Hieronymi, Hilarii, Hugonis de s. Victore, Io. Chrysostomi,Io. Damasceni,Isidori, Macrobii, Plinii, Prosperi, Rhabani, Richardi de s. Victore, Senecae, Tullii, Valerii Maximi) ; ine. Notandum est quod libros

originalium sanctorum doctorum quantumad -principia et fines f. 292. et

S er m o de festivitate conversionis ad vitarn monasticanr, ine. Festi-

uitas hodiernafratres tanto nobis debetesse deuotior quantofamiliarior

f. 296 v.

Excerptum ex s. Ber nardo

de Inda Iscariota f. 297 v.

234. Membr. in 4, saec. IX vel X, in duo volumina divisus; pars prior fol. 1-113: altera fol. 114-272.
Pars prior continet: I. Fragmentum officii liturgici de passione domini, in Parasceve,

adhibitumin compactione codicis,mami saec.XII vel XIII, f. 1.

55

II. Documenta ad haeresim Nestori! et Pelagli pertinenza, e graeco in latinum versa, collecta a MARIO MERCATORE, praescriptis seqq.
titulis :

Anastasii
Marii

roraanae urbis episc. lohannem ad episc. iherosolimorum

(i. e. Rufini professiofidei) f. 2v.
Christi commonitorium lectori aduersum serui

(sic) super nomine Rufini f. 2.

De fide de nomine Rufini

Mercatoris

heresim Pelagi et Caelesti uel etiam scripta luliani (aeclanensis) f. 3. E i u s d. prologusin sermonemT h e o d or i quondamepiscopiMopsuesteni et huius sermonis latina interpretatio f. 13. Item alia epistula (adversus Nestorium) f. 16. Item alia (adv. Nestorium) f. 16 v. Item trac(ta)tus alius (N e s t o r i i de incarnatione dominica) f. 21 v.

Item ei u s d e m sermoin ecclesiahabituspostquam litteras Caelestni

romani episcopi et Cyrilli alexandrini denuntia(ti)onis accepit Vili idus decembris conss. Theodosii XIII et Valentiniani III Aug. post sextum diem quam (sic) easdem litteras sumpsit f. 22 v. Item eiusdem epistula ad Cyrillum alexandrinum episcopum rescribentis similiter ex greco sermone translata f, 26 v. Exemplum epistolae Cyrilli ep. alexandrini ad eundem Nestorium ex greco in latinum cum impiissimae (sic) contradicens idem Nestorius respondendum esse putauit sicut superius continetur f. 28. Item eiusdem epistula ad eundem Nestorium epistula (sic) secunda ex greco sermone f. 29. Eiusdem episcopi Cyrilli ad clericos suos Constantinopolim constitutos ex greco sermone f. 29 v. Item Nestorii de diuersis eius libris uel tractatibus excerpta ab

episcopoCyrillo capituie (sic) ex graecoa nobis in latinum uersa f. 31.

Item eiusdem
Item eiusdem

centra heresim Pelagii f. 33 v.

in Adam tractatus cuius initium istud est in ecclesia

publice habitus * f. 35. Item eiusdem tractatus alius ad populum in Adam f. 35 v. Item eiusdem in eo quod scriptum est haec omnia tibi dabo si

procidens adoraueris me f. 35 v. Nunc exemplum epostolae(sic) eiusdem Nestorii

ad Caelestium

de greco in latinum translatae f. 36 v. Item exemplum commoniturii (sic) quod super nomine Caelesti graeco
sermone a Mercatore datura est f. 36v.

Nestorii

blasphemiarumcapitula quibus litteris ad se missa (sic)

sanctis Caelestino romanae urbis episcopo et Cyrillo alexandrino contradic.

et disputationibusbreuissimis respondendo XII capitula fidei, quae ad se.

missa fuerant refellit f. 39.

56

Acta ephesini

concilii,

actioneVI, parte II, f. 45 v. - Continent:

Athanasii scissimi epi. Alexandriae ex libro aduersus arrianos f. 47 -

Excerptaex Athanasio, lulio pp., Felice pp., Theopliiloep. alexandrino, Cypriano,Ambrosio,GregorioNazianzeno, Basilio,Grreg. Nysseno, Attico ep. Constantinopolitano, Iconio, f. 47 v. - - Charieiiconfessio f. 50
Exemplum expositionis symbuli (sic) transformati. Symbulum Nestorianum f. 50.

S. Cyrilli Cyrilli

(Alexandrini) apologeticuspr XII anatheniatismisadf. 57.

versus orientales episcopos (titulus manu saec. XVII) stenus) contra anathematismos dixit f. 70.

episcopiAlexandreae(sic) ad ea quaeTheodoretus (Mopsue(sic) ex praefationelibrorum quinque quos

.< Eiusdem Theodoriti

aduersum beatum Cyrillo (sic) Alexandrinae ciuitatis antistitem sanctum-

que conciliimi ephesenum(sic) a quo Nestorius damnatus est diabolo

instigante conscribsit f. 85. Item epistula eiusdem sceleratissimi Theodoriti iam in exilio pr sua perfidia constituto f. 87 v. directa Nestorio

* Eiusdem Theodori

ex epistula quam pr consolationenestoriano-

rum Constantinopolini destinauit f. 87 v.

Item epistula eiusdem Theodoriti quam misit Andreae f. 88. Item eiusdemTheodoriti ad Alexandrum Hierapolitanum f. 88. Eiusdem Theodoriti ex epistula quam direxit Himeriae episcopo
Nicomediae f. 88 v.

Eiusdem Theodoriti
Eiusdem
scribta sunt

ad Alexandrum Herapolitanum (sic) f. 88v.

ad eundem Alexandrum f. 88v.

Theodoriti
f. 88 v.

Item ex gestis que contra domnum Antiochenum episcopum con Eiusdem Theodori ex secundo codice libro tertio ante quatuor

folia finis libri (sic) ; ine. Sed nihil horum prespicere(sic) potuti mirabilis peccati originalis assertor f. 89 v. Eiusdem Theodori ex Vili sermone catacismi (sic) folio VII \ ine. Nec enm inquid si duas dicirmis in Xpo. naturas f. 91. Diodori tarsensis episcopi diuidentis deitatem Xpi. ab eius humanitate (excerpta) f. 91 v. BlasphemiaeHibae edessenorum episcopus(sic) f. 92. E u t h e r i i heretici reprehendeuit id (sic) sanctorurnpatrum doctrinam f. 92.

Ad Caelestinum papam Nestorius

nus f. 93.

episcopus constantinopolita-

Epistula SynodicaSancti Cyrilli alexandriniepiscopi directaNestorio (etc.) duodecimcontinens anathematismi capitula f. 93v. Cyrilli episcopi Alexandriae scholia incarnatione de unigeniti f. 98.

57 Pars sedinola codicis :

AUGUSTINI super Genesimlibri XII f. 114.

535. Membr.in 4, miscellanei^, saec. Vili, X et XI, fol. 67.

F. 4-29 S. PAULINI saec. Vili. nolani libri sex in nat. s. Felicis f. 4.

Lecti (sic) ex libri (sic) apocalypsis lohannis; ine. Et factum est

proelium in caelo f. 29 v.
F. 30-36 recto saec. XI.

S. ALDHELMI laudibusvirginitatis,initio et fine mutilus(a. cap.XII de

ad finem cap. XXIII), f. 30.

Preces ad benedicendum; ine. Per interuentum superno ciuium rum ad gaudio,eorumperducat nos omnipotens dominus f. 36. Carmen de ducibus Candido et Ni gr; ine. (Q)uadam nocte
Niger dux nomine Candidus alter f. 36.
F. 36v.-47 saec. X vel XI.

De ratione temporum (tractatuscompositus 793);ine. (D)e tema. porum ratione dominoinnante dicturi ; praeit tabula demonstrans flexus
digitorum, ad computandum, f. 36 v. De arte musica; ine. (Q)uid est cantusf peritia musicae artis
etc. f. 38 v.

Subputatio quam subputauit Esdras in tempio Hierusalem ; ine. Si in prima feria fuerint kl. lanuarii hiempsbona erit f. 39.
Tabulae lunares astrologicae de nascentibus hominibus, de aegro-

tantibois,de somniis; ine. Luna prima qui natusfuerit vitalis est f. 39 v.

Quid significent tonitrua singulis mensibus; ine. In menselanuario si tonitru fuerit f. 40. De nativitate infantum ; ine. .< Qui nati fuerint in die dominico fiora diurna siue nocturna magni et splendidi erunt f. 40. De lunae observatione ; ine. Luna I omnibusrebusagendisutilis f. 40.

Hy mnus de s. lohanne; ine. Ut queantlaxis resonare fibris (priori

strophae notae musicae adscriptae) f. 41 v.

Se r m o de genere Salvatoris; ine. Dominuset saluatornoster de quo generenatus sit pr nostra salute f. 42.
Versus de festivitatibus sanctorum (i. e. kalendarium me-

tricum);

ine. Bissena mensiumuertigine uoluitur annus f. 43.

Festa sanctorum XII apostolorum ; ine. De sancto Petro -" Simon qui interpretatur obediensPetrus f. 43 v.

Or a ti o centra frigores; ine. Crux Christi et qui pendebat cruce in liberei (sic) te N. defrigoribus biduanis siue triduanis etc. f. 44.

De VII diebuset de ebdomadis ine. Verumigitur gentiles ; cum

obseruationem a populo israel ebdomadis ediscerent f. 45.

58

Interpretatio(vocabuli) all(eluia) - Expositiosuperdominicam

orationem ; ine. Quotpeticioneshabenturin orationedominica? f. 46. Or do VIIII (de indumentis) qualiter sacerdosad missam eis induatur ; ine. Primum ergo episcoporumnel aliorum sacerdotum indumentum f. 46 v.

De sacramentis
ecclesiae etc. f. 47.

aeclesiae (sic) ; ine. Sunt autem sacramenta

Or do et celebratio miss e qualiter apud romanosagitur fine mut.;

ine. Primum enim in celebratione misse ad introitum sacerdotis ad aitar

antiphona cantatur a clero f. 47 v.

Glosemata de Prudentio
strium. Nobilium F. 62-67 nel clarorum recto saec. XI.

, fine mutila, manu saec. X; ine. Ulu f. 48.

De kalendis nonis idibus ac diebus XII

mensium (i. e. tractatus

de kalendario
stus et December

et de computo
lili

paschali);

ine. lanuarius Augucum notis musicis;

nonas habent f. 62.

In sancti Baptistae Christi preconis , hymnus

ine. Sollemnia celebrantes moribus ipsum sequamur f. 67v.

Laterculum sanctorum (mensium Sept. Oct. et Nov.) e kalendario, manu saec. XII, f. 67 v.

236. Membr. in 4, saec. X, fol. 53.

S. PROSPERI (AQDITANI)de vocatione omnium gentium libri duo. Praeit somnium vel visio in ecclesia s. Nazarii in Laurissa; ine.
Hoc uero somnium uel certa internorum uisio oculorum .

237. Membr. in 8, saec. IX, fol. 90.

S. PROSPERI AQUITANI liber promissionum et praedictionum dei .

238. Membr. in 8, saec. IX, fol. 75.

PROSPERI vita contemplativalibri tres f. 4. de Vetus Martyrologium (vulgo Hieronymianum),ab Vili kal. lan. ad prid. k. Febr. imperfectum (et etiam mutilum a III non. lan. usque ad VI k. Febr.), f. 75 et 1-2, quae in nova compactione codicis estremo
loco posita sunt.

239. Membr. in 4, saec. IX vel X, fol. 21.

PROSPERI exhortatio ad uxorem f. 1.

Sententiae generalesin singulis uersibus ine. Utilibusmoniti ;

prudens adcommodet f. 3; sequuntur aures sententiae breves, alphaord.

betico, usquead litt. L, absque nomine auctoris; Maiusadnotavitesse A.
Publilii Syri.

59

"< SANCTI ESIDORI iunioris episc. liber cronicorum >">, nonuullis (sic) cum
adnotationibus marginibus in manu saec.XIV, f. 6v.

240. Membr. in 8, saec.X vel XI, fol. 64.

TRITHEMII de ClaudioMamerto viennensi, abb. ep. manus. XVI, f. 1. FAUSTI regiensis episc.epist.ad Claudianum Mamertum f. 1 v. (sic) CLADDIANI (Mamerti)de statu animae ad Lollium Sidoniumf. 4.
Psalmus primus et oratio dominica graece f. 64v.

241. Membr. in 12, saec. X, fol. 37.

FAUSTIepiscopiregiensis in G-allia ex abbate lirinensi de Spiritu Sancto ; praeit, f. 1 v. particula ex elogioFausti conscripto a Grennadio
Massiliensi.

H y m n u s de S. Mauricio et legione thebaea; ine. Emicat ecce dies lucida quam sibi uictor atre sodai f. 36 v.

242. Membr. miscellanea in 16, saec. X-XI, XII et XIII,

F. 1-64 manu saec. X vel XI.

fol. 128.

SEDULII SCOTTI quatuor euangelistas in explanaciones ine. ". ; Liber generationis.Moyseslibrum creationis caeli et terreteconscripsitperituri
hominis originem texens, Mathaeus autem etc. f. 1. (E i u s d.) explanationes in s. Hieronymi praefationes et prologum ad evangelia, cum glossis latinis et germanicis. Praeit brevis prologus de

capitulis et canonibusevangeliorum; ine. Quamuis capitulorum numerus

in fronte cuiuslibet euangelii etc. f. 9 v. E i u s d. explanatiuncula de breviariorum et capitulorum canonumque
differentia
et Lucana

f. 38.
f. 41.

E i u s d. expositiunculae in argumenta secundum Matheum, Marcum

F. 65-73 manu saec. XII.

De translatione reliquiarum sanctorum Rufini et Albini Romani facta

a Grimoardo archiep. toletano, satyra centra Urbanum

riam romanam;

pp. II et cu-

ine. Quo tempore Urbanus romanae ecclesiae auidis-

simus ponti/ex f. 65. In calce satyrae: <-< Calliopius recensiti. Ego IVONIS CARNOTENSIS ad Gr(irardum)abb. monasteriis. Martini epist. utrum tabulae altarium aliquando consecratae, cum translatae fuerint, et
super novam struem lapidum positae, denuo sint consecrandae f. 70 v.

Eiusd. ep. ad S. (sic) compresbyterum circa quaestiones spon de salibus; ine. Suscitata est a me dilectio tua utrum pueri sex annorum f. 71 v.

Eiusd.

ep. ad W(ulgrinum) parisiensem archidiaconum de ludea

baptizata et christiano nupta postea vero ad iudaismum reversa f. 72.

60

benedictione illusone

E i u sd. ad G(alterium) beluacensis ecclesiae bibliothecarium pequa nitentiasit multandus presbyter uerbadiuinisacramenti coniugali qui in
transmutauit f. 72 v.

De sacrificiis, de penitentia Salomonis de peccatis, conversione, , de

commentationes breves et sententiaevaria manu; ine. Antiqui solebant offerre in sacrificio hircum nel bouem f. 73.
F. 74-88 manu saec. XIII.

H y m n u s in laudem b. Virginia cum notis musicis; ine. Gaude dei

genitrix virgo immaculata f. 74. De Catone Censorinoet Uticensi, Aviano (auctore fabul.), Maximiano, Homero, Theodolo, Aratore, Prospero, Sedulio, Prudentio, Ovidio et
eorumdem scriptis, fine mutil.; ine. Duo catones erant rome, censorinus
caio, et uticensis caio f. 74 v.

MAXIMIANIcarmina de vitiis senectutis et virttitibus iuventutis, cum glossis; ine. Emula quid finem cessasproperare senectus f. 81. S. Marie egiptiace vita metrice composita-, manu saec. XI

vel XII; praemissaesunt, f. 89, imagines pictae s. Zosimi et s. Mariae Aegypt.; ine. Sicut Mempslaurum non urit nec rogus aurum f. 89v. PRUDENTII psychomachia 112v. manu saec. XIV, Sedulio tributa), (f.
fine mutila, manu saec. XI, f. 113.

243. Membr. miscellaneus in 8, saec. IX-X,

fol. 66.

FERRANDIdiaconi ecclesie cartaginensis ad Reginum comitem qualis

esse debeat dux religiosus in actibus militaribus (folium 1 est repetitum: f. la est chartaceum, saec. XV), manu saec. X, f. 1.

EGHINARDI Caroli magni, manu saec. IX, fine mutila, f. 33. In vita
calce, f. 48 v. manu saec. XVII, adnotatur: deest pars fere tertia . Orationes liturgicae de s. Cruce, s. Trinitate, b. Maria virg. et in festis apostolorum, confessorum, martyrum et virginum - Missa pr amico in tribulatione posito. Manu saec. circ. X, f. 49.
Chronica ab anno incarnat. dni. DCLXXXV ab initio uero mundi

anno IIII(M) DCCLXX ex Beda, manu saec. IX vel X, f. 52. Sequuntur, eademmanu: HucusqueBeda pbr. chronica sua perducit cui nos ista subiciamus (i. e. chronica regum francorum a Pipino usque ad Lotharium I, scripta a monachoquodamlauresheimensi); ine. Pippinus dux francorum f. 55: Nomina regum francorum; ine. Hlutharius regnavit ann. XLIIII - DagobertusXVII ; des. Hlotharius an. XVI. f. 61.

Oratio quandoymnumcantaturangelicum ine. Deusqui non ;

mortem penitentiam sed desiderai peccatorum manusaec. f. 61v. , X,

Praecepta uiuendiper singulos uersus quaemonastica dicuntur;ine.

Haec praecepta deuotus impleat ,manu IX vel X, f. 62. legai ut actu saec.

61

Versus centraluxuriam ; ine. Qui cupisesse bonus qui uitam

queris honestam, manu saec. IX vel X, f. 66.

Orationes pr vivis atque defunctis deletae-, .... domine, fere ine.

nostrorum solue uincula delictorum, manu saec.IX vel X, f. 66 v.

244. Chart. in 4, saec. XV, fol. 218.

* Cirilli epi. quadripartitusapologiticus (sic) ; ine. Secundum
Aristotelis summamin probleumatibus (sic) suis f. 1. S. FULGENTII episc. libri IV (et) obiectionis (sic) ad Monimum regis
Africe Trasamundi (sic) f. 53.

Eiusd. libri tres de mysterio mediatoris,de immensitatedivinitatis filli dei, de sacramentodominicepassionis f. 94.
B. BERNARDIepistola ad Gishebertum uniuersalem lundoniensem

episcopum; ine. Longe satis exiit sermoquemf ecisti f. 136v.

G-ISELBERTI (sive Gilberti de Hoylandia) monachi sermonescirca

Canticam Canticorum, a cap. Ili ad medium IV, f. 137. Vita Gilberti (Silvestri pp. II) ex chronicoMartini poloni f. 218. 245. Membr. in 4, saec. IX, fol. 197.

S. GREGORII moralium in lob libri quinque priores, cum epistola ad Leandrum episc. Ultima folia corrupta et mutila.

246. Membr. in f. saec. X, fol. 110. GREGORII papae moralium in expositionebeati lob per contemplationem sumpta pars tertia (a libro XI ad XVI).

247. Membr. in 4, saec. XIII,

fol. 229.

S. GREGORII Tercia (et quarta)pars moralium (a lib. XI ad XXII) f. 1. Laudes s. Kyliani cum notis musicis; ine. O Xpi. martyr s. Kyliane - ADAMIclerici epigrammata;ine. arbore sub quadamdictabat
clericus adam - Signa que fient' ante diem iudicii , horum signorum auctorem esse leronimum quidam testantur (sic in codice) f. 229.

248. Membr. in 4, saec. X, fol. 146.

S. GREGORII moralia in lob, a lib. XXIII
desideratur.

ad XXVII-, folium primum

249. Membr. in 4, saec. IX, fol. 150.

Beati GREGORII papae urbis Romae moralia in lob, pars ultima (a lib. XXXII ad XXXV).

62

250. Membr. in f. scriptus a. 1424, fol. 457.

S. GREGORII moralium in lob libri XXXV, cum epistolaad Leandrum
episcopum.

251. Membr. in f. saec. XIII, fol. 208, picturis illustratus.

S. GREGORII moralia in lob, usque ad lib. XVIII, et epistolaad Leandrum. Praeit brevis notitia de lob; ine. Peperit Melca filios Nachor . 252. Chart. in 4, saec. XV, fol. 218. S. GREGORII moralia in lob, usque ad lib. V, et epistolaad Leandrum. Expositio moralium super lob per XI distincciones seu Vita lob in uulgari (i. e. lingua germanica);ine. Fort, est ut mors (etc.) Also stai geschribenin der minnen etc. f. 94.
Quaestiones circa fornicationem et concubinatum, scr. a. 1471 ; ine.
<< Venerabili domino obediens seruus obedientiam et seruitutem: diuerss

fallaciis concubinarii student amorem inordinate libidinis continuare f. 109.

Decreta ex concilio
concilio de erroribus

Basiliensi;

ine. Quomodo diuinum officium

in ecclesiaest celebrandum f. 114. -- Sequuntur f. 115v. alia ex eodem

Bohemorum.

De virtutibus; ine. Ibunt de uirtute in uirtutem etc. (ps.) Praediciones sanctorum doctorum f. 117.

De peccato linguae; ine. Inter cetera peccatadicendum depeccato est

linguae f. 133.

Capitulum excerptumex libro ciuitatis Augustae iuxta priuilegia sacrorum imperatorum atque reformationes eorumdem (partim germanice,

partir latine); ine. Tenor nero huius capituli in almanico nere nihil
addendo uel diminuendo haec nerba in se continet f. 139. Inest bulla

Martini pp. V (Ad evitanda scandala)edita in concilio Constantiensi. S. Gregorii pp. speculumpeccatorum f. 141. Sententiaetheologicaeet morales ex Augustino, Isidoro, Gregorio magno, Io. Chrysostomo, aliisque quorum nomina non sunt adscripta; ine. Vado mori mors certa nil certius illa f. 145v.

S. BERNHARDI supercontemplacionem abb. passionis dominin. I. Chr.

super septem horas >>f. 154.

Excerpta varia de passioneChristi, de virtutibus et vitiis, de sa-

cramentiset de praeceptisdivinis atque ecclesiasticis, Anselmo, ex Augustino, Beda, Bonaventura, Gregorio magno, loanne Chrysostomo, Isidoro, Paschasio, Urbano pp. V, Zephirino pp. et ex decreto et decretalibus, 160. - Insunt: Integer tractatus f. de forma confessionis; ine. Sciendum confitentiquod si sine est

penitentia preteritis etc. f. 172: - De usu clavium;ine. Quemadde

63

modum omnes artescertashabent regulas suas f. 177:- Gregorii

magni homiliain verba evangelii:homoquidamerat divesf. 180v.: AUGCSTINI dyalogus inter sanctam animamet beatam uirginemMariam
de passioneDomini f. 182: .< Liber intitulatus stimulus amoris in

lesum Christum saluatorem nostrum ine. Currite gentes ; undiqueet

admiramini erga uos charitatemdei f. 184. Mag. GTOLTONIS s. thcol.dieta centraclericosfornicatores f. 193v. doct. Tractatulus de paciencia lingua germanica ine. Und oren ;
hab .... end der sol wol losen und ebenmerken f. 195v,

Oratio dominica uulgaris - Angelica salutatio uulgaris Sinbolum (sic) apostolorum uulgare f. 204v. - Expositio deealogi; ine. Non adorabis.Du soli nit abgoeter f. 205. - De octo beatitu dinibus f. 207. - - Virtutes theologalestres - - Virtutes cardinales
quatuor f. 207 v. - - Nouem peccata aliena - - Peccata in spiritum sanctum f. 208. Omnia lingua germanica.

De dedicacione seu consecratione ecclesie ; ine. Templum siue

ecclesia consecratur quintuplici rat-ione f. 210. De misericordia dei erga peccatores, s e r m o (in cod. inscriptus de

dedicacione ecclesie); ine. Venit enim Jtlius hominisquerere(etc.) Ei' uerbis istis tripliciter potest colligereJiduciam anima peccatoris f. 211.
De dedicacione , s ermo; ine. Facta estletitia magnainpopulo (etc.).

Salomonedificanti templumin Hierusalemde marmore candido f. 212v.

De dedicacione, sermo;
Karissimi nerba ista dedit Deus

ine. Sanctificaui domum hanc (etc.)

Salomon f. 213v.

Rhythmus

de fragilitate huuianae vitae; ine. Heu heu mundi

vita - Quare me delectas ita f. 217.

Alphabetus quod simplex et deuotus uir docuit doctorem theologie

ling. germ.; ine. A sullend ir anfahensein und thun ain kaynes gutes
gotliches leben f. 218.

253. Membr. in f. saec. XI, fol. 126.

S. GREGORII papae urbis Romaeomeliaein Ezechielemprophetam (usque ad XI), cum epistolaad Marinum episc. (f. 1 manu s. XV) f. 1. Anguria ; ine. ApesAmbizant vel bambizant Aquilae clangunt f. 61 v.

S. Gregorii omeliae in extrema parte Ezechielis prophetae (usque ad X) f. 63. MARTINISCOTTIGENAE de quatuor uirtutibus, prudenta, fortiepisc. tudine, temperanza, atque iustitia ad Mironem regem eiusdem prouintiae f. 123v.

Adnotationes
sancto Nazario

varia

manu s. XIII

de nonnullis
f. 126.

donationibus

factis

lauresheimensi

64

254. Membr. in 4, saec. XII,

fol. 153.

S. GREGORII homiliae XXI in Ezechielem proph. Praeeunt capitulorum

argumenta prologo.Homiliain cod.ultima (in editis,lib. II, 9) mutila. cum
255. Membr. in 4, saec. XIV, fol. 190.
S. GREGORII Ezechielem proph. homiliae XXI. in

256. Membr. in 4, saec. XIV,

fol. a 141.

S. GREGORII homiliae in Evangelia per annum.

257. Membr. in f. saec. XI-XII,

fol. 256.

S. GREGORII homiliae in evangeliaper annum, cum indice, f. 1. Centra ludaeos negantesfilium dei, cum vaticinio metrico Sibyllae de lesu Christo; ine. Vos inquarti convenioo iudaei qui usquein hodiernum dien (sic) negastis Jilium dei , alia manu saec.XII; Sibyllae versus incipiunt ludicii signum tellus sudoremadescit, f. 132, Lectiones V in natale domini n. I. Christi ; ine. Primo tempore
alleuiata est terra Zabulon f. 133.

S ermo in s. Stephani protomartyris (natale); ine. Fratres karis-

simi esternadie celebrauimus temporalem regis nostri natalem f. 137v. S. AUGUSTINI sermode eodem: ine. Ad aquastibilitanas episcopo
asserente etc. f. 139 v.

S. HIERONYMI omelia (sic) in Matthaei evangelium:In ilio tempore dicebat I. Christus (etc.) mitto ad vos prophetas (etc.) f. 142.
MELLITI laodiceni episc. in nat. s. lohannis evangelistae (de Leucio qui scripsit actus Io. ev. etc.) f. 144.

BEDE in loannis: Sequereme f. 152v. In natale innocentum, sermo; ine. << Zelus quo tendat quo prosiliat liuor f. 157.

B e d e in ev. Matthaei: I. i. t. apparuit angelus domini in somniis

loseph (etc.) f. 158 v.

In vigilia epiphaniae in ev. Matthaei: I. i. t. defunctoautem Herode apparuit angelus (etc.), sermo; ine. Obitus quippe Herodis f. 159v. (S. Augustini) In circumcisionedomini ; ine. Postquamconsumati (sic) sunt dies (etc.) Quid est autem hoc quod octaua die circumciditur puer f. 161. S. Augustini sermo (in Circumcisione); ine. .< Circumciditur itaquepuer f. 163v.
B e d e omilia in ev. Lucae : I. i. t. cum consummati essent dies

octo ut circumcideretur puer f. 164. In Epiphania domini lectiones

nite ad aquas f. 167 v.

tres; ine. Omnes sicientesVA-

65

Sci. MAXIMI epi. sermo ine. <.< ; Exultanduin nobis fratres karisest
simi quod uotis nostris uota succedunt f. 169v.

Sci. LEONIS sermo ine. Celebrato ; proximo die f. 170 v. Sci. Maximi (Leonis pp.) sermo ; ine. Gaudete dno. dile in
ciissimi ite-rum dico gaudete f. 171 v.

Gregorii
Bethleem celebritate
f. 178.

omilia in ev. Matthaei: Cum natus esset lesus in sermo in octaua domini ; ine. < In hac dilectissirru
I. i. t. vcnit lesus a Gralilea in lordanem

f. 173v. f. 176.

S. Maximi

B ed e in ev. Matthaei:

Dominica I post epiphaniam , in cv. Lucae: I. i. t. ibant parentes domini lesu per omnes annos in Hierusalem, sermo; ine. Lectio sci. euangelii que modo lecta e-st fratres mei infantiam dui. saluatoris annuntiat f. 180.

Dominica II post epiphaniam, in idem ev.: I. i. t. nuptiae factae

sunt in Cana, s er m o ; ine. Miracula domini et saluatoris nostri fratres

karissimi quandocumque etc. f. 185.

Q.tiaterniof. 188-195, incuria

bibliopegi, post quaternionem f. 196-203 collocatus. Dominica IH post epiphaniam , in ev. Matthaei: I. i. t. cum descendisset I. de monte, sermo; ine. Magna leprosi,huius fides et perfecta, confessio f. 189 v. Dominica ini post epiphaniam , in ev. Matthaei: I. i. t. ascen-

dente I. in naviculam, sermo;

ine. Ingredientedno. in nauicidam se-

cuti sunt eum discipuli eius f. 192v. (Bedae) secundum Matheum : I. i. t. egressusI. secessit in partes Tyri f. 196.

(Eiusdem) secundumLucam : I. i. t. erat I. eiiciens daemonium

et illud abiit erat mutum mare f. 198. Galileae f. 202.

(Eiusdem) Dominica IV in quadragesima in ev. loannis: I. i. t. ,

I. trans

S. lohannis
ramus f. 205 v.

omilia. Dominica in palmis , in ev. Matthaei: I. i. t.

cum appropinquasset Hierosolymas;ine. Puto res ipsa exigit ut queI.

In cena domini In parasceuen - - Sabbato : lectiones

praesertim ex psalmis f. 209v. Augustini (FOLGENTII) omilia in nat. s. G-eorgiimr. , in ev. loannis : I. i. t. dixit I. disc. suis Ego sum vitis vera; ine. Iste locus euan-

gelicus fratres ubi se dicit dns. uitem f. 215v. Augustini omilia in nat. apostolorumPhilippi et lacobi , in ev. loannis: I. i. t. dixit I. disc. suis Non turbetur cor vestrum; ine. Erigenda est nobisfratres ad denm maior intentio f. 219.

66

( Eiusdem
ramus f. 220 v.

) in ev. loannis: In domopatris mei mansiones multae

sunt', inc- * Dvbwi uobisfrs. kmi. iamqueessereddendum quoddistuleEiusdem in inuentione s. Crucis , in ev. lohannis: I. i. t. erat

homo ex pharisaeis Nicodemusnomine; ine. Ergo iste Nichodemusex his erant qui crediderant f. 221. (S. Augustini?) In nat. s. lohannis Baptiste ; ine. Hodie dlectissimi fratres lohannis qui domini praecurrit aduentumnatale colimus f. 224.

SecundumLucana: I. i. t. impletum est tempusElisabeth, sermo;

ine. Quod si diligenter auertas hoc nusquam inuenies positum nisi in

generatione iustorum f. 225.

Bede omilia in nat. sci. Petri , in ev. Marci: I. i. t. venit I. in

partes Cesareaef. 227. S. Augustini omilia de assumptionesce. Marie , in ev. Lucae:

I. i. t. introivit I. in quoddam castellum f. 230. Eiusdem omilia in sci. Laurentii , in ev. loannis : I. i. t. dixit I. disc. Amen amen dico vobis nisi granum frumenti etc.; ine. Dominus

nosterfrs. se ipsum dicebatgranum essemortificandum f. 232. REMIGIIomilia in nat. sce. Marie , in ev. Matthaei: Liber generationis ; ine. Liber est interior cortica corticis quae coheret Ugno
f. 234 v.

S. Augustini omelia in exaltatione s. Crucis , in ev. loannis: I. i. t. dixit I. disc. sus et turbis ludaeor. Nunc iudicium est mundi ;

ine. Nunc inquit iudicium est mundi. Quid ergo expectandum in fine est
saeculi f. 238.

S. AMBROSII omilia in ev. Lucae : I. i. t. exiit I. et vidit publicanum quemdam ine. Sequitur mistica uocatio publicani quem sequi ;
iubet f. 241 v.

S. leronimi (Maximi Taurinensi s) omilia in festiu. s. Michaelis , in ev. Matthaei: I. i. t. accesserunt discipuli ad lesum dicentes:

quis putas maior est; ine. Ignorantesadhuc discipuli quantaessetgloria

humilitats f. 244.

Augustini

omilia in festiuitate omniurnss. , in idem ev.: Videns

lesus turbas ascendit etc.; ine. Cum uidisset turbas multas ascendit in

montem (etc.) si queritur quid significet mons f. 248. Sec. Lucam : Li. t. egressusI. perambulabat lericho, sermo; ine. In hoc loco manifestai scs. evangelista f. 253v. Finem quaere
f. 256 v.

Sermonis cuiusdampostremapars; des. cum etiam mortale hoc

induerit immortalitatem. f. 254.

(S. Augustini?)

In consecratione ecclesiae ine. Sicut optime ;

67

nouit sanctitas uestra frs. dilectissimi consecrationem altaris hodiecelebramus , fine caret, f. 254.

(ALCUINI symbolum fidei) f. 255; finem quaeref. 257. S er mo fine carens, litteris prorsusevanidis,f. 257v.

258. Membr. in 4, saec. IX vel X, fol. 121.

S. GREGORII homiliae Evangelia, XXII ad XL; codexinitio et fine in a
mutilus.

259. Membr. in 4, saec. Vili,

hom. XIII.

fol. 96.

S. GREGORII homiliae in Ezechielem; codex initio mutilus, ine. a fine

260. Membr. in 4, saec. X, fol. 189.

S. GREGORII dialogorum libri IV. - - Folia 1-7, 182-183, 188 et 189
suppleta manu saec. XIII quae rubricas toto codice adscripsit. AVICENNAE versiculi de conservanda sanitate; ine. Si us incolumem si uis te reddere sanum - Ad b. Virginem precatio metrica; ine. Virgo celesti decorata partii ; manu saec. XV, f. 189 v.

261. Membr. in 4, saec. IX vel X, fol. 116. S. GREGORII dialogorum libi'i IV. - - Praeeunt,f. 1, elogium s. Nicolai et fragmentum litaniarum, manu saec. cir. XI.

262. Membr. in 4, saec. circiter X, suppletus et partim rescriptus

saec. XI, fol. 122. Fragmentum expositionis orationis
leta, f. 1.

dominicae;

scriptura de-

S. GREGORII papae dialogorum libri IV f. 2. Vita s. Hieronymi; ine. Plerosquenimirum illustriuut, uiros (sic) non ambigonosse f. 116. -o

263. Membr. in 4, saec. XI vel XII, fol. 107.

S. GREGORII pape urbis Rome dialogorum libri IV.

264. Membr. in f. saec. XIII-XIV,

Tabula cod. manu saec. XIV, Eiusd.

fol. a 252.
f. a chart.

S. GREGORII pape urbis Rome dialogorum libri IV f. 1.

liber pastoralis f. 52.

ACRELIIAUGUSTINI libri XV de sancta Trinitate que deus est, ad

Aurelium cartaginensem epm. f. 80.

 BOETII liber quomodo Trinitas unus deus,ac non tres dii, ad s.

Quintum Aurelium Memmium Symmachum f. 182.

Eiusd. ad som.lohannem diaconum utrumpateret filiuset spiritus

sanctus de divinitate substantialiter praedicetur (sic) f. 184v. Eiusd. ad eundem quomodosubstantie in eo quod sint, bone sint;
cum non sint substantialia
Eiusd. liber

bona f. 185.
fide f. 186.

de christana

Eiuad.

adversus Nestorium et Euticen pr personaet,natura , ad

loannem diaconum, f. 187v. B. Augustini encbiridion f. 192 v.

Eiusd.
Eiusd.

LXXXIII
liber VI

quaestiones de epistola ad Romanosf. 210.

musice >"> 239. f.

265. Membr. in f. saec. XI vel XII, fol. 90.

Tabula capitum libri IV et II dialogorum, manu saec. XV, f. praevio
sine numero.

S. GREGORIIdialogorum libri IV f. 1. - -In calce libri II, f. 34: PAULINI diaconi carmina in honore(m) b. Benedicti abbatis ; ine. Ordiar unde tuos sacer o benedicte triumphos . Ystoria Sansonis ; ine. Erat autem uir quidam de saraa et de

stirpe dauid, nominemanue (sic) f. 87.

266. Membr. in 4, saec. IX, fol. 126.

S. GREGORII epistolaeCO. Praeit tabula cum epitomeepistolar.CCXXI.

267. Chart. in 4, saec. XV, fol. 182.

Sci. GREGORII pastoralia LI.
Dni. BONEVENTURAE (sic) liber meditacionum siue operacionum qui

ymago uite eterne nuncupatur f. 42. B. YSIDORI episcopi de ecclesiasticainstitucione et cetera qui intytulatur alias de summobono , sive Sentencie f. 61. (DAVID DE AUGUSTA)Tractatus de septemprofectibusreligiosorum; ine. Profectus religiosorum septemdistinguuntur processibus f. 109. ANSHELMI Cantuariensis episcopi meditacio super miserere f. 145. Bti. EUSEBII epistola ad Damasium (sic) Portuensem episcopumet ad senatoremromanorum de morte gloriosi leronimi cardinaliset doctoris
eximii f. 157.

Bti. AUGUSTINI epistolaad btm. Cyrillum Iherosolymitanumepm. epi.

de laude s. leronimi
bt leronimi

f. 173.

S. CYRILLI ierosolimitaniepisc.ad btum. Augustinum miraculis de

f. 176.

69

Accessus librum qui dicitur pastorali in beati Gregorii (i. e. tab.

capitum) f. 179v.

Registrum in librum de septem profectibussec.ordinemauctoritatum uel materiarum (ord. alphab.)f. 182v.; continuatur f. 181 et 181v.
Registrum Isidori de summo bono >"> 179. f.

268. Membr.in f. scriptusa. 1423,fol. 127.

Gregorialis de sententiispars IV (liber) ex melleis opusculisb. Gregorii pp. defloratus .

269. Membr. in 8, saec. XV, fol. 112.

Tabula superlibros moralium b. Gregorii
betum f. 1.

in lob secundumalphapp.

Tytuli et inicia omnium capitulorum moralium b. Gregorii

f. 105.

270. Membr. in 4, saec. X vel XI, fol. 131.

IOANNISDIACONI vita s. Gregorii magni. 271. Membr. in f. saec. X, fol. 355. CASSIODORI senatorie expositiones in psalterio (sic) ; praeit notarum brevis tabula cum explanationibus, f. 1. Rescriptio B. ODELRICIep. in qua pape Nicolao de continentia cleri-

corum.respondit, manu saec.XII vel XIII; in margine,manu saec.XIV,

adnotatio de s. Udalrico episc. augustensi qui obiit a. 973, f. 354.

272. Membr. in f. saec. XIII vel XIV, fol. 112.

CASSIODORI variarum epistolarum libri V et formularum liber VI f. 1.

E i u s d. Laureati (sic) uiro experientissimo (ep.)XXIII (libri XII), usquead verba: ubertasseoptata(sic) f. 103; - tum nullo interiecto intervallo, tamquam pars eiusdem textus, scriptor codicis prosequitur in haoc verba: in conspectu pater santissime nostramerei dessolata tuo (sic) conditio etc. et sic f. 103v. 104 et parte f. 105; - insunt, f. 77, FRIDERICI II imp. diploma pr Henrico rege Sardiniaedonationistotius Lannsariae,Versiliae et Garfagnanaeet totius terrae quae Varesiumdicitur, dat. Grosseti a. 1245: - Eiusdem diploma legitimationispr Henrico filio, rege Tburium et Gallurium, datura in castris in episcopatu bononiensi a. 1239: -

f. 77v. excerptum e Gregorii Moralibus.-- Sequunturfragmentarhetorica varia ex Cassiodorii facile orationibus aliisque scriptis excerpta.
E i u s d. de anima f. 105.

70

273. Membr. in 8, saec. XIII,

mens conscia recti f. 1 v.

fol. 101.

Septemsapientiumsententiae; ine. Bias - Quenam summa boni est

Theodorici
curo f. 98 v.

regisepistole (i. e.CASSIODORII variarum libri VII) f. 2.

Retorici (sic) colores ; ine. Versificaturo quaedamUbi tradere

De H omer i centone E u d ox i a augusta; et ine. Queritforte quispiam quid sii quod dicitur omeri centone f. 100. V e r s u s de terra et firmamento; ine. Cum planetarum cupiam di~ scernerecursum- et foris ad centrum terre percurrere cosmum - De . nominibus ventorum; ine. Ventus aer commotus,et agitatus, et pr diuersispartibus celi diuersa sortitur nomina f. 101.

274. Membr. in 8, saec. XI et XIII,

fine mut. f. 34.

fol. 69.

CASSIODORII liber divinarum lectionum, fine mutilus, f. 1 v.

Sompnium Scipionis cum expositione MACROBII manu saec. XIII, , De lege mosaicanon tam mutata a Christo quam perfecta, fragmentum, - De hominum christianorum et inundanorum distantia Acol. (sic) concionibus f. 68-69 chart. manu saec. XVI. Ex

275. Membr. in 8, saec. XII, fol. a 187.

ISIDORI Vetus Testamentum a Genesi usque ad transmigrationem in (i. e. catenasive excerptapraesertimex Isidoro; nonnulla ex Augustino, Grregorio, Hieronymo, Vieto re). Praeit, f. a, versus in quadrum dispositus << : Inhesit. Isidorus. bresit. dictando.patent(er).

276. Membr. in 4, saec. IX vel X, fol. 65.

Sci. ISIDORI explanatiuncula in libros regum (Esdrae et Machabaeorum) f. 1.

BEDAE Liber questionumin Regum (libros IV) f. 41.

277. Membr. in 8, f. 1-93 litteris uncialibussaec. Vili et f. 94 seqq.

liti
menti

minoribus saec. IX vel X, fol. 114.

(IsiDORi) liber pr(oo)emiorumsiue prefationumueteris nouique testa f. 1.

(Eiusd.)

Hortus (sic) uel ouitus sanctorum patruum (sic) qui in

scripturarum laudibus efferuntur f. 23 v.

Historia chronica quod (sic) etiam pari modo explanauerunt Clemensuel Theophilus et Timotheusdilectissimi dei episcopichronographi

71

et dilectusautemdei chronographus Eusebius pamphiliensis ine. lar ; tempusest ut seueritas luculentrationis optutibusomnibus semetipsam
perlustret f. 56.

Sci. Hysidori
mento f. 82.

questione tam de nouo quam de uetere testa Item computus (paschalis)ine. Cum omnex ;

Epistula de suppotatione (sic) dierum ; ine. Annus habet die*

CCCLXV >f. 89 -

apostoli de hac luce migrassent f. 90v.

Sententiapapae LEONIS apocrifaescripturae (sic) (epist.ad de Turribium de Priscillianorum erroribus,cap. XV) f. 92.
Isidori allegoriae Vet. et Novi Testamenti f. 94.

278. Membr. in 12, saec. X, fol. 88.

YSIDORI de vocationegentium quem fecit ad opus Florentiane
f. 1; folia 1-3 laceratone mutila. THEODULPHI (episc. aurelianensis) de ordine baptismi ad Magnai)i episc. > f. 64. Eiusd. capitula XLIV ad clerum aurelianensem f. 79.

279. Membr. in 4, saec. IX, fol. 40.

ISIDORI de vocatione gentium, ad Florentinam sororem suam .
Fine mutilus.

280. Chart. in 4, saec. XV, fol. 112.

ISIDORIsententiae, cum tabula ord. alphabetico, scr. a. 1444, f. 1. Fragmenta de peccato et peccatoribus f. 41 v.

BERNARDI abbatis de corpore Christi f. 42 v.

Excerpta ex epistolis s. Hieronymi ad Principiam, Demetriadeni,

Hylariam (Telanciam)nuptam , Pammachium, Pammachiumet lovinianum filium, Damasum,ad Principiam iterum, f. 48 v.

S. IERONYMI (1. PELAGII) epistola ad Demetriadem uirginem nobilem , scr. a. 1447, f. 47.

De anima per 'similitudinem uitri ; ine. Anima debetassimilar!

nitro f. 59.

Fragmenta de superbis et humilibus, de bono et beato,et de potentiis

rationalibus et irrationalibus f. 60.

S. AUGUSTINI encheridion, quod latine interpretatur manualis, ad

Laurencium virum illustrem f. 73; finem quaere f. 61 et seqq.

Fr. IACOBI ord. herem. s. Aug. sophologium ad Michaelem episc. autissiodorensem,scr. a. 1444, f. 86. Seqtmntur fragmenta de bono et eius speciebuset de passionibushumanis.

72

281. Membr. in f. saec. IX vel X, fol. 308.

ISIDORI etymologiarum libri XX f. 1; folium 6 suppletummamisaec.XII. De sonitu auium et ferarum; ine. Aquilas clangere f. 308.
Carmen paene deletum; ine. Ut belli somiere tubae f. 308 v.

282. Membr. in 4, saec. XIII vel XIV, fol. 140.

YSIDORI iunioris yspalensisepiscopi liber ethymologiarum; praeit,
folio sine numero, tabula.

283. Membr. in 8, saec. XIII vel XIV, fol. 179.

YSIDORI ethimologiarumin libris XXII (sic) mirabiliter elaboratus
f. 2; praeeunt, f. 1, rubricae totius operis.

Alphabetum

graecum - - Quatuorde caueisadoratur s. crux

etc. (brevis adnotatio manu saec. XV) f. 179.

284. Membr. in f. saec. IX vel X, fol. a 77.

Istam notationem stipendiarum (sic), Domnua B. abbas iussit notari secundum antiquam consuetudinem seniorumpraecedentium ine. Huck ; comesX libras et duos equosonustoscum nino . a. Venerabilis BEDAEpresbyteri in libro Salomonisquod dicitur proverbia , line mutilus, f. 1

285. Membr. in 4, saec. IX vel X, fol. 150.

BEDAEpresb. de gratia dei centra lulianum (in Cantica Canticor.)
f. 1. - * Liber VI (sic) in cantica canticor. collect. de opusculis b. Gregorii pp. >"> 139v. f.

2^6. Chart. in 4, saec. XV, fol. 280.

BEDAEpresbyteri exposicio in epistola canonica lacobi, Petri;
loannis et ludae f. 1.

THEODERICI expositio super canonicas epistolas f. 63. B. AuGUSTlNI episcopi yspalensis(sic) omelie (10) in epistolamcanonicam primam b. loannis apostoli f. 154.

NICOLAI GORRAM DE expositio in epistolas canonicas f. 196. Epistola nominestipendiatorum universit ti s Heidelbergensis, manu saec. XV, sine anno, f. 280.

287. Membr. miscellanea in 8, saec.IX, XII et XIII, fol. 157.

Venerabilis BEDAE presbyteri (expositio) actus in apostolorumf. 1.
E i u s d. liber retractationum in actus apostolorum, manu saec.XII

vel XIII, f. 47; f. 75 suppletum manu saec,XV.

78

Adnotationes epistolas in canonicas; (l)uxta numerum ine. evangelistarumlili01 cognouimus auctores fuisse canonicarum epistolarvm manti ,
saec. XIII, fine mutilae, f. 76.

Commentarium euangeliorum(S.THEOPHILO Antiocheno adscriptum);

ine. Apisfauosde omnigenis floribusoperatur manusaec. f. 84. >>, IX,

Epistolae canonicae, cum prologoet glossisinter lineaset in marginibusex Augusti no aliisque, quorumnominanon sunt adnotata,
manu saec. XII, f. 115.

288. Membr. miscellaneus in 4, saec. XII, XIII

Folia 1-61 manu saec. XII:

et XIV. fol. a 302.

Brevis tabula codicis, manu recenti, f. a v. chart.

BEDEpbri. expositio super Tobiam f. 1. Dni. RABANI MAURI in librum ludith ; prologus ine. Dominai', electequae merito magne pietatis (ih omnibusuenerande atque amande Judit Augustae f. 8.
Eiusd. in librum Hester >"> 34v. f.

Glosulaesuper (s. Hieronymi) prologumPentateuci et in aliquos libi*os Veteris Testamenti; ine. Desiderii proprium nomen est ; inter
lineas glossae nonnullae lingua germanica, f. 53. B. PAULI apostoli >"> epistolae, varia manu saec. XI vel XII, f. <>2.

Kalendarium

(cum necrologio f. llOv.),

initio et fine mutilum

f. 109.

(a die 24 lan. ad 19 Nov.), manu saec. XII

vel XIII,

Expositio in quartum librum (SententiarumP. Lombardi) de sacramentis; ine. Samaritanusenim (etc.) Iste quartus liber in quadeterminai
magister de sacramentis ; fine mutila, manu saec. XIV, f. 115.
Folia 158-302 manu saec. XIII:

Ver su s quinque in tabula quadrata; ine. Plasmagerii piastedum gignit flia patrem f. 158v.
Sacramenta ludaeorum; ine. Primo monendus est et coniurandus

pontifex ludeorum tali modoetc. , sequitur iuramentumludaeorum lingua germanica ine. Ymbesolich gut da mich dirrer man umbeliat bedaget ;
f. 158 v.

Collectio canonum
f. 159.

in V libros divisa; ine. De Constitutionibus

Clemens III. Signijtcav. (etc.) Praetereade constitutionea ciuibusfacta

(IvoNis CARNOTENSIS) Exceptiones ecclesiasticarum regularum partim

ex epistolis romanorumpontificum,partim (etc.) , i. e. Decretum,f. 165v.

vSummaParisiensis,

id est Grati ani Decretumin epitomare re-

dactum Parisiis a. 1195, f. 169.

B(ERNARDI CIRCA PAPIENSIS esempla veterinovoque de iurc subtitulis

librorum V Decretalium), praemissatabula, f. 219.
io

74

Regulac

iuris;

ine. Eegula est quae rem uti essedebet breuiter

enarrai, nam ut ex regula ius sumatur etc. f. 287 v.

Ars algorismi; ine. Aggredientibus algorismi artem primovidendum

est quid sit algorismus f. 301.

289. Membr. in 4, saec. IX, fol. 64.

Fragmentum m i s s a e ad introitimi f. 2.

" ALBINI questiunculaein Geneseos (lib.) >",fine mutilae, curn epistola ad Sigulfum presb.f. 2v. -Praecedunt, f. 1-2 recto, et sequuntur, f. 58,
capitnlaria Caroli Magni.

290. Membr. mise, in 4, saec. IX-X,

fol. a, b 1-34; 34 a, b, e et 35-53.

ALBINI liber quem edidit centra heresim Felicis , manu saec.IX vel X. Confiteor et absolutio, manu saec. X, f. 34 a v. Sci. AMBROSIIepi. liber de Tobia , manu saec. X, f. 34 b.

291. Membr. in f. scriptus anno 1425, fol. 274, picturis illustratus.

RHABANIMAURI liber de universo, praemissa tabula capitulorum.

292. Membr. miscellaneus in 8, saec. XII, fol. 222.

RHABANI expositio in libros Numerorum, cuna ^prologo ad Frecliulfum, f. 1. Eiusd. expositio Machabaeorum, praemissis tabula et prologis ad Ludovicum regem et ad Geroldum archidiac. f. 136v.

29:1 Membr. in 4, saec. IX vel X, fol. 140.

RHABANI MAURIexplanatio librorum Regum , cum prologo ad Hildwinum abbatem et tabula, f. 2. - Praeeunt, f. 1, de Maria virg. et de

Paschaeresurrectione hymni, quorum primus ine. Sponsa dei uirgo mitis \\ lignum uite irretitis \\peccatorum nexibus , alter: Zima uetus expurgetur \\ ut sincerecelebretur \ nona resurrectio , manu saec.XII, et \ f. 1v. R h a b a n i carmen ine. Lex praeclara dei totum quae inluminat ; orbem.\\ Et patris aeterniprodiit ore pio , manu saec. IX vel X. 294. Membr. miscellaneus in 4, fol. a 136. Folia a, 1-77 saec. IX

vel X, 78-136 saec. X vel XI.

HRABANI MAURI expositioin lib. sapientiae cuni epistolaad Otgarium , archiep. et tabula, f. 1. - Praeit, f. av. adnotatio grammatica de modis verborum; ine. In contentohistoriae uel latinitatis primum uerbum indicatini modi dicimus .

Hyrnnus de b. Virgine; ine. Letbundus exultetJtdeliumchoru-s

alleluia , manu saec. XII, f. 77 v.

75

(Ca n on es deepiscopis convenientib.synodumpoenitentiales ad et ),initio inutili;des. sed seorsumpost ecclesiae ibique ostium atei, dominimi f. 78. orai.
Capitula ex canonibus sumpta ine. Caueat ; sacerdos cum ne
communibus indumentis ad sacras hostias immolandum accedat (fine mutila?) f. 94v.

R ab ani episcopi capitala, (i. e. liber de sacrisordinibus,sacramentis et vestimentis sacerdotalibus), praemissatabula, f. 101. Expositio Athanasii de fide " ine. Quicumquenuli (etc.) Hic beatusAthanasius liberimi arbitrium posuit f. 123. Expositio super ordiner missae ; ine. Primum in nrrlint mi'.s.sne cvntiphona introitimi canitur f. 128. ad

295. Membr. in 8, saec. XII, fol. a 82.

Excerpta ex Cantica f. a.

Epla. beati Gregorii pp. ad Regarredumregem, (i. e. HlNCMARl Remensisepistolaad Carolum Calvum qua mittit epistolams. Gregorii magni ad RecharedumWisigotorum regem); sequitur ep. s. Gregorii, f. 1.
AUGUSTINIexhortatio ad comitem carissimum , (i. e. de salutaribus documentis), f. 47. Eiusd. tractatus de regula monachorum f. 69.

HIERONIMI presbiteri sermone vitiis linguae, - De prrseentiode

nibus - Unde supra - De obedientia (imperf.), f. 70 v.

296. Membr. in f. saec. XI, fol. 129.

HINCMARI REMENSIS epistolae ad clerum et populum paroeciae laudunensis f. 1.

HINCMA.RI LAUDUNENSIS titulatio metrica compilationisad domepi. num Karolum lieta , - H in e mari Remensis responsio metrica,f. 22 v.
Hi nomavi Rem. adversus Hincinarum Laudun. capitula LV f. 25.

Eiusd. adversuseundem tractatus, cum prologo, f. 28. Acta inter HincmammRem. et HincmarumLaudun. coramepiscopis decem prouinciarumin Attiniaco uilla regia remensispaiTochiae f. 119. Hincmari Laud. ad Hincmarum Rem. epistola et responsio huius
f. 121 v.

Hincmari

Rem. epistolaad Hadrianum pp. f. 124.

297. Chart. in 4, saec. XV, ibi. 403.

HAYMO super Apocalypsim f. 1. NICOLAI LYRA postilla super Apocalypsim f. 145. DE S. AUGUSTINI exposiciosuper Apocalypsim f. 172. BEDEpresb. in Apocalypsim f. 187. HUGONIS cardinalis super Apocalypsim f. 229.

76

298. Chart. in 4, saec. XV, fol. 269.

DominiHEUNONIS HAIMONIS) (1. exposicio apocalypsim in sancti

lohannis f. 1.

Index rerum ordine alphabetico f. 264.

299. Membr. in 12, saec. XIV, in die paschaemutilum, f. 1.

fol. 59.

(HoNORiiAUGUSTODUNENSIS) speculimi ecclesie , usque ad sermonem Sermo de nativitate b. Mariae virginis; ine. Qualiter maria mariti stella hodie ad ortum processit >"> 59. f.

300. Membr. miscellanea in 8, saec. XII, XIII et XIV, fol. 1S2.

Folia 1-31 mami uite saec. XII: f. 5.

PETRIDAMIANIliber qui appellatur dominus uobiscum f. 1 v.

E i u s d. laus heremitice

E i u s d. sermo fratribus heremi f. 6, - De uitio lingue f. 7, De spirituali certamine f. 8v. E i u s d. de horis canonicis ; ine. Septempiane sunt principalia
uitia f f. 10.

Magistri HUGONIS parisiensis de quinque septenis f. 11. Quot modis dyabolus humilitatem inpugnat ; ine. Duobus modi*

dyabolus nobis humilitatem oppugnai f. 12v. De duabus piscinis misticis et fullone ; ine. Contemplanti^ anima
lerusalem dicitur f. 13.

Quomodo seipsum iudicet quis uel alium ; ine. Quid retribuam

dominopr omnibus que retribuii mihi f. 13v. Centra ludeos de beata Virgine ; ine. Ecce uirgo concipiet(etc.) Scio ludeos solere opponere f. 14.
Quid uere diligendum sit >">; ine. Vita cordis amor est f. 14.

De quinque statibus mutabilitatis humane; ine. Quinque status

habet uita fiumana f. 14v.

Quid Egyptus qui (sic) desertum qui (sic) terra promissionis; ine. Tria sunt loca. Egiptus. Desertum. Terra promissionis f. 14v.
S er m o quid et qualiter sit petendum ; ine. Petite et dabitur

uobis (etc.) Salomon dicit. Creditor et pauper obiurauerunt sibi uiriusque f. 15. Sermo de penitentia ; ine. Reuertere reuertere Sunamites (etc.)

Licei hec uox sit ecclesie sinagogam f. 15 v. ad Sermo ad claustrales*, Homoquidamperegreproficiscens ine. (etc.) Cum vichi!, hnbeam(us) quod non acceperimus f. 17v.
Senno de penitentia; ine. Si multis annis uixerit homo et in

omnibusletus fuerii f. 19.

77

Petri

Damiani

epistola de fine mundi f. 20 v.

Exemplavitiorum et virtutum; ine. Rex Anyliae(membrana exsecta, primi versusreliqua perierunt) .. euersurus pulcrafacie sunt f. 'l'I. . illa Preces ad s. Petrum,ad s. loannemevangelista!!!, angelumcuad
stodem, ad lesum Christum et ad b. Virginem, f. 22 v.

Glossain aliquot versiculos Apocalypsis, manu saec.XIII; ine. Beatusqui legit et qui audit nerbaprophetiaehuius. Glosa.lili soli
beati qui audiunt (etc.) f. 23 v. Breves glossaein Isaiam, sententiaeet exemplamoralia, f. 24.
Carmen de Vetere et Novo Testamento-,ine. In numeris nwmeres

leuitas arma ferentes f. 25. - Carmen in librum losue; ine. In Chanan populus traditeti posi cananes f. 25 v. >^
AUGUSTINIsententiae de peccato originali et de ignorantia invincibili f. 25 v.

Glossain Synibolum

apostolo rum; ine. .Credoin Deum f. 26.

De Penitencia , de sacramentis, et quaestiones aliae theologicae et morales; ine. Penitentia est arbor cuius radiar est contrico f. 26.
Versiculi de aetate mundi f. 29v.

Fragmentuin de peccatis f. 30. ODONISPARISIENSIS episcopi prohibitiones et praecepta in synodo

data sacerdotibus obseruanda f. 30 v.

(INNOCENTI: Ili
Folia 52-94

papae) sermones X, mami saec. XIII,

manu saec. XII:

f. 32.

BEDAE presbyteri expositio allegorica in prophetam Ezram > f. 52. Petri Damiani liber qui appellatur gratissimus de non reordinandis iis qui a simoniacis ordinati fuerant f. 65. Decreta excerpta ex epistolis s. Gregorii Magni f. 77. IERONIMIad doceanum (sic) de uita clericoruin >"> 78. - Eiusd. f. de clericis sub regimine episcopali et acephalis f. 78 v. - Excerptum ex s. A u g u s t i n o de iniuste excommunicato f. 78 v. Massa compoti metrice; ine. (A)ureus in iano numerus clauesque

nouantur >-, cum prologo qui ine. Licei modo in fine temporumpluren constethaberi codicesqui de arte calculatoria uideantur possesufficere-,
et glossa, f. 79. (S. Hieronymi) translatio sancti Antonii abbatis f. 95. vel passionarii A

f. 95 ad f. 112 membranaesunt palimpsestae. Recentiorscriptura saec.XIV.

Antiquior, saec. IX vel X, videtur exhibere lectionarii

fragmenta; folio 96v. expliciunt acta s. Luciae. Compotusecclesiasticus manu saec.XIV; ine. Auctoritate Augux>; stini freti in domo dei quatuor dicimus etc. f. 113. Exposicio compoti manualis >">, manu saec.XIV; ine. Sapiencia edifcavit sibi flomiim (etc.) Istud prouerbium salomonis f. 135.

78

Kalendarium,
f. 144.

cum adnotationibus historicis; manusaec. XIII-XIV,

siue ars numerandi, manu saec. XIII vel XIV;

Algorismus

(inest Compotus cum prologo,fereidemqui f. 79); ine. Omnia a , qne

primeua rerum origine processerunt f. 150. K al end ari uni f. 166, - Tabulae solares et lunares f. 172; manu
saec. XII.

301. Membr. in f. saec. XV, fol. 94.

Sci. BERNARDI abbatisclareuallensis epistolae f. 1. - Tabula f. 94.

302. Membr. in 8, saec. XV, fol. 86.

Beati BERNARDI abbatis opera, sequentbuspraemissistitulis: I. Liber de gratia et libero arbitrio domino Gulielmo a(bbati)
sancti Theoderici f. 1.

II. III. IV. V.

lielmum

De diligendo deo f. 12. Liber ad milites templi de laude none milicie f. 22. Liber de precepto et dispensatone f. 29 v. Liber apologeticus (in monachos cluniacenses) ad abbatem Clu f. 42 v.

VI. De consideratione ad Eugenium papam (III) f. 51. VII. De XII gradibus humilitatis f. 76.

303. Chart. insertis nonnullis

fol. 118.

l'oliis membranaceis,

in 8, saec. XIV,

O r a t i o ; ine. Deus qui -per culpe reatum offendevi* f. 1v. S. BERNARDI expositio psalmi: Qui habitat etc. f. 2; finem quaere f. 103. Expositio salutationis angelicae; ine. Aue Maria grada piena benepiena quia Deo et angelis et hominibus grata f. 22 v.
Magistri HUGONISexcerptum de arena Noe pr archa sapientiae cum archa matris ecclesiae et archa niatris graciae , scr. a. 1371, f. 23 v. B. Bernhard! de diligendo deum f. 55v. Bernardi liber de amore dei ; ine. Venite ascendamus mnad tem domini et ad domum Dei lacob (in margine, manu fere coaeva, adnotatur non esse s. Bernardi) f. 66 v.
Bernardi de uita clericorum f. 84.

Rugo ni s de uirtute orandi f. 113.

304. Membr. in 4, saec. XII, fol. 143; picturis illustratus.

S. BERNARDI clarevallensis sermones. offerentis, calamo depictae. Initio codicis imagines

s. Stephaniprotomartyris,s. Michaelis archangeli s. Bernardi librum et

79

305. Membr. in 8, saec.XV, fol. 124. Beati BERNARDI sermones (XXXV) de diuersis .
duobusfoliis praeviisnullo numerosignatis.

Tabula in

306. Chart. in 4, saec.XV, fol. a 219.

Brevis tabula codicis f. a.

Beati BERNHARDI abbatissermones super Cantica f. 1. - Tytuli

sermonum , i. e. tabula, f. 113v.

Beati LEONIS pape sermonesde passionedomini f. 114.

Dni. ARNOLDI Abbatis Bonevallensis libellus de ver bis domini in

cruce positi f. 123 v.

Eiusd. libellus in laudibus sancte dei genitricis et sempervirginia

Marie f. 133.

Dni. RICHARDI expositio in canone(sic) missae f. 134v. S. Bernardi opera quae sequuntur: I. << Omeli(a)e (quatuor) in laudibus virginis Marie f. 138v.
IL Liber de gratia et libero arbitrio f. 148.

III. Liber (de consideratone)ad Eugenium papam (III) f-156.

IV. Ad milites templi (de laude novae militiae) f. 178. V. Libellus de pr(a)ecepto et dispensacione f. 184. VI. Libellus de diligendo deo f. 194. VII. Liber apologeticiis (in monachos cluniacenses) f. 202. Vili. De gradibus humilitatis f. 208.

307. Membr. in 4, saec. XIV vel XV, fol. 112.

S. ANSELMI Cantuariensisopera, sequentibuspraemissistitulis:
I. Responsio pr insipiente f. 1. H. De gram(m)atico f. 2. III. De casu dyaboli f. 17.
IV. Liber de azimo et fermentato f. 18v.

V. De sacrificio corporis Christi f. 20 v. VI. De corpore C(h)risti f. 22.

VII. Liber de u eri tate f. 30.

Vili.
IX.

Liber de processione Spiritus Sancti f. 35 v.

Liber de libero arbitrio f. 45 v.

X. Cur deus homo >">, libri duo, f. 50. XI. De concordia presciencie predestinacionis et gracie dei cum
libero arbitrio f. 69.

XII. Liber de conceptu uirginali f. 78v. XIII. Epistola ad Urbanum papam de incarnacion e nerbi vel fide
christiana f. 85 v.

:- ( i

XIV. Monologium f. 92. XV. Proslogium f. 107.

XVI. Mecitationes duae f. 110 v.

308. Chart. insertis noimullis foliis membranaceis. in 4, saec. XV.

fol. 181.

Registrimi librorum huius uoluminis f. 1 v.

ANSHELMIarchiepiscopi Cantuariensis cur deus homo f. 2. C(H)RISOSTOMI liber de compunctione cordis f. 21. E i u s d. de reparacione lapsi per duos libros f. 33. Sci. BERNHARDI Contemplacio de passione domini nostri Ihesu Christi f. 45 v. Eiusd. stimulus amoris f. 48v.

Eiusd.
v< Eiusd.
marum

tractatus de quatuov gradibus spiritualis exercicii f. 52 v.

oratio intytulata carthusia ex collacione IX litterarum pri-

f. 54 v.

Fr. DAVID (DE AUGUSTA) formula nouiciorum f. 56. (Eiusd.) de reformacione hominis interioris , (et: De septem profectibus religiosorum) libri II f. 63.
Beati
caritatis

Bernhardi
138.

tractatulus

de honestate

uite f. 137.

RYCHARDI SANCTO (A VICTORE)tractatus de quatuor gradibus uiolente

f.

B. Bernhardi oraciones ad quinque uulnera> f. 144v. - Eiusd. gratiarum actiones f. 145. Orationes ante et post conmiunionem dicendae f. 145v.

ALANI maxim(a)e>"> theologicae;ine. Omnisscientianititur regulis

f. 146.

Beati AUGUSTINI liber de contemptu mundi ad clericos f. 165. Eiusd. epistole consolatorie (duae) de uisitatione infirmorum
f. 166v.

Eiusd. Eiusd. Beati

de beato latrone de XII PROSPERI sententie

f. 171 v. seculi f. 173v. f. 178.

abusionibus

309. Membr.

in 4, saec. XIV,
codicis f. a.

fol. a 100.

Tabula

S. ANSELMI Cantuariensis opera: I. Cur deus homo f. 1. - In calce carmen rhythmicum de eodem argumento-,ine. Rea*in montedatur, grex eius ne moriatur . IL Monologium f. 10.
III. Proslogion f. 18.

81

IV. Liber tjiuedisputatio cuiusdam insipiente dixit in corde pr qui

suo non est deus,respondentis ea que aduersus ad eundem insipiente!
in precedenti libello disputata sunt f. 21.
V. Liber de ueritate f. 22 v. VI. Liber de liberiate arbitrii f. 25 v. VII. Tractatus de casu diaboli f. 28. Vili. Liber de incarnatione uerbi f. 35.

IX. Liber de processione (Spiritus Sancti) contra grecos f. 36.

X. Epistola de sacrificio azimi et fermentati f. 41. XI. Meditatio humane redemptionis f. 42. XII. Epistola de sacramentis ecclesie f. 43. XIII. Liber de concordia presciente et predestinationis, et gratie
dei cum libero arbitrio f. 43. XIV. Liber de similitudinibus f. 47. anime f. 60.

HDGONIS DE s. VICTORE liber de arra E i u s d. liber de oratione f. 63. BOETII liber de Trinitate f. 65.

(E i u s d.) f de hebdomadibus f. 66. (Eiusd.) de fide christiana f. 66v. E i u s d. de duabus naturis et una persona Christi f. 67 v.

IOHANNIS presbyteri DAMASCENI MANSUR qui liber in quo est traditio

ecclesiastica orthodoxe fidei. Capitulis diuisa. C. a burgundie (1.a loanne

Burgundione)

ciue' pisano de greco in latinum duo. Eugenio tertio

beati memorie translatus pape. I. quoniam incomprensibilis est deus et

quia non oportet quaerere et circumscrutari que sunt uero tradita nobis a sanctis philosophis et euangelistis (sic in omnibus) f. 70v.
Hugonis
Eiusd. Eiusd.

(de s. Vieto ve) de Trinitate f. 92.

de meditatione de incarnatione f. 97. uerbi f. 98.

(E i u s d.) .< tribus uoluntatibus in Christo f. 98 v. de (E i u s d.) de potestate dei et uoluntate f. 99 v.

310. Membr. in S, saec. XIV,

Sermones
Christi

fol. 150.

S. ANSELMI dialogus b. Mariae virg. de passioneChristi f. 1.

varii, quorum primus de Trinitate ine. Tres sunt

qui testimonium dant in Celo (etc.) lohannes euangelistasuper pectus

recubans f. 6.

Expositio Symboli;
necessarium christiano

ine. Credoin unum deum(etc.) Primum quod

est cuilibet f. 29.

(ALDEBRANDINI) Scalafidei ; ine. Funiculus triplex difficile >-umpitur. Funiculus iste quo a terra trahimur in celum est Jtdesspeset c.ari~
tas f. 40.
11

ExpositioDecalogi; ine. Modouidetequodhomines addiscunt non sapientiam per flagella f. 77. nisi
Pena animae (et) pena corporis (excerpta ex Bibliis et Patribus);
ine. Labor sine requie f. 98 v.

Scrino de vigilantia; ine. Hora estiam nosde sompno surgere (etc.)

In uerbis praepositis apostolus duo facit f. 99.

Sermones varii, nullo ordine,de festis,in Evangeliaet morales; priuius, >"de assuuiptioneMariae uirginis , ine. Tercia die Hester (etc.) Commendatur autem in uerbis istis assumptiogloriose uirginis f. 99v. De secretis mulierum (HENRICO SAXONIA,discipulo Alberti DE
Magni, in Inventario Pai. Vat. tributila) f. 144.

311. Membr. in f. saec. XII, fol. 204.

(S. HILDEGARDAE) Liber Sciuias Simplicis Hominis in tres partes divisus, quibus singulis praeponuntur tabulae capitulorum.

312. Membr. in 8, saec. XII, fol. 148. RVTPERTI abbatis (limburgensis) expositio super Cantica Canticorum ; ine. Qui cantra Hominem Similem Sibi Luctatur f. 1. S. AUGDSTINI liber de fide et operibus ad Petrum f. 77 v. Eiusd. de presentia dei ad Dardanum f. 97.
Eiusd. liber de vita beata f. 109,

Eiusd. admonitio de laude caritatis et quomodo cunctis uirtutibus preferatur f. 122. - Ad calcem praefationis versiculi in opus s. Augustini; ine. Corporis extantesut sunt (corr. ex sinf) sic cordis et
aures .

Eiusd. de cbristiana vita fine mutilus', in margine adnotatur manu A. Maii, non esse Augustini sed FASTIDII, f. 141 v.

313. Membr. in 4, saec. XIV vel XV, fol. a 122.

Fragmentum bulla e provisionis canonicatus in ecclesia Wissegradensi f. a.

Mag. RlCARDIDE SANCTO VlCTORE :

Liber intytulatus de XII patriarchis qui alio nominedicitur minor Beniamin et alio nomine liber de minori contemplatione>">, praemissa
tabula, f. 1.

De archa mistica siue de maiori contemplatione libri V, cum tabula, f. 22. Liber de statu interioris hominis , praevia tabula, f. 68. < De exterminacionemali et promocioneboni , praeeunte tabula,
f. 2.

83

De potestate ligandi atque soluendi f. 96. De spiritu blasphemie f. 101.

SuperYsaiamexponens: me clamai (etc.);ine. Ad me(etc.) ad

Si queritur querite f. 103. Tractatus de peccato mortali et ueniali f. 108v. De tribus processionibus f. 109.

314. Chart. in 4, saec. XV, ibi. a 275.

Tabula codicis f. a. libri sex f. 1. duo f. 38. RICHARDI DE s. ViCTORE de Trinitate ANSHELMI cur deus homo dictus libri

DIDIMI de spiritu sancto, cum praefationes. Hieronymi, f. 60. S. IOANNIS CRISOSTOMI omelie Triginta ; prima ine. Deus generis
nostri qui non despexit creaturam suam f. 77.

Beati IERONIMI sermo de assumptione uirginis gloriose f. 109v. Sancti AUGDSTINI episcopisermo de assumptione beate Marie uirgiuis f. 118.

Beati GREGORII pape registrum siue epistolare , i. e. delectusepistolarum 187 exerptus ex Regestos. Gregorii Magni, f. 121v. - <.Capitula libri Registri Gregorii quaerendaf. 183, post opus s. Augustini.
Epistolis sunt adscripti numeri: i-xxiv, ccxcii-ni, ccxcv, ccxcvn, CCLIII-V, OCLVII-VIII, CCLVI,CCLIX,etc. nullo ordine. Beati Augustini liber de conflictu uiciorum et uirtxitum f. 177v.

IOHANNIS pbri. DAMASCENI in quo est tradicio circa ortodoxe liber

fidei. capitulis diuisa centum. a Burgundione iudice pisano de greco in latinum translata, et domino pape eugenie beate memorie delatus fuit
f. 187 v.

Beati Augustini liber de anima et spiritu , scr. a. 1439, f. 23(5v. Anselmi cantuariensis archiepiscopi de concordia prescieutiae predestinationis ac gratiae dei cum libero arbitrio f. 243 v.
Eiusd. de sacrificio azimi et fermentati f. 254.

(Eiusd.)

epistola ad Wollelmum unnegrensem (sic, 1. newembur-

gensem)episcopum de uarietate rituum misse siue ad eius querelas responsio f. 256. Eiusd. de meditacione redemptionis humane , scr. a. 1439, f. 257. Ad monachum professum exhortacio ; ine. Ingressus e Tcarissime

professus f. 259v. Anshelmi liber de processuSpiritus Sancti f. 261.

315. Membr. in 8, saec. XIV, ibi. 96.

Speculum ecclesiae (seu tractatus de sacramentoEucharistiae et sacrificio missae);ine. Comedite amici mei et bibite et inebiiamn f. 1.

Excerptum ex meditationibus s. Augustini f. 28. Sequitur Prosologion(sic) - Item sequitur de misericordia dei

(excerptaex s. Anselmi Cantuariensis Proslogio) 29. f. (Mag. RICHA.RDI s. VICTORE contemplatione DE de maiori) partesV,
quibus singulis praemittitur tabula, f. 30. 316. Chart. in 4, saec. XV, fol. a 180.
Brevis tabula codicis f. a.

HUGONIS s. VICTORE) arra anime siue spense f. 1. (DE de S. AUGUSTINI episcopi liber de quatuor uirtutibus caritatis f. 9. Beati IOHANNIS CRISOSTOMI sermo; ine. Stabat Moyses monte>"> in
f. 11 v.

Hugonis (DE s. VICTORE)de institutione nouitiorum, cum indice ordine alphabetico, f. 14.

Lber qui intytulatur summa aurea vel flores

patrura ; ine.

Quoniam peccantbus -posi baptismum mortaliter f. 76. Crisostomi omelie de laude Pauli >^; ine. Domino sancto f. 126. Eiusd. de compunctione cordis ; ine. Cum te intueor f. 150. Eiusd. de conuersione uite ; ine. Omnes homines f. 166v. Eiusd. de occursione martirum et de precacionibus f. 168v.

Excerpta ex Ambrosio, Chrysostomo, n y m o de lacrimis paenitentiaef. 180v.

Gregorio,

Hiero-

317. Membr. in 4, saec. XIV, fol. a 230.

Tabula codicis, manu saec. XV, f. a. HUGONIS(DE s. VICTORE)de Archa Noe f. 1.

-'Eiusd. de claustro anime , praemissatabula capitulorum, f. 35. S. AUGUSTINI liber ad Orosium de priscilianis (sic) , cum prologo
ex Retractationibus, f. 83. Eiusd. ad Renatum et ad Petrum de anima, libri duo, cum prologo ex Retr. f. 85.

"ARISTOTELIS nicomachia(id est ethicorum ) prima pars f. 97. Translata et expleta est translacio ex arabo in latinum Anno incarna-

cionis uerbi. Millesimo. CC. XL. HI0. Octauodie Aprilis ; subiecta est tabula ord. alphabetico.
BEDAE de naturis rerum f. 111.

De planetis et de signis zodiaci; ine. Saturnus qui superior est omnibusplanetis f. 114v.

Liber distinctionummetaphysicalium ine. Unomodoquodnon ; habetpartes actuaesnec essentiales uirtuales nec quantitatiuas nvc
f. 115.

85

AVICENNAE Tractatus de tempore ; ine. In quo enim non est

mutabilitas nihil preterii nihil futurum est f. 130. - In calcehuiua ei tractatus: Explicit de philosophicoauditu Atiicenne .

AMBROSI: exameron(sic) , i. e. de operasex dierum, f. 131.

S. A u g u s t i n i :

De uera et falsa penitentia f. 171. Sermo de lacob et Esau , fine mutilus, f. 176v. Sermo de contemptubonorum mundi, initio carens, f. 181.
Liber Sermo de sermone domini in monte f. 181 v.

De cognitione uitae f. 182.

de bono latrone f. 185 v.

Centra Adimantum Ma(ni)chei discipulum , cum prologo ex Retractationibus, f. 187.- - Praemittuntur f. 186v. e s. Gregorii magni
regula pastorali excerpta.
Ad Felicianum f. 194.

Fragmentum tractatus: in quo uirtus sit nihil ei deesse ad beate uiuendum f. 199; explicit pauperesexistimandi sunt .
Ad Brutum de oratore : ine. Cum defensionum laboribus senato-

risque muneribus f. 200v.

AMBROSII de officiis f. 201.

Excerpta ex Hieronymo

in Ezechielem prophetam f. 221.

S. Augustini

de cura pr mortuis gerendaad Paulinum episc. ,

manu saec. XV, f. 224.

318. Membr. in 4, saec. XII,

fol. 212.

HUGONIS(DE s. VICTORE)liber de sacramentis , praemissa tabula.

311). Chart. in 4, scriptus anno 1454, fol. 268.

HUGONIS s. VICTORE DE liber de sacramentis ab inicio usque ad finem

in unam seriem dispositis; praeit tabula, f. 1.

Beati IOHANNIS CRISOSTOMI liber septem omeliarum in laudem sancti Pauli apostoli f. 211. BOECIIde duabus naturis in una persona Cimati ; imperfectus, f. 235.

320. Membr. in 12, saec. XIV, fol. 83.

(De contemplandoet diligendo deo), tractatus in cod. inscriptus: Liber V quodlib. , (manus saec. XVI HVGONI tribuit); ine. Altitudinem sapientie f. 1. De acceptatione munerum; ine. Hic dicendum est de acceptatione munerum et primo ostendemusquarti periculosa sit f. 31 v. " finem quaere f. 66.

86

De cognitione Dei, tractatusinitio mutilus,f. 37; explicit anima

prius sanatili-, sanata introducitur, introducta reficitur. .

De fide; ine. Circa hanc nero questioner quid sii fides que duo
connectit in se ad presens insistendum est f. 53.

Erevia capita de differentia inter aves et bestias,de Abraharno,

de superbia et luxuria, de Aristotele,
malis monachis, de gestii, f. 67.

de Alexandro

magno, de

H Ugo ni s liber de tribus , (i. e. de tribus invisibilibus Dei a quibus

emanant omnia, quae sunt potentia, sapientia et benignitas), f. 68.

321. Membr. in f. saee. XIV, fol. a-d 284.

Mag. PETRILOMBARDI Sententiarumlibri IV. Praeeunt,f. a-d, glossae
in prologum, manu saec. XV.

( Excutoire d'un jugcment par dfaut rendu par la chambre des Requtesdu Parlement de Paris, le Fvrier 1388, contre Jean Langloia l'aisne sergent de Laigny, en faveur du couvent de N. Dame de Chaalis, a propos de certains biens dtenus injustement par ledit Langlois ),
manu saec. XIV exeuntis; titulus uncis inclusus ex contextu desumptus; f. ultimo nullo numero signato.

322. Membr. in f. saec. XIV vel XV, ibi. 280, picturis illustrai LI.s.
Mag. PETRI LOMBARDI Sententiarum libri IV.

323. Membr. in 4, saec.XIII, fol. a 192, pict. ili.

Mag. PETRILOMBARDI Sententiarumlibri IV; praeeunt,f. a, excerptum ex Hilario quod ine. In patre eternit* , sententiaeet glossaein
prologum. (Quaestiones de peccati), litteris aevo l'ere consumptis, f. 192v.

Fine codicis folium nullo signatumnumero,manu saec. XTV vel XV,

t'orni ae minimae, exhibens fragmentum tractatus ascetici.

324. Membr. in 8, scriptus anno 1284, fol. a 188.

Tabulae inscriptne: Opera Augustini
tentiarum : saec. XV, f. a. Articuli

allegata a magistro sen-

condemnati in libro sententiarum , manu

Mag. PETRILOMBARDI Sententiarumlibri IV f. 1. Adnotationes de pecuniis, pannis, candelis etc. mutuo receptis et redditis a .< dompno Benedicto , Florentiae a. 1339, f. 188v.

:5. Membr. in 8, saec. XIII et XIV, fol. 152. Mag. PETRI LOMBARDI Sententiarum libri IV, manusaec.XIII; initio
deest prologus, ultimus liber imperfectus.

87

Innocenti! IV, Alexandri IV, Gregorii IX, Urbani IV, Nicolai III, Clementis IV epistolare decretales, mamisaec. XIV; fine
carent, f. 127 et 143. - - Foliis 135-142 insertum est fragmentum alterili* cod. exhibens quaestiones iuris canonici.

326. Chart. in 4, saec. XV, fol. 256.

Mag. PETRI LOMBARDI Sententiarum libri IV.

327. Chart. in 4, saec. XV, fol. 368.

Mag. PETRILOMBARDI tertius et quarttis liber Sententiarumf. 1; sequitur, f. 132, index.
Beati
rardum

BERNARDI abbatis

formula

honeste

uite ad fratrem

suum Ge-

f. 135.

Alia formula honeste ac spiritualis uite ; ine. Dileccionem titani attencius deprecar f. 136v. Fratris PETRI abbas (sic) CLUNIACENSIS quemdam clusum f. 140. ad

Passusde uirtute bonorum religiosorum ; ine. f Si uis in spirifu

proficere f. 142 v. Beati YSIDORIflores ; ine. Dilecte fili dilige lacrimas noli differrc,
fas f. 148.

S. Bernardi

Meditaciones

f. 175.

VELICHINI spoletani historia Allexandri regis metrice (imperfecta) f. 187. - Idem opus integrum f. 189. - In calce prohemium (id est epitaphium) super sepulcrum Allexandri f. 221. Beati EUSEBII epistola ad Damasum portuensem episcopum et ad Theodonium (sic) Senatorem romanum de morte gloriosi leronimi
f. 222.

S. AUGUSTINI epistola ad beatum Girili uni secundum Ierosoli(mi)tanum episcopum de magnificentia eximii doctoris beati leronimi ad miraculum infrascriptum f. 243. S. CIRILLI lerosolimitani episcopi epistola ad beatum Augustinum
de miraculis beati leronimi f. 247. <.< Siluani ' gesta S.

cum hereticis (id est s. H i e r o n y ni i miracula,

quorum primum de s. Silvano episcopoa decollationeliberato) f. 251. (De liberalibus adolescentiae studiisac moribus) ad V. " ine. Franciscusauus tuus cuius ut extant plurime res magnifice gesteita et multa passim sapienter de eo decretamemorantur f. 267v. (Ad praesulem quemdam eius laudatio); ine. Inter eosqui se aut numquamuiderunt aspectuaut etc. f. 281. (Eiusd. auctoris?) de laudibus Pasquini (de C appellis); ine. Tu qui domi administrator rei familiaris preceptoris mei Pasquini uiri omnium familiarissimi fuisti f. 282v.

88

(Eiusd. ?) de tranquillitateanimi ad Francis cuna; ine. De tranquillitate animi mei dulcissime frater tibi ita possumdisserere homo ceu paruo contentus f. 284. (Eiusd.) epistolaead Franciscum; ine. Tua presenciaornatissimefrater mecumsemperest f. 284v. - - Ultimae adscripta est temporis nota: jinitum in die lucie virginis anno 144*2fiora 3a .
Senno mortili (i. e. laudatio funebris Bartholomaei Fata-

vini); ine. Sepenumero patres amplissimi cogitaui mecumquanta esse

debent granitaorationis f. 289v.

ine. Feruet animus te uidendi SENECAE de moribus Eiusd. de remediis
Eiusd. de clementia

Sequitur sermo (epistolaris);

amice care f. 291 v.

f. 293 v. f. 294v.
f. 296 v.

Lentuli (cod.Leretulli) praesidisin partibus ludaeae epistolaad senatores Romae de nomine magnaevirtutis nomine Christus f. 299v. De vita et moribus philosophorumveterum; ine. De ulta et moribus philosophorumueterum tractaturus multa queab antiquis auctoribus etc.
scr. a. 1448, f. 300. Orationes epistolares duae; prima ine. Scripsisti michi quo letiu* de

te nichil audire potueram f. 322v.; altera ine. Postea quum mihi renunciatum est de obitu Tullie filie tue f. 324. Vita s. Macharii ; ine. Gloria et magnificencia Deo soli f. 324 v. - - Miracula et visiones M acari i abbatis et aliorum; ine. Hiis

temporibusmiraculum mirabile et antiquorum simile Britanie (sic) factum

est f. 330 v.

KATHELANI de doctrina sive arte loquendi; ine. Cum uerbum sit

medium et instrumentum per quod loquentes et audentes in unum Jinem
conueniunt f. 343.

GAMFRIDIDE TRANO tractatus in decretales; imperfectus, f. 344 v.

S. IOH. GRISOSTOMI (sic) sermo; ine. Age maxime hodie precedencium dierum solercius ad sermonem doctrinamingrediamur f. 3fi3. et

358. Membr. in 8, saec. XII-XIII,

ibi. a 84.

Folium a fragmentum, saec. IX vel X, e codice canonum conciliorum, facile Galliarum, in compactione codicis adhibitum. Canon X"R

inscribitur: De decimis dandis et in quattuor portiones diuidendis . Excerpta ex Sententiis, Hbris IV digesta, manu saec.XII (titulus antiquus abrasus);ine. "<Sicut desidiosietpigri nimium lectorisestobscura et magnis sententiisgrauida notte exponere f. 1. -- Alia excerpta,nianu
saec. XII vel XIII; ine. Tribus modis res subsisterehabent f. 69. -

Item excerptaalia, fine mutila, manu saec.XIII; ine. Quaredala .s/f

circumcisio f. 77. " Inserta sunt f. 68 v. Signa mortifera .

89

329. Chart. in 8, saec. XV, fol. 249.

HERMANNI HETZSTEDE quaestiones (primum secundum super et) librum

Sententiarum (P. Lombardi) >"f. 1.
f. 75v. BUCKINKAMlectura in tertium lib. Sententiarum

Sequuntur index ord. alph. et tituli huius libri . Quaestiones tertium lib. Sententiarum; in ine. Venia iam ad

2 principale praesentisactus f. 147v.

Item quaestiones idem in

argumentum; ine. Quaeritur circa distinctionemquintam f. 159.

330. Chart. in 8, saec. XV, fol. 310.

CONRARDI SOLTOV DE lectura in quatuorlibros Sententiarum Lom(P. bardi), completa in studio heidelbergensi Anno dni. M. CCC. 88 , scr. a. 1400, f. 1. - - Sequuntur argumentaSententiarumf. 160v.
HERMANI (sic) GTALIGAEN. eccl. monasteriensis collectorium libri can. qui dicitur rationale diuinorum editi a dno. Guilhelmo Durandi

minatens. ecclesie episcopodictum de officiis , scr. a. 1400, f. 161v.

Quaestiones scholasticae; ine. Dicitur quodfrui non est maf/is qunm
uniri deo f. 298.

Somnium quod composuit sanctus Joseph

Pharaone f. 303 v.

dum captus fuit a rege

De electione imperatorum (i. e. chronicon

imperatomi)! et

deinde pontificum, inseftis aliis historicis adnotationibus); ine. Anno ilo-

mni dece Ixxxiiij tempore octonis tercii ; praeit brevis adnotatio ine. Nacnutas hali anno xpi. fuit currente 988 f. 304. Sequuntur: computus de aetatibusmundi, lingua germanica:-- Excerpta e s. Grregorio de sex modis quibus tangunt homines ymagynes sompniorum et quod morientes aliquandomulta predicunt f. 310: - - Breve chro-

nicon rerum germanicarum gallicarum;ine. Item de tempore et formationis Ade usque ad aduenium Christi mini fuere etc. f. 310 v.

331. Membr. in 4, saec. XIV, fol. 96.

Fratris ROMANI Roma) de ordine praedicatorumopus super (libr.) (de
Sententiarum (P. Lombardi).

332. Chart, in f. saec. XV, fol. 200.

Distinctiones secundiet tercii (i. e. libri) Sententiarum (P. Lom-

bardi); ine. Circa secundum librum Sententiarum queritur primo . 333. Membr. in 4, saec. XIII vel XIV, fol. 136. Mag. PETRI LOMBARDI Sententiarum libri IV. Singulis praemissaest
tabula. In marginibus glossaevaria inanu.

90

334. Chart. in 4, scriptus a. 1471, fol. 136.

Mag. PETRILOMBARDI Sententiarum liber quartus,praeviatabula. 335. Membr. in f. saec. XIV, fol. 261.
Mag. PETRILOMBARDI Sententiarum libri IV; glossaealiquot in marginibus.

336. Chart. in 4, scriptus anno 1441, fol. 359.

Mag. PETRILOMBARDI Sententiarum libri IV cum adnotationibus (loan-

nis de Wessalia). Folium primum lacerum. Adnotatio brevis de lapide magno qui e nubibus.... (cecidit) ,
anno 1413, f. ultimo nullo signato numero.

337. Chart. in 4, saec. XV, fol. 195.

(loANNis DE WESSALIA)commentarius in quatuor libros Sententiarum (Petri Lombardi).

33S. Chart. in 4, saec XV, fol. a 256.

Adnotatiuncula de Pauli verbis: Christi odor bonus sumus f. a.

Adnotationes breves de peccato f. a v. (HENRICI DE HASSIA)expositio in orationem dominicam f. 1. (Eiusd.) de confessione f. 3. Eiusd. breue directorium pr audiendis confessionibus rudium personarum que in anno semel uel rarius confitentur f. 15. Eiusd. tractatus ad sacerdotum erudicionem compilatus f. 18.

IORDANI sacre theologiedoctoris opusculumde passione domini nostri

Ihesu Xpi. f. 26 v. S. THOMAEDE AQDINOde uita Christi , scr. a. 1417, f. 60.

.Miracula et fructus sacramenti (Eucharistiae)nec non pericula circa hoc sacramentum contingenza,ex aliquibus dictis et ex dictis s. T ho ma e
de Aquino , scr. a. 1417, f. 95.

Sermones

de resurrectione domini et de adventu Spiritus Sancti, a

Pascha ad Pentecostem; ine. Nunc ... aromatibus redolentibus cum sponsa

et adolescentulis qui currunt post eam conspergimus librum f. 102. De praedestinatione libero arbitrio; ine. Tres nodi nimis perplexi et nexus invicem implicant f. 140. Cognicio vite (aeternae); ine. Sapientiadei qui osmuti aperuit
f. 147 v.

De beata Maria Virgine; ine. Beataurgo comparatacelo f. 158. Registrum super tractatum magistri Heinrici de Hassiade con-

91

fessione - Registrimi super opusculum , dominilordani de passione domini f. 170.-- Registrimi supersanctum Thomam vita Xpi. de
f. 171 v.

Magistri CONRADI SOLTATO SOLTOW) DE (1. sacre theologie doctoris lectura capituli (Sententiarum):firmiter credimus, de summa trinitate et

fide catholica; completa studioheydelberg. in annodominiM. trecentesimo

octuagesimo octauo , cum tabula in calce, f. 175. cum brevi glossa f. 173.

Praeit capituhun

Adnotatio quod sex sunt gradus quibus ascenditur ad tronum ueri

Salomonis f. 256.

339. Ghart. in 4, saec. XV, fol. 154.

Dni. WILLELMI episcopiparisiensistractatus de fide et legibus ,
scr. a. 1449, f. 1. E i u s d. auctoritates diuerse diuersorum tractatuum respicientes de fide et legibus f. 146 v.

340. Membr. in 8, saec. XIV, fol. 102.

MONACI quaestionum libros Sententiarum(P. Lombardi) liber priinus, in
praemissa tabula (nomen auctoris in codice scriptum mami recenti).

341. Chart. in 4, saec. XV, fol. 230.

(S. BONAVENTURAE) compendium theologice ueritatis in septera

libros dispositum,scr. anno 1425; ine. Veritatis theologice aublimitas

f. 4v. Praeit, f. 3, tabula capitulorum. tentiarum ut opinor (eie.) . F. 2v. adnotatur, alia ma,nu

saec. XV: Compendiumtheologice ueritatis composuitmagistfr

sen-

Magistri THOMEsubdecani de Cabaam summa de penitentia , scr. anno 1425, praemissatabula capitulorum, f. 79 v.
Fragmentum libri de ulta mala resecanda insertum f. 76-78.

De anno nativitatis I. Cbristi et descriptionetotius orbis quam edixit Caesar Augustus; ine. (N)atiuitas D. N. Ihesu Xpi. secundum carnemut quidam aiunt fuit completisab Adam V milibus ducentisuiginti
octo annis nel (etc.) f. 162 bis v. Index rerum et tractatuum de quibus supra f. 4v. et 79 v. f. 1526isv.

Fr. IACOBIDE VORAGINE quadragesimale scr. anno 1426, f. 157. ,

342. Membr. in 12, saec. XIV vel XV, fol. 350.

(S. BONAVENTURAE) compendium theologice ueritatis , libri VII, quos singulos sequitur tabula capitulorumi ine. Veritatis theolof/ic?, sublimitas f. 1.

92

Excerptum pharetra , libri IV, quibussingulis de praemittitur

tabula. Sunt excerptae patribus, praesertimAmbrosio, Anselmo, Augustino, Bernardo, Cypriano, Gregorio Magno, Hieroriymo, loanne Chrysostomo, Isidoro, Rhabano; ine. A conuersionis mee primardio cum ob mentis recreationemauctoritates sanctorum

patrum legerem f. 107. Dieta philosophorum (appendixoperis praecedentis); ine. Alfarabius - non debemus mortem timere sed cogitare f. 166. Sermones in festis sanctorumet de tempore; ine. In uigilia s. Andreae apostoli.In fide et lenitateipsius sanctumfecit illum (etc.)Ecc. XLV. Notandum quod licet hoc uerbum de Moyse dictum sit tamen (etc.)
f. 167.

Tractatus de oratione d o m i n i ea ; ine. Videtur quod inconuenienter septempetitiones orationis dominice assignentur f. 251. Brevis summa theologica in septem partes divisa; ine. In principio intelligendum est quod sacra doctrina uidelicet theologica f. 255.

Fra tris B(ONAVENTURAE) summa, libri IV, quibus singulis praemissa

est tabula, f. 263 v. Modus instruendi nouiter uenientes ad confessionem; ine. Primo

superbia et eius rami f. 330v. Definitiones variae ordine alphabetico; ine. Amor est appetitus rei
per se f. 332. Formula (seu) summa confessionis ; ine. In nomine dni. lesu

Christi incipiunt interrogationes(etc.) f. 342. Nota de diversitate excommunicationis ine. Due sunt species ;
excommunicationis f. 350 v.

343. Membr. in 12, saec. XIV vel XV, fol. 144.

(S. BONAVENTURAE) compendium theologicae veritatis; ine. .< Veritatis

theologicesublimitas. Praeit tabula.

344. Membr. in 12, saec.XIV vel XV, fol. a 288, picturis illustratus.
Versus rhythmici de quatuor doctoribus ecclesiaelatinae; ine. Gregorius uir facundus \\ Verbo dulcis uita mundus f. a.
(S. BONAVENTURAE) compendium theologicae veritatis; ine. Veritatis

theologicesublimitas f. 2. Sequitur tabula.

345. Chari in 4, saec. XIV vel XV, fol. 301, in duas partes divisus.
Pars prima f. 1-153, altera 154 ad finem. (S. BONAVENTURAE) summa theologice veritatis ; ine. Veritatis
theoloyce (sic) sublimitas f. 1.

93

Innale d. ... (titulus mutilus), e.de modo i. canendi septempsalmos; ine. Septies die laudes in dixi (etc.)Quamuis autemdeus f. 120.
(S. BONAVENTURAE) Speculumclarum et pretiosum ipsorum sacerdotum f. 123.

* De fide catholica ; ine. Qui credit in me non morietur in etermim.

Io. Cum enim mors sii finis terriblium (etc.) f. 130.

Fr. B(ERNARDI)DE PARENTINIS ord. predicatorum tractatus super
totum officium misse f. 142.

Versus
diuidis

de Spirita Sancto; ine. Tu spiras ubi uis, tua munera de domina nostra ; ine. /Sifieri posset quodarenepuluis

ut uis f. 227.

Versus

et unde f. 227.

Indulgente XXr' ecclesiarum Rome ; ine. Beatila Siluester pp. "

f. 227 v.

ALBDINI (sic) de Antichristo, de Enoch et Elya (ad) Herberthum Coloniensemep. f. 229. (Conradi Soltow) expositio tituli de s. Trinitate et fide catholica: Firmiter credimus f. 231.

346. Membr. in 8, saec. XV, fol. 93. (S. BONAVENTDRAE) compendiumtheologiceveritatis ; ine. Veritatis theoloice (sic) sublimitas , sequitur tabula, f. 1. Decem plage Egypti propter X precepta ; ine. Prima rubens

unda, quod in deum non crediderunt f. 93 v. 347. Membr. in 8, saec. XV, fol. 128. IOANNIS summa theologice ueritatis ; ine. Veritatis theologice KUblimitas . Idem opus quod in codd. 341-346; deest prologus.

348. Membr. in 12, saec. XIII-XIV,

fol. 64.

De virtutibus et vitiis; ine. De cariiate. - Maiorem cantatevi nemu

habet (etc.) Petrus apostolus. Ante omnia autem mutuamin uobis metipsia caritatem , praemissa tabula capitulorum, f. 1. Sermones XLI de temporeet de sanctis.Excisisaliquot foliis, desunt prioi-es XIII; ine. XIV. Sermo de adue(n)tu domini rarus. - De celo misit lupiter pomum aureum (etc.) Fratres scitis quod omnia qiie scripta sunt , praemissa (f. 26 v.) tabula integram seriem sermonum exhibente, f. 27. -- Sermo XXXIII (f. 35 v.) inscriptus: Dieta sanctorum, praebet excerpta ex Patribus. Nomina adscripta: Richardus, Augustinus, Bernardus, Grregorius, Hieronymus, Paulus apostolus. Folio 36 inserta sunt nomina prophetarummaiorum et minorum; et f. 36 v.

inestadmonitio: Qui domino fideliter iurant,staVI in memoria semper

habere debent (etc.) .

De ascensione animaead Deum, manu saec.XIV, fine mutilile; ine.

Ascendamin arborempalme et apprehendam fructum eius.Palma enim angusta est inferius f. 44. Miscellanea theologica et ascetica, initio et fine mutila, de beata Virgine, de s. Petro, de s. Cruce, de incarnatione et de triplici timore; item excerpta ex Gregorio
doro f. 46.

magno,

Hieronymo

et Isi-

Sermones de tempore adventus; ine. Cum descendisset de Ihs. monte (prima pagina litteris aevi iniuria valde consumptis)f. 58.

349. Membr. in 4, saec. XIV, ibi. 113.

Fratris ALBERTI(MAGNI)de ordine predicatorumepiscopiquoi)dam
Ratisponensis tractatus de misterio misse f. 1. .< i u s d. summa de corpore domini f. 42. E

Eiusd.

oratio de corpore domini f. 103v.

350. Chart. in 4, saec. XV, fol. 209.

Domini fratris ALBERTI MAGNI quondamEpiscopi Ratisponensis opus
de misterio misse f. 1.

CHONRADI SALCW, secundum alios SALCAU, scriptum super capitulo Firmiter credimus etc. f. 114. Sequitur tabula.

351. Chart. in 12, saec. XV, fol. 76.

Fratris ALBERTIMAGNI(de Laugingen) quondamRatisponensisepiscopi Letama De tempore. In qua per viam illuminatiuam purgatiua prehabita ascendit ad unitiuam , sive Moralitates ac mistificaciones
euangeliorum dominicalium .

352. Chart, in 4, saee. XV, fol. 345.

Fratris THOME(DE AQUINO)primus de summa , i. e. Summaetheo-

logicae prima pars. - Sequitur, f. 339v. tabula inscripta : Problemata questionimi et articulorum prime partis . " - Codex eademmanu exaratus qua seqq. 353 et 355.

353. Chart. in 4, saec. XV, fol. 330.

Fratris THOMEDE AQDINO2a pars summe de theologia, i. e. Summaetheologicaeprima secundae. - In calce,f. 325v. tabula inscripta: Capitula prime partis 21 libri summe.

95

354. Chart. in 4, saec. XV, fol. 559.

S. THOMAE AQUINATIS Summae theologicaesecundasecundae.- - Se-

quuntur, f. 546, Regstrumsuper secundum secunde et f. 555v. ,

Tabula secundumordinem alphabeti super eandempartem .

355. Chart. in 4, saec. XV, fol. 484.

Fratria THOME(AQUINATIS) liber secundus secunde partis sum-

me . - - Sequuntur,f. 472, Ordo et signacioquestionum secundilibri

secunde partis , et f. 480 index rerum ordine alphabetico.

356. Chart. et membr. in 4, scriptus anno 1416, fol. 31$.

Fratris THOME AQUINOquartus liber de fide catholica centra DE
gentiles , i. e. Summa contea gentes. Praeit tabula. Formula medicinalis contra pestilentiam ad prouocationem sudoris
f. 318 et 318 v.

357. Membr. in f. saec. XIV, fol. 169, picturis illustratus.

Fr. THOMEDE AQUINOpostille super lohannem ; praeit tabula.

358. Chart. in 4, saec. XV, fol. 328.

S. THOME(AQUINATIS) tertia pars summe (theologicae).

359. Membr. in 4, saec. XV, fol. 115.

(S. THOMAEAQUINATIS) compendium theologye , i. e. theologicae

veritatis. Libri VII, quibus singulis praemissaest tabula.

360. Membr. in f. saec. XV, fol. 234, pici ili.

(S. THOMAE AQUINATIS summae theologicae tertia pars). - - Sequitur
f. 230 v. tabula.

361. Chart. in f. saec. XV, fol. 366, picturis illustratus.

S. THOMAE AQUINATIS expositio in quartum librum sententiarum. Praeit Registrum .

362. Chart. in 4, saec. XV, fol. 172.

S. THOME DE AQUINO tractatus
mentis f. 1.

de articulis

fidei et ecclesie sacra-

S. patria AUGUSTINI episcopiregula f. 6.

96

Excerptum ex S. Augustino

f. 8.

Magistri NYCOLAI MAGNI IAWOR DE questiode usuraHeydelbergae

habita (titulus tantum, idemque deletus) f. 8 v. In festo b. Luce euangeliste pr lectionis (sic) in officio matutinali ; ine. Lucas iuxta tradicionem ueteris ecclese f. 8v.

IOHANNIS Crisostomi in omelia super principium Mathei. - In testo

b. Mathei apostoli et euangeliste ; ine. Matheus sanctorum quidem f. 9.

Tractatus de passionedomini; ine. Cristo ergo in carne passo(etc.)

Dilettissime sicut vides quod naturaliter non in aqua, non in aere, non in igne f. 11.

Ex itinerario discipuli vel vade mecum eiusdem quod idem est ,

i. e. de passione domini; ine. Nota quod circa passioner Xpi. quinque ponuntur in euangelio f. 27 v.

AUGDSTINI passionedomni ; ine. Attende et intellige anima de

mea tempus beatissimepassionis f. 29.

Nota ex vita Christi ; ine. Si nos oninia que christuspassila est

uellemus enarrare f. 30 v.

Lectiones in festivitatibus app. Petri et Pauli, ex I s i d o r o, Lino pp., Ambrosio et Augustino: s. Gregorii Magni, ex loanne
Diacono: s. Ambrosii, ex Paulino sidio, f. 32v. nolano: s. Augustini, ex Pos-

Initium tractatus eiusdem, qui infra folio 35 v., f. 35. Nota dignitatem sacerdotis; verba beati Augustini , rhythmus; ine. Sacerdotes mine audite dignitatem uestre uite \\ Qualissit uel quanta
non est data tanta f. 35.

GiLBERTi episcopipictauiensis centradesperacionem (excerptum) 35. f.

De sanctis, utrum ante diem novissimum sint in caelo, et utrum eorum

gesta fidelibus sint promulganda et de decreto Gelasii pp. de libris in ; ecclesia legendis; ine. Est error de.sanctis unus quod mortui in Christo
ut sunt sancii ante diem nouissimum non sint in celo f. 35 v.

NYCOLAI WACHENHEYM sanctissimaMaria Magdalenapatrona DE de huius nostre domus in maiori Franckentall, questio magistralis in Heydelberg habita f. 38.

Magistri IODOCI EYCHEMAN Calwa, in sacra pagina licentiati, ad de uniuersitatem heydelbergensem collacio de s. Katherina uirgine et martire
patrona facultatis arcium, anno domini 1479 f. 40.

Eiusd. collacio de obitu uenerabilis quondam uiri lohannis Wildenhertze, utriusque iuris doctoris eximii ac studii heydelbergensis iuris canonici lectoris ordinarii predigni, anno domini 1460 f. 44.
Excerpta ex epistolis s. Bernardi f. 45v.

Augustinus in libro de decemcordis (excerptum) 46. f. Erudicio b. Augustini de perfeccione hominis (excerptum) 46v. f.

97

De miraculis narratisin homiliiss. GregoriiMagni; ine. (Q)uia ple-

rumque exempla corda audiencium excitant plus quam doctrina, notando ideo
snnt XII miracula contenia omeliisbeatigregoriipape f. 47. in Epilogi tractatuum: SummeAlberti de corpore Christi, De sacrificio missae;et excerptaexRationali divinorum (officiorum),
f. 51 v.

.Collacio corporedominico ine. Nisi manducaueritis de ; (etc.)Verbo.

hec originaliter iohannis VI C" beatusGregoriushomilia XXI1II (etc.)
f. 56 v.

De diuitibus meditacio pulchra >>;ine. Ve uobis diuites etc. Anime

rationali si vere saperetnichil sapercipraeter verum bonum f. 57 v. Excerpta varia ex Rationali divinorum (officiorum), Isidoro, Augustino aliisque anonymis,de rebus theologicis,moralibus
et philosophicis, f. 57 v.

De gradibus ascendendi ad patriam celestem""; ine. Euangdista Lucas, amorosapremiantes (sic) voce,nos in prandio nuptiarum militantis
ecclesie discumbentes acclamai >"> 59 v. f.

Excerpta de spiritualibus charismatibus et de vitiis;

niundi, adnotatio brevis, f. 60.

De annis

Excerpta exHenrico

de Hassiaet

adnotationes variae theologicae,

philosophicae et morales f. 60 v.

De originali iugo laboris ; ine. Cumonuslaborisex transgressioiie

prima f. 63. De contractibus, casus conscientie ; ine. Dictum

est in subleuamen humaneindigencie f. 63 v. - v< Circa contractus precaria , i. e. quaestkmesmorales de contractibus; ine. Prima retjnln Empcio reddituum f. 64.
De muneribus ; ine. Beatus uir qui excutit manus suas ab onini munere ysa. 33. Et qui omne dicit nichil excludit f. 65 v. (M.) Tul(l)ii (Ciceronis) de senectute , de officiis et de amicitia *, (excerpta), f. 66 v. Beati BERNHARDI epistola ad quemdam nobilem militem de cura et modo rei familiaris utilius gubernande f. 68 v. S. Bernhardi speculum f. 69v.

In festo beati leronymi presbiteri ex gestis eius quae multa parte collecta sunt ex dietis eius (lectio); ine. leronimus in oppido Stridonis f. 70 v. - In festo sanctissime uirginis et martiris X. (i. e. Chr.)
Katherine
dria f. 71.

ex gestis eius (lectio);

ine. Fuit in ciuitate alexan-

ENEE (SiLvii PICCOLOMINEI) episc. senensisdisputaciocum bohemis hereticis de Sacramentiset apostolice sedis auctoritate , a. 1451, f. 72.
Argumenta evangeliorum loannis et Matthaei; ine. 1 Verbum- 2 mutai

aquas- 3 Nycodemiis 4 ydria - 5 motus f. 78v. 13

98

S. THOME AQDINO DE questiones confessione super et penitentia cum

Casibus papalibus et episcopalibus f. 79. Megorensis (sic) Episcopi Confessio generalis; ine. Quoniam omni nomini penitenti f. 82. Radix virtutum et vitiorum , i. e. stemma,versibus hexametris; ine. Obedientia Pareo mandats animo manibusque paratis f. 84 v.
Adnotationes de natura et personisDei, angeli, hominis; schedainserta f. 85.

Excerpta ex s. Angus ti no de rebus creatis in ordine, numero et

pendere 85v. - C ar m en de eodem f. argumentoine. Confitebor ; inquit

Dauid domino nimis in ore meo f. 86 v.

Pii PP. II epistola ad Burgomagistros et consulatum opidi (sic) Nurenbergensis centra appellantesa papa ad futurum concilium generale, ,
17 Oct. a. 1460, f. 87. Refutatio praecedentis epistolae; ine. Vis

consilii expers mole ruit sua (etc.) Papa Pius iam pridem f. 87 v. Queritur utrum lex positiuacertis in casibusopponaturlegi poli(ticae). Et uidetur quod sic (etc.) f. 89.

NYCOLAI CUSA), s. Petri ad Vincula, apostolicesedis per (DE tt.

Alarnaniam legati , epistolaad Gotfridum episc. Herbipolensem, 1451, a. f. 89v. Acta publica de d e ei m i s indictis ab eodem card. legato capitulis et monasteriisAlemanniae f. 89v.
<-. Formula de deuota audicione M i s s e per oraciones salutiferas. Et

de expositioneSignorum in Canonepropter simplices,"ine. Atrio, domus tue sancte f. 91.

HERMANNIDE WESTUALIA (1. WESTPHALIA)speculum sacerdotum

de Sacramentis f. 119.

Tractatus de defectibus m i s s e et Regula de celebrationemisse; ine. ^< Defectusmisse sunt quando requisita ad missamdejtciunt f. 129. Decreta synodi moguntinae celebratae a. 1451 per Nicolaum de C usa, card. ap. sedislegatura, et Teodricum (sic) archiep.moguntinum f. 126.

S. BASILII episcopi de Capadociaciuitate predicacio, seu admonicionesad discipulum ; ine. Audi fili ammonicionem patris tui f. 151. HUGONIS SANCIIVICTORIS super (caput Canticorum) Ibo michi ad
montem Mirre f. 157 v.

SYCCARDI CREMONE tractatus breuis et utilis de 4or speciebussacramentorum que sunt preparatoria, salutaria, veneratoria et ministratoria
f. 165.

363. Ghart. in 12, saec. XV, fol. 126; picturis illustratus.

THOME AQUINO vita Christi >">, a. 1468, f. 1. DE de scr.

INNOCENTII TERTII dialogusinter deumet peccatorem f. 101. AUGUSTINI Episcopiliber de aspiracione hominisad deum f. 111.

99

364-365. Chartacei, in 4, saec. XV. 364. fol. 277. - " BONA VENTURE cardinalis liber prinius siuescriptumprimi
Sententiarum f. 1.

Prolusiones disputationes et theologicae;

ine. Doctissimi patres,

virique et domni solertes, progressurusegoipse f. 270. Quaestionestheologicae variae, praemissotitulo: Hec sanctus Thomas prima parte summe, f. 274.
365. fol. 416. S. BONAVENTURAEin secundum librum Sententiarum.

366. Chart. in 8, saec. XV, fol. 208.

Beati BONAVENTURE doctoris seraphici meditationes deuoteuite lesu Cristi saluatoris nostri f. 1. - Sequitur: Tabula capitulorum in presenti libro contentorum .

Gesta saluatoris domini nostri lesu Cristi que inuenit Theodosius magnus imperator in Hierusalem in pretorio Filati Pontii, in codicibus publicis , (i. e. evangeliumNicodemi), f. 169.

367. Membr. in 8, saec. XV, fol. 43.

Fratris EGIDII DE ROMA ordinis fratrum hereinitarum tractatus de

prescientia et predestinatione dei f. 1. Eiusd. tractatus de originali peccato f. 33v.

368. Chart. in 4, saec. XV, fol. 354.

Tabula codicis f. 1.

Magistri IOHANNIS GERSON cancellarli parisiensistripartituni f. 2.

De peccatis
Articuli

oris lingwe (sic) aut sermonis ; ine. Qui in verbo

sacerdotum secularium et fratrum de ordine

non offenditperfectus est uir f. 15v.

discordiarum

mendicanciumin Ciuitate Argentina

exorte (sic) annod. M reco0LV" ,

cum soluti onibus eorum, f. 45 v. - - Finem quaere f. 116. S. THOMAEAQUINATIS opuscula: Pater noster , i. e. tractatus in orationem dominicam

f. 50.

Expositio (symboli)
Liber

quando predicabat in vulgari f. 58v.

fidei et sacramentis ecclesie f. 77.

de duodecirn articulis

Tractatus de forma absolutionispenitencie sacramentalis f. 89.

Liber centra erroresgreco , ad preces rum Urbani papaequarti,

f. 94.

Quadragesimale ; ine. Tempusoccidendi et tempussanandi ecc(l)e.iij. ad pugnam agendamrequiruntur duo f. 118. Expositio in Isaiae cap. 33: Angeli pacis amare flebunt; ine. In sacra scriptum inueniimtur mult(os)fletus f. 214.

100

Epistola tur ei ad summum pontificem ; ine. Morbisauua hebei

pessi(sic) cum fratribus suis "f. 248.

Sequiturbrevis adnotatiode

eodemargumento,lingua germanica. IOHANNIS CAPISTRANO DE speculum clericorum , sive Sermo ad clerum in synodo tridentina editus anno domini Mccccxxxix , f. 249. NICOLA! pape quinti bulla ad inuocandum auxilium contra hostem
nominis Cristi turchionem ferocissimum , data Romae II Kal. Oct. anno

.septimo, 278v. f. De aqua benedicta, adnotatio, f. 281. Quaestiones:Cur Petrus permissus est negare; De latrone baptizato in suo sanguine;Quodseptem modisin Spiritum Sanctumpeccatur, f. 281v. CALISTI pape bulla contra Torchos (sic) >">, data Romae Id. Maii
a. primo, f. 282.

IOHANNIS HUNIGAD, DE comitis perpetui Wistervensis, epistolaad dom.

Franciscum Schluk, canonicum ratisponensem, de bello contra Turcas a. 1456, f. 283.

IOHANNIS card. s. Angeli, ap. sedis legati, epistola ad dom.Ladislauni de Gara regum Galliae palatinum de indulgentiis concessis qui crucem iis receperint ad bellum contra Torchos (sic) ; a. 1456, f. 283.
Adnotationes de bello contra Turcas a. 1456, lingua partim latina, partim germanica, f. 283 v. HUMBERTI(sic ; in tabula f. 1 : GILBERTI DE TORNACO) unide uerso statu totius mundi , praevia tabula capitulorum, f. 284.

Determinatio doctorumde penaprohibentis confessiones religiosi fiendas ; ine. Queritur utrum curati prohibentes confessionem fieri
fratribus ad hoc privilegiatis f. 354 v.

369. Chart. in 4, saec. XV, fol. 312.

Quodlibeta XH; ine. Quesitum est de deo angelo et homine f. 1. - - Sequitur index, ordine alphabetico.

IOHANNIS CAPISTRANO DE tractatus de cupiditate f. 130. BERNHARDINI SENIS DE tractatus de septem donis Spiritus Sanct ""
f. 194 v.

Determinacio de concepcione gloriose virginis Marie sacri generalis

concilii Basiliensis f. 237.

Prelocucionespu(l)chre et compendioseextracte super omnesdominicas per anni circulum ; ine. Dominica prima - Fontinus (sic) in descripcione uniuersi sic dicit lapis intra aquamproiectus"f. 238.
Summa rudium , scr. a. (14)57; ine. (Q)uia uaria dieta san-

ctorum et contrarie opinionesdiuersorum doctorum f. 264.

Tractatus de restitucionibus ; ine. (Q)uoniam sicut scriptum est

mendaces sunt Jllii hominum f. 299.

101

Tractatus infirmorum; ine. (Q)uoniam circa infirmosest pericnlum f. 306 v.

Mag.NICOLA: DINCKLSPUHELde baptismo praeeunt (sic) ; quaestiones brevesde eodemargomento, 310. f.

370. Ohart, in 4, saec.XV, fol. a-b 465.

Tabula principiorum et theatrumhoc libro contentoruni, i. e. tabula
codtcis, f. o; continuatur f. a.

Mag. HENRICI GOUDA Cantica Canticorum pr cursu suo in DE in

theologia, studio heydelbergensi f. 1. - - Sequuntur Eiusdem >"": in

I. Recommendacio breuis in theologia f. 8, - " II. Expositio prologi in Ecclesiasticumf. 8 v. - - III. Expositio in quatuor libros Sententiarum
(Petri Lombardi) f. 9.

Mag. WILHELMI LYRAprooemium cursu in theologia, a. 1425 DE pr in die Galli sancti , et Lectionesin quatuor libros Sententiarum(P. Lombardi), habitae in studio heidelbergensia. 1427, 1428, f. 26.
De creare et facere, de creatura et creatore ; ine. Nota creare est de nichilo aliquid facere f. 52. - Castra ", ine. Nota castra astiato vocabulo dicuntur munitiones et loca, cum foueis et turribus circumsepta f. 53 v. - Credere ; ine. Omnis qui uidet flium (etc.)

loh. VI. In quibus uerbis ostenditur quod credulitas fidei christianae f. 54. - " Crescere ; ine. ConsiderateMia agri quomodocrescimi. M(a)t(th.) VI. Crescamus caritatis inflammationem f. 55. per
Themata diuersa diuersorum doctorum pr recommendacione

theologica; (indiculus), f. 55. Fr. IOHANNIS professi in BRUMBACH prooemium pr cursu in leremiam , et Lectiones in quatuor libros Sententiarum (P. Lombardi); lectio-

nibus in primum librum adscriptus est annus 1431, f. 56.

Mag. IOHANNIS MECH(LINIA , fr. NICHOLAI DE ?) professi in Fonte salutis et Mag. IOHANNIS KRAENSUYS Amburga rationes adversus de

fr. loannis

Wenck

et fr. lohannis

Brumbach

questiones pro-

hemiales et propositiones in libros Sententiarum (P. Lombardi), cum eiusdem loannis Brumbach solutionibus, f. 79.

Domini et magistri lohannis

professi in Brumbach

recommen-

datio theologie in aula doctoratus f. 91 v.

Recommendatio uesperiando theologia; ine. Eeuerendissmi pr in patres et domini uiros uirtute et probitate iubare resplendentes f. 93 v.
M. RUDOLPHI RUDESSHEYM, cursum in theologia admissi a. 1440 DE ad

22 Oct. principium in cursum , et lectiones in Sententias a. 1443-1445, ,

f. 97.

<iM. RADULPHIDE BRUX(ELLA)licenciati etc. principium in phisicorum

annoM CCCCXL tertio. In uniuersitatestudii heydelbergensis 23 Oct.f. 129. ,

102

M. PETRI SANDERI Heydelberga, de baccalaris theologia, in exordium disputationis quodlibetice factuma. d. 1445in almaunivi,heydelb. f. 139. M. R(adu 1phi) de Brux(e 11 principiumin phisicorum, 1440, a) a.
11 Oct. f. 143.

.< Eiusd.

magistri in artibus et in theologia licenciati in uniuersitate

heydelbergensiprincipium seu prefatio libri meta(physi)ce, a. 1448,

7 Nou. f. 146 v.

M. IOHANNIS BRUXELLA(alias ZELANDA recommendationesduae DE

pr licentiatu in artibus heydelberg. a. (14)40 et (14)41 , f. 151.

Eiusd. exhortacio breuis et admonicio M. bacc. et scolarium ad

disciplinam post publicationemstatutorum facultatis artium f. 160. Eiusd. arenga disputationis quotlibetice , a. 1436, f. 160v.
M. HENRICIDE LIMPERGarenga disputacionis de quotlibet f. 162. Radulphi de Bruxella (etc. ut supra f. 146v.) pr tunc uniuersitatis heydelbergensis uicecancellarii pr prima vice, recommendatio

pr. 4. licentiatis in artibus. Heydelberg.a. etc. 43 , (i. e. 1443), f. 164. JVIag.Ridolfo (sic) de Rudersheym (sic) bacc. in theol. in collacione insigniorum magistralium Io. Lutifiguli de Heydelberg et
Io. Driuer de Mechlinza (?) licentiatorum in artibus a. d. etc. 44 (i. e. 1444), 20 Apr. f. 168. Mag. Radulphi de Bruxella recommendatio pr lohanne de Ibeert baccalano in artibus creato, a. d. 1445, 20 lui. in uniuersitate heydelbergensi , f. 170.

Eiusd. vicecancellariiuniuersitatis heydelberg.recommendationes

pr licentiatis in artibus in iam dieta universitate, hoc ordine: 17 licentiat.

6 Apr. 1444,f. 174, - 9 lic. a. 14(4)5, feria tercia dominicepassionis , f. 186, - 7 lic. a. 1446, f. 194, - lic. quorum mimerus non indicatur, a. 1447, feria quinta post dominicam letare , f. 201.
Eiusd. Recommendationesin creatione baccalariatus , 31 lui. a. 1446, et pr magisterio in artibus loannis de Runtten (seu Runnen)

buscoducensis, 1449, 18 Mart. quo die, a. 1423, dictus mag. Raa.

dulphus in magistrum in artibus dudum fuerat creatus ), f. 208 v. -

Sequuntur Collationis insigniorum magistraliuminsinuatio , et Intimaciones et earum forme cum Epistola commissionis facte ad conferendam licentiam in artibus a. 1449 , f. 214.

Eiusd. arenga recommendatoria quindecimlicenciatis in artibus pr a. d. (14)48 feria quinta ante dominicam palmarum f. 215. Eiusd. arenga seuprefatio pr disputationequodlibetica a. d. 1448
f. 220.

E i u s d. vicecanc. (f. 240 et 246v. * professoristheol. in) uniu. heyd. recommendationes pr licentiatis et baccalariis in artibus, hoc

ordine:9 bacc.a. 1449,die s. Gregorii,f. 223v. - 7 lic. a. 1460, Mart. 26

103

f. 229v. -- 9 lic. a. 1451,22 Mart. f. 235v. - - pr collacione licencie, a. 1452, die louis post dominicam letare, f. 240, - 18 lic. a. 1453,
feria fertia post dominicamludica , f. 246v.

Intimatio fiendapublicepr impositione insigniorum magistralium in

artibusseptem liberalibus impositione collatione cum et eorumdenif. 253.

Mag. Radulphi de Bruxella vicec. uniu. heyd. recommenda -

tiones pr licentiatis, hoc ordine: 12 lic. a. 1454,13 Mart. f. 254, 5 lic. a. 1454, 17 lun. f. 261v. - 15 lic. a. 1455, 11 Mart. f. 269, 8 lic. a. 1455, 16 Sept. f. 275. IOHANNIS BLACKER mag. in artibus, tunc artistice facultatis decani et vicecancellarii, arenga pr collata licencia in artibus a. 1456 in quadragesima f. 283 v.

Mag. CONRADI WILEZ de Hilspach, pr tunc decanifacultatis artium et pr ea vice vicecancellarii,arengapr licenciandisIX in artibus a. 1456,
16 Sept. f. 288.

Mag. Radulphi de Bruxella uicec. (f. 320 prof. s. theol. in) uniu. heyd. recommendationes ut supra, hoc ordine: 17 lic. a. 1457,
23 Mart. f. 292, 4 lic. a. 1458, 16 Aug. f. 299, 13 lic. a. 1459,

die Martis post dominicamletare , f. 307v.

15 lic. a. 1459, 2 Oct.

Ben-

f. 313, - - 6 lic. a. 1460, 4 Mart. f. 320. E i u s d. recommendatio pr 2 licentiatis in artibus leronimo

t s z e m de Moguncia etSymone
22 Oct. f. 325 v.

Diert

de Amstevdaminis a. 1460,

Pro thema in dispiitatione theologica facta per Radulphum de Zelandia a. 1453, 22 Aug. in qua disputatione responsaliserat Mgr.
Herwicus de Amsterdammis in sacra theo. baccalarius uniuersitatis

studii

Coloniensis

f. 335.

Acta in uesperiis seruatisin Capella beate uirginis ciuitatis heydelbergen. pr duobus in theologia licentiatis lohanne Pheffer de Wiideberg et magistro Theodorico Poelman de Venraid theologaliter (?) uesperiandis et sic uesperiatis per Radulphum de Bruxella alias Zelandia in theol. magistrum a. 1460, 6 Oct. f. 345. Acta in uesperiis uenerabilis magistri lohannis Cruczer de Basilea canonici et predicatoris ecclesie basiliensis licentiati in theologia per Radulphum de Bruxella, a. 1461, 3 Aug. f. 357.

Disputatio in theologia de resurrectione Christi habita cum mag. Petro de Aquisgrano f. 370. Disputatio habita in theologia cum magistro lohanne Petri Dac h o baccalano in sacra theologia,a. 1463, feria 4 post Lucie in uniuersitate heydelb. presidenteRadulpho de Bruxella f. 391. Questio rescripta per nouum doctorem utrum sacra scriptura theologica, Spiritu Sancto reuelantenobis contradita hanc ipsamirrefragabilem

104

firmitatemet soliditatem habeat, haecnullum in se falsumaut ineptum ut

aut mendosum utcumque contineat f. 416.

Questiotheologica(de praedicatione) quam responditmagister ad

Hugo de Felbkirchen phaniam domini f. 429. baccalarius in theologia, a. 1463, post epi Quaestio in theologia disputata (de Cantica Canticorum) f. 456.

371. Cbart. in 4, saec. XV, fol. 324

Quaestiones theologicae (v. codd. 374-375); ine. Queritur utrum status propriis omnibusrenuncianciumalienaquemendicancium gii ceterisperfectior , praemissaquaestionumtabula.

372. Chart. in 8, saec. XV, fol. 324.

Quaestiones usum scriptoris). variae theologicae et morales (adversaria ad

373. Chart. in 4, saec. XV, fol. 422.

Lectiones
parte etc.

theologicae; itera theologicae;

ine. Ponatur quod deus in prima ine. (U)trum theologia sciensit

Quaestiones
cia f. 263.

374-375. Chartacei, in 4, saec. XV.

Quaestiones
que eadem manu:

theologicae.

Sunt continuatiocodicis371, plerum-

374. fol. 296. - Inc. Queritur utrum sicut Xpus. in cenaomnibusseprebuit , praemissaquaestionumtabula. 375. fol. 372. - Inc. Queritur utrum Xpus. dominus restirytns a mortuis etc.

376. Chart, in 4, saec. XV, fol. 274.

Questiones publice determinate in quodlibeto a magistris de fati s heydelbergensis: cultate arcium universit

Prima quaestio per mag. Nycolaum de Wissemborg sacror. can. baccalarium pr tunc rectorem , a. 1443, die 3 post festum Circumcisionis, quodlibetario exeunte mag. Rodolpho de Rudershem (sic)
sacre theologie bacc. , f. 1. - - Reliquae per magistros quorum nomina

haec sunt: Petrus Sanderus de Heydelbergas. th. bacc.collegiatus et tunc decanusfacultatis arcium f. 4, --Rodulphus de Bruxella s. th. licentiatus collegiatus f. 8, - Conrardus Gummeringer

i <ir>

s.can.bacc. f. 16,- S eba st i an u s de P f f or ez em s.th. baci-, simul

et collegiatus f. 20v. Henricus de Sirihffurt f. 25v. " lohannes Doliator de Heydelbergas. th. bacc. f. 35, - - Petrus

Krebss de Seslach f. 38, " " Petrus Cystad f. 44v.

hannes
cheim

loKier-

de Botsbach
f. 54v.

s. th. bacc.

f. 49v.

lohannes

Quaestionesut supra, quarum prima determinata per uen. uirum

mag. lohannem Murhart de Gamundia s. th. bacc. formatura pr

tunc universitatis rectorem a. i. d. 1444, secunda die post festum Bartholomaei apostoli, quotlibetario exeunte mag. lohanne de Buczbach (sic) s. th. bacc. formato , f. 60. -- Sequentiumquaestionum auctores hi sunt: Nycolaus de Wysemburg Spyrensisdioc. s. can. bacc.
pr tunc decanus facultatis ai-cium f. 67v. - lohannes Doliator de Heydelberga f. 73v. - Rudolffus de Rudessheim (sic) s. th. bacc. forni. f. 76 v. - Conradus Giim eringner (?) s. can. bacc. f. 82v. - Adam de Herckenroyin decretis lic. f. 88v. Petrus Sanderide Heydelberga s. th. bacc. f. 92,-- dominus

Petrus

professusin Fonte salutis artium determinator et s. th. bacc.

form. f. 97, - Sebastianus de Pforczhem (sic) s. th. bacc. form. f. 103v. - Petrus Crebs de Seslachs f. 107, lohannes Kirchen (sic) f. 116, lohannes Widenberg f. 124, lohannes Mergenthem de Heidelberga f. 127, la e o bus Theschemacher de Gamundia in qua tenuit oppositum mag. I oh a n n i Widenberg f. 131, Melchior de Geylenhusen in qua

posuit oppositum mag. Petro Sanderi de Heydelberga f. 133, lohannes Dyetenhaimerin qua posuit oppositummag.C o n r a d o Gumringer (sic) f. 137v. - lohannes Lupi de Peyrunt
f. 142, - " Petrus de Lapide f. 145v. - " lohannes Lutifi-

gili

(sic) de Heydelberga f. 151,

" lohannes

Rott

de Franch-

fordia f. 155, " lodocus (Heicheman) de Kalb f. 161 v. lohannes Zwengel de Heidelberga f. 165v. - Symon de Kirchberg f. 171. Quaestiones ut supra, determinate , a. 1445, altera (die) post

festum s. Bartholomaei ap. presidentemag. Petro Sanderi de Heydelberga bacc. in s. th. formato pr nunc facultatis artistice quodlibetario ; quarum prima fuerat mag. lohannis de Bucsbach formati in sacrapagina bacc. capitisque et rectoris eo temporeuniversitatis heydelbergensis f. 175. - - Sequentiumauctoressunt: Mag. Petrus Crebs

de Sesslach facultatisartium decanus f. 184,- Mag. Radulphus

de Bruxella lic. in theologia f. 192, Mag. Nicolaus de Wysenburg sacror. can. bacc. f. 214. - - Reliquae quaestionessine auctorum nominibus,titulis sequentibus: Utrum propter prohibicionespou

106

testatis secularis pretermitti debeatpredicaciouerbi salutaris f. 221v. Utrum loquendo moraliter peccarequis possit, bonum omittendonullum
actum voluntatis vel rationis iu se producendo f. 229 v. Utrum

facultas'cohercendidemones tenebrarumpotestates et fieri possit per

caracteres, exorcismos (etc.) f. 237, Utrum hastiludia, duella et
torneamenta in republica sint admittenda secundum canonica documenta

f. 243, -- Utrum pr presents vite felicitate placida (dei contemplatio)

homini velut naturali(s) et immensa expediencior sit participacione sui

qualicumquefortuna prospera vel aduersa f. 254v. Questiodeterminataper honorabilemvirum Mag. lohannem

fer de Wydenberga f. 262.

Pfefde

Quaestio determinata per mgrm. ludocum

Kalw (sic) f. 271.

(Heicheman)

377. Membr. miscellaneus in 4, saec. XIV, fol. 186.

HENRICIgemma sententiarum colligi incepta anno 1310 , opus in IV libros divisum, praemissatitulorum tabula, f. 1.
Henrici opus de moribus prelatorum , quod ego Henricus coni-

pleui. ii. idus aprilis. anno dni. M.ccc. quinto. Hoc uero opusculuni postmodumegoipse scripsi. Anno dni. M.ccc. xi. circa natiuitatem beati
lohannis Baptiste f. 94.

Preces variae ad Deum et b. Virginem; ine. Rex regum abundas grafia qua ego miser indigeo. f. 100v. Mag. PETRI ANGLICI liber super sententiasdiuisus in quinque tractatus f. 103. - Adnotatur emptio codicis pr duobus Florenin
cum dimidio Anno domini M. CCC. xl nono in cimiate oxoniensi f. 186.

378. Chart. in 4, saec. XIV vel XV, fol. 288.

RICHARDI archiepiscopiArdmachani primatis Hybernie liber de pauperie Saluatoris f. 1. Epitome sermonis de immaculata conceptione b. Mariae virg. et de
fide, habiti Avenione a. 1361 a mag. Astancio " ord. min. episcopo San. , f. 127 v. Richard! Ardmachani sermo de mendicitate Xpi. et fratrum

mendicancium, apud crucem s. Pauli London. iii. dominica quadragesime

anno M. ccc. LVI consecracionis sue anno decimo f. 130.

De casibus (conscientiae) Episcopalibus.- De indulgenciis. - De apostolis.- De usuris ; ine. (N)ota quodsecundum lohannemAndrene
f. 144.

Sermo in illud: Ecce nunc tempus acceptabileetc. ne ad Cor. vi

ca.; ine. Consideranti praesens mihi tempus quadragesimef. 148v.

Praeit, f. 148, initium eiusdem sermonis.

107

De Ihesu ; ine. "<lesusestnomen benignitatis f. 161.

Tractatus de principiis theologie qui distinguiti^ in centumquaestiones" ine. (H)umananobilis natura eo pocius etc. f. 162v. Praeit

Registrum - In calcelegitur Explicit primus tractatus . istius libri .

Dni. R( i eh ardi) archiepiscopiArdmachani primatis Hybernie propositio facta in consistono corani pp. et card. et prelatis ad utilitatem cleri et populi Xpiani. super materia mendicitatisac priuilegiorum centra fratres de ordinibus mendicancium, apud Auinionemdie oct. mens.Octob.
anno d. M. ccc. LVII f- 191 v.

Tractatus 8 questionimi (de potestate spirituali, laicali et regia);

ine. (S)anctum canibus nullatenus essedandum f. 206. Libellus editus ad defensionem fidei catolice et contra hereses que

insurrexerunt aduersus ipsam fidem ; ine. (Njouerint unhiersi Jldeles Xpiani. presentes litteras inspecturi quod sancta romana ecclesiacatolica
et apostolica in sacris canonibusfirmiter tenet et docet quod romannspon-

tifex etc. - - Inferius confunduntur heresesquas dominus Benedictus (XIII antip.) aduersustdem catolicam dogmatizauit f. 265.
BONIFACII PP. Vili bulla Unarn Brevis tabula codicis f. 288 v. sanctam f. 287 v.

379. Chart. in 8, saec. XV, fol. 237.

RAYMUNDI (SEBONDAE iuxta Inventarium Pai. Vat.) questiones (theologicae et canonicae de sacramentis, de peccatis et de censurisr. fine

mutilae. Praeit Registrum super questionesRaymundi .

380. Chart. cura foliis aliquot membr. miscellaneusin 8, saec. XV,

fol. 250.

HENRICI DE HASSYAquedam questiones disputate et excerptum de libro sce. Hildegardis ; ine. Utrum lucfer sit etc. f. 1.

Quaestionestheologicae
est: Utrum intellectus creatus

miscellaneaeXXII.
beatus clare habens

Prima quaestio
essentie vi-

diuine

sionem aliquomodo concurrat actu ad eiusdem visionis produccionem ; >">

ine. Primo de primo complex. intellectus f. 25. - - Quaestio XVa fuit disputata in aula domini decani per uenerabilemmagistrum Henricum (f. 156); ei adscribitur sequens temporis nota: Anno domini M CCC XX in die Francisci confessoris in heidelberg hora XII. - Quaestio XVIa

(f. 164) eadem quae f. 137. -- Quaestio XVIP (f. 166) disputanda per uenerabilem magistrum meum : XIXa (f. 191) m(i)c(hi) proposita per uenerabilem magistrum meum: XXa (f. 200) assignata uenerabilem per dominummeumNjcolaum de Bettenberg. - QuaestioniXXIae, sinetitillo, adscriptus est annus 1408, (f. 202). - - Inter quaestionem XXIani et XXIIam (f. 242) aliae sunt sine titulis et absqueordine collocatae.

108

Conclusiones super facto scismatis

positeper doctores bononienses

ad instantiamdomini card. Balthasaris

f. 244.

(postea loann. pp. XXIII)

BENEDICITI (XIII antip.) epistolaadAngelum(Corarium i. e. Gregorium pp. XII), data apud Portam (sic) Veneris ianuensisdioec.id. lun. pont. eius a. XIV (sic), f. 246.
Senno (de schismate) in illud: Simon pasce oues meas, d. 11 luL a. 1412, f. 247 v. - Inserta est, f. 248, adnotatio de privilegiis fr. mendicantium revocatis a Bonifacio IX.

381. Chart. in 8, saec.XV, in duaspartesdivisus; pars prior fol. 1-J72,

altera 173-354. Pars prima continet:

Mag. HENRICI HASSIA proprietatibus religiosorum f. 1. DE de

Fasciculus mirre dileccionis ; ine. Fasciculus mirre dilectus meus
micii inter ubera mea commorabitur f. llv.

De resurrectione ; ine. Die nero dominico meditari debes resurde rectione domini nostri Ihu. Xpi. f. 17v.

Excerpta ex Alberto
f. 18 v.

Magno et Bernardo

de 'passioneChristi

S. Augustini de multiloquio (excerptum) f. 22v. Dni. HUGONIS (DE s. CARO)cardinalis de ord. predic. tractatus de ordine misse et sacerdotalium, et intitulatur speculuni ecclesie f. 23. (EBERARDI) laborintus (sic) , tractatus in tres libros divisus, metrice, cum proemio et glossis; prooem. ine. Eo qtio (sic) presens liber qui pre ma-

nibus est stabile continetfundamentum. Adnotatur: causaefficinti huius libri dicitur fuisse quidam magisterparisiensis pr tunc rector scolarium in bremis. Primus lib. ine. Pierus me traxit amor iussitquecamena
f. 33, II f. 41 v. HI f. 52. Epistola SENICE(sic) 2a ad Lucillum , Nasonis remedi(um) amo-

cum glossis, f. 70v. ris f. 75.

OVIDIUSin rusticuni , cum glossis, f. 71v.

Qui di i liber de amore f. 72. Beati THOME libellus

de sensu et sensato f. 76 v.

De moribus, carmina cum glossis; ine. Hos morumflores si carpseris ut rosa flores f. 79. Venerabilis HEYNRICI SAMARIA eloquentis egregii et vacunDE viri dii (sic) carmen , cum glossis; ine. (Q)uomodosedetsola probitas flet ingemit alleph f. 106. Buridani elogiunv,ine. Buridanus nacionepicardus perspicacis uir

ingenii dum in alma uniuersitate parasiensi(sic) regeretin collegioNauarre f. 133.

OVIDII NASONIS pulice carmen , cum glossis, f. 135. de

109

Sententiae

iuris canonici et morales. Auctores citantur: Aimo >>,

Alexander, Ambrosius, Amelarius Augustinus, , Basilius, Beda, Bonefacius (pp.);Carolus(rex),Cassiodorius, Caelestinus (pp.),Clemens (pp.), Cornelius (pp.),Gyprianus, Canon romanus Concilia: X. Affricanum , ,
Arelitense , Aurelianense, Chalcedonense, Carthaginense, Gragre

(Gangrense),Melanense Melchi.(sic), V. Nicenum Tibiurense , , et Turonense, Damasus (pp.),Daniel,Dionysius Areopagita, Eusebius (pp.),
Eutychianus(pp.); Ezechiel,Fabianus (pp.); Grelasius (pp.), Gregorius(pp.), Hieronymus, Hormisdas (pp.), Innocentius (pp.), loannes, loannes Chrysostomus, loel, Isaias, Isidorns, lulianus, Leo (pp.), liber prognosti-

corum , Malacbias,Melchiades(pp.), Micneas, Paterius , Pelagius(pp.), Pius (pp.), Poenitentialeromanum, Pomerius, Rhabanus,Salomon, Silvester(pp.), Siricius (pp.), Sopho(logium) Symmachus(pp.), Urba, nus (pp.), Zacharias (pp.); ine. Augustinus. Multe bestienos sensusuperant, nos eas scientia f. 136. Linea Xpi. (tractatus huius initium tantum) ; ine. luxta uallem inambe deus formauit adam de limo f. 164.

Carmen rhythmicum de nationibus Italica, Hispanica, Germanica,

Anglica et Gallica in concilio
unto f. 164.

(constantiensi?);

ine. Constans

jides Italica || Firma Ictus Ispanica \\laborant omni practica \\ ut seruetur Imperatores
ad Fridericum
f. 164 v.

romani;
II

nomina, ctim brevi chronica,

usque

imp. et Rodulphum

regem; ine. lulius Cesar

auunculus Augusti imperauit V annis. - Salustius et Oracius moriuntur >->

De antiquis gentibus A s i a e, A f r i ea e et E u r o p a e, et de S y b i 11i s; ine. Anno a creacione mundi 1650 (?) anno itero a natiuitate Noe sex-

centesimo completaest arclia f. 166v.

Ere vis Chronica romanorum pontificum usque ad G-r e g o-

rium XI; ine. Peirus uicarius Xpi. etprimus pontifex Romanusprimo prefuit Antiochie VII annis f. 169v.
Pars altera codicis :

Concilii!m
Procuratoris

Basileense,
fiscalis

Ferrariense

et Florentinum:
bulle translacionis

instrumentum

de lectione

concilii ad Ferrariam, a. 1437, f. 173. Copia translacionis concilii ad Ferrariam , (i. e. EUGENII pp. IV

bulla: Doctorum gentium), f. 174v. Saluus conductus (pr patribus concilii basileensisFerrariam
adeuntibus, i. e. Eugenii pp. IV bulla: Cum speramus) f. 179v.

Nicolai
Bulla

marchionisEstensis saluus conductus (pr adeuntibus

declaracionis Basilienses incidisse in sententias in trans-

Ferrariam concilii causa) f. 180.

ilo

lacionisbulla contentas (i. e. Eugenii pp. IV bulla: Exposcit debitum) f. 181v.

Concilii decretum suspencionispretense D. Eugenii f. 183v.

Decretum
f. 186 v.

de causis f. 186.

Decretum ad collacionem beneficiorumde gratiis expectativis Qualificacioneset ordo in conferendisbeneficiis de quibus supra
tactum est f. 188.

Bulla declaracionis translacionis (concilii) facte ad Ferrariam , (i. e. Eugenii pp. IV bulla: Magnas omnipotenti),f. 189. Alamanie principum protestacio, a. 1438, f. 190.
Alberti romanorum regis epistola ad Eugenium pp. IV data Viennae, d. 4 Maii a. 1, f. 191. Qui protestati fuerunt et contradixerunt etc. sunt ut sequitur etc.

Ex hiis vero qui remanserunt in congregacione generali et videntur dicto voto consensisse sunt ut sequitur etc. f. 191v.
Eugenii pp. IV responsio data Electoribus imperii f. 192. Bulla declaracionis super translacionem concilii Basiliensis ad

Ferrariam , (i. e. Eugenii pp. IV bulla: Pridem ex iustis), f. 192v. Copia suspensionis animorumdominorum Electorum a. 1439;
ine. Nos attendentes f. 193 v.

Basileensis
f. 195v.

concilii decretumde collationebeneficiorum,a. 1433,

Eugenii pp. IV littera missiua ad principes (de unione Graecorum cum Ecclesia Romana in conc. fiorentino), a. 1439, f. 196. E i u s d. bulla unionis Grecorum ad Ecclesiam Romanam , a. 1439,
f. 197.

RHABANIarchiepiscopi trevirensis et aliorum protestatio centra de-

positionem Eugenii IV attentatam a conc. basileensif. 199v. Eugenii IV Bulla declaracionis et priuacionis Basiliensium:
Moyses vir dei f. 201 v.

Imperatoris
f. 205.

littera directa dno. m'O. (etc.) Eugenio pp. IV

Eugenii
K aro li

IV Bulla unionis Armenorum , a. 1439, f. 207.

regis francorum mandati (de pacificatione schismatis)

translacio de uulgari gallico , a. 1440; ine. Karolus (etc.) Id seguendo

predecessores f. 214.

Figura exprimens visibiliter misterium Eucaristie (sic) et qualiter Xpus. in sacramento continetur ; ine. Pro intellectu huius misteri presupponuntur, (tractatus brevis insertus) f. 212v. Epistola bona ad exhortandumsenes deuocionem ; ine. /S'was ad etc.

in domino preces quicquid usquam et gratepatitur complacencie 215. f.

Ili

Loci communes concionantibus pr ; ine. Leopardus cum sii animai

ualdeferox f. 217.

Tractatusde poenitentia;
corum f. 227.

ine. Vadamad montem mirre,hecpro-

positioa themate assumpta scribitur origenaliter (sic) in canticacantiS. PAULIet SENECAE epistolae mutuae,praemisso testimonio Hies.
ronymi
f. 240 v.

de viris illustribus, f. 238.

ANDREAE PROTONOTARII epistola ad medicurn de sua valetudine

Carmina satyrica adversusclerum; ine. Silvarum saltusplusquam loca sanctafrequentai f. 242. Ex OVIDIOde ventre f. 247v. -- Ex prouerbiisOuidii magni f. 248. Ex proverbiis Ouidii de ponte (sic) 1. 1 f. 248v. Ex CLAUDIANO magno>">; In iustos evenissequeror tolluntur ine.
in altum f. 249.

* Ex LUCANO1. primo f. 249v.

Ex BRUNELLO parisiensi ; ine. Qui mihi persuades bsit ut id

agam f. 249 v.
Ex Guidi o de Remedio amoris f. 251 v. Ex Ouidio de

tristibus f. 254v. - " Ex prouerbiis Ouidii sine titulo f. 257. Ouidius de ponto , excerpta, f. 260. - Ouidius de vetula
f. 260 v.

Doctorum universitatisheidelbergensis

querela ad capitulumeccle-

siae Wormaciensis pr loanne Meyer, de fructibus cuiusdam beneficii arrestatis ; f. 261. - Sequuntur similis argumenti epistolae variae, in qttarum una adscriptus est annus (14)38 : - Item adversaria, lingua latina et germanica: excerpta ex O v i d i o et quaestionesphilosophicae et
morales.

De figura fundamentali et practica arboris

philosopnalis-,

item

quaestiones De figura anime rationalis , De disputacene monachi

et De disputacione inter monachum et Raymundum (i. e. Raimundum Lullum) (excerpta), f. 282. - Tractatus de arbore philosophali alter, et eiusdem auctoris; deest liber primus; lib. secundus mutilus, est de medicina et magisteri ; tertius de alteracione me-

tallorum ; quem sequuntur principia arboris philosophie f. 308. Carmen de lapidibtis pretiosis; ine. Enax rex arabumfertur scripsisseneroni , cum adnotationibusin calce de eodemargumento,
f. 320.

MAG.RAYMUNDI LULLII (sic) anima artium metallorum , sive Compendium appellatum cura transmutacionisartis metallorum , f. 322.
Eiusd. Lapidarius f. 342.

Liber M er curior vim ; de aqvxis mineralibus',sequunturformulae.

112

latina et germanica lingua,ad conficiendos generis varii liquores (ut aurum potabile confortandum ad humidum radicalehumanum et )"
Calcinacio Solis, Lune, Veneris, Saturni, louis , f. 348v.

382. Membr. in 12, saec. XVI, fol. 116; picturis illustratus.

LIPPI AURELII augustiniani heremite cristiana paradoxa f. 3. Praeit, f. 1, Raphalis Brandolini iunioris Lippi epistola dedicatoria ad Petrum Hys(vaelles) presb. card. Reginum, a. 1506.

383. Membr. in 4 oblongo, saec. XI vel XII, fol. 12.

Sermo de nuptiis regis lohel (titulus mami saec.XV); ine. (Q)uidam rex nomineiohel nuptias faciebat in regione orientis f. 1 v.
Benedictio M o y s i qua benedixit filios Israel (titulus item mami

saec. XV) ; ine. Haec est benedictioqua benedixitmoyses filios isrl. dei
ante mortem suam et alt, Dns. de sina uenit f. 6.

384. Chart, in 4, saec. XV, fol. 525.

Martyrologium ; ine. IX Kal. lan. - Vigilia Natalis dni. - Apud Antiochiam Syrie natale scar. virginum quadraginta quesub daciana(sic) persecucione diuersa tormentamartirium consummauerunt f. 1. per Excerpta varia e pliilosophis et physicis de rebus naturalibus, i. e.
similitiidines rerum naturalium et rerum divinarum ad usum conciona-

torum ; ine. Philosophus in Vili

naturalium. - In cunctis quidem mortuis

pectus altius solito eleuatur f. 49. Sermones de tempore et de sanctis, scr. a. 1467; ine. Cum ieiunatis nolite fieri (etc.) M. 6. Secundumnaturales aurum naturale differ
ab artificiali f. 65. - Index ordine alphabetico f. 501. Fr. IOHANNJS FONTEord. fr. min. distinctiones quatuor librorum DE

Sententiarum (P. Lombardi) per modum conclusionumsententialiterrecollectae dum erat lector in Montepessolano (titulus ex praefatiuncula , desumptus); scriptae sunt hee (sic) conclusionesin Heilspruckensi monasterio monialium anno dni. M cccc LXVI , f. 405.

Sermo de Zachaeo; ine. EgressusIhs. perambulabatIhericho (etc.) Zacheusinterea iustificatus significai quemlibetiustum qui in sua natura pusillit est f. 493v.
RAIMTJNDI ars predicandi ad hoc ut sermocionator (sic) sciat pre dicare scientifice et dare exemplum de diuersis materiis ; finiuit Ray-

mundus in ciuitate mayoritarum (sic) hunc librum in mensefebruarii. Anno

dni. 1312 , (haec omnia ex ultimis verbis tractatus); in calce adnotatur: dementa exarata anno dni. 1466 , f. 495 v.

113

385. Chart. in 4, saec.XV; picturis illustratus.

Speculum humane saluacionis carmine rhythmico,ad usum , praedicatorum, picturis veteris novi Testamenti, a. 1441; cum et scr.
ine. Expediensuidetur et utile quodprimo in hocprohemwexponatur\\de quibusmateriiset historiis in quolibet capitulodicatur f. 1.

IOHANNIS WsNSSHEM DE praepositi ecclesiae sanctae Mariae Campo in

opus super dominicam orationem ad lohannem archiepiscopum maguntinum f. 51.

Solacium inpung(n)acionis (sic, i. e. solatiumeorum qui impugna

tionempatiuntur); ine. Nota quodinter duo mala minus malum eliest

yendum f. 53 v. Epistola ad Paulinum ; ine. Obsecrote,Palliine cariss. ut multitudines hominum Cuiusdam et salutaciones et conuiuia etc. f. 55. monachi ord. sancti Bernhardi tractatus editus Wienne con-

tra vicium proprietatis fmonachorum) ine. In prologo huius tractatus ; primo dicitur quodqui habent possessionestemporalianonpossuntXpum. et
sequi f. 56. -- Diuisiones operis f. 75. Cuiusdam doctoris parisiensis epistola de uicio proprietatis

ad quemdamcanonicumregularem; ine. Christusliesus dei eternit

Jilius f. 73 v.

Expositio orationis

dominicae,

cum prologo de dilectione dei;

ine. Si deus est anvmus ut nobis carmina dicunt, hic tibi precipue tic. Venerabilis Ratho (?) per ista metra pretendit f. 76. Expositio salutationis angelicae; ine. Aue Maria. In ista salutatitene
tria continentur f. 82.

Expositio s y m b o 1i apostolorum ex diuersis sanctorumpatrum dictis , de symbolo sanctorum quod in missa habetur et de exposicione symboli Athanasii epi. Alexandrini ; ine. Cordecreditur (etc.) Roma. X. De jide catholica tractatum kreuem " f. 83.

De sacramentis; ine. .< Nunc autem aliqua ualde breuiter et perutliter de sacramentis ipsis ordinandis sunt sciendanecessario f. 105.
Sermo P salmi in illud: David Ego sum pastor bonus (etc.) loh. X, 11 ; ine. f. 291; Cantica I saia e f. 291, Anna e

Naturale est hominibusad honoreset dignitates aspirare f. 107v. f. 292v. - - Moysis f. 293. Cum glossis et prologo, qui ine. Circa

materiam libri psalmorum .

386. Chart. in 8, saec. XV, fol. 234.

Adnotationestheologicae; ine. Nota quod secundum Augustinum f. 1.

De visioneoculo rum; ine. Si diligenteruoluerimusin lege domni meditarifacillime perpendimus quepertinent ad uisionemuel oculum ea
prae ceterisfrequentius in sacris eloquiis recitari f. 32.

114

HDGONIS s. VICTORE) (DE soliloquium de arra anime f. 103. (Eiusd.) de claustro anime (excerptum) f. 109.

AUGDSTINIcolloquio de Marieet animeet de Xpi. passione f. 109v.

Eiusd. tractatus bonus de benestateuite religiose f. 112.
DIELMANNIprespiteri (sic) notabilia in colloquium collecta f. 131 v. Speculum puritatis et mundicie consciencie finitum Anno Dni.

M" cccc"Vi, ipsa die dominica ante festum puritatis bte. virginis Marie ;

ine. Quoniam fundamentum janua uirtutum omnisque et gratiae ac spiritualis consolationis principiimi est puritas f. 157 v.

Precatio

ad Virginem Marianr, ine. Auepulcherrima regina, gratia sennonessuper epistolascanonicas sanctilohan-

diuina quam terna beauit f. 179.

Beati Augustini
nis f. 180.

387. Chart. in 8, saec. XVI, fol. 185.

Adversaria de rebus moralibus, theologicis et asceticis, latine et germanice; ine. Diximus de officiis coniugum erga se inuicem .

388. Chart. in 4, saec. XV,

Tabula
in tabula

fol. a 256.

codicis
titulis :

f. av.

Mag. NICOLA: DINCKELSPJCHEL opuscula,sequentibuspraescriptis

Tractatus de oratione dominica f. 1.

Tractatus perutilis de septem peccatis mortalibus f. 38.

Tractatus bonus de decem preceptis f. 118.
Tractatus de octo beatitudinibus f. 205.

Tractatus de septemdonis Spiritus sancti f. 243.

389. Chart. cum foliis aliquot membranaceis, 4, saec.XV, fol. 170. in

IORDANIS(commentationum evangelicarum) prima pars que est a

tempore aduentus Xpi. et incarnacionis, scr. anno 1420, f. 1.

Nota bonum de Missa , i. e. de decem virtutibus missae; ine. Nota quod decem sunt uirtutes missarum f. 136v. De fundamento articulorum fidei , - Arti culi fi dei secundum

XII Apostolos cum concordanciis duodecim prophetarum ; sequuntur Approbacio fidei et Commendaciofidei excerptae ex sententiis ss. Ambrosii, Athanasii, Augustini, Gregorii, Hieronymi,
f. 140 v.

(ALDEBRANDINI) Scala fidei (i. e. comnientatio Symbolumapostoin lorum) ; ine. Funiculus triplex difficile rumpitur. Funiculus iste quo a
terra trahitur in celum f. 141.

^< Quatuor faciunt fidem commendabileni adnotatio, f. 170. ,

115

390. Chart. in 4, saec. XV, fol. 274.

Expositiodecalogi; ine. Decalagi legem sanctissimamprimum dti-

nitusprothoplastorum insertarti (sic) cordibus f. 1. - Index ord. alph.

f. 268.

Nota de testamento ; ine. Nouissimum enim hominis testamentuiu

immobileperseuerat f. 274v.

391. Chart. in 4, saec. XV, fol. 379.

(NicoLAi) GORRE liber distinctionum f. 11. - Rubricarum tabula ordine alphabetico, ad cuius calcer, Henrici de Hassia adnotatio: in quot classesdieta ss. patrum sint distinguenda,f. 1. - Insertus est:
Bonus sermo
f. 10 v.

de Ascensione; ine. Postquam locutus est Mi.

XVI, e. secund. Quoddb origine mundi non futi tale festum in celo Mag. TI-IOME ANGLIAord. pred. totum corpusmanipuli florum />, DE
cum indice rerum ordine alphabetico, scr. a. 1458, f. 110. - Libri originales sanctorum et doctorum quantum ad principia et fines ac parcialium librorum numerum ; sequuntur prima et ultima verba librorum, adscriptis nominibus : Alani, Alquini , Ambrosii, Anshelmi , Angustiai, Ber-

nhardi , Boetii, Dyonisii , Gregorii, Hieronymi, Hilarii, Hugonis de

s. Victore, loannis Chrysostomi, (Io.) Damasceni, Ysidori , Macrobii, Plinii, Prosperi, Rabani , Rabi Moisis , Richardi de sco. Victore , Senecae, Tulii , Valerli Maximi, scr. a. 1458, f. 372 (cf. codd. 226, 233). In fine: Explicit totum opus Mag. Thome de Anglia.

Tabula

(astronomica)

Coniunctionum oppositionum, annis et ab

domini M. ccc. LVII , mutila, f. 380.

392-395. Chartacei, in 4, scripti annis 1474, 1475.

Thesaurus pauperum, (i. e. encyclopediatheologica et moralis, ordine alphabetico),libri IV, quibus singulis praemittitur .< Fiegistrum
sive index ord. alph.

392. fol. 393, scriptus a. 1474. - - Liber primus; ine. Abstinenciaquantum ad cibum et potum f. 28.
393. fol. 396, scr. a. 1474. - Liber secundus. 394. fol. 341, scr. a. 1474. - " Liber tertius. 395. fol. 347, scr. a. 1475. - Liber quartus.

396. Membr. in 8, saec. XIV, fol. 87.

LOTHARII dyaconi cardinalis scorum. Sergi Bachi(sic),qui postea et

papa creatus Innocentius (III) appellatus est, liber miseriecondicionis
humane , praemissa capitum tabula, f. 1.

Hie hebetsich an das buch der betrachtunge oder gebetedes le-

116

versundCardinalis genant Bonaventura das bildedesewigen oder lebens i. e. s. BONAVENTURAE , liber meditationum, linguagermanica ;
Inc. Ich piug meiniu knie zu demvater mensherren iesu cristi f. 41 v. 397. Chart. miscellaneus in 4, saec. XV, fol. 311. Qualiter executoria debet exequi ; ine. Primo debentdenuntiari suspensi, postea excommunicati f. 1. Rug(erius?) et ceteri doctoresde septemturpitudinibus , excerpta; ine. Nota septemcasusturpitudinis f. 1. INNOCENCII pape (III) tractatus miserie condicionis humane, scr.
a. 1438, f. 2. " " Sequitur registrum prescripti tractatus f. 14.

De fidelium defunctorum suffragiis et precipuean sacerdotes possint cura aliis missis peculiaribus puta de sancto Spiritu, de sanctaTrinitate, aut aliis de tempore, satisfacereipsis defunctis in missis obligatoriis et tricesirnis ipsorum exoluendis (titulus ex praefatione) sunt excerpta ;
ex variis doctoribus, collecta in monasterio s. Michaelis in Newn-

kirchen canonicor. regularium bambergensis dioeceseos 1438, f. 14v. a. Tractatus de confessione, scr. a. 1439; ine. Quoniam circa con-

fessones anima-rum pericula sunt f. 18v.

(S. BERNARDINI SENENSIS) sermo uel tractatus de conceptione uir

ginis Marie , scr. a. 1439, f. 23 v.

Requisita ad diuinuni officium ; ine. Sacerdotescelebratiti multa

indigeni circumspicione f. 31 v.
Forma absolucionis debita et eius declaratio jjer doctores sacre theo-

logie >">; Dominus nosterIhesus Xus. dignetur te absoluere f. 32. ine. HUGONIS Tripharius , (i. e. de scientia s. Scripturae quae acquiritur legende,meditando, orando), f. 32 v. * Regni e luris ; ine. Beneficiumecclesiasticum potest licite non
sine institucione canonica obtineri f. 37.

De sacramento unccionis, bona materia ex tractatu mgri. Heinrici de Ha s s i a recepta , f. 37 v. IOHANNISAWRBACHegregii decretoruni doctoris directorium com-

positum pr instruccione siniplicium pres,piterorum(sic) in cura animarum f. 38.

WILLELMI DURANTI repertorium de poenitentia(excerptum) 81. (sic) f. Tractatus de restitucionibus et qualiter sit restitutio facienda ; ine. Quoniam sicut scriptum est mendaces sunt filii hominum in stateris f. 85.

Tractatus de expedicioneinfirmorum qui sunt in articulo mortis ; ine. Quia circa injlrmos maius est j)ericulum f. 96.

De poenitentia;

ine. .Penitenzaest ut ait Ambrosiuset mala

peccata piangere plangenda et iterumnoncommitteref. 100. >">

117

Fr. HEINRICI MERSERBURCK fr. minorum quondamlectoris DE ordinis in Maydburck summulabona iuris ex diuersis libris sacrarumscriptura-

rum , scr. a. 1438, 105v. - Sequitur registrum, scr. a. 1439,f. 132. f.

Sermo de visitatone beate Marie virginis ; ine. Exurgens (sic)

Maria abiit in montana(sic) Lue. 1 Tria notanturMarie visitacio et

salutacio etc. f. 132 v.

Sermones XXXI de temporeet de sanctis;ine. Exiit edictum (etc.)

Luce 5. Sicut in Christo sunt duo naturae f. 134. Insunt, f. 161,

Bona notabilia et informaciones baptismo(etc.) ; ine. Communiter de volo dicere aliquid de baptismo .
Sermones boni de animabus ; ine. Gaudeteet exultate (etc.) Lue.

Vera ista sunt Xpi. dieta f. 278.

RUPERTIHOLGOT tractatus >"> defunctis et de animarum poenis et (de

suffragiis),scr. a. 1438;ine. In requiem mortui (etc.)Ex quonobis>">298v. f.

Bona et utilis coniuracio cuiusdam spiritus Gwidonis cognomine, scr. a. 1439; ine. Anno incarnaconis dominice M." CCC XXIIIP, diu decembris in ciuitate alesti que iam verona vocatur f. 304 v. Visio quaedam mortui , scr. a. 1439; ine. (V)enite,ad stolas rneas narrabo vobis mirabilia magna. Mgr. quidarn nomine Pocliarpiis (sic) in ybernia exstens* f. 309.

AUGUSTINI silentio in ecclesia ; ine. Rogo uos fratres karisde

smi quociens ad ecclesiam venientes f. 311.

398. Membr. in f. saec. XV, (Dieta sapientum),

fol. 51. quorum nomina: Alexander Philippi regis

filius, Aristotiles, Assaron, Diogenes, Galienus, Gregorius, Hermes, Ypocras, Homerus, Legimen, Medargis, Onesius, Piato, Pholomeus (sic), Pitagoras, Rabion, Socrates, Zolon (sic), Tac., Thesilus, Zaqualquium ;

ine. Et hec sint dieta eius. Sedechias primus fuit per quem miti (sic) dei lex preceptafuit f. 1. - Sequuntur, f. 44 v. interrogationeset responsa sapientum; ine. Sapientumdieta sunt hec, interrogaverunt Prntegum de quodamqui suos capillos procurauerat nigros fieri .

399. Membr. in 12, varia manu saec. XIII-XIV,

Tabula codicis, manu saec.XV, f. a.
Remedia

fol. a 186.

communia contra Epideraiarn vitandam ; ine. Primo

vitare locum et infectos f. 1. - Notabile teiccomcale (sic) multuni bonum, lingua germanica;ine. Kuning puppn f rogeteeyne etc. f. 4;
manu saec. XIV.

Diuerse auctoritates plurimorum sanctorum , i. e. sententi

ae

patruni et sapientum, quorum nomina: Anselmus,Augustinus,Beda, Bernardus, Caesarius, Cyprianus, Fulgentius, Gregorius, Hieronymus, Hila-

118

rius, Hugo, Io. Chrysostomus, Isidorus, Origenes, Richardus, Salomon,

Seneca ine. Bernardus sic dicit - O homo securumaccessum ; habesad
Deum , f. 5.

PETRI cognomento ALFUNSI (sic) ex iudeo christiani dyalogus(de

ludaeis) et Moysi iudei ,prefacio f. 14. S. Ambrosii (sic) interrogatiua ad b. Virginem; ine. Notandum quod beatusAnshelmuslongo temporecum lacrimis etc. f. 136.
De planctu s. Bernhard! ginis excerptum, f. 139 v. , i. e. ex s. Bernardo de planctu Vir-

Sermones duo de morte et depositione lesu Christi; prior ine. Nota secundumLucam. Erat fere hora sexta et tenebre etc. f. 141v. Sermo de Assumpcionebeate uirginis ; ine. Sicut cinnamomum et balsamum(etc.) Ecce IX posuit species aromatum f. 149. Beati BERNARDI contemplaciode passionedomini in septemhoris
f. 158.

Forma honeste et spiritualis vite ; ine. Dilectionem tuam adtencius deprecor f. 166. Magistri HUGONIS tractatus de karitate >>f. 175.

De tribus signis boni status ; ine. Trio, sunt signaper quae potest
homo cognosceresi sii in bono staili f. 180.

Interpretatio vocabulorum g r a e e a e originis ; ine. Micologice(sic), z(d est) fabulose. - Apologeticei(d est) excusatorie f. 180v.
De miss a; ine. Nota secundum Albertum in libro de missa circa finein, quod sacerdos in missa si ante canonemaliquo casu deficiat f. 181.

De frequentacionecommunionis; ine. Videtur quod sacerdos quolibet die frequentare debetsacramentum eucharistie f. 183. - Item de eodem (argumento);ine. Si quis desiderai f. 183v. - De quinque impedientibus consequucionemgracie spiritualis ",ine. Quinque sunt impedimento, f. 184. - De fructu eucharistie; ine. De sacramento
altaris est sciendum f. 184v. - Quociens debeat quis communicare ; ine. Tractandum est quociens aliquis debeat communicare ; in mar-

gine legitur: <'Albertus ordinis predicatorum EpiscopusRatisponensis ,

f. 186.

400. Chart, in 8, saec. XV vel XVI,

Quaestiones morales
universitate heidelbergensi.

ibi. 523.
collectae facile in

et philosophicae

401. Chart. in 8, saec. XV, fol. 152.

Excerptum de fortitudine, ex s. Augustino, - De Suggestione diaboli ; ine. Occupatur diabolus circa homines f. 1. - De bono ; ine. Secundumueterem philosophum f. 1 v.

119

Fratris JACOBI ordinis carmelitarum (manusrecentior corr. Heremi-

tarum) sanctiAugustinisophlogium (i. e. Sophologium), 5, cumtabula , f.

capitulorum f. 2 et 152.

ConditionesVeri religiosi , adnotatio brevis, f. 151v.

Admonitioad fidelem,metrice,

lingua germanica; flore und ine.

f. 152v.

sivyg: Siedi und hyt: f. 152. Auctores allegati in libro prescripto >>(i. e. sophologio)

402. Chart. in 4, saec. XV, f. 252.

Collectio sententiarum moralium ex Bibliis, auctoribus sacris et

profanis et libris quorumnominaet tituli sunt: ^Lsopus, Ambrosius,Andreas (ad Gualterium), Andreascappellanus Innocentii pp. IV, Aristoteles,Augustinus, Bald. auctor fabularum,Bellinus, Bernardus,Boetius, Caecilius, Cassiodorius, Cato, Catullus, Cicero, Claudianus,Constantinusimperator, Dionysius tyrannus, Firmianus, Frontinus, Fulgentius, Gregorius magnus,
Gualfredus, Gualterius de Castilione, Hieronymus, Henricus Samariensis,

Horatius, Hugo de S. Victore, lacobus Beneventanus, lohannes Solobriensis (1.Sarisberiensis),Isidorus, Isocrates, luvenalis, Lucanus, Macrobius, Martialis, Matthaeus Vindocinensis, Maximianus, Montanarius , Ovidius, Palladius, Persius, Philon, Piato, Plinius, Priscianus, Proculus, Produs (1.Proclus?), Prosper, Prudentius, Quintilianus, Richardus index venosinus , Sallustius, Seneca,Statius, Terentius, Theophrastus, Valerius Maximus, Vegetius, Virgilius, liber de moribus medicorum, chronica de nugis philosophorum, liber qui dicitur Pamphilus, liber de astrolabio, liber qui dicitur facetus, proverbia vulgaria (italica lingua), auctor rudium

doctrinae, proverbia metrica latina; Diuiditur opus in quinque partes

et quaelibet pars in suos libros et quilibet liber in sua capitula et quilibet capitulus in suos auctores sub inscriptione suorum autorum (sic) ; ine. De religione et superstitione capitulum primvm. - Tullius de natura deorum libro primo, Sanctitas est scientia colendorum . - Sequitur, f. 249,
tabula.

Epistola, lingua italica, de quodani bello in T u s ei a, manu saec.XVI

ineuntis; ine. Cha.ro congnato nonpossofare cheogni ^lolta f. 232 Io

Clavis cryptographica, nasterii Passignani, facile eadem manu, lingua italica, f. 252v. dioeces. Fesulanae, a. 1497.

In calce codicis adnotatio,lingua italica, manu cuiusdam figuli mo-

403. Membr. in 4, saec. XV, fol. 85; picturis illustratus.

ALBERTANI causidici brixiensis, de ora sancte Agathe, liber de doctrina

dicendi atque et tacendi. Compositus compilatussub annoM.cc.xxxxv. et

mense decembri ; praeeunt Rubrice tocius voluminis , f. 1.

E i u s d. liber consolationisquem Albertanus (etc.) compilauit atque

120

composuit : anno(etc.)M. quadragesime In mensibus cc. sexto. apriliset

madii >"> 12. f.

E i u sd. de amoreet dilectione f. 42 dei

De amoreproximi

et eius dilectione f. 50 - " De amore et dilectione aliarum rerum

corporalium f. 67 v. Tres partes eiusdemtractatus quem egoAlbertanus causidicus (etc.) compilauit (sic) anno domini millesimo Ducentesimo

trigesimooctauo, mensis Augusti. Quo anno et menseobsidebaturciuitas

brixie per fredericum imperatorem. Indicione undecima .

404-410. Membranaceiin f. saec.XV, fol. 2198; picturis illustrati.

Fr. Petri BERTHORIIprioris sancti Eligii Parisiensis monasteri! sancii

Mauri fossatensismonachi ordini sancti Benedicti de pictauie partibus

oriundi repertorium morale cuna suis addicionibus et supplementis locis

suis ut (sic) cum decet ordinatis , sive Tractatus de quolibet vocabulo predicabili secundum ordiner alphabeti ; in calce adscriptus est annus 1430:

404. fol. 302. - - Litterae

A et E. C et D. In calce huius voluminis adno-

405. a f. 303 ad f. 638. Litterae

tatur: Explicit prima pars diccionarii que continet quatuor litteras A,

B, C et D etc. .
406. a f. 639 ad f. 943. Litterae E-H. 1-L. M-P. 407. a f. 944 ad f. 1278. Litterae 408. a f. 1279 ad f. 1688. Litterae

409. a f. 1689 ad f. 1926. -

Litterae

Q-&
S-Z.

410. a f. 1926 bis ad f. 2198. -

Litterae

411. Membr. in f. saec. XV, fol. 37; picturis illustratus.

WYNANDIDE STEGA uallium Reni libellus qui dicitur mons quatuor fluuialium arborum (synopsis lectionum in universitate heidelbergensi hab. de consanguinitatis et affinitatis naturalis et allegoricae arboribus), ad Ludovicum Bavariae ducem, a. 1417, f. 2. - - Initium eiusdem operis imperfecti f. 1.

Breuis oracio de boris beate Marie Virginia, de Angelis cunctis et omnibus sanctis ac fidelibus animabus, cum conclusione aptissiina pr itinerantibus , versus rhythmici pr domino duce ; ine. Dulce lilium vernale\\0 te quantumue penale\\ Circumtexit et aspexit f. 35 v. Eadem oratio lingua germanica pr domina ducissa ; ine. Du fusge

lilge meilicherbhit \\ Eya ime viel der pynen ghit f. 36. - Folio 1, alia manuadnotatur: hec oratioestvolgarizata preclarissima pr dna. Mer htildi uxore predicti principia, alias non baberet nic locum .

Arbores

genealogici, cum imaginibus

s. Annae^b. Marinevirg.

s. Elisabeth et s. loannis Baptistae, f. 36 v.

121

412. Membr. in 4, saec.XV, fol. 105; picturis illustratus.

WYNANDI STEGA Adaniascolluctancium aquilarum , i. e. tractatus DE

mysticus ecclesia de tempore schismatis conciliiconstantiensis, et allegoricispicturisillustratus, praemissa, manusaec. XVI, nottiahuiusoperis
lingua germanica, f. 1.

Eiusd. ymnus in laudem dei, gloriose virginis Marie et omnium

ciuium supernorum qui cantaturad omnes , horascum notis (i. e. iuxta

tonum hymni:) sicud a solis ortu cardine ; ine. A summochoro sera-

phin (sic)concentum puerorum Ardentes ad \\ Xpo.dno.psallemus altisnunc simo ; est carmen alphabeticum, accedit <.< cui glosula (acrosticha)
ostendenscornpositorisnomen ( doctor Winandus me ornavit ) tot habe(ns) capitales litteras quot habet yranus abecetarias ; ine. Do minice natiuitatis anno Millesimo Quadringentesimo Vigesimoin ciuitate Augusten. in crostino Epiphnnie hunc composuiymnum, f. 103v.

413. Membr. in f. saec. XV, fol. 52; pici ili.

Speculum humane saluacionis , caratine rhythmico, Veteris et

Novi Testamenti imaginibus

illustratus; ine. Expediens et utile

udetur quod primo in hoc prohemio exponatur \\ De quibus materiis et historiis quolibet capitulo dicatur . Praeit index, ord. alphabetico.

414. Chart. in 4. scriptus anno 1466, fol. 306.

(IOANNISSTAUPITII) liber qui vocatur amor dei continens in se tractatus 52 (titulus manu saec. XVI; nomen auctoris ex Inventario Pai. Vat.) ; ine. Ad honorem domini mei f. 1. - Adaptationes huius operis secundum quod conueniunt tam dominicis quam festiuis (diebus) f. 298 v. " Index rerum, ordine alphabetico, f. 301 v.

415. Chart, in 8, saec. XV, fol. 139. Vita Xpi. abbreuiataa quodamCarthusiensi: liber bonuset utilis f. 1. Liber de Imitatione Xpi. et contemptuomniumuanitatum mundi , sive liber de instructone religiose et deuote anime etc. ; ine. Qui
sequitur me (etc.) Hec sunt uerba Xpi. f. 30.
Beati BERNHARD: Abbatis meditaciones f. 65.

IOHANNIS monachiCarthusiensis prope Pragam epistolae tres recollectae (etc.) anno etc. XLIX (i. e. 1449) etc. , Prima: dno. lohanni

prepositoEcclesieOsiliensis
de Hamburg

f. 74v. -- Secunda: suis compatriotis Olemann ecclesieportu-

(etc.); * compilata et collecta sunt haec a. d. M. ceco.

tertio , f. 84, - Tertia: Dno. Heinrico

nensis Canonico scripta , manibus sanguino meis peccatorum repletis

atque completa a. d. M. cccc. tercio , f. 89v.
16

122

Mag. THEODERICI MONASTERIO s. theol. Collaciounuersitati.s DE doct. Colloniensisfacta coram rege Collonie (sic) f. 116. Beati ANTHELMI (sic) Canthuariensis episcopi ad fratrein moriturum f. 117 v.

Patriarcharumtestamenta duodecim ine. TranscriptumRuben ;

quecunque mandanti jiliis suis antequammoriretur , scr. a. 1450, f. 119.

416. Membr. in 4, saec. XV, fol. 223; picturis illustratus.

Vitae lesu Christi secundapars (etc.) pr magna parte meditacionibus tradita , i. e. meditatones de vita d. n. I. Christi, de Pente-

coste, de assumptioneet laude b. Mariae virginis, de finali iudicio, de

poenis inferni : operis pars secunda, cum tabula in calce ; ine. Occurrit nunc ut passioneraidomini nostri I. Christi tractemus .

417. Membr. in 8, saec. XV, fol. 70.

Fratris (TERHARDI lectoris predicatorurn leodicensium cordis docde
trina f. 1.

S. ANSHELMI (Cantuariensis)de passionedomini f. 66 v. De amore, carmen rhythmicum; ine. Amor sponte affidi \\ sponcor
tcineunique efficit f. 69 v.

418. Ohart. in 8, saec. XV, fol. 278.

De aetatibus
ad noe f. 1.

mundi, adnotatio brevis; ine. Prima ab adam usquv

Tabula super contenta huius libri , (i. e. sequentis),f. 1. Speculum anime , sive De vita Xpiana , scr. a. 1428, cum tabulis reruin alphabetica et analytica; ine. Si us ad uitam ingred sema mandata dei. In uerbis propositis ostendit cuilibet homini uiain uitv
eterne f. 15.

Concordancia passiouum 4or euangelistarum

; ine. Scitis quia

post biduum pascafiet scribit Mi. 26 f. 229.

Casus (conscientiae) episcopales f. 276 v. Adnotatio brevis de suffragiis pr defunctis f. 278.

419. Chart. in 12, saec. XV, fol. 79.

Liber gloriosus de incarnacione seu eterna consolatione (Imita tionis Christi libri III et IV) f. 3. - Duodecim monicionesad

interna trahentes etc. (Imit. liber II) f. 63. Praeit, f. 1, capitanitabula,

(NicoLAi) DE CDSAcar(d.) Dialogus de deoabsconditoduorum quorum unus gentilis alius cristianus f. 78.

123

420. Membr. in 12, saec. XIII, fol. 59.

Tractatua praedicatione, vitia,de contemptu et de de centra mundi

aliis argumentis asceticis moralibus; Vidit Jacobus et ine. scalam a terraad celum usque ascendente-m Tabula . capitum, saec. manu XV,
f. 59 v.

421. Chart. in 12, saec. XV,

fol. 35.

Passio et vita domini nostri Ihesu Christi ; ine. O sacrosanta Trinitas que ex nihilo etc.

422. Membr. in 12, saec. XV, fol. 23.

De passione Christi', ine. V&nit autem dies azimorum in qua uecesse erat occidi pascha .

423. Membr. in 16, saec. XV,

fol. 59.

(PETRI DE ALLIACO)meditationes in psalmos poenitentiales i'. 1. Oratio(nes duae) de eternali (et) temporali concepcione virginis gloriose ; prima ine. (G)aude electissima dei genitrix f. 58 v.

424. Membr. in 18, saec. XIV

vel XV,

ibi 55.

(Speculum animae); ine. Notandum est quodproponuntur menti nostre tria specula siue consideracionesin quibus anima etc.

425. Membr. in 8, scriptus a. 1392, fol. a 80.

PETRI cognomento ALPHUNSI Judeo Xpiani. et MOYSIiudei diaex logus . - Praeit, f. a, tabula capitulorum.

426. Chart. in 8, saec. XV,

fol. 180.
ad Rabbi Isaac translatus ex arabico in

RABBI SAMUELIS tractatus

latinum abAlphonso Bonihominis hispano,ord. praedicator.a. 1339. In calce codicis adnotatio de codice pignori dato a. 1422 dno. C u nrado magistro hospitalis in Brelselden .

427. Chart, in 8, saec. XVI, fol. 275. Argumenta et obiectionesde precipuis articulis doctrinaechristianae

cum responsionibus quae passim extant in scriptis Reuerendipraece-

ptoris O. U. ; ine. De rectitudine doctrinae ecclesiae,aryumentum: 1

Duae nec sensu etc.

428. Membr. in f. saec. XI vel XII,

fol. a 111.

H omi 1i a e dominicalium Evangeliorum abbreuiatae (titulusmanu

recenti), a dominica prima Adventus usque in sabbatumPaschae:
Beatij AUGUSTINIepi. in ev. loannis:
oculos Ihs. f. 1.

I. i. t. cum sublevasset

B. IOHANNIS in ev. Matthaei: I. i. t. cum adpropinquasset epi. Ihs. Hierosolymis ; ine. <.< Puto res ipsa exigit ut queramus f. 3.
J3. GREGORII PP. in ev. Lucae : I. i. t. dixit Ihs. disc. suis - Erunt

signa in sole et luna f. 5.

E i u s d. in ev. Matthaei: Cum audisset loannes in uinculis opera

Xpi. ">f. 7 v.

Eiusd. in ev. loannis: I. i. t. miserunt iudaei ab Hierosolymis

sacerdotes
brihel

f. 9v.

Venerabilis BEDE prbi. in ev. Lucae: I. i. t. missus est Ga f. 12 v.

Eiusd.

in idem ev.: Exsurgens Maria abiit in montana f. 15v.

G r e g o r i i pp. in idem evangelium: Anno quinto decimoimperii

Tyberii f. 18v. ORIGENIS in ev. Matthaei : Cum esset desponsata mater Ihu. >> ;

ine. Cum desponsata essetmater eius maria ioseph f. 21v.

In idem ev. : Liber generationis ; ine. Matheus (sic) suscepissK

intelligitu)' incarnationemdni. secundum stirpem regiam f. 25.

B. Gregorii Augusto f. 31. pp. in ev. Lucae: Exiit edictum a Caesare

Venerabilis B e d a e pbri. in idem evangelium I. i. t. pastore :

loquebantur ad inuiceui f. 34. ( B e d a e ) in ev. loannis : In principio erat Verbuni f. 38 v. In ev. Matthaei: I. i. t. dicebat Ihs. turbis ludaeorum et principibus sacerdotum Ecce ego mitto (etc.) ; ine. Euangelicae huius lectionia

intellectussuperiori narrationi herere uidetur f. 44 v. Ven. B e d a e pri. in ev. loannis : I. i. t. dixit Ihs. Petro. Sequere
me f. 47 v.

Eiusd.

in ev. Matthaei: Ecce angelus domini apparuit in som-

ili s (sic) Ioseph f. 50.

Eiusd. , in Octava domini, in ev. Lucae : Postquam consummati sunt dies octo ut circumcideretur f. 52 v.

Origenis,

in dominica I. post natale dni. in ev. Lucae: I. i. t.

Ioseph et Maria mater Ihu. mirantes; ine. Congregemus unum f. 56. in B. Gregorii pp. in ev. Matthaei: Cum natus esset Ihc. in
Bethleem Galilea f. 58. in lordanem > f. 61 v.

Bedae p. , in Octava Epiphaniae, in idem ev.: Venit Ihc. a

125

Eiusd. dom.I. post Epiphaniara in ev. Lucae: Cum factus ,

esset Ihu. annorum XII
sunt in Chana f. 67 v.

f. 04 v.

Eiusd. , in dominicaII, in ev. loannis: I. i. t. nuptiae factae Origenis , in dominicaIII, in ev. Matthaei: I. i. t. cum descendissetIhc. de monte ; ine. Docentein montedno. f. 70. Eiusd. , in dominica 1111,in idem evangelium: I. i. t. ascen-

dente Ihc. nauiculam ; ine. Ingrediente duo. in nauiculam f. 73.

B ed a e p. , in Purificatione s. Mariae, in ev. Lucae: Postquam

impleti sunt dies purgationisMariae f. 75v.

B. Gregorii, in Septuagesima,in ev. Matthaei: Simile est
regnuni caelorum homini patri familias f. 77 v.

Eiusd. , in Septuagesima,in ev. Lucae: Cum turba plurima conueniret et de civitatibus properaret ad Ihm. f. 80. Eiusd. , in idem evangelium: I. i. t. assumpsit Ihc. duodecnu
discipulos f. 82.

Eiusd. in Septuagesima, ev. Matthaei: I. i. t. ductus est Ihc. in

in desertum f. 84 v.

Bedae pri. , in dominica II, in idem ev. : I. i. t. egressus Ihc. socessitin partes Tyri f. 86 v.
Eiusd. , in dominica III, in ev. Lucae: I. i. t. erat dns. eiciens (sic) in ev. loannis : I. i. t. abiit Ihc. trans

daemonium; ine. Demoniacus iste apud matheum f. 89v.

E i u s d. , in dominica lili,
mare Galileae f. 92.

B. Gregorii

pp. , in dominicaV, in idem ev. : I. i. t. dixit Ihc.

turbis. Quis ex vobis arguit me de peccato ? f. 95. Venerabilis Bedae p. , in ramis Palmarum, in ev. Matthaei: I. i. t. cum adpropinquasset Hierosolymis. et venisset Bethfage f. 98. Eiusd. , in cena domini, in ev. loannis: Ante diem festum

paschaesciensIhc. quia uenit eius hora f. 101v.

LEONIS PP. sermo in Parasceve f. 104 v.

Ven. Bedae pbri. in vigilia Paschae , in ev. Matthaei: I. i. t. uespere sabbati quae lucescit in primam sabbati f. 107 v.

In ev. Matthaei: I. i. t. defuncto Herode ecce angelus dni. apparuit etc. (alia manu); ine. Quod defunctoheroderedit ad terram isrl.
ihs. finem saeculi. denuntiat f. 111.

429. Membr. in f. saec. XI, fol. 143; fine mutilus.

Omelie dominicalium Evangeliorum ac sanctorum a Sabbato sancto

Paschae usque in adventum Dni. (titulus manu saec. XIV) :

In ev. loannis: I. i. t. dixit I. disc. suis: (S)ic deus dilexit rnundum ;

ine. Non enim msit deusJtlium suumin mundumut iudicet mundum -

In id. ev. : I. i. t. dixit I. (etc.) Qui non intrat per ostium in ovile >" ;
ine. De illuminato ilio qui cecus nattis fuerat . Alia mami f. 1.

Ven. BEDE pbri. in ev. Matthaei I. i. t. VespereSabati que :

lucescit in primam sabbati f. 1 v. E i u s d. de die sancto , in ev. Lucae : Una sabbati ualde diluculo
uenerunt mulieres ad monumentimi f. 5 v.

Eiusd.

Feria. III. Pasc. , in ev. Lucae: Stetit Ihc. in medio di-

scipulorum suorum. et dixit eis. Fax uobis f. 9.

Eiusd. Fer. VI. in ev. Matthaei: Undecim discipuli abierunt. in
Gfalileam f. 13.

Beati AUGUSTINI in die Sabbati sancti , in ev. loannis: I. i. t. cuin epi.

essetsero die, et fores essentclausae; ine. Cum esset ergosero f. 16v.

Ven. Bedae
homo ex Pharisaeis

pbri. in pascha annotina , in idem ev.: I. i. t. evat

Nichodemus nomine f. 17 v.

Eiusd. in letania maiore , in ev. Lucae: I. i. t. dixit Ihs. disc.

suis. Quis vestrum habet amicum? f. 21 v. Eiusd. dominica. II. post oct. (Paschae) , in ev. loannis : I. i. t.
dixit Ihs. disc. suis. Modicum et iam non videbitis me f. 26 v.

Eiusd. dominica IH. post oct. pasc. , in idem ev.: I. i. t. dixit

Ihc. disc. suis. Vado ad eum qui me misit f. 29 v.

Augustini

in nat. scorum. aplor. Philipi (sic) et lacobi , in idem

ev:: I. i. t. dixit Ihc. disc. suis. Non turbetur cor uestrum ; ine. Erigenda fit nobis fratres ad deum maior intentio ">"> 33 v. f. Bede prbi. dom. V. , in idem ev. : I. i. t. dixit Ihc. disc. suis.

Amen amen dico uobis si quid petieritis etc. f. 36 v. Augustini in vig. de ascensadni. , in idem ev. : I. i. t. subleuatis
Ihc. oculis in caelum dixit. Pater. uenit hora ; ine. .< Glorificatum a

pai re filium f. 40.

".< Bedae pbri. in ascensa dni. , in ev. Lucae: I. i. t. dixit Ihc. disc. suis. Hec sunt uerba quae locutus sum ad uobis ; ine. Ascensurus
in caelum f. 43.

Eiusd.
disc.

Dom. post ascensa dni. , in ev. loannis: I. i. t. dixit Ihc.

uenerit Paraclitus f. 48.

suis. Cum

Eiusd.

in Sabb. Pentecosten, in idem ev.: I. i. t. dixit Ihc.

disc. suis. Si diligitis me. mandata mea seruate f. 54. Eiusd. Dominica . UH. post. oct. Pent. ; in ev. Lucae: I. i. t. dixit
Ihc. disc. suis. Estote misericordes f. 59.

Eiusd. Dom. V. post oct. Pentecosten in idem ev: '<I. i. t. cimi ,

turbe irruerent
nutem

ad Ihm. ut audirent uerbum dei ; ine. Factum c.sf

inruerent f. 61.

cum turbae

Eiusd. in vig. sci. loh. Baptistae in idem ev.: I. i. t. fuit in , diebus Herodis regis ludeae sacerdos quidamnomineZacharias f. 63.

127

" Eiusd. in nat. sci. lohanis(sic) Baptiste, in idem ev.: I. i. t. Elisabeht(sic) impletumestteinpus pariendi; ine. Precursoris domivi
natiuitas f. 68 v.

Eiusd. Vigl. aplorum. Petri et Pauli , in ev.loannis: I. i. t. dixit ei. Et iam due. tu scis quia Simonloannis diligis plus bis f. 72. Eiusd. , in ev. Matthaei: I. i. t. venit Ihc. in partesCaesarene
Philippi f. 75.

Eiusd. in nat. s. Pauli apli. , in idem ev.: I. i. t. dixit Symou

Petrus ad Ihm. Ecce nos reliquimus omnia f. 78 v. "<. Eiusd. Dona.VI. , in idem ev.: I" i. t. dixit Ihc. disc. suis.
Amen dico uobis nisi abundaverit iustitia uestra ; ine. Quae sunt autem
iuta f. 79 v.

Eiusd.

Dom. VI. (sic) , in ev. Marci: I. i. t. Cura turba inulta

esset cuin Ilm. nec haberent quod manducarent f. 81 v.

ORIGENIS Dom. VIIII. , in ev. Matthaei: I. i. t. dixit Ihc. disc. suis. Adtendite a falsis prophetis ; ine. Adtendite (etc.) Qnod pauln
superine f. 84. B. HIERONYMI Dom. Vili.
f. 88 v.

, in ev. Lucae: I. i. t. dixit Ihc. disc.

suis. Homo quidam erat diues ; ine. Quis sit uilicus iniquitatis
Ven. Bedae Eiusd. Dom. XIII. , in idem ev.: I. i. t. quidam legis peritus

surrexit temptansIhm. ; ine. Legisperitus qui de ulta aeterna (etc.)f. 91.

Dom. XI. , in idem ev.: I. i. t. dixit Ihc. ad quosdam qui

in se confidebanttanquamiusti ; ine. Publicanushumiliter orans f. 93. Eiusd. in nat. s. lacobi apli. , in idem ev. Matthaei: I. i. t.
accessit ad Ihm. mater filiorum Zebedei f. 94.

Eiusd.

in nat. s. Laurentii , in ev. loannis: I. i. t. dixit Ihc.

disc. suis.Amen amen dico uobis nisi granum frumenti cadens f. 98 v.

Eiusd. Dominica. XII. , in ev. Marci: I. i. t. exiens Ihc. de finibus Tyri f. 100 v. Eiusd. in decollatione s. loh. B. , in ev. Matthaei: Audiuit Herodes f. 103 v.

(Eiusd.) Domiuica . XIIII. , in ev. Lucae: I. i. t. duna iret Ihc. in Hierusalem. transiebat per mediani Samariam et Gralileam f. 108 v. Eiusd. Dominica . XV. , in ev. Matthaei: I. i. t. dixit Ihc. disc. suis. Nemo potest duobus dominis servire f. HOv. Eiusd. Dominica . XVI. , in ev. Lucae: I. i. t. Ibat Ihc. in ciuitatem quae vocatur Naim f. 113. < Eiusd. Dominica . XVII. , in ev. Matthaei : I. i. t. cum intraret Ihc. in domum cuiusdam principis Pharisaeorum f. 114 v. Eiusd. in nat. sci. Matthaei apli. , in idem ev. : I. i. t. cum transiret Ihc. uidit hominem sedenteni in theloneo Matheum nomine f. 116 v.

128

E i n sci. Feria . lili. Mens.Sept., in ev.Lucae: I. i. t. respondens

unus de tiirba *, Notandumquodsemperlocarebuscongruunt f. 121. ine.
In idem ev.: Factum est in una dierum ; ine. Ubi dns. sedens docuerit quando scribis etc. f. 123 v. <Bede , in ev. Matthaei: I. i. t. accesserunt ad Ihm. Saducaei ; ine. Accesserunt quidam sadduceorum f. 125. Eiusd. in Festivitate s. Michaelis , in ev. Lucae: Accesserunt

discipuli ; ine. Si diligenter audistis euangelicam lectionem f. 127. Eiusd. (Maximi Taur. - Petri Chrysologi) Dominica
XVini , in ev. Matthaei: I. i. t. Ascendens I. in nauiculam ; ine. Dominica XVIII , in idem ev.: I. i. t. interrogavi! I.

Xpm. in humanis actibus f. 128v.

Eiusd. Eiusd.

unus de scribis ; ine. Et interrogami eum f. 130.

, in ev. Lucae: Simile factum est regnum caelorum homini

qui seminauit; ine. Aliam parabolani proposuit illis f. 133. Hieronymi Dominica . XXII , in ev. Matthaei: Simile est regnum caelorum homini regi ; ine. Ideo adsimilatum est regnum caelorum f. 134.

Bedae , in ev. Matthaei: Abeuntes pharisaei consilium inierunt ut caperent euin f. 135. Eiusd. , in ev. Lucae: I. i. t. loquente Ihu. ad turbas ecce

princeps unus accessit; ine. Et superius dixi quod (etc.) f. 135v.

Eiusd. Vigilia Andreae apli. f. 137v. Augustini (FULGENTI!) in nat. apostolorum , in ev. loannis: I. i. t. dixit Ihc. disc. suis. Ego sum uitis uera ; ine. Iste locus euan-

yelicusfratres ubi dicit se dominus uitem f. 141.

Ven. Bede pbri. de apostolis .. . (reliqua evanuerunt) , in idem

ev.: I. i. t. dixit I. disc. suis. hec mando uobis ut diligatis inuicem;

ine. In lectione euangelica que hanc antecedit dixerat dominus (huius homiliae initium tantum, reliqua desunt) f. 143.

420 bis. Chart. in f. saec. XVI, constans partibus duabus in unum compactis, quarum prior fol. 142, altera 110.
Pars prima:

FRIDERICI SYLBVRGII Cataloguslibrorum graecoruni manuscriptorurn bibliothecae Palatinae , ab amanuensiex autographodescriptus,f. 1; continuatur foliis 136, 137, varia manu, ex autographis Sylburgii et lani
Gruteri.

Librorum mss. quorumd. latinorum brevis tabula f. 138.

Pars secunda:

Catalogus libb. graecorum mss. qui supra, manu F ride rie i Sylburgii f. 1; continuatur f. 107, manu IANI GRDTERI.

129

I ani Gru ter i ad magnificum dominimiGruniuni cancellarium,

iambi, f. 107v.

Eademcatalogi continuatio quaesupra f. 107,locupletartamen

et alia mami, f. 108.

Sylburgii testimoniimide quibusdamgraeciscodicibusa lulio Paci o venditis bibliothecaeheidelbergensi a. 1591, cum tabula
eorumdem, f. 110.

430. Membr. in f. saec.IX vel X, fol. 186; initio et fine mutilus.

Sermones et homiliae, quorum desiderantur quatuor priorcs (numeri foliorum manu saec.XIV; quod folium nunc primum olim nonum
erat. Numeri adscripti sermonibus bina serie, una et altera mami', recentiores uncis inclusimus) : ( V ). Sermo de ieiunio, initio carens ; des. et quod nobis iuxte competit relaxemus. f. 1.

(VI). (S. A u g u s t i n i ?) Item sermo de beato loseph ; ine. In beato iacobfrs. dilmi. et in sco.filio eius ioseph.?> 1 v. f.
(Vili) XVniI. (S. Augustini?) sermo de eo quod scriptum est:

mortuus est loseph et filii Israhel creuerunt ; ine. Aiidiuimus in lectione

quae lecta est frs. dilmi. quod mortuo ioseph f. 3. (VIIII). Sci. AUGUSTINI epi. sermo de decem plagis -, ine. 5Quia,

sermo qui nobis recitandusest frs. kmi. pr necessitate exposicionis modicum prolixor essevidetur f. 4 v.
(X) XXI. (S. Augustini?) de eo quod scriptum est: Indura vi t

dns. cor Pharaonis ", ine. Quocies leccio illa recitatur frs. dli. in qua
frequenter audimus f. 7. (XI) XXII. Sci. Augustini omelia de uia trium dierum f. 9. isrl. f. 10 v.

(XII). Orni, de mannauel amaraaqua ; ine. ^Esterna frs. kmi. die

cum diuina lectio legeretur audiuimus quo filii

(XIII) XXIV. Omelia de exploratoribus ; ine. Sicut in leccione, que nobis modo recitata est, audiuimus frs. kmi. duodecimmunsisinspectores f. 12v.

XXV. (S. Augustini?) Orni, de uirga Aaron -, ine. Omnis princeps tribus populi fr. kmi. habetur uirga (sic) f. 14. XXVI. Orni, de Balabam et Balach, media quadragesima ; ine. Cum diuina lectio legereturfrs. dili. audiuimus quod profecti filii isrl.
collocauerunt castra f. 15 v.

XXVII.
dicai

Omel. de Raab meretrice et duobus nunciis ; ine. Leccio

ista frs. kmi. que nobismodorecitata est: non tam gestafilii nanepre etc. f. 17 v.

(S. Augustini?) omel.de eo quod scriptumest: praecepitIhesus populo suo ut parati essentad transeundum lordanem, aliquid de Rab et
17

130

meretrice de subuersione et Hiericho ; ine. Scutfrequenter cavitati

uestre suggessimus f. 20.

XXVIII. Sco. Ambrosio (S. Augustini?) episco (sic) sermo

de Gedeon'>; ine. Esterna die audiuimus frs. kmi. quodcum sbi arbori' quercu gedeon etc. f. 22.
<"XXX. XXXI. Sci A gusti ni (sic) epi. omelia de Samson ; ine. Samson (S. Augustini?) omelia de Dauid et patre suo et de

frs. dili. fortitudinem habuit de grada: non de natura: f. 24. Golia >v,ine. In scripturis diuinis frs. dli. una eademque persona f. 26. Sci. Agustini (sic) epi. (Fulgenti i?) sermo de Absalon ; ine. Soletfidem natura seruare, consanguinitas facere caritatem f. 28. Sci. Acustini (sic) omelia de plaga dei; ine. Modo cum regnorum leccio legeretur kmi. Audiuimus quod cum dei plaga seuiret
f. 28 v.

XXXIV. (S. Augustini) Sermo de iudicio Salomonis f. 29v. (Eiusd.) Sermo de sco. Helia f. 30v.

XXXVI. (Eiusd.?) omelia de beato Heliseo et Gieci puero eius ; ine. Frequenter caritati uestrae suggessimus frs. kmi. beatum heliseum typum habiiissedni. saluatoris f. 32.
(Eiusd.?)
ldiseo

homelia de heliseo et secure in gurgite lapsa ; ine.

Modo cum diuina leccio legeretur frs. kmi. audiuimus quo eunte beato
f. 33 v.

LEONIS hom(i)lia de passionedni. f. 36. pp.

S. GREGORII(nomen auctoris manu saec. XIV) Hom(i)lia lectionis

ev. loannis : I. i. t. dixit Ihc. turbis ludaeorum. quis ex uobis arguet me de peccato, habita ad populum in Basilica Beati Petri apost. f. 38. Sci. Hieronymi hom(i)Iia in uigilia osanne; ine. Postquam dna. quadriduanum(sic) mortuum suscitauit: f. 41. - Inter f. 42 et 43 desideratur folium. Ultima verba, f. 44 : et purificai peccatorem uiuificat et morientem.ipso adiuuante qui uiuit (etc.) .
HIOANIS(sic) omelia de Parasceuen ; ine. Conuenientes ad statonem ecclesiae matris f. 44.

Om(i)lia de Sabbato sco. ; ine. Itidaei ergo quoniam parasceue erat ut non remanerent cruce corpora Sabbato initium tantum, reliqua in ;
desiderantur, f. 46 v.

(S. Gregorii

pp.) Om(i)lia lectionis ev.: Manifestavi se iterum

habita

I. disc. suis, feria 4a pasche (haec verba manu saec. XIV),

ad populum in basilica Beati Laurentii f. 47. (S. Augustini?) Itera unde supra de resurreccione>">; Gauine.

dete frs. kmi. quia redempcionis preciumpersolutum f. 50. nre. est (Eiusd.?) item de resurrectionem (sic) Xpi. ; ine. PaschaXp. frs. dilectissimiregnimiest celorum f. 51.

181

(S. Gregorii pp.) om(i)lialectionis ev. loannis: I. i. t. Maria

stabat ad monumentimi habita ad populum basilicaBeatiloh. que , in
appellatur constantiniana f. 52 v. (Eiusd.) Om(i)lia lectionis eiusd. evang.: I. i. t. cura sero esset factum una Sabbatorum etc. habita ad populum in Bas. Beati loh. Baps. que appellatur constantniana f. 58. (E i u s d.) omelia lectionis eiusd.ev.: I. i. t. dixit Ihs. disc. suis.Ego sum pastor bonus , habita ad populumin basilica beati Petri apostoli
f. 63 v.

(S. Au gu s tini?) Sermo de letania -, ine. Scire debMMia inet telligerefrs. kmi. quia dies conpunccionis f. 66.

(Eiusd.?) Sermones ascensione ; ine. .SaluatorJH-. de dni. tliL-ctissimi frs. ascendit celum f. 67, - "<Item in dominica ascensa in dni. ; ine. Macjnus (sic) hodiefrs. suscipimusdiem festum f. 68.
(S. Gregorii pp.) omil. lectionis secd. Marcum I. i. t. dixit Ihc. disc. suis euntes in mundum uniuersum, habita ad populum in basilica
sci. Petri die ascensionis dni. f. 68 v.

Sci. Augustini sermo de Pentecoste f. 73. (Eiusd.?) item unde supra ; ine. Discensttrus (sic) e mundo luto
et ascensurus in celum f. 74.

(S. Gregorii

pp.) omelia lectionis ev. loannis: I. i. t. dicebat

Ihc. disc. suis. Si quis diligit me sermonemmeum seruabit , habita ad

populum Beati Petri (sic) die sco. Pentecosten f. 74 v. - - Inter f. 74 et
f. 75 deest folium.

(Eiusd.)
stoli f. 76.

oinel. in nati. sci. Petri f. 75.

(S. Augustini?)

m nati, sci Pauli ; ine. Cum omnes beati apo-

(S. Gregorii) omelia lectionis ev. loannis: I. i. t. dixit Ihs. disc. suis Hoc est praeceptum meum ut diligatis invicem , abita (sic) ad populum in basilica sci. Pangrati (sic) die natalis eius f. 77. Sci. Leoni (sic; s. Augustini?) papae orni, de sci. mart. Lau-

renti (sic) ; ine. Beatlssimi Laurenti martyris cuius natalem hodie

celebramus f. 81.

(S. Gregorii)

homilia lectionis ev. Lucae: I. i. t. dixit Ihs.

disc. Si quis uult post me uenire abnegetseipsum habita ad popu,

lum in Basilica scor. Processi et Martiniani die natalis eorum f. 82 v. (Eius d.) ornel. lectionis ev. Lucae : I. i. t. dixit Ihs. disc. homo

quidam erat diues , habita ad populum in basilica beati Laurenti martyris f. 83v.
(Eius d.) homilia lectionis eiusd. ev. : I. i. t. dixit Ihs. similitudi-

nem hanchomoquidam fecit cenam magnani habitaad populum , in

Basilica scor. apostolorum Philippi et lacobi f. 87.

132

(E i u sd.) "oin(i)lia lectionis eiusd.ev. : -.< i. t. accesserunt Ihni. I. ad

publicani (sic) et peccatores audirentillum , habita ad populumin ut

Basilica scor. lohannis et Pauli f. 93.

(S. Ambrosii? Maximi Taurinensis?) hom(i)lia in nati, sancti lohannis Bapts. ; ine. In sancti ac beatissimi iohannis baptistelaudibus f. 102 v.

(S. Angus tini?)

in'or

Item de eademfestiuitatem (sic) ; ine. Impe-

celi et trre f. 103 v.

(S. Gregorii) omel. lectionis ev. Lucae: I. i. t. dicebat Ihs. disc. Cuna audieritis praelia et saeditiones(sic) nolite terreri _, habita ad populum in Basilica sci. Menne die natalis eius f. 104v. De assumptione Marie (titulus manu saec. XIV), initio carena; b. des. et est ibi glorificans deum cum omnibuselectiseius . - Adnotatur,
eadem manu saec. XIV: puto omnino apoc(ryph.) f. 109.

(S. Gregorii)

homi, lectionis ev. Matthaei: I. i. t. dixit Ihs.

disc. suis. Simile est regnurn celorum decem uirginibus , sancte Agnae die natalis primo f. 111. (Eius d.) orni, lectionis ev. Lucae : I. i. t. cum adpropinquaret

Ihs. Hierusalem, habita ad populum in basilica sci. lohannis quae appellatur constantiniana (finem quaere f. 124) f. 114v. (Eiusd.) omelia lectionis ev. Lucae: I. i. t. rogabat Ihm. quidam
de pharisaeis ut cum ilio manducaret , habita ad populum in basilica beati Clementis , fine caret, f. 120. MAXIMI (TAURINENSIS) orni, de natal. scor. confessorum (nomen auctoris manu saec. XIV) f. 124. - Ordo turbatus foliorum sic restituatur: f. 124, 127, 125,..., 126, 128. Orni, de cottidinis fi. quotidianis) diebus ; ine. Benedictus deu*

et pater dni. nostri ihu. Xpi. idem admirandus ubique f. 127.

Homel. de natale uirginum ; ine. Audistis frs. kmi. dum euart-

gelica lectio legeretur ubi dns. in parabolis de decim (sic) uirginibus adseruit f. 125.

lacobi filii loseph historia natiuitatis sanctae Mariae uirginis f. 133.

Omel. de cottidianis diebus ; ine. Studete quaeso frs. kmi. dei

uerbum meditare f. 139v.

(S. Gregorii

pp.)

omelia lectionis ev. loannis:

I. i. t. erat

quidam regulus cuius filius infirmabatur Caphamaum, abita (sic) ad populum in cimiteriorum (sic) scorum. Nerei et Achillei f. 141. (Eius d.) omelia lectionis ev. Lucae : I. i. t. dixit Ihs. turbis. Si

quis uenit ad me et non adit patrem et matrem, habita ad populum in basilicasci. Sebastiani martires (sic) die nati, eius f. 142v. (S. Augusti ni?) omeliade natale scorum.martirum (sic) ; ine.

<'Qvotiescumquefrs. scorum. kmi. marti/rum sollempnia celebramus 147. f.

133

(S. Gregorii) omelialectionis ev. Lucae: I. i. t. dix. Ihs. disc. suis Sint luinbi uri. precincti, habita ad populumin basilica beati
Felicis confessoris die nati, eius f. 149.

De cottidianisdiebus; ine. Legimusin sanctis scripturis qui"

consolatus dominus omnessanctos jldeles f. 151. Sermones transita sancti Martini ; primus ine. Martimis igitur de obitum suum longe praescitut (sic pr praescivit) f. 152v. - Item
unde subra (sic) de sancti Martini toron. (i. e. turonensis) , secundus

sermo; ine. Arcadia uiro (sic) et honorioscs.Martinus toronicorumeps.

f. 154v.

(S. Gregorii pp.) homilia lectionis ev. Matthaei: I. i. t. dix. Ihs. disc. suis parabolani hanc homoquidarn peregreproficiscens habita ad , populum in basilica beati Siluestri confessorisdie natalis eius f. 155.
Omelia de cottidianis diebus ', ine. Audite filiali mei et iniettigli'

qitomodosacra scriptura uos admonet f. 158. Omelia secunda die rogationum; ine. Audiuimus frs. dili. cum euangeliumlegeretur ubi dixisse dominum ad turbas. nel apostolos suo*. bonus homo f. 159. - Prima pars concordat cum homilia f. 179. Omelia in die tertia rogationum ; ine. Audiuimus frs. dili. curii evangelicalectio legeretur dicenteduo. Venite benedicti patris mei f. 161. (S. Gregorii pp.) omelia lectionis ev. Lucae: I. i. t. designavit dns. et alios septuagintaduo , habita ad populumin episcopioad fontes
lateranes (sic) f. 163.

(Eiusd.) omelia lectionis ev. Lucae: I. i. t. Anno quintodecimo

imperii Tiberii Cesaris , habita ad populum f. 170v.

(Eiusd.)
la tur

omel. lectionis ev. loannis: I. i. t. una Sabbati Maria

>> f. 177 v.

Magdalenae , habita ad populum in basilica sci. lohannis quae appelconstantiniana

Item unde supra omilia sci. Cesarli ep. ad monachos; ine. Audiiiimus frs. kmi cum euangelio (sic) legereturdixisse dnm. ad turba* ul. ad discipulossuos f. 179. - - Concordat fere usque ad finem cum
prima parte homiliae f. 159. Sci. Augustini omelia ad monachos; ine. Frequentesdiscimus >
f. ISOv.

Sci. Effrae omelia de die iudicii ; ine. Venite omnes frs. auditu consilium meumpeccatoriset indocti effrem f. 182.
De s. Michaele in monte Gargano, sermo cui titulus : In nomine. Dei

svinimi; ine. Memoriam beatimichahelisarchangeli foto orbe uenerand ipsius etopereconditaet consacrata operedemonstrat (sic in omnibus)f. 184. (S. Gregorii pp.) omelia lectionis ev. Matthaei: I. i. t. misit Ihs. duodecim discipulos suos, habita ad populum in basilica sci. Stephani , fine mutila, f. 186.

134

431. Membr. in 4, saec. XI, fol. 228.

H o ni i 1i a e in Evangelia per aunumin duas partes divisae, adscriptis
numeris sed nullis auctorum nominbus. Prior pars homilias continet LXXXVTH; altera (f. 128) LXXXV; prima, f. 2v. ine. Lectio s. e.

s. Matth. In ilio tempore cum essetdesponsata mater lesu (etc.) Omelia lectionis eiusdem. Matheus apostolus et euangelista natutatem dui. et
saluatoris nostri . Homilia ultima fine mutila. homiliarum initio carens.

Praeit, f. 1, tabula

432. Chart. in 4, saec. XV, fol. 432. Omeliarum volumen primarii cum sermonibus ab aduentuad resurrectionem domini . Insunt homiliae et sermones Ambrosii, Augustini, Bedae, Gregorii pp., Herici (sic), Hieronymi, loannis episcopi, Leonis pp. Maximi (Taurinensis), Origenis. Primus sermo ine. Occidit adam. Et

in veritate non stetit Agnoscimusquia de ueritate lapsus est . 433. Chart. in 4, saec. XV, fol. 419. Homiliae et sermones per annumAdam abbatis,Augustini, Eusebii episcopi, Fulgentii ep. Gregorii pp. Hieronymi, Hilarii ep. loannis ep. Leonis pp. Maximi ep. Origenis, Petri Damiani f. 1 v. ; prima Bede

presbiteri in epistola(m)ad Romanos:(F)ratres scientesq. iam est bora

nos de sompno surgere . - - Praeeunt, f. 1: Gregorii pp. epistola ad Secundinum coepiscopum de homiliis suis (<,< prologus ) : - Karoli (magni) imperatoris epistola de corpore omeliarum . Codex fine mutilus.

434. Chart. in 4, saec. XV, fol. 221. Excerptum ex Heinrico de Firmar

de rebus theologicis, f. 1.

a ; et adnotationesvariae

Tituli sacrorum aliorumque librorum, cum interpretatione lingua germanica, f. 1 v. - " Sup orpelli cium dieta est vestis etc. f. 1 v.
Collatio Veteris et Novi Testamenti de adventu et vita lesu Christi;

ine. Annunciaco beatevirgnis figuratiti- in veteri testamento:Gen. 18.

Annunciatili-cibrahe natiuitas ysaacper angelum f. 2.

Adnotationesvariae de rebus theologiciset paschateHebraeorurn 8. f.
Sermo in die Ascensionis ; ine. Ascendisti in altum (etc.) 2S-^l

verbis assumptiscirca ascensonem domini tria nominantur f. 8v. De corpore Xpi. Indulgentiarum summa; ine. Licet ergo in die

Cenequandosacramentum predictum etc. f. 10. - Sequituradnotatio

de eod. argumento.

Sermo in die Assumcionis; ine. Beati qui custodiuntvias meas,

135

in parabola 8 dictum verbum avtem etc. f. 11. - - Sequuntur f. 12v.

adnotationes eodem -- Testimonia de arg., Augusti et Gridii, - Excerpta ex Gregorio et Hieronymo. HIERONYMI epistolaeduae ad Damasumf. 14.

GERSONIS cancellarii parisiensis tractatusde continentia sacerdotum f. 15.

(HENRICI HASSIA) liber quatuor nouissimorumqui vocatur corDE

diale f. 34.

Eiusd. tractatus de confessione ine. Tibi daboclaues(etc.) Hoc. ; cuilibet dictur confessori f. 62. HEINRICI PRIMARIA DE tractatusde instinctibus,scriptus a. 1426,f. 75. Excerpta moralia ex Allexandro , Beruardo, Gregorio magno in

Registro, Origene et quaestiones de voto et de dieSabbati>" ;

f. 5 v.

Liber scintillarti m , i. e. excerpta theologica et moralia ex sacris Scripturis et Patrlbus, praesertim Ambrosio, Augustino, Caesario, Gregorio, Hieronymo, Isidoro; ine. Lector quisquis libellum legenshunc
flagito te libenti legas animo f. 87.

De Caritate , de odio , de humilitate uera quae sit , de obedientia vera et perfecta , de patientia perfecta, de vera paupertate , de castitate ; ine. Caritas ad deum vera et perfecta est qua anima etc. f. 126. Exordium paruum (de Trinitate); ine. Beatissima trinitas personarum in sanctissima essentie untiate ; nomen fratris Bonauenturae olini praefixum in codice, deinde deletum, f. 127v. Excerpta ex Augustino, Cypriano, Chrysostomo de dotibus anime et corporis ; ex Bernardo de negligentia prelatorum , f. 133.

De Maria Magdaleua; ine. Maddalena communi(?) manensrosa

f. 134.

De angelis, sermones tres. Prioribus adscriptae sunt annorum notae 1432, 1431; prirnus ine. Nunquam nosti ordinem celi (etc.) lob. e. 38.

Cum de rebusper triplicem modum notitia habeatur f. 136. De diuisione apostolorumsermo ; ine. Confringite vitulos (etc.) Nvm. e. 34. Hodie in ecclesa agitur diuisio apostolorum adscripta est ;
anni nota 1431, f. 143.

De sancta Maria Magdalena sermones

duo, cum notis anno-

rum 1431 et 1428; prior ine. Laudate dominum deum (etc.) ludith XIII.

Ista uerba dixerat mulier uidua sancta et famosa, ludith f. 145.

Sequuntur adnotationes de eodem argumento.

Petri et Pauli apostolorumsermo ; ine. Principespopulorum(etc.) Ps. 46. Verba ista possunt exponi de duobus apostolisPetro et Paulo
f. 140.

136

De s. lacobo, semi o; ine. Potestis biberecalicem (etc.) Math. 20,

Cum sancii apostoli lacobus et lohannes f. 150 v.

Sermo de natiuitate beate virginis ; ine. Sapientiaedificami (etc.) Prou. 9. Cupiensdei Jllius per suscepcionem fiumanenature f. 152v.
Serrnones (duo) de Concepcione beate Marie approbati in studio parisiensi nec non ibidem predicati -, primus ine. Tota pulchra es (etc.)

Cani. 4. Domini mei reuerendi et fratres didcissimi ut gratta spiritvs

almi etc. f. 153 v. et 159.

Notabile bonum de 5a (sic) trinitate ; ine. Cum secundum Au<jiistinum in 3 de Trinitate et alios doctores f. 164v.

Quaestio de b. Virgine ex libris Sententiarum

f. 165.

Maximini (sic) episcopi, Angus tini, Fulgentii, lohannis episcopi, Leonis pp., loannis Chrysostomi sermones temde
pore ab adventu Christi ad Ascensionem f. 167.

Sermo de sancta Anna ; ine. Elegit sibi tribuni Inda (etc.) Ps. In uerbis istis ad laudembeateanne et ihesu Xpi. f. 205. - Praeeunt,
f. 204, adnotationes de eodem argumento.

Sermo de Spiritu Sancto, quod moveat memoriam, doceat rationem, commoveatvoluntatem; ine. Aput nos manebit (etc.) In hi/s tribits secundum Bernardum in quodam sermonequi incipit celebremustota consistt
anima f. 206.

Sermo de assumptione;ine. Benedictusdeus omnipotens(etc.) lila

sunt dieta de sancta midiere iudith f. 206. In calce legitur: hunc ser-

monem fecit doctor Franckfurt

. - - Sequitur adnotatio de eod. arg.

Nota quod septuagesima sit tempus deuocionis, LX (i. e. Sexagesima) tempus innouacionis, 50 (i. e. Quinquag.) tempus admissionis etc. f. 208 v. Sermones de assumptione Marie virg. et de sacramento eucha-

ristiae; primus ine. Veni de Libano (etc.) Videmus hoc quod quando
aliqua mulier invitatili' ad coronam f. 209 v.

Sermo de passionedomini; ine. EgressusIhesus (etc.) Io. XVIIL Considerate diem hodiernam.Nesciocogitarequid melius sit facere f. 216.
435. Chart. in 4, saec. XV, fol. 281. Omelie et legende (i. e. lectiones, de tempore et de sanctis) per

totum annum . Insunt homiliae Augustini, Aviti, Bedae, Fulgentii, Gregorii pp., Hieronymi, loannis episc., Isidori, Maximi, Origenis, Rhabani. Prima (Bedae) in fest. sancti Andree apostoli ine. /. i. t. Stabat iohannes(etc.) Tanta ac talis est diune scripture sublimitas.

436. Chart. in 4, forma oblonga, saec.XV, fol. 148.

Omelia(e) et legenda(e)de temporeet de sanctis.Insunt homiliae Ambrosii, Bedae, Fulgentii, Gregorii pp., Hieronymi, Io. Chry-

137

sostenni, loannisepiscopi, Isidori, Leonis Maximi,Origenis, pp., Rhabani.

Prima Beati lohannis epi. de eadem(sic) lectionesupereuangelium ut legitur in die palmarum ine. >< ; Putoipsam(sic) res exigit ut queramus f. 1.

S. PADLI epistolae Romanos, Corinthios ad Galatas ap. ad ad et (imperfecta), praemisso brevi prologo ine. Sic continetur epistola qui in
sci. pauli f. 99.

437. Membr. in 8, saec. XIV, ibi. 142.

ANTHONII(sic) PARMENSIS Postille , i. e. sermones in Evangelia per annum, f. 1.

Symbolum

apostolorum,nominibuseorumpraefixis singulis articulis,

collatum cum verbis prophetarum, f. 1 v.

Nota de questoribus; ine. Questor,nota de questoribusqui discurrunt per ecclesias litteris remissionumet predicantibusabusiones cum
vacantes commessationibus(sic) et ebrietatibus f. 140. Nota bonum notabile , lingua germanica-, ine. Zivene priest von

predig ordin. f. 140v.

In dedicatione ecclesie senno optimus ", scriptus est iste senno sub anno domini M. ccc 94 ; ine. Domum tuam (etc.) Psalmus. Hic

langitur dedicationiscuiuslibet ecclesie f. 141v. 438. Ohart. in 4, saec. XV, fol. 272.
Pauli dominicalium per circulum anni ->,

Expositio epistolarum

usque ad dominicam XXV post Pentecostem;ine. Videte quod non solummihi laboraui sed omnibus hanc propositionem . scribit sapiens Ihesus
Jllius Syrach f. 1.

Mag. IORDANI (DE QUEDLINGBORD) theologie professoris de sacre

LXV articulis passionis domini nostri Ihesu Cristi f. 132.

(NicOLAi DE AUXIMO) cronica q. dicitur flores temporum ; ine. Marie virginis indignus egosacrista f. 156. Questionessuper tres libros Sententiarum scilicet super secundum tertium et quartum ; manu fere coaeva adnotatur: ex Bonauen-

tura ; ine. Queritur utrum angelus primo instanti creacionis etc. in sue
f. 189.

Expositio M i s s e cum Exposicione Canonis; ine. Tria sunt in quibus precipue divina lex consistit f. 217.
Hystoria NYCHODEMI passione et resurrectione domini f. 260 v. de

<Mag. IOHANNIS MENKde Hiremberga sacretheologie (?) professoris

collacio de resurrectione dominica , sermo factus ad uniuersitatem heydelbergensema. 1437 in cappella virginis gloriose f. 270.
18

138

Nota chetandotene quatuor precipue etc. f. 271.

Utrum via spirativa est Spiritili Sancto a patre et filio uniforniiter

communicata ine. Et nota - queritur (etc.)- Conclusioprima. Spiritus >>; sanctusa patre et filio procedere etc. f. 272. - Sequitur adnotato de
eod. argumento.

430. Ohart. in 4, saec. XV, fol. 204.

Lectionariuin de tempore et (f. 135) de sanctis (pars aestiva), fine

mutilum. In mai'ginibus adscripta nomina: Ambrosi!, Augustini, Bedae, Gregorii pp. Hieronymi, Maximi, Origenis; insunt bullae Bonifatii Vili et Clementis',ine. (F)eria lili" in vigilia ascensionis ewang.(sic) sec. lohannem. (Homili)a beati lohannis episcopi- Potuit silenter hec eadem
verba .

440. Chart. in 4, scriptus anno 1440(?), fol. a 254.

Sententiae variae Alani, Boetii, Cassiodorii, Lactantii, Macrobii,

Platonis, Pythagorae, Quintilii, Sallustii, Salomonis,Senecae,Tullii, Valerii, Varronis, f. a. NICOLAIDE WRMITH ord. fr. predicatorum in conuentu brunnensi actu predican(tis) serinones collecti a diuersis libris et (ab ipso) predicati

sub anno dni. M.ceco0, yicesimoviii. f. 3. - Tabula, ordine alphabetico,

f. 251 v.

441. Chart. in 4, saec. XV, fol. 371.

NICOLAI LUCINIEsculani, prioris faventini ordinis praedicatorum,sermones de tempore et de sanctis f. 1. Adnotatio de verbis adhibitis in consecratione panis eucharistici f. 371 v.

442. Chart. in 4, saec. XV, fol. 366.

Mag. THOME DE HASSELBACH sermones de sanctis f. 1.

Magistri IOHANNIS GEUSsermoneset tractatus inscripti:

De corea f. 206.

De auptiis et iocis et ludis temporecarnispriuiali fieri soltis * f. 221.

De ludo taxillorum f. 230, -- Alius de ludo taxillorum f. 23fi.

De claue que est ymago verendorum viriliuni f. 239v. .De superfluitate et preciositate indumentoruin f. 240v. De potacione vini cuna immergitur lignum sancte crucis et de
potacione sancti lobannis f. 266 v.

Sermocommunis (sine auctorisnomine);ine. Sciendum v, quod

diuersi homines f. 273.

Differentiaconsilioruma preceptiset que et quot sint consilia

13!)

superaddita preceptis (itera *, caretauctoris nomine); Consitia ine. ni

multis f. 276 v. De animabus f. 278 v.

De penis dampnatorum f. 284.

De implendo et audienclo uerbura dei quem (serrnonem) t'ecit

M. Io. Geus coram duce Alberto Austrie f. 298.

De ueneracionesanctorum ; ine. Tho. 45. Quamuis *njn'i'Io>-es

.sane/i magisdeo accepti sint quaminferores f. 304.

M., Io(annis de) Ge(us) sermo de festo Annunciacionis.
Anno etc. XLIII , (i. e. 1443), f. 313. Eiusd. de aduentu domini ; adscriptus est annus 1444, f. 319. Collatio de omnibus sanctis ; ine. (V)enerabiles pntr<'x domini

doctores(etc.) utinam solempntate gaudiosissima iocundamur f. 320.

RUDOLFI DE BRUXELLA collacio de aduentu domini f. 330.

Mag. IOHANNIS FRANCKFORDiA theologie prof. predicatoris DE sacre in Heydelberga etc. collatio de Spiritu Sancto, facta a. 1438, f. 334.
Collatio de nativitate Marie uirginis ; ine. Venerbiles (etc.) do-

mni et doctoresnobilesmagistri (etc.) reacregum mundialis madrine i/ubernator f. 338.

Rudolphi de Proxella (1.Bruxella) collatio de aduentu f. 343. SENSATIsermones duo - Dominica in Septuagesima, (et) in parasceue f. 350.

GERSONIS cancellarii parisiensis tractatus centra supersticiones

f. 355 v.

S e r mo de passione domini',ine. Vosomnes transtis per viam (etc.) qui

leremias in trenis. Bernhardiis dicit super cantica capticorum (sic) f. 362.

443. Membr. in f. saec. XIII vel XIV ineunti s, fol. 121. Carmina, varia mami, in laudem b. Edmundi praesulis Angliae et de miraculis eiusdenv,prinrum ine. Presulis adigL Rex aurum /erre volebat.\\ Anglicus. hoc presul. palmam claudens proibebat (sic) f. 1.
Mag. IOHANNIS LEODIENSI sermones totius anni f. 2.

Attributiones,

ordine litterarum digestae; ine. Angelus- purus

nature conciliato)' Jidelis in custodiendo f. 98.

Fr. IULIANI ord. praedicatorumin Hungaria ad Perusinum episcopum

Ap. Sed. legatura epistola de historia et moribvis Tartarorum f. 105.

DANIELISsermones:De b. Virgine, de s. loanne Baptista, de adventu

SpiritusSancti,ad quoslibet religiosos, omnibus de sanctis, tempore, de etc.

f. 106.

Cursus (liturgicus) in honorem nominisihu. Xpi. insertusf. 119. Itera hymnus, carmine rhythmico, in honoremI. Chr. ine. - lesus dulcis memoria, dans nera cordis gaudio, .

140

Adnotationes monasterio Mariae de Schonaugia et eiusde s.

dem iuribus, varia manu, f. 121v. agri "etc. P ine. notum sii (?) inspe-

cturis quodsoror yda.... nobisposi mortevisuamdimidiumiugerum

IIa ine. Gerildis de wineheimheinricus(etc.) dederu/if
nobis censum etc. - IIIa ine, ludices consules omnes) (et ciuesspirenses. Nouerint uniuersi presencium inspectores, quod berthauidua dieta de roheu*
conciuis nostra dudum a bone memorie quondam Ottone abbate sconau-

yit'im' XXti. maltra tritici puri spirensis mensure(etc.) comparanti etc.

Adscriptus est in calce annus 1284. Praemissa sunt prima verba eiusdem adnotationis, calamo obliterata.

444. Menibr. in 8, saec. XIV, fol. 56. Liber qui intitulatur cordiale de quatuor novissimis; ine. Memorare nouissimatua (etc.) Eccl. VII. Sicut dicit beatusAugustinus libro suarum meditacionum plus uitanda est sola peccatifeditas etc. f. 1. S. AUGUSTINI speculumpeccatorum f. 49. Ad atramentum conficiendum quae sint necessaria, brevis adnotatio ; ine. S. 1. libram galle Romanepuluerizate f. 56 v.

445. Chart. in f. saec. XV, fol. 301.

Tabula codicis f. 1.

Mag. HENRICI HASSIA DE sermonesper circulum anni f. 2.

Tractatus de peccatis linguae, quarta pars; ine. (C)onsequenterquarta

principliter dicendumerit de malediccene. Praefixa est admonitio sequens: Principium istius materie de peccatis li(n)gwe inuenies in alio

libro per longumpassum in Rubro libro in cuius principio ponitur tractatus intituiatus tripartitum cuius principium Cristianitati, post hoc ponitur principium huius tractatus cuius inicium est: Qui in nerbo non peccat f. 30. Speculum Institucionis ordinimi et o f f i ciorum ecclesie acceptum a registro ipso >> ine. Ante hominis lapsum in paradiso deus ;
instituit matrimonium. Anno incarnacionis domini institutus est ardo

liospitalensium f. 78. Tractatus de septem uirtutibus, cum multis exemplis , - Tractatus de septem uiciis capitalibus cum diuersis exemplis imperfectus;

prior ine. Fides est totius edificii spiritualis fundamentum f. 79. Quadragesimale usquead dominicam passione in domini iniperfectum;ine. Dixit primo mane(etc.) Et dixit Salomon f. 163. Sermones LI de sanctiset de tempore, quorumtabulaf. 1; priinus de s. Petro ine. Tu esPetrus(etc.)in ... animai digniusestet noblius; initio primi serm. adnotatur: transcriptusest>>, 235. f.

141

Sermo bonusad synodum ine. Venithoraloh. XVI. Reverendi ; patresprelati et doctores (etc.)sicutdeusoptimus patermisitfilium suum>" f. 298v. - - Sequitur,f. 301 epitome sermoniseiusd. argum. ; Sermo in dominicaprima in aduentudomini, imperfectus; ine. Auicennadicit lapis intra aquamueniens f. 301v.

446. Chart. in 4, saec. XV, fol. 254.

PEREGRINI optimi sermonesde tempore et de sanctis f. 1. Sancti IERONIMI epistolaad Paulamde alphabeto hebreorum f. 83. Canon.Lunarem e e1i p s i m per tabulasinuenire , - E e 1i p s i m solarem supputare, i. e. tabulae ad solis et lunae eclypses praecognoscendas, adscripta nota: Tubingae a. 1518 ; ine. Supplita radices mediae (folia recentiora inserta) f. 84.
Tabulae aatronomicae f. 86.

ALFONSI illustrissimi regis tabule et primo tabula differentiarum unius regni ad aliud et nomina regum atque ere differentie cuiuslibet note in tabulis sequentibus sunt posite differentie annorum et differentiarum
omnium erarum f. 90.

Aduotationes astronomicae variae et exempla canonum astronomicorum (finem quaere f. 93 v.) f. 94.

Tractatus de composicionequadrantis et astrolabi! ; ine. Quoniamscientia artis astrologice non completurabsquedebitis instrumentis f. 96.

Tractatus de natura locorum ratione habita coeli ; ine. (D)e natura

locorumque prouenit ex habitudinelaci ad celum tractaturi f. 102. Collecta ex libro qui intitulatur imago mundi edito a dominoP e t r o
Alliaco
mundi f.

episcopo f. 117v.
123.

Mag. PETRIDE ALLIACO episcopi cameracensis tractatus de mappa Tituli quorumdam librorum astronomicorum ex libro quodam qui incipit occasionequorumdamlibrorum ; ine. (E)x libris ergo qui posi libros geometricos arithmeticos inveniuntur aput nos scripti et
sunt Mi f. 125v.

PETRI DE ALLIACO ymago mundi f. 126.

Tractatus super ysagogasAlkabicy ad scientiam. .. astrorum , imperfectus',ine. Vir sapiensdomnabiturastris P. tholomeus sapienin ciis almagesti; in margineadnotatur: Non ille tractatusest commentum super theoricamplanetarum alckabicii qui ponitur infra (i. e. f. 195),
f. 138.

Tractatus tabularmi!variabiliumet quarumdam inuariabilium, et

alii plurimi tractatuli astronomici;ine. Tabula arcus et corde et umbre
sunt inuariabiles f. 158.

142

Tractatusde motibusplanetarum ine. Quoniam ; ctstroloyia tanto

est excellentior quanto de excellentiori tractat f. 166.

IOANNIS SACROBOSCO DE traciatus astronomicus,cum glossis,f. 169.

ALCHABITIITheorica planetarum f. 195. Mag. IOHANNISDE MUR Canon super coniunctiones veras solis et lune et oppositiones earumdem super meridianum parisiensem f. 21H. -

Sequitur, f. 219, eiusdem auctoris tabula qua habetur verus locus solis quolibet die anni compositaParisiis a. 1304 , -.< Mag. IOHANNIS LIVERIIS tabulae astronomicae adscripta est DE ;
nota anni 1340, f. 219 v.
lohannis de Mur tabulae reuoluentes de uera coniunctione et

oppositionesolis et lunae f. 228. - Sequunturtabulae astronomicae aliae. IOHANNIS BRAD plebani wormatiensis dyocesis Officium integrimi centra perfidos persecutoresfidei Xpi. Theucros (1. Turcas) et alios imitatores dampnati machometi conscriptum presule Reynhardo de Sickingen , latine et germanice, f. 254.

447. Chart. in f. saec. XV, fol. 121; picturis illustratus.

Fr. ANTONII BOTONTINI ord. minorum professoris indigni sermones quadragesirnales LIX, ad Illustrem et Religiosissimum principem dominum Guidantonium Montisferetri Urbini ac Durantis praecellentissimum Comitem .

448. Chart. in 4, saec. XV, fol. a 458.

IORDANIS sermones de tempore (CCXCII) per totum annum , cum indice rerum ord. alphab. et tabula sermonum.- - Praeit, f. a, brevis adnotatio lingua germanica de pretio soluto pr scriptura codicis, eoque
compingendo, et pr chartis.

449. Chart. in 4, saec. XV, fol. 204.

SENSATI sermones de tempore (titulus manu saec. XVI), cum
tabula rerum ord. alphabetico, f. 1.

(ALDEBRANDINI)Credo seu expositio symboli, scr. anno (14)54; ine. Funiculus trplex difficile rumptur et funiculus iste quo a terra
trahimur ad celum etc. f. 155. nec horas in loco interdicto f. 190.

Nota quod ista sunt prohibita temporeinterdicti etc. ; ine. Clerici

non debent dicere missas

Stella clericorum ; ine. Quasi stella matutina in medio nebnle

i(d est)peccatorum.Proprietutes huius stelle mattutine f. 192.

De confessione ine. Confessione" ; quatuor debentpraecedere

f. 198v.

143

450.Chart. insertisfoliis aliquotmembranaceis. 4, sacc.XV, in

fol. 374.

Operispostillarum volumen secundum i. e. sermones domini,

calesPaschate adAdventum, a usque a CCLIV0 CDLXm; fead ine.

dita prima parte lercie partis que fidi de Xpi. passione sequiturnunc

2" pars eiitsdem partis quetractatdeeiusresurrectione- Sequitur 3f .

index ord. alphabetico.Codex absolutusa. 1451, die 24 Febr.

451. Chart. in 4, saec.XV, fol. 306.

FRANCISCI MARONIS DE sermones per annum,in duas partesdivisi,
f. 8-, praeit, f. 1, Registrum , i. e. tabula sermonum.

452. Chart. insertis foliis aliquot membranaceis, 4, saec. XV. in

fol. 320.

Sermones optimi de sanctis per annum ; ine. Sermoprimus dr

sanctoAndrea- Ligaueruntachyormanibus pedibus sic vinctum? et et

restibus dimiserunt eum.De achyor dicitur quod satellitesholofernis ligaverunt eum ad arborem .

453. Membr. in 4, saec. XIV vel XV, fol. 221.

Sermones de temporeet de sanctisCXVII; primus de S. Andrea ine. Venitepost me. Math. lili. BeatusB. exponens uerbumpropositum
dift. Per hec uerba dominus omnes nos ad eternitatem uocat .

'454, Codex reddiius a. 1816 bibliothecae Universitatis Heidelbergensis;

v. Wilkenium (p. 291-295).

455. Chart. in 8, saec. XV, fol. a 238. Discipuli manuale sermonumcollectum ex sermonibus eiusdem
Discipuli de tempore, anno domini 1435, et hoc pi-opter pauperes sacer-

dotes qui non possunt sibi compararetotum librum sermonumDiscipuli ,

scr. a. 1438; initium madore corruptum. Sequuntur: I. Adnotatio: Hoc modo legitur breuiatura istius libri etc. f. 221 v. - - II. Tabulae et index rerum, ordine alphabetico, f. 222 v. - - III. Tabula de communioribus et utilioribus materiis communi populo aliquotiens predicabiles (sic) f. 22!) v. - IV. Tabula de Exemplis que habentur in presentibus Sermonibus f. 230, - V. Tabulae ad inveniendam litteram dorninicalem, aureum uumerum etc. ab anno 1436 ad a. 1498, f. 232 v.

Legenda de sancto U dal rie o ; ine. Ulricus potest interpretaci ulreicha valde rech. Nam patrem et matrem habuit claros genereet diuitiis >- f. 233 v.

144

Adnotationes brevesde rebustheologicis asceticis; -.< et ine. Homo in

statu innocentieet in iustitia originali creatus f. 238v.

456. Chart. in 8, saec. XV, fol. 233.

Tractatus super Pater Noster (titulus mami saec.XVI, eadem quae nomen adscripsit: Weinhaim ); ine. Pater noster. Huic dominice orationi beatus gregorius premittit prologum in officio misse dicens etc. f. 1.

De electis et damnatis; ine. Nota quod XII

exercitus habet Deus

in celo et cuiuslibet exercitus est magna multitudo f. 16.

Tractatus (alius) super Pater Noster; ine. Pater noster qui es (etc.) Unum (?) vos debetis scire quod inter omnia opera que possunt fieri etc. f. 19. Sermones: I. Sancte Crucis , II. In die Ascensionis , III. De

Spiritu Sancto in die Pentecostis, IV. De passionedomini ', primus ine. Benedictum est lignum (etc.) Sap. XIIII. Dicit Gregorius super 1 nerbo lob. 14. lignum habet spem f. 124.
Nota de militibus ; ine. Nota condicionesmilitum. Miles super equum omnibus armis decoratum f. 132. Excerpta ex historia regum ludaeorum; ine. Nota dum rex

loab qui singulis annis soluebattributum regi Israel f. 135.

Tractatus de auibus , ord. alphabetico; ine. Avis que secundum

ysidorum dicitur ab aqua f. 136. 457. Membr. in 8, saec. XIII vel XIV, fol. 184. Fratris GTDILLELMI prioris LugdunensisSermones f. 1. -- Sequuntur, f. 177, sermones duo anonymi; prior ine. In cruce noni claustralis HIP' brachicidebent esse alter: Renouabiturut aquila iuuentus ; tua. P. Electus comparabitur aquilae . De Angelis ; ine. Angelis suis mandauit de te (etc.)ps. Custodem
suum etc. f. 179.

Officium
f. 180.

festi corporis Christi, imperfectum; cum notis musicis,

45S. Chart. miscellaneus in 8, saec. XV, fol. 338.

Sermones de adventu domini, de consecratione ecclesiae, b. Virde gine etc. quorum primus ine. Verbum caro factum est.Scribitur originaliter lohannisprimo capituloet in hodiernefestiuitatis celeberrime etc.f. 1.

Collationes e. sermones) de sanctis; (i. ine. Maria est(etc.)beatus Bernhardusalloquens laudibussacratissime de uirginis f. 73. Remedia generaliacontra negligentiasniissarum ; ine. Si per negligenciam missasacerdoti in eueneritquod etc. f. 102.

145

Subsequens Bonaventura episcopus opus cardinalis diciturcompilasse, quoinformat ammonet in et quosdam sacerdotes caute minus (etc.) celebrantes (synopsis); Intencionis (etc.) ine. discussiof. 107.
Fratris GREGORII sermocollectuset pronuncciatus in introita (sic)

capituliannodominiMceco0 Lini" dominica infra octauam assumptionis uirginisgloriose Nurinberge celebrati quoquidem in capitulo lectorem in
sacre theologie erat confirmatus f. 108. Fratris IOHANNIS PISCATORIS ordinis fratrum beate Marie de Carmclo

sermo compositus pronuncciatus et (sic) ad almamuniuersitatem studii Wien. in vigilia natalis virginis Marie annoetc.primolectoratus f. 114.
Fr. GREGORII sermo in capite Quadragesimae 127v. f.

Sermones quatuor in dominica IP et llla in Quadragesima Ia, et in dom.Palmarum(?). Postremus imperfectus. Primus ine. Cum iidunassetXLa diebus (etc.) Mt. 4 Mr. 1. Luce 4. Xpus. ieiunauit nobis in
doctrinam et exemplum f. 141.

Copialitterarum destinatarum fratremIOHANNEMCAPISTRANO per DE

ad omnesBarones nobiles et famosos Bohemiaequi Prage debent conuenire pr quadam eorum dieta celebranda secunda feria post octavam
pascne , anno 1452 f. 159. Tu li i noua ars rethorice (sic) , (i. e. Rhetoricorum ad Herennium);

ine. Etsi negociis familiaribus impediti f. 167.

FRANCISCI PHILELFI oratio de laudibus domini principis Philip pi Marie (Visconti) angli habita apud senatum mediolanensem , Mediolani (a.) M cccc XLVI f. 241. E i u s d. ad viros papiensesoratio congratulatoria de creacione lacobi

Borromei Vitaliani comitis filii ad dignitatem et gradum episcopalem

(habita) Papi in tempio domini Syri (a.) 1446 f. 250.
Fr. LUDOWICI DE WLPHAGEN. sermo habitus anno 1433 f. 258.

Sermones purati f. 266.

septem, varii argumenti, quorum ultimus imperfectus ;

primus ine. Seuerendimagistri gimpnasiorumflosculis limpidius pur(Tractatus ad fratres et sorores religione); ine. (Ajmice accomoda in
mihi tres panes (etc.) Lue. XI Karissimi (sic) in domino nostro Ihu. X

deo dicale sorores Ecce quam bonumquam iocundum habitare fratres in

unum f. 282.

459. Chart. in 8, saec. XV, fol. 147.

Sermones de sanctis; primus ine. Precinxisti me uirtute ad bellum Ps. Mos estnobilium quandoJliossuosuolunt militari (sic) , scr. anno1470,
(folium primum repetitum) f. 1.

Argumenta singulos in libros SacraeScripturae,cannine hexametro; ine. Astra polum iuncta terra genisis patresdat f. 60.
19

146

Conclusiones super quatuor libros Sententiarum

(Petri Lom-

bardi), versurhythmico; ine. Percaritatis ardorem arduum sumpsit

laborem \ Aduersus heresimbellum hunc compegitlibellum f. 79. \ Registrum tocius byblie cum omnibus capitulis suis f. 103.

Apparenciacontraria SacreScripture et soluciones eorum ; ine.

Ego non indico quemquam Omne iudicium dedit filio- Solucio etc. f. 141.

460. Membr. in 8, saec. XIV, fol. a 96.

Adnotatio de orationibus sanctorum; -- Exemplum ; ine. Quidam miles habens uxorem pulcerrimam (sic) et deo deuotam f. a. -

Exemplum
Omnia addita

aliud; ine. Nota quod guida/m frater laycus f. 1.

varia manu.

UNGARI sermonesde tempore, de sanctis, ad religiosos etc. prae

missa tabula imperfecta, f. 1.

Ver siculi de Christo salvatore: Quosanguis dirus tristi mulcedine pauit |j hos sanguismirus christi dulcedinelaut f. 96. - Sequuntur alii v er s u s de genealogia consanguineorum Christi ; ine. Anna soletdici tres concepisse marias., et - Excerpta ex ss. Anselmo et Bernardo f. 96.

461. Chart. in 8, saec. XV, fol. 292.

Sermones de temporeet de sanctis.Primus in diebusrogationis ; ine. Petite et accipietis.Io. XVI. Quicumquehabet aliquid agerein curia principis f. 1.
PAULI summa de penitentia f. 251 v. In fine, brevis adnotatio

inscripta: de destinacionedei ; ine. Si multitudo iudeorum et gentilium et falsi Xpiani. dampnabuntur. De confessione ; ine. Primo doceat qualiter debeatse habere confesso)- confitentem f. 267v. Continuatur f. 261 seqq.et f. 268 seqq. ad Prophetia Sibille conscripta per loachim prophetam ; ine. Gallorum leuitas germanis (sic) iustifaabit f. 276v. Nomina Christi ; ine. Alma tamen summi sunt plurima nomina
Christi f. 277.

Que sunt uitanda tempore interdicti

; ine. Primo missarum

celebratioin palam f. 277. Argumenta librorum Veteris et Novi Testamenti, lingua germanica; ine. Genesis das piich f. 277v.

loseph nota, (i. e. somniumlosephi),

Hie hebent sch an f. 278.

lingua germanica;ine.

S e r m o de dominica oratione ine. Pater noster. Lucas XI. Per ;

totumcirculumannipredicacioni sacre scripture f. 278.- Sequuntur,

147

f. 280v.adnotationes variaede rebustheologicis moralibus: et Nota

quod suntnuncii 4or apud deum impetrant qui gratam - Damel ,

uidit quatuor ammalia - De iustoiudicio oli regi s, - De vi, Kar
sionereginaeSabae,- De peccatore, De uerbodei, De iuuentute hominis - Ad gulosos - " Dominiiudicia, , ,
.< iudices, - De penitentia - - < Ad , Auaricia , etc. Tabula sermonum tractatuumde penitentiaet confessione 292. et f. 462. Chart. in 8, saec. XV, fol. 233. Sermones de temporeet de sanctis, XXVffl0 ad LXXXVm; ine. a a sermone Spiritu Sancto: Expeditvobis de utegovadam (etc.)loh. XVI0. luxta inscripta verbo, sciendum quod Xpus.in die cene discipulisdulcissimum fecit sermonem .
a 1 ad LXXXV.

Sequitur, f. 232, Registrum sermonum

463. Chart. miscellaneus in 8, saec. XV, fol. 156.

Argumenta theologica,moralia et iuris canonici, ordine alphabetico;
ine. Abssus f. 1.

Lexicon

biblicum contine(ns vocabula) rara byblie , scr. a. 1420;

ine. A. littera prima inter omneslitteras f. 62. Vocabulorum quorumdam latinorum interpretatio, metrice et lingua germanica;ine. Est feodus leengut depactacio est gedinge f. 73 v. Mag. PETRIDE ANGLIA questiones totam quadragesimam f. 74. per
Sermo de Assurnptione beate virginis ; ine. Exaitata sum

Ecc. XII1I et legebatur hodie in capella f. 109. - Sequitur adnotatio brevis: Quare herbecolligantur et benedicantur festo assumptionis in .
S e r m o de annuntiatione b. Virginis, fine mutilus; ine. Describitur
nobis modus dominice incarnacionis f. 116.

Sermo de resurrectione domini , imperfectus; ine. Pascha notandum (?) quod immolatus est Xpus. f. 121.

Sermo de dedicationeecclesiae; Hodie salusdomui huicfacta est. ine. Lucas. Sicut domusseculariumedificatur propter salutemcorporis f. 123. Propositionum partitiones logicae f. 123v. Brevis adnotatio de quaestionibusquae fieri solent de anno, de mense
et de die f. 130v.

Exempla epistolarum; Tractatus astronomieus,

f. 135.

ine. Reuerendo diligendo ac patri suo... cum glossis;ine. Cognicio veritatis de

scolaris studens tali loco cum debitareuerentiaobedentiam in Jilialem. Curri ad supplementum defectuumquos suffert etc. f. 131.

pausistemporum motum et luneorbiiim aliorum circa solis et planetarum

148

Vita s. I odoei; ine. Eximius Xpi. confessar lodocus illustri prode

cedens genealogia f. 149.

Vita s. Otyliae;
odelricus f. 152.
celebramus f. 153.

ine. Temporibus henrci imperatoria dux

Vita s. A t h a 1a e ; ine. Beata virgo athala cuius natale hodie De sancto Euchario ; ine. (I)gitur postquambeatus petrus apostolus anthyocenam ecclesiam f. 153v.
De sancta Anastasia ; ine. (A)nastasia nobilissima romanorum Jllia pretaxtati (sic) f. 155v.

464. Chart. in 8, saec. XV, fol. 117.

IACOBI VORAGINE DE quadragesimale;initio carens f. 1. - Sequuntur
Notabilia , id est adnotationes de argumentis sermonum; ine. Qui

ieiunatis nolite fieri sicut ypocrite tristes ; fine mutlae.

465. Membr. in 8, saec. XIV, fol. 205.

Peregrini (Poloni) sermones de tempore et de sanctis.

466. Membr. in 8, saec. XIV, fol. 191.

Fr. IOHANNIS SANCTO DE GrEMiNiANO ordinis fratrum praedicatorum sermonesquadragesimales epistolis et prophetiis . - Sequitur, f. 186, de
tabula rerum ord. alphabetico.

467. Membr. in 12, saec. XIV, fol. 265.

Sermones de tempore et de sanctis", ine. Dominicaprima Aduentus - Veniat dilectus meus in ortum suum. Quoniam ut ait ambrosius nesct

tarda molimina spiritus sancii gratia f. 1. Sermo de s. loanne Baptista, alia manu; ine. Singularter apostolis
et apostolicis viris dictum est luceat lux vestra coram hominibus f. 262 v.

468. Membr. in 12, saec. XIV, fol. 156.

Sermones varii, quorum primus ine. Peccatanostra ipsepertulit in corpore suo (etc.) Ecce ego do verba mea in ore tuo (etc.) verbaultimo proposita sunt verba domini f. 1. Pie tur a exhibens fornacem et vasa ad liquores stillandos f. 41. Sermones varii alii, quorum primus ine. In medio Ecclesie(etc.) Ecc. Ubi docetpredicantem etc. f. 42. Sermones de beata Virgine; fine carent; ine. Sapientia laudabit

animamC. totum hoc capitulumpoiestexponide beata uirgine f. 98.

149

469. Chart insertis nonnullis foliis rnembr.in 12, saec.XV, fol. 47.
Fr. IOANNISDE CAPISTRANO Passio domini nostri Ihesu Cristi edita

et predicatain Zvratisiania(sic) annodomini McecoLUI.

470. Membr. in 12, saec.XII vel XIII, fol. 119.

Sermones de tempore de sanctis; et primus: In natiuitate domini ine. Quia hodiefatigati estis de longorisofficii insolentia f. 1 v. Praeeunt, 1, fragmentum eod.facilearg.et adnotatio, f. de mamisaec. Xffl
vel XIV, de incarnatione domini. Inserta est, f. 62v. particula de ieiunio XII dierum; ine. Bnd. Ego clemens romanuspontifex f arabo viam eternam.Inueni in canonibusapostolorumhoc est quoddixit dns. ad
beatum Petrum de istis XII diebus .

Sermones de defunctis ", fine carent; ine. Beati mortui qui in domino moriuntur. Limatura (sic) ut infantium etc. f. 103. Fragmentum litaniae sanctorum f. 119.

471. Chart. miscellaneus, in 12, saec. XV, fol. 74.

SS. Grregorii magni, M a x i m i taurinensis,Augustini homiliae in Evangelia de tempore, versibus rhythmicis etBedae in compen-

dium reductae; prima ine. Dominica prima secunAum lucam omelia gre-

gorii - Quidam diues erat cuius tomus exstat abyssus Illius seruat hic \\ uestispurpura byssus f. 2. - Sequitur, f. 34, carmen de fine mundi, versibus leoninis; ine. In serie rerum sunt hecterquinquedierum\\
signa uidenda sdendo, cauenda docenda. Parabola evangelica de debitoribus, versibus rhythmicis et hexa-

m et r i s, deleta; ine. Protinus intulit haec attentius expetiit dit (sic) 11 Incipit ergo deus aures adhibetphariseus f. 35 v. ACHILLIS STATI: Achilleidos, imperfecta, f. 36.
E x em p 1a virtutum ; ine. (P)uella quedam uenerabilis nomine mar-

gareta prudens ac speciosa nimis nata de sanctoaudemaro qui est uicux

in Flandria f. 60.

Memoriale regule sancti Benedicti , versibus hexametris. Praeit canon huius carminis ad memoranda mente capitula regule sancti Benedicti , Leonardo abbati dicatus, ut ex prima singulo-

rum versuum littera patet; ine. Legemetri memoranda dedi. quaeregula

claudit f. 71.

472. Membr. in 16, saec. XIV, fol. 383.

Fr. IACOBI VORAGINE DE sermones quadragesirnales f. 1. - Se quuntur, f. 381, tabulae paschales ab anno 1323 ad a. 1400.

150

473. Membr. in 12, saec. XIV, fol. 239.

Tabula lectionum ex Veteri et Novo Testamento in diebus festis

per annumf. 1. -

Inest, f. 6v. brevis tractatuscui titulus (ex initio):

In circuitu pergit spiritus et in circulos ss. revertitur . Similitudines sacrae de rebus asceticis et moralibus; ine. De ambu-

lacionespirituali. - Sicut in corporali ambulacione in spirituali, oporita

tet etc. f. 13v.

Sermones de tempore et de sanctis; primus: Dominica prima in

aduentu domini ; ine. Nunc propior est nostra salus quam cum credi-

dimus, nox praecessit, dies autemappropinquauit.Secundum beatumAugustnum tunc magnusuenit medicus f. 33. - Praeeunt adnotationes de eodemargumento,et sequuntur, f. 237, tabulae sermonum.

474. Chart. in 8, saec. XV, fol. a 77.

Tabula codicis f. a.

De misterio Xpi. concordando Novum et Vetus Testamentum, ponendo primo auctoritates Veteris Testamenti, secundo concordancias ex Nouo Testamento, ad Ludovicum comitem palatinum, sacri romani imperii electorem et Bavariae ducem, f. 1. IOHANNIS FRANCFORDIA DE rectoris studii (heidelbergensis) epistola

ad (Ludovicum?) principem illustrissimum de pecuniis quas dominus

de Thynsberg accepit studentibus 32a-32b. a f.

Eiusd. sermones III : De natiuitate Marie, - De annunciatione virginis, - De angelis , ad Ludovicum comitem palatinum, in vulgari lingua facti et in latinum translati , a. 1424, f. 33.

Quoddam excerptum de Talmut ludeorum , imperfectum; ine. Talamut est doctrina et dividitur in 4or libros quorum quilibet appellatur Cozerin genereut nos omnesvocamusbibliam f. 76.

475. Chart. in 8, saec. XV, fol. 267.

M. H(enrici)
sermones duo), f. 1.

de Oyta collacio bona de aduentu domini , (i. e.

Senno de adventu domini; ine. Ecce saluator tuus uenit ysaye 6'2. Sancti Spiritus impetrando gratia >"> 12 v. f. Sermo de sacramento eucharistiae ine. Parasti (etc.)ps. 22. Mensa ; ista quam in conspectu nostro paratam esse etc. f. 35 v. " Collacio bona de resurrectione; ine. Xpus.surrexit (etc.)Paulus Ro. 6. 22. Quamuis de gloria dominice resurrectionis etc. f. 52 v.

Sermo de paupertateevangelica;ine. Ecce nos relinquimus omnia et secuti sumus te fratres dilectissimiin dominoihesuregulariter
congregati f. 59.

151

Prophecia bona (senno) de religiosisdomini; ine. Quia interrogasti me Karissime et plures hesitarenarrasti f. 77. Expoeitio capitali duodecimiev. Lucae incepta a. M.ccccu. xix. ; ine. (M)ultis autem turbis circumstantibus ut se inuicem conculcaita

rent (etc.) Sicud dictum est in precedentibus 2 huius euangelii pars que
incipit etc. f. 81.

Sermones duo de natiuitate domini , pi-iori adscriptusest a. 1410; ine. In sudore, uultus tui uesceris pane, in laboresudores tuo erunpere (sic) faciente commendes panem (sic) f. 250.

476. Chart. miscellaneusin 4, saec. XV, fol. 92.

Glossain sermonem Christi ante passionem (titulus manusaec. XVII); ine. Et factum est (etc.)lucas.Appropinquabatdiesfestus azimorumqui dicitur pascha f. 1. Sermo de dilectionedei (imperfectus);ine. In Jtnemdilexit... nichil dereliquit que eum qui ualde amat decens facere f. 15. est Magistri MATHEI glosa super concordantias (de passione domini); ine. Egressusihc. (etc.) Transgreditur torrentemposi sermonem almificum f. 19.

Sancti BERNHARDI planctus de passione domini f. 42.

E i u s d. exhortatio ad matutinas - ad sextam - ad nonam -

ad uesperos , cum oratione bona ad completorium f. 44.

HUGONIS liber de moruni honestate f. 46 v.

.Beati Bernhard! liber qui dicitur formula honesteuite f. 49v. Eiusd. libellus de tempio spirituali f. 54.
Hugonis liber de bono conscientie f. 57v. Liber de tribus tabernaculis ; ine. << Tria sunt sub omnipotentisdei

manu h(ab)itaculasummumymum et medium f. 58 v.

Beati AUGUSTINI liber de contemplacene Xpi. f. 60. B. Bernhard! oracio intytulata karthusia , i. e. acrostichon vocabuli Karthusia per litteras initiales novena orationum, f. 63.

B. Augusti
nitatem f. 64.

ni orationes duae, quarum prima ad sanctam trioratio ad s. Trinitatem f. 64v.

B. Bernhardi

Eiusd. oratio intytulata planctus crueifixi f. 65.

Oratio bona de beata virgine ; ine. Domina mea sancta Maria

perpetua virgo virginum f. 65v. S. Augustini oracio de passionedomini f. 66. Oratio ad quinque vulnera ; ine. Ad vulnus dextre manusprimum. Gloria sacro vulneri f. 67. Sequuntur gratiarum actiones de

passioneDomini. Se r m o de domo dei; ine. Quid est quod dilectusmeusin domomea

152

facit sceleramulta le. XI. Venerabilishugo primo de archa noe sic dicit.
domus dei totus est mundus f. 68.

INNOCENCII oracio de passionedomini f. 72. pape ANSHELMI (Cantuariensis) episcopi et doctoris liber intytulatus de
mensuracione crucis f. 72.

Sermo in epistolas s. Pauli, imperfectus; ine. Epla. ad hebreos Paulus cap. IX. Xpus. autemassistens ponti/ex futurorum bonorum(etc.) Si uolumus seruare legem novi testamenti f. 76.
F. DE CRESCOdecretorum et arcium doctoris abbatis Habundancie

epistolae quinque theologicaescriptae annis 1453-1458f. 81.

477. Membr. in f. saec. XV, fol. 281.

Lectiones in officiis matutinalibus de sanctis per circulum anni legende, ex vitis sanctorum et homiliis Augustini, Bedae, Grregorii pp., Hieronymi, Leonis pp. ad usum ecclesiae Wormatiensis.

478. Membr. in f. saec. XV, fol. 164. Liber pars estivalis de tempore secundum chorum wormaciensem , i. e. lectiones ex Vet. et N. Testamento et ex homiliis Augustini,

Bedae,

Gregorii

pp., Hieronymi.

479. Chart. in 8, saec. XV, fol. a-b 76.

Excerptum breve ex s. Augusti no f. a (membranaceo). Fragmentum missalis cum notis musicis, manu saec. XII vel XIII, f. o (membr.).

Rationale Diuinorum (officiorum), (titulus manu saec. XVII); ine. Cum unuersa que in officio diurno cantando,et legendasunt in libris ad idem officumpertinentibus locis congruentibus sujficienterexprimantur idcirco etc. f. 1.

480. Chart. insertis foliis aliquot raembr. in 4, saec. XV, fol. 307.
WILHELM:(DURANDI) mimacen. (sic) episcopi Rationale diuinorum
officiorum f. 9; praeit tabula.

481. Membr. in f. saec. XIV vel XV, fol. 256.

Mag. GUILLERMI (sic) DURANTI Rationale diuinorum officiorum.

482. Membr. miscellaneusin 8, saec.XI, XII, XIII et XIV, fol. a 191.

Tabula codicis, manu saec. XVII ineuntis, f. a.
F. 1-42 varia manu saec. XII:

153

(De officio miss a e); ine. Pbr. cumseparai. ad missam iuxta romanum ordinemet consuetudinem. decantai psalmos. (parshaec plenior in cod. seq.)f. 1; des. cumpopuloinclinatur pr ultima benedictione . Micrologus de dominicisobseruationibus ine. Ab aduentudui. ;
nsque ad natiuitatem eius: te cleum laudamus etc. f. 6.

De diuersis sententiis, i. e. sententiae ex Anselmo, Auglistino, Beda, Hieronymo; ine. Dubitari solet an is qui per symoniacamheresimbeneficia ecdesiae possidetposteamali ingressusatqueUSUN penitenebeneficia male habita in bonumiisum retinerepossit f. 13v. illa
Scs. Columbanus fecit hos characteres ; praenttuntur ipsa dementa, f. 15 v. Sentencie de sacramento (Eucharistiae), ex Ambrosio, Augustino, Basilio, Eusebio emissen(o), Hilario, Petro apost. ad

dementer; ine. Augustinuscantra Faustum. Panis et calix f. 15v. "

De excellentia animae ", ine. Anima sub est semper uiuens . semper i

motu. inuisibilis incorporalis. f. 16v.

st(ino)
sit ad corroborandam fidem catliolicam non

Excerptum ex s. Augusilebo etc. f. 17v.

de inhonesta familiaritate f. 17. - " Quid in oriente actum

f BEDAEde sudario dni. a sca. Maria contextum (sic) ; fine caret, f. 17v. Sci. AMBROSII liber de sacramentis , i. e. de mysteriis libri VII, f. 18. Excerpta ex .< Ambrosio s. in expositione super Lucani f. 39v.

S. AUGUSTINI epistola ad Bonifacium

cio (etc.) Queris a me f. 40.
F. 43-66 varia manu saec. XI vel XII:

coepiscopum; ine. Bonefa-

LANFRANCI religiosi. longobardi. primi. abbatis. cathmensis. . uiri (sic) scriptum . quod. per inspirationem. Sci. Sps.rogatu . Theodorici. discipuli
sui . paterbrunnensis . canonici . et communi . aecclesiae ( sic ) . utilitate . inductus . contra Beringeri (sic) . andegavensis. bis . periuri . hereticam . prauitatem . edidit f. 43.

THEODORICI . paterbrunnensis canonici de oratione dorninica. scrip. tum . quod ob memoriam et honorem. Immadi . uenerabilis epi. instinctu
reverendi sacerdotis . Reinboldi per gratiam sci. sps. edidit . inter quos Thyrsum et Palmasium
f. 61.

De Rictiovaro Maximiani imp. praefecto,quod Treveris multos occiderit

(sic) legionis Thebeae duces;

ine. Rictiouarus maximiani imperatoris praefectuslegonem thebeam iussit ipsius circumquaque persecutus f. 63 v.

Hymnus in honorem sanctae Brigidaevirginis; ine. Xps.in nostra

insula quae itocatur hibernia ostensusest homnibus maximis mirabilibus f. 65.

Responsoriain honorem ss. Valerii,

M. Magdalenae

et Cor-

nelii

centurionis, cum neumis; ine. * A progeniein progenem fecit

misericordiam dominus qui eduxit habraham de ur chaldeorum f. 65 v.

154

Adnotationcs de incendiis Paterbrunnensibus

annis 1000 et 105*,

de translatione depositione et reliquaruma. 1068,et de pecuniaexpensn pr aureoscriuio sci. Liborii (etc.) f. 66v.
F. 07 v.-147 Kataros f. G7 v. varia manu saec. XIII:

ECKEBERTI pbri. , sconaugiensis cenobii nionaclii , liber centra

Preces de V. uulneribus Xpi. ; ine. (D)eus qui in assumpi

humanitatis substancia patibulo crucis alligatus f. 138v. Anno domini M. eco.xvii. in chathedra(sic) sancti Petri audita sunt
in nocte Tonitrua (etc.) , manu saec. XIV, manu saec. XIII, f. 138 v. Adnotatio necrologica,

LOTHARII dyaconi scor. Sergii et Bachi (sic) qui posteaInnocencius pp. III. appellatus est liber de miseria humanecondicionis f. 13(J.
S. BERNARDIclarevallensis abbatis epistola ad Eugenium (III);
f. 147 v.

fine

mutila ; ine. Amantissimo patri (etc.) Auditum est in terra nostra

Magistri HEINRICI DE HASSIA epistola contra impugnatores sancti patris Bernhardi Abbatis et generaliter contra detractores sanctorum doctorum , ad clarificationem virginalis integritatis et puritatis rnatris domini gloriose , manu saec. XIV, f. 148. F. 170 et seqq. manu saec. XII vel XIII: BEDE pbri. expositio in actis apostolorum , ultima pagina tantum, eademque deleta, f. 170.

S ermo de LXXma ", ine. Legitur in ecclesiastica hystoria quoJ

nabuclwdonosor rex babilonie bellica manu ierlm. inuaserit f. 170 v. De

tribus diebus ante Pascila ; ine. Noscat uestra caritas quod in diebux

sollemnibus quantumpossumus altaria ornamus f. 172. - De Letania maiore vel minore ; ine. Letania grecelatine dicitur rogatio f. 173. < De Mysterio Pentecostes ine. .Pentecostes ; grece. latine dicitur quinquagesima dies f. 174. De ieiunio IIIIor temporum ; ine. /i/

quatuor temporibus solemusieiunare pr ordinandis f. 174v. - De Natiuitate dni. et de tribus missis eiusderndiei ; ine. Vigilie quae a
pastoribus in sacra nocte natalis dni. custodie!) antur f. 174v. De

die sanctorum Innocentium ; ine. In die innocentium ideo (?) te deum

laudamus f. 175 v. - " De Octaua domini ; ine. Octaua dni. in qua
carne circumcisus est dns. ideo reuerenter celebratur f. 175v. De

epiphania domini ; ine. Sollemnitas vero sacratissima quae grece teo-

phania siue epiphania nuncupatur f. 175v. -

De purificatone sancte

Marie ; ine. Ypapantigraecelatine dicitur obuiatiosiue apparitio dni. in tempio f. 176. - De Alleluia et gloria in excelsis ine. Duo ; //inni ab aifjdis in nono testamento inueniunturdecantati f. 176.

SanctiCYPRIANI martyrisliber deduodecim abusivis seculi f. 177.

155

Ordo regum , i. e. regumet impera tortini nomina Karolo Pipini a

filio ad Fridericum I, f. 186.

C arme a de moribus monachorum;ine. Largititi* nulla regnum ce-

lestecuculia JHec sunt et plura bonitatissolafigura f. 186v. | Qualiter Arrius Alexandri episcopidiuinoiudiciodampnatus > sit
ine. << If/itur dum post concilium hierosolimitanumarrius uenisset egyj>in
tum f. 186 v.

Excerptum ex Bedae gestis Anglorum, de s. Grregorio

fine mutilum, f. 188.

magno,

483. Membr. in 8, saec. XII, fol. 12.

Micrologus de ecclesiasticis obseruationibus - imprimiti de sacri-

ficio missae; ine. Prespiter (sic) cum se parai ad missam iuxta romanam consuetudinein decantai psalmos f. 1. (Pars haec plenior quam in cod. 482, post enim verba: inclinatur cumpopulopr ultima benedictione >>
f. 14 v. sequuntur capita alia, quorum primum: Descriptio canonis roma/nani auctoritatem sic). - Alter de ecclesiasticis obseruationibus >";

ine. Ab aduentu domini usque ad natiuitatem eius f. 25. - - Addita est in calce CLEMENTIS epistula de baptismatef. 44. - - Sequunpp.
tur, f. 44 v. Quaestiones liturgicae; Quare septuagesimacelebratili- . Solutiones contradictionum quae videntur esse in epistolis Pauli; ine.

Paulus seruusihu. Xpi. In sco. euanyeliosecundum iohannem. Non dico

uos seruos sed amicos ; fine mutilae, f. 59 v.

484. Membr. in 4, saec. XV, fol. 57.

Rituale benedictionum in purificatone b. Virginis, die cinerarii.

hebdomadamaiori, herbarum, in Assumptione b. Virg. et campanarum.

485. Membr. in 8, saec. IX, fol. 113.

Fragmentum continens Miss a (m) pr semetipso , et le et ione s ex evangeliis Matthaei, Lucae et Marci, et ex epistolis s. Pauli ad Romanos et ad Galatas, f. 1.

Confessiocuiuslibet sapientis; ine. Quandouolueris confessione! facere peccatorumtuorum uiriliter age f. 2. -- Confessio omniuni peccatorum , lingua germanica; ine. Ih ghu alamahtiyen fater f. 2v.
Cursus
et in kl. ian.

lunae
moratur

per duodecim signa , tabula, f. 4. f. 4v.

Declaratio

eiusdem tabulae; ine. /Si scire uis ubi sit luna quandosol in capricorni! Cicltis limar i s undeuiginti annorum per kl. ; Declaratio

tabulae ; ine. Primo decennouenalisanno f. 5.

Ciclus

solaris

uiginti octo annorumper Kalendaru(sic); "

Declaratio tabulae; ine. Qui uidelicet regulares f. 5v.

156

K al end ariu m cura necrologio

f. 6.

Tabulaead terminimi inueniendum quadragesimae, paschae, rogationum, pentecostisetc. f. 12. Dies aegyptiaci. - Signa in quibus aegrotus an periclitare aut evadere non potest ; ine. Luna . I. qui ceciderit in infirmitatem difficili'
l'iadit ; Tempera pr sanitate corporis quae obseruari debeant ;
bibat dulce f. 13 v. ine. Mens. mar.

Litterae graecae cum interpretatione alphabeticaet numerica f. 14. Clavis cryptographica; ine. Si amicuminter insidiatores positura
ni caute se agat ammonere desideras f. 14 v. Missa in galli cantu f. 14v. - - Iteni in natale sanctorum >">; In natale Sigia m un di f. 15. Ad sanguiner minuendum ; ine. Luna . /. bona est. Secunda non
est f. 15v.

Interpretation.es hebraicorum nominum ex s. Hieronymo,

et grae-

carura vociira-, ine. BeatissimusHieronymus hbreorumnominum interpretationemprimus in latinam linguam conuertit f. 16. Oratio ad Deum; ine. Deus omnipotensmiserere supplici tuo qii!
non sum sicut innumeri serui ini f. 17v.

Expositio missae;
tnritum canitur f. 17 v.

ine. Primuni in ordine misse antiphona ad in(titulus mami saec. XV); ine. Dominu* baptisrnatis et confir-

Item expositio (missae),

uobiscum. Salutai sacerdos populum et orat ut dominussii cum ilio f. 27 v.

Expositio de competenti , i. e. de ritibus

mationis5 ine. Sacris sacerdotibus in Xpi. omnibus et per diocesim nostram fliijne militantbus ili. humilis eps. in dno. salutemf. 36v. Isidori de ecclesia; ine. Interrogati . Ecclesia cuius lingua est et quid interpretatur . Resp. grecumest et interpretatur conuocatio eo quod .
omnes ad se uocet "?"f. 44v. santificare f. 45. De baptismi Item de ecclesiae ministerio ; ine.

Ecclesiamlicei ponere in alium locumsi necesse et non debetiterimi sit.

officio ac misticis sensibus eorumque auctoribus no-

minatim designatis. et de ordine uenientium ad fider eiusdemq. misterii >-, ine. Prinuis gradus est caticuminorum. nani caticuminusgrece latine dicitur auditor f. 45 v.

Pauca ex eruditionum uoluminibus excerpta. Incipiunt de eatbo-

li ea ecclesia et eius ministris et de baptismatisofficio; ine. Ecclesiam grecumestquodin latnum uertitur conuocatio propter quod omnes
fid se uocet f. 46 v. Benedictio cerei in Sabbato sancto f. 48.

; Ex autlientico libro sacramentorum

s. Q-regorii

pp. urbi.s

Romae ine. Oratioad catecumnum ; faciendum f. 49.

157

Praefatio sancii concilii (Niceni)

>">", Conciliimi sacrum ine.

randi culmina iuris \\ condidit nobiscongrua et frena dcdit>-, Constitutio et fides niceni concilii subditis capitulis suis numerouiginti ; ine. Factaestautem synodus haec apudnichaeam bithiniae etc.f. M (sic) Canone s apostolorum; ine. Episcopus duobus a uel a trib* episcopis ordinetur. In margineadscriptum manu saec.IX vel X: est, Ecclesiasticae regulaescor. aplor. prolateper Clementem ecclesiae
romanae pontificem quae ex grecis exemplaribus in ordine primo ponuntur

quibus quamplurimi quidern consensumnon praebuere facile et tamen praeterea quaedam constituta pontificum ex ipsis canonibus adsumptn
esse uidentur f. 68.

Domni EGBERTI archiepiscopi liber penitentialis sumptus de canonibus pati-uni catbolicorumad remedium animarum, (capita XIV; capiti ultimo praefixum est: edidit sanctus B onifacius ), praepo sita tabula XIII capp. priorum ; ine. Institutio ilici sanctaquaefebat in dibv*
patrum nostrorum f. 73; cap. XIV ine. Quomodopossumuspaeniten-

tiam . VII . an. in uno anno paenitere f. 79v. Orationes centra fulgora ; et super uasa in loco antiquo r<>
perta f. 80 v.

THEODULPHI aurelianensisepiscopicapitulare ad presbyterosparochiau

suae f. 80 v.

Predicatio ; ine. Audite frs. et adtentius cogitetis quid ii< baptismo renuntiastis. Abrenuntiastis enim diabido et omnibus operibus
eius f. 91.

Capitula XXXVII; prinitim ine. Sicut sca.sinodusnicena intu dicit. Nullus umquamprbr. in domo sua liabitare secum permittat mitl*rem extraneam f. 92.

.< Item alia capitala (XVIII) sacerdotibus ine. De ordine baptisterii ; qttfiliter unusquisque prbr. scit (ve)l intellegit . uel qualiter primo infans
caticuminus efficitur f. 95 v.

(E g berti?) canones XII de remediispeccatorum>; In nomini' ine. irlplo sitnplo - De remediispQccatorwn paucissimahaec quae secuntur e.r
priomm monumentis excerpsimus f. 96 v.

BEDAEadmonitio; ine. Si quis uoluerit diuino amore. ammoni . t cMin lacrimis deo confiteli peccatasua f. 101. De medicinae salutaris (sic) animarum f, capp. XII; cum praef. quae ine. De remediisuulnerum secundum priorum patrum diffinitiones dicturi f. 101v. ; fine legitur finitus est hic liber scriptus a Comminiano . - - In marginibus f. 101v. et 102 antiphonae cum neumis,
manu saec. cir. XI; item f. 106v.

THEODORI THARSUS (DE archiep.Cantuar.) libell(us) quem diversisinterrogantibusad remoediumtemperauit poenitentiac, capp. XVI,

158

euni praef. quae ine. Discipulusumbrensium uniuersis anrjlorumeatholicis f. 107v.

486. Chart. in 4, saec. XV, fol. 364.

Magistri IOHANNIS WENK de Heremberg sacre theologie professori* memorialediuinorum officiorum tara de temporequam de sanctis ad profectum canonicorum editum , sor. annis 1445 et 1446, f. 1. (IOANNIS) BALESTARII sermone de tempore et de dedicatione
ecclesiae f. 206.

(Eiusdem?)

de passione Domini, imperfectus ; ine. Et cum dixisset

ihesusegressus (etc.)- Postquamsaluator nosterin capitulis precedenest tibus ante eius passionem praeparauit suos discipulos f. 238. 487. Membr. in 8, saec. IX, fol. 45. Or do ecclesiasticiministerii romanae ecclesiae vel qualiter missa caelebratur ; ine. << Primum omniumobservandum septem est esse regione^
ecclaesiastici ordnis urbis romae f. 1.

O r d o scrutimi ad electos qualiter debeat celebrare (sic) denuntiatio scrutinii quod tertia ebdomada in quadraginsirna (sic) secunda feria ini-

tiatur ; ine. Scrutinium dilectissimifras. (i. e. fratres) quo electi nostri divinitus instruantur imminere cognoscite f. 9v.
De officiis
asum obseruantiae

in noctibus a caena dui. usque in Pascha ; ine.

credimus intirnandum f. 15 v. des. data oratone et

Igitur a dominica quam sedis (sic) apostolicamedianauoluit nuncupari

jinitur .

Or do quomodo sanctaromanaecclesiaacholitus ordinantur (sic) ; in ine. Dum missa caelebrata fuerit induunt clericum illuni planetam et
orarium f. 22.

Quomodo episcopus

ordinatur ; ine. Dum a ciuitate et loco

episcopus fuerit defunctus a populo ciuitatis eligitur alius f. 22 v. ALBINI diaconi abbatis cognomentoAlchuini fides , fine carens,
f. 24.

Or do idem qui supra f. 15v. sed a priore varians, f. 25; des. Non cantent. offertorium nec agnus dei nec communionem f. 30 v. sequuntur, alia manu, haec verba : et interroyauimus nihilominus domnumapostolicum adrianum (etc.) qui nobis dixit hora sexta hocfieri oportere. Fraginentum de numeris temporalibus, cum n eu m i s ; ine. Undu crescimi numeri temporales momentoin minutum de minuto in punctum a de puncto in horam etc. f. 31. Carmina varia, quorum initia sunt: Musa senectutisistic cantatili- amarne f. 31 v. - Forila quid subito dissoluismembrasenectus

f. 31v. " " Virgo columba fiorem mihi protulit alno, sua

Eccc

159

bonumquampraeclarum quamque, iucundum estpariter fratres habitat-i-, \\ et dvyere unum f. 32, - - Gratificas in Uni.laudestibi semper acjamus \\

obtuadona quibus redemisti sanyuine mundum (distichon marginibus) in

f. 31v. et 32, Tu quicumque ciipis iuuenishuncscirelibellum qi> ||

calamos poterisuocis inflaresonoros \\disce tonos primum romano forti;

magistro (breve carmen cui titulus: in antifr. , i. e. in antiphonario,) f. 32 v. An ego rauce sonum uideor tibi strepere carmen >"

f. 33,- Pastor o qui Xpi. ouesper amena pascua f. 33, - Carmini' >"> \'i'-rf/ilii sunt bucolicaarua ducesque f. 33v. - Asclepiadii,Asrneni,
Uasilii, Euforbi, Eustedii (sic),Hilasii, luliani, Maximiani, Ovidii, Palladii, Pompeiani, Vergilii , Vitalis, Vomani, sententiae nietricae et epigra m mata, praesertim de Virgilio Marone (nominaauctorum in marginibus adscripta), f. 33 v. De praesagiis ex siderurn ortu ; ine. Nono et insolito siderum ortn

infausta quaedamuel tristitia (sic) potius quam laetauel prosperamiseri* uentura siynificari mortalibuspene omnis ueterumaestimauit auctoritas
f. 40.

De anni mensibus carmen;

bellis f. 41.

ine. Dira patet iani romanus iamni

OVIDII NASONIS argumenta XII librorum Aeneidos Virgilii, metrice; prologus ine. Ouidius Naso Publio Virgilio suo salutem - Virgilius m-agn

quantum concessit homero\ tantum ego uirgilio nasopoeta meo f. 42, \ Duodecim librorum capitula ine. Aeneasprimo libyae compellitur
undis >">f. 44 v.

* AUG. CAESARIS epigramma quod AeneidosVergilii cremare uetuit >"> ; ine. Ergo ne supremis potuit uox improba uerbis\ \ tam dirum mandar/' nefas ergo ibit ad ignes f. 45.

488. Membr. in 8, saec. XV, fol. 69.

Agenda bona secundum or din e m moguntinum , (i. e. Kituale ecclcsiae moguutinae), cum notis musicis; ine. Incipit exorcismus sali*

et aque. In dominicadie etc. - - Foliis 16v.-17 Oratiodominica, Symbolum apostolorum et confessio peccatoruni, lingua germanica. In

calce cod.alia manuhymnus in honorem Virginis; ine. Maria virc/<> b.

virgimim, maria placa tuum filium .

489. Membr. in 12, saec. X, fol. 34. Codex liturgicus, cum neumis, fine mutilus, cui praescriptus
est titulus, manu saec. XVI: Quondam diuinus ordo : Litania sanctorum metrica; inscribitur: In Letania maiore ; ine. Votis supplicibus uocis (sic) super astra feremus f. 1.

160

Lctania
nos f. 6.

in penitentiaHiers. (1. Hierusalem) (item litania me

in honorem s. Paul i ap. fine mutilus; ine. Sce.Panie

trica); ine. Humili prece sincera et deuotone clamantes exaudi te Xpe.

Hymnus

pastor bone f. 7 v. - Inter f. 8 et f. 9 chartaealiquot perierunt.

P r e e e s liturgicae variae 5 initio carent, f. 9. III id. Mai dedicatio basilico sce. Marie (p r e e es in die dedica-

tionis s. M. ad Martyres);
iste f. 10.

ine. Ant(iphona). Terribilis est locm

Preces

de omnibus sanctis , fine mutilae; ine. Pater miseriInter f. 16 et f. 17 aliquot folia desiderantur.

cordiarum . et ds. totius consolationis per merita et intercessiones omnium

saneto rum f. 15. "

Hymnus de b. Paul o apost.initio inutilus; des. Sce. Paniepraesul magne nobisopemfer diuinam etperhenne gaudiumin secula.Amen. f. 17. Versus de sco. Mauritio (nymnus in s. Mauritium); ine.
Dulce carmen ac melodem canimus f. 18.

Oratio
nes f. 20.

ad Salvatorelli mundi; ine. Salvator mundi salva nos homi-

Antiphane (sic) in processionibus canente (I. canendae),fine mutilae; ine. Surgite sancii de mansionibus uestris f. 20. - Inter
f. 24 et f. 25 folia aliquot desunt.

O f fi cium liturgicum de dedicatione ecclesiae, ad matutinum et

laudes, initio et fine mutilum, f. 25.

490. Membr. in 12, saec. XIV vel XV, fol. 42.

Preces liturgicae: Benedictio salis et a qua e f. 1. - Benedictio cerei (in festo Purificationis b. Mariae virg.) f. 3. - Benedictio cinerum f. 6v. Benedictio cerei in nocte Paschatis f. 9v.

Ordo baptismatis et benedictio fontis (in Paschate)f. 11. Maior litania unius dici a b. Grregorio pr importunitate bellatorum. Minor nero triuni dierum a b. Mamerto inuente , In Sabbato sancto Pentecostes f. 22 v.
Benedictio ensis ad faciendum militem in die Pentecostes

ob incursione (sic)

malarum bestiarum; pr collectione frugoni ; pr expulsionecalamitatum

f. 22v. - Benedictio herbarum in Assuniptione s. Mariae virginis f. 23v. - - Benedictio super primitias f. 24. - - Benedictio iter agentium f. 24v. Litania Benedictio domus f. 26.

Septem p sai m i poenitentialesf. 26.

sanctorum f. 31 v.

Preces pr infirmis et pr extremaunctionef. 32v.

<-< Postquam mortuus fuerit (infirmus) ordo dicatur f. 36v. bic

161

*491. Deerat iam anno 1798. In vetere Inventario Pai. Vai modo consecrandi et communcand. ine. Multorum

de-

scribitur bis verbis: Matthaei epsc. Wormaciensis tractatus de

tam cle-

ricorum. - Antiquusex pergam.in 8, cTiart. 40. sor.

492. Chart. in 8, saec. XV, fol. 223.
Domini ALBERTIDE FERRARIIS utriusque doctoris Archipresbyiuris teri piacentini tractatus de horis canonicisseti diuino cultu ; Compilatus Anno domini M eco xxxvm in concilio Basiliensi et collectus per me Eb. etc. (sic) Anno domini M ceco LXV f. 1.

IOHANNIS, scriptoris Imperialis, artis noneepistolarumlibri quatuor f. 20. Sequuntur, f. 44 v. exempla epistolarum.Opus imperfectum. EBERHARDI, praepositi laurissensis,praemonstratensis ordinis, moguntinac dioc. epistola de collatione beneficiorum quorumdam f. 48 v. E i u s ci. et fr. ALBERTI VRHAN ad dominimi Reynhandum >^ epistola de electione Hanmanni, data a. (14)68, f. 49 v.

Eiusd. Eberhardi epistola ad dominum N. praepositums. Victoris extra muros moguntinos, praesentat Nicolaum de Oberhem (?), qua fr. canonicum ecclesiaelaurissensis,ut recipiat collationemecclesiaes. F elicitatis martyris, data a. 1467, f. 50. Eiusd. ad dom. Adolphum archiep. moguntin. epistola de visitatione ecclesiae monasteriensis, ordinis praemonstrat. in dioecesi moguntina, a. 1469, f. 50. Acta visitationis aliarum ecclesiarum eiusdem ordinis, moguntinae dioeceseos, a. 1469, f. 51 v.

BALTHASARIS RASMI legum doctoris epistolae scriptae eius nomine

et nomine decurionurn civitatis et doctorum universitatis ticinensis f. 55

(ad Fr. Sforti

a m et ad consilium ducale medici, cum respons. eiusd.

consilii f. 55; AdN. de N. et Eberhardum

lauriss.praep.f. 59, 59 v. 61;

Ad romanum imperatorem f. 63, 70v.; Ad loannem de Vicomercato f. 65v.; Ad summum pontif. f. 66, 70v.; reliquae sine titulis).

M. TULLII CICERONIS ad Lentulum , Curionem, Celium , epp.

Salustium , Therminm , Marcellum , Marcum , Antbonium , Lelium , etc. et mutuae Ci cero ni s et Sulpicii f. 73. Eberhardi, praep. lauriss. testimonium de visitatione ecclesiae Monasteri!, praemonstratensis ordinis, peracta a. 1469, f. 105v.

RUGLERII (sic) DE CoiiiTE, iuuens nondum annorum quindecim,

oracio in laudibus sapientissimi viri domini lohannis Castellanei

(Castiglione)reu. Papi episcopiac cardinalis f. 107.

Eiusd. Eiusd. ad Barn ab a m s. Victoris abbatem epistola f. 110. oratio in comitiis rectoratus (facile ticinensis); ine. Non suIH
21

atisus ante hac f. 110.

Eiusd. epistolagratulatoriaad card. Castellaneurn,

scopum creatimi, f. HGv. ine. <S7 magnitudinemauctoritatis uestref f. 117.

Papiaeepi-

<"' MARIIPHILELFIoratio in laudemcuiusdam rectoris, imperfecta;

Eiusd. epitaphium metricum Bernardi marchionis badensis f. 120. IERONYMI monachi ciuis fiorentini epistola facta in funere cuiusdam

ciuis mutinensis amicis suis transmissam(sic). Prestantissimo equiti domino . I. Lau. etc. ; ine. Vix superioribus tuis mutinensibus f. 121. AENEAESILVII epist. ad Nicolaum V, ex noua ciuitate Austrie >-, VII kal. Octobr. a. 14(48), f. 126. LEONELLI ESTHENSIS (sic) acta ad Sigismuuduni Ces. Aug. lili

idus septembr.in Fontis porticu dum Ferariam Roma diuertisset f. 130.

GUARINIVERONENSIS epistolae ad nnonymos duae \ prior ine. Hodic-

festum efji dem f. 131v. Eiusd. epp. tres ad Manu ele m Chry soloram, (Zendratam) et Thomam Fauensem, f. 133.

Baptistam

Eiusd. gratulatio ad Nicolaum marchionem estensem f. 135v. Oratio habita Ferrariae, XIV k. Maii a. 1430, f. 140 v. - - Oratio ari Nicolaum Maripetrum venetum f. 141 v.

Eiusd.

epp. ad Zenonem

de Octhobellis

, Phil(el-

p b u m ?) duae, Lodwicum de Mercantis, Baptistam de Cendratis , Thomam Fauensem et lohannem Nicol. Salernum , f. 143. Eiusd. oratio ad lacobum, in morte matris eius Theodorae, f. 150v. Eiusd. epp. ad Phil(elphum?) , Hermolaum Barbarum (duae), Bartholomeum Brenzonarium, loannem Chrysoloram, L vido wicum , et Lu (do vi e uni?) de Firmo f. 161. Eiusd. oratio; ine. Inter acerbissimas calamitates meas luctuosamque fortunam f. 169v. Eiusd. -.< oratio pr matrimonio nobilis Katherine de Pelegrinis f. 170 v. Eiusd. epp. ad Baptistam Zendratam (sex), Hugonem Mazolatam et Leonardum lustinianum venetum, f. 172v. LEONARDIIUSTINIANI epistola ad Guarinum f. 176v. FRANCISCI BARBARIepp. ad Guarinum duae f. 176v.

Guari ni epp. quindecim ad Baptistam

FRIDERICICORNELIIad Leon. lustinianum

Zendratam

f. 177v.

epistola f. 188v.

Francisci Barbari ad Guarinum epist. f. 199. Guari ni epist. ad (Flavium) Blondum f. 200. BAPTISTAE BIVILACQUA ad Guarinum epist. f. 200v. (sic) Guai-ini epp. ad Ottobelluin de Ottobellis, Bapt. Zendratam (tres), lacobum , Martinum , Egedium (sic) f. 201v. Ho meri Iliadis lib. Ius, versus in latinos hexaineti-os, 206. f.

163

J03. Membr. in 4, fol. 106, litteris unciulibus saec. Vili, et litt. minusculis
Folla

saec. Vili
1-99 litteris

vel IX.
uncialibus:

Orcio foliorum

turbatus

est ita:

f. 1-18: 34-43: 19-33: 44 et seqq.

Missa in hon. s. Germani cpisc. f. 1.
benedicendum f. 8 v. -

Pref. ad uirginem
Pref. uidualis >

Collecta eiusdem f. 9 v. -

f. 10.
desiderantur

Benediccio uidualis (initium tantum) f. 10v. inter f. 10 et 11.

Quaedam

M i s s a acephala f. 11.

Expositio Sumboli (apostolorum); ine. F. dil. uirtus est sacramenti inluminatio f. 14. - - Sequitur Symbolum fine carens f. 16. Post f. 18 folia aliquot desiderantur. Or do pr catechesi, initio mutilus, f. 19. Exposicio uel tradicio Symboli (apostolorum); ine. Serrno ut

sacramentum totius Symbolifi: dlmi. fides est Xpiani. hominis et ut'tn

f. 20 v. - Inest, f. 22, Symbolum apostolorum. Expositio evangelio rum in aurium aperitiones ad electos ; ine.

.< Aperturi vobisfilii limi, euangelia.Id est gaudia diuina etc. f. 27. Praemissiones scrutamen; ine. Te dominedepraecamur ad (sic) et pnscimusut hosfamidos tuos firmiter stabilire digneris f. 29 v.
Praefatio orationis dominicae ; ine. Dns. et salvator nostri-

ilscipuls suis petentibusquemadmodum orare deberent etc. f. 30 v. M issa in simboli tradit. ; ine. In geminaspartes diem hun< excolendum complectiturdni. ni. seruitutisfamulatio f. 33 v. " " Initium
tantum, chartis aliquot avulsis inter f. 33 et 34. Prefatio ad uesperum natalis dni. ; ine. Ds. qui omnium miraliilium et uirtutum pius es effector. etc. f. 34.

Missa de aduentu dni. nostri . Ihu. Xpi. ; ine. Excita potentam

tuam due. et ueni f. 36.

Item missa

de adventu dni. nostri Ihu. Christi ; ine. Excita

qiiaesomus dne. cordanostra ad praeparandas (sic) unigeniti tui uias f. 38. O r a t i o n e s ad initium noctis natalis dni. ; ine. Di. patr* omnipotentisuiuum tierbum f. 42 v.
Item o r a t i o in media nocte nat. D. (initium tantum) ; ine. Te

oramus dne. sce. pater omnipotensaeterne ds. in hac noctenatalis fili i

tit> f. 43 v. - Desunt folia aliquot post f. 43. 31i s s a in coena domini, initio mutila, f. 44. Orationes in VI . feria ; ine. Ds. a quo et iudas reatini mi!

pt-oditorpoenamet confessionis latro praemium sumpsit. Concede etc. suae

f. 46 v.

Item orationes

in caena dni. siue in biduana ; ine. Da nobi*

d,ie. perpetuar benedictonis miuuis accipere f. 51.

164

Oratio post lectiones sabbati ine.Dm.omnipotentem etc. ; patrem

f. 55 v.

Oratio in gabbato requei (sic) dominici corporis ; ine. Succumbentemagnonostra pr salute agno etc. f. 56 v.

Itera oratio ad sexta (sic) die sabati; ine. Hac Tiora auspico tur f. 57.

Oratio
f. 57 v.

in sabbato hora nona ; ine. O dne. pater omnipotens >>

Oratio in vespera Paschae; ine. Dm. gratiam (sic) per aquatiliet scm. spm. renati etc. f. 58 v. Oratio ad duodecema(sic) ; ine. Auctorem lucis prncipem luminis f. 59 v.

Fraefacio caerae

(sic) incipit >"> Omnipotentem dm. FF. :

dlm.

mppliciter deprecemur f. 60.

ine. Exultet etc. f. 61. -

Benedictio caeraebeati Augustini

Contestatio f. 62. Collectio >"

epi. quam adhuc diaconus cuna esset edidit et cecinnit (sic). Feliciter ; f. 65. " " Coli, post hymnum caerei f. 65 v.

Orationes

in uigilia Pascae; ine. Inter prima celebrandae scae. (sic) ; ine. Praefacio antequamexorci-

paschae solempnia etc. f. 66.

Opus ad baptizando

dietur . Auctorem ac reparatorem etc. f. 70.

Miss a in uigilia Paschae; ine. Praefacio . Omnipotens sempiterni'

ds. qui hanc sacratissimam noctem etc. f. 75 v.

Missa in die sancturn (sic) Paschae ; ine. Pre(fatio). Ds. qui

per unigenitum tuum >"> 78. f.

Missa paschalis; ine. Prae(fatio). Ds. qui paschalium nobis remedia contulisti f. 80.

Item m i s s a III . feria paschales(sic) ; ine. Praefacio. Ds. qui multiplecas(sic) f. 81 v.

Missa paschalis lili . feria ; ine. Ds. qui populum tuum sacro

lordaneflumine transactofecisti promissionis intrare etc. f. 83v.

Item miss a V . feria ; ine. Fac misericors ds. ut quodpaschalibvn

celebramus officila f. 85. Item missa paschalis. VI . Feria ; ine. Ds. qui per unigenitum
tuum f. 87.

Missa niatutinalis per totani paschani pr paruolos(sic) . qui renati sunt inaturae (sic) dicenda ; ine. Ds. qui credentes te popidos graciae in tuae largitate multiplecas (sic) f. 89. Missa in Pascha die Sabbati; ine. Ds. qui nos resurrectionis

dominicele sollempnitatc laetificas f. 90. Missa clausePas(chae) ine. Concede ; quesumus omnipotens <1n.
ut qui resurrectionisdominicele solemniacolemus f. 92.

165

M issa dominicalis post pascila >";ine. Prarfacio. Ds. qui in Jil

fui humilitatem iacentem mundum erexisti >"" 95. f.

Mi s sa post Paschaante ascensa (sic) clni.; ine. Ds. qui hoc

nobis confer* grada tua f. 96. Incipiunt collectiones rogationibus in per diuersaloca scoruni. i

ine. Nunc in sco.Petro- Omnipotens sempiternae ds.qui beato (sic) petro

apostolo etc. f. 97. - Sequuntur: in sco. Stefano>, in sco.Martino , in sco. Gregorio , in quo loco uolueris . Incipit m issa in rogationibus; ine. Memorescaelestiumpraeceptorumpeccatanostra corani dominodefleamus f. 98v. - Fine cavet.
Folia initio mutila 100-106 ine.
. . . . ot .... r . Ili . Ili
.

litteris

minusculis:

Nominagermanicacluabuscolumnis disposita f. 100v.; prior coluinna

eren . . . t . Ili adalhelm marcsint . Ili . Ili

. . .

Incp. decretalem(sic) sci. Gre1a s i i pap. urbis roinae (de libri.s

recipiendis vel non recipiendis) f. 101 v. Incipiunt opuscula recipienda
f. 102 v.

(Parabola, alia rnanu); ine. Audite uersusparabide quod quonnon (sic) puero con(ti)git f. 106v.

494. Membr. in 8, forma oblonga, saec. XI, fol. 76.

Inicium sancti evang. secundum Matheum f. 3. - - Inicium sancti evang. secundumlohanneni f. 4v. - Excerptum. ex ev. s. Matthnei
(e. V, v. 1-12) f. 6. M i s s a in nativitate domini, cum toto canone romano, f. 9. Mi s sa e In natal. sci. Stephani f. 17v. De sco. lohanne f. 18 v. - In nati. Innocentum f. 20, - - In Dominica f. 21 v. In octaua dni. f. 22 v. In epiphania dni. >>f. 23, Scor. Fabiani Sebastiani (sic) f. 25, - In Yppapanti (sic) ; inest Bene-

dictio cerei , f. 26,

rum f. 28 v.

Die doni, in palniis et benedictio Palmaf. 31. -

.< Benedictio caerei (sic) in (Sabbato)sco. , cum neumis,

Sequunturtota liturgia
tismatis.

paschalis, itern cum neumis, et ordo bap-

Missae in Nati, applorum.Phylippi . et lacobi f. 44, - - In Nati. scor. Alexandri Eventi! Theodoli f. 45, - In Inventio(ne)sce.Crucis

166

t'. 45 v. -

" De sco. confcs. Xpi. Phylippo f. 47,

In ascensione

dni. f. 48, -

.< die dominico In Pentecosten 50; sequuntur f. feriae

In Natal. sci. lohannis

secunda, tertia, quarta, quinta et dominica,

Bapt. f. 54 v. - - In natale aplorum. Petri Pauli (sic) f. 56, - Eodem

die sci. Pauli apli. f. 57v. " " In nat. Sci. Laurentii f. 58,

In

.' Adsumptio(ne) scae. Mariae f. 59 v. - - In Nativita(te) scae. Mariae f. 61, - f In dedicatione ecclae. sci. Michahelis (sic) are. f. 62 v. - In

Nati. sci. Reniigii f. 63v. - In festiuitate omnium scorum. f. 64, < In natal. sci. Permini f. 65 v. In Nati. sci. Martini f. 66 v. -

In nat. sci. Andree apli. f. 68; In anniversario (dedicationi.s ecclesiae) f. 69 v. O r a t i o in cena dni. ad reconciliationem faciendum (sic) f. 71 v. -

Sequuntur aliae orationes.

<In nati. sci. Phylippi cf. (i. e. confessoris) Eodem die invent. sce. Crucis , m i s s a e; f. 74 v. Nomina germanica, alia mami; ine. Liubburc Rihsunt f. 75 v. Instrumentum venditionis vineae, sitae in marca Gozenesheim

cognomino Kelewere , factae a Gezone, super altare s. Philippi, alia manu, f. 76.

emptore Grerhardto,

495. Membr. in 4, saec. X, fol. a-p 289.

Tabula capitulorum codicis f. a-p chartaceis saec. XVII.
Fragmentmn ordinis missae; superponiintur altari , f. 1. rubrica ultima: or. quando oblatae

Liber

sacramentorum

de circulo anni a sco. Grr eg o r i o papa

romano editus . qualiter missa romana celebratili'. Hoc est in primis in-

troitus qualis fuerit statutis temporibus.Siue diebus festis. Seu cottidianis.

Deinde Kyrieleison. Item dicitur gloria in excelsis do. etc. f. 1 v. Vigesimus secundus tertius quartus et quintus circulus dio-

n y s i a n u s , i. e. tabulae epactarum et lunares ab anno 934 ad

a. 1006, cum adnotationibus necrologicis
f. 279v.

ethistoricis

in marginibus,

O r at i o sacerdotis ante celebrationem misse ; ine. Ante oculos

tuos dne. reus conscientiae testis assisto f. 281 v.

Appendix ad librum de ecclesiastico

Romani etc. f. 282.

officio-,

ine. Postquam

scrissi lbellumqui a mea paruitate uocatur de ecclesiastico . uen officio

Preces variae excerptae ex missis pr defunctis feminis, pr mona-

sterios. Nazari i (in Laurissa), s. Udalrico, pr

martyris, f. 287.

in vigilia s.Laurentii

Nomina germanica scriptain marginibus: Egelat. Aba.Otacar. etc.

f. 288v. Nord'doli. Herifrit. etc. f. 289v.

167

496. Membr. in 4, saec.XII vel XIII, fol. a 62; picturis illustratila.

M issa De sca. Katherina f. a\. nianu saec.XIII, adhibito in coinpactione codicis.-- Praeeunt nomina germanica;ine. Otto Herman > Hymni de festis domini et sanctorum ine. In primo galli cantu. ;

Grates nunc oms.canamus dno.do. qui sua natiuitate nos liberami di',
diabolica palesiate, f. 1. rum f. 5v.

Benedictiones

salis, aquae et cine-

M i ssale ritu romano, (insunt missaede s. Lamberto, s. Gallo et s. O t limar o), cum notis musicis in praefatione,f. Gv. (Imago
crucifixi f. 9v.). - - Inter f. 23 et 24 folia aliquot perierunt.

Hyinnus
Preces

de b. Virgine; ine. Ave praeclara maris stella, f. 01.

in dedicatione unius altaris f. 61.

In calce codicis adnotatio, alia mami: C(onradusf) di. gra. erbiplensis episcopus et - Preces varia mami, f. 61v. ,

497. Membr. in 4, saec.XII, fol. a Ul;

Lectionarium
Hec dicit dominus f. 1.

picturis illustratus.

epistolarum missae ex Vetere et Novo Testamento,

per anni circulum; ine. L(ectio) esaye prophetae in uig. natalis domini . Adnotationeshistoricaequatuor,mami W. E r s s. scholaris,prioria
monasterii Luxensis, de rebus eiusdem monast. ab anno 1440 ad 1503;

prima de obitu Folmari,

a. lili,

fundatorismonasterii; -- Adnotationes

duae de eod. argumento, facile eadem mami, f. 111.

498. Chart. in 4, saec. XV, fol. a 52.

Interpretationes vocum quarumdam, metrice; ine. Arte poetrin funtjor . dum fingo poema|| ipse poeta vocormeaficto dietapoesis f. a\.
Canon missae, cum glossis, f. 1 v.

Collecte per circulum anni >->, item cum glossis,scr. anno 1482,f. 5.

499. Membr. in 4, saec. XI, fol. 137; picturis illustratus.

Missae in venerat(ionern) s. Mariae (e)t omnium sanctorum, et
in nat. sci. Egidii epi. et confessori f. 1.

Kalendarium,
ter XII, f. 2.

adscripto necrologio

alia manu saec. circi-

Preces liturgicae antiquissimae; ine. (D)omine deus onwipotens qui saluos fact sperantesin te exaudi propicius precespopuli tui et

respice captiuorum gemitus etc. f. 8.

M i s s a de Annuntiatione b. Virginis, cum notis musicis, manu
saec. XIII, f. Sv.
romano f. 9. Mi ss al e ritu

168

500. Membr. in 4, scriptus a. 1314, fol. 185.

Ordo missalis fratrum ordinis sancti Angustiili secundumcon
suetudinem Romane curie f. 1. - - Sequuntur, alia mami saec. XV:

M i s s a << XVcim adiutoribus pr quacumque tribulacione dicende

cla 1466 f. 184.
Missae in anniuersario defunct. et de s. Nicolao f. 184.

501. Membr. in f. saec. XV, fol. 280; picturis illustratus.

Kalendarium f. 1.

M i s s a 1e ritu romano, ad usura alicuius ecclesiae germanicae, cum notis musicis, f. 7.

Euangelium compositum per dominum lohannem

bus illud dicentibus vel audientibus uere confessis

papam XXII
trescentos

apud Auinionem tercio die ante decessum suurn, pr quo concessit omniet contritis

dies indulgencie f. 280.

502. Membr. in 4, saec. XIV,

Lectionarium

fol. 171.
in aduentu domini - Ad

missae; ine. Do. prima

te leuaui animam.Ad Eomanos Cum notis musicis.- - Interioribus tegu.

nientis codicis appictae sunt tabulae xylographicae; coloribus illitae, imagines D. N. Crucifixi et M. Virginis puerurn I. Chr. lactantis
exhibentes.

503. Membr. in f. saec. XIV,

Missale

fol. 88.

initio et fine niutilum. Initio perierunt Mia decem. Inter

t'olia 80 et 81 unum desideratur.Incipit codexa missamutila s. Stephani;

ultima missa est in octava corporis Christi.

504. Membr. in f. saec. XIV, fol. 356; picturis multis illustratus.

Ordo missalis secundum consuetudidem romane curie f. 12,

praemissismonito: (H)aec ante missam cogita "etc. f. 5, et Kaleneiar io, f. 6. Foliis 1-4 initium eiusdem codicis, a librario condem-

natum, quod deinde iteravit. Alia pr defunctis .

Liber est fine mutilus ; missa ultima :

505. Membr. in f. saec. XIV vel XV, fol. 322.

Ordo missalis fratrum seruorum sancte Marie secundum consue-

tudinem Romane curie . - - F. 321-322 additamenta manu varia saec.XV;

inest Missade quinqueuulneribuspassionis quam edidit B o n iXi.

fatius pp. (etc.) ex reuelatione diuina f. 321v.

169

506. Merabr. in f. saec.XIV, fol. a-b 249; picturis illustratila.

Decretimi institutionis festi CorporisChristi, et de eodemfesto ad

vespertini oratioprima, a-b. Primapagina, f. recenti chartaobducta, legi

nequit. Missale vernale et estiuum ambrosianum ad honorem beati

Maurilii f. 1, interposto,f. 239-241,kalendario

cum necrologio

mediolanensi.- - Aliquot folia desiderantur post f. 238. Tabula missarum huius codicis, imperfecta, f. 248. Adnotationes,varia manu saec. XIV et XV, de rebus m e di o lane nsibus f. 248v.

507. Membr. in 8, saec. XIV vel XV, fol. 36.

Missae
defunctis.

de Spiritu Sancto, de s. Trinitate, de b. Virgine et pr

508. Membr. in 12, saec. XIII vel XIV,

Missale
et XV.

fol. 270.

romanum. Foliis ultimis, additamenta mami varia saec. XIV

509. Membr. in 12, saec. XIV, fol. 249; picturis illustratus.

Missale romanum. - Praeit kalendarium, cum adnotationibus historicis saec. XV et necrologio heidelbergensi saec. XVI. Insunt benedictiones agni, lardi, casei, ovorum, ad omnia , herbarum, alia manu saec. XV, f. 237. - Praefationes missae, cum notts musicis, et orationes, varia inanu saec. XV, f. 242.

510. Membr. in 8, saec. XI, fol. 246.

Lectiones
rantur inter

per anni circulum, ex Vetere et Novo Testamento; ine.

Lectio . ep. e. P. ad Romanos Paulus . etc. .

f. 31 et 32.

Quaedam deside-

Laudes divinae, cum notis

musicis,

manu saec. XII; ine. Be-

nedictus es dominedeuspatrum nostrorum etc. f. 246.

Adnotationes de rebus domesticis ignoti hominis, a. 1398-1399, et de calamitatibus a. 1398, f. 246.

511. Membr. in 8, saec. XV, fol. 60.

Antiphonale,
minici.

cum notis

musicis,

ad usum ordinis s. Do-

512. Chart. in f. saec. XVI,

Officia
(sancto).

fol. a-b 38.

quintae magnaeferiae, in die parasceues et sabato ,

22

170

513. Membr. in f. scriptus anno 1454, fol. 345; picturis illustratus.

Ordode festiuitatibus sanctorum circulum anni peragendis per ,
secundumchorum sancii Kyliani,
per annum.

i. e. B re viaria m divini officii

514. Chart, in f. saec. XV,

Breviarii,

fol. 239.
, pars

secundum ordinem et ecclesiam Spyrensem

estiualis (a Paschate). Praeeunt: O f fi cium de beata virgine Maria infra Pascha et ascensionem domini imperfectum, f. 1, - Kalendarium, cum adnotatione historica, f. 2, - Hystoria (officium) de festo

transfigurationis domini f. 9. - Inest, f. 307, Off i cium in corninemoracionembeate Marie virg. a dominica deus omnium usque aduentum
domini .

Officium

de compassione beate Marie virginis f. 236.

Oratio

dominicalis, cum paraphrasi, f. 239.

515. Membr. in 8, saec. XV, fol. 153.

Breviarii divini officii pars hiemalis.

516. P;irtim raembr. partim chart. in 8, saec. XV, fol. 302.

Breviarii divini officii pars Estiualis, cum kalendario. Praeeunt,alia manu,f. 1-2, Suffragiaad matutinum et ad uesperurn,et
benedictiones panis, ovoruni, lardi, casei, ad omnia . - F. 297-300 scriptura est deleta, superinductis alia manu lectionibus de s. Andrea. -

F. 135 inserta est scheda cum adnotatione lingua germanicainscripta:

Nota centra calculum .

Tabula astronomica epactarum etc. f. 30v. (S. THOMAEAQUINATIS) Ymnus de verbo incarnato (ex off.

ss. Corporis Christi), alia manu; ine. Verbum supernum prodiens nec "patris lnquens dexteram ad opus suum exiens venit ad vite vespera
f. 302.

517. Chart. insertis foliis aliquot membr. in 8, scriptus anno 1478,

fol. 541 ; picturis illustratus.
Materia meditandi per Ebdomadam f. 1.
Absolutiones et benedictiones f. 2.

Versiculi
in calce f. 2.

inscripti: Turcus pontifici romano , et Pontifex ronia-

nus Turco ; ine. Et fata manentstelleque docent auiumque uolatus,

K al end a riun, cum necrologio, f. 3.

171

<Hec tabula deseruithystoriis(i. e. lectionibus) infra scriptis imponendis , f. 15v. - - Distributio librorum in Augusto - in Septembri- in

Octobri- in mense Nouembri et temporeadventus 16. f f.

B r e v i a r i u m ad usum monasteri! s. Udalrici in Augusta, cuni

adnotationibus historicis, epitaphiis, carminibus ad idem monasterium pertinentibus, varia recentiore mami, f. 12. - Inest bulla Alexandri
p. VI ad abb. et conv. ss. Udalrici fi. 25 Sept. a. 1496.
De forma Tabula absolucionis lubilei invitatoriorum f. 540.

et Afrae: Volentes animarum, dat.

f. 539.

<< Rosarium

gloriosissimevirginis Marie f. 541.

518. Partim chart. et partirci membr. in 8, saec. XV, fol. 224.

Breviarii
f. 186 v. -

divini officii pars hiemalis, praemisso kalendario.

Hymni
Commune sanctorum f. 190.

Pars estiualis de sanctis f. 175. -

de tempore et de sanctis

519. Chart. in 8, saec. XV,

fol. 332.

Breviarii divini officii pars hiemalis. - Praeeunt bene dietiones et kalendarium. - De sanctis pars hyemalis f. 217. Commune sanctorum secundum chorum wormaciensem f. 298v.

520. Chart. in 8, saec. XV, fol. 370. Effectus grauorumluniperi ; carmen rhythmicum;ine. * luniperi (/rana omni tempore sunt sana",- Documenta Aristotilis (sic) Regi
Alexandro missa ; ine. Cela secreta . Loquere panca. Verax esto f. 1.

Adnotatio historica, manu saec.XVI -, ine. Cecidit infelix franciscus

fragmius anno Xpi. 1523 , continuatur lingua germanica, f. 1 v. Noctlimale per circulum anni, secundum ordinem ecclesie Wormaciensis, praemisso kalendario, cum necrologio et adnotationibus historicis, manu saec. XV et XVI, de bellis in Germania

gestis saec. XV, et de rebus ecclesiaes. Spiritus Heidelbergae.

Commune sanctorum f. 360. Exorcismus

salis et exorcismus

aque f. 365. -

Benedictiones

Agni Paschalis, Carnium ,

casei , onorimi , panis << omnia , lardi f. 366. - << ead B nedictio amoris lohannis euangeliste , (i. e. bened. vini), f. 366v. finem

quaere f. 366. De Gloria in excelsiset ite missaest ; - De Credoin speciali ; v< prefationibus ; - Quando communicantes De dicitur f. 368v. Hec festa celebrantur et sub praecepto mandantur ex processibus synodalibusdatis a. (14)79 et (14)80 f. 370v.

172

521-522. Membranacei in 8, saec. XV.

521. fol. 112. - " Registrimi horarum Canonicarum partis yemalis ordina tionis dni. Reinhardi epi. wormatiensis , i. e. brevi a riun de

tempore et de sanctis.

522. fol. 61. -- Breuiarium

sanctis.

siue Registi-uni horarum canonicalium partis

, de tempore et de

estivalis secundum ecclesiam wormaciensem

523. Partiin chart. et partim membr. in 12, saec. XV, fol. 404.
Breviarium
d ari uni.

divini officii. - - Praeeunt,f. 1, officium

de passione

domini, f. 2, historia (officium)

de b. Virgine et f. 6v. kalen-

524 Partim chart. et partim membr. in 12, scriptus anno 1452, fol. 376. In duas partes divisus: prima a f. 1 ad 184, secunda
a f. 185 ad 376.
Benedictiones ad rnatutinurn f. 1 v. Kalendarium f. 2. -

Preces

maiores in quadragesima in matutinis et in vesperis f. 8. -

Preces minores f. 11. (Breviarii

maciensem

Preces ad quindecim gradus qui di-

cuntur post terciam regulariter f. 11 v.

divini officii) pars hyemalis secundumordinem Wor f. 13.

Hystoria (of f i cium) de praesentacione beateMarie virg. f. 364v. Sequitur Missa praesentacionis b. M. v. f. 370v. Lectiones in conceptione b. M. v. f. 371 v.
Officium s. Mauri abbatis f. 385.

525. Membr. in 16, saec. XV, fol. 486. In duas partes divisus: prima a f. 1 ad 237, altera a f. 238 ad 486.
Benedictiones et preces f. 1. Kalendarium et tabulao
temporum, ab a. 1420 ad a. 1472, f. 2. - Litania Psalterium, scr. anno 1433, f. 15.
Preces Libellus maiores et minores f. 100. matutinalis siue breuiarium

e ss. et preces f. 11.

secundum

Chorum

et mo-

dum maioris Ecclesie ...

(nomen ecclesiae abrasum) f. 106.

526. Chart in 12, scriptus anno 1440, fol. 141.

Breviarii divini officii pars hiemalis, cum kalendario.

527. Membr.praeterfolia aliquot chart. in 12, saec. XIV, fol. 142.

Breviarii divini officii pars aestiva, fine mutila.

173

528. Chart. in 12, saec. XV, fol. 61.

Breviarii divini officii Commune sauctorum .

529. Partir membr.partir chart. miscellanei^ 16, saec. in XIV

et XV, fol. 121.
1-76 manu saec. XIV: divini officii Commune manu saec. XV: sanctorum et diurnale f. 1. Inter Folla Breviarii Folia

f. 54 et 55 unum aut alterum folium periit.

78-121

P salmi poenitentiales et officium mortuorum f. 78. Initium evangeli! et passio D. N. I. Chr. secundum loannem f. 107.
Orationes ad D. N. I. Christum f. 115v.

530-531. Chartacei in 12, scripti annis 1514-1515.

530. fol. 133. - Diurnale, a laudibus fei'ialibus feriae secundae f. 1. Septem p sa 1m i poenitentiales et litaniae sanctorum f. 55. -- Preces
minores f. 60. - - Commune sanctorum secundum ecclesiam Worma-

tiensem; in calce adnotatur: compleui sabbat. 23 decembris 1514 , f. 63. - Diurnale sec. ordinem ecclesie Wormaciensis (de tempore) f. 78 v. - Pr opri uni sanctoi'um, pars hiemalis, scr. a. 1515,
f. 113.

Adnotationes imperfectae de apostolis f. 135v. 531. fol. 179. - - Kalendarium f. 1. - Diurnale de tempore f. 5. Diurnale Estiuale sanctorum >, e. P r o p r i u m ss. f. 44 v. - Di u ri.

nale dominicum et Commune

sanctorum,pars aestivalis, f. 121.

532. Membr. in 16, saec. XV, fol 195.

Orationes pr vivis et defunctis, et ad b. Virginem, f. 1 et 2 (f. 2

quaere post f. 14). Kalendarium f. 3. - - Hyrnni

terium et Commune

duo de tempore f. 15. -

Psal-

de tempore f. 16v.

Penitencialis (psalmus)

f. 175.

Sabbato et ad uesperas

p sai mi et antiphone f. 175v. -- Capitulade dominicapost octauam

Pentecostesusque ad aduentumDomini f. 179. Cantica trium Puerorurn, Symeonisetc. et Litaniae f. 188. - Folia 134-136, sua sede mota, quaere in fine codicis, initi et post f. 14. Codex fine
mutilus.

533. Membr. in 16, saec. XV, fol. 54.

Ordo diurnalis oificii divini.

174

534. Mombr. in 16, saec. XV, fol. a 65.

Kalendarium f. 1.

Psalmi

poenitentiales sub titulo: orcio acollitatusetc. , scr. anad b. Virginem, de s. Thoma, de proprio angelo, de reuelati beato Bernbardo
aliae varia marni f. 52.

no 1456, f. 13.

Orationes Versus
Preces

s. Barbara, f. 48.

a dyabolo ut qui eos quot-

tidie deuote dixerit non dampnabitur f. 48.

535. Chart. in 12, saec. XV, fol. 153, (chartae scriptae: 1-100,
105-124, 141).
Cursus (officium) de passioneXpi. f. 1. <.< Versus psalterii quos dyabolusreuelauit s. Ber bar do etc. f. 18. Interpretatio vocis italicae carina ; ine. Carina vulgare est italicorum f. 22 v.

Cursus (officium) de compassione b. Virginis f. 23. <Preces pr quadragesima f. 35.

Vigilie defunctorum f. 105. O rati o ad b. Virgoler f. 141.

536. Membr. miscellaneus in 12, saec. XV, fol. 108.

Officium s. Crucis, fine mutilimi, f. 1.
Sermones tres de verbis Ezechielis : Quatuor facies uni . IIIIor . penne uni , Evangelii : Qui manducai camera rneam et Psalmi : Cor

mundum crea in me deus ; prirnus ine. Quia spiritualia et inuisibilia nobis ignota sunt f. 28. Speculum conscientie; prologusine. Multe sunt scientiehominum sed nulla melior illa qua cognoscithomo deum et seipsum f. 32. Epilogus de fructibus divinae incarnationis, de nativitate Christi et de
conscientia ; ine. Amisimus per peccatimi propriam
f. 104.

excellenciam

Excerptuui ex s. Bernard corri(jat etc. f. 107v.

o; ine. Sicut multtudo fratrum ut errata

537. Membr. in 8, saec.XV, fol. 223; picturis illusfcratus.

De institutione horarum canonicarum et eiusdem utilitate, lingua germanica, mami saec. XVI, f. 1. Horae canonicae, antiphonaeet orationes de sanctis, cum kalendario.

175

538. Membr. in 12, saec.XV, fbl. a 204; picturis illustraius.

K a le n dar i uni f. 2. - Praeeunt, alia manu, ver su s rb.y turnici de horis canonicisin honorempassionis domini,et p re e e s variae;sequuntur preces aliae ad b. Petrum de Lucernburgo et ad b. Virginem.
Officium breve s. Crucis f. 9. Officia b. Virginis f. 11,

Defunctorum 66, - - S. Spiritus f. 103, - - S. Crucisf. 124. f.

P sai mi poenitentiales,litaniae niaiores, et preces ad Deum, ad b. Virginem, angeloset sanctos,(rubricae saepelingua gallica) f. 146. O r a t i o ad b. Virginem, gallica lingua, alia manu, f. 201v.

539. Membr. in 12, saec. XIII et XV, fol 132.

Cursus (officium)
VII

s. Marie , cum orationibus

defunctorum f. 59.

de sanctis,f. 1 v.

P s a 1m i et o f f i cium

Minus psalterium f. 103. Officium b. Virginis, manu saec. XV, f. 118.

540. Membr. in 12, saec. XV, fol. 270; picturis illustrati^.

Kalendarium O f f i cium
f. 64 v.

f. 1 v. b. Marie secunduin ordinem curie romane f. 8.

P sai m i poenitentiales, litaniae

Officium
in hora mortis

ss. et officium

defunctorum

beate Marie de compassionefilii sui quarn habuit de eo

sue f. 120.

Hore Matutine

sancte Crucis omnium

f. 143v. f. 175v.

sanctorum

Orationes

et antiphonae de sanctis Margareta, nthonio ,

Anna, Gergie, Petro de Luzemburc f. 196. - Insunt, f. 198, orationes pr defunctis etc. et, f. 202, septem gaudia virginia Marie celestia a beato Thoina martyre composita .

S. IERONIMI psalterium abreviatum f. 206. - - Sequuntur o rati on e s de passione domini, ad b. Virginem etc.

541. Membr. in 8, saec. XIV, fol. 40.

Officium beatae Virginis f. 1.

Opusculum de scientiis animarum separatarumet de earuni ora-

tionibus et suffragiis ine. Opusculum ; hoc duabus particidis distinguitur f. 28.

542. Chart. in 16, saec. XV, fol. a 117.

Cursus (officium) b. Mariae Virginis f. 1.

170

Of fi ei u m mortuorum 47.- Sequuntur, manusaec. vel XVI, f. alia XV

p r eees ad Deum,b. Virginem, sanctos et variae, septem sa1mi poep

nitentiales , cum litaniis s. Angus tini etc.

sanctoruin, et orationess. Birgittae,

Folia a et 117 membr. adhibita in compactionecodicis, fragmenta exhibent p sai te rii saec.IX vel X.

543. Chart. in 16, saec. XV, fol. 47.

O f fi cium defunctorum cum psalmis
s aneto rum.

poenitentialibuset litaniis

544. Membr. in 12, saec. XV, fol. 92; picturis illustratus.

Officium
sanctoruin.

defunctorum,cum psalmis

poenitentialibus etletaniis

545. Membr. in 12, saec. XV, fol. 40.

Orationes variae, psalmi pr defunctis et litaniae sanctorum.Initio : Ein gut warheit , i. e. narratio, lingua germanica, de efficacia
precum pr defunctis; ine. Es ivas ain fraw in ainem chloster -

.<. Das sint die sieben fraewd (beatae Mariae Virginis), item lingua germanica; ine. O Maria saelden fruht f. 39 v.

546. Membr. (folla ultima chartacea)in 12, saec.XV, fol. 214.

Cursus (officium) beate Marie virginis , commemorationes de sanctis , officium defunctorum, benedictiones et orationes pr obtinendis indulgentiis a pontificibus Pio II et Eugenio IV largitis. Fragmentum, lingua germanica, adhibitum in compactionecodicis,
f. 214.

547. Chart. in 8, saec. XV, fol. 155.

Officium Breviarii
rum hiemale

b. Virginis per annum f. 1. divini officii pars estivalis f. 13. f. 92 v. Commune sanctorum

Proprium sancto-

f. 129.

548. Membr. in 8, saec. XV, fol. 75.

Hymnus Stabat Mater f. 1.
f. 2. P r e e e s variae

O r a t i o ad s. Bartholomaeumapost. f. 59 v.

Cursus(of f i cium) de passione domini f. 60.

177

549. Memljr. in 12, saec. XV, fol. a 34. Orationes varia marraad deum et b. Virginem,lingua gallica. SequunturPreces de passione domini, psalmi poenitentiales, orati on e s de sanctis etc. latine et gallice. 550. MemLr. in 12, saec. IX, fol. 24.

Ordo precuin in depositione mortuorum,initio et fine mutilus. ( Orationesin ipsa Lauatione quae scraperdici debent f. 3v. seqq.
incipiunt: Suscipe dne. animam semi tui . re.uertentem te utstem ad
caelestemindue ).

551. Partim membr. et panini chart. in 12, scriptus anno 1447,

ibi. 48.

,< Orationes per totani ebdomadam f. 1. Hynanus de Veronica; ine. Salite scinda facies mei redemptoris
f. 48. Pi e tur a imaginem ipsam exhibens f. 48 v.

552. Cliart. in 12, saec. XV, fol. 120.

Responsoria cura notis musicis.--Foliis varia inanu, preces, etiam germanica lingua. 113-116 insertae sxint,

553. Chart. in 12, saec. XVI, fol. 110.

Responsoria cum notis musicis.

554. Membr. miscellaneus in 4, saec. IX, fol. 13.

Fragmentum defensionis librorum patris nostri The o dori (episcopi cantuariensis) et maxime libelli penitentiae (titulus ex ipsis
verbis fragmenti desumptus) f. 1. Excerpta de poenitentia, baptismate et continenza, in codice adtributa

Augustino, Basilio, Hieronymo-, item ex Gregorio ad Leandrum Spolitane (sic) urbis episcopum et ex lili moraliorum (sic)
libro ; ine. Paenitentia desperatae saluts remediim essenemo qui nesciat
dilectissim in domino f. 2.

Dormii EGBERTIarchiepisc. eburacen(sis) poenitentiale ; ine. Institutio ilici sancta quae fibat in diebus etc. f. 5.

Item (alluci poenitentiale breve); ine. Pro ebdom,CCC psalm. fedendo genua f. 12. Ammonitio Bedae , (i. e. poenitentiale); ine. S quis uoluerit diuino amore ammonitus cum lacrimis deo conjtteri peccatasua f. 13.

178

555. Membr. in 8, forma oblonga, saec. IX vel X, fol. a-b 40.

Hymnus in festivitate scae.Mariae; ine. Quemterra pontus
ethera colunt f. a.

Item alius (hymnus) de virginibus; ine. <.< coronauirgiIhu.

num f. ctv.

CHRODEGANGI episcopi metensisstatuta Monachorum facta tempore

Pipini regis (titulus nianu saec. XV) f. 1. Interrogationes faciendae ad confitentem, lingua germanica; ine. Quis-

quis tibi uoluerit confessionem facere sinceriter interroga illum , alia manu
paulo reccntiore, f. 40 v.

556. Membr. in 8, saec. IX vel X, fol. 47. Sci. BASIMI ep. liber de spirituali niilitia (verba haec ultima
manu saec. XV);
aurem tuam

ine. Audi fili

ammonitionem patris tui et inclina

ad uerba mea f. 1.

Homiliae XVIII,

seu excerpta inscripta :

Sci. Augustini epi. ; ine. Hodiae (sic) natus est dns. noster ihs. filius dei uui qui est etc. f. 13. Omelia sci. Augustini epi. ; ine. >< frs. dilectissimifaciamus O bonum, des. Monachi autem sci. et scae.uirginis (sic) et omnessci. ac fidelis (sic) cum Xpo. regnabunt etc. f. 13 v. Gloria tibi (titulus hic aliique f. 19; 23, 28, facile ultima verba sunt homiliar. praecc.); ine. Ephiphania (sic) enim grece dicitur quod est
apparatio (sic) etc. f. 16.

*< Bono animo ; ine. Non timet qui non timet tres saltus regis
immo omnis hominis f. 19.

(Sine titulo); ine. Magnum uero sacramentum quodnobisa deoper Xpm. donatimi est qui non solum dscendit (sic) de caelo f. 20. Sci. Augustini epi. ; ine. O frs. dilectissimi magna indignatio (sic) est qua nos Xps. dignatus est adsumere etc. f. 20v. Sci. Augustini epi. ; ine. O frs. dilectissimi oportet nos renouari in meliora f. 22.

In linein soli. (i. e. saeculi) ; ine. Oremus dnm. ne audiamus

illud quod dicitur in euangelio etc. f. 23. Sci. Angustiili ; ine. Penticosten hodiae caelebratur (sic in
omnibus) in nobis f. 24.

Omelia sci. Augustini

ramus nobis cor nouum f. 25.

; ine. O fratres dilectissimi praepa-

(Sinetitulo); ine. O frs. dilectissimitimendus ille (sic)quodns. est

proposuit uenire cum fiamma ignis f. 26.

Mirabilis est ; ine. Septem specie-m in monastero) (sic) quae

necessaria sunt essediligenter custodire f. 28.

179

(Sine titulo);ine. Vosenim fra. sinetitulo in libertatem uocati

estis f. 28 v.

(Sinetitulo); ine. Amantissimi adtendite frs. mandata scribturarum (sic) f. 29.

(Sinetitulo); ine. Scrpturae diuine recitantur obaliamcaunon

sam etc. f. 29 v.

Sci. Angus tini epi. ; ine. >< -Frs.carissimi in his conroboramini f. 30.

(Sine titulo); ine. <-< habitatio hominis in hoc mundo f. 30 v. Ita

(Sine titulo) ; ine. Dct enim sca. scribtura (sic) prope est uerbum f. 31.

Sci. Effrae omelia de die iudicii (inscripseratlibrarius: Sci. Augustini , qviaeverba deinde delevit); ine. Obsecroigitur uos frs. kmi. uenite proiciamus a nobis omnemsollicitudinem f. 33 v. Exempla et monita moralia, fine mutila; prinium sine titulo ine. Duo frs. carnalesuenerunthabitarein monasterio quoddam(sic) f. 38 v. Sequentium titilli sunt : Viuit dns. f. 40, - - Vitas patrum , - Item Vitas patrum f. 41, In primis de timore dni. f. 42, - De dilectione di. et proximi f. 42 v. De cantate f. 43, - De amicitiis f. 43 v. - De sapientia f. 44, - - De patientia f. 44 v. De indulgentia Inimicorum f. 45 v. - - De humilitate f. 45 v. De paenitentia f. 46, - .< perseuerantibus f. 47. De

557. Membr. in 8, saec. IX,

ibi. 19.

Sci. BASILII admonitio , i. e. regula; ine. Audi fili admonitionem patris tui et inclina aurem etc. f. 1 v. - Adnotatur, f. 1, mami saec. XIV,

hoc codice, olim s. Nazarii in Laurissa, praeter regulam s. Basilii, contineri Smaragdi diadema monachorum, quod mine deest.

558. Membr. in 8, saec. XII, ibi. 194.

CASSIANI collationes(quatuordecimi. e.) abbatum Cherirnonis tres, Nesteronis duae, Joseph duae, Ppiamonis (sic) , lohannis ,
Pinufii (sic) , Theone tres, Abrahe .

559. Membr. in 8, saec. XII vel XIII, ibi. a 120. Fragmentum antiphonarii saec.XII, cum notis musicis,

f. a.

CASSIANI institutionum. libri XII, quibus singulis praepositaest tabula capitulorum, f. 1. De LXX ebdomadibus ine. Ait angelus danieli. Adtierte sermo; nem . et intellge uisionem(etc.). In sacris litteris ebdomada pr septem una annis accipitur f. 119.

Monita ad monachos ad omnesfkleles, canninerhythmico; et

ine.

180

Fratres interestnostrasilentiumamare\\ Commissa preterita ad mentem

reuocare f. 120.

560. Membr. in 4, saec. IX vel X. fol. a 110.

CASSIANI collationes (septem, e.) abbatum Pafnutii , Danihelis, i.

Scrapionis; Sereni duae et Isaac duae. Praemissa est tabula. 561. Chart. in 4, saec. XV, fol. 329. CASSIANI collationes (deeem,i. e.) abbatum Moysi duae, Pafnucii , Danielis , Serapionis, Sereni duae, Theodori , Ysaac
duae, f. 1.

Liber visionum Elysabeth

ancille dei ; ine. Fuit in diebus

eugenii pape in finibus treverensis dioceseos (sic) in cenobiocui nomen sconaugia etc. f. 155.

CESARTI monachi in valle sancti Petri epistola ad dominuni Pe trum priovem de loco sce. Marie in diuersa eius opuscula f. 259v. Sequuntur ei u s d e m Sermones totius anni f. 262 v. et Serrnones de

soleninitatibus beatae Virginis, cum praefatione ad Alardum presb. et mouachum (ultimus, de annuntiatione,imperfectus),f. 322.

562. Membr. in f. saec. XII, fol. 147.

CASSIANI collationum patrum pars secunda et tertia f. 1.
Sci. IHERONYMI de illustribus viris f. 119 v.

-<GENNADII presbiteri massiliensisde illustribus viris f. 136. quitur tabula capitulorum, manu saec. XV.

Se-

BEDAE loquela digitorum ; ine. Centesimus sexayesmus de et et tricesimusfructus f. 145v. (Ex eod.) de locis Iherusalem ; ine. Si quis ab occdentispartibus f. 146.

Antiphouae et responsoria de s. loanne Baptista, fragmentuui libri liturgici cum notis musicis, manu saec. circiter XII, f. 147.

563. Membr. in f. saec. XI vel XII, fol. 141. LUTHFRIDI dystichon de codice oblato s. Michaeli, litteris rubricatis, f. 1.

CASSIANI Castorium ad papamde institutionibus religiosorum f. 1v. Excerptaex homiliis Gregovii et B eda e in Lucani,et Augustini in lohannem f. 44.

BAEDE prbi. omelia lectione ev. sec.Lucani: I. i. t. (sic) de s.

Exiit edictuma Cesare Augusto. ut describeretur uniuersus orbis f. 44v.

Excerptaex tribus homiliis in Lucani: I. i. t. d. I. d. s. parabolanihauc.Homoquidam nobilisabiit in longinquam regionem (etc.);

181

ine. Omnis euangdii kmi. textus in latthaeum: I. i. t. d. sci. frs. ;

I. d. s. vigilate quia nescitis(etc.) ; ine. Hic ostenditurapertequarae (sic) dns. die iudicii ; in eiusd. ev. : I. i. t. d. I. d. s. ecce ego mitto uos sicut agnos (etc.) ; ine. Multi cum regiminis curam
suscipiunt f. 45 v.

Ho ni il i a de natali domini, initio carens, des. bonaenrae. uoluntati

donasuaeperpetuati pacispromisit ihs. Xps. (etc.) f. 40.

Benedictiones super carnesin Pascha, casei , ouorum , lard(i) , super carnesouiuni , agni in Pascha, lactis et niellis , ad tonsuramcapillorum , ad clericuni faciendum* ( ad deponendam
comam et ad barbam tondendam ) f. 47.

GREGORII Moralia in expositione beati lob per contemplationem sunipta , Pars quinta (a 1. XXIII ad XXVII), f. 48, et Pars ultima (a. 1. XXXII
rii m in loannem

ad XXXV)

f. 107. Liber XXXIV

initio caret.

Folio 131, post librum XXXIII,

et Lucani.

inserta sunt excerpta trium ho milia-

Benedictiones
panis etc. f. 141.

uvae vel fabae , ad fruges nouas , vini ,

Mensura monocordiWidonis ; ine. In primis ad laevatn scribe litteram F de qua ad finem VIIII passuumb etc. alia nianu, f. 141v. Contra cadentemniorbum >>(exorcismus) ine. Efjo sum crux be; nedicta de Ugno vitae , item alia manu, f. 141v. Adnotationes de t o n i s musicis, cum n eu mi s, alia m. f. 141v.

564. Membr. in 4, saec. XII. fol. 104 (pag. 208).

Statata monachorum cluniacensium, duobus libris divisa, quibus
praemittuntur capitulorum tabulae, f. 1. Hi sunt libri huius aecclesiae(sic). Missales VII. Lectionarius unus

et alius cum aliquibus euangeliis etc. f. 104 (pag. 207). Pro quibus defunctis et qnomodo missae canantur in monasterio; ine. Omnibusabbatibus nostraefraternitatis defunctisaliisque quibuslibet plenamfraternitatem habentibus tricenariuin absquepraebendisfacimus
f. 104 v. (pag. 208).

565. Membr. in 4, saec. XIII, fol. 133; picturis illustratus.

Peregrini (i. e. CONRADI HIRSAUGIENSIS) presbyteri Speculuui virginum seu dialogus cum Theodora virgine.

566. Clnrt. pr.ieterfolia aliqnot membranacea, 8, saec. fol. 339. in XV,

(ZMARAGDI abb.) Dyadema monachorum f. 1.

182

B. GREGORII NAZIANZENI liber apologiticus(sic) ex translatione

Rufini , cum prologo, f. 98.

Mag. NYCOLAI LIRA responsio ad quemdamludeum ex uerbis DE euangelii sancti Mathei (sic) f. 124.
IOHANNIS RvppA procurai. Marchie ord. fr. minor. determnatioDE
nes f. 158.

RABBI SAMUELIS tractatus

ad Rabbi Ysaac .< translatus

de arabico in

latinum per fr. Alfonsum

Bonihominis

hyspanum, a. 1339,f. 321.

567. Membr. in 4, saec. XIV, ibi. 25. Copie privilegi ormai ordini (cisterciensi) a summis Pontificibus concessorumquorum originalia in Cystercio conseruantur, i. e. Bullarium cistcrciense,continensprivilegia pontificum: Lucii (III), Eugenii III , AnastasiiIII (1.IV) , Adriani III (1.IV) , Alexandri III , Urbani III , Honorii III , Gregorii IX , Innocentii IV , Alexandri IV , Urbani (IV) , Gregorii X , Innocentii (V), Nicolai (IV), Bonifacii (Vili), Clementis V . - - Sequuntur, varia manu, privilegia
Clementis VI et loannis XXII.

568. Membr. in 4, saec. XIV,

ibi. 188.

De diuino officio uno eodemquemodo ab omnibus celebrandoet de

libris corrigendis et consuetudinibus (carthusiensium) non immutandis ;

ine. De officio diuino cap. 1. Primum capitulum hanc habet contnenciam v> f. 1.

,< Mag. GUILLELMI Yporegia de

cognominoGRASSI tractatus de ori-

gine et veritate perfecte religionis contra detractores sancti ordinis Carthusiensis , compositus anno (etc.) MU. ccc xiin , transumptus (etc.) anno domini M ccc LXXXU, f. 169.

Mag. ARNOLDI VILLANOVA DE tractatus brevis contra illos qui detrahunt Carth(usienses) quia denegantesumcarnium eciaminfirmantbus
f. 186.

Ordo officiorum in festo undecim

m il i uni virgiaum f. 188v.

569. Chart. in 4, saec. XV, ibi. 238.

Fr. HUMBERTI (DE ROMANIS),nacioneburgundi , post beatum Doininicum magistri ordinis predicatorumquinti , expositio regule beati

Augustini. - - Sequuntur,f. 222, tabula capitulorumet, f. 225, tabula

rerum ord. alphabetico.

Versiculi ad monachos; ine. Auditis gallis si non surgis neque psallis , inserti f. 221v.

183

570. Chart. in 12, saec. XV, fol. 310. Expositio regulae s. Augustini;
ultima lacera et mutila.

prologusine. Inter salubres

occupacones habere, quas debet reliyiosus meritoponitur regula folia ; 571. Membr. miscellaneus in 4, saec. XII-XIV,
Folia 1-25 manu saec. XIV:

fol. 94.

Constitutioues generales(fratrum minorimi) reformateper reuerenduui... fratrem Michaelemgeneralemministrum , a. d. 1317, f. 1.

Folia 26-06 mami saec. XIII vel XIV:

Formularium i uri 5 ine. In noie. (Ini. am. Anno eiusdem.A natiuitate . M . CC LXX Vili (etc. ) Quoniam plerique causavi principalem
iuris cuilis nec non et canonici nescientes etc. f. 26.

MARTINI FANO DE formularium super coutractibus et libellis de factis

sepius accidentibus , compilatimi a. d. 1278, f. 32. Libellus iudicialis et decretum de ratione reddita tutelae Dominici,

filii quondamActonis, admimstrataeper Conradum Leti patruum eius; actum in palatio communisFani (sine temporis nota), f. 59v. Instrumentum comproniissiin electionempastoris plebis sci. Saluatoris , absque anni nota, f. 60.
Quibus modis interrumpitur prescriptio ; ine. .< Quatuordecm

sunt modi interrumpende prescriptionis f. 61.

ROLLANDINI BONONIENSIS flores (de testanientis); fine carent, f. 63 v.

PELAGIIepistola ad Deraetriadem,initio imitila, manu saec.XII, f. 67.

572. Membr. in f. saec. XV, fol. 55.

Regestum privilegiorum ordinis hierosoly mitani hospitalisbeatae Mariae Teutonicorum, i. e. Litterae, munimenta, concessiones,priuilegia et indulta suinmorum pontificum Honorii III , Gregorii IX , Innocenti! (IV), Alexandri IV , Clernentis IV , Urbani IV , Nicolai IV , Bonifacii IX , Martini V , Eugenii IV et Synodi Constantensis, transsumpta et vidimata a card. luliano Caesarini

( titulus ex prima rubrica et verbis epistolae praeviae luliani Caesarini) f. 1.

Imperatorurn, regimi et principum privilegia,

latine et germanice, f. 26.

pr eodemordine,

573. Membr. in 8, saec. IX, fol. 27.

IOSTINIANI imperatoris piissimi edictum rectae fdei confessioneni continenset refutationem heresium quae aduersantur catholicae dei ecclesiae , i. e. de condemnatione trium capitulorum.

184

574. Memlr. in 4, saec. IX, fol. 151; picturis illustratila.

Collectio canonum gallicana, fine mutila: In nomine . dni .

Ihu . Xpi. incipit. canon nicaena.

de scis.canonibus brevitatis studio. .

ut quodopusest: celeriuspossit invenire: aliqua capitula. quae prasenti

tempore necessaria minime videbatur (sic) omisimus. totum tamen . in :
hoc libello transtulimus . quicquid oportunum : ac necessarium . omni-

bus aeclesiis noueramus (sic in omnibus); sequitur tabula capitulorum I-XXXII, f. 3.

(I) Synodus nicaena , (canonesXVI), f. 4v. - Incipit capitulum de suprascriptis canonibusid est nicaenis. CCC . XVIII. episcoporum (ex Sardicensi) f. 5v. (II) Synodus arelatensis (Ili) Incipiunt . auctoritatis (prima, canones XX,) f. 6v. . uel canonia . (sic) urbicani . In-

nocentius Exuperio . episcopo tolosano f. 8. : (IV) Item ad locum de supra(dicta)auctoritate (Innocentii) f. 8 v. (V) Z o s i m u s Isicio episcoposolinitano (sic) f. 9. VI. Caelestinus . uniuersis episcopisper Apoliam . et Gralabriam (sic) . constitutis . ; (insunt fragmenta ex ei u s d e m epistola ad
episcopos prov. Narbonensis et Viennensis), f. 10.

VII. Incipit epistola decretalis sancii Si r i e i i episcopi urbis Romae f. 11 v. - Item ad locum de ipsa synodo (i. e. excerptaex ead.
epistola) f. 12v.

Vili .Innocentius
radomagensi (sic) f. 13 v.
VIIII
f. 15.

. Victurio (i. e. Victricio) episcopo ad locum. .

fratri Paulino I) amasti s f. 15.

. Dilectissimo

X. Incipit tractatus sancti . Agustini

..< XI. Dilectissimo fratri Caesario Simachos

(sic) ad competentes
(sic) f. 16.

XII. Tituli infrascripti . a sancto papa Io nanne (II) de sede apostolica sunt directi (ad Caesariuni episc. arelatensem) ex canonibus . apostolorum. XXV . f. 17v. XIII . Synodus africana Episcoporum ducentorum quattuordecem . statutae aeclesiaeantiqua (sic in omnibus) f. 18 v. <-< XIIII . Statuta synodi . apud eclesiain ualentinam . sub d.mi . id. iulias Gradano . lili . et Equitio consci, ad locum (sic in omnibus)
(canones tres) f. 25.

XXV (sic) . Synodus foroiuliensis .

. ad locum, (i. e.epistola

synodi valentinae ad clerum et pop. foroiulienses), f. 25v. <.< XVI . Synodus reiensis f. 26.

XVII.

Synodus. arausica , (i. e. arausicanae primae cano-

nes XX), f. 28.

X<;III (sic) Synodus asensi s (prima, . .u canones f. 30v. VI,)

185

Xc^III. Synodusarelatensis
XXI . Synodus arausica

(secunda, canones XXXI,) f. 32.

(secunda) f. 35v.

(XX) Dilectissimofratri Caesario(arelatensi episc.) Bonifati us (II) , (approbatio synodi arausicanae secundae), 44. f.
XXII . Sinodusagatensis >">, (canonesXXVII), f. 47.

XXIII . Sinodusaurelianensis (prima,canones XXII,) f. 49. XXIIII . Synodusepaonensis , (canones XXXI), f. 51v.
XXV . Synodus. arelatensis (quarta) f. 55v. XXVI . Synodus carpentoratensis f. 57. XXXc;! (sic) . Synodus uuasensis (sic) ad locum , (syn. secundae excerptum primi canonis),f. 57 v. (XXVIII) Ex constituto synodali . apostolicacsedis. Inter cetera ad locum, (i. e. Symniachi pp. in synodo rom. quarta), f. 58v. " XXXtjIII (sic) Incipit praeceptum. immo lex a gloriosissimo rege

Theoderico

contra illos sacerdotes substantiam qui eclesiae directo iure

aut uindere (sic) aut donare praesumunt f. 59. (XXIX) Incipiunt capitula sancti Agusti ni quaedebeantpublica voce : relegere et manu propria suscribere (sic). In quibus suspicio est . quod manichaei sint f. 60. - - Sequitur, f. 63v. In Xpi. nomine ego Prospera hanc cartholam (sic) anathcmatismanicheorumrelegi et (etc.)
suscripsi (etc.) not. sub d. (i. e. notavi sub die) XIII. iun. uc (i. e. viro ci.) consol. . kal. decemb. Olibrio

XXXI
f. 66 v.

(sic) . Sinodusaruerna

(prima, canonesXVTI,) f. 64.

(tertia,canones XXXVI,)

XXXII(sic).Synodus

aurelianensis

(XXXII)

Item. Incipit (sic) aurelianensis

(concilii quarti ca-

nones) facti in die quarta . Basilio . ne . consol. " f. 73 v. Incipit constitutio apostolicae sedis (pr episc. augustodunensibus:)

Silvester eps. uniuersis epis. per Gallias . et septemprouintias f. 85. (Z)osimos (sic) uniuersis. In uiennensi et narbonensi. et septem
prouinciis epis. constitutis f. 85 v. Auitus episcopus . Victori episcopo . de basilicis haereticorum non recipiendis . f. 86.

Canones attrelenianensis
tertiadecima . f. 90 v.

(sic, concilii quinti) facti indictione

Dionysii (Exigui) epistola ad Stephanumep. de translatione regularum ecclesiasticarume graeco in latintim f. 99. - Incipiunt capitula canononum(sic) scorum. apostolorum f. 99 v. - Incipiunt regulae ecclesiasticaescorum. apostolorum. per sanctum Clementem prolatae f. 101. Concilii sub sancto Bonifacio episcopocarthagenensis aeclesiae celebrati . acta pridiei , incepta anno secundogloriosissimi regis . Hil24

186

derici. non. februariasKartkagincin secretarlo . . basilicae rnartyres sci. . Agilei (sic in omnibus) (insunt excerptaex conciliisantiquioribus)
f. 106. Incipit diei (sic) secunda anno secundo gloriosissimi regis
in secretano. basilicaesci. mar. Hilderici die nona . id. feb. Cartilagine tur f. 138v.-144) f. 124.
Incipit pactio XV . sinodi calcidonensis, (i. e. tituli canonum actionis XV), f. 127 v. - Ex synodo calcidonensi , (i. e. canones eiusdem actionis), f. 128 v.

Agilei (i. e. eiusdem concilii sessiosecunda; interrupta f. 127 sequiv.

Item ex concilio carthaginensi

f. 134v.

sub donino Aurelio episcopo

Exeniplar epistulaegeneralis quae ad epis. (sic) inuitandos in causa insulac . lerinensis rnissa est f. 144. - Incipit Institutio scor. episcoporuni Rauenni . Rustici . Nectarii . Fiori . Constanti. Asclipi . Maximi. Insti . Saloni . Ingenui . Enanti . loteci . Crisanti . In causa Insulae lerinensis . (sic in omnibus) , (i. e. concil. Ili Arelat.) f. 145.

Incipit . fides . catholica. beati A t a n a s i . (sic) epi. : .Quicumque

uult
f.

saluus

esse f. 146.

Capitulare (Pippini,
147 v.

a. 754-755) centra inhonestos laicos et clericos

Lex niosaica de leprosis f. 149. Interrogationes Agustini (sic) epi. et responsiones Gregorii papae; ine. Cum una sii fides f. 149v. Breviariurn ordinis (monastici) de missarum solemniis iuxta
auctoritatem ecclesiae romanae et regulain s. Benedicti celebrandis, (ex

vet. Inventario , nunc deestabscissis foliis); ine. Qualiter in coenobiis fideliter in domino servientestam iuxta auctoritatem catholicae atque apostolicaeRomanaeecclesiae etc. (hoc initium ex Balleriniorum app. ad Opp. s. Leonis, P. II, e. X, 3) f. 152.

575. Membr. in f. saec. IX vel X, fol. 158.

De figuris rhetoricis; ine. Efexegesis. est exaggeratiorei . ut quae cura boum. qus cultus habendo(sic) sit pecari , manu saec. XI, f. 1 v.
S. GREGORII Magni De uiro contra uoluntatem uxoris in monasterium

ingresso. etiam si tonsuratus fuerit uxori ornnino reddendo, Ex regesto par . I . kap. CLXXX ad Adrianum notariuni panormum (sic)
f.2v.

Diuersi canones conciliorum

Spanie

(ita f. 158v. in calce

codicis ; est collectio canonum hispanica) :

Concilium Toletanum (primum). X . et Vili. Epor. f. 3. Regulafidei catholicecontra omneshereses et quammaxime contra .

priscillianistas episcopi . quam terraconensae lusitani. beticefece(sic). et .

187

runt. Et cum precepto papeurbisRomae Leonis Balconium galad epm. liciae transmiserunt. etiamet suprascripta ipsi . XXII. canonum capitula
statuerunt . in concilio toletano f. 4v.

Toletana SinodusSecunda Acta a Vili . episcopis f. 5v.

Toletana sinodus.III (i. e. tcrtia) . LXXII . eporum. In qua

arrianaheresis Spania in condemnatur f. 6v. -- Synodus Toletana in

Urbae (sic) Habita Eporum. Sexaginta Octo . f. 11. Gesta Synodalia in toletana Urbe . Conciliimi LX Eporum. Spanie Et G-alliae Prouintiarum Editum . Anno Tertio RegnanteDomno Nostro GloriosissimoPrincipe SisenandoRege. Dee. Hera DCLXXI , .
( Synodus toletana quarta ), f. 13 v.

Clm. (i. e. Concilium) toletanum

(quintina) Viginti quatuor

eporum. Hera DLXXXIIII f. 21 v. Item clm. Toletanum (sexturn) Sex Eporum. f. 22 v.

Sinhodalae Decretum (septimum) toletana urbe XXX Eporum. in Concilio . gestum . Ann . V . ClementissimoDomno Nostro Cindasvindo
rege . Regnante . Die . XV . kal. Novemb. Hera . DCLXXXIIII (sic in omnibus) , folio avulso fine caret, f. 26. Sinodus in toletana urbe Habita VIIM' (i.e.septimus, 1.octava) , initio carens, f. 28. Sinodus Habita in toletana urbe . Vili (alia manu corr. VIHI)

Pridie kl. novemb.Epor. numer. XVI . Ann. VII RecesvintoGloriosissimi

Princp. In basilica scae.Mariae seinper virginia . Hera . DCLXVIII.
f. 36.

Synodus (decima)in toletana urbe Die kl. decemb. Anno . Vili Gloriosi Domni. nri. Religiosissimi Recesvinti Princip. Hera DCLXXVIII .
f. 38.

Vuielrud . Tinederat >"-, nomina inserta, manu saec. X, in margine f. 39. Gesta synodal. concilii t o1e t a n i . XI . Acta In urbe regia, In tol.

sede. a . XVII Epis. Anno . lili

die . VI. id. nov. He.

. Regni gloriosi Princip. Wambani . Sub

DCCXIII . f. 41.

Acta sinodalia concilii Toletani . XII . urbe regia celebrata. Sub die . V . iduum lanuar. nera . DCCXVIIII f. 45 v. In fine legitur Consummatum est hoc sanctum concilium Die octavo kl. feb. anno felict.

(i. e. feliciter) I. Serenissimi domni. nri. Ervigii Reg. Hera DCCXVIIII. . Gesta sinodalia habita XIII in urbem T o1e t ain (sic) sub era Dccxxi anno regni excellentissimi Eruigii principis lili0 f. 51 v.

Gesta sinodalia (i. e. conc. tol. XIV) . q. acta sunt a Presulibus

Carthaginis prun. (sic) adsistentibus etiam uicariis presulum in urbe toletana . in ecclesia beatae . uir. Marie . sub. d. XVHI . k. dcmrs. (i. e. decembris) anno .V . gloriosi principis Eruigii era . DCCXXII f. 60 v. .

Sinodus toletana

. XV . LXI . episcoporum Acta anno prim. .

188

Serenissimiortodoxi EgicanisPrincipis subdie. V. Ids. Mis. era . Dccxxvia

f. 63.

Synodus toletana

. XVI . f. 70v.

SinodusToletan. XVII f. 82; in fine, f. 87, inserta plagula

membranacea qua: lex confirmation. concilii , manu saec.XI, omissa in
in codice.

Papae Damasi epistolaad Paulinum antiocenumepm. f. 87. Eiusdem pape (confessiofidei) ad eundem Paulinum f. 87v. Siricii . pp. epist. per diuersos epos,niissa aduersuslobinianum hereticum eiusq. sotios. ab aecclesiae unitate removendos (sic in omnibus) >-> 88. f. Eiusd. epistola per diuersos episcopos directa f. 88v. Hormisde pape rescriptum ad episcopos betice prouincie directum f. 89 v.

Vigili (sic) papae epistola ad Profuturum epm. f. 90. Grregorii papae epistola ad Leandrum spalitanum (sic) epm.
f. 91. - - Sequuntur eiusdem catori, quaere f. 101-108. epistolae duae aliae ad eundem. Fo-

lium 92 ultimum est quaternionis Vili; Canonconcilii effesana

Nestorium sunt f. 93.

quaternionem IX, post X collo-

prima (sic) . CO . epor. habitusadversus

Regulae cangi*ensis
numero XX f. 96.

(sic) que post nicenum concilium expositae concilii exposite aput Antiochiam in ence-

Regulae antioceni
niis f. 96 v.

Concilia gali i e ar. ecclesiasticar.rerum gestar. In primis concilium arelatensepriinum f. 99. Concilium Arelatense secundurn (finem quaeref. 109) f. 99v. Sinodus quae gesta est in provincia Lusitaniae apud urbem. Emeritam. Quae caput eius dinoscitur esse. XII . episcopisin unum
collectis . die . Vili . Iduum Novembrium . Anno . XVIII . serenissimi. et

piissimi Recesvinti regis . Era . DCCIII f. 101 (v. f. 92). . Sententie q. in veteribus exemplarium conciliorurnnonhabentur sed a quibusdam in ipsis inserta sunt (sic in omnibus) ; ine. De rebus episcopis propris - Adquisitis qucquid eps. de suo proprio habeat (tituli
sunt XXIII) f. 106v.

Actenus digestis conciliis scor. patrum sequuntur decreta presulum romanorum ; ine. Prcfatio. Sedisapostolice presulum constituta

f. 108, post paucosversus interrupta, toto reliquo folio vacuo relicto

(cf. f. 92).

Concilii arelatensis Concilium arlaten

secundipaginaultima (v. f. 99v.) f. 109. (sic) tertium . XIIII . epor. habitumHera .

189

ceco. LXI , Martianoaugusto regnante Phelioneet lunco Malone (sic)

consulibus f. 109.

Valentinum conciliuin episcoporum ccccxm, sub XX . Hera

Gratianoet et (sic) ValentinianoImperatoribuslili. .
no . Ili. et Quintiano Consulibus . f. 109v.

Idus lui. Grada-

Concilium Tauritantium (sic) habitum f. 110. Concilium R e g i en s e . XIII. epor. habitum Hera . CCCCLXXVII , sub imperatoribus Theodosii minoris et Valentiniani Theodosiosepties
et Fest(o) consulibus (sic in omnibus) f. 111.

Co(n)cilium arasicum (sic) XVII episcoporumhabitum hera . CCCCLXXVIIII Theodosii minoris temporibus sub die septimo idus . , Novembris . Cyro consule in ecclesiaiustinianensi f. 112v.
Concilium vasense
Consule Sub Die Idus

habitum . Hera CCCCLXXXma , aput .

f. 113 v.

Augustinum episcopum (etc.) Theodosii Minoris Temporibus Dioscoro

Novembris

Concilium agatense XXXVepiscoporum habitum.Hera.DXIIII. , Anno vicesimo secundo Alarici regis sub die tertia idus septembris
f. 114v.

Concilium aurelianense habitum. XXVIII episcoporum f. 119. Diversi canones ecclesiasticar. gestar. rer. Hispaniae prouintiae. In primis concilium eliberritanum (sic) . XVHI . epor. Constantini temporibus gestorum (sic) eodem tempore quo nicena sjnodus habita est
f. 120.

Concilium Terraconensi
f. 123 v.

epor. X . habitum . Hera DLIIII . . VI . epor. habitum . Hera . DLV . ,

Concilium Gerundense
consule f. 125.

anno septimo Etuterici (sic) regis . VI . Id. lun. Agapito vie. con. (sic) Contili (1. Concilium) cesaraugustinum
f. 125v.

. XII . episcopor.

Concilium Helerdense . Vili . epor. gesturn Hera DLXXXIIII , anno XV Theuderici regis. Sub die Vili . id. Aug. f. 126. SinodusHabita . VIIII . (1.VI) Constannopolinn (sic) . CLX. trium epor. extra uicarios X qui ad uicem suorumpresulum subscripserunt temporibus Constantini imperatoris . Era . Dccxxa, i. e. Secundum Concilium constantinopolitanum f. 128. Insunt epp. Leonis (H) pp. , uniuersis acclesiarum (sic) Xpi. presulibus per Spaniam constitutis , ad Quiricum et ad Simplicium comitem B en ed i e t i pp. ad Petrum no: tarium; et Leonis (II) pp. Erugio (sic) regi . Secundumconcilium uasense . XII . episcopor. f. 135.
Aliud concilium aurelianense f. 136.

Sinodus epaunensis

. XXIIII

episcoporum f. 138v.

190

Sinodus Carpentoratensis undecim episcoporum f. 140. Concilium Vernense (i. e. Arvernense primum) f. 140. Epistola L. conciliimi undecim episcoporumde civitate Arvernense Ad regem Thodobertum (sic) directa f. 141.
Concilium aruernense (secundum) f. 141 v.

Concilium valentinurn.
f. 143.

VI. episcoporum hera habitum DLXXX . . VII . eporum. (etc.) cur-

Gesta synodi (primae) bracarensis

renti Hera . DLXVIIII . f. 143v.

Synodusbracarnsis (sic) secunda(etc.) currentehera DCX anno . secundoregis miridie (sic) kal. lanuarii f. 145v. "' Itera ex synodo Lucensis (sic) f. 147.

Martini

Bracarensis episcopicanonesex orientaliumantiquo-

rum patrum synodis excerpti et emendati f. 147. Concilium bracharense (tertium) quod factum est sub anno quarto gloriosi domni nri. Wamwani regis . Hera . DCXIII f. 152.

Epistola episcoporum de concilio spalense episcopummissa>"> e. conc. prim.) f. 153v. (i.

Synodus (secunda) habita in civitate spalense (sic in omnibus) f. 154.

(sic) ad Pegasium
sub die iduum

nouembrium anni regnanti gloriosissimo principe Sisebuto Hera DCLVII

576. Membr. in 4, saec. X, fol. 50. De . VI . generalibus synodis ; ine. (N)omnatm ssirecupiosex
synodos principales f. 1. HRABANI archiepiscopiresponsumsuper quibusdam interrogationibus Reginbaldi chorepiscopi f. 2. E i u s d. epistola ad .< Hunbertum episcopumf. 8 v. THEODGANDI primatis BelgicaeGalliae, GTUNTHARII agrippinensis coloniaeet ARDUICI uosotiocensis eorumque coepiscoporum epi. epistola
ad Hincmarum remensem f. 11.

Eorundem
Hludowici

et ROTLANDI arelatensis, TADONIS mediolanensis

archiepiscoporumepistola ad archiepiscopos episcopos in regnoregis et

consti tu tos f. 11 v.

EBONIS remensisarchiepiscopi apollogeticum (sic) pr conuocatione paganorum redemptionequecaptiuorum ex consensuHludowici caesaris totiusque palatinae dignitatis directum f. 13v.
Eiusd. libellus confessionis f. 15.

H r a b a n i opusculumsi liceat chorepiscopispresbiterosaut diaconos ordinare cum consensuepiscopi sui f. 19.

Concilii Suessionensis

acta; insunt Hincmari

archiep.remensis

libellusde electione iudicum, et Ebonis archiep. remensis esemplar

191

libelli quo iuxta decretasanctae romanae ecclesia in synodo deposuit e se

et a quadraginta tribus episcopis secunduin suaniconfessioneinsubet

scriptionem adiudicatus (sic) fuit f. 2G.

Hlotharii (imp.)contestalo appellantis episcopos coniugio de sibi concedendof. 36. - Sequitur, 37v. Suprascriptae f. causae discussio
in synodo ad Aquas Grani palatium .

A. epistolaad A. dignitatepontificalireuerentissimuni praesuleni de eademcausa qua supra,imperfecta ine. << de ; Domino(etc.)JExuperat

omnesparultatis meae sensics f. 46 v.

577. Mcmbr. in 4, saec. IX, fol. 75.

Capitalade peccatis, manu ine. De eo quodlaicus nel adultus alia ;
clericus aecclesiam (sic) dei inuasit et abstulit de palesiate sacerdotiset

pastorisquammultiplexponduspeccatorum portet. Secundum capituest

lum f. 1.

De causis de lapsu epi. uel praesbyteri (sic) (ex Hieronyrno, Agustino (sic) >", Leone pp. ; ine. Hieronymus alt qui dignitatem etc. f. 2. - Varia de disciplina ecclesiasticainscripta: Dieta
Hicronimi presbiteri ; ine. Dns. in euangelio ait f. 2.

Capitulare C ari ma ni ducis et prmcipis francorum (a. 742) f. 4. De alio Synodali conuentu, (i. e. liptinensi; est Capitulare
Carlomanni a. 743), f. 5. Dieta G-regorii et Hieronymi
candmn in Galli a f. 6.

f. G.

Nomina episcoporumqui misi (sic) sunt a romana urbe ad praedi Nomina episcoporumseu abbatum qui aput (sic) villani publicam Attiniacum pr causa relegionis (sic, etc.) synodali conuentu (etc.)
statuerunt (a. 760-762) f. 6. Abrenuntiatio diaboli et professio fidei, lingua theotisca veteri (titulus manu Holstenii); ine. Porsachistu diobolae f. 6v.

Professiofidei, lingua eademtheotisca; ine. Gelobirtu in got f. 7. Titilli contra superstitionespaganorum ine. De sacrilegio ad sepul;
chra mortuorum f. 7.

Sermo de coniugiis illicitis; ine. Fili hominis speculatorem posui te in populo -meo f. 7 v. Alloquutio sacerdotum de coniugiis inlicitis ad plebem; ine. Rogamusuos carissimi filii rogamus uos uiscera scae. matris aecclesie (sic) f. Sv. Clementis pp. epistola II ad lacobum f. 9.

DIONYSII EXIGUIcollectio canonum,cum prologoad Petroniumepiscopuni :

Capitula diuersorum (sic), id est: Capitala canonumapo

192

stolorurn, f. 12; sequunturcanones apostolorum 13v. f.

Capi Capitula

tula nicaeni concilii f. 17v.

Ili . L . XXIIII

Capit. canon, conciliiancyrani .

. f. 18, - " Capitula canonum sinodi neocesaricnsis

f. 18v.

Capitula Gangrensis conciliae(sic) f. 19, -

anthioceni(sic) concilii f. 20, - Gap. canonumconcilii apudLaudiciam Frigie congregate(sic) f. 20 v. - - Capitula constantinopolitani concilii f. 22, - Capitula synodi serdicensis. XX . f. 22, - (Capitula concilii carthaginensis) f. 22 v. - " Gap. calcedonensis concilii . XXVII
f. 23.

Canones ipsi conciliorum: Canon, niceni , praemissisversibus: Concilium sacrum uenerandi culmina iuris \\ Condidit et nobis congrua frena dedit f. 24 v. - Canon, ancyrani >"> 28 v. - - (Canonesconc. f.
neocaesariensis) f. 32 v. Canones Gangressis (sic) f. 33 v. Ca-

nones anthicheni (sic) f. 35, - (Canonesconc. laodicensis)f. 40, Canones constantinopolitani concilii f. 44, -- Canones sardicensis (sic) f. 44 v. Synhodus (sic) apud Cartaginera (sic) africanarum prouinciarum f. 49v.; sequuntur: Epistula ab omni concilio africano (ad)
Bonifacium urbis Rom. episc. per Faustinura epm. Philippum et Asellum

presb. directa f. 58 : Cyrilli

alex. et Attici constantinop. Rescripta

ad concilium africanum f. 60 : Exemplaria concilii nicaeni directa sub d. VI k. decem. pc. gloriosissimorum impp. Hon. XII et Theod. VlllI

agg. Bonifatio urb. Rom. episcopo f. 61; deinde: Constituta patrum in magna et sancta sinodo apud Niceam ciuitatem Bythiniae q. de greco translata sunt a Philone Euares. (i. e. a Pb. et Evaristo) ad constantinopolitano (sic) , et Concilii africani epistola ad Caelestinum pp. -<Regulae aecclesiasticae (sic) a chalcidonensi sca. sinhodo (sic) constitutae
nero

f. 66 v.

Tetrastichon;
f. 66 v.

ine. Pontificum ueneranda cohors pr dogmate

De Sabbato more iudaico non observando, canones concilii laodicensis, f. 70 v.

S. AMBROSII de euangelio tractatus ad Gratianum aug. f. 71.

Canones concilii Vernensis (i. e. capitulare Pippini, anno 755) f. 72.

Concilii Carthaginensis canones inscripti bisce numeris: XII, XXX, VIE, XCV, XCI, et Chalcedonensis XXI, nullo ordine, alia
manu saec. IX vel X, f. 74 v.

578. Membr. in f. saec. IX, ibi. 24. Epistolae decretales pontificuma Siricio ad Hormisdam, addito concilio Gregorii iunioris (a. 721), boc ordine (collectioDionysio -

Hadriana): Siricii (XV) f. 1, - - Innocentii (LVI) f. 6v.--Zosimi (IV) f. 29v. - Bonifatii(IV) f. 32, - Caelestini (XXII) f. 35v. - Leo-

193

nis (XLIX) f. 46v. - Hilari (VI) f. 73, - Simplicii (II) f. 79v. Felicis (I) f. 81, Gelasi! (XXVIII) f. 84v. Anastasii (VOI)

f. 96, - - Symmachi f. 100 - " Hormisdae f. 113 - - Gre(V) v. (IV) v.

gorii (I) f. 120. Singulorumpontificumepistolispraefixi sunt: ttuli decretorum ; i. e. tabula. Tituli epp. decretalium Innocenti!, avulso
folio, mutili.

Hic continenturprouintiae gallicanis quae ciuitates sunt gallicani ;

metropolis (sic in omnibus), i. e. civitatum nomina per Galliarum
provincias distributa, f. 123.

579. Membr. in 4, saec. X, fol. 104.

CRISCONII concordia canonurn conciliorum infrascriptorum et presulum romanorum i(d est) canonum apostolorum nicenorum ancirenorum neocaesariensiumgangrensium anthiocensium laodicensium calcedonensium sardocensium cartaginensum item presulum Siricii Innocencii Zosimi Caelestini Leonis et Gelasii (sic in omnibus) ; praeeunt versus: Concilium
sacrum uBnerandi culmina iuris etc.

580. Membr. in f. oblongo, saec. IX vel X, fol. 133.

Collectionis canonum (XII partium, Anselmo dicatae), quatuor partes priores, id est: I f. 1 De primatibus , II f. 24 De honorecompetenti ac dignitate et diverso uegotio episcoporum corepiscoporum et (sic) ,
III f. 71 De synodo celebranda et vocatione ad synodum, de accusatori-

bus et accusationibus, testibus et testimoniis,de expoliatis iniuste, de de

iudicibus et iudiciis eclesiasticis (sic) uel secularibus , IV f. 115 De

congruentidignitate et diuersonegotiopraesbyterorum (sic) et diaconorum seu reliquorum ordinum ecclesiasticorum Singulis partibus praemittitur . tabula capitulorum(tertia tabula fine mutila). Quarta pars fine caret inde a capite inscripto: Beati Hieronimi de VII gradibusecclesiasticis mutilo.

581. Membr. in f. forraae quadratae, saec. X, fol. 140. Eadem canonum collectio, initio et fine mutila, tabulis capp.
praemississingulis partibus. Inc. a cap. XIX primae partis et clauditur capite tertiae partis mutilo inscripto: Ratio de canonibus apostolorum et de sex synodis principalibus . Deest insuper quaternio integer inter f. 96 et 97, a fine tabulae ad cap. XIX tertiae partis.

582. Membr. in 4, saec. IX vel X, fol. 155. ".< Vita sive transitussci. Gaugerici episcopi ine. Beatusigitur ;
Gaugericuse uosio galliarum oppido f. 1.
25

194

Vita sci. Ursmari epi. et confessoris , imperfecta; Xpi. ine. Beatus igitur Ursmarus bonorum eps. omnium preconio dignus pago .
teoracensi f. 3v.

Capitularia
(alia manu):

et conciliafacta temporibusPippini

duciset regis

Decretum quod factum fuit ad Vermeriam palatium.Temp. domni

Pippini regis (a. 758) f. 5.

Decretum quod factum fuit ad Compendiumpalatium publicum (a. 757) f. 6. - - Capitis XXI de incestis pars prior eadem est ac capp. I-III capitularis de quo infra f. 11. Concilium quod factum fuit ad palatium Vernis (a. 755) f. 7 v. Capita XXV-XXVI, demptis paucis initio, eadem sunt ac capp.IV-VII capitularis de quo f. 11. (Pippini capitulare in synodo suessionensi 744) f. 10. a. Capitula de alia synodo sub ipso domno rege Pippino facta
(a. 754-755) f. 11 (cf. supra f. 6 et 7v.).

Capitulare duplex; primum : legationis edictum in Aquis palatio

publico (a. 789) f. llv. Capitularia et concilia facta sub Carolo Magno: Haec sunt capitula ex divinaram scripturarum scriptis quae electi

sacerdotescustodiendaatque implenda censuerunt f. 12. De Aurelianensecivitate ad Segonnam quomodorectum est , capitulare (a. 802) praecedenti subnexum,f. 13 v. Capitula quae in lege salica mittenda sunt (a. 803) f. 14. Sequuntur plura alia Capitularia praecedenti subiuncta.

Capitulare datum in quarto anno ad Salz. f. 18 v. -

Ei sub-

nexum est breve aliud capitulare. Ad Teotonem villana fuit datum (capitulare) in anno V imperii ante
natale dni. f. 19 v.

Ad omnis (sic) generaliter , (i. e. capitulare aliud datum in Theodonis villa eodemtempore), f. 20. Capitula que ad Niumaga addita sunt in sexto anno imperii . in
era quadragesima f. 21 v.

Iste capitularis fuit datus in anno VII ad Aquis palatium , i. e. memoratorium de exercitu parando, f. 23. - Sequuntur, tamquam capita V-VTI eiusdem capitularis, alia capitula (de diversis causis)
f. 23 v.

In anno octavocapitula cum primis conferendis (de rebus (sic)

varii s) f. 24.

Item ubi supra (capitulaeiusdem aetatiset de iisdemargumentis) f. 24.

Item de anno octavo (capitularemissorum) 24v. f.

195

Capitula quaedomnus imperator Aquis palatio constituit anno in

nono f. 25 v.

o.Capitula quaeannoX imperiidomni Ka(roli) serenissimi augusti

Aq(uisgranae)palatio commonitasunt f. 26.
Item de anno decimo f. 26 v.

De interrogatonedomniimperatoria anno undecimo f. 27. de Item brevis capitulorumquibus fideles nostrosepos,et abbates
alloqui volumus et commonere communiomniumnostrorum utilitate de
f. 27 v.

Item unde supra de anno undecimo f. 29. capitulare episcoporuma. 780 ?).

(Caput XI est

(Capitulare Haristallense a. 779) f. 29 v. Capitulare De anno tertio decimo f. 31. Gap. quae domnus imperator constituit Bononia (sic) quae est in litore maris anno regni sui . XLIII . menseoctobrio (sic) indictione . VI .
f. 31 v.

Item capitula que pr iustitiis infra patriam faciendis constituta

sunt f. 32 v.

ANSEGISI abbatis capitulare ; libri quatuor, praemissa praefatione Caroli Magni, f. 33.

Capitula domni Karoli imperatoris ecclesiastica (appendix Ia); ine. Quae ideo suprascriptis non coniunxi capitulis etc. f. 73.
Iterum capitula domni Karoli imperatoris mundana que supradictam

videntur haberecausam (app. na); ine. Gap.I - De latronibus f. 73v. Capitularia Ludovici imperatoris; primum ine. Conuentus eporum.
debentfieri in quatuor locis f. 75. Karoli regis iunioris capitula facta in monasterio s. Medardi ; ine. Ut missi nostri . per cvitates et monasteria f. 80.

Capitula domni Karoli et domni Ludowici imperatoris ; ine. Vbs

vero comitibus dicimus f. 84 v.

Capitula Karoli regis et Lottarli regis nepotis eius in Valentianas; ine. Adnuntiatio Karoli. Volumus vos scire quod fuit insimul noster
conventus f. 85 v.

Concilium meldenseanno Xpi. DCCCXLVf. 90v. Capitula ex contentu (sic) habito in villa que dicitur Colonia principia eorum ac ceterorum fidelium consensu prolata et confirmata et ab omnibus fidelibus necessaria (sic) observ. ; ine. De honore uidelicet et cultum dei (sic) f. 92.

Capitula in synodo acta quae apud meldensemurbem divino nutu

habita est anno incarnationis DCCCXLV, XV kal. lui. Ind. Vili f. 96.

Ex consilio (sic) telino (sic) a cap. LVIII ad LXV ; ine. De his qui cantra fidem Xpi. ludaeis munus vel favorem praestant f. 103v.

196

nonicam nobis ita conservetis f. 104v. Concilium

Capitala synodi Belluacensis Ut ius ecclesiasticum ca; ine. etlegem

Suessionense anni 858 f. 105.

Capitaladataad Sparnacuin; De honore cultu ecclesiarum ine. et >">;

Conciliimi Suessionense; ine. Residentibusin synodo venerabilibus episcopis Hincmaro remensisecclesie archiepiscopo f. 106v. /> Synodus Pistensisa. 863 f. 110v.
Caroli regis edictum pistense a. 864 f. 115. Carlomanni regis capitulare ad palatium Vernis anno dominice incarnationis DCCCLXXIV f. 123.

AMPHILOCHII epi. Ichonii. In vita et miraculis sci. patris nri. Ba-

silii
f. 126.

archiepi. Cappadociae ; ine. Dlectissimi non erat indecorum De exequiiset officio ecclesiastico defunctis; ine. (A)perte domnus pr

beda declarat in exequiis sci. aitbrecti, quomodo vestiri oporteat sacerdotem

defunctum f. 139.
S. Mariae Aegyptiacae vita, quam "de greco transtulit in latinum P a u 1u s venerabilis diaconus scae. Neapolis ecclesiae , f. 141v.

Passio sci. Simphoriani cipe etc. imperfecta, f. 153v.

Decretum
f. 154 v.

niartiris ; ine. Sub aureliano prin-

de recipiendis et non recipiendis 1i b r i s in ecclesia

Formula traditionis filii ad altare; ine. Dum legaliter sancitum antiquitus teneatur f. 155v. 583. Membr. in 4, saec. IX vel X, fol. a 224.
Folio a v. ultimo codicis, huc transposito : Othonis I statutum de

ra-ptu aut oppressionevirginum et viduarum, anno Incarnationis dni.

DCCCLII (etc.) in Franconofurt ; continuatur f. a recto. (ANSEGISI abbatis) capitularia Karoli Magni et Ludovici Pii, et (Bs-

NEDICTI LEVITAE)supplementumhoc ordine:

Ansegisi capitularia K. M. et L. P. in quatuor libros divisa; initio mutila, ine. a cap. XLVIII libri primi, f. 1.

BenedictiLevitae supplementum tres libros divisum f. 53 v. in Praeeunt: adnotatio De conglutinatione istorum et communioneseptem librorum, capitulorurn videlicet dominicorum, qualiterque quibus et a quibus colice ordinati atque conscripsi (sic) esse monstrantur sequens ti, indicai lectio et quaedam istis panduntur versiculis (etc.) f. 43: Sequentium capitulorum prefatio f. 43 v. : - Versus de predictis principibus f. 44 v.

Supplementum secundum 202. - Folio ultimo, manu saec.X, f.

constitutum Othonis idem quod f. a.

197

584. Membr. in 4, saec. XI, fol. 329.

Decreta et statata sanctorumpatrum excerptade pluribus conciliis (titulus manu saec. XV), (i. e. Collectio Canonum in XII partes

distributa, non eademquae in codd.580, 581) f. 30; ine. De Aaron primo pontijtce deunguento perunctus - Primus enim ponti/ex. et quo est Praeeunt praefatioXII partiumf. 1, et tabula (mutila inter f. 25 et 26)
XI priorum .partium f. 2. Codex mutilus inter f. 186 et 187, et fine inde a capitulo LXVI (in tabula, LX) partis XI.

585-586. Membranacei, in f. saec. XI vel XII.

BURCHARDI wormaciensis episcopiDecretorumlibri XX, quibus singulis
praemissa est tabula capitulorum:

585. fol. 330. -" Ordo ineundi synodum; ine. Hora convenienti quandoepiscopo eiusvicario uisumfuerit omnes uel expellanturde acclesia (sic) f. 1.
Burchardi Decretorum libri I-VIII 586. fol. 280. - - Burchardi Decretorum f. 10 v. libri IX-XX.

587. Membr. in 4, saec. XII, fol. 108.

(IvoNis CARNOTENSIS) Exceptiones ecclesiasticarum regularum , i. e. Decreti partes VI priores. 588. Chart. in 4, saec. XV, fol. 207. Tractatus breuis de temporibus et annis generalium et particularium

conciliorum
uersalibus

; ine. Sacrosanctis synodisseuconciliis generalibusuniin decreto d. XV et XVI etc. f. 1.

tractatus

Tractatus de nominibus apostolorum

; ine. (N)omina duodecimi

apostolorumdomini nostri ihesu Xpi. scripta sunt in euangeliis prout sequitur f. 27 v. - " Tractatus de nominibus discipulorum domini nostri lesu Christi ; ine. (D)esignavitdominuset aliosLXXH discipulos f. 32. - - Insunt, f. 45v. Salvatoris et Abgari epistolaemutuae. Episcoporum ecclesie Allexandrne , Iherosolimitane
et Antiochene cathalogus ex cronica beati Iheronimi ; ine. (E)x cronica beati iheronimi excerpta sunt que secuntur (sic in omnibus) f. 58 v.

Disputaci super Scismate Grrecorum facta in ciuitate Nicea inter nunccios (sic) dni. pape missos ad Imperatorem et patriarcham grecorum ex parte una et inter eosdemImperatorem et patriarcham ex
altera anno dni. M co. xxxm. ; ine. (A)nno domini 1233 menselanuarii

Nos fratres Hugo et Petrus de ordine fratrum praedicatorum etc. f. 66. Extractiones de libro quem fecit frater Humbertus de Romanis magister quondam quintus ordinis praedicatorumde hiis quae tractanda

198

videbantur Consilio generali in (sic) Lugdunicelebrando Gregorio sub

pp. X , a. 1274,f. 96.

De octo translationibus Biblie , de eiusdem quadrifaria expositione et mutacioneseu corrupcionequam feceruntludei -, ine.
Octo fuerunt translaciones Biblie f. 119 v.

Mag. HUGONIS SANCTO DE VicTOREexpositio super lerachias (1.Hierarchias) sancti Dionisii Ariopagite f. 122.

589. Membr. in 4, saec. XIV et XV, fol. 34.

PETRI arcbiepiscopi constitutiones ecclesiae moguntinae f. 1. >Se-

quuntur, f. 25, alia manu recentiore, adnotationesde eod. argumento. Consuetudines ecclesiae beatae Mariae Novae Spirensis dioeceseos, a. 1425 ",ine. In h. d. amen. Uniuersispresentis opusculi
seriem inspecturis et audituris Ludowicus de Buscho decretorum doctor .

Decanus. Totumque Capitulum etc. f. 28. - Sequuntur, f. 33, Festa in quibus personeecclesiastice tenentur officiare , et f. 33 v. Anniuersaria in quibus Canonici et vicarii tenentur offerre . - - Omnia manu
saec. XV.

590. Membr. in 4, saec. XV, fol. 75.

PETRI archiepiscopi constitutiones ecclesiae Moguntinae, cum tabula constitutionum quarum ipse Petrus auctor fuit, f. 1.

Domini MANGOLDI NEUENBOURG DE episcopiherbipolensisstatuta qualiter clerici debeant uenire ad synodum et quomodo in officiis suis se
debeant regere uel tenere f. 51 v.

591. Chart. in 8, saec. XV, fol. 141.

Canones apostolorum quinquaginta-, item Conciliorum Niceni, Ancyrani, Neocaesariensis, Gangrensis, Antiocheni, Laodicensis,Constantinopolitani, Chalcedonensis, Sardicensiset Carthaginensis,f. 1. S. AMBROSII libellus cure pastoralis f. 55. S. AUGUSTINI liber de pastoribus f. 62.
Eiusd. de ouibus f. 81.

SEDULIIliber de rectoribus christianis et conuenientibus regulis

quibus est respublicarite gubernanda scr. anno 1472,f. 99. 7

(S. BONIFACII archiep. moguntini) de virtutibus et vitiis, carmina; ine. Aurea nam decemtransmisi poma sorori f. 131. Versus in basilica sancti Petri Apostoli ; ine. Super sepulchrum sancti Gregarii - Suscipeterra tuo etc. f. 137v.

Aenigmata rerumnatura,versibushexametris; ine. Arbiter de ethereo iugiterqui regmine sceptra lucifluumque celiregale \\ simul tribunal
f. 139v.

199

592. Membr. in 8, saec.XIV, fol. 27; picturis illustrati^.

CONRADI praepositi ecclesiae wormaciensis epistola concordie (quod pr reformatione ecclesiae expediat,possitet debeatconciliumgenerale celebrari) Rupertum Bavariae ad ducem, compilata Parisius a. 1380.

593. Chart. in 4, saec.XV, fol. 353.

IOANNIS PLAT sacraetbeol. prof. collatio de purificationeb. M. Vir
ginis, Heidelbergae a. 1426, f. 1.

Mag. IOANNIS EYSTETEN collatio de corpore Christi facta Heidelberge anno 1422 f. 13.
Sermones siue collaciones facte in concilio constanciensi;

primus sermo, sine auctoris nomine, ine. Te et uos in uineam meam scribitur Mathei XX: Reuerendissimipatres ceteriquehominesceleberrimi . Auctores sunt: Robertus Hallum ep. sarisberiensis f. 41: frat. loannes Zachariae, ord. s. Augustini, f. 67, 212v.: fr. loannes de Veruculo , ord. s. Ben. abbas Castri Durantis, f. 79, 247: fr. Matthaeus dictus Steinhus de Aula (Regia) prope Pragarn , ord. cist. f. 98: -" Mag. Stepbanus de Palecz (de) Praga f. 110: Mag. Mauricius de Praga f. 128, 141, 168v. 235v.: - Bernardus Baptizatus , ord. s. Ben. cappel-

lanus comitis palatini, f. 149, 159: - Episcopuslaudensis,qui sermonem habuit ante ingressum Conclavis f. 204: - loannes de Rota,
gen. ord. minor. f. 229: Bertoldus de Ratispana (sic) , ord.

heremitar. s. Augustini, f. 262v.: - fr. Hieronymus

(Savius), ord. ber.

s. Aug. electus ariminensis, ambasciator Magnificorum dominor. de Malatestis f. 279 v.: - Arcbidiaconus pampilonensis f. 289v.: - fr. Lud-

wicus

de Valle

Oleti,

ord. praed. mag. in Theologya parysiensis

unus ex ambasiatis (sic) regis Castelle (etc.) , f. 304: - Mag. loannes H u g o n e t i de Metis f. 325 : aliique anonymi. Codex fine caret.

594. Chart. in 4, saec. XV,

De effectibus interdicti; (Ars

fol. 305.
ine. Cum uertitur in dubium quae sint decretalium et de

prohibita per cessationem diuinonim etc. f. 1.

notaria) de modo describendi libros

interpretatione notarum quae in iisdem adhibentur; ine. Paragraphus primus debet esse de nigro incausto f. 3. - Sequuntur argumenta
singulorum librorum.

SIGISMUNDI Romanorum et CAROLIFrancorum regis epistolae mutuae, a. 1413, f. 6. De suffragiis pr defunctis;ine. Quemadmodum medicine trinitate (1.tenuitate) imperfecte iuxta artis regulas non confecte peccantes nonnumquam humores commouent f. 10.

200

Rectoris universitaria et studii parisiensis epistola patres ad

concilii constantiensis; genteelecti f. llv.
Soeeus de sanctis

ine. Egregii et Incliti patres viri ex omni

,

i. e. sermonesSoccii de tempore et de

sanctis, f. 12. De confessione;

ritas ac cordis mundicia

ine. Quoniam fundamentum et ianua uirtutum

f. 223.

omnisque gratie ac spiritualis consolacionis principium est consciencie pu Mag. HENRICI DE H ASSI tractatus de confessione ad eruditioA

nem sacerdotumcompilatus anno dni. M400 3 (sic) f. 237v. Mag. HEINRICI OYCA Oyta) de oratione f. 250. DE (1.
(S. AUGDSTINIde divinatione daemonum) f. 251 v. S. Augustini tractatus (Sermo) de simbulo f. 257.

Mag. AEGIDII ord. s. Aug. tractatus de corpore Christi (sermones XXX) f. 261. Adnotationes breves variae, lingua germanica, f. 303. Centra opilacionem (sic) ; ine. Notandum dieta debet esse talis

scilicet cibus subtilis digestibilis f. 303v.

IOANNISXXIII bonum f. 304.
sessione eiusdem

epistola encyclica de concilio Constantiensi: Pacis Sequuntur argumenta definita in secunda et tertia
concilii.

GREGORII epistolaad loannem card. tit. s. Syxti, loannempatriarXII chamconstantinopolitanum, (Wernerurn) archiep. Trevirensem,Ludovicum
comitem Palentinum (sic) Reni et Karolum de Malatesta domicellum ariminensem, dat. Arimini id. Mart. a. nono, f. 305 v.

595. Chart. in 4, saec. XV, fol. 396.

Acta concilii
Diuersa collecta

Constantiensis
de actis et decretis

(folia 1-26 desiderantur) f. 27.

s. Basiliensis concilii f. 40.

596. Chart, in 4, saec. XV, fol. a 278.

Sermones habiti in concilio Basileensi. Auctores sunt: loan-

nes de Spira abbas de Mulebrunna f. 9: - Prior s. Benigni de Diviene f. 17: " " loannes de Curtecremata (1. Turrecremata) ord. praed. f. 24 v. : - - T h o m a s de universitate Wiennensi f. 42v. Tbomas de Cortellis sive de Curcellis f. 48, 61 v. 67: loannes (de Turrecremata) card. tit. s. Callisti f. 55: - Fr. Alexius (de Siregno) ord. fr. min. ep. placentinus f. 83: - Guilhelmus Toussiane ord. s. Francisci f. 87: - Heynricus Bakel de Dyest can. wormaciensisf. 103: - - Egedius (sic) (Garlerius) decanuscameracensis 119: - Mag. loannes de Polomar, f. sive

Pai omar , aut de Polonia sedisap. causarum auditor,f. 161,193,

201

197v. 233v.: -- lacobus

Chanssethien.

f. 127v.: - - Symon

Freson (sic) f. 133v.: - - Benedictus elemosinarius ambasiator et

regis Aragonum f. 154v. 166v.: Nicolaus Kozlowsky , can.

Cracoviensis, f. 183v.:--Nicolaus

Laqueri , ord.praed. 202v. f.

207:- Episcopus burgen. ambasciator Castello f.222:- G-eorgius regis episc. vicen.provinciae tarracon. 229:- Heynricus Thoeken (sic), f. can. madeburg. (sic) eccl. f. 241: - " Petrus dyonen.(sic) episc.
f. 250v.: aliique anonymi. Praeit, f. a, tabula serinonum.

597. Chart. in 4, saec. XV, fol. 244.

Ceremonie que debent seruari per episcopumsolempnitercelebrantem in praesencapape vel generalis concilii vel per alium prelatum etqueseruate fuerunt in concilio generaliConstantien. et Basilien. ; ine. Primo ad dexteramalataris (sic), quantumfieri poterli longe,debet
esse una mensa etc. f. 1.

Or do qualiter prelati in choro stare (debent) dura missa per prelatum solempniter celebratur in concilio generali; ine. Primo

diebussolemnibus quibus utuntur paramentis in missa etc. f. 4.

Modus seruandus in publica sessione conciliorum generalium pertractatus et observatus in concilio Constan. ; ine. Primo in loco

ubi tenetur sessiocelebratursolempnitermissa f. 8.

De quatuor deputationibus concilii sunt quatuor deputaciones f. 7v.
Acta concilii Basileensis f. 17.

Basileensis;

ine. Primo

598. Chart. in 4, saec. XV, fol. 233.

Narratio facti (i. e. historia) concilii Basileensis; ine. Quoniam vsritas verborum lenocinlo non indiget, ideo quanto verbis simplicioribus
proponitur tanto maiori claritate relucet f. 1. - Sequitur, f. 7v. tractactus de iure, (i. e. de validitate et auctoritate) concilii Basileensis; ine.

< (E)tsi plurima dubia ex supra narratis elici possentattamenquod omnia

ad tria sint reductibilia etc.

M. T. CICERONIS epp. ad familiares, et Q. T. CICERONIS fratrem ad de consulatus petitione, f. 49. Poponis epigramma de correctione libelli; ine. Hunc ardore tui

correxi Poplibellum ; - - E pi grani ma: Sic homofitfenum scjlorida fit caro cenum; - Quinquespecies sunt studii, assiduitas legendi etc.;Epigramma ad Deliam vetulam; ine. Quatuor ut meminifuerant tibi Delia dentes - Epigramma ; ad Alphonsum regemneapolitanum; ine. < Viuere te cupimus longosAlphonseper annos f. 120.
Oratio in petitione laureae doctoralis; ine. Vetus est consuetudo Cla-

rissimi viri, que a maioribus nostris usurpata etc. f. 121.

26

202

laudem Antoni!

FRANCISCI CONTARENI habita universitate Oratio ia (patavina?) in

Roselli f. 123.

ANDREE IULIANI Veneti in Manuelem Crysoloram epythafios logos

(sic in omnibus) f. 129. GASPARINI (BARZizii) Pergameni Andreainlulianum epistola, k. ad 9
Oct. a. 1415, f. 132.

GUARINI VERONENSIS Ioannerii Chrysolorarn epistola consolatoria ad

in morte Manuelis patris eius f. 132 v. POGGIIFIORENTINI ad G-uarinum Veronensem, et Gruarini Ver. ad lacobum de Fabris epistolae de eodem argumento, a. 1415, f. 135 v.

Oratio de natiuitate domini ; ine. Cum sepenumero cogitare potentissimi. C . quidnam uobis hoc iste (sic) die gratius debuissem orare
f. 137 v.

Oratio ad doctores cuiusdaui universitatis; ine. Veritus fueram Doctoresegregii ceteriquelitteratissimi . P . >" f. 142 v.
FR. PARACLITIcornetani ord. lier. Augustini Veneciis in die louis sancta, oratio f. 145. (AENEAESILVII) oratio (ad Nicolaum pp. V) pr coronatione Friderici (III) <"< regis romanci-uni et petitioue ad eundem pr concilio congre-

gando generali f. 149.

(Eius d.) oratio (ad Alphonsum regem Siciliae) in nuptiis Friderici (III) regis Rom. et Leonorae infantis Portugalliae f. 154. (Eiusd.) oratio ad Pontificem (Nicolaum V) nomine Friderici (III) imperatoris ad promovendum passagium adversus Turcas f. 159. -

Sequuntur, f. 161, ver siculi

f. 120.

in honorem Alphonsi

regis, iidem qui

Epistola ad anonymum; ine. Quamuis sciam permultas esseoccupationes tuas f. 162v.

IULIANI card. s. Angeli ap. sed. leg. praesidentis sacri Concilii Basiliensis collatio habita coram dicto Concilio , die 10 lan. a. 1433, qua oratores et amici Bohemorum recepti fuerunt, f. 167. - Sequitur, f. 167v.

Responsio synodi basileensis adBohemos data per eundemcard. lulianum.

THADEI (sic) QUIRINI veneti ad Fredericum (III) Imperatorem Romanorum epistola, 13 k. lun. a. 1452, f. 180.

Oratio de laudibus (Friderici ELI?), et gratiarum actio de imperiali

vicariati! civitatis Cremonae oratori commisso, f. 181 v.

Poggii Fiorentini epistolae ad Franciscum Barbarum veron. f. 186, et ad Scipionem Ferariensem, de Scipionis et Caesaris

praestantia,adversusGruarinurn, 186v. - Gruarini Ver. ad Leof. nellurnEstensem, 191v. et PoggiuinFlorentinum,f. 192v. de eodem f. argumento. " Poggii iterum ad Frane. BarbarumcontraGuarinumde eod. argumento,f. HOv.

203

BAPTISTAE BIVILAQUA equitum (sic) ductorisBellumLucanum comin

mentarios descriptum ad Guarinum veronensem fine carens,f. 229v. ,

599. Char-t.in 4. scriptus anno 1444, fol. 294.

Positio(nes) (i. e. apologiae) articulorum a Bobe mi s (seuHussitis) propositorum in Concilio Basileensi, -< publicatae anno 1433 per

Magistros lohannem de Rockizana (siveRog az an a), Nicolaum,

et Ulricum, oratores regni Bohemiae,cum responsionibus factis a magistris lohanne de Ragusio, Egidio ^Garlerio (sive Grarre rio ), decanoCameracensi, Nicolao .<Kaltysen ord. praed. et lohanne Polomar (sive >< Palo mar * ), ".<pallacii apostolici
auditore .

600. Chart. in 4, saec. XV, fol. 261.

Mag. IOHANNIS SEGOBiA DE relatio in deputacione fidei super materia
bullarum de presiclentia (concilii Basileensis) f. 1.

Mag. NICOLAI CUSA DE tractatus de auctoritatepresidendiin concilio

generali f. 31.

<.< DYONISII SABENRAYS DE epistola ad Cardinales Basileae residente s f. 35.

G. Eurardi collegii Nauerre (sic) magistri oratoris Universitatis Parisiensis , epistola ad Card. Arelatensem Basileensis synodi praesidentem f. 35 v.

Epilogus sermonis legati s. Basileensis Concilii ad universitatem parisiensem, a. 1440; ine. Primo commendavauniversitatem de bonis
instructionibus et exhortacionibus f. 36.

Consilium uniuersitatis studii Effordiensis (sic) ad dominum archiepiscopum moguntinum pr sacrosancto concilio basiliensi ; huius consilii initium tantum, deinde alia mami coaeva adnotatur: "/ Excerpta illius consilii uniuersitatis ertfordiensis habes in ilio sexterno in quo etiam continetur consilium studii coloniensis (v. f. 75), f. 36 v. FR. BARTHOLOMEI TRAIECTO DE tractatus de potestate ecclesiae (nomen auctoris scripsit alia manus eiusd. aetatis) f. 37. Qui iudices in discordiali materia ecclesie , adnotationes; ine. Ex

quo secundum leyemiudicandum est etc. f. 48 v.

Declarationes circa propositiones de potestate papae et concilii; ine.

"<Consideracio prima que respicit "primampropositionem etc. f. 49. Mag. IOHANNIS WENCKde Heremberg univ. heidelberg.vicecancell.
recomrnendacio facta dando licentiam in facilitate theologica m. lohanni

Speulinde Rotemberga a. 1441,f. 63. ,

<fEiusd. collacio de corpore Xpi. anno 1441 f. 67.

LUDOVICI ALLEMAN) (DE epistolaad loannem Wenck, data Argentinae

204

7 Id. Apr. a. 1441,f. 70. In margine adnotationes variae,quaein InventarioPai. Vat. Io anni Wenck adtribuuntur, praesertim de
Couc. Basileensi.

Auisamentum universitatiscoloniensis
auisamentum /> de eodem argumento f. 72.

superdiscordiam pape et

concilii , approbatum per totam universitatem a. 1440 , f. 71. Mag. HENRICI CAMPIS DE loquentis ex parte episcopi leodiensis Excerpta de legeex summa A1 exandri de Ha 1i s (1.Hales) f. 73.

Adnotationes et propositiones variae de concilio Basileensi; et excerpta ex Al ex andr de Halis , ex tractatu studii erff or-

die nsis ad Theodericum magunt. archiepiscopum,ex Cypriano et ex sermonibus Maximi (Taurinensis) et Leonis pp. f. 75. Inest, f. 82v. Questiodisputatain uniuersitate Winnenssi (sic) utrum
in scismate nunc existente rite conferantur sacri ordines .

HEINRICI KALTYSEN ord. predicatorum doctoris coloniensisniagistri

sacri palacii sernio predicatus in die pasche 1441 f. 85.

Concilii basiliensis responsio, data Oratoribus regimi Romauorum, Francorum et Castelle et Arroganum (sic) , nec non principum s. romani imperii et ducis Mediolani ".< petentibus mutacionemloci
concilii , a. 1439, f. 86. Quomodo suborta dissidia inter sacrum generale conciliimi B a s i-

liense

et pp. Eugenium quartum in profectum sint ecclesiesancte;

ine. Attendile . mt. 7 Suggeritur diebus illis mortalium cordibus insolens

fantasiarum multitudo f. 91 v. EUGENII epistola ad Ludovicum Bavariae ducem,a. 1439, non. lui. IV
f. 92 v.

Excerptum ex quadani epistola s. B e r n h a r d i ad terrendum ab ' irnpio consertatu f. 93 v. continuatili' f. 95. Copia decreti (Eugenii IV) reconciliationisGrecoruin : Consentiente ad infrascritta , dat. Flor. pr. non. lui. a. 1439, f. 94. De modo per quem quis a sua conscientia ligetur ; ine. Ad consuetudinenihumanamsub meptaphora(sic) spirituatia loquimur f. 95 v. De modo habendi sein subortis ecclesieperturbacionibuspost B ernardum in epistola ad quemdaui tribulatum abbatem f. 96.
Excerpta ex &. Bernardi
nienseni f. 96 et 97 v.

epistolis ad Brunonem episcopurn colo-

(S. BERNARDI) ad eundem(Brunonem)iam archiepiscopumcolonien

sem f. 96 v.

Eiusdem

epistola ad Brunonem coloniensein f. 97v.

Eugenii IV epistolaad universitatem Heidelbergensem, 1439;a. Decretaconcilii Fiorentini temporeconcilii Basileensis (EugeniiIV
bulla Exultate deo a, 1439) f. 98.

205

Excerptum ex Ludovico Fontano de Urbe, utr. iuris professore et ap. sedis protonotario,de concilio Basileensi,f. 101.

Tractatus de neutralitate ; praeit excerptumex decretosynodi Constantiensis conciliogenerali de celebrando singulisdecenniis; tractatus ine. Ex supradicto capitulononnullidicuntfundari quod etc.f. 101v. Sequitur, f. 117, Decretimi (idem unde excerptum supra) pronunciatum in concilio Constantiensi d. 9 Oct. a. 1417. , Ser m o in illud Lucae III : Maria optimam partem elegit
f. 118 v. continuato f. 120.

HEINRICI Regis Angliae responsiodata per avchiep.eboracensem in Civitate Londinensi nuncio domini ducis Sabaudiae ; ine. Perlegimus littpras pr parte domini vestri se Felicem nominantam(sic) >"> 119. f. Sequitur, f. 119v. Consensus dni. F elici s (V antip.) ad sui electionem in papam>">. (Excerptum ex loanne de Segobia) pr iustifcacionesententie
per sacrum generale conciliimi Basiliense centra olim Etigenium lili late ; ine. Ut omnibus euidenter constet etc. f. 122. Inuectiva Grabriels patefaciens suum induratum animum in per-

secutionem ecclesie, (i. e. epist. encyclica EUGENII IV: Moysesviidei dat. a. 1439 pr. non. Sept.), f. 133v. Saluus conductus datus a dno. rege (F r i d e r i e o augusto) ronianorum
f. 137v.

concilio

Basileensi

f. 137.

Sermones

de fide; primus ine. Veritas fidei corda purificai

Basileensis contra Eugenium pp. IV; ine.

Pavs actorurn Concilii

De forma decretacionis trium veritatum fidei in propria persona locut

sunt episcopuslubicensis etc. f. 139. Scriptum dominorum Cardinalium concilii Basiliensis quod reliquerunt oertis archiepiscopis in dieta moguntina a. d. 1441 ; ine. "Ad ostendendum evidenter quod sacrum generale Concilium basileense (etc.) non sii translatum vd dissolutum etc. f. 140.

Excerpta ex tractatu M. lohannis

de Segobia de superioritate

et praeeminentia ecclesiae f. 157. CRISOSTOMI homilia X in Matheum (sic) ; excerptum, f. 158 v. Passio dominica excerptorum Crisostomi omilia 43 in Matheum (sic in omnibus) f. 158 v. Commentarium in illud: Salutat vos Lucas medicus ; ine. In

scripturs sanctis ubique verbtim dei donum optimum f. 160v. FRIDERICI regis Romanorumepistola ad universitatemHeidelbergensein,
a. 1401, f. 162 v.

M. IOHANNIS SAGOBIA DE (sic) tractatus de inseparabili sanctitate et suprema auctoritate generalium conciliorum f. 163.

206

Mag. IOHANNIS SPEDLIN doctoris in medicinisdisputacio super

Leviticum de viro qui patitur fluxum seminis, a, 1441, f. 211. Quaestiones reformationeecclesiasticae de hierarchiaef. 212. - Inest,
f. 213v.
f. 224.

sermo

brevis de s. Luca medico.

Excerpta ex s. loannis

Chrysostomi

homiliis in Matthaeum

Considerationes emergentibus in heresibus",ine. Quanti plurimum hereses emergentes prosint fidei professoribusquis dubitabit f. 226.
Quomodo divina providentia considerat exteriora et interiora hominis ; ine. leremie 17. Postquam ostendit propheta humanam noticiam

non attingere ad interiores kominum cogitationes f. 226v.

Devotissima consideratio ex parte Xpi. de divinitate, humanitate

post Gilbertum

in Cantica ; ine. Future glorie quein nobisiam iacta

sunt semina f. 227.

Quaestionesde paupertate voluntaria; ine. Adducitur evangelicum

testimonium de volucribiis celi f. 228.

De distributione decima rum in veteri lege ; ine. Levt. 18 erat

in qualibet ebdomada annorum f. 233v. De ecclesiasticahierarchia et reformatione, disputatio; ine. Ex qua

honorabilis doctor uestra intendo est f. 234-235 v. continuatur f. 245.

Ex Ambrosio
cendere etc. f. 238.

super Luca de passione dominica f. 236.

De meditatione; ine. Meditaciones cordis ignem diuine caritatis ac Consilium pr fratre meo Alberto ; ine. Petitis (sic) frater mi karissime quid pr salute anime uestre expediat f. 238v.
Adnotationes varii argumenti sermonibus parandis f. 239.

Sermoad universitatemHeidelbergensem a. d. 1440; ine. Egregii circumspectique uiri domini doctores(etc.) more nautarum emergentibus procellis f. 242. Ad intimitatem affectus procurandam, adnotationes, 242v. f.
De lohanna Martini (Poloni) anglica papa , ex loanne Boccaccio de mu-

lieribus claris ; in marginibus adnotationeset excerpta ex cronica

; et de eodem argumento, v er s u s : Post octin-

gentosquinquaginta scilicet annos\\ Quatuor adiungis et plusquam mira

videbis f. 243.

Electores , hexastichurn;
niensis etc. f. 243.

ine. Moguntinensistreuerensis coloet Ambrosio, et adnotationes de

Excerpta varia ex Augustino

Eukaristia (sic) , f. 244.

Artificium memorie ymago simbolice theologie;inc. Quodnature deficit artificium supplet f. 246v.

Epistolaad Hen(ricum)

episc.Constantieusem centramendicantium

207

Beghardoruin
subsannacione

seu Lolhardorum

sectamf. 249. - - Dialogus

intcr Lolhardum et eius impugnatoremine. Lolhardusridebatcum ;

dicendo etc. f. 250.

601. Chart, in 4, saec. XV, fol. 333.

Alme uniuersitatis Cracouiensis tractatus de auctoritate sacrorum

generaliumConciliorum specialissime doctrinalissimefundans veritatem ac et iusticiam sacri Concilii Basiliensiset s. d. n. Felicis pape quinti f. 1.
Universitatis studii Erforden. Consilium ad archiep. Maguntinum pr Basiliensi concilio transmissum centra olira Eugenium et contra neu-

tralitatem principum electorum ad concilium provinciale in Aschaffenburchg (sic) nuper (etc.) inchoatampresenti anno 1440 f. 28. Responsiofacta ad cedulani domini legati promissam ex parte sacri
concilii Basiliensis per Reverendissimum dnm. (NicoLAUM DE TUDISCO) Archiepiscopum Panormitanum f. 33 v. Cuiusdam fratris ordinis Carthusiensis (i. e. BARTHOLOMAEI m oli rectoris univ. Heidelbergensis) tractatus de concilio basileensi ; ine.

Victus modestiaimperantis paterneiussionis etc. (v. infra f. 153) f. 67.

THOMAE DE IEMDGSTAN abbatis in Seccia >">et MICHAELIS WAN-

DELWINII praepositi Tricastinensis synodi basileensis oratorum ,< praesentacio credencialium sacri romani imperii electoribus et principibus etc.
f. 77 v.

Explanatio de tribus veritatibus fidei decretatis per Synodum Basiliensem. Item et de quinque conclusionibus quibus Eugenius quondam ex papa IV arguitur hereticus; ine. (M)agnuspredicato)*veritatis Paulus apostolus f. 81.
Pro synodo Basileensi', ine. Serenissimeprinceps et christianissime

rex cum inclitissima serenissimaque prole ceteriqueprncpes proceres et prelati f. 141. Alme Universitatis studii wyennensis scriptum de eodemargumento;

ine. Circa materiamquaminierunt R"" Patreset illustrissimiprincipes

sacri Romani Imperii electores f. 148. (Bartholomaei rect. Heid.) tractatus idem qui supra (f. 67) f. 153.
Synodi Basileensis
inauditam f. 165.

epistola contra Eugenium IV;

ine. Sacro-

sancta(etc.) uniuersisXpi. fidelibus (etc.)grande periculum et desolationem Tractatus contra synodumBasileensem,

f. 171.

imperfectus;ine. (D)is-

simulare possumus pertinetad omnes diligunt nomen non quod qui Xpi. etc.
THOMAE CORCELLIS DE unius ex oratoribus Basiliensis Concilii propositio facta Bituris a. 1438 coram RegeFrancie ac prelatis ecclesiam gallicanam representantibuspr iustificatione eiusdemconcilii f. 194.

208

E i u sd. responsio eaquaeepiscopus ad dignensis, orator Eugenii in conventu quosupraexposuit centraauctoritatem de supremam generalium concilio rum f. 203.

Utrum ad imperatorem pertineat noui concilii conuocatio in loco

per eum eligendo pr extirpationeScismatis ; ine. (O)mnipotentis dei

posito suffragio dum queritur an ad imperatorempertineat noui concilii
conuocatio f. 210.

Dni. LODOVICI(FONTANI)DE ROMAtractatus super raciones et arti-

culi (sic) dni. Eugenii (IV)

Concilium (sic) f. 220 v.

super electione et nominatione ycomenici

Eiusd.

qualiter Concilium generale habet potestatem corrigendi de Segobia de iustificationesententiae con-

papam f. 229.

Excerptum ex loanne
constet etc. f. 235.

tra Eugenium IV latae a concilio Basileensi ; ine. Ut omnibus euidenter

Mag. HENRICI TAG (1. TOKE) can. magdeburgensis propositio facta

in conc. basileensi die 9 Dee. 1438, nomine oratorum regis romanorum
et electorum f. 247.

ALBERTANI causidici

brixiensis

liber

de doctrina

dicendi

et tacendi

composituscuna esset in carcere dni. imperatoris Fregeridi (sic) in

ciuitate Cremona in qua positus fuit cum essetcapitaneus Granardi ad defen-

dendum locum ipsum ad utilitatem communis Brixiensis a. d. 1228 (sic) de menseAugusti in die sci. Alexandri quo obsidebatur ciuitas Brixie
per eundem imperatorem ; in calce legitur : explicit de doctrina di-

cendi (etc.) ab Albertano (etc.) compositus et compilatus sub anno domini M cc LXV(sic) de mensedecembris, f. 251. - Sequitur, f. 257v. Eiusd. liber consolationis consilii inscriptus tamquampraecedents et
tractatus liber secundus", fine caret. ENEE SYLVII de Picolominibus (sic) de gestis concilii Basiliensis
commentaria f. 263.

ANSELMIarchiepiscopi cantuariensis tractatus de processione Spiritus Sancti (centra Graecos) f. 270. Eiusd. Prosologion f. 285.
Eiusd. Eiusd. de sacrificio de sacramentis azimi et fermentati f. 293. ecclesie f. 295v.

Eiusd. de meditacioneredempcionishumane f. 297. (E i u s d.) de casibus (sic) diaboli f. 300. Tractatus de ss. Trinitate (initium tantum); ine. (D)e trinitate hoc

est tenendum guod in una substancia sunt trespersone f. 316. Tractatus de temporibus annis generaliumet specialiumconciet liorum ",ine. De sacrosanctis synodisseu conciliisgeneralibus uniseu
tiersalibus tractans Gracianus in decretis f. 317.

209

602. Chart. in 4, saec. XV, fol. 233. Quidresponsura sitsynodusBasileensis oratoribus Eugeniiquarti; ine. Cogitantihuic sacregeneralisynodo spiritu sancto in legitimecongregate f. 1.

Excerptumex Chrysostomi

horailiaX in Matthaeum 15v. f.

Oratio ad conciliimi Basileense de extirpatione haereseum, reformationeet pace ecclesiaeine. Maximam michi dicendipraestatJiduciam ; Reuerendissimi patres f. 16.

Oratio ad patres eiusdemconcilii habita a legatoEugeniiIV ; ine.

Hdmanissimam sanctssimam ni'i (etc.) Eugenii pape quarti inet dui
tencionem f. 24.

< AUGUSTINI tractactus de cathezizandis (sic) rudibus f. 30 v. ISIDORI sententiarum libri tres ; adnotavit alia manus: que . sunt . veluti . generales . canones. si . perspicaciter . intueantur . f. 52.

BERNHARDI super psalmo nonagesimo scilicet Qui habitat ;

scr.

anno 1433, f. 122. Tractatus de sacramentis uisibilium templorum (sermo); ine. Quoniam ad dedicaconempresenti.? basilice hodie deuote conuenistis oportet etc. f. 151.

De sacramentis neophitorum er m o) e u i u s s u p r a (sic)in sinodo; (s

ine. Populus ad fidem vocatus visibilibus sacramentis instruendus est
f. 156.

De conuenientia ueteris et noui sacerdoti! (s er m o) e u i u s s u p r a (s. Augustini?) ; ine. Beneficia que pr saluandorum reconciliacione
saluator exhibuit f. 272.

S ermo de oratione dominica cuius

supra

(s. Angus tini?) ;

ine. Duo sunt karissimi que principaliter attendere debet (etc.) , scr. a. 1433, f. 195 v.

GOILHELMI PARISIENSISPenitencia, glossis,scr.a. 1433,f. 200. de cum

603. Chart. in 4, saec. XV, fol. 261.

G(UILELMI) DE MONTEL.AUDUNO Sacramentale ;
i. e. tractatus

quedam puncta theologica breuiter continens que in uniuersis locis textuum et glosarum iuris canonici admixta propter aliena theologorum uocabulaet subtilem eorum modum tradendi, obscuritate(m)pariunt simplicibus canonistis (ex praefatione); fine caret, f. 1.

Opusculumdirectorium ad passagiumterrae sanctae (tit. ex praefatione);ine. (D)e celsitudini^uestresanctopropositodomine Rex mi in Romana curia fama celebri diuulgato f. 73.

G. ADE ord. praed. tractatus de passagio terrae sanctae ; ine. (Venerabili (etc.)dno. R. de Fargis tytuli s. Marie nouediacono
cardinali etc. f. lllv.
27

210

ALBERTIDE FERRARIIS doctoris de Placentiatractatusde funeralibus

et canonica portione f. 140. - Praeeunt,f. 134, argumenta tractatus

eiusdem.

Oratio ad patres concilii Basileensis;

f. 199.

ine. (S)i ea que insta et

honesta sunt Rmipatres equoanimo et leta fronte omnes suscperent

Oratorum concilii Basileensis collatio ad clerum constantiensem; ine. (S)acrosancta(sic) generalis Sinodi Basiliensis universalemecclesiam f. 210.

(GrERARDi LANDRiANi) oratoris Basileensis concilii oratio ad (Henricum VI) regein Angliae f. 221. IHANNIS MELLA prothonotarii (sic) sedis ap. collatio facta (in conc. DE basileensi) in ambasiata domini Eugenii pp. quarti , a. 1436, f. 224. Mag. BERNHARD: ambasiatoris regis Arroganum ( sic ) in concilio Basiliensi sermo, a. 1436, f. 226. Ambasiatorum principum Electorum collacio facta in presencia domini

Eugenii pape(IV) temporeconcilii Basiliensis ad eundemmissorum; ine. (M)andatum susceptum lubencius etc. f. 229. Collatio facta coram concilioBasiliense per quemdam doctorem ordinis theotonicorumambasiatorem regum de Prussia et principis Swydergal (sic) ; ine. Sacratissimehuius congregacionis f. 231v. De modis devolvendi causas ad romanam curiam; ine. (D)uplex est modus deuoluendsiue trahendi causas ad Ro. cu. ut in ipsa curia
tractentur f. 253.

604. Membr. in 8, saec.XV, fol. 60; picturis illustratus.

ANDREAE (DE PETRA) archiepiscopi colossensis dyalogus ad ciues Methonensesin Marcum Ephesiorum pontificem damnantem ritus et sacritcia Romane ecclesie . Inest Marci Ephesini ad Georgium epistola advevsus latinos g r a ee e in particulas dissecta. 605. Membr. in f. saec. XV, fol. 96.

CAROLI MALATESTIS cardinalium petita et responsain rebus DE et pacis ecclesiae (titulus manu saec. XVI), Pisis et Bononiaea. 1410. Sequitur, f. 89, (Caroli de M a 1a t es t i s) informatio ad serenissimum Regeui Romanorumet Hungariae pr tranquillitate sce. Romaneecclesie et ipsius vera reintegratione,et reforrnationeoportuna , a. 1411.

606. Cliart, in 8, saec. XV, fol. 222.

Subanno1347de mense septernbris (etc.) gestasunt infrascripta cmn inclito imperatore grecorum Catacussinos loanneCantacuzeno) (1.

211

semper illustri tractataper Bartholomaeum de Roma seruumfidei et affirmata Imperatorem caputsuum pntia(sic)ambaxiatorum per per in
s. dni. Georgii, dni. Nichelai et dni. Francissi (sic) f. 1.

Instruccioseu informacio generalis circa modumseu formaminquirendi seu esaminandi haereticos complices et eorundem singulorum ut
fraudes subtilius detegantur (titulus ex verbis ipsis tractatus desumptus)

f. 8v. Praeeunt, 7, tabula et praefatioquaeine. Sequiturquintapars f. et ultima tractatusin quo agitur de modo arte, et ingenioinquirenti et
examinandi hereticos .

De iurisdictioneimperii; ine. (Q)uoniamapud multos vertitur in

dubiumde iurisdictioneImperii quid sii tenendum etc. f. 53. de Columpna Bonagratia(?) Sequun-

tur, f. 80v. alia eiusdemargumenti,f. 86v. excerptaex Landolfo

de statu et municione imperii et, f. 94v. ex fratre de iurisdictione in spiritualibus et temporalibus.
Lectura l(egis) unice C(odicis, L. VII, tit. 47) de sententiis que pr

eo quod interest proferatur (sic) secundumCynum f. 114. Sermones de tempore et de sanctis; primus ine. Qui manducai hunc panem (etc.) Io. 6 Quicumquesumit (?) corpus Xpi. f. 125. Insunt: Conradi praepositi ecclesiae Wormaciensis epistola ad Philip-

pum de Maseriis Regni Francorum consiliarium f. 160: - Quaestio An propter excommunicationem genereprolatam quis sit vitandus ; in ine. Numquid ab nomine vel a iure ferri possit excommunicacio in
genere f. 161.
Adnotationes de excommunicatione f. 221.

607. Chart. in 4, saec. XV, fol. 294. PHILESII KINGMANNI Vogesigenae adlacobumVimphelinium praeceptorem epistola de Christi passionein teutonicamlinguam versa quam Io. Knoblonchus cum exquisitissimis figuris nunc imprimit . Inest FRANCISCI PETRARCHAE s. Maria Magdalena carmen hexametrum de f. 1. - Sequitur excerptum ex compendio Theologie lib. 7 e. 10 de Grog et M agog .

Teustzszuss Saracenisse gedolmetzt; i. e. lexicon germanicoarabicum, f. 2.

Abbatis IOHANNIS CASTRO DE DURANTIS 5, - Fr. ANDREAE graeci f.

constantinopolitani ord. praed. f. 10, Fr. BERNARDI VAQUERII

ord. s. M. de Monte Carmelo conventusMontispessulani 19, - Canf. cellarli Parisiensis (a. 1415) f. 21, - Eiusdem (a. 1415)f. 24, Fr. ALLEX.II (DE SIREGNO) min. ep. piacentini (a. 1416)f. 27 v. ord. IACOBI (BALARDI) episcopilaudensis( super condempnacione leronimi de Praga ) f. 30, - IOHANNIS ROTHA ordinis minor. vicegeneralis DE (a. 1415) f. 32; sermoneshabiti in concilio Constantiensi. - Insunt,

212

f. 14 et f. 26v. sermones anonymi eod.arg.;alteri adscripta nota de est

anni 1415.

Sermones ad patresconcilii Basileensis

nis secundi auctor: Prior s. Benigni;
hodierno f. 38.

de tempore, s. Mide

chaele, s. Hieronynio, Concepitoneb. Mariae, et s. Stephano; sermoprimus sermo ine. Bonum est

nos hic esseMath. XVII originaliter Trans sumptitienero in euangelio

Legati Wl a di si ai regis Poloniae oratio ad concilium Basileense post rnortem ipsius regis ; ine. Credidimus sacrosante huius Basilien.

synodo etc. f. 81. Legati regis Arrogonum (sic) oratio ad idem Concilium; ine. Inspexit Serenissimus atque gloriosissimusrex f. 83 v. Sermones duo ad patres eiusdem Concilii; prior ine. In nomine etc. Non mepresumptonistemeritassed Xpi. caritas f. 91. Orationes duae ad magistratus milites et doctores prior ine. Sepe ; mecumipse dubitavi magnifici et potentissimidni. f. 101. Sermo de extremo iudicio; ine. (V)idi alterum angelum (etc.) Apoc. 19. Non cognoscunt impii nec curant intelligere quae terribilia ipsis
ordinai aliissimus deus f. 106 v.

Sententiaeexcerptae ex Ciceronis
et de Amicitia institutione
f. 120.

libris de Officiis, de Senectute

f. 110.

Sententiaeex Senecae libr. de Tranquillitate animi et Morum

f. 117 v.

Sententiaeex Ciceronis

Tusculanarum quaestionumlibris quatuor

Senno de conceptioneb. Mariae virginis; ine. In me omnis gratia (etc.) EccL 24. Quoniam misterium sacratissimevirginis quo scilicet ab eternopraeordinatafuit etc. f. 123v. Orationes ad patres (habitae in ditione Reipublicae Venetae), ad (Ferdinandum) regem Aragoniae, ad (Eugenium IV) sununum pontificem, pr Luca Fiorentino (habita Venetiis), et de laudibus philosophie prima ine. Quamquam ; multos hic adesse intelligam illustres ac magnifici domini patresquedoctoresamplissimi f. 126. Ad habendum doli i capacitatene et ad componendam. virgam viseralem per circinum (sic) , adnotationes,f. 155v. F. ANDREAE (BiLii) mediolanensis secunda anniversaria (Io. G-a-

leatii

Visconti

ducis mediol.) sequente anno habita, oratio altera,

f. 156. -

Prior desideratur uno avulso folio.

Eiusd. de laudibus disciplinarum Senis (i. e. ex s. Bernardino de

Senis) f. 161 v. Eiusd. collaudalo funerea lohannis Gisilerii millitis (sic) Bononiensis f. 163v.

218

(Eiusd.)

Orationesfunebresin laudemLaurentii, lacobi doctoris,

Stephani et Nicola! iurisconsulti, f. 164v.

Oratio ad doctoruminsignia atque ornamenta adipiscenda; ine.

Sepe audieram spectatissimi esse viri eos sapientie ingenti atque fructus
f. 167 v.

Oratio de philosophiae laudibus,imperfecta ine. Non existimo ; ego

uos nobilissimi iuuenes etc. f. 168.

M. TULLII CICERONIS epistolaeXVIII ad Lentulum, ad Curionem

aliosque f. 168.

MORBASANI HEBEIIESEI(sic), cum fratribus suis, turcarum domin. epistola inissa sacerdotiromanorum (i. e. Nicolao pp. V) f. 172. Sermo in nuptiis post conuiuium ; ine. Nichil suauiusexistimaui, viri ili"11,quam de amicorum laudibus condicere etc. f. 172v. Epistolaeseptem sinetitulo, quarumprima commendatitia I o an n e, pr ne praefecturammotuensem (sive metuensem) amittat quam propemodum
consecutus est ; secunda ad eundem loannem *, ceterae ad eiusdem, ut

videtur, loannis filium ; prima ine. Venit ad me uesperi(sic) familiarissimus mihi Io. f. 173.

Exempla rhetorica inscripta: Centrareprehendente poesim: Reprehenditurpraesensstatus et urbis romane: - Exempla alia ; primum ine. Esto plures ignari existimet(sic) perfacile poesispossecontingi etc. f. 174v.

Exemplum consolacionis peste; ine. Hesterno uespere de quo lohannesnoster aduenerat,is me certiorem reddit pestis dscrimen barioniam (sic) admodum misere invasisse f. 175, finem quaere f. 176v. PHILIPPI PEREGRINI epistola De Cometa , a. 1477, f. 175 v. Excerpta ex compendioTheologie lib. 3 . cap. 24 (de peccatis) f. 176.

Rep(re)hendunturrebelles filii ; ine. Abite hinc insignes pielate (sic) filii f. 176v. Oratio ad papam lohannem (XXIII) nomine universitatis arcium

et medicine Bononiensis ; ine. Cum Beatissimepater ac totius universalis ecclesie Xpicolarum sublimispastor f. 177.
O r ae i o alicuius repetentis vel alium actum facere volentis ; ine.

Da michi dominesapientiam intelligentiam, verbaproposita 2 paraliet pomenonC. I. scribuntur iniciature origenaliter (sic) f. 177v.
Ad Polidorum
incredibilem humanitatem

Senensem presidem in deferendo Rectori ittretuam nouerimus f. 178.

iurando oratones duae-, prior ine. Etsi Polidore preses-iustissime O r a e i o Rectoris nouelli suscipientis caputeum(sic), rectorem praeteritum recommendans et graciarum acciones uniuersis praesentibus tri-

buens ; ine. Nichil causeesse puto patres clarissimi quamobrem etc.

f. 179v.

214

Or a ei o Rectorisantiqui rectori nouellocapucium tradentis; ine, Exiyeret locusJiic gloriosissimi excelsi ac dominidoctores prestantissimi
scolares eruditissimi "* etc. f. 181 v.

AURISPA Franciscode Ferrectisanconitano eunti a Constantinopoli

Anconem (sic) ; epigramma, f. 182.

Epigrama (sic) E u r i p i d i s ; ine. Siste quid ipse velim rogito

cognosce viator f. 182. Epigrama (sic) Chaterine ; ine. Hoc iacet ingenueforme Catherna sepulchro f. 182. Epitaphium dni. Raphaelis F u 1g os i ; ine. Emerite predigna

gerens cognomina laudis f. 182.

Epigrama (sic) Ni e hi ne flandrensisscorti ; ine. Si steterispaululum versusque legeris istos f. 182. Epigramma sine titulo; ine. Perfide qui nostram laniaueris emule
chartam f. 182.

(Antonii Panormitae?) epigramma De ortu atque obitu Herma froditi ; ine. Dum mea me genitrix grauido gestaretin aluo
f. 182.

Oratio

praesidis a quo iusiurandum exigitur aduersus rectorem ;

ine. Antequam de magistratu gerendo tam diserte copioseque dissereres vir magnifice f. 183. - Sequitur adnotatio brevis centra hypocritas. Oratio inscripta : Quidam ad quemdam cardinalem legatura B o n oniensem
f. 184.

;inc. Memor sum Revme cum de romana curia rediens etc. Pr

Oraci o cuiusdam recipientis insignia doctoratus facultatis medicine in Urbe Senensi } ine. Gratvm admodummihique iocundissimum (sic) etc. f. 184 v. Oraci o doctoris insignia tribuentis ; ine. Maxime vellem clarissimi viri ea in me essetvis atque exercitacio dicendi etc. f. 185.

Oratio ad summum pontificem, imperfecta; ine. Vellem summe presul pater sanctissime beatissime michi vis ingenii ac dicendicopia ac ea
esset f. 185 v.

Se r m o : Hic est qui uenit per aquamet sanguinem Xps. - verba Ihs. hec origenatiue (sic) in epistolalohannis prima capitulo 5 f. 186. S. THOMAE physonomia(sic) f. 190v. de Concilium Basiliense usque ad a. 1438 f. 192. - Sequitur adnotatio lingua germanica de concilio Fiorentino et de conventu Franco fu rdien si anno 1439, Alberto rege Romanorum. Notabilis exposicio super canonem misse, typis impressa

saeculo XV, littera initiali et rubricis manu pictis, fine carens, 286. f. Praeceptamedicinalia, lingua germanica, manusaec.XVI; ine.
<< Eyn recept etc. f. 293 et 294 membranaceo.

215

608. Chart.in 4, saec. in duas XV, partes divisus, 1-208 209-426. fol. et
Pars prior:
Tabula codicis f. 1.

Sermones synodales; primusine. Isti sunt filii Sadoch (etc.) In hiis (sic)verbisspiritussanctus nobisinsinuaiquales debent et quomodo esse
uiuere ministri ecclesie etc. f. 2. IORDANI carthusiensis sermo de sacerdotibus f. 79.

Reprehensiones plurime in clericis et prelatis etc. ex diuersisauctoribus, sanctis etc. , i. e. ex Adamo (de s. Victore) parisiensi, Ambrosio, Anselmo, Augustino, Bernardo, Chrysostomo, Gilberto, Gregorio, f. 80 v. I or d a n i carthusiensis sermones religiosos,de militibus, de nobiliad bus, de mercatoribus,de scolaribus, de clericis, item ad religiosos,f. 85.
Domini Boboniensis (sic) s. Sabinae episcopi card. sermo factus in exequiis dni. Urbani pp. quinti f. 97.

Mag. GHERARDI BRANTs. th. prof. collacio recommendatoria facta

Heydelberg. , d. 20 Marcii a. 1432 , pr XVII licenciandis quorum

primus erat Henricus

de Bruxella,

f. 98. - Sequitur,f. 102, alia

<< recommendacio pr licencia in artibus danda . HENRICI DE G-OUDA (sic) magistri in theologia arenga tempore disputacionis quotlibetice f. 104. Clemens (sic) in principio sernionis de sancta Agnete etc. excerptum; - Ex sermone Leonis pp. de ieiunio f. 105v. Mag. IOHANNIS FRANCFORDIA DE recornmendacio in nouo ordinario theolog. , anno 1434, f. 106. Mag. Gherardi Brant collacio facta coram papa Martino (V)

de Columpna f. HOv.
Mag. Henrici de Gouda (sic) recommendacio in libros physicorum , a. d. 1414, et alia recommendacio de eodem argumeuto a. 1426, f. lllv. Mag. HENRICI DE LIMPURG arenga in rectoratu , a. 1434, f. 118 v. Mag. BARTHOLOMEI TRAIECTO DE recommendacio pr determinatore in artibus , a. d. 1433, f. 119v. Sermo factus Ferrarie in concilio coram dno. nro. Eugenio pp. lili, de mense nouembris ex parte dni. Philip pi ducis Brabantie

et Burgundie per d. abbatem cisterciensem eiusdemducis ambasi(a)torem ; ine. Si fiscellam iunco texeremaut ut beati leronymi scriptis in prologo libri lob uerbis utar etc. f. 122. Arenga propositaet facta in Concilio Ferrariensi ex parte dni. ducis Sabaudie etc. corani dno. nro. Eugeniopp. IV ; ine. Sanctissime pater Quia recens genus heu planctuumdolorumque tristiciarum etc.f. 125. et
M. LUD(OVICI)DE AST arenga facta coram dno. Alberto duce Austrie

in regem Romanorumelecto f. 126.

216

E i u sd. cancellarliducis Ludovici comitispalatiniRheni arenga proposita factaBononie et coramdno.nro. Eugenio Quarto parte pp. ex
Reverendi ssimorum dominorum Maguntiniet Coloniensis aliorumque illustrium principum Romani imperii electorum (titulus ex contextu desumptus) f. 128v. Mag. IO(HANNIS) KIRCHEM arenga ad universitatem heydelbergensem
facta pr et in praesentatione iunioris ducis Ludouici etc. patre suo Ludovico seniore in naturalibus deficiente f. 130 v.

Arenga facta corampp. etc. pr confirrnatone electionisdni. R u p e r t i

Bauarie ducis etc. in regeru Romanorum electi ; ine. Beantissimepater (etc.)

peroraturus ad uos patrem patrum pr parte deuotissimifilii S. V. etc.

f. 132.

Recommendacio licenciat.in theologia",ine. Septem pr angeli(etc.) Apoc. Vili. Celestiumsecretorum contemplato!* eximius f. 134. BARTHOLOMEI HERKENROYME DE Arenga ad universitatemheydelbergensem facta in rectoratu f. 136. .< Eiusd. recommendatio facta in presentatione licenciandorum in
decretis
f. 140.

f. 138.

IOHANNIS BRUX(ELLIS) DE recommendacio licenciandorumin artibus

S e r m o factus in concilio credo Constantiensi exhortatorius ad

reformationem unionemecclesieKatholice ; ine. Habeovobisdne.(sic) ac loh. XVI originatine et in officio mssetransumptiue etc. f. 142. Bartholomei de Herkenroyme arenga ad universitatemin
pronuntiatione statutorum eiusdem, in secundo rectoratu eiusdem f. 146.

Mag. Gferardi

Brant

collatio facta in universitate heydelbergen.

in suo rectoratu, a. 1435, f. 148.

"<PHILIPPIabbatisin Otterberg. (ord. cisterc.) sermosynodalis f. 150. Senno Sinodalis notabilis a. episcopalisvisitationis ; ine. Ecce
ego ipse requiram oues meas (etc.) Hesterno die redeunti michi etc.
f. 152 v.

IOHANNIS ERNESTI heydelbergensis tunc rect. uniuersitatisArenga et in receptioneArchiepiscopi Treuerensis anno 1441, in presencia dnor.
Ottonis Ludouici et Frederici ducum f. 154 v.

lohannis de Franefordia arenga facta in terra Pedemontium Sabaudiein ciuitate Petrolin. in causa desponsationisducis Ludouici et
domine Methildis comitisse Sabaudie anno dni. 1419 f. 156.

Eiusd. collatio alia ad regemAnglieex partecomitispalatiniReni

ducis Ludouici etc. in terra Francie facta , a. 1420, f. 158v.

Arengapr petenda receptione doctoratus iure canonico ciin uel

uili etc. ; ine. In nomine(etc.) Domestice laudis exempla maiorum
f. 167.

217

Principiimi theologia ipsius in siue recommendacio ordinario in nono ;

ine. Venerabiles mei,qui desiderio dui. scrutandiscripturassacras, visitare curastis scolas f. 168.

Francisci Petrarche poetelaureati epistola paciencia de Griseldis, (i. e. translatiofabulaescriptaealo. Boccaccio), scripta Bruxelle anno1430per Radulphum de Zeelandia alias de Bruxella f. 169.

Epistola ad anonymumde coniugio; ine. Epistolam tuam sancte sollicfaidinis indicem ante aliquot menses accipiens f. 173. Ambasiatorum (sic) regis Portugalie propositio ad concilium Basiliense ; ine. Piato grauissimusstoyce disciplineimitator f. 176.
AMBROSII CAMALDULENSIS legati dni. Eugenii pp. IV oratio ad sacrum
Basiliense concilium f. 178 v.

Collacio seu proposicio ad d. Eugenium pp. lili

super obseruatione

decretorum concilii Basiliensis ; ine. Bmepater exigeret presencia iiestre beatitudinis in primo dicendorum alloquio orationem ornate compositam f. 181 v.

ORIGENIS presbiteri (sic) planctus ", ine. In afflizione et dolore

animi incipio loqid f. 184.

De humilitate et paciencia conseruanda et de inuidia detestanda ,

excerpta ex Vincentio (Bellovacensi) in Speculo historiali qui ex floribus Cassiani et ex Grregorii homilia de martyribus ,
f. 186.

(PoGGii FIORENTINI) ad Leonardum (Brunum) Aretinum epistola de leronymo (pragensi) in Constantiensi concilio de haeresi indicato et convincto f. 187.

ACCAEepiscopi et BEDAEepistolae mutuae f. 189; in calce adnotatur: inicium faciunt expositionis Bede in euangelium Luce . Epistola missa decano ecclesie spirensis per quemdam professum in Mulbrun. et quondam ibidem abbatem f. 191v.

LEONARDI (BRUNI) Aretini in ypocritasepistola f. 194. - Sequuntur

adnotationes de eodem argumento.

FR(ANCISCI) PETRARCHAE epistolaad Karolum 4tumRomanorum imperatorem de falsitate priuilegii austriani ab imperio eximentis f. 197 v. ORIGENIS omelia contra falsos hereticos aut prophetas ; ine. 1. i. t.

attendite a falsis prophetis (etc.) Preuidens dominus doctrinam hereticorum f. 199.

Peticio principum electorum ad dnum.apostolicum(EugeniumIV) ut is consentiatin nouum concilium celebrandumpr extirpatione scismatis et neutralitatis ; ine. Benignitatis itaque tue clemencie f. 202.
ENEE (SiLVii) poete ytalici propositio substantialiter concordans cum

precedentein mults et certis nomine Electorum petitis f. 202v.

28

218

MAG.GHERARDI professi in Schonaw prouisoris domus s. lacobi in uuiuersitate heydelbergensiproposicio pr parte dni. Ludouici Cortiitis palatini Reni coram dno. apostolico (Eugenio IV) f. 200.
Pars altera codicis:

Susceptioquorumdamdomiuorumad tractanduni pace m in Francia "",ine. Ad vestrasdominaciones patres R"n iussione singulorumactuum qui in urbe inclita parisiensi versantur uniuersitats studii omnium ecclesiasticorum atque ciuium missi sumus f. 209. Sermo pr exhortatione electionis pontificis parisiensis ; ine.

Domine qui corda omniumnosti (etc.) Act. X . hec nerba originaliter (?), libi pr principe apostolorumet pastorum in illius electione etc. f. 211. Proposiciofacta coram papa Benedicto (XIII) pr unione et pace
sce. matris ecclesie , scr. Bruxellis a. 1445 ; ine. Benedic hereditati tue. Santissime pater Benedicte benedic obsecramus etc. f. 214. Mag. IOHANNIS MECHLINEA DE prof. studii coloniensis arenga corani

legato apostolico dno. lohanne Kariual (sic) card. s. Angeli anno 1449 in susceptione ciusdem Colonie facta f. 220.
Alia susceptio legati apostolici dni. cardinalis Philip pi de Fran-

cia ; ine. Bene sit inclite pliilippe et beatificeris f. 222. Mag. Glierardi Brant de Dauentria quaestioad quam respondit (f. 236) Mag. lohannes Ernesti heydelbergensis anno 1436;8 d. Marcii
f. 229.

M. IO(ANNIS) WALSTADT quaestiodisputatapr doctoratu heydelberge

in aula anno dni. 1425 f. 241.

Quaestio utrum ecclesia sponsa uocetur -, ine. Notandum circa

illuni ecclesia cuius nomenuarias suscvpitin sacrs codicibusacceptiones

f. 244 v.

Mag. NICOLAIMAGNI DE JAULBER (sic) (v. f. 247 v.) quaestio utruni heretici asserentes clerum dominiis et possessionibusspoliandum sint iuxta ewangelium (sic) Xpi. exterminandi et reuertentes aliquotiens ab beresi sint ab ecclesia totiens recipiendi f. 245 v. Notandi sunt X passus in quibus sanctus T li o m a s contradicere uidetur sibi ipsi secundum Conradum de Ebracho f. 252. Utrum papa possit se intromittere de bonis laycorum et eos corn-

pellere ad solutionenibonorumsuoruni pr utilitate ecclesie; ine. Prima propositio que in ordine ierarchico ecclesie militantis etc. f. 253. Quaestiones, sine nomine auctoris, inscriptae: De iusticia originali f. 255: - " Utrum in diuinis ponenda sint supposita relativa et non absoluta proprietatibus relatiuis f. 255v. - Utrurn fides solum habeatur per infusionem f. 256v. Utrum propositionisassensus

sinemotiuoet apparentia oriatur et proueniat potestate ex honiinis propria ">f. 257: - Utrum fidei possitsubesse falsimi f. 257 r.

219

Utrum fides nulla humanaratione attingibilis veritatis et certitudine

infallibilissit omnilegi et acticompatibilisf. 259 - - Utrumrevelatio : factacreature aliquam imponat necessitatem euentibusf. 261 futuris v.
Utrum possibile sit nos cognoscere deum f. 267.

De processione Spiritus Sanctia patreet filio secundum latinos sed

a patretantumsecundum graecos iuxta narrationem bullam Fiorenet ti ae datam,1439, i. e. anonymi doctoris magistri animadversiones et
in bullam praedictanv,ine. Anno domini quo supra f. 268. Deliberatio et concilium facultatis theologice studii Winensis (sic)

super dissentione inter Eugeniumpp. IV et Basiliense

sedis f. 270.

concilium

anno 1442 dat. super consultatone archiep. Salzburgensislegati ap. Mag. I o ( a n il i s ) de Franefordia quaestiodisputataHeydelberge ad qx\amrespondit magister Willhelmus Diuit de Lyra f. 277.
HENRICIDE GROENINGHEN colon. eccl. canonici sermo factus synodo
coloniensi anno dni. 1420 f. 285.

Initium sermonis ad (eundem?) synodum(eiusd. auetoris?) f. 291. Mag. PETRIDE ELYACHO ALLIACO) (1. quaestiones morales et philosophicae , i. e. sermones septem, f. 292. Mag. Ra(dulphi) de Bruxellis responsio ad quaestionem Utrum pocius et plus standum sit et inherenduin sentencie solius pape principis et capitis ecclesie militantis quam tocius concilii aut maioris eiusdem partis papali sentencie realiter aduersantis , presidente mag.

Henrico Himperg quodlibetario in facultate artium studii heydelbergensis , f. 314.

Quaestiones mendicancium Coloniein prouinciali synodo proposite

f. 320.

Propositio regis
praeter etc. f. 320 v.

Francie

de Basilea aliata ; ine. In primis

Ludouici

de Roma excerptum, i. e. ex eius scriptis de concilio

Basileensi, f. 321.

Quaestiones scientia theologica-, margine f. 335 adscriptum est de in nomen Oyta ; ine. Utrum sacratissimacelestismedicina scientia
sd. theologalis ab altissimo omnium creatore etc. f. 328.

Quaestio Utrum liberum arbitrium in nomine uel aliqua creatura rationali possit per gratiam aut culpam ad bonum uel malum immobili-

tari f. 338.- Sequuntur, 341,argumenta f. adversus hanc quaestionem,

et; f. 351, eademquaestio cum defensione. .< Mag. PETRISANDERI quaestiotheologicadisputanda anno 1443
d. 20 Aug. f. 359.

Adnotationes et adversaria de rebus theologicis f. 362v. Folio 364 adscripta est nota anni 1443.

220

Rodulphi de Bruxella (aliasZ e1an d i a) responsio dispupr

tationequodlibetaria uniu. heyd. presidente in Mag. Petro Senderi(sic) anno dni. 1445 f. 383. Eiusd. aliae responsiones praesidentibus
mag. Conradode Gommeringen, anno 1446,f. 398, et Ridolffo (sic) de Ruderseym, a. 1443, f. 408. - Aliae sequuntur anonymaef. 409.
Utrum uotum praesertim licitum et uoluntarium possit auctoritate superioris commutari seu redimi et super eo dispensari ; ine. Articulo primo quod non in hiis etc. f. 421.

609. Membr. in f. scriptus anno 1400, fol. 347; picturis illustratus.

NICOLAI GORRAM DE postillae super omnesprologosbeati Hieronymi
ad bibliam et super quinque libros Moysi . Fraginentum tractatus de creatura humana , a fine capitis XXXI ad initiuui cap. XXXIV, f. 347, manu saec. XV, adhibito in coinpactione

codicis; cap. XXXI ine. (O)mnia nero corporis Immani membra .

610. Membr. in f. saec. XIII,

fol. 176.

PETRI LOMBARDIglossa (magistralis) in Psalterium, (praesertim ex

Augustino, Cassiodorio,Gregorio Magno, Hieronymo, Remigio).

611. Chart. in 4, saec. XV, fol. 352.

Dni. HUGONIS .... ord. fru, predicatorum(etc.) cardinalis postilla DE
in Ecclesiasten f. 1.

Eiusd. (?) in Ecclesiasticum ine. Summi regispalacium in quatuor ;

consumatiti f. 111.

612. Membr. in 4, saec. XIV,

fol. a 224.

Fraginentum ' (g 1o s s a e) de possessione,quomodo eam adipiscamur et amittamus, f. a adhibito in compactione codicis. Quaestiones theologicae et morales, quarum tabula inserta est f. 123 v.

et iterum f. 125; ine. Quaesitumfuit de naturali dilectone creature

rationalis f. 1.

Tractatus in Ecclesiasten;

ine. Verit ecclesiastesetc. totus iste

liber diuiditur in tres partes f. 162. - Tractatus in Cantica Canticorum; ine. Osculetur(etc.) Videndumestquis huus libri actor (sic) f. 211. - Tabula super Ecclesiaste, ord. alphabetico, f. 223v.

613. Membr. in 12, saec. XIV,

Rationes
Concordantiae

fol. 392.
et Novi Testamenti f. 2.

accepti et expensi, a. 1427, f. 1.

Veteris

Fragmentum salmo rum, manu saec. P XIII, cum glossis, 392 f.

adhibito in compactione codicis.

221

-614. Membr. in 8, saec.XIV, fol. a 314.

Concordantiae Veteris et Novi Testamenti. Undecim folia priora

restituta iussu Ludovici V Bavariae ducis a. 1582, adscripto titulo: Partium declinabilium utriusque Testamenti index . Folium ultimimi
mutilum.

615. Membr. in 12, saec.XIV, fol 408.

Concordantiae Veteris et Novi Testamenti.

616. Membr. in 8, scriptusanno 1306, fol. ci 228.

THOMAE HYBERNIA DE quondamsocii de serbonia (1.Sorbona)manipulus florum siue extractionesoriginalium . - Sequuntur, f. 220, index
rerum ordine alphabetico et, f. 221, catalogus librorum quos auctor excerpsit.

617. Chart. et membr. miscellaneus in 8, saec. XIII et XV, fol. a 164.

Folia l-79a chartacea, saec. XV: Tabula cod. manu saec. XVIII, f. a. (GlLBERTl) liber de Purgatorio s. Patricii ',ine. Patri suo (praeop)tato in ero. (I. Christo) duo. abbati de /Sartis frater H(enricus Salteriensis)
monachorum minimus etc. f. 1.

Visio Karoli regis (visio inferni, purgatorii et paradisi); ine. In nomine dei summi regis regum Ego Karolus (etc.) facta nocte dominici diei (etc.), scr. anno 1474, f. 16. Meditationes de regno celorum , de morte , de beneficiis dei , de extremo iudicio, de poenis inferni , de eucharistia et de passione

dominica; ine. (P)oterisautemde celestiilio, patria similitudinessensibiles

assumere, scr. anno 1474, f. 19. Modus quo quisque debeat comedere corani bonis et honestis homi-

nibus x>; ine. (C)um boniset honestis numquamdebes comedere prius quin
debesabluere manus , scr. a. 1475, f. 36. Fratris IOANNIS Simonem (monachum Vallis amoris prout in invenad tario Pai. Vat.) nepotem monita qualiter debeat in religione conuersari; praeit prologus inscriptus : epistola missa in Ecmsten (sic) , fine carent, f. 39. Folia 80-92 membranacea, saec. XIII: Brevis adnotatio, lingua germanica, de sancto Herardo f. 80.

S(igillum) lohannis . plebani . ad . s. Mauricium . in . Augusta . a". M. cccc . A (i. e. anno 1407) impressimiatramente in ima pagina;
sigilli forma ellyptica est: in medio imagines s. Mauricii et loannis

plebani

supplicantis, f. 80.

222

Hymnus de corona spinea n. I. Christi;ine. Eterne' glorie d. regi

denota laudum cantica fideles soluant hodie f. 80 v.

Vita sci Herhardi

Senno

confessoris ine. Herhardus, gloriafortis ; qui

; ine. Presentis diei

interpretari potest, narbonensis gentilitate etc. f. 81.

in translatione sancti Herhardi

festiuitas ad urtutum nos accendit gaudia f. 88.

Folia 93-164 chartacea, manu saec. XV:

Q. SALLUSTII CRISPIde coniurationeCatilinae f. 93.

Eiusd. de bello lugurthino f. 133.

Chirographum debiti scriptum a Zuan Piero

die 3 Marti! 1508, f. 164v.

Marzarosta

618. Chart. in 12, saec. XV, fol. 118. Horae canonicae breviatae, clericis urgente necessitateab Urbano

pp. II permissae,f. 1. Liber quatuor novissimorumqui uocatur cordialis ",ine. Memorare notissima tua (etc.) Sicut dicit sanctusAugustinus libro suarum meditacionumplus vitanda etc. f. 25. THOME AQUHSTO DE de differentia peccativenialis et mortalis f. 156v.
Meditatio dolorosa uere et fructifere penitentie super tota sui ipsius miserabili et multum flebili uita ; ine. Hec una et sola forma et disposicio sit tibi f. 173v.

619. Membr. miscellaneus in 8, saec. XII-XIII,

fol. 77.

Tetrastichum de sacramentis;ine. Ordo sacerdotisspeciesintendo forma in summof. 1. Tabula eale ula tori a; ine. Octonarius septenarius senarius f. 1. De septemsacramentis', Cum multa sint sacramenta ine. nouelegis VII tamen principalia etmagisnecessaria inueniuntur f. 1 v. - Praeeunt,manu paulo recentiore, versus: Ordinai et iungit baptismatcrismat inungit \\ Peccatumplangit et in altari sacra tangit , et in margine, eademfortasse manu qua codex: Abluo firmo cibo piget uxor et ordinat ungit . Benedictiones ad iutroducendam feminampost partum, ensis, domus noue , ad omnia quae uolueris , super associandos matrimonio , perarum et baculorum , f. 15 v. Preces variae, praesertim pr peccatoribus,f. 16v.

Sententiae morales ine. Priuilegium meretur amitterequi concessa ', sibi abutitur potestate. Melius estpr uirtute supplicium quampr adulation benejcium f. 17v.

NotaVII disciplinas domini qtiibusiustumcorrigitqui septies in

die cadit , brevis adnotatio, f. 17 v.

223

Dieta beati Bernhardi

; ine. Cumfacis sermonem debes non

protenta mami quasi nerba in faciem populi iactare f. 17v. Epigramma praefixo lemmate: Dixit SimonPetrus ad Ihm. ecce nos relinquimus(etc.) ; ine. Omnibusexutosnoset tua iussasecutos f. 17 v. Monosticha de vocabulis Est, Non - Meum, Tuum - Ego,
Tu f. 17v.

Hystoria de luda proditore ; ine. Mathias apostolusin locum inde substitutusest f. 18. - " De Pylato ; ine. Fuit quidam rex nominetytus qui quandam puellam nominepyla etc. f. 19v. - De destructioneIh er usale m ; ine. Refert iosephus quodpropter mortem iacobi iusti factum est excidium iherusalem, narratio imperfecta,f. 21v.
Sequentia paschalis, cura notis musicis; ine. Quem queritis in sepulchro o Xpcolae non est hic , manu. saec. XIV vel XV, f. 25. De natura animantium, sermones ex Sacra Scriptura; ine. Sermo

de tribus naturis leonis- Igitur iacobbenedicens Jllium suum iudam dicens

Catulus leonis etc. f. 26.

Sermo ad populum ; ine. Temporibus imperatoris henrici erat quidam miles iuuenis etc. f. 32. Miraculum de purificatione beate Marie ; ine. Quedam matrona nobilis in beata uirgine magnam Jtduciam habebat f. 32 v. - Item miraculum de beata uirgine ; ine. Miles quidem (sic) ^(,alde strenuus etc. f. 33 v.

Tractatus liturgicus de festis eorumque officiis ritu romano, initio et fine mutilus; rubrica post finem capitis de festo Epiphaniae est: de

octaua epiphanie; ine. Nota quod in octaua epyphaniequedam de premissa die epyphanieet alia quedamdicuntur pertinentia proprie ad baptismum f. 34.
Sermones de tempore et de sanctis; prior in Pentecosten ine. Frs. kmi Xpc. alloquitur nos. Si diligitis me mandata mea semate etc.

f. 50. - - Insunt et sequuntur, f. 58, exempla moraliaet miracula inscripta De thelonario, De Thayde (meretrice), De MonacheMalcho ,
De s. lacobo , De s. Maria et Hildefonso Episcopo , De s. Maria

(tria), De quodampaupere, De septemstellis , De monache cuius mores cum habitu monachali non consentiebant, De peregrino, De sacerdote, De duobus fratribus , Iterum de s. Maria (tria),

(Miraculain ecclesiis MichaelisArchangeliquae dicuntur Clausa, s.

et in monte Tumba ), De quodam clerico s. Cassiani in territorio

civitatis quae dicitur Pisa .

Adnotationes liturgicae,partim metrica e-,ine. Est rado quapars

altaris dextera missae f. 68 v.

Versus
aroma f. 69.

de apostolis ine. Petrus in Roma fidei conspersit ;

224

Legitur annalibus librisromanorum(etc.) (i. e. Pseudoin ,

li en tuli de statura et vultu d. n. I. Christi), f. 69v. Expositio theologicaet moralis in aliquot partes Cantici Canticorum; in margine, antiqua mantis inscripsit: de assumptione ine. Veni ; in ortum tneum soror mea sponsa.Dominus ac saluator nostereximiae pietatis sponsus f. 70. Hec sunt XV signa quindecim dierum ante diem iudicii que Iheronimus in annalibus libris ludeorum inuenit ; ine. Prima die erigit
se mare in aitimi f. 77.

Tetrastichum litteris evanidis, versus secundus ine. Hinc abeas ut non habeas dispendio, rerum f. 77 v.

Lusus satyricus de octo filiabus diaboli; ine. Dyabolus odo hdbuit Jtlias quarum septem maritauit, Symonia datur clericis etc. f. 77v. Epigramma de moenibus civitatis Wormaciensis conditisa. 1254; ine. Mille quater cum bis centitm deciesquoquequinos f. 77v.
Distichon de civitate trevirensi; ine. Ante romani treueris

fuit annis mille ducentis f. 77v.

620. Chart. in f. saec. XVII, fol. 220.

Silva seu excerpta ex auctoribus sacris et profanis, antiquis et recentioribus, de quatuor virtutibus cardinalibus.

621. Membr. in f. saec. XIII, fol. 348; picturis illustratus.

GRATIANIdecretum, seu concordia discordantium canonum ; praeeunt

capitula decretorum", i. e. synopsiscausarum XXXVI decreti. Decreti index metricus; ine. Prima pars. - Disiine, sunt centum minus est non sed magis una f. 348v.

622. Membr. in f. saec. XIII,

fol. XXIV

263.

Glossaeet adnotationesde iure canonico, varia manu saec.XIV, foliis 7, adhibito in compactionecodicis, et ultimo. B(ARTHOLOMAEI) BRIXIENSIS hystorie decretorum; ine. Licei merita, scientie etc. manu saec. XIV, f. //.
Pai e e decretorum (Gratiani) in distinctonibus ; ine. Distinc-

tione V ante capitulum quodincipit Si mulier inserenda sequens est palea f. IXv. - Pai e e decretorum (in causis); ine. Causaprima . questioneprima in capitulo quod incipit etc. f. IXv. GRATIANI concordia discordantiumcanonum, i. e. decretum, f. 1.
Praeit tabula f. XVII.

Lusus satyricus de octo filiabus diaboli (idem qui supra cod. 619
f. 77v.) insertus f. 24, manu saec. XIV vel XV.

225

623. Membr. in f. saec.XIV, fol. 365; picturis illustrati^.

GRATIANI concordia discordantium canonum cum glossaBartho,
lomaei Brixiensis.

624. Membr. in f. saec. XIII, fol, 335.

GRATIANI concordia discordantium canonum , cum glossa.

625. Membr. in f. saec. XIII,

Arborea
Paleae Arbor
GRATIANI concordia

fol. 242.
canonum f. 4v.

iconographicae consanguinitatiset affinitatis f. 1.

quaedam decretorum, insertae f. 3.
discordantium

consanguinitatis f. 242v.

626. Membr. in f. saec. XIV, fol. a 229.

Argumenta distinctionum causarum et decreti Gratiani, metrice, manu saec. XIV, f. 1 v. continuantur f. a ; ine. D. I. Lex naturalis

differt a iure forensi .

GRATIANI decretum, cum glossa, (initio quaternio desideratur ; inter f. 201 et 218 desunt quaterniones duo); glossae aliae varia manu in marginibus, f. 9.

Argumenta causarumet distinctionum decreti eiusdem,metrice; ine. Disce quid humanumius diuinumqueuocatur f. 229.

627. Chart. insertis aliquot foliis membr. in 8, saec. XV, fol. 202.
Adnotationessynopticaede decreto Grati ani, scriptae annis 14001406, f. 1. Versus super distinctionibus decretorum f. 147.

Versus super causis decretorum

quorum duo copulatiad invicem

unus deseruit questioni et alter solutioni f. 148v. Casus decreti , i. e. tractatus in Gratiani decretum; ine. Trac-

taturus igitur gratianus de Iure canonico primo incipit a simplicioribus

f. 155 v.

628. Membr. in f. saec. XIII,

fol. 238.

Decretales compilate a GREGORIO IX . PP.

629. Membr. in f. saec.XIV, fol. 296; picturis insignibus illustratus.

GREGORII decretalescum apparatu (loannis Andreae) f. 1. IX Mag. IO(ANNIS) DEO DE Yspani commentumarboris de consanguini29

226

tate et affinitateper compeudium uersificatumet per iura probatum

f. 260 v.

INNOCENTII liber novellarum cum apparatuloannis IV

f. 262.

Andreae

Mag. Gra r s i e apparatus decretaliumnouissimarum GREGORII DECIMI , i. e. decretalesGregorii X cum glossa, f. 274. NICOLAI constitutio de electionedignitatum: Cupentes, III cum glossa quaeincipit: Li nomine(etc.)Licet ad occurrendumecclesiarumvacationibus f. 286.

630. Membr. in f. saec. XIII, fol. 169.

GREGORII decretales cum glossis. IX

631. Membr. in f. saec. XIV vel XV, fol. 323; picturis illustratus.
GREGORII decretales cum apparatu (loannis IX Andreae).

632. Membr. in f. saec.XIV vel XV, fol. a-b 260; picturis illustratus.
GREGORII decretales cimi apparatu (loannis IX Andreae).
Praeeunt, f. v. Rubricae decretalium per alphabetum . Plagula chartacea, manu saec. XV, continens epistolium NICOLAI DE MYNDELHAYM nuntians ingressum exercitus regis Poloniae in territorium regni Hungariae, in calce codicis.

633. Membr. in f. saec. XIV, fol. 243.

Dni. IO(ANNIS) AN(DREAE) commentum super cap. Nobis de iure patronatus , f. 1; initium. huius tractatus est f. 2v.

Repertorium super materia iuris patronatus ; ine. Utrum patronus haereticus possit presentare f. 1 v. Adnotatio brevis de dispensatione f. 2. Prophetie examinateet probate a summis philosophis; ine. Si nativitas domini in die solis venerit yemps bona erit f. 2. De scrutinio in electionibus-,ine. Scrutatoribusigitur sic electis trahant se ad partem f. 2. Dni. lohannis An(dreae) commentum super cap. Ex pai-te de
testibus extraneis f. 2.

Eiusd.
tatis f. 3.

apparatussuper arbore consanguineitatis (sic) et affiniIX f. 4v.

Rubricae decretalium Gregorii

Versus deiis quibus restitutio denegatur; Hec que aduni ine. sunt f
muliernerestituatur Si non continuit. mox si probat impedimentum 4 v. f.

227

GREGORII decretales apparata(loannis Andreae); glossae IX cum

aliae in marginibus et inter lineas f. 5.

634. Membr. in f. saec.XIII vel XIV, fol. 223; picturis illustratus.

GREGORII decretales IX initio mutilae, cum glossa ordinaria , praemissa tabula titulorum. Glossaealiae varia manu f. 3, 222 et 223.

635. Membr. in f. saec.XIV, fol. 265; picturis illustratus.

GREGORII decretales,cum glossa fere eademquae in cod. 634. IX Praeit, f. 1, tabula titulorum, repetita varia manu;insunt, f. 2v. adnotationes breves: Nota consuetud.(in actibusiudicialibus) in Casteleto parum
usitatas siue notorias siue non etc. : Nota quod bonum (sic) est con-

suetudoFrancie quoddominitemporales intestati! succedant>> : ab etc. Nota quod anno dni. M . ccc . XLIIII etc. pagavi plebano in Stcinto, i m etc. - - Glossae e iuris canonici f. 3.

INNOCENTII nouarum constitutionum liber, sine glossa, f. 256. IV

636. Membr. in f. saec.XIV, fol. 129; picturis pulcherrimis illustratus.

BONIFATII Vili sextusdecretaliumcum apparatuloannis Andreae.

637. Membr. in f. saec. XIV, fol. 109. BONIFATII Vili sextusdecretaliumcum apparatuloannis Andreae. - Praeeunt: Quaestio numquid episcopus possit conferre beneficiuni
de camera etc. : - Tabula titulorum, f. 1 : - Quando ualet quod fit per excommunicatum et quando non etc.: - - Brevis adnotatio ine. .< Solutum est Andree famulo per totum mensem martii XIII ind. etc. f. 2 v. -

Tractatus de successionibus; Quia successionum ine. materia tum propter

nouitatem iurium etc. f. 2.

Annales

Siculi

a Rogerio rege ad annum 1314; ine. Rex Ro-

gerius auus imperatorie Frederici fuit filius comitis Rogerii f. 104.

G(ERARDI) Sabinensis Episcopi,in RegnoSicilie citra pharumap.

sedis legati constitutiones, a. 1285, f. 105. - In calce: Capitula addita
pr iuribus ecclesiaeRavellensis a. 1292 et 1298 f. 106: f. 106 v.

Eiusd.

tran-

sumptuinde suspensione peneconsti tionis centraconcubinarios a. 1290, tu , BONIFATII Vili constitutio qua revocanturnonnullaacta praedecessoris sui CaelestiniV : Olim Celestinus V dat. 3 Non. Mai a. I f. 106v. pp. Eiusd. constitutio qua iubilaeum instituitur saeculare: Antiquorum habet fida relatio f. 107v. - - IOANNIS XXII epistola ad doctores et
scholares Auinioni
dat. k. Nov. a. II

commorantes : Quoniam nulla iurs

sanccio

f. 107 v.

228

Haec sunt condempn.facte per Nobilem et potentemMilitem dnm. Andreaxum Marchionem de Caualcabobus hon. potestateniciuit. Fer. et districtus (etc.) curentibus (sic) annis (etc.) >"> 1383, fragmentum alia manu, f. 108 et 109.

638. Membr. in 8, saec. XIV vel XV, fol. 121.

Regni e iuris quae debent poni in fine huius i. e. sequentis libri decretalium ; ine. Factum legitime retractari non debet f. 1. BONIFATII pape Vili liber sextus decretalium, sine glossa,f. 2. Constitucionesnone edite a duo. CLEMENTE papa quinto f. 81. 639. Membr. in f. saec. XIV, fol. 84. Fratris ALBERTI breue compendiuni naturalis philosophie fine caret; ; ine. Philosophiadiuiditur in tres partes f. 1.
BONIFATIIVili Monachi), f. 2. liber sextus decretalium, cum apparatu (Ioannis

640. Membr. in f. saec. XIV, fol. 126; picturis illustratus.

Glossavel repertorium iuris canonici, initio et fine carens,adhib.
in compactione codicis, f. 1. BONIFATII Vili liber sextus decretalium, cum apparatu Io annis Andreae, f. 3.

Glossaeet quaestionesde in re canonico, vai'ia manu, f. 123v. Fragmentum CODICIS lustiniani imp. cum glossa,f. 125.

641. Ohart. in 4, saec. XV, fol. a 214.

Tabula codicis f. a.

BONIFATII Vili

liber sextus decretalium, sine apparatu, cum non-

nullis glossis in marginibus, f. 1.

De causa possessionis et proprietatis pastoralisadipiscendeg. ; ine. <fNota triplex est iudicium posscssorium etc. f. 103. De expensisfaciendis in indici o post liteni contestatamet ante liteni >>; ine. ... semperindex uictum vctor in expens.debet condempnare f. 104. In sumnio margine f. 104v. adscriptum est: Wil. Du. (i. e. G-uilelnius Durandus) in speculo iudiciali . Notabilia bona de hoc quare noinen surnrni pontificis mutatur in electione et confirmaciouecum aliis pluribus bonis notabilibusde incidenti

et emergenti qualiternullus extra suamdioc.ultra dietatrahidebeat ac etc.

Quomodolex diocesanaet lex lurisdictionis differunt (quaestiones adet

notationes); ine. Quaremutatur nomen proprium in primo con(sistorio)

quia omnis Xpi. accio nostra debetesse f. 106.

229

TANCREDI BONONIENSIS summade ordine iudiciario , scr. anno 1410,

f. 108.

642. Membr. in f. scriptus anno 1460, fol. 57; picturis illustratus.

Constitutiones CLEMENTIScum apparatulohannis Andree . V,
643. Membr. in f. saec. XV, fol. 80.

Apparatusdominilohannis Andree superconstitutionibus CLEMENTISquinti in concilio vien. , i. e. constitutiones clementinae cum apparatu Io. Andreae. Initio carent. Adiuratio ad delendam maculam oculorum , latine et germanice;

ine. In nominepatris (etc.) adiuro te macula -per deum altissimum

f. 79v.

644. Membr. in f. saec. XV, fol. 84.

Initio codicis fragmentum (duo folia) PANDECTARUM civilis f. 1. iuris Constitutiones clementine (i. e. CLEMENTIS cum apparatu domini V)
lohannis Andree f. 3. de i u r e canonico f. 84 v. Adnotationes breves

645. Membr. in 8, saec. XIV

vel XV,

fol. 190.

Versus de argumentis decretalium; ine. Prima fides Consti. Rescriptum consue.postiti. f. 1.

Aduotatiunculae de iure canonico f. Iv. et 190.

Fr. IOHANNIS DEO Yspani casus decretalium f. 2. DE

646. Membr. in f. saec. XIV

vel XV, fol. a 56.

Membrana deleticia, adhibita in compactione codicis, in qua a et a i u d i ei a r i a scripta lingua gallica, nianu saec. XV, f. a.

lo(annis)
BONIFATIIVili

Mo(nachi)

apparatussexti libri decretalium, i. e.

Monachi.

sextus decr. cuin apparatu loannis

647. Chart. in f. saec.XV, fol. 329 (f. 329-329 vacua).

Regule
seu decreta loannis

cancellariae
Concilii XXII

plurium summorum pontificum et sessiones

: circa curiales et officia eorumdem f. 2.

Basiir*ensis constitutiones

Benedicti XII constituciones de eod. argumento f. 6. Gregorii XI constituciones de eod. arg. f. 9.

loannis XXII, Benedicti XII, ClementisVI, InnocentiiVI, Urbani V,

230

GregoriiXI, Urbani VI, BonifatiiIX, Innocenti! VII, GregoriiXII, Alexandri V et loannis XXIII regule date in cancellarla f. 10 v.

Prorogatineconcesse magistris universitatis studii parisiensis ine. Primo dignetur s. v. f. 61 v.

Benedicti (XIII antip.) bulla reservationis beneficiorum extra curiam vacantium: ad regimen ecclesief. 66 v.

Eiusd. declaracioconstitucionis Ad regimen ecclesie : Dudum ex :

certis causis f. 67 v.

loannis XXIII
nentes: Exsecrabilis

constitutio contra pluralitatem beneficiorum obtif. 68.

lohannis XXII casus extrauagantes f. 69. Bonifatii Vili, Benedicti XI, ClementisV et Benedicti XII
extravagantes f. 71 v.

casus

Martini V constitutio Gebennis edita : In apostolicedignitatis,

dat. kal. Dee. a. I, f. 75. Eiusd. constitutio contra appellantes ante sententiam a grauaminibus edita Gebennis : Quum nouissima, dat. kal. Sept. a. I, f. 81 v.

Eiusd. constitutio quod quisque executor ad executionesprocedat absque litteris Vidimus prelatorum : Q. antidata, dat. Constantiae pr.
kal. Maii a. I, f. 83.

Eiusd. de symonia constitutio: Dampnabile sclus, dat. Mantuae

8 kal. Dee. a. I, f. 84.

loannis XXIII

constitutio pr auditoribus rotae: Eatoni congruit,

dat. Bononiae 8 k. lun. a. I, f. 84 v.

Martini V constitutio de eodem argumento: Decet pontificem,dat.

Romae 8 kal. lun. a. XI, f. 85.

Constitutio pisana pr possessoribus initio carens et imperfecta

f. 85 v.

Martini
f. 86.

reformaciones

curie et officialium

eiusdem

edite Rome

Capitula narbonensia pr extinctione schismatis ine. Capitula ;

sequentia per serenissimum dnm. Regem Romanorum f. 99 v.

Decretum Concilii Constanciensis quo irritantur et reuocantur

priuaciones et excommunicaciones per Petrum de Luna a certo tempore
citra factas f. 103. Concilii sentencia deiectionis Petri de Luna f. 104 v. Eiusdem

Decreta Concilii Constanciensis (sessione XXXIX)

f. 105v.

Concordata et concessaper sanctissimurn Martinum dominum papam V pr reformationeecclesie anglicane etc. f. 122v.
Martini V regule (cancellariae) f. 124.

Eiusdem constitutio praerogativis universitatis de parisiensis:

Dum in mente,dat. Rom. k. Apr. a. VII, f. 151v.

231

Eugenii quarti regule (cancellariae)f. 170.

loannis XXEI constitutiocentra illos qui plura beneficiapossident (eademquae f. 68) f. 197.

Benedicti(XIII antip.) constitucioAd regimen estde omnibus : que

ac singulis beneficiisintra romanamcuriam vacantibusreservatio f. 198.

ConciliumBasileense usquead sessionem XXIII inclusivef. 206.

648. Chart,. in 4, scriptus anno 1438, fol. a 599.

Fragmenturn actorum iudicialium latine in auditione testium de quadam lite hereditaria; ine. . .. et presentialiter comparuisse Item R. (i. e. Respondit)super articulo vicesimo etc. f. a membranaceo adhibito
in compactione codicis. Dni. FRANCISCI ZABORELLIS DE (Zabarellis) utriusque iuris doctoris

famosissimi super Clementinas, i. e. commentariusin constitutiones

Clementis V.

649. Chart. in 4, saec. XV, fol. 295.

Lectiones in ius canonicum (Decretales, Extravagantes loannis XXII et Clementinas), inde a tit. XIV libri II Decretalium ; ine.

Cum dilect - Contumaxcondemnatur expensis in factis a temporecitacionis emisse .

650. Membr. in 4, saec. XIV vel XV, fol. 104.

BONIFATII Vili
dreae f. 1.

sextus decretalium cum apparatu loannis

An-

De (e)lectione . In no e. lili

in conc(ilio) lugdunensi : Statui-

mus (etc.) ; - Glossa in verba (epistolaeClementis IV centra fautores Contadini?): Fundamenta militantis ecclesie montibussanctispropheta in reniemorans, fine mutila; ine. Per montesapostoloset praedicatores etc. f. 104 v.

651. Chart, in 4, saec. XV, fol. 399.

Lectura in sextum librum decretalium,
nomine domini amen lecturus inchoandum . sextum librum

fine mutila; ine. In

sic duxi breuiter

decretalium

652. Membr. in 4, saec. XIV,

Breves formulae iudiciales

fol. a 62.
f. a.

BERNARDI (CmcA)prepositi papiensisbreuiarium decretalium (extravagantium); finem quaere f. av. Grlossae marginibus. F. 62 v. tabula in
imperfecta.

232

653. Membr. miscellaneus in 4, saec. XIII-XIV,

Fragmentum iuris
folii f. a.

fol. a-b 128.

canonici

(de electione) in margine exsecti

Adnotationesvarii argumenti et varia mami, praeserthn de particulis

graecis ypo , Iper , Anti , Ana , dia in compositione

verborum; ine. Ypodromus f. 6, - De b. I a e o b o ; ine. Beatus lacobus missus est ut praedicaret hispanis etc., - De signis XV dierum ante diem iuditii (sic) ex Hieronymo in annalibushebraeorum , De iure canonico, f. bv.

B(ERNAKDI CIRCA) prepositi papiensisbreuiarium extrauagantium, imperfectum (panca desiderantur),manu saec. XIV, f. 1. Adnotatio De temptacionediaboli in Xm. in Luca . ; - Latercula
nominimi inscripta: a. hii sunt testes de vinca Adelradi: Testes de

Censu vince hagenbn: Testesde duabushubis in Virnheim : Testes de molendinoin Marbach: Testesde predio Hermanni in Scarra; Hec contulit nobis E b e r h a r d u s de Suiza . In Winsheimersteine . II .

lugera vineanim ; omnia varia manu saec. cir. XIII,

f. 65 v.

f. 65.

Mag. SYKARDI CREMONENSIS episcopi summa , manu saec.XIII, Continenza Grati ani per singulas distinctiones, (i. e. argumenta
decreti), f. 112.

Concordantiae de praesu(m)ptionibus f. 113.

IVONISKARNOTENSIS (sic) summa concordantiarum canonum ; ine.

Prometheus Caucasimontis cacuminereligatus f. 117v. in

654. Chart. praeter primimi folium membr. picturis illustratum, in f. scriptus anno 1460, fol. 452.
NICOLAI (Siculi) episcopipanormitani lectura super 2a parte et sic super toto 2 libro decretalium. 655. Chart. in f. saec. XV, Andreae, fol. a 328.
cum apparatu I o anni a

Initium sexti libri decretalium BONIFATIIVili, Lectura in decretales,

f. a membr. manu saec. XIV adhib. in comp. codicis.

inde a rubrica de Constitutonibus; ine.

Continuatur hec rubrica posito fondamentofidei f. 1.

656. Membr. miscellaneus in f. saec. XIV, fol. 226.

BERNARDI DORNAsumma de libellia et conceptionelibellorum et sententiarum f. 1. - In marginibus glossae et excerpta ex summa

libellorum dno. Odefredo legumprofessore - Allegationes a . et

233

defensionesSeie uxoris Ticii circa Seium super facto et lamentatane tali insertae f. 13 (continuantur folio 14r. et 14v.).

Tabulatitulorumiuris civilis, a Digestorum 1.XXXIX, ad L f. 14. Dni. EGIDII FOSCARIIS (DE bononiensis) doctoris decretorum libellus,
(i. e. orcio iudiciarius advocatorum et notariorum secundum usum ecclesiae romanae), ultima folia tantum, f. 15 v.
DAMASII brocardica in iure canonico f. 16 v.

Hic signantur diuerseglose Innocencii infra in margine(duorum sequentiumtractactuum) in diversis foliis scripte et transposite f. 22 v. Expositio decretalium, cum glossis marginibus; ine. Quoniam in multa decretaliumpuncta expositione indiyeret (sic) ampliare etc. f. 23
(cf. f. 22 v.). Magistri PETRI DE SAMPSONA Saxonia?) distinctiones in ius (de canonicum, cum glossis in marginibus, f. 112 (cf. f. 22 v.).

DAMASII summatitularum (sic) extravagantium f. 159. Ordo iudiciarius in quatuor partes divisus ; ine. Assiduis
postulationibus me kmi. sodi iam dudum inducere studuistis ut ordinis
iudiciarii libellum etc. f. 175.

Dni. HUGOLINIdistinctiones >"> (iuris civilis)', ine. C. de sacrosanctis ecclesiis.placet . Munerum alia sordida alia honesta f. 187. Quaestiones in decretales; ine. De constitutionibus- Queritur an episcopuscanonemlate sententieconderepossit inter subditossuos f. 203.

657. Chart. in f. saec. XV, fol. 335.

ANTONIIDE BUTRIOdoctoris iuris canonici expositio in secundam partem secundi libri decretalium.

658. Membr. in f. saec. XIV, fol. 104.

IOHANNIS summasuper decretimi (Gratiani) f. 1.
Tabulae accepti et expensi cuiusdam monasterii, latine et germanice,

a. 1342; ine. Anno dni . M . CCC . XLI1 . fr. C. primus Eecepit a festo Simoniaet Inde anni praecedentis usqueGeorgii subnotata In primis . de Censibus etc. f. 104 adhibito in compactione codicis.

659. Chart. in 4, scriptus anno 1466, fol. a 422.

Adnotationes breves de delictis, manu saec. XV, f. a. Lectura Quarti decretalium ; ine. D(e) Rubrica circa inicium

quarti decretaliumde spon.et mat. - Hec rubrica potest continuari duobus modis ad preceden. Primo etc. f. 1.
Versus
vetite laicis

de iure

circa nuptias, manu saec. XV; ine. Non sunt he

f. 422.
30

aut ulteriores

234

660. Chart. praeterfulium primummembr. f. saec. in XV, fol. 362;

picturis illustratus.
NICOLAI SICULI abbatisepiscopi panormitani lecturasuperprimo
decretalium. -- Continuatur in duobus codd. sequentibus in cod. 665. et

661. Chart. excepto primo folio membr. in f. saec. XV, fol. 372; picturis illustratus.
NICOLAISICULI episcopi lectura super prima parte secundi libri
decretalium . - " Est continuata) codicis praec.

662. Chart. praeter primum folium membr. in f. saec.XV, fol. 372; picturis illustratus.
NICOLAICICULI (1. Siculi) doctoris excellentissimi in monasterio sce.
Marie de monachis in Sicilia lectura in tertium librum decretalium. -

Est continualo codd. praec.

663-664. Chartacei, exceptis priinis foliis membr. in f. saec. XV.

NICOLAI SCICULI Siculi) episcopipanormitani tractatus in secun(1.
dum librum decretalium :

663. fol. 495. decretalium .

<.< Lectura de prima parte secundi libri decretalium .

664. fol. 463, scriptus anno 1461. -

Lectura de 2a parte 21 libri

665. Chart. folio primo membr. excepto in f. saec. XV, fol. 228; picturis illustratus.
Dni. (NicoLAi) abbatis de Scicilia (sic) famosissimi et nionarchae iuris canonici doctoris lectura super quinto decretalium >">. Pertinet ad
seriem codd. 660-662.

666. Chart. praeter priun m folium membr. picturis illastratum, in 4,

saec. XV, fol. 192.
Dni. NICOLAIabbatis de Cecilia (1. Sicilia) et nunc archiep. panor-

mitani recollectae quarti libri decretalium f. 1. Argumenta librorum Veteris et Novi Testamenti,metrice; ine. Qui testamenti veteris vult nascerelibros - Atque novi legai hic et sua vota
feret f. 77.

Argumentaet numerus librorum, quaestioiium, causarurn distinctioet

1

num decretalium,
2345
8 11

metrice
tj

(tabula mnemonica) ine. Tempora. ;

7
6

labuntur . vernantibus . invida . formis >sf. 77.

235

IO(ANNIS) AN(DREAE) determinacio breuissima quarti libri de( )

cretalium f. 81.

(E)xposiciones terminorum in arbore consanguinitatis positorum

sicut Ysodorus (sic) ponit ethymoloiarum nonoet transfert Gr a(sic)

cianus XXXV . q . V . primo gradii f. 85.

lohannis

Andreae

tractatus in arboremconsanguinitatiset affini-

tatis, cum glossis, f. 87.

De cognatione spirituali et civili; ine. Circa lecturamarboris cogna. cionis spiritualis iuxta modum et formam tradicionis Egregii doctoris
lo(annis) An(dreae) in sua lectura etc. f. 98 v. In calce, f. 105, adscripta sunt nomina doctorum iuris: Contor. (sic) Bu. et Hugo . NICOLAI(SICULI)episcopi panormitani tractatus notularum cum qui-

busdam allegacionibussuper glosis clementinarum f. 107. >"> Libellus exceptionum qui dicitur actor et reus -,ine. Qiiidam
litteras impetravit sub tali forma etc. f. 167. De modo iudicandi ; ine. << iure ciuili uel edam canonico arguitur In tribus modis duobus necessariiss(cilicet) legeet racone 3 probabili s(cilicet) exemplo f. 174. Breuiarium siue margarita ad omnes vias in iure canonico inveniendas ; ine. Verborum superficie penitus resecatade talento credito vobis relinquo socy margaritam f. 179v. De forma iudicii, praesertim ex Bartolo; ine. Hec sunt que

frequentantur in ludicys. Primo offertur libellus reo etc. f. 189.

667. Chart. in 4, scriptus anno 1433, ibi. 203.

Sententiae ex decreto, ord. alphabetico; ine. Aliquis potest ieiunare pr alio et votum alterius adimplere XXIII q. II anime defunctorum etc. f. 1. Quaestiones de collatione beneficiorum, electione et excommunicatione;
ine. Dubium an collacio f. 4v.

Forme

1i b e11or u m cum repetitionibus * ; ine. (C)irca e. omnis ; ine. Queritur utrum carminatores et carmina-

depe, et re. Nota quodpeccatum actualeest quodin penitentiadeletur >> 5. f.

De sortilegiis
taliter f. 6.

trices qui carminaueruntinfirmos uel pueros vel animalia peccentmor Nota sacerdos volens digne celebrare , excerptum ex s. B onave n tura, f. 7.

< Nota de orationibus seruandis ; ine. In e. de hiis distinzione XII dicitur et cauetur quod clericus tenetur diuinum officium seruare v f. 7 v.
Adnotatio Adnotatio brevis: brevis Utrum contrabentibus licitum sit se invicem babeant de-

cipere usque ad dimidiam insti precii f. 8.

ad uidendum an decretales addiciones uel non f. 8.

236

Regulae iuris canoniciet argumenta contra; ine. luris positivi ignoranciaexcitsatin hiis quaesunt positivi (etc.)- Con(tra) Ignorando, non excusarein hiis que sunt iuris positivi ut XVI di. quod
dicitis etc. f. 8v.

Forma

bona testamenti-

ine. In nomine domini amen. Per

hocpresenspublicum instrumentumcunctispateat etc. f. 19 v. Sententiae iuris; ine. Non dici factum quod non durai factum f. 20.

Lectura quarti., (i. e. quarti libri

decretalium);

ine. .Huius

libri continuacioad precedentes colligitur supra in prohemio f. 21. Nota quod tempore interdicti subscriptasunt prohibita(etc.); hec subscripta concessa sunt et possunt fieri tempore interdicti (etc.)
f. 193 v.

De irregularitate,
f. 194.

suspensione, interdicto et excommunicatione; ine.

Videndum est de materia irregularitatis suspensioniset interdicti

Sententiae iuris
f. 197 v. et 198.

canonici,

ord. alphabetico, f. 198v. Quaere finem

Paginae quatuor tractatus de re grammatica, fragmentum membranaceum adhibitum in compactione codicis, manu saec. XIV vel XV,
f. 203.

668. Chart.

in 4, saec. XV,

fol. 213.

NICHOLAI ANESSIACO DE (sic) de ord. fr. predicatorum casus decre-

talium f. 1; sequitur, f. 90 v. tabula.

IO(ANNIS)AN(DREAE)summa breuissima super quarto decretalium
f. 103.

De urina; ine. (U)rina est colamentumsanguinis et est duarum rerum

scilicet etc. f. 106.

Formulae adhibendae in exordiis disputationum ; ine. In nomine

domini amen.Non dubito amplissimi patresquin vestrumplerique mirentur quod ego qui ingenio tantillus etc. f. 108.
Prologus repetitionis de mutuis habitae corani facultate iuridica ; ine. Cum autem cuncta sunt facienda in nomine domini f. 108v.

Repetitio de homicidio; ine. Repetiturus e. prelat. situatum sub

ti(tulo) de homici(dio) voluntario vel causali etc. f. 109. Lectura in quartum (librum) decretalium; ine. In nomine (etc.) Prestantissimi domini mei de mandato et iussu uenerabilis (etc.) domini

Conradi Donemkorf decretorumdoctoris ordinarii nostri dignissimi: Ego

scolarium minimus lecturus quartum librum decretalium etc. f. 115v. Index conclusionum de re criminali, secundum ius canonicum, cum
corollariis , f. 117.

237

De * citationedebiteexecuta oblataa. 1435die22 Sept.a domino , I o ( ann e) N.; Adnotationes imperfectae I oan ne N. indice et de subconservatore iurium (etc.) doctorum scholarium et universitatis studii
lipcensis(sic) specialiter ad agendumdelegato,et de re incerta acta coram

domino Emino(?) praepositocanonicor. regularium sci. Thome in

Liparck (sic) merseburgensis dyoceseos f. 118v.

Prosecucio gratie, i. e. modus exequencli gratiamalicui factain superbeneficiis ecclesiasticis (titulusex initio)',ine. Sequuntur , modus
et forma ad exequendam prosequendam et gratiam f. 119.

De iudiciis;
ritur circa isiam

ine. Obmissa igitur contimiacione (sic) RubriceQuerubricavi de iudiciis breuissime etc. f. 126.

IOHANNIS CALDBRINI tabula auctoritatum et sententiarum biblie quae

in compilationibusdecretorumet decretalium inducuntur , ordine litterarum digesta, f. 132.

Orationes tres habitae in quadam universitate", prima ine. In nomineetc. Venerabiles patres et domni doctores Magistri baccalaryceterique mihi plurimum honorandi. Cumfuniculus triplex etc. f. 184. Regulae de successione; ine. Si supersuntliberi naturale. et
leghimi etc. f. 192v.
Tabula cuiusdam tractatus de iure canonico f. 194.

Quaestiones et exempla de successione;

ine. Capitulum in prae-

sencia de probacionibus. QuidamArnoldus instituit heredem etc. f. 198v.

Ex c(apite) ad audienciam de praescripcione ; ine. Nolani doctoresquod censussolum debetur ratione conswetudinis(sic) etc. f. 219 v. Ars sermocinandi ", ine. (A)rs sermocinandi et recollacionesfaciendi
f. 201.

Sententia iudicialis pr iuribus et privilegiis universitatis lipcensis

dioec. merseburgensis, f. 209 v.

Instrumentumquo Nicolaus

de C. clericus,merseburgensis dioecesis,

procuratorio nomine, quosdam conveuit in iudicium, a. 1440, f. 210 v. Tabula librorum corporis iuris canonici et civilis f. 211.

Instrumentum quo Mag. lo(annes) La ut de Lap. clericus worciensis dioecesisconstituit loannem de Losanna et alios, suosprocuratores, confectum in oppido Lipek (sic) in rnonasterio s. Thomae etc. anno 1437, f. 21Ir.

Apellacionis

forma

extraiudicialis ; ine. Cum apellacionis

remedium nedumin subsidium (etc.)egoa. canonicus etc. - - Forma ap pellationispr episcopisine. Et noslohannes gratia episcopusetc. ; dei f. 212v. - Forma declarationis aliquemvel aliquosnon incedisse (sic) (in) sententias ine. NosN. cantorecclesie ; sancte Marie virginia effordensis maguntin. dyocesis etc. - - Utrum in sugestione (sic) aut dilectatione aut consensu consistat peccatum , adnotatio, f. 213.

238

Adnotationes breves de differenza inter cessationem solempniis a diuinormnet cessationem diuinis, De remissione a pene et culpe,
De indulgentiis etc. f. 213 v.

669. Chart, in 8, saec. XV, ibi. 203.

Tractatus in constitutiones clementinas; ine. De rescriptis de

prima - Abbateset maior praelatus etc. f. 1. De contractibus emptionisvenditionis et mutui, licitis et illicitis;
ine. (Q)uoniam circa contractus emptionis et vendicionis nec non mutuorum etc. f. 181.

Pastoralis de causapossessionis proprietatis ; ine. Nota quod et duplex est udicium Petitorium quod est de dominio rei super proprietate et Possessorium quod est triplex f. 189v. - Sequuntur aliae regulae
iuris civilis et canonici.

Casus episcopales f. 192, et casus papales f. 193. Modus procedendiin electionefuturi pastoris et abbatis monasterii
Nouillatensis dioec. Argen. ; ine. Sciendum est quod cum electo fuerit celebranda in aliqua ecclesia etc. f. 194. Interrogatoria infra scripta fiant pr testibus examinandis etc. f. 196 v.

De conferendo sacramentopoenitentiae;
mulierem confitentem ut sedeat f. 198 v.

ine. Presbyter doceat

Sententiae

brevespraesertim ex poetis,philosophisaliisqueantiquis

scriptoribus f. 199 v.

Index quaestionum iuris canonici; ine. An patronus possit seipsumad beneficium praesentare f. 201. Sententiae morales, ordine alphabetico; ine. Abstinentia generai castitatem.Audacesfortuna iuvat f. 201v.

670. Chart. praeter f. 65-88 membr. in f. scriptus anno 1407, fol. 223.
IOANNIS ANDREAE >< Novella (i. e. glossarum compilatio ) primi (libri decretalium) f. f. 1. Fragmentum membr. instrumenti pr monialibus monasterii de Fonti bus, manu saec. XV, insertum inter f. 216 et 217.

671. Chart. in 8, scriptns anno 1352, fol. 169.

Magistri GWILHELMI DURANTI speculumiudiciale f. 1. Adnotationesde eod. arg. lingua germanica, f. 166.

Speculum superlibros,i. e.tabulacapitulorum speculi iudicialis, 169. f.

672. Chart. in 4, saec. XV, fol. 312.

Dni. LAPI abbatis s. Miniatis cenobii civitatis Castellione prouincie

239

Sicilielecturasuper quatuor decretalium librosf. 1. -- In calce lecturae in tertium librum decretalium legitur (f. 208) recollecte : subtilissimi ac famosissimi decretorumdoctorisdni. Ncy. (i. e. Nicolai)ab. de Sicilia
collecte sub auditorio suo per me Conradum Homery de Maguncia Anno etc. 1430 ; fine lecturae in quartum: <'script, per ine Hubertum
de Sarto Dni. alias de Leodio . de falcone f. 311. BARTOLI tractatus

Fragmentum lexici

latini, typis impressi saec. XV, f. 312.

673. Chart. in 4, saec. XV, fol. a 206.

Adnotationes breves de iure canonico f. a.

Tabula cod. usque ad f. 134, f. av.

Reportata quarti libri decretalium

, scripta a Guillelmo

de

Valle clerico (etc.) f. 1. Sequuntur, varia mami, lecturae in libros decretalium. -- F. 181 legitur: explicit liber primus additionuni decret. dni. lo(annis) An(dreae). - - Insunt, f. 165, Taxae
solutae ab ecclesiis catbedralibtis a mense Decembris a. 1422 ad m. lunium

(a. 1423), receptae per dnum. Gometium oxoniensi tax.fi. M. Vili - fi. XXX.

; ine. Primo pr ecclesia,

674. Membr. usque ad f. 85; deinde partim membr. partim chart.

raiscellaneus in 8, saec. XV, fol. 271.
et sententiarum biblie IOHANNIS CALDARINI bonon. tabula auctoritatum

inductarum in compilacionibus decretor. et decretalium f. 1. -< Flores ex libris sacrorum canonum et legum nec non ex libris reuerendorum doctorum dedic. Eberardo praeposito ecclesie Hoyern. (titulus ex praefatione), seu uocabula tocius iuris canonici (ordine alphabetico) scripta per me Leonardum Kamtinger studentem , f. 86.

V e r s u s de argumentisdecretalium ine. Summum ; constituerescriptis etc. inter lineas declarantur singula verba, f. 234.

Tituli quinque librorum decretalium; sequuntur adnotationesde libris VI decretalium et doctoribus iuris can. temporeGregorii IX: de doctoribus farnosis XVIII post temporaGregorii IX : de decretalibus, et de iure canonico, f. 236.

675. Chart. in 4, saec. XV, fol. 225.

Mag. IOHANNIS ZEGOBIA DE (Segobia)tractatus de potestateecclesie
et auctoritate generalium conciliorum f. 1.
IOHANNIS CALDERINI tabula auctoritatum et sententiarum biblie in-

ductarum in compilacionibus decretorum decretaliumquotatarum f. 127. et

240

676. Chart. in 4, saec. XV, fol. 96. De sacrorumConciliorum universalium auctoritate potestate. ac Incipit tractatus utilimus (sic) qui uocatur tractatus Conciliorumde unitate uniuersalis ecclesie, Millesimo quadringentesimo tricesimo octauo

composituset recollectus fidelissime; auctor: Theologie doctoret magister minimus uniuersitatisWyenensis (sic) potentissimi ducatusAustrie
ciuitatis inclitissime (sic) seu opidi Wienensis (etc.) seruus perpetuus orator

et filius ac scolaris tempore magni Alberti

Illustrissimi principis et

ducis Austrie ac Hungarie Bohemie et Romanorum Regis potentissimi

seruuset Capellanus, prout in praefatione; ine. Aiictoritas prerogatiua

maioritas preeminencia potestas etc. f. 1. Libellus de arte moriendi ; ine. Cum de presentis exilii miseria
mortis transitus etc. f. 84.

Oratio

de pallio in petitione eiusdem;ine. In nomine(etc.)Magnum

hodierna die pondus allatum video o celeberrimi patres f. 94.

677. Chart. in 8, saec. XV, fol. 106.

REINHERIord. predicatorum liber hereticorum f. 1.

Articuli mgri. lohannis Wiclef condempnati in Anglia per . XIII . episcopos XXX . magistros in theologia. in Conuentu frm. preet
dicatorum anno dni. 1380 f. 41.

Dni. PETRIde ordine celestinorum inquisitoris hereticorum processus (centra valdenses) f. 43. - Insunt: f. 44, <.< formae iuramenti de dicenda

ventate in officio inquisitionis heretice prauitatis , f. 44 v. iuramenti

expurgacionis et f. 45 v. iuramenti abiuracionis secte waldensium hereticorum , lingua germanica; item, f. 46v. forma absolutionis hereticorum , f. 47 processus adversus Nicolaum et loannern de Polonia, Conradum de Saxonia aliosque valdenses, a. 1391.

678. Membr. in 4, saec. XIII, fol. 105. RUFINIsumma iuris canonici; ine. Varie sunt causaequae impediunt matrimonium contrahendum f. 1. Tractatus in decretales de personisecclesiasticis;ine. Antiquitate et temporeprius est ius forense et humanumquam ius ecdesiasticum et
diuinum f. 34.

Speculano,(seu de ritibus)

ecclesie ; ine. De sacramentis eccle-

siasticis ut tractarem eorumdemque misticam dulcedinem uobis exponerem uestra rogauit dilectio f. 70. Regula(sic) iuris (civilis), cum glossa; ine. Pauli liber XVI ad Plautum (sic in omnibus) Regula est etc. f. 84. Casus morales cum expositione ex iure canonico; ine. Quidam laicusforte quadragenariuscommisit incestum etc. f. 93.

241

Tabulaquaestionum iuris canonici cumquaestione iuris canoitem

nici; ine. Queritur utrummiles possit repetere pignora a sacerdote sua

f. 98; insunt, f. 99v. Stemmata more,consuetudine, lege, etc. de iure, Tractatus de consuetudinibus ecclesiasticisine. /Sciendum ; quod
omnes romane ecclesie consuetudines etc. f. 100 v.

679. Chart. in 8, saec. XV, fol. 317; in duas partes divisus.

Pars prior :

Mag. HERVEI (NATALIS) fr. predicator. ord. tractatusde iurisdictione

ecclesiastice potestatis siue potestate pape f. 1.

Dni. fris. GUIDONIS (TERRENA) carmelitarum epscopielnecensis ord. (Helenensis)tractatus contra errores grecorum f. 39. BONACURSII frm. predicatorumopus , contra errores Graecoord.
rum , vocatum thesaurus veritatis fidei , f. 54.

Sci. THOME AQUINO DE tractatus (contra errores graecorum) ad Urbanum pp. (IV) f. 91v.
Professio fidei catholice facta per (MiCHAELEM) imperatorem grecorum (Gregorio pp. X) et Rogamina super ritu eorum f. 108v. (CLEMENTIS IV) exortacio ad (Michaelem) imperatorem grecorum ut

ad fidei unitatem redeat hic consertam ; epistola data Viterbii 4 non.

Martias a. Ili, f. 110.

CONRADI SOLTAW (sic) ep. Verdensis collacio facta Rome coram

sancissimo apostolico papa Bonifacio IX anno dni. millesimo ceco 11pr confirmacione (Roberti romanorum) regis electi f. 115.

Tractatus oquaT (sic, loannis Ockam?) de potestateimperiali ; ine. Inferius describuntur allegaciones per plures magistros in sacra pagina approbateper quas ostenditureuidenter quod processus factus et sententialata in frankfort per dnm. ludwicum quartum dei gra. Romanorum imperatorem etc. f. 117v.

Se r m o de ascensione domini ;ine. Isteformosus(etc.)ysayeLX11I Venerandipatres doctores magistri ceteriquedni. uniuersi. Quia in hac et
gaudiosa (etc.) solemnitate etc. f. 156 v.
Pars
boli f. 164.

altera:

NYCOLAI MAGNIDE YALBOR (sic) questio de suggestionibus dia-

Tractatusde venenopeccati; ine. Rado veneni potissime convenit

peccato prioritate originis f. 206.

Tractatus rhetoricusde arte praedicandi; ine. (Qjuatuorfacies uni

Ezecn.primo ad hanc artem praedicandi quam intendo etc. f. 234.

Tractatus de oculo morali; ine. (S)i diligentervolumus lege in domini meditarifacillime perpendimus que pertinent ad visionemet ea
oculum f. 243. Sequitur, f. 274, tabula ord. alphabetico.
31

242

Fris. GEBENONIS in Eberbath prioris speculum futurorumtemporum

ex sce. Hildegardis scivias, diuinorum operum et epistolarum libris; praefationis titulus est: Ista dabuntur iudicia ante scisma illud sub quo Episcopi-et clerici de locis propriis expellentur f. 280.

680. Membr. in 4, saec. XV, fol. 190.

Fris. NYCOLAI EYMERICI pred. sacretheologiemagistri Cappellani ord. domini nri. pape etc. in terris domini Regis Aragonie inquisitoris liber
iuquisicionis f. 1 ; sequitur, f. 183, tabula. Fris. STEPHANI MARCHIAordinis frm. Minorum articuli (fidei) DE
f. 190v.

681. Chart. in 4, saec. XV, fol. a 246. Adnotatio, anni 1441, de hoc codice legato universitati heidelbergensi
a Mag. I canne de Frankfordia , f. a. Fratris NICOLAI EYMERICIdirectorium inquisitionis haereticae pravi-

tatis (idem opus quod in cod. 680) f. 1 ; sequitur, f. 221v. tabula.

Fris. STEPHANIDE MARCHIA articuli
lia 231-246 vacua.

(fidei) f. 230v. -

Fo-

682. Chart. in 4, saec. XV, fol. 204.

Fratris MARTINI (POLONI) ord. praedicatorum tabula decretorum et

decretalium ordine alphabetico fine caret. ;

683. Chart. in 4, saec. XV, fol. 261.

Mag. IOHANNIS FRANCKFURT tractatus de contractibus f. 1.
Aureum confessorum memoriale sacerdotum ; ine. Cum sii ars

arcium regimenanimarum etc. f. 7v. Mgri. IOHANNIS NYDERsermonesde sanctis f. 24; sequuntur, f. 110v. tabula sermonum,et f. Ili, index rerum ord. alphabetico. S ermo de corporeCristi (sic) scr. a. 1458;ine. Hic estpanis (etc.) loh. 6. In quibusprincipaliter trio, notando, sunt de quibus dicendum etc.
f. 115v.

Fris. B. ord. s. Augustini distinctiones exemplorumVeteris et Novi

Testamenti abbreuiate et reducte ad diversas materias secundum ordinem

alphabeti f. 121.

De iis cum quibus Sacra Scriptura docet non esse contendendum, tractatus brevis inscriptus: Contendendum non est cum sex generibus hominum etc. ; ine. 1 non est contendendum cum uerbosogarriente
f. 213 v.

243

Commentum quatuorvirtutibuscardinalibus ine. <"< de ; Quatuor virtutumspecies multorum sapientum sententiis diffinite sunt f. 215.
Sermones septem confessione, caritate7de b. Maria Virgine de de (duo) ; de virginibus, de sca.Katherina et de sco.Nicolao>> ", primum ine. Con/essio dulciscantilena est domini f. 226v. Mag.NICOLA: DINCKELSPUCHEL mundiamatorum f. 231. DE speculum
Sermones novem de morte, decantate et de dedicationeecclesiae; primus ine. Miramur omnes quod orbus exul et hospes construit in terra
domos etc. f. 249.

Inter folia 243 et 244, 255 et 256, segmentaadhibita in compactione

codicis exsecta ex membranis scriptis saec. X.

684. Chart. in 4, saec. XV,

fol. 153.

EGIDII BELLIMERE (sic) decisiones in ius canonicum; ine. Primo

Quod monacho habenti administracionem f. 1.

BERTRANDI ARNASSANA DE sacri palatii causarum auditoris ordinacio decisionum antiquarum (praecedentium) redacta sub congruis titulis in hoc presenti compendio.Sub anno a nativitate domini M ceco mi, xxvi lunii
f. 133.

685. Chart. in 4, saec. XV, fol. 203. INNOCENTII (VII?) constitutio edita Romae apud s. Petrum Vili ydus aprilis pontificatus anno primo : In apostolice sedis speculo
licet immeritus etc. f. 1 v.

Forma creacionis Notarii per Comitem palatinum f. 2. - Legitimacio super defectu Natalium per Comitem palatinum f. 2 v. - Instrumentum concessionisin feudum ",-- Super eodem in alia forma et sub

sigillo f. 3. cessi f. 3v.

Instrumentum confirmaciouisfeudi a predecessore con-

Tractatus testamentorum et codicillorum ; ine. Forma testamentorum bona et breuis pr infirmo. - In nomine domini amen anno etc. f. 4. - Insunt, f. 6v. et seqq. formae instrumentorum donationis et mancipationis. Dni. RUD. BERNARDI FLAMING.militis legum doctoris et consiliarii

dni. Regis Francorum ac dni. Ducis Calabriae et Andagauie oratio ad

Cesarem superfacto scismatis dno.nro. pp. Clemente pr VII (antipapa)

et contra Bartholomeum(de Priniano,i. e. Urbanum VI) intrusum f. 8v.

Regulae cancellarie
facium nonum f. 14.

traditeper dominumlohannem XXII, ppam.

BenedictumXII, Clementem VI, InnocenciumVI, Urbanum VI (et) Boni-

Modusprocurandiet extrahendibullas gratiarum",ine. Primo

si habessupplicacionem originalem signatam f. 35.

244

Termini seruandiin pallacio(sic) causarumapostolico ine. Primo ;

post presentacionem commissionisetc. f. 35v.

De notariis; ine. Notariatus est ars scribendi et dictandi f. 36.

Qualiter procedatur in causisin pallacio (sic) apostolico; ine. In nomine (etc.) Impetrata commissione presentatadno. auditori f. 37 v. et IOHANNIS XXII et dominorum GUIDONIS BAYSIO pp. DE archidyac. Bonnon. (sic), BERTRANDI DEAUX) episcopiEbredunensis,BALTRAMI (DE (PARAVICINI) Bonnon. (sic) et IOANNIS IAMEUS epi. DE Eluen. episcopi et GAUFFRIDI episcopi Cabilon. constitutiones audientie contradictarum que autique nunc vocantur, nec non d. PETRIelecti confirmati ecclesieViuariensis nouae constituciones ; sequitur: Ad impetrandumin audiencia
contradictarum , f. 41.

V er su s de mensibus ine. Pocula lanus amai sed fbruus aigeo ;

clamai f. 57 v.

De minori iusticia conquestus forma conseruatorii:*; epistolae ,

duae BONIFATIIVili, datae Romae XVI k. lun. et IV k. Maii a. 7, in

exemplum allatae; prior : Conquestus , altera : lustis et honestis est

supplicibus votis f. 58. MARTINI pp. V decreta et regulae cancellariae de reformatione,

i. e. de numero et qualitate cardinalium , de prouisionibus ecclesiarum monasteriorumprioratuum dignitatum et aliorum beneficiorum,

de annatis , de causis tractandis in Romana Curia uel non , de exempcionibus , de comendis (sic) , de fructibus medii temporis , de non alienandis et alienatis rebus ecclesiasticis , de simoniacis , de dispensacionibus , circa beneficia incompatibilia obtinentes , de prouisionibus pape et cardinalium , de indulgenciis , de decimis et
aliis oneribus f. 60.

Auisamenta nationis germanice

super articulis iuxta decretum

concilii reformandis exhibenda dno. nro. Sanctissimo (i. e. Martino V) ;

ine. Superprimo uidetur diete nacioni quod etc. f. 66.

Ordoterminorumseruandorum causa in beneficiali aliisqueiudiciis;

ine. Primo presentatur commissio f. 70.

Edictum Luciferi

(satyra);ine. Lucifer princepstenebrarum f. 91.

Epistolaeet constitutiones Grregorii XII: Ad romani pontificia dat. Avin. id. No a. 3; - Benedicti XII : A regimineecclie. v.
dat. Avin. Ili id. lan. a. 1, f. 94, - Urbani V: Quia sicud (sic) displicenter dat. RomaeIV id. Dee. a. 6, f. 94v. - - Bonifatii IX:

Dudum siquidem dat. Rom. V id. Nov. a. 1, f. 95, - Bonifatii Vili: Excommunicamus anathematisamus , - Eiusd.: et (sic)
Unam sanctam f. 95v. (iterum f. 96v.), - Eiusd.: Antiquorum habetfida relatio dat. Rom. XIV kal. Mart. a. 6, f. 97, - - Eiusd.: Ex eo quod quedam f. 97 v. - Clementis V: Quos olim

245

f. 97 v. - " Urbani
a. 2, f. 97v.

VI: Dudum videlicet dat. Rornae non. Nov. (?) III

Formulae supplicationum cancellaria apostolica. in Primamscribitur: Supplicacio simplex collacionem prepositi etc. f. " ad epi.
Commentarium Clementinas in
cellariae.

imperfectum 111. f.

Inserta

est, f. 188,scheda quaexcerptum Bonifatii in ex

Rome , die 17 m. lulii a. 1396, f. 204.

IX Regulis Can-

Mag. IOHANNIS KEMP conclusionesde appellationibus presentate

686. Chart. in 4, saec. XV, fol. a 223.

Tabula codicis, manu saec. XVI vel XVII,
sexus f. 1.

f. a.

Mgri. HENRICI ODENDORFF DE lectura super capite Omnes utriusque Eiusd. lectura arboris consanguinitatiset affinitatis f. 58. IOHANNIS ANDREE compendiumquarti libri decretalium f. 68. Eiusd. apparatussuper arbore consanguinitatis affinitatis f. 72. et
IOHANNIS GTALEATII ducis Mediolani epistola apologetica qua testatur
se innocentem et munduin esse a socie^ate criminis centra vitain

Roberti regis romanorum,a. 1402, f. 76. -

ROBERTI regis epistola ad

priores artium et ad vexilliferum iustitiae populi fiorentini de eodemattentatu, a. 1402, f. 76 v.

ludiciarius secundurnordinem et processum iudicialem cuna omnibus attinentiis ; ine. In noni, (etc.) Circa processumiudiciarium
in causis delegatis subdelegatis et ordinariis >>f. 77. Tabula iuris canonici secundum ordinem alphabeti >"> ine. ;

Abbas debetin instanti essevel fieri sacerdos f. 113.

Flos decretorum
f. 187.

; ine. Quoniam inter cetera quae utilia etc.

Dni. IOHANNISREUTERIrepeticio Intelleximus in e. de iudiciis f. 200 v. - Repeticio e. Naviganti de usuris f. 202 v. Tractatus de permutacionibus beneficiorum ; ine. Quia circa materiam permutatonum plurimorum dubia etc. f. 206.

Questio de permutacionibusreseruat. beneficiis>>; ine. An permutatio facta per ordinarium de beneficiisreseruatisvaleat . An permutacio
facta per legatum etc. f. 214 v.

ANGELIDE CASTELLIONE repeticio breuis superimpetracene aliorum

beneficiorum f. 215 v.

lohannis
f. 216 v.

Andree

De sponsalibusmatrimonialibus permutat.

ludex secularis non habet clericuni condempnare ine. Nullus ;

casus index secularis etc. f. 220.

246

687. Membr. in 8, saec. XV, fol. 130; picturis illustratus.

EGIDII (DE FOSCARIIS) ordo iudiciarius editus secundum consuetu-

dinem bononiensem foro ecclesiastico in approbatam f. 1.

Formulae citationumet libellorum; ine. Prior sci. iuliani parisiensisunicus index a duo. pp. delegatus etc. f. 64. Mag. BARTHOLOMEI BRIXIENSIS questiones dominicales venales et
de iure canonico f. 66.

Adnotatio brevis de partitione decretorum f. 130 v.

688. Chart. in 8, saec. XV, fol. a 186.

Titilli voluminis huius , i. e. tabula codicis, f. a.
Dni. MARIANI ZOZINI (Socini) tractatus in decretalem De multa providentia f. 1. NICOLAI DE TODIST. (i. e. Tudesco) de Sicilia repetitio capitis

Per tuas , facta in celeberrimo studio bononien. anno 1432 10 Maii ,

f. 109.

PAULIPP. II regulae Cancellariaef. 155.

689. Membr. miscellaneusin 8, saec. XIV, fol. a-b 94; singulae paginae numeratae, i. e. 188.
Computus astronomicus,adscriptis annis 1332-5, 1338 et mensibus Hebraeorum; mutilus, f. av. Sententiaemorales ex Ecclesiastico; - Adnotatio de pretio codicis f. 6.

EGYDII (DE FOSCARIIS) ordo iudiciarius editus secundum consuetu-

dinem bononie in foro ecclesiastico pag. 1. IACOBI BALD(UINIS?) DE egregiumopus (artis notariae pag. 97, et) Summula de libellis formandis super qualibet actione pag. 109. Diversorum explanaciovocabulorum de libro codicis et digesti sub compendiocollectorum ; ine. (E)xactis a romana ciuitate regibus constituti sunt duo consules pag. 138; interrumpitur pag. 144; facile eiusdem tractatus pars sunt paginae 165-173, quarum ultima imperfecta. * BONIGWIDONIS (Bonaguidae) Aretio tractatus de dispensatone de episcoporum et abbatuum, de priuilegiis episcoporum et de casibus in quibus dns pp. dispensai (titulus ex praefatione),pag. 145. De significationeverborum iuris; ine. ludces sunt qui ex propria iurisdctione aut delegataius hdbent pag. 153. De gradibus cognationis ine. Tycius habetlegittimartiuxoremtyciam ;
viuentem pag. 163.

Compendiumiuris canonici (folium ultimum mutilum); ine. Verborum super-fluitate pentus resecata etc. pag. 175.

247

690. Chart. in 4, saec. XV, fol. a-b 174. Ver sua tempore interdicti; ine. Si seruare cupsinterdirtibene
formam f. av.

Martiniani(i. e.MARTINI POLONI) sumina iuris canonici 1; sequitur f.

index ordine alphabetico. Septemsunt speciesluxurie , brevis adnotatio, f. 164v.

Quomodo peccatores recipiendisunt ad penitentiam ine. Nota ; quod lohannes damascenus sequuntur ; adnotationes excerptaex Huet
gone de s. Victore et Bernardo de peccatis; item bonaregula vitae, de vita sacerdotum, sacerdotibus de digne celebrantibus,de novissima die, et Sibyllae teberianae(sic) sententiae,f. 169v. Vocabularius (latine et germanice)secundum ordinein alphabet f. 174.

691. Chart. in 4, saec. XV, fol. a 256.

Adnotatiunculae deiure canonico f. a.

MONALDI(lustinopolitani ord. fr. minorum) summa iuris canonici f. 1. BARIGLI de insigniis et armis f. 252 v.

692. Chart. in 4, saec. XV, fol. a 420.

Brevis adnotatio de Hugone , (Bartholomaeo?) Brixiensi

et Reymundo

de (Pennaforti),

manu saec. XV; -

Brevis

tabula codics, manu saec. XVII, f. a. BARTOLOMAEI PYSANI (i. e. DE SANCTO CONCORDIO) summa f. 1 ;

sequitur, f. 406, Registrum, i. e. tabula ord. alphabetico.

Principis regionis iebennalis ecclesiarum prelatis et clericis uniuersis

epistola(satyra);ine. Superhabundamus gaudio kmi. in operibus vestris f. 411. - Pape rescriptumexcusatoriumad dyabolum; ine. Magnus mund monarcha Xpiticularum Caliplia Veelzbub f. 411v. - Epistola (satyrica); ine. Gallis germanis gottis scotisdacianis ungaris hispanis et
ceteris ultramontanis, causa studiorum in domopredcatorum simul adunatis

prophetisfame dolatis Pauper p. (sic in omnibus) etc. f. 414v. IOANNIS REUCHLIN epistola ad Alexandrum pp. VI pr Philippo Bavariae duce palatino, 6 id. Sextil. a. 1498, manu saec.XV vel XVI; manus alia fere coeava adnotavit: Suspectissimusorator centra integerrimos
patres etc. f. 415.

693. Chart. in 4, saec. XV, fol. 177.

Summa que dicitur rudium ; ine. Quia varia dieta sanctorum et

contradictorieopinones etc. f. 1. Aliqua de passioneXpi. recepta ex collect. Walthausser

; ine.

248

Expedit uobis ut unus moriatur (etc.) Ioh. 2. QuandoSaluator noster

lazarum mortuum etc. f. 48.

IOANNIS (WERDENBERG) Augustensis episcopi statatasynodalia, 1469, a.

f. 109, praemissa,f. 108, tabula capitulorum. Tractatus de causu (1.casu) hominis et reparacioneeiusdem; ine. Postqtiamsupprema(sic) sapientia ea que in ipsa erant vita in lucem produxit temporale", f. 120.

694. Chart. in 4, saec. XV, fol. 182.

BARTHOLOMAEI (i. e. DESANCTO PISANI CONCORDICI) summa,scr. a. 1384, f. 1 ; in calce (f. 172) subiunguntur quaedaminscitia librarii omissa. Tytuli decretalium f. 173. - Registratatytulorum legalium
veteris et novi Digesti, Codicis, Autentice et Institute secundum ordinem alphabeti f. 174. De indulgentiis et de auctoritate eas concedendi; ine. Nota indulr

gentia est auctorisalis (sic) concessici remissibilis pene peccati ex clauium potestate procedens tractatus fine mutilus, f. 182v. ,

695. Membr. in 4, saec. XIV vel XV, fol. a 309.

Breves explanationes(sequentis)sumtnule f. a.
Fratris MONALDI summa de iure canonico secundum ordinem al-

phabeti .

696. Membr. in 4, saec. XIII,

fol. 116.

BERN(ARDI) PAPI(ENSIS) breuiarium ex(travagantium), cum glossis.

In margine f. 1 adnotatur, manu saec. XVI vel XVII : M. Pauli Fiorentini (i. e. Attavantis) breuiarium ; minus recte.

697. Membr. in 8, scriptus anno 1470, fol. 396; picturis illustratus.

Fr. NYCOLAI DE AUSMO(1. Ausimo) supplementumpisanelle expletum a. 1444. - In fine, f. 394, adnotatio de Francisco Barbaro qui codicem scribere fecit a. 1470.
Gradus consanguinitatis f. 394 v.; Gradus affinitatis f. 395; -

Cognaciospiritualis f. 395v. (stemmata).

698. Membr. miscellanei^ in 12, saec. XIII

et XIV, fol. 75.

Tabula super summam Reymundi (de Pennaforti) que tana sententiam textus summe quantum etiam glosatim omnia sub quadam breuitate sic comprebendit et aperit ut etiam non habentibus summam

multum sit utilis , ordine alphabetico, manu saec.XIII; prologusine.

Aliqua autem veritas de textu summe elicitur f. 1.

249

Interpretatio definitionum, verborumet sententiarum iuris, manu saec.XIV ; ine. lus estars equietboni.Hoc estscientia qua discernitur
bonum a malo . equumab iniquo f. 68.

Brevis precatio,
adhibentur in iure
saec. XIV, f. 75.

lingua germanica; -

Notae et compendia quae

civili et canonico cum interpretationibus, manu

699. Chart. in 12, saec. XV, Ibi. 167.

Tabula iuris
coram iudice etc.

, ordine alphabetico; ine. (A)dulterium accusator (sic)

f. 1.

Alia tabula iuris (scilicet decretalium

librorum quinque), ordine

alphabeticoine. (A)gentes consentientes penapuniuntur f. 73. ; et pari 700. Chart. in 4, saec. XV, ibi. 77.
Summule de viciis et virtutibus , i. e. de effectu siue actiuacione viciorum f. 1, de occultatione viciorum f. 13, apparitor de viciis et virtutibus f. 27; ine. Est via que homini videtur recto,(etc.) prou. XIIII. Quia secundum Gregorium 32 Moralium multa sunt vicia f. 1. Auctoritates Sacrae Scripturae expositae per T h om a m (de A q u i n o) in prima parte 4e , ord. alphabetico, f. 39.

701. Chart. in 4, saec.XV, in duaspartes divisas, fol. 1-215, 216-412.

Fris. ASTEXANI Astesani) de civitate astensi summa perutilis (1.
diuersorum casuum (conscientiae); fine caret inde a e. 9 secundi libri, f. 1. Qualiter debet predicari et qualiter audiri et de fructbus audiencium , tractatus imperfectus ; ine. Declaracio seruorum tuorum illuminat (etc.) ps. Inter cetera caritatis officia f. 121. Sermo de spe in misericordiam dei; ine. Gustate et videte quarti suavis est dns. (etc.) ps. 31. Statuerunt midti errore ceco diteti etc.
f 132 v.

.< Mag. FRANCISCI MAIARONIS DE (sic) ordinis Minorum veritates cum dubiis et questonibus incidentalibus super libro b. Augustini de ciuitate dei multum utiles ad intelligendum prefatum librum , cum tabula ordine alphabetico, f. 135v. Sermo de misericordia dei; ine. Reuertere reuertere aonamitis (sic) reuertere (etc.) can. 60. Stiperai omnemsermonemaltitudo clemencie
dei f. 170.

Predicacio

de anima ; ine. Quid prodest homini (etc.) Mt. 16.

Miserabiles uocari possunt qui sponte et sua malicia rationalem animam

cognoscere nolunt >"> 174. f.

32

250

De pena homicidii s er m o ; ine. Licet quidemomnibus homicidiis

11 sii temporalis pena communis etc. f. 178v. tta

Sermo

de beata virgine ; ine. Miraculum virginis marie di'

ctacione finalis tube ad iudicium etc. f. 179. Liber formula rum contractuum et aliarum rerum (titulus maini

saec. XVI), i. e. epistolaepontificunx,cardinalium, imperatorum,regumet

principum, supplicationes, testamenta, compromissa, contractus etc. non-

numquamlingua germanica; ine. Qualiter cuidam qonceditur honor <'t ti/fuhis doctoratuset tribuitur sibi facultas kathedram doctoratus ascendi'iid. - Sigismundus etc.Insunt: Abbatis et conuentus ord. sci. Benedicti
Augusten. dioc. (sic) , Adolphi ducis de Monte et comitis de Rauesberg , Antoni! etc. (sic) , "-< Alberti regis a. 1298, Bartholomei epi. cremon.,

U aspari de Vicecomitibus, Bartholomeide Falchonibus,lohis. de Corwinis ambasiatorum Phyllippi (sic) Marie Augii , Benedicti (pp. XII) decano
et caplo. eccie. Weczflarien. Treueren. dioc. : Cum a nobis dat. Auinion. VI kl. Apprilis a. Ili, Bonifatii (IX) epis. Minden. et Verden. , Eiusd. : " Offici-i nostri dbitum dat. Rome etc. (sic) , Eiusd. : Consttuti , Karoli quarti Romanorum imperatoris , Cardinalium S. R. E. ad Lu-

dovicum comitempalatinuma. 1417, Conradi Romanorum regis secundi,

Conradi de Susatocanonici eccie. Spiren. a. 1409, <Dietherichii archiep. ( 'Oloniensis (germanice), Eckardi episcopi Wormacien. , Friderici

Colonien.eccie.archiepiscopi, Gregei-li (pp. XII):

Ut per alias tibi

scripsimus , Heinrici dicti de Maguncia , Heinrici ducis de Limburg , fr. Heinrici de Plawen ordinis hospital. sce. Marie domus Theutonicor. magistri genei-alis . et conuentus loci eiusdem , Henrici regis Francie et

Anglie , Innocentii (pp. VII?): Rex regum dat. Romeetc. (sic) ,

Innocencii (pp. VII) Ruperto regi Romanor. : lustis et honestis, lohannis (pp. XXHI) : << pacemet exaltationem ecclesie lohannis Ad , Cocheym clerici Treuerensis , lohannis (Walenrode) archiepiscopi tygen. Heinrici senioris domini in Plawen nec non Michahelis (sic) Quoquine (sic) supremi Marschalki (sic) et Werneri de Tetingen supremi

hospitalaris in Elbing. a. 1412, lohannis decani et Capituli eccie.

AVeczflarien. >"> civium weczflariensium a. 1275, lohannis archiepiet scopi stagonen. a. 1412, lohannis de Fabrica , Leonis (pp. VIIII) :

Conventiapostolico moderamini, Ludovici comitis palatini a. (14)16,

Machildis de Sabaudia filiae ducis Amedei de Sabaudia , Martini (pp. V) dat. Constantie XI kal. decembr. a. 1, Fr. Michaelis ord. s. Francisci ; <.< episcopi Argeutinensis , Petri prepositi et archiN.

diaconi ecclesie seconens. Prepositi Sebenburgen. Ruperti senioris , , comitis palatini , Ruperti Romanorum regis , Sigebertidicti abbatis, Sigismundi imp., Synodi Constantiensis a. 1416, Tristani et Fran cisci quondam Frederici de Sauorgnans a. 1412, Ulrici episcopi

251

Verden.Burchardide Mulenheim (etc.)ambasiatorum causamatrimoin

niali inter Mathildem de Sabaudia et Ludovicum comitem Palatinum,

Wenceslai regis, Waltheri (etc.) can. in Franckeford Volmari de et Homubach arbitratorumsupersedanda discordiainter decanum oppiet dum Weczflar. a. 1280, Wigandi decani capituli eccie.Weczflar.
ludicum Scabinorum Consulum et uniuersor. ciuium a. 1280, Wisen-

tonis prepositimon. in Walthusa, "< Wladislai regis Polonie, Wolf

Oleyer von Spier a. 1424, f. 180. Sententiae de peccatoribuset de morte, praesertim ex Bernardo et Augustino; -- Exempla moralia; ine. Legitur de quodamheremita
a quo cum quidam quererent quid facerft >*" etc. f. 412 v.

702. Membr. in 12, saec. XIII vel XIV, Ibi. 202.

Summa de vitiis (eadem prorsus quae in cod. 705 f. 61); tne mutila; ine. Dicturi de uiciis incipiemus a nido f/ule . Praet tabula capitulorum.

703. Membr.(usquead f. 327) et chart. (inde a f. 328), in 4, saec.XIV.

fol. 346.

Mag. RAYMUNDI (DE PENNAFORTI) summa de poenitentia et de matrimonio , cum brevi glossa, f. 1. Tituli super summam R a y m u n d i f. 328. - - Tituli super apparatu sumnie Raymundi de casibus f. 338v.

704. Membr. in 4, saec. XIV,

fol. 261.

Mag. RAIMUNDI(DE PENNAFORTI) summa (de poenitentia et matrimonio), cum glossa, f. 18. Praeit, f. 4-17, Tabula secundum ordinem

litterarum alphabeti ad inueniendumquotus titulus siue rubrica in quoto

libro sit .

De interdicto

et de variis censuris ecclesiasticis; ine. ticiendum

qaod quando uniuersitaspopulus ciuitas locus siue terra ecclesiastico supponitur interdicto S. iura queuigent et uiguerunt annodni. M". CCC . J .
articuli sunt tenendi etc. (imeni quaere f. 1-3) f. 250.

705. Chart. in 4, saec. XV, fol. 259.

Dni. ANTHONINI(sic) archiepiscopi fiorentini tractatus de instructione

seu directione simplicium confessorum f. 2; praeit tabula f. 1. Beati IOHANNIS CHRISOSTOMI sermo de penitencia; ine. Provida menteet profundo cogitatu f. 52 v. IACOBI GILG bre-vis adnotatio autographalingua germanicaf. 59 v.
Summa uiciorum (eadem quae in cod. 702) ; ine. Dicturi de

252

singulis viciis cum opportunitse qff&rret incipientesa vicio qule etc. f. 61 ; sequuntur, f. 258, capitala in summaviciorum .
706. Membr. in 4, saec. XIV, fol. 120.

Fris. IOHANNIS (FRiBURGENSis) Lectoris summaconfessorum (pars tantum, usque scilicet ad quaestionemXX mutilam tituli Vili libri I),
praeviis prologo et tabula. Praemittitur eiusclem alius prologus in libellum questionum casualium f. 1. Accedit, f. 23, tractatus de matrimonio quasi quartus liber huius summe . Isti sunt paragrofi (sic) summe (confessorum) fris. Raymundi de
Pennaforti f. 56v.

I o a n n i s (F r i b u r g e n s i s) Lectoris statuta summe confessorum ex

sexto decretalium addita quantum pertinere videtur ad materiameiusdem summe,ac sub eisdem titulis et numero questionum f. 59 v. E i u s d. tabula super summam confessorum (index ordine alphabetico) f. 70 v.

707. Membr. in f. saec. XIV,

ibi. 347.

IOANNIS(FRIBORGENSIS) Lectoris idem opus integrum, id est: Prologi f. 1, - Tabula f. 1 v. Summae confessorum libri quatuor f. 3, -

Isti sunt paragrofi (sic) etc. f. 284, - - Statuta summeconfessorum

f. 286v. 708. Membr. Index ordine alphabetico f. 296. in f. saec. XIV, ibi. 382.

IOANNIS (FRIBURGENSIS) Lectoris idem opus: Prologi f. 1, " Tabula f. 1v. - - Summae confessorumlibri quatuorf. 2 v. - " Isti sunt paragrofi (sic) etc. f. 322, Statuta summe confessorum f. 326,
Index ord. alphabetico f. 338.

709. Chart. in 8, saec. XV, fol. 145.

< Manuale confessorum, doctrina perutilis in duas partes divisum;

ine. *< (Q)uoniam iuxta beati gregarii in suo pastorali etc. scr. a. 1470, f. 1. - Sequitur, f. 58; Registrum (i. e. tabula capitum). Quando et quomodo loquuta est beata Virgo ; quomodo visitavit dus. plebeni suam etc. tabulae synopticae; ine. Ut scias quam veneranda (?) sii adtende qualiter in loquendo custodiam sui sermonisseruauit etc. f. 59v.

Oculus consideracionisreligiosorurn; huius tractatus pars ultima tantum incipiens a verbis: In fine huius opusculioculusscilicetet stilus
se vertant ad priore* semitas patrum sanctorum f. 61.

253

<.< Doctoris IACOBI (!UNTERBUCK) Paradisoigniculus deuocionis de

f. 67 v.

E i u s d. tractatus de causis multoruin uitiorum et remediis eorumdem

et. precipue de intollerantia iniuriarum , scr. a. 1470, f. 83. Eiusd. de arte curandi uitia , opus terminatum a. 1469, f. 96. Brevia capita inscripta: Pro emendacioneuite , Bona deuocionalia , Pro meritis acquirendis, De choris (1. horis) canonicis, Preparatoria ante missam vel communionem Ante communio,
nem (etc.) , In eleuacione bestie , Pro gratiarum actione post com-

munionem (etc.) , Oratio pr afflictis et captiuis , Quid homo faciat in tribulacionibus, informatio salutaris, Medelasuper tristicia , Documentumet exemplumquod bomoiuuansalios nihil perdit ymmo multum
lucratur , Modus satisfaciendi pr negligentiis , Nota pr deuocione concitanda ; primum incipit: Et ut homo relicta peccaminosaconuersacione sua Xpm. induat etc. f. 112. Liber de triplici stabilitate scilicet corporis sensuum et mentis ; ine. Postquam contemptamundi vomitatead spiritalis milicie castra diuina /ireuentus yratia me contuli f. 117. RBNI(MAURI) do officio misse f. 129 v.

Tractatulus de quatuor virtutibus cardinalibus (v. cod. seq. f. 87);

ine. Quatuor virtutum species multorum sapientum sententiis diffinite
sunt f. 132.

De sacramento corporis Xpi. et sacerdotibus et eorum oticiis circa hoc sacramentum ; ine. Pater sanctissime petre audi quid loquatur dns.

in pauperculo seruo suo f. 135v.

Bonus et breuis tractatulus de uirtute paciencie ",ine. Ex cariiate humilitate nascitur nirtus patientie (fine caret) f. 140 v.

Sermo in verba: (S)i uideris sensatum euigila ad illum cm. 5 (sic) ,

et (N)unc prior est nostra salus. Rom. 13 , primum folium tantum; ine. (S)i uideris (etc.) Circa processi/m istiuft libri, iste sematus ad intelligibilia se extendit f. 145.

710. Chart, in 8, saec. XIV. Ibi. 94. (BERENGARII Tusculani) tractatus de confessione, ep. praevia tabula
imperfecta (v. cod. 714), f. 1. gumenti.
distinxerunt f. 72.

Sequuntur, f. 68, varia eiusdem ar-

Distiuctiones theologicae ine. "<Inter deum et hominem ita quidam ;

De quatuorvirtutibus cardinalibuaine. (Qjuatuorvirtutum species ;

multorum sapientumsentenciis diffinite sunt ; fine caret, (idem tractatus qui supra in cod. 709 f. 132, sed in singulis partibus imminutus, et prolixior in fine) f. 87.

254

711. Chart. et membr.(f. 1-32 eli., 35-79 partim eh. partira mb..
80-103 mb.) in 12, saec. XV, fol. 103.
Summapenitentie, sive tractatus de confessione, a. 1433; ine. scr. In primis sacerdos debet interrogare penitentem f. 2. Praeeunt, f. 1,
brevis prologus ine. Quoniam circa confessiones pericula sunt , et tabula.

V e r s u s de septem operibus misericordiae, sacramentis,donis Spintus oancti etc.: ine. <<

Infirmum . Sitientem . Esiirientem . Captivum .

*.
Visito . Foto . Libo .

Hospitem . Nudum . Sepelio mortuum

Collico (sic) .

Teyo .

Condo

f. 30v.

De peccatis, lingua italica ; ine. << Omnis mortalium cura (etc.) dice

SanctoSeuerinonel libro chef de la philosophicaconsolatione f. 33.

Folia membranacea, 38, 39, 44, 45, 46, 50, 51, 56, 57, 62, 63, 68, et fortasse 79, rescripta. Antiquior scriptura fere tota deleta: folia 38, 39 eadem manu saeculi circiterXIV: f. 50-51, 57, 62, 63, 68 facile eadem mami saec. XII, cum neumis. Breve excerptum ex s. Augustino f. 79 v.
ANTONII DB BDTRIO de Bononia directorium confessionis faciende

compositum et ordinatum anno M . ccc . quinto et completum in die XXV mensis marcii , (initio caret), f. 80.

Synopsis de confessione ine. (D)octrina quomodoconfessardebeat ;

docere confitentem f. 99 v.

De festivitatibus anni ; ine. Nota quod omnes festiuitates totius anni diuiduntur in tres partes principales. s. in duplices etc. f. 102. Regula ad inueniendum Pascha ; ine. Hec est paschalis tabula in qua enim (sic) inuenire potes quo die ueniat f. 102v. - - Tabula festorum mobilium, scr. a. 1437, f. 103.

712. Membr. in 8, saec. XIV, fol. 293.

Manuale collectum de summa confessoruni(Raymundi de Pennaforti) , praeviis prologo et tabula; prologusine. Cum summaconfessorumpenitenciariosspecialiter dirigens etc. f. 1.
Tractatus de instructione confessorum sive confessionale ; ine.

Simplitiores (sic) et minus expertosde modo audiendi confessiones informare cupiens f. 233. Tabula super manuale , i. e. index rerum tractatus cuius supra

f. 1, ordine alpbabetico,f. 253v.

713. Membr. in 8, scriptus anno 1477, fol. 118.

Fr. BARTHOLOMEI DE CHAIMIS de Mediolano ord. minorum interro-

rogatorium siue confessionale .

In calce codicis carmen in laudem

255

auctoris ine. Si quem ; peniteat scelerum culpamque \\ aure*dauifateri

f/eri presuli ante uelit etc.

714. Cliart. in 8, saec. XV, ibi. a 260.

Monita ad sacerdote metrice-, ine. Por. attente capiashecdogmata
niente f. <\.

Dni. BERENGARII quondam episcopi Tusculani ac dni. pape summi penitenciarii summa summulaconfessionis f. 4, ppaevia, 1, tabula. seu , f.
Tractatus de confessione(idem qui sapr in cod. 711 f. 1) f. 68. Confessionale sive tractatusde instructione confesaorum , (idem qui
in cod. 712 f. 233), f. 97. MAG. HERMANNIDE SCHILDIStabula , seu summa de poenitentia

ex diuersis dictis et scriptis sanctorumpatrum et doctorum ad dnm.

Ludovicum de Hassia quondam episc. monasteriensem, f. 140. Auctoritates quaedam et regule iuris ; ine. Prelatus non <-*t

hc.atus proptar caih&dramnedcathedrapropter eum >"> 158. f.

De deo benedicendo sermo; ine. Sepcies in die laudei, dixi tiiti. <luam.uis dans (1. dominus) semper et iunni tempore a nobin xit laudatidus etc. f. 159v.

Sermo

de passione domini-, ine. Proprio Jilio t>uunonpepercit (etc.)

Ad Rom. Vili. Dilectissimegenten scriptum reperimusquod mortis ac in passionitisaludtorisdni. nri. ihesuXpi. fuerunt plures tradiciones f. 170.
Inventio corporis s. Antonii heremitae; ine. Temporequo constan-

cius imperator regebatimperium in bizantina cimiate etc. f, 225v. Tractatus de arte rnoriendi ; ine. Cumde presentis exilii et mortis
miseria tranfiituts propter moriendi impericiam etc. f. 247. 715. Membr. in 4, saec. XV, ibi. 189.
summa de casibus

Fris.

BARTHOLOMEI DE s. CONCORDIO de Pisis

conscientie . primis foliis carens; ine. a fine secundaequaestionis de Eucharistia, f. 1.

Iste sunt declarationes de breviaturie in hac summa contentis ; ine.
Al. Albertus thentonicns f. 189 v.

716. Chari, in f. scriptus anno 1533, ibi. I-VII

192.

MICHAELIS GrASS archimusici Principis Ludovici Palatini tercii directorium omnium eorum quae per tocius anni curriculum in sacello illustris-

simi Principis Palatini canuntur et aguntur, eiusdem nomine, iussu et

auctoritatecongestum annodom. M. ccccc0. xxxm . Foliis I-VII praefigitur Index omninm eorum quae in hoc libro continentur .

256

717. Chart. in 8, saec. XIV vel XV, fol. 149.

Mag.HEINRICI HASSIA DE tractatus compendiosus confessione f. 1. de
Mag. MATHEI (sic) DE KRACOVIA confessionale f. 13.

Liber de occultacione viciorum; ine. Est. via que apparethomini etc. f. 29 v.

Sci. THOMAE DE AQDINO summa de officio sacerdotis f. 38.

HERMANNI SCHILDICZ heremitorum(sic) s. Augustini speculum DE ord.

manuale sacerdotum , sive tractatus de sacramenti^ , f. 49.

Tractatus de horis canonicisdicendis; ine. Nota quod sunt varia

ditta (sic) doctorum de horis canonicis dicendis f. 57 v. PAULI KOLVERtractatulus de septem horis canonicis f. 69 v.

Tractatus de casu angelorum,de croationckominis et primo peccato,

de Antichristo, de iudicio, de purgatorio, de resurrectione et universali

iudicio; ine. Omnes angelos deusfedi bonos f. 80.

Sequuntur,

f. 86v. adnotatio brevis de caritate, et < Numerus etordo Veleria Testamenti et Prophetiarum .

Mag. HEINRICI HASSIA DE cornposiciomisse f. 87. - - Sequuntur,

f. 99, versus, sententiae et praecepta de eodem argumcnto; ine. Vultus sii

prespiteri (sic) celbrantis nernotueri etc.

De oratione; ine. Primo queritur an ad hoc quod fruttuosa
oracio f. 100.

De verbo genito a patre , adnotatio; ine. Quomodo fiat quod hoc verbum gignatur a patre f. 101v. Opusculum de anima , scil. de intellectu, conscientia etc.; ine. Dicit philosophtisintellectusagensest omnia facere sedpossibilis omnia fieri etc. (haec in rubrica). Sed in hoc differunt quod speculatimi^intellectus etc. f. 102.

B. AUGDSTINI liber supputacionum de diuinis scripturis collectus (titulus ex praefatione) f. 104. Quaestiones XXXIII de contractibus et eorumdem solutiones; sunt conclusiones tractatus Henrici de Hassia de eodem argumento,
f. 108.

De materia imprestitoruin seu annalium reddituum ; ine. Primo considerandum quod usura est quidquid sorti accidit (sic) f. 111. Exposicio summesacrificiorum , i. e. carmen de sacrificio missae

et expositioeiusdemcum prologo ine. Boecius 3 de consolatione, ; in

prosa nona etc. f. 113.

Carmen de peccatis poenitentia, expositio et et eiusdem; (A)riine.

stotiles scribit 4 ethicorum anima estnobilior particula quam sit corpus
f. 128.

Miraculuin bonumde sancta Katherina

rina Petrus Rauennensis scribit f. 139.

; ine. De sanctaKathe-

257

Confessiosancii Bernhardi ; correxit alia manus eiusdem aetatis

cuiusdam Bernhardi
Delectacio

peccatoris ine. Egopeccator ; indignus culpa-

bilis: Confiteor deo etc. f. 140.

Peccatorumgenera; ine. Nota peccata cordis hec sunt. Cogitacio- Consensus etc. f. 147.

718. Membr. in 12, saec.XV vel XVI, Ibi. a-b 146.

Paginaeduae PSALTERII XIV; insunt psalmi poenitentiales, a-b. saec. f. Dni. ANTHONINI (sic) Unii. Arcbiepiscopi Fiorentini tractatus de
decimis soluendis f. 1.

De peccatis manus physicae et moralis; ine. (M)anus detraeteria :

manusfeneratoria "etc. f. 3v. Anthonini (archiep. florent.) quinque regale ad coguoscendum

peccatum si est mortale uel non f. 12. Eiusd, de socidis animalium >>,id est de traditione ammaliimi que dicitur socidum et ali quando est usura , f. 15. Eiusd. tractatus de usuris f. 22. - - Sequitur Constitutio concilii lateranensis centra usurarios f. 25.

Circumstantiae confessionis quas habere debet uera confessio ;

ine. Prima circumstantia <jxt quod Ipsa, confessiodebet essepremeditata f. 26.

Antonini (archiep. tior.) tractatus de cambiis f. 27. Eiusd. de celebratione, obligatione ac detectibus diuini officii f. 32. De leui et graui et enormi ini uria ; ine. Iniuria leuis est et leuis ludicatur si aliquis ponit manus super clericum etc. f. 39. - - Sequitur Declaratio Dni. Innocentii pp. 4' de leui iniuria . MARTINI pp. V constitutio de obseruantia censurarum : (A)d
euitanda scandalo f. 40.

EUGENII

IV

constitutio

de coinrnunione

tienda

a tidelibus

in

die

sancto pasce uel aliter : Fide digna relatione f. 40 v. De quinque causis ob quas differri debet sacrarnenturn corporis

Christi ; ine. Quequam (sic) sunt genera personarumquibus differtur corpus christi seu datur dillationis terminus f. 41. - - Sequitur, f. 42, adnotatio brevis; ine. Nota secundum theologos iuristas - Opera uiua et quaefacta fuerunt in charitatemortificantur per sequens peccatum moviole.
Antonini (archiep. flor.) responsio facta fratri Dominico de Cathelonia (sic) ord. praed. super infrascriptis dubiis f. 42 r.
Eiusd. Eiusd. remedia centra omnia uitia f. 69. forme sacramentorum ecclesie f. 88.

Eiusd. tractatus de circumstantiis confessionis interrogationis et

f. 91. canonico.
33

Sequuntur, f. 109v. sententae et definitiones vaviae ex iure

258

Eiuscl. dcclaratioues facte in aliquibus casibusa iurc in quibus

cognoscitur pcccatum mortale f. Ilo. Interrogationes quac secundum Anselmum
morienti f. Ili).

debedut fieri infirmo

Sententiac ex summa s. T ho ma e Aquinatis f. 119v. << Anthonini (archiep. nor. aliqui casus in quibus quis tenetur <;\ reatu sanguinis licet actualiter non occiderit, - Qnoad sacros ordinus

accipiendos,- De interdictis, De suspensisseu suspensionibus, De irregularitatibus, Casus in quibus episcopi possimi non solum
absoluero sed etiam dispensare. De priuilegiis episcopormn, - - Casus

in quibus abbatesdispensant,- - Capitala ex decretalibus contra medicos

non curantes prius salutem animae quam coi*poris et contra statutarios et scriptores statutoruni existentium contra libertatem ecclesiac : excerpta omnia ex iurc canonico, f. 12<>. Sequuntur, f. 142 v. sententiae ex Angus tino et Thoma a qui nate, et, f. 144, Formae absolutionis .

719. Chart. praetei- f. 178, 179 rnembr. in 4, s;iec. XV, Ibi. 184.
Anonymi epistola ad quemdamplebanuui de peticionc (etj melioracione reddituum >>parocbialis ecclesie; ine. Eationali saluiatione premisaa; - Tabula codicis imperfecta, f. 1. NICOLAI TERECT". DE compendium cuiusdam tractatus de confes>"
sione; ine. Nota primo confitens f. 1 v. Tractatus de confessione; ine. (C)uin in arti- naturalis mcdio'ne etc. f. 2.

Carmina

in tabula codicis inscripta: Boni versus de diuersis ;

scilicet: De hospite;inc. << hospes Est mitit; rccipit iios linde uenitis ; De femina; ine. Femiiui rcs frai/lx reasordida rea puerilis f. 23 v. De memoriarnortis ;inc. r'/x' i-ccorderis bonefrater ytiod morieris ; De memoria septilchri ; ine. Hoc tib alt incuti carni-m superare, volenti ; - - Ex homine erit vile cadauer ; ine. Vile cadatier eris rogo

te frater hec mediteris; - De oratione; ine. <-< Cimi campana, sonai confestiinsin-<jctntcnter; - " De humilitate >>; ine. /">/*humilis corde rjiii viuere vis sinc soni*' ; -- De culpa dicenda ; ine. Te peccante.m
titani presto (sic) dicere ciilpiim ; " Versus sine titulo de variis argu-

mentis; ine. Vini mirabili" volo pcrtrai>*!re f. 24; Versus de quadragesima ine. Ut Leneviuamii* a sordibitn abstineamus f. 24 v. ; f Summa penitentiarum., carmen cum brevi glossa inter lineas;
ine. Peniteas cito pcccator cum sit miserator f. 24 v.

Carmen
f. 25 v.

de amore; ine. Instabile* oculi procul absint virgintali -

Mag. HEINRICIDE HASSIA tractatus de contractibus empcionis et

vendicionis ">,scr. anno (14129, f. 20.

259

Sententiac morales, metrice; l>tntde dilecte f. 44.

tntnsitiis etc. f. 44.

ine. Quidquid fjftx nea-etfi tue non

De arte moriendi ; ine. (C)u-m de, presenti.*i-.i-ili miseria, mortis Hexametri tres: << Tttrpis aidspropr'nim di'fedit stercore nidum ('/ini dominopsallcspscdlendo trio, serues " " Ergi- cor mirsum hec
l/i'iti' firofer i't ri-sjiice sursum f. 48. Carmina de ebrietate ; ine. Nil valeat <-ln-I<'fx quam perii per <mtisItnnestfiN -- Do catto et murilego ; ine. Cattiti amai piscewi ;

sed non vu/t, ftinj/eri' jhunni ; sequuntur sententiae variac; ine. fiepe locus plures facit fipto temporefures f. 48 v.
Cornutus (i. e. Mag. CORNUTIcarmen); ine. <.< Cespitat in, phal-

frii yp"-s' blactaque swpnus in omnibus) f. 49. - - Cornutus (sic

anti-

quus ; ine. Phisis orexima peon allerti horret ore.rim f. 49 v. Brevis glossa inter lineas.

Versus

de femina ; ine. Arbore sub quadam dicfabat clericus

adam f. 50. -- Sequuntur alii versus de eodem argumento ine. Nonne nilici-: quod nulla fidcs est in muliere .

Missa satyrica

in honoremBacchi; ine. Conformi!Bacho quo-

iiitnii binili* quon-iam in riplti* et in l'antaris est potatio f-ius f. 50v.

Carmen satyricum, partim latine partim germanice. Argumentum patet ex initio: Sepusm-i-tirrit sociis dare metra pusillis \\ Unde labor capitur et cura resurtjlt in illis )) Q.uaproperuolui laywen (sic) corda mederi|[ Ipsis condolili curas cupiens remoueri\\ Carmina composuique
possint absque labore \ \ Hec dare discipulis omni cessantedolore f. 51 v. De Imi t adone Xpi. libelhis deuotus , liber primus;inc. ^ Qui

sequiturmen*iambidatin tenebrie dicit dominus. sunt nerbaXpi. f. 54, Hec

De ludo ale a rum et taxillorum, tractatus rnoralis ; ine. Aduertendum quod quatuor sunt princpaliter per quae se retrahere debenthomines

a ludo nlearum i-t taxillorum f. 59v. - - Sequuntur, f. (30, excerptum

ex s. Angus tino, et breves sententiae. Hore de Compassione bte. Marie Virginis f. (51.

Peccatorum genera; ine. Peccatacordis sunt hec f. 63. -- Sequitur

brevis adnotatio de martyrio cum sanguinis effusione et sine sanguine. Mag. Heinrici de Hassia (alia manu nornen H. de Hassia dele-

tuin et suljstitutum Nicolai de Jawer) tractatus de presagiis demonum et diuinacionibus et obseruacionibssupersticiosis variis et diuersis, scr. a. 1429, f. 64.

Regula recte viuendi ; ine. Hc introducimturpersoneduo rum,

uidelicet dejlentis liominis et ammonentis rationis f. 78.
Adiiotctiones breves de re medica f. 79.

Effectus medicine, i. e. carmina

et sententiae praeserthnscholae

260

Salernitanae;
f. 79 v.

ine. Anglorum regi scriptis tota (?) scola salerni ""

Questio bona " ine. Utrum religiosus semperpeccet mortalit<r

transgrediendo que in regula etc. f. 82 v. <;a

M e d i e i n a 1i a lingua germanica f. 82 v.

Octo causae quibus indicta est sacerdotibuscastitas; ine. Nota

octo de causis etc. f. 83.

Epistola quedam centra S i g i s m ti n d u m regeni ronianorum edita

clanculo et per quemdam se non nominare volentem insinuata ; ine.

Dictat iti ria naturalis equitas f. 84 v. Magistri MATHEIDECRACOVIA episc. wormacien. oratio ad dominimi

n. I. Christum f. 85.
sanctum patronum.

Sequuntur orationes ad d. n. I. Christum et

De predestinacione ; ine. Multi fatui homine* occupimi si' di<:entr.s

fi! non sim predestinatus etc. f. 86.

Imago vite secundum. scm. Bonauenturam
tin-a f. 86.

. Praescribituv:

Iste troctatiif . Imaqo vite vocatus Efficiens cmixtt cardinali* Bonauert\\

Laurea sanctorum , sive kalendarium, metrice, scriptum anno 1429; cum brevi glossa inter lineas; ine. Cum sii necessarium

xttnctosinvocare\\ Ut factorem omnium velint exorarc f. 95v.

Tractatus de modo sermocinandi ; ine. Oro ut carit* (etc.) ad

I-/IH-. cap. Omni operi omniqueactioni f. 100. I"

Mag. HEINRICI DK HASSIA epistola exhortatoria ad vitam spiritualem f. 106.

Modus uiuendi per regulas ; ine. Prima regula ad nobiles scabinos et potentesspectetista f. 107v. - - Sequuntur, f. 108v. argumentalibrorum Vet. Test. ine. Sunt genus, Exo, Levi etc. Carmen de virttibus herbarum; ine. Vires licrlxirinn describimus
l'c variarum f. 109.

Ordinatio etc. , i. e. statutum D. decani ecclesiaewormaciensispr ecclesia <-< Montis ro. eiusdemdioecesis datum et actum in oppido
Wimpinen. , a. 1434, f. HOv.

EUGENIIIV Bulla Indulgentiarum super testo Corporis Xpi . dat. 7 k. lun. a. 1433: Excellentissiniumcorporis >> 111. f.
GORGONII medici tractatus utilis de crisi et criticis diebus et pronosticacionum f. 112.

GORDONI (sic) tractatus de fluxibus f. 123.

CondempnacioRacioneset motiua reprobationumXLV articulorum Wycleff et sequacis sui lohannis Hiiss extractorum ex libris et
ipsorum opusculis per doctores facta (sic) ; ine. Substantia panis naturalis etc. f. 136. Praecedit, f. 135v. carmen de Praga, Bohemia

261

et Wiclyffo ine. Praga ; mater artium preynans exultat - - Sequuutur, .

f. 141, adnotationes peccato de sodomitico, ss.Eucharistiaetc. de Reformaciones existentium concilio (Basileensi) late et pubin blicatedie VenerisXXIIII Octobris ine. Admonet sancta ; hec synodus f. 142.- Decretumsessioni pronunciatum louis VI mensis die Nouembris MCCCCXXXII ecclesia Basiliensi f. 143. in
idem Conciliimi pertinentia.

Sequuntur alia ad

MARTINI V ad episcopum pp. Wratislaviensem eonstitutio censibus: de Hodie siquidem (ex Regestis) De diuersisformis li. III. fol. LUI"
f. 144 v.

Senteatiae variae, metrice-,

ine. Temporibus nostris quicwmque

piacere, laborat\\ Det capiat querat 'plurima panca nichil f. 147v.

De oratione dominiea, <"< cruce , de gaudii.s in regno celorum, de carmina varia; ine. Pater alme tuum nomeasii sanctificaturn f. 148. Carinen de visione Raphaelis archangeli instante divino iudicio; ine.

Conceptum non valeo sermonemcelare f. 148. - - Sequitur probacio

priorum , i. e. sententiae ex S. Scriptura ad carminum supei'iorum argumenta pertinentes.

De conflictu virtutum et uitiorum , carmen;

cristo mundo certatis in isto f. 149.

ine. Vos qui sub

De numeris ; ine. Nota numerus cardinali^ est iste f. 149. De officio m usa rum, epigramma; ine. Clio gesta canenstramactv tempore reddit f. 150.

De concordiarerum, epigramma;
mora, vinea colli f. 150.

ine. (j-rata venus molli, pigro

Sententiae metricae;
honorem f. 150.

ine. Qui doctori yratum semperpraetendit

Regulae iuris canonici, metrice; ine. Crimina quosstringimi illia sacer ordo negatur f. 151v. Nomina viginti quatuor senioruui - septemdormientium - septem
martyrum ; ine. Noe, Abram, Ysaac f. 152.

(WiPPONis)sententiaemorales,metrice;
let/em f. 152.

ine. Decetregemdiwrt'

Interpretationes de variis versuum generibus; ine. Retrogradi versus dicuntur qui retrogrado modopossunt legi f. 152v. Sententiae morales, metrice; ine. Pauper mantelle sine pili* ft
sine pelle f. 153v.

Expositio de octo beatitudinibus ine. Beati pauperes(etc.) hic ; ntellige quod uoluntarie pauperes etc. f. 158v. Excerptum ex libro Bartholomei de apibus ; ine. Volo ut qiiicunquelegerit hocsciat meannodni M1' CC XXXVIIL fuisseParisius
f. 158 v.

262

<.< Figura pugnemoralis ; ine. tiuperbus- Despiciomiseros rum dicor heros\\ Humilix - Contempno dici dominits quia forci.a ilici
f. 151.

Versus Sibyllae;
f. 159 v.

ine. Indici!

xigmtnt tcl.ln* >W/v

Epigramma t a varia sine titillo; incipiunt : I ljn*t ras (sic) volucres uenere locuste : " II Anno mille un domini

triceno: - - III O dux Alberto domini ruet ira super te : - - IV Instila

ad occasum_2>rtwe.s uertatnr ad ortum >">- V Corpore de Xpi. obi* : ftuxere liquores : - - VI . Quatuor hec maina cedrti* ri/pressns nliita "":-

VII Ut scriptum docetpuluis gremius mulieris f. 150v.

E pigr animata De pluvia ; ine. Die mili i valigia qw ximt innr-

ta.iaseptem - - De nymbo ; ine. Nimborum caiistnn deponimusecce :

xeram : - " De ynibrc ; ine. Scientia causarum xuper vi nim<- propositarum (?) f. 159 v.: - De yridi ; ine. Postquam fini iti que de

imbribus vgo sciui : - De grandine; ine. Nequis adhuc dubitet ratio que grandinis extat f. 160: - - De tonitro (sic) et fulguro >">; ine. Humidus a. terra fumus conscendit <dta f. 160v. in
Signa XV ante diem iudicii , metrice; ine. Ertollit muri- />rima dies sepelitque secitnda(?) f. 160v. Hii (sic) sunt absolvendi tantum ab episcopo ; ine. Qui fm-it ///-

cestumdejioransac liomicida f. 160v.

Carmina: De adventu domini; ine. Christus ttcnturus nos diwat ad ctkera purus : -- In nati vi tate domini ; ine, Stirps florem solem

sydusparit innubaprolem : -- In epiphania

mundus mundetur ut a fece mundiis :

domini ; ine. Abluitur

"In capite ieiunii ; ine.

Piangere nos dignefac vicia Xpe. benigne - - In passione dni. ; : ine. Vincensin Ugno nos salvet ab hoste maligno : - " In resurrectione dni. ; ine. Xpus. surrexit vitam de morte revexit >">: <-< " In ascensione dni. ; ine. Nos pie Xpe. velis tecurno&twttngere : celia << festo penthecostis In (sic) ; ine. Muncra dann lingue descendit Jiamenab igne : -- In dedicatione ecclesie; ine. Templa dei vivi faciat nosgrafia Xpi. f. 161: - - In festo sce. crucis ; ine. Vincere malingnum (sic) fac per crucis utique signum : - - De virgine Maria gloriosa ; ine. Spernereterrena fac nos o virgo serena : - >< naIn
tiuitate uirginis Marie gloriose ; ine. Nos hodie nata benedicat virgo

beata : - - In natiuitate sci. lohannis Baptiste; ine. ^< Dilectus Xpi. nos protegat a necetristi : - - In festo scorimi. Petri et Paul i apostolorurn; ine. Nobis o petre spemuite confer in cthre : - -<De
sca. trinitate et omnibus sauctis ; ine. Virtutum munus det nobis trinug

et umis >">:- ""< festo sci. Michahelis In (sic) ; ine. Nos deusin celi* precibusnossalva Michahelis(sic) : - - De sco.lohanne Baptista ;

263

ine. Nostrwtn reatum tu dilu' maxime vatuin f. lOlv.

De sco. Palilo apostolo : ine. Dodor M.

De seo.

Potr apostolo; ine. Petrc tu rege nos instrue nouaque lege :

et/reme Jprece tua //o* </"'"/'"' tJ ts

rene, - De sco. Andrea apostolo ; ine. And/rea care n<mXpa. : reconciliarr : - - De sco.Matheo (sic) apostoloet evangelista (mono stichum): iVb* in ege dei confirma dogmamatkei : - De omnibus apostolis; ine. Igne,dei pieni j>reccnossaluentduodeni: -- De sancto L aurenti o vnartyre -, ine. ->S-ubueni La-urenti tua </rafia cundi (sici inerenti : - Item de apostolis; ine. Fox Xpi. tenti-* uiciornm pel/ite fn-nten : - " De martyribus ; ine. Martire* honeatinon saluent Imsti
ae f unenti :--" De sco. Achacio et socis suis ; ine. ^lamina finn i*ta (sic) MSxuliiet ti a.i- agimixta : De sco. Lamberto ""; ine.

Sante(sic) Lamp&rtetua vita luds aperte: - " De sco. Rudberto

episcopo ; ine. Nobix Budberte lamentiir crimina per te >">: " De sco. " Martino episcopo ; ine. <,< Mani-teMartini- aenre /io.s- xine : -- Ditibi sco. Nicolao >">; JVT.s sertiire Nicolae fac tibi mira f. 162: ine. tibi De sco. Benedicto abbate " ine. Protei/e nn* rei/e Benedicte patiegreae (sic) : - De sca. Maria Magdalena : ine. X<>*iimaat !/)si nera apostola X/ji. : - - De scn. Ivatherina ; ine. O 7i KOS sa^ta de mala mina : - De sca. Margareta ; ine. ijareta ila nubi* tempora eta "": - " De sca. Ursula (monostichum i :

Sacris uirginibus na* htntjat in ethereXpus. : " " De sca. Maria in assumptione ine. .8orde$seruontmprece dilue Jiosque >-; piorum : In natiuitate sce. Marie (monostichnm): .Nos liodie nata rvnxt-raet De sca. Maria uirgine et inatre

nirgo beata>-:-- In annunciacione Marie ; ine. Ferparanimphus sce.

aue per ane non liberet aite :

gloriosa : ine. Virt/n xerena confa amena galidia piena >"> De i: dno. nro. Ihu. Xpo. >"> ; ine. O Xpe. diyne nobisaucciirre-ben i;/ne : De sca. Dorothea; ine. / qiiacumqitr domo m-mjii-r neni-ratini/mago f. 162v.

Epigramma
f. 162v.

sine titillo; ine. Hit- pavper erit qui ebrietatem ijuerit -

Carmina inscriptn : Septeni uirtutes >; ine. Caritas hnmi/itax paciencia largita* atque : " VI peccata in Spiritimi Sanctum ?>;ine. Inuidus impugnami desperans impenitenti e : - - VII peccata dya-

bolica ", ine. Mendax s-me lusor crrans tepidus vagii* usor :
Peccata ad dominimi clamantia ; ine. Ad dominimi clamant de ferra

crimina quinque : " " Nouem aliena peccata >>; ine. lussio consi/ium
coHsens-us peralpo (sic) recursus : - " VII dona Spiritus Sancii ; ine.

Pietas consilium scienciafortitudoquc : Sex opera misericordie eorporalia >^ (monostichum): Visito cibo poto tecttnn do colliga curabo (sic) : VII opera misericordie spiritualia (monostichum):

264

Corrilo parco precor doceorogo constilosolor : - - Deus (Joquitur):

< Decipit immundos cumfallacia mundus etc. - - Angelus : Si eos

qui transitis sussistere forte velitis : " Mortui : Vivendi metas
hominis non preterii etas f. 163. Sententiae metricae sine titulo ; prima ine. Os habet in corde sapiens cor stultus in ore f. 163.

V er s u s de Agnus dei et benedictio a papa ; ine. Balsamuset

munda
nostra

cera cum crismatis

coherc.es f. 163.

unda f. 163.

Ver su s de die parasceves ine. Salve festa dies quae uulnera ;

De nominibus feriarum ; ine. Prima dies phebi sacrata nomine fulget f. 163.

Signa leprosi (distichum);

ine. "Ulcera vox rauca corruptus anhesaluatoris quo narratur quale

litiis algor f. 163. Versus extracti de libro infantie

opus beata virgo in tempio exercensoperaretur ; ine. Textrinum opus et acu consuere nere f. 163v. - - Sequuntur alii versus de beata uel
Virgine.

Carmen de vanitate rerum humanarum ine. Si dominorterre super ;

omnia regna etc. f. 163v.

De testibus ", metrice;

f. 163v.

ine. ^< Etas candido sexnsdiscretio fama ine. Mundus in antifrasim

De iniquo statu mundi , metrice;

putei lordane remensus f. 164. Sententiae metricae; ine. Cursus fatorum nescit mens ulla uirorum f. 164.

Ordo consecratiouis
randa f. 164.

ecclesie; ine. In primis ecclesia prepa-

Carmen de esse; ine. Essequodestex sedeusestper qiiemdatur

esse f. 164 v.

Sententiae metricae;
debes f. 164v.

ine. Cuius eges semper rem nulli tradere

Salutatio ad beatam Virginem, metrice; ine. Aue mater qua naius est orbis poter f. 164v. De meretrice, epigramma; ine. Os mulier mordenspede fodens
pallia pandens f. 164v.

Sententiaemetricae;
f. 164 v. Continuantur

ine. In patria natus nonest prophetavocatus

f. 169.

Tractatulus de regimine vite ; ine. . Si vis in spiritu proficere f. 165. - Sequuntur, f. 167, Sententiaede eodem argumento, adscriptis nominibus Hermetis philosophi, H om e r i et F u 1gentii .

265

Utiles
virtus

consideraciones confessionis edite etc. Cancellano dne. nre.

parisiens. viro et magistro doctissimo (sic in omnibus) ; ine. Etsi

etc. f. 167 v.

Regule
f. 169 v.

iuris

libri Sexti Bonifacius

VJIIUS (sic) ; ine. Be-

neficium ecclesiasticum potestlicite sineinstitucionecanonicaobtineri non Proverbia metrica, lingua latina et germanica ine. Multa per; optata transibunt temperagrata f. 170. D. FRE(DERICI DB SENIS ?) tabula super questionibus disputationibus
et conciliis mutilus, f. 171.
tne

P(ETRI) episcopi urbeuetani tractatus de canonica porcione ;

f. 179.

720. Chart. in 12, saec. XV, ibi. 117.

De peccatis; ine. Tres sunt species infidelitatis, uiddicet Paganismus etc. f. 1.

Dni. ANTONII (1. Antonini) ep. fiorentini interrogatorium confessionale f. 13.

< Rectoris maioris et priorum de congregatione b. Mariae de Frissonaria lucanae diocesis (sic) ordinis sci. Augustini supplicalo, cum rescripto apostolico quo conceditur facultas absolvendi etc. f. HOv. -

Sequuntur, f. 112, Forma absolutionisin articulo mortis ordinata in

concistorio apostolico , et f. 112 v. Forma absolutionis extracta de formulario dni. pp. pr fratribus habentibus plenariam indulgentiam in
articulo mortis .

(S. Antonini archiep. florent.) liber secundusin quo continetur in quibus locis sit penitentiain toto corporeiuris a canone diffinita f. 113.

721. Chart. in 4, scriptus anno 1514, in duas partesdivisus, fol. 1-158,

159-316.

(GuiLELMlDESANCTO AMORE) collatio catholiceet canonicescripture. Ad instructionem et preparationemsimplicium fidelium Xpi. contra pericula imminentia ecclesiegenerali per ypocritas pseudopredicatores peet
netrantes domos, et ociosos et curiosos gyrovagos (sic in omnibus) f. 1.

Adnotatio historica brevis de Guilelmo

saec. circit. XVI;

de sancto Amore,

manu

ine. Crulielmi de scio, amore collectio etc. f. 316v.

722. Chart. in 4, scriptus annis 1475 et 1476, fol. 475.

(PHILIPPI PERGAMO)Postilla Kathonis seu speculum. DE regiminis : pars prohemialis f. 1, pars prosaicalis f. 66, pars metricalis
34

266

f. 180.

Sequuntur, f. 414, Tabula , f. 466v. addiciones ad

predictam (tabulam), f. 469v. hystorie exempla et et huiuslibri prohemialis , i. o. ex libro primo prooemiali operis suprascripti. 723. Membr. in S, saec. XIII vel XIV, ibi. 168. (GruiLELMi SANCTO DE AMORE) collectio catholiceet canonicescripture ad instructionem et preparationemsimplicium fidelium X1. contra pericula imminencia ecclesie generaliper jpocritas pseudopredicatores penetrantes et
domos et ociosos et curiosos et gerotiagos (sic in omnibus) f. 1. Multa omissa a librario suppleta manu saec. XVI. Tabula f. 166. - - Sequitur f. 167v. et 168r. fragmentum in quo agitur de ambitiosis , eadeni manu; ine. Opes itaque cupidus congregai ci miamo consfruat .

724. Chart. in 4, saec. XV, fol. 272.

Mag. BARTHOLOMAEI CARTHUSIENSIStractatus de ecclesia sponsa Christi presentatus magistro Heinrico de Diest sacre theol. professori
in Leodio anno domini 1446 f. 1.

De auctoritate summi pontificis et universalis concilii; ine. Confiteor libi celi pater e.t terre, quia abscondisti hec a sapientibus (etc.) hec sunt

verbo unigeniti filii dei f. 47. - - Sequitur, f. 79, addicio ad precedentem tractatuin ; ine. Pro insticia acjoniznre (etc.i Quemadmodum

2" de officiis tulius loquitur >>.

Declaracio circa propositiones prime (secundae et tertiae) cedule

superius annotatasque mini presentabantur (de auct. conc. et pontificis);

ine. Consideracio prima que respicit primam propositionem superius positam >> f. 92.

Expositio in libros sententiarum Petri Lombardi; ine. Venerabilespatres (etc.) dum profundissima sacri voluminis sputentiaritm petri lombardi mysteria etc. f. 108.
De eodem argumento adversaria f. 142.

Ser m o n e s in evangelia ex lectura Piate (Francisci de Platea?) ad pauca resoluta ; ine. In principio eraf verbum. Iste est liber ewangelioi'um (sic) beati ioiannis f. 144. SYMONIS Cremona sermones de tempore (interrupti f. 208) de
f. 186.

Sermones (de tempore) collecti ex Nicolao Dinckelspuel

f. 209.

REMIGII glossa super prima edicione Donati grammatici anno domini 1438 Heydelberge >"> 222. f.

De dedicacione Ecclesie ho mi Ha; ine. Recte festa ecclesie colunt

qui se ecclesiefilios esse cognoscunt f. 258.

267

Ven. BEDEpbri. > bomiliaetres de lectione s. e. sec. Lucani:

I. i. t. Ingressus Ibus. perambulabatlericho f. 259.
Eiusd.
arbor

omelia de lect. s. e. sec. Lucam: "<I. i. t, (etc.) Non est

bona f. 262 v.

Eiusd. (Maximi Taurinensis?)omelia de lect. s. e. sec.loannem: I. i. t. facta sunt encenia ; ine. Audinimus ex lectionefratres mei
t/uia factft sinit encenia f. 267v.

725. Membr. in 8, saec. XV, Ibi. 344. Fr. MICHAELIS carthusianide regimineprincipum . In calce codicis legitur: Est autem hoc opusculum compilatimi in domo sce. Marie ordinis Carthus. prope Pragam, per fratrem Michaelem Vicariimi eiusdem domus,ac per eum traditum correctioni bonorabilisuiri Mgri. Nycolai de Gubyn professorissacre theologiequi ipsum ad preces compilatoris de uerbo ad uerbum perlegit iuuante eum reuerendo uiro mgro. lohanne
Yseneri bacalano sacre theologie ad quorum eciam iudicium compilator quedam in dicto opusculocorrexit et immutauit. Anno dni. M. ccc LXXXVII . .

726. Membr. in 4, saec. XIII

vel XIV,

ibi. 88.

Fris. EGIDII (DE COLUMNA) liber de regimine principum f. 1. ..< Tituli cardinalium , manu saec. XIV; ine. Bolonien. Dno.

G(uidoni) Portuensiet sce.Bufine (a. 1350-1373) Urgelon.Dno. N(icolao) Tusculanoepiscopo cardinali (a. 1361-1368) (sequuntur cardinales octo
coaevi) f. 88 v.

727. Membr. in 8, saec. XIV,

fol. 156.

Dni. EGIDII (DE COLUMNA) tractatus de regimine principum f. 1. De natura sensus communis, tractatus imperfectus; ine. Incendente (sic) perscrutavi de natura sensuscoinmunis f. 156.

728. Membr. in 12, saec. XIV, pagg. a-b 361.

Adnotatio brevis de venenis et de vitiis ; Versus de computo tem-

poris; ine. X super L duo et superaddas milia quinque; - Excerptum ex Ysidoro ethimologiarumlibro Vili, capiteIII, de generibusmagorum ; omnia manu saec. XV, pag. b. Tractatus inscriptus manu saec. XV: de regimine principum (et

qualiter admonendisunt omnis conditionis homines) ine. Qualis autem ; debetesse princeps vel rex describit dominus p. 1. Tractatus bonus religiosorum (titulus manu saec.XV); ine. Enumeratis modis quibus predicator potest conferre etc. p. 310.

268

Interpretatio vocabulorum (praesertim re medica); ine. Basilscus de

graeceinterpretatur regulus p. 360.

De penispurgatorii adnotatio , manu saec. XV; ine. Q. ign

purgatorii est ignis corporalis p. 361.

*729. Codexredditusa. 1815 bibliotbecae Universitatis Heidelbergensis;

v. \Vilkeniura (p 295). Y
730. Cliarf. in f. scriptus annis 1506 et 1507, Ibi. 161.
IOANNIS TRITEMIIabbatis spanhemensis (sic) ac posteasancii lacobi herbipolensisliber epistolarumspanheimensium ultimus scriptus manu eius
propria et completus anno christianorum Mili. D. VI Decembris XXVIII
die f. 1.

Eiusdem liber epistolarum hcrbipolensium primus scriptus manu eius propria et completus XVI die mensis octobris a. 1507, f. 96.

731. Membr. in i', saec. XIV, Ibi. 320; picturis illustratila.

DIGESTUMVETUS, (i. e. Pandectarum pars prima a lib. I ad XXIV

tit. 2), cum apparatu, i. e. glossa quae ine. Imperator quia imperai
Kubditis sic dicitur ; glossae aliae varia manu.
Rubrice tocius ff. veteris .

Praeeunt, f. 1 v.

Adnotationes iuridicae varia manu saec. XIV et XV, et de codice

empto a Cosma
f. 319 v.

de Veronisiis

de Sicilia a. 1339 (cf. f. 320)

cum glossis,

Fragmentum CODICISIUSTINIANIimp. manu saec. XIII, adhibitum in compact. eodicis, f. 320.

732. Membr. in f. saec. XIV, fol. 289.

DIGESTUMVETUS,cum eademglossa. Codex initio et fine mutlus; ine.

a Qui in adoptionem tituli 7 libri I; clauditur Mulier bona sua

tit. 3 libri XXIII. In marginibus glossae aliae varia manu. In calce eodicis, fragmentum in 4, manu saec. XV, expositionis in

Pandectas,
venditi,

praesertim in lib. XIX

tit. 1, De actionibus empti et

f. 288 et 289 chart.

733. Membr. in i', saec. XIV, ibi. 361; picturis illustratus.

DIGESTUM VETUS, cum eademglossa.In marginibus et f. 360 glossae
aliae varia manu.

Index titulorum, ordine alphabetco,f. 360v. . Rubrice digesti veteris >> 361. f.

269

Adnotationes anonymi possessoria codicis filiis natisa. 1390, de 1391,

1392 et 1393; itera alia varia manu possessorum XIV et XV, saec.
f. 361 v.

734. Membr. in f. saeo.XIV, fol. a 342; picturis illustratus.

DIGESTUM VETUS, cum eadeuiglossa.- Praeit, f. a, index titulorum ordine alph. Toto codice in marginibus,et f. 342, glossaeet adnotationes
varia manu.

735. Membr. in f. saec. XIII vel XIV, fol. 286.

FragmentumCODICIS IUSTINIANI f. 1 adhibito in compactione imp. libri.
DIGESTUMVETUS,cum eadeni glossa, f. 2. Toto codice glossae aliae in marginibus varia manu. Fragmentum libri I Decretalium GREGORII f. 286 adhib. in comIX pactione codicis.

736. Membr. in f. saec. XIV, fol. 330; initiales litteme depictae

forfcibus ablatae.

DIGESTUM VETUS,cum eadem glossa; pauca desunt in fine. Glossae in marginibus aliae varia manu.

737. Membr. in f. saec. XIII, fol. 178.

DIGESTUM VETUS, cum brevi glossa; ultimus liber fine carenspertingit ad tit. I fr. : Papinianusrecte reputabat.Initio et fine codicis folia plurima
corrupta.

738. Membr. in f. saec. XIV, fol. 247.

DIGESTUM VETUS, cum glossaeademquaein codd. 731 et seqq.Breves
glossae aliae varia raanu in marginibus.

739. Membr. in f. saec. XIV, fol. 330.

DIGESTUM VETUS,cum glossa eadem fere quae in cod. praec. 740. Membr. in f. saec. XIII vel XIV, fol. 169. DIGESTUM VETUS,cum eadem glossa, fine mutilum, usque ad leg. 6,

lib. XVII tit. 1. -

Folia 3, 4, 15-34 chartaceasine scriptura.

741. Membr. in f. saec. XIII

vel XIV, fol. 160.

DIGESTUM VETDS,cum glossa, ritio mutilum; ine. a lib. Ili, tit. 4, fr. 2.

270

742. Membr. in f. saec.XIV, Ibi. 260; picturis illustratus.

INFORTIATUM, e. Pandectarum pars secunda a tit. 3 lib. XXIV (i.

usque ad lib. XXXVHT), cum apparatu seu glossa quae ine. <.< Soluto
matrimonio quemadmodumdos petatur s. de iure dotium .
Tabula titulorum f. 258 v.

Rubrice inforciati , ord. alphabetico ;

Ver SUB de mensibus;

ine. lanuarius - larti prima dies sic tenebit , varia manu, f. 260. Glossae breves, varia manu, de testamentis et de poenis iudiciali et
arbitraria, f. 258 et 260 v.

743. Membr. in f. saec. XIV, ibi. 244.

INFORTIATUM, glossafere eadem,line mutilum, usquead leg. 6: Si cum tmancipatus filius tit. 4 lib. XXXII. Glossae aliae in marginibusvaria manu.

744. Membr. in f. saec.XIV, ibi. 229; picturis illustratus.

INFORTIATUM, glossa ead. quae in cod. praec. Breves glossae cum
aliae varia manu in marginibus.
Tabula titulorum f. 229.

Fragmeutum glossae in leg. 2 Codicis

tit. 17, f. 229 v.

lustiniani

imp.

lib. I,

745. Membr. in f. saec. XIV, fol. 229.

INFORTIATUM, glossa fere eadem, f. 4. In marginibus breves glossae cum

aliae varia manu. - - Praeeunt,f. 1, adnotationes codice emptoPaduae de a. 1457 precio ducatorumXXIX , et iuridicae in glossas suprascriptas.
Tabula titulorum f. 229.

746. Membr. in f. saec. XIII,

fol. a-c 232.

INFORTIATUM, glossafere eadem.Brevesglossaealiae varia manu cum

in marginibus. - Praeeunt, f. a, varia manu saec. XIV, adnotatio de iure civili etc. : - - Feriale pene deletum : - f. b (chart.) Tabula titulorum Infortiati, manu saec. XV: - - f. e Sententiae breves e iure civili et Sacra

Scriptura, manu saec. XIV. Adnotatio de pecunia mutuo data. De impedimentovoti et qua aetate possit votum sollempnizari, manu saec.XIV, f. 230. - - Fragmentumdiplomatis pontificii collationis
cuiusdam beneficii factae .. de Sicu ... Ila canonico lingonensi, manu
saec. XV, f. 231 v.

747. Membr. in f. saec.XIV, fol. 227; picturis illustratus.

DIGESTUM NOVUM, e. Pandectarum (i. pars tertia a lib. XXXIX ad L), cum glossa quae ine. De operis noni nunciatione,Sed cum . VII. sint patres etc. In marginibus glossaealiae varia manu.

271

748. Membr. in f. saec. XIII vel XIV, fol. 190. DIGESTDM NOVUM, cum brevi glossa.Item breves glo&sae aliae in
marginibus varia manu. 749. Mcmbr. in f. saec. XIV. fol. 329.

DIGESTUM NOVUM, cum apparata, i. e. glossa eademquae in cod. 747. Praeeunt, f. 1. Rubrice (ord. alphab.) et, f. 2v. tabula titulorum.

750. Mombr. in f. saec. XIII vel XIV, fol. 179.

DIGESTUM NOVUM,cum glossa fere eadem quae in cod. praec. initio mutilum; ine. a leg. 2, lib. XXXIX, tit. IH. S. "" BERNARDI doctoris epistola (de re familiari gubernanda) ad Raymundum gloriosum militem et dominum castri Ambroxii f. 178v. Tabula doctrinae iuris civilis ex digesto; ine. " Quot modis dic(itur) iustitia (fine fere deleta) f. 178v. Adnotationes variae pene deletae et v er s u s lingua vulgari provinciali et italica, manu saec. XIV, f. 179. 751. Membr. in f. saec. XIII et XIV, fol. 254. DIGESTUM NOVUM, cum glossa eademquae in cod. 749, manu saec.XIII. Breves glossae aliae varia manu f. 9. Leges aliquot digesti repetite et collecte ; adscripta nomina glossatorum: M. Sy., Dynus de Muxello, Od., M. Sul., Nicholaus

de Matr. (Matarellis?), M. Ny., la(cobus)

de Bellapertica f. 1-8, 245-254. deleta legitur f. 1 in calce.

de Beluiso,

Petrus

Tabula harum legum fere

752. Membr. in f. saec. XIII vel XIV, fol. 199. DIGESTUM NOVUM, eadem cum glossa(manusaec.XIV), initio mutilum; incipit a leg. 44, lib. XXXIX, tit. 2. Toto codice glossaealiae et adnotationes varia manu.

Adnotationes variae de iure civili; nymi cuiusdam; de filio dni. Alberti

manu saec. XIV. f. 199.

de estagio et absenciis ano nato a. 1392, f. 198v.

Adnotatiode decimis quas Spinabellus

hab(et) in Trignano,

753. Membr. in f. saec. XIII,

fol. a-b 216.

DIGESTUMNOVUM cum eadem glossa. Praeit f. a-b tabula titulorum. Toto codice in marginibus glossae alia manu.

Consuetudines

feudorum

(paginatantum, reliquadesunt);-

272

Ad extrahendum quadrellumde carnibusvel ossealicuius (exorcismus), f. 215 v.

Sententiaeetc. varia manu saec.XIV, lingua latina et vulgari italica,

i. e.: Adnotationes:Ait FabriciusdeLambertaciis bononiensis: noprixe homo

anchora etc.: X praecepta dei: Regiones civitatis Medio-

lanensis et in unaquaque numerus domorum: Carmen lingua vulgari italica; ine. O gentile madona pietate da audire le pene e lo
martire che per uu sento : Esorcismi et praecepta medicinalia; ine.

Si quis habetmale de fianco est hecexperta oratio ; -- Soneti (sic) lingua italica vulgari ; ine. Arbor chefruto porta senzaflore : Definitiones rhetoricae; ine. Definitio sic describitur f. 216.
Excerpta ex legibus Langobardorum et Francorum (Karoli magni, Othonis, Pippini, Lotharii, Conradi); -- Sibilla ait (dodecasti-

chum);ine. Gallorum leuitas Germanos iustificabit ; - Philosofus(sic) in libro diffinitionum (excerpta); ine. Mulier est hominis confusio insaciabilis bestia etc.; - Breve chronicon mediolanense, piacentinum etc. ab a. 1307 ad a. 1311 (in marginibus); Sententiae morales

breves lingua vulgari italica ; ine. Lo homonon cognosse piennamente lo benese non sustenein prima male ; De Urbe, epigramma:
Roma uetus ueteres dum te rexere quirites etc. saec. XIV, f. 216 v. Omnia manu varia

754. Membr. in f. saec. XIII,

saec. XIV vel XV. Glossae

fol. 209.
aliae varia manu toto codice.

DIGESTUM NOVUM cum glossa fere eadem; folia 1-15 suppleta manu Oratio sancti Astini (1. Augustini) ad sapientiam postulandam; -

Adnotationes breves de iure civili et super eo quod queritur an instrumentumquod prima facie aparet (sic) a publica manu confectum probet f. 209.

755. Membr. in f. saec. XIII, fol. 78.

DIGESTUM NOVUM usque ad lib. XLVIII, tit. 18 initio. Reliqua desiderantur. Glossaein marginibus varia manu.

756. Membr. in f. saec. XIV, fol. 186.

DIGESTUM NOVUM, cum brevi glossa.

Fragmenta INSTITUTIONUM IUSTINIANI imp. tit. 17 lib. II, cum glossis,

f. 185, 186.

757. Membr. in f. saec. XIV, fol. a-e 234; picturis illustrati^.

CODICIS IUSTINIANI libri IX, cum glossaeademfere quae in imp.

273

cod. 759. Glossaealiae toto cod. varia mami. - - Praecunt i', a, 6 chartaceis,

index rerum ordinealphabetico: - f. e Tabula titulorum: - - f. d Ead. tabula imperfecta: f. e Ad conficiendum atramentum, linguaitalica; ine. Toy iij mece nino etc.: - - Adnotationes i u r e civili. de de

758. Membr. in f. saec. XIII vel XIV, ibi. 271.

CODICIS IOSTINIANIimp. libri IX,
aliae varia manu.

cum eadem l'ere glossa, initio et

fine carentis, a tit. 8 libri I ad leg. O,tit. 49 lib. IX. In marginibusglossae

759. Membr. in f. saec. XIV, fol. a 212; picturis illustratus.

Adnotationes de iure civili f. a.

CODICISIUSTINIANI imp. libri IX, cum apparatu a domino Accurssu (sic) compilato fideliter . Glossae aliquot varia manu in marginibus. Tabula titulorum f. 211.

760. Membr. in f. saec. XIV,

fol. a-b 311.

a. 1458

Fragmentum Codicis lustiniani imp. t'. a. Adnotatio de cod. empto pretio ducatorum aureorum XII
Patavii f. a.

CODICIS IDSTINIANI libri IX, cum glossaeademquaein cod. praec. imp.

Item glossae aliae varia manu. Tabula fere deleta f. 311.

761. Membr. in f. scriptus anno 1255, ibi. 287.

CODICIS IUSTINIANIimp. libri IX; cum brevi glossa. Initio et fine t'olia lacera et mutila. Toto codice glossae aliae varia manu.

762. Membr. in f. saec. XIII, fol. 227.

CODICIS IDSTINIANI imp. libri IX, cum eadem fere glossa quae in
cod. 759, f. 3. In calce e a r m e n ; ine. Istic est suus codcis - Qui instrumentum iudicis - Est scut mucro militis . Toto codice glossae aliae
varia manu.

Fragmenta CODICIS IUSTINIANI imp. sine glossaf. 226 et 227.

763. Membr. in f. saec. XIV, fol. 146.

CODICIS IUSTINIANI imp. libri IX, cum brevi glossa.Sequitur, f. 145,
tabula manu saec. XV. Toto cod. glossae aliae varia manu.

Fragmentum actorum litis iudicialis in causa possessoria, lingua gallica, manu saec. XIV, adhibitum in compactione codicis, f. 146v.

274

764. Membr. in f. saec. XIII,

lib. IV ad tit. 34 lib. Vili.

fol. 94.

CODEX IUSTINIANI cumbrevi glossa, imp. initio et fine mutilus,a tit. 41

765. Meralti'. in 1'. saec. XIV, fol. a 301; picturis illustratus.

Rubricae Codicis (lustiniani imp.) librorum X, XI et XII, f. a.
IKSTITUTIONDM IUSTINIANIimp. libri quatuor f. 1. CODICIS IUSTINIANIimp. libri X, XI et XII f. 79.
AUTHENTICAE seu Novellae Constitutiones f. 149.

(FRIDERICIII) Consuetudines usuum feudorum ", in calce subiungitur : De statutis et consuetudinibus contra libertatem ecclesie editis (tollendis, Friderici II constitutio) f. 274.

766. Membr. in f. s,-iec.XIII vel XIV, fol. a 273.

Adnotationes philosopnicae et iuridicae varia manu f. a.

Legislatores et Romanorumimperatoresusque ad Henricum IV; ine. Moysesgenti* ebree,primus legemtulit diuinam et sacris litteris explicaut f. a.

Tabula

titulorum

Institutionum

f. av.

[NSTITUTIONES IUSTINIANIimp. f. av.

Hec sunt pretorie actionesque in istis XIIII ordinibus sunt notate

f. 63. - - Hec sunt civiles actiones; sunt XVIII
AUTHENTICAE seu Novellae Constitutiones f. 65.

circuii f. 64.

CODICIS IUSTINIANIimp. libri X, XI et XII f. 188 v. Constitutiones FRIDERICI(II) : I De feudis non alienandis (Cons. t'eud. tit. 55 lib. II) : II De pace componenda (Cons. feud. tit. 53 lib. II): III De statutis et consuetudinibus contra ecclesiae libertatem abrogandis
f. 249.

Titilli Autenticorum f. 250. Rubrice usus feudorum f. 250.

Consuetudines

feudorum;

Rubrica ultima inscripta: De noua

fidelitatis (forma), imperfecta, f. 251. Totus codex cum glossa; item glossae aliae varia manu.

767. Membr.(praeter folla b-d chart.) in f. saec.XIV, fol. a-d 288:

picturis illustratus.
Tabula titulorum Institutionum lustiniani imp. f. av. Tituli institutionum ord. alphabeticof. . -.< Rubrice Autenticorum ord. alphabeticof. 6v.

-< Tituli trium librorum C(odicis, e. X, XI et XII) ord. alph. f. e. i.

275

Rubrice feudorum ord. alph. f. d\.

INSTITUTIONES IDSTINIANI f. 1. - - In calce: De raptu uirginum imp.

vel uiduarum , i. e. Codicis lustinianei lib. IX tit. 13, f. 78v. AUTHENTICAE Novellae Constitutionesf. 80. Praeit, f. 79v. tabula seu
titulorum.

Consuetudinea feudorum f. 207; sequitur constitutio Friderici (I) imp. mutila. CODICIS IUSTINIANI imp. libri X, XI et XII f. 227; praemissa est,
f. 226 v. tabula titulorum.

Totus codex cum glossa.

768. Membr. in f. saec. XIV, fol. 68.

INSTITUTIONES IUSTINIANIimp. cum glossa.

769. Membr. in f. saec. XIII,

fol. a 59.
ine.

Fragmentum glossarum de iure civili f. a. B oa .... magistri versus , i. e. sententiae iuris, metrice;

Arrogo qui suus est sed habet meusesse f. av.

INSTITUTIONES IUSTINIANIimp. sine glossa, f. 1. Sequitur tabula titulorum.

Mag. ARNULPHI canonici par(isiensis) summa que appellatur Ut uos minores super processu ordinis iudiciarii , imperfecta, f. 58 v.

Carmen
Maria cata

de beata Virgine; ine. Est tua let(i)tia simplex virgo

f. 59 v. sua etc. f. 59 v.

Ad effugiendum morbum caducum primo intirmus confiteatur pec-

770. Membr. in f. saec. XV, ibi. 310; picturis illustratus.

INSTITUTIONES IUSTINIANIimp. sine glossaf. 1. Sequitur, f. 204, tabula
titulorum.

Argumenta Institutionum, metrice; ine. Insti, et iure. Ina. natu. Iure persona f. 204 v. Regule Iuris (canonici); ine. lohannes Crisostomus. Omnis

res per quascumque causasnascitur etc. imperfectae,f. 206. ReguleIuris canonici; ine. Beneficium ecclesiasticum nonpotest
licite sine institucione canonica obtineri f. 207 v.

De regulis iuris civilis, (i. e. Pandectarum lib. L, tit. 16); ine. Regula est que rem que est breuiter enarrai f. 212. De significatone verborum in iure civili; ine. Verbiim hoc si quia tam masculosquamfeminas complectitur f. 226.

276

Consuetudines feudales f. 252; sequitur: De statutis et consuetudinibus centralibertatem ecclesie editis (abrogandis, constitutio
Friderici II).

771. Membr. in 8, saec. XII, fol. 92.

INSTITDTIONES IUSTINIANIimp.

772. Membr. in f. saec. XII,

fol. a-b 93.

Fragnieuta Pandectarum iuris civilis f. a, b, et 92, 93 adhibitis in compactione codicis. Legis longobardo rum libri tres, cum glossa inter lineas et in marginibus, f. 1. LOTHARII imp. lex edictalis de feudis non alienandis (i. e. Consuetudinum feudorum lib. II tit. 52 1) f. 83 v. FRIDERICIII imp. constitutio de feudis non alienandis (lib. II Cons. fcud. tit. 55) f. 84. Tractatus inscriptus : iustrumentum iuris ; ine. Cum inter cetera

intuend generasola/m cupiditatemscribendioptimamesse intuendi rationem

existimare >> etc. f. 85 v.

Glossa in titulum de successionibus: Omnis parentela ; ine. Omnis

parentela (etc.) hic liber semperfuit est, et erit inter causidicoscontentio. Set haee principaliter inter baiaryadum et bonfilium fuit intendo f. 90.

Excerpta ex Pandectis f. 91. Breve chronicon de rebus gestis Florentinorum varia manu et sine ordine ab anno 1110 ad a. 1173; ine. (A. d.) millesimo centesimo

triesimo (sic) quinto decimaklds. nouembris fiorentini superauerunt castelum

q. uocatur monteboni f. 91 v. -- Insertum est initium carminis lingua

vulgari; ine. In nominepatris (etc.) nelia telia in ripa de mari . 773. Membr. in 12, saec. X, ibi. 57.
Leges Ripuariae f. 1. Capitularia (a. 803) inscripta: Noua legis constitutio KAROLI imperatoris qua (sic) in lege ribuaria mittenda est f. 48: Capita quae in lege salica mittenda sunt f. 51 : lussio imperatoris , fine carens, f. 55 v.

774. Membr. in 8, saec. XIV, fol. 58.

Liber statutorum et legum Venetorum illustris IACOBI TEDPULI incliti
ducis Venec. >-.

277

775. Chart. praeter folia aliquot membr. 8, saec. in XVI, fol.a-k 363.
Tabula cod. ord. alphabeticof. a-i.

Insignia ornatiss. (etc.) quondam loannisObernburgensis praestantis

imp. Consil. et Secretarli XXXVII... f. k v.

Collectio formularum Cancellariae Imperialis inscripta: Bullae aureaeimperiales,Privilegiacalcographoruni (citanturloannesSoter, ValeriusCurio, Petrus Apianus, alii), - Regalia, Litteraevidimus, Instrumenta documenta, et - Missivae etc.Insunt: Alberti archiep. Maguntini, Bertholdi iudicis imp., Blancae Mariae reginae romanorum 1495,
Brunonis Spirensis, ep. CaroliV, Clernentis ad Caroluni imp.: Digna VII V

considerationeConradi Erasrni Roterod., , (?), Eugenii(pp.IV) ad

Palaeologum: Laetentur c.oeli Friderici imp. a. 1484,Georgi!Comiti , palatini, Georgii Lubucen.et Ratzenburgen. episcopi,Georgi!Mar
chionis Brandeburgen. 1548, Hartmanm Mauri doctoris imperialis ,

Henrici imp. a. 1019,Henrici III a. 1090, loannis Schonraid sedis apost.protonot.,luliani card.s. Sabinae, Karoli II imp. rom.,Maximiliani imp., Protestalocesaree maiestatis (Carol. coram V) Papaet Cardinalibus
publice facta centra regemFranciae (typis impvess. saec.XVI), Raymundi card. S. M. Novae , Rudigeri Nemetensis episcopi, Sigismundi imp., Wenceslai regis rom., WoJgangicomitis a Montfort . Nonnulla
typis impressa saec. XV f. 88, 243 (in membr.).

776. Chart. praeter folia aliquot membr. in 8, saec.XVI, fol. a 2VO.

Tabula cod. f. 1.

Collectio inscripta : Formulae et regulae Cancellariae

Impe-

rialis 1552: Inbibitiones, - Compulsoriales, - Ad aedenduni acta, - Commissiones,- Executoriales, - Mandata poenalia, - Promotoriales, - Literae

indulti et compassus, Literae sentenciarum, Literae armorum quadripartitorum (sic in omnibus) etc. Nonnulla Maximiliani imp. Fere omnia
Caroli V.

777. Chart. in 4, saec. XV, fol. 22(5. Decisiones de conciliis Rote dominorum sacri palacii causarum

aiiditorum per venerabilem virum dnm. EGIDIUM BELLEMERE utriusque iuris doctoremeiusdem palaciiAuditoremde annoseptuagesimo quartoet citra de annis septuagesimo quintoet septuagesimo septimo (et septua
gesimo octavo v. f. 190 v.) f. 1.
lohannis de Leuania de Ruremunde tabula siue summarium

Conclusionum decisionum seu Reuerendipatris dni. G. (1.Egidii) de Bell emere tunc apostolici palacii causarum auditorispostea Epi. Auinionensisiuxta Rubricas decreti compilata.

278

*778. lam desiderabatur a. 1798. In vetere Inventario Pai. Vat.

describiturbis verbis Leopoldi Belenburg. potestate : de de et urisdictione Electorum Imperi in eie s. elioneRegis ine.) (; Reumo Xpo. Patii (f.) 2. - E. insigna dignitates ine.) in et (;
Ex chronicamonasterii(f.) 4. - E. tractatus de origine ac initiis Regni Francorum et de tran&latione Imperii Romanor. de Graecis Imperatoribus ad Reges Francorum in personam Caaurea (; ine.) In nomine sanctaeet (f.) 107.- E. Bullae rubrica

roli Magni (; ine.) Legitur itaquein (f.) 7. - E. tractatus prooemium (; ine.) De sacri Regni (f.) 7. - Caroli IV imp. bulla (; ine.) Qualisesse debeat 106.- E. Imperatorisleges (f.) promulgataein Curia Melensi (; ine.) Infrascriptae leges(f.) 132.Landulph de Columna CanoniciCarnotensisopusculum de imperii translatione (; ine.) Multae uenerationis(f.) 160. - Frede-

rici II diplomaad fauoremPrincipum ecclesiasticorum ine.) (;

In nomine sanctae(f.) 176. se. 178 .

Antiq. mod. ex papyr. in 4 car.

779. Chart. in 4, saec. XV, Ibi. 98.

Remissorium (i. e. repertorium) aureum iuris (titulus manu recenti)

ordine alphabetico, fine carens ine. A aliquando excludit aliquando ;

ncludit ut notai archid(iaconus) f. 1. Tituli legum secundum ordinem alphabeti f. 73. Interpretatio vocabulorum quibus designantur singulae partes corporis iuris canonici et civilis; ine. Nota ecclesiasticaconstitutio quando dicitur canon quando decretum etc. f. 83. Ini eia libero rum (sic) (i. e. tractatuum de iure canonico);

ine. Apparatus Innocencii incipit Legitur in ezechaele (sic) - Abbatte (i. e. apparatus Nicola! de Tudesco) Gregorius interpretatur vigilans >">
f. 83 v-

Medicinalia;
f. 83 v.

ine. Si cnus est inflatum et non vulneratum etc.

Conclusiones de iure
tate f. 84.

civili;

ine. Questioprima. In civi-

Sermones de tempore initio desiderantur priores usque ad quin; <iuagesimum;ultimila des. inveni amarioremmorte mulierem qiie laqueus venataria est et sagenacorpus eius qui placet deo effugiet eam
amen f. 85v. alpliabetico. Sequuntur, f. 96, tabula, et f. 96v. index ordine

S e r m o nomine universitatis 1i p e en s i s (sic) ; ine. Aue Maria (etc.) Rmcpater et dominegloriose auribusnostris audivimuset celebri fama vulgatum est f. 98.

279

780. Membr. in i1, saec. XIV,

ibi. 241.

Tractatus plenissimus r i s, libri quatuor, iu initioet fine mutili; initio folia8 desiderantur ; priraus des. Qualiter liber autem libellisuper salariis
concipiantur dicetur I. ut in /,. de magistris .

781. Membr. in 4, saec. XII vel XIII, fol. 76. Sumraa edendo de que dicitur Olim (v. f. 41)-,ine. Olim edebat
actor et per scripturam, et sine scriptura f. 1.

Decretumcirca disciplinam ecclesiasticam canonicorum ecclesiae sanctoruin Victoris et lohannis de Monte f. 40.

Adnotationes pratis sanctiPai adii accensatis annis1220, de

1225, 1227, mami saec. XIII, f. 40 v.

Summade edendo(eadem quae supra f. 1) f. 41. Toto codice breves glossaeiuridicae in marginibus.

782. Membr. in 8, saec. XIII

vel XIV, ibi. 60.

habet titulos . De

Sumina decretalium -, ine. . Primus liber XVI

symonia- De simoniapraemittit quia plurimum sapit hocnaturampeccati.

783. Chart. et merabr. in 4, saec. XV, fol. 238.

Formularium contractuum et instrumentorum; ine. In nomine dni. amen (etc.) constittitus honorabilis rir talis etc.

784. Membr. in i', scriptumanno 1447, fol. a 273.

Adnotatio Adami van Mecher de Arhelgen de eius accessu ad studium erfordense a. 1436, et ad studium paduanum a. 1442 f. a. Lectura in ius canonicum de ludiciis Continua(ndis) ad

totum librum precedentem secundumGoff(ridum) CX ; ine. Expeditus preparatoriis iudiciorum ad iudicia veniendum f. 1.
* Fratria THOME DE AQUINO qui edidit 4or libros de fide katholica

contra gentilescapitulum XL et XLl"1 tertii libri , et tertii libri eiusdem

operis capita CLVI-CLIX, f. 272.

785. Chart. in S, scriptus anno 1529, Ibi. 63.

MDNSTERI Nurernbergensis Institutionum(lustiniani imp.) libros in
adnotata. Anno 1529 f. 1.

Carmen in quemdam Italum ; ine. Germanos dicis stolide ebrietate teneri , mami saeculi XVI, f. 63 membranaceo.

280

786. Membr. in f. saec. XIII vel XIV, fol. 241.

AZONIS summa Codicis lustiniani imp. f. 1.
E i u s d. summa Institutionum f. 190.

Materia ad Pandectam

secundum lob (1. lohannem);

ine.

In nomine (etc.) Principiimi omnium rerum est deus f. 211 v.

Materia ad autenticane secundum (1. lohannem) lob

iute quem donante dno, lecturi sumus f. 224.

; ine. Liber

Summa authenticae secundum lo(annem) cum additionibus Aciirsi (eademquae f. 224, aucta tamen et emendata)f. 227.
Toto codice breves glossae in marginibus.

7*7. Membr. in f. saec. XIII

vel XIV, fol. 133.

AZONISsumma Codicis lustiniani imp. ; desideranti!!- liber secundus fere totus, liber tertius, initium libri quarti et finis 1. noni, f. 1.

SummaPandectam
carens, f. 92.

m (eademquae in cod. praec. f. 211v.), initio (eademquae in

Materia ad autenticata secundum lo(annnem)

cod. qui supra f. 224) f. 101. Azonis summa trium librorum (i. e. X, XI, XII Codicis lustiniani imp.) f. 118. Lectionarii, ut videtur, fragmentum saec. XI, adhibitum in compactione codicis, f. 133.

788. Chart. in f. saec. XV, fol. 299.

FRANCISCI ZABERELLIS DE repeticio in decretalem: Perpendimus, cum tabula, f. 1.

Oratio de donatione quadam facta imagini b. Virginis depictae in palatio Domini Paduani; ine. In refulgenti deliciarum palatio magnifici i't excelsidomini paduani in ruralibus constituti etc. f. 15. Domini LUDOVICI PONTANI urbe repeticio facta anno dni. 1432 de in ecclesiaseti. Eustachii . Aut(hent) Similiter ad (Cod. lib. VI, tit. 50)
legem Falcidiam f. 17v.

PETRI DE ANCHARANO i. doctoris repetitio in cap. Possessor u. male, facta Bononiaea. 1390; ine. In repetitionehuius regule f. 41v. Lectura in cap. Ut animarum et in Statuto; ine. Ignorando statuti ignorantemexcusat f. 52 v. BALDI DE PERUSIO lectura de eod. argumento f. 54.

Dni. SEGNOROLI DEHOMODEIS de Mediolano questio (iuridica);ine.

Cum inter Gabrielemde /Sasso una parte etc. f. 56 v. ex
ULRICI PART canonici eccl. Ratisbonensis sententia de litteris Mar-

tini papae quas vulgo Karolinam uocant f. 58.

281

LAURENTII RODULPHIS DE trac(ta)tus continens materiam usurarum

editus in hoc felici studio fiorentino anno dni. M . ceco . un . dum ipse

chatedram (sic) ordinariam legeret f. 63v. praemissa, 61, tabula. f. IO(ANNIS) AN(DREAE) questiones disputate posite super regu(lis)
iuris f. 115v.

Quaestiones iure canonico; ine. << de Quid 'sint sponsalia 2 unde . dicantur sponsalia f. 118. De causarumexercitiis ; ine. Cum plures libelli super causarum exerciciis a predecessoribus nostris facti fuerint f. 135.
IO(ANNIS) CALDARINIS DE tractatus de ecclesiastico interdicto , scr. a. 1461, f. 161. ( E i u s d. ? ) de potestate reservantium ; ine. Tractaturus subsequenter adnectam materiam de potestate reservancium f. 180. Baldi (de Perusio) repeticio e. Si pater ex. de testamentis II
f. 191.

ANGELI DE GAMBIGNONIBUS de Arecio tractatus maleficiorum (sic)

f. 201.

Formae iudiciorum

criminalium; ine. Forma inquisicionis gene-

ralis quoad delicta f. 202.

789. Chart. in 4, saeo.XV vel XVI, fol. 225.

Lectura in Digestum; ine. Hec rubrica secundumbaldum bulgarum etc. f. 1. BERNHARDINI BUSTISin secunda parte Rosarii , (i. e. secunda DE pars Rosarii Sennonum) inserta f. 67v.-72; continuatur f. 224 v. et f. 219.

De simonia; ine. Itemi hic describitur Symonia que est studiosa

voluntas emendi etc. f. 223 v.

Versus et adnotationes variae breves de rebus iuridicis; lustus veridicus discretus elequosus(sic) f. 224.

ine.

790. Chart. in 8, saec. XVI, fol. a 170.

Dictata in nonnullos librorum Pandectarum titulos a Dn. EGUINARIO

BARONE lurecons. clariss. apud Bituriges ordinario, excepta anno salu-

tis 1546 . Praeit f. a index titulorum iuris in quos dictauit dn. Eguinarius Baro .

791. Chart. in f. saec. XV, fol. 370.

IACOBI ALVAROTTISpatavini de feudis; opuscompletumatque DE perfectumanno 1438 . - In calce,f. 334v. index rerum et f. 369, index
verborum ord. alphabetico.
36

282

792. Merubr. in f. saec. XIV, fol. 303; picturis illustratila.

GUGLIELMI DORANTI speculumiudicialo .

793. Chart. in f. saec. XV, fol. 158.

GCILLELMI DURANTIspeculum iudiciale f. 14. - Praeeunt, f. 1 (mb.), quaestio de eodem argumento,et f. 2 tabula. Sequitur, f. 158v.
brevis alia tabula. Quaedam, inscitia librarii f. 156 seqq. suo loco omissa, addita

Pagellae aliquot parvi cuiusdam codicis mb. in 12, manu saec. XIII vel XIV, insertae inter f. 23 et 24, 27 et 28, nullo numero signatae,
continent librum (s. BERNARDI CLARAEVALLENSIS) precepto et dispen de

satone . Sequuntur alia de eod. arg. imperfecta; ine. Dispensatili est

iuris relaxatio, ideo dicendum de dispensatione domni pape .

794. Chart. in 8, saec. XV, fol. 198.

Liber qui est excerptusde iure per quemdamlohannem
Mersebink in ordine minorum. Et est finitus

qui fuit

anno dni. 1409 f. 1.

Brevis notitia librorum qui fontes continent iuris civ. et can. et vocum quae in iisdein adhibentur; ine. .Ad agnicionemlibrorum legalium
nel legis et canonis scendum quod etc. f. 66 v. (Tabula necrologica) <.< anniuersariorum in capella beate virginia ... ; ine. "<Primus anniuersarius dni. lohannis lobdaw feria 3" etc.
f. 67 v.

"< Expulsiones dyabulorum et benedictiones-,ine. Statim cum obsessus

uenerit ad ecclesiam f. 68.

Dni. IOHANNIS GALVANI summula breuis edicionis de iis que tempore interdicti prohbuntur (sic) uel conceduntur f. 84. De tribus praecipuisofficiis sacerdotum; ine. < Quia sacerdotis officium
circa tria principaliter uersatur f. 92 v.

Exhortationes morales, metrice; ine. Dixi fratres serui dei vos non turbant verba mei \\ Sedaudite propter deumflebilemsermonem meum
f. 113.

<* Iuris auctoritates secundum alphabeti ordinem ", ine. (A)ctus extensusad diuersaspersonas f. 116. Casus papales cum Iuris allegacionibus et auctoritatibus ; ine. Litterarum falsictores(sic)- Primo falsificatoreslitterarum papalium >s etc.
f. 184.

Casus episcopales cum iuris allegacionibusetc. ; ine. Heretici Primo heretici ludei et eorumfautores f. 186v.

Excludendi communione iuris allegacionibus probacionibus a cum et ;

ine. Primo qui non confitentursuo plebano f. 192. Ad pocionemfaciendam, medicinalia lingua germanica, 198v. f.

283

795. Chart. in 4, saec. XVI, fol. a 103. HENNINGI ROD. A processus iudiciarius utriusque publicatus fori anno
dni. MDXVI f. 1. Praeit tabula f. a.

Aenigma ; ine. Sunt duo patresfamilias f. 102v.

796. Membr. in 4, saec. XIII, fol. a-b 117.

Mag.... (nomen erasum) DE DROFEDA summa aurea continens artem aduocaudi, respondendi et conponendi consulendi et iatelligendi et discer-

nendi et distinguendi veruni a falso, Oxonie composita f. 1.

BARTHOLOMAEI BRIXIENSIS summa quaestionum dominicalium et venalium f. 69.

Folla a, b et 117, adhibita in compactione codicis, fragmenta exhibent glossae de iure civili.

797. Chart. in 4, saec. XV, ibi. 266.

IO(ANNIS)KAL(DERINI) tractatus de appellacionibus et recusationibus f. 1.

Abbatis (i. e. NICOLAIDE TUDESCO) distinctio interdicti f. 1.

lo(annis) Kal(derini) tractatus de censuraecclesiastica f. 11. URBACH processus i. e. tractatus de omnibus iudiciis et proces,
sibus , f. 26.

De diversis generibus poenarum; ine. * Nota quod sicud (sic) lator legis ciulis diversa genera penarum infligit sic et lator canonum etc.
f. 108.

De materia interesse ; ine. Quero quid sii interesse R. Quod est

utilitas estimandi lucri f. 108 v.

Quaestio an quis possit cognoscere iure proprio uel sue ecclesie de nel de iniuria propria uel sue ecclesie etc.; ine. Quidamnon recognoscunt f. 109.

Quaestio de denuntiatione quadruplici. Et ubi et qui agere non possunt; ine. Quotuplexest denuntiatio R. quod etc. f. 109v. De presumptionequadruplici ; ine. Presumptio est quadruplex,
temeraria etc. f. 110.

De sententie nullitate ; ine. Sententia dicitur nulla multis modis

f. HOv.

De feudis ; ine. Feudum est beneficium etc. f. 111.

De comodato capiteI ;ine. Dolus secundum ost(iensem) ab(batem) et

est studiosa machinatio etc. f. 111 v.

<*De institoribus et procuratoribus negociacionum ine. Institores ; ttel procuratores negociacionum sunt dati ad lucrandum f. 112. qui De cap. Vestra de locationeet conduc(tione) ; ine. Pone quod
jdominus etc. f. 112v.

284

De testamentoRaynaldus computatio (sic) , i. e. tractatus in cap. Decretalium: Rainaldus; ine. Inc. Raynalduspr intellectu nero (?)

ponequod tota hereditas etc. f. 113v.

Versus de testamento; ine. Donat in extrems raynunctius omnia nate ; -- Item versus de eod. arg; iuc. Hec tibi sint cure quarta dai

ius geniture f. 113v.

De successione; ine. Lex hereditatem ascendencium primo loco dat descendentibus (v. f. 144) f. 113v.

De cognacionespirituali ; ine. "-< Quid sit cognacio etc. f. 114. IO(ANNIS) AN(DREAE) sumniasuperquarto (decretalium libro) f. 115v. Processila iudiciarius Antequam; ine. Antequam dicatur de processuiudicii f. 120. Repeticiocapitis: Debitoresde iure iurando >"; ine. Reuerendi patres et domini mei premissainvocacione domini >"etc. f. 124. Mgri. MATHEIDE CRACOVIA tractatus de communione f. 129. De proprietatibus personarum in diuinis ; ine. luxta sanctorum
tradicionem f. 138v.

Adnotationesbrevesde novemfiliabus diaboli, de undecim abusionibus

saeculi et de septem gradibus humilitatis f. 140 v.

Tractatus in Decretalium caput: Omnis, tit. de peccatiset remissione; ine. Circa e. omnis de pe. et re. nota quod peccatumactualeest
quod etc. f. 140v. <De sortilegiis ; ine. Quertur utrum carminatores etc. f. 142. Notata circa officium m i s s e ; ine. "<Nota sacerdos volens digne
celebrare f. 144.

Item inforruacionesq~. Breyt.

(sic) (idem tractatus qui supra

f. 113v. de successione)f. 144. De symoniace religionem intrantibus ; ine. Nota cyrillus patriarcha
venerabils et sanctus f. 144 v.

Adnotationes de passione d. n. I. Christi f. 145. De orationibus seruandis ; ine. In e. De hiis di(stinctione) XII

dicitur et cauetur quod clericus tenetur diuinum ojjicium seruare f. 145.

Fr. NICOLAIDE MESSIATO ord. praedic. summa decretalium ordine alphabetico, cum tabula, f. 146.

798. Chsrt. praeter t: 125-130 membr. in f. saec. XIV. fol. 142.

"<PETRI IACOBIsumma libellorum , cum tabula, f. 1.

Mag. NYCOLAI MONTE DE ALBAN.O libellus fugitivus f. 104. Sequitur

tabula f. 137.

Adnotationes glossae argumentis et de quibussupra, ordinealphabetico,

manu sa3c. XIV vel XV, f. 104, 124-130. Exempla varia formularum libellorum, etiam lingua germanica.

285

Insunt f. 137: Ordinario dni. Benedicti

XII edita super taxatonem

procuratoruin prelatorumf. 138Eiusdem dedecimisadarchiepisc. : rothomagensem: v. Urbani (V) proposito Mauricii scolastico f. 138 sci. et ac cantori Stephani sci. ecclar. mogunt. dat.Viterbiikl. lulii a. 7. ,
799. Chart. in f. suec. XV, fol. 307; picturis illustratus. Dni. IOHANNIS DE PBTRI FERARIIS practica Sequitur, 249, (sic) . f. index alphabeticus. Ordo foliorum perturbatus codice,restituendus: in
f. 1-98, 259-278, 99-258, 279-307.

800-801.

Chartacei in 4, saec. XV. (!ACOBI)GENTILIS(Brixiensis) repertorium iuris, ordine litterarum A littera A usque ad 1. K.
A litt. L ad finem.

digestura :

800. fol. 385. 801. fol. 343.

802. Chart. in 4, saec. XV, ibi. 226.

Repertorium iuris, ord. alph. ; ine. (A)alquandoexdudit aliquando
includit etc. scr. a. 1410, f. 1. Registrum iuris canonice (sic) , i. e. repertoriura, ordine alphabetico ; ine. (A)eterna celestis memoria f. 107.

Quaestio de reemptionibus ; ine. Cum per multos vertatur in

dubium utrum reemptionessint licite f. 189. IOHANNIS DEO Hispani summa de dispensacionibus universis DE
f. 196.

E i u s d. summa super formandis sentenciis f. 203. Tituli (digesti) et veteris et noui et inforciati f. 205. - - Tituli
e o d i e u m f. 207 v. - - Rubrice institucionum f. 212 v. -- Rubrice autenticorum f. 213. - - Tituli libri feudorum f. 214. Recensio librorum totius iuris civilis f. 214v.

IOH(ANNIS) ANDREAE summa brevissima super quarto libro decretalium (titulus ex praefatione) f. 215.

Quaestio iuridica de quodamcontractu

mutui; ine. Prepositus et

conuentuscuiusdammonasterii canonicorumregularium receperunt muad tuum a quodammilite decem milia flor. >"> 223. f.

Questiosupereo quod contractus reemptionis iure (licitussit) ; ine. Queritur utrum redditus vendere emere habere speet titulo et sub
reempcionis etc. f. 224. Quaestionesutrum contractus quidaminiti a fratribus non mendican-

tibus sint liciti, et responsa pluriumdoctorum utriusque iuris, interquos

Fr. cardinalisFlorentinus,P. cardinalisCameracensis, loannes de

286

sono cancellariusparisiensis, loannes de Forberg decretor. doctor, loannes de NOMOLapide legum doctor, loannes de Ceru... log. doctor, Theodoricus de Monasterio sacrae theol. professor, lacobus de Susato ord. praed., Nycolaus de Spira ord. carmelitar., loannes Baw leg. doctor, Ardicinus
de Nonario , Nycolaus de Stick(er?) f. 225. Bordis utr. iuris doctor, Heinricus

803. Chart, in 4, saeo. XV, ibi. 313.

Reportorium (sic) iuris canonici, ordine alphabetico; ine. Absenti queritur actio ex contractuper patrem celebrato :

804-805. Chartacei in 4, saec. XV.

Tabula doctorum , i. e. repertorium universaleiuridicum, theologicum, morale, ord. alphabetico ine. (A)aron quod iubet aaron : ; 804. fol. 339 (pagg. 678). - - A littera A usque ad litt. I.
805. fol. 250. A litt. L ad finem.

806 et 808-813.

Chartacei in 4, saec. XV.

universale iuridicum, theologicum, morale, ordine nostre remedia etc. In numerandis

Repertorium

alphabetico desunt litterae C, D. Praefatio ine. Inter multa preclara ;

atque saluataria (sic) infirmitatis
codicibus ordo turbatus ita restituendo: 806. fol. 126. Litterae A-B. 810. fol. 186. Litt. Litt. Litt. E-G. H-K. L-0. 808. fol. 129. 811. fol. 190. -

812. fol. 195. " 809. fol. 163. 813. fol. 121.

Litt. P-Q. Litt. R-S-, codex fine caret.

Litt. T-Z.

807. Chart. in 4, saec. XV, fol. 293.

Repertorium iuris, ord. alphabetico; praef. ine. Quia omnium liberorum (sic) habere memoriamet in nulla penitus errare pocius est diuinum
quam humanum f. 1. Conclusiones sexti libri decretalium; ine. (L)icet romanus -

Prima conclusio. Constitucio generalis principe edita reuocat a precedentem

generalem f. 101.
808-813. Vide codicem 806.

287

814. Membr. in f. saec. IX vcl X, fol. 145.

,

IOSEPPHI historiographi incipit libcr antiquitatisfeliciter, i. e. atitiquitatum iudaicarumlibri XII priores, sine praefatione,ex versione Rufino vulgo tributa.Singulispraemittiturtabula capitulorum (capitula primi libri manu saec.XV). Folio 46, in calce libri IV desinentis in verba: nequaquam eispugnaredebeatis adscriptum: bic aliqua cum ->,
praetermissasunt , eadem manu qua totus codex. Liber IX lacuna interruptus est, cuius indicium librarius fecit relictis vacuis columnis duabus cum dimidia-,desiderantur: finis pr'mi capituli, capp.2-4 et inilium quinti.
Duo di s tic ha de libro reddendo s. Nazario (in Laurissa) f. 145v.

815. Membr. raiscellaiieus in -1, sane. XV, fol. a 360.

Tabula codicis f. a.

IOSEPHI historiarum antiquitatis iudaice libri XX, scr. a. 1439, f. 1.

Eiusd. Eiusd. de bello iudaico libri VII, scr. a. 1414, f. 244. de uetustate ludeorum libri II, f. 337 v.

816. Ohart. in f. scriptus unno 1447, fol. 92.

FLAVII IOSEPHI de bello iudaico libri VII, f. 1.

Ex losepho

de antiquitate iudaica ex XVIII capitolo(sic) , breve

excerptum de lesu Christo, f. 92 v.

817. Membr. in f. saec. XV, ibi. 173; picturis illustratus.

EOSEBII(et) ETERONIMI cronica cum superadditis PROSPERI (Hie ronymus ine. f. 72 v. Prosper f. 74 v.) f. 1. MATHEI (sic) PALMERIIfiorentini de temporibus ad Petrum Cosmae filium Medicem , i. e. cbronicon a nat. Christi ad a. 1447 (sic, 1. 1448) f. 79.

818. Membr. in f. saec. XV, fol. 104. EOSEBII (et) HIERONYMI cronica cum superadditisPROSPERI (Hier. ine. f. 75 v. Prosperf. 79) f. 1. - Item quae ex chronica Mar e eIli ni
defloravimus f. 83. istius chronici .

Sequitur, f. 90 v. Collectio omnium annorum

HIERONYMI viri illustribus, praemissa,f. 91, tabula, f. 92. de

Initium paginae chronici Marcellini
et reiectae, f. 104.

a librario minime continuatae

819. Membr. in f. saec. XV, fol. 95; picturis illustratus.

MATTHEI PALMERII fiorentini de temporibusad Petrum Cosmefilium
Medicem , chronicon a nat. Christi ad a. 1448.

288

820. Membr. in 4, saec.XV, fol. 162; picturis illustratus.

MATHKY PALMERY (sic) fiorentini de temporibus ad Petrum Cosmae filium medicem (idem opus qui supra in codd. 817, 819) f. 1. EUSEBII (et) HIERONOMI presbiteri chronica , a PROSPERO (sic) continuata (Hieronymus ine. f. 156, Prosper f. 159), f. 81.

821. Membr. in 4, saec. XV, fol. 153.

EUSEBIIet HIERONYMI chronicon, a PROSPERO continuatimi.

822. Membr. in 4, saec. IX, fol. 175.

EDSEBIICaesariensis historiae ecclesiasticaelibri IX. Praeit prologus Rufini in libro historiarum Eusebii quem de greco transtulit in latinum . Sequuntur libri X et XI auctore RUFINO.Singulis libris praemissa est tabula capitulorum.

823. Membr. in 4, saec. IX vel X, fol. 158.

CASSIODORII historia ecclesiasticatripartita. Ordo foliorum turbatus
restituendus: 1, 2, 11-158, 4-10. Codex initio et fine mutilus, incipit a cap. 9 libri I et clauditur cap. 13 libri Vili. Item deest folium quartum.

824. Membr. in 4, saec. X, fol. 168.

CASSIODORI senatoris servi dei historiae ecclesiasticae Scorate, ex
Sozomeno et Theodorito in unum collectae et nuper de greco in latinum
translatae libri numero XII f. 1.

B(ERNARDI) claraevallensis abbatis epistola ad Eugenium pp. (HI),

alia manu saec. XII, fine carens ; ine. Auditum est in terra nostra
f. 168 v.

825. Membr. in 4, saec. X vel XI, fol. 28.

SULPITH SEVERIchronica ab exordio mundi usque ad tempus suum .

826. Membr. in 4. saec. XI, fol. a-d 159.

ANASTASII BIBLIOTHECARII historia ecclesiastica tripartita f. 1. Foliis a-d

chartaceispraefatio iterum, manu saec. XVI. Incipit de nominaseptemgrader quomodonominatur (sic in omnibus) apud grecos et latinos ; ine. Primicerius id estprima manus
f. 154 v.

Collectio annorum ut subinfertur (ab Adam usquead Basilium I);

ine. Adam annos CCXXX. - Set annos CCV f. 155. In margine

289

adnotatiode urbe Hierusalem

capta a. 1099 <" Xpianis. Godefrido a

duce exercitum regente: , manu saec. XII.

Quotquotregnaverunt decemtribubusIsrls. ab annis Roboam in . filii Salomonis RegisInda in Samaria usquead transmigrationein . decem
tribuum in Assyrios. sub Ezechia regia luda (sic in omnibus) ; ine.

Hicroboam seruus Salomonis -linctna ab acliia propheta f. 156 qui est v. Et quotquot summi sacerdotes fuerunt in Isrl. ; ine. / Aaron
Hrptimus f. 157.

Qui fuerunt patriarchaein Hirlm. a Xpo. ; ultimus: LUI Petrus qui Instino (aug.)annos XX ; ine. / Jacolsux frater domini annosprefuit XXVI. f. 158.

Indiculus patriarcharum Alexandriae; desunt titulus et initium; ine. Usquead hunc ex pagania imperatoreset persecutores (sic) et qui posi magnum Constantinumimperatorem XVIII AchUlas anno I f. 158v. Et qui fuerunt episcopi Antiochiae a Xpo. et apostolis i ine. I Petrus apostolus des. LXII Anastasiusalius annos VIIII f. 158v. ;
Et que sunt apocrifa (sic) Veteris (i. e. Testamenti) >-; ine. / Enoch versus I V ; - - Et que Novi sunt apocrifa >-,ine. / itinerarium Pauli versus III DC ; pagina des. III Itinerarium loannis vs. IDC f. 159. "<Haec (sic) sunt libri diuinae scripture quae (sic) recipiuntur ab ecclesia et kanonizantur harumque versuum numerus ut subicitur >""; ine.
.< Genesi versus UH 7 ccct >^ f. 159.

827. Membr.

in f. saec. XIII

vel XIV,

ibi. OS.

.PAULI HOROSII presbiteri ad Augustinum episcopura hystoriarum

contra accusatores temporum christianorum libri VII. - Praeit breve elogium Horosii ; ine. Horosus presbiter hyspaneus uir elof/uentissimus f. 1.

Eiusdem operis pagina imperfecta a librario reiecta f. 98.

828. Membr. praeter f. a-b et 175-1SS chart. raiscellaneiis in 4.

sn.ec. XI, XIV et XV, fol. a-b 188. < Registrala CroniceHorosii * ord. alphabetico,manu saec. XV, i'. .
IOANNISDE s. AMANDO opus de re medica, manu saec. XIV, f. 1.

Fris. ROGERII BACUN(i. e. Baconis) anglici perspectma, scr.

a. 1349, f. 49. RADOLFIBERTONIS questiones , manu saec. XIV, f. 67.

Argurnenta in libros Horosii contra paganos metrice, manu saec. XIV; ine. Hic mala narrantur hominismiseri q^wque casus f. 89. PAULI HOROSII contra paganoslibri VII , mami saec. circ. XI,
f. 89 v.
-T,

290

Epistolae falsoSulpicii Severi nomine sub evulgatae, inscriptae:

Seueriepistolaad scm.Paulinuin>>episcopum; Postquam ine. omnes

coquos: - - Incipit epistola ine. Sacrae ; religionis jidus interpres

f. 171: Alia ; ine. <.< Licet domnus et germanusmeus: - Ad Saluium ; ine. Forensis elatio f. 171v. - Alius epistolae,ut videtur, initium, sine titillo, praecedenti subnexum; ine. Animorum ; des. praesentiavisitentur f. 172. Omnia eadem manu quae supra f. 89 v. Hi sunt libri quos Bernardus proprio sumptu conscribi fecit, pr bibliothecafacile s. Martini Maguntiae;ine. Ysagoge Cathegoriae . .
Periermenias (sic) . Topica etc. nianu saec. cir. XI, f. 172v. Pagina historiarum Horosii incepta et a librario reiecta, in cuius

locum substituta est superius pagina 165, f. 173.

In vacua paginae parte, alia manu, adnotationes de oratoriis et alta-

ribus consecratis, et reliquiis in iis repositis a. 1064 a domno. Benii o n e Osnebrugensiepiscopo* et a domnonro. E i 1b e r t o (Mindensi)
vener. episcopo f. 173. Vita s. Alexii, rhythmice, mami saec. cir. XI; ine. Pater deus

ingenite. terrae crcator caelique \ Rancie simul paraclyte. opem cantanti \

l>orriyt>>"> 173v. f. Tractatus de re mathematica imperfectus, manu saec. XV; ine. Quidam fecit quemdamtractatum in cuius prohemio inter cetera dicit etc.
f. 175.

Mag. IO(ANNIS)Decani Mulhusensis summa tripertiti (sic) mathematice , manu saec. XV, f. lS2v.

. Memlir. in 4, saec. IX, ibi. n 115.

PAULI HOROSIIpraesbiteri (sic) historiarum. adversus paganos libri numero septem ; inter f. 46 et 47 desunt quaterniones tres, f. 1.

Epistolae sub falso Severi

nomine evulgatae, inscriptae: Seueri

epistula ad scm. Paulinuin epm. ; ine. Postquam omnes coquos : -

Epistulae (sic) : ine. Sacraereligionisjidus interpraes(sic) f. 113: Alia ; ine. Licet domnus germanusmeus: - - Ad Saluium ; ine. et
<.< Forensis elatio : - - Initium epistolae facile alius, praecedenti uno tenore subnexae; ine. Animorum ; des. visitentur , f. 114.

Sic erat regnum macedonicumAlexandri ; subest tabula circularis demonstrans amplitudinem regni Alexandri, manu saec. circ. XI,
f. 115 v.

830. Membr. in 1, saec. XI, Ibi. 170; picturis illustratus.

MARIANI SCOTIclironicon, continuatnm alia manu ab a. 1096 usque
ad a. 112H, f. 1.

291

S. GREGORII decretimi ut diaconi Magni solum evangL-licae lectionis

officium inter missarum solemnia exsolvant f. 170.

INNOCENTII Grregorii Magni decretane metropolitani I et sin*'

pallio aliquem ordinare praesumant f. 170v.

831. Membr. in 4, saec. XIV, fol. 65.

Cronica martiniana (i. e. MARTINIPOLONI) suminis pontincibus de
et imperatoribus f. 1. Imperatores romani a Tulio Caesare usque ad Herri-

chum (sic) (VII) f. 02 v. - - Summi p on t i f i e e s a Petro ad Gregoriani (XI) f. 63. Imperatores romani (iterum) a Tulio (Caesaread Vicislauiu

qui imperabat anno 1395 f. 64 v.

832. Membr. miscellanei!* in 4, saec. XIV, ibi. 93.

BONIFATIIVili
Mater ecclesia

constitutio de divinis officiis tempore interdicti: Alimi

f. 1.

Refert enim losephus . quia . XLII . anno post gloriosam dei hominis assentionem (sic) etc.; praemittitur nomen: Hinricus (sic) Gorziensis , f. 1.

Fratris MARTINIPOLONIcronica , i'. 2, addita, f. 70 v. manu saec.XIV

vel XV, notitia Nicolai

IV. Continuatili- chronicon imperatorum, sub

titulo : Nota post Fridericum 2um reges et imperatores ; ine. Primo heynricus langrauius thuringie ; sequuntur: Wilhelmus comes hollandie : Rudolphus primus Comes de Habisburg : Adolphus comes de
Nassauo : Albertus dux Austrie .

Descriptio Terrae sanctae; ine. .< Cum in veteribushysturis leganiussicut dicit beatusleronymus quondamlustrasse prouincas etc. f. 71.
Beati Ambrosii archiepiscopi epistola de moribus et honesta vita ;

ine. Dilectefili . dilige lacrimar ^ f. 80v. S. BERNARDI epistola de re familiari gubernanda ad gratiosum et
felicem militem dominum castri Ambrosii f. 81.

Duodecim sunt abusione quibus tota iusticia suffocatur ; - - .< Sex sunt leges scilicet Mosaica etc. f. 82 v. Distichon; ine. Ars esiirit decreta tument lex lucra ministrai
f. 82 v.

Si quis ad senectutempervenerit statini cor eius affligitur. Caput

concutitur etc. f. 82 v. - Tria suiit que ducunt hominem ad regnum celorum f. 83. - - Sequuntur sententiae aliae eiusdem generis. Adnotatio theologica, lingua germanica, f. 83.

Adnotatio alia, item lingua germanica;ine. BischofAlbrecht spuchet

achte icort etc. f. 83 v.

2H2

CLEMENS in concilio viennensi i. o. eiusdem constitutio contra V

religiosos generalia qui interdictaviolare praesumunt: Ex frequentibus

prelatorum querclis; - Gerhardus archiepiscopus Moguntinusstatuit quod et papa confirmauit etc. (de disciplina ecclesiastica) 84 v. f.

HENRICI archiep. ^magontini aliorumElectorum et

manu saec. XIII vel XIV, f. 86.

imperii epistola

ad summum pontificem pr Ludo w i co IV imperatore f. 85. GREGORII constitutiones X promulgataein generali concilio Lugdunensi, De baculo signo potestatis a s. Petro dato s. M arti ali discipulo; De dispensatone; -- Dfi interdicto; adnotationes brevcs, f. 93v.

S3>>. Membr. in 8, const-insiluobus libellis in unum compactis,saec.IX

vel X, fol. 83.
Libellu.s prior niauu ,->aec. vel X: IX

BEDAE presbyteri martyrologium cum necrologio f. 1. Rhythmus de aasumptioneb. Mariae virginis, cum notis musicis,
(alia manu); ine. Hodie sanctissimauirgo uircjinum celosascendit f. 24. Concordia mensium >"> horarum; ine. lan. cum Decb. in horarum et
mensura concordai >">f. 24 v.

Antiphonaede s. loanne evangelista(alia inanu);ine. Ad vesperum An. Uivm,sacruin mysterium cernii lohannes f. 25 v.
Libellus
f. 2(1.

alter

manu

saec. IX

vel ineuntis

X :

E pi ta vi a (sic) sanctorum > (titulus mami saeculi XIV vel XV) Rhythmus de .s. toanne Kaptista; ine. In laude summi uerbi dei jirueconis f. 26 v. Sylloge in s e r i p ti o n ii ni Urbis Komae; ine. In parad. beati
i'""ti-; f. 27.

Epytaphia
",< Epyt. fionifatii

(sic) Apostolicorum in ecclesia beati Petri ; ine.

])ap. f. 36.

Sylloge ins cripti o num Mediolani, Papiae,Placentiae,Vercellarum,

Eporediae; ine. In cuitate Mediolanium f. 41.

Epigranimata tria basilicae Vaticanae, alia manu, (tertium iniperfectum); ine. In altare sci. Leonis primi api. f. 54 v.
Sylloge epigrammaturn Urbis R o m a e admixtis Spoletinis et

epitaphio Droctulfi Hymni

Ravennaesepulti; ine. Huius apostolici primum ine. Virgo denota

est hic corpus humatum f.-55v.

additi manu saeculi X: De s. Caecilia;

De s. Nazario;

ranctis f. 82v.:

ine. Gaudia die celebremus

ymnis f. 83: De s. Vincentio; uires serpentis - - De s. Sebastiano; >>: eiusdemlegequedodi f. 83 v.

ine. Vincenti uerbo dei uincis ine. -" Xrtnc.to npiritu nosinstructi

293

834. Membr. miscellanei^ in 4, suec.IX vel X, ibi. (te. Imagines: T. Christicrucifixi,sub cruce:b. Virginia loaunia, et et supcrius solisatquchinaehumana : specie, atramente depictae, 1" f.
Bedani(sic,1.BEDAE) presbyteri martyrologium f. 1v. - Sequuntur, f. 26, Concordaloraensium et tabulaeter min or uni quadragesimas
lium, paschalium, rogationum et cp.actarura.

Imagines
Laude

sanctorumtres vario atramente delineatae,adscriptis ver-

sibus: Ilaec uulgopctura menu-i (li</ni.-;.-<!i>ifi \\ Et manuseximifi. laude

cluente simul f. 28 v.

EUSEBIIHIERONIMIsupputatio >"> 29. f.

Preces ad ss. Trinitatem, metrice; ine. Te' (sic) pater ac fili /'<'<" non et sps. alme\\ concedas nixis hic siue sedentibus isfic f. 29.
Tabulae pascila Ics ab a. 830 ad a. 1003 f. 29 v.

De mensium

nominibus et signis /odiaci; ine. /AV/m/Vr. thebeth.

Grece tyb't . +E<///j>tiacc eudihiuy . dicitur f. 34. . Concordati*} mensium in horarum spatio f. Uv. (Bedae) de computo vel loquela digitorum >" f. .'Ili.
De mensium diebus nonis idibus f. 3S.

Termini paschales in quibu.s kalendisnonis et idibus . XIII1 luna .

id est iudaeorum pascha consisfit . et regulares ad inueniendani feriam
eodem die f. 38.

Dies anni inveniendos (sic) , i. e. sumnnu1 dic-rum totius anni in singulorum mensium kalendis, nonis, idibus, f. 38 v. Regulares ad kalendas inveniendas quota sit feria ; - Termini quadragesimales et termini paschales, f. 39. Epactae ad lunam inveniendam f. 39v. Termini paschales, regulares; - Termini rogationum; PiLuna pascliali f. 40. De temporibus anni >-f. 40 v. Argmneutum ad pascli am inveniendam >"f. 4-0v. Ratio bissexti quomodo adcrcscit f. 41. <"< Argumentum de initio quadragesimac et do Pascha f. 41 v. Argumentum de duodecim signis f. 41 v.

Terminum (sic) septuagesimae ; De quattuor tempora (sic) ieiuniorum ; - Inter uesper . et uespere. et uesperum. et
uespera . haec difFerentia est >>etc. f. 42.

Effectus signorum; ine. ,<In his signis tropti'ix hmn cnm erit nummoa mutuos dare et ((capereutile est f. 42 v.
Argumentum de XIIIT luna , et ad inveniendas rogationes, feriam et lunam calendar. ianuariarum; annos ab incarnatione domini et indictio-

num et epactas>> ine. Sicur (1. sicut) regulatur dominica difs f est ; ita pasckalis ad dectmamquartnm vnnm primi mensis">etc. f. 43.

294

De his signis qui extra xsodiacum sunt; ine. Sunt ergosigna

t'.xfra ea quae in zodiaco consistunt f. 45 v.

Capitulorumtabula cuiusdam tractatusphilosophici re physica de

in quinque particulas divisi, manu saec. XIII,
f. 47 v.

f. 46 v.

Sci. HISIDORI spalensis (sic) episcopi liber de astra celi (sic)

Partes philosophie ; ine. Philosophiam triuaricae primo diuitur

(sic in omnibus) id est in theoreticam, practicam, logicam f. 91.

De storia (sic) tropologia (sic) allegoria anagoge ; ine. Storia simplex est i'. 92 v.

S35. Ohart. in 4, scriptus anno 1426, ibi. 79.

De arte inueuiendi qualiter pronunciandaluna qualibet die secundum numerum subpositumsingulis litteris in martirologio et nisi singulis annis mutatur ; ine. (S)ciendum est, guod quelibetlittera alphahrti f. 1.

De prologis diuersis super opus martirologi! per quos post multam diligentiam apposuerunt sancti et antiqui ad compilationem huius

opusculi ; ine. (N)otandum quod licei multi rlederint operarti ad conipilandum martirologium f. 1.
.< CROMATII ELIODORIepistola ad leronimnm de martyvologio-, et IERONIMIresponsio f. 1 v. "<Usuardi prephatio (martyrologii) ad Karolum regem f. 2.

AUGUSTINI prologus secundumalios presbiteri (sic) >">, e. prologus i.

"x b. Angustiilo qualiter colendi sunt sancti, f. 2v. < De officio legendi et kallendario (sic) et martyrologio et aliis his annexis ; ine. Laudate dominum de celis in matutin. Accedat qui lecturus
fut etc. f. o v.

Tabula s a n e t o r u ni nomina exhibens in ordinem, ut videtur, temporum relata f. 5v. USUARDI martyrologium f. 1<>.

836. Membr. in 4, saec. XV, ibi. a 221; picturis illustratus.

Adnotatio de codice Colonie empio a Wynando de Stega, nomine Ludovici comitis palatini pr 80 florenis, a. 1425, f. a.
V e r s u s de fabrica
alme. f. a.

sci.

W ernheri

Bacher

habentur

in

libro

sci Pantaleonis TColoniae) ine. Trifolium speciemgerens ijmaginis ; LUDOLPIII CARTHUSIA^Iliber de vita Ihesu Xpisti in ewangelio(sic)

tradita , pai-sprima usquead cap. XL, f. 1v. Tabula f. 226v. Continuationem quaere in codd. 838, 839.

290

837. Mcmbr. in 4, saec. XV, fol. a-c 235.

Indulgentie urbis Rome; ine. Et primo in ecclesia beali Apostoli papa Greyorius etc. f. fi. Stationes ecclesiarum Urbis; ine. iJominica prima de aduentu
statio ad scam. Mariam maiorem f. b.

LUDOLPHICARTHUSIAM de ulta Christi in euangelio tradita pars secunda et ultima f. 1; praeit f. e tabula.

Tabula ho r a rum dierum et noetium per annurn, italice, 1'.235v.

^38. Membr. in 4, saec. XV, ibi. 311; picturis illustratus.

(LUDOLPHICARTHUSIANI) de vita Ihesu in ewangelio (sic) tradita ,

pars prima a cap. XLI ad e. XCH. Soquitur, f. 311, tabula capitulorum.

(V. eod. 836).

839. Membr. in 4, saec.XV, ibi. 265; picturis illustratus.

LUDOLPHICARTHUSIANI de vita Ihesu Xpi par.s secunda a cap. I

ad LVII. Sequitur, 205,tabula f. capp. cod.30). (V.

840. Membr. in f. saec. XII vel XIII, ibi. 213. PETRI Trecensis (CoMBSTOBis) historia scholasticasive commentarla
in Biblia.

841. Membr. in f. saec. XIII, fol. 139. Fragmentum I saia e e. VI, cum glossis ex Angus tino et Origene, manu saec. XII vel XIII, f. 1 et 2 adhib. in compactione codicis. PETRI Trecensis (CoMESTORis) historia scolastica theologice disci pline f. 3.

Carmen in voces vesper, vesperae(etc.); ine. tfol quociescumque

vel luna fit obruta nube\ \ dicitur hoc ueaper et declinbitur ut uer f. 139. De speciebus artis magicae; ine. l\fac/ice artis quinque sinit .S/Kcies f. 139.

De Ty eh o ni i (Afri) VII regulis seu de modi.sloquendi diuersis in sacra scriptum , ex Angus tino de vita christiana, f. 139 v.

842. Membr. in f. saec. XIII vel XIV, fol. 156. PETRI COMESTORIS hystoria scolastica f. 1. Quaedam omissa a
librario suppleta deinde sunt f. 151 v.

Loci ubi apostoli

sunt f. 151. Tabula in historiam

sepxilti sunt; ine. Petrus et Paulus rome^ finHi

Comestoris f. 153.

296

X43. Membr. in 4, saec. XIII, fol. a 260. PETRI COMESTORIS scolasticahystoria .

844. Charfc. in 4, saec. XV, ibi. 260.

V i t ae p at r u m : (S. H i er o n y m i) vita Pauli primi heremitae t'. 1. Evagrii vita sci. Antlionii (sic) , cum prologo, f. 5v. De monachis Aegypti; prologus ine. Benedictus dns. qui uult omnes limnines saluos fieri f. 39 v. Insunt vitae sci. lohannis f. 41, Hor

t'. 51 v. Ammonis f. 53, Beni f. 53, Theonis * f. 54, Appollonii f. 55, Ammonis f. 62, Copretis f. 64, Heleni f. 69,
"< Helye f. 71, Eulogii f. 71 v. Appelli f. 72, Paphnutii

t'. 73 v. Ysidori t'. 76, Serapionis f. 76 v. Apollonii f. 77,

"<Dyoscori f. 78, De habitatoribus Nytriae t'. 78 v. Ammoni t'. 79v. Didimi , <<Cronii , Origenis , Evagrii f. 80v. De duobus Machariis >>f. 81, Ammonis f. 84 v. Pauli f. 85 v. Piamonis f. 88 v. lobannis f. 89.

(S- Hieronymi)

vita Malchi captivi monachi, cum prologoqui

ine. Qui nauali praelio dimicaturi sunt t*. 90.

De s. Frontino, cum prologo qui ine. Qui homodei et Xpi. f. 95. De quodam fratre qui habebat unicain tliam nomine Marinam ;
ine. <"< Frater erat quidam secularis habens unicum filiam f. 98.

<.< Fuit in quodam monasteriofeminarum quedam virgo que stultam

rsse ac demonem se habere simulabat etc. f. lOOv.

De Thaysi meretrice ; ine. Fuit quedam etc. f. 101v.

De verbis seniorum; ine. << Interrogavit quidam abbatem Antoniititi dicens quid custodiensplacebo dea f. 103.

Folio 2J3v. adnotatur: Hucusque de greco in latinum transtulit

Pel agi us ecclesie romane et adhuc deorsum lohannes subdiaconus .

De sanctis senioribus qui signa faciebant ; ine. ^< Diccbat abbas ilutas discijaulusabbati* bcsarionis(sic) f. 220. De conversatone optima ",ine. <.< Kettvlt abbasdulas dicensquia
amlndantes aliquando in heremo f. 223.

Septem capitala verborum que misit abbasMoysesabbati Pyminio et qui custodierit ea liberabitur a pena t>\ine. Dixit senes moyses quia
lt'het homo quasi mortuus esse socio suo f. 232.

.< Mac barii S.

epistolaad filios >":ine. Inprimis quidemsi ceperit

inino semetvpsumagnascere f. 252.

< Beati Athanasii

Sci. Macharii

episcopisermo monachos ine. Etsi quid ad ;

sermo ad monachos ; ine. Fres. Carissimi

i/loriari in Xpo. licei f. 254.

quamquamet noticiam scripturarum ""> 259. f.

297

845. Membr. in 4, saec.IX, fol. 193.

SULPICII SEVERI Vita et Miracula s. Martini:

Prologus de vita sci. Martini ad Desideriurnf. 1. - Capituia libri primi f. Iv. Praefatio f. 2v. - - Vita sci. ac beatissimi patroni nostri Martini episcopi atque confessoris (liber primus) f. 4.

Seueri epistolaad Eusebium prbm. posteaepiscopum f. 20v.

Item alia eiusdem ad Aurelium diaconem (sic) f. 22 v. Eiusdem ad socrum suam Bassulam qualiter scs. Martinus de
hoc mundo recesserit f. 24 v.

Capitula dialogi Seueri f. 27v. -

Dialogus Seueri primus,

i. e. vitae s. Martini liber secundus , f. 28.

Capitulatio dialogi (i. e. partis secundaedialogi primi) Severi f. 44 v. Liber HI de uita sci Martini , (i. e. dialogi primi pars
secunda) f. 45.

Capitula (dialogi II) f. 54v. sci. Martini f. 55.

Dialogus secundusde vita

Epigrammatacellarum et basilicaes. Martini; ine. Incipiunt itemi in foribus primae cellaesci. Martini episcopi f. 64.
Basilica sci. Martini abest e ciuitatem (sic) passus quingentos fere

et quinquaginta(etc.) , sequuntur mensurae descriptiototius basilicae, et f. 66 v. Item solemnitates ipsius basilicae f. 67.
Sci. Martini liber de Trinitate f. 67.

Caput Sulpicii Severi e dialogorumlibro secundo editis IH, 15) (in de Brichione diacono, i. e. de Briccio postea episcopoturonensi,(quod desideratili*supra f. 63), f. 67v.
Vita sci. ac beatissimi Briccii epi. et confessoris, ex G-REGORIO

TURONENSI Francor. lib. II) f. 69. hist.

Epistola de transiti! sci. Martini epi. ; ine. Arcadia uero et
Honorio scs. martinus f. 70 v.

Item versiculus (mami antiqua: versiculus deletum, substitutum: sermo ) de transitu sci. Martini ",ine. Beatus autem seuerinus

colonensis (sic) civitatis episcopus f. 71v. Item alius (add. alia manu antiqua: senno) sci. Ambrosi!

(sic)

de transitem (sic) sci. Martini ; ine. Eo namque tempore. Beatus Am-

brosius cuius hodieflores eloquii per totani ecclesiam redolent f. 72. Item alius quando corpus eius translatum est ; ine. Opere praetium est illud insererelectioni f. 72v.
Paulini libri VI, f. 74. Petricordie de uita sci Martini epi. uersibus ,

Dno. sco. ac beatissimopatrono(s. Martino) perpetuo epo. Paulinus , epistola, f. 141.

38

298

P a u 1i n i uersus de Visitatione neputuli (sic) sui f. 141v. Item alius (i. e. alii versus) de orantbus f. 143.

Furtunati

(sic) prb. opusde uita sci.Martini epi. } praemissis

prologo ad Gregoriani pp. et praefatione metrica, f. 143.

Fortunati opus in lauder dei (et) sce. Mariae f. 186. De reuelatione sci. Stephani RUODOLPH (revelationis narratio scripta non fuit), alia mami saec. X; f. 193 v. -- Precatio abbatis Ruo-

dolf , quae videtur initium prologi de revelatione s. Stephani,f. 194.

846. Membr. in f. saec. IX vel X, fol. 141.

Vitae sanctorum:

Passio sci. Fio vi ani. Passio sci. Hermetis.

Quod est III

Nonas Maias -, ine. In

diebusDiodetiani et Maximiani imperatorum f. 1.

Quod est V . kl. Septembris ; ine. Re-

gnante igitur Traia(no) f. 1.

De vita et passione beati Henimeranimi martyris, cuius festum celebratuv X kl. Octob. ", ine. In perpetuimi regnante, dno. nro. ihu Xpo. qui sanguine pretioso etc. f. 2 v. Folio 9v. manu saec. XIV, indiculus passionum sanctorum (quae)
in alio codice continentur .

Passio sci. Cyrici

mar. Quod est id. lun. ; ine. In diebus uivg. et mari. Ili Id. lulias ; ine. id. lulias ; ine. epi. , libri

Alexandri praesidis f. 10.

Passio scae. Margaritae Passio Ermagore
Post resurrectionem

Post passionem resurrectionem et dni. nri. Ihu. Xpi. f. 14 v.

epi. cura sociis suis IV
etc. f. 18. dni. nri.

De uita uel actibus et passione beatissimi Lamberti

duo cura praefatione; ine. Si paganowm figmenta f. 21.

Vita sci. Galli conf. Xpi. , libri duo; singulis praeit tabula capi-

tulorum ; ine. << Cum praeclara scissimi,uiri Columbani f. 25. S. Mariae Aegyptiacae vita quani de greco transtulit in
latinum Paulus uenerabilis diaconus scae. Ueapolis ecclesiae >"> 47. f. (corr. deinde Gowari) confessoris;

Praeit tab. cap. Sequitur f. 55 miraculum.

Vita sci. ac beatissimi Goari

ine. In diebus Childiberti regis francorum f. 59.

In hoc libello insertae sunt passiones scoruni. martyrum et unius-

cuiusque sci. per haec capitula repperies passiones adnotatas sequitur , tabula passionumquinquaginta seqq. ordine kalendarii, f. 62. PassiobeatissimaeMartinae ; ine. Regnanteprimum (corr. deinde primo) omnium f. 62v. Passio sci. Concordii ; ine. <<Temporibus antonini imperatori* gravissimapersecutioorta est f. 69.

299

Passiosci. Pontiani ; ine. Temporibus antonini imperatoris facta estpersecutio Xpianorum f. 69v.
Passio beati Felicis prbi. nolani ; ine. Factum est (autem ut

verbahaecdeinde deleta) postcompletionem beatissimi felicisprbi. f. 70v.

Passio beati Mar celli papae; ine. TemporequoMaximianus
augustus rediens de partibus africe f. 71.

<tActae (corr. deinde:acta) et passiobeati Anastasii martyris ex Persida ciuitate ; ine. Unigenitus Jllius et verbumdei f. 74. Passio beati B1a s i i ; ine. Etenim in Sebastia Cappadociae tradidit quidemad correptionem f. 79v. eis
Passio scorum. mart. XL ; ine. Qui in Sebastia ciuitate martyrio consummati sunt f. 81. Vita seu transitus sci. lohannis Penariensis } ine. Factum est
autem in diebus illis
ratore f. 84.

f. 83.

Passio sci. Torpetis

; ine. In ilio tempore sub Nerone impe-

Passio sci. Alexandri papae et aliorum scorum. ; ine. Quinto loco a beato Petro apostolo romanae urbis f. 86. Passio sci. Gurdiani (sic) mart. ; ine. Temporibus luliani

impiissimi imperatoris diuulgati sunt multi Xpiani f. 89.

Pas. scorum. Nerei et Achillei et sociorum; ine. Nisi studia catholicorum securitatis suae somno quiescerent f. 90.

Relatio Pastoris
de sca. Potentiana
runtur f. 94 v.

prbi. tit. sce. Potentianead Timotheumprbm.

; ine. Omnia que a sanctis gesta sunt uel ge-

Passiosci. Cononis ; ine. Regnante Aureliano tyranno. directus

est domitianus f. 95.

Passio sci. Bonifatii

; ine. Temporibus dioclitiani impiissimi et Feliciani; ine. Temporibus

Imperatoris orta est seditio maxima f. 96.

Passio scorum. mart. Primi
f. 97 v.

diodetiani et maximiani imperatorumseuafuerat Xpianis orta tempestas

Pas. sci. Gethulii mar. et aliorum scorum. mar. ; ine. lam Tripodis et Mandali s ;

quasi tempestate remota ab adriano principe f. 99.

Passio scorum. martyrum Basilidis
f. 100 v.

ine. In ciuitate orientali cum beatusbasilidis essetin officio platonis Passio scorum. martyrum Viti Modesti et Crescentie ; ine. In prouintia Lucana . sub temporediodetiani(sic) et antonini Imperatorum f. 101.

Passio scorum. mart. lohannis

et Pauli

; ine. /Subconstan-

tino augustogallicano duce romani exercitus f. 103.

300

Passio scae. Syraphorosae uxorisbeatiGetliulimar.curaseptem filiis ; ine. Scs.Eusebiushistoriagraplius memoraiafricanum (sic)

f. 105 v.

Passio scorum. mar. Processi

et Martiniani

; ine. Tem-

pore quo symon maguscrepuit intus f. 106v.

Passio scarum. Rufinae et Secundae ; ine. Rufina etsecunda duae sorores uirgines ciues romanae f. 107v.

Passioscae.Felicitatis cum VII filiis suis ; ine. Temporibus antonini imperatoria orto, est seditio f. 108.
Sermo (sic) beatae Praxedis Vita sci. Victorini ; ine. Virgo uenerabilis praxedis

lidbitauit In titulo supradicto (sic) f. 109.

niart. ; ine. Hucusque nos patris nieronimi

dieta referente per Interpreteslocuti f. 109v. Passio scorum.martyrum Simplicii . Faustini . et Beatrici s ; ine. Temporibus diocletiani et maximiani sceleratissimorum imperatorum f. 111.

Acta et passio beati Felicis mar. atque pontif. urbis Romae uia portuense ; ine. Fuit autem temporibusconstantii filii constantini magni princps f. 111v. Pas.beataeSeraphiae uirg. ; ine. Cum diesitaque metuendus persecutionis innotuissetXpianis. f. 112. Vita sci. Donati epi. ; ine. Erat quidampuer in ciuitate romana
nomine donatus f. 113.

Unde supra >>7 e. alia vita s. Donati; ine. Desideranti tibi i. famulo, di. anastasiaut uitam beati donati epi. de grecoin latinum transferrem sermonem f. 115.

Passio scae. Susannae ; ine. Temporibusdiocletiani et maximiani augustorum. fuit quidamprbr. nominegauinus f. 116v. Pas. beatissimi Eupli mar. et Leuitae ; ine. Sub diocletiano
nouies . et maximiano septies consulibus f. 120.

Passio Eusebii

prbi. in Roma ; ine. Eodem temporequo

Liberius de exilio reuocatusfilerai f. 120v.

Passio sci. Agapiti ; ine. Sub regeAntiochopaganoerat puer quidam nomineagapitus f. 121. Passio sci. I a ey n t i diaconi ; ine. Seni,itaque lacyntum diafomim Luxurus tradidit consulari Leonto f. 122 v.

Pas. beatissimi Cipri a ni et lustinae ; ine. Inluminatio dui. uri. ihu. Xpi. saluatoris de caelofacta est f. 122v. Pas. beatissi. mar. Luciae et Greminiani; ine. Imperantidiocletianoet maximiano septiesIn urbe roma f. 125v. Passiosci. Calixti papae; ine. Temporibus Macriniet alexandri

incendio d'unnoconcremata pars capitola a meridianof. 128 est v.

301

Pas. beatorummar. Simproniani Passiosci. Theodori

. Claudi! . Nicostrati

Castorii . et Simplicii; ine. Tempore diocletianus quo augustus:

perrexit pannoniis ad metallo, diuersa f. 130.

mart.; ine. Temporibus . Maxisuis

mianus et maximinus imperatores f. 133. Passio beatissimiM enne mar. ; ine. Anno secundo imperii sui diocletianusaugustus f. 135. Expositio Gregorii epi. turonensiseeclesiaemiraculorum beati Clementis martyris atque pontificis ; ine. In diuinis uoluminibus
f. 136v.

Passio scae.Barbarae

. mar. ; ine. Temporibusimperatoris

maximiani erat quidam satraps f. 137v.

Acta sci. Ni co lai epi. myrensisatq. Lycium mytropoleos(sic) ; ine. Temporibus constantinimagni Imperatoris . Inconstantia facta est
atq. dissensio in frigia f. 139. Passio sci. Sani ni epi. et mar. , fine carens; ine. Maximiano Augusto quintodecimo Jd. maias in circo maximo uenetouincente f. 140 v.

847. Merabr. in f. saec. XIII vel XIV, fol. 117.

Novum passionaleeditum a predicatore quodam, i. e. (!ACOBI A
VORAGINE) legenda aurea sanctorum, in quatuor partes divisa: I. De tempore Renouacionis (ab Adventu ad fest. s. Thomae ap.), II. De tempore reconciliacionis et peregrinacionis (a Nativitate ad passionem d. n.); III. De tempore reconciliacionis (a Resurr. d. ad f. s. Pancratii), IV. De tempore peregrinacionis (a f. s. Urbani ad f. s. Agathonis abb.). Praeit, f. 1, tabula.

848. Membr. in f. saec. XIV, fol. 163.

IACOBIA VORAGINE Legenda sanctorum ; idem opus quod supra, sed plenius, scil. ab Adventu usque ad fest. s. Margaritae dictae Pela-

giae. Sequitur tabula-, rubricis adscripti sunt numeri quorum ultimus

est CLXI.

Adnotationes breves de anniversari(is) Bertelmi de Ugonibus et dni. Fa listini de Madiis f. 162. - - Ista est pecunia quam

recep a fratre meo (etc.) ; adnotatio pai-tini obliterata; - - Hec sunt mise (sic) inferius scripte beati Gregorii papae sicut continetur in libro dialogorum ubi legitur (etc.) f. 163v.

849. Membr. in 4, saec. XIV, fol. 297; picturis illustrati^.

IACOBI VORAGINE A Legenda sanctorum ; idem opus et plenius;

302

ultimarubricaest: De dedicatione ecclesiae cuiadscriptus manu , est,

recentiore, numerus CLXXIX. Sententiae inorales, alia manu; ine. O vilis humane conditionis

indignitas f. 297.

850. Membr. et chart. miscellaneus in 8, saec. XV et XVI, fol. 121.

Folia 1-66 membr. saec. XV:

Liber passionarli
petri f. 1.

per anni circulum , i. e. legendaesanctorum

a festos. Andreae apostoli festums. Philippi ap.; ine. Andreas rateiad f

Folia 67 et seqq. chart. scripta a. 1515; plurima vacua:
IOHANNIS TRITEMII abbatis diui lacobi maioris apostoli herbipolensis

vita Rhabani . Mauri . Magnencii

praevio prologo eiusd. auctoris, f. 75.

Moguntinesedisarchiepiscopi ,

Eiusd. beati Maximi nobilis ecclesiemoguntine quondamepiscopi vita nouiter edita , praemissoprologo, f. 110.
*851. Deerat iam anno 1798. In vetere Inventario Pai. Vat. de-

scribitur bis verbis : Vtae quorumdamsanctorum videlicet:

S. Cyriaci (; ine.) Si iuxta euangelicae 1, - B. Galli Conf. (f.)

per Walafridum Abbate-m Augiensem (; ine.) Misi me sancta-

rum (f.) 18,-S.

Mauri (; ine.) Postquamdiuinitas(f.) 36, -

S. Goaris per Marmadwn Abbatem (; ine.) Miracula (f.) 46, S. Barellardi epi. Wormatien. (; ine.) Erat igitur Burchardus

(f.) 60. - Historia Longobardorum anonymi(; ine.) Septemtrionalis plaga(f.) 71. - Antiq. mod.eoopapyr.in fol. car. se. 114 .
*852. Deerat iam anno 1798. In vetere Inventario Pai. Vat. describitur bis verbis: Vitae Sanctorum, et Homiliae, Videlicet:

Relatio miraculosaeimaginis Saluatoris dui. nostri lesu Xpi. in ciuitate Vireti, siue Biryti inter terminos Tyri. et Sidonis

(; ine.)Eleuateoculossensus 6, - Sennoin festuitate Ma(f.) s. thiaeApostoli(; ine.) Mathiashebraice 6, - Passios. Boni(f.) fatii et Teclae coniugum, duodedm ac fliorum; udelicetDonati,
Felicis, Aronii, Honorati, Fortunati seu Fortunatiani, Santiani

seu Sauiniani, Septimini, lanuarii, Felicis, Vilalis, Castoni seu Satorii, et Repositi tempores. Cyprian Carthaginensis, Restitutaesenatricis, cum filio et familia (; ine.) CLI feruor m Maximini (f.) 15, - S. Marci euang.historia (; ine.) Per idem tempus 23, - Sermo s. BarnabaApost.(; ine.) Hedemptor (f.) de '

et Saluator 27,- S.Mercurii,Gordiani Scithae (;inc.) (f.) fil uita

303

Decius ambitionis 34,- De s. Luca Euang. (f.) sermo ine.) (; Cum in diuinis, atque(f.) 51, - S. Barilidis passio(; ine.) lesuChristi Dni.nri. (f.) 58,- S. Gregorii Homiliain illud pp. Lucae,Designami Dominus alios(; ine.)Dominus saluator et et
(f.) 63, Eiusdem alia in illud Matthaei, Misit lesus duodecim pergam. in 4 car. se. 77 .

discpulos ine.) Cum constet omnibus(f.) 73. (;

Antiq. eoo

853. Chart. insertis foliis membr.in f. saec.XIV, fol. 31; picturis

illustratus. Vita e patrum: (S. Hieronymi) Vita beati Pauli heremite , cum prologo, f. I. E v a g r i i pbri. prologus in. translationem vitae sci. Anthonii (sic)

abbatis f. 3v. - " Beati Athanasii episcopiprologus in eandem vitani f. 4. - Tabula capitulorum; - " Vita gloriosissimi ac magnifici confessorisbeati Anthonii egipciorumheremita (sic) f. 4.
Inventio scissimi, abbatis Anthonii a beato leronimo de greco

in latinum translata facta a Theophilo episcopo Constantinopoleos idus 3

lunii ; praeit tabula capitulorum, f. 21 v. Translatio beatissimi Anthonii abbatis de sepulto loco in ignoto

permissoquesed Xpi. reperto ; ine. Quia /avente deo beati Anthonii

vtam f. 28 v.

Narratio de recessu s. Antonii a civitate Patras in desertum; ine.

Beaius anthonius abbas cum esset in civitate Patras in monasterio f. 30.

854. Membr. in 4, saec. XIV, fol. 58 ; picturis illustratus.

<.< Beati Eusebii epistola ad sanctum Damasium portuensem episcopum et ad Theodouium (sic) romanorum senatoremde morte gloriosissimi
leronimi confessori.? doctoris eximii f. 1.

Beati Augustini
fessoris leronimi doctoris

ypponensisepiscopiepistolaad beatumCyrillum
mirifici f. 28.

secundurn ierosolimitanum pontificem de magnificentiis gloriosissimi con-

Beati Cyrilli secundiierosolimitaniepiscopiad beatumAugustinuin ypponensem episcopum de miraculis gloriosissimi confessorisleronimi

doctoris magnifici f. 33 v.

855. Chart. insertis foliis aliquot membr. miscellaneus 8, saec.XV, in

fol. 231.

Beati Eusebii
Tlieodorum
confessoris et doctoris

Cremonensis ad beatum Darnasurn portuen. et ad

eximii f. 1.

Romanorum Senatorem eius fratrem de morte beati Iheronimi

304

Fr. EGIDII (COLUMNAE) DEROMA tractatusde peccato originali f. 40.

Excerpta ex B ceti o et s. Augustino f. 51 v. Ultima verba tractatus: de arte moriendi et de vita christiana;

expl. necesse ut prius antequam est mors occupet mori discat f. 52. IACOBI CESSAL(IS) DE ordinis predicatorumludus scacorum sive de , regimine morum, in quatuor partes divisus, f. 53. - Sequitur, f. 116v.
tabula super tractatu scachorum . Flores sanctorum , i. e. excerpta theologica et moralia ex

Ambrosio, Anselmo, Augustino, Basilio, Bernardo, Cassiodorio,Gregorio (magno), Hieronymo, Hugone de s. Victore, loanne Crissost(omo) (sic), Isidoro, Paulo ap., Seneca ine. Magnajides magna meretur . Augti;
stinus . f. 121.

Excerptum de repeticioneseulectura capituli: Omnes utriusquesexus,

magistri IOHANNIS ODEKDORFF DE doctoris iuris canonici Aurelian. f. 141. Hec ex li(bro) vite Xpi. parte 2 e. IX ; ine. Et notandum hoc quod secundum mimerum gradus apostolici duodenum f. 179. Mgri. IOHANNIS GERSONA, DE olim Cancellarli parisiensis, de tribu-

lacionibus ex defectuosoecclesiasticorumregimine ecclesie peruenturis,

et de signo earumdem ex sententia pronunciata de conceptione beate Virg. in Concilio Constantiensi f. 182.

Eiusdem
Ordo
armatura

de symoniacaprauitate , scr. a. 1453, f. 184v.

de vestibus ecclesiasticis et de sacrificio missae, imperfectus;

est vestis sacerdotalis f. 189.

ine. Dict appls. ad epheseos VI . Induite os armatura (etc.) Hec .

De sacris ordinibus, de septem sacramentis et de sacrificio missae-, ine. Nota quod sacerdosest ille qui dat sacrum munus f. 191. Regula dirigens celebrationes missarura ut caueant defectus et

pericula ac disturbiis in missa contingentibusremedium habeatur; ine. Defectusmisse sunt quandorequisita celebracioni missedejiciunt f. 193. De sanitate corporis: Istud compendium habet tres libros, primus
est de generali regimine diete quoad omnes etates, Secundus est de

regimine sanitatis quoad debitum nutrimentum, Tercius est de regimine sanitatis quoad debitas superfluitaturn purgaciones ine. Primus libei;
habet duos tractatus
sulas f. 224.

f. 198.

De X praeceptis decalogi*, ine. Primum preceptumtres habet clauDe vita futura ex libro collacionum ; ine. De futura enim vitn

plus tradendumest quam scribitur f. 226. De paupertate(excerptum);ine. Consequenter ammonendi sunt pauperes f. 228.

De vita clericorum (itera excerptum) ine. Ammonendi ergo sunt ;

Clerici . Primo ut intelligantstatumsuum f. 230.

305

"

856. Membr. in 4, saec. X, fol. 24.

(SEVERI episcopi)epistolaad omnemecclesiam virtutibua ad ludaeode rum conversionemin minoricensiinsula factis in praesentiareliquiarum s. Stephani (titulus ex praefatione)f. 1. De miraculis s. Stephani-, Quoniam Rafalici (sic) aurchangelus ine. scs. f. 16. -- Miraculum s. Stephanide ducentis vasis vini apothecae cuiusdam Donati reparatis, libri secundi de miraculis caput tertium, f. 23v.

857. Membr. in 4, scriptus anno 1300,fol. 84; picturis illustrati^.

De sacramento Eucharistiae et de institutione festi corporis Christi,

excerpta", ine. (I)mmensadiuinae largitatis beneficiaexhibita in populo

Xpiano. f. 1. Hii sunt quasi quidam nobiles arboruin rami inter quos pululauit (fjic) et de quibus nascendo processit flos ille pulcherrimus beata Hedwigis fructibus generosis venustus , stemma genealogicum, f. 1 v. Antiphona in honorem s. Catharinae, cum notis musicis, f. 2v. (ENGELBERTI) Legenda maior beate Edwigis quondam ducisse

Sle(siae) ; ine. Splendoriseterni genito . lumenqueindeficiens f. 3. r

Eiusd. Legenda minor de uita beate Hedwigis ; ine. Lit.r lucis et fons luminis pater de celis deus f. 65 v. Sequentiae de sancta Elyzabeth et de sancta Hedwigis (sic) , cum notis musicis, f. 70. - - Officium s. Elisabeth f. 71 v. - " Hystoria (officium) beate Hedwigis f. 77v.

858. Chart. in 4. saec. XV, fol. 67.

Testimonia de sanctitate et cui tu beati Werner i, collecta (in Bacheraco) iussu lordani de Ursiuis ad reuerentiam nec non informationem apostolice sedis eiusque summi pontitcis (etc.) . Inest, f. 7, Vulgare canticum in bona notula; ine. << Goti vatter in der ewigkeit , cum

translationelatina Wynandi
simo nono .

de Stega. Incaice codicislegitur: Actum

et conclusum ac sigillatum Anno domini Millesimo quadringentesimo vige-

859. Charf, in 4, saec. XV, fol. 114.

De gestis et translationibus triun Re ginn-, ine. In primo capitulo huius libri qui est collectusde gestis et translacionibus trium regumq, est prefacio operis sequentis f. 1. Magistri IORDANI cronica qualiter romanum imperiimi translatum sit ad germanoset quare romanum imperium sit honorandum. Nota excerptumde visionibussiuepropheciis Hyldigards . XXV visio tercie partis , et de quarto tempore quod significatur per portum . XXVII (visio).

306

860. Membr. in 8, saec. XV vel XVI,

rum f. 1.

ibi, 72.

Serrao de corporeChristi; ine. Magnitudo caelestium beneficioVita s. Moysis heremitae;ine. Moyses genere ethiops f. 16.
(HiERONYMi)vita s. Pauli primi heremitae f. 21.

Vita sci Malchi captivi monachia beato Hieronymo

(Eiusd.)
meritis

edita f. 29 v.

vita s. Hilarionis f. 39.

stare sanctorum f. 62.

Vita s. Ma e ari i presbiteri alexandrini; ine. (V)ere mundum quis

861. Chart. in 8, saec. XV,

fol. 139.

Retract(ati)o breuis et succincta perfectissime uite sanctissimeque venerabilis ac devotissime religiose gloriose memorie nomine Colete

ordinis sce. Giare prime reformatricis (titulus ex praefatione);prologus ine. Altissimi conditoris unigenitus cum eodem spirator ut unicum principiimi superni neupmatis (sic) . ludicium de hoc codice manu Angeli Battagliui, olim Scriptoris bibliothecae Vaticanae, f. 139.

,^. Chart. et membr. miscellaneus in 8, saec. XV et XIII,

Folia 1-67 char tacca varia manu saec. XV:

fol. 108.

Vita sancti luliani

martyris >^; ine. Quidamprobusscripsit vitam

beati Iu(li)ani mris. f. 1. Vita beate Marine uirginis ; ine. Fut quidam vir unicum habenx Ici/ltimam filiam f. 17. Historia septem sapientum; ine. Leyitur in libro de septem

sapientibus Quod fuit

mine f. 24.

rome quidam imperator diodecianus (sic) no-

,< Uomini FRANCISCI PETRARCHE libellus augustalis et est usque Rupertum ducer Bauariae et Regem Romanorum f. 44. CRISPISALUSTII (sic) Catelinarii belli liber membr. manu saec.XIII, i'. 68. - - Insertus est, f. 84 v. brevis prologus b. Prosperi in librum de dictis et preceptis beati Agustini ; ine. Ut in capite uniuscuiusquc ltl>ri quaedam esse intrinsecus requiruntur ita et in liuius libri principio etc.

Scriptorum alii sunt poete alii historiographi etc.; prologus de

S.allustii vita et scriptis, f. 84 v.

Totus codex paliuipsestus est. Antiquior scriptura duplici manu saec. X vel XI : altera exhibet caleudarium tabulas cyclicas et alia de ratione temporum; altera litteris minoribus fragmenta liturgica vel
homiliarum.

307

863. Membr. et chart. miscellaneus 12, saec. in XIV vel XV et XVI,

fol. 148.

Folla 1-127 membranacea, manu saec.XIV vel XV: Passiones sanctorum per circulum anni , in compendiimi, a
festo s. Stephani; ine. Stephani- Tyberius cesar cum infirmaretur et
sanari non possit . Ultima s. Brigide uirginis .

Sermo ad sacerdotes ine. Locutus est dns. ad moysendicens ; f. 110. - Octo prerogatiue beate uirginis , ine. Beata maria octies
maior est quolibet sancto ; De passione domini ; ine. Non est

dolor similis f. lllv. ; - i. Nota V racionesquare Xps. primo apparuit Marie Magdalene; ine. Rado prima est propter furorem dileccionis
f. 112.

De decem praeceptis;
deos alienos f. 112.

ine. Primum mandatwn est non adorabis

Benedica/io amoris sancti lohannis et aliae, manu saec.XV,

f. 113.

Tabula passionuin (v. supra), iniperfecta, manu saec. XV, f. 114. Beati BERNARDI abbatis Clareuallis soliloquium f. 115. Dieta sancti Augustini Episcopi (titulus manu saec. XV); ine. O homo intellige ex consilio sce.trinitatis et operemaiestatisdiuine >">
f. 125.

Folia 128-148 chartacea, manu saec. XVI: Annotationes (sic) in Valerium Maximum adiectae a doctissimo magistro MICHAELEMACK. Anno MDXXXV Men: Octob: . .

*864. Codex redditus a. 1816bibliothecaeuniversit!is Heidelbergensis; v. Wilkenium p. 295.

865. Membr. in 4, saec. IX vel X, fol. 108.
Tabula codicis, manu saec. XIII, in qua ultimo loco ponitur: Vita Martini versifico (verba haec postea obliterata), quoti opus desideratur, f. 1. Liber vitae patrum opere FLORENTI GREGORII TURONICI i praeit tabula capitum, f. 1 v.

(Eiusd.)

liber in gloria confessorum praemissa , capp. tabula, f. 65.

866. Membr. in 12, saec. XIII,

fol. 128.

(HuBERTiDE ROMANIS) vitae s. Dominici et priorum patruni ordinis

fr. praedicatorum; in quinque opus partes divisum, quibussingulispraeposita

est tabula capitulorum;initio carent",desuntitem folia in fine primae partis (inter f. 11 et 12), f. 12. - Accedit, f. 88, chronicon eiusdemordinis ab anno 1203 ad a. 1253 (sic); ine. Anno dni. M. CC. 1111(sic) .fr. etc.

308

Vitass. Gratiosae Mariae; Refert(?)et scribit ine. magister lacobus

de Vitriaco . quodfuit in episcopatu leodiensi uilla quaedicitur Riuella , . iuuenclam. uita et nominegratiosa . maria . f. 92v. Miracola et exemplamoraliapraesertimde cruce signatis ; ine. <.< Cum crux transmarina predicaretur accidit quod quidam per quandam
siluam transiret f. 100.

Petri Damiani cardinalis relationes (miraculorum), i. e. compendiimi capp. X et XI Institutionis monialis Petri Damiani, f. 102. Inserta est, f. 102a chartaceo, brevis adnotatio de hoc argumento manu
Al. Ferruccii.

De amico A m eli o ; ine. Temporibus Pipini regis francorum orti

xuut parui duo modo miro etc. f. 103. Vita et conuersatio Antigoni et sancte matrone Eufrasie eius

uxoris atque Eufrasie filie eorum; ine. * In diebus Theodosii piissimi imperatoris .fuit quidam uir senator f. 104v.
Vita beati Onufrii anachorite ; ine. Paphnucius humilis seruus

neutresanctitatisomnibusdei famulis etc. f. 115. (S. HIERONYMI) Vita beati Malchi captiui monachi , f. 122. Vita beate Euf rosine virginis ; ine. <v Fuit uir in alexandria paphnucius, fine carens, f. 125.

867. Mc-mbr. iu 4, suw. XV, fol. a 76.

Ex G r eg o r i o Nazianzeno de septemmundi spectaculis,latine et gracce\ ine. Primum quidem mundi spectaculum f. a. Solinus de asia de tempio Diane ephesie, excerptum, f. a.
De Zeuxi et Phidia, excerpta; ine. Zeusis autem cum Helenam pinxisset etc. f. a. -"< EUSEBII (et) HIERONIMI cronica cum superadditis PROSPERI et )>raefatione Hieronymi f. 1 -, Prosper ine. f. 71 v.

Ex Vitruuio
rcgis domo, f. 76.

de architectura libro 2 >^,excerptum de Mausoli

S68. Membr. in 8, saec.XV, fol. 56; picturis illustratus.

IANNOZII MANETTI de vita ac moribus Nicolai Quinti surnmi pontitcis libri tres, cum praefatione ad . A. Cardinalem Hilerdensem et
ad loannem Cosme filium .

869. Membr. miscellaneus in 4, saec. IX, X, et XI vel XII, fol. 69.

Folia 1-30 manu saec. IX:

REMIGII aliorum epistole (tit. manu saec.XII) hoc ordine (et et >">
.sic in omnibus):

309

Capitulatio , i. e. tabula epistolarum,f. 1 v.

Rem edi i (Remigli) addomnum epi. Chlodoueum regem duae, ,

f. 3, 3v.

Eiusd. ad Heraclium . Leonem. et Theodosium. epos. f. 3v.

Eiusd. ad Falconem episcopum f. 4 v. FLORIANI ex monasterio romeno . ad domnum Nicecium episcopum ; duae, f. 5v. 6. NICETII episcopi ad lustinianum imperatorem f. 6v. Eiusd. ad Hlodosuindam reginam f. 8. GERMANIepi. ad domnam Brunehildam reginam f. 10. .AURELIANI epi. ad domnum Tlieodebcrtum regem f. 11 v. MAPINI epi. ad domnum Nicetium episcopum f. 13.
DINAMII ad amicum f. 14.

GOGONI Chamingum ducem f. 14. ad

FURTUNATIad doranumMagnericumepiscopum (carmen)f. 14 v. .

Ma pini epi. ad domnum Vilicum episcopum f. 15 v. Gogonis ad Trasericum f. 15v. D i n a m i i ad domnum Vilicum papam f. 1G. THEODOBALDI regis ad lustinianum imp. f. 16 v.

Theodoberti

regis ad lustinianum imperatorem, duae, f. 17.

RUPI epi. ad dommim Nicetium episcopxim f. 17 v. Gogonis ad Petrum papam f. 18 v.

AUSPICII epi. ecclesiaetullensis . ad Arbogastemcomitem Treuerorum >>(carmen) f. 19. Epistula directa ad domnum Nicetium episcopum ",ine, HumiIitati meae coronarii uestri apostulatus (sic) f. 20 v. HILDIBERTI regis ad Mauricium imperatorem f. 21. BRUNIHILDISreginae ad Mauricium imperatorem f. 21. Brunihildae (corr. - dis) reginae Athanagildo regi . uepoti .
f. 21 v.

Hildeberti regis Athanagildo regi f. 21 v. Brunihildae (corr. - dis) ad Anastasiam augustam f. 22. Hildiberti regis ad lohannem eptn. f. 22v. Eiusd. ad Honoratuui appochrisiarium (sic) f. 22 v. Eiusd. Domitiano epo. f. 23. Eiusd. Theodoro magistro f. 23.

Eiusd.
Eiusd. Eiusd.

ad lohannem questoremhoc est consiliarium f. 23v.

ad Megantem curatorem f. 23 v. Paulo patri imperatoris f. 24.

Eiusd. Eiusd.

Italicae patriciae f. 24. Venantio patricio f. 24v.

Imperatoris ad Hildibertum regem f. 24 v.

310

Romani (i. e. imp.) . ad Hildibertum regem f. 26.

Mauricii
rum f. 27.

imperatoria Childeberto uiro glorioso regi Franco-

Item dieta F u r t u n a (sic) ad filium imperatorisde domninomine per Babone et Gripore (sic) >"> 28. f.
Ad augustam de nomine Hildiberti f. 28.

Ad patriarchamconstantinopolitanum domninomen(sic) f. 28v. de

Ad patriarcham Laurentium de domni nomen (sic) f. 29. Ad imperatorem de domni nomine f. 29 v.

Dieta Gro g o r e ad Grasulto de nomenregis (sic in omnibus) f. 30.

Folia 31-61 manu saec. XI vel XII:

(SENECAE) epistolae XXI, initio et fine mutilae f. 31.

LUCANIPharsaliae primus liber initio carens, et secundus line mu-

tilus ; est secundus quaternio excerptus e codice saec.X ; glossaein marginibus et inter lineas manu plerumque fere coaeva,f. 62.

870. Chart. mscellaneus in 4, saec. XV, fol. a 214.

Registrimi , i. e. tabula, cuius prior pars scripta a. 1467, f. a. Domini HERMANNI ZOESTde Monasterio ordinis cysterciensls phaselexis siue tractattis de correccione kalendarii ( de celebracione pascatis ) f. 1. -- Sequuntur, f. 13 v. breve carmen de Hermanno et eiusdem trac-

tat ; ine. Herman conftauit opus hoc erronea stranii :

Forma

decreti (synodi basileensis) super correccione kalendarii . In calce adscripta est nota anni 1462. Adiutorium P su per m iuris ciuilis et canonici; ine. In maximis et minimis diuinum decetinuocare auxilium f. 15. - - Sequuntur tamquam secunda pars : Alphabetum legendi glosas textus et summas

utriusque iuris f. 19: -

Titilli integri librorum decretalium, sext et

clementinarum, secondina ordinem alphabeti f. 21 v.: Numerus titulorum decretalium secimdum ordinem ipsarum, versibus hiis (sic)

sequentibusbreuiter dictionaliter contentus f. 24v.: - " Tituli legales (iuris civilis) secundumordinem alphabeti scripti adiunctoduplici numero quorum primus libro parciali 211S vero numerus ordini deseruit titulari f. 27 : - - Exposicio terminorumiuris cononici (1.canonici), ord. alphabetico, f. 52 v. cura prologo f. 51 v. Inserta est plagula (f. 51) continens excerptumex L. nnica C. de confessis - - Accionis species f. 73: :
Regule iuris in sexto f. 75.

Epitaphium lo(annis)
mitissimus orbe lohannis

An(dreae);

ine. Hic iacet andree . ine. Annulus. et luramen-

f. 75 v.

De sponsalibus matrimonio, et metrice;

tum . promissio nuda , in calce folii 76.

IO(ANNIS) AN(DUEAE) quartodecretalium sci", 1444, 76. .super , a. f.

311

spiritualis legalis), textuet addicionibus a. 1466; Agreet cum ,scr. ine.

diendo materiam (sic) uniuscuiusque cognacionis exordiendo i. o7. dico
specialis processus f. 108.

Adnotatio quibusdam de impcdimentis matrimonii 86v. f. Materia utriusquearboris, (i. e. consanguinitatis cognatioms et

Modus procedendi causis summariisine. Item etquidam in ; est

Aurea pulla, i. e. leges unitatem electores fouendam ad inter ,
sive de regimine principiila electorum, latac a CaroloIV imperatore;

ine. Omnipotens deus eterne spes unicamundi scr. a, 1462, 120. , f.

Recordatiotheologie Vita contemplatala Ludus sacre pagine. . . Promptitudopredicandi. Temptaciones supcrandiet salus humanigeneris ; ine. Pro aliquali intellir/entia presentis figure estsciendum etc. >"
f. 127.

M(ATHIAE?) K(AMNATENSIS?) graciarum adFridericum accio electorem, scr. a. 1465, f. 132.

Eiusd. repeticio facta anno 1465 in praesencia ducis Friderici

electoris et Philipp! filii eiu.s f. 133.

Circa premissionem examinis scolariusdicat etc. f. 140.

Modus studendi in arduissima Cononica(sic) et legali scientia; ine. Item nota doctrinambreuem utilissimani , scr. a. 1469,f. 140v. et Sequtur adnotatio brevis de contractibus f. 142v.

Utrumcruce signatus . qui moritur antequam arripiathabeat iter

plenamindulgentiam peccatorum ine. Ex 2 quodlibeto ; sancti Thome
in fine habetur etc. f. 143.

De beghardis

et peginis (sic) quotlibeta tria, scr. a. 1467',

ine. Spectabiles (etc.) domini doctores (etc.) Ex honorabilis viri magistri Herioici de Amsterdam-inis (etc.) commissione; insunt Articuli confessi

per Io. Lolhardi

in Moguntia , f. 144v.
informatorum de heresi circa Egram (sic) Anno

Isti sunt Articuli

M . ceco . LXVII f. 157. - - Sequitur nunc forma iuramenti principali infamati de heresi hac ; item forma iuramenti copurgatorum(sic) ,
lingua gei-manica, f. 157 v. Laudes palacii et palatini >>, lingua germanica; ine. Ar aller clersten
f. 158.

PETRIANTONII oratoris optimi, liber utilis quem scripsit ad ducem Io. Cleuensem (i. e. praeceptamorum),adscripta nota anni 1466, f. 167. , Oratio in Genere Demonstrativode VII artibus liberalibus ; ine.

Arbitrabar Archimandrita sacratissime multis honestis pre presulibus

ponti/ex f. 194. PETRILUDERde Kysslau epistola ad loannem Wenck, data X k. Sept. a. 1456, f. 197. Forma creacionis notariorum ; ine. . In Nomine (etc.) Andreas

312

donatoMilessacrilateranensis . palati-i.Comes nua etc.)Vobiis Palati i petro

luder quondamIo. de Kyslau >"> 198. f. Forme legittimacionis(sic) spuriorumet aliorum ; prima ine. Karolus etc. dilecto sibi etc. f. 199.

PETRIANTONII FINARIENSIS morte consolatoria (i. e. epistola) de

ad d. M(athiam) epm. spirensem f. 201.

De claris mulieribus ; ine. Scripturus igitur yuibuxfulgoratila

mulieres damerini f. 202.

871. Membr. miscellaneus f. saec.XIV et XV, ibi. 33; picturis in

illustratila. Comparatio Novi et Veteris Testamenti picturis expressa, vulgo B i b 1i a Pauperum, subiectis commentariis lingua latina et germanica, manu

saec. XV; ine. Quomodo cecidisti de coeloI/ucifer f. 1.

(ADALBERTI) de miraculis beati Heinrici regis et confessoris ; est vita s. Henrici imp. in qua insunt loannis pp. XVIII et imperatorum privilegia de episcopati! bambergensi, et litterae Benedicti pp. VIU ad

Henricum, f. 24. Inter f. 29 et 30 quaedam desiderantur.

Sequitur,

f. 30, de miraculis sanctc Chunegundis uirginis et imperatricis ; deest initium; in calce legitur: Comparata per reuerendum dnm. dnm. Fridericum de Hoheuloch decanum . ecclesie Bambergensis.de-

scripta sub anno dni. M. CCC XLVIII . feria tertia ante ascens.domini .
Antiphonae de sco. Henrico imperatore . in die , et de sca. Kinegunde (sic) Imperatrice , cum notis rausicis, manu saec.XIV, f. 33.

87.2. Chart. in 4, scriptus anno 1439, fol. 220.

LEONARDIARETINI de bello punico f. 1 v. TITI Li vii de secundoBello punico ,i. e.historiarum libri XXI-XXX f. 2. In Praefationem 4'" decadis Titi Livii adnotationes breves, manu saec. XVI, f. 220 v.

873. Membr. in 4, scriptus anno 1443, fol. 292; picturis illustratus.

TITI LIVII patauini historiographi historiarum libri T-X.

874. Membr. in 4 saec. XV, Ibi. 190; picturis illustratus.

TITI LlVIl historiarum libri XXI-XXX.

875. Membr. in f. saec. XV, Ibi. 215; picturis illustratus.

Prologusin Livium ; ine. << Tfi* liuius auctorpresentis operis historioi/mphus fuit f. 1.

313

TITI LIVII

ab urbe condita historiarum

libri I-X.

- - Adnotatum,

f. 1, in rubrica: Victorianusnunc r-mendabam Symmachis item dnis. ;

in calce alior. singulorum librorum.

876. Membr. in f. saec.XV, fol. a-l 201; picturis illustratus.

Membranaeabrasaeadhibitae in compactionccodicis exhibentes l'ragmenta rationum acceptiet expensi,mami saec.XIV voi XV, lingua latina
et italica, f. a b. (TiTI LIVII) historiarum libri XXI-XXX.

877. Membr. in f. scriptus anno 1445, fol. 170; picturis illustratus.

TITI LIVII patavini ab urbe condita historiarum libri XXXI-XL.

878. Membr. in f. saec. XIV vel XV, fol. 218; picturis illustratus.
TITI LIVII ab urbe condita historiarum libri I-X. In calce,

f. 218 v. adnotatio de iis quae desiderantur in historiis Titi Livii inter

primam et tertiam decadem ine. Inter decem ; precedentes decem et sequentes

libros eie. - - In fine libri VII legitur: Emendaui hic Nichomachus

Flamanus titi liuii ter praff. urbs apud hennam ab urbe condita Victorianus ~ve emendabam domni Summachts (sic in omnibus), cf. libb. Vili
et IX in calce.

879. Membr. in f. saec. XV,

fol. 173.

TITI LIVII patavini historiarum libri XXI-XXX.

880. Membr. in f. saec. XV, fol. 157; pioturis illiis.rni.tu!*.

TITOLIVII (sic) . Patavini . historiographi . eccellentissimi (sic) . historiarum libri XXXI-XL.

881. Membr. in f. saec. XV, fol. 168; picturis illu.stratus.

C. IDLII CAESAIUS cornmentariorurn de bello gallico libri septem

f. 1 ; in rubrica primi libri adnotatur: lullius

stantinus emendavit . Commentariorum

(sic) Celsus
C. lulii Cesaris

Con-

de bello

gallico liber octavus a Svetonio Tranquillo scriptus f. 68. (Eiusd.) bellorum civilium a Svetonio Tranquillo composit(i) libri sex f. 78.

882. Membr. in f. saec. XV, fol. 243; picturis insignibus illustratus.

C. IULII CAESARIS bello gallico libri septem, praernisso epide grammate aureis litteris picto: Gallica . magnanimi. claro hoc . in .

314

scripta . libello . gesta. haec . sunt propria . Caesaris acta . manu. . Sub . epigramma piet sunt: stemmagentilitium, et aureis litteris nomen Dote mini lafredi Karoli presidis Delphinatus et Mediolani f. 2. - Auli Hircii consularisin supplementumlibror. C. lulii Caesarisrerum gestarum Galliae liber octavus ad Balbum virum eruditissimum f. 92 v.

Eiusd. divi imp. maximi perpetui dictatoris de civili bello pompeiano libri tres f. 107v. -- Auli Hircii viri consularis in supplementum librorum C. lulii Caesaris de civilibus bellis libri tres f, 179.

S83. Membr. in 8, saec. XI, fol. 61.

GAI SALUSTII CRYSPI (sic). belli catilinarii et iugurtini liber primus (eoniuratio Catilinae) f. 1, liber secundus (bellum lugurthinum) f. 21. In marginibus et inter lineas glossae, manu coaeva. - In calce codicis,

f. 59 v. adnotatio: Finem autem lugurtae ita exponit Eutropius in quarto libro suo . Duo triumphi acti sunt etc. quam sequuntur aliae
grammaticae et etymologicae. - Deinde numerantur: Quatuor flumina infernalia , Tres furie , Tria fata , Tres gorgones , Quatuor

bache , Tres gratie , Quinque filie solis , Tres arpie .

Infantia . VII . annos habet etc. -- Carmen breve cui titulus: Her-

culis erumpne scripte sunt hic duodeno ", ine. Prima cleonei . tolerata m-umna leonis f. 60 v. - - Nota duos annos esse transactos . ex quo

inceptum iter trium magorum deum querentium . usque ad Herodem

peruenerint etc. - - Quinque sunt claues sapientiae etc. f. 61.

884. Chnrt. miscellanei^

.-u f. 1.

in 4, saec. XV,

fol. 257.

MATHIE KAMNATENSIS decrethoriun (sic) bacalarii elegus de vita

Mag. PETRILUDERER poetaelaureati ars persuadendiex Thuly (sic)

principis artificiosissime composita f. 3.

(Eiusd.?)

"<ars memoratalaqua mediante memoria naturalis suffra-

ii.'itur ; ine. Hic dicturi sumus de arte mirifica que in principio aggre-

dienti quasi natiseamgenerarevidetur , initium tantum, f. 8. Crispi Salustii (sic) oratoris clarissimi vita; ine. (C)rispus xalustius vir patricius ab ineunteetate bonis artibus imbutus f. 12. CRISPISALUSTII (sic) in lugurtham liber , cuin glossiset praefatione quae ine. Materia autoris (sic) in hoc-prologo sunt quidam nertes etc. f. 16v. In calce distichon: Qui cupis iguotum lugurthe noscere letum 11 Tarpeie rupis pulsus ab ima ruit . Eiusd. liber de coniuratione Catlulinae (sic) , cum glossis,f. 100.

ENEAE SILVIIpoetae epistolaad Sigismundum ducem Austrie ;

in'-. (E)ffla(]itosti modestef. 166.

(H)anibalis

ducisNummi-

315

die(sic) epistola ad Lucrctiam Epirotharum ; ine. (ma.) regis filiam Voluite sepius alloqui f. 166. legitur:InclitiPhalaridis Fine epistole
plenam facundie redolentes suavitate Eneeque Siluii elegantissima amorfo fouens incendium epistola illustrissimi sub Hanibalis Numidie ducistitulo confecta Magistrum per lohannem Koelhef Colonie impressa tnem habet
optatum (sic in omnibus) f. 167. MARCI TULLII CICERONIS inuectiuarum in Cathilinam (sic) "<libri quatuor f. 170; continuantur f. 198 seqq. Crispi Salustii (sic) in Tullium invectiva f. 205.
Marci Tullii Ciceronis invectiva in Salustium f. 207; tnem

quaere f. 194.

Compatiis ecclesiasticus, cuius causa efficiens dicitur fuisse quidam Magister in oppido Nurebergensi(etc.). Causa finalis est ut sciamus ordinate distingueretemporaab invicemiuxta ritum et institutionemkatholice eclesie (sic) (ex prooemio) glossae in marginibus et inter lineas; "
tractatus ine. Omnia cum inferiora etc., praemissa est tabula, f. 210. Sequuntur excerptum ex computo sacerdotali qui sic incipit Quondam

quidem ut viderim quampluresmodernorum(etc.) f. 231v. et Tabula

radicum lune ad annos domini hic signatos f. 232. Orationes duae in collatione graduum in universitate heidelber-

gensi;

prior ine. .Optimi patres neri visum est publice in ecclesiarum,

valuis, nostros laureandos etc. f. 233. Algorismus sive ars numerandi; ine. Omnia que aprimeua l'erutti orgine processerunt f. 237. LEONARDIARETINI comoedia de Gracco et Polyscena (sic) , typis impressa, f. 244. In calce legitur: Finit feliciter leonardus Aretinus

in monasterioSorten.Anno dui M quadringentesimo septuagesimo octauo.

885. Membr. in 8, saec.XV, fol. 104; pioturis illustrati!*.

SALDSTII(sic) liber in catilinario f. 1. Eiusd. iugurtinus f. 36.

886. Membr. et chart. miscellanea in 8 et in 4, saec. IX vel X, XI, XII, XIII, XIV et XV, fol. 187.
Folia 1-51 chart. in 8, scr. anno 1447 tempore guerre :
SALUSTII(sic) de coniuratione Catilinae f. 1. (Eiusd.) belluin lugurthinum (initium tantum) f. 49.
Folia 52-89 membr. manu saec. XIII:

IULII SOLINI liber de mirabilibus mundi, studio et diligencia Theo-

disii (sic) principia. fine carens;glossaealiquot in marginibus,manu

saec. XIV, f. 52.

Folla 90-9G membr. in 8, manu aaec. XIV:

Lexicon

verborum praesertimsynonymorumine. Nigrescere ; -

Lacessere ferrare (sic) f. 90. -

Tractatus rhetoricus, imperfectus; ine. Dictaminispartesintegrales xtint . V . Salutatio . Petitio . Captatio beniuolentie Narratio . Conclusio .
f. 92.

Eolia 97-118 membv. varia manu, saec. XIII:

S. Germani

episcopi vitae fragmentum (initio mutilimi et imper-

tectum) f. 97. De compaternitate quid sit . et diuisione eius et diuersis oppinionibus (sic) contra hoc ; ine. Posi hoc dicendum de compaternitate >>
f. 97 v.

De gradibusaffinitatis et consanguinitatis nuptiis contrahendis;caput in

primum : In quibus lyneis (sic) licite sint nupcie, et in qua non >>;ine. fn lynea ascendente etc, f. 98.

Quomodosacerdosministret spiritualia per temporalia; ine. Notandum quod in consecrandoeucliaristiam etc. f. 99 v. De poenitentia ; caput primum : A quibus uinculis absoluat sacerdos

subditum suum a triplici et tantum liget duplici ; ine. Notandumetiam c.stquod sacerdos parrochiaaum suum absoluere 'potesta triplici uinculo
f. 100v. -- Sequuntur, f. 102 v. varia de eodem arguinento; item exemplum morale. Versus >", i. e. adnotationes breves metricae et carmine rhythmico inscriptae: << Sanguineus,- Colericus, - Flecmaticus (sic), - Melancolicus ;

ine. Largus amans hylaris ridens rubeique coloris : -

Nota vigilie

istorum apostolorum ieiunande sunt per apostolicurn rnandatum (etc.) ; ine. Petrus et andreas . pauius cum symone iudas . : - Versus de concupiscentia, sine titulo; ine. Quatuor ex causisfiet commixtio carnis etc.: "<Etas mundi ; ine. Prima etas ab adani usque ad noe : - - Reper-

c.ussua ine. Ista repercuciunt rosa lyla iusquiamusque : - - Medi", cinalia ^> ine. Maturai . semigrecum lira . quoquesemen : - - Hec ; . frangunt lapidem ; ine. Hec lapidemfrangunt scolopendria squilla lupinum : ".<. Hec sunt XV signa . ante diem ultimi iudicii , glossae germanicaeinter lineas; ine. Stans mare<deprimitur etc. f. 104v.
De sca. Dorotrhea ; ine. Gloriosa virgo et martyr Dorothea . ex patre Dorotheo etc. f. 105.

<< sca. Elyzabeth De

; ine. Cum beata elyzabeth erumpniset de

l.aborbus huius mundi ad eternitatisgloriam transitura esset f. 106.

De confessione ine. Qui vult venire posi me (etc.) Habentenim ; quatuor gaudia demones perdicionepeccatoris f. 107. in

De quodammiraculo sce.Elyzabetb. -, ine. Quamquam non77/.9?' in tua gloriam quesiuit deus f. 113. ob

317

Lectiones De sanctoE ras mo ; ine. Lectioprima . In Antiochia

""iuitate etc. f. 113.

De sanctoAchacio et sociiseius", Passio memoria ine. et decem

milium martyrum f. 114.

Ex empi a moraliainscripta: De Kaptorequodam, De quodam Tyranno, - De pueropauperculo, De quodam luueneNobili, " De

ceco quodam, - - De Tribus monialibus, De uidua quae partum suum

peremit, regina,

De quadamreligiosa persona,- De anthyphona Salue (sic) De quibusdamreligiosis, De quodambono viro, - De

bibulo qui animam suam vendidit, De quodamMilite, - - De quodam Milite predone; primum ine. Qudnm nobilis consueuit infanzia sua ab
aliena raper >"> 114v. f. Nota plagas Egipti ; ine. /Sanguis rana culex cynomia mors pecorina " - .Tres uirtutes theoloyce (sic) >>-, ine. Tres sunt uirtutes

(/u dicuntur theoloyce f. 118.

Sequuntur, f. 118v. adnotationes

aliae variae de virtutibus cardinalibns, etymologicae, de horis canonicis,

de operibus misericordiae, de VII sacramentis, VII rnortalibus pecde

catis, de decem praeceptis, de iis quibus non est danda communio ; de (poenitentibus) qui mittendi sunt ad episcopum . Vita sci. Egidii abbatis . ; ine. Scs. egidius natione grecits . a

praeclaris parentibus originem duxit , manu saec. XII, f. 119.

Folia 125-163 merabr. manu saec. X:

>< libro MACROBII Ex saturnalium excerptum de sei'vis ",in calce legitur:

>"Macrobii Hedosii V (sic) conviviorum secundi explicit ; ine. locane

an serio putas f. 125. Ex libro SPARTIATE de uita Caesarum execrptum ab Hadriano .
ad Maximinum FA vii f. 141. GORDIANI FULGENTI viri clarissimi de aetatibus CLAUDII

mundi et hominis, usque ad librum XIV, manu saec. IX vel X, f. 164.

887. Membr. in 8, saec. X, fol. 66.

'< SALUSTII(sic) CRISPI bellum Catilinae >"> 1. f. (Eius d.) iugurtbinum f. 25. Toto codice emendationes plurimae manu coaeva.

888. Menili-, miscellaneus in 8, saec. XII et XV, fol. 140.

Folia 1-49 manu saec. XII:

SALUSTII (sic) liber (belli catilinarii), cum glossis inter lineas et in marginibus, f. 1.

Eiusd. liber secundus i. e. bellum iugurthinum , cum glossis , inter lineas et in marginibus,f. 17. - - In marginibus tabula chorographica
orbis; Tabula chorographiea Afrioae et Siciliae f. 21.

318

Hec sunt li r cui ature repertein historiis romanis i. e nota e ,

praenominumet aliae paucissimae; manu saec.XV; ine. D. Decius etc.
f. 49 v.

Epigrammata

in Sallustii

opus, manu saec. XV; primum ine.

Hic est ut peribent doctorum corda viro rum f. 49 v.

Fragmentum orationis de bello parando, praetore Marco Dandulo, praeside Laurentio Bragadino in ditione rcipublicae V en e t a e, manu ;
saec. XV, f. 50.

SICONIS POLENTONI liber de morte Senece data sibi per Neronem

crudelissimum imperatorem , manu saec. XV, f. 51.
Folia 89-140 manu saec. XV:

GrAGii SALUSTII(sic) CRISPI bellum Catilinc f. S'.>. Eiusd. bellum lugurthinum f. 106.

889. Membr. in 4, saec. X vel XI, fol. a 103.

Paraplirasis orationis dominicae, cum neumis, manu saec. XI, f. a. Epigramnaata, manu saec. XV, de Catilina duo; prius ine.

Et catelinamqiiocumque populo videas quocumque axe : - - De in sub Cicerone; ine. Hic nouus arpinas ac ignobilis modo rome, - " De : Mario; ine. Arpinas alius uolscorumin monte solebat f. a. SALLUSTII historiaruin , i. est: Bellum Catilinarium f. 1, Bellum liber lugurthinum f. 35, cum glossis varia manu, scil. circiter coaeva,saec.XII
et saec. XV.

De inventionecorporum ss. Ben e di e ti et Seh clastica e et translatione eorum in Gra 11i a s ; ine. Fuit in Francia per pii patris pru-

dentiampresbite)* doctus f. 102v. 890. Membr. in 4, saec. XV,

Eiusd.
e . MARIVS

ibi. 78.
de bello Catilinc liber f. 1.

C. CRISPI SALLUSTII historiarum

historiarum de bello lugurte liber f. 27.

. c . F . cos . vii .

Ex ariminensi vico : qui erat sub colle hortulorum in Quirinalem:

etc. (Corp. Inscr. Lat. VI, 1315) f. 78 v.

891. Chart. in 8, saec. XV, fol. a 119.

Fragmentump sai te rii

saec.XIII, adhibitumin compactione codi-

cis, f. a. CHRISPISALTTSTII (sic) bellum Catilinarium f. 1. (Eiusd.) bellum lugurthinum f. 40.

Fragmentum adhibitum compactione in codicisexsectum instrumento ex membranaceo rebus in territorio ani er in o, manu saec.XIV, f. 119. de

319

892. Membr. in 8, saec. XIII, fol. 39.

SALUSTII (sic) liber de bello Catilinario, fine mutilus, f. 1.

(Eiusd.) bellum lugurtbinum,initio et fine carens, avulsisfoliis, f. 21.

893. Membr. in 8, saec. XV, fol. 120.

Lucn ANNEIFLORII(sic) opus de romanorum gestis f. 1.

diarissimi et eloquentissimi viri PI in i i veronensis opus de viris

illustribus f. 81.

Plinii
f. 107.

senioris vita; ine. Plinti duo fuisse noscunt eodemnomine "

Plinii iunioris vita; ine. Pliiiiu* iunior maioris Plinii ex sorore itepos f. 108. Vita Plinii secundi maioris ex cathalogo (sic) virorum illustrium Tranquilli f. 108 v. PLINTI secundi epistolae (X) f. 109.

* 894. Codex redditus a, 1815 bibliothecae universitatis Heidelbergensis;

v. Wilkenium p. 296. S95. Membr. in 4, scriptus anno 1396, ibi. 73; picturis illustratus.
Lucri FLORI abreviatio , seu gestorum romani populi in mortem Octaviani Augusti ab urbe condita brevis imago , f. 1. - In calce,
f. 39 v. Ni colai Caranduli de Mutina civis Venetiarum adnotatio

de codice ab eo scripto a. 1396 tempore quo agebatur in ter regem ungarie et turchos . L. Fiori Titi Li vii penochie (1. periochae) omnium librorum ab
Urbe condita f. 41.

Epigramma
veniam velaminc

de imagine Livii vel Fiori; ine. Aspice quam tenui

tectus f. 73 v.

896. Chjirt. in 4, saec. XV, fol. 164.

CAII SVETONIITRANQUILLIvitae XII
li uantur f. 161.

Caesarum; post f. 150v. conti-

Tabula

codicis

f. 151.

Epigramma de longitudine regni caesarum; ine. lulius ut peribet divus triateride (sic) regnai ; -- De finibus eorum , epigramma aliud; ine. Exegit poenasde caesare curia mollis f. 164.
*897. Deerat iam anno 1798. In vetere Inventario Pai. Val

deseribitur bis verbis: Svelanti Tranquilli duodecimCaesares

320

(; ine.) lulius Caesar Diuus (f.) 1. Vacatiti- a Grufer in notis

impressisPalatinus sccimdus.Eoepergam. in 1 scriptusanno 1411 car. se. 101 .

898. Merabr.

in 4, saec, XV,
marni lani

Ibi. a 77.
Gruteri monens hunc codicern ab eo voca-

Adnotatio

tum esse Palatinum primum, f. a. SVETONII TRANQUILLI duodecim caesaribus *, cmn glossis in de
marginibus.

899. Membr. in 4, saec. IX vel X, fol. a 216.

Tabula codicis, manti saec. XV, f. a\.
Tabula codicis f. 1.

Vitae

diversorum principum

et tyranuorum a divo ITaclriano

usque ad Numerianum (a) diversis conpositi (sic) : S par ti ani de vita Hadriani f. 2. Eiusdem Spartiani Helvius (1. Aelius Vcrus) f. 12. Itili (sic) Capitolini Antoninus Pius f. 15. Eiusdem Itili Capitolini (vita) Marci Antonini philosophi f. 19.
Eiusdem Vertis f. 30.

A e 1i (sic) Spartiani Didius lulianus f. 34. Aeli Lampridi (sic) Antoninus (Commodus) f. 37 v.
Itili
Vulc

Capitolini
a e i Gallicani

Pertinax f. 45.
Tv Avidius Cassius f. 51.

Aeli Spartiani Severtis f. 55 v. < Aeli Spartiani Pescennius Niger f. 64v. Spartiani Antoninus Caracallus f. li',). (Eiusd.) ".< Antoninus Geta f. 73 v.

-<Aeli Lampridii Antoninus Varius Heliogabalus f. 7H. < Aeli i Lampridii Diadumenus Antoninus f. S7v. luli Capitolini Opilius Macrinus f. 92. lui i i Capitolini vita Clodii Albini f. 96. <L. A eli i Lampridii Alcxander Severus f. 101v. <Iuli Capitolini Maximini duo f. 118v. (Eiusd.) Gordiantis (Gordiani tres) f. 130.

Itili

Capitolini

MaximussivePuppienus Balbinus f. 141v. et

Eiusdem (sic) Valeriani duo f. 152.

Eiusdem (sic) Gallieni duo f. 154.

(Tre bollii

P o Ilio ni s) SaloninusGallicnus f. 160v.

I ti 1i Capitolini

(sic) Tyranni triginta f. 161v.

divus Clatiditis """> 174v. f.

Tre vel li (sic) Pollionis

321

Flavi! Vopisci Syracusii divusAurelianus f. 180 v.

Eiusdem Tacitus f. 195.

(Eiusd.) Florianus f. 199.

Eiusdem (sic) Probus f. 200v. Eiusdem Firmus Saturninus Proculus et Bonosus f. 208. Eiusdem Carus et Cari (sic) et Numerianus f. 21Iv.

Folia 120-148perturbata;quomodo ordinanda sint adnotatur marin gine, mami saec. facile XIV. In toto codice insunt adnotationes varia
manu, saeculi praesertim XV et lannotii Manetti.
*900. Desiderabatur iam anno 1798. In vetere Inventario Pai. Vai

describitur bis verbis: lustin epitomehistorar. Trogi Pompeii totus orbis (; ine.) Cum multi ex Rom. (f.) 1. Antq. ex pergam.
in 4 car. se. 115 >.

901. Membr. in 4, saec.XV, fol. 171; picturis illustratus.

lustini epitome historiarum Trogi Pompei.

902. Membr. in 4, scriptus anno 1426, fol. 140; picturis illustratus.

VALERIIMAXIMImemorabiliumtam Romanorum quam externorum exemplorum libri IX et epitome libri X, praemissatabula capitulorum
librorum IX.

903. Membr. in 4, scriptus anno 1397, fol. 150.

VALERTI MAXIMI factorum et dictorum memorabilium libri IX cum

epitome libri X imperfecta.

904. Chart. in 4, saec. XV, fol. a-b 438.

Valerius Maximus cum exposicione litterali et declamacione terminorum fratris DIONISII DE BURGO SANCII SEPULCHRIordinis fratrum here-

mitarum sancti Augustini , i. e. expositio in dieta et facta memorabilia

Valerii

Maximi libror. IX, praevia,f. a et 6, tabula capp.

905. Membr. in 4, saec. XIV, fol. 117. Tabula capitulorum Valerii Maximi , manusaec.XV, f. a.
VALERII MAXIMI factorum et dictorum memorabilium libri IX f. 1.

906. Membr. in f. saec. XV, fol. 110; picturis illustratus.

VALERII MAXIMI uiri clarissimi factorum et dictorum memorabilium
41

322

Rornanorum exterorum libri IX, cum glossisin marginibus inter ac et Hneas, 2. - " Praeit, f. 1, Prologus in Val. Maximum;ine. Urbis f. Romeexterarum In hocprimo libro premittit Valeriusproliemium etc. .
Orati o rlietorica; ine. Cum omnesqui ante me, huc laci ad orandum

accesserunt clarissimi patres ac doctores amplissimi f. 108. Hic annotata sunt nomina officiorum et dignitatum
Rome

Vrbis

. et etiam nomina officialium . ut infra patebit primo fuerunt

reges quorum prirnus fuit Romulus etc. f. 108. Cesar i s epistolaad Ciceronem; ine. Cesar(etc.)Recteauguraris
de me f. 109.

Epistola Lentuli prooemium,f. 109.

Verba Yosephi

ad senatumde d. n. I. Christo; praeit breve

de Xpo. f. 109.

C. Fabricii

et Q. Acmi li i epist. ad Pyrrhum; ine. C. Fabriomn pecunia

cius (etc.) Ncque amicorum ncque hostium f. 109v. Epistola sine titillo ; ine. Erariolum me (sic) lani
exaustum est f. 109 v.

Nico. Borgoni. uti (sic) salutem (epistola); ine. Cogitanti modo michi cur tecumcirographostuleras f. 109v.
Stemmata Scipionum et brevis notitia eorunv, ine. Gneus Cornelius

/Scipio Publius CorneliusScipio - Hi eodem patre geniti f. 109v. StemmataCatonum, item cum brevi notitia; ine. Hic ille generosus
senex qui ad centum annorum etatem etc. f. 110.

907. Membr. in 8, saec. X, fol. a-b 103.

Fragmentuni collectionis ea n o n u m, mami saec. XIII, adhibituni

in compactionecodicis; continet excerpta ex epistolis Lucii III, Gre-

gorii IX, Leonis,Gregoriimagni,Alexandri III, f. a et 6. - In marginibus, manu saec. XV : f. a Epitaphium me t r i eu m ; ine. Cura . labor . meritum . sumpti pr munerehonores - Breve carmen elegia:
cum ; ine. Grata demus genitor, fratres, natique sodales : f. b Hii

alterna amoris copula coniuncti inueniuntur : Teseus perithous : et Fragmentuin de bis qui in libera civitate ita se instru(unt) ut nietuantur : - Carmen de re metrica; ine. Et vis quod numquamplacuit temptare magistrum : f. bv. adnotationesde argumentis librorum
Valerli Maximi.

VALLERII (sic) MAXIMI dictorum et factorum memorabilium ad Tibe-

rium Cesarem libri IX f. 1. - - Sequitur, f. 103, tabula reruni ordine

alphabetico, manu saec. XV.

Epigramma de tribus Gratiis, manu saec. XVI; ine. Sunt nude k(a)rites niueo de marmare at illas \\ Diua cithera suis edibusintus habet : sequitur adnotatio ead. manu de eod. argumento,f. 103v.

323

908. Chart. praeter folla aliquot memhr.in 4, saec. XV, fol. a-b 469.
Valerius Maximus cum exposicionelitterali et declaracioneterminorura fris. DYONISY (sic) DE BURGO SANCTI SEPULCHRI ordinis frm. heremitarum sci. Angustiili >*, e. expositioin Valerii Maxi m i dieta et facta i. memorabilia,f. 1. Praeeunt tabula, f. a, et eiusdemDionysii epistola super declarationeValerii Maximi , ad loannem de Columnas. Angeli
diaconum card. f. b.

909. Memhr. in f. saec. X, fol. a 359. Paginae quatuor, in 8, glossae in ius canoni cum de personis ecclesiasticis, mami saec. XIV, adhibitae in conipactiouc codicis, f. a. Adnotatio: Heinricus impcrator istum dedere dinoscitur librimi

(monasterio scorum. martyrura Stephani. Viti . lustini . atque Dyonisii) ,

manu saec. XI vel XII ; verba uncis inclusa alia mami eiusdem fere aetatis addita sunt, f. 1.

Praecatio ad deum, partim cum n eu mi s ; ine. <.< pie deus qui O primum hominemad aeternamgloriavi reuocasti f. 1.
Historia romana EUTROPIIgentilis usque ad obitum loviani imperatoris . cui aliqua PAULUSaquilaegensis(sic) diaconus addidit rogatu Adel-

pergae beneventanae ductricis . deindcidem Paulusex diversis auctoribus colligens a Valentiniani imperio incipiens. usque ad tempera lustiniani . quem LANDOLFUS sagax secutus plura et ipse ex diversis auctoribus colligens. in eademhistoria addidit . et perduxit eam usquead imperium
Leonis quod est nnnus dominicae incarnationis DCCCVIindie. VII . , .

i. e. Historiac Miscellae libri XXVI, f. Iv. -- Sequuntur: f. 302v. indiculus imperato runa romanorum a lulio Caesare ad Basilium et Con-

stantinum; ine. Primus romanorumprincipatum singulariter optinuit Gaius lulius Cesar: f. 305 Augustae romanorum. quae Constantinopolim regnaverunt>"> Fausta uxore Constantiniad Eudocia(m) a
uxor(em) Michahelis .

FLAVII . VEGETI(sic) . RENATIviri illustris comitis . sacrum (sic?) epitoma rei militaris ; libri quattuor ad Theodosium, Imperatorem. Item periochaeuniuscuiusquelibri ; singulis libris praemittitur tabula capitulorum, f. 306.

910. Chart. in 4, saec. XV,

Daretis Frigii

fol. 349. Nepotis ad Sallustium

In fine, f. 42, brevis

istoria de bello grecorum et troianorum a Cor-

nelio translata , praevia epistola Cornelii Crispum, f. 2.

ALBII TIBULLI elegiae, scr. a. 1467, f. 11. -

adnotatio historica de Albio Tibullo-, ine. Albius Tibullus equesregalis ",

324

et distichum Ai menonaetas : mutabit sibillae\ Non laboralcidae tota \

non niger ille dies . OVIDII NASONIS remedio amoris, scr. a. 1467, f. 42 v. de

Epitaphium an t i s ; ine. lura monarchie D superos flegethonta

lacusque f. 91v.

Homeriliber ,i. e. epitomeI li adi s latine; ine. Iram pandemihi

pelide diva superbi f. 95. Clauditur, f. lllv. disticho: Pindarus
hunc secum portum transuenit homerus (sic in omnibus) .

EpitaphiuinHectoris ; ine. Defensor patrie iuuenum fortissimus

hector f. 112.

Epitaphium A e hi 11 s ; ine. Pellides egosum Thetidisquenouisi

sima proles f. 112.

Ouidii
bardus rusticus

de lombardoet lumaca ine. (C)reueratad segetes ; lomillas f. 112 v.

E i u s d. de pulice ; ine. (P)arua pulex et amara lues inimica

puellis f. 113v.
E i u s d. de somno ; ine. (N)ox erat et somnus lassos submersit
ocellos f. 114.

Eiusd. de Philomena ac de aliis animalibus ; ine. (D)ulcis amica ueni noctis solatia prestans f. 115. Lactantii Firmiani de fenice carmen ; ine. Est locus in

primo felix oriente remotus f. 116.

ANTONII LUSCHI famosissimi oratoris Cancellarli Ducis Mediolani ad

illustres dominos et principe s dnin. Mantuanum Dnm. Pandulfum et Malatestani versus incipiunt destinati dum Bononia Armata capere manti pr

prefacto UH D. (sic in omnibus) f. 119.

Ouidii de speculo medicine ; ine. Nec tibi displiceam quia sic

sum carpareparuus f. 119v. Sapho liber epistole; ine. (N)umquid tibi aspecta est studiose
littera dextre f. 120.

ISOTAEariminensis Regi et dno. suo Sigismundo Pandulfo epistola

illustris ',ine. Quamtibi mittit amans princepsanimose salutem f. 123v. Ouidii de nuce ; ine. (N)ux egoiuncta uiae cum sim sinecrimine
uitae f. 125.

Eiusd.

de medicammo faciei *>;ine. (D)iscite que faciem comen-

det (sic) cura puellae f. 128. Eiusd. de mirabilibus mundi ; ine. (S)ic serpensventis pernitior (sic) atque sagittis f. 130. Eiusd. de quatuor elementisseu de quatuor complexionibushomi-

nuni ; ine. (A)uctor apud grecos medicine primus apollo f. 132.

Carmen de rustico; ine. Rusticus immensocepitfervesceremotte
f. 132v.

325

Ouidii liber puellarum ine. (S)ummis ; victoris Jlerem uictor cum

amoris f. 133 v.

Eiusd. deibin ; ine. (T)empus hoc ad lustrisbisiammihi quinque

peractis f. 139v.
Eiusd. Eiusd. tristium amorum libri libri f. 306. V f. 149 v. IH f. 205v.

PROPERTII elegiae f. 243 v.

CATCLLI carmina

Epigramma
exul f. 342.

de Catullo; ine. Ad patriam nemolongisa finibus

Excerptum ex VIRGILIIAeneide f. 342v.

911. Chart. in 4, saec. XV, fol. 206; picturis illustratus.

POLYBII historiarum libri V in latinum versi a Nicolao Perotto

f. 4. Praeit NICOLAI PEROTTI Polybii historiarum libros prohemiuin in

ad Nicolaum V pont. max. f. 1.

*912. Codexredditus a. 1815 bibliothecaeuniversitatis Heidelbergensis;

v. Wilkenium, p. 296.

913. Chart. in f. saec.XVI, fol. a-y 705; delineationibusillustratus.

ACHILLISPYRMINIG-ASSERII Lindaviensis annales civitatis ac reipu-

blicae Augstburgensis(ad annumusque1576) f. 1; praeeunttabulaef. b.

Imperatores rhomani (sic) et greci f. a.

Imperatores

rhomanorumgermani f.

914. Membr. in 4, scriptus anno 1459, fol. 80; picturis illustratus.

QUINTI CURTII de gestis Alexandri Magni libi'i XII.

915. Membr. in 4, saec. XV, fol. 129; picturis illustratus.

QUINTICURCII liber de rebus Alexandri Macedonis i. e. libri XII. ,

916. Membr. in 4, saec. XV, fol. 152; picturis illustratus.

QUINTI CURTI RUPIhistoriarum Alexandrimagnimacedonis fragmentum primi libri incipit (opus integrum).

917. Chart. in 4, saec. XIV, fol. 101.

PLUTARCHI Pyrrhus et Caius Marius Hermanno
f. 6. C. Marius ine. f. 50 v.

Cruserio

luris-

consulto illustrissimi Ducis luliacensis Cluuensis et consiliario interprete

326

Initio codicis epistola HERMANNICRUSERII ad illustrissimum et excellentissimum principem (etc.) Fredericum Coroitem Palatinum sacri romani imperii . architrielinum et principem electorem . ducem Bavariae etc. f. 2.

918. Membr. in f. saec. XV, fol. a 334; picturis illustrattis.

Tabula cod. f. a.

PLUTARCHI vitae in latinum translatae; i. e. Thesei, per Lapum C asteliunculum f. 2v. praemisso,f. 1, prohemio in vitas Tesei et Romuli , - Romuli ; per eundem,f. 17, - Gaii Marii f. 36v. Pompeii Magni, per lacobum Angelum Scarparium, f. 59v.
(in calce, f. 94, est tabula comparationum vitar. parali. Plutarchi), Phocionis per Guarinum Veronensem , f. 96, praemisso, f. 95v., prooemio ad Franciscum Barbarum, - Timoleontis, per Aurispam , f. lllv., praevio, f. Ili, eiusdem prologo ad card. de Ursinis, -

<< Marci Bruti f. 129; sequitur, f. 149v. comparatio et diligens de

Bruto ac Dione iudicium Plutarchi , - - Themistoclis f. 152, praevio, f. 151, prooemio ad Franciscum Barbarum, Eumenii f. 167v.; sequitur, f. 178, comparatio Sertorii et Eumenis, - Titi Quinti

f. 179v., praemisso,f. 178v. prooemio ad Rubertum , Coriolani f. 189 v. -

G. Martii

Cimonis f. 207, praemisso, f. 205, prooemio, -

Solonis f. 219v. praevia, f. 218, praefationeLa pi Castellunculi ad papam Eugenium quarturn, Valerii Publicolae per Lapum
C a s t e11i u n en 1u m f. 236 v. praevia, f. 235, eiusdem praefatione ad card. lordanum Ursinum, - - Fabii Maximi f. 250 per eundem, prae-

missa, f. 248 praephatione (sic) ad Alphonsum regem Aragonum;

sequitur, f. 262v. comparatio Fabii et Periclis, -- Periclis f. 263v. -

<< Lysandri f. 282, praemisso,f. 281, Guarini

Veronensis

in vitas

Lysandri Lacedemonii et Sylle romani prooemio ad illustrem principem

Leonellum Estensem, - - Sullae f. 295v.; sequitur, f. 315, comparatio Lysandri et Sullae,- Camilli , per O m n eb on u m L e on i e en s em ,
f. 318, praevio, f. 317, prohemio ad princ. loannem Franciscum de Gonzaga Mantuae dominimi .

919. Membr. in f. saec. XV, fol. 210; picturis illustratus.

PLUTARCHI vitae in latinum traductae ; i. e. Magni Pompeii, per

lacobum Angelum , f. 1, - M. Antonii per Leonardum A retimi m, cuni praefatione eiusd. ad Colucium Salutatum, f. 28, Pauli Emilii per eundem f. 51, - Pelopidae per Antoniuin

Tudertinum
Caesarinum, -

f. Glv. praemisso, 60, prooemioad Card. lulianuin f.

Dyonis Syracusani per G u a r i n u m Veronensem,

327

praevia, f. 72, praefatione in vita Dionis et Bruti ad Franciscum Barbarum venetum, f. 72v. Marci Bruti per eundem 88v.; f. sequitur comparatio Dionis et Bruti, " " Alcibiadis per eundem f. 106 - - Marci Coriolani per eundem 108, " " Tyberii et Caii v. f.
Gracchorum per Leonardi!m Aretinum f. 120, Sertoriii per eundem, praevio f. 131 prologo, f. 132, Titi Quinti Flaminii per Gruerinum (sic) Veronensem f. 140v. praemissa, f. 140, praefatione ad Rubcrtum Rufum , - Marci Marcelli >"per eundem f. 149, Lycurgi per Franciscum Philelphum f. 159, Numae Poinpilii per eundem f. 172v.-, sequitur comparatioLycurgi et Numae,-- Tliesei Atheniensis per eundemf. 184v. - Romuli >" per eundemf. 195v. Sequitur comparatioThesei et Romuli.

920. Membr. in 4, saec. IX vel X, fol. 106.

Rescriptum HONORIIscolastici contra illas epistulas exortatorias Seuece ad lordanem episcopum f. 1. IORDANIS epi. liber de stimma temporum vel origine actibusque gentis
romanorum f. 1 v.

(Eiusd.) de antiquitate Getarum actusque(sic) eorum quos devicit Itistinianus imp. per ficlelemreipb. Belesarium(sic) consl. f. 49.

*921. Codex redditusa. 1815bibliothecae universitatis Heidelbergensis;

v. AVilkenium p. 296.

INDEX

MONITUM.

I. B. DE Rossi " Commentatio origine, historia,indicibus scride nii et bibliothecae sedisapostolicae Pag.
PEAEFATIO
ni

CAPUT I
CAPUT II CAPUT III
CAPUT IV

De billiotnecis ecdesiarum,praesertim Eomanae, a

xi

prima origine ad temporaDiocletiani De scrinio ecdesiae Eomanae ab originibus ad temxvm

pora Diocletiani -

De scrinio ecdesiaeEomanae legibusqueet ministris

aetate Constantiniana
xxvn

ei datis

De bibliothecis sacris restitutis

et de codicibus ecdexxxm

siae Eomanae saeculo quarto

CAPUT V De arcliivo a Damaso extructo una cum aede Lau-

rentio martyri dedicata ad theatrum Pompeii . CAPUT VI

xxxvm

De scrinio et UUiotlieca sedis apostolicae et de reXLV

gestis epistolarum pontificum saeculisquinto et sexto . CAPUT VII " De InbliotJiecis sacris Urlris Eomae earumque apparatu et indicibus saeculispraesertim quinto et sexto .

LV

CAPUT Vili
CAPUT IX

" De scrinio et biblioteca sedis apostolicae saeculo

LXIV

septimo " Ecclesia Eomana gentibus ad Clristianam fidem con-

versis, praesertim Anglis, codicesdedit et inde accepit

saeculo septimo CAPUT X De scrinio et liUiotlieca sedis apostolicae saeculis
LXXIX LXXII

octavo, nono, decimo

CAPUT XI

Codicum ecdesiae Eomanaeingens iactura: archivi sedis apostolicae pars in palatio Lateranensi,pars in turri

cJiartulariasaeculo XI.
CAPUT XII vum

Pag. LXXXVJI
et XIII:
III

Vetus archivum et Ubliothecasedis apostolicae dinovum archiaedibus

xcv

spersa et destructa saeculis XII

sive cancellarla ab Innocentio
Vaticanis

condita in

CAPUT XIII CAPUT XIV CAPUT XV -

De UUiothecasedis apostolicae Bonifatio Vili a

GII

ad Eugenium IV (ci. 1295-1447) De UUiotheca Vaticana eiusque indicibus a Nicosaeculi XVII. Vaticanorum institttta inelao V ad initia Stabilis

cvm

recensio codicum archivum

unte saeculo XVII:

a bibliotheca seiunctum iussu

Pauli V eiusqueprima descriptio nunc detecta. .

CAPUT XVI De indicibus codicum bibliothecae

.
a

cxm cxx
cxxiv cxxvn

Vaticanae

saeculo XVII
CAPUT XVII -

ad haec usque tempora

bibliothecae Vaticanae Assema-

De editione indicum

niana et eius supplementis

CAPUT XVIII De editione hodierna

CODICESPALATINI LATINI a n. 1 ad n. * 921

Z
6621

Vatican.
vaticana

Biblioteca

R78L12
t.i

Codices palatini
Bibliothecae

latini

Vaticanae

PLEASE DO NOT

REMOVE

CARDS OR SLIPS FROM THIS POCKET

UNIVERSITY OF TORONTO

LIBRARY