You are on page 1of 160

armu ynma&;r*Zif;

trSwf 2
uAsm

Contents June 2010


Pform; uav;wkdYrkd; tay;t& waeYNyD;waeY (okdY) udkoDv&JU ausmif;uav; q&mtkd\ a0'em vlUavmu cspfp&mht&G,f? pmoifr,f wGef;vSnf;

5 wifrdk;
6 Munfat; 7 aeEG,f 8 urmykvJ 9 10 11 12 armifarmifNidrf;at; pdefyef;ndK a':pdefat; auZDvif;

umwGef; 13 aersKd;at;? 0PaZmf? EkdifiHwum umwGef; jynfwGif;ESihf a&TUajymif;a'o ynma&;owif; aqmif;yg; 22 ormorwf 25 t&SifZ0e 28 q&ma|; 34 &JabmfoHcJ 40 EkdifOm 45 at;at;jrifh

19

tpdrf;a&mifoifkd;Tef;wrf; udk,fawGU bkef;awmfBuD;oif ynma&; om"kac: Mu 'D'ge olaoudk,f&Sif wkdufyJG0if pum;vkH;ocif pmoif&if; &ifxJatmifhatmifhae pMum0VmBuD; wpfckvkH;twGuftvS 52 armifarmifvwf ausmif;q&mb0? ausmif;q&m ynma&; 57 arNidrf; 2008 tajccHOya'ESihf ynma&;u@ 59 xuf*sLvdkif ynmwwfzkdYta&; 'kdYta&;

117

94

22

76

28
ynma&; tzJGUtpnf;rdwfquf 62 jrefrma&TUajymif; ausmif;q&mrsm; tpnf;t&kH; (BMTA) EkdifiHwum ynma&; owif; 0wKwkd 70 armifvGrf;PD 76 Nidrf;a0 81 zkd;olawmf 86 cifrrrsKd;

ig;r& a&csdK;jyef a&ESihfig; ,lwkd;yD;,m;tdrfruf ydk;pkef;MuL;

67

EkdifiHwum ynma&;aqmif;yg; 94 *grPd ausmif;aumif;? q&maumif;? ausmif;om;aumif; 99 jrwfyef;&Sif ESpf(30) ynma&;pDrHudef; usqkH;cef;ESihf tpdk;&opftwGuf pdefac:csuf 102 &Jjrifhausmf wkd;wufvmonfh tm&Swuodkvfrsm;

140

ausmif;ynma&; u@ 110 trEGef *vdkb,f t*Fvdyfpm 114 odef;Ekdif todPf tvif;cvkwfzGifhwJh bmom&yfawG olUtjrif 117 t&Si&d, f 119 pef;pef; 120 csdKZifEkdif 123 a&T&Guf0g

70

pmMunfhwkdufawGwnfwJh bkef;bkef;&JU &ifwGif;pum; a&TUajymif;a'o ynma&; usrajymjycsifvGef;wJh jynfwGif;u opfyifav;awG taMumif; oif,lcGihfom &Sdr,fqkd&if

jyefvnfcHpm;jcif; (0wKwkd) 126 vlxka':trm awmausmif;q&m&JU okc tifwmAsL; 136 orkdif;oifdk;Tef;wrf; jyKpkol kdq,fvDrufxdk 140 SOAS ausmif;om; bkdbkdvef;pif wuodkvf 0ifcGifh tufaq; (avhusifhp&m) 143 A Person I Admire

28

enf;ynm 146 xG#fjrwfcdkif Photoshop wGifzGmxGufaeaoqHyifrsm;tm; Selection vkyfenf; ynma&;tawG;tac: 148 odef;Ekdif 'Drkdua&pDynma&; wnfaqmufrIESihf rdkufu,f'AvsLtyfyJvf uav;uAsm 156 armifarmifNidrf;at; 157 jidrf;pdk;ol

uav;tcGihfta&;? urmBuD;at;jr rsKd;cspfyef;

ysdK;cif;&eHY 156 uAsm? pmpDpmukH;? uav;yef;csD ( xufxuf0if;? apmrl;om)

148

tzGifhpum;
wm0efcHt,f'Dwm
odef;Ekdif

vufaxmuft,f'Dwm
a':vdIif? &Jjrihfausmf

kH;wm0efcH
0if;0if;rif;

rsufESmzkH;yef;csD
yef;csD rsdK;jrihf

twGif;yef;csD
apmclqJ? xG#fatmif? 0PaZmf? oef;Ekdif? NyKH;yef;yGifh?

umwGef;
aersdK;at;? 0PaZmf? atmifarmf

pmtkyftjyiftqif'DZkdif;
xG#fjrwfckdif? ol&def

jzefYcsda&;wm0efcH
'Dt,fvf

editors@maukkha.org maukkha@gmail.com www.maukkha.org

qufoG,f&ef

ZGefvqef;\ ykHrSefjrifuGif;rsm;jzifh pmoifESpftopf pwif aeNyD jzpfygonf/ EkdifiHt0Srf;&Sd tjzLtpdrf;wkdY taejzihf arQmfvifh csufrsm;jzifh ausmif;pmoifcef;rsm;odkY 0ifa&muf ynmoifMum;&if;? todynm? A[kokwudk &,lawmhrnf/ pmoifcef;rsm;twGif; 0ifa&mufcGihf &&Sdonfh uHaumif;aom uav;rsm;twGuf tem *wf arQmfvifhcsufrsm; xm;&SdEkdifaomfvnf;? pmoifcef; tjyifbuf rS uav;rsm;twGufrSm &ifav;p&m aumif;vSygonf/ rnfolwdkY wGif wm0ef &Sdygoenf;/ tjzLtpdrf;acgif;aqmif q&m? q&mrwkdYvnf; ykHrSefpm oifESpf\ ynma&; 0w&m;rsm;udk MunfEl;jcif;wpf0uf? pkd;&drfpdwf wpf0ufjzifh pwifaeNyD jzpfonf/ Eke,fysdKjrpfaom pdwfESvkH;rsm;udk xkqpfykHazmf aeMuolwdkY\ yDwdrSm pmoifcef;rsm; twGif;omvQif &&SdEkdifonf r[kwfygvm;/ wpfNydKifeufwnf;rSmyif pdefac:csufrsm;pGm yg&Sdaeaom ausmif; ynma&; wm0efrsm;udk xrf;aqmifMurnfh q&m? q&mrrsm; taejzihf tvkyf *kPfodumESihf b00rf;pmwkdYtwGuf tylyif uif;pGm &Sdaeapcsifygonf/ odkYrSomvQif ynma&; wm0efrsm;udk tifESifhtm;ESihf xrf;aqmifEkdifrnf/ epfemaeMuolrsm;? pdk;&drf aMumifhMu aeMuolrsm;onf pmoifcef;rsm; twGif;wGif tem*wf arQmfvifhcsufrsm;udk rnfodkY ykHazmfEkdifygrnfenf;/ rnfodkYyifqkdap ykHrrSefao;aom rkd;OD;ESihftwl pmoifESpf topfum; pwifygawmhrnf/ vdktyfaeaom ausmif;topf wnf aqmuf&ef? oifaxmufulypnf;ESihf zwfpmtkyf tcsdefrD jynfhjynhf pkHpkH &&Sdap&ef? q&m tvkHtavmuf jznfhqnf;ay;&ef? uav;wkdif; ausmif;vmtyfEkdif&ef? oifkd;Tef;wrf; vGwfvyfcGihfESifh vGyfvyfpGm ausmif;tkyfcsKyfcGihfwdkY tjynfht0 &&Sd&ef vdktyfaeygonf/ w&m;rQwrI uif;rJhNyD; 'Drdkua&pD tkyfcsKyfa&; qdwfokOf;ae onfh umv0,f ausmif;rsm;ESihf pmoifcef;rsm; 'Drkdua&pDtajc cH ,Ofaus;rIudk pwif &ygvdrfhrnf/ onfum; tem*wftwGuf taocsmqkH;aom csOf;uyfjcif; jzpfygonf/ avmavmq,fwGif ydkrdk ta&;BuD;onfrSmum; jrefrm uav;tm;vkH; 2010 ynmoifESpf tpydkif; ZGefvqef; umvwGif ausmif;pmoifcef;rsm; twGif;odkY a&muf&Sd&ef NrdKUwkdif;? &Gmwkdif;rS txl; BudK;pm;&ef vdktyfygonf/ t,f'DwmtzJGU ZGefv 2010

armu

uAsm

mPf orm;

vdyfjym\&ef? ydwkef;vSefvnf; yef;rmvfwkdYwGuf r[kwfcJh/ usm;tE&m,f? rkqkd;u,fvnf; om;i,fwkdYwGuf? r[kwfcJh/ ydwkef; vdyfjym? vSnfhuGuf&SmNyD yef;rmvmwkdY nDGwfMu/ rkqkd;ESihfusm;? Pfupm;NyD om;i,fwdkYvnf; nDGwfMu/

wifrkd;

5
ZGefv? 2010

uav;wkdY .... rkd; ...


Munfat;

"mwfBudK;wef;rSmvJ wJGvJ jr&GufcRef;rSmvJ cdkqJG ZmcsJU jymvJh EJGUwJh rkd;ykvJ ../ rkd;ykvJvkH; ryDhwyD tyfeJY ydk;csnf xkd;aumufoD wvkH;pD ESpfvkH;pD a&G;MupdkY udkudknDnD yg;tkdYeDeD nDrylwl; vSwJh 0wJh uwJh rylwl; vnfwkdifqifvkdY &ygbl; .../ rkd;ykvJ .. rkd;ykvJ ... tdrfa&SUvrf;xJ jyefYjzmBuJ jrausmufrsuf&GJ yef;ovJ wcJESpfcJ okH;av;ig;cJ rkd;oD;yl;wJG pm;NrKHUcsif vuf0g;azmif;rkdY jzefYvdkYwif ig;jym;wefxif q,fjym;wefxif rcsdKrcsOf tihf[ifh tMuifoMum;vkH; b,frSm0g;vkdYpm;vdkY &onfwkef; ../

rkd;ykvJ ... rkd;ykvJ ... zJG&mrSoJ? oJ&mrSrJ jywif;aygufrS oGef;csqJ yifv,fqDvJ vdIif;xefNrJ ajcvSrf;usJeJY uJ0ifvm ppfom;ajcaxmuf awmihfyrm &maxmifodef;oef; &Gmjzef;jzef; wyfrBuD;eJY csDvmprf;uG .../ tarh xD;wjcrf; qD;vkdYum ykodrfxD;ysuf rvkH&ufyg 0&HwmrSm tawmfvmwJhrkd; *sdK;*sdK;*sdrfh*sdrfh odrfhwJhrkd; tuscRwfNyD; a&xGufcsdK;pkdY udkat;? udkaxG;? ylwl;? ukdwdk; .../

ZGefv? 2010

tay; .... t& ..


aeEG,f
r vif;&if rdk;

tzdk;a&.....qdkNyD; Edk;wwfwJhuav; tckawmh [dk; ta0;BuD;rSm xm;cJh&NyD 'Dajcmufq,fem;eD;aewJh tzdk;u 'DajcmufESpfrjynfhao;wJh ajr;rav;udk bmawGrsm; ay;cJhygovJ .... r a[m'D EddkifiHawmfBuD;xJrSm yef;oD;temtqmawGaygwJh acwfBuD;xJrSm tay:,H xkwfydk;rIvSvSeJY t[m&rygwJh &ufvGef rkefYyJoa&pmawGMum;rSm BudrfvHk;eJY usL&SifMum;u a&0yfwJh wef;ausmif;av;rSm udkuf&ifaowwfwJh tusm;tusm;eJY jcifMum;BuD;awG ]]w0D0D}} ykvJqdyfurf; AHk;BuJav,mOfawG tkyfzGJYysHvmovdk ]]w0D0D}} ...../ r usaemfh&ifaiGYeJY AHk;cdkusif;av; wl;ay;cJhygw,f usaemfh ,yfawmifwzsyfzsyfeJY at;usif;av;xJrSm vHkNcHKygw,f usaemfay;cJhygw,f pif'&Jvm;av;eJY zdeyfvSvSav; reDuav;eJY xD;eDeDuav; 'kua&mufaewJh yk&Gufqdwfav;udk twlwlu,fcJhwmav; ay;cJhygw,f opfaphav;awGudk twlwlpdkufNyD; oD;ay; yGifhay;cJhygw,f ..../ r aeYqdk wdrfav;awG n nqdk Mu,fav;awG aeY [dk;rSm "l0H [dkYu azsmufqdyf [dkrSm aomMum orD;emrnfeJY Mu,fuav; wvHk;&SmMunfhrvm; ar;cGef;rsm;vnf; ay;cJhygw,f ..../ r awmh tOya'awG rOya'awG rw&m;vdkufawmh aemuf rBuD;ri,feJY usaemfajy;&awmh 'Duav; &vdkufwmu tzdk;udk ac:vdkYr&awmhbl; .../ r a& eifaeovdkyJ orD;vnfyif;xJrSm tzdk; eifaew,fuG,f ... uav;i,frSm bmtjypf&SdvdkYygvJ orD;vnfyif;xJrSm tzdk; eifaew,fuG,f...../ /

7
ZGefv? 2010

waeYNyD; ... waeY (odkY) udkoDv&JU ausmif;uav; ...


q q

waeYNyD; waeY toufawGBuD;vmcJh waeYNyD; waeY tkdum emum aoum toufawGom BuD;BuD;vmcJh .../ waeYNyD; waeY urmay:rSm rkefwkdif;awG ivsifawG a&BuD; a&vQHrIawG? {&mr rD;awmufrD;vQHawG rkd;acgifa&&Sm;? tiwfab; qkdufa&mufrIawG vltoufudk a>caewJh ul;pufa&m*g ydk;rTm;awG wzufowf tEkdifusihfaewJh EkdifiHa&;? pD;yGm;a&; ppfyJGBuD;awG taocHAkH;aygufuJGrIawG waeYNyD; ..waeY ../ urmBuD; wnf&SdaewJhtaMumif; vlom;awGom ajymrjyEkdifcJh&if ..... urmBuD;&JU tvStyawGtaMumif; vlom;awGom rzefwD;EkdifcJh&if ... vlom;awG rsdK;quftvdkuf &SifoefEkdifzkdYtwGuf &if;jrpf uav;i,fawGom r&SdcJh&if ... uav;i,frsm;twGuf usef;rma&;? ynma&;? vlrIb0&yfwnfa&; vGwfvyfpGm zHGUNzdK;&SifoefEkdifcGifhr&SdcJh&if .... rsuf&nfqkdwm ukPmoufp&m t&mr0ifawmh uav;i,fwa,muf&JU &,farmoHonfvnf; MunfEl;cHpm;olrJh ypnf;wckom waeYNyD; .. waeY .../ waeYNyD; ..waeY udkoDv&JU w&m;r0if pmoifausmif;uav;rSm (olwyg;EkdifiHrSmqkdawmh ..) waeYNyD; .... waeY udkoDv&JU pmoifcef;xJrSm Armjynfu rdrJh zrJh? aqGrsKd;nmwumrJh? tjypfrJhuav;awG waeYNyD; ... waeY .... ydkydk wdk;vkdY wkd;um vmaew,f ...../ /

urmykvJ

ZGefv? 2010

q&mtkd\ a0'em
q

armifarmifNidrf;at;

vJrvdk wJtkdtdk acgiftusJ&,feJY &GJUvefum x&HawGaygufygvdkY Murf;cif;0g rckdifaqG;NyDayhg csKyfn&D ae0ifcsdefrSmjzihf rD;ZmrSdef qDukefcrf;&SmwJh Z&mtkd oufjyif;dIuf yef;pkdufwJhol ..../ jrwfvGef;Muif ywf0ef;usif wJw0kdufrSmjzihf ESpfNcdKufpGm olysKd;avwJh yef;rsKd;awG jzLeDjymaygh pdrf;kd0g ta&miftaoG;pkHygbd a&Tvdyfjym awmifyHum;awGu jrjrMunfjzL ..../ tajcwrsKd; ajymif;avwJh aEGrkd;aqmif; &moDawGrSmjzihf Mum&Snfaeol rem;&SmNyDbk ,k,um apwemeJY a0'emajz ajyomovkdy aygufwl;tkd wvuf&,feJYaygh &ufqufuG,f a&oG,fum MoZmcsNyD; avhrSD;&Sm yef;pdkufenf;awGeJY EGrf;yGifha<u r&Sd&atmifv vkHYvaqmifvQif BudK;ygbd tem*wfwGuf &ifrSmyl arT;MuLum vSapzkdY ..../

MumNyDav &moDawG a<u&Gufvkdy ajroufum tcsdefawGajymif;vQifjzihf olYO,smOf a&mifpkHjzmrS yef;rmvm a0a0qmwkdY tcsdKUrSm bk&m;pif auomwGif vef;olvef; {nfhcef;rSm x,folx,f NrdKUxJ0,f oif;oloif; &GmwGif;rSm arT;olarT;eJY Nidrf;at;um tajcusygvkdY b0awG jynfhpkHykHudkv jrifawGUBuKH &Tifaysmfrdaomfvnf; olYwJtkd jyifEkdifa&;udkjzihf (yef;uav;wkdYa&) awG;rsuf&nfpkdY ..../ /

9
ZGefv? 2010

vlUavmu
pdefyef;ndK

tmumwcGif wdrfrJqif toGifrnfokdY ajymif;rnfenf; .../ awmawmifwcdk rdIif;ndKndK jrLckd;rnfokdY qkdif;rnfenf; .../ urf;yg;wavQmuf vIdif;armufarmuf avSapmuf rnfokdY ul;rnfenf; .../ &ifxJu pdwf w'dwf'dwf twdwfrnfodkY ajymif;rnfenf; .../ ta[mif;rS topf taESmif;u tjzpfawG ajymif;vSpf ppfaMum &ifawG armw,f tajymus,fwJh ...]]vlYavmu}} ...../ /

10

ZGefv? 2010

cspfp&mh t&G,f pmoifr,f


a':pdefat;

eHeufapmapm vif;a&mifjzm ta&SUbufu a&mifeDvm tdyf,mxJu vluav; xygawmhav; .../ rsufESmopfNyD; pmzwf&ef usufrSwfzkdYu tcsdefwef pmtHtNyD; ararauR; aumufnif;ESrf;axmif;av; .../ ausmif;csdefusawmh vG,ftdwfvG,f ausmif;udkoGm;awmhr,f aysmfaysmf&Tif&Tif oli,fcsif;rsm; vufwJG wl,SOfoGm; .../ ausmif;udka&mufawmh oifcef;pm pdwfygvufyg zwfMuwm a&;yg? zwfyg igwkdYtwGuf aemifwacwf&JU tm;omcsuf pmoif&mrSm bmrcuf .../

q&moifwJh oifcef;pm tNrJusufrSwfyg pmajz&mrSm tvGefoGuf tJ'g igwkdYtwGuf .../ aeYvnfausmif;qif; rkefYpm;&ef oli,fcsif;awGeJY csdef;xm;jyef BuHBuHzefzef 'dkYupm; wlwlykef;wrf;oGm; ....../ aeYvnfausmif;wuf acgif;avmif;oH a'gif'if .. a'gif'if jrnfaejyef ausmif;cef;qDudk twloGm; ar;cGef;awGudk 'dkYajzMum; .../ tm;upm;csdefodkY a&mufvkdYvm um,avhusifhwm usef;rma&;udk tav;xm; ausmif;vTwfcsdefrSm cJGcGmoGm; wmhwm ... bkdifhbkdif ..vm; .../

ZGefv? 2010

11

wGef;vSnf;
auZDvif;

avmuBuD;xJ ig&Sifoefvmwm ESpfcgvnfomom/ ightokdif;t0dkif;&JU [kdwzufrSm ighvkdvlawG b0ukHvkH jynfhpkHaew,f/ igeJY&G,fwl aumifrav;u a&Tvifyef;eJYrsm; tcsif;aq;ovm;/ igua&m . . . iga&mifpHk abmvHk;upm;uGif;vJ ra&mufcJhzl;ygbl;/ &mausmfwef &Drkum;vnf; igrydkifbl; .... qHEG,feD&J tvSuJwJh Adkvfr00&kyfvnf; ighrSmr&Sdbl; .... naeaeat; avnif;cHzdkYpD;wJh wGef;vSnf; igrodbl; .../ iga&mufzl;wm vrf;wum ighrSm&Sdwm? tzmw&m OD;xkyfwvHk; igodwmu ta[mif;pkwfawG pkyHkaewJh tarh&JU wGef;vSnf; 'DvSnf;av aexGufae0if waeukefcsif rukefcsifvnf; aeylcHvdkY &Dqdkufu,f ypnf;awGeJY igaysmf&w,f/ /

12

ZGefv? 2010

armu umwGef;

ZGefv? 2010

13

14

ZGefv? 2010

bGJU& t

a<u;x l

ZGefv? 2010

15

ESihf Gif; nfw o jy f;a' jymi a&TUa if; ;ow ma& yn


rlvwef; ausmif;tyfc 3500 usyf? pmoifckH 1500 0usyf
vrf;jyMu,f OD;at;jrifY u yJcl;? jzL; ? a0g? oeyfyif jrdKU e,frsm;&Sd aus;&Gmrsm; twGuf aEG&moD ta&;ay: aomufoHk; a& &&Sda&; tcufcJrsm; vdkufvH ulnD&if;? ausmif;tyfESHa&; t cuftcJ &Sdaeaom ausmif;om; rsm;? pmoifcHkr&Sdaom ausmif; rsm;udkvnf; wwftm;orSs olY tzGJYu aqmif&Guf ay;ae& aMumif; armur*Zif;udk&ifzGifY cJYonf/ ]]waeYu a0gjrdKUe,f awmpGef; truausmif; ausmif;om;awG twGuf pma&;pmyGJcHk cHk50 vSL 'gef;cJY&w,f/ ysOf;uwdk; tcdkif tcefY wvHk;qdk&if usyf 15000 usw,f/ awme,fwcGifvHk;qif; &JwJY ausmif;awGcsnf;yJ/ pma&; cHku tusKd;tjywf tyJhtaqG; awG/ uav;awGu t*Faw Murf;cif;ay:rSm xdkifaeMu& wm/}} ]]vkyfMuygOD; 0dkif;Muyg OD;? &GmawGrSm a&iwfwm wrsKd;? uav;awG a&SUa&;u wrsKd;}} [k ab;rS &yfMunfh raetm;ol vrf;jy Mu,fMuD;uajymygonf/ ]]ausmif ; awG u vnf ; zGifYawmYr,f? rlvwef;upmtkyf bdk; tygt0if 3500 usyf? av;wef;avmufqdk 4000 usyf avmufusr,f/ 'gayr,fh tJ'D aiGudk ray;EdkifvdkY ausmif;awGrSm tyfr,fh ausmif;om;r&Sd jzpfae w,f}} vdkY vrf;jyMu,fuajym &if; udk,fheD;pyf&m eD;pyf&m u av; tm;vHk;twGuf trsKd;om; ynma&;rdkY 0dkif;0ef;MuzdkY EdI;aqmf oGm;onf/ 20.5.2010

16

ZGefv? 2010

ausmif;tyfcrsm; owfrSwfEIef;xuf ydkay;ae&


rSm ausmif;om;wpfOD;vQif usyf 5000 cefYom ukefusjyD;? tydkaMu; aumufcHygu aiGawmif;cHonfh yrmPtvdkuf ta&;,lrnf jzpf aMumif;? ynma&; 0efBuD;Xme vufatmuf&Sd trSwf 3 tajccHynm OD;pD;Xmeu xkwfjyefxm;onf/ '*kHNrdKUe,f?trSwf 1 txufwef;ausmif;wGif ausmif;tyfESH cJhonfh rdbwOD;u]]*sme,fowif;ygawmh 0rf;omoGm;w,f/ wu,f ausmif;vnf; oGm;tyfa&m tJ'D ausmif;rSm xm;zdkYqdk&if vdkif;0if&ao; w,f? usyfESpfodef;ausmf ay;&w,f}}[k ajymonf/ vufvkyfvufpm; tajccH vlwef;pm;rsm;taejzifh ouf qdkif&m NrdKUe,f toD;oD;u tajccH ausmif;rsm;wGif tyfESHMuaomf vnf; aiGaMu; wwfEdkifolrsm;u &efukef&Sd emrnfMuD; ausmif;rsm; wGif *kPfwk*kPfjydKif om;orD;csif; rdbcsif; *kPfjydKif tyfESHMuonf/ &efukefjrKdU emrnfausmf ausmif;rsm;teuf '*Hk 1? Adkvfw axmif2? 4? 5? 6? vom 1 ponfh ausmif;rsm;wGif ausmif;pwufrnfh olrsm; taejzifh wOD;vSsif usyfwpfodef;rS av;odef;txuf ay;& aMumif; ausmif;om; rdbrsm;xHrS od&onf/ ]]udk,fxm;csifwJh ausmif;rSm xm;&zdkYtwGuf ausmif;&HyHkaiG oabmay;&wmyg/ ausmif;pxm;r,fh uav;awGeJY ausmif;ajymif; awGudk ydkawmif;aewm? ausmif;om;a[mif;om ray;&wm}} [k ausmif;om;rdbjzpfonfh OD;tHulu ajymjyonf/ 20.5.2010

tpdk;& pmoifausmif; rsm; ausmif;tyfESH&mwGif owf rSwfEIef;xm;xuf ydkrawmif;&ef tmPmydkifwdkYu nTefMum;xm; aomfvnf; tydkaiGrsm; awmif;cH aeqJ? ay;ae&qJjzpfonf/ ,ck 2010-11 ynm oifESpftwGuf &efukefjrdKU&Sd em rnfMuD; ausmif;rsm;wGif tyfESH rnf qdkygu owfrSwf EIef;rsm; xuf ydkay;&qJ jzpfaMumif; ausmif;om; rdbrsm;u ajym onf/ tpdk;& owfrSwfEIef;xm;

usKdif;wkHwuodkvfwGif &Srf;wkdif;&if;om; bmompum; Xme r&Sd


usKdif;wkHwuodkvf yg armucsKyf a'gufwmudkudkjrifhu ]usdKif;wkH'D*&D aumvdyfuaeNyD; wuodkvftjzpf2007 ckESpf Zef e0g&Dv 20 &ufaeYrSm pwif wkd;jrihf zGifhvSpfcJhygw,f/ tcef; ajcmufcef;yg ESpfxyf pmoif aqmif? wpfxyf pmoifaqmif ajcmufaqmif? uGefjyLwmokH;cef; eJY t*Fvdyfbmompum; pmoif cef; wpfcef;? pwJh taqmuf tODawGeJY zJGUpnf;xm;ygw,f/}} [k tpdk;& xkwf owif;pmrsm;wGif {NyDv 14&ufaeYuajymcJhonf/

ZGefv? 2010

17

usd K if ; wk H w u o d k v f t jzpf wkd;jrihf zGihfvSpfEkdifrIaMumifh &Srf;jynfe,f ta&SUydkif;&SdusdKif;wkH? wmcsDvdwf? rkdif;qwf? rkdif;jzwf? rkdif;ysOf;? wmhav ponfh NrdKUe,f wkdYrS wkdif;&if;om; vli,frsm; pdwfat;csrf;ompGm ynmoif Mum; Ekdifrnf[k ajymonf/ oluqufNyD; usdKif;wkH wuodkvfwGif jrefrmpm? t*F vdyfpm? yx0D? orkdif;? 'edu? "gwkaA' ponfh bmom&yfXme

12 ck&Sdonf[k qkdonf/ odkYaomf rEav; wu odkvf ZD0aA' ygarmuq&m a[mif;wOD;uawmh ]]bmom&yf Xme 12 ck&SdkHeJY wuodkvf tqifhtwef; b,fvkdvkyf rDygh rvJ? Oyrm &Srf;jynfe,frSm zGifh xm;wJh wuodkvfrSm &Srf;bmom pum;Xme&,fvkdY r&Sdbl;/ wjcm; jynfe,f wuodkvfawGrSma&m olwkdYa'otvkduf vlrsKd;eJY qkdif wJh bmompum; XmeawG? ,Of

aus;rI "avhxkH;pHawGudk xdef; odrf;xm;wm? okawoe jyKwm awG r&Sdbl;/ 'grsdK;awG r&SdbJeJY wkdif;&if;om; zHGUNzdK;a&; vkyfzkdY cufvdrfhr,f}} [k a0zefaxmuf jyonf/ a'guf w mud k u d k j rif h u awmh 2009 - 2010 ynmoif ESpftwGuf aeYwuf ausmif;om; OD;a& 574 &SdNyD; ta0;oif ausmif;om;OD;a& 1429 &Sdonf [k qkdonf/ (15.4.2010)

yavmifuav;i,f xuf0ufausmf ausmif;xGuf&


&S r f ; jynf e ,f a jrmuf ydkif;rS yavmifuav;i,f xuf 0ufausmfrSm tv,fwef;tqifh xufydkjyD; ynm oifMum;Edkifjcif; r&SdaMumif; watmif;ausmif; om;vli,frsm; tzGJYcsKyfu ajym onf/ yavmifac:watmif; vlrsKd;rsm; trsm;qHk; aexdkif&m &Srf;jynf ajrmufydkif;&Sd erfYqef? refwHk? erfYcrf; jrdKUe,f oHk;ck twGif;&Sd aus;&Gmaygif; 61 &GmrS ausmif;ol ausmif;om;? q&m q&mrrsm;ESifY rdbrsm; pkpkaygif; 175 OD;udk 2006rS 2009 ckESpf txd uGif;qif; ar;cJYaom TSYO rS ]]tvif;rJhb0}} trnf &Sd tpD&ifcHpm wpfapmifxkwfjyef cJYonf/ jrefrmEdkifiHwGif yavmif OD;a& 1 oef;ausmf &Sdonfht euf trsm;pkrSm refwHk? erfYqef? eefYcrf; ponfh NrdKUe,f rsm;wGif aexdkifMujyD;? vufzuf pdkufysKd; jcif;jzifY t"du toufarG;0rf; ausmif;jyKMuonf/ awGYqHk ar; jref;cJYol 175 OD;teuf 3 OD;om wuodkvf ynmoifMum;cJYjyD;? ausmif;xGufcJYonfh touf 14 ESpfrS 18 ESpftwGif;&Sd vli,f rsm;\ 40&mcdkifEIef;rSm bdef;pGJ aeaMumif; TSYOrS rdkifatmif udku ajymonf/ ukvor* xkwfjyef csuft& jrefrmppftpdk;&\ ESpf pOf ynma&; toHk;p&dwfrSm *sD'DyD\ 1.3 &mcdkifESIef;om &Sd onf/ 2008 ckESpf tpm;t aomufESifY aq;0g;uGyfuJa&; XmerS aps;uGuftwGif;&Sd vuf zufrsm;wGif tE&m,fjzpf ap aom "mwkqdk;aq; toHk;jyKrI rsm;udk awGY&SdjyD;aemuf 0,f,lpm; oHk;ol enf;oGm;ojzifh vufzuf aps;usjyD; 0ifaiG xdcdkuf u av;i,frsm;udk ausmif;rxm;Edkif jcif;jzpfaMumif; rdkifatmifudku ajymonf/ UNICEF tpD&ifcHpm t& jrefrmEdkifiHwGif rlvwef; tqifhwydkif;wpjzifh ausmif; xGufoGm;olrSm 55 &mcdkifESIef; txuf &Sdonf[kqdkxm;onf/ 11.5.2010

18

ZGefv? 2010

ppfajy; uav;i,frsm; ynmoif,lcGihf qkH;IH;


rsm;u trsm;pk jzpfjyD;? oHk;yHkESpfyHk cefYrSm uav;rsm; jzpfonf/ ausmif;zGifY&moD jzpfaomfvnf; rwnfjidrfaom EdkifiHa&; tajc taeaMumifh uav;rsm; ynm oifMum;a&; xdcdkuf oGm;rnfudk pdk;&drfaMumif; rdpm'g;u ajym onf/ rGefjynfopfygwD A[dk XmecsKyf 0ef;usifa'o aus;&Gm rsm;jzpfonfh yeef;Akef? a*smfcjyK? *eD? 0,fZif? csJwdkuf? zvrf; aus;&Gmrsm;onf {NyFDv 22&uf aeYrS ,aeYtxd e,fpyf cavmh [eD 'kuonfpcef;odkY wzGJzGJ wdrf;a&Smif a&muf&SdvmqJ jzpf onf/ Source: Kaowao News

xd k i f ; jref r me,f p yf & S d cavmh[eD 'kuonf pcef;odkY wdrf;a&Smifvmonfh rGefjynfopf ygwD A[dkXmecsKyf 0ef;usifa'o rS ppfajy;rGef 'kuonf 600 eD;yg;xJwGif ausmif;aet&G,f uav;rsm; ynmqufvuf oif

Mum;&rnfh tcGifYta&;rsm; qHk; IH;Edkifonf[k rGeftrsKd;om; y nma&; wm0efcH rdpm'g;u ajym cJhonf/ e,fpyfodkY xGufajy; wdrf;a&Smifvmaom 'kuonf rsm;wGif uav;ESifY trsKd;orD;

xdkif;EkdifiH? rJaqmufNrdKUrS aEG&moD uav;yef;csDjyyJG


Summer Children Art Exhibation [k trnfay;

xm;onfh uav;yef;csDjyyGJudk rJ aqmufjrdKU uuf&SdrD;,m; (Casamia) pm;aomufqdkifrSm arv 2 &ufaeYrS 21&uftxd usif;y jyKvkyfcJhonf/ yef;csDjyyGJwGif t qifhjrifh yef;csDum;rsm;udk Oil Pastel jzifh a&;qGJxm;jyD; tajc cH yef;csDum;rsm;tm; a&mifpHk cJwHjzifh a&;qGJxm;Muonf/ t

ZGefv? 2010

19

qifhjrifh yef;csDum;rsm;udk avvH wifpepfjzifY a&mif;cscJhMuonf/ uav;yef;csD tjrifYqHk; avvHaps;rSm xdkif;bwfaiG 700 jzpfjyD;? tedrfhqHk;aps;rSm bwfaiG 140 jzpfonf/ tqifhjrifYum; 33 um;pvHk;0,f,l tm;ay;cJhMu onf[k jyyGJwm0efcH wpfOD;jzpfol yef;csDq&m udkPfpdk;u ajym

onf/ tajccH yef;csDum;rsm; udk wum;vQif bwfaiG 50 jzifY a&mif;csjyD;? &&Sdaom aiGrsm;udk yef;csD a&;qGJonfh uav;rsm;odkY wdkufdkufay;cJYonf/ yg0if a&;qGJcJhMuaom uav;rsm;rSm xdkif;jrefrme,fpyf qmol;avausmif;wGif {jyDv 19 &ufaeYrS 30 &ufaeYtxd

jyKvkyfcJYaom aEG&moDuav; yef;csDoifwef; ausmif;qif; ausmif;ol ausmif;om;rsm; jzpf Muonf/ oifwef;qif; uav; rsm;rSm e,fpyf 14 ausmif;rS u av;rSmjzpfjyD; yef;csDoifwef; qif;ol pkpkaygif; 103 a,muf jzpfonf/ (2.5.2010)

jrefrma&TUajymif; q&m? q&mrrsm; twGuf RWCT oifwef;ay;jcif;


jrefrma&TUajymif;q&mrsm;tzJGU (BMTA) ESihf Thinking Classroom Foundation (Chiang Mai) wkdYrS yl;wJGNyD; e,fpyfa&TUajymif;a'o&Sd q&mq&mrrsm;twGuf ]]a0zefydkif;jcm; pOf;pm;&ef pma&;jcif;ESihf pmzwfjcif;oifwef;}} Reading and Writing for Critical Thinking Training (RWCT) udk Teacher Training for Burmese Teacher Program - TTBT \ 'gkdufwm a'gufwmodef;vGifrS OD;aqmif 2010 ckESpf? arv 10 &ufaeYrS 20 &ufaeYtxd rJaqmufNrdKU? CDC txufwef;ausmif;wGif usif;y jyKvkyfcJhonf/ oifwef;odkY rJaqmufa'o&Sd rlvwef;? tv,fwef;? txufwef;ESihf txufwef;vGefausmif; toD;oD;rS q&mq&mr pkpkaygif; 40 ausmf wufa&mufcJhonf/ RWCT oifwef;udk 2002 ckESpfrS pwifydkYcscJhNyD; ,ckcsdeftxd oifwef;wufa&mufNyD; q&m? q&mr pkpkaygif; 600 eD;yg; &SdNyDjzpfonf/ oifwef;onf pmoifcef;twGif; ausmif;om;rsm; wuf<upGmyg0ifrIESihf a0zefydkif;jcm;pOf; pm;wwfonfh tavhtusihfrsm; &&Sdap rnfh oifMum;enf;pepfrsm;udk vufawGU okyfjyonfh oifwef;jzpfonf/ ausmif;om;A[kdjyK ynma&; pepfESihf pOfqufrjywf tuJcwftwef; wifay;a&;pepf CAP System tokH; jyKaom ausmif;rsm;twGuf RWCT enf;pepfonf taxmuftuljyKonf[k oifwef; wufa&mufcJhaom q&m? q&mrrsm;u ajymMuonf/ 21.5.2010

20

ZGefv? 2010

CDC txufwef;ausmif; 2010 ausmif;zGifhyJGESihf

ynm&nfcRefqkay;yJG usif;y
Muonfh ynma&;aumfrwDrsm;? BMWECESihfausmif;q&mrsm; tpnf;tHk;BMTA? EdkifiHwum tzGJYtpnf;rsm;udk txl; aus;Zl; wif&SdygaMumif;? a&TUajymif; jref rma'otwGif;&Sd tvkyform; rsm;\ &ifaoG;i,frsm; ynm a&;udk vkyfaqmif&mrSm pdefac: csufrsm;pGm yg&SdaMumif;? e,f pyfa'orsm;\ vkHNcKHa&;ESihf pD;yGm;a&; wnfNidrfrIudk rzefwD; ay;Ekdifao;o uav;tm;vkH; ynma&;udk vufvSrf; rrDEkdif ao;aMumif;? txufwef;vGef ausmif;om;rsm;\ a&SUqufynm a&;ESihf tvkyftudkifwkdY twGuf vkyfp&mrsm; &Sdaeao;aMumif; avmavmq,f ausmif; 61 ausmif;wGif uav;i,f wpf aomif; ESpfaxmifausmf wuf a&mufvsuf &SdaeygaMumif;? y nma&;rSm rwluGJjym; jcm;em; aom ,Ofaus;rI "avhxkH;pHrsm;? pdwf'Pf&mrsm;twGufvnf; uk pm;ay;zkdY vkdtyfaeaMumif;ESihf Nidrf;csrf;a&;ESihf y#dyu ajz&Sif; &mrSm ynma&;onf tc&mjzpf aMumif;}} wkdYudk xnfhoGif; ajym Mum;cJhonf/ qufvufNyD; ausmif; tkyf q&mBuD;ref;a&TESif;rS trSm pum; ajymMum;&mwGif ]]NyD;cJh

Nidrf;csrf;a&;ESihf y#dyu ajz&Sif;&mwGif ynma&;onf tc&mjzpf


rJaqmufNrdKU? a&TUajymif; jrefrm txufwef;ausmif;BuD; CDC wpfausmif;jzpfaom ausmif; ynm&nfcRefqkay;yJG ESihf2010 -2011 ynmoifESpf ausmif;zGihfyJG tcrf;tem;udk CDC ausmif; crf;raqmif usif;ycJhonf/ tcrf;tem;odkY CDC ausmif;ynma&;aumfrwD OuXa'gufwmpifoD,marmif ES i h f y nma&;aumf r wD 0 if r sm;? r,fawmf&GmolBuD;ESihf xkdif;tm Pmydkifrsm;? BMWEC rSwm0ef &Sdolrsm;? ausmif;tkyfBuD; ref;a&T ESif;ESihf ausmif;q&mq&mrrsm;? rdbrsm;?ausmif;olausmif;om; rsm; wufa&mufcJhygonf/ a'gufwm pifoD,m armifrS tzGifhtrSmpum; ajym Mum;&mwGif ]]a&TUajymif; jrefrm a'orsm;&Sd ausmif;rsm;ESihf u av;i,frsm;twGuf tultnD rsm;udk pOfqufrjywf yHhydk;ay;

onfh pmoifESpfudk okH;oyf&rnf qkdvQif atmifjrifrIrsm; &SdcJhaomf vnf; tcuftcJrsm; &SdaeqJ jzpf aMumif;? CDC ausmif; 2009 2010 ynm oifESpfwGif 0efxrf; 105 OD;ESihf ausmif;om;OD;a& 1150 OD;wdkY &SdcJhygaMumif;? ,ck ESpftwGuf ausmif;om;opfvufcH &mrSm ae&mtcuftcJ&Sdojzihf pD ppf a&G;cs,f&ef rlcsrSwfxm;& aMumif;? CDC ausmif;ynma&; aumfrwD tpnf;ta0;rsm;udk ykH rSefjyKvkyf EkdifcJhaomfvnf; rdb q&mtoif; tpnf;ta0;rsm;udk ykHrSef rvkyfEkdifao;aMumif;? abmf 'gaqmifae ausmif;om; 500 ausmf twGufvnf; pDpOf xm;yg aMumif;}} ajymMum;cJhonf/ tcrf;tem;wGif 20092010 ynmoifESpftwGif; bm om&yftvkduf ynm&nfxl;cRefqk &&Sdol ausmif;ol ausmif;om; 120 OD;tm;ay;tyfcsD;jrihfcJhonf/ uav;tcG i f h t a&;ES i h f ynma&; tcGihfta&;udk umuG,f apmihfa&Smuf&ef OD;pm;ay;&ojzihf 2010-2011 ynmoifESpfwGif a&TYajymif;a'o ausmif;wdkif;vdkvdk wGif e,fpyf a'orsm;rS ausmif; om; OD;a& vGefpGm wdk;yGm; vmae onf/ (26.5.2010)

ZGefv? 2010

21

armu aqmif;yg;
21 &mpkwGif tpdrf;a&mif [laom a0g[m&onf ta&mif oufoufrQ ruawmYbJ? urm\ aoa&; &Sifa&;udpjzpf vmaeonf/ urm ysufoGm;vQif? vlom;rsdK;EG,f uG,faysmufoGm;rnf/ urm&SifaerS vlom; rsdK;EG,f qufvuf touf&SifcGihf &&SdMurnf/

tpdrf;a&mif oifkd;nTef;wrf;
ormorwf
urm qufvuf &SifoefcGihfudk urmokH; t*Fvdyf a0g[m&t& Sustainable Development [k ac:onf/ zHGUNzdK;rItwGuf 0dZme,f y,frSma&m odyH e,fy,frSmyg wDxGifrIrsm; rvkyf rjzpfvkyf&rnf/ vkdtyfonf/ odkYaomf urmhtem *wf toufquf &Sifoefa&;twGufyg xnhfoGif; pOf;pm; wm0ef,l&rnf[k bmomjyef&rnf xif onf/ jrefrmrsm; em;,OfNyD;aom pum;ESihf ajym&ygu ]aemuf rsKd;qufrsm;twGuf a&&Snf pOf;pm;jcif;} qkdu oifhavsmfoGm;rnf/ zGHjzdK;rI vnf;vkyf? obm0ywf0ef;usifvnf; tpOfwpdkuf xdef;/ ynma&; e,fy,fwGifvnf; 21 &mpkwGif oifkd;nTef;wrf; ta[mif;rsm;udk tpdrf;a&mif oifkd;nTef;wrf;rsm;jzihf ajymif;vJ usihfokH;zdkYvkdtyf vmaeNyD/ om"u nTef;udef;rsm;jzihf &Sif;jyu ydkrkd vG,ful ydkrkd xifomjrifom&Sdvmrnf/ atmufyg nTef;udef;rsm;udk okH;jyD; azmfjyvdkygonf/ wESpfwESpfwGif ta&SUawmiftm&S EkdifiH wck (jrefrmjynfr[kwf) rS ausmif;om;aygif; 40000 cefY tqihfjrihf ynmtwGuf taemuf EkdifiHjcm; wkdif;jynfrsm;okdY ynmoGm;oifMuonf/ ausmif;om;rsm;udk tkyfpkESpfpk cJGMunfhEdkifonf/ rdbu ydkufqHcsrf;omvdkY ausmif;xm;ay;onfh om;orD;rsm;u trsm;pkjzpfonf/ olwkdYu udk,f ydkifydkufqH (rdbydkufqH) jzihf wuodkvf wufMu onf/ olwkdY,laom bmom&yfrsm;rSm pD;yGm;a&; vkyfief;jzihf qufEG,faeonfh vkyfief;rsm;csnf; jzpfaeMuonf/ ta&mif;t0,f bmom&yf? EkdifiHwum pD;yGm;a&;? b@ma&;ESifh &if;ESD;jrKyfESHrI bmom&yf? ukrPD wnfaxmifrI bmom&yf? pD;yGm;a&;wGif okH;rnfh vlUt&if;tjrpf bmom&yf ponfwdkYjzpf onf/ wjcm; ausmif;om;trsdK;tpm;rSm tpdk;&rS vTwfaom ynmawmfoifrsm; jzpfonf/ trsdK; tpm;u vlenf;pk jzpfonf/ olwkdY oif,laom wuodkvf bmom&yfrsm;rSm odyH? ynma&;? vlrI tusKd;jyKbmom&yfrsm; (Oyrm- vlxkusef;rm a&;) ponfwkdY jzpfMuonf/ aiGaMu;ESihftmPmu wzuf? ynmESihf arwmu wzuf/ tm;NydKifyJGBuD; oabmrsKd; jzpfaeonf[k qkd&rvm;yif/ vlcsrf;om om;orD;rsm;u tqrwef

22

ZGefv? 2010

rsm;jym;? tpdk;& ynmawmfoif vlvwfwef;pm; om;orD;rsm;u tqrwef enf;yg;oGm;onf/ 'gaMumifhyif vkyfief;cGif aps;uGufwGif csdefcGifvQm onf pD;yGm;a&;? ukefoG,fa&;bufodkYwzufapmif; eif; tompD; &oGm;onf/ vlrIa&; tusKd;jyK vkyf ief;rsm;ESihf v,f,mpdkufysdK;a&; vkyfief;rsm;twGuf vltiftm; tqrwef enf;yg; rvkHravmuf jzpfoGm;onf/ wkdif;jynf\ a&&Snfpm;eyf&dumESihf tem*wf tajccH taqmuftODrsm;twGuf ra& r&m pdk;&drfp&m jzpfvmonf/ jyemonf csufjcif;vufiif; tajz awmif;qdkaeonfh jy em jzpfonf/

odonf/ okdYaomf olwdkYom;orD;rsm;aemifa&; twGuf paw; rcHvkdMu/ odkYjzihf ,cifykHpHa[mif; twkdif; pD;yGm;a&;? bmom&yfrsm;udkom wkduf wGef; oif,laponf/ ywf0ef;usif xdef;odrf;a&;? urmtouf&Snfa&;udk ausmcdkif;vkdufMu onf/ urmu OD;wnf wkdufwGef;aeonfu wpfrsdK;jzpfonf/ urmtouf&Sif wnfwHha&;onf t&m&m\a&SUrSOD;aqmifvrf;jy jzpf&rnf/ BudKufonfjzpfap? rBudKufonfjzpfap urm\ a&&Snf touf&Sif wnfwHha&;ESihf vl om;rsdK;EG,f rjyKef;wD; raysmufuG,f oGm;a&;rSm

]]urm\ a&&Snf touf&SnfwnfwHha&;ESihf vlom;rsdK;EG,f rjyKef;wD;? raysmufuG,foGm;a&;rSm ywf0ef;usif xdef;odrf;a&; xGufayguf wpfckwnf;rS wpfckwnf;om usefawmhonf ...}}
'DvdkESifY 2007 ckESpfodkY a&mufvmonf/ pD;yGm;a&; tvGeftuRH e,fcsJUvmrIESihfurmh ywf0ef;usif? urmhtouf&Sif wnfwHha&;wdkY xdyfwkduf&ifqkdif awGUvmonf/ EkdifiHwum t qihf? a'otqihfwkdYwGif tylwjyif; aqG;aEG;&aom t"du taMumif;t&m jzpfvmonf/ tusdK;&v'f tjzpf vl\ vkdtyfcsufESihf urm wnfwHha&;wkYd ndEdIif; aexkdifMu&rnf[k qkH;jzwfcsufMuonf/ odkYaomf zHGUNzdK;qJ EkdifiHrsm;onf tzk txpfwpfckESihf &ifqkdif Mu&onf/ zHGUNzdK;qJ t qihfom &Sdao;aomaMumihf pD;yGm;a&; ukefoG,f a&;zufokdY ydkrdk tmkHpkduf&onfh taetxm;rS kef;rxGuf EdkifMuao;/ rdbrsm;u urmBuD; touf&Sif usef;rma&;twGuf ywf0ef;usifxdef; odrf; apmifha&Smufa&;twGuf wm0ef,l&rnfukd ywf0ef;usif xdef;odrf;a&; xGufayguf wpfck wnf;rS wpfckwnf;om usefawmhonf[l\/ rdb rsm; (vlcsrf;om rdbrsm;) ESihf urmhynm&SifwkdY oabmxm; rnfrQ uGmjcm; oGm;ygoenf;/ rdbrsm; bufrS jyif&awmhrnf/ acwf\ awmif;qkdcsufjzpf onf/ urmhpD;yGm;a&; OD;aqmif vkyfief;&Sifrsm; u 2050 twGuf pD;yGm;a&; vkyfief;pOf opfrsm;ESihf tjrifopf Vision 2050 A New Agenda For Business qdkaom yef;wkdifwck csrSwfvdkufonf/ aemif tESpf 40 tMumwGif urmBuD; rnfodkY &Sdaeoifhonfukd urmh OD;aqmif vkyfief;&SifBuD;rsm;u 18 vMum aqG;aEG; csrSwf vkdufaom yef;wkdifjzpfonf/ olwkdYtqkdu odkY jzpfonf/ urmhvlOD;a&onf 9 bDvD,H jzpfvm

ZGefv? 2010

23

rnf/ (wpfbDvD,Honf oef; wpfaxmif ta& twGufjzpfonf) xkd 9 bDvD,Honf tpm tm[m & zlvkHae&rnf/ aomufa&okH;a& oefY&Sif;pifMu,f ae&rnf/ vlwkdif; trkd;tumatmuf aeEkdif& rnf/ c&D;oGm;vma&; vkHNcKH acsmarGYap&rnf/ ynma&;ESihf usef;rma&; pHcsdefrD aumif;rGef tmrcHcsuf&Sdap&rnf/ uwdrsm; tm;vkH;? pMu0VmESihf ,SOfu tifrwef ao;i,f? tifrwef csdeJY onfhwkdif &EkdiforQaom vlt&if;tjrpf? obm0 o,HZmwrsm;jzifh okH;pJG&if; jyefvnf jznhfwif;&if; jzihf auseyfatmif jznfhqD; ay;Ekdifvdrfhrnf[k qkH;jzwfcJhMuonf/ tem*wfykHum; yDjyifjzpf ajrmufvmap&eftwGuf vlwkdif;yg0if vkyfaqmif

rS &vmEkdifrnf/ pdwfykHpHtopf (New mindset) vkyfief; uRrf;usifrItopf? aeYpOf tavh tx topfESihf pkaygif; tm;xkwfaom tavht usihfopfrsm;jzihf tpm;xkd;&rnf/ urmhpD;yGm;a&; OD;aqmif&Sifrsm;uawmh urmhtem*wf touf&Sifaea&;twGuf ,if;t jrifopf? tvkyfopfrsm;udk csjyaeMuNyD/ uJ ... uRefawmfwdkY zHGUNzdK;qJ EkdifiHrsm;u bmvkyfMurnfenf;/ rdbrsm;ESihf aemifwpfacwf vli,frsm;u tjrifudk em;vnf oabmayguf pGm rQa0 cHpm;NyD; oifkd;Tef;wrf; topfrsm;jzihf (uRefawmfu tpdrf;a&mifoifkd;nTef;wrf;[k ac: xm;onf/) a&SUc&D;udk qufavQmufMu&rnf/ vmrnfh q,fpkESpfwGif vkyfief;aps;uGuf onf urmtouf&Sifa&;udk taxmuftuljyK aom zHGUNzdK;wkd;wufrI (Sustainable Development) jzpfap&rnf/ oD;jcm;e,fy,fwckxJ uGuf jzpfjcif;r[kwfyJ? av;zufav;wefbufpkH (Holistic) zHGUNzdK;wkd;wufrI jzpf&rnf/ tajccH pm;0wfaea&;? pD;yGm;a&;? EkdifiHa&;? ynma&;? ywf0ef;usifESihf a*[pepfrsm; tm;vkH;twGuf NcKHikHrdap&rnf/ ukefoG,fa&;? pdkufysdK;a&;? pD;yGm; a&;? ynma&;? usef;rma&;? tEkynm? 'DZkdif;? odyH? tif*sifeD,m ponfh ponfh e,fy,frsm;wGif tpdrf;a&mif oifkd;nTef;wrf;opfudk pwif awGU jrifae&NyD/ uRefawmfwkdY wwyfwtm; yg0if jznfh qD; aemif rsdK;qufopfrsm;twGuf touf&Snf Mum aeEkdifaom urmopfwpfckudk vufaqmif ay;cJhMuygpkdY/

ormorwf (8?4?2010)

24

ZGefv? 2010

udk,fawGU bkef;awmfBuD; oif ynma&;


t&SifZ0e ("rmp&d,)
ynma&;pepfwck[m vufcHusifhokH;wJh vlYtzGJYtpnf;udk ykHazmfay;w,fqdkwm taxGtxl; ajymp&mvdkr,f rxifygbl;/ jrefrmawGoif,lcJYwJh ynma&;[mvJ jrefrmvlrIb0ESihf vlYtzGJYtpnf;xJ pl;epf0if&mufaewJh "avhpdkuf? trltusifhawG tjzpf tJ'Dynma&; pepfuykHazmfay;cJYwmawGyg/ tJ'Dawmh tJ'Djrefrmhynma&;pepfawGudk b,folawGu tokH;cscJYMuwmvJ/ 'DtaMumif;t &mawGudk pma&;ol em;vnforSs MudK;pm;wifjy oGm;rSmyg/ jrefrmynma&;tp[m tcrJhynma&;yg/ jrefrmvlYtzGJYpnf;udk ykHazmfay;wJh 'Dynma&;udk oHCmawmfawGuae OD;aqmif wm0ef,lcJhMuwm yg/ jrefrmynma&;taMumif;ajym&if bkef;awmfMuD; ynma&;u rygrjzpf xnfhudk ajymMu&rSmyg/ 'Du aeYtxdvnf; MoZmvTrf;rdk;qJygyJ/ 'gaMumifh jref rmhvlYtzGJYtpnf;tay: trsm;MuD; vTrf;rdk;cJh? vTrf; rdk;qJ jzpfaewJY bkef;awmfBuD; ynma&;pepf t aMumif; tm;omcsuf? tm;enf;csuf? jyKjyifp&m awG wifjy oGm;csifygw,f/ t&ifqHk; pma&;olwdkY i,fpOf waeYwm oiftH&ykHawG oif,lcJh&ykHawGudk OD;pGmwifjyr,f/ aemufbmawG oif&w,f? 'gawGudk vlrI b0 xJtxd b,fvdk o,faqmifoGm;Muw,fqdkwma&; ygr,f/ 'DuaeYtxd awm&GmtcsKdUrSm awGYEdkifyg ao;w,f/ pma&;olwdkY i,fpOfuqdk aus;&Gm&JU ausmif;aet&G,f wpf0ufausmfausmf[m tck ajymr,fhykHpHeJY oif,lcJh&wmyg/ 'Dxuf a&S;uswJY tcguqdk &GmvkH;uRwf 'DykHpHeJY oif,l cJhMu&wmygyJ/ jrdKU tkyf? olMuD;? pma&;pmcsDuae atmufqkH;&GmxJu vlawGtxd 'DvdkykHpHeJY ynm&Sm MuD;jyif;cJYMu&wm/ touft&G,ftm;jzifh ig;ESpfajcmufESpfu pwifcJhwJh ynma&;b0[m wq,fhajcmuf wq,fhcGef &SifvdifjyefwJh t&G,ftxd? rdef;cav; awGqdk&if tysdKabmf0ifp q,hfav; q,fhig; txd tckajymr,fhykHpHeJY ynm&Sm cJY&wmyg/ omoemh abmif qufvuf &yfwnfoGm;Mur,fh olawG uawmh 'Dxuf tqifhjrifhwJY pmayawGudk jrdKU MuD;awGu ausmif;awGtxd a&TUajymif; ynmoif,l Muygw,f/ bkef;awmfMuD;ausmif;udk pwifausmif; tyfykHuawmh ausmif;aeawmhr,fh ausmif;om;udk rdbujzpfap? &GmxJu vlMuD;olr wpfOD;OD;ujzpfap bkef;awmfMuD;xH vufzufyGJ 'grSr[kwf uGrf;? uGrf;oD;? aq;yGJ tenf;i,frQESifh vma&muf tyf ESHavh &Sdygw,f/ bmpm&if;pmtkyfrS r&Sdygbl;/ bkef;awmfMuD;u b,fvkd vufcHpmtkyfESifhrQ vuf cHxm; vdkufwm r[kwfygbl;/ ]]at;at;.. xm; cJh}} 'gyJ bkef;awmfMuD;u ajymvdkufwmyg/ ausmif; om;pm&if; vufcH rSwfykHwifuawmh wpfOD;eJY wpf OD; pmpjyD; roifMum;cif yxrOD;qkH; oif&wm uawmh &Sdcdk;OD;csenf;ygyJ/ 'gu ta&; MuD;ygw,f/ Ak'bmom wpfa,muftwGuf pepfuswJh &Sdcdk; OD;csenf;[m r&Sdrjzpf vdktyfygw,f/ ykHpHuswJh &Sdcdk;OD;csenf; rwwfxm;oludk uJh&JU jypfwifwwf Muygw,f/ olYudkygrubJ b,fausmif; xGufvJ? b,folYwynfhvJ pwJh ar;cGef;awG vmwwfwmrdkY bkef;MuD;[m &Sdcdk; OD;csenf;udk pwif oifMum;ay; ygw,f/

ZGefv? 2010

25

pma&;ol Mum;zl;wJY tar&duefwuodkvf awGrSm wufaewJY ausmif;om;tcsKdU trSm;t,Gif; jzpfvmjyDqdk olb,fjynfe,fu b,f State ausmif;xGufvJqdkwJY aemufaMumif;vdkuf jzpf&yfrsKd; awGeJY cyfqifqifvdkY qdk&rvm;yJ/ ,ckacwf Ak'bmom,Ofaus;rIoifwef; awGrSm oifMum;wJh vuFm&Sdygw,f/ tJ'guawmh]]ajc? vuf? ezl;? wawmif? 'l; ig;OD;nD Gwfap}} qdkwJY vuFmav;yg/ 'DvuFmtjyif aemufxyf vuFmav;wck &Sdygao;w,f/ tJ'DvuFmav;udk &GwfqdkjyD; vuFm yg pmom;twdkfif; jyKvkyfvdkufvQifyJ t*Fg&yf awGeJY nDnGwfwJY &Sdcdk;enf;udk jzpfapygw,f/

]]tckvkd pmtkyfawG ray:ao;cifu oifykef;rSm usuf&rnfh pmudk bkef;BuD;u a&;ay;ygw,f? pmusufwJh tcgrSm wkyf0yfNyD; wawmifu Murf;jyifudk axmufNyD; taetxm;eJY pmtH &ygw,f ...}}
]]vufaxmif'l;cs? wawmifcs? ezl;csum OD;csyg/}} 'DvuFmav;udk &GwfqdkjyD; aqmihfaMumifh xdkif taexm;uae pwifygw,f/ vufudk axmufvdkuf&ygw,f/ vufudka&SUudk wdk;vdkufjyD; waxmifudk Murf;jyifudk xdonftxd aemufwqifh vkyf&ygw,f/ 'l;ESpfzufaum wawmif ESpfzufaum Murf;jyif xdoGm;jyD;wJYaemuf? ezl;udk Murf;jyifESifh xd&ygw,f/ 'gqdk xdjcif;ig;yg;ESifh jynfhpkHwJY &Sdcdk;enf;udk jyKvkyfjyD; jzpfapygw,f/ &Sdcdk;OD;csjcif;udk b,ftcsdefawGrSm vkyfMu ovJqdk&if bkef;awmfMuD;ausmif;udk a&mufvmwJY Ak'bmom0if wpfa,muf[m ausmif;udk pwif a&mufwmeJY yxrOD;qkH; vkyf&wJh tvkyfu uef awmh OD;cs&Sdcdk;wJY tvkyfygyJ/ bk&m;udk &Sdcdk;r,f/ aemuf ausmif;rSm&SdwJY bkef;MuD;udk &Sdcdk;&ygr,f/ jyD;awmh &yfxJ&GmxJu rdbq&morm; oufMuD;

0gMuD;awG tm;vkH;uvnf; OD;csjcif;awG vkyfMu &ygw,f/ 'gaMumiffhyJ ausmif;om;opfudk bkef;MuD; poifwm[m OD;csenf;u pygw,f/ ausmif;wuf acgif;avmif;xdk;jyD; wef;pD aqmifhaMumifhxdkif vuftkyfcsDvdkY bk&m;&Sdcdk;jcif;udk pwifygw,f/ ausmif;&JUpDeD,m ausmif;om;MuD;wpf a,mufu a&SUuae wdkifay;ygw,f/ tm;vkH;wnD wnGwfwnf; vdkufqdk&ygw,f/ trsm;tm;jzifYawmh teaEmteE ig;yg;udk &nfnTef;xm;wJh bk&m;&Sdcdk; udk wdkifay;wmyg/ teEig;yg;udk wefzdk;xm;&r,f qdkwm vlrSef; odwwfp t&G,fxJu jrefrmawG em;xJ toifha&muf pGJjrJaewJY Mo0g' wpfckygyJ/ bk&m;&Sdcdk;jyD;wmeJY pmtH pmusufjcif;udk pwif&ygw,f/ twef;wlqdkwm r&Sdygbl;/ vlig; q,f&SdvQif pm ig;q,fygyJ/ wpfa,mufwpfrsKd;pDyg/ tckvdk pmtkyfawG ray:ao;cifu oifykef;rSm usuf&rnfh pmudk bkef;MuD;u a&;ay;ygw,f/ pm usufwJh tcgrSm wkyf0yfjyD; waxmifu Murf;jyifudk axmufjyD; taetxm;eJY pmtH&ygw,f/ twef; wlqdkvdkY uMuD; cauG; Asnf;tu&m okH;q,fhokH; vkH;udk oifMuwJh a&mufp ausmif;om;opfav; awGvdkY ajymvdkY&r,f xifw,f/ olwdkYvJ tjrJ twef;wlawmh r[kwfMubl;/ aeYpOf bkef;MuD;u ausmif;om;opfawGudk ppfw,f/ Asnf; tm;vkH;udk tvGwf&ol tvGwf a&; jyEdkifoludk a&G;xkwfjyD; a&SUudk wufay;w,f/ 'DaeY wpfa,mufu pmawG &aejyDqdkjyD; &aeoludk aemufwqifh wufay;vdkufwmygyJ/ ckepfem&Duae udk;em&D txd pmtHcsdef wpfcsdef/ udk;em&Du q,fem&D txdudkawmh ocsFm wGufcsdef/ ausmif;om;opfawGuawmh wpfESpfokH; av;udk wpfq,f ESpfq,fuae wpf&mwpfaxmif ponftxd wdkifay;wJYtwdkif; vdkufqdk&w,f/ *Pef;ocsFm oifcsdefrSmawmh twef;udk av;ig;rsdK; cGJxm; wwfygw,f/ ckeajymovdk *Pef;awGudk wdkifay;wJY ausmif;a&mufcgp ausmif;om;opfawGu wpfzGJY? taygif; tEIwf tajrmuf tpm;udk cGJxm;jyD; wpf

26

ZGefv? 2010

tkyfpkpD uav;ig;zGJY? taygif; tEIwf tajrmuf tpm;udk uRrf;usifjyD; olawGudkawmh opfwef wGuf? {uwGuf? pyg;wGuf pwJY wu,f tokH;0ifwJY wGuf enf;awGudk oifay;wmu wpfzGJY? 'Dvdk tzGJU wpfzGJYpDudk ]]abm}} vdkY ac:wJh ausmufoifykef;MuD; wpfckrSm bkef;MuD;u ykpmawG a&;xm;ay;w,f/ ausmif;om;awGu oifykef;awGeJY wGufMu&w,f/ wGufenf;awGuawmh tpOftquf okH; vmcJhwJh enf;awG/ tEIwftwGufqdk vuFmoD;oefY usuf&w,f/ wpfrEIwfavmuf udk;vm? ESpfrEIwf avmuf &SpfvmpwJY vuFmudk usufxm;&w,f/ tajrmufwdkY tpm;wdkYtwGufu]]aem {u aem}} ac:wJY ygVdwydkif; tvDudk usuf&w,f/ igwdkYu awmh ]]aemausw,f}} qdkwJY pum;ykH tokH;tEIH;[m 'Du vmwmav/ *Pef;wGufcsdefudk udk;em&Duae q,fem&D twGif; vkyfMuw,f/ 'gjyD;oGm;awmh bkef;MuD;awG qGrf;pm;csdef eD;jyD/ qGrf;pm;aMu;pnf xdk;vdkufw,f qdk&ifyJ ausmif;om;awG[m wef;pDjyD; xdkifvdkY bk&m; qGrf;awmfuyf? yef;a&csrf;? qDrD;uyfawGudk qdkvdkY bk&m; &Sdcdk;Muw,f/ bkef;awmfMuD;awG qGrf;pm;jyD;rS ausmif; om;awG aeYv,fpm pm;Mu&w,f/ aeY&JUw0uf ukefoGm;ygjyD/ vkyfief;awGu &SdaeqJyJ/ aeYv,f tcsdefuawmh pma&;csdef pmoifwJh bkefawmfMuD;[m ausmif;om;&Sd&if tJ'D&SdorQ ausmif;om;awG&JU oifykef;awGrSm pma&; ay;&w,f/ bkef;MuD; vufa&; wlEdkiforQwlatmif vdkufa&; &w,f/ ausmif;&JU &SdorQ ausmif;om;awG[m rdrdwdkY oif ykef;awGrSm pmvnf;a&; a&;xm;wJh pmudkvnf; tvGwf&atmif usuf&w,f/ pmawGuawmh wpfOD;ESifh wpfOD; rwlbl;/ a&mufp ausmif;om; opfawGuawmh 0vkH; a&;&w,f/ oifykef;MuD;oifp ausmif;om;twGufu ol zwfEdkifavmufwJh vl emrnfav;awG/ olYxufjrifhoGm;wJh ol udkawmh xG#facgifoHaygufwdkY &Sifr[moDv0Ho qkH;rpmwdkY? &Sifr[m&|om& qkH;rpmwdkY? &uf&mZma&G;enf; jy'g; a&G;enf;? vlrIb0xJ aeYpOf okH;&rnfh

udpawGudk b,fvdk vkyf&r,fqdkwmawG/ 'gawGudk usufrSwf&w,f/ od*Fg avm0g'qkH;rpmvdk rdb 0wf? om;orD;0wf? q&m0wf? wynfh0wf tvkyform;0wf? tvkyf&Sif0wf pkHatmifygw,f/ ygvDrefacwfu jynfolYeDwd qdkwmawG[m a&S;acwf bkef;awmfMuD;ausmif;awGrSm oif&wm awGu xkwf,l rSDjirf;wm rsm;w,f/ aeYvnf pma&;pmusufcsdefjyD;wJY tcgrSm awmh aqmhupm;csdef ay;w,f/ naerSmawmh waeYwm&JU aemufqkH;tcsdefudk pmtHoHawGeJY jyefvnf zGifhvSpfygw,f/ 'DtcsdefrSm pmtHoHawG u ydkjyD;awmh nHaewwfygw,f/ bmjzpfvdkYvJqdk awmh waeYvkH; usufxm;wJh pmawGudk bkef; awmfMuD;xH jyefjy&awmhrSmrdkYyg/ pmr&&if qkay; 'Pfay;pepfu &Sdaew,fav/ 'Pfu oJ'Pf a&'Pf qdkwm&Sdovdk? Mudrf'Pfuvnf; &Sdao; w,f/ 'Dawmh pmudk r& &atmifusuf&w,f/ qkay;wmuawmh MuD;MuD; rm;rm; r[kwfygbl;/ pmawmfwJh ausmif;om;? vdrmwJh ausmif;om;udk bkef;awmfMuD;u oD;oefY tcGifha&; ay;wm wpfck&Sdw,f/ tJ'guawmh qGrf;pm;uGrf; pm;vdkY &GmuvlawG ac:wJh tvSLawG bmoma&; tcrf; tem;awGudk ac:oGm; cH&wmygyJ/ nae pmusufcsdefawG ukefqkH;oGm;wJY tcgrSm xkHpHtwdkif; bk&m;&Sdcdk;eJY tqkH;owfygw,f/ xl;jcm;wmwpfcku bk&m;&Sdcdk; jyD;wmeJY omoem avQmuf pmwrf;qdkwmudk bk&m;&Sdcdk; wdkifay;olu qufjyD; wdkifay;wmygyJ/ ,aeY a&mufaewJY omoemou&mZf? aumZmou&mZf v? &uf? aeYawGudk wdkifay;wmyg/ jyD;wmeJY wpfaeYwm vkyfief; jyD;qkH;ygw,f/ tck ajymcJYwmawG[m wpfaeYwm udp? bkef;awmfMuD;ausmif;&JU pmoif Mum;rI? jrifuGif;yg/ b,fpmawGoifw,f/ b,f pmawGudk vufawGYb0xJ b,fvdko,faqmif oGm;MuovJ qdkwmudk aemufvquf a&;yg OD;r,f/ t&SifZ0e ("rmp&d,)
(axmifoHk;axmif uscHcJY&aom a&Tjynfomy&d,wd pmoif wkdufq&mawmf jzpfygonf/)

ZGefv? 2010

27

armu

txl;aqmif;yg;

om"kac: Mu 'D'ge
q&maX; (BHSOH)
reufrkd;vif; rsufpd ESpfvkH;zGihfvdkY urm BuD;udk vSpfMunfhvdkuf&ifyJ urmay: jzpfay:orQ owif;awGxJrSm ted|mkHawGjrif raumif;atmif 'keJYa';&Sdovkd? aumif;jrwfaom |mkHawGuvnf; a&mifpkH,Sufjzm yef;urmvkd urmBuD;udk usuf oa&wkd; apwmawGvnf; renf;vSayhg/ tqkd;ESifh taumif; 'GefwJGaewJh oabmaygh/ rkefwkdif;awG? ivsifawG? tpGef;a&muf wkdufcdkufrIawG? usL;ausmf ppfyJGawG? iwfrGwf acgif;yg;rIawG ponfjzihf 'Dvkd ted|mkHawGudk 0kdif;0ef; u,fwifaeMuwJh tzJGY tpnf;awG? wyfzJGU0ifawG&JU vkyfaqmifcsuf awGuawmh olawmfaumif;wdkY&JU vkyfaqmifcsuf awGygyJ/ Ak'&JU r*Fvm w&m;awmfrSmawmh o'g (&wemokH;yg;ESihf uHw&m;udk ,kHMunfjcif;)? oDv (udk,fusihfw&m; aumif;jcif;)? okw (tjypfuif; aom tMum;? tjrif? A[kokw)? pm* (pGefYMuJ? ay;urf;jcif;)? ynm (tod? tvdrm? twwf ynm)? [D&d (raumif;rI jyK&rnfudk &Sufjcif;) ESifh Mowy (raumif;rI jyK&rnfudk aMumufjcif;) qkdwJh olawmfaumif; w&m; (7) yg;rSm pm* (pGefYBuJ?

28

ZGefv? 2010

ay;urf;jcif;) wenf;ajym&&if 'geudk ,aeY urmay:&Sd b,fvl rsKd;? b,fbmom0if t,kwft vwftjrwf ra&G; vkyfudkifEkdif MuwJh rdrdwwfEkdiforQ vkyf vnf; vkyfaeMuwJh olawmf aumif; tvkyfyg/ 'Dvdkolawmf aumif;awG rsm;aerSvnf; 'D urmBuD; csrf;om&m &aerSmyg/ ,aeY urmESifh csDwJh 'geBuD;awG &Sdaeygw,f/

aumif; pm&if;xJwGef; ydkYay;vkduf jcif;ygyJ/ qif;&Jolvnf; rdrd wwf EkdiforQ vSL'gef;Ekdif Muyg w,f/ jrwfpGmbk&m;&Sif vuf xufu tvGefqif;&J EGrf;yg;ol r[m'kwf a,musFm;[m rdrdrSm vSL'gef;p&m bmrS r&Sdawmh rdrd cEmudk,fudk jcif tudkufcHNyD;?

ay: auseyfyDwdeJY usefae&cJhwJh ty& apwemawGyJjzpfygw,f/

urmESifhcsDwJh ynm'ge
vGefcJhwJh 10ESpfcefYu Education For All vlwkdif; twGufynma&;qkdwJh ynmr wwfao;wJh uav;rsm;twGuf

'ge
ay;urf;jcif;? pGefYusJ jcif;? vSL'gef;jcif;qkdwJh 'ge[m vSLolaum? tvSLay;jcif;cH&ol ESpfOD;pvkH;twGuf MunfEl;yDwd jzpfp&myg/ Ak'bmom0ifawGrSm rdrd vSL'gef;cJhorQawGudk tjcm; olrsm;rQa0 cHpm; yDwdyGm;EkdifzkdY trQo kH;Budrfa0vdkY trQay;cH&ol awGuvnf; vSL'gef;olESihftwl yDwdjzpfum om"kokH;Budrf ESpfESpf umum ac:qdkvufcHaMumif;? aumif;jrwfaMumif; jyefMum; vdkufjcif;jzpfygw,f/ a&Al;ESihfzdeyf ryg&if aEGtcgrS odr,f/ 'geeJY oDvr yg&ifaocgrS odr,fvkdY 'ge&JU ta&;ygykHudk zGifhqkdMuygw,f/ r&SdvkdY rvSL? rvSLvdkYr&Sd qkdwJh pum;w&yfuvnf; tvSL'ge vkyfMuzkdY wdkufwGef;ay;wJh o abmyg/ olawmfaumif;?oljrwf avmif;wdkYjzpf&atmif olawmf

]rnfolYudkrqkd ajymcsifwmu ausmif;axmifpm;rSmvm; .. uav;awG&JU ynma&;udk trSefwu,f 0kdif;0ef;BudK;pm;MurSmvm; .. qkdwmudkyg .../}


jcifawGudk aoG;vSLcJhwm Mum;zl; ygw,f/ tvSL'ge jyKMuolwdkY&JU tajccH pdwfoabmuawmh rvSL'gef;cifuwnf;u igawmh 'D tvSLBuD;udk jyK&awmhr,fqkdwJh BudKwif yDwdESihf vSLzdkYtwGuf tm;wufoa&m jzpfaewJh yky apwem? vSLaepOfrSmvnf; ig vnf; 'DtvSLBuD;udk vSLae&NyD; trsm;udk jyKpkay;vdkuf &vdkY trsm;rSmvnf; vdktifjynfh0 'Dvkd tvSL jznfhqnf;ay;olrSm MunfEl;rI&wJh rkE apwem? vSL 'gef;rIBuD; NyD;pD;oGm;aomfvnf; 'DtvSLBuD; atmifjrifoGm;NyD; trsm;vnf; 'DtvSLaMumihf cH pm;? pHpm; 0rf;omMu&? pdwfcsrf; om&ovkd igvnf;yJ olwkdYESifh xyfwl cHpm;rdwJh vSL'gef;jcif; t ynmoifEkdifzkdY tarQmftjrifBuD; rm;vSwJh urmh acgif;aqmifBuD; rsm;u pwifNyD; urmESihfcsDwJh ynm'geBuD; wpf&yfudk pwifcJhyg w,f/ 'DtvSL[m xrif;&nf acsmif;pD;? armif;wD; vSLcJhwJh tvSLrsdK;vnf; r[kwfovdk a& wGif;aygif; &Spfaomif; av; axmif? a&uefaygif; &Spfaomif; av;axmif vSL'gef;cJhwJh taom u&mZmrif;BuD;&JU tvSLrsdK;eJY vnf; rwlvSyg/ tem*wf urmBuD;Nidrf; csrf;vSyaezkdY uav;oli,frsm; twGuf ynma&;udk OD;pm;ay; vkyfMur,fa[hqkdNyD; pcJhMuwm yg/ urmay:&Sd tpkd;&rsm;? tvSL &Sifrsm;? tvSL&SifEkdifiHrsm;u aiG aMu;pkdufxkwfvkdY ynm'get

ZGefv? 2010

29

vkyfudk pcJhMuygw,f/ 'D'ge[m urmBuD;ESifh csDwJh ynm'ge r[kwfygvm;/ urmBuD;udkapmifh a&SmufwJh 'gejyKrIBuD; w&yfvkdY vnf; ajymcsifygw,f/
NGOESihf Migrant

ynma&;

urmBuD;ESihfcsD'gejyKwJh avmuBuD;jzpfwmrdkY jrefrmEkdifiH ppftmPm&Sif&JU zdESdyfrIaMumifh taMumif;rsdK;pkHjzihf wzufEkdifiH e,fpyfokdY a&mufvmMuwJh u av;rsm;&JU Migrant ynma&; udkvnf; urmay:&Sd tvSL&Sif

tcJ tusyftwnf;rsm;vnf; tuefYvdkuf? tuefYvdkufay: vmrSm trSefygyJ/ urmBuD;&JU Nidrf;csrf;om,mrI? zHGUNzdK;rIawG[m vnf; avsmhenf; yaysmufoGm;rSm trSefygyJ/ NGO rsm;taejzihf vnf; Migrant ynma&;udk ausmif;axmifae&kHavmuf? ykd aeNrJ? usm;aeNrJ oabmavmuf Munfhaumif;&kH oabmavmuf xm;aevdkY r&yg/ wkd;wufaom Migrant ynma&;? xGef;ayguf aom Migrant ynma&;jzpfzkdY

rsm;? tvSL&SifEkdifiHrsm;uapwem a&SUxm; apmifha&Smuf vSL'gef; vsuf &Sdaeygw,f/ ,aeY Migrant ynma&;[m tvSL&Sif wdkY&JU vSL'gef;axmufyHh apmihf a&SmufrI tay:rSm t"duwnfrSD aewmyg/ ,aeY tvSL&Sifrsm; NGO rsm;r&Sd&if ,aeYyif Migrant ynma&;[m urf;rjrif? vrf;rjrifygyJ/ ynma&; uG,f aysmuf&if aemufqufwJG tcuf

txl;udk vkdygr,f/ rjynfhrpkH aom ynma&;? caemfceJY jzpfae aom ynma&; jzpfae&if ynm a&; 0efxrf; q&m? q&mrawG aum ausmif;om;rsm;yg a&&Snf rcHEkdifyg/ q&mq&mrrsm;[m ynma&; 0ef;usifrS tjcm;0ef; usifodkY ul;ajymif; oGm;Ekdifovkd uav;rsm;[mvnf; pD;yGm;a&; buf? tvkyfESihf puf&kHbuf

a&mufzdkY qdkwm 'Dvdk e,fpyfvdk ae&mrsdK;rSm odyf rcJ,Of;vSyg/ ynma&;udk wpkdufrwfrwfjrifh wifEkdifzkdYqkd&if ynma&;0efxrf;? q&mq&mrrsm;&JU b0tajc taeawG jrihfzkdYvkdygw,f/ q&m vpmravmufirI[m ynma&; twGuf xdcdkuf Ekdifygw,f/ t aemufwkdif; ynma&;pepfrSm ynma&; 0efxrf; q&m?q&mr wkdY&JU vpm? aep&m? aeYpOf ausmif;okdY toGm;tvm tpD tpOf pwmawGudk pDrHay;xm; EkdifwJhtwGuf q&mq&mrawG [m olwdkY&JU vkyfief;jzpfwJhpmoif Mum;a&;ESihf tjcm;aom ynm a&;qkdif&m vkyfief;awGudk pdwf 0ifwpm;vkyfEkdifw,f/tyltyif uif;uif;eJY OD;pdkufvkyfEkdifw,f/ q&mawG&JUb0rjrifh&if ynma&;vnf ; rjrif h E k d i f y gbl ; / ynma&; rjrifhwJh EkdifiH[mqkH;&IH; rIeJY &ifqkdif&r,fh EkdifiHyJ/ 'gaMumifh uav;awG ynma&; jrifhzkdYqkd&if q&m q&mrawG&JU tqifhtwef; jrifhzkdY vdkygr,f/ 'gayr,fh vuf&Sd Migrant ausmif;q&mq&mrrsm;&JU vpm [m NGO oefY&Sif;a&; tvkyf orm;&JU vpmavmufawmif r&Sdwmudk BuKHawGY ae&ygw,f/ aep&mtdrfcef; iSm;&wJh jyem &Jzrf;vkdY r&SdrJh?&SdrJhxJu &Judk ay;vkduf&wmawGuvnf; tpOfBuKHawGY jzwfoef; ae&wJh b0awGyg/ 'gaMumifh vuf&Sd

30

ZGefv? 2010

Migrant q&mwOD;&JU vpm[m

wukd,f&nftwGufawmif ravmufyg/ 'gtjyif b,ftcsdef rsm; vpm jzwf tvkyu&yfO;D rvJ f qdkwJh usD;vefYpm pm;ae&wJh ausmif;q&mawG&JU b0yg/

udk,fht&yfESifh udk,fhZmwf
wzuf EkdifiH a&mufvm MuolawGtwGuf tvkyfrsKd;pkHudk a&G;cs,fEkdifMuayr,fh? *kPfvnf; &Sd? tdajEvnf;&? vkHNcKHrIvnf; txkduftavsmuf &SdwJh q&m tvkyfudk a&G;cs,fwwfMuw,f/ bJGU&onfjzpfap? r&onfjzpfap rdrdESihf eD;pyf&if ausmif;awGrSm q&mq&mrawG vkyfjzpfMuyg w,f/ udk,fhausmif;rSm udk,fht pD t pOf E S i h f u d k , f o if M uwJ h w pf ausmif;wpf*gxm? wpf&Gmwpfyk'f qef; ynma&; jzpfaeMuw,f/ rdrd oifvkdwJh oif&kd;udk rdrd ausmif;u jy|mef;oifMum; ae Muw,f/ oif&dk; wajy;nDnD r&Sd bl;/ (rSwfcsuf/ ,ck umvrSm Migrant ynma&; vkyfom;awG oif&kd; wajy;nDnD jzpfa&; twGuf 0dkif;0ef; BudK;pm;aeMuqJ jzpfw,f/) oifMum;aom q&m q&mr awGrSm oifMum;enf;pepf (q&mtwwfynm) r&Sdbl; jzpf aew,f/ 'g[mvnf; uav; awG&JU ynma&;udk tm;enf;ap wJh tcsufwcsuf jzpfygw,f/

'gudk rGrf;rH oifwef;aygif;rsm;pGm udk jzwfoef;jcif;jzifh t&nft csif;tvdkuf? t"du bmom t vkduf oifhawmfwJh twef;udk? oifhawmfr,fh q&mudk oifap zdkY[m ta&;BuD;ygw,f/ vlrsm; NyD; yJGrpnfwm rsdK;rjzpfzkdYyg/ ausmif;awmfawmf rsm; rsm;rSm ausmif;vkyfief;udkpDrHcefY cJGwJh &kH;tzJGUoD;oefY r&SdMuygbl;/ ausmif;tkyfwdkY ausmif;'g&kdufwm wdkYudk,fwkdif pDrHcefYcGJolwkdY ukd,f wkdifpmoif? tpnf;ta0;&Sd&if ajy;wuf? q&m q&mrrsm; tm; vkH;udp olwkdY tay:rSm ykHusae NyD; edp"l0 tvkyfawGeJY jzwf oef; aeMu&wmyg/ tJ'Dtcg pm oifcsdefawG Lesson Plan oif Mum;pDrHrIawG[m rjynfh Ekdifygbl; 'g[mvnf; pepfrus wJh ynma&;jzwfoef;rI wck jzpf ae ygw,f/

axmufyHh&dum tajz&Sm
NGO wkdY CBO wdkY

awG wpfESpfwm jy|mef;wJh aiGt okH;pm&if; (Budget)[m wu,f okH;aiGxuf tqrwef enf;ae wmawGY &Sd&ygw,f/ NGO wkdY CBO awG jyxm;oavmuf okH; cGifh r&ygbl;/ 'g[mwu,fh jzpf ysuf BuKHawGYae&wJh tjzpft ysuf w&yfygyJ/ 'Dvkd jzpf&wm[m NGO wkdY CBO pDrHcefYcJGol wdkY&JU OD;aqmif pDrH cefYcJGjcif;vkdYyJ em;vnf &rSmygyJ/

tvSL&SifESihf Migrant ausmif;awGudk awGUqkHay;jcif;rsKd; udkvnf; tJ'DpDrHcefYcJGolawGu a&SmifwwfMuygw,f/ 'gaMumifh tvSL&SifawG[m ausmif;&JUw u,fh vdktyfcsufawGudk rodEkdif ovdk ausmif;awGuvnf; tvSL &SifawG&JU oabmudk rodEkdif cJhMubl;/ Migrant ausmif;awGeJY tvSL&SifawGMum; yGifhvif;jrif omrI Transparency r&Sdbl; jzpfaew,f/ pDrHcefYcGJol wkdY&JU oabm[m Migrant ausmif; rsm;tay: vTrf;rkd; aeygw,f/ Mum; yJGpm;ESihf Migrant ausmif; rsm; tvkyfvkyf ae&ovkdrsdK; vnf; jzpfaeygw,f/ wcgw&H rSm awmif NGO eJY CBO 0efxrf;rsm;u q&mq&mrrsm; tay: qufqHrIrsm;[m &ifhoD; wmawG &Sdaewwfygw,f/ Migrant ausmif;rsm;[m usm;o em;rS EGm;csrf;om &r,fhtjzpfrsdK; yg/ tcsdKU NGO eJY CBO awGu &dumtwGuf BudKwif aiG xkwfay;w,f/ ausmif;awG u tpm;taomufudk udk,fwkdif csufjyKwf auR;&w,f/ NyD;rS ukefus p&dwfukd aiGajypmESifh wifjyjcif;jzifh &dumudpudk ajz &Sif;Muw,f/ wcsKdU NGO eJY CBO awGusawmh &dumajcmuf xkwfay;w,f/ wcsKdU NGO eJY CBO awGusawmh udk,fwkdif

ZGefv? 2010

31

csufjyKwf auR;arG;w,f/ csuf jyKwfNyD;tpm;tpmrsm; udk,fwdkif vdkufvH ydkYaqmifay;w,f/ ydkrdk *&kwpdkuf &Sdw,fvkdY qdk&ay r,fh 'Dtpm;taomuf[m ynm oifuav;rsm;&JU vdktifeJYvJGae wm rBudKufwJh tpm; tpmjzpf aewm? pm;vdkY r&wmrsdK; qkd&if awmh oJxJ a&oGefovdk jzpfae ygw,f/ uav;qkdwJh oabmu olwkdY rBudKuf&if rpm;bl;/ tJ'Dtcg ydkvQHjyD; pGefY ypfwJh tajctaeudk a&muf&yg w,f/ 'g[m rvdkvm; tyfwJh qkH;&IH;rIyg/ trsm;&JU vkdtifudk jznhfqnf;zkdY[m rvG,fulrSef;od ygw,f/ a,bk,stm;jzihf t rsm; pm;EkdifavmufwJh tajct aeudkawmh a&mufatmif jyKjyif zkdYvdkygw,f/ ausmif;awGbufu vnf; ydkYvdkufwJh &dum tpm;t aomufudk rQwpGm a0iSEkdifzkdYESifh xdef;odrf;zkdY? avvGifhrI r&Sdatmif 0dkif;0ef;MuzkdYvnf; vkdygr,f/ vktyfonf xuf ydawmif;qkwm d k d rsKd;vnf; rjzpfoifhygbl;/ wdus wJh taxmuftyHhrsKd;udkomopm &SdpGm awmif;qkdzkdY vkdygr,f/ NGO eJY CBO u axmufyHhwJh pma&; ud&d,mawG [m wESpfpmtwGuf rvkHavmuf rjynfhpkHwmrsdK;awGvnf; awGU& ygw,f/ 'gaMumifh tjcm;aom tzJGYtpnf;awGudk ajy;vTm;tul tnD awmif;&wmawG &Sdygw,f/ rnfolYudkrqdk ajymcsifwmu?

ausmif ; axmif p m;rS m vm;? uav;awG&JU ynma&;udk trSef wu,fjzihf 0dkif;0ef; BudK;pm;MurSm vm;qkdwmudkyg/ uav;tvk y f o rm;qef Y u sif a &; trsm;BuD; vdkygao; urmhtvkyform; or* (ILO) ESihf xkdif;ynma&; 0efBuD;Xme (MOE) wdkYBuD;rSL; usif;ywJh oifwef;awG wufcJh& ygw,f/ uav;tvkyform;ESifh ywfoufwJh aqG;aEG;yJG twGuf vnf;wufcJhzl;ygw,f/xda&muf wJhvkyfief;awGxuf rvdkvm;tyf wJhtydktvkyfawGvnf; &Sdaeyg w,f/ tvkyform; jzpfaewJh uav;awG ausmif;pmoifcef; twGif; jyefa&mufEkdifzkdY ta&;rSm ausmif; q&mq&mrrsm;u t"du OD;aqmif&olrsm; jzpfae ygw,f/ &GmvlBu;D ? aus;&GmjynfoYl ppf? &Jponfjzihf vlxkvlwef;pm; tzJGUtpnf; toD;oD; wdkYu0dkif; 0ef; tajz&Sm uav;rsm;udku,f wifMuzkdYyg/ NyD;cJhwJh pmoifESpfwpf ESpfwmt& tawGYtBuKHudk ajym&&if uav;rdbrsm;[m aiGaMu; jynfhpkHolrsm; r[kwfMu ygbl;/ wcsKdU *Dvme usef;rma&; csKdUwJh&SmMuw,f/ tJ'Dawmh u av;awGu ausmif;udk ra&muf? tvkyfxJ a&mufwmaygh/ ynm oif& aumif;rSef; odMuygw,f/ ausmif;xm;csifMuw,f/wcsdKU uav; awGusawmh tvkyfudk xdawGU prf;oyfvkyfukdif Munfh &if; &vmwJh vcaiGuav; tay: aysmfydkufvdkY tvkyf aemuf aumufaumuf yg atmif vkdufMuwm awGvnf; &Sdw,f/ tcsdKU tvkyform; uav;awGu tvkyf&kH wef;vsm; rSm tjcm;tvkyform; vlBuD;rsm; ESihftwl aexkdifNyD; aeYpOftvkyf qif;Mu&w,f/ jyify xGufcGifhr& bl;/uav;awG&JU vGwfvyfcGihf? aysmf&TifcGihf[m tvkyfxJrSmwif aysmufuG,f oGm;cJh Mu&w,f/ 'gawG[m ,aeYxdwkdif uav; rsm;&JU tcGihfta&; (child right) awG aysmufuG,faewm yg/ ILO vkyfoGm;EkdifcJhwJh NyD;cJhwJh wESpfwm umvrSm rJaqmuf? wcfc&kdiftwGif; Migrant ausmif;rsm;&Sd csdKUwJh ausmif;om;tcsdKUudk &dumaiG bwf (500)? ausmif; um;c (82) bwf? ausmif;0wfpkH? zdeyf? tdrfokH;aq;0g;tcsdKU? ausmydk; tdwf? twGif;cH abmif;bD? tus rsm; ay;urf; axmufyHhjcif;udk a&SUajy; vkyfief;w&yftjzpfom

32

ZGefv? 2010

axmufyHh EkdifcJhygw,f/ ausmif; om; 300 cefY&SdwJh ausmif;wpf ausmif;twGuf ausmif;om; 20 OD; udkom axmufyHh EkdifcJhygw,f/ ausmif;om;rsm; tvkyform; b0 ra&mufatmifBudKwif um uG,fwJh Prevention tqifhudk vkyfcJhjcif;yg/ odkYaomf tvkyfo rm; uav;rsm; ausmif;wGif; jyefvnf a&muf&Sda&;udk ausmif; q&mrsm;ESifhtwl ILO tzJGUBuD; uxda&mufpGm vkyfaqmifEkdif jcif; r&Sdao;yg/ awmxJawmif Mum;? ,mcif;rsm;udk jzwfajc&m tESHY vkduf&Sm&if; ynmroifEkdif &wJh uav;awG trsm;BuD;usef aeygao;w,f/ 'Dae&mawGudk wu,f a&mufatmif oGm;&yg vdrfhr,f/ uav;awGudk ynm oifcsifwJh pdwfawG arG;ay;&yg r,f/ rdbawGudk olwkdY&JU vdk tif aiGaMu; axmufyHhay;NyD; uav;awGudk ausmif;wGif;odkYyg atmif qJGoGif;&ygr,f/ tvkyf cGifxJu uav;tvkyform;awG udk tmPmydkif tzJGUtpnf;rsm; jzihf tvkyfxJrS qJGxkwfMu&yg vdrhfr,f/ vdktyfvm&if rdrd uav;udk rjzpfrae ynmoif apzkdY Oya' wpf&yfyif xkwf jyefNyD; wGef;tm; ay;&ygvdrhfr,f/ 'Dvkyfief;awG wu,f xda&muf zkdY (wenf;) Education For All wu,f jzpfcsif&if wu,f vkyfzkdY vkdygr,f/ [efa&;jy vdkY

awmh jzpfrvmEkdifyg/
One Goal Campaign ukdBudKqkd

(1 Goal lesson For All) ESihf

uav;rsm; tm;vkH; ausmif; pmoifcef; twGif; a&muf&SdNyD; xda&mufwJh ynm& apzdkYtwGuf t"du vkdtyfcsuf uawmh aiGaMu; ydkrdk &if;ESD; jrKyf ESHMuzkdY ygyJ/ aiGaMu; r&Sd&ifawmh bmrS vkyfvdkYr&yg/ 'DaiGaMu; awGudk rSefrSefuefuef ae&m wus pepfwus okH;pJGNyD; tajrmf tjrif BuD;rm;aom urmh tvSL&Sifrsm;ESihf wu,fyif pdwf tm; xufoefaom ynma&; 0efxrf;rsm;? urmhtvkyf orm; rsm; or*? ynma&; 0efBuD;Xme? NGO rsm;u vpf[mcsufrsm;udk jznfhqnf;&if; vufawGUusustvkyfvkyfMu &ifjzifh rMumaom umvrSm tm;vkH;twGuf ynm a&; (Education For All) (EFA) &JU &nfrSef;csufBuD; rkcs atmifjrif&rSmyg/ 'gaMumifh urmhabm vkH;tzJGUcsKyfBuD; zDzm (FIFA) &JU tm;vkH;twGufw*kd; oifcef;pm

awmiftmz&duEkdifiHrSm usif;y r,fh urmhzvm; abmvkH;yJG[m pmroif&ao;wJh uav;awG&JU toHawGudk urmod? b0*fxd atmifwkef apr,fh (1 Goal Campaign) ynma&; vIyf&Sm;rI [mvnf; tvGef BuD;rm;wJh 0ef;&HrIrsm; jzpfvkdY vdIufvJSpGm BudKqdk vdkufygaMumif;/ ,ckvkd wifjya&;om; vdkuf&jcif;onf rnfolYudkrQ wkdufcdkuf vdkjcif; tvsOf; r&Sd? tjzpfrSefrsm;udk wifqufEkdifygrS xda&mufaom vSL'gef;rIBuD; jzpf vmum urmhuav;rsm; ynm oifEkdifa&; jrifhrm;ap&ef ap wemaumif;jzihf wkdufwGef;jcif; om jzpfygw,f/ odkY jyKMu& rnfh urmESihf csDwJh urmh'ge BuD;udk urmay:&Sd ckESpf&uf om;orD;wkdif; om"k ac:Muyg/ MunfEl; yDwd jzpfMurSm ajrBuD; vufcwf rvJG ygaMumif;/
q&maX;
BHSOH

ZGefv? 2010

33

34

] olaoudk,f&SifwkdufyJG0if] usaemfYb0rSm 'Dpum;vkH; yxrqkH;pajymwmu q&m BuD; OD;wifrdk; (q&m*srf;)/ ajymwJhae&mu q&momrn (ac:) udk cifarmifpkd;&JUcsif;rkdif ]]aerma[cif}}/ q&m*srf;tac: a[rmae0if;vrf;&JU wkdufcef;rSm/ tcsdefu 2006 ckESpfxJu aeYwpfaeY&JU nae 7;30 (odkY) 8;00 em&Davmufjzpfrnf/ xkdaeYu q&mtm; rJaqmufrS csif;rkdifokdY usaemfjyefac: vmonfhaeY/ 'g[m q&mhtwGuf rJaqmufaemufqkH; c&D;pOfvnf; jzpfonf/ 'DAGDbDkH;odkY q&mhudk wDAD rSwfwrf;kdufNyD;tjyef? tifwm AsL;wJh taMumif;uvnf; q&mhaxmifwGif;tawGUtBuKHrsm;? q&m ajymcsifwm pdwfvGwfvufvGwf ajymEkdi&ef {nfhcef;qufwDay:wGif f oufawmifhoufom xkdif&if; 'DAGDbDwDAD 0kdif;awmfom;awGu kduful; ay;cJhMuonf/ q&mu aq;vdyfudkzGm&if; at;at; aq;aq; ajymvdkuf/ cPem;vdkuf? owd&wJh taMumif;awGudk jyefajymvkdufeJY usaemfuawmh wDADuifr&m jrifuGif;xJ ra&mufwJh ab;wae&mrS xkdif&if; q&mhpum;awGudk em;axmifum q&m

ZGefv? 2010

eJYtwl q&mhb0 ZmwfaMumif;xJ arsm0if cHpm;aeonf/ wD A D t if w mAsL;csd e f wem&Dausmfavmuf MumcJhonf/ xkdYaemuf &Jabmf armifwl;u txJu ausmif;om; acgif; aqmifwa,mufeJY pum;ajymzkdY w,fvDzkef; csdwfay;awmh q&m u 0rf;yef;wom txJudkEIwf cGef;qufonf/ q&muusaemfh udkyg xkdausmif;om; acgif; aqmifESihf pum;ajymcdkif;onf/ EIwfqufonfh oabmygyJ/ 'DAGD bD 0kdif; awmfom;rsm;u usaemf wkdYudk xrif;pm;&ef ajymaomf vnf; q&mu rqmao;/ usaemfYudk q&momrn tcef;oGm;pdkY[k ajym q&mhudk qkdifu,faemufu ac:vmcJh onf/ 'DAGDbDkH;&Sd&m ]]oHa0*}} [k trnfay;xm;onfhae&mrS usKH; bufxGufNyD; rEav; tvGrf;ajy usKH;ab;twGif; ywfvrf;twkdif; ajz;ajz; armif;ydkY ay;cJhonf/ usaemfwdkY q&mum; vG,ftdwf wvkH;ESihf qkdifu,faemufrS/ 'DvdkeJY q&momrn tcef;odkY usaemfwdkY ESpfa,muf a&mufcJh jcif; jzpfonf/ q&momrnu a&cJaowmxJrS a&at;Al;xkwf ay;awmh usaemfwdkY ESpfa,muf om; w*Gwf*Gwfjzihf aomuf vdkufwm ukefoavmuf eD;yg; jzpfoGm;awmh .. ]][if; .. aomufvkdYaumif; vdkufwm}} [k q&mu ajym&if;

]]usaemfu ... tJ'D AdkvfBuD; wyfwyf rac:ygeJY? &SufvGef;vkdYyg ../ usaemfwkdY ausmif;om; wyfrawmfrSm Akdvfr&Sdygbl; .. &JabmfyJ &Sdygw,f ... q&m&,f ....}}

Murf;jyifay:&Sd aemufrSD zkHav; ay:wGif olYcEm ukd,fBuD;udkrDS&if; vufwzufrS vG,ftdwfxJu aq;vdyfAl;udk EdIufonf/ xkdYaemuf xkH;pHtwkdif; rmvfbkdkdvkduf tjzLa&mif pD;u &ufav;udk rufrufarmarmdIuf &if; tarmajz ae&Smonf/ usaemfESihf q&momr nuawmh a&mufwwf&m&m u &Gwfuif;avQmuf pum;ajymae Mu&if; aemufqkH;awmh EdkifiHa&; tajctaeudk a&mufoGm;onf/ 'DyJ,if;? vrf;jyajrykH (7) csuf? trsKd;om;nDvmcH? ,aeY pD;yGm; a&;? ynma&; ponfjzihf bm &,fvdkY r[kwf/ tJ'DrSm usaemfwdkY&JU q&m-q&m*srf ; (ac:)q&m wifrdk;u aq;vdyfudk jymcGuf xJudkxnfh&if; .. ]]a[haumif &Jabmf oHcJ}} q&mu usaemfhudk wcgw&H &JabmfoHcJ? wcgwav armifoHcJ? wcgwcgrSm awmh AdkvfoHcJ[k BuKHovkd ac:wwfonfudk &if;ESD;aeonfh twGuf owdxm;rdonf/ usaemfwdkYvdk vli,frsm; udk &Jabmf&Jbufvkd oabmxm; onfh q&mhtwGif;pdwfukd jy onf[k usaemfu ,lqonf/ usaemfomr[kwf tjcm;usaemf wdkYvdk olYwlom;? aemift&G,f tm;vkH;udkvnf; wcgwav

ZGefv? 2010

35

&Jabmfudk a&SUwyf ac:wwfao; onf/ vltrsm;ESihf 0dkif;zJGU pum;ajymonfh tcgrsm;wGif &JabmfwkdY[k cspfcif &if;ESD;pGm vnf; okH;avh&Sdonf/ Akdvfudk emrnfa&SUu wyfac:wmawmh pcsifaemuf csifwmygovkd cspfpEkd; jzihfac: jcif; jzpfygvdrhfrnf/ usaemfu. ]]rvkyfygeJY tJ'D AdkvfBuD;wyfwyf rac:ygeYJ/ &SufvGef;vdkYyg/}} .. ]]usaemfwkdY ausmif;om;wyfr awmfrSm Akdvf r&Sdygbl;/ &JabmfyJ &Sdygw,f q&m&,f}} vdkY cyfaom aomuav; jyefajym jzpfcJhzl; onf/ tJ'Dvkdusawmh q&mu ]] w[J[J ESihf}} ]]'DrSm..'DrSm &Jabmf oHcJ}} q&mu udk,fudka&SU enf;enf; wkd;&if; ... ]]rif; tdkprmbifudk odvm;uG}} ]][m q&muvnf; odwmaygh As/ bmjzpfvkdYwkef;}}qkdNyD;usaemf uajym&if; q&marmifomrn ESihftwl q&mbmajymrvJqkdwm odcsifwmESihfa&m? aysmfaysmfae wwfovkd usaemfwdkYvdk &if;ESD;wJh olawGudk pawmh? aemufawmh r,fh tcsdefrSm&SdwJh q&mh&JU rNyKH; wNyKH; rcsdKrcsOf cspfp&m rsufESm vjynfh0ef;BuD;udk vSrf;Munfhaeyg onf/ ]]at; .. tkdprmvdk rif;wdkYqDrSm r&Sdbl;vm;}} q&mu NyKH;ovkdrS cyf

wnfwnf jzihfMunhf&if; ar;yg awmhonf/ ]] [m .. q&muvJ usaemfhwdkYqDu vufeufeJY tkdprmbif &JU vufeufeJY EdIif;p&m vm;Asm}}.. usaemf h t ajzud k q &m rapmihfyg/ ]]'DaumifawGu pum;ajymvdkY r&bl;uG/ vlpum;rodwJh tavPawm aumifawG/ 'D aumifawG &SdaeorQ tm;vkH;udk 'kuay;r,fh aumifawG 'g

a&m/ ]]uJ .. b,fvkdoabmvJ}} qkdwJh oabmeJY usaemfhukdMunfh ygw,f/ aemufNyD; ... ]]olaoudk,f&Sif wkdufyJG0if}} ]]olaoudk,f&Sif wkdufyJG0if}} ]]olaoudk,f&Sif wkdufyJG0if}} qkdNyD; wpfa,mufwnf; &Gwfjy ae ygao;onf/ tJ'g tefrwef Nidrf; Nidrf;csrf;csrf;eJY wkdif;jynfESihfvlrsdK; omru vlom; tm;vkH;udk cspf aom jynfholYpmqkd uAsmq&m

]a[h .. a[h .. aeOD;avuG .. rif;wkdYawmh aovkdYrjzpfbl; aMuzkdYvnf; rvdkbl; .. &SifzkdYvdkw,f .. 'gaMumifh 'Drpf&Sifudk olaoudk,f&Sif wkdufyJG0ifvkdY emrnfay;uGm ....}}
aMumifh &Jabmf oHcJwkdY 'Daumif awGudk rpf&SifwckzJGYNyD; olao udk,fao wkduf&rSmuG}} [k q&m u ajymygonf/ q&muawmh vkyfNyD Asm/ rpf&SifzJGUr,f/ tJ'Drpf&Sif emrnf q&may;AsmvdkY usaemf u jyefaemuf&if; q&mhukd ajym aewkef;rSm... ]]a[h .. a[h .. aeOD;uG/ rif;wdkYawmh aovkdY rjzpfzl;/ aMuzkdYvnf; rvdkbl;/ &SifzkdY vdkw,f/ 'gaMumifh 'Drpf&Sifudk olaoudk,f &SifwkdufyJG0if vdkY em rnfay;uGm}}/ q&mu ajymvnf;NyD; BuD; &ifwGif;rS xGufvmaom emusifcHcuf cHpm;&rIrsm;\ a&mif jyef[yfrI[kyif qkdcsif onf/ usaemfhrSm q&m&JU 'Dp um;vkH;udk em;xJomru toJ xJxd pGJoGm;cJhonf/ q&mr&SdwJh aemuf q&mhudk trSwfw&ajym Muonfh 0kdif;rsm;wGif 'Dolao udk,f&Sif wkdufyJG0ifqkdwJh pum; rsm;udk azmufonfcsrdygawmh onf/ xkdnaeu q&m*srf; ESihf q&momrnwkdY tjcm;t aMumif;t&mrsm;? a&S;a[mif; aESmif;jzpfrsm; ajymaeMuaomf

36

ZGefv? 2010

vnf; usaemfhrSm rMum;wpfcsuf? Mum;wpfcsuf aq;vdyf zGm&if; ab;rS em;axmif aecJhygonf/ 'DvdkeJY a'gufwmatmif ausmfOD;? usaemfwdkY tac: ]]udk OD;}}? uAsmeJY oHcsyf a&;awmh] jrwfxuf}? rD'D,m tifwmAsL; orm;awG ac:awmh q&m jrwf xuf/ usaemfwkdYbuf vm vnfonfh tacguf usaemf? udk vGPf; (udkvGPf;aqG)wkdYjzihf pkzJGU Mu&if; 0dkif;aumif;ojzihf nOfh euf oGm;cJhonfh wpf&uf us

aemfh tdrfbk&m;pif a&SUrSm ol vdkuftdyfonf/ ESpfa,mufom; pum; qufajymMu&if; q&m *srf;? q&mpGrf;? q&mOD;0if;az wkdYtaMumif; a&mufoGm;onf/ ]]rif;uHaumif;w,fuGm/ 'Dvdk q&mawGeJY twl c&D;oGm;cGihf? olwkdYudk jyKpkcGifh? olwdkY pum; awGudk em;axmifcGihf &wm t&rf; uHaumif;w,f/ }} vlu 0ojzihf pGyfus,f csKdif;jywf tjzLav;ay: uonf; wbwfyg;av;udk udkif&if; ezl; u acR;udk okwf&if;eJY q&m

wifrkd;udk wrf;w&if; nnf;ajym av; ajymvdkufonf/ tJ'DrSm usaemfu olU tm; 'DaeY usaemfwkdYEkdifiH&JU tkyf csKyfolawGu rw&m; rif;rlaeykH? q&mcspfaom a':atmifqef;pk MunfeJY ausmif; om;acgif;aqmif awG axmifusaewm rcHr&yfEkdif ykH? pkwfjywfiwfrGwfaewJh jynf olawG b0udk rMunfhpdrfhEkdifykH awGaMumifh &ifxJu a0'emawG tefvTwf&if; olaoudk,f&Sif wkdufyJG0ifqkdwJh pum;taMumif; a&mufoGm; ygawmhonf/ oHcsyfa&;q&m jrwf xuf/ 1988 'Drkdua&pD ta&; awmfykHwGif rEav; bk&m;BuD; wkdufu *VKefeD oydwfwyfzJGU acgif;aqmifwpfOD;? q&m0ef? 1988 ppfwyf tmPmodrf;NyD; awmh tdEd,-jrefrm e,fpyf pcef;odkY ueOD; a&muf&SdcJhwJhol? pcef; wnfaxmifolawGxJu wpfa,muf usaemfeJY 10 ESpf eD;yg; wpfpcef;xJ? wpfa'oxJ twlwuG awmfvSefa&; c&D; jzwfcJhMuolawG/ 'DaeYxdvnf; wm0ef udk,fpDeJY wpfzJGUwnf; wrkd;wnf; atmufrSm usef&Sd aeMuwkef;/ 'gayr,f h o l u ES p f p Of oBuFefa&muf&if oHcsyfa&;wm olYtvkyf/ [mo "gwfcHvJ&Sd? uAsmvnf; a&;wJhol qdkawmh pum;vkH;awG okH;wJh ae&m xdrd onf/ EkdifiHa&;orm; wpfOD;

ZGefv? 2010

37

]]usaemfwkdYawG b0awGudk jirf;cif;tjzpf oabmxm;&if; olaoudk,f&Sif wkdufyJG 0ifcJhMuonf . 'gayr,fhvnf; olvnf; raoao;yg usaemfwkdYvnf; raMuao;yg..

vnf; jzpfaeawmh tajctae udk NcKHikHNyD; uGufuGufuGif;uGif; xdxdrdrdeJY azmfxkwf jyonfh? oa&mfonfh ae&mrSmvnf; yD jyifonf/ 'gaMumifh olYoHcsyf awGu jynfwGif;? jynfy ESpfckpvkH;rSm aygufonf/ vl BudKuf rsm;onf/ odkYaomf ppft pdk;&awmh tefrwef aMumuf onf/ 'DvdkeJY ESpfpOfoHcsyf &moD a&mufwkdif; aemufxyf tvkyf rsm; oluawmh pDpOfol ]]ausmuf rJausmfBuD;}} usaemfwdkY tac: udkausmfBuD;/ vlwkdif;udk or rQ watmif vkyfEkdifonfh onf;cHrI pGrf;&nfjrifhawmh oHcsyf oGif;csdef qkd tdEd,a&muf &JabmfawG tm;vkH; eD;yg;yg0if&avh&Sdonf/ 'gonfvnf;rZdsra'o bufu pkpnf;rIwck[k qkd&rnf/ wkdifoluwkdif azmufolazmuf aemufu vkdufolu vdkuf/ um&m tkdaueJY oDcsif;usifholu usihf/ uav;? vlBuD;? a,musFm;? rdef;r eD;pyf&m vmMuatmfMu aygh/ 1995 ckESpf oHcsyfudk usaemfwdkY rdom;pk&SdaewJh rDZkd&rf tkdifaZmrSm toHoGif;jzpfonf/ udkausmfBuD; pnf;kH;a&;aumif; wma&m? 0rf;wGif;ydk;uvJ &Sdae awmh tJ'DoHcsyfxJrSm twkdif azmufwpfyk'f udk,fwkdif0if[JcGihf BuKHovdk? vufwJGazmf rdef;r awmif orD;vom; uav;

EkdYwkduf&if; jrefrmoH trsdK;orD; tqkdr&SdvdkY oDcsif; wpfyk'f 0ifETJ cJhMuao;onf/ vlwkdif; oHcsyf a&pufESifh ruif;wmudk ajym csifwmyg/ tckawmh ... usaemfwdkY tm;vkH;cspfaom uAsmq&mBuD; OD;wifrdk; (c) q&m*srf;vnf; uG,fvGefcJhygNyD/ olYudk rarhEkdifyg/ b,fawmhrS vnf; arhEkdifvdrhfrnf r[kwfyg/ odkYaomf oHcsyfa&;q&m jrwf xufrSm olaoudk,f&Sif wkdufyJG 0if 2010 oHcsyfudk a&;&if; OD; aESmuf aoG;aMum aygufoGm;cJh? avjzwf oGm;cJhonf/ pDpOfol ausmufrJausmf BuD; (udkausmfBuD;) u usef&SdaewJh tydkif;awGudk vufvSrf;rD&mrdwf aqGawG&JU tultnDukd ,l&if; olaoudk,f&Sif wkdufyJG0if oHcsyf udk tNyD;owfcJhonf/ 'DvkdeJY oHcsyfq&m jrwfxuf (udkOD;) ESpf vausmf? okH;veD;yg; twGif; vlemtjzpf tifzm; aq;kHwufcJh &onf/ pum;ajymEkdifNyDqkdawmh ol\ olaoudk,f&Sif wkdufyJG0if oHcsyfudk tifwmeufu (29 rwf 2010) & &csif; zkef;qufrd onf/ olYom; trTmyl;xJu ti,faumif zkef;udkifygonf/ ]]OD;oHcJyg.. om; azazeJY pum;ajymrvdkY ac: ay;yg}} qkdawmh udkOD;eJY pum; ajym cGihf&onf/ ]]at; ... oHcJajym}}

38

ZGefv? 2010

wpfcgvm&if wpfck & &apr,f/


armuynma&;r*Zif; 0bfqdk'fodkY yHkrSef tvnfvmyg/ jynfwGif;? EdkifiHwumynma&;owif;rsm;? aqmif;yg;? uAsm? 0wKwdk? ynm&yfydkif;qdkif&mESihf t*Fvdyfpm u@rsm;jzihf a0a0qmqm wifqufxm;ygw,f/

www.maukkha.org
toHu enf;enf;wkd;aomfvnf; &if;ESD;rI ay:vGifygonf/ yxr usef;rma&; tajctae? rdom;pk pwJh axG&mav;yg; ajymMu onf/ taumif;yuwd rjzpf ao;aomfvnf; yDyDoo ajym Ekdifonf/ pum;awmh ajymEkdif NyD/ ajc? vufaumif;aumif; vIyfr&vkdY avhusihfcef; vkyfae &onf/ usaemfu .. ]]udkOD; usaemf tck oHcsyfacgif;pOf olaoudk,f&Sif wkdufyJG0if qkdwJh pum;eJY ywfoufNyD; pmwpfyk'f a&;rvkdY/ q&m*srf;udkvnf; *kPf jyKcsifw,f/ cifAsm;udkvnf; *kPfjyK csifvdkYyg/ tJ'ga&;NyD; ydkYvkdufr,f}} qkdawmh .. ]]at; aumif;w,fuG? a&;yg? a&;yg}} [k rqdkif;rwG ajzonf/ usaemf w,fvDzkef; cs NyD;wmeJY ighpdwfxJrSm &Sdwkef; tcsdef&wkef; tjrefa&;csrS jzpf r,f/ awmfMum aeYa&TUna&TU zifav; ae&if bmrSvkyfjzpf awmhrSm r[kwfawmhbl; qkdNyD; csufcsif; 'Dpmudk a&;ygawmh onf/ [kwfygonf... us aemfwdkYawG b0awGudk Nirf;cif; tjzpf oabmxm;&if; olao udk,f&Sif wkdufyJG0ifcJh Muonf/ 'gayr,fhvJ olvnf; raoao; ygbl;/ usaemfwkdYvnf; raMu ao;ygbl;/ &SifvQufygyJ/ olao udk,f&SifjzpfzkdY wkdufyJG0ifqJ qdk wm q&m*srf; odapcsifyg onf/ aemufNyD; ... tckvkd 2010 qkdwJh EkdifiHa&; umvBuD;rSm q&may; r,fh rpf&Sif&JUemrnfudk usaemf OmPf r S D o avmuf p d w f u l ; eJ Y pum;vkH; awGudkGwfatmfMunfh ygonf/ q&musaemfhtm; ajym jycJhaom olaoudk,f&Sif wkduf yJG0if qdkwJh pum;vkH;udk r,SOfom ygaMumif; &kd;om;pGm 0efcHcsifyg onf / ]olao udk,f&Sif wkdufyJG0if wJh vm; q&m}/ pum;vkH;ocif q&m &Sifum; uG,fvGefcJhNyD/ pum;vkH; udk tokH;jyKaom oHcsyfq&mjrwf xufum; emvefxp &kef;uef wkdufyJG0ifqJ jzpfonf/ wdkif wnf tajymcH pma&;ol us aemf &JabmfoHcJum; &Sif vsufESihf raMu? rao atmif BuKd;pm; wkdufyJG0ifae&ygonf/

&JabmfoHcJ
2010 rwfv (30) &uf

ZGefv? 2010

39

EkdifOm

]]pmoif&if; &ifxJ atmifhatmifhaew,f}}


jynfwGif;rSm 28 ESpfausmfausmf ausmif; q&m vkyfcJhygw,f/ weoFm&Dwkdif;? rGefjynfe,f? yJcl;wkdif; e,fpkHawGayghAsm/ usaemfh 0goemu b,fvdk ajym&rvJ tpuawmh ausmif;q&mudk rvkyfcsifwm/ xm;0,frkdif;awGrSm pma&;vkyfzkdY apmifhaewkef;? tvkyform; &SmazGa&; kH;uwqifh ausmif;q&m vkyfay;zkdY ajymvmvkdY cPqkd 0iful vkdufwm (28) ESpf MumoGm;yga&mAsm .../}} www uav;awGudk oem;vkdYaygh/ oHa,mZOf xifyg&JU/ q&mvdkY av;av;pm;pm; tac:cH&wm udk em;0ifcsdKvdkY (28) ESpfMumoGm;wm/ ]]q&m}} vdkY tac:cH&wm usaemf awmf awmf oabmusw,fav/ yifv,fjymjym? rkd;jym jym oJckHBuD;eJY rkd;rcyif&SdwJh weoFm&Dwdkif;? avmif; vkHNrdKUe,frSm usaemfh ausmif;q&mb0 pwifcJhyg w,f/ wynfhav;awG&JU tm;udk;wJh rsufvkH;u olwkdY&GmrSm MumMum aeyghrvm;qkdwJh oHo,av; awG jrif&w,f/ olwkdYqDrSm ausmif;q&mrS rNrJwm udk;/ 'DvdkeJY wvNyD; wv? jyD;awmh ESpfukefoGm;w,f/ av;wef;udk oif&w,f/ wynfhawGxJu wpf a,mufyJ twef;usNyD; ESpfa,mufu wkdufe,f xl;cRefausmif;om; (5) a,mufrSm 'kwd,eJY yOr qk ESpfqkcsdwfawmh aysmfwJhtaysmf[m [kd;wkef; u wnf;u tckajymaewJh tcsdeftxdygyJ/ 'DvkdeJY wESpfNyD;wESpf (5) ESpf jynfhcJhyg w,f/ okc? 'ku tpkHpkH BuKHNyD; xGufr,fvkdY pdwf ul; ay:vmwkdif; wynfhopf? wynfha[mif;awG&JU rsufESmawGu xGufr,fh pdwful;udk tNrJwm;xm; ygw,f/ 1984 rSmawmh udk,fhrdbrsm;eJY tdk;ruGm tdrfruGm aygifNrdKUe,frSm trIxrf; &ygw,f/ tJ'DESpf tv,fwef;jy q&moifwef;,SOf NydKif ajz&wJhESpfrSm? ausmif;om;awGudk ,SOfNydKif pdwf0ifatmif arG;ay;wmrsm;vkdY xifyg&JU? t a,muf 700 avmuf ,SOfNydKif ajzqkd&wJh q&m q&mrawGtMum;rSm yxrpJGNyD; 0ifcGifh &cJhygw,f/ tvkyfoif rapmifh&bJ wESpfoifwef; tNyD;rSm tv,fwef;q&m wef;jzpfcJhygw,f/ acwJhvlrS r[kwfwmAsm/ bmomjyq&m jzpfkHru um,? OmP? pm&dweJY &o? toufarG; bmom&yfawGrSmvnf; udk,fhwynfhawG olrsm;eJY ,SOfNydKif&if Ekdif&r,fqkdwJh pdwfaMumifh &Tifvef; wuf<uwJh q&mwa,mufjzpf vmw,f/ tqifhqifhatmifwJh wynfhawGudk oH a,mZOfruif;vkdY pmjy&if; (10) wef; bmom&yf tcsKdUudkyg avhvmNyD; tcrJh usL&Sifjyjzpfygw,f/ ausmif;om;rdbawGu uefawmh ckdif;

40

ZGefv? 2010

vdkufwJh vkHjcnfawG tokH;t aqmifawGeJY pm;aomufp&mawG u tm;jzpfvdkY ausmif;q&mb0 udk ydkcifwG,f *kPf,lrdygw,f/ pD;yGm;rjzpfayr,fh pdwf"mwfrus bl;/ jyemu 1988ckESpf &efukefrSm ausmif;om; ta&; tcif; pjzpfawmh? rEav;udk ul; tJ'Duae wpfNrdKUNyD; wpfNrdKU

]]'ku? oku tpkHpkH BuKHNyD; xGufr,fvdkY pdwful;ay:vmwkdif; wynfhopf? wynfha[mif;awG&JU rsufESmawGu xGufr,fhpdwful;udk tNrJwm;xm;ygw,f/

teD;tem; NrdKUawGa&muf/ bD bDpD? AGDtkdatwkdY xkwfvTihfcsuf wkdif; tvGwfrcHEkdifovkd nn vnf; tdyfvkdY raysmfawmhbl;/ vl;vGefY&if; pdwfu &efukefwu odkvfu ausmif;om;awG? t xufwef;? tv,fwef; ausmif; om;awGvG,ftdwfvG,fNyD; vrf; rawGay:rSm vufoD; vuf armif;wef; a<u;aMumfaewm .. ]]wpfygwD tmPm&Sifpepf jyKwfusa&; 'dkYta&; ...}} ]]'Drkdua&pDpepf wnfaqmufa&; 'dkYta&; ...}} a<uG;aMumfoHawG/ tJ'Daemuf aoewfoHawG? NyD;awmh NydKvJ ajy;vTm; oGm;wJh ausmif;om;tkyf awG? tjzLtpdrf;awG? arhr&wJh jzpf&yfawGygAsm/ 'Dta&;tcif;u wkdYqD ul;awmhr,f/ e,fausmif; qkd ay r,fh wkdYqDu ausmif;om;awG vnf; aerSm r[kwfbl;/ vuf&Sd oifaewJh wynfhawGa&m t xufwef; a&mufoGm;wJhausmif; om;awG? usL&Sifausmif;om; awG? wuodkvf a&mufoGm;wJh wynfhawG? uHraumif;&iftypf tcwfeJY &ifqkdif&r,f/ wynfh av;awG&JU rsufESm? rsufvkH;awG b,fvkdrS rxGufovkd tdyfvdkY vnf; r&awmhbl;/ n 2 em&D

avmufrSmawmh bmvkyf&r,f qkdwmudk MunfMunfvifvifod oGm;w,f/ aemufwpfaeY reufrSm ausmif;pdrf; tusDtjzL? wkdufykH tjzLeJY ausmif;om; oydwfpcef; udk a&mufoGm;w,f/ NrdKUe,f ausmif;om; oydwfpcef;udk q &m OD;EkdifOm wpfa,muf yl; aygif; yg0ifvmNyDjzpfw,f/aygif NrdKUe,frSm yxrqkH; oydwfpcef; udkoGm;wJh ynma&;0efxrf;ygyJ/ oydwfarSmuf wynfh awGu zuf&rf; BudKqkdMuNyD; em&D 0ufavmuf tMumrSm oydwf p cef;rsm; zGifhxm;wJh NrdKUv,fapwD rSm csdwfxm;wJh toHcsJUpufu ae ]]q&m OD;EkdifOmrS 'Drkdu a&pDa&;ESihf ywfoufNyD; rdefYcGef; ajymMum;ay;ygvdrhfr,f}}vdkY zdwf ac:oH Mum;vdkuf&ygw,f/ ausmif;om;ESpfa,mufu ab;u&H vkdufovdk aemufwpf a,mufu cGyfa'gif;yg ezl;pD;eDudk pD;ay;NyD; a[majympifudk a&muf cJhygw,f/ 'DvdkeJY NrdKUe,ftwGif; rSm wpf&GmNyD;wpf&Gm um;eJYwpfzkH ajcvsifwpfrsKd; ausmif;om;awG eJY xyfrH yl;aygif;vmwJh q&m q&mrawGeJY wkef;kef;/ pdwf vIyf&Sm;zkdYvnf;aumif;? aysmfvnf; aysmf oydwfpcef;rSmae? oydwf pcef;rSmpm;? [dkaus;&GmoGm; 'D aus;&GmoGm;aygh/ 'DvdkeJY aus;&Gmw&Gm pnf;kH;a&;qif;aewkef; ppfwyf

ZGefv? 2010

41

tmPmodrf;wJh owif;&w,f/ tjrefjyefcJhayr,fh NrdKUa&muf awmh oydwfpcef;udkodrf;xm;NyD; NyD/ omoemhe,fajrrSm aoG;pif cJhaygh/ oydwfpcef;rSm xrif;csuf wJh udk...eJY ausmif;olwpf a,mufusqkH;NyD; ausmif;om; armif...0rf;AdkufrSm 'Pf&m& cJhMuw,f/ nwGif;csif;tavmif; udk um;eJYo,foGm;NyD; vufp vufe azsmufw,fvkdY o wif;&w,f/ usaemfwdkY oydwf orm;awGvnf; tm;vkH;wyfysuf NyD; e,fpyf a&mufola&muf aysmufolaysmuf OD;a& twdt usawmh rodawmhbl;/ aemufawmh ..... ausmif;wESpf ydwfvdkufNyD; ausmif;awG jyeftzGifhrSmjyKwfol jyKwf/ q&mOD;EkdifOmvnf; om,m0wDNrdKU oJjzL tvuudk ajymif;cJh&w,f/ atmf ..ausmif;q&m tvkyf bmvdkY EIwfxGufcJh&ovJ qkdawmh yJcl;wkdif;rSm okH;ESpfESpfae NyD;awmh udk,fha'ojyefajymif;cGifh &w,fAs/ 'DtawmtwGif; u av;awG&JU ynmp&dwfawG BuD; jrifhwmawGudk ausmif;zGifhwkdif; BuKH&w,f/ q&m? q&mrawG vnf; ravmufiMuawmhbl; av/ 'Dawmh &dumeJY odumvJ aeMuwm awGUvm&w,f/ ausmif;rSm aps;a&mif; Mu&w,f/ tJ'DrSmawGU&wmaygh udk,fhqDrSm vm0,fwJh ausmif;

]]nwGif;csif; tavmif;udk um;eJYo,foGm;NyD; vufpvufe azsmufw,fvdkY owif;&w,f/ usaemfwkdY oydwform;awGvnf; tm;vkH;wyfysufNyD; e,fpyfa&mufola&muf? aysmufolaysmuf ...}}
om;awGudk wrsdK;? r0,fEkdifwJh ausmif;om;awGudk wzkHqufqH &wmayghAsm/ ola&mif;? udk,f a&mif;qkdawmh azmufonfpnf; kH;Mu&w,f/ 0rf;a&;aMumifh q &m-ausmif;om; qufqHa&;[m waeYwjcm; kyfysufvmw,f/ pdwfraumif;p&myJav/ NyD;awmh usL&Sif ay;Mu w,f/ 'DtwGuf twef;ydkifeJY bmom&yf aumif;aumif;& atmif ausmif;tkyfukd vuf aqmif ay;&w,f/ ausmif;om; awG udk,fhusL&SifrSm vmwufzkdY pnf;kH;Mu&w,f/ bufvkduf qufqH&w,f/ ar;cGef;ajym& w,f/ 'gawmiftrSwf rjynfh ao;&if trSwfjznfhay;&w,f/ pkHaea&mAsm/ b,frSmvJ odum? &dumeJY vJvkduf&NyD/ wcsKdUq&mawGuawmh jyifytvkyfawGrSmyJ tmkHpdkuf aeMuw,f/ ausmif;ysuf&uf rsm;wmwkdY? aumif;aumif;roif wmwkdYaygh/ NyD;awmh ausmif;rSm rsdK;pkH *Gif&SmMuw,f/ aqmufvkyf a&;wm0efcHwdkY? tm;upm;? wm 0efcHwkdY? uGefysLwm wm0efcHwdkY rdb-q&m toif;wkdYrSmwm0ef ,lNyD; aiGydkaiGvQHxGufatmif vkyfMuwmaygh/ bmwwfEkdifrSm wkef;/ tJ'D'PfawG tm;vkH; ausmif;om;awG cHaygh/ rdbawG uaum bmajymvdkY &rSmwkef;? r ay;Ekdif&if uav;ausmif;xGuf cdkif;aygh/ q&mOmu v,f vkyfxm;w,f/ ausmif;zGifhp v,fpdkufcsdefeJY v,fodrf;csdef ausmif;pmoifaumif;ayhqdkwJh Zefe0g&Davmufqkd b,folYrsuf ESmrS raxmufEkdifbl;/ ESpfywf &uf 20 avmuf v,fxJqif;& w,f/ aumufpdkufcsdefqdk wpf aeY wpfaeY aiG 45000 avmuf v,fuGufxJ usJypf&w,f/ aumufpkdufor wpfa,muf usyf 1500? ta,muf 30 qkdawmh usyf 45000/ aeYpOf usJae&awmh tvkyf wGifatmif udk,fwkdif BuD;Muyf&w,f/ 'Dvdk r[kwf&if wpf&uf ydkoGm;wmeJY wpfvpmudkru xdoGm;rSmudk;/ tJ'D&ufawGqdkausmif; u wynfhawGtwGufawmh AJ&D; aqm&D;aygh/ atmf.q&mrBuD;eJY?

42

ZGefv? 2010

vkyfazmfudkifzufawGvm;/ q&m rBuD;udk qefwpfwif;avmufydkY ay;NyD; udk,fhtpm;0ifay;wJh q&m q&mrawGudkawmh xkduf oifhovkd wckck vkyfa<uG;vdkuf aygh/ 'grS rauseyfbl;vm;/ ol wkdY&JUywfowfwJh tm;enf;csuf [dkcGif'DcGif aiG&SmwmwkdY [dkaMu; 'DaMu;aumufwmwkdY usL&Sifay; wmwkdYudkaxmufjyNyD;Ncdrf;ajcmuf EIwfydwfvkdufaygh/ 'D'Pfudk ausmif;om; awGuawmh cHayghAsm/ q&m Omuawmh v,fuGif;xJqif; wkdif; aumufpkdufortkyfawGxJ u ]]q&m}}qdkwJh atmfac:oH awGMum;&w,f/ tJ'DtoHudk Mum;&awmh uefoif;wavQmuf oGm;NyD; aumufpdkufortkyfxJ u ausmif;olt&G,fav;awG.. ]]q&m v,fxJqif;rvdkYvm;}} ]]at; ...}} ]]eif ajzEkdifvkdYvm;/ 10 wef; atmifpm&if; aemufvqef;&if xGufr,fvdkY Mum;w,f..}} ]]odyfrrSwfrdayr,fh cefYrSef;NyD; ajymvdkufw,f/}} [kwfw,fav/ wcsdKU ausmif;olausmif;om;awG[m 10wef;atmifpm&if;rxGufcif aumufpdkufp&dwf &SmNyD;atmif &if wuodkvf0ifaMu;? ratmif &if usL&SifaMu; &SmMuavh&Sdwm udk;/ tckvnf; 'DtxJu w a,mufxifyg&JU/ ]]tJ ..q&muvnf;

orD;udk rrSwfrdbl;vm;...}} ]]orD; 8 wef;uyJav}} ]]a':jrat; twef;u ouf oufpdk;? MuLMuLarT;wkdYeJY wckHxJ xkdifwJh oEmvif;av ..}} ]]at;..at;..[k w f o m;yJ } } ]]orD;u carmufawG bmawG aqmif;yguGm? 'gaMumifh orD;udk twef;xJrSm rawGYwmudk;/ aumufpdkufNyD;&if jyefwufr,f r[kwfvm;? ausmif;udk bmrSm OD;rvJ/}} ]]orD; ausmif;rwuf jzpfawmYygbl; q&m&,f? atmf oufoufpdk;eJY MuLMuLudkajym vdkufyg?ausmif;rxGufeJYpmMudK; pm; q&m q&mr pum;em; axmifvdkY ajymvdkufyg q&m Om &ifxJ a'gufueJ emusOfoGm;wmaygY Asm/ olu q&mOmwynfhav? q&m Om orD;av/ vlu v,fxJ a&mufaeayr,fh pdwf u ausmif;rSmav/ olY oli,f csif;awGvdk upm;vdkuf? rkefYpm; vdkuf? pmoifvdkuf aecsif&SmrSm aygY/ q&m Om &ifxJ rusOf bJ aervm;/ wcgvnf; 10 wef; atmifjyD; jrpfjyKwfa&mif;aewJY wynfh? qdkum;eif;aewJhwynfh? toufeJY &if;NyD; ppfxJa&muf oGm;wJh wynfhawG awGY&wdkif; &ifemwmu rsm;ygw,f/ 'DtaMumif;awG q&m q&mrawG? ausmif;aps;a&mif;

ae&wmawG? usL&Sifay;ae&wm awG? *Gif&SmjyD; tBuHtzefrsm; ae&wmawG? bmaMumifhrsm;vJ/ rajz&Sif;EdkifvdkY naenae t &ufqdkif a&mufaewJY vkyfazmf udkifzuf ausmif;q&mawG bm aMumifhygvJ/ tcsif;csif;vnf; aqG;aEG;jzpfw,f/ ynmoif c sif y gvsuf ausmif;p&dwfaMumifh tvkyfcGif xJa&mufoGm;&wJh wynfhawG taMumif;aqG;aEG; jzpfygw,f/ 'gayr,fh tajzra&mufygbl;/ rpOf;pm;wwfawmhvdkYvm;/ q &m q&mrawGyJ? pOf;pm;wwfwm aygh/ 'gayr,fh ..tkd udk,f u 0efxrf;? 0efxrf;[m 0efxrf; tvkyfudkyJ pOf;pm;wmaumif; w,f/ pepftaMumif; EkdifiHa&; taMumif; rpOf;pm;wmaumif; w,f/ awmfMumae ..qkdNyD; abmifwckudk ausmfNyD;rpOf;pm; csifvkdYyg/ 0efxrf;qkdawmh 0ef xrf;qkdwJh abmifudk rausmfcsif bl;/ ]][kwygNy/ &Jwa,muf f D

ZGefv? 2010

43

pnfyif0efxrf;wpfa,muf 'grS r[kwf kH;0efxrf;wpfa,mufu abmifudkausmfNyD; rpOf;pm;wm odyfraxmif;wmayr,fh ausmif; q&musawmh wynfhawGudkus,f us,fjyefYjyefY pOf;pm;vmatmif OD;aESmufokH;? OD;acgif;okH;wJhacgif; aqmifaumif;awGjzpfvmatmif jyKpkysdK;axmifaeMu&olawG r [kwfvm;/ q&mukd,fwkdifu abmifwckausmf rpOf;pm;bl;qkd &if olYwynfhawGu b,fvdkae rvJ .../ q&m EkdifOm wpf a,muf ausmfNyD; pOf;pm;vkduf wmawmh tajzwpfckqDa&muf oGm;w,f/ ]]wkdif;jynf aumif;rS y nm aumif;r,f ...}} ausmif;om;awG ynm aumif;zkdYtwGuf wdkif;jynfjyKjyif? EkdifiHa&; vkyfMurSjzpfr,f/ EkdifiH a&;avmu 0ifoifh 0if&r,f/ q&mawG[m EkdifiHa&;orm; wpfydkif; jzpfaeMu&r,f qkdwJh tajz &ifememeJY &vkduf w,fAsm/ ]]q&mOm vkyfouf rjynfhcif bmvkdY tvkyfxGufypf vdkufwmvJ q&m ..}}vkdYar; Muw,f/ pmoif&if &ifxJu atmifhatmifhaevkdYayghAsm/

rwlnDwJh &Iaxmihf
q&mu ausmif;om;wpfa,mufudk pm;yGJa&SUrSm xdkif cdkif;NyD; ]u} wpfvHk; a&;jyygvdkY cdkif;ygw,f/ ausmif;om;u a&;NyD; q&mha&SUudk xdk;ay;vdkufygw,f.... q&mu olYtajzudk vuf rcHcJhygbl;/ q&mhbufu Munhfawmh tajzu ],} jzpfaewmudk;.. aemufausmif;om; wpfa,mufudk q&mu ac:cdkif; yg w,f...ausmif;om;u a&;NyD; ]pmGufudk q&mhbuf wpfywf vSnhfNyD; jyvdkufygw,f... q&mu olYtajzudk oabmus vufcH cJhygw,f.... 'Dtjzpfysufav;rSm ]udp&yfwdkif;rSm Angle Of Vision vdkYac:wJh Iaxmihf trsKd;rsKd; &SdEkdifw,f qdkwmygyJ} ... ausmif;om; ESpfa,mufvHk;&JU tajz[m trSefawGcsnf; ygyJ...'gayrJh yxr ausmif;om;[m olYbuf tjriftwdkif; q&mhudk jywmudk;... 'Dae&mrSm owdxm;&rSmu 'kwd,ausmif;om;[m q&mhbufu ]u} vdkY jrif&atmif olu ],} vdkY trSm;BuD; a&;vdkuf wm r[kwfygbl;...olvnf; trSefyJ a&;vdkufNyD; q&mhbuf uvnf; trSefyJ jrifEdkifatmif ESpfzuf tqifajyr,hf tajctae wpfckudk zefwD;vdkufwmyg... tcsKdUaom udp&yfawGrSm olYbufuvnf; b,fvdkrsm; jrifEdkifrvnf;vdkY pOf;pm;awGac:csihfcsdefNyD; olY&JUIaxmihfuae jrifjy? awG;jy? aqG;aEG;jyzdkY vdkygvdrhfr,f.... tJ'grSvnf; udk,frSefw,f qdkwmudk olem;vnf vufcH EdkifvmrSmyg... tJ'Dvdkr[kwfyJ udk,frSefw,fqdkwmudk udk,hfbufu tjrifwpfckwnf;eJY MunhfNyD; ZGwftwif; jiif;cHkaer,fqdk&ifawmh vdkvm;tyfwJh tajctae wpfckudk b,fawmhrS a&mufawmhrSm r[kwfygbl;...

EkdifOm

44

ZGefv? 2010

wckvkH;twGuf tvS ...

pMum0VmBuD;
at;at;jrifh

(1) def dk a&;zkdYpOf;pm;vdkufcs fwJh taMumif;t&mu ma&;eJY ywfow tjzpftysufw]]armupmtkyfrSm yn mv jrefrmEkdifiHxJu ausmfu m vGefcJhwJh ESpf (20) Sm usr&JU pdwfawG[ r ,f/ }} fvdkY cHpm;vdkuf&ygw dk jyefa&mufoGm;w, cku ..........}} 'Dvkdyg&Sif ...... ;wausmif; axmif ]]tjzpfu fykdif rlBudKausmif;uav fuyg/ usr udk, t&if;uawmh usr vGefcJhwJh 1987 ckESp foGm;&wJh taMumif; ; zGihfjzp wGufyg/ oli,f JU rlBudKausmif;uav sdK;qufuav;awGt jzpfcJhygw,f/ usr& ,hf r f;awG&JU arG;zGm;vmr faqGawG? oli,fcsi rdw G tyfcsifvdkY }} ygwJh/ csif;u m; igwkdY uav;aw fhygv ]]eifrlBudKausmif;zGi

ZGefv? 2010

45

tJ'DaeYupNyD; ,aeYtxd pmoif jzpfoGm;cJhwmyg/ usr pmoif& wmudk i,fpOfuwnf;uausmif; rSma&m tdrfrSmyg odyfNyD; q&m vkyfwwfygw,f/ a&iwfaewkef; a&wGif;xJusqkdovkdygyJ usrol i,fcsif;udk csufcsif;yJ wkefYjyefcJh ygw,f/ ]]at; ..ig pOf;pm;r,f .. pm oifjzpfr,fqkd&if eifhqDudkigvm cJhr,f}} usr&JU oli,fcsif;u t&rf;udk 0rf;omoGm;NyD; ... ]]eif wu,fajymwm vm; 'gqdk igausmif;om;awG&Sm ay;r,f}}wJh/ 'g[m ynma&;avmu xJudk yxrqkH; pcswJh ajcvSrf;yJ jzpfygw,f/ udk,fhvl&if;qDrSmyJ tyfcsifMuvdkYyg qkdwJh oli,fcsif;? rdwfaqGawGeJY t&rf;udkcspfp&m aumif;wJhuav;awGudkusr ydkif qkdifcJh&ygw,f/ aysmfp&maumif; wJh usr&JU ausmif;uav;ygwcg w&H pdwfnpf&wJh tcg vnf;&Sdyg w,f/ ]]q&mr orD;wkdYom;wkdY acs;rukef;wwfbl;}} ]]q&mr ol ao;ayguf csvkdufNyD}} qkdwJh pum;vkH;awG [m aemufawmh usrtwGufdk; tDoGm;cJhygw,f/ usr&JU araruvnf; usrudk ulnDcJhygw,f/ usr u av;awGtwGuf wywfwcgiSuf aysmoD;aygif;? uefZGef;OjyKwf?

omuljyKwfponfjzihfwckr[kwf wck vkyfay;ygw,f/ tJ'Dtcsdef wkef;u usrnDrav;u 12 ESpf orD;uav;yJ &Sdygao;w,f/ 'g ayr,fh olu okH;av;ESpfuav; udk pm0kdif;uloifay;ygw,f/ t &rf;udk aysmfp&maumif;wJhESpfw ESpfudk usrydkifqkdifcJh&wmyg/ tJ'D wESpftwGif;rSm rxifrSwfyJ ausmif;om; (70) ausmftxd &cJhygw,f/ usr y nm oifMum;ay;cJhwJh uav;awG

qkH;oGm;w,f/ ausmif;rSmidkw,f qkdwm usrwpfcgrS rjrifcJhzl;bl;/ ausmif;udk vmwkdif; NyKH;NyD;vmwJh olY&JUrsufESmav;udk ,aeYtxd jrifa,mifaeqJyg/ (2) tJ'D tcsdefwkef;u BuKH awGUcJh&wJh tjzpftysufuawmh ajz&Sif;&cufcJwJh acgif;pOfygbJ/ oluawmh usr&JU t&if;ESD;qkH; oli,fcsif;yg/ olu ...

]]reufydkif; ausmif;ukdvmwkdif; olYrsufESmrSm oeyfcg;tazG;om;eJY tNyKH;av;udkyg ausmif;udk o,faqmifvmwJh uav;i,fav;yg ..../ ausmif;aevkdY wESpfom ukefoGm;w,f? ausmif;rSmidkwm usrwpfcgrS rjrifzl;bl; ..../ }}
trsm;BuD;xJurS xl;qef;wJh u av;wa,mufudk usr&JUausmif; rSm vufcHvdkufw,f/ tJ'D u av;aMumifh usrb0rSm ,aeYt xd arhvkdYr&wJh tjzpftysuf w ck&,f pGefYpm;rI wck&,f BuKHawGU cJh &ygw,f/ tJ'D cspfp&maumif; wJh uav;rSm taza&m? tar? tzkd;? tzGm;yg &Sdygw,f/ uav; i,fav;&JU kyf&nfav;[mvnf; jzLjzLoefYoefYav;yg/ reufydkif; ausmif;udkvmwdkif; olYrsufESmrSm oeyfcg; tazG;om;eJY tNyKH;av; udkyg ausmif;udk o,faqmifvm wJh uav;i,fav;yg/ ausmif; aevkdY oufwrf;wpfESpfom ukef ]]oli,fcsif; eifreufjzefausmif; ydwfw,f r[kwfvm; tm;&ifeifh ightdrfvmcJhr,f ..}} ]]igeifhudk ta&;BuD;wJh pum;ajym p&m&SdvdkYyg/ vlawG trsm;BuD; vnf; rodapcsifvkdYyg ../}} ]]ightdrfrSm xrif;pm;&if;ajymMu r,f eifvmrSmvm; ..}} ]]vmawmh vmr,fav ..}} ]]igoGm;p&meJY 0,fp&mav;awG NyD;rS eifhtdrfudk 0ifvmcJhr,f jzpf vm; ...}} tJ'DvdkeJY oli,fcsif;ESpf a,muf em;vnfrI wck&oGm;cJh ygw,f/ aps;utjyef rkefYyg0,f vmcJhNyD; olYtdrfrSmat;at;aq;

46

ZGefv? 2010

aq; pm;aomufNyD;rS tdrfjyefvm cJhygw,f/ olYtdrfu tjyefrSm usr tJ'D jyem ajz&Sif;zkdYbm vkyf&rvJ? b,fvkdqkH;jzwf&r,f qkdwm rodawmhbl; jzpfaeyg w,f/ oli,fcsif; ajymovdkr ajz&Sif;cJh&ifvnf;aemufqufwJG bmawGjzpfvmrvJ bmawGqkH; IH;ukefrSmvnf;qkdwJh tawG;rsm; eJY usr[m ESpf&uf qufwkduf jyemw&yf jzpfygw,f/ tJ'Duav;[mausmif; zGifhNyD; okH;vtMumrS vmtyf wmyg/ uav;&JU b0aemufcH orkdif;udk usr trsm;BuD; odr xm;oihfygbl;/ usraeeJY odzkdY vnf;rvdkbl;vdkYxifygw,f/usr tjrifrSm uav;[m uav;yg yJ/ yuwdtwkdif; tjypfuif; pifNyD;om;yg/ rlBudKt&G,fuav; i,fawGudk bmaywHeJYrS vm wkdif;wmudk usrtJ'Dtcsdefu wnf;u rESpfoufcJhygbl;/ tjzLxnf uav;awG udk vlBuD;qkdolawGubmaMumihf rsm;ta&mifqkd;NyD; cJGjcm;qufqH cJhMuwmygvJ/ uav;rdbawGudk vnf; usr tjypfrjrifygbl;/ usrwkdY wkdif;jynfrSm&SdwJhjynfol awGeJY ,SOf&ifawmh tJ'Dtcsdef tcgwkef;u pmaytod? owif; rD'D,mtod? usef;rma&; tod awGeJY ywfowfNyD; us,fus,f jyefYjyefY odcGifh r&cJhao;ygbl;/ bmjzpfvkdYvnf;qkdawmh usr udk,fwkdif todynmenf;yg;ol

]]rdcifrSm attkdif'Dtufpf &Sdayr,fh om;orD;rSm &SdcsifrS &SdrSmygqkdwJh owif;tcsuftvuf avmufawmifrS usr ray;Ekdif cJhbl; ..}}

xJrSm yg0ifaecJhvdkYygbJ/ usr udk,fwkdif usef;rma&;eJY ywfowf NyD;avhvmrI tm;enf;cJhawmh b,fvkdae? b,fvdkxkdif?b,fvdk pm;aomuf&if rul;pufEkdifbl; qkdwJh todynmudk ray;EkdifcJhyg bl;/ rdcifrSm attkdif'Dtufpf &Sdayr,fh om;orD;rSm &SdcsifrS&Sd rSmygqkdwJhowif;tcsuftvuf avmufawmifrS usrray;EkdifcJh ygbl;/ usef;rma&;eJYywfowf NyD; A[kokw&SdMuolawG[mvnf; tJ'Dtcsdefu trsm;BuD;&SdMuay r,fh,aeYacwfvdk us,fus,f avmifavmif ratmfcJhMu?rvkyf cJhMuygbl;/ tJ'Dtcsdefwkef;u usr vkyfEkdifcJhwmuawmh tjcm; uav;awGeJY cJGjcm;wJh ykHpHjzpf oGm;atmif tdyf,mtaetxm; tajymif;tvJwck vkyfvkdufyg w,f/ tJ'Duav;tdyfwJh ae&m Mum;rSm usrzsmwcsyfcif;NyD; us rudk,fwkdif 0ifvSJNyD; tdyfcgeD; wkdif;ykHajymcJhygw,f/ 'D v d k v k y f v k d u f w m[m uav;i,fudk cJGjcm;qufqH&m vnf;ra&mufygbl;/ uav;[m olYq&mrem;rS aecGifh&vdkY aus eyfaeygw,f/ wjcm;uav;awG qDudkvnf; ykHjyifvSnfhajym&if; olwkdYav;awG tem;rSmoGm;xkdif aeNyD; rsufESmuav;awGudkvdkuf Munfh? ajymjy? NyKH;jycJh&ygw,f/ xrif;pm;wJh tcgrSm vnf; tJ'Duav;eJY usr wpf

ZGefv? 2010

47

pm;yJGxJtwl pm;ygw,f/ tjcm; uav;awGuvnf; 'Duav;udk usrydk cspfaew,f xifrSmpdk;vkdY yef;uefawG&JUab;rSm zdwfaewJh xrif;? [if;awGvdkufokwf?vkduf oefY&Sif;&if; xrif;pm; vkyfcJh& wmyg/ 'DtajctaeawGudkol

ynm pmtkyfudk usr zwfNyD;csdef rSm rlBudKausmif;zGihfjzpfoGm;wm yg/ wjcm;pmtkyfawGudk zwfjzpf cJhayr,fh usef;rma&; ynmay; pmtkyf[m usreJY tvSrf;uGma0; ovkd jzpfaecJhygw,f/ EkEk&nf (tif;0)&JU teDvm;? tpdrf;vm;? t0gvm;qkdwJh wDbDa&m*geJYywf ay;vkdufwmwkdY? oludk,fwkdifvkyf wJhrkefYawG xnfhay;vkdufwmwdkY &SdcJhygw,f/ tJ'gawGudk usr rpm; cifrSm pOf;pm;vdkufwJh tawG;u awmh olYtar csufjyKwf ae&if; vuf"g;xdNyD; [if;awG aoG;awG usoGm;cJh&if aoG;uae ul;puf wwfw,fvdkY ajymw,f/ ighudk ul;puf oGm;rvm; rodbl;vkdY awG;cJhwmyg/ awG;NyD; uav; rsufESm armhMunfhvdkufawmh u av;u pm;zdkYjyifaewJh q&mrudk olYpm;p&mawGudk oleJYtwlpm; vdkY aysmf&Tif0if;vufaewJhrsufESm av;yg/ aemufqkH; usr pOf;pm; csufu tu,f 'Duav;tpm; pm;vkYd ighudk attkdif'Dtufpful; csiful;oGm;ygap/ NyKH;aewJh u av;&JU &ifxJrSm'Dt&G,feJYrrQwJh temw& rjzpf&ifawmfNyDuGmvdkY awG;NyD; pm;vkdufwmyg/ tJ'Davmufxd tawG; acgifNyD; tawG;tac:enf;cJhwJh usryg/ aemufydkif;usrStJ'Da&m *geJY ygwfowfNyD;od&SdvmcsdefrSm awmh udk,fhtawG;awGudk udk,fh bmomudk,f jyef&Sufrdvmyg

]]'Duav;i,fav;twGufudk usr ydkpkd;&drfvkdYyg ... 'Dt7G,fav;eYJ cJGjcm; qufqHcH&w,fqkd&if .. olUtem*wfrSm tm;i,frIawG BuD;pdk;vmEkdifygw,f ....}}
i,fcsif;uaewqihf uav;rdb awGqD wdk;wdk;wdwfwdwf ajym ay;zkdY .. oD;oefYxm;w,fqkdwJh taMumif;aygh/ uav;rdbawG vnf ; auseyf a pcsif w ,f a v/ tjcm;uav;eJYrdcifawGudkvnf; bmrS rcHpm;apcsifvkdYyg/ txl; ojzifh 'Duav;i,fav;twGuf udkusr ydkpkd;&drfvkdYyg/ 'Dt&G,f av;eJY cJGjcm;qufqHcH&w,fqkd &if'Duav;&JU tem*wfrSm tm; i,frIawG BuD;pkd;vmEkdifygw,f/ usrwkdY udk,fwkdifvnf; pmawGrSmoifMum;cJh&zl;ygw,f/ pdwfynm bmom&yf (Child Psychology)rSmyg/ 1985 ckESpfrSm q&mBuD; OD;tkef;armif&JU av;v om;uav;awGudkrdbeJY cJGxm;NyD;wrsdK;? twlxm;NyD; w rsdK; okawoe vkyfxm;wJh pdwf owfwJh pmtkyfavmufyJ odcJh& wJh todyJ&Sdygw,f/ tJ'Dtcsdefu attkdif 'Dtufpfa&m*g[m aMumufp&m aumif;wJha&m*g r[kwfbl;/ pm; aomufaexkdif&if; ul;pufwwf wJha&m*g r[kwfbl; qkdwmudk usrom a&a&&m&modcJh?aoao csmcsm &Sif;jywwfcJh&if uav; rdbawGudk pdwfuoduatmifh cHpm;&atmif vkyfrSm r[kwfyg bl;/ uav;i,feJY usr[mxrif; twlpm;w,fqkdwm tm;vkH;od atmif usrzefwD;xm;wJhtwGuf uav;i,fu olYtarudk]]q&m reJYom;u twlwlpm;wm arar &}} vdkYajymawmh olYtaru tm; i,faeolyDyD pmemwwfwJh usr udk[if;awG ydkxnfhay;vdkufwm wdkYoludk,fwkdifvkyfwJh rkefYawG

48

ZGefv? 2010

awmhw,f/ (,aeYvnf; urm ay:rSm 'Da&m*geJY ywfowfNyD; us,favmifwJh toHawG xGuf ay:vmaeygNyD/attkdif'Dtufpf a&m*g ukozkdY aq;r&Sd ao;ay r,fh umuG,fzdkY enf;vrf;awG? tajrmuftrsm; &Sdaeygw,f/ wm;qD;wJh enf;vrf; awG? BudKwifumuG,fwJh enf; vrf;awG? jzpfvmoludkvnf;az; rpmem em;vnfrIawG &SdvmMu ygNyD/) (3) usroli,fcsif;u xyf NyD; ajymvmygw,f/ ]]eiftJ'Duav;udk qufNyD; vuf cHxm;&if tjcm;uav;rdbawG uvnf; 'Duav;wa,muf aMumifheJY pD;yGm;a&; trsm;BuD; xdcdkufoGm;Ekdifw,faemh? pOf;pm; yg}}wJh/ usrbmqufvkyf&rvJ/ ]]oli,fcsif;a& ighudk pOf;pm;zkdY awmhtcsdefenf;enf;ay;yg[m}} 'Dpum;vkH;uvJGNyD;usr bmrS pOf;pm;vkdY r&cJhygbl;/ aemuf waeY rkd;vif;awmhuav; awGudkBudKaeustwkdif; usrBudK qkdvufcHcJhygw,f/ wcsdKUuav; rdbawGu rsufESmodyfraumif; Mubl;/ 'gudk usr rodcsifa,mif aqmifaevdkufw,f/ tJ'Duav;i,fav;&JU tzGm;uvnf; tajctae aMumifh b0qkd;wckrSm &yfwnf aexkdifcJh&olyg/ uav;&JUrdcif

uvnf; tJ'DvdkyJ tJ'DvdkyJjzpfcJh &jyefygw,f/ uav;&JU rdcifu awmholYtazeJY tdrfaxmifusNyD; csdefupNyD; tJ'Db0BuD;xJu kef; rxGufEkdifcJhyg/ tJ'Duav;udk usrqD rSm rlBudKvmxm;wmyg/ usrod awmhodygw,f/ vufrcHbl;/ jyefac:oGm;yg qkdwJh pum;udk

uatmihf cHpm;rIawGvnf;rjzpf apcsifygbl;/ usrjywfom;wJh qkH;jzwfcsuf wckudk &ifqkdifzkdYt wGufESpfvrf;&Sdygw,f/ wvrf;u uav;w a,mufxJudk tqkH;&IH;cHrvm;/ uav;trsm;udk qkH;&IH;cHrvm; aygh/ wa,mufxJudk tqkH;&IH;cH r,fqkd&if olYtarudk b,fvdk

]]uav;wa,mufxJudk tqkH;&IH;cHrvm; ..? uav;trsm;udk tqkH;IH;cHrvm;ayhg ..? wa,mufxJudk tqkH;IH;cHr,fqkd&if olUtarudk b,fvkdajym&rvJ ....}]
usr rajym&ufygbl;/ uav; rsufESmav;[m jzLjzLoefYoefYeJY cspfp&mav;yg pum;vnf; t &rf;udk wwfygw,f/ rkdufkdif;wJh tokH;tEIef; Murf;wrf;wJh tokH; tEIef; uav;qDu usrwcgrS rMum;cJhzl;ygbl;/ uav;rdcifudk vnf; usrav;pm;ygw,f/ tifrwefudkrS xdef; ausmif;yJhjyifwwfolyg/ uav; udk oyfoyf&yf&yfxm;wwfolyg/ tJ'DvdkeJY wvwmudk jzwfoef; ukefqkH;oGm;cJh jyefygw,f/ igw ckckawmh qkH;jzwf &awmhr,fqkd wmudkvnf; usr odygw,f/ bmjzpfvkdYvnf; qkdawmh vukef NyDav/ tm;emvdkY qufxm;ae& r,fqdkwmrsdK;vnf; rjzpfapcsif ygbl;/ rdbawG pdwfxJrSm uod ajym&rvJ ... ]]tr uav;udk wjcm; rlBudKausmif;ajymif;xm;Munfhyg vm;tr}}vdkY usrajym&rSmvm;/ tJ'Dpum;vkH;[m usr &ifxJrSm tqifoifh rjzpfao;wJh pum; vkH;yg/ b,fvdkrS tBudrfBudrfavh usifhvdkYvnf; r&wJh pum;vkH;yg b,fvkdpum;vkH;eJY b,fvdkajym xGufatmif BudK;pm; &yghrvJ/ oufjyif;awG tBudrfaygif;b,f avmufrSef;rod csjzpfoGm;cJhay r,fh tJ'D pum;vkH;u &ifxJu xGufrvmcJhygbl;/ 'gqkd a&G;p &mu wvrf;yJ&Sdygawmhw,f/ wjcm;rdbawGudk .. ]]trwkdY uav;awGudk wjcm;rl BudKausmif;rSm ajymif;xm;Munfh ygvm; tr}} vkdYajym&rSmvm;/

ZGefv? 2010

49

'g[m apmfum;rI tBuD;pm;yJjzpf ygw,f/ udk,fhb0 &yfwnfzkdYt wGuf tpuwnf;u awmif;qkd NyD; ausmif;vmtyfwJh aus;Zl;&Sif awGudk usrb,fvdk wkefYjyef&r vJ/ aus;pGwfwJh enf;vrf;udk vnf; usra&G;vkdY rjzpfygbl;/ tJ'Dt csdefwkef;u ausmif;vcu 75 jym;yg/ 'DaeYuav;awG &D(&,f) aervm;/ qefwjynf wusyfeJY ig;jym;? jym;udk;q,fyg/ (jym;qdk wJhpum;vkH;eJY jym;aphawG jrifcsif&ifawmh a&Twd*kHbk&m; awmifbufrk'f vdyfuef&SdwJh ae &mu tvSLcHykH;awGxJrSm awGU Ekdifygao;w,f/ tckawmh usr rodawmhygbl;/ usr bk&m;zl; cGifhr&cJhwm ig;ESpfausmfoGm;cJh ygNyD/) taumif ; qk H ; jzpf r ,f h enf;vrf;wckudk usra&G;vdkuf ygw,f/ uav;rdbawGqDudk vcr,lcif oli,fcsif;tdrfrSm w&ufqkHMu&atmifvkdYcsdef;vdkuf ygw,f/ rdbawG tukefvkH;udk rac:ygbl;/ (10)a,mufxJyg/ 'gqkdvkHavmufygNyD/ usrajymcJh wJhpum;uawmh .... ]]trwkdYudk pum;rajymcif BudK wifawmif;yefxm;yg&ap tr wkdY[m usr&JU xrif;&Sif?aus;Zl; &Sifqkdvnf; [kwfygw,f/ tck usrajymr,fh pum;utrwkdYudk apmfum;ovdk jzpfoGm;cJhw,fqdk &ifvnf;awmif;yefygw,f/}} ]]trwkdYu &ifeJYvG,farG;xm;&

wJhrdcifawGyg/ usru tysdKqkd awmh om;orD;qkdwJh pum;vkH;udk tarawG tazawGqDuyJMum; cJh&olyg/}} ]]udk,fwkdif cHpm;odol r[kwfyg bl;}} ]]tckawmh trwkdY tm;vkH;&JU om;orD;awG tm;vkH;u usr&JU uav;awGjzpfaecJhygw,f/}} ]]usr[m uav;wa,mufxJ udk ydkifqkdifol r[kwfygbl;/}} ]]uav;tm;vkH;udk ydkifqkdifcGifh? cspfcGihf&olyg/}} ]]'gaMumihf ..tJ'Duav;ae&m rSm trwkdY uav;omqkd&ifb,f vdkcHpm;&rvJ awG;Munfhay;yg}} i,f&G,f Eke,fwJh uav;w a,muf[m 'Dt&G,f uav;eJY z,fusOf cH&r,fqkd&if olwdkY&if xJrSm b,favmufrsm; emusif oGm;vdkufrvJ/ aeYpOfeJYtrQ 'D uav;udk jrifawGUae&r,fhrdcif &JU&ifxJrSma&m b,favmufrsm; cHpm;ae&rvJ awG;Munfhay;ap csifygw,f/ tJ'DvdkawG;NyD;NyDqkd awmhrS trwkdY&JU uav;udk ausmif;xkwfcsifw,f qkd&ifawmh trwdkY&JU oabmygyJ/ usru awmh b,folrS rusefawmh&if vnf; tJ'D uav;wa,mufxJ udk oifoGm;ay;r,fvdkY qkH;jzwf xm;vdkYyg/ tm;vkH; em;axmif ay;wJhtwGuf trwdkYudkaus;Zl; wifygw,f/ tJ ' D p um;vk H ; awG u d k uav;rdbawG&JU rsufESmawGudk

]]i,f&G,fEke,fwJh uav;wa,muf[m z,fusOfcH&r,f qkd&if olwkdY &ifxJrSm b,favmufrsm; emusOfoGm;vdrfhrvJ? aeYpOfESihftrQ 'Duav;awGudk jrifawGUae&r,fh rdcifawG&JU &ifxJrSma&m b,favmufrsm; cHpm;ae&rvJ}}

50

ZGefv? 2010

rMunfhbJ usr r&yfrem;ajymcJh wmyg/ pum;vkH;awG NyD;qkH;oGm; rS rsuf&nfawG0JaewJh usrrsuf vkH;eJY rsuf&nfawGqkdYaewJh rdb awG&JU rsufvkH; xdyfwkdufqkHoGm; cJhwJhjrifuGif;[m usrwoufrSm b,fvkdrS azsmufzsufvkdYr&awmh ygbl;/ tm;vkH;&JU &ifxJrSmem usifrIawGudk,fpD&SdaeMuygw,f/ 'g[mvlom;ppfppfawG&JUESvkH; om;awGygyJ/ olwkdYbmrS jyefr ajymcifrSmyJ olwkdY&ifxJu tajz udk usr BudKodaerdNyDav/ tck tJ'D trawG em; vnf ovkdrsdK;om tm;vkH;uem; vnfvmMu&if b,favmuf aumif;rvJ/ vlom;rppfolawG &JUvufcsufaMumifh aoqkH;oGm; wJh tjzLeJYtpdrf;awG? ,rf;aiGU Mum;u idkNiD;oHawG? ynmoif Mum;cGifhr&wJhuav;awG? a&mif; pm;cH&wJh uav;awG? cJGjcm;quf qHcH&wJh uav;awG&JU rsufvkH;eJY ESvkH;om;awGrSm b,favmuf rsm; 'Pf&mawG jyif;xefaeMuNyD vJ awG;rdyg&JU/ (4) pMum0VmBuD ; wck v k H ; twGuftvSqkdwJh acgif;pOf[m usr&JU udk,fykdifacgif;pOfr[kwf ygbl;&Sif/ usr 'Dtjzpftysuf av;udk a&G;cs,fa&;om;NyD;csdef rSmbmacgif;pOfay;&rvJvdkYpOf; pm;aewkef;rSm xl;xl;qef;qef; MunfhjzpfoGm;wmuawmh Uni-

verse Beauty Co.Ltd qkdwJh

pmwrf;av;ygyJ/ tJ'DukrPDu rsufESmopfqyfjym&JUukrPDygyJ/ olYrsufESmopfqyfjymudkokH;vdkuf wJholawG[m pMum0VmBuD;wck vkH;rSm vSyoGm;r,fvdkYwifpm; xm;ykH &ygw,f/ tJ'Dpmwrf; av;udkusr oabmusoGm;vdkY usrvdk&mawG;NyD;'Dacgif;pOfav; udka&G;cs,fvdkufwmyg/ urmay:rSm&SdwJh q&m q&mrawGtm;vkH;&JU uav;awG [m urmBuD;udkvSyatmifb,f avmuf vkyfaeMuNyDvJ/ vGefcJhwJh ESpfaygif; 23 ESpfausmfu wnf;u usroifMum;ay;vdkuf wJh uav;awG[m tcktcsdef qkd&if pMum0VmBuD;xJrSm b,f ESpfa,muf b,favmufrsm; t vSqifEkdifMuNyDvJqkdwm usr t &rf;udk odcsifvmygw,f/ NyKH;&Tif NyD; MunfhaewJh uav;awGudk vnf; rsufvkH;xJ jyefjrifvmyg w,f/ tcktcsdefqdk tJ'Duav; i,fvJ b,ft&G,fa&mufaeNyD vnf; avmuBuD;xJrSmrS ... vm;aygh/ usr vufvSrf; rDo avmufeJY odoavmufuav; awGuawmh tcsdKUtdrfaxmifus? tcsdKUu ukrPDawGrSmvkyf? t csdKUu udk,fykdifum;awG pD;eJYaygh/ wcsdKU EkdifiH&yfjcm;awGa&mufukef Muaygh/ b,fudkyJ a&mufaeMu ygap? 'Dpmudk rif;wkdYzwfrdvdkuf vdkY odvkduf&csdefrSm avmuBuD;

udk tvSqifay;zkdY tcsdefrSDyg ao;w,fvkdY usruav;rsm;udk ajymjycsifvkdufwm&Sif/ tckqkd&if usrvnf; touf (40) ausmfoGm;cJhygNyD/ usr ynmoifay;vkdufwJh u av;awG&JU arG;zGm;vmr,fh rsdK; qufopfawG&JU tzGm;t&G,fudk usr ydkifqkdifae&ygNyD/ usr t ouf&SifcGifhawGudk tMumBuD; quf&aeOD;r,f? udk,fhwkdif;jynf udk jyefcGifhawG &awmhr,fqkd&if awmh olwdkY&JUrdbawGudk vkduf&Sm NyD; uav;awG bmawGjzpfukef MuNyDvnf; ... qkdwJh ar;cGef; aygif;rsm;pGmudk udkifaqmifNyD; usr vkduf&SmrSmyg/ olwkdYav;awG&JU t aMumif;t&mawGeJY jzwfoef;rI awGudkyg usr ta&mifwifay; r,fvkdY pdwful;xm;qJyg/ &Srf; jynf awmifwef;ay:u iSufzsm; rdNyD; taza&m taryg r&Sdawmh wJh uav;awGtwGuf awmif ukef;BuD;ay:rSm abmf'gaqmif BuD; aqmufNyD; ysdK;cif;BuD;wpfcif; usJcJh csifygao;w,f&Sif/ tem *wftwGuf rsdK;qufopfwdkYwkdif; jynfudk tvSqifEkdifMuygap/ www at;at;jrifh

ZGefv? 2010

51

ausmif;q&mb0
ausmif;q&m ynma&;
armifarmifvwf
[kqkd&m tcsdKUae&mrsm;wGif ausmif;q&mrrsm;udkyg wygwnf; qkdvdkygonf/ ]]ausmif;q&mqkdwm ausmif;om;awG&JU ynma&; twGuf oifjyay;ae&wmyJ/ olwdkY&JU ynma&; twGuf bmawG a&;BuD;cGifus,fvkyfNyD;? ajymaep &mvkdao;vJ}}[k ar;p&m&Sdygonf/ ar;cGef;\ t"dyg,frSm q&mtjzpf&xm;NyD;om; yk*KdvfawGygyJ? olwdkYtwGuf ynma&;vdkao;vm;[l jzpfyg onf/ ae&m tvkyfcGifxJrSae q&mtwwf oif oifwef;wufjcif;? rGrf;rH oifwef;wufjcif;? bJGUr&ao;olrsm; bJGUtwGuf ausmif;qufwuf jcif;? bJGUvGefoifwef; wufjcif;wkdYudk aqG;aEG;rnf r[kwfyg/ bJGUr&ao;olljzpfap? bJGU&NyD;ol jzpfap? oifwef;rwuf&ao;ol jzpfap? oifwef;wufNyD; oljzpfap? ausmif;q&m? q&mrwkdYtwGuf ynm a&;onf qkH;cef;wkdifjcif; r&SdbJ? qufvufqnf; yl;avhvm&efvkdaMumif; aqG;aEG;&ef &nf&G,fjcif; jzpfygonf/ usaemfwdkY wkdif;jynfrSm ppftmPm&Sifp epfajccsNyD; ]]jynfolydkif}} qkdif;bkwfatmufrSm t rsm;jynfolydkif pD;yGm;a&;vkyfief; BuD;BuD;i,fi,f rSeforQudk t"rodrf;,ljcif;? puLydkufqHrsm;yvlysH atmifxkwfa0jcif;rjyKrD umvtxd? rlvwef;jy q&mrStp at;at;csrf;csrf; dk;dk;om;om; ae xkdifwwfol ausmif;q&mrSeforQtzdkY pm;0wfae a&; 'ku BuD;BuD;us,fus,f &SdcJhykHr&yg/ (usaemf wkdYudk oifMum;ay;cJhaom q&m? q&mrrsm;\ xkd

ausmif;q&m

pOfu vlaerItqihftwef;udk jyefajymif;pOf;pm; MunfhNyD; ajymjcif;jzpfygonf/) odkYjzpf&m ausmif; q&m\ vlrIa&;tqifhtwef;onfvnf; kyfysuf qif;ysuf jzpfavmufatmif edrfhusjcif;r&SdcJhacs/ odkY&mwGif rqvacwfrSp Munfh&if;Munfh&if;rSm yif ausmif;q&m\ vlaerItqifhtwef; odod omomBuD; edrfhusvmcJhonfudk awGU&ygonf/ ausmif;q&m\ vlaerI tqifhtwef; edrfhusykHudk okyfazmfxm;aom 0wKwkdwpfyk'fudk usaemf zwfzl;ygonf/ 0wKwkdrSm pma&;q&m Ouvmcifapm\ ]]toufav;q,fausmf tus aumfvmNyJ}}[l jzpfygonf/ pmoifjcif;rSvJG bmtvkyfrS rvkyfwwf? tjcm;0ifaiG r&Smwwf? q&muawmfyifvQif txifrBuD;awmh/ ]]touf av;q,fausmf tusaumfvmNyJ}}[k oa&mfavSmif ajymifonf/ om;ESihforD;onfyif txufwef; pm ar;yJG atmifNyD;Mu&m? ESpfa,mufpvkH;u ausmif; q&m vkyfvkdonf[k qkdMuonf/ q&monf om; ESihf orD;\ b0a&SUa&;twGuf &ifav;aerdonf[k 0wKu tqkH;owfxm;onf/ ausmif;q&m\ ajcmufaoGUNyD; NiD;aiGUzG,faumif;vSaom b0udk xif[yfjyxm;jcif; jzpfygonf/ usaemf 0wKudk zwf&csdef ausmif;csdeftyrSm ab;yef;0ifaiG&&Sd a&;twGuf tajy;tvTm;? wzm;zm; tvkyfvkyf ae&aom ausmif;q&mtcsdKUudk jrifawGUae&yg onf/ trsm;tm;jzihf w&m;r0if usL&Sifjyjcif; jzpf onf/ ,aeYacwfrSmvdk udk,fhwynfhrsm;udk tEkdif

52

ZGefv? 2010

usihf aiGawmif;jcif;? wynfhrsm;xHrS wHpkd;vuf aqmif,ljcif;wkdYudkawmh rawGU&yg/ ausmif;q&mb0\ EkHcsmykHESihf ywfowf q&marmifpGrf;&nf\ uAsmwyk'fudk usaemf rSwfrdygao;onf/ ausmif;om;rSty bmrqkd dkusdK;aeus/ ............ a'gifqkd&if0if? pmudkoif a'gifqkd&if tjyif? &yfavmh pmtoif/ ............... *kwfzGmwkdufykH? vkHcsnftpdrf; tustjzL aMomf .. acR;awGxGufwJh pufkyfvl/ olYoHywfrSm r&Snfvmvnf; c&D;wmrSm &Snf&SnfvmcJh ckcg av;ig;ajcmufq ckESpfq/ aiGrJhtmPmrJhb0jzihf ausmif;q&monf tmPm&Sdol? aiG&SdolwdkYtay: dkusdK;ae&onfrSm trSefyifjzpfygonf/ rqv acwfrSm ygwD? aumif pDwkdY vufwkdvufawmif; cdkif;apaeonfudk emcHkd usdK;NyD; wzm;zm; vkyfudkifay;aeMu&aom ausmif; q&mrsm;udk usaemfawGUjrif&wkdif; q&marmifpGrf; &nf\ uAsmudk usaemfajy;ajy; trSwf&aerdcJhyg onf/ emcHdkusdK;jcif; r&Sdaom ausmif;q&mrsm; onf tmPm'Pf (odkY) aiG'PfoifhcJhMu&ygonf/ taMumif; okyfazmfxm;aom 0wKwkdwyk'fudk vnf; usaemf rSwfrdaeygao;onf/ &efukefNrdKUv,f&Sd? rsufESmBuD; ausmif;w ausmif; (okdY&mwGif ]]jynfolydkif}} acwfausmif;jzpf tpdk;&ausmif;yif jzpfygonf/) odkY NrdKUqifajc zkH;? qif;&Jom;&yfuGuf ausmif;wausmif;rS ausmif;q&mav;wpfa,muf ajymif;a&TUoGm;cJh onf/ waeYo a&T? aiG? vuf0wf&wem 'Gg'&m wkdY qif,ifNyD;? rdwfuyfa&mifpkH jc,fxm;aom

rdef;rBuD;wa,muf q&mhqD a&mufvmcJhonf/ olY om;udk aemufwef;ckHrSae a&SUwef;ckHodkY ajymif; a&TUae&mcsxm;ay;&ef arwm&yfcHonf/ aus;Zl; rarhyg[kvnf; aiGjzihfjzm;a,mif;onf/ olYom; onf rsufpdtjrif tmkHtm; enf;yg;aeonf[k vnf; taMumif;jyonf/ q&mu uav;onf rsufpdtjriftmkH tm;renf;aMumif; taxmuft xm;jzihf &Sif;jyonf/ odkYaomf ausmif;om;rdcifu vufavQmhroGm;/ olYom;\ab;u uav;onf um;'dkifbm\om;jzpf uav;em;rSm olYom; udk rxm;vkdyg[k taMumif;jy jyefonf/ t aMumif;jycsufudkvnf; q&mu y,fcsonf/ ol onf wynhfrsm;ESihf ywfouf rsufESmBuD;i,f cJG jcm;wwfol r[kwfaMumif; ajymjyonf/ rsufESm BuD; ausmif;om;rdcifu olYtvkdtwkdif; vkyfay; rnfvm;[k avoHrmrmESifh Ncdrf;ajcmufonf/ q &mu rrI/ aemufqkH; xkdausmif;q&m ol&Jaumif; onf ]]pdefaumif; ausmufaumif;rsm;}} &Sd&m xkd rsufESmBuD;ausmif;rSae NrdKUpGef\ ]]ausmufp&pfcJ}} rsm;&Sd&m ausmif;odkY ajymif;a&TUcHvdkuf&onf/ 0wKwkdrSm pma&;q&m pdMw\ ]]pdefaumif; ausmuf aumif; &Sm;ygbdoeJY}}[ljzpfygonf/ xkd0wKudk zwfNyD;aemuf ESpfaygif;tawmfMumwGif 0wKa&;ol tESDausmif;q&mol&Jaumif;udk rarQmfvifhbJ us aemf vlcsif;qkHjzpfcJhygonf/ olYykHonf bmrxDykH jzpfygonf/ okdY&mwGif olonf ausmif;q&m r [kwfawmhNyD/ bmrxD vlpm;jzpf ausmif;q&mb0 rSm rNrJcJhavovm;/ okdY&mwGif olonfausmif;q&m b0rSvGwfvmcJh bmrxD ykHaygufavovm;awmh usaemfra0cJG wwfcJhdk; trSefyifjzpfygonf/ usaemfwkdY\ Armjynf vlYtzJGUtpnf;rSm ausmif;q&monf tedrfhqkH;tvTmxJu r[kwf onfhwdkif? vlrIpD;yGm;a&; tqifhtwef; edrfhusjcif;? vlrItokdif;t0kdif;rSm MoZmt&Sdeft0g uif;rJhjcif;? odrfi,fpdk;&THUjcif;wkdYonf ausmif;q&m\ oGifjyif vuPmrSm ay:vGifaeaMumif; awGU&ygonf/ k

ZGefv? 2010

53

&Sm; pma&;q&mBuD; csufaumh (Anton Chekhov) uvnf; ausmif;q&m\ oGifjyifvuPm ESifhywfowf oabmrsdK; a&;cJhonfudkusaemf zwfcJhzl;ygonf/ b0tajcrvSjcif; (wenf;)b0EkHcsmjcif; onf ausmif;q&m wOD;csif;tzdkY ajz&Sif;Ekdifaom udp r[kwfyg/ vlwef;pm;uJGjym;jcm;em;rI? vlwef; pm;zdESdyfrI? vlwef;pm; aoG;pkyfrIwkdYonf vlwef; pm;pepfESifhqkdifaom jyemrsm;omjzpfygonf/ vlwef;pm;wkdufyJGjzifhom ajz&Sif;Ekdifygonf/ ae&m vlwef;pm;ESihf vlwef;pm;wdkufyJGtaMumif; aqG;aEG;rnf r[kwfojzihf ausmif;q&m\b0 t aMumif;udk rQavmufom aqG;aEG;vdkygonf/ 'k wd,taeESihf aqG;aEG;wifjyvkdonfrSm ausmif; q&m\ ynma&;jzpfygonf/ wcgu awm&Gmw&GmrSm rdef;rBuD;ESpf a,mufu touf 18 ESpft&G,fcefY ausmif;q&m rav;wOD;udk MunfhNyD; ]]'Duav;rav;u awmf vdkufwm[,f? i,fi,fav;eJY q&mjzpfawmif & aeNyD}}[k csD;rGrf;onfudk usaemfawGUcJhzl;ygonf/ olwkdYajymaom ]]q&mjzpf}} [laom pum;aMumifh jrefrmhdk;&m odkif;? Aefwdkq&mrsm; ajymaom]]q&m jzpf}} ay;jcif;udk usaemf owd&rdygonf/ odkif;? Aefwdk? oifwef;om;rsm;onf ]]q&mjzpf}} r&bJ olwyg;udk oifay;jcif; rjyK&[k opmqkd&aMumif; Mum;zl;cJhygonf/ q&mjzpfolu ynmukefoifay; NyD; ]]q&mjzpf}} tqifhay;rSom q&mjzpfonf[k qkdygonf/ t"dyg,frSm oif,lp&m ynmukefNyD[l jzpfygonf/ usaemfawGU&Sd&oavmufajym&vQif (ppf wrf;aumuf,ljcif; r[kwfojzihf yuwdtjzpfrSef ESihf vJGacsmfaumif; vJGacsmfaeygrnf) ausmif;q&m tawmfrsm;rsm;onf ynma&;aumvdyf (,cif q &mtwwfoifausmif;ESifh q&mtwwfoifodyH)? ynma&;wuodkvf? e,fajrtvkdufay;aom q&m jzpfoifwef;wdkYrSm wufNyD;vQif (odkY) qJGcefYq&m

tjzpf cefYtyfcH&NyD;vQif? txufrSmqkdcJhonfht wdkif; ]]q&mjzpf}} &NyD;NyD[k txifa&mufaeovm; rodyg/ pmtkyf? pmay zwfIavhvmonfh tavh tusihfudk rvkyfolu rsm;ygonf/ b0&yfwnfa&; twGuf ukef;kef;BudK;yrf;ae& odkYrvkyfEkdifjcif; jzpfonf[kvnf; qkdEkdifygonf/ odkY&mwGif ynm ay;ae&olrsm; jzpfonfuwpfaMumif;? rdrdb0t wGufus,fjyefYaom todtjrif&&Sda&;twGufw aMumif;aMumifh ynmudk &onfhenf;jzihf qufvuf qnf;yl;avhvmaezkdY vkdonfuawmh trSefyifjzpf ygonf/ usaemf txufwef;ausmif;om;b0u usaemfwkdY\ q&mjzpfcJhNyD;? aemifESpftawmfMum NyD;aemufrSm q&mtwwfoifodyHwckrSm uxdu jzpfaeaom q&morm;wOD;ESifh jyefqkHjzpfcJhyg onf/ q&mtwwfoif odyHtaMumif; ajym&if; ausmif;q&mrsm;xJwGif pmayavhvm zwfIol enf;aMumif; usaemfajymrd&m q&mu ]]ausmif; q&mawGtaMumif; igodwmayghuGm? pmzwfMu wmr[kwfzl;uG}}[k qkdygonf/ olqdkvkdonfrSm ausmif;q&mrsm;xJwGif pmayavhvm zwfIaom tavhtusihf &Sdolenf;aMumif;yif jzpfygonf/ ydkqkd;onfrSm tajymus,fvSaompmtkyf? pmayudk rqkdxm;ESihf rdrdoifMum;ay;ae&aom bmom&yfudkyifvQif us,fus,fjyefYjyefY ydkifydkifEkdif Ekdif odem;vnfatmif avhvmrI r&SdMujcif;yifjzpf onf/ ausmif;aezufwpfOD; jzpfcJhol tv,fwef;jy q&mrwpfOD;ESihf wpfcgqkHcJhrd&m b,ftwef;? b,f bmom&yfukd oifovJ[k usaemf ar;rdonf/ olu ]]igvmr,fhESpfrSm 7 wef; t*Fvdyfpmoifr,f? t*Fvdyfpmoifwm udk,fwwfxm;wJh t*Fvdyfpm av;awG rarhatmifvkdYav}}[k jyefajzygonf/ ]]'gqkd&if cifAsm; 7 wef; t*Fvdyfpmawmh aMurSm aygh}} [k usaemfjyefajymrdcJhygonf/ rdrdoifMum;&aom twef;\pmudkyif r aMunuf? rydkifEdkifaom q&m? q&mrrsm;udk awGU

54

ZGefv? 2010

zl;cJhygonf/ rdrdukd,frdrd ]]q&mjzpf}} &NyD[kxifw vkH;ESihf rdrdoifMum;ay;&aom bmom&yfESihfywf owf qufvufavhvmrI rjyKolrsm;jzpfonf/ jrefrmpmoifjyol q&m? q&mr jzpfygvsuf jrefrm pm ta&;tom;rsm;? jrefrmpm a0g[m&rsm;ESihf ywfowf ausmif;om;rsm; vufcHEkdifavmuf atmif &Sif;vif;rjyEkdifolrsm;? t*Fvdyfpm oifjy aom q&m? q&mrrsm;jzpfygvsuf ausmif;zwfpm tkyfxJrS t*FvdyfpmavmufudkyifvQif ydkifydkifEkdif Ekdif r&Sdolrsm;udk usaemfawGUcJhzl;ygonf/ ynma&;bJGUtjyif EkdifiHjcm;bmomoif wuodkvfrS t*Fvdyfpm 'DyvkdrmbJGU&xm;aom t*Fvdyfq&mwpfOD;xHodkY wcgu usaemfoGm;cJh&m olpmoifaecdkuf jzpfojzihf? usaemfu pmoifcef; tjyifrSm &yfapmihfaecJhonf/ usaemfudkjrifawmh (usaemfESihfvnf; tvGef&if;ESD;ojzihf) pmoifae &if;u oloifaeaom t*Fvdyfpmoifcef;pmxJrS t*FvdyfpmvkH;wvkH;\ t"dyg,fukd usaemfhudk vSrf; ar;ygonf/ rdrd rodonfudk 0efcH&Jaom ol\kd; om;rIudk usaemftodtrSwfjyKygaomfvnf; t*F vdyfpm wdk;wufatmif qufvufavhvmaezkdY ae aeomom tbd"mefvSefMunfh&rnfh tvkyfukdyif ysufuGufcJhaom ol\ayghqrIuawmh cGifhrvTwf Ekdifp&mjzpfygonf/ odkY&mwGif ausmif;q&monf rdrdoif& aomtwef;\ bmom&yfESifhywfowf quf vuf qnf;yl;avhvmHkESihf rvkHavmufyg/ t aMumif;rSm rdrdwynfhrsm;tm; ausmif;oifbmom &yfrsm;udkomru todtjrif? tawG;tac:? pm &dwynmrsm;udkyg oifMum;ay;&ef wm0ef&Sdaom aMumihfjzpfygonf/ ausmif;rSmoifaom bmom &yfrsm;ESifhywfowf ]]q&mjzpf}} ay;r&onfh enf;wlyif? todtjrif? tawG;tac:rsm;ESihf ywf owfvnf; ]]q&mjzpf}} ay; r&Edkifyg/ vlYavm uBuD; tpOfwkd;wuf ajymif;vJaeonfESifhtrQ twwfynmrsm;omru tod?tjrifwkdYonfvnf;

wygwnf; wkd;wufajymif;vJaeonfom jzpfyg onf/ odkYjzpf&m qufvufqnf;yl;avhvmjcif; r jyKygu ausmif;q&monf rdrdoifMum;ay;ae& aom bmom&yfrSmaomfvnf;aumif;? todtjrif rSmaomfvnf;aumif; (0rf;enf;zG,f&m) wkH; usef &pfcJhrnf jzpfygonf/ ausmif;q&mESifh ywfouf vltrsm; ajymavh&Sdaom pum;wcGef;&Sdygonf/ ]]ausmif; q&mqdkwm? "g;aoG;ausmufvkdyJ/ wynfhawGudk oifay;&if; wynhfawGuom xuf? xufoGm;NyD; q&muawmh wkH;NyD;usef&pfcJhw,f}} [l jzpfyg onf/ rrSefyg/ rdrdukdrdrd &Sifoefxufjrufatmif tpOfwpdkufavhvmqnf;yl;aeaom q&mrsm;tzkdY ]]wkH;}}NyD; usef&pfcJhp&m taMumif;r&Sdyg/ tcsufESifh ywfoufusaemftxuf wef;ausmif;om;b0u usaemfwkdY\ t*Fvdyfpm q&mwpfa,muftaMumif;udk usaemf owd&rdyg onf/ q&monf t*Fvdyfpm oifMum;&m *&rf rmpmtkyf? zwfpmtkyfudkom vufudkifjyKoif Mum;aom q&mr[kwfacs/ t*Fvdyfpm a0g[m& rsm;taMumif;? 0guswnfaqmufykHtaMumif;wkdYudk &Sif;jy&m olzwfxm;aom pmtkyfrsm;udk &nf nTef;NyD;? om"u (Example) rsm; xkwfjyavh&Sd&m q&m\ oifMum;jyorIrsm;onf tNrJ&SifoefaecJh onf/ q&monf t*Fvdyf a0g[m&rsm;taMumif; udk tNrJvkdvkdyif <u,f0pGm &Sif;jyEkdifcJhonf/ us aemfwkdY 9 wef;? 10 wef;a&mufcsdefu t*Fvdyfpmjy q&maygufpjzpfcJhaom q&monf aemufydkif;rSm ausmif;\ wuodkvf0ifwef;twGuf tm;txm; &qkH; t*Fvdyfpmjyq&mtjzpf wavQmufvkH; t*F vdyfpm oifjyay;&ygonf/ ausmif;xGufNyD;aemuf ydkif; t*Fvdyfbmomjzifh a&;om;xm;aom pmtkyf rsm;udk usaemfwdkYwawG zwfI&myif tcuftcJ&Sd vQif q&mhxHoGm;a&mufNyD; ar;jref;cJhMu&ygonf/ q&monf rdrdukd,frdrd tpOf ]]aoG;}} aeoljzpf&m tpOf ]]xuf}} aeygonf/

ZGefv? 2010

55

usaemfawGUcJhzl;orQ ausmif;q&mrsm;xJ u todtjrif twkH;rcHbJ? pmtkyfpmay zwfIavh vmjcif;tm;jzifh rdrdudk,frdrd &SifoefatmifBudK;pm; aom q&mwpfa,mufrSm tv,fwef;jyq&mwpf OD; jzpfonf/ olu orkdif;bmom oifonf/ ol orkdif;oifvQif zwfpmtkyfxJu taMumif;t&m? tcsuftvufwkdYudk tusOf;csKyfrQ ajymjyNyD;vQif? oifcef;pmESihf qufpyfaeaom taMumif;t&mrsm; udk rarmEkdif ryef;Ekdif ajymjyonf/ ]]zwfpmtkyf xJu tcsufawGudk q&m jyef rajymjyawmhbl;/ rif;wkdY usufrSwfxm;Muaygh/ tck q&m ajymjy aewmawGu pmtkyfxJrSm rygwJh taMumif; t&mawG? 'gawG[m rif;wdkYtwGuf rSwfom;p&m awGbJ}} [k qkdygonf/ usaemfausmif;NyD;onfhaemufydkif;? tpdk;& qefYusifa&;orm;wpfOD;jzpfvmcsdef q&m yifpif ,lNyD;aeNyD/ q&mESihfawGUonfhtcdkuf q&mhudk Ekdif iHa&;taMumif; pay;awmh rqvacwf? rqv ppftmPm&SiftaMumif;ESihf ywfouf q&mu okH;oyfjy&m usaemftHhMordonf/ xkdpOfu {&mr ynmwwfyk*dKvfBuD; qkdolrsm;yifvQif (udk,fusdK;pD; yGm; arQmfrSef;csufaMumifh rqv ppftmPm&Sif p epfudk &J&JrMunfhrdvm;? EkdifiHa&;rSm xkdif;t vm;rod) ppftpdk;&\ vdrfvkH;? nmvkH;rsm;udk em; a,mifaeMucsdef jzpfygonf/ usaemfhq&monf tkd rif;&ifha&mfum tNidrf;pm;,lvdkuf&onfhtcsdeftxd todtjrif &Sifoefaeolygwum;[l usaemf rSwfcsufcsrdcJhygonf/ odkYqdk&onfhwkdif rdrdoifMum;&aom

bmom&yfrsm;ESihf ywfoufvnf;aumif;? rdrd\ todtjrifESihfywfoufvnf;aumif; qufvuf &Sifoefatmif avhvmqnf;yl;aom ausmif;q&m rsm;onf tenf;pkom jzpfygonf/ odkYjzpf&m ausmif;q&m trsm;pkonf ausmif;q&mb0rSm &SifoefrIr&SdaMumif; 0rf;enf;zG,f&mawGY&ygonf/ tvkyform;onf tvkyf&Sif (odkY) tvkyf &Sif\ udk,fpm;vS,fESihfvnf;aumif;? rdrd\ b0wl tvkyform;rsm;ESifhvnf;aumif; aeYpOf qufqHae &onf/ ukefonfonf t&yfwumokdY a&mufNyD;? a&mif;ol0,fol pm;okH;olwdkYESifh aeYpOfqufqHae& onf/ q&m0ef? olemjyKwdkYonf vlemrsm;? vlem &Sifrsm;ESihf aeYpOfqufqHae&onf/ xkdYtwlyif v,form;? kH;vkyfom;? ukrPD0efxrf;? ta&mif; tul? um;armif;orm; ponfholrsm;onf aeYpOf vkyfief;rsm;wGif rdrdwkdYvkyfief;cGifESihf qufpyfywf ouf&myk*Kdvfrsm;ESifh qufqHae&onf/ ausmif;q &m (rlvwef;rS txufwef;txd) onf aeYpOf uav;oli,frsm;ESifh qufqHae&NyD; tvkyfcGif onf ausmif;0if;ESihf pmoifcef;omjzpfonf/ ]]q &mjzpf}}&NyD[k rSwf,lNyD;? rdrd\ynma&;udk quf vuf &Sifoefatmif rBudK;yrf;ygu ESpfaygif;rsm;pGm usifvnfvmcJhaom ywf0ef;usifrSm todtjrif vlpOfrrDonfhtjzpfodkY a&mufoGm;zG,f&Sdygonf/ rSefaomopmpum;udk qkd&ygvQif odkY todt jrif vlpOfrrDawmhaom ausmif;q&mrsm;udk (0rf; enf;zG,f&m) usaemf awGUzl;ygaMumif; .../

armifarmifvwf

]ynma&;} qdkwm twwfynm? ,Ofaus;rI? tusihfw&m;&SdrI? ajEwdkYudk apmihfxdef;rI ponf wdk;yGm; t0dZm paom tjypfa'gorsm; uif;pif oGm;jcif;udkyif ]ynmtqHk;tr} [kac:onf (opwyumousrf;)
56
ZGefv? 2010

2008 tajccHOya'
ESihf

ynma&;u@
vmr,fh oifdk;opfrSm acwfrDwJh oifdk; awG jznfhpGufr,fvkdY ynma&;0efBuD;Xmeuajym xm;wmrdkYvdkY vlrIa&;&moifdk;rSm b,fvdkoifcef;pm awG jy|mef;rSmvJ qdkwm[m pdwf0ifpm;p&mygyJ/ 'Dae&mrSm ynma&;vdktyfcsufeJY ywfoufNyD; vuf&Sd tmPmydkifawG a&;qGJxm;wJh zGJYpnf;yHk tajccHOya'udk pOf;pm;oHk;oyfzdkY vdkvmygw,f/ 2008 ckESpf arvrSm jynfolvlxk&JUqEudk cH,lr,f qdkwJh zGJYpnf;yHk tajccHOya'rlMurf;&JU ynma&;? usef;rma&;ESifh pyfvsOf;onfh tajccHrlrsm;tcef;&JU tcsuf(u)rSmawmh ]]EkdifiHawmfonf jynfolrsm;\ ynma&;ESihf usef;rma&; wkd;wufapzkdYtwGuf t av;xm;aqmif&Gufrnf}}vkdY ygygw,f/ 'Dae&m rSm azmfjyxm;csuf[m tMurf;zsif;qefvGef;wm awGY&ygw,f/ jrefrmEkdifiH[m vuf&SdtajctaerSmynm a&;a&m usef;rma&;rSmyg qdk;qdk;&Gm;&Gm; qkwf,kwf usqif;aeygw,f/ ynma&;oD;oefYtaeeJY ajym& &if acwfrDynma&;? wdk;wufwJhynma&; jzpfzkdYt wGuf tpdk;&taeeJY taxmuftyHhay;&r,fh u@ awG? tpdwftydkif;awGudk wdwdusus&nfTef; xnfhay;zkdYvdkygw,f/ Oyrm- ausmif;taqmuf tOD vdktyfcsuf? oifaxmufulypnf; vdktyfcsuf? q&mq&mr vdktyfcsuf? oifMum;a&; enf;ynm qdkif&m vdktyfcsufeJY vGwfvyfpGm ynmoif,lcGifh awGtwGuf b,fvdk aqmif&Gufay;r,fqdkwmrsdK; awGudk wdwdusus xnfhay;&rSm jzpfygw,f/ Ekdif

arNidrf;

iH wpfEkdifiHtwGuf ta&;ygvSwJh zGJYpnf;yHk tajccH Oya'wpf&yf taeeJY 'Dvdk vpf[mtm;enf;csufawG &Sdaewm[m tem*wftwGuf jyemBuD;wpfckyJ jzpfygw,f/ tJ'D tm;enf;csuf&SdaewmaMumifh aemif wpfcsdef ynma&;vGwfvyfcGifheJY ywfoufvkdY 'Drdk ua&pDenf;usus awmif;qdkwm? jyKjyifwm? a0zef oHk;oyfwmawGvkyf&wJhtcg jynfolvlxkbufu cdkifcdkifvHkvHk r&Sdovdk jzpfaeEkdifygw,f/ wu,f awmh 'g[mzGJYpnf;yHk tajccHOya'&Jh tm;enf;csuf yJ jzpfygw,f/ zGJYpnf;yHk tajccHOya'xJrSm cdkifcdkif rmrm &Sif;&Sif;vif;vif; wdwdusus azmfjyxm;rI r&SdwJhtwGuf 'g[m a0zefaxmufjy&r,fh tcsuf ygyJ/ vuf&Sd tmPmykdifawG[m EkdifiHwpfEkdifiH twGuf ta&;ygvSwJh ynma&;u@udk tvkyfjyHk xnfhoGif;ay;xm;ovdk jzpfaeygw,f/ wu,f awmh ynma&;u@xJrSm ta&;BuD;qHk;vdktyfcsuf u ynma&; vGwfvyfcGifh (Academic Freedom) yJ jzpfygw,f/ 'Drdkua&pD ynma&;[m ausmif; om;awGudk ynma&;vGwfvyfcGifh tjynhft0 ay; xm;&wmjzpfygw,f/ ausmif;om;awG[m ausmif; xJ twef;xJawGrSm udk,fhtwef;&JU ausmif;om; ukd,fpm;vS,fuaepNyD; ygarmu? vTwfawmf t rwf? 0efBuD;csKyf? EkdifiHawmforwtxdudk udk,fh tjrifeJY vGwfvyfpGm a0zefcGifh &Sdygw,f/ tJ'DvdkyJ twef;pnf;urf;? ausmif;pnf;urf;uaepNyD; zGJU

ZGefv? 2010

57

wu,fawmh ynma&; u@xJrSm ta&;BuD;qHk; vdktyfcsufu ]]ynma&; vGwfvyfcGifh}}


Academic Freedom

yJjzpfygw,f/
pnf;yHktajccHOya'txd rdrdoabmqE tjrift wdkif; a0zefaqG;aEG; ajymqdkcGifh &Sdygw,f/ 'g[m ausmif;om;awGudk olwdkYawGYBuHKMu&r,fh vuf awGYavmueJY ausmif;oifcef;pm tquftpyfudk ausmif;pmoifcef;xJuae avhusifhay;wmyJ jzpf ygw,f/ EkdifiHwpfEdkifiH&Jh zGJYpnf;yHk tajccH Oya' qdkwm[m jynfolvlxku ,Hk,HkMunfMunfeJY a&G; cs,f wifajrSmufxm;wJh jynfolY udk,fpm;vS,fawGu 0kdif;0ef;pOf;pm;NyD; vGwfvGwfvyfvyf aqG;aEG;wkdif yif a&;qGJ&wJh ta&;ygvSwJh tajccHtaqmuft tHkBuD;wck jzpfygw,f/ tck jrefrmEkdifiHrSmuawmh jynfolawGawmif aumif;aumif;rodwJh udk,fpm; vS,fqdkolawGu EIwfydwfacgif;ndwfaxmufcHxm; &wJh zGJYpnf;yHktajccHOya' jzpfaeygw,f/ tJ'D t jyif jynfolY&JhqEudk cH,lNyD;rS jynfolawG oabm us axmufcHrS twnfjyK jyXmef;EkdifrSmjzpfwJh zGJYpnf;yHk tajccHOya'rlMurf;udk a0zef&if ta&;,l tjypfay;r,fvkdY Ncdrf;ajcmufaeygw,f/ wu,f vnf; zrf;qD;tjypfay;wmawG vkyfaeygw,f/ tJ'Dvdk rw&m;tpdk;&rsdK;u a&;qGJjyXmef; wJh zGJYpnf;yHk tajccHOya'[m jynfolvlxk trsm;&Jh qEudk udk,fpm;jyKEkdifzkdYqdkwm rjzpfEkdifygbl;/ tJ'D vdkyJ tmPmykdifawG&Jh vTrf;rdk;rIeJY a&;qGJ&wJh ynm a&;oifdk;[mvnf; vGwfvyfrI r&SdEkdifwmrdkY acwf eJYtnD &ifabmifwef;EkdifwJh tqifhjrifhynma&; jzpfzkdYqdkwmudkvnf; arQmfvifhvkdY r&ygbl;/ wu,f wrf; acwfeJYtnD &ifabmifwef;EkdifwJh tqifhjrifh ynma&; jzpfzkdYqdk&if odyHeJYenf;ynmqdkif&m bm om&yfawGudk omru vlrIa&;&m bmom&yfvdk 0dZm bmom&yfawG&JU oifdk;awGudkyg acwfeJYtrD vkdufEdkifatmif jy|mef;&rSm jzpfygw,f/ 'Drdkua&pDEkdifiHawGrSmuawmh txuf wef; ausmif;om;awG[m ausmif;0if;xJrSm? pm oifcef;xJrSm? jiif;ckefcsufpmwrf; (Argument Paper) awGa&;Mu? usbrf; pum;ajymyJGawG vkyf Mu? tjyeftvSefpum; ppfxkd;yGJ (Debate)awG vkyfMueJY? ynma&; vGwfvyfcGifhudk tjynfht0 cH pm;cGifh&aeMuygw,f/ jrefrmEdkifiHu ausmif;om; awGrSmawmh ausmif;om;wdkif; cHpm;cGifh&SdwJh ynm a&; vGwfvyfcGifhudk qHk;IH;ae&kH omrubJ udk,fh EdkifiHtwGuf ta&;ygvSwJh zGJYpnf;yHk tajccHOya'udk awmif a0zefaqG;aEG;ydkifcGifhr&SdbJ jzpfaeygw,f/ 'gaMumifh ynma&;u@ zGHYNzdK;wdk;wuf a&;twGuf ta&;ygvSwJh vdktyfcsufjzpfwJh ynm a&;vGwfvyfcGifhtwGuf tmrcHrIrsdK;ay;rxm;wJh zGJY pnf;yHktajccHOya'udk vufcHzkdYqdkwm[m jynfol vlxkBuD; taeeJY aoaocsmcsm xnfhoGif; oHk;oyf pOf;pm;&r,fh tcsufyJ jzpfygw,f/

arjidrf;

58

ZGefv? 2010

ynmwwfzkdY ta&; 'dkYta&; ....


xuf*sLvkdif
EkdifiH\vlYtodkif;t0kdif; wGif ynma&;udk tvGefwefzkd; xm;Muonf/ rdrdwkdY\om;orD; rsm;udk ynmwwfrsm; jzpfapcsif MuonfrSmvnf; rdbwkdif;\ qEyifjzpfonf/ xkdqErSm rd om;pktwGif; 0ifaiGaumif;jcif;? raumif;jcif;ESifh roufqkdifay/ rdbrsm;u rwwfEkdifvQif acs; iSm;yif ausmif;xm;ay;wwf Muonf/ odkYaomf xkdrdbrsm; onf rjzpfrae om;orD;rsm;udk ynmwwfapcsifonf qkdaomf vnf; om;orD; rsm;olrsm;\ pOf;pm;csufrSm om;a,musfm; av;udkomvQif ynmwwf jzpf& rnf[laom pOf;pm;csuf&Sdonf/ tb,fhaMumifhqdkaomf om;a,musfm;av;rsm;onf rd budkvkyfauR;&efESihf tdrfaxmif OD;pD; jzpfvmrnfholrsm;jzpf t &m&mudk odxm;&ef vdktyfonf/ xkdvkdtyfcsufudk jznfhpGrf;Ekdifonf rSm ynma&;jzpfonf[k aumif; aumif; oabmayguf vmMu onf/ wwfEkdifaom rdbrsm;u yifvQif orD;rdef;uav;rsm;udk ynmodyfwwf&ef rvdk[k awG; wwfMuonf/ xkdYaemuf usihf okH;Muonf/ xd k t ajctaersd K ;wG i f orD;rdef;uav;rsm;tay: rdb rsm;\tawG;u ... ]]orD;rdef;uav;qkd&if a&;wwf zwfwwf&if awmfNyD} qkd twef;ausmif; tenf;i,f xm;NyD; ausmif;xkwf vkdufMu onf/ xkdtrsdK;orD;rsm;\ cHpm; csufudk usr ar;Munfhzl;onf/ ]]usru 4 wef;yJ ausmif;wuf cJh&wm? 4 wef;atmifwkef;uqdk wjcm;&GmrSm ausmif;oGm;ae&rSm taru pdwfrcsvdkYqdkNyD; rxm; csifbl;/}} ]]tazuawmh orD;rdef;uav;yJ? tdrfaxmif Ekdifeif;zkdYu ydkta&; BuD;w,fqkdNyD; tarhqDu tdrf axmifxdef;odrf;rIawGudk vuf xyf oifckdif;awmhwmyJ..}} ]]usrqkd ausmif;aecsifvGef;vdkY idkawmifidkcJh&wm..}} [k &ifzGifh ajymjycJhonfh nDri,fudk qkHzl; onf/ ]]bmjzpfvkdY orD;rdef;u av;awGu a&;wwfzwfwwf wmeJY awmfavmufNyDvkdY xifwm vJ}}[k xkdtawG;tac:&Sdaom rdbrsm;udk wD;acgufMunfhaom tcgwGif zcifjzpfolu ]]orD; rdef;uav;qkdwmu tcsdefwef &if viftdrfygrSmyJav/}} ]]viftdrfa&mufawmhvnf;r,m; 0w&m; rysufuGufatmif csuf jyKwf auR;arG;&r,f/}} ]]om;orD; arG;zGm;&r,f/ olpm wwfzdkYuvnf; 3 wef; 4 wef; avmufqdk&if iydrSwfwwf? qm; rSwfwwfNyDav? &NyDaygh ../}} [k jyefajzonf/ trsdK;orD;BuD; wcsdKUuawmh ]]pmoifay;r,fh tpm; pufcsKyfav; oifay;&if awmif tdrfrSmae&if; 0ifaiGav; vnf; tydk&? tda`Eav;vnf;&? vifhtay: r,m;0w&m;vnf; rysufuGufzl;ayghuG,f ..}} ]]pmoifwm aiGtm;BuD;ukefwm? tcsdefwefawmhvnf; ausmif; q&mrqkdwm wcsdefvkH;ausmif; rSmae&awmh r,m;0w&m;awG ysufuGufukefa&m 'Dawmhvnf; tdrfaxmifa&; rom,mbl;aygh}} [kqkdonf/ xkdtawG;tac:t,l tqrsdK;udk b,fwkef;ursm;b,f olawG xkdae&mwGifpwif wDxGif NyD; ajymqkd jzefYa0cJhonfrod/ pmrwwfol (odkY) tcsdKU aiGaMu;

ZGefv? 2010

59

wwfEdkifol? todkif;t 0dkif;rsm;ESifh pmwwfaomzcifudk ydkifqkdifxm; ol trsdK;orD;rsm;wGifvnf; xkd tawG;tac: vTrf;rkd;wwfonf/ xkdtrsdK;orD;rsm; udk,fwkdif orD; rdef;uav;rsm;tm; ynmqkH;cef; wdkifatmif roifay;Mu/ trsm; tm;jzihf ausmif;vnf;xm;Ekdif y nmvnf; vkdvm; pmawmf atmifBudK;pm;aom trsdK;orD; i,frsm;qkdvQif rdbrsm;u (10) wef;avmuftxd ynm oifay; Muonf/ wcsdKUuawmh tv,f wef;ynmwef;txd oifay;Mu onf/ (8)wef;(10)wef; avmuf txdynmoifzl;aomtrsdK;orD; rsm;onf olwkdY\ &GmESifhNrdKUi,f rsm;wGif ynmwwf trsdK;orD; rsm;tjzpfowfrSwfwwfMuonf [kod&onf/ orD;rdef;uav;rsm; t wGuf vif&Smay;&mwGifvnf; y nmvnf;wwf? Opmvnf;&SdvQif rdbwkdif;uvufcHwwfMuonf/ Opmr&Sdaomfvnf; ynm&Sdaom orufrsm;udk rdbrsm;u vdkvm; Muonf/ xkdYaMumifhvnf; om; a,musfm;av;rsm; aps;uGufwif cH&awmhrnfqkdvQif ynmwwf onfhtay:rlwnfonfh &mxl; &mcHudk pOf;pm;wwfMuonf/ acR;r&Smolrsm;uvnf; b,f avmuf ,Ofaus;vdrm tdrf axmifrI xdef;odrf;Ekdifoenf;qkd wJh tcsufay:wGif aps;uGufay:

wifwwfMuonf/ vSyacsmarm aom trsdK;orD;rsm;onf ydk aps;uGuf0ifonf/ ESpfOD; oabm wl r[kwfyJ ESpfzufoabmwl pDpOfMuonf/ trsdK;om; trsm;pk uawmh &nf;pm;rsm;pGm xm;NyD; r,m;awmolrsm;udk a&G;wwfMu onf/ trsdK;orD;rsm;uawmhtdrf wGif;ykef; b,folvmavrnf enf;[k apmifhwwfMuonf/ t enf;i,f ynmwwfaom trsdK; orD;rsm;u ESpfOD;oabmwludk pOf;pm;wwfMuonf/ ESpfzufo abmwlonfhtajctaeudk jiif; wwfMuonf/ xkdtcgynmwwf trsdK;orD;rsm;udk trsdK;om;rsm; u tdrfaxmifjyK&mwGif a&Smif wwfMuonf/ xkdxkdaom tawG;t ac:rsm;aMumifhynmrwwfaom trsdK;orD;rsm;\ tdrfaxmifa&; wGifaemufqufwGJ jyemrsm; tjzpf&Sdvmonfudk owdrrlrdMu yg/ ynmqkH;cef;wdkifatmifoif cGifhr&aom trsdK;orD; trsm;pk tdrfaxmifusoGm;vQifrnfuJhodkY tajctae &Sdonfudk jyefvnf MunfhvQif ..trsm;tm;jzihf rdrdcifyGef;\ vkyfief;rsm;udk od cGifhr&SdMuyg/ cifyGef;rsufESmkd; raewwfaom trsdK;orD;rsm;u ]]rsufESmvnf; raumif;ygvm; bmjzpfaewmvJ}} [k ar;jref; vQif ..]]rif;bmrS rodygbl; t vkyfudpyg}} [kajymqkdrIudk cH& wwfMuonf/ (odkYr[kwf)tcsdKU

rsm; ]]rif;odawmha&m bmvkyf ay;EkdifrSmrkdYvdkYvJ pdwfIyf&wJht xJ}}[k tajymcH&onfvnf; &Sd \/ tcsdKUrsm; ]]rif;OD;aESmuf avmufeJY ighvkyfief;awGudk ajym jyawmha&m bmtBuHrsm; ay; wwfrSmvJuG}} [kvnf; qkdwwf jyefonf/ a,musfm;&SmauR;vdrfh rnf/ a,musfm;\ OD;pD;rIatmuf wGifaexkdif&rnfqkdaom tawG; tac: kdufoGif;cH&onfh trsdK; orD;rsm;onf wjznf;jznf;ESihf cspfvifrsm;\ vpfvsLIrIudk cH pm; vm&onf/ cspfvifrsm; t wGuf rsdK;qufjyefYyGm;jcif;udk wm 0ef,lay;jcif;? jyKpkjcif;rsm;udk om jyKvkyfonfh tqifhrSvJG bmrS vkyfcGifh? udkifcGifh r&Sdawmh yg/ xkdokdYaom trsdL;orD; rsm; rdom;pk pD;yGm;a&;tusyft wnf;ESihf BuHKaomtcg (odkY) a,musfm;wdrf;yg;oGm;aomtcg bmvkyfvkdY bmudkif&rSef;rodyJ &Sdwmav;tm; xkcJGa&mif;cspm; okH;wwfonf/ ukefoGm;vQifaps; Aef;acgif;ay: &GufvQif&Guf? r &GufvQifvlwumtdrfwGifvSnhf vnf tvkyf0ifvkyf&awmh onf/ vlwum\ tajymtqdk cHum aexkdif&awmhonf/ t &G,f ra&mufaom om;orD;rsm; &Sdaeaom rdcifjzpfvQif om;orD; rsm;tm; ausmif;rxm;Ekdif? tpm a&pm t0rauR;arG;EkdifyJ jzpf

60

ZGefv? 2010

awmhonf/ trsm;pkaom tdrfaxmif OD;pD;qkdolrsm;onf pD;yGm;usvQif pdwf"mwfusawmhonf/ xkdtcg ao&nfaomufpm;jcif;udkjyKvkyf wwfonf/ xkdtajctaewGif cspfZeD;onfrSm avQmfzGwf? csuf jyKwfkHrSvJG bmtBuHrSray; wwf/ bmrSrvkyfwwf? rudkif wwf? vkyfwwfonfhtvkyfu vnf; vl&mr0if/ a,musfm;jzpf oluvnf; atmufajcodrf; t vkyfudk rdrd&SdaeygvsufESifh r vkyfapvkd? rmewcJGom;jzihf t usyftwnf;udk &ifqkdifausmfjzwf rI rEkdif0ef xrf;jcif;aMumifh? & v'frSm ta<uG;wifjcif;? tdrf axmifudk rOD;pD;Edkifjcif;? rdef;r tm; wdkifyifazmftjzpf &Sdrae jcif;aomaMumifh Mumawmh av vGihfvmwwfMuonf/ odkYjzpf &aom tajctaerSm trsdK;o rD;rsm;tm; rSDcdkoufouf pdwf "mwfudk arG;ay;aom vlYtokdif; t0dkif;aMumifhjzpfonf/ trsdK;orD;rsm;udk iyd rSwf? qm;rSwfwwf awmfaygh[k awG;wwfaom vlYtodkif;t0dkif; udk tm;ay;xm;aomaMumifhjzpf onf/ a,musfm;qdkwm tdrf axmif OD;pD;[k oGwfoGif;xm; aom vlYtodkif;t0dkif;udk tm;jyK &aomtrsdK;om;rsm;rSm rEkdif0ef udk rajym&J wif;cHxrf;wwfMu onf/ wvJGrmersm;jzihf wif;cH umaexkdifwwfMuonf/ xkduJh

odkYjzpfatmif tm;ay;tm;ajrmuf jyKaeaomvlYtodkif;t0dkif;\ t awG;tac:udk 0dkif;0ef;xdef;odrf; Muolrsm;aMumifhvnf;jzpfonf/ xdk tawG;tac:rsm; aMumifh trsdK;orD;rsm;u rdef;r qkdvQif a,musFm;rsm; ypfroGm; atmifvSaezkdYvdkonf/ tdrfrIudpxdef;odrf;Ekdif zkdYvdkonf/ pD;wJha& qnfwJh uef oif;? xdef;xdef;odrf;odrf;ESihf acR wm pkaqmif;wwfjcif;onf t "du jzpfonf[kom awG;awm tcsdefrsm;udk jzKef;ypfwwfMu onf/ a,musfm;rsm;uvnf; p um;ykHtwkdif; r,m;awmol cyf at;at; cyfEkHEkHESihf rdrdajymo rQemcHNyD; oHa,mZOf&Sdaom rdef; rudkyif rif;bmvkyfwwfrSmrdkYvdkY vJ? pmrwwf ayrwwfeJY[kqkd wwfonf/ ]]ig}}[laom tawG; ESihf BuHhBuHhcHaom tawG;,dkifeJYeJY jzpfcsdef wavmuvkH;udk b,fI a'gifhrSMunfhMunfhrauseyfawmh ay/ tu,f ynmwwftrsdK; orD;rsm;ESihf vufqufrdxm;yg u tdrfaxmif0efudk wlnDpGm wm0efxrf;aqmifEkdifonf/ vdk tyfonfh tBuHPfrsm;udk t jyeftvSef wkdifyifdEdIif;Ekdifonf/ wkd;wufEkdifaom vrf;aMumif;ukd tjyeftvSef pOf;pm; wm0ef rsm; udk cJGa0,lEkdifonf/ tjyef tvSef xlrwfay;Ekdifonf/ ,ckudprsm;onf tdrf axmiftwGif;udp&yfrsm; avmuf

omjzpfonf/ EkdifiHwpfckvkH;\ tajctaeudk NcKHMunfhrnfqkd ygu trsdK;om;rsm;\ xrf; aqmif&aom0efrSm tvGefav; vH us,fjyefYvSNyD; trsdK;orD; xrf;aqmif&aom0efrSm enf; rSDcdk vGef;tm;BuD;aeonf/ xkdY aMumifh trsdK;orD;rsm;onf y nmwwfzkdYvkdonf/ EkdifiHom;wpf a,muf\ wm0efudk xrf;aqmif &ef wm0ef&SdouJhodkY vlom;rsdK; quf jyefYyGm;a&;wm0ef xrf; aqmif&efrSmvnf; ta&;BuD;yg onf/ rsdK;qufrsm;udk jyefYyGm;ap Ekdifaomfvnf; wnfhrwfay;Ekdif onfh pGrf;&nfrSm ynma&;jzpf onf/ xkdYaMumifh trsdK;orD;rsm; udk a&;wwfzwfwwfvQifawmfNyD [laom tawG;tac:t,ludk wGef;vSef&ef vdkonf/ EkdifiHhwm 0ef xrf;aqmifwwfaom t rsdK;orD; rdcifaumif;rsm; arG; xkwf&ef wkdif;jynf\wm0ef? vlY todkif;t0dkif;\wm0ef? rdbrsm; \ wm0efjzpfonf/ xkdwm0ef rsm;udk ausyGef&efrSmvnf; t awG;tac:a[mif;rsm;udk pGefY vTwf wkd;wufaom tawG;t ac:opf wpf&yf tpm;xkd;Ekdif atmif pDrHaqmif&GufrSom jzpf rnf/ xuf*sLvkdif

ZGefv? 2010

61

armu ynma&;tzGJU tpnf;rdwfquf

jrefrma&TUajymif; a'o q&mq&mrrsm; tpnf;tkH;


jrefrmtpdk;&\ zdESdyfcsKyfcs,frI trsKd;rsKd;udk cg;pnf;rcHEdkifMuawmhaomaMumifhvnf;aumif;? ratmifjrifaom pD;yGm;a&; rl0g'rsm;aMumifh t vkyftudkif&Sm;ygrI jyemESifh pD;yGm;a&;usyfwnf; rI jyemrsm;udk ESpf&Snf &ifqdkifaeMu&aom aMumifh jrefrmEdkifiHom;rsm;onf rdrdwdkYZmwd&yf&Gm udk pGefYcGmum jyifyEdkifiHrsm;odkYoGm;a&muf tvkyf vkyfudkifaeMu&onf/ xdkuJhodkY jrefrmEdkifiHom;rsm; jyify xGuf tvkyfvkyfudkif aeMurIwGif xdkif;EdkifiHodkY w&m;r 0if enf;vrf;rsm;jzifh 0ifa&mufvkyfudkifaeMujcif; onf trsm;pkjzpfonf/ tmPmydkifwdkY\tpkvdkuf zrf;qD;jyefydkYrIrsm; aeYpOf&Sdaeonfh Mum;rSyifvm a&muftvkyfvkyfudkifolrsm; avsmhyg;oGm;jcif; r&Sd bJ wpfaeYxufwpfaeY ydkom wdk;vmaeonf/ xdkif;tpdk;&\ xkwfjyefaMunmcsuft& xdkif;EdkifiHtwGif;wGif EdkifiH&yfjcm;rSvma&muf t vkyfvkyfudkifol a&TUajymif;tvkyform;OD;a& pkpk aygif; (2) oef;&Sdonfhteuf (90) &mcdkifEIef;onf jrefrmEdkifiHrSjzpfaMumif;od&onf/ xdk(90) %aom a&TUajymif;jrefrm tvkyform;rsm;teuf (10) % onf wmhcfcdkifa'owGif aexdkif vkyfudkifaeMu jcif; jzpfonf/ rJaqmufa'owGif a&TUajymif;tvkyf orm; (1) odef;cefY &Sdonf/ xdka&TUajymif; vkyf orm;rsm;ESifhtwl if;wdkY\ &ifaoG;rsm;yg vdkuf yg aexdkif&vQuf&Sdonf/ xdk&ifaoG;i,fuav;rsm; \ ynma&;twGuf xdkif;EdkifiHwpf0Srf;vHk;wGif pm oifausmif;aygif; (90) ausmf &Sdonf/ xdktxJrS rJaqmufa'owGif ausmif;aygif; (60) ausmf&SdNyD; ausmif;om;OD;a& (10000) ausmfESifh q&mq&mr OD;a& (500) ausmf &Sdonf/ xdkq&mq&mr (500) ausmfwdkYonf rdrd wdkY oufqdkif&m ausmif;om; tmHkpl;pdkuf pmoif Mum;jcif;ESifh ausmif;\ udpt00udk vkyfudkifae MuNyD; vkyfazmfudkifzuf q&mq&mr tcsif;csif; awGUqHk dEIdif;rI tjynhft0 rwnfaqmufEdkifMu ao;acs/ xdk q&mq&mrrsm;ESifh ywfoufonfh vlxktjrif oabmxm;? pdwfydkif;qdkif&m tajct aeESifh q&mq&mr wpfOD;csif;pD\ axmufyhHaMu;? &ydkifcGifh tcGifhta&;rsm; uGJjym;jcm;em;rI tenf; i,f &SdaeqJ jzpfonf/ rnfodkYyif qdkapumrl q&mq&mrrsm; onf uav;i,frsm; ynmqufvuf oifMum;cGifh &&Sda&;? ynmoifMum;cGifh r& jzpfaeonfhausmif;ae &G,fuav;rsm; ausmif;aecGifh&a&;wdkYtwGuf rdrd wdkYwGifvnf; wm0ef&SdaMumif; em;vnfvufcHum apwemudk a&SUwef;wif BudK;pm;vkyfudkifaeMuonf rSm tm;&zG,f&myifjzpfonf/ xdktcuftcJrsm;? jzpfpOfrsm;udk &ifqdkifausmfvTm;Edkif&efESifh ynma&; wdk;wufaumif;rGefa&;twGuf twlwuGyl;aygif;

62

ZGefv? 2010

vkyfaqmifEdkifMuap&ef Mum;cHaqmif&Gufay;aomtzGJUonf r&Sdrjzpf vdktyfvSsuf &Sdonf/ xkdYaMumifh 2005 ckESpfwGifa&TUajymif; jrefrmtvkyform;rsm; ynma&;aumfrwD (BMWEC) ESihf (W/E) wdkY yl;aygif;zGihfvSpfcJhaom oifwef;rS rJaqmufa'o&Sd ausmif;aygif;pkHrS q&m?q&mrrsm;\ qEESifhtnD tzGJUtpnf;wpfckzGJUpnf;&ef oabmwlnDqHk;jzwfcJhMuNyD; q&m? q&mr tcsif;csif; ydkrdk&if;ESD; cspfMunfpGmjzifh pkpnf;Edkif&efESifh ynma&;vkyfief;rsm; zGHUNzdK;wdk;wufvmap&ef qHkcsufwpfcktjzpfa&TUajymif; a'o q&m?q&mrrsm; tpnf;tHk;udk zGJUpnf;EdkifcJhonf/ xdkodkYjzifh a&TUajymif;a'o q&mq&mrrsm;tpnf;tHk;\ yxtBudrf tvkyftrIaqmif a&G;cs,f wifajrmufyGJudk 2007 ckESpf azazmf0g&Dv 28&ufaeYrS rwfv (3) &ufaeYtxdwGifvnf;aumif;? 'kwd, tBudrf tvkyftrIaqmif a&G;cs,fwifajrmufyGJudk 2009 ckESpf atmufwdkbmv (4 - 5) &ufaeYrsm;wGif vnf;aumif; atmifjrifpGm usif;yjyKvkyfEdkifcJhonf/ tpnf;tHk;\ OD;wnfcsufrSm- a&TUajymif;a'o ynma&;zGHUNzdK;wdk;wufcdkifrmap&efESifh q&m? q&mrrsm;\ tcef;u@ ydkrdkxif&Sm; ay:vGifap&ef jzpfygonf/ tpnf;tHk;\ &nf&G,fcsufrsm;rSm 1/ a&T hajymif;a'o&Sd q&m? q&mrrsm; pkpnf;nDnGwfa&;/ 2/ q&m? q&mrrsm;\ vHkNcHKa&;ESifh b0&yfwnfEdkifrI &Sda&;/ 3/ ynma&;vkyfief;rsm;wGif q&m? q&mrrsm; tcsif;csif;? ausmif;tcsif;csif; tjyeftvSef dkif;yif;ulnD rI? av;pm;,HkMunfrI &Sdapa&;/ 4/ q&m? q&mrrsm;twGuf ynma&;qdkif&m q&mtwwfynm t&nftcsif;rsm; jrifhwifay;a&;/ 5/ q&m? q&mrrsm;\ *kPfodumudk xdef;odrf;umuG,f jrifhwifay;a&;/ 6/ ausmif;ae&G,fuav;wdkif; ynmoifMum;EdkifcGifh&&Sda&;twGuf yl;aygif;aqmif&Gufa&;/ 7/ EdkifiHwum? a'oqdkif&m tzGJ htpnf;rsm;ESifh qufpyfaqmif&GufEdkifa&; ponfwdkYjzpfonf/

rdom;pkESifYtwl xyfwl0rf;enf; aMuuGJ&jcif;


xdkif;jrefrm e,fpyf jrefrma&TUajymif; ausmif;q&mrsm; tpnf;tHk; (Burmese Migrant Teachers Association) 'k-OuX ESifY a0S;uvkyf tv,fwef;ausmif;udk wnfaxmifol ausmif;tkyf q&mMuD;

ref;oef;xl; touf (45) ESpfonf arv 6&ufaeY naewGif kwfw&uf c&pfawmf tdyfaysmfoGm;cJYonf/ q&m ref;oef;xl;rSm 1989 rS 1991 ckESpf txd tvHkNrdKU Seminary ausmif; wGif c&pf,mef"rynma&; 'Dyvdkrm ESpfESpf oif,lcJYjyD;? tpdk;&v,fpdkuf&Sif; t&m&Sdtjzpf vkyfudkifcJYonf/ xdkif; jrefrm e,fpyfodkY rdom;pkESifY ajymif;a&TUvmNyD;aemuf? 2002 ckESpfwGif a0S;uvkyf tv,fwef;ausmif;udk xlaxmifNyD;? 2004 ckESpfwGif Love and Care txufwef;ausmif;udk xyfrH xlaxmifcJYonf/ q&mref;oef;xl; qHk;yg;oGm;jcif;onf jrefrma&TUajymif; q&mrsm; tpnf;tHk;? q&m q&mrrsm;? vkyfazmfudkif zufrsm;? ausmif;ol ausmif;om;rsm;ESifY rdom;pktwGuf tzdk;rjzwfEdkifaom qHk;HI;rI jzpfonf/ (armut,f'DwmtzJGU)

ZGefv? 2010

63

um kdifiHw if; E ;ow ma& yn


orw tdkbm;rm;udk vkyfBuH&ef oifcef;pm OyrmtwGuf ocsFmq&m tvkyfjzKwfcH&
t,fvfbm;rm; jynf e,frSocsFmq&mwOD;onf pm oifcef;twGif; orwtdkbm;rm; udk vkyfBuHrnfhtpDtpOfudktoHk; jyKykpm&Sif;jyonfhtwGuf tvkyf xkwfypfcHcJY&onf/ *sufzmqefjrdKU aumfem txufwef;ausmif;rSausmif;q &m *&D*dk&D[m&pfqefudk ausmif; tmPmydkifrsm;u ac:,laqG; aEG; owday;&HkrSsom pDpOfcJYaomf vnf;? orwudkwypfcwfEdkifrnfh axmifYtaetxm;rsm;oifMum; rSItwGuf txl;axmufvSrf;a&; tzGJYrS pHkprf;ppfaq;cJYonf/ *sDatmfarMwD oifcef; pm&Sd rsOf;jydKifrsm;? axmifYrsm;ESifY oufqdkif&macgif;pOfwGif tdk bm;rm;udk ypfcwfrnfqdkvSsif rnfodkY&yfjyD;? rnfodkY csdefypf&rnf

udk ocsFmq&mu Oyrmay;cJYav onf/ ausmif;om;wpfOD;&JU v ywfoifcef;pm rSwfpkudkvSef Munfhaomtcg ]]orwudk ypf r,fqdk&ifawmY olY em;&Gufem;udk 'DvdkaxmifYjzwf,l&r,f}} [kawGU Mu&onf/ ausmif;ol [m&pfqef uawmY q&m [m&pfqef[m a0zefoHk;oyfEdkifpGrf;&Sdol ocsFm toiftjyaumif;oljzpfaMumif;

axmufcHajymqdkonf/ ]]usrwdkY q&mudkta&; ,lwm rrdkufygbl;/ tar&durSm tdkbm;rm;udk vlwdkif;ysufvHk; xkwfaewmyJ[m..}} ]]tck q&mhtay:ajym aeMuyHkawGu q&muyJ orw udkvkyfMuHawmYr,fYtwdkif;.}} [k rausreyfajymygonf/
Source; www.gardian.co.uk

64

ZGefv? 2010

puFmyl q&mrsm; tvkyfzdpD;rI cHpm;aeMu&


rptd&SuGwfu olrtrsKd;om; w&ufwm tvkyfcsdefZ,m;udk &Sif;jyonf/ olr a,muFsm; rlv wef;jy q&mrSm eHeuf 5em&Dtdyf ,mux? 6em&D tdrfuxGuf? 7em&D ausmif;rSm apmifYa&SmufzdkY wm0efus? ausmif;pmawGoif? wGJzufoif&dk; nTef;wrf; wm0ef rsm;ESifY pDrHrSIwm0efrsm; aqmif &Guf&jyD; n 8em&DrS tdrfjyef a&muf? npmpm;jyD; ausmif;t vkyfawG tdrfrSmqufvkyfjyef/ touf 35 ESpfcefY&Sd q&mr wOD;uvnf; ]]ausmif;rSm yHkrSef pmoifcsdefawG &Sdw,f? jyD;tdrfpmawGudk trSwfjcpfay; &w,f/ ausmif;rSmvnf; twef; ydkiftvkyfawG? pDrH&wmawG&Sd awmY tvkyfcsdefrsm;vGef;wmaygY/ usr a,muFsm;uvnf; q&myg? oifcef;pmtwGuf jyifqif& trS w f j cpf & eJ Y w if r tm;vyf atmifygyJ}} [k ajymcJYonf/ odkY tem*wf pdwfES vHk;rsm;udk xkqpfaeaom q&m rsm;b0rSm tem;,lcsdef? rdom; pkESifYaEG;axG;pGm aexdkifcsdef r&Sd vSsifaemufw&uftwGuf pdwf "gwftiftm;rsm; usef&SdygOD;rnf vm;[k ar;cGef;xkwfp&mrsm;&Sd vmjyD[k owif;pmuqdkonf/
Source: The Strait Times

puFmylEdkifiHonf ynm wwf u Ref ; Ed k i f i H a v;[k a <u; aMumfaeaomfvnf; wefbdk;xm; cH&rItenf;qHk;tvkyfrSm ausmif;q&mtvkyfjzpfaeonf [kq&mrsm; nnf;nLvmonf/ 2010 arv 15 &ufaeY px&dwf wdkif; owif;pmwGif ausmif;q &mwa,muf ZeD;onfjzpfonfh

touf (94) ESpf t&G,f zGm;zGm; bJGU,l


om;orD ; ajcmuf O D ; ? ajr;jrpf av;q,fausmf&SdwJY t ouf 94ESpf t&G,f&Sd zGm;zGm; a[Z,fqdk;&ufpf[m urmY'kwd , touftMuD;qHk; bGJY,lol jzpfvmcJYonf/ ordkif;txl;jyK 0dZmbGJYudk *kPfxl;eJY,lvdkufjcif; [m olr&JU 78ESpfMum &nfrSef; csufudk taumiftxnf azmf EdkifcJYwmjzpfaMumif;ajymjyonf/ urmY pD;yGm;a&; tusyf twnf; qdkufcJYonfh 1915 wGif umvDazmeD,m; jynfe,f wGif arG;zGm;cJYjyD;? 1932ESpfckESpf rSm txufwef;ynma&; jyD;qHk; cJYayr,fYausmif; qufrwufEdkif cJY[k ajymjyonf/ ]]tultnDr&bJeJY ausmif;wuf zdkYqdkwmtJ'D tcsdef rjzpfEdkifbl;/ 'gayrJY ausmif;wufcsifwJYusr&JU qEuawmhb,fawmYrS aysmuf roGm;bl;/ tck bGJU&wJYtwGuf tvGefaysmf&Tif rdw,f}}[k &if zGifYonf/ urmYyxr toufMuD; qHk;bGJY& oltouf 95ESpf&Sd zGm;zGm; EdkvmtdkUu 2007 ckESpf wGif *kPfxl;wef;bGJY udk&&SdcJYjyD;?

,ck touf 98ESpf t&G,fwGif r[mwef;udk wufa&mufvsuf &Sdonf/


Source: Sky News

ZGefv? 2010

65

wkwf aus;vufynma&; jyKjyifajymif;vJrItwnfjyK


rsm; pwifvkyfudkifaejyD/ w&kwf tpdk;&u trsKd; om;ynma&; tpDtpOfopf (2010-2020) udkaMujimvdkuf jyD;? 2012 ckESpf w&kwf tpdk;& &if;ESD;jrKyfESHrIrSm *sD'DyD toHk;p &dwf&JU 4 &mcdkifESIef; &SdaMumif; orw 0rfusm;aygifu ajym onf/ tar&duefESifY pufrIzGHjzdK; jyD; EdkifiHrsm; ESpfpOfysrf;rSs toHk; p&dwfrSm 4.5 &mcdkifESIef; &Sdonf [kvnf; qdkonf/ ,ck tpDtpOfrSm aus; vufESifY jrdKUjyzGHjzdK;rSI rnDrQrI? ynma&; uGm[csuf MuD;rm;rSI jyemrsm;udk avSsmUcsypfzdkY&nf &G,faMumif;? w&kwftpGeftzsm; aus;vufa'orS ausmif;om; rsm;udk wuodkvfxJ rsm;rsm; oGif;jyD;? olwdkYxHrS qef;opfwD xGifrI (Innovation) tdkif'D,m opfrsm; rsm;rsm;&atmif vkyfMu &rnf[k 0rfusm;aygifu ajym onf/
Source China Daily

aus;vufa'orsm;wGif rlvwef;ynma&;rS toufarG; 0rf;ausmif;ynma&;txd zGHYjzdK; atmifaqmif&Gufa&;onf wdkif; jynf zHGUjzdK;a&; vkyfief;pOfrsm;t euf t "d u vk y f i ef ; MuD ; jzpf aMumif; w&kwftpdk;&u oabm wlvdkufjyD;? aemuf q,fpkESpft wGuf jyKjyifajymif;vJa&;vkyfief;

bGJU&ayr,fh raysmfEkdifolrsm;
MopaMw;vsEdkifiH ynm a&;okawoe ppfwrf; wckt& vlvwfwef;pm;touf20ausmf bGJY&rsm;[m? touf10ESpf t&G,frSm ausmif;xGufoGm;Mu& wJY vli,fawGavmufawmif aysmf&TifrSIudk r&&SdMuonfudk awGY &Sdae&aMumif; azmfjyonf/ 9wef; txuf ausmif; om; 13600OD;udk touf25ESpf a&muf&Sdonf txdavYvmcJYwm jzpfjyD;? txufwef;eJY wuodkvf wufa&mufaeolrsm;[m ausmif;aecGifY r&onfh uav; rsm;avmufawmif raysmf&TifMu [k qdkonf/ toufarG;0rf;ausmif;ESifY tvkyfoifoifwef; wufa&muf aomvli,frsm;usawmY ajymif; jyeftajctaeudk awGYMu&onf/ ausmif;wufaomumvrSmolwdkY raysmf&TifMuayr,fY? tvkyfoif oifwef;rsm; wufa&mufaom umvwGif aysmf&TifaeMuwm awGY&aMumif; Sydney Morning Herald owif;pmu azmfjy onf/
Source: Sydney Morning Herald,IANS

66

ZGefv? 2010

aysmufuG,fvkeD;yg; vufa&;
odkY a&;om;&rnfudkyif rrSwfrd awmYaMumif; wifjyxm;onf/ [labe,f jynfe,f wuodkvf ausmif;ol arZl;u ]]tdrfpmawG udk tDvufxa&mepfeJYjzpfjzpf vufa&;eJYjzpfjzpf wifvdkY&w,f qdk&if vufa&;eJYbmvdkY a&;Mu awmYrSmvJ? vufeJYpma&;&wm odyfaES;w,f? uGefjyLwm eJYut &rf;jrefw,f? aumfyDvkyf? jzwf xkwf? jyefxnfh....tukefvkyf vdkY&w,f}} [kajym jyonf/ vl 2072 OD;udk avY vmrI ppfwrf;t& 26 &mcdkif EIef;u pma&;om;jcif;udk aeY pOfvkyfcGifY &ao;aMumif;? usef 74 &mcdkifESIef;u vufjzifYra&;zdkY tcGifY&Sdae aMumif; awGY&onf/ vufjzifY pma&;om; &ef vkH;0 rvdkbJ aexdkifolrsm;rSm 4 &mcdkifEIef;&SdjyD;? 63 &mcdkifESIef; u tjcm;olrsm;xHrS vufa&; jzifY pmr&cJYonfrSm wpfESpf ausmfjyDjzpfaMumif;? 83 &mcdkif EIef;u vufa&;jzifY pma&;om; &mwGif tcufcJ &SdaMumif;wifjy cJYMuonf/ ppfwrf;wGif yg0ifcJYol rsm;u vufa&;jzifY pma&;om; jcif; usqif;aeonfh tusKd; qufrSm vGefpGmpdk;&drfrSI aumif; aMumif;? w&kwfvlrsKd;wdkY trSwf tom; t&kyfESifY ordkfif;,Ofaus; rIrsm; xdkcdkufepf emzdkY&SdaMumif; ajymMum;cJYMuonf/
Source: IANS

uGefjyLwmrsm;ESifY rdkvf bdkif;zkef;rsm;? yHkESdyfy&ifwm puf rsm;udk us,fus,f jyefYjyefY toHk; jyKvmjcif; tusKd;quftjzpf vl i,ftrsm;pk vufa&;rsm;wGif tcuftcJrsm; &dSvmaMumif; w&kwfvli,faeYpOfvlrIa&; ppf wrf;Xme\ tpD&ifcHpmwGif azmfjyxm; onf/ vli,frsm;pGmrSm tu &mpmvHk;awGudk vufa&;jzifYrnf

vli,fawG Ekd;Mum;x<uNyD; wm0ef,lvkdpdwf &SdzkdYvkdaMumif; rpfcs,ftkdbm;rm;ajymMum;


oGm;cJYjyD;? First Lady wpfOD;&JU ]] vli,fawG yg0if aqmif&GufrSI &&Sda&;}} EdkifiHwum tm*sif'g opfudk pwifvdkufjyDjzpfaMumif; aMujimonf/ ]]urmYvlOD;a& trsm;pk MuD;[m touf 25ESpf atmuf rSm&SdMuwm jzpfjyD;? vlYtzGJYt pnf;taeeJY usrwdkY[m vli,f awGudk yHYydk;ulnD jyKpkysKd;axmif rIawG vkyfzdkY vkdtyfaeygw,f}} vdkY First Lady rpfcs,ftdkbm; rm;u ajymMum;cJYonf/ rupDudkpD;wD;wGif em&D 40Mum oGm;a&mufcJYpOfrlvwef; uae wuodkvfwef;txd ausmif;om;rsm;tm;vHk;eJY awGY qHkaqG;aEG;cJYjyD;? rdrdwdkY tem*gwf twGuf udk,fwdkif wm0ef,lvdk pdfwf&SdMuzdkY t"duxm;wdkufwGef; ajymMum;cJYonf/
Source; CNN

tar&duef orwu awmf rpfcs,ftdkbm;rm;&JU yxr qkHk; EdkifiHwum wudk,fawmf c&D;pOftjzpf rupDudkpD;wD;EdkifiH udk oHk;&ufMum tvnftywf

ZGefv? 2010

67

ausmif;q&m or*rsm;rS ynma&; 7HykHaiG wkd;`rSihfa&;twGufawmif;qkd


twGuf qHk;jzwfcsufawG csMu&ygr,f}} vdkY ajym Mum; cJYonf/ ]]usaemf ajymcsifwm &dk;&dk;av;yg? ynm a&;[m qif;&JrGJawrSIudk uif;a0;apw,f?ausmif;r wufEdkfifwJY 72 oef;aom uav;rsm;twGufynm a&;udkjznfhqnf;ay;jcif;jzifY iwfrGwfacgif;yg;rI ab;usqif;Edkifapw,fqdkwmudk urmYacgif;aqmif rsm;udk zdtm;ay; ajymqdkoGm;rSm jzpfw,f/}} [k taxGaxGtwGif;a&;rSL;u qufajymjyonf/ urmvHk;qdkif&m ynma&; &ufowywf aqmifyk'fudk ]]t&nftaoG; jynfhrDaom vlxkynm a&;twGuf aiGaMu;yHYydk;jcif;- tm;vHk;twGuftcGifY ta&;wpf&yf}} [k ay;xm;jyD;? ]]tm;vHk;twGuf ynma&; 1*dk; vIyf&Sm;rI}}ESifY qufpyfoGm;rnf jzpf onf/ ZGef? Zlvdkifvrsm;wGif ]]1Goal ynma&; urfydef;}} udkawmiftmz&duEdkifiHwGif usif;yrnf jzpfjyD;? EdkifiHtMuD;tuJrsm;? txifu& EdkifiHa&; orm;rsm;? emrnfausmf abmvHk;orm;rsm;?xif&Sm; aom oHwrefrsm;u tm;ay;axmufcH oGm;Murnf jzpfonf/
Source; EI

ukvor*rS csrSwfxm;aom axmifpkESpf &nfrSef;csufyef;wdkifrsm;wGifwpfckjzpfonfh]]tm; vHk;twGuf ynma&;}}(Education for All) aMuG;aMumfcJYaom 10ESpfjynfh tcgor,wGifurm vHk;qdkif&m ynma&; vSIyf&Sm;rI &ufowywftjzpf Global Action Week udk {jyDv 19&uf aeYrS 25 &ufaeYtxd usif;ycJYonf/ vuf&Sd ESIef;xm;rsm;t&qdkvSsif uav; tm;vHk; ausmif;aeEdkifa&;&nfrSef;csufrSm 2015 ckESpftwGuf arSsmfrSef;xm;ovdk atmifjrifrnf r[kwf[k ppfwrf;rsm;u qdkonf/ t"dutaMumif; rSmEdkifiHwum todkif;t0dkif;rS aiGaMu; yHYydk;ulnDrI rsm;ay;&ef ysufuGufaerIaMumifY[k qdkonf/ tvSI&Sif EdkifiHrsm;taejzifYvnf; urmYpD; yGm;a&; tusyftwnf;? aiGaMu;ESifY vlrSIa&;tusyf twnf;rsm;aMumifY tultnDrsm; jzwfawmufcJY onfhtwGuf ydkqdk;&Gm; cJY&onf/ EdkifiHwum ynma&;tzGJYtpnf; (Educational International) taxGaxG twGif;a&;rSI; z&ufAefvD,l0efu]]2010[m odyfudkta&;MuD;yg w,f? tajctaeawGa&GUvsm; ajymif;vJypfzdkY

68

ZGefv? 2010

a&TUajymif;ausmif;q&mrsm;tay: acgif;yHkjzwf tjrwfxkwfrIrS umuG,f&efvdktyfae


tem*gwfumvwdkYtwGuf ausmif;q&m rvHk ravmuf jzpfae&aMumif;? t&nftaoG;rSD q&m rsm;pGm xdcdkufrI &SdaeMuaMumif;wdkYudkwifjycJYMuo nf/ aumuf,lcJYonfh tcsuftvufrsm;t& ausmif;q&mtvkyfESifY tqifYtwef;rSmqufvuf usqif;aeaMumif;? q&m twwfynm `rSifYwif ay;a&;? q&mrsm; t&nftcsif; todtrSwfjyK ay;a&;? rSwfyHkwifa&;? q&m tvkyftudkif zGHjzdK;ap a&; wdkYtwGuf vdktyfcsufrsm;udk oufqdkif&m tpdk;&rsm;? q&m or*rsm;rSaxmufjy cJYMuonf/ a&TUajymif;q&mrsm; tay: acgif;yHkjzwf tjrwfxkwfrI rsm; umuG,f&eftwGuf enf;Oya' rsm; owfrSwf jyXmef;&ef vdktyfcsufrsm;udkvnf; tav;xm; aqG;aEG;cJYMuonf/ nDvmcHwGif "eo [m& EdkifiH 35 EdkifiH\ ]]q&m t&nftcsif;jyZ,m;}} udk xkwfjyef cJYjyD;? t&nftaoG;&Sd q&mrsm;udk e,fpnf;rjcm; todtrSwfjyKa&;? q&mtvkyf tudkiftwGuf tedrfYqHk; vpmowfrSwfa&; pHnTef; Source: EI rsm;yg0ifonf/

awmiftmz&du EdkifiH Bloemfontein jrdKY? z&D;pwdwf wuodkvfwGif rwfv 24rS 25 txd usif;ycJYaom 5Mudrfajrmuf ausmif;q&mrsm; okawoe nDvmcHwGif EdkifiHwum ynma&;tzGJY (EI) rS yg0ifcJYjyD;? "eo[m& EdkifiHrsm; tygt0if EdkifiHwumwGif wefzdk;usqif;aeaom ausmif;q &mtqifYtwef;twGuf pdefac:rIrsm;udk ajz&Sif;&ef awmif;qdkcJYMuonf/ nDvmcHwGif ausmif;q&mrsm; a&TUajymif; aexdkifjcif;rSm wpfurmvHk; twdkif;twmjzifY wdk;yGm;vmaeaMumif;? tusKd;qufrSm pGefYcGmcJYaom wdkif;jynfrsm;rSm vwfwavm tajctaeESifY

ynma&;r&Sd&if
ynma&;[m b,fuHMurmqdk;urS pdwf"gwfrusatmif? b,f&mZ0wfrIurS rzsufqD;Edkifatmif? b,f&efolurS rvTrf;rdk;Edkifatmif? b,ftmPmydkifurS uRefoabmufrjyKEdkifatmif tazmfaumif;yg? tdrfxJrSm rdwfaqG? tjyifrSmawmh b0ysKd;cif;? txD;usefcsdefrSmawmh pdwfjidrf;at;oufom&m? vlYtzGJYtpnf;xJrSmawmh tqifwefqmaygh? ynmr&Sd&if vl[mbmvJ? wefzdk;&SduRefvm;? ,kwdweft&dkif;tpdkif;vm;? Amav; (Varie)
ZGefv? 2010

69

]ig;r& grnf } sdK;jyefy a&c

armifvGrf;PD

70

ZGefv? 2010

armu
]]a&Tb b,foGm;vJ rdvHk;}} udkndK'if ig;rQm;wHrsm;udk tdrf tzDab; wGif axmif&if; rvkH;udk ar;vkdufonf/ rvkH;u rMum;[efjzihf rD;cdk; tlaeonfh rD;zkdudk rD;ajymif;ESihf w[l;[l; rIwfaeonf/ ]]igar;wmvnf; ajzprf;tkH; [ .. rdvkH;}} rvkH;wcsufarmhMunhfvdkufNyD; xrif;tkd;zkH;jzihf rD;zkdudk ,yfcyfaejyefonf/ rD;cdk;rTefusvmonfh rsuf&nfylwkdYudk xrDtem;ESifhaumufyGwfvdkuf&if; ]]xkH;pHtwkdif;yJ udkndK'if ...awmhfom; taMumif; awmfu usKyfxuf ykdodrSmaygh/ ]]awmufckHrSmayhg/ a*:vDvSdrfhwJh ae&mrSmvm; awmfoGm;&SmMunfh/ ckwavm tdrfrSmudk uyfw,f r&Sdbl;/}} udkndK'if rsufaxmifheDu rvkH; rD;zkdxJu rD;awmufESihf tNydKif/ rQm; &vmaom ig;Zifkdif;wxkyfudk x rif;pm;yJGay: ypfwifvdkufcg vkHuGif;ta[mif; w xnfudk ykckH;ay:wifNyD; vrf;xdyfxGufvmcJhonf/

0wKwkd

udkndK'if a&Tbudk vdkuf&Smonf/ olUt aygif;tazmfawG ar;Munfhawmhvnf; ckwavm olwkdYbufudk a&Tb rvmbl;wJh/ b,foGm;w,f xifvJvkdY ar;awmhvJ ]]odbl;avwJh}} udkndK'if a'goxGufvmonf/ bmudk a'go jzpfaerSef; *CeP rod/ udkndK'ifa'go xGufaeayr,fh a&Tbudk pdk;&drfpdwfu warSmifh/ ]]'Daumif igrygbJ jrpfxJ oGm;aevm;/ iaysmhwkdY blBuD; 0dkif;ab;xkdifNyD; vufzufokwf? *sif;okwf 0,fay;aeovm;/ NrdKUajrmufzsm;u nGefYarmifwdkYbuf tvnfvGef aeovm;/ aps; ydkif;bufrSm &efoGm;jzpfaevm; .. }} vm; aygif;rsm;pGmjzihf udkndK'ifenf;enf;pdwfylvmonf/ 'Daumihfudk ajym& aiguf&wmvnf; tcufom; pdwfu BuD;BuD;aumif/ wcgu olYtar rdvkH;qlwmudk aumufNyD; "mwfawmfukef;apwDay: wuftdyfaevdkY udkndK'ifwkdY "mwfrD;qJG&SmcJh&NyD;NyD/ ]]rif;eJY jyem wufvkdYvm;}}vkdY rdvkH;udk rar;cJhrdwmudkyJ aemifw &csifcsif/ a&Tbu ckqkd

ZGefv? 2010

71

&SpfESpfxJ 0ifNyD r[kwfvm;/ jym odkzGm;/udkndK'ifacgif;idkufpdkuf ESihftdrfbufjyefvSnhfvmcJhonf/ ]]acG;rom; ..awGUvkdY uawmhaumif;aumif;wG,fay; vdkufOD;r,f..}} [k pdwfxJrSm Budrf;0g;aerdjyefonf/ wvrf;vkH; udkndK'ifpOf; pm;vmonf/ rawG;wwfatmif jzpfae\/ ]]'Daumif ighrajymbJ b,fudkrS roGm;wwf?rvmwwf bl;/ avmif;upm;awG bmawG vnf; pdwf0ifpm;wJhaumif r [kwfygbl;/ &yfuGufxJucav; awG oa&uGif; ypfwmjzpfjzpf? arsmufyef;vSefwmjzpfjzpf upm; &ifawmif0dkif;ab;uxkdifMunfh wJhaumifr[kwf? AGD'D,dkkHuvnf; nrSjywmqkdawmh}} udkndK'if pOf;pm;&awmf awmf Muyfaeonf/ ]]awGUao;wmayghuGm}} vdkY awmufwcsufudk cyfjyif;jyif; acgufrdonf/ ]]ndK'if .. a[haumif ndK'if bmjzpfaewmvJ[}} ]]rif;Opmuvnf; aomufcGuf BuD; ykwfokd; aevdkufwm 7 &uf aevdkYrS ay:vmwJh a&xJurom vkdyJ?}} ]]vmprf;yg ckrS wkdY0kdif;pwm}} iaysmh tdrfxJrS odef; aqmifvSrf;atmfac:ojzihfpdwf ryg vufrygjzifhudkndK'if 0dkif;xJ 0ifxkdifvkdufonf/

]]iaysmh a&Tb awGUrdvm;}} ]]Munfhraetm;aygif udkndK'if&m rkd;OD;uscgp&Sdao; xif;awGu xkdif;w,f[}} ]]rD;udk aumif;aumif;rwwfbl;/ rD;rwufawmh rD;awmuf t&uf uvnf; wpufcsif;txGufaES;/ vaMu; ay;zdkYawmifqkdif;ygOD;vdkY e,fxdef;udk rsufESmcsdKaoG;&wm tvkyfwck 'gawmif wvkH;xkd; xnfhay;vkduf&ao;w,fuG}}

em;rvnf/ tkef; cifu .. ]]'DvdkuGm 'Daumifu rESpfu 'DrSm r&Sdbl;avuGm/ taemuf &Gmodrf oGm;aqmuf aew,frdkY vm;}} ]]tJ'D&Gmu a,m*Dvdkvdk? bkd;awmf vdkvdk vlu olYudk a&ref;wkduf owJh/}} ]]0gwGif; okH;v t&ufa&Smif&if odef;yguka#yg oydwf0iftdwf 0if txkwfBuD; txnfBuD;eJY

]]'Daumif ighrajymbJ b,fudkrS roGm;wwf?rvmwwfbl;/ avmif;upm;awG bmawGvnf;pdwf0ifpm;wJhaumif r[kwfygbl;/


iaysmh t&uf wvkH; vmcsay;&if; .. ]]EkdY .. aeprf;ygOD;/ rif;'Daumifh udk vdkuf&Smae&atmif b,fwkef; ursm; rifhom;u rif;udk ulazmf avmufzuf&vkdYwkef;/}} ]]uav;yJuGm? olYtazmftoif; eJY wae&m&m oGm;vnfywfupm; aewm jzpfrSmaygh ..}} ]]aeYvnfaeYcif;yguGm? tcsdefr awmfnBuD; rkd;csKyfqkdvnf;xm; ygawmh ..}} iaysmh iSJYay;onfh t&ufcGufudk yufceJ armhaomuf csvdkuf\/ ]]igu &ufykdif;yJ usefawmhwm uG ... kd'if&/ vGefa&m uRHa&m &ufESpfq,fyJ ..}} ]]bm&ufESpfq,fvJ}}.. udkndK'ifodef;aqmif ajymwmudk BuD; yGm;rSmudk rdefYawmfrlxm;w,f uGm}} ]]rif;rS olYtdrfbufra&muf wm/ yJGeJY eef;eJY q&m/rod&if vnf;ar; .. [kwfyvm;}} ]]atmf}} udkndK'if odef;aqmifudk owdxm; Munfhvkdufawmh a&T vufpGyfw0if;0if;? a&TqJGBudK; w vufvuf? t&ufcGufuawmif a&Ta&mifawmufaeovm; xif rSwfrSm;onf/ udkndK'if awGawGai; ai; jzpfoGm;onf/ ]]ightvkyfu tukokdvftvkyf b,ftcsdef b,fumvrS uRwf vrf;jrif&rvJ rodygvm;}}vkdY awG;aerdjyef\/ ]]a[haumif .. tkef;cif }}

72

ZGefv? 2010

rif;r,kHMunf&if vGwfvGwfae/ ighudpudk bmrS a0zefp&m rvkd bl;/ ig,kHMunfwm igvkyfwm/ tenf;qkH;awmhuGm okH;v avmufawmh t&ufzkd;rukefbl; aygh/ [kwfvm;? [m;[m;.. }} &,farmarm ajymae onfh odef;aqmif\ trlt,m u ayghyg; aysmf&Tif aeykH&onf/ ]]'DrSm ndK'if BuD;yGm; vm; rBuD;yGm;vm;awmh ig rod bl;/ rdef;uawmh MunfndKaewm yJuGm/ rif;u ta&;rBuD;yg bl;uGm/ tukodkvfeJY tusdK;ay; wJhaumifyJ/ wHigcsif; wl&if awmif ig;BuD;? ig;aumif;&wJh aumif/ tusdK;ay; qkdwmu rwlMubl;avuGm/ bm bkd;

awmfrS rif;udk r rvnf; rif;tvkyfu rif;udk apmifrae wmyJ r[kwfvm;/ trSefawmh trSefqkdwmuvnf; trSef [kwfcsifrS [kwfwmyguGm}} t&ufESpfvkH;ukefawmh odef;aqmif 0dkif;ab;rSm acGtdyf aeNyD/ udkndK'ifvnf; a&Tbukd owd jyef&vmonf/ ]]igjyefOD;r,fuGm iaysmh/ naeus&if wpfvkH; awmh ydkYvkduf/ 'DrSm ykdufqH/}} udkndK'if vkHuGif;udk cg; pnf;um jyefvmcJhonf/ ]]watmifhqdk xGuf oGm;vdkufwm awmfwkdY0dkif;u ay awmfawmf &SnfMuwmyJ}} c&D;a&mufrqkduf rvkH;

u qD;BudK aihgonf/ ]]xrif;cl;&rvm;}} ]]cl;uGm? a&Tba&m jyefa&mufNyDvm;}} ]]awmfh om;ujzihf tdrf arh,marh? waeYwaeY b,f oa0xkd;aerSef;udk rodaygif/ awmfvnf; enf;enf;yg;yg; awmhqkdOD;? ajymOD;? aopm&Sifpm awmif rzwfwwfwJh aumifudk awmf'DvdkyJ vufykdufig;axmif NyD; MunhfaeawmhrSmyJvm;}} rvkH;pum;u udkndK'if ezl ; aMumawG w if ; oG m ;atmif kdufcsuf jyif;[efwlonf udkndK 'if acgif;ikdufpkdufESihf xrif; yef;uefxJudk ikwfoD; iydcsuf t&nfawG avmif;xnhfvdkuf onf/ udndK'if xrif;yef;uef k xJodkY ig;Zif&dkif; qDusefa&usef [if;av;udk cyfxnfhay;&if;u rvkH; apmapmu pum;jyef qufonf/ ]]awmhfom;udk awmf 'Dvdk qufxm;ae&ifawmh umvom;ayguf rjzpfcif tdrfajy; jzpfcsifjzpf? rjzpf&if ppfxJ a&mufzkdYyJ &Sdw,f/}} ]]'Daumihf touf tydkif;tjcm; rif;ajymaewm awGu ESpfeJYcsD MumtkH;r,fh udp awGyguGm/ tvJGtacsmfawG csnf;? rif;uvnf; tawG; acgifvGef;w,f}} udkndK'ifwkdY rdom;pk xrif;0dkif;av;u wckckvdktyf

ZGefv? 2010

73

aeovdk aoGUajcmuf wkd;qdwf vGef;vSonf/ udkndK'if bk&m;pif ay:u pm;yJGwifem&Dudk Munfh vkdufawmh ESpfem&DausmfNyD a&Tb \ ta&mift&dyf taiGUtouf udk rjrif&? r&IdIuf&ao;/xrif; 0dkif; odrf;ae&if; rvHk; udkndK'ifudk tuJcwf Munhfaerd\/ ]]awmf xyfoGm; &Sm raeeJY iwf&if jyefvmvdrfhr,f/ t&G,feJY rvdkufbl; tavvkduf aewmu}} tdrfayguf0u apmifh aMumifhxkdif aq;ayghvdyfudk rD; nd? vrf;xufudk arQmfaeonfh udk ndK'if ykHyef;u kd;kd;ESihf qef; aeoa,mif/ a&Ta&mif uGyf xm;onfh wdrfrJndK/ *****

]]udkndK'if udkndK'if}} tdrfa&SUujyifrSm tdyf aysmfaeonfh udkndK'ifudk iaysmh u vIyfEdI;&if; t&ufykvif;udk tdrfwkdifab;wGif arS;axmifxm; vkdufonf/ ]]at; at; reufu t&SdefeJY arS;ceJ tdyfaysmfoGm; vdkufwmuGm/ bJMuD;aqm&D; awmBuD;NrdKifvnfyJ iaysmha&}} ]]rvkH; rSmoGm;w,f/ naeaps;oGm;w,fwJh/ udkndK'if Ekd;&if ajymvdkufzkdY rSmoGm;w,f/ ]]at; at; iaysmh}} bk&m;pifay:u em&D udk Munfhvdkufawmh ig;em&D ausmfNyD/ aeyifcsdKaeNyD/ uav u0aumif ckxd tdrf&dyfreif; ao;bl;/ 'DaeYawmh ig;rQm;wHkd;

&JU t&om rif; jrnf;Munfhprf;uGm vkdY ajymajymNyD; aumif;aumif; wD; ypfvdkufr,fvdkY udkndK'ifaw; xm;onf/ udkndK'if t&ufiSJY aepOf a&Tb acgif;idkufpkdufESifh tdrfxJ 0ifvmonf/ ]]tvdk {nfhonfawmf BuD; <uyg cifAsm/ <uyg/ b,f aejynfawmfursm; jref; vmyg vdrfh vm&if;udpudk rdefYawmfrl ygOD;}} udknKd'if a&Tbudk &dwd wd ajym&if; tdrfab; tzDrSm axmifxm;onfh ig;rQm;wHawG xJrS cyfawmifhawmifh ajzmifh ajzmifh wpfacsmif;udk qJGxkwf vdkufonf/ udkndK'ifykHpHu tmPmyg;uGufom;[ef tjynfh/ rsufESmaoav;jzihf

]]awmfh om;udk awmf 'Dvkdom qufxm;ae&ifawmh umvom; rjzpfcif tdrfajy; jzpf&ifjzpf? rjzpf&if ppfxJ a&mufzkdYyJ &Sdr,f}}

74

ZGefv? 2010

]]usKyf q&mMuD;OD;ckdifqDrSm Armpm a&;wwf? zwfwwfatmif oGm;oifaewm/ q&mMuD;u b0udkvnf; oifMum;&wmyJwJh/ ynmudk vnf; tjrJrjywf qnf;yl;&r,fwJh}}
a&Tb olYtazudk Munfhae onf/ ]]uJ ajymprf;ygOD;/ vlu vufawmufavmuf? rif; udkrif; bmxifaevJ/ tkd;ypf tdrfypf? tdrfvpf ausmif;vpf? t&G,fa&mufawmh ppfom;jzpf qkdwm rif;vkd aumifrsKd;yJaerSm/ vmprf; 'DwkdifrSmuyf}} ukdndK'if a&Tbvufudk qJGNyD; tdrfujyifwkdifrSm qJGuyf vdkufonf/ ]]usKyf bmvkyfvkdY kduf rSmvJ bndK}} aoG;at;at;av;ESihf ar;vkdufonfh a&Tb\ ar;cGef; udk udkndK'if ajzvkdufykHu ,Of onf/ ig;rQm;wH t&if;ydkif;jzihf a&Tb ausmjyifudk tm;ESihf vTJ kdufcsvdkufjcif;yif/ ]]bndK usKyf ar;ae w,faemf/ usKyfudk bmvkdY kduf csifwmvJ/ usKyf bmvkyfvkdYvJ}} emusif& aumif;rSef; rodonfh rsufESmay;jzihf a&Tb udkndK'ifudk EIwfcrf; wif;wif;aph ar;jyefonf/ udkndK'if aemufxyf wpfcsuf kdufvdkufpOf tom;ay:usonfh toHxGuf ay: rvmbJ wpfckck ckcHxm; onfh t&may:u xGufvm onfhtoHrsdK; udkndK'if owdxm; rdvdkufonf/ aumufcg iifcg a&Tbtusudk aemufuae qJG vSefvdkufonf/ Avmpmtkyf yg;yg;wpftkyf/ ]]'g .. bmvJ ..}} ]]pmtkyf}} ]]bmvkyfwmvJ}} ]]pma&;wmaygh}} ]]bm rif;u pmoif aew,f qdkwJh oabmaygh}} ]][kwfw,f}} ]]b,fausmif;rS rzGifh ao;wm rif;u b,faumvdyf oGm;wuf aewmvJ/ ig xyf vkyfrdawmhr,f}} ]]usKyf q&mBuD; OD;ckdif qDrSm Armpm a&;wwfzwfwwf atmif oGm;oifaewm/ q&m BuD;u b0udkvnf; oifMum; &wmyJwJh/ ynmudkvnf; tNrJ rjywf qnf;yl;&r,fwJh/ ausmif; rwufcsif&ifvnf; tm;wJh

vyfwJh tcsdefpmudk oif& r,fwJh/ pmrwwfwJh ol[m tuef;eJY wlw,fwJh/}} ]]ig tuef;r[kwfbl;/ jyprf; rif;pmtkyf/}} pmtkyfxJwGif pm aMumif; wcsKdUudk awGU&onf/ udkndK'if rzwfwwf/ ]]vkyfprf;ygOD;/ ynm wwfBuD;&JU? cifAsm; oifaewJh pmawG zwfjy prf;ygOD;/}} ]]ig;pm;omjrif ig;rQm;csdwfrjrif/ ig;Muif;qDeJY ig;Muif;aMumf? ig;pdrf;jrif ig;uifypf? ig;yGuf&m ig;pmcs? ig;vGefrS uGefpGefY? ig;odkif;rsm; [if;[kef? ig;r& a&csKd;jyef}} aMuaMuuJGuJG a&Tb\ wif y g;av;ud k y G w f o yf a csmh j rL aeonfh udkndK'ifudk rvHk; w a,muf rsufvHk; t0dkif;om;jzifh tHhMowBuD; ai;&Daeonfudk w avmuvHk;uawmh rjrifawGYEdkif ygacs/ *****

armifvGrf;PD

ZGefv? 2010

75

&E a

g; hf i Si

Nidrf;a0

76

ZGefv? 2010

a&odrfuav;ay:wGif ol wpfa,mufwnf; xkdifae onf/ tumt&H r&Sdojzifh a&odrfuav; wpf0kduf uGif; tESHY jrifae&\/ wGJavmif; cs xm;onfh ajcaxmufatmuf wGif jrufdkif;rsm; xvsuf/ a& cef; vsuf&Sdonfh kd;uav;rSm cyfa0;a0; ta&mufwGif aomifyk &GmzufodkY csdK;auGYvdkuf\/ iSuf aysmawmwef;xJ acgif;xkd;NyD; 0ifoGm;\/ 0g;wHwm; wpfcku kd; tv,fwGif aqmufxm;onf/ a&odrfuav;ESihf kd;xdyfurf; yg;udk qufoG,fxm;\/ olu a&odrfuav;ay:wGif xkdif&if; olU pmoif ausmif;uav; taMumif;udk pOf;pm;onf/ pmoifausmif; uav; rSm aqmufvkyfNyD;ump jzpf onf/ okH;yifESpfyif taqmuf tOD jzpfonf/ vufckyf wpf azmif tjrifh&Sdonf/ bkef;awmf BuD; ausmif;0if; twGif;wGif ausmif;xkdif q&mawmf\ cGifh jyKcsufjzihf ausmif;0ef; oyfoyf uefYvsuf pmoifausmif;ESihf bkef;awmfBuD;ausmif;rSm NcHpnf; kd;csif; qufovdk jzpfoGm;onf/ pmoif ausmif;uav;udk wpf&Gm vkH;\ pkaygif;aiGjzihf aqmufcJh jcif;jzpfonf/ ausmif;zGifh&uf wpfv &SdNyD/ pmoifom; 18 a,mufom &Sdonf/ odkYaomf

olu tm;ri,fyg/ ausmif;om; rdbrsm;xHu wpfqifh Mum;& onfh owif;t& aemufxyf ausmif;tyfrnfh ausmif;om; rd brsm; &Sdaeonfudk olodonf/ vuf&Sd ausmif;om;rsm; udk oli,fwef;rS 'kwd,wef;txd cJGum pmoifcJhonf/ ausmif;p wufwufcsif; EkdifiHawmfoDcsif; qkdonf/ ocsFm? t*Fvdyfpm? jref rmpm bmom&yf okH;ckudkom pwifNyD; oifonf/ tjcm; bmom&yfrsm;udk vdktyfovkd qufvuf oifoGm;&ef qkH;jzwf xm;onf/ ausmif;om; ta& twGuf wnfNidrfonhftcg usrS bmompkHoif&ef pOf;pm;onf/ ausmif;pzGihf&ufwnf;u olu um,ynm pkaygif;avhusihfcef; rsm; aeYwkdif;vkyfonf/ ausmif; oefY&Sif;a&; ausmif;0if; oefY&Sif; a&; aeYwkdif;vkyfonf/ txl; ojzihf pkaygif; aqmif&Gufonfh tvkyfrsm;udk qufwkduf vkyf onf/ oHNydKif uAsm&Gwfqkd jcif;udk tcsdefrSefrSef vkyfonf/ ausmif;om;rsm;u pmoifcsdef? tm;upm;ESihf tjcm; zHGUNzdK;a&; tvkyfrsm;ukd tcsdefydk vkyf& ojzihf tm;vkH;vkdvdk aysmfMu onf ausmif;om; tm;vkH; wufwuf<u<u vkyfMuonf/ wvtwGif; ausmif;wufae onfh ausmif;om;rsm;ESihf &GmxJ u ausmif; raeao;onfh u av;rsm; ododomom pdwf"mwf

taetxm; uGmjcm; oGm; onf/ olu olYausmif; u av;udk onfhxuf b,fvdk wkd; wuf atmifjrifatmif vkyf& rnfudk awG;onf/ tm;vyfonfh tcsdefwkdif; a&odrfuav;ay: vmxkdifonf/ a&odrfuav; ay:xkdif&if; awG;onf/ pmzwf onf/ olUausmif;uav;udk okH;v twGif; atmifjrif wuf <uonfh pmoif ausmif;uav; jzpfvm&ef pdwfxufoef vsuf &Sdonf/ ]]q&mav; q&mawmf ac:aew,f}} 0g;wHwm; xdyfdk;ay: wGif ausmif;om; ]armif<uuf uif} &yfaeonf/ naeydkif; aea&mif wapmif; xkd;xm;ojzihf armif<uufuifudk rD;qvdkuf xkd;xm;ovkd jzpfaeonf/ t ouf 12 ESpf t&G,f ausmif; om;wpfOD; t0wftpm;rsm;rSm a[mif;EGrf;vsuf? zdeyfryg eD aMumifaMumif qHyifAkwfodkuf ESihf/ olu 0g;wHwm;av; ay:rS wpfqifh ukef;ay: wuf onf/ olESifh armif<uufuifwkdY vSnf;vrf;aMumif;udk ausmfum bkef;awmfBuD; ausmif;0if; t wGif; 0ifcJhonf/ olwkdYESpfOD; ausmif;ay: a&mufawmh q&m awmf\ a&SU &Gmom; okH;av;OD; xkdifaeonfudk awGU&\/ xkdif

ZGefv? 2010

77

]]usaemfu tJ'D tacgif;awGudk zsufNyD; pmoifckHvkyfzkdY tvSL cHxm;wmyg/}}


aeolrsm;u olYudk armhMunfh onf/ ]]q&mawmf ac:ckdif; w,fqkdvkdYyg bk&m;}} olu xkdifaeolrsm;udk tuJcwf&if; q&mawmf\ a&SU wGif 0wfjyKjcif;rsm; jyKvkyfNyD;rS xkdifonf/ armif<uufuifu ausmif;atmufodkY jyefqif;oGm; \/ ]]at; ausmif;q&mudk ajymp&m udp&SdvdkY tac:cdkif; vdkufwmyg/ 'gu usKyfwkdY&Gm oma&;ema&;toif; vlBuD; awGyJ/ olwdkYu ausmif;q&meJY pum;ajymcsifw,f qkdvdkY/ uJ 'umBuD;wkdY ajymp&m &Sdwm ajymMu/ ausmif;q&muvnf; olwdkY ajymwm aoaocsmcsm em;axmifyg}} q&mawmf&JU pum; t oGm;tvmudk cefYrSef;NyD; olUpdwf xJ xifhonf/ bmawG ajymMu rSmvJ/ b,fvdk jyemrsm; &Sd aevdkYvJ/ ]]atmf 'Dvdkyg/ ausmif; q&mu ausmif;ay:rSm tacgif; awG wifxm;w,fqkdwm [kwf ovm;/ tJ'g usaemfwdkY odcsif vkdYyg}} olYrsufESm wpfcsuf ysufovdk jzpfoGm;onf/ pdk;&drf pdwfu ododomom ay:vm onf/ odkYaomf trSeftwdkif; rajzvkdYawmh rjzpf/ ]][kwfuJh .. acgif;ESpf vkH;awmh usaemf tvSLcHxm;wm &Sdygw,f tJ'g}} ]]usKyfwkdY vmwJh udpu tJ'DudpyJ/ ]]pmoifausmif; ay:rSm acgif;awG wifxm;awmh tck ausmif;om; rdbawGu rausreyf jzpfaew,f/ ausmif; om; wpfa,mufqkd&if ausmif; 0if;xJrSm vJvkdY 'l;rSm enf;enf; yGef;yJhoGm;wm tckxufxd rx Ekdifao;bl;/ 'l;acgif; wpfckvkH; 0g;ydk;0g;avmuf a,mifudkif; aew,f/ ausmif;rwufEkdifwm okH;&uf&SdNyD/ q&mav;vnf; od rSmyg/ &Gmhawmifu udkcspfat;&JU om;/ tckrdbawGu olwdkYom; 'Dvkd jzpf&wm ausmif;ay:rSm vlaoxnfhwJh acgif;awG wif xm;vkdY olwkdYom; raumif;qkd;0g; vkyfcH&wmqdkNyD; awmfhawmfudk pdwfraumif; jzpfaeMuw,f/ tJ'g q&mav;udk usKyfwkdY vm ajymwmyJ? ausmif;ay:rSm acgif; awG bmvkyfzkdYwif xm;wmvJ/ rxm;apcsifbl;/ NyD;awmh xd cdkufxm;wJh ausmif;om;twGuf em;vnfwJh q&mawGeJY ausmif; 0if;xJrSm vkyfp&m &Sdwm vkyfay;yg/ usKyfwdkY vmajymwm tJ'DudpygyJ}} ol rnfonfh pum;rQ jyef rajymEkdifatmif pdwfxdcdkuf oGm;&onf/ vGefcJhonfh&uf 20 u? &GmxJu a&SUqifhaemufqifh tokb udpESpfckudk oloGm;cJh onf/ vlaoxnhfonfh tacgif; rsm;u uRef;om;jzifh acgif;pyf xm;onfudk olawGUonf/ xkd acgif;rsm;udk rD; r&dIU&efESihf ausmif;twGuf vSLyg&ef tokb &Sifrsm;xH tvSLcHonf/ nOfh

78

ZGefv? 2010

eufaomtcg ausmif;om;BuD; okH;a,mufudk ac:um acgif; rsm;udk xrf;,l vmcJhonf/ ausmif;wGif pmoifckH wvkH;rQ r&Sd/ xkdYaMumifh ,if;acgif;rsm;udk zsufum pmoifckHvkyf&ef pOf;pm; onf/ odkYaomf kwfw&uf pmoifckH rvkyfEkdifao;/ ausmif; om;rdb vuform;q&m wpf OD;u tvkyf rtm;ojzihf onf twkdif; pmoif ausmif;ay: wifxm;cJh&onf/ ]]usaemfu tJ'D acgif; awGudk zsufNyD; pmoifckHvkyfzkdY tvSLcH xm;wmyg/ vlBuD;awG vnf; odwJhtwkdif; &Gmu ausmif;aqmufvkdufvkdY aiGawG awmfawmfukef xm;NyD;NyD/ pmoif ckH r&SdbJ Murf;jyifay: 'Dtwkdif; pmoif&wmvJ a&&SnfrSm raumif;bl;av/ 'gaMumifhrkdYyg/ NyD;awmh usaemfxifw,f/ 'Dudp ausmif;om;rdb tawmfrsm;rsm; odaeMuvdrfhr,fvdkY usaemf xif ygw,f/ b,folu bmrS rajym awmh usaemfu}} ]]'guawmh ausmif; om; rdbawGu ausmif;q&mudk wkdufkduf vmajym&rSm cufae Muw,fav/ 'Dvkd udprsdK;u ausmif;q&mu em;vnf&rSm ayhg/ acgif;awG wifxm;wJh ausmif;ay:rSm ausmif;q&mu wpfa,mufxJ tdyfwmqkdawmh &Gmu ausmif;q&mudk wpfrsdK; xifaeMuwmvJ &Sdw,fav/

NyD;awmh aemufxyf ajymp&m udpwpfck &Sdao;w,f}} olu ikHYxm;onfhacgif; udk jyefarmhonf/ oma&;ema&; toif;Ou|vkyfol\ rsufESmudk pl;prf;ovkd Munfhonf/ ]][kwfvm; bmrsm;vJ cifAsm? ajymvufpeJY ajymom ajymyg/ usaemfvnf; jyifqif oifhwmjyifqif? qifjcifoifhwm qifjcif&wmayhg}} ajymr,fhom ajymvdkuf &ayr,fh olY&ifxJwGifrawmh pdwfIyfaxG; aMuuJGvmrdonf/ ]]usKyfwkdY &GmrSm ausmif; q&mvkdyJ &GmiSm; ausmif;q&meJY pmoifvmwm ESpfcg&SdNyD/ olwdkY uawmh 'Dbkef;BuD; ausmif;rBuD; ay:rSmyJ pmoifMu&w,f/ ausmif;q&mawGu rNrJbl;av? atmifvnf; ratmifjrifbl; av/ ausmif;ysufoGm;wm csnf; yJ/ 'Dwkef;u ausmif;pwufwJh tcsdef pmroifcifrSm ausmif; om;awG tm;vkH; bk&m;&Sdcdk;pm &GwfMu&w,f/tckawmh ausmif; q&m vufxufusawmh tJ'D udpawG bmjyKvdkY jzKwfvdkufwm vJ/ usKyfwkdY Mum;wmuawmh ausmif;q&mu bk&m;&Sdckd;pmudk awmif jynfhpkHatmif r&bl;qkd/ 'gqkd&if uav;awGudk pm b,fvdkvkyfNyD; oifrvJ}} q&mawmfbk&m;\ ausmif;rBuD;ay:u jyefqif;vm awmh aetawmfapmif;cJhNyD/ wpf

olu olYudk,fol ig; wpfaumiftjzpf oabmxm;onf/ aus;&Gmvlxkqkdonfh a&uefxJwGif olu ig;wpfaumif taeESihf pwif ul;cwfvkdY wpfv rjynfhwjynhf tcsdefrSmyif....
em&DausmfrQ ausmif;rBuD; ay: wGif olxkdifaecJhonf/ oma&; ema&;toif; vlBuD;rsm;ESifh tcsdef awmfawmfMum aqG;aEG; cJhonf/ acgif;rsm;udk ocsKif;ukef; odkY jyefydkYum rD;dIU zsufqD;ypf&ef olYzufu oabmwlonf/ aus; &Gmu pmoifckHwcsdKU jznhfqnf; ay;&ef ndEdIif; aqG;aEG; aqmif &Gufrnf[k vlBuD;awGzufu uwday;onf/ 'l;wGif 'Pf&m &xm;aom ausmif;om;\ rdb rsm; udk,fwkdif ausmif;0if;twGif; vma&mufvsuf dk;&m ,kHMunfrI t& vkdtyfovdk aqmif&Guf&ef olu oabmwl vdkufonf/ olurl em;vnf wwfuRrf;jcif; r&Sdojzifh trSm;t,Gif; rjzpf ap&ef rdbrsm;udk,fwkdif aqmif

ZGefv? 2010

79

&Gufapjcif; jzpfaMumif; &Sif;jy cJh&onf/ aeYpOf pmroifcift apmydkif; bk&m;&Sdcdk;pm &Gwfjcif;udk aqmif&GufrnfhtaMumif; olu uwday;cJhonf/ xkdodkYuwday; aepOf olYacgif;xJ bk&m;&Sdckd; pmwwfol ausmif;om;BuD;wpf OD;OD;udk acgif;aqmifxm; &Gwf qdk&ef pOf;pm; xm;vkdufonf/ tu,f bk&m;&Sdcdk; pm&ol ausmif;om;BuD; r&Sdao;ygu oludk,fwkdif q&mawmfbk&m; xHwGif bk&m;&Sdcdk; pmoif,l &Gwfqkd&ef qkH;jzwfaerdonf/ aeapmif;awmh pmoif ausmif;uav;ay: olwufvm cJhonf/ tdrfrjyefbJ olYudk apmihfaeonfh ausmif;om; uav; armif<uufuifudk avS um;&if;wGif rsufESmi,fav; jzifh awGYvdkuf&onf/ olu armif<uufuif\ ykckH;udk zdum ESpfodrfhonf/ rnfodkYyif jzpfyap oluawmh pdwfrysufEkdifyg/ pm oif ausmif;uav;ay: vSrf; wufvmonfh olU ajcvSrf;rsm;u tenf;i,fawmh wkefYqkdif; tm; enf; aeonfudkrl olYudk,fol owdjyKrdonf/ aemuf wpfaeY nupNyD; olESifhtwl ausmif; om;wcsKdUtwl vmtdyf&ef rdb rsm;xH tultnD awmif;rnf[k olpOf;pm;onf/ armif<uuf uifudkawmh onfuaeYn u wnf;u olESihftwl tdyfazmf

ac:xm;&ef qkH;jzwfvdkufonf/ olonf vGefcJhaom wpfvcefY uwnf;u aomifyk&Gm uav;qD a&mufvmcJhonf/ &Gmu pyg;ESihfiSm;onfh ausmif; q&mtjzpf tvkyfvkyf &ef a&mufvmjcif; jzpfonf/ ol a&mufvmawmh &Gmu pmoif ausmif;uav;wpfck 0kdif;pkNyD; aqmufonf/ pmoifausmif;ydkif ajroyfoyf ykdif;jcm; owfrSwf ay;onf/ oluvnf; udk,fxl udk,fx pmoifausmif; tjzpfrS tpkd;& pmoifausmif; tqifh a&muf&ef cGefwkduf tm;wkdufBudK; pm;rnf[k qkH;jzwfonf/ odkY jzifh NrdKUu a&mufvmaom ausmif;q&mvli,f wpfa,muf \ pdwful; ynma&;vkyfief; wpfck tpjyKcJhonf/ olu olYudk,fol ig; wpfaumiftjzpf oabmxm; onf/ aus;&Gmvlxku a&uef wpfck/ xkda&uefxJwGif olu ig;wpfaumiftaeESihf pwif ul;cwfvkdY wpfv rjynfhwpf jynhf tcsdefrSmyif jyemrsm;ESihf &ifqkdifwkd;vm&jcif; jzpfonf/ pmoifausmif;uav; ay:wGif arSmifaeonf/ olu tvif;a&mif usef&Sdaeao;onfh cg;0ufcefYtjrifh x&Humab; wGif oGm;&yfonf/ ausmif;u av;ay:uwqifh aomifyk&Gm uav;qD vSrf;Munfhonfh/ aomifyk&Gmuav;u v,fuGuf

rsm; jcm;vsuf tkef;yif? opfyif rsm;Mum;wGif Nidrfoufvsuf/ rMumcif tarSmifxku aomifyk &Gmuav;ay: vTrf;NcKH vmawmh rnf/ odkYaomf ,if;tarSmifxk BuD;twGif;rSmyif Mu,fa&mif va&mifrsm; &Sdaeao;onf/ aemufwpfaeYwGif aomifyk&Gm uav;ay: aea&mifjcnfrsm; wzef jyefvnf a&muf&Sdvmay OD;rnf/ olu aemufwpfaeY reufwGif olYpmoifausmif; uav;qD zdeyfryg vrf;avQmuf vmMuOD;rnfh ausmif;om; uav;rsm;udk pdwfrSef;ESihf awG; um cGeftm;awG jyefvnf jynfh0 vmae\/ /

Nidrf;a0
(vGefcJhaom ESpfaygif;okH;q,f ausmfu &GmiSm;ausmif;q&m b0odkY jyefvnf vGrf;ovsuf)

80

ZGefv? 2010

wnrSm usaemf tdyf rufwck rufonf/ tdrfrufonf &Snfvsm; vGef; tao;pdwfEkdifvGef; onf/ tdrfrufxJrS Zmwf aumifonf usaemfyifjzpf onf/ yxrOD;qkH;taeeJY us aemfonf tif*sifeD,mbJGUudk &&Sdonf/ xkdYjyif r[mtif *sifeD,mbJGUudk xyf&onf/ xdk bJGU&NyD;aemuf usaemf t*Fvef&Sd em rnfBuD; wuodkvfwckwGif tif*sifeD,m bm om&yfESihf roufqkdifovkdjzpfaom EkdifiHa&;odyHESihf vlrIa&;odyH ESpfbmomwJGjzihf r[m0dZmbJGUwck xyf&onf/

ZGefv? 2010

81

xkdYaemuf tar&du&Sd wuodkvfwpfckrS xkdbmom &yf ESpfck taMumif;jyKNyD; yg&*lbJGU&onf/ usaemf a'gufwm zkd;olawmf jzpfoGm;onf/ usaemf jrefrmjynf jyefvmonf/ xkdt csdefwGifusawmh toufonf okH;q,fawmfawmf ausmfcJhNyD/ jrefrmjynf jyefa&mufa&mufcsif; yx rOD;qk;H taejzihf ywf0ef;usieYJ o[Zmwjzpfatmif f vkyf&onf/ qkdonfrSm usaemfh tif*sifeD,m bmom&yfe,fy,fodkY jyefoGm;onf/ cPavmufvkyfMunfhNyD; pdwfr0ifpm; awmh/ usaemfhpdwfxJjzpfcsifaewm wck&Sdonf/ 'g udk udk,fh[mudk,fodonf/ tJ'Daemuf usaemf vuf&SdEkdifiHa&;ygwDwckESifh csdwfqufrdNyD; ygwD aumfrwD0ifwa,muf jzpfvmonf/ ygwDwGif usaemf BudK;BudK;pm;pm; aqmif&Guf ygwD Ou| ESihfvlBuD;rsm;\ tm;xm;rIudk &&Sdvmonf/ usaemf ygwD0ifNyD; aemufwESpfrSmyJ us aemfwdkYygwD tmPm&NyD; ygwDtBuD;tuJwOD; Ekdif iHawmf orw jzpfoGm;onf/ EkdifiHawmf zJGUpnf;ykH tajccHOya'rsm; vnf;jyifoifhonfrsm; jyifNyD; tawmftwef ajymif;vJaeaomtcg or,vnf;jzpfonf/ygwD vlBuD;onf orwjzpfNyD; aemufol\ uufbdeuf tzJGUzJGUaomtcg usaemfhtm; 0efBuD;wae&mudk ay;onf/ odkYjzifh usaemfh toufav;q,frjynfh ao;cifrSmyJ jrefrmEkdifiH\ toufti,fqkH;0ef BuD;wyg;jzpfvmonf/ usaemfwm0ef,l&aom 0efBuD;Xmeu ]]ynma&;0efBuD;Xme}} ynma&;0efBuD; a'gufwmzkd;olawmfonf EkdifiHwumwGif vSnhfvnfNyD; ynmoif,lcJholyDyD tajccHtm;aumif;aom ynma&;pepfudk em;vnf onf/ xkdYaMumifh ynma&;pepfrsm;udk tajccHrS p vkdtyfonfrsm;udk wqifhcsif;ajymif;vJ onf/ aus;&Gmrsm;\ rlvwef;ausmif;rsm;xd udk,fwkdif udk,fusoGm;NyD; q&m?q&mrrsm;ESihfaqG;aEG;onf/

uav;rsm;\ ynma&; tay:pdwfyg0if pm;EkdifrIESihf vdkufEkdifrIrsm;udk tao;pdwf okaw oejyKonf/ xkdYaemuf ynma&;aumfrwDESifh SdEdIif;NyD; rlvwef;twGuf toifhavsmfqkH;aom zwfpmpmtkyfESihf vufawGUvkyfaqmifa&;pmtkyf rsm;udk pepfwus jyifqifonf/ xkdrS wqifhwqifhcsif; wuftv,f wef;ESihf txufwef;udk acwfpepfESihftnD a'o wGif;EkdifiHrsm;ESihf wef;wlwef;SdNyD; oifMum;a&;

usaemfh toufav;q,f rjynfhao;cifrSmyJ jrefrmEkdifiH\ toufti,fqkH; 0efBuD;wyg; jzpfvmonf/

pepfESifh oifkd;rsm;udk topfjyifqifqJGonf/ vkyfief;vkyf&yf tm;vkH;udk vTwfawmf 2 ckvkH;u twnfjyKonf/vdktyfaombwf*suf rsm;udkvnf; aqmvsifpGm csay;onf/ ynma&; t&Sdeft[kefrSm ododomom wkd;wufvmonf/ jrefrmEkdifiHtrsdK;om;ynma&;okawoe tzJGUudkaocsmzJGUpnf;NyD; ESpfpOfwEkdifiHvkH;wkd;wuf rIrsm;udk tpD&ifcHaponf/ wuodkvfaumvdyf rsm;ESihfywfowfNyD; tyGifhoabmaqmifaom y nma&;pepfudk tpysdK;ay;onf/ q&mrSoif? ausmif;om;rS vkdufrSwfpepf tm; zsufodrf;onf/ q&m? ausmif;om; vGwfvyf pGm aqG;aEG;awG;ac:rI ykHpHtm; OD;pm;ay;onf/

82

ZGefv? 2010

ausmif;om;? ausmif; olrsm;udk vGwfvyfpGm 0wfqif aponf/ todPfjrifhrm;NyD; ynmwwfyDoap&ef pnf;urf; wif;usyfpGmrxdef;uGyfyJ ausmif; om;trsm; vufcHEkdifatmif y nmay; todtjrif Zmwfvrf; rsdK;ESihfaqmif;yg;rsm;pGm a&;om; NyD; vli,fxk ausmif;om;xkMum; jzefYa0onf/ ausmif;om;rsm; t&ifuvdk rqkd;ayawmh/ t&ifu .. zkd;olawmf i,fpOfausmif; wufpOfu ausmif;om;rsm; qkd;onfqkdonf rSm wuodkvfausmif;om; ykHpH qkd;jcif;r[kwf/ uav;qefqef qkd;jcif;jzpfonf/ ykHpHrsm;onf vnf; uav;qefMuonf/pmay oifMum;rIqkdonfudk em;rvnf Mu/ tcsdefwefvQif ausmif;oGm; onf/ twef;vpfcsifvpfrnf/ q&mawGudk dkao[efaqmif q&mvmvQif vuftkyfcsDNyD; ]]r*Fvmyg q&m}} EIwfqufrnf/ pdwfxJwGif rygMu/ xkH;wrf;pOf vmBuD;wckvkd jyKrIMuonf/ ausmif;om; 100vQif 90avmufu wuodkvf0ifwef; atmif wuodkvfodkY jzpf&kd; jzpfpOf vmwufMujcif;jzpfonf/ ynma&;\ tESpfom&? wu odkvf\ tESpfom&udk bJGU&oGm; onftxd odroGm;Muacs/wnf &Sdaeaom wuodkvfrsm;onf vnf; xkdodkY tESpfom& od&Sd atmifvkyfray; EkdifMuacs/

wuodkvfrsm;onf pufHkBuD; wckESihf wlaeNyD;ausmif;om;rsm;onf bJGUwHqdyf trsdK;rsdK;uyf xkwfukefrsm;jzpfaeMuonf/ xkdwHqdyftrsdK;rsdK;uyf xkwfukefrsm;onf aps;uGufwGif a&mif;wef; r0ifacs/ aps;uGuf0ifaomfvnf; wefzkd;csjcif; cH&onf/
wu o d k v f r sm;onf puf kHBuD;wckESifhwlaeNyD;ausmif; om;rsm;onf bJGUwHqdyftrsdK;rsdK; uyfxkwfukefrsm;jzpfaeMuonf xkdxGufvmaom wHqdyftrsdK; rsdK;uyfuyf xkwfukefrsm;onf aps;uGufwGif aps;uGufr0ifacs/ aps;uGuf0ifaomfvnf; wefzkd;cs jcif;cH&onf/ xkdjzpfpOfrsm;tm; vkH;udk odESifhcHpm;cJhESihf&aom ynma&;0efBuD; a'gufwmzkd;ol awmfonf wuodkvfpepfBuD; wckvkH;udkjyefvnfjyifqifonf/ trsdK;om; ynma&; okawoe Xme\ OD;aqmifrIjzifh EkdifiHESifh t0ef;Zkefrsm; owfrSwfaqmif &Gufonf/ tpd k ; &onf y nma&; ud k r sm;pG m tav;ay;aeaom tcsddef jzpfaomaMumifhynma&; bwf*sufudptm;vGwfawmfrS cGihfjyKonf/oufqkdif&mjynfe,f ^wkdif;a'otvdkufynma&;Zkef pDrHudef;rsm; cJGNyD; txl;zHGUNzdK;a&; taejzihf aqmif&Gufonf/ atmifjrifjzpfxGef;rI\ toD;tyGifhudk rMumcifjrif&acs awmhrnf/ odkYESihfynma&;0efBuD; \vkyfEkdifaom yg0grsm;udkokH; tvkyf jzpfatmif vkyfcJhaomf vnf;ol\ rlv yxrausmif; wufcJh&m wuodkvfjzpfaom enf;ynmqkdif&m wuodkvfrSm tm;enf;aeonf/ xkdudpukd od y H E S i h f ; enf ; ynm0ef B uD ; tm; ajymqkdaomfvnf; touft &G , f B uD ; aeonf u waMumif ; ? 0dZmbJGUwbJGUom&&SdcJhEkdifiHa&; ajcvSrf;wGif awmfaomaMumihf 0efBuD;jzpfaeNyD; olYvufatmuf udpudk rnfokdYrQ rwwfEkdifyJjzpf onf/ i,f&G,faom0efBuD;wyg; ajymonfudkvnf; aumif;rSef; odaomfvnf;vufcHaqmif&Guf jcif;rjyKcsifyJ wvJGrmeBuD;ae onf/ ynma&;0ef B uD ; onf xkdudptwGuf &wufrat;bJ jzpfaeonf/ wjcm;wuodkvf udprsm;wGif rsm;pGmaumif;rGefNyD;

ZGefv? 2010

83

a'owGif;EkdifiHrsm; ykckH;,SOfEkdif aeNyDjzpfaomf EkdifiHwEkdifiH\ t "duenf;ynmtcef;u@rS yg 0ifrnfh enf;ynmwuokdvfESihf uGefysLwm wuodkvfrsm;onf jzpfjzpfajrmufajrmufbmrS jzpf rvmao;yg/ a'owG i f ; Ek d i f i H r sm;rS enf ; ynmwu o d k v f r sm;wG i f tmumoodyHESihfqkdifaomynm &yfrsm; rsm;pGm jzpfxGef;aeNyD; N*dKvfwkaygif; rsm;pGm prf;oyf vkyfudkifaeMucsdefwGifrdrdEkdifiH\ enf ; ynmwu o d k v f r sm;onf puLjzihf av,mOfysHacgufonf udkyif 2 rsdK;xufykd roifay; Ekdifacs/ uHtm;avsmfpGm a'guf wm zkd;olawmfwdkY ygwDonf aemufwBudrf orw oufwrf; twGufqufvuf tEkdif&oGm; onf/ orwBuD;onf ynma&; 0efBuD;\ vkyfaqmifcsufrsm;udk txl;oabmus ESpfouf 0efBuD;tjyif 0efBuD;csKyf&mxl;udk ygwJGzufay;vkdufonf/ orw BuD ; \0ef B uD ; csKyf & mxl ; ay;rI tm; uefYuGufrIrsm;pGm &Sd jynfolYqEcH,lyJG jyKvkyfNyD;rJcJG qkH;jzwf&m jynfolvlxkonf a'gufwm zkd;olawmf\ vkyf aqmif c suf r sm;tm;txl ; o abm usuefYuGufrJr&Sdaxmuf cHrJrsm;ESihfom qEjyMu&ma'guf wmzkd;olawmfonfjrefrmEkdifiH\ yxrOD;qkH; toufti,fqkH;

]a'gufwm zkd;olawmfonf jrefrmEkdifiH\ yxrqkH; toufti,fqkH; 0efBuD;csKyf jzpfvm onf/ 0efBuD;csKyf jzpfvmawmh touf (40) pGef;kHom &Sdao;onf/ }

0efBuD;csKyf jzpfvmonf/ 0efBuD; csKyfjzpfvmawmh touf 40 pGef;kHom&Sdao;onf/ 0efBuD;csKyfjzpfvmaom tcg yxrOD;qkH; aqmif&Guf aomudprSm jrefrmjynf wjynf vkH;&Sd enf;ynmwuodkvfrsm; ESifh aumvdyfrsm; uGefysLwm wuodkvfrsm;\ udpjzpfonf/ oifkd;nTef;wrf;rsm;udk tajccH oDtkd&Drsm;avmufom csefxm; cJhNyD; usefaoma[mif;EGrf;aeNyD jzpfaom oifkd;nTef;wrf;rsm;udk jyifqifNyD; acwfrD enf;ynm bmom&yfrsm;jzifh tpm;xkd;ap onf/ trsdK;om; odyHESihf enf; ynmA[dkaumfrwDudk zJGUpnf;NyD; qkdif&mudp&yfrsm;udk aqmif&Guf onf/ tmumood y H y nm udktxl;pdwf0ifpm;onfjzpf &m oufqdkif&m ausmif;om; rsm;tm; EdkifiHjcm;wdkif;jynfrsm; (tar&du?wkwf)odkY apvTwf NyD; avhvmaponf/ vufawGUwGif odkY vkyfr&yg/ r&onfhtaMumif; &if;rSm ,ckoifdk;nTef;wrf;pm tkyfrsm;onf acwfrDaeNyDjzpf aomaMumifhjzpfonf/ wzef aZmufxkd;vefoGm;aom bmom &yftcsdKUrSvJG odyHynm&yfrsm; \oifkd;onf ododomom r ajymif;vJyg/ oifdk;pmtkyfa&; om;jyKpkolrsm;tBuHjyKonfh oif kd; ykHpHtwkdif; vkdufemoifMum;

84

ZGefv? 2010

jcif;&Sd^r&Sduawmh oyfoyfudp jzpfonf/ udk,fwkdifvnf;tmum oodyHESihf &if;ESD;rI&Sdatmif av wyfodkYoGm; av,mOfarmif; oifonf/ txufvTwfawmf trwfwcsdKUuefYuGufaomfvnf; rJqEESihf tEkdif&,lNyD;0efBuD;csKyf onfav,mOfarmif;oifNyD;av ,mOfarmif;wufcJhonf/ av ,mOf a rmif ; wwf c J h o nf E S i f w NydKifeuf trsdK;om;avaMumif; ESihf tmumoAsLdk wnfaxmif NyD ; avaMumif ; ysH o ef ; rI q k d i f & m udp&yfrsm;ESihf pnf;rsOf; pnf; urf;rsm;qkdif&m Oya'rsm;udk ynm&Sifrsm; tultnD&,lNyD; jyefvnfjyifqifwnf;jzwfonf/ aemufqkH;xGuf&Sdaom Oya'opft& aiGaMu;wwfEkdif aomEkdifiHom;rsm;onf udk,fydkif av,mOfysHESifh &[wf,mOf 0,f ,larmif;ESifcGifh vkdifpif&&Sdrnf jzpfonf/ ukd,fykdifav,mOfuGif; wnfaqmufvdkolrsm;taejzihf wOD;wa,mufwnf; taejzihf wnfaqmufcGifhay;rnfr[kwfyJ 5 OD;pyfav,mOfysHuGif;tao; wck w nf a qmuf c G i h f a y;onf / 0efBuD;csKyfudk,fwkdifvnf; udk,f ydkif&[wf,mOf wpif; 0,fxm; NyD;oGm;csifvkyfcsifaomae&modkY csuf c sif ; oG m ;onf / vT G w f a wmf rSae 0efBuD;csKyf vkHNcKHa&; twGuf &[wf,mOfESpfpif; t

apmifhtjzpf ay;xm;onf/ 0efBuD;csKyfonf pmay 0goem ygonfh tm;avsmfpGm ynma&; qkdif&m aqmif;yg;rsm; ESihf&opmay rsm;udk xkwfa0 onf/ &opmayrsm;rSm jynfol vlxk y&dwfowf\tm;ay;rIudk rsm;pGmcH&NyD; pma&;q&mwOD; taejzihfvnf; jynfolcspfaom pma&;q&m jzpfaeonf/ 0efBuD;csKyf\ tdrf axmifa&;taejzihf ynma&;0ef BuD;jzpfcsdefxd tdrfaxmif rjyK ao;yJ vlysdKokd;0efBuD;vkyfae&m 0efBuD;csKyfrjzpfcifav;rSmyJ tdrf axmifjyKvkdufonf/ 0efBuD;csKyf \cspfolu vufxyfcGifhtm; vufcHaomaMumifhjzpfonf/ xkd vufxyfNyD;aom cspfolESihf 0ef BuD;csKyfonf olykdif&[wf,mOf tm;olukd,fwkdifarmif;NyD;tem; ,lc&D;xGufzkdY jyifqifae&mrS ab;rS tapmihf&[wf,mOf(2) pD;uvkdufrnfjyKonfudk a&'D,kd pum;ajymrSwqifhvSrf;wmNyD;

]]rvdkufeJY .. rvkdufeJY }}[k ajym vdkufonf/ ]]a[haumif bmudk rvkdufeJYvJ}] vdkY toHMum; ig vdk0efBuD;csKyfudk 'Dvdkjyefajymo vm;qkdNyD; atmfrnftjyKwGif vefYEdk;oGm;NyD; ab;rStcef;azmf \bmudkrvkdufeJYvJ[k ar;aom toHudk aocsmpGmjyefMum;vdkuf &onf/ wGif tdrfrufNyD;\ .. (usaemfh&JU pdwful;aqmif; tdrfrufrQomjzpf onf;cH cGifhvTwfMuyg&ef arwm&yfcHygonf/)

zkd;olawmf

ZGefv? 2010

85

ydk;pkef;MuL;
cifrrrsdK;
nfhMuaemf/ (1) eY rSefrSefMu wa J/ waeUpm mh'Davmufy w pm 'gqdk 'DaeYa [kwfvm;/}} lvdkY&w,f/ ]]uJ ... l;Muw,f r Mum;z wGu 0ifu la G dkwm pmaMuG;aw f wjcm;v f;epfw,f q nfyif;epf&i ifaewkef;rSm uG;vnfyi o aM fqHaMuG;v l;aemf/ ynm ]]at;- ydku ifulvdkY r&b lrS 0 jymrdonf/ f&if b,fo vnfyif;ep qHk;rpum;a dk aMuG; JU ...}} f;om;rsm;u JU touf f; ausmi if; repfape if;om;rsm;& i sm vnfy ;? Hk;udk ydwf& fh olreJU au dk armifav aqmhyiftz zpfaeayr, m;av;awGu ynfh j f;o ? w fjzpf ausmi &om q&m awmifav;w f/ bmyJjzp ajctaet ef;qdkaom t f [kw nf/ q,fw GmvSwm r sdefrSm oli, frSwfxm;rdo Gu odyfu G ydwfxm;c aw ow aw pdwfxJrSm fhvJ ausmif; f/ v;awGvdk f/ 'gaMumi nDra frdon wm jzpfon smfoGm;apcsi GifhjzpfoGm;Mu u OD; ...}} v;udk z awmifudk a efY dk wef;jyefMu ef; usL&Sifa fonf/ oD;o mf/ tdrfu 'Dq,fw sif;awGpkjyD; Gm;vdkY &jyDae fapmifhaejzp c &y Gu m;vHk;o dkuf&if; cP uav;aw ]]uJ ... t fyifvdkaom f;qif; ay;v dki Gudk twe ;udk zGifh[ w uav;aw ftcJav;rsm cu av;awG? t ;vdkaom u pmar

86

ZGefv? 2010

'DtcsdefrSm olrem; a&mufvm wwfonf r[kwfvm;/ odkYay r,fh'DaeUa&mufvmwmu u av;rsm; r[kwf/ olr&JUvkyfazmf udkifzuf oli,fcsif;rsm; jzpfav onf/ ]][Jh .... xufxuf ... tpkwfyvkwfr }} EIwfqufaeus xHk;pH twdkif; ausmfpGmu vSrf;EIwf qufonf/ ajymifpyf pyfrsuf ESmuolrcyfwnfwnfESifhvSnfh MunfhrS jyefwnfoGm;onf/ udk,fvJ q&mwa,muf jzpf aejyDrdkY rsufESmudk wnfwnf wHhwHhxm;zdkU olr ajymaygif;vJ rsm;vSjyD/ b,fawmhrS em;axmifavh r&Sd/ ]]ausmfpGm .. eif[m av/ uav;awG a&SUrSmqdk wnf wnfwHhwHh aeygvdkY b,fESpfcg ajym&rvJ ...}} vlawGtm;vHk; &Sif;oGm; awmh pdwfwdkwdkESifh olr ajymrd onf/ ]]ol w d k U awG r sm;uG m / igeJUqdk Peace ygw,f/ tdkau ygyJ ..}} ]]at; . eifuomtdk auajym w,f/ pnf;urf;ydkif;eJU ywfoufvmwJhtcg us&if rtdkauyJ eifhqdk jyD;jyD;a&m vkyf aeMuvdkY ig0ifudkif ae&wmb,f ESpfcg&SdjyDvJ/ r&bl;[/ vlawGrSm olYpnf;? udk,fhpnf; qdkwm &Sd& w,f/ ta&mw0ifaewmeJU

&if;&if;ESD;ESD; aew,fqdkwmuae xGufvmwJh &v'fawG uwjcm; pDyJ/ ig'DvdkajymvdkU igu q&mqdk jyD; ausmif;om;awGudk rav;r pm; qufqHwmudk ajymaewm r[kwfbl;aemf/ igwdkUq&mawG bufuvJ olwdkUudk av;av;pm; pm;eJU qufqHr,f? &if;&if;ESD;ESD; &Sd&r,f/ 'gayr,fh q&mhpnf;? wynfhpnf;qdkwmawmh xm;zdkY ajymaewm/ igajymwm eifr,Hk &if tJ'DxJu ausmif;om;MuD; oHk;a,mufavmufudktjyif ac: xkwfjyD; bD,mwlwl oGm;aomuf Munfh vdkufygvm;/ aygufu& av;q,fawG oGm; ajymMunfhyg vm;/ odyfrMumbl;/ wywfyJ/ 'Dpmoifcef;udk eifxdef;vdkY &awmhr,frxif eJU ....}} ]]at;yg xufxuf &,f/ eifhpum;udk igem;axmifygh r,f/ igu aysmfaysmf aewwf vdkY yg[ ..}} ]]eifhobm0udk igem;

vnfygw,f[m/ igvJ avmu MuD;xJrSm [efaqmif ae&wm awGudk rkef;wJhvlygyJ/ 'gayr,fh vlawGqdkwmu vkyfaewJht vkyftudkifeJY udkufnDwJh oGifjyif vuPmudk arSsmfvifhwwf Mu w,f/ vlYtzGJUtpnf;&JU jyifyrSm oD;jcm; raeEdkifao;oa&GU? 'grS r[kw&ifvJ ajymif;vJypfzUkd rvkyf f Edkifao;oa&GUuawmh vlxkvl wef;pm;awGxJrSm owfrSwfxm; wJh pm&dw a&csdefeJY vlrIa&; a&csdefawGudk apmifhxdef;rI wpHkw&mav; &SdzdkU vdktyfw,f/ ajrMuD;qef oifhwJhae&mrSm ajr MuD; qefzdkY vdkovdk? aumif;uif qefoifhwJh ae&mrSmvJ aumif; uifqefzdkU vdkvdrfhr,f/ tJ'Dvdk r[kwf&if wjcm;vlawG tom xm;vdkY udk,fhom; orD; t&if; uawmif udk,fhudk rav;rpm; vkyfrSmyJ ..}} ausmfpGmu rsufESmi,f av;ESifh olrudk Munfhonf/

ZGefv? 2010

87

ajymr,fhom ajym&ayr,fh ol i,fcsif;awG tm;vHk;xJrSm olu oabm taumif;qHk;/ tEGH twm tcHEdkifqHk;/ oabm aumif;w,fqdkjyD; olrsm;awGu *kyfcG pD;oGm;rSm pdk;vdkUom owd ay;ae&jcif; jzpfonfav/ ]]uJ ...uJ...[dkESpf a,muf awmfMuawmh .../}} ]]rdxufr ypnf;odrf;/ rkefYoGm; pm;rvdkY vmac:wm/ igwdkY wHcg;awGydwfay;r,f ..}} eef;u ajym&if;qdk&if; ESifh usL&SifwHcg;rsm;udk vdkufydwf ay;onf/ ]][Jh ..... aeOD;/ nmbufaxmifhu aemufqHk;cHk em;rSm aeMumaphcGHawG &Sdvdrfh r,f/ rdkYrdkYwdkYawG? igpmoifae wkef; cdk;pm; aeMuwm/ oGm;odrf; vdkufMuOD; ...}} ]][Jh ...eifu b,fvdkvkyf odwmvJ}} ]]odwmaygh[/ igu tay:pD;u MunfhaewJh olyJ/ rsufvHk;a0h Munfhvdkuf&if odom aewmyJ Opm/ aemufjyD; cdk; aMumif cdk;0Suf vkyfwwfwJh vl awG&JUrsufESmu odomw,f[Jh/ uav;awGqdkawmh ydkqdk;wmaygh/ 'Daumifrav;awGudk igMunfh aewm ESpf&uf &SdjyD/ twef;xJrSm qlqlylyl rvkyfcsifvdkY/ eufjzef twef;jyD;&ifawmh ac:ajymrS& awmh r,f ....}} ]]eif [ mav..wcsKd U

udp awGus&ifvJ rodcsifa,mif aqmifaevdkufyg[m/ 0ifajym ae&if vlrkef;rsm;vdrfhr,f ..}} rkef;awmhvJ bmjzpfvJ [m/ igajymwmawGu ight wGufrS r[kwfwm/ apwemeJU ajymwmyJ/ ,lwwfwJhvl,laygh/}} ]]at;- r,lvdkYvJ igu vdkufcHpm;aerSmawmh r[kwf bl;/ ajymzdkY vdktyfvdkY igajym w,f/'gqdk ighwm0efausjyD ..}} uJuJ . awmfMuawmh/ jrefjrefvkyfMu[m/ igAdkufqmvS jyD/ eifpm oifaeoH Mum;uwnf; uiguAdkufqmaewm ....}} oif;oif;u 0ifajym onf/ ajymjyD;pdwfaumufonfh vuPmtjzpf yg;av;uvJ

]]eifu tyifawGt aMumif;oif aewmudk; ....}} ]]a[mawmh ...}} olr 'gyJ ajymvdkufEdkifawmh onf/ odkUayr,fh ausmfpGmeJU atmifEdkifwdkYuawmh olwdkYac: aeustwdkif; xatmfvdkufMuyg onf/ ]]tpm;ykyfr? iwfMuD; us}} (2) ]]'Dudpudk vHk;0 raus eyfbl;[m/ ig oGm;&Sif;r,f}} atmifEdkifu &SL;&SL;&Sm;&Sm;ESifh ajymonf/ [Jh ..... aeOD;

]q&mhpnf;? wynfhpnf; xm;zkdYajymaewm ....? igajymwm eifr,kH&if tJ'DxJu ausmif;om;BuD; okH;av;a,mufudk tjyifac:xkwfNyD; bD,m wlwl oGm;aomuf Munfhvkdufygvm; ...}
azmif ; xm;vd k u f a o;onf / tpm;tifrwef MudKufvSaom oif;oif;udk oloifaeonfh "mwkaA' bmomxJrS tufqpf rsm;udk a&m aomufcsifpdwf r&Sd bl;vm;vdkY olrwdkY 0dkif;aemuf aeus/ ]][Jh ... igpmoifae wJhtoHMum;jyD; eifu Adkufqm vmw,fqdkawmhigu bmajym aevdkUwkef; ...}} atmifEdkif&JU/ 'DudprsdK;qdkwm 'Dvdk&Sif;vdkU&wm r[kwfbl;}} um;aomh a umuf q G J aom atmifEdkifh &Syftusudk vSrf;qGJ&if; wm;&onf/ 'D jyemudk pMum;&awmh atmif Edkifwif r[kwf/ olrwdkYtm;vHk; pdwfwdk oGm;Muwmawmh trSef jzpfonf/ odkYayr,fh jyemqdk wmu aoG;ylwkef; &Sif;vQif ydkjyD; MuD;xGm; vmwwfwmrdkY jyefxdef;

88

ZGefv? 2010

ae&jcif; jzpfonf/ jzpfonfh jy em uvnf; enf;enf; aem aemr[kwf/ jrdKUrS emrnfBuD; usL&Sif q&mrsm; aygif;xm;onfh usL&Sif BuD;wpfckrS q&mrsm;u olrwdkY usL&Sifav;udk wdkufcdkuf ajymqdk vmMuwm jzpfonf/ ]]ravmufav; r avmufpm; awGursm; igwdkYudk ycHk;csif; vm ,SOfw,f}} ]]ckrS q,fwef; atmif MuHk&Sdao;/ *kPfxl;av;awG ygwmeJYyJ olwdkY[m olwdkY odyf xifaeMuwm}} ]]wdkYu 'DavmuxJrSm tawGYtMuHKawGtrsm;MuD;&,f/ wdkYudkvm,SOf&ifuGJoGm;rSmaygh }} toHrsm;u wpwp ysHUESHUjyD; olrwdkUqD jyefa&mufvm onf/ olrwdkUqDrSm bmom&yf tcsdKUvmwufjyD;? olwdkUqDrSm wjcm;bmom&yf wuf&aom ausmif;om;rsm;vJ Mum;nyf ae Muonf/ Mum;uae bmvkyf &rSef;rod/ i,fEdkifausmif;om; tcsdKUudk olrwdkYqD roGm;MuzdkY ajAmifzGifh ajymjyD; wm;aeMuwm awGawmif &Sdvmonf/ ]]wuwnf;[m/ vl MuD;awGjzpfNyD; tJvdk pdwf"mwf rsdK;awG &Sdw,fwJh}} oif;oif;u pdwfysuf aomrsufESmjzifh 0ifajymonf/ tpm;tifrwef ykyfaom oif; oif;wa,muf a&SUrSMuufqD xrif; yef;uefudkyif arhaeyHk

ay:onf/ ]]wu,fqdk olwdkUu igwdkYxuf toufESpfqavmuf MuD;aewJh q&mMuD;awG[m/ ig wdkYudk vufurf;MudKjyD; vdktyf wmawGawmif jznfhqnf;ay; &OD;rSm }} ]]at;av/ 'DjrdKUrSm ol wdkUyJ oifr,fqdkjyD; vkyfaevdkU &rvm;/ olwdkU toufawGu MuD;aejyD/ olwdkUaoawmh b,f olawGu qufoifMurSmwkef;/ tJvdkjzpf&if jrdKUu uav;awGyJ epfemrSmr[kwfbl;vm;/ ausmif; awGrSmu pmaumif;aumif;oif MuawmhwmrS r[kwfwm/ usL&SifawG&SdaevdkU 'DjrdKUu uav;awG atmifcsufaumif; aewJh[mudk; }} ]][Jh...jrdKUaumif;pm; a&;awG bmawG ajymraeeJU/ olwdkUawGqDrSm igvkyfrS? igajym rSqdkwJh pdwfawG 0ifaeMurSawmh jrdKUaumif;pm;a&;awG? jrdKUtem *wfawG b,fawG;EdkifMuawmh rSmvJ/ 'gaMumifhvJ ig wdkUvli,f awGu wwfEdkifwmav;awG vkyfaewmudk; 'DvdkajymaeMu wmaygh }} ]]olwdkYu igwdkYbmawG vJqdkwmudk xnfhawG;zdkY arhae wmvJjzpfrSmaygh/ igwdkYu 'Dt vkyfudk woufvHk; vkyfr,fh vlawGvJ r[kwfbl;/ rvkyf&ifvJ taeomMuD;/ olwdkUom 'geJY emrnfMuD; jyD;om;rdkY 'geJY quf

&yfwnf aeMu&rSm/ igwdkYu 'gawG rvkyfyJ? 'DavmueJYrywf oufyJeJYvJigwdkY b0udk wnf aqmufaeEdkifwm yJ/ awmfjyD[m/ eifwdkYac:vdkY iguuefYvefY uefY vefY ygvm&wm/ olwkYd wESpf avmuftmaygufrwwf ajymjyD; &Sm&wJh ydkufqH odef;oHk; q,f? av;q,fqdkwm ig waeYwnf;

]ajrBuD; qefoifhwJh ae&mrSm ajrBuD;qefzkdY vdkovdk? aumif;uif qefoifhwJh ae&mrSmvnf; aumif;uifqefzkdY vkdvdrfhr,f ...}}

pdefwvHk; 0,fa&mif;jzpf oGm; oavmufyJ&Sdw,f/ bmt usKd;rS r&SdyJ olwdkY [dkajym? 'Dajym wmcHzdkU tcsdefukef? vlyrf;tjzpf rcHEdkifbl;}} ]]at;[m... tcsdef ukefw,f/ vkyfraeMueJYawmh/ igwdkYu tem*wfawG trsm;MuD; usefao;w,f/ ynmoif,lMu &OD;rSm/ b0awG wnfaqmuf Mu&OD;rSm/ 'DMum;xJurS &wJh tcsdefav;awG zJhjyD; vkyfoifh

ZGefv? 2010

89

wmav;awG vkyfaeMuwm/ wu,fqdk pdwfxm; awGom rSef&if olwdkYuawmif 0rf;om Mu&OD;rSm/ olwdkYu ausmif;om; wpfaxmifudk pmoifay; aeEdkif wJh tcsdefrSm igwdkYu ESpf&m avmufudk oifay; Edkifw,f qdk&if aygif;vdkufawmh axmifh ESpf&m rjzpfoGm;bl;vm;}} ]][J h . .igb,f E S p f c g ajym&rvJ/ olwdkYqDrSmu tJvdk awG;EdkifwJh OD;aESmufawG r&Sd awmhvdkYyJ 'DvdkawG jzpfvmwm aygh. .}} ]]igwdkYyJodw,f? igwdkY yJwwfw,f? igwdkYyJ tawGYt MuHK&Sdw,f? igwdkYvkyfwmrsKd; vm rvkyfeJY? igwdkYudk vmrausmfeJY/ igwdkYeJY vmr,SOfeJY qdkwJh tw pdwfawG MuD;pdk; aewmudk;/ aumif;wJh tvkyfwckudk vkyfwJh vlawG rsm;vmavav vlawGt wGuf tusKd;aus;Zl; ydkrsm;av avqdkwmudk b,fxnfhwGufMu awmhrSmvJ }} ]]awmuf/ igu tjydKif tqdkifawG odyfrsm;jyD;? ckwfr,f? xpfr,f? yg;yg;vSD;wJh avmu vdkY vlawG ajymaeMuwJhausmuf avmu? um;avmuawGrSm usifvnfaewJh aumifyguGm/ igwdkY avmurSmvJ 'Dvdk vlpm; awG trsm;MuD; awGYzl;wmyJ/ 'gayr,fh uGm ausmif;om;awG&JU ynma&;twGuf? MuD;MuD;us,f us,fqdk&&ifuGm? vlawG&JU tem

*wfawGtwGuf vkyfay;aeyg w,fqdkwJh vlawG&JU pdwf"mwf awG 'Davmufatmuf wef;us aewmudk igu tHhMowm}} ]]a[haumif.... bmrS tHhMo raeeJY/ rywfouf eJYawmhuGm/ jyD;wmyJ/ 'Davmu xJrSm raeeJYawmh/ rdxufusL&Sif ydwfvdkufMu&atmif[m/ eif vkyfcsifw,f qdkvdkYom igwdkYu 0dkif;vkyfay;aewm/ 'Dvdk Adkvfus pdk;rdk;a&; 0g' MuD;pdk;aewJh avmueJY igwdkYeJY jzpfrSm r[kwfbl;/ tvum;yJ/ tcsdefukefw,f}} wa,mufwayguf a'gopGufaeaom toHrsm;u pm;aomufqdkifav;xJrS oD;oefY cef;av;rSm us,favmifysHUESHU aecJhavonf/ (3) ]]aeMuygOD;[,f/ tJvdk wpfa,mufwpfayguf ajymae Muwmxuf jyemudk b,fvdk &Sif;MurvJ qdkwmudk t&if awG;Mu &atmifyg/ cPav; pdwf avSsmhjyD; xrif;t&if pm;MupdkY [m/ MuufqDxrif;awG at; ukefjyD ...}} [Jh .... rdoif;/ igav.... eifeJY aygif;vmwm i,fi,fav; uwnf;u/ tpm; t&ifrpm;yJ pum;t&if ajym wm 'DwcgyJ awGYzl;ao;w,f ... [D;[D; ..}}

olru &,fusJusJESifh ajymawmh rdoif;u rjyHK;csifyJ jyHK;avonf/ ]]rdxuf ...tpkyfy vkyfr/ igwdkY 'Davmuf a'go xGuf aewmudk;/ eifhrsufESmu bmvdkY jyHK;pdpd jzpfae&wmvJ/ 'DusL&Sifudk eifu acgif;cHzGifh xm;wm/ eifhudk ajymaeMuwm awG eif rMum;bl;vm; ...}} pyfjzD;jzD; ausmfpGmrsuf ESmuvJ 'Dwcgawmh tawmf wnf aeavonf/ ]]Mum;om;yJ? bmjzpf wkef;[? olwdkYrSm yg;pyf&SdvdkY ajymEdkifwmyJav/ wu,fqdk olwdkYrSm yg;pyf&SdaewmudkyJigwdkY u 0rf;omay;&OD;rSm ...}} ]][Jh ..eif&l;aevm;}} ]]r&l;ygbl;[Jh/ wu,f ajymwmyg/ olwdkYqDrSm yg;pyf ygawmh pmoifEdkifw,f[m/ pm oifEdkifawmh olwdkYeJY qufpyfwJh wynfhawG tusdK;aus;Zl; &Sd wmaygh/ ckudprSmvJ ighbufu olwdkYudk em;vnfw,f/ bm aMumifholwdkY 'Dvdk jzpfaevJqdk wmudk;}} ]]eif bmawG ajymae wmvJ}} oif;oif;u rsufvHk;MuD; jyL;&if; 0ifajymonf/ ]]igq,fwef; ajzjyD; pwkef;u igh tpfru aps;uGuf pD;yGm;a&;y nm? vl tpktzGJY pdwfynmeJY abm*aA' ynmawGudk q&m

90

ZGefv? 2010

ac:jyD; oifay;cJhw,f [/ tJ'g awG avhvm&if;eJY aps;uGuf&JU oabmw&m;awGeJY aps;uGuf xJrSm usifvnf aeMuolawG&JU pdwfae pdwfxm;awGudk qufpyf awG;rd vmw,f/ aps;uGufudk xdef;csKyfEdkifzdkY tkyfpkzGJY ,SOfjydKifrI awGudk avhvm jzpfcJhw,f/ ckvJ 'DvdkygyJ[m/ usL&Sifavmu qdk awmh tvGwfoif ynma&;aps; uGufvdkY ajym&rSmaygh/ 'Davm uxJrSm wOD;csif;pD 0ifjyD; yg0if aeMu&if; emrnfawG MuD;vm w,f/ 'Dawmh emrnfMuD;vmol awG&JU oabmobm0 twdkif; igqdkwJh twawG udkifpGJ rdMu w,f/ 'Dbmom&yfudk igurS roif&if wjcm;olawG wwf awmhrSm r[kwfbl;/ igrS igqdkwJh pdwfawG jzpfvmw,f/ ydkjyD; qdk; vmwmuawmh 'Dvdkpdwf tajccH &SdolawG tm;vHk;tkyfpkzGJY vdkuf EdkifrIyJ/ 'Dawmh wu,fh tiftm;MuD; tkyfpk jzpfvmw,f/ 'DtkyfpkxJrSmvnf; olwdkY tcsif;csif; tm;jydKif MuwmyJ[}} ]]at;/ tJ'gawmh igod w,f/ ighnDw0rf;uGJu tJ'DrSm wufzl;w,f/ olwdkY tcsif;csif; vnf; jydKifaeMuwmyJ}} ]]olwdkY tcsif;csif;vJ jydKif aeMuovdk wjcm;olawGu olwdkYeJY ,SOfjydKif vmrSmudkvJ tjrJ owdeJY apmifhMunfhaeMu w,f/ olwdkYu 'D aps;uGufwck

]ausmif;om;awG&JU ynma&;twGuf vlawG&JU tem*wftwGuf vkyfay;ae ygw,fqkdwJh olawG&JU pdwf"gwfawG 'Davmuf atmufwef;us aewmudk ig .. u tHhMowm ..}

vHk;udk csKyfudkifxm; csifwmudk; aemf}} ]]&rvm;[/ tJvdkvkyfvdkY}} ]]r&bl;av/ r&vdkYvJ igwdkYusL&SifzGifhawmh ausmif; om;opfawG a&mufvm Muwm aygh/ olwdkY owfrSwfxm;wJh aps;EIef;eJY olwdkY usL&SifawGudk r wufEdkifolawGvnf; trsm;MuD; yJ &SdaewmyJudk;/ igwdkYawGu usL&SifvcawG aps; oufouf omomeJY zGifhvdkufw,f[m/ rwwfEdkifolawGqdk tvum; awmif oifay; Muw,f r[kwf vm;}} ]]at;av/ wu,fqdk olwdkY rvkyfay; EdkifwmawGudk igwdkYu vkyfaewmudk tjrif us,fus,feJY 0rf;omay; &OD;rSm yJudk;}} ]]oD;jcm; ukvm;xdkifawG ay: xdkifaeolawG&JU pdwfqdkwmu tJvdk r[kwfbl;[/ olwdkY ukvm;xdkifem; a&mufvm&if wjcm;udpawGxuf ukvm; xdkifae&m z,fay;&rSmudk t&if MudKawG;avh &SdMuw,f/ igh ukvm;xdkifudkrsm; vmvk av rvm; ayghaemf/ ckudprSm vJ tJvdkyJ/ aps;uGufxJu olwdkY 0efaqmifrI ray;EdkifwJh vl awGudk igwdkYu 0ifay;aeygvm; qdkwmudk t&if rpOf;pm;MuyJ olwdkYawmh igwdkYvkyf ovdkawG vkyfaejyD/ Mum&if igwdkYvlawG olwdkYqD a&mufoGm;&if 'kuygyJ/

ZGefv? 2010

91

igwdkY ae&maysmufawmhr,f qdkwmawGudk awG;ukef Muwm/ 'gaMumifhvJ olwdkYom; orD; t&G,favmuf &SdaewJh ig wdkY vli,fawGudk rMudKqdkMu awmhyJ t&if MudKuefxm;zdkU pOf;pm;Muwm}} ]]at;av/ 'gudk ajymaewm/ igwdkYu jidrfcHaeMu&rSmvm;/ rqDrqdkif udk,fhxrif;udk,f pm;jyD;awmh tjrifrus,fwJh vlawGrsm;aewJh 'DavmuMuD;xJrSmaeMuzdkY vdktyfovm;}} ]]'Dvdk avmuMuD;xJrSm aezdkY vdktyfo vm;? rvdktyfbl;vm; qdkwmuawmh 'DavmuxJudk igwdkYbmaMumifh 0ifvmcJhovJ qdkwmeJYyJ ywfouf r,fxifw,f/ igwdkYtm;vHk;u wuodkvfausmif;ol ausmif;om;awG[m/ ausmif;awG ydwfxm;qJ um vawGrSm udk,fydkif 0ifaiGawG &Sm&if;eJY udk,fhbmom udk,fvJ &yfwnfaeEdkifwJh vlawG/ igwdkY&JU touf t&G,f? igwdkU&JU ynma&;? igwdkU&JU tem*wfawG twGuf igwdkYudk,f igwdkY wnfaqmufzdkY trsm;MuD; vdkao;w,f/ 'DtwGuf tcsdefawG[m puefYeJY rvyf igwdkYawGtwGuf ta&;MuD;aew,f/ tcsdef wdkif;[m aiG r[kwf&if ynmawG csnf;yJ/ tJ'Dvdk tzdk;wef tcsdefawGudk igwdkY 'DavmutwGuf zJhay;zdkY MudK;pm;Muw,f/ vdktyfcsufawG &SdaewJh axmifh wpfae&muae yg0ifjyD;? uGufvyfav; awGudk jznfhay;zdkY MudK;pm;Muw,f/ igwdkY &nf&G,f csufu uGufvyfav;awGudk jznfhzdkYav? olwdkYxif ovdk olwdkY ukvm;xdkifMuD;awGudk 0ifvkzdkYrS r[kwf wmyJ/ tcsdefwef&if igwdkY vrf;udk igwdkYquf avSsmufMurSm/ 'Dawmh olwdkY ajymcsifwmawG ajym aewmudk bm*&kpdkufp&mvdkvJ/ igwdkY jznfhEdkifwJh uGufvyfav;awGudk jznfhay;EdkifzdkYtwGuf olwdkY&JU cGifhjyKcsufvJ rvdkbl;/ axmufcHrIvJ rvdkovdk uefY uGufrIvJ rvdktyfbl;av/ 'Dawmh axmufcH w,fajymajym? uefYuGufw,fajymajym? igwdkY vkyfp&m &Sdwmudk qufvkyfMu&rSmyJ}} ]]olwdkYu igwdkY usL&Sifudk vmrwufMu zdkY vdkufajymaewJh udpudk;}}

]]tJ'Dvdk ajymae&HkeJY ausmif;om;awGtm; vHk; xGufoGm;r,fvdkY eifxifvdkYvm;/ igawmh rxif bl;/ ighausmif;om;av;awGxJrSm olwdkY vcudk rwwfEdkifolawGu trsm;MuD;&,f/ olwdkUu tm;vHk;udk tvum; ac:oif ay;vdkuf&ifawmh wrsdK;aygh[m/ 'gayr,fh olwdkY 'Dvdk vkyfEdkifrSm r[kwfbl;qdkwm igodaew,f/ igwdkUtvkyfu ol wdkYeJY jydKifzdkY r[kwfbl;aemf/ uGufvyfjznfhzdkY/ igwdkY jznfhzdkYvdkwJh uGufvyfav;awGudk jznfhEdkifoGm;&if igwdkY atmifjrifwmyJ}} ]]ckudpu igwdkUu jydKifwmrS r[kwfyJ/ olwdkUuom ravmufav; ravmufpm;awGu vm,SOfw,fvdkU vdkufajymaeMuwm}} ]]vlawGtm;vHk;[m tw&JU aus;uRefawG ygyJ[m/ olwdkYu igqdkwJh twMuD;awGuae p wGufMuwmudk;/ udk,fh[mudk,f MuD;jrwfaeygvm; vdkY xifaeawmh tJvdkyJ ajymrSmaygh/ igwdkYuom olwdkYudk ajymaew,f/ igwdkYvJ twawG &SdMuwm yJav/ olwdkYu tJvdkajymvmawmh igwdkYuvJ ]]ol bmvJ? igbmvJ}} qdkjyD; pawG;rd MuawmhwmyJ r[kwfbl;vm;/ tJ'D ]]igbmvJ? olbmvJ}}qdkwJh twawGaMumifh ppfawGjzpfMu? wdkufMucdkufMuawG urmrSm jzpfaewmaygh/ ajrpmyif jzpfae Mu&olawGvJ renf;awmhbl;/ ckolwdkYu olwdkY&JU twawGeJY igwdkYudk &efbufvdk oabmxm;ajym aeMujyD/ 'gudk igwdkYu ]]igbmvJ? olbmvJ}} twawGeJY wkefYjyefjyD; ab;xGuf aevdkufMu&if b,folawG ajrpmyif jzpfrvJ/ igwdkY ausmif;om; av;awG jzpfukefrSm/ 'gaMumifh igeifwdkYudkawmif; yefw,f/ pmoifESpf ukefatmifawmh jyD;atmif oifay;Muyg[m}} olr pum;qHk;awmh tm;vHk; jidrfouf oGm;Muonf/ twefMum jidrfaejyD;rS ausmfpGmu pum; ponf/ ]]ajymom ajymae&wmyg/ igvJ uav; awGudk oHa,mZOf wG,faejyD[/ uav;awGu

92

ZGefv? 2010

igwdkYudk arSsmfvifhxm;Muwm/ igwdkYbufu wydkif; wpeJY ydwfvdkuf&if uav;awG oem;ygw,f}} ausmfpGmhpum;aMumifh olr 0rf;omoGm; onf/ pdwfxJ ay:vmonfh Oyrm av;udk ajymjy vdkufrdonf/ ]]vrif;MuD;&SdaevdkY qdkjyD;awmh ydk;pkef;MuL; av;awGu olwdkY tvif;a&mifav;awGudk rodrf; xm;Muygbl;[m/ vomnawGrSm ydk;pkef;MuL; av;awG&JU tvif;a&mifav;awGu tusKd;aus; Zl;&SdcsifrS &SdrSmayghav/ 'gayr,fh vrdkufnawGrSm awmh olwdkY tvif;a&mifav;awGu tusdK;aus;Zl; wpHkw&m &SdcsifvJ &SdvmrSmaygh/ igwdkYawGvJ ydk;pkef;MuL;av;awGvdkyJ udk,fh[mudk,foabmxm; jyD;? vkyfp&m&Sdwm qufvkyfMu&atmifaemf}} olr pum;tqHk;rSm oli,fcsif;rsm;u acgif;ndwf jyMuonf/ tjrefpm;aomufjyD; um; udk,fpDjzifh toD;oD; xGufvmcJhMuonf/ awG;&if;? ai;&if;? ab;pum;rsm; em;axmif&if; tcsdefukef aeMuvdkYr&/ ydk;pkef;MuL;rsm;yDyD udk,fay;Edkifonfh

tvif;a&mifav;awG ay;EdkifzdkY twGuf tprf;pm ar;yGJ tajzvTmrsm;udk ppfMu&OD;rnf/ udk,fydkif tvif;a&mifav;awGeJY trDStcdk uif;uif; vrf; avSsmufEdkifzdkYtwGuf ynm? Opmrsm; &SmazGMu &OD;rnf/ b,fvdkyJjzpfjzpf ]]ydk;pkef;MuL;awGuvJ vrif;MuD; omwm? romwmudk pdwfr0ifpm;? vrif;MuD;uvJ ydk;pkef;MuL;awGudk tvif;a&mif &Sd &yghrvm;vdkY &efvdkuf r&SmyJ}} twlwuGJ ,SOfwGJ &yfwnfEdkifrIawG jynfhESufaeonfh obm0w&m; MuD;udkawmh olr ESpfjcdKufrdyg&JU/ / wwww

cifrrrsdK;

av;pm;pGm zdwfac:tyfygonf
armuynma&;r*Zif;onf jrefrmEdkifiH ynma&;vGwfvyfcGihf? ynma&; w&m;rQwrIESihf ynma&;t&nftaoG; wdk;wufaumif;rGef apa&;wdkYtwGuf MudK;yrf;tm;xkwfrI wpf&yfjzpfygonf/ armuynma7;r*Zif;odkY ynma&;ESihf ywfoufaom uAsm? umwGef;? aqmif;yg;? 0wKwdk pmrlrsm; ay;ydkYyg&ef av;pm;pGm zdwfac:tyfygonf/ ynma&;r*Zif;ESihf 0bfqdk'fwGif toHk;jyK&ef a&G;cs,faom pmrlrsm;twGuf PfylaZmfc csD;jrifhygrnf/ aus;Zl;wifvsuf t,f'DwmtzGJY
editors@maukkha.org maukkha@gmail.com www.maukkha.org

ZGefv? 2010

93

armu

ausmif;aumif; mif; q&mau ausmif;om;aumif; *grPd


tar&duefrSmawmh ynma&;[m aps;BuD;vGef;vdkY ynmodyfNyD; rwwfvnf; udpr&Sdbl; qkdwJh tawG;tac: jzpfaeygw,f/
zifvefEdkifiHynma&;&JU tajccH 'e uawmh ausmif; om;wkdif;[m wpfckckudk pGrf;aqmif Ekdifw,f/ bmom&yf wcsKdUrSm tcuftcJ &SdwJh twGufaMumifh awmh aemufcsef rxm;oifhbl; qdkwmjzpfygw,f/ 'gaMumifh bmom&yfwdkif;rSm yifroifMum; a&; q&mq&mr tjyiftydk aqmif; q&mq&mr wpfOD;vnf; xm;ay;w,f/ tJ'D tydkaqmif;q&mu 'Dbmom&yfrSm tcuftcJawGY aewJhausmif;om;awGudk ulnD oifMum;ay;zdkY jzpfygw,f/ 'gay rJh ausmif;om;awGudk pmawmfpmnHh rcGJbJ wcef;xJrSmbJ xm;ygw,f/ awmfolawG atcef;? odwfrawmf olawG bDcef;? pmnHholawG pDcef; cGJwmrsKd; rvkyfygbl;/ zifvef ynma&;0efBuD; [ifemAmhufuleifu zifvef ynm a&; pepfu pmoif,lrI tcuftcJ &SdwJh ausmif;om;awGudk wtm;yJ axmufulay;w,f/ 'gayrJh tif rwef yg&rD&SdNyD; xufjrufxl;cRefwJh uav;awGudk ydk*kpdkuf ajrawmif ajrmufay;zdkY vdkao;w,f/ tck usrwdkY[m tJo vdk xdyfwef; yg&rD&Sifav;awGudk tm;ay;zkdY pDrHcsufwck prf;oyf aew,fvdkY ajymygw,f/ &JU avhvmcsuf t& zifvefuav;awG[m zGHYNzdK;NyD; urmrSm waeYwm pmoifcsdef tenf;qHk; jzpfw,fvdkY awGY&yg w,f/ 'g[m zifvef ynma&;&JU xl;jcm;csuf jzpfaeygw,f/ 'gtjyif zifvefrSm rlvwef; ausmif;eJY rlvwef;vGef (tv,fwef;^ txufwef;) ausmif;oD;oefY rcGJ xm;ygbl;/ 'gaMumif h a usmif ; om; awG[m ausmif; paeuwnf;u
OECD

EkdifiHwumynma&;aqmif;yg;

urmhtaumif;qHk; ynma&;\ vQKdU 0Sufcsuf


2006 ckESpfrSm zHGUNzdK;NyD; EkdifiH tm;vkH;u (15) ESpf t&G,f ausmif;om;awGudk urmhcsrf;om wJh EkdifiHrsm;tzJGUOECD u Progra -mme for Internationa Student Assessment (PISA)

94

vdkYac:wJh EdkifiHwum ausmif;om; tuJjzwf tpDtpOft& pmar; yGJawG ppfcJhwJhtcg zifvef EkdifiHu ausmif;om;awG[m odyHeYJ pmay ynmrSm tjrifhqkH; trSwfawG &cJh ygw,f/ ocsFmrSmawmh zifvef ausmif;om;awGu 'kwd, &NyD; awmifudk&D;,m; ausmif;om;awG uyxr pJGcJhygw,f/ t&ifESpf awGu pmar;yJGrSmvnf; zifvef u xdyfrSm &SdcJhygw,f/ awmifudk&D;,m;rSm qkd &if waeYwm pmoifcsef &Snfvsm; vGef;NyD; pmoifMum;pepfuvnf; wif;Muyf vSygw,f/ tar&duef rSmawmh ynma&;[m aps;BuD; vGef;vdkY ynmodyfBuD; rwwfvnf; udpr&Sdbl; qdkwJh tawG;tac: jzpfaeygw,f/

ZGefv? 2010

wuodkvf ra&mufrcsif; 'Dausmif; wpfausmif;wnf;rSmbJ wuf&yg w,f/ tjcm;EdkifiHawGrSm awmh touf 13 ESpfavmufrSm rlv wef;ausmif; NyD;qHk;NyD; tv,f wef;-txufwef;ausmif; udk ajymif; wuf&ygw,f/ ausmif ; rajymif ; &wJ h twGuf ausmif;om;awGrSm pdwf ydkif;qkdif&m? vlrIa&;aygif;oif; qufqHa&;qkdif&m tqufjywf uarmufurjzpfrIudk rBuKH&awmh ygbl;/ ausmif;om;awGukd pm oifcef; wpfcef;wnf;rSmbJ ESpf aygif;rsm;pGm qufwdkufxm;wm [m ausmif;q&mtvkyfudk trsm; BuD;vG,foGm;apw,fvdkY q&mr rm,ef;ema[huifeifu ajymyg w,f/ ]]uav;awGeJY twl vdkuf BuD;jyif; &wmudk usr oabmus w,f/ olwdkYi,fi,fwHk;u MuHKcJh& wJh jyemawGudk usrawGYcJhw,f/ tck ig;ESpfavmuf MumNyD;wJh tcg rSmvnf; olwdkY vli,fb0rSm jzpf ysufwmawGudk usr awGYae&ao; w,f/ olwdkY bmawG taumif;qHk; vkyfEdkifw,f? rvkyfEdkifbl;qdkwm usr odvmw,f/ usru olwdkYtwGuf ausmif;u tarvkd jzpfaew,f/ zifvefEdkifiHrSm uav;awG[m 7 ESpfjynfhrS ausmif;pwuf&ygw,f/ (7) ESpfrjynfhcifawmh rlBudKbJ

wuf & ygw,f c k v d k a usmif ; xm; aemufusjcif;&JU tajccH tawG; tac:uawmh uav;awG[m 7 ESpfrjynfhcifrSm qdk&ifaqmhupm; &if;oif,lwm taumif;qHk;jzpf w,f? 7 ESpfaemufydkif;rSmawmh ausmif;wufNyD; oif,lzdkY pdwf tm;xufoefw,f qdkwJh t,lt qjzpfygw,f/}} zifvefynma&;rSm rdb awG&JU tcef;u@uvnf; ta&; ygw,fvdkY qdkygw,f/ uav;awG tdrfjyefa&muf&if rdbawGu twl pmvkyfwm? pmusufwmvkyf ovdk q&mawGeJY yHkrSefqufoG,f ndEIdif;wkdifyifwmvnf; vkyfMuyg w,f/ zifvefEdkifiHrSm ausmif; q&mtvkyf[m tifrwef*kPf&Sd wJh tvkyfvnf;jzpfygw,fausmif; q&m?q&mrawGudk tifrwef wefzdk;xm; tav;ay;MuNyD; oif Mum;a&; tqifhtwef; uvnf; jrifhygw,f/ ausmif;om;awGu vnf; at;aq; vGwfvyfwJh ywf0ef; usifrSm pmoifEdkifMu ygw,f/ ausmif;awGtay: rvdk tyfwJh EdkifiHa&; csKyfudkifrI? pD;yGm;a&; csKyfudkifrI? bmoma&; vlrIa&; csKyfudkifrIawG r&Sdap ygbl;/ 'gtjyif zifvefEdkifiHrSm zifvefvlrsKd;bJ t"du &SdwJh twGuf ausmif; pwufuwnf;u

rdcif bmompum;eJYyJ awmuf avQmuf cuftcJr&Sd oifMum;Edkif wmvnf; tm;omcsuf wpfck jzpfygw,f/ ausmif;om;awG[m rdcif bmompum; r[kwfwJh bmompum;eJY ynmoif &&if ausmif;om;awG&JU t&nftaoG; edrfhus Edkifw,fvdkY qdkygw,f/ txuf a zmf j yygtcsuf awGaMumifh urmhxdyfwef; EdkuD ,mzHk; xkwfvkyfwJh zifvefEdkifiH&JU ynma&;[m urmrSm eHywf 1 jzpfaewmvdkY ynma&;yg&*lawGu aumufcsufcsMuygw,f/ &nfTef;/ BBC 7 &uf {NyDv 2010

q&mawGudk aumif;aumif; oif ay;yg


tar&duefynma&; 0efBuD; tmeD'efuefu ausmif; q&mawG a&G;cs,f cefYtyfyHkeJY ausmif; q&mawGudk avhusifh oifMum;yHkawGeJY ywfoufvdkY tBuD;tus,f tajymif;tvJawG vkyfzdkY rMumcifuyJ EId;aqmf vdkufygw,f ausmif;aumif;awG jzpfzdkY q&maumif;awG trsm;BuD; arG;xkwfzdkY vkdygw,f/ q&maumif;awG jzpfzdkY xufjruf xl;cRefNyD; apwem tjynfh&SdwJh vlawGudk q&mjzpf oifwef; tpDtpOf aumif;awGeJY qGJaqmifzdkY? oifMum;a&; twwf ynm oabmw&m;eJY vufawGYudk

ZGefv? 2010

95

aoaocsmcsm oifMum;avhusifh ay;zdkY vdkygw,f/ tar&duef jynf axmifpku taumif;qHk; wu odkvfawG[m a,bk,stm;jzifh ynma&; e,fy,fudk ESdrfcswJh tMunfheJY Munfhavh &SdMuygw,f/ ynmwwfcsif; twlwl ynma&; orm;awGu edrfhus ovdkvdk oabm xm;Muygw,f/ 'g&JU tusKd;qufuawmh taumif;qHk; ausmif;om;awG[m ynma&;udk vHk;vHk; pdwfr0ifpm;wJh aumvdyfawG a&mufoGm;Muovdk tawmfqHk; ygarmuawGuvnf; ausmif;q&m vkyfcsifwJh ausmif; om;awGeJY rqufpyfrdbJ jzpfae ygw,f/ wenf;tm;jzifh ajym&&if EIdif;,SOfcsuf t& cyfnHhnHh ausmif;om;awG[m ynmydkif;t& cyfaysmhaysmh tpDtpOfawG &SdwJh ae&mawGrSm ausmif;q&m jzpf oif ae&ygw,f/ 'gaMumifh yxrqHk; vkyf&r,fh ajcvSrf;u taumif;qHk; wuodkvf aumvdyfawGudk ynm a&; vkyfief;xJ qGJoGif;zdkY jzpfyg w,f/ yav;wdk;? *Ref'l;0D? 0DvD,H *sdrf;pf wdkYvdk acgracwfeJY 19 &mpk u emrnfausmfynm&Sif BuD;awG u awmif ynma&;udk tav;xm; udkifwG,fcJh&if bm aMumifh 21 &mpku ygarmuawGu ynma&; udk *krpdkufbJ ae&rSmvJ/ q&mjzpfvkyfief;

b,fvkdoif&r,f
how to teach

qkdwJh oifykHoifenf;udk avhvm&if; wcsdefxJrSm bmudkoifr,f


what to teach

qkdwJh bmom&yfydkif; udkvnf; vspfvsLIvkdY rjzpfygbl;/

twGuf q&m a&G;cs,f&mrSmvnf; pdppfzdkYvkdygw,f/ wuodkvf 0if cGifhodkYr[kwf wuodkvfbGJY pmar; yGJ&rSwf ysrf;rQtm;jzifh tenf;qHk; 3.5 &Sd&r,f/ wjcm;vdktyfwJh t&nftcsif; owfrSwfcsuf awG vnf; jrifhxm;&ygr,f/ 'gayrJh q&mjzpf oif wef;[m tcrJh jzpfoifh ygw,f oifwef; qif;NyD; tpdk;&ausmif; rSm tvkyfvkyfwJh yxrqHk;(3) ESpf udkvnf; (vctjyif) pwkdifyif ay;oifhygw,f/ q&mjzpf oif wef;wufr,fh bJGY& ausmif;om; awG a&G;cs,fNyD;&ifawmh q&mjzpf oifwef;aumif;aumif; ay;zkdY vdkygw,f/ trsm;tm;jzihfq&m avmif;vsmawG[m oifMum;a&; qdkif&m txl; bmom&yfawG avh vm&? oifcef;pmawGtpDtpOf qGJyHkqGJenf;awG oif,l&ygw,f/ 'DynmawG[m toHk;usayrJh tvm;tvm&S d w J h q &mavmif ; ausmif;om;udk q&maumif; jzpf atmif rajymif;vJay;Edkifygbl;/ 'gaMumifh q&maumif; jzpfzdkYqdk&if yxr tcsufu q&m avmif;awG[m udk,fq&m jzpfwJh tcg oifay;zdkY &nf&G,f xm;wJh bmom&yfudk xl;cRefwJh ygarmu awGeJY qufvuf avhvm oif,l oifhygw,f/ udk,ft&ifu wuodkvf aumvdyfrSm oif,lavh

96

ZGefv? 2010

vmcJh? q&mjzpfwJhtcg ausmif;om; awGudk oifay;zdkY &nf&G,fxm;wJh bmom&yfudk avhvmrI &yfqdkif; vdkufwm[m bmrS t"dym,f r&Sdyg bl;/ b,fvdk oif&r,f how to teach qdkwJh oifyHkoifenf;udk avhvmwmeJY wpfcsdefxJrSm bmudk oifr,f what to teach qdkwJh bmom&yfydkif;udkvnf; vspfvsLI vdkYrjzpfygbl;/ ausmif ; q&mavmif ; awG[m cGJpdwf q&m0efawGu cGJpdwfukynm oif,lwJh yHkpHeJY ynm a&;udk oif,l oifhygw,f/ wenf ; tm;jzif h w u,f h v uf a wG Y uGif;xJrSm xdyfwef; uRrf;usif q&mBuD;awGeJY txl; *kpdkuf teD;uyf BuD;MuyfrIeJY avhvm oif,lzdkY jzpfygw,f/ trsm;tm;jzifh q&mavmif;awGudk pmoifumv ESpf0ufrSm ESpfcgbJ q&mBuD;awGu BuD;Muyf tuJjzwfwm vkyfNyD; w&m;0if pmeJYayeJY tuJjzwf trSwfay;avh &Sdygw,f/ 'gayr,hf ausmif;q&m aygufpawG[m q&m0ef aygufpawGvdkbJ uRrf; usifwJh BuD;Muyf q&mBuD;awGeJY wGJvkyfzdkY vdkygw,f/ 'grS udk,fh tvkyftay: a0zefcsuf rSwfcsuf awG awmufavQmuf trsm;BuD;& oifcef;pm ,lp&mawG trsm;BuD; &NyD; udk,fhudk,fudk wdk;wufatmif ydk wm0ef,lEdkifrSm jzpfygw,f/ q&mjzpf oifMum;a&;

[m rdom;pk jyem ajz&Sif;a&; vkyfief;awGqDuvnf; enf;,l Edkifygw,f/ rdom;pk jyem ajz&Sif;a&; pdwfynm&Sif awG[m udk,fudkifwG,fwJh vlemawGeJY ar; jref; aqG;aEG; ESpfodrfhwmawGudk AD'D,dk dkuf,lxm;NyD; udk,fh&JUaqG;aEG; vIyf&Sm;rIawGudk jyefoHk;oyfMu ygw,f/ udk,fh&JU udkifwG,f aqG;aEG; rIawGxJu tcufcJqHk; tajc taeawGudk udk,fhxuf 0g&ifhwJh q&mBuD;awGeJY jyefaqG;aEG; ynm ,lNyD; b,fvdkvkyfcJh&if ydkaumif;

]..q&mi,fawGuvnf; rdrd&JU aeYpOfpmoifcef; tawGYtMuHKawGudk rSwfwrf;wifxm;jyD;...}}


Edkifw,fqdkwJh enf;emawG udk pOf;pm; azmfxkwfMuygw,f/ tvm;wlbJ q&mi,f awGuvnf; rdrd&JU aeYpOfpmoif cef; tawGYtMuHKawGudk rSwfwrf; wifxm;NyD; b,fvdkvkyf&if tvkyf jzpfw,f? b,fenf;uawmh tvkyf rjzpfbl; qdkwmudk 0g&ifhBuD;Muyf q&mBuD;awG? b0wl q&mawGeJY tav;teuf wkdifyif aqG;aEG; ynm,l ynmzvS,fzdkY vdkygw,f/ ausmif ; q&mawG [ m uav;awGeJY ywfoufvdkYvnf; trsm;BuD; ydkodatmif avhvm&rSm

jzpfygw,f/ q&mjzpfoifwef;rSm uav;zGHYNzdK;rI tqifhqifhudk tay: ,H? yHkaoum;qefqefyJ oifay;NyD; uav;awGudk b,fvdkapmifhMunfh avhvm&r,f? uav;awG tajc taeudk b,fvdk okawoe vkyf&r,f qdkwmudk enf;enf; avmufyJ oif&ygw,f/ usaemf wdkY[m ausmif;om;awG&JU zGHYNzdK;a&; vdktyf csufawGudk *krpdkuf&if olwdkYudk oifMum;a&;rSm ratmif jrifzdkY rsm;w,fvdkY a,;vfwuodkvf uav;pdwfynm ygarmu *sdrf;udk rmu ajymaeygw,f/ ausmif ; aumif ; jzpf a &; twGuf aemufxyf vdktyfcsuf wpfckuawmh tpdk;& ausmif;awG taeeJY txufrSm ajymcJhwJh tao tcsm avhusifh wnfaqmuf xm; wJh q&mopfawGudk tkyfpkvdkuf (tenf;qHk; 7a,muf) tvkyfcefY zdkY b@ma&; rufvHk;awG ay;xm; &ygr,f/ 'grS apwem xufoef NyD; t&nftcsif;&SdwJh q&maygufp awG[m tvkyfrSm NiD;aiGY txD;usef cHpm;&NyD; tvkyfxGuf roGm;rSm jzpfygw,f/ 'Dq&mi,fawG[m wufMuG vIyf&Sm; &SifoefaewJh tvm;tvm&Sd ynm&Sif todkif; t0dkif;&JU tpdwftydkif;tjzpf cHpm; aeapzdkYvdkygw,f/ twlwl kef;uef wdkufyGJ0ifNyD; twlwl avhvm rSwf om;MuapzdkY vdkygw,f/ q&m

ZGefv? 2010

97

aumif;awGtwGuf vkyfazmfudkif zufaumif;awGvdk tyfygw,f/ 'g aMumifh usaemfwdkY pmoifausmif; awGudk aumif;atmif vkyfcsif&if q&mjzpf oifwef;awG[m t&if; tjrpfawG jynfhpHk <u,f0NyD; ysif;p&m raumif;bJ pdwf0ifpm; aysmf&Tifp&m aumif;zdkY? oifwef; awG udk,fu &nfrSef;csufBuD;NyD;

pOf;pm; qifjcifPf jynfh0zdkY vdk ovdk ausmif;q&m vkyfr,fh vli,f awGuvnf; &nfrSef;csufBuD;NyD; pOf;pm; qifjcifPf jynfh0wJh vli,fawG&zdkY vdktyf aeygw,f/ ynmaumif;aumif; wwf t&nftcsif; jynfh0 xuf jrufxl;cRefNyD; pmoif&wm aysmf aewJh q&mawG&SdwJh ausmif;rSm

uav;awG[m ynma&; aumif; aumif; &aerSm ajrBuD; vufcwf rvGJygbl;/

*grPd
&nfTef;/ / 0DvD,rfaumvdyf q&mjzpf oifwef;TefMum;a&;rsm; pdwfynm uxdu plpeftdef*s,f \ 2009 Edk0ifbm 2 &ufaeYxkwf New
York Times owif;pmyg aqmif;yg;/

98

ZGefv? 2010

ESpf (30) ynma&; pDrHudef; usqkH;cef;ESihf tpdk;&topf twGufpdefac:csuf (10) &yf

jrwfyef;&Sif

ESpf 30 ausmf umvtwGif; ynma&; pepfudkOD;wnf&mrJh jyKjyifajymif;vJrIawG vkyfcJhMu tjyD; aemufwufvmr,fh jAdwdeftpdk;& topf[m ynma&; jyem tMuD;MuD;awGudk &ifqkdif&awmhrSm jzpfygw,f/ jAdwdefEdkifiH a&G;aumufyGJudk reufjzefrSm usif;yawmhrSm jzpfygw,f/ ynma&;wuodkvf tjidrf;pm; 'g&dkufwm yDwmarmwDrdk;u tpdk;&opf taeeJY jyKjyifajymif;vJ&rnfh ynma&; pdefac:csuf 10&yfudk wifjyxm;ygw,f/ rlMudKwef;upvdkY b0wpfoufwm oif,l avhvma&;c&D;rSmawmh t"du EkdifiHa&;ygwDMuD; 3 zGUJ&JU ynma&; rl0g'awGudk tao;pdwf avhvm oHk; oyfjyD; tMuHjyKcsufawGudk wifjyvkdufygw,f/ ynma&; rl0g' aMunmcsufawGwdkif;rSm wdk;w ufajymif;vJvdkwJhtjrifawGudk awGY&ygw,f/

ZGefv? 2010

99

1. tvkyform;ygwD (avbmygwD) &JU rlvwef; uav;wdkif;twGuf tcrJh ausmif;aeYvnfpm auR;arG;a&; prf;oyfcsuf? 2. uGefqmaA;wpfygwD&JU rlBudK ausmif;om;wkdif; twGuf tcrJhrlMudKynma&; cHpm;cGihf(rdkufu,f *dkYzf&JU xyfaqmif;ay;&r,fh aiGaMu;rSmawmh jyem&SdaeqJyg) 3. vpfb&,f 'Drkdu&ufygwD&JUwuodkvf0ifaMu; eJYausmif;vcuif;pifa&; rl0g'wdkYjzpfygw,f/ 'DygwDawG&JU rl0g'aMunmcsuf awGxJrSm rkdufrJvSwJh pdwful;awGudk awGY&w,f/ vlenf;pk awGudk EdkifiHjcm;bmomoifMum;ay;wJh rl0g' tMuD;tus,f usqHk;cJhwmawmifrS avbmygwDu rlvwef;ausmif;rSm wkwf ref;'&if; bmom pum;udk xnfhoGif; oifMum;apcsifw,f/ uGefqm;aA;wpf ygwDuawmh rdbawG udk,fwkdif ausmif;topfawG zGihfjyD; uav;awGudk pmoifzdkY wkdufwGef;xm;w,f/ vuf&Sd ausmif;awG&JU t&if;tjrpfawGudk xkwfEIwfcH&r,fhudef;yg/ ynm a&;pepf tpdwfpdwftrTmrTm jzpfvmEkdifygw,f/ vpfb&,f 'Drkdu&ufawGuawmh pmoif cef;wGif; ausmif;om;ta&twGuf enf;yg;a&; twGuf &HyHkaiGudk OD;pm;ay;zdkY uwday;xm;w,f/ uav;enf;wm[m i,f&G,fwJh uav;awGtwGuf tusKd;&SdEkdifayr,fh ausmif;om;MuD;awGtwGuf u awmh odyfrxl;jcm;vSygbl;/ ausmif;awGrSm vGwf vGwfvyfvyf pDrHcGifhvkdtyfwmudk okawoeu axmufjyxm;ygao;w,f/ uJ tckawmh ESpf 30 ausmf ynma&;prf; oyfrIMuD; tjyD;rSmwpfygwD tEkdif&onfjzpfap? nGefYaygif;tpdk;& wufvmonfjzpfap pD;yGm;a&;vkyf ief;MuD;awGeJY bPfawGeYJ ywfoufwJh enf;Oya' tay:rSm ydk tm&HkpdkufMuygvdrfhr,f? acwfrDwJh taxmuftuljyKawGudk jznhfqnf; ay;Mur,f? vGwfvyfcGihfeJY EdkifiHom;awGtwGuf jidrf;csrf; om,m0ajyma&;awGvnf; ygw,faygh/

Mumoyaw;aeY a&G;aumufyGJaemufydkif; tmPm&wJh ygwDeJYtpdk;&[m ra&mif&mqDvl;? a0hvnfaMumifywf avQmufvkyf aer,fhtpm; tpdk;& tqihfuomvSsif taumiftxnfazmf Edkifr,hf ]]ynma&; vkyfief;MuD;}} awGudk tm&Hkpkduf oihfygw,f/ 'Dae&mrSm &ifxJ qE&SdwJh pdefac:csuf 10 &yfudk wifjyvdkygw,f/ 1. ausmif;awG? aumvdyfawGudk tay:,Haq; okwfr,fh tpm; wkdif;jynfrSm t&nftaoG;jrihf rm;wJh ynma&;pepf udkwnfaqmufzdkY vkdtyf aejyD qdkwmudk vufcH&r,f/ a'otvdkuf tmPmydkifawGrSm tifrwef ta&;MuD;wJh t cef;u@u yg0ifEkdifygw,f/ ynma&;tqihf tvkduf tajymif;tvJeJY tcsdwftqufawG [m tvGeftrif; ta&;MuD;aew,f/ tm;u pm;eJY ,Ofaus;rI yGJawmfawGrSmawmh ]]jydKifyGJ}} yHkpHu tvkyfjzpfygw,f/ odkYaomfvnf; pm oifom;awG[m yl;aygif;aqmif&Gufjcif;jzihf ydkjyD;awmh xl;cRefvmr,f/ 2. csrf;omwJhuav;eJY qif;&Jom;awGtMum; ynma&;atmifjrifrI uGm[csufudk trSefw u,fwrf;omndzkdYvdkw,f qdk&ifjzihf ynma&; pepfu cHpm;cGihf tenf;qH;k &&SaewJuav;awG d h qDudk t&if;tjrpfawGrsm;rsm; yhHydk;ay;jyD; xl;cRefwJh q&m q&mrawG udkvnf;jznfhqnf; ay;&r,fqdkwmudkoabmaygufvufcHprf;yg/ 3. rlMudKynma&; ]]atmifjrifrI yef;wdkifodkY tOD; tpajcvSrf;}} Sure Start ynm a&;tpDtpOfu oifcef;pm &,loihfw,f/ tvsm;vdkuf okaw oeawGY&Sdcsuft& tm;vHk;twGuf t&nft aoG;jynfhrDwJh rlMudKtcrJh ynma&;[m ynm a&;? vlrIa&;eJY pD;yGm;a&; atmifjrifzGHYjzdK;rI twGuf tc&mjzpfaew,f qdkwmudkyg/ 4. q&m q&mrrsm;[m jyem r[kwfbJtajz jzpfw,fqdkwmudk oabmaygufvdkufprf;yg/ qdkvdkwmuawmh t&nftcsif;&SdjyD; pdwftm;

100

ZGefv? 2010

... 'Drkdua&pDenf;us a&G;aumufxm;wJh ynma&; tjrJwrf; aumfr&Sifudk wnfaxmif&r,f/ ...


wufMuGaewJh q&m q&mrrsm;udkzdwfac:& r,f/ wnfwHhaezdkY vkyfaqmif&r,f/ (]]t&if qHk;pmoifMunhfvkdufyg}} Teach First ausmif; q&mjrihfwifa&; tpDtpOfu 'D&nfrSef;csuf atmifjrifzdkYudk tawmfuav; yHhydk;ay;aeyHk &w,f/) q&mawG b,fvdk oifoihfw,f qdk wmeJYywfoufvdkY tpdk;&u vGwfvGwfvyf vyf vkyfaqmifcGifhay;&r,f qdkwmvnf; ygygw,f/ EdkifiHawmftqihf trsKd;om; oif&dk;nTef;wrf;rSm t"dubmom&yfawGeJY trsKd;om;tarGtESpf udk xdrf;odef;zdkY? ,Ofaus;rIawG &SifoefzdkY? Edkif iHwum odem;vnfa&;pwJh ta&;MuD;wJhacgif; pOfawGudkomvQif xnhfoGif;zkYd uefYowfxm; oihfw,f/ pmoifMum;jcif;ESihf pmoif,ljcif;jzpfpOfawGrSm ta&;MuD;vSwJh ppfaq;jcif;&JUu@udk jyef xnhfoihfygw,f/ 0rf;enf;p&m aumif;cJh&wJh ausmif;tqihfcGJwJh Z,m;&zdkY pmar;yGJ ppfaq; rIudkawmh y,fzsuf&vdrfhr,f/ tqifrajy jzpfaewJh ausmif;awG? aumvdyf odyHawGudk cGJjcm;owfrSwfjyD; wkd;wufatmif yHhydk;ulnDrI jyK&r,fh tpm;aumif;? oihf? nHh tkyfpktqihf cJGwJh yHkpHrsKd;udk qufrvkyfMuzdkY uefYowf&awmhr,f/ pmoifMum;jcif; tEkynmudk zGHYjzdK;atmif vkyf aqmif&r,f/ pmoifMum;jcif;? pmoif,ljcif; qkdif&m a&SUajy;prf;oyfrIawGwdkY tpDtpOf

5.

6.

7.

wus vkyfaqmifoihfjyD/ MuD;MuyfpDrHrI? &v'f udk oHk;oyftuJjzwfrI pwJh[mawGudkvkyf& r,f/ wdk;wufatmif ajymif;vJvkyf aqmifrI awGudk tm;ay;ulnD&r,f rQa0&r,f/ 9. a&SUqufynma&; (oufarG;eJY wuodkvf ynma&;) [m vuf&Sduae &kwfw&uf tajc taeopfudk ul;ajymif;oGm;&wJh pif'&Jvm;jzpf tifyHkpHudk jyifqifoihfjyD/ tcsdefydkif;wuodkvf ausmif;om;awGudkvnf; xdkufwefwJh yHhydk;rI awGay;&r,f/ 10. 'Drdkua&pDenf;us a&G;aumufxm;wJh y nma&; tjrJwrf; aumfr&Sifudk wnfaxmif &r,f/ tJ'gudk EkdifiHom;tm;vHk; tGefvdkif;ay: u vufvSrf;rDjyD; tem*wfynma&;pepf jyKjyifajymif;vJwJhtcgawGrSm tMuHjyKwifjy cGihf? yg0ifaqG;aEG;cGifhxm;&Sd&r,f/ ygwDEkdifiH a&;uomvSsif csKyfudkifxm;wJh[mudkavsmhyg; aprSmyg/ 'Dajymif;vJcsufawGudk jyKvkyfzdkYqdkwm rvG,fulvSygbl;/ tmPm& tpdk;&wdkif;uawmh tusKd;wl pD;yGm;zufawGu ausmif;awGudkcsKyfudkifzdkY zefwD;Muw,f/ 0efaqmifrIay;wJh yHkpHeJY ydkufqH &SmMuw,f/ taumif;qHk;? tTefYqHk;awGudk vuf vSrf;rD cl;qGwf,lwJh tcGihfxl;awGudk cHpm;&&Sdap w,f/ olYcsnf;oufoufawmh 'D (10) csuf uvnf; w&m;rSswjyD;? tvdkavmbenf;wJhvlYtzGJY tpnf;twGuf t&nftaoG;rD? tqihfjrihfpepfudk tmrcHEkdifrSmr[kwfjyefbl;/ usaemfwdkY EkdifiHom;awG trsm;pkMuD;u wkdufwkdufwGef;wGef; zdtm;ay; vkyfaqmifzdkY vdktyfaeygw,f/ 'D (10) csuf uawmhjzihf tJ'DarQmfvihfcsuf &v'fawGtwGufjzpf EkdifpGrf; &Sdaeygw,f/ (aqmif;yg;&Sif yDwmarmwDrdk; [m jAdwdefynma&; wuodkvf&JU tjidrf;pm; 'g&dkufwmjzpfw,f/) jrwfyef;&Sif bmomjyefwifqufonf/

8.

ZGefv? 2010

101

wdk;wufvmonfh ........

tm&Swuodkvfrsm;
'kwd,urmppfjyD; aemufwGif tm&SpD;yGm; a&; tvsiftjref wdk;wufvmonf/ yxr *syef? awmifudk&D;,m;? xdkif0rfwdkY jzpfonf/ a[mifaumif? puFmylwdkY xyfvdkufvmonf/ tckaemufqHk; tdEd,ESifY w&kwfjynfrwdkY yg0ifvmjyD; *vdkb,f yg0gcsdefcGifvQmudkyg ajymif;vJypfvdkufonf/ 'DEdkifiHawG&JU pD;yGm;a&; zGHUNzdK;wkd;wufrSI aemufuG,frSm t"du ta&;yg armif;ESifay;wmu ynmwwf tiftm;pk (educated workforce)jzpf onf/ pD;yGm;a&;rSm ydkrdkqef;opf wDxGifEdkifzdkYeJY NydKif qdkifzdkYtwGuf ynma&;eJY okawoe vkyfief;awGrSm &if;ESD;jrKyfESHMu&r,fqdkwm olwdkYem;vnfvmjcif; aMumifhjzpfonf/ 1960 jynfhvGefESpfrsm; tprSm *syef? awmifudk&D;,m;eJY xdkif0rfwdkYvlxkudktxufwef; ynma&;tm;vHk;wufEdkifatmif tcGifYtvrf;awG

&Jjrifhausmf

zefwD;ay;onf/ tusKd;&v'fu jrifMu&wJYtwdkif; rcsdrqefYyif/ ,aeY w&kwfeJY tdEd,wdkYuvnf; &nfrSef; csufMuD;MuD; tm*sif'gawG csrSwfvmonf/ ESpfEdkif iHpvHk; tqifhjrifhynma&;udk tpGrf;ukef tjydKif wdk;csJUaeMuonf/ 1990 jynfhvGefESpfrsm;u pvdkY wkwfuxl;xl;jcm;jcm;awGvkyfaqmifjyvmonf/ w&kwfjynfrSm tpdk;&&JU axmufyHhrI trsm;qHk;&wJY wuodkvf 9 ck&Sdonf/ olwdkYudk w&kwf C9 [k ac:Muonf/ aemufwpfurmvHk;u tar&duef tqifhjrifh wuodkvfMuD;rsm;udk Ivy League vdkY ac:Muovdk? tck w&kwfwuodkvfMuD;rsm;udkvnf; Chinas Ivy League vdkY wifpm;ajymwmawG&Sd vmonf/ tdEd, vlom;t&if;tjrpf zGHUNzdK;a&;0ef BuD;Xmeuvnf; rMumao;rDu aMujimonf/

102

ZGefv? 2010

&Sef[kdif;NrdKU? Fudan wuodkvf

olwdkYEdkifiH&JU wuodkvfawGxJu 14 ck udk urmY xdyfwef;tqifY world class a&mufatmif &nf &G,fvkyfudkifaewJYtaMumif;/ tjcm; tm&SpD;yGm;a&; tiftm;MuD;awGuvnf; b,faemufuscHvdrfYrvJ/ puFmylu enf;ynmeJY'DZdkif; wuodkvfopf wpfck wnfaqmufzdkY pDrHcsufcsaejyD/ puFmyltrsKd;om; wuodkvfudk tar&duefpwdkifvpfb&,f Arts aumvdyfawGeJY csdwfqufxm;jyD;jyD/ 'Daqmif&GufcsufawGu ajymaewm&Sd onf/ tm&Stpdk;&rsm;[m pufrIacwfvGefeJY enf;y nm tajccH *vdkb,fvdkufaZ;&Sif;acwfrSm pD;yGm; a&;wdk;wufrSIudk pOfqufrjywf xdef;xm;EdkifzdkY twGuf tqifhjrifh ynma&; wcGifwjyifvHk;a&SmY&dkuf jyKjyifxm;zdkY vdktyfwm olwdkYem;vnfoabmayguf wJYtaMumif;/ tm&Swuodkvfrsm;wGif okawoe&if;ESD; jrKyfESHrIawG trsm;MuD; vkyfvmonf/ tdk;pGJaeonfh oif d k ; T e f ; wrf ; awG o if M um;enf ; pepf a wG u d k jyKjyifajymif;vJvmMuonf/ EdkifiHjcm; wuodkvf r[mXmersm;rS xl;cGsefonfh q&m? q&mrrsm; tNydKifyifYzdwf qGJaqmifMuonf/ odkYESifhwdkifpdefac: rIawGu quf&SdaeqJyif/ tck&mpkESpftv,fwGif

urmhxdyfwef; wuodkvfrsm;tMum; tm&Swu odkvfawGaocsmaygufxD;xD; &yfEdkifrSmvm;qdkwm/ wwwwwww m tm&S OD;aqmifolrsm; a&&Snf pD;yGm;a&;wnfjidrf wdk;wufzdkY (sustained economic growth) twGuf yPmr vdktyfcsufu EdkifiHom;tm;vHk;tqifhjrifhynma&; vufvSrf;rSDMuzdkYyif/ 'gudk tm&Stpdk;&awGem;vnf oabmaygufNyD; 'kwd,urmppfvGef umvwGif pwifvkyfaqmifcJYMuonf/ NyD;cJYwJY &mpkaemufydkif; wpf0ufwGif pm wwfajrmufNyD; x&defeif aumif;aumif;rdxm;onfh vkyfom;tiftm;pku *syefESifY awmifudk&D;,m; wdkYrSm tajymif;tvJawG jzpfatmiftrsm;MuD; tultnDay;cJYonf/ pdkufysKd;a&;rS ukefacsmxkwf vkyfonfh pD;yGm;a&;odkY t&ifqHk; ajymif;EdkifcJhonf/ aemuftqifhedrfh ukefxkwfvkyfrIuae? tqifhjrifh uGsrf;usifrIynmESifh aygif;pyfxm;onfh ukefacsm xkwfvkyfrIawGqD vSrf;wufvmonf/ *syefa&m awmifudk&D;,m;ygtpdk;&awGu &if;ESD;jrKyfESHrIawG yHkatmcJhMuvdkY? tqifhjrifhynm a&;u tvsiftjref tjyefYus,foGm;onf/ *syef wGif 1960 ckESpfu wuodkvf wufa&mufEdkifonhf touft&G,f&Sd wwdkif;jynfvHk; vlOD;a&&JU 9 &mcdkifEIef;om wuodkvf aumvdyf0ifa&mufEdkif&m u? 1990 usawmh 42 &mcdkifEIef;jrifh wufvm onf/ udk&D;,m;rSmu ydkxl;jcm;onf/ 1960rSm 5 &mcdkifEIef; &Sd&muae 1990 ckESpf a&mufawmh 50 &mcdkifEIef;txd wufvmonf/ xdkumvrsm;wGif wkwfESifY tdEd,wdkYu "g;raemufydwfacGyif/ 1990 jynfhvGefESpfrsm; wGifyif wuodkvfwufavmufwJh t&G,f&Sd w&kwf vli,fawG teuf 5 &mcdkifESIef;avmufu txuf wef;ausmif;awGrSmyJ &SdMuygao;onf/ b*Fvm; a'&SfU? abmYp0gemwdkYESifh txufwef;ausmif;om; ta&twGufu twlwlavmuf/ tdEd,uvnf;

ZGefv? 2010

103

ppfjyD;acwf trsKd;om;wuokdvfawGudk tqifY twef;jrifhatmif wHcg;zGifYMudK;pm;ayr,fh? 1990 ckESpf wuodkvfawG0ifcGifh&wJh ausmif;om;ta& twGufu 7 &mcdkifESIef;avmufyJ &Sdrnf/ 2000 ckESpfem; a&mufvmawmh olwdkY wdkif;jynf trSDvdkufrS jzpfawmhrnfqdkwm w&kwf acgif;aqmifawG aumif;aumif;oabmaygufvm onf/ 1998 ckESpf yDuif;wuodkvf ESpf 100 jynfh tcrf;tem;wGif orw usefZDrif; rdefYcGef;ajym wJYtcg? tqifhjrifhynma&; u@tMuD;tus,f wdk;csJUawmhr,fhtaMumif; tpDtpOfawG xnfhajym oGm;onf/ aemufolYtpdk;&u ordkif;rSm b,fwkef; urSrvkyfcJYbl;wJY ynma&;tay: tm;xkwfrIrsKd; tvsiftjref vufawGU taumiftxnfazmfcJY Muonf/ 2006 ckESpfwGif tqifhjrifh ynma&; u@ wpfckxJtwGufudk *sD'DyD 1.5 &mcdkifEIef; oHk;onf/ tck 2009 wGif 4.5 &mcdkifEIef; ydkrdk oHk;pGJonf/ wkwftpdk;&&JU &if;ESD;jrKyfESHrIu &v'fawG wef;xGufvmwmawmYr[kwf/ ',D;',dkif odkif; uGufeif;ovdk/ odkYaomf orw usef rdefYcGef;aMujim NyD;wJhaemuf? tqifhjrifh ynma&; tifpwDusL;&Sif; awG 1022 uae 2263 cktxd ESpfqwufoGm;onf/ wuodkvfwufwJh ausmif;om; ta&twGufu 1997 ckESpfrSm 1 oef; &Sd&mu? 2007 ckESpf a&mufawmh 5.5 oef; txd ckefwufoGm;onf/ tckawmh wpfurmvHk;wGif wuodkvfausmif;om; ta&twGuf trsm;qHk;u w&kwfyif/ w&kwf&JU tqifhjrifhynma&;eJY ywfouf onfh tdyfrufawGu c&D;&Snf csDwufyGJyif/ vuf&Sd ta&twGuf wdk;jrifhvmayr,fh? wuodkvf wuf Edkifonfh touft&G,f&Sdvli,fxk&JU 23 &mcdkifEIef; om0ifcGifh&ao;onf/ *syefu 58 &mcdkifEIef;? NAd wdefu 59 &mcdkifEIef;? tar&duefu 82 &mcdkif EIef;wdkYESifh EdIif;,SOfvQif avQmuf&OD;rnfh c&D;u ta0;MuD;/

wuodkvf 0ifa&mufonfh OD;a& rsm;vGef; vmawmh? t&nftcsif;rD q&m? q&mr ta&t wGufESifh ynm&yfqdkif&mXmersm; ta&twGufu tvsifrDrD rvdkufEdkif/ ausmif;om;ESifY q&mtcsKd; pm;u jyD;cJhwJh q,fpkESpfuESpfq wufcJYayr,fY? q&mawGudk ydkx&defeifay;zdkY vdkvmjyefonf/ wkwfacgif;aqmifydkif;uvnf; pD;yGm;a&; zGHUNzdK;wdk; wufrItwGuf tqifhjrifhynm aumif;aumif;wwf onfh vkyfom;tiftm;pk ta&;ay: vdktyfaewm rdkY rD;jyif;wdkufcdkif;aeonf/

]urmh xdyfwef;tqihf okawoe vkyfief;awG pGrf;aqmifEkdifr,fh wuodkvfawGudk wnfaqmufjcif;qkdwm t&nftaoG; tjrifhqkH; ynm&SifawG qJGaqmifzdwfac: pkpnf;xm;Ekdifjcif;udk qkdvdkonf ..}

tdEd,uvnf; &nfrSef;csuf acvSwm r[kwf/ urmY tMuD;rm;qHk; 'Drdkua&pDEdkifiHMuD;jzpf ovdk? aemufq,fpkESpf ESpfckavmuftwGif; vlOD; a& txlxyfqHk;EdkifiH jzpfvmawmYrnf/ olYwdk; wufrI EIef;udkom qufxdef;xm;ygu? 2050 ckESpf wGif wkwfeJY pD;yGm;a&; t&G,ftpm;wl jzpfvm Edkifonf/ pD;yGm;a&; wdk;wufrI rD;jyif;wdkufzdkY tdEd, vlom;t&if;tjrpf zGHUNzdK;a&;0efMuD; Kapil Sibal u wuodkvf ausmif;om;ta&twGuf 2020 ck ESpfwGif 12 &mcdkifEIef;uae 30 &mcdkifEIef; txd jrifhzdkY ypfrSwfxm;aeonf/ 'Dta&twGufuaemuf q,fpkESpftwGif; tdEd,wuodkvf ausmif;om; oef; 40 ausmf txd jrifhwufvmzdkY &nf&G,fjcif;yif wnf;/ m taumif;qHk;rsm;ESifY jydKifqdkifjcif; tqifhjrifh ynma&; wdk;csJUrIawG tMuD; tus,f vkyfaepOfrSmyJ? tm&SwuodkvfawGaemuf

104

ZGefv? 2010

xyfpdefac: pl;pdkufvkyfaqmifaewJh yef;wdkif&Sdae onf/ 'guurmYtaumif;qHk; wuodkvfBuD;rsm;eJY NydKifqdkifzdkY olwdkY tifpwDusL;&Sif;awGudk tjywf wnfaqmufaejcif;yg/ wkwf? tdEd,? puFmyl? awmifudk&D;,m; tpdk;&rsm;[m olwdkYwuodkvfawGudk xdyfqHk;tqifh rdk;ay:a&mufatmif tonf;toef MudK;yrf;ae onf/ bmaMumifhvJqdkawmh tar&du? taemuf Oa&myeJY *syefwdkY&JU pD;yGm;a&; wdk;wufrIudk t"du armif;ESifay;wmu odyHokawoe tajcjyK wu odkvfBuD;awGaMumifh qdkwmolwdkYoabmaygufxm; vdkYyg/ urmYxdyfwef; wuodkvfMuD;awG[modyH? pufrI? tpdk;&tkyfcsKyfa&;? t&yfzufvlYtzGJUtpnf; pwJY toufarG;0rf;ausmif;vkyfief; awGtwGuf ausmif;om;awGudk ynmay;zdkY pHjyae&mawGjzpf w,fqdkwm tpdk;&awG jrifvmaeonf/ 'DjrifYjrwf wJhae&mawGrSmyJ jyemawGudkjzefYxGuf awG; awmpOf;pm;r,fY ? wDxGifqef;opfrIawG vkyfr,fh? acgif;aqmifrIawGay;r,fh ynmwwfvl&nfcGsefawG zefqif;arG;xkwfay;Edkifw,fqdkwm olwdkYtod\t rSwf jyKvmonf/ 'Dvdk tpdk;&acgif;aqmifydkif;u tod trSwfjyK em;vnfvmw,fqdkwm vlMum;aumif; atmif [efjyaewmrsKd;r[kwf/ olwdkY &ifbwfxJ tawGYtMuHKeJY cHpm;rIawGxJu vmwmvdkY qdk&rnf/ ,aeY wkwfeJY tdEd,[m olwdkY&JU aps;csKdcsKd ayg acsmifaumif; vkyfom;tiftm;aMumifh tjcm; wdkif;jynfawGESifY ,SOfjydKifEdkifonfh pD;yGm;a&; zGHYNzdK;rI tqifha&mufvmcJhMuonf/ odkYaomf tJ'Dvkyfom;aps;csKdrIu pdkufysKd; a&;u@tqifhESifh aeaeorQawmh&rnf/ *syef? awmifudk&D;,m;rSmvdk pufrIeJY ukefacsmxkwfvkyfrI u@awG tm;aumif;vmonfhtcg? ynmwwf vkyfom;&Sm;yg;rI jzpfvmonf/ ynmwwf tqifh jrifhynm&SifawG t&rf;aps; aumif;vGef;aeonf/

xdktqifha&mufvsif ukefxkwfvkyfrI topfawG? 0efaqmifrItopfawG? qef;opfwDxGifrIawG rzef wD;EdkifbJESifY pD;yGm;a&; wdk;wufrSIudk a&&Snfxdef; xm;EdkifzdkY 'kuawGYMurnf/ odyHwdk;wufrIeJY toHk;cs okawoetay: tajccHwJY toD;tyGifY&vm'fawG rxkwfEdkifbl;qdk&if? &&Sdxm;wJh pD;yGm;a&; wdk;wufrI ajrmif;xJ jyefa&mufoGm;rnf/ wkwfrSmvuf&Sd jrefEIef;twdkif; NrdKUjy jzpfxGef;aevsif? aemufq,fpkESpfESpfckavmuf twGif; ukefacsmxkwfvkyfrIrsm;twGuf aps;aygayg vkyfom;&zdkY tcuftcJ&Sdvmrnf/ tdEd,vnf; aemufq,fpkESpfqdk tJ'DtrSwfydGKifh a&mufvmMu rnf/ 'gaMumifYrdkYyJ 'Dwdkif;jynfESpfjynfu qef;opf wDxGifrIawG (innovation) tiftm;jznfhqnf;zdkY tcsdef,l aqmif&GufaeMujcif; jzpfonf/ tckajymr,fh[mudk pOf;pm;MunfhygOD;/ 1950 uae 1990 twGif; *syefuaps;aygwJh vkyfom;tiftm;aMumifh tar&duxuf ydkjrefjref wdk;wufvmcJYonf/ aemuf*syefrSm pufrIvkyfief; awGrsm;vmawmh? aps;aygwJh vkyfom;awG cg;jywf ukefNyD; tar&duxuf pD;yGm;a&; aES;oGm;&onf/ tar&duef Microsoft, Netscape, Apple, Google ukrPDwdkYonf odyHokawoe tajc cHNyD;? atmifjrifrIawG jzwfwufaeonf/ *syefu aemufwpfvSrf;twGuf jyifqifzdkYvdktyfonfh wD xGifqef;opfrSIawGtwGuf ynma&; &if;ESD;jrKyfESHrI xyfratm&if aemufus usef&pfoGm;Edkifonf/ xdyfwef;wuodkvfMuD;awG jzpfatmif vkyfzdkYqdkwm vG,fvG,fululr[kwf/ urmhtqifhrD wuodkvfMuD;rsm;onf e,fy,ftoD;oD;rS ynm &SifawG acgif;aqmifawG pkpnf;&if;olwdkY atmif jrifrIae&m wnfaqmuf,lcJh&jcif; jzpfonf/ t*Fvefu atmhpzdk'fhESifh udef;b&pfudkrSDzdkY [m;AwfESifh a,;vfwuodkvfwdkYrSm &mpkcsDtcsdef,l cJYMu&onf/ 1892 wGif xlaxmifonfh pwef;zdkY'f ESifh csDum*dkwuodkvfwdkYonf &mpk0ufausmftcsdef

ZGefv? 2010

105

,lcJhMu&onf/ urmxdyfqHk; wuodkvf 25ck tqifhxJ pm&if;aygufatmif 0ifvmEdkifonfh tm&S&JU yxrqHk; wuodkvfu wdkusKdwuodkvf jzpfNyD;? 4if;udk 1877 ckESpfwGif pwifxlaxmifcJY onf/ xyfajym&&if urmxdyfwef;qifh okaw oe tvkyfawGpGrf;EdkifwJh wuodkvfawG wnf aqmufjcif;qdkwm t&nftaoG;tjrifhqHk;ynm&Sif awG qGJaqmifzdwfac: pkpnf;xm;Edkifjcif;udk qdkvdk onf/ odyHvkyfief;awGtwGuf tqifYjrifYyHYydk; ypnf;? vHkavmufaomaiGaMu;? tjydKiftqdkif vpmESifh tusKd;tjrwfpwmawG vdkrnf/ tJ'D rsuf ESmpm oHk;ckpvHk;twGuf w&kwfu&if;ESD;jrKyfESHrIawG qkyfqkyfudkifudkif yHkatmypfaeonf/ &Sef[dkif;jrdKU wuodkvfMuD; oHk;ckjzpfwJh Fudan, Shanghai Jiao Tong, Tongji wdkYonf NyD;cJhwJh ESpftenf;i,ftwGif; olwdkYwuodkvf yk& 0kPfawGudk zGHYNzdK;atmifvkyfcJh Muonf/ wuodkvf wpfckcsif;pDrSm xif&Sm;wJh okawoeXmeawG? pufrIvkyfief;ygwemawGeJY wGJzufxm;onf/ 1990 jynfhESpfrsm;wGif tar&durS odyH ESifhtif*sifeD,m Ph.D bGJYrsm;&&SdcJhonfh wkwf 20 &mcdkifESIef; jynfawmfjyefvmcJYMuonf/ tck jynfawmfjyef ynmwwfta&twGufu jrifhrm; vmaejyD;? tar&duESifh ,lauwdkYwGif vufcsm&dkuf aeonfholrsm; oGm;csnfjyefcsnf ta&SUESifhtaemuf wuodkvfawG acgufwkefYul;aeonf/ tdEd,vnf; ynmwwfawG yHkatmxGuf aeayr,fh? w&kwf&if;ESD;jrKyfESHoavmuf xyftm; pdkufzdkYvdkrnf/ a'ocH tdEd, ygarmuawGcsnf; tm;udk;vGef;raebJ? EdkifiHjcm; ygarmuawGudk t vSnfhus ae&m ay;MunfhoifYonf/ m okawoeudk OD;pm;ay; wuodkvf r[mXmeawG aumif;zdkYqdkvsif oufqdkif&m Xmeudk,fpD okawoe vkyfief;rsm;

twGuf aiGaMu;tvHkavmuf csxm;ay;&rnf/ okawoevkyfief; r&SdwJh bmom&yfXmeonf vufawGUruswJh oifMum;a&;rdkY ,ckacwftzdkY &,fp&m jzpfaernf/ 1945 ckESpfwGif tar&dueforwMuD; odyHtMuHay; AefeAmbk&fSu tpD&ifcHpmwpfck wifcJhonf/ tajccHodyHrSm &SmazG awGY&SdrIawG[m pufrIenf;ynm zGHYNzdK;rItwGuf tajccHawGjzpf aMumif; a&;xm;onf/ qdkcJhonfhtwddkif; odyHawGY&SdcsufawGu vHk;0rarQmfvifhwJh &v'frsm; xkwfay;onf/ Oyrm 1950 jynfhvGefaESmif;ydkif; avqmudk yxrqHk; pwDxGifawmh? b,folurS rsufpdcGJpdwfrIwGif toHk;wnfhEdkifrnf[k awmfawmfMumMumxd rxif cJhrdMu/ odyHawGY&SdrIu &&SdwJY pD;yGm;a&; tusKd; &v'frsm;udk rlvwDxGifonfh odyHynm&Sifawmif rwGufqxm;wmawG &Sdwwfonf/ yk*vdu ukrPDrsm; taeeJYvnf; ukefxkwfpGrf;tm;opfawG jzpfvmzdkY &if;ESD;jrKyfESHrI rsm;rsm; rvkyfEdkif/ 'Dvdk ae&mrsKd;rSm tpdk;&awG OD;aqmifMuzdkYvdktyfonf/ AefeAmbk&Sf&JU 1945 tpD&ifcHpmaMumifY tar&dueftpdk;&u odyHokawoe vkyfief;rsm; wGif trsm;MuD;yHkatm vkyfudkifcJYonf/ ,aeYtxd olwifjyonfh rloHk;csuftay: tajccHxm;onf/ 1. tpdk;&onf tajccHodyHtwGuf aiGaMu; axmufyHh ulnDzdkY vHk;0wm0ef,lxm;&rnf/ 2. wuodkvfrsm;u tpdk;&ulnD axmufyHYwJY okawoe aiGaMu;twGuf wm0ef,ltaumif txnfazmfay;zdkY vHk;0 wm0ef&Sdonf/ 3. tpdk;&u odyH&v'f trsKd;rsKd; twGufaiGaMu; yHhydk;aomfvnf;? EdkifiHa&;? pD;yGm;a&;taMumif; jy 0ifa&muf pGufzufydkifcGifh r&Sd/ odyHynm aumif;usKd;&v'f taxGaxGtwGuf odyH ynm&Sifrsm;om qHk;jzwfvkyfaqmifcGifY&Sdrnf/ xdkpepfu tqrwef xl;jcm;wJY atmif jrifrIrsm;udk &&SdapcJhonf/ okawoee,fy,f

106

ZGefv? 2010

toD;oD;wGif aemufqHk;ay: taumif;qHk;enf;em rsm;xkwfvkyfEdkifcJhonf/ bGJYvGefokawoeoifwef; rsm;twGuf tusKd;tjrwf&&Sdaponf/txufwef; ausmif;rsm;ESifYwuodkvf aumvdyf ausmif;om;rsm; twGuf jyXmef;pmtkyf oufoufrubJ?vufawGY odyH "gwfcGJcef;rsm;ESifh vufyGef;wwD; xdawGYcGifh tNrJ &&SdcJhonf/ qdk&&if tm&Sokawoe aqmif&GufrIawG rSm 'Dvdktm;ay; axmufyHhrI tpDtpOfrsm; vHk;0 r&SdcJhyg/ ordkif;aMumif;t&Munfh&if odyHokawoe trsm;pk[m wuodkvfawG tpdk;&"gwfcGJcef;awGu vmwmr[kwfbl;/ w&kwf? *syef? awmif udk&D;,m; wdkYrSm okawoetwGuf axmufyHYaiGawGu toHk; csokawoeeJY zGHYjzdK;a&; (R&D) qDyJ wdkufdkuf oGm;wm/ tajccH odyHtwGufcsay;wJh aiGaMu;u tvGefenf;yg;vSonf/ Oyrm? wkwfrSm R&D toHk;p&dwf&JU 5 &mcdkifESIef;yJ odyH&SmazGrItwGuf oHk;pGJonf/ tjcm;zGHUNzdK;NyD; EdkifiHrsm;u 10-30 &mcdkifEIef; oHk;pGJonf/tar&d uefjynfaxmifpku *sD'DyD&S,f,mxJu,ljyD;tajccH odyH&SmazGrItay: w&kwfxuf 10q ausmf ydk toHk;jyKonf/ aemuf*syef[m ppfa&;eJYroufqdkif wJh okawoevkyfief;twGuf tpdk;&toHk;p&dwfu 2008 ckESpfrSm 14 &mcdkifESIef;yJ &Sdygw,f/ tar&du u 73 &mcdkifEIef; toHk;jyKonf/ odkYESifYwdkif tm&Stpdk;&rsm;[m R&D rSm OD;pm;ay;Muwmudkawmh oHo, jzpfp&m rvdkyg/ wkwf&JU R&D toHk;p&dwfu rMumcifESpfrsm;u tvsiftjref wdk;wufvmonf/ 1995 ckESpfwGif wdkif;jynf *sD'DyD 0.6 &mcdkifEIef; oHk;pGJ&muae 2005 ckESpfwGif 1.3 &mcdkifEIef;txd wufvm onf/ 'DoHk;pGJrIEIef;xm;u zGHUNzdK;qJ EdkifiHBuD;rsm;xuf enf;aeaomfvnf;yJ? rMumcif wufvmzG,f&Sdyg onf/ wkwftpdk;&onf2020 ckESpfwGif *sD'DyD&JU 2.5 &mcdkifEIef;udk R&D wdk;jrifYoHk;pGJzdkY vsmxm;

onf/ okawoewGif aiGaMu;ydkrdk oHk;pGJrI tusKd; tjzpf csufcsif;&vm'fawG jrif&wm&Sdonf/ wkwf odyHESifY tif*sifeD,m*sme,frsm;wGif w&kwfynm &SifwdkY aqmif;yg;pmwrf;rsm; yHkatmxGufvmonf/ okawoeaqmif;yg;? pmwrf;? pmtkyfta&twGuf wGifawmh tar&du? NAdwef? *smrPD? *syefwdkYudk rnfolrS vdkufrrSDao;/ m ausmfvTm;ypf&rnfh bdkif[wf tusifh rnfodkYqdkap EdkifiHwpfEdkifiH pD;yGm;a&; zGHNzdK;zdkYtwGuf okawoevkyfief; tm;aumif;&HkESifY rjzpfao;/ vGwfvyfpGm taESmiftzGJY uif;uif;awG; ac:EdkifpGrf;&SdwJY ynmwwftiftm;pkawG vdkrnf/ tjrifus,fus,f 'dkif;erpfjzpfwJh pGefYOD;wDxGif atmYefx&my&maemawG &SdaezdkYvdkrnf/ w&kwfacgif;aqmifrsm; olwdkYwuodkvf awGrSm vpf[maewJh tcsufESpfcsufudk owdxm;rd wm&Sdonf/ ynm&yfaygif;pHk us,fus,fjyefYjyefY vdkufpm;cGifY&SdrI(multidisciplinary breadth)ESifY jzefYusufazmufxGuf pOf;pm;Edkifa&;twGuf ysKd; axmifay;rI (cultivation of critical thinking) qdkwJhESpfcsuf wkwfwGif vpfuGufjzpf aeonf/ tpOftvmtm;jzifh tm&Swuodkvfrsm; wGif 17-18 t&G,f ausmif;om;rsm;ESifh tqifh jrifynmawG pvduMf urnf/ trd wuov&ifciu h k kd f G f vGwfoGm;awmh qufvufavhvmrI jywfoGm; wwfonf/ Oa&my? tar&du wuodkvfMuD;rsm;ESifh rwlwmu w&kwf? *syef? awmifudk&D;,m;wdkY&JU oifMum;a&; enf;emu tvGwfusufrSwfrSI (rote learning) yHkpHtay:vHk;vHk; ajcpHkypf tm;udk;vGef; onf/ ausmif;om;awGu ikwfwkwftjyKcH oif,l oloufouf (passive learners) twef;awGxJ rSm olwdkY ygarmuawGudk pdefac:aqG;aEG;wm jzpf awmifhjzpfcJ/ oifMum;a&;u rmwdumwGif yg0if orQtwdkif; tajymif;tvJr&Sd/ oifkd;Tef;wrf;ESifY oifMum;a&;enf;em

ZGefv? 2010

107

udkcsnf;uyfwJh tm&StpOftvmyHkpHu tif*sifeD,m wdkY tpdk;&0efxrf;wdkYtwGuf tvkyf jzpfaumif;jzpf Edkifrnf/ acgif;aqmifrIopfarG;xkwfzdkYESifh wDxGif qef;opfrI topfawGay:vmzdkYawmhodyfr[efvS/ wdkif;jynf pD;yGm;a&; a&&Snf wdk;wufrSIudk xdef;ay;zdkY vdktyfwJh vGwfvyfpGm awG;ac:zefwD;Edkif rIu tm&Sausmif;om;awGwGif &Sm;yg;csKdUwJh ae wwfonf/ wcgwav ausmif;om;awG&JU bmom &yfwpfckxJ txl;jyK,lrIu olwdkY pdwful; awG;ac: rIawGudk wHk;oGm;apwwfonf/ tar&duef wuodkvfawG uawmY wuodkvf a&mufvmonfh ausmif;om;udk t"du txl;jyK bmom&yfBuD; ra&G;cs,frD ESpfESpftwGif;? tjcm; bmom&yfrsKd;pHk &SmazG avhvmcGifhjyKxm; onf/ 'DcGifhjyKrI &nf&G,fcsufu ausmif;om;rsm; ynm bmom&yfaygif;pHk xdawGUcGifh &jcif;jzifh? ol wdkY&JU urmBuD;tay: MunfhyHk IyHkawGuvnf; ajymif;vJvmrnf/ pdefac:vmr,fh rjrifEdkifwJh vufonf;0Suf jyemrsm;twGuf olwdkY MudKwif jyifqifay;jyD;om; jzpfoGm;rnf/ bpfZeuf? aq;ynm? Oya'? tkyfcsKyfa&; pwJh bmom&yfrsm;rSm OD;aqmifol jzpfvdkwJY ausmif;om;awG[m rdrdpdwfudk pnf;urf;tusifh wpfck arG;jrLxm;zdkYvdkrnf/ 'guawmh tqufr jywf ajymif;vJaewJh tajctaerSm t[wfnDnD ndEIdif; vdkufygaewwfzdkY? tcsuftvufawGudk &ifqdkifzdkYESifY jyemawGtwGuf azmufxGuf awG;ac: pOf;pm;MuzdkYyif jzpfonf/ tusifhaumif;awG xlaxmifzdkYqdkvQif ausmif;om;awG[m q&moifay;wJh tcsuft vufawGudk ppfaMumrI rjyKbJ oabmwl vufcHol (passive recipients) tjzpfxuf tqifhjrifhzdkYvdk tyfrnf/ ausmif;om;u rdrdudk,fwdkif awG;awm pOf;pm;wwfatmif oif,l&rnf/ atmufpzdkY'fESifY uif;b&pfcsfwdkYonf tJ'DoifMum;enf; pepf&JU pHjy o&kyfouef jzpfonf/

qdk&&if oifMum;enf; pwdkif ajymif;vJ &jcif;[m oifdk;Tef;wrf; ajymif;vJ&jcif;xuf ydk cufygonf/ pmoifcef;eJY ausmif;om; tcsKd;tpm;? q&mawG&JU enf;em topfawGudk tNrJ csnf;uyf &SmazGrI pwmawG&Sdrnf/ 'gaMumifhtm&S&JU tpOf tvm oifMum;enf; vTrf;rdk; cHxm;&wJh w&kwf? *syef? awmifudk&D,m;wdkYrSm acwfopfoifMum; enf;pepfawGtwGuf pdefac:rSIawG &Sdaeonf/ tck 'Dpdefac:rIawGudk ajz&Sif; ajymif;vJ ypfzdkYtwGuf w&kwfu t&rf; pdwftm;xufoef aejyD;? EdkifiH&yfjcm;rSm ynmoif,lcJhwJh ygarmu rsm;udk rufvHk; trsKd;rsKd;ay; qGJaqmifaeonf/ taemufrSm tm&Sausmif;om;awG qnf;yl;cGifY &r,f? taemufu ausmif;om;awGvnf; tm&S wuodkvfawGrSm vma&mufavYvmcGifY&r,fqdk&if tajymif;tvJawGjzpfzdkY t&Sdeft[kef jrSifYwifEdkif Murnf/ odkYESifhwdkif w&kwftaeESifh ynma&; tcif;tusif; wcGifwjyifvHk; tajymif;tvJ vkyfzdkYtwGuf wuodkvfrsm; OuX&mxl;ESifY uGefjrLepfygwD twGif;a&;rSL;&mxl; pnf;ydkif;jcm; ypfzdkYvdkrnf/ ESpfckpvHk; cGudkifxm;vdkYrjzpf/ t qifYjrifY ynma&; vkyfydkifcGifhudk wuodkvfaumifpDvufxJ? ygarmucsLyfwdkYvufxJ tyfxm;& vdrfYrnf/ w&kwf wuodkvfrsm; ynma&; zGJYpnf;yHkwGif jyem tcuftcJ &Sdaewmudk tpdk;& udk,fwdkifu ,ck todtrSwfjyKjyD;? ynm a&;0efMuD;Xmeu jyefvnfoHk;oyfaeonfh twGuf tm;wufp&m aumif;ygonf/ m ta&SU taemuf vufcsif;quf vlxk? ukefypnf;ESifh owif;tcsuf tvufwdkY&JU pD;qif;rI t[efYtwm;awG wpp avsmYus ukefjyD/ 'Dawmh pD;yGm;a&; zGHjzdK;rI wdk;wuf vmwmeJYtrQ? tm&SEdkifiHawGtaeeJY wuodkvf MuD;awGudk xdyfwef; a&mufatmif qufzefwD;zdkY

108

ZGefv? 2010

vdktyfvmygjyD/ tm&SawGtaeeJY wuodkvf &if;jrpfawGudk wefzdk;xm;jyD; wdk;wuf jrifhrm;atmif vkyfr,f? urmtESHYu todynm yg&rD? ADZ&SdolawGeJY rdwf zGJYr,f? vGwfvyfpGmazmfjycGifh pl;prf;cGifhawG tm;ay; r,fqdk&if? urmhxdyfwef; wuodkvfMuD;awG t jzpf atmifatmifjrifjrif wnfaqmufEdkifrSm trSefyg/ 'g[m aeYcsif;ncsif; ay:xGufvmrSmawmh r[kwfbl;/ q,fpkESpfawG Mumatmif tcsdef,l tm;xkwf Mu&rnf/ aocsmwmu t&if &mpkrsm;u xufawmh ydkjrefqef Edkifygonf/ taemuf taeeJYvnf;? tm&S\ wu odkvfrsm; jrifhwufvmjcif;[m jcdrf;ajcmufrI r[kwf bJ? tcGifYta&;wpfckvdk jrifEdkifzdkY vdktyfrnf/ 'Dae&mrSm tar&duef a,;vfwuodkvf b,fvdk tjrwfawG xkwfaeovJyJ pOf;pm;Munfhyg/ xif &Sm;wJh rsKd;&dk;ADZ ynm&Sif Tian Xu eJY olYtzGJY[m a,;vf wuodkvf "gwfcGJcef;awGeJY &Sef[dkif;zl'ef wuodkvf "gwfcGJcef;awG tMum; tcsdefcGJjyD; vl;vm; acgufjyef ajy;aeMuonf/ aemufausmfMum;wJY a,;vfwuodkvfu tyifawG&JU ZD0aA' ygarmu Xing Wang Deng [m yDuif; wuodkvfESifh yl;wGJ tvkyfvkyfaeol jzpfonf/ olwdkYESpfa,mufudpudk Munfh&if? w&kwf u a,;vfwuodkvf tausmftarmfawGudk ae&m ay;jyD;? okawoe 0efxrf;awGtjzpf cefYxm;onf/ i,f&G,fwJh w&kwf ygarmuawG bGJYvGefausmif;om; awGudk a,;vfuq&mrsm;eJY yl;aygif;tvkyfvkyfcdkif; jcif;jzpfonf/ ESpfOD;ESpfbuf tusKd;tjrwf &Sdonf [kqdk&rnf/ aemufta&SUtaemuf ausmif;om;rsm; tMum; tdkif'D,m zvS,fa&; tpDtpOfrsm; aqmif &GufMuzdkYvnf;vdkonf/ *vdkb,fvdkufaZ;&Sif;u rwluGJjym;wJY ,Ofaus;rSIrsm; zvS,frItawGUtMuHK awGudk tav;uJaponf/ 'gaMumifYyif tm&Swu odkvfrsm; wdk;wuf vmwmESifYtrQ ta&SUtaemuf

ausmif;om;rsm;&JU ,Ofaus;rI tawGYtMuHK tdkif'D ,m zvS,fa&; tpDtpOfawG ydkrsm; vmonf/ aemufqHk; ajym&vSsif urmtESH ,Ofaus; rI wdk;wufvmzkdYqkd&if t&nftcsif; jynfhrDaom ukef xkwfpGrf;tm; jrifYwifEdkifaom EdkifiHom;rsm; ae&mwdkif;wGif ay:xGef;apzkdYvkdrnf/ urmj*dK[f\ uHMurmonf vlYtzGJYtpnf;wdkif;&JU jyemudk e,fpyfjzwfausmf yl;aygif; ajz&Sif;Murnfh vlom;xk tay: wnfrSDaeonf/ emwm&Snf qif;&JrGJawrI? a&m*gb, jyefYESHYrI? EsLuvD;,m;vufeuf jyefYESHUrI? oefY&Sif;wJY aomufoHk;a& jywfvwfrI? urmMuD; ylaEG;vmrI wdkYudk e,fpnf;rjcm; yl;aygif; aqmif&GufMu&rnf/ tqifYjrifYynmwwf EdkifiHom;rsm;? awG;awm qifjcif tarQmftjrifMuD;onfh acgif;aqmifaumif; rsm;uom urmBuD; tem*wfudk u,fwifEdkif ygvdrfhrnf/ &nfTef;/
Top Of The Class By Richard C Levin (Richard C Levin onf tar&duef pD;yGm;a&;

ynm&SifjzpfjyD;? Yale wuodkvfOuXESifY tar&d uef? wuodkvfMuD;rsm; Ivy League &JU OuX vnf;jzpfonf/)

&Jjrifhausmf

ZGefv? 2010

109

armu

ynma&;u@

trEGef

* vkd b,f t*F vdyf pm

c&D;rsm;rsm;oGm;zl;u oifodvmvdrfhrnf/ kH;wGifvnf; t*Fvdyfpm? vufzuf &nfqkdifrsm;wGifvnf; t*Fvdyfpm? 0wfjyKqkawmif; bk&m;ausmif;uefrsm;wGifvnf; t*Fvdyfpm ajymaeMuonf? Mum;ae&onf/ t*Fvdyfpmonf ,ckumv 21 &mpkwGif r&Sdrjzpf vdktyfvmNyD[kyif qkd&awmhrnf/ odkYaomf t*Fvdyfpm pmoifom;trsm;pk? txl;ojzihf zGHUNzdK;qJEkdifiHawGu pm oifom;trsm;pktzkdY t*FvdyfpmwGif ykHpHrsdK;pkH&Sdonfukd rodMu/ enf;ynm t*Fvdyfpm (Technical English - TE) qkdwm&Sdonf/ ynma&;e,fy,fokH; t*Fvdyfpm (English For Academic Pruposes - EAP) qkdwm&Sdonf/ NyD; .. EkdifiHwumokH; t*Fvdyfpm (English as an International Language - EIL) [k&Sdonf/ wu,fwrf;ajym&&if zHGUNzdK;qJEkdifiHawGuausmif;om;rsm;twGuf EIL u ydkrkdoifhavsmfonf[kqkd&vdrhfrnf/ EIL u vkyfief;cGifh tokH;cszkdYtwGuf xl;xl;jcm;jcm; xkd;azmuftusdK;jyK onf/ taMumif;rl ,ckacwf vkyfief;&Sifrsm;u ukefoG,fa&; tydkif;ESihf enf;ynm tydkif;rsm;wGif t*Fvdyfpm uRrf;uRrf;usifusif tokH;jyKEkdifolrsm;udkom OD;pm;ay;vkd vm; vmMuaomaMumifh jzpfonf/ atmufyg aqG;aEG;csufrsm;onf EIL vkyfief; cGifudk ydkrkdem;vnfvmap&efESihf vkyfief;cGifb0wGif ydkrkd atmifjrifvmapEkdif&eftwGuf jzpfonf/

110

ZGefv? 2010

EIL twGuf yxrtcsufrSm t*Fvdyf

pmonf urmtESHY jyefYESHYaeonfh oabm&Sd&murmh EkdifiHtoD;oD;\ wkdif;&if;om; bmompum; t wGif;odkY t*Fvdyfa0g[m&rsm; 0ifa&mufae&m,l vmjcif;jzpfonf/ jrefrm wkdif;&if;pmrsm; twGuf vnf;obm0rS rvGwf/ Oyrm ..uGefysLwm? um;? w,fvDzkef; ponfwdkYuJhodkY jzpfonf/ wkduf &dkuftoHvS,f pmvkH;rsm;[k ac:onf/ a0g[m &rsm;udk EIL a0g[m&rsm;[k ac:qkdEkdifonf/ wdkif;&if;om;rsm;twGuf tcuftcJr&Sd arG;pm;okH; jcif;jzpfonf/ EIL twGuf 'kwd,tcsufrSm odyHESihf enf;ynme,fy,fwGif jzpfonf/ trsm;odNyD; jzpf onfhtwdkif; odyHESihf enf;ynm[lonf vufawGU aeYpOfb0 tokH;jyKaeMu&rIudk EIwfy,fvkdufygu okawoeaMumifh aemufawGUtopfrsm;twGuf a0g[m& topfrsm; pOf;pm;wDxGif owfrSwfay; &onf/ Oyrm .. tEkjrL &lyaA'wGif auGqm (QUASAR) [laom a0g[m&rsdK;/ aemuf Neologism qkdonfh a0g[m&/ NEO qdkwmtopf? Logism qkdwm pum;vkH;tokH;/ Neologism pum;vkH;udk wkdif;&if;om; pum;trsdK;rsdK;jzifh jcpf jcpfjcKwfjcKwf ukwfukwfuyfuyf wyifwyef;&Sm azG bmomjyefaejcif;xuf wkduf&kdufaumuf,lokH; pJGvdkufonfu jrefvnf;jref wdvnf;wdusonf/ xkdYjyif okawoe[lonf t&Sdeft[kef vQifjrefpGm a0g[m&topfrsm; zefwD;xGuf&Sdae rnfjzpf&m wkdif;&if;om; bmomjyefjzihf vdkufrDEkdif rnfr[kwf/ xkdYaMumihf 'Jh'kd;twkdif; wkdufdkuf,l vkdufonfu taumif;qkH;jzpfonf/ xkdokdYjzihf wkdif;&if;om;rsm;twGuf tcuftcJ r&Sdaom EIL a0g[m&rsm; jzpfvmonf/ EIL twGuf wwd,tcsufrSm tjyK oabmaqmifaom obm0&Sdonf[k qdk&rnf/ t*Fvdyfpmonf trsm;xifouJhokdY wurmvkH;

]]t*Fvdyfpmonf urmtESHY jyefYESHYae&m urmhEkdifiH toD;oD;\ wkdif;&if;om; bmompum;rsm;twGif;odkY 0ifa&mufae&m ,lvmaeonf ../}}
wajy;nD wlnDaeaom pmr[kwf/ uae'g t*F vdyfpmonf tEkpdwfuav;rsm; tar&duef t*FvdyfpmrS uGJonf/ xkdYtwl MopaMw;vsonf tkdif,mvefrS uJGonf/ ponf ..ponfjzifh t*Fvdyfpum;ajym EkdifiHrsm;tcsif;csif;twGif; (NAdwdef? tar&duef? uae'g? awmiftmz&du? MopaMw;vs? e,l;ZDvef? a[mifaumif? puFmyl) tEkpdwfuav;rsm; a0g[m&ESifh tokH;tEIef;rsm; uJGjym;Muonf/ wdkif;jynfrsm;tm;vkH; wajy;nD wykHpH wnf;aom t*Fvdyfpm (Standardizing English) vkyfr&/ odkYaomf odyHESifh enf;ynmydkif;wGif uJG vJGr&/ xkdtcg wajy;nD wykHpHwnf;jzpfaom a0g[m&rsm;udk rokH;rjzpf okH;vm&onf/ w enf;ajym&aomf EIL udk okH;vm&onf/ onf rSm bmudk jyqkdvdkufoenf;/ txufyg t*Fvdyf pum;ajym (8) EkdifiHwGif wEkdifiHcsif;pD t*Fvdyf pmxkxnfBuD; wckvkH;wGif (2) ydkif;uJGoGm;onf/ olwkdY tcsif;csif; twGif;vnf; rwlnDaom EkdifiH ydkif? a'oydkif? vlrsdK;ydkif t*Fvdyfpm tydkif;ESifh zHGY NzdK;qJEkdifiHrsm; tygt0ifw urmvkH;u olwkdY 8 EkdifiHudk vTrf;rkd;csKyfudkifvdkufaom EIL t*Fvdyf pmtydkif;[k jzpfonf/ odyHESihf enf;ynmudk ypf y,fr&aomaMumifh olwkdY 8 EkdifiHonf EIL udk OD;usdK; emcHvm&rnf/ EIL onf urmhukvor* tvm; tiftm;BuD;EdkifiHrsm;u av;pm;em;axmif emcHvm&rnfh EIL urmh tiftm;pk? zHGUNzdK;qJrsm; \ EIL urm rdom;pkBuD; jzpfvmcJhNyD/ tiftm;

ZGefv? 2010

111

BuD;rsm;\ ADwkdtmPmr&SdaomaMumifh ukvr* xuf tqifhjrifh omvGefonf[k qkdEkdifonf/ usaemfuawmh ,kH,kHMunfMunf qkdvdkufNyD/ txufwGif tjyKoabm[k wpGef;wp wkdYxdcJhonf/ tjyKoabm b,fuvmygoenf;/ taemuf,Ofaus;rIonf ppfyJGrsm;? tMurf;zufrI rsm;? vlrsdK;a&; cJGjcm;rIrsm;jzihf rD;pmukefqDcrf;jzpf vmaeNyD/ taemuf,Ofaus;rI\ tedrfhqkH;tcsdef[k qkdaomf&aumif;\/ odkYaomf urmuHaumif;yg onf (odkYr[kwf) uHaumif;aeygao;onf/ ta&SUwkdif; ,Ofaus;rIonf xD;xD;rm;rm; BuD; xkESifhxnfESifh ckdifcdkifrmrm? jynfhjynfh00 &yf wnf&SifoefvQufyif &Sdao;onf/ EIL udkokH; ta&SUu taemufudk ,Ofaus;rIrsm; oifay;Ekdif onf/ urmhNidrf;csrf;a&;udk EIL wHwm;cif; &Ekdif onf[k cyf<um;<um; qkdvdkufyg&ap/ pdwful;,Of r[kwfyg/ wu,fvkyft[kwfjzpfEkdifonfh t&m yg/ tay:pD;u tMunfhcH? e,fcsJUcH?tESdrfcH tm&SEkdifiHrsm;twGuf urmhawmfvSefa&;0ifkd;pGef; txufatmuf ajymif;jyefvnfNyD;taemuf udk ta&SUrS,Ofaus;rIt& tay:pD;rStxufpD;rS oifjyay; aomacwfodkY acwfajymif;oGm;ygrnf/ urmhNidrf; csrf;a&;twGuf tjyKoabmaqmifoGm; onf r[kwfygvm;/ pwkwESihf aemufqkH;tcsufrSm zHGUNzdK;qJ EkdifiHrsm;\ tikHpdwf? tiHkYpdwfudk aq;aMumy,f azsmufay;&ef jzpfonf/ EIL u EdkifiHwumtif tm;BuD;EkdifiHrsm;rS a0g[m&rsm;udk ,lokH;onf[k qkdcJhonf/ xkdYaMumifh olwkdYu txufu? udk,fu atmufu[k tikHYpdwf 0ifrnfvm; .. rvkdyg/ olwkdYudk,fwkdifvnf; wkdif;jcm;rS a0g[m&rsm;udk ,liif oGwfoGif; BuD;xGm;vmcJhjcif; jzpfonf/ t*Fvdyfpmudkyif Munfhyg/ rl&if; t*Fvdyfppfppf 15 &mcdkifEIef;om&SdNyD; usef 85 &mcdkifEIef;rSm wdkif; jcm;rS[k tqkd&Sdonf/

]]ta&SUwkdif; ,Ofaus;rIonf xD;xD;rm;rm;BuD; xkESihfxnfESihf cdkifcdkifrmrm jynfhjynhf00 &yfwnf &SifoefvQufyif &Sdao;onf .../ EIL udk okH; ta&SUu taemufudk ,Ofaus;rIrsm; oifay;Ekdifonf .../}}

112

ZGefv? 2010

atmufygZ,m;onfwpGef;wpoufao taxmuftxm;jzpfEkdifonf/ History (Greek) *&drSvmonf Whisky qJvfwpfrSvmonf (Celtic) Cholocate pydefrSvmonf (Spanish) Umbrella tDwvDrSvmonf (Italian) Sugar (Arabic) tm&ADrSvmonf Robot (Czech) csufrSvmonf t*Fvdyfonfvnf; xkdodkY,lcJhonf/ us aemfwdkYvnf; ,ck,lonf/ ikHYp&mrvdkawmh/olwdYk 8 EkdifiH a'ookH; t*Fvdyfpum;rsm;udk usaemf wdkY OD;pm;ay; ta&;xm;p&mrvdk/ olwkdY 8 Ekdif iHvnf; EIL udk aMujimxm;rnf/ wef;wl&nf wljzpfoGm;NyD/ odyHESifhenf;ynmwGif olwdkYudk usaemfwdkY vkdufrDEdkifOD;rnfr[kwf/ odkY&mwGifolwdkY onf EIL [laom wHwkdif;odkY a&mufaomtcg vefusoGm;rnf/ usaemfwdkYESihf wom;wnf;jyef jzpfoGm;rnf/ wbufu Globalization xGef;um;vm onfESifhtrQ wbufuvnf; EIL xGef;um; vm

rnf/ wurmvkH; wajy;nDjzpfoGm;rnf/ tiftm; BuD;^zHGUNzdK;qJ uGm[rIrsm; enf;&mrS aysmufoGm; rnf/ usaemfwkdY EIL *vdkb,ft*Fvdyfpmudk tod tjrifjrifhrm; em;vnfpGmjzihf tm;ay;`rSihfwifay; MuzdkYom &Sdygawmhonf/

jznhfpGuf rSwfcsuf /

(1) t*Fvdyfpm txl;oifwef;rsm; Enlish Immersion Programmers rsm;? TOEFL oif wef;rsm;onf EIL wGif tBuKH;0ifaeonfh taMumif;/ (2) jrefrmrsm; t*Fvdyfpmjzihf pmrsm;rsm; a&;vmzkdY taMumif;/ (3) bmomjyefrsm;vnf; t&nftaoG;a&m ta& twGufyg jrifhrm;vmzdkYtaMumif;/ (4) aemufwacwf rsdK;qufopfrsm;vufxufwGif tajccHawmfawmf xda&mufatmifjrifoGm;rnfh taMumif;/

trEGef
(13.4.2010) oBuFef tBudKaeY

Formal Education It has some definite aim. It is imparted through well planned means. There is a definite course during a definite period. It is organized by some agency or Government. It starts and ends at a particular age.

Informal Education It has no definite aim. It is not imparted through well planned means. There is no such definite course and period. No organizing body is behind the process. It is a life long process.
113

ZGefv? 2010

ausmif;ynma&;rSm tjcm;uav;awG? oli,fcsif;awGxuf trsm;MuD; aemufususef ae&wJh uav;awGeJYywfoufvdkY aeYpOfvdk vdkMum;ae&ygw,f/ ausmif;udkvnf; pdwfr0if pm;? pmawGvnf; rvdkufEdkifeJY r[kwfvm;? &v'fawGvnf; raumif;/ wpfpHkwpfa,muf (rsm;aomtm;jzihfuawmh q&mq&mr wpfOD; OD;) u tJ'Duav;twGuf todPftvif; cvkwfudk rSefrSefuefuef zGihfay;vkdufEkdifw,f/ tJ'DtcgrSm tJ'D ausmif;om;awG[m kwf w&ufqdkovdk ausmif;udk jyefvnf pdwfyg 0ifpm;rI &SdvmjyD; tem*wf atmifjrifrIawGudk vnf; &&Sd awmhw,f/ i,f&G,fwJh ausmif;om; tcsKdUtwGuf awmh tJ'DtodPf tvif;cvkwfqdkwm[m tEkynmbmom&yfjzpfw,f/ uav;trsm;pk uawmh odyH? ocsFm? (odkYr[kwf) bmompum; twef;awGrSm pdwfyg0ifpm;rIeJY tem*wfa&G; cs,fp&m taeeJY &SdwwfMuygw,f/ 'gayr,fh tjcm;uav;awGrSmawmh *Dw? tu? jyZmwf eJY tjcm;aom tjriftm&Hkqdkif&m tEkynm awGuomvQif olwdkY&JU pdwfyg0ifpm;rIudk &&Sd apjyD; tem*wfb0awG awmufyrItwGuf vnf;rsm;pGm ta&;MuD; jyefygw,f/ rEav;jrKdUu rlvwef; uav;i,fawG twGuf yef;csDtEkynmjy q&mrwpfOD;jzpfwJh rcifpy,fzl; taeeJY uav;awGudk tEk&o

bmom&yfeJY xdawGY avhvmcGihf ay;vdkufwmESihf wpfjydKifwnf;vdkvdkrSm tMuD;tus,f ajymif;vJ rIawG jzpfvmwmudk awGYMuHKcJh&zl;ygjyD/ &Suf&GHUaMumufvefYaewJh uav;i,f awG[m olwdkY&JU ukd,fbmom aeae&muae tjyifudk xGufvmMujyD; ajym&J? qdk&J? qufqH &JvmMuw,f/ t&ifwkef;u rawGYcJhbl;wJh rdrd ukd,fudk ,HkMunfrIudkvnf; awGY&awmhw,f/ udk,fhtm; udk,fudk;vdkpdwfvnf; wdk;yGm;vmwm yg/ okawoe awGY&SdcsufawGt& *DweJY tjcm;aom tEkynm bmom&yfawGudk avh usihfcGifh&jcif;[m OD;aESmuf zGHYjzdK;rIuae bmom &yf&rSwfawGtxd? pmavhvmwJh tavhtxu ae ausmif;udk pdwfyg0ifpm;rItxd tjyKoabm aqmifwJh oufa&mufrI &Sdaewmudk axmufjy xm;ygw,f/ tEk&obmom&yfeJY ywfoufjyD; tckvdk taxmuftxm;awG &Sdaeayr,fhvnf; ausmif;awGrSmawmh bmom&yfuRrf;usifwJh q&mawG rxm;Edkifao;ovdk oif&dk;Tef;wrf; rSmvnf; owfowfrSwfrSwf xnfhoGif;xm;wm r&Sdao;ygbl;/ ausmif;awGrSm wpfywfrSm wpf csdef? ESpfcsdefavmufudk xnhfoGif;xm;Mu ayr,fhvdkY yHkrSef zGHYjzdK;rI&Sdvmatmif wduswJh oifMum;a&; tpDtpOfawGudk rqGJEdkifMu ao;yg/ omrefaysmfp&m aumif;wJh tm;vyf

114

ZGefv? 2010

csdefvdkvdk jrifaeMuwmuvnf; bmom&yf wefzdk;udk arS;rSdefapjyefygw,f/ tjcm;aom ta&;MuD;w,fvdkY (rSm;,Gif;pGm)? wzufapmif; eif; ,lqxm;wJh bmom&yfawG tMum;rSm rsufESm i,fae&w,fr[kwfvm;/ pmar;yGJ&,fvdkYvnf; r&Sdjyef? &rSwfeJY vnf;rwdkif;wmawmh tEk&o bmom&yfudk rdbawG? uav;awGwif rubJ ausmif;q&m? q&mrrsm;eJY ynma&; wm0ef&Sd olawGuyg vspfvsL&Ixm;Muygw,f/ ausmif;rSmu tjcm;aom tcuftcJ

awG El;nHhodrfarGUvmMuwmawGU&ygw,f/ pl;pdkuf em;axmifwwfwJh pGrf;&nf wdk;wuf vmw,f/ vlrIqufqHa&;awGtwGuf trsm; MuD; taxmuftuljyKwmyg/
ausmif;awGrSm tEk&o bmom&yfudk oif Mum;a&;

jrefrmhausmif;ynma&;rSm rnDrQrIawG &SdaewJhtwGuf tEk&o bmom&yfeJY *Dwynma&;udk uav;wkdif; vufvSrf;rrD ao;wmuawmhjzihf tHhMop&m r[kwfygbl;
awGrsm;pGm &Sdaejyefwmvnf; ygwmayghav/ yif&if; bmom&yfawG &,fpmar;yGJ tay:rSm om tm&Hkpdkuf wwfMuygw,f/ *Dwq&mr wpfOD;jzpfwJh rjrdKifutck vdk &Sif;jyygw,f/ ]]odyfudk xl;jcm;vSygw,f/ tEkynmrSm rjrifEdkifwJh pGrf;tm;owdawG &Sdae wm/ udk,fvkyfaewmeJY ywfoufvdkY trSm;? trSef? taumif;? tqdk;udk wpfjydKifwnf;rSm ydkif;jcm; a0befae&w,f? odjrif cHpm; ae&w,f/}} udk,fzefwD;aewJh t&mawGudkyg/ rlv wef;t&G,f uav;i,fawGeJYtwl wa,m oHprf;&if; olr&JUtjrif oabmxm;udk quf ajymjycJhygw,f/ ]]0goemygonfjzpfap? ryg onf jzpfap uav;awG[m *Dwwl&d,m wpf ckckudk avhvmcGihf&&Sd oifhygw,f/}} &ocHpm;wwfrIudk trsm;MuD;taxmuf tuljzpfapw,f/ jyD;awmhvnf;pdwfESvHk;om;

EdkifiHwumynma&; awGY&SdcsufawG uawmhjzihf pdwf0ifpm;p&maumif;vSygw,f/ e,l;a,mufjrdKY? bmom&yf avhvma&;Xme&JU trIaqmif 'g&dkufwmjzpfwJhuufpfvmtae eJYawmh tEk&obmom&yf[m ynma&;eJY vlrIa&;rSm atmifjrifrIawG&&SdapEdkifayr,fh ausmif;awGrSm tav;xm;rvkyfao;wJh twGuf pdk;&drfaMumif;udk ajymqdkcJhygw,f/ ol wdkYXme&JU avhvmawGY&Sdcsuft& tEk&o bmom&yfudk tav;xm; jyD;avhusihfoifMum; wJh txufwef;ausmif;awGrSm 'DjrdKU&JUatmif csuftaumif;qHk; jzpfaewmudkyg/ tjcm;aomtEk&o bmom&yfjrifhwif a&;ynm&Sifrsm;vdkbJ uufpfvmu tEk&obm om&yf[m uav;&JU bufpHkzGYHjzdK;a&;rSm tvGef ta&;MuD;w,fvdkY ,HkMunfxm;ygw,f/ uav;awG[m t&nftaoG;jynfhrDjyD; bufpHkynma&;udk &&Sdoihfw,fqdkwm trSef wu,f ,HkMunfw,fqdk&ifawmh tEk&oynm a&;[m ynma&; nDrQjcif;rSm r&Sdrjzpf vkdtyf vSygw,f/ jrefrmhausmif;ynma&;rSm rnDrQrIawG &SdaewJhtwGuf tEk&o bmom&yfeJY *Dwynm a&;udk uav;wkdif; vufvSrf;rrD ao;wmu awmhjzihf tHhMop&mr[kwfygbl;/ &efukefeJY tjcm;aomjrdKUMuD; awGrSm&SdwJh top ten ausmif; MuD;awG&,f? tcaMu;aiG rsm;pGm ay;&wJh yk*vdu ausmif;awGrSmawmh tEk&oynm bmom&yfeJY *Dwudk owfowfrSwfrSwfxnfh oGif; oifMum;ay;Muayr,fh tpdk;&ausmif;awG? udk,fxl udk,fxausmif;awGeJY aus;vuf a'o

ZGefv? 2010

115

u ausmif;awGrSmawmh tif rwefrS tvSrf;a0; aeqJyg/ bufpHkr[kwfwJh? tcsKd;rnDwJh? pG r f ; &nf t axG a xG t wG u f rjyifqifay;Edkif ao;wJh oif&dk;nTef;wrf;udkom oHk;ae Mu&wkef;yg/ atmif c suf r jrif h w J h ausmif;awGrSm tEk&o bm om&yfudk i,fpOfuwnf; avhusihf oifMum;zdkY ysufuGuf wmudkvnf; avhvmawGY&Sd Edkifygw,f/ ausmif;wkdif;rSm roifrae& xnhfoGif; oif Mum;EdkifatmifvdkY bmom&yf wefzdk;udk jrifhwif ay;&rSmyg/ &dk;&meJY acwfay: enf;pepf awGvnf; yg0ifwJhoifcef;pm awGeJY tEk&o bmom&yf oif&dk;nTef;wrf;udk wnf aqmufoihfygw,f/ rlvwef; t&G,frSmuwnf;u pwifjyD; avhusihfay;oifhw,fvdkYtEk

&o ynma&; uRrf;usifol awGu qdkygw,f/ uav; wkdif;[m roifrae& avhvm &rSmjzpfygw,f/ yg0ifvkyf aqmifapoihfw,f/ q&mr rcifpy,fzl; uawmh yef;csDjzpfjzpf? *Dwjzpf jzpf avhusihfoifMum;ay;zdkYqdk wmuawmh oif&dk;nTef;wrf; tMuD;MuD; wnfaqmufxm;rS r[kwfygbl;/ oif&dk;nTef;wrf; rSm xnhfoGif;wJhtcg &dk;pif; vG,fulpGm vkyfaqmif Edkifyg w,f/ oifwJh q&mq&mr taeeJYvnf; py,f&S,fvpf jzpfzdkY rvdkygbl;/ tajccH oabmavmufudk od&Sd em; vnfxm;jyD; tEk&o ynm a&;&JU wefzdk;udk oabm aygufxm;zdkYu t"du jzpfw,fvdkY tusyftwnf; udk ajz&Sif;EdkfifwJh enf;tcsKdUudk &Sif;jyygw,f/ tygwfpOf tEk &o tcsdefwdkif;rSm yHkrSef vkyf aqmifEkdifzdkYu ta&;tMuD;qHk; yg/ udk;um;p&m pmtkyfawGudk vnf; &SmazG pkaqmif;xm; oihfygw,f/

tjcm;aom bmom&yfrsm;ESihf quf EG,frI


tEkynmyHkpH 3? 4 rsKd;qufpyfjyD; oifMum;jcif; [m ydkrdkxd a&mufw,fvdkYqdk ygw,f/ Oyrmtm;jzihf*Dw? tueJY o&kyfaqmifjcif;wdkY aygif;pyf xm;ovdkrsKd;yg/

tjcm;aombmom&yf udk avhusihf oifMum;rSmvnf; oif c ef ; pmwd k i f ; vd k v d k r S m oufqdkif&m taMumif;t&m tvdkuf &kyfyHkawG a&;qGJjcif;? oDcsif;oDqdkjcif;? uAsm&Gwf jcif;eJY ukd,fvufvIyf&Sm;jcif; awGudk zefwD; Edkifygao;w,f/ udk,f [efyef trlt,m? touf&IyHk? pmom;udkzwf&I jcif;eJY pkaygif; vkyfaqmif&jcif; awG yg&Sdaew,f/ pdwful; pdwfoef;awG qef;opf vmatmifvnf; tm;ay;&m a&mufygw,f/ &o cHpm;wwfrI pGrf;&nf udk vnf; wpfjydKifeufwnf; avh usihfay;&m a&mufygw,f/ rlvwef; twef;awGrSm t vGefyJtoHk; wnfhvSygw,f/ twef ; MuD ; vmwJ h t cgrSmawmh tEkynmqdkif&m zefwD;csufawGudk a0bef ydkif; jcm;wJh oifcef;pmawG vdktyf vmygjyD/ &ocHpm;rI tjyif ynm&yfydkif;udk avhvmpl;prf; jcif;jzpfw,f/ udk,fwkdifzefwD; EdkifpGrf;udk avhusihfay;jcif;yg/ 'g[m bmom&yf t vkduf t"dutodynmeJY tEk &oynma&;wdkY aygif;pnf;rI jzpfw,f/ todynmudk ydkrdkjrJ jrHapjyD; aysmf&Tifp&m pmoif cef;awGvnf; jzpfvmygr,f/

odef;Edkif

116

ZGefv? 2010

armu olUtjrif ]]pmMunfhwkdufawGwnfwJh bkef;bkef;&JU &ifwGif;pum; ..}}


t&Sif&d,(Ak'wuokdvf)
pmMunhfwkdufawG zGifh& jcif;&JU &nf&G,fcsufu jrefrm ekdifiHolekdifiHom;awGukd ynm awG A[kokwawG jynfYpkHwJhol awG jzpfapcsifw,f/ i,fi,fu pm zwfcsifcJhw,f/ 'gayrJh &GmrSm pmMunfUwkdufr&Sdawmh pmzwfzkdY tcGifhta&; qkH;&SkH;cJh&w,f/ 'g aMumifh t&G,fa&mufvm&if pm MunfYwkdufawGaxmifr,fvkdYqkH; jzwfcsuf csxm;cJhw,f/ pm MunfhwdkufawG[m ynma&;&JU yifr a&aomufjrpfjzpfw,f/ jrefrmekdifiH&JU jyem [mvltrsm;pkMuD; pmrzwfMu jcif;ygyJ/ pmzwfwJh vl wpf a,mufavmufu pum; ajym &if 0kdif;ai;arm em;axmifwJh tqifhrSmyJ &SdMuwm rsm;ygw,f/ rSm;w,f rSefw,f axmufjyekdif? a0zefaqG;aEG; jyekdifwm tif rwef enf;yg;yg w,f/ tJ'Dawmh ajymjywJhol[mvJ olajymwm awG vlawG0kdif; em;axmif aewmukd *kPf,l&if;eJY ukd,fajym wmawG rSm;vm;rSefvm; rod awmhbJ? ig[m vlwwf wpfa,muf jzpfw,fqkdjyD; rme axmif vmjyefa&m/ ykdqkd;wmu &GmawGrSmqkd tJ'Dvkd OD;aqmifjyD; ajymjyr,fh olawmif r&Sdawmh olwkdY wkdufcJhwJh EGm;wkdufyJGwkdY? MuufwkdufyJGwkdY? csJwkdY? abm vkH;avmif;yJGwkdY taMumif;ukd xkdifavyef;&if;eJY tcsdefukef oGm;Muwm rsm;ygw,f/ 'DvkdeJY ukd,fhvlrsdK; ukd,fhomoem ukd,fh ekdifiHtwGuf wefzkd;&Sdatmif vkyfekdifwJh olawGjzpf rvmbJ wefzkd;rJhol tjzpfeJY ed*kH; csKyfoGm;Muwm rsm;ygw,f/ pmMunfYwkdufawG[m wefzkd;&SdwJh olawGukd arG;xkwf ay;&mXmevnf; jzpfygw,f/ AdkvfcsKyfatmifqef;wkdYvkd wefzkd; &SdwJh olawGukd pmMunfhawGuyJ arG;xkwfay;cJhwm jzpfygw,f/ jrefrmEkdifiHrSmu wefzkd;&SdwJhol awGu arG;xkwfay;&m XmeawG tifrwef enf;yg;aejyD; vlrkduf awG arG;xkwfay;&mXme jzpfwJh t&uf0kdif;? zJ0kdif;? avmif;upm; 0kdif;awG? tm0ga';yJGawG? csJxD'kdif awG waeYwjcm;ykdrdk rsm;jym; vmwm[m tifrwefrSukd 0rf; enf;p&m aumif;ygw,f/ jrefrmekdifiHrSm 'gawGukd w&m;0if cGifhjyK xm;jyD; pm MunfhwkdufawG? ynma&;Xme awGukd enf;rsdK;pkHeJY 'kuay; aewm[m vkH;0ukd aumif;wJh vuPm r[kwfygbl;/ ,ck vuf&Sd ppfAdkvfcsKyfawG[m ynm a&;ukd enf;rsdK;pkHeJY zsufqD; aESmifh,Suf ydwfyifavh &Sdyg w,f/ ynmwwf trsm;pkukd axmifxJxnfYxm;jyD; enf;rsdK; pkHeJY ESdyfpufjy ESpf&Snf axmif 'PfawG csjywm[m ppfAkdvfcsKyf MuD;awG olwkdY tvGefaMumuf vdkY jzpfygw,f/ olwkdYodxm; wmu ynmwwfwJhol awGom olwkdYukd awmfvSefEkdifw,f qkd wmukd aumif;aumif;MuD; od ygw,f/ 'gaMumifholwkdY taMumuf qkH;[m ynma&;ygyJ/ rdrdwkdY jynfoljynfom;awG uvnf;yJ

ZGefv? 2010

117

olwkdY taMumufqkH;jzpfwJh ynm a&;ukd tcuftcJ awGMum;xJ uyJ r&&atmif wnfaqmuf &rSmyJjzpfygw,f/ 'gaMumifh OD;Zif; jynfwGif;rSmaepOfu tcuftcJawG Mum;xJuyJ pm Munfhwkdufaygif; 12 ckavmuf wnfaxmifekdifcJhygw,f/ pm MunfhwkdufrSm t*Fvdyf? jyif opf? *syef p um;ajymoif w ef ; awG ? uGefjyLwm? tifwmeufoifweff; awG? usL&Sif tcrJhoifwef;awG? ,Ofaus;rSkoifwef;awG? tawG; tac:oifwef;awGukd zGifhay;Edkif cJhygw,f/ pmMunfYwkdufuae wkdif;jynfukdcspfwJh wkdif;jynfwm 0efukd ausyGefpGmxrf;aqmifEkdif wJh rsdK;qufopf vli,fawG trsm;MuD; arG;xkwfEdkifcJhygw,f/ jrefrmekdifiH tESHYtjym; rSmpmMunfYwkdufawGwnfaxmif jyD; wdkif;cspfjynfcspf ynmwwf rsdK;qufopf vli,fawGrsm;rsm; arG ; xk w f a y;ek d i f z k d Y v k d y gw,f / 'g[mta&;MuD;qkH; vkdtyfcsuf wckjzpfygw,f/ jrefrmekdifiHrSm trsm;pk[m vkdtyfwmukd rvkyf MubJ rvkdtyfwmukd vkyfMuwm rsm;ygw,f/ ajcav;acsmif;eJY jynfYpkHaewJYckHwpfckHukdaemufxyf ajcwpfacsmif; xyfxnfY&if tvum;ygyJ/ &Skyf&kHyJ&Sdygw,f/ jrefrmekdifiHrSm wu,fvkdtyfae wmujynfYpkHaumif;rGefwJhynm a&;yg/ jynfYpkHaumif;rGefwJh ynm a&; jzpfzkdY pmoifausmif;wkdif;rSm?

bkef;MuD;ausmif;wkdif;rSm? &yf uGufwkdif;rSm? jrdKUwkdif;rSmpmMunfh wkdufawG&Sd&ygr,f/ jynfolawG uk d p mawG z wf v matmif p m MunfYwkdufawGu enf;rsdK;pkHeJY pnf;&kH;&ygr,f/ uAsm? aqmif; yg;? pmpDpmukH;? usyef;pum; jydKifyJGawGusif;yay; &ygr,f/ pmaya[majymyJGawG usif;yay; &ygr,f/ ODZif;wdkY jrefrmekdifiHrSm aepOfu tm;vkH;usif;yay;cJhyg w,f/ rsdK;qufopfvli,fawG pmzwftm;awG aumif;vmcJhyg w,f/ ynma&;ukd pdwf0ifpm;rI ykdrkdrsm;jym;vmcJhygw,f/ ppft pkd;&&JU enf;rsdK;pkH 'kuay;wmukd cHcJh&ygw,f/ b,favmufyJ'ku a&mufa&muf tcuftcJawG b,favmufavmufyJ MuHKMuHK auseyfygw,f/ ukd,fukd,fwkdif aus auseyfeyf a&G;cs,fxm;wJh vrf;jzpfaevdkYyg/ b,fppftmPm&SifurS ukd,fhukdoem;jyD; tomwMunf vufcHrSmr[kwfygbl;/ olwkdY ,kwfrmvkdY&oavmuf ,kwfrm r,f aumufuspfvkdY&oavmuf aumufuspfr,f tmPmjyvkdY &oavmuf jyygr,f/ olwkdY[m aemufqkH;xGufoufxd olwkdYtm Pmukd qkyfukdifvkdY &oavmuf qkyfukdifoGm;rSm jzpfygw,f/ jynfolvlxkawG A[kokwawG &SvmwmESihf trSs olw[maemuf d Ydk ukd qkwfay;&ygw,f/a&SUukdvkH;0 wkd;vkdY r&ygbl;/ tckqkd&if

]]OD;Zif; jynfwGif;rSm aepOfu tcuftcJawG Mum;xJuyJ pmMunfhwkdufaygif; 12 ckavmuf wnfaxmifEkdifcJhygw,f }}


tmPm&Sif&JUusqkH;cef;[m vuf wpfurf; tvkdrSmyJ &Sdygw,f/ bmvkdYvJqkd&if jynfolvlxkawG [m rsufpdawG em;awGyGifh vm MujyD/ 'g[mrsufpd awGem;awG zGifhay;&m jzpfwJh ukd,fxlukd,fx pmMunfYwkdufawG aygrsm;vm vkdYyJ jzpfygw,f/ pmMunfYwkduf awG 'DxufykdjyD;aygrsm;zkdY trsm; MuD;vkdygao;w,f/ trsm;MuD; 0kdif;0ef; MudK;pm;&tkH;rSmyg/ 'g aMumifh OD;Zif;[m a&mufav&m rSm pmMunfYwkduf wnfaxmif w,f/ bmompum; oifwef; awG zGifhw,f? ynma&; ukdjrifh w,f/ ynma&; jrifhrm;vmwm ESifhtrSs ukd,fvlrsdK; ukd,fekdifiH onfvnf; usdef;ao rkcs jrifhrm; vmum urmhtv,frSm jrefrm a[hvkdY *kPfa&mif0ifhxnf vmyg vdrfhr,f/ ynma&; jrifhrm;zkdY pmMunfYwkdufawG oifwef;awG MudK;pm; wnfaxmif MuygpkdYvkdY wkdufwGef; ajymMum;&if;/

t&Sif&d, (Ak'wuokdvf)

118

ZGefv? 2010

xkdif;e,fpyfjrefrma&TUajymif; ausmif;q&mrav; pef;pef;


usremrnfu rpef;pef;yg/ xdkif;EdkifiH rJaqmufjrdKU S.A.W ausmif;u q&mrjzpfygw,f/ jynfwGif;rSm 10wef;atmifjyD; puawmY &Gmurlv wef;ausmif;rSm oHk;wef;? av;wef;awGudkwpfESpf pmoifzl;ygw,f/ aemuf'*HkwuodkvfrSm pD;yGm; pDrHeJYbGJY,ljyD; ukrPDrSmyJ tvkyfvkyfjzpfcJYygw,f/ tck S.A.Wausmif;rSm q&mrvkyf&if; Boarding House udkyg yl;wGJ wm0ef,l &ygw,f/ usrtkyfcsKyf&wm uav;ta,muf (50) &Sdyg w,f/ rdef;uav; (23) a,muf? a,musFm;av; (27) a,muf&JU ynma&;eJY pm0wfaea&;udpawG wm0ef,l pDrHay;& ygw,f/ jynfwGif;rSmwkef;uawmY uav;awG&JU ynma&;u awmfawmfav; tcuftcJ &Sdygw,f/ pmtkyfutp cJwHtqHk; rdbawGu &kef;uef&SmazG ay;Mu&ygw,f/ wpftkyfukef&if wpftkyf 0,f ray; EdkifMuygbl;/ t0wftpm;qdkvnf; rJnpfjyD;? tcsKdU ausmif;rsm;rSmqdk uav;awG xdkifp&m cHkr&SdvdkY ajrMuD;ay: yDeHtdyf cif;xdkifMu&wm rsKd; awGtxd awGYcJYMuHKcJY& zl;ygw,f/ wcsKdUzdeyf awmifygwm r[kwfbl;av/ 'DrSmawmY tvSI&SifawGuvnf;rsm;awmY ynma&;rSmtppt&m&m ylp&mrvdkbJ aemuf aMumif;at;wmaygY/ uav;twGuf tm;vHk;jynfhpHk ygw,f/ olwdkY pmMudK;pm;csifpdwf&Sdatmif vkyfay; zdkYyJ vdkygw,f/ 'gayrJh tm;vHk; taumif;csnf;yJawmY r[kwfygbl;/ 'Dbufudk a&mufvmMuwJY rdbawG u pD;yGm;a&; usyfwnf;jyD; pm;0wfaea&;twGufyJ

pef;pef;
&kef;uefae&awmhom;orD;awGudk qHk;roGefoifcsdef odyfr&Mubl;/ &wJY aiGaMu;eJYvnf; rdom;pk pm;zdkY qdkwm rvHkavmufawmh uav;awGudk abmf'g aqmif vmtyfMu&wmaygY/ usrtaqmifrSmqdk 5ESpfuae 18ESpf atmuftxd t&G,fpHkygw,f/ rdbawGeJY tcsdef trsm;pk uif;uGmaewJh uav;awGudk enf;rsKd;pHkeJY tkyfcsKyf&ygw,f/ usrtwGufawmh tawGYtMuHK awGu qef;aewmygyJ/ rdb&ifcGifeJY rdom;pkt&dyfatmufrSm aEG;aEG;axG;axG; raeMu&awmh ,Ofaus;rSI tm; enf;wmawG &Sdwwfygw,f/ usrawmhq&mrtae eJYa&m rdbtaeeJYyg aeay;jyD;? olwdkYav;awG&JU pdwf"gwfawG El;nHh odrfarGUvmatmif tiftm;awG &SdvmatmiftjrJ ajymqdk qHk;rae&wmygyJ/ uav;awGu pdwf"gwfawG ajymif;vJvm w,f pmMudK;pm; vmMuw,fqdk&if 0rf;vJom yD wdvJ jzpf&ygw,f/ ukodkvf&wJY tvkyfr[kwfvm;/ q&mr wpfa,muftaeeJY ajym&&if e,fpyf a&TUajymif;ausmif;awGxJu wpfckjzpfwJY S.A.W ausmif;u uav;awG&JU tem*wfvSyzdkY wm0ef,l &wm usr tjrJ *kPf,l aerdygw,f/

pef;pef; ZGefv? 2010

119

usrajymjycsifvGef;wJh jynfwGif;u opfyifav;awGtaMumif; csdKZifEkdif


xdkif;edkifiHudk usrtck ESpfprSmyJ a&mufcJY ygw,f/ tJ'D c&D;u usr&JU yxrOD;qHk; jynfyc&D; pOfyg/ usroGm;&r,fYae&muawmh rJaqmufjrdKU yg/ rJaqmufjrdKUtaMumif;udk jynfwGif;rSm aepOf uwnf;u tjrJMum; aecJh&ygw,f/ oli,fcsif; awGu wqifh? toHvGifh XmeawGuwqifh 'DjrKdU av; taMumif; odcGifh&cJhygw,f/ tpuwnf;u pdwfvSIyf&Sm;p&mawGeJY jynfhaer,fh jrdKUuav;vdkY owdxm;rdygw,f/ a&pufvdkY qdk& rvm;rod/ wdkufwdkufqdkifqdkifyJ roGm;rjzpf udpu ay:vm w,fav/ rJaqmufjrdKU a&mufwJYtcg usrudk tqGJaqmifedkifqHk;uawmh Migrant ynma&;yg/ rJaqmufjrdKUrSm&SdwJh jrefrma&TUajymif; tvkyform; awG&Jh &ifaoG;awG ynmyef;qufvuf vef;qef; apr,fY Migrant ynma&;udk usrodcsifpdwfapm aecJhygw,f/ usrtwGuf tcGifh&Sdr,fqdk&if Migrant ynma&; awmwef;MuD;xJrSm opfyifav; wpfyifjzpfcGifh &csifaerdcJhygw,f/ ynmavhvmoif,l&wmudk usr t&rf; cHkrifovkd wwfxm;wJh udk,fjynfwGif;rSm wwfcJY oifcJYorSsudk jzefYa0ay;&wmuvnf; usrb0&JU aeYpOftvkyfeJY &nfrSef;csuf tdyfrufawGygyJ/ uHaumif;csifawmY rJaqmufudka&mufjyD; odyfr MumcifrSmyJ? Migrant ausmif;wpfausmif;rSmpmjy cGifh&cJhygw,f/ aemufawmh tvkyfeJY qufpyfjyD;? rJaqmufrSm&SdwJh wjcm; Migrant ausmif;tcsKdU udkvnf; oGm;a&muf avhvmjzpfcJhygw,f/ usr Mum;cJY&zl;wJh Migrant ausmif;awG? Migrant ynma&;awG[m tifrwefrS qif;&JjyD; oem;p&m aumif;vSygw,f/ udk,fhwdkif;jynfuae taMumif;'kursKd;pHkaMumifh xGufcGmvm&jyD;? xdkif; e,fpyfolrsm;ajrrSm a&TUajymif;ynmtyif pdkufysKd; Mu&wmao;vSwJY wm0efrSr[kwfMuwm/ 'gayrJh usr awGYjrifcGifY&wJh Migrant ynmyef;av;awG[m q&m? q&mrwdkU&Jh arwm? apwem? ukPmw&m;awGaMumifh vef;qef;wifh w,faeygw,f/ ausmif;taqmuftODawG qdk&if vnf; jynfwGif;u wcsKdUausmif;awGeJY ,SOf&if t&rf;udk crf;em;vSygw,f/ oifaxmufulypnf; rsm;vnf;pHkvifvSygw,f/ EdkifiHwum&JU ulnDrI? q&m?q&mrwdkY&Jh arwmw&m;awGaMumifh xkdif;Edkif iHa&muf jrefrmh &ifaoG;av;awG ynmudkaumif; rGefpGm oif,lEdkifwmudkMunfhjyD; azmfjyvdkY r&atmif 0rf;omrdygw,f/ tcuftcJawGMum;u &ifaoG; i,fwdkY ynma&;twGuf 'Dtqifha&mufatmif jrefrmjynfom;awG MudK;yrf; xm;Muwmav/ wq uf x J r S m vnf ; 0rf ; enf ; cH p m;&wmawG v nf ; &S d y g w,f/ jrefrmjynfuxGufvmwm rMumao;wJh usrtwGuf rJaqmufu Migrant ynma&;eJY jynfwGif;u ynma&; taetxm;awGudk aoao csmcsm ,SOfxdk;Munfhrd&if; jzpfvmwJh usr&ifwGif;u cHpm;rIyg/ wu,fawmh Migrant ausmif;taqmuf tOD;awG[m jynfwGif;u wcsKdU wuodkvfausmif; awGxufawmif trsm;MuD; omygw,f/ 'Du ausmif; aqmifMuD;awG crf;em;wmudk jrif&wdkif;? oifaxmufulypnf; pHkpHkvifvifeJY pmoifMum;cGifh &wJh uav;i,fawGudk jrif&wkdif;? yef;csD*DwpwJh tEkynm bmom&yfawGeJY &if;ESD;cGifh? uGefysLwm

120

ZGefv? 2010

vdk acwfrSD ynm&yfawG wwfajrmufcGifh&SdwJh uav;i,fawGudk jrif&wdkif;? usr usifvnfcJY&wJh &efukefjrdKU qifajczkH; &yfuGufawGxJu ausmif; aet&G,f uav;i,fav;awGtaMumif; jyef pOf;pm;rdjyD; 0rf;enf; rsuf&nfvnfrdygw,f/ usr wdkYjynfwGif;u armifnDr i,fav;awG&Jh ynm oifMum;EdkifcGifh[m e,fpyfu a&TUajymif;ae&mu uav;awGavmufawmif tcGifhta&; r&&Sm ao;ygvm;/ jynfwGif;rSm ausmif;qdk&ifvnf; ausmif; jzpf&kHom &Sdw,f/ &efukefjrdKUMuD;&JU qifajczkHk;&yfuGuf awGrSmqdk bkef;MuD;ausmif; ynma&;udkom tm;udk; aeMu&wm/ ausmif;&Sd&ifvnf; ausmif;p&dwf rwwfEdkifvdkY ausmif; rwufEdkifMuwm trsm;MuD;yg/ ausmif;roGm;EdkifMuvdkY vufzuf&nfqdkif? xrif; qdkifvdk ae&maygif;pHkrSm tvkyf0ifvkyf&wJh ausmif; aet&G,f uav;i,fawG tajrmuftrsm; &Sdovdk? pnfyifom,m trIdufyHkawGrSm trIdufaumuf&if; rdom;pk 0rf;a&;udk wm0ef,l ae&wJh ausmif;aet &G,f uav;i,fawGvnf; trsm;tjym; &Sdygw,f/ wcsdKU uav;i,fawGuawmh bwfpfum;*dwfwdkYvdk? aps;wdkYvdk vlpnfum;&m ae&mawGrSmawmif;&rf; pm;aomufaeMu&wm rjrifcsiftqHk;ygyJ/ 'Dvdk usrwdkY uav;i,fawG e,fpyfu Migrant ausmif;MuD;awGudkom jrif&&ifrSifwufjyD; 0ifzdkYr0Hh r&J jzpfaeMurSmygyJ/ ynmoifMum;cGifh&wJh uav;i,fawGrSm vnf;a&;wwf? zwfwwf&Hkavmufom wwfajrmufcGifh &Sdygw,f/ atmfMu? usufMu? usK&SifawG ajy;Mur,f/ yef;csD? *DwpwJh tEkynm&yfawG uGef ysLwm? odyH prf;oyfud&d,mwdkYvdk acwfrDS oif axmuful ypnf;rsm;eJY tvSrf; a0;vSygw,f/ jynfwGif;uxkwfwJh Avmpm&Guf nHhnHh av;awG? cJwH nHhnHh av;awGudkawmif tEdkifEdkif oHk;ae&ygw,f/ &SdwJhpmtkyf? cJwH abmyifawG usjyefawmhvnf; csrf;omwJh vufwqkyfpm om;

orD;rsm;om wwfEdkifMuw,f/ rJaqmufu Migrant ausmif;awGvdk axmufyHhr,fYol r&Sdavmuf atmif &Sm;vSw,f/ q&m? q&mrrsm;eJY bkef;awmf MuD;wdkYuvnf; uav;awG&Jh vkdtyfcsufawGudk tifwdkuftm;wdkuf ulnDEdkifMuwm r[kwfygbl;/ 'gaMumifh wcsdKU bkef;awmfMuD; ausmif;awGrSm qdk&if pmudkEIwfwdkuf wwfajrmufatmifyJ oif ay;&ygw,f/ usr usifvnfcJY&wJY &Gmausmif;uav; awGuawmh &efukefjrdKU qifajczkef; &yfuGufu ausmif;awGxufawmif ydkqdk;ygao;w,f/ ausmif; raeEdkifwJh uav;OD;a&uvnf; ydkrsm;ygw,f/ ausmif;aecGifh&wJh uav;awGrSmvnf; rdom;pk wm0efawG cGJa0 ,l&ygw,f/ ausmif;rwufcif ig;&Sm? xrif;[if;csuf? yJEIwf? pyg;o,f? 0uftpm auR;pwJh Edkifoavmuf tvkyf wm0efawG cGJa0 ,l&ygw,f/ jyD;rSausmif;udk uref;uwef; ajy; wuf&ygw,f/ wcsdKUqdk avSeJYwzuf urf;udkul;jyD; ausmif;wuf &ygw,f/ rdk;&moDrSmqdk avSjrKyfrSm pdk;vdkY ausmif;rwuf&wmrsdK;awG &Sdovkd? wcg wav a&epfaowJhtxd MuHK& wwfygw,f/ 'Duav;i,fawGudk e,fpyfu Migrantausmif;awG eD;yg;avmuf aumif;wJh ausmif;av;awG wpf&Gm rSm wpfausmif;avmuf aqmufay;csifvdkufwm/

ZGefv? 2010

121

&efukefuvdkjrdKU toD;oD;u tpdk;&ausmif; awGrSm wufa&muf oifMum;EdkifwJh uav;i,f awG&JU ynma&;uvnf; txl;wvnf acwfrD wdk;wufjcif; r&Sdygbl;/ wcsKdUausmif;awGrSm uGef ysL wmcef;? odyHprf;oyfcef;? yef;csD*Dw tEkynmcef; awG&SdayrJh tJ'DxJu ypnf;av;awGudk ai;Munfh&Hkom wwfEdkifygw,f/ uav;awGtaeeJY udk,fwdkif udkifwG,f toHk;jyKcGifh r&Sdygbl;/ jynfwGif;u ynmoifMum;&wJh tajctae[m rJaqmufrSmxuf trsm;MuD; qdk;vSygw,f/ jynf wGif;u usrwdkY&JU armifnDri,fav;awG acwfrDwJh pmoifMum;a&; pepfatmufrSm aiGaMu; ukef usrI r&Sdap&bJ ynmqnf;yl; oif,lcGifh &Sda&;[m ta&;wMuD; vkyfaqmif&r,fY tajctaeyg/ pdrf;vef;wJh awmtkyfMuD;jzpfzdkY opfyif av;awG vef;qef; &SifoefaezdkY vdktyfygw,f/ jrefrmjynfMuD; zHGUjzdK;om,mzdkY twGufuawmh uav;i,fawG aumif;rGefpGm &Sifoef &yfwnfEdkif zdkYuvnf; t"du tcef;u yg0if ygw,fvdkY usr xifw,f/ aumif;rGefpGm&Sifoef &yfwnfEdkifzdkY

pmoifMum;cGifh&r,fh ywf0ef;usifawG rsm;rsm; zefwD; ay;zdkY vkdtyfygw,f/ 'guawmh usrwdkY jrefrmjynfuusrwdkY t&G,fawG usrwdkYxuf MuD;wJYolawG tm;vHk;vkyf Mu&r,fY wm0efMuD; wpf&yfyg/ 'grS usrwdkYarmif nDrav;awG ,Ofaus;rSIeJY todynm usrwdkYxuf wdk;wuf oGm;r,fr[kwfvm;/ usrwdkY&JU wm0efu rsKd;qufvdkuf todtusifh jrifYapzdkYtwGuf ynm? Opm&S,f,m vkyfMuzdkY r[kwfbl;vm;/ jrefrmjynfudk usr jyefoGm;wJhtcg rJ aqmufjrdKUuausmif;awGvdk oifaxmuful ypnf; pHkpHkvifvifeJY ausmif;rsKd;av;awG jrdKU&Gm tESHYrSm MudK;pm; wnfaqmufr,f/ usrwdkY ausmif;wuf wkef;ur&cJYwJh tajctaersKd;awG olwdkYav;awG &&apr,f/ 'gusr&JU tdyfrufyg/ bmawGu usr wdkYudk [efYwm;xm;EdkifrSmrdkYvJ/ tpdrf;a&mifvHkjcnf 0wfwJh usrwdkY&Jh opfyifi,fav;awG aumif;rGefpGm vef;qef;&Sifoef cGifh&apcsifw,fav ...../

csdKZifEkdif

awmfvkdufwJh orD;
]]vlBuD;rif;wkdY orD;av;u ig;ESpfyJ &Sdao;w,faemf/ 'gawmif uav;udk olYtrnfudk aemufjyefpmvkH;aygif;Ekdifw,f .. [kwfvm;? odyftHhMozkdY aumif;wJh taMumif;yJ ..} ausmif;tkyfq&mrBuD;onf olwdkYorD;udk ausmif;tyf vufcHa&;twGuf uav;\ OmPf&nfOmPfaoG; xufjrufykHawGudk oabmusap7ef BudK;pm;vQuf &Sdaom rdbESpfOD; ESihf pum;ajymvQuf&Sdonf/ ]]rSefygw,f .. q&mrBuD; usrwkdY[m orD;av;twGuf *kPf,lvdkY rqkH;Ekdifygbl; &Sif}}[k tarjzpfolu ajym\/ ]]aMomf 'gxuf vlBuD;rif;wkdY&JU orD;uav;&JU emrnfu b,folygwJhvJ}} ]]cifrDrDcif}} yg&Sif

122

ZGefv? 2010

oif,lcGihfom&Sdr,fqkd&if
a&T&Guf0g
usaemf vli,fav; b0u? wckckudk aocsm vkyfcsif cJhonf/ ywf0ef;usifu vlBuD; rsm;uvnf; rif;[dk[m vkyfoifh w,f? 'D[mvkyfoifhw,f po jzifhtBuHay;cJhonf/ yxrawmh usaemf [dk[mvkyf&rvdk 'D[m vkyf&rvdk jzpfzl;onf/ wu odkvf ynmudk oifMum;cGifh&awmh usaemfodvm&onfrSm oifcGifh& ojzifhom 'gawG udkusaemf em; vnfEdkifjcif;jzpfNyD;? rnfol rqdk ol0goemygwm wckckudk om oifcGifh&vSsif xdkynmt&mwGif aygufayguf a&mufa&muf jzpf Edkifonfqdkwmudk usaemfodvm onf/ usaemf 'kwd,ESpf a&mufawmh oifcGifh&onfh bmom&yfudk ESpfouf wwfvm onf/ aoaocsmcsm wwfEdkif oavmufvdkuf rSwfom;onf/ pmMunhfwdkufrSm q&may;onfh tnTef;pmtkyfrsm;udk oGm;zwf jzpfonf/ rSwfpkvnf;xkwf jzpf onf/ tcgtm;avSsmfpGm q&m rsm;udkvnf; ar;jzpfonf/ q&m rsm;ESifh aqG;aEG;onf/ usaemf t"du ajymvdkwmu yxrawmh usaemf'Dbm om&yfudk aocsm em;rvnfao;/ odkYaomfvnf; oifcGifh&vmonfh tcgusawmh usaemf 0goem ygvmonf/ aocsm em;vnfvdkpdwf? 'Dynmudk vufawGYe,fy,frSm toHk;csvdk pdwfawG jzpfvmonf/ xufoefvmonf/ usaemfhpdwful;tdyfruf wckawmh &Sdonf/ usaemf Mum; zl;aom uGefysLwmynmudk usaemf wwfcsifonf/ usaemfwdkY wuodkvf wufpOfu &efukef wuodkvf (vdIife,fajr) rSmjzpfonf/ usaemfwdkY ausmif;0ef;xJ wGif uGefysLwmXmeqdkwm &Sdonf/ odkY aomf xdkXme taqmuftOD twGif;odkY vlwkdif; 0ifcGifhr&Sd/ xdkt aqmuftOD em;udk jzwfoGm;wdkif; uGefysLwmawGudk oGm;Munhfvdkpdwf wzGm;zGm; jzpfcJhonf/ urmrSm emrnfausmfvmaewJh uGefysLwm usaemf oifMum; wwfajrmuf udkifwG,fzl;zdkY a0;pG? aocsmyif rawGYzl;ao;yg/ usaemfhb0rSm yxrqHk; uGefjyLwm qdkwmudk tjyifrSm wu,fawGYbl;wmu 1992 ckESpf oli,fcsif; wa,mufESifh twl w&kwfjynfe,fpyfu NrdKU av;wNrdKU&JU ukefwdkufxJrSm avSsmufMunhf &if;awGUzl;wmjzpf onf/ usaemf xl;qef;tHhMopGm uGefysLwmudk rSifwufai;arm aerdonf/ oli,fcsif;u ukef wdkufwywfywfNyD; jyefvmonf txd usaemf uGefysLwmudkai;vdkY rNyD;ao;/ usaemf vnf;wwf csifvdkufwm/ 'DvdkeJY 1995- 96 avmufrSm ydkufqHwwfEdkifol awGxHrSm Desktop 'ufpfawmhyf eJY Laptop vufawmhyf uGefysLwmawG awGUbl;vmonf/ t&ifuxuf wckydkvmwmuawmh teD;uyf MunhfcGifh&vmonf/ PC uGefysLwm qdkwm bmawGvkyfEdkifw,f qdk wmudkvJoHk;ae ololi,fcsif;awGu &Hzef&Hcgajymjyvkyfjywwfonf/

ZGefv? 2010

123

1998 ckESpfa&mufawmh usaemfh b0t ajctaeaMumifh xdkif;EdkifiHudk xGufcJh&onf/ tJh'D u &Hk;w&Hk;rSm usaemf uGefysLwm oifMum;vdkojzifh 0ifa&mufem;cdk cJhonf/ usaemf 3 vvHk;vHk; Typing Tutor ac: t*Fvdyfpm&dkufonfh ydk*&rfudkom &dkufcGifhjyKonf/ 'gayrJh usaem fwuf<upGm&dkufonf/ 'DvdkdkufcGifhay;wmudkvJ aus;Zl;wifonf/ bmydk *&rfrS oifMum;ay;rnfholvJr&Sd? udk,fhbmom zGifhMunhfrnfqdkawmhvJ uGefysLwmysufrSm pdk;onfh twGuf b,folurS rvkyfapcsifMu/ xdkkH;wGif uGefysLwmtopfwvHk; 0,fjzpf onf/ 'DawmhusaemfvJ uGefysLwmta[mif;udk udkifcGifhydk&vmonf/ tNrJawmhr[kwf olrsm;tm; onfh nydkif;tcsdefrsm;rSm/ odwJhvl? udk,fhudkvJ ajymjycsifwJholudk pmkdufonfh Microsoft word udk b,fvdkzGifh&vJ ar;awmh oluvJ help zdkifudk zGifhNyD; zwfvdkY&aMumif;eJY zwfvdkYem;vnf&if prf; MunhfEdkifaMumif; ajymojzifh usaemf help udk print xkwfNyD;zwfonf? em;vnfoabmaygufonfrsm; udk prf;onf/ prf;vdkYem;rvnf&ifawmh apmapmu oli,fcsif;udkar;onf/ aemufwvMumawmh usaemf pm&dkufwwfNyD/ usaemfhudkvJ pm&dkufp&mawG &SdNyD; rtm;onfh vlBuD;wcsKdUu olwdkY kH;trIxrf;rsm; rtm;onfhtcg dkufay;zdkYajymonf/ usaemf uGef ysLwmudk w&m;0ifudkifvdkY&NyDaygh/ usaemf 'DvdkeJY BudK;pm;vkyf&if;aemuf 2 vavmufMumawmh befaumufu kH;wkH;rSm vlvdkaevdkY tulvkyfay;Edkifrvm;qdkNyD; usaemf aeonfh&Hk;rS vlBuD;u urf;vSrf;onf/ usaemfvJ tm;&0rf;om vufcHvdkufonf/ befaumufu kH;udk aiGaMu;axmufyHhaeonfh EdkifiHjcm;om;u usaemfhudk csif;rdkifrS av,mOfjzifh twlac:oGm; onf/ usaemf tvkyf&ygNyD/ befaumufa&mufawmh [dkukH;rSm&SdESihf aeonfholrsm;u vma&mufBudKqdkonf/ tJh'DkH;rSm uGefysLwmESpfvHk;&SdNyD;om;/ zHk;wvHk;&Sdonf/ printer y&ifwmwvHk; &Sdonf/ tJh'gawGeJY usaemf tvkyfvkyf&rSmwJh/ tJh'DkH;rSm tifwmeuf Inter-

net rwyfqif&ao;/ usaemfa&mufwmeJY tifwm eufwyfqifjzpfonf? zufpfzHk; (Fax-phone) vJ

wvHk;0,fonf/ NyD;awmh usaemfwdkYkH;&Sd vl 3? 4 a,mufudk tifwmeuf b,fvdkoHk;&rnfqdkwm oifay;onf/ usaemfhwm0efu tJh'DkH;rSm zkef;? zufpf wdkYudkvJ apmifh&rnf? NyD;awmh kH;udk0ifonfh email tD;ar;vfrSeforSsudk Armvdka&m t*Fvdyfvdk ygzwfNyD;? ta&;BuD;onfrsm;udkom BuD;Muyfol coordinator xH wifjy&rnf jzpfonf/ usaemf tJ'DkH;rSm wpfESpfavmufvkyfjzpf onf/ usaemhfudk teD;uyf BuD;Muyfrnfholr&Sd/ tawmfvGwfvyfonf[k ajym&rnf/ b,ftcsdef kH;pxdkif b,ftcsdef kH;qif;qdkwmvJ owfrSwf ray;xm;yg/ 'gayr,fh usaemf pOf;pm;onf/ usaemf tvkyfudkaocsmvkyfrS xdxda&mufa&muf vkyfwwfrnf/ 'Dawmh 'Dvdk vGwfvGwfvyfvyf tcGifhta&;&wkef; pDrHudef;eJY oif,lrnf[k qHk;jzwf onf/ usaemfhrSm &Sdaeonfh tcsuftvuf tm;vHk;udk toHk;csrnf[k pOf;pm;onf/ 'Dae&mu urmrSm tBuD;qHk; NrdKUBuD;wpfNrdKU jzpfonfh bef aumufNrdKU jzpfonf/ tJ'DtcsdefrSm befaumufNrdKU&JU uGefysLwmyvmZm Computer Plaza onf txyf 7 xyf &Sdonf/ uGefysLwmypnf; a&mif;0,fonfh qdkifcef;rsm;jzifh 7 xyfvHk;tjynfh/ t&rf;ta&mif; t0,f jzpfonf/ 'Dawmh usaemf uGefysLwm yvm Zmudk wpfywfwpfBudrf oGm;Munfhrnf[ktpDtpOf xJrSm xnfhoGif;xm;onf/ NyD;awmh kH;rSm&Sdonfh uGefysLwm 2 vHk;udkvnf; usaemfh udk,fydkif uGefysL wm uJhodkY udkifEdkifonf/ kH;udk tNrJvmwwfonfh tudkwpfa,mufu pm&if;tif;ynmjzifh Bradford University rS bGJY&xm;onhfoljzpfonf/ ol a&mufvmwdkif;usaemf Microsoft Excel oHk;enf; wpfckESpfckar;onf/ usaemfhudk vufxyf oifay; onfh q&mrsm;uawmh uGefysLwmawGyg/ uGefysL wmxJu Program (application) wdkif;rSm help udk xnfhoGif;xm;onf/ help rSmu 'D Program udk b,fvkdudkifwG,f xdef;ausmif;toHk;jyK&rnfqdk

124

ZGefv? 2010

wmudk jynfhpHkatmif a&;om;xm;onf/ tJ'Dwkef;u tckcsdefvdk uGefysLwmeJYywf oufonfh pmtkyfrsm; Armvdk odyfr&Sdao;/ tif wmeufrSmvJ Armvdk enf;ynmudk rQa0onfh bavmhrsm; r&Sdao;/ 'Dawmh usaemfhtwGuf uGef ysLwmy&dk*&rf Program (application) wckudk toHk;jyKwwfzdkYqdkwm tawmftcsdef,lNyD; cufcuf cJcJ avhvm&wmjzpfonf/ usaemfu kH;tvkyfcsdef udk ukd,fhbmom 8 em&D owfrSwfvdkufonf/ odkY aomf wqufwnf;r[kwf/ kH;tvkyftwGuftD;ar; zwfcsdef waeYudk 8 em&D jynfhvQif NyD;a&m/ reuf ydkif; 4 em&Davmuf vkyfjzpfNyD; naeydkif;rvkyf jzpf&if nydkif;udk 4 em&Djynfhatmifjznfhvkyfvdkuf onf/ 'Dawmh usaemftD;ar;awGudk tukefzwfjzpf onf/ tD;ar;u Armvdk 10 apmifavmufESifh t*F vdyfvdk tapmif 40-50 avmufjzpfawmh t*Fvdyf vdkzwf&wm usaemfhtwGuf awmfawmf tcsdefay; &onf/ 'DtvkyfawGNyD;&if usaemf uGefysLwmeJY ywfoufwmudk avhvmonf/ uGefysLwmESihfywfoufonfh usaemhf &nf rSef;csufu tBuD;BuD;awmhr[kwfyg/ uGefysLwm ynmwwfonfhol r&Sdonfh ae&mwGif usaemfw a,mufwnf; uGefysLwmESifh qufpyfypnf;tm; vHk;udk oHk;pGJEdkif&rnf/ awmfkH cRwf,Gif;onfrsm;udk jyKjyifEdkif&rnf/ Oyrm- System cRwf,Gif;oGm;vQif 0if;'dk; Windows udk,hfbmom wifEdkif&rnf/ 'grS om usaemf ae&mwumrSm uGefysLwmudk toHk;jyK Edkifrnfaygh/ wqdwf&Sdq&mqD ajy;ae&vQif tvkyf rjzpf[k usaemfxifonf/ 'Dawmh usaemhftcsdefydk rsm;wGif usaemfhbmom udk,fydkifavhvma&; vkyfcJh ovdk udk,fhxufwwfonfh olrsm;awGUvSsifvJ ar; jref;onf/ befaumufrS ukefwdkufrsm;wGif uGefysL wmwvHk;jzifh "gwfyHkxdkifjyifaeonfh qdkifrsm; &Sd onf? xdkqdkifrsm;wGif vGwfvGwfvyfvyf&yfMunhf Edkifonf/ uGefysLwmyvmZmrSmawmh vdktyfonfh qufpyfypnf;rsm;? uGefysLwm tpdwftydkif;rsm;? uGefysLwm armf',ftrsdK;rsKd;udk avhvmEdkifonf/ 'Dvdk jrKyfESHvdkufawmh 8 vavmuf Mum-

wJhtcgrSm awmfawmfrsm;rsm;aom ydk*&rfrsm;udk usaemf udkifwG,fvkyfudkifwwfNyD? uGefysLwm t pdwftydkif;rsm;\ tajccHudkvnf; wD;rdacgufrd &Sd cJhNyD? usaemfh b0rSm ynmawmfawmfrsm;rsm;udk oifMum;cJhbl;ygonf/ 'DuGefysLwmynmudk oif& wmawmh vufxyfoifMum;ay;onfh q&mw a,mufrSr&SdyJ udk,fhbmomavhvmrI t"dujzifh BudK;pm;cJh&onf/ cufcJpGmwwfcJh&wJhynmyg/ wcg u usaemfudk,fwdkif vufvSrf;rrSDEdkif[k xifonfh ynmvnf;jzpfonf/ odkYaomf ausmif;rsm; rwuf &yJ usaemfuGefysLwmudk ydkifydkifEdkifEdkif toHk;jyKwwf ol jzpfcJhygonf/ tJ'Daemufawmh usaemfArmjynfudkjyef jzpfonf/ e,fNrdKUrsm;wGifaeNyD; vli,f (50) ausmf cefYudk uGefysLwm uRrf;usifpGm udkifwG,fEdkifap&efESifh tifwmeuf toHk;jyKolrsm; jzpfvmap&ef ulnD ay;EdkifcJhonf/ olwdkYxJuwcsKdUvnf; EdkifiH&yfjcm;u ausmif;rsm;rSm paumvm& ynmoGm;oifEdkifcJh onf/ 'gaMumifh usaemfhtawGUtBuKHt& ynm wwfcsifolrsm; taejzifh ausmif;rsm; rwufEdkifcJh aomf1. udk,fwwfcsifonfh ynmudk oifEdkifzdkY vuf vSrf;rSDwJh ae&mudk a&mufatmif rdrdudk,fudk a&TUajymif;&rnf/ 2. tajctaeay;olrsm;xuf ydkrdk tcsdef,l BudK; pm;&rnf/ 3. rdrdtwGuf jzpfEdkifajc&Sdonfh &nfrSef;csufwck xm;NyD;? tJ'D&nfrSef;csuf ra&mufrcsif; ZGJr avQmhapvdkyg/ tm;xkwfrIom jynfhpHk&if &nfrSef;csufudk trSefwu,f a&mufygonf[k wifjyvdkuf&yg onf/
a&T&Guf0g

ZGefv? 2010

125

armu

jyefvnfcHpm;wifjyjcif; (0wKwkd)

aw

smi au m

&JU &m f;q

kc o
vlxka':trm

126

ZGefv? 2010

uGefawmfhemrnf tjynfhtpHku 0d&m'uf wef,kefyg/ EdkYayr,fh Gmom;awGu ]]q&mBuD;'uf}} vdkYyJ wdkwdk ac:Muygw,f/ uGefawmfu wu,f awmh omref jrLeDpyg,fausmif;awGrSm pmjy&wJh rlvwef;jy q&mi,f wpfa,mufomyg/ q&mBuD;vdkY ac:wm cHvdkuf&awmh enf;enf;awmh aoG;ajrmuf p&m aumif;wmayghav/ uGefawmhfb0u BuD;awmhvnf; BuD;yg w,f/ ausmif;xJrSm SdSdorQtvkyfawGudk uGef awmfwpfa,mufwnf; 'dkifcH vkyfae&wm [kwf vm;/ ausmif;tkyf q&mBuD;qdkvnf; uGefawmfyJ? tzGJY0if q&mqdkvnf; uGefawmfyJ? ausmif;apmifhqdk vnf; uGefawmfyJ/ ckacwfrSm udk,fhvufatmufu SdwJh tvkyfrSef&if udk,fhom;udk,fhajr; udk,fhaqGrsKd; awGudkom cGJa0ay;aeMuwmudk;/ uGefawmfu 'grsdK;rvkyfbl;av/ tJ .... trSefudk ajym&&if awmh uGefawmhtrsKd;awGu 'DtvkyfrsdK; wpf a,mufurS rvkyfcsifMuygbl;/ bmjyKvdkYvJvdkY ar;p&mSdygw,f/ rvGrf;avmufwJhvc? rvGrf; avmufwJh tvkyfrsKd;rdkYyg/ tvkyfrSm tazmfrSdbl;/ udk,f wpfa,mufwnf;qdkwm ysif;p&mawmhaumif; wmaygh/ 'gayr,fh udk,fhtm; udk,fudk;wwfwJh tusifhvnf;&w,f/ tvkyfcGifxJuaeNyD; udk,fhudk 'kuay;r,fhvlvnf; rSdbl;/ ausmif;tkyfcsKyfa&; ynmeJY pDrHcefYcGJrIynmwdkY qdkwmawG uGefawmf rwwfvnf; bmrS ta&;rBuD;bl;/ uGefawmfhausmif;u emrnfav;Mum;HkeJY xkwdMobm jzpfapEdkifwJhausmif;/ bef'HkydkifwJh/ 'Hkarmif;avqdyfBuD;wdkY? 'Hk0rf;wdkYeJY cyfqifqif rSdvm;/ 'DemrnfygyJ uGefawmfhudk 'kuay;cJhwm/ ausmif;q&m tvkyfudk uGefawmf pavSsmufawmh 'DtoHudkMum;wmeJY uGefawmfhpdwfxJ awmfawmf pdwful; ,Ofrdw,f/ udk,fBudKuf&m ausmif;oGm;EdkifzdkY uHaumif;ol aG;yGJu jynfe,f tpdk;&Hk;rSm jyKvkyf cJhygw,f/

ZGefv? 2010

127

ausmif;q&m cefYvTwf zdkYae&mu 50 Sdaewmyg/ pm ar;yGJrSm trSwftrsm;qHk;&wJh ausmif;q&mu 'Dae&m 50xJu tBudKufqHk;ae&mudk aG;NyD; oGm; cGifhSdrSmygwJh/ uGefawmfu Muufuef;qeftdk;wdk;? trSwfawG u trsm;qHk; jzpfaeowJh/ 'g aMumifh BudKuf&mae&mudk uGef awmfhudkyJ aG;cdkif;ygw,f/ tJ'D awmh q&mvpfvyfwJh ausmif; awG&JU emrnfpm&if;udk uGef awmfu avSsmufzwfvdkufw,f/ befa&;wJh? befewJh? befqGrf;wJh? befvef;wJh? befaumhwJh? uGef awmf 'Dausmif;awGwpfausmif;rS b,fem;rSmSdrSef; rodbl;/ 'gay r,fh olwdkY emrnfawG zwf&wm v,fuGif;awGMum;?awmawGjcm; aewJh tvGefacgifwJh ae&mawG uaoG Y a jcmuf a jcmuf a usmif ; awGjzpfrSmyJvdkYxifrdw,f/ bef'Hk ydkifqdkwJh ausmif;uav;&JU em rnfudk zwfvdkuf&awmh bef aumufu 'Hkarmif;udk oGm;owd &NyD; tJ'Dausmif;udk oGm;r,fvdkY uGefawmfu csufcsif;qHk;jzwf vdkufwmyJ/ t&rf;rS wu,fh t&rf;qHk;jzwfvdkufwmyg/ ausmif;uwu,fawmh urmtpGef;rSm Sdoavmuf a0; ygw,f/ ausmif; 50 xJrSm t a0;qHk; tacgifqHk; ausmif;yg/ plcdkwdkifeJY uDvdkrDwm 50-60 avmufa0;NyD;? wu,fhudk t awmfBuD; acgifacgifxJu jrefrm

e,fpyfrSm SdaewJh ausmif;uav; yg/ uJ..... olYordkif; uav;udk ajymMuOD;pdkY&JU/ 'D ausmif;zGifhwm 10 ESpfausmf ygNyD/ EdkYayr,fh 'Dausmif;udk BuD; BuD;rmpwmwpfacgufwnf; vm zl;ygw,f/ tJ'g uGefawmfa&muf pESpfuyg/ 'Daemuf b,folrS r<uvmawmhygbl;/ rvmwm vnf; tqdk;awmh qdkp&mrSdbl; aygh/ tvGefxlxyfwJh awmBuD;xJ u jzwfvm&r,f/ rdk;wGif;qdk&if THYAGufxJu ajcusifvmcJhaya&mh? vrf;rSm naygif;rsm;pGm tdyfNyD;rS a&mufwm/ rdk;ukef&ifawmh bdkif pu,feJY vmvdkY&ygw,f/ 'gay r,fh vrf;uoJvnf;aygw,f/ NyD;awmh twufu cyfrsm;rsm; &,f/ 'gaMumifh ajcovHk;rawmifh wJh vlrsm;tzdkY ajcusifavSsmuf vm&if toufomqHk;yJ/ bef ' H k y d k i f a usmif ; &J U ausmif;0if;u tus,fBuD;yg/ b,ftxd us,fovJqdk&if ausmif;0if;ajrudk 'gausmif;&,f vdkY owfrSwfrIawmif rSdygbl;/ ausmif;0if;ajr vdkcsifoyqdk&if csJUcsifoavmuf csJU,lyg/b,fol urS rwm;qD; ruefYuGufygbl;/ bmvdkYvJqdkawmh tJ'DajrawGu bmtoHk;rS rusyJ uvm;/ ausmif;eJYteD;qHk;rSm awmifukef; wpfckSdw,f/awmifzufudkwajz; ajz;edrfYavQmoGm;wm/ 'gaMumifh rdk;Gmw,fqdk&if a&upD;qif;

oGm;wmrdkY csufcsif;ajcmufw,f/ befaumufrSmvdk AGufawG a& tdkifawG rSdbl;/ ausmif;t aqmuftOD;uvnf; awmif ukef;uav;udk aemufcHxm;NyD; cyf r m;rm;&yf w nf a ewmyg/ ausmif;taSUrSm 0g;trsdK;aygif; pHkvSpGm aygufcsifovdk ayguf aeMuNyD;? ausmif;ab;wpfzuf wpfcsufrSmawmh opfawmawG t&rf;ckwfcJhvdkY awmjyKef;&mu twuf xaygufwJh opfyifysdK awGSdygw,f/ 'DtyifawG[m aemiftESpfig;q,f qdk&if vlu ckwf,l oHk;pGJvdkY &avmufygNyD/ ausmif;0if;rSm yef;yif opfyif tvSty pdkufcsif&if vnf; wvHkYwv pdkufp&m rvdk ygbl;/ ausmif;ywfywfvnfrSm? olYbmomtavhus aygufae wmawGudkyJ trsdK;vJpHk? vSvJvS vdkYyg/ opfcGtdkif;awGqdkwm trsdK;udkpHkvdkY? yGifhvdkuf arT;vdkuf wmvnf; BudKifvdkY? ! &ifaumuf yifawGuvnf; vSrSvS? aygrS ayg/ ausmif;ajrxJ ausmufp&pf tjzLeJY teDuav;awGudk vS atmifcif;vdkuf&if ausmif;0kdif; [m wu,fhobm0 yef;cif;eJY vSaerSmyJ/ toD;oD;wJhtyif Sd w,f/ EG,fyifBuD;awGSdw,f/ wcsdKU EG,fawGqdk&if ausmif;om; awG 'ef;pD;vdkY&w,f/ ausmif;aqmifuawmh p&dwftukef tustoufom qHk;enf;eJY aqmufvkyfxm;wm

128

ZGefv? 2010

yg/ aqmufvkyfa&; ypnf;u vnf; tm;vHk;a'oxGufcsnf;yg/ ausmif;wdkif 16 vHk;pvHk;u opf om;wdkifawG? opfom;qdk&mrSm tyifuckwfNyD; a&ay:rxdk; bm rxdk;? tacgufyJ cGgxm;wmrdkY trsufawG twufawGae&mu e*dktwdkif; zkae xpfae cGufae wmrdkY ausmif;wdkifawGutvdkvdk

opfNyD; armf'eftwf tjrifeJY vS aeygawmhw,f/ EdkYayr,fh 'gu uAsmqefoav;? tEkynmajrmuf oav;? armf'eftwfjzpf oav; eJY? uGefawmfhbmom pdwful; ,OfwJhudpyg/ olwdkYGmu vlawG pdwfxJrSm b,fvdkSdMu w,f rod y gbl ; /ausmif ; wH p uf N rd w f u a&us&if uswJha&u wif

ausmif;a&SUu tvH wdkifudkawmh wdkifajcrSm ausmuf wHk;tG,f trsdK;rsdK; yHkpHtpm;pm; udk pkyHkjyD; pdkufxl ay;xm;w,f/ uGefawmfh ausmif;tvHwdkif[m plcdkxdkifwpfe,fvHk;rSm tjrifhqHk; tvHwdkifyg/plVvHkuGefwuodkvf tvHwdkifxuf jrifhwmvnf; aocsmygw,f/xdkif;wpfEdkifiHvHk;

]pmoifckHawGu b,fausmif;om; b,favmufaqmhvkdYrS usdK;Ekdif? yJhEkdifwJh ckHrsdK;awG r[kwfygbl;? qefaxmif;wJh qkHBuD;awGavmuf t0&SdwJh opfwkH;BuD;awG ..}}
tEkynmqefaew,f/ausmif;&JU trdk;u xef;Guf? usD;,ufu0g;? tumeJYcef;qD;u 0g;eJY,ufxm; wJhx&H? aTa&mifaygufjyD; zdwf zdwfawmufaew,f/ bmaq;rS okwfzdkYrvdkbl;/ obm0ta&mif eJYvSvdkYyvdkY/ ausmif ; a&S U rS m awmh opfudkif; aumufaumufauG; auG;awGudk aG;NyD; ajrxJpdkufNyD; opfudkif;aumufeJYyJ wef;dkuf xm; vdkufawmhwpfrsdK;wpfzHkqef; raebJ pD;oGm;atmif? wHpuf NrdwfatmufrSm rdk;a&pD;ajrmif; wl;ay;xm;w,f/ NyD;awmh ausmif;t0ifvrf;udk a&mifpHk ausmufwHk;uav;awG uGef awmfu uav;awG taumuf cdkif;NyD;? t*Fvdyf pmvHk; tufpf yHkoPmef ausmif;t0ifvrf;u av;vkyfNyD; wpfzufwpfcsuf ausmufwHk;awG tpD cdkif;xm;yg w,f/ rSm 'DtvHwdkif[m tjrifhqHk;yJvdkY wpfa,mufa,mufu ajymvm&if vnf; uGefawmfu [kwfw,fvdkY qdkvdkufcsifygw,f/ jyD;awmh ausmif;cef;xJ pmoifcHkawGu b,fausmif;om; b,favmufaqmhvdkYrS usdK;Edkif? yJhEdkifwJh cHkrsdK;awG r[kwfygbl;/ bmvdkYvJqdkawmh qefaxmif;wJh qHkBuD;awGavmuf t0SdwJh opf wHk;BuD;awGudk wpfaypD jzwfNyD;cs xm;wmrdkY0ufom;qdkifu pOf;wD

ZGefv? 2010

129

wHk;BuD;awG pDxm;ovm;atmuf arh&ygw,f/ uav;awGu'Dopf wHk;awGay:rSm xdkifw,f/ 'DwHk; awGay:rSm pma&;w,f/ trsdK;pHk toHk;csvdkY&ygw,f/wpfckyJowd xm;&w,f/ 'DwHk;BuD;awG ajc axmufay: rusatmifawmh*k pdkufrS/ uGefawmfh ausmif;xJrSm ausmif;om; 60 ausmf pk`yGwfNyD; oGwfxm;ygw,f/ 1-wef; eJY 2-wef;u ausmif;&JU 0Jbufjcrf; rSm? 3-wef;eJY 4-wef;u ,mbuf jcrf;xJrSmyg/

pmvHk;aygif;wcsdKU 2 Budrf 3 Budrfyg;pyfu atmfjyD; tvGwf aygif;cdkif;vdkufNyD;rS uGefawmfu ausmufoifykef;rSm a&;ay;NyD; ]]tJ'g..... ul;a&;Mu}} vdkY ajym&ygw,f/ 'gjyD;&if 2-wef;udkjyzdkY vmcJh&w,f/ 'DtcsdefrSm trsdK; aumif;om;uav;rsm;u 1 u 1 txd ul;a&;NyD;vdkY wa,mufeJY wa,muf BudKufoavmuf pum;ajymae MuygNyD/uGefawmf upm;yGJudk BudrfeJYwcsuf Asef;ceJ toHay;vdkufawmh ckeutoH

]tcsif;csif; xkd;Mu? BudwfMu? owfMu? ykwfMu jzpfaeMuygNyD emwJh[muvnf; rsuf&nfeJY idkvdkYatmfvkdYayhg/ Budrfudk vufvTwfvdkY r&ygbl;? BudrfoHMum;awmhcPjzpfrcsnf; wdwfoGm;jyefwmayhg ...}
uRef a wmf v k y f a eus wpfaeYwm pmpoifyHku? yxr qHk; 4-wef; ausmif;om;awG&JU ausmufoifykef;ay:rSm *Pef; ykpm 3-yk'f? 3-wef;ausmif;om; awG&JU ausmufoifykef;ay:rSm ykpm 3-yk'fa&;NyD; olwdkYudk 'g wGufMuvdkY cdkif;vdkuf&w,f/tJ'D uNyD;rS 2-wef; bufudkajy;NyD;? xdkif;pmeJY tm&AD*Pef; 1?2? 3? 4 udk ta&;cdkif;&w,f/ tJ'g NyD;awmhrS yxrwef;udk ul;& w,f/ 'Duav;awGudk tajccH awG tm;vHk; NAKef;qdk wdwfoGm; MuNyD; olwdkY avhusifhcef; pmtkyf uav;awGjyMuzdkY wcgwnf; wef;pDvdkufw,f/ uGefawmfu pmtkyfwdkif;udk tjrefqHk; enf;eJY rSefw,fqdkwmudk jcpfay;vdkuf w,f/ 'DtrSwf[m uav;wdkif; udk NyKH;oGm;apw,f r[kwfvm;/ uav;wdkif;uvnf; rSefMuw,f av/ NyD;&if tEkwf*Pef; 3 yk'f ausmufoifykef;ay: a&;ay;cJhNyD;? olwdkY udk twGufcdkif;cJh? NyD;awmh 3-wef;eJY 4-wef; zufudk jyeful;

cJhjyD;? wGufcdkif;xm;wJh ykpmawG udk uGefawmfu ausmufoifykef; ay:rSm wGufjyvdkufw,f/ NyD; awmh rif;wdkYwGufxm;wmeJYwdkuf Munfh? rSefrrSef udk,fzmomudk,f ppfMuvdkYvnf; cdkif;vdkufw,f/ vkyfaeus yHkrSefuawmhtvD w csdKUqdkcdkif;? ykpmeJY ywfoufvdkY Sif;p&mSdwmudk Sif;jy&wmaygh av/ jyD;rS..... ]]tukefvHk;b,folrSefovJa[h}} ]]at;...... aumif;w,f}} ]]b,folu b,ftyk'frSm;ovJ/ rSm;wJhvlu q&mwGufjywmudk ul;NyD;jyifMu}} vdkYcdkif;NyD; Sif;p&m Sdwmudk enf;enf;Sif;jy vdkuf& ygw,f/ 'Dtcsdefqdk&if yxr wef;uav;awG pmvHk;aygif;ul; wmNyD;aeygNyD/ 'gaMumifh tcsif; csif; xdk;MuBudwfMu owfMuykwf Mu jzpfaeMuygNyD/ emwJh[mu vnf; rsuf&nfeJY idkvdkY atmfvdkY aygh/ BudrfudkvufvTwfvdkY r& ygbl;/ BudrfoHMum;awmhcPjzpf rcsnf; wdwfoGm;jyefwmaygh/ 3wef;udk jyefa&mufawmh olwdkY ykpmav;awGudk ajzSif;ay;vdkuf w,f/ tJ'gNyD;&if tvGefpdwfyg vufyg pum; vufqHkusaeMu wJh 4-wef;om;awGqDudk jyef0if &ygw,f/ olwdkYudkawmh w a,mufqDrSm wtkyfwnf;om SdwJh xdkif;zwfpmtkyfudk tzwf cdkif;&ygw,f/ tJ'Dawmh uav; awGu 'golwdkY tvSnfhyJ?q&mudk

130

ZGefv? 2010

uvJhpm;acs r,fvdkY atmufarh w,fxifyg&JY/ zwfpmxJuuAsm udk uGefawmf OD;aESmufysuf avmufatmif atmfNyD;zwfMuyg a&m/ 'geJY...... ]]a[haumifawG? tjyifxGufNyD;? tJ'D opfyif&dyfawGatmufrSm zwfacsMuuGm}} vdkY vTwfvdkuf& w,f/ tvkyfjzpfygw,f/ ol wdkY ausmif ; jyif a &muf o G m ;awmh q&mhvufpGJpmtkyfudk zGifhvdkuf ygw,f/ 'Dpmtkyfvnf; bmompHk wtkyfwnf; pkaygif;xnfhxm;wJh pmtkyfyg/ ]]'Drdku&ufwpf tpdk;&&JY rl0g'rsm;}} qdkwJh tcef;udk zGifh vdkufNyD;? wrsufESmvHk;udkausmuf oifykef;ay:rSm a&;csay;vdkuf NyD;.... ]]uJ..... tJ'g ul;Mu}} vdkY uGefawmfu atmfcdkif;vdkufawmh uav;awGtm;vHk;u dkdkusdK; usdK; vdkufemMuygw,f/ 'D t csd e f a &muf a wmh uGefawmhvnfacsmif;u uGJr wwfajcmufaeygNyD/ acgif;u vnf; w'dwf'dwfxdk;aeygNyD/ 'g aMumifh tufpfy&ifaq; 2 jym; udk ausmif;cef;axmifhu ajr aomufa&tdk;xJu rdk;a&eJY aomufcsvdkuf&ygw,f/acsmif; wcsufavmuf qdk;vdkufNyD;? pD;u &ufudk rD;ndNyD; wzGmESpfzGm aomufNyD;awmh 2-wef;zuf * Pef;wGufae&mudk rvSnfhvdkuf

&cif yxrwef;uaumifawG 0kdif;atmfp&m ausmufoifykef; ay:rSm pmvHk;aygif; wcsdKUudka&; ay;NyD;? ]]ul;Mua[h}}vdkYajymvdkuf w,f/ tJ'g NyD;&if 4-wef;zdkY tcsdefa&mufygNyD? 'gaMumifh ausmufoifykef;ay:rSm ]]zGJYpnf;yHk tajccHvGwfvyfcGifheJY? xdkif;vlrsdK; wdkY&JU vlYtcGifhta&;rsm;}} udkul; a&;ay;vdkufNyD;..... ]]uav;wdkY ul;MuuGm}} vdkY cdkif;&jyefw,f/ uGefawmf pD;u&uf qufaomufvdkY ukefwJhtcsdefrSm aeY v nf a usmif ; qif ; csd e f w d k i f oGm;ygNyD/ 'Denf;eJY reufydkif; ausmif;wufcsdefrsm;udk ukefvGef ap&ygw,f/ uGefawmf pmoifMum; jyoay;aeyHkeJY ywfoufvdkYbmrS toHk;rusbl;/ acwfaemufus w,f odyfnHhzsif;wJh oifenf; pojzifh b,folurqdk BudKuf ovdk a0zefyg/ uGefawmfudk,f wdkif oifMum;wwfajrmufcJh & wmurS 'Davmufrjrifh?'Davmuf raumif;cJhbJeJY uGefawmfu b,fynma&;yg&*l wa,mufvdk oifjywwfyghrwHk;/ uGefawmfh q&mawGu uGefawmfhudk oifjy ay;vdkufovdk uGefawmfolwdkYudk oifjyay;wmyJ[m/ uGefawmfh ausmif;uav;vdk ausmif;rSm 'DxufydkjyD; IyfaxG;ayGvDwJh oifyHkoifenf; awGvnf;vkyfvdkY

&Edkifr,f rxifygbl;/ uGefawmf bef'HkydkifrSm 5-ESpfausmf ausmif;q&mvkyfNyD; wJhtcgawmh wcgwav a&iwf ajyav;aomufvdkY aumif;wJh atmfvSsdKifqdkifuav; wqdkifw avSdwJh NrKdYem;eD;eD; ausmif;u av;rsdK;udk ajymif;aTYcsifygw,f/ tEdkYayr,fh uGefawmhfae&mudk vmr,fh vlpm; r&vdkYwJh/ (atmf vSsdKifqdkwm wkwf qdkifua&mif; wJhEdkYrygwJh umzDjyif;jyif;udk o Mum;eJYa&cJeJY aomuf&wJhtat; aomufp&myg/) uGefawmf 'DGm urajymif;Edkifawmh uGefawmfeJY 'DGmom;awGeJY vnfyif;zufBuD; wJh i,foli,fcsif;awGvdk oifh jrwfaeMuyg awmhw,f/ bef'HkydkifGmom;awG &JUb0uvnf; tyltyif vHk;0 rSd/ aomuuif;MuvGef;vdkY ol rsm;awG remvdkwdk Snfawmh vnf;jzpfavmufp&mygyJ/ ol wdkY Gmuav;u awmifajcrSm rsufESmcsif;qdkif 2-tdrfwef; tdrf ajc 65-tdrfSdwJh Gmuav;yg/ olwdkY&JU t"du pD;yGg;a&;u v,f ,mpdkufysdK;a&;yg/ tJ'Dawmhv,f pdkufNyD;wJh tcsdefupNyD; r&dwf odrf;&rcsif; tm;aevdkufwJh ol wdkYb0udk uGefawmfu remvdk wdkSnf jzpfrdwm {uefyg/ ol wdkYu tJ'D&ufawGrSm waeYvHk; aomufpm; aysmfyg;&if; tcsdef ukefMuygw,f/ aomufvdkufMu yHkrsm;uawmh olwdkY vnfacsmif;

ZGefv? 2010

131

awGeJY tpmtdrfawG[m aMu;eD jym;awGrsm; cif;xm;avovm; atmufarh&ygw,f/ 'Davmuf aomufpm;aevdkY toHk; tjzKef; BuD;vSw,fvdkY rxifeJY/ olwdkY aomuforSs t&uftm;vHk; tdrf wGif;jzpfcsnf;&,fyg/ tdrfwdkif;rSm udk,fvkyfaewJh v,fuGufxJrSm icsd w f a umuf n i f ; uav;awG wuGufp ESpfuGufp ESpfwdkif;xnfh pdkufygw,f/ tJ'g[m rD;awmuf t&ufpdrfzdkY oufoufyg/ olwdkYrSm 'DaomufyGJ[m aeYwdkif;usif;ywm jzpfNyD;? 'gyJ ol w d k Y & J Y a ygif ; oif ; quf q H a &;? 'gyJ olwdkY&JU aysmfTifrI? 'gyJ ol wdkY&JU tyef;ajzem;ae&m tvkyf yg/ 'DGmom;awGtzdkY uG,f&mu twif;ajymjcif;? wzufom;udk raumif; MuHjcif;vnf; rSdygbl;/ aysmfaysmfTifTif pkaygif; pm; aomufaeMuwmyJ/ olwdkY pdwf xJSdwmt&uf 0ifNyD;&if atmf BuD;[pfus,f zGifhajymvdkufrSmyJ/ tJ'DrSm tqdk;qHk;jzpfEdkifwmu xdkif;xHk;pH eyrf;owfyGJ txdjzpf csif jzpfr,f/ 'DrSm vlowfrIjzpf bl;/ wa,mufudkwa,muf r auseyfwmu trl;ajyawmhtdyf rufvdk aysmufoGm;NyDrdkY uvJhpm; acsw,f qdkwmvJ rMum;zl;yg bl;/ uGefawmf 'DGma&muf NyD;vdkY 4-ESpfMumawmh uGefawmf vnf; 'DGmut&ufudk pGJvmNyD vdkYajym&awmhrSmyJ/ aomufae

us tcsdefwdkifvm&if uGefawmfh AdkufuuGrf;ol ykefxNyD; ajAmif; qefatmif awmif;qdkvm aeyg NyD/ 'Dvdkjzpfwm[m wu,fawmh uGefawmfh tm;enf;nHhzsif;csuf aMumifhyg/ olrsm;u wdkufvm&if uGefawmfu b,fvdk jiif;&rSef; rodbl;/ rjiif;&ufbl;/ odyftm; emwwfwm/ a&mufp yxrESpf wkef;u tm;emvdkY wpufESpf puf rsdKcsrd&if tr,fav; vnf acsmif;wavSsmuf avmifqif; oGm;vdkufwm rD;xawmufae &pfw,f rSwf&ygw,f/ 'kwd,ESpfa&mufawmh wusdKufcsif;awmh &vmygNyD/ uGefawmfu 'Davmufav;rS rpGrf;&ifvnf; rdef;rolawGu awmif uGefawmfhtay:raxrJh jrifapmfum;armfum; vkyfcsif vmMuNyD[mudk;/ tJ..... pwkwESpfa&mufawmh uGefawmf u taomuf0dZm"dk&f &ygNyD/ b,f rdef;rurS uGefawmfhudkvm av owdSd&if NydKifaomuf& atmifvdkY rcsJ&Jawmhygbl;/ aomufvHk;tBuD;qHk;qdkwJh vl rsm;eJY &ifabmifwef;aeygNyD/ olwdkYtxJu ajr~uGufwGif;BuD; vdkY emrnfBuD;vSwJh tdkuf'Gg;eJY NydKifaomufMu&mrSmawmif Edkif w,fvdkY tqHk;tjzwf ray;Edkif avmufatmif uGefawmfwdkY ESpf a,mufvHk; ajray:vdrfhaeMuwm yJ[m/

tdkuf'Gg;taMumif; pum;pyfrdvdkY ajym&tHk;r,f/ 'Daumifu 'DGm rSm uGefawmfh t&if;csmqHk; rdwf aqGyg/ 'DwGmvHk;rSm uGefawmf uvnf; tdkuf'Gg;xuf ydkcifrif wJhvlrSdygbl;/ tdkuf'Gg;uvnf; uGefawmfhtay: 'Dtwdkif;jzpfrSm yg/ olu tckrStouf 22-ESpf Sdao;wm/ uGefawmhfxuf 5ESpf vHk;vHk;i,fygw,f/ 'gayr,fh awmrSmaewJh touf 22-ESpf om;u NrdKUaetouf 40-tG,f avmufxuf i,fr,f rxif&yg bl;/ tvkyf yifyifyef;yef;vkyf &vdkY 'Dvdktdkpmovm;awmhrajym wwfygbl;/ olwdkYudk,fxJ t&uf 0ifrsm;vdkY 'Dvdktdkpmovm;vnf; rajymwwfygbl;/ tdkuf'Gg;u t&yfu vnf; tykav;&,f/ olYcEmudk,f u tcsdK;tpm; uswmr[kwfbl;/ cg;txufu udk,fydkif;u tvGef awmifhwif;NyD; cg;atmufydkif;u tay:ydkif;eJY rvdkufatmif wdk aewJhvl/ tJ'Dawmh olYMunfh&wm uGJvdkyJ/ tay:udk,fBuD;u BuD; aeawmifhaeoavmuf atmuf u *ifwdkwdkuav;rdkY tkyf awmfawmfqdk;ygw,f/ olYacgif; uvnf; toHk;cswm enf;vSay r,fh tvGefBuD;wJh acgif;yg/ olY acgif;[m tD;0rfeJY tcsDtcs npfwD;npfywfuAsm tvuFm rsdK; tNydKifGwfzwfMuwmvGJ&if wjcm;bmrS toHk;uswm r[kwf ygbl;/

132

ZGefv? 2010

tdkuf'Gg;u vlb,favmuftkyf qdk;tusnf;wefvdkY GmacG;u awmif jrifjyif;uwfvdkY a[mif a[mif olYoefrmawmifhwif;rI rsdK;eJY ta&;[Jh taMumif;[Jhqdk&if olYyg;pyfu ajymwwfqdkwwfrI u GmxJu rdef;rolrsm;udkpdwf0if pm;apEdkifwJhvlyg/ jyD;awmh tdkuf 'Gg; dk;om;wm? &ufa&mwm uvnf; tkyfqdk;rIudk zHk;uG,f apEdkifavmufatmif Sdygay w,f/ olu uGefawmfhudk olYrdb vdk cspfwmyg/ uGefawmfhtwGuf qdk&if olYtoufay;zdkY tqif oifhSdygw,f/ uGefawmfhudk aus; Zl;wifvGef;vdkYwJh/ tdkuf'Gg;&JUxGef; yaewJh cspfp&mh 'Dt&nftaoG; awG[m ynma&;eJY bmrSrqdkif bl;aemf/ olYrSm ynmeJYywfouf vdkY toHk;vHk;ausHkomSdwm/ tdkuf'Gg;u iSufzsm;eJY aoawmhr,f jzpfwJhtcsdefup NyD; uGefawmfhaus;Zl;rsm; olYt ay:Sdw,fvdkY ,lqxm;ygw,f/ cifAsm;wdkY odwJhtwdkif; yJ/ wGmvHk;u ewfudk,HkMuw,f/ udk;uG,fMuw,f/ GmxJ rSmqdk&if ewfpifuav;awG [dkem;wck 'Dem;wck jynfhaewmyg/ ausmuf ay:ewfwJh/ ausmufr,fewfwJh/ olwdkY em&if zsm;&if zrf;pm;wJh raumif;qdk;0g;awGudk 'DewfawG u armif;xkwfEdkifw,fvdkY ,HkMu w,fav/ tJ'Dvdk armif;xkwfay; csifatmif 'DewfawGudk vGrf; avmufwJh twiftoawGeJY

ylaZmfyo&w,f/ Oyrmqdkyg awmh? rD;awmuf t&ufwykvif; eJY MuufaumifvHk;NyKwf? 'grS r&&if rD;awmufyHk;eJY 0ufaumif vHk;NyKwfaygh/ tvGefpdk;&drfzG,f aumif;avmufatmif emzsm;r usef;jzpfNyDqdk&ifawmh t&uf 5-pnf eJY EGm;waumifqdkwmrsdK; wifo&w,f/ 'DtwiftoawG udk olwdkYewfawGutaiGYompm; wmaomufwmjzpfavawmhewf awGvnf; pm;awmfaomufawmf ac:vdkY NyD;ygava&m? bmrSr avsmhyg;wJh aomufp&m pm;p&m rsm;udk GmolGmom; tm;vHk;u waysmfwyg;BuD; pm;Muaomuf MuwmygyJ/ tJ ..... tdkuf'Gg; aeraumif;awmh t&ufvnf; 10 pnf SdygNyD? uGJvnf; 2aumifSdygNyD? wifwmowm/ EdkYayr,fh ewfawGu &awmfrrl ygbl;/ acgif;rmvdkufwm? tdkuf 'Gg;ujzifh aocgeD;aeNyD/ tJ'DrSm uGefawmfu MunfhraeEdkifwmeJY ypfpmEkavmufbufudk vmoGm; wJh iSufzsm;EdSrfeif;a&;tzGJYuay; oGm;wJh aq;jym;uav;awGudk wdkuf&w,f/ tawmftoifh aq;0ifHkeJY tdkuf'Gg;u oufom vmNyD/ oufomw,fqdk&ifyJ tdkuf'Gg;u olaoGmjyef jzpfNyD vdkYodvdkufw,f/ tJ'gaMumifhrlv uvnf; ewf 2 yg;udk w,ft,Hk tMunf rSdwmvnf;waMumif;? uGefawmhfaq;u olYtzsm;udkEdkif

vdkufwmvnf; waMumif;? 2 ck aygif;NyD; uGefawmf[m olYt oufocifyJvdkY olu todt rSwfjyKvdkufw,f/ 'gaMumifhuGef awmfhtay:udk aus;Zl;Sif tae eJY tvGefdkusdK;orI Sdwmyg/ tdkuf'Gg;uomyg/wjcm; vlawGu 'Daq;jym;uav;i,f pDemaMumifh tdkuf'Gg; usef;rmvm w,fvdkY r,Hkygbl;/ ausmufay: ocifeJY ausmufr,focifrwdkY apmifrvdkY ckvdk tHhMopzG,faejyef aumif;oGm;wmvdkY ,Hkygw,f/ 'gaMumifh tdkuf'Gg;qDu t&uf 10 pnfeJY uGJ 2-aumif aemuf xyfaomufMu pm;Muygao; w,f/ oHk;aeYeJYoHk;n rdk;rvif; wrf;aomufMuwmjzpfavawmh eyrf;yGJuav;vnf; 3-yGJavmuf awmh MunfhvdkufMu&oaygh/ tJ'DyGJrSm olBuD;vnf; vJvdkY uGJvdkY acgif;rSm 'Pf&m&vdkY? olBuD;orD;vnf; xrif; wtdk;NyD; wtdk; csufauG;&vdkY ajcukef vufyrf;usNyD; idk,l&ygw,f/ aysmfaysmfae aocJ rkqdk;r tD0rf uawmh a,musfm; 5 a,mufeJY wGJjzpfvdkufygowJh/ tdkuf'Gg;wdkYqdk wm tD0rfeJY b,favmufrsm; qdk&ajym&w,frod? toHudkuGJ vdkY emvdkY? olBuD;uawmfuawmh pm;zdkY arhaeavmufatmif aysmf yg;aevdkYwJh? yGJwwd,aeYrSm tm [m& jywfNyD; owdarhoGm;wm bHk;bHk;vJygw,f/ tJ'gaMumifh ewfuawmfeJY arSmfq&mwdkY

ZGefv? 2010

133

tvkyfay:vmjyefNyD; olBuD;wdkYrd om;pkudk zrf;pm;aewJh raumif; qdk;0g;rsm;udkESifzdkY BuKd;yrf;&jyef w,f/ ewfuawmfrsm; arSmfq&m rsm;u t&uf 5pnfeJY 0ufrsm;udk yo&r,fvdkY ta[mxGufjyef w,f/ tJ'DyGJudkawmh aemufvrS yo ylaZmfzdkY a&TUqdkif;vdkuf& w,f/ bmvdkYvJqdkawmh tSif BuD; t&Sifaumif;awGtm;vHk;rSm vdkwmxufawmif ydkaeatmif 'Dvawmh yoNyD;aeNyD r[kwf vm;/ 'DGmrSm taeMumvm awmh uGefawmfvnf; 'DGmu "avhpdkufawG Mum;xJrSm a& aysmfaysmf ig;aysmfaysmf aewwf ygNyD/ uGefawmfhtzdkY vcxkwfzdkY tpnf;ta0; wufzdkY NrKdYudkoGm; &wJhtcgavmufyJ olwdkYeJY uif; uGmrISdygawmhw,f/ NrKdUoGm;& wmu toGm;tjyefqdk&if 7 &uf Mumygw,f/ waeY GmuxGufoGm; &wm 7&uf tMum uGefawmf y'Hkydkifudk jyefa&mufygjyD/a&muf w,fqdk&ifyJ ausmif;udk apm vnf; rapm? aemufvnf;rusbJ uGefawmf ausmif;wufvmcJhyg w,f/ ausmif;wufvmw,fqdk awmh uGefawmfhausmif;&JYausmif; wufcsdef owfrSwfxm;&yHkudk enf;enf;ajym ygOD;r,f/ ausmif; om;awGaeMu wmu ausmif;eJY ta0;BuD;yg/ wcsdKYrsm; ausmif;eJY uDvdkrDwm trsm;BuD;a0;ygw,f/

NyD;awmh tcsdefem&DeJY ygwfouf vdkYvJ uGefawmfhrSm jyemSdyg w,f/ uGefawmfu ausmif;udk apmapma&muf&if ausmif;om; u aemufusw,fausmif;om;u apmapma&muf&if uGefawmfu aemufusw,f/ 'Dt&yfrSm tcsdefpum; ajym&wmuvnf; aetvif; a&mifeJY pum;ajym&wmyg/ rdk; awGtHkYaewJhaeYqdk&if reuf 9-em&D 10 em&Dxd ausmif;om;u wa,mufrS ausmif;rvmao; bl;/ tJ..... aeomwJhaeY qdk&if MuufOD;wGefrSm a&mufvm wJh ausmif;om;u a&mufvmNyD/ tJ'Dawmh uGefawmfu tajz&Sm w,f/ ausmif;rSm ausmif;om;t pHk a&mufw,f/ uGefawmfa&muf w,fqdk&if ausmif;wufwmyJ? tJ'g ausmif;pcsdefyJ? tJ'Dtcsdefu pNyD; oifvdkufMuwm? AdkufxJu w*sKwf*sKwfjrnfNyD; uGrf;olykef xMuawmh xrif;pm;&atmif aeYausmif;qif;vdkufa&m/ 'Dvdk vkyf&wm wjcm;aMumifhawmh r[kwfbl;/ uGefawmf ]]aT}}vuf ywfem&Du bmrqdk olYoabm? pufu oGm;csifwJhtcg oGm;ae r,f/ &yfcsifwJhtcg &yfaer,f/ Mum;aewJh aumvm[vtwdkif; uGefawmfh vcwdk;r,fqdkwm rSef cJh&if uGefawmf em&Dopf0,fr,f av/ uaeYawmh b,fvdkjzpf w,frodbl;/ ausmif;xJrSma&m?

]usaemf

a&mufw,fqkd&if ausmif;wufwmyJ? tJ'g ausmif;pcsdefyJ/ tJ'DtcsdefupNyD; oifvkdufMuwm AkdufxJu w*sKwf*sKwfjrnfNyD; uRrf;olykef xMuawmh xrif;pm;&atmif aeYausmif; qif;vkdufa&m/ 'Dvdkvkyf&wm wjcm;aMumihfawmh r[kwfbl;/ usaemfh vufywf em&Du..........

134

ZGefv? 2010

ausmif;teD;tyg;rSma&m ausmif;om;wa,mufrS jrif& w,frSd/ 'gaMumifh ausmif;acgif; avmif;tjzpf oHk;aewJh wl;Gif; jym; oHacs;wufBuD;udkoHacsmif; eJY tBudrfBudrfacgufNyD; awmif Mum;wdk;vHk; Mum;atmif toH ay;ayr,fh vufomemvmw,f? uav;awGuawmh waumifw jrD;rS ay:rvmbl;/ ]]q&mBuD; tJ'gBuD;bmvdkY wD;ae wmvJ}} vdkY ar;oHMum;vdkYvSnfh Munfhvdkufawmh tdkuf'Gg;crsmwl Gif;jym;BuD;awG pdkufpDxm;wmeJY wlwJh olYoGm;BuD;awG tukefay: atmif yg;pyfBuD; jzJjyD; jyHK;vdkY/ ]][...... bmvdkYrwD;&rSmvJ? ig a&mufaejyDav? ausmif;om; awGwa,mufrS rvmao;vdkY}} ]]olBuD;u ausmif;wywfvHk;ydwf xm;w,fvdkY ajymw,fAs}} vdkY ajymNyD; xHk;pHtwdkif; 0rf;omwJh tcg&,fwJh olYtoHBuD;eJY &,fyg w,f/ ]]bmjyKvdkYvJuG}} ]]raeYu ausmif;om;awGtm;vHk; vmMuoAs? q&mrSdawmh ajcukefvufyrf;uswJhtxdaqmh aeMuoAs}} ]][.... 'gayr,fh igu 7&ufaeYrS ausmif;jyefwufvSnfh MuvdkY rSmcJhwmyJuG}} ]]'gawmh usKyfvJb,fodrvJ ol BuD;u 'Dvrf;udk orifypfxGuf &if;ausmif;udk awGYoGm;awmh q&mrSd&if ausmif; 7-&uf

ydwfxm;qdkNyD; trdefYay;oGm;wm wJh ...}} ]]aumif;uGm ..}} ]]q&mBuD;u rBuKdufzl;vm;? pD; u&ufwvdyf ay;ygOD; ..}} uGefawmfNrdKYrSm tpnf; ta0;wufcJhwkef;u 0,faomuf cJhwJh pD;u&ufwvdyfwnf; usef aewmudk SmazGjyD; tdkuf'Gg;udk ay;&ygw,f/ tdkuf'Gg;u rD;ndNyD; tm;&yg;& Iduf&if; pdwfygvuf ygBuD; jyHK;aeygw,f/ NyD;rS ]]vmq&m&,f/ uGefawmfwdkY aysmfacs&atmif}} wJh/ ]]b,fudkvJuG ..}} tD0rfqDaygh/ aomuf&if;pm;&if; av/ tdkuf'Gg;u uGefawmfh-

vufudkqGJjyD; ausmif;eJYa0;&mudk ac:oGm;ygNyD/ tpdk;&vc &dum udkpm;&if;&ufwywf aysmfaysmf yg;yg; aevdkuf&OD;rSmayghav/ awmausmif ; q&m&J U okctzHkzHkxJu 'guawmhwpdwf wa'oayghcifAsm;/

vlxka':trm
(xkdif;pma&;q&m Ekdrfblrdom0kef a&;om;wJh csrf;aemhpm&dweifudk t*Fvdyfvkd bmomjyefyg w,f/)

ZGefv? 2010

135

armu

ynma&; tifwmAsL;

orkdif;
oifkd;nTef;wrf; jyKpkol &kdq,fvD rufxkd
q bmaMumifY &Srf;awGudk ydkpdwf0ifpm; vm&wmvJ cifAsm/ ordkif;pmtkyfawGrSm NAdwdoQawGa&;wJY &Srf;ordkif;uwrsKd;? ArmawGa&;wJY &Srf;ordkif;u wrsKd;? &Srf;awG udk,fYordkif; udk,fjyefa&;wmuwrsKd; oHk;rsKd;uGJaewm usr owdxm;rdw,f/ 'DawmY usr pOf;pm;w,fav? i,fi,fuxJuordkif;q&mr vnf; jzpfcsifaewm/ 'Dawmh jrefrmausmif;om; awGudk ordkif;em;vnfatmif 0dkif;0ef;ulnD oif Mum;ay;&if aumif;r,f? b,fvdk enf;pepfeJY ausmif;om;awG em;vnfatmif oifMum;ay;rvJ/ 'geJY okawoevkyfzdkY xdkif;EdkifiHudk usrxGufvm cJhygw,f/ usru orkdif;q&mr r[kwfygbl;/ orkdif; oifMum;a&; oifkd;Tef;wrf; jyKpkolyg/ q b,fESpfuvJ/ 2001 ckESpfrSmyg/ &Srf;acgif;aqmifwOD; jzpfwJY pyfqdkifpyf (ac:) cGefMumEkeJY csif;rdkifrSm awGUjzpfygw,f/ cGefMumEku 2007 ESpfrSm qHk;oGm; ygjyD/ olwdkYu Arma&;wJYordkif; pmtkyfawGudk rMudKufMubl;/ bmvdkY ArmawGa&;wJh ordkif;udk rMudKufwmvJ ar;MunfhawmY.. cGefMumEkuajym &if; pdwfvIyf&Sm;jyD; pdwfraumif;yHk ay:vmygw,f/ usr ydkodcsifvmvdkY awmfawmfrsm;rsm; ar;jzpfajym jzpfygw,f/

q q&mrkdpfYa& .. bmaMumifY jrefrmordkif;udk pdwf0ifpm;NyD;? xdkif;e,fpyfrSm jrefrmordkif; oifkd; jyif qifa&;qGJwJh txd yg0ifaqmif&Gufae&wmvJ/ 1998 ckESpfu atmf&pf*efjynfe,f Port -land NrdKU Reed aumvdyfrSm ordkif;bmom&yf t"dueJY ausmif;wufaepOf? tar&dua&muf jrefrmausmif;om;awG 88 ta&;awmfyHkBuD;10ESpf ajrmufqEjyMuwm? vIyf&Sm;pnf;kH;Muwm usr BuKHcJh&ygw,f/ 'Dausmif;om;awGudk usrar;MunfhawmY olwdkYu jrefrmjynf 'Drdkua&pDvIyf&Sm;rItaMumif;? wdkif;&if;om;vlrsLd;pkawG tzdESdyfcHae&wJYtaMumif; awG usrudk &Sif;jyygw,f/ pmwrf;acgif;pOfawG a&G;cs,fzdkY jzpfvm awmYvnf; jrefrmjynfordkif;udkyJ txl;jyKwifjy cJYygw,f/ aemufawmh jrefrmhordkif; pmtkyfawG &SmazGzwfvm&if; &Srf;wdkif;&if;om; vIyf&Sm;rIordkif; udk usr ydkpdwf0ifpm; vmcJYygw,f/

136

ZGefv? 2010

cGefMumEku ajymwmwcku ]]Armtpdk;& awGu olwdkYordkif;[m igwdkYordkif;vdkY ajymw,f}} (they say their history is our history.) 'gudkajym&if; olpdwfcHpm;aeyHk &ygw,f/ tcsuf tvuf awmfawmfrsm;rsm; &jyD;aemuf usr tar &duudk jyefygw,f/ &Srf;ordkif;taMumif; a&;jzpfyg w,f/ 2001 rSmyJ csif;rdkif SYCB wdkif;&if;om; kH;rSm ajcmufv? ckepfvavmufae&if;? wdkif;&if; om; vli,faygif;pHkudk t*Fvdyfpm oifay;ygw,f/ tJ'Dwkef;u a'gufwmodef;vGifuvnf; NHEC rSmvkyfaewkef;qdkawmh olY&JU ausmif;q&m? q&mr awGudkay;wJh x&defeifwckrSm ordkif;bmom&yf oifMum;enf;udk oifay;cJYygw,f/ t"duuawmY ordkif;tcsuftvufawGudk oifwmr[kwfygbl;? vlrsKd;pktkyfpkawGMum; wif;rmaewJh jyemawGudk avsmYusapzdkY q&m?q&mrawG ordkif;oifMum;Edkif wJh enf;vrf;awGudk ajymjycJYwmyg/ ESpfwdkif;vnf; tar&duudk jyef&w,f/ xdkif;udka&muf&if rmpwmbGJUtwGuf okawoe vkyfae&awmY u&ifeD KnEd wdkY? ucsiftzGJY

wkdif;&if;om;vlrsKd; toD;oD;Mum;rSm orkdif;ql;awG&Sdaew,f/ vufckyfxJrSm ql;awGql;0ifae&if tjrefqkH; EIwfypf&rSmyJ r[kwfvm; ../ ql;awGudk EIwfypfzkdYtwGuf raMumufzkdY vdkygw,f ..../
(KIO)? ucsifwdkY? &Srf;eJY ABSDF ausmif;om; tzJGUwkdYu ynma&; udk,fpm;vS,fawGeJYjrefrmwdkif; &if;om;tm;vHk; tqifajyapr,fh ordkif;udkb,fvdk oifay;&rvJ? 'Drdkua&pD&atmif taxmuftul ay;Edkifr,fh ordkif;oifkd;Tef;wrf;ti,f b,fvdk a&;oifhovJqdkwm ar;jzpf aqG;aEG;jzpfygw,f/ 'gayr,fhvnf; b,fenf;pepfoHk;&rvJqdkwJh txd tajz xGufrvmao;ygbl;/ q q&mru vuf&Sd xdkif;jrefrme,fpyfu Curricullum Project eJY b,fvdkp tvkyfvkyfjzpf wmvJ/ 2003 ckESpfrSm Curriculum Project twGuf ausmif;oHk;pmtkyfawG vdktyfvmygw,f/ orkdif;eJYywfoufwJY pmtkyfudk b,folrSra&;csif bl;/ tjiif;yGm;p&mawG jzpfwwfvdkYyg/ trSefu awmhjrefrm wdkif;&if;om;xJua&;&if ydktqifajy r,f/ tar&duefola&;&if bufvdkufw,fvdkY tajymcH&rSmvnf; &Sdaew,f/ b,fvdkyJjzpfjzpf oif&dk;Tef;wrf;tzGJUu usrudk wm0efay;wJhtcg usrtpGrf;ukef BudK;pm;ygw,f/ tm;enf;csufawmY &SdaeygvdrfYr,f/ 'gudkaemufydkif; txyfxyf jyif qifMur,fvdkY aqG;aEG;ygw,f/ 'DvdkeJY e,fpyft wGuf tckjrif&wJh oifkd;Tef;wrf;pmtkyf xGufvm ygw,f/

ZGefv? 2010

137

usr Cornell wuodkvfrSm yg&*lbGJU Ph.D vkyfr,fvdkY qHk;jzwfygw,f/ jrefrmhordkif; oif Mum;enf;udk a&;&rSm/ aemuf 2009 ckESpfrSm e,f pyfu q&mawGeJY awGUNyD; ordkif;oifdk;Tef;wrf; xyfjyKjyif jznfhpGufzdkY aqG;aEG;Muygw,f/ t&if pmtkyfrSm tm;enf;csufawG &Sdaer,f? b,fvdk aumif;atmif vkyfMurvJaygY/ q kdtckq&mrwdYk a&;qGJr,fhordi;f oif;dk Te;f wrf; 'gq k topf[m b,fvdktcsuftvufawGay: tajccH &SmazG NyD;vkyfwmvJ/ usrwdkY vkyfwmu Primary Sources awGtay:tajccHa&;qGJzdkYyg/ Oyrm yifvHkpm csLyfqdkygawmY? Migrant Curriculum Team u q&m? q&mrawGeJY tvkyfkH aqG;aEG;yGJvkyfjyD; acgif;ylwJYtxd tajz&atmif tm;xkwfMuwm/ Primary Sources awGqdkwm tajccHvHk;0uswJh tppftrSef taxmuftxm;awGudk ajymwm? Secondary Sources awGqdkwmuaemufydkif; ordkif;ynm&Sifaygif;pHk jyefa&;Mu ajymMuwmawG/ usrwdkYu rl&if; Primary Sources awGudk t"duxm;pOf;pm; tajz&SmMunfhzdkYyJ/ 'gutjiif; yGm;rIawGudk ydkajz&Sif;ay;Edkifr,f/ jyoemuawmh trsm;MuD; &Sdygw,f/ 2009 ckESpf atmufwdkbmrSm oifdk;Tef;wrf; acgif;pOftopftwGuf acgif;pOfcszdkY aqG;aEG;wmudk ESpfem&Dausmf Mumw,f/ acgif;pOfrSmwif OD;aqmif aqG;aEG;olawGtMum; jyem&Sdaeawmh qufa&; vdkY r&MuawmYbl;/ 'gacgif;pOfyJ &Sdao;w,f/ txJu taMumif;t&mawG ra&mufao;bl;/ ordkif; taxmuftxm;awGt& qdk&if u&if? &Srf;? rGef? &cdkif wdkif;&if;om;tkyfpkawGu yifvHkpmcsKyfudk vufrcHbl;/ yifvHkpmcsKyfrSm vuf rSwf a&;xdk;wm olwdkYrygbl;vdkY ajymwmawG vnf; &Sdw,f/ yifvHkpmcsKyf uwdtwdkif; tjynfht0 taumiftxnf razmfEdkifwmudk olwdkY cHpm;ae& wmvnf; jzpfaumif;jzpfr,f/ 'gayr,fh jyem

u vltrsm;pku pmcsKyfrl&if;udk olwdkYzwfcGifYr&Mu bl; jzpfaew,f/ ArmpmtkyfawGrSm a&;xm;awG uvnf; odyfrrSefbl; jzpfaejyefw,f/ pmcsKyfudk zwfcGifh r&Muwm/ wu,fu AdkvfcsLyfatmifqef; rdefYcGef;wdkY? British telegram wdkYvdkY taxmuftxm;awG oHk;Mu&if odyftjiif;yGm;MurSm r[kwfbl;/ AdkvfcsLyf atmifqef;eJY oabmwlwm&Sdr,f? tjrifrwl Edkif wmvnf; &SdEdkifw,f/ odkYayr,fh rSefuefwJh pm&Guf pmwrf; taxmuftxm;ukd avYvm&if ydkwefzdk; &Sdr,f/ tjiif;yGm;rIawGudk avQmYcsypfEdkifr,f/ ppf rSefwJh taxmuftxm;awGudk tm;vHk;zwfcGifY &Mur,fqdk&if aqG;aEG;tajz&SmEdkifzdkY &Sif;vif;wJh vrf;p&MurSmyJ/ q tck ordkif; oifkd;Tef;wrf;topf twGuf 0yfa&SmYaqG;aEG;yGJ vkyfyHkav; ajymjyygvm;/ aemufapmbOD;BuD; a&;xm;wmeJYAdkvfcsKyf atmifqef; a&;xm;wmawG avhvm&if oabm xm;uGJvGJrIawG &Sdw,f/ ordkif;tvkyfkH aqG;aEG;yGJ vkyfMuwJYtcg atmifqef;a&;wm zwfr,f? apmb OD;MuD;a&;wm zwfr,f? NAdwdoQwdkY a&;wmawG zwfr,f/ tJ'Dtcsdefu olwdkYtm;vHk; pOf;pm;csuf awG zwfMunfhMur,f/ tJ'Dtcsdef zqyv &nf&G,fcsufujrefrm EdkifiHudk vHk;0 vGwfvyfa&;&,ljyD; udk,fhbmomjyif qiftkyfcsKyfzdkY qHk;jzwfNyD;NyD/ jynfe,fjynfr tukef vHk;vGwfvyfa&;&,lNyD;rS jynfe,fawG cGJay;r,f/ KCO eJY apmbOD;BuD;wdkYu "e[m& (Common Wealth) atmufrSmyJ vGwfvyfwJY u&if jynfe,fudk xm;csifw,f/ 'gayrJYvnf; NAdwdoQawGu ppfBuD;tNyD;rSm vef'efysufpD; usefcJYw,f/ olwdkY[m olwdkYawmif renf; jyefxlaxmifae&awmh? u&ifvlrsKd;awGudk *krpdkufEdkiftm;bJ ausmcdkif;xm;ovdk jzpfoGm; cJYw,f/ 'gawGeJY ywfoufjyD; 0yfa&SmhrSm q&m? q&mrawGqDu xifjrifcsuf trsdK;rsdK;awG xGuf

138

ZGefv? 2010

vmw,f/ 1947 rSm atmifqef; bmajymcJhovJ? apmbOD;MuD; bmajymrvJ tvkyfkHaqG;aEG;yGJrSm yg0ifwJh q&m? q&mrawG pdwf0ifpm;vmMu? tm; wufoa&m aqG;aEG;vmMuygw,f/ jyD;cJhwJh &SpfESpftwGif; usrordkif;udk avh vmzdkYeJY xdkif;-jrefrme,fpyf ausmif;awGtwGuf oifdk;Tef;wrf; a&;qGJzdkY vkyfaewJYtcg ajymMu owday;Muwm&Sdw,f/ jrefrmEdkifiHordkif;udk avh vm&if tjiif;yGm;p&mawG &Sdvmr,f? tcuftcJ awG &SdEdkifr,fvdkY ajymMuygw,f/ 'gayr,fh usrwdkYu ckeajymwJY tajccH uswJh Primary Sources awGoHk;jyD; aqG;aEG; ajz&Sif; Mu&if rSefuefwJhvrf;udk a&mufvmEdkifw,f/ rwluGJjym;wJh tjrifawGMum; &ifMum;apha&;awG jzpfvmEdkifr,f/ aemuf'DppfrSefwJh taxmuftxm; &if;jrpfawGay:u ajymqdk aqG;aEG;Mujcif;[m tm;vHk;twGuf vHkNcHKpdwfcsrI (safe space) & vmw,fvdkY qdkEdkifw,f/ oifwef;awG tvkyfkH aqG;aEG;yGJawG NyD; wJhtcgwdkif; usr ppfwrf;awG vkyfMunfhw,f/ vlrsLd;toD;oD;u udk,fhbmom ordkif;udkudk,fpDa&; aeMuwmxuf? tm;vHk; yl;aygif; aqG;aEG;rIudk oabmwlrwl? xifjrifcsuf trsdK;rsKd;awmif;Munfh w,f/ 'DpepfoHk;&if wdkif;&if;om; tm;vHk;Mum;rSm &SdaewJh jyemawG avsmhusEdkifr,f? rSefuefwJh vrf;aMumif;ay:vnf; a&mufr,fvdkY q&m q&mr awGajymMuwm 0rf;omp&m awGU&ygw,f/ q q&mr&JU jrefrmEdkifiHtay: tem*wf tjrifav; vkyfygOD;/ q&m Aef;armfwifatmif&JU ]]vlwpf a,muf&JU wefzdk;[m oljzwfoef;aewJh acwfMuD;u olYyckH;ay:wifay;vdkufwJY ordkif;wm0efudk olb,f avmuf ausyGefatmif xrf;aqmifEdkifovJ}} qdkwJY tjrifudk usrtvGefMudKufw,f/ 'Dawmh jrefrmEdkifiHeJY ywfouf&if yxr qHk;vuf&Sd jzwfoef;ae&wJh acwfwm0efu bmvJ/

usrtjrifuawmY wdkif;&if;om;vlrsKd; toD;oD; Mum;rSm ordkif;ql;awG &Sdaew,f/ Oyrm vufckyf xJrSm ql;awGql;0ifae&if tjrefqHk; EIwfypf&rSmyJ r[kwfvm;/ ql;awGudk EIwfypfzdkYtwGuf raMumuf zdkY vdkygw,f/ ordkif; rausvnfrIawGudk aqG;aEG;zdkY raMumufzdkY vdkygr,f/ ordkif;udk taMutvnf raqG;aEG;bJeJY trsKd;om; jyefvnfoifYjrwf a&;&zdkY qdkwm cufygvdrfhr,f/ vlrsKd;wrsKd;eJYwrsKd; em;vnf rI&atmif aqG;aEG;rIr&SdbJ? wOD;ordkif; wOD; em;r vnfbJoifhjrwfzdkY 'Drdkua&pDEdkifiH wnfaqmufzdkY qdkwm cufygvdrfYr,f/ jyemu u&ifcsnf; cHpm;ae&wm r[kwf? rGefeJY &Srf;wdkYcsnf;'ku cHpm;aeMu&wm r[kwf/ wrsKd;om;vHk; cHpm;ae&wmyg/ vlrsKd;wrsKd; csif;&JU 'kuawG tcuftcJawGudk rQa0 cHpm;&if; wpfOD;tjrif wpfOD; av;pm;vmr,f/ tm;vHk; qHk rSwfwpfckrSm oabmwlnDrI &vmMur,fvdkY usr arQmfvifYygw,f/ wdkif;&if;om; vlrsLd;wdkif;rSm rwluGJjym;rI awGuawmh &SdaerSmyg/ tcsLyfajym&&ifawmY wOD; tjriftay:wOD; yGifhyGifhvif;vif; aqG;aEG;rI? em; vnfay;rIawGeJYyJ trsKd;om; &ifMum;apYa&;? EdkifiH opfxlaxmifa&; vkyfMu&rSmaygY&Sif/ (&JEG,frdk; pDpOfonf)

ZGefv? 2010

139

SOAS ausmif;om;

bkdbkdvef;pif .....
rEav;rS owif;pmq&mMuD; vlxkOD;vS + a':trmwkdY&JUajr;? vef'efwuokdvf ta&SUwkdif; ESifhtmz&duynm&yfrsm;ausmif; (SOAS) rSorkdif; (r[m0dZm)bGJY&,lxm;wJY bdkbdkvef;pifudk ar;cGef; tcsLdUar;Munfhrdygw,f/ m udkbdkbdk... cifAsm; rEav; wuodkvfu aq; ausmif;NyD;cJYayr,fh? q&m0efrvkyfbJ bmaMumifh pma&; q&meJY ordkif;ynm&Sifb0udk a&G;cs,f&wmvJ/ aq;ynmukd 0goemtvsOf;r&SdwJhtwGuf rlvvkdufpm;&m orkdif;bmomukdyJ qufavhvm zkdY BudK;pm;cJhwmyg/ pma&;q&muawmh ArmjynfrSm taysmfwrf; oabmygyJ/ orkdif;ynmu cg;jzwf 0ifwmrkdY ynmoiftqifhyg/ bmvkdYa&G;vJqkdawmh uav;uwnf;u twdwfutaMumif;qkd tifrwefESpfNcdKufw,f/ ykH ajymykHzwf 0goemygw,f/ aemuforkdif;jzwfoef;rSI rjywfwJhtokdif;t0dkif;rSm vlvmjzpfw,f/ Armjynf EkdifiHa&;u usaemfwkdYvljzpfwJhtcsdef 88aemufykdif; rSm vkH;0rNidrfwmuvJwaMumif; jzpfygvdrfYr,f/ bmvkdY ckvkdA&kwfokueJY vlawmfvlaumif;awG b0ysufMu&wmvJ? ArmjynfEkdifiHa&; raumif;wm ckrSraumif;wmvm;? puwnf;u pkwfjywfae wmvm;qkdwmawG odcsifpdwf ykd0ifvmvkdYyJ? ayguf u&ZmwfarsmBuD;u rjyD;ao;awmh ckxdvJ odcsif aewkef;yJ/ cifAsm; jzwfoef;cJY&wJY i,fpOfynma&; m

trSwf&p&mav;awG? aq;ausmif;om;b0tawGU tMuHKeJY q&mMuD;? q&mrBuD;awG&JUynmay;yHkpepfawG udk ajymygOD;/ rSwfPfaumif;wm&,f?tdrfuMuyfrwf rI&,faMumifh tvGwfusuf Arm ynma&;ykHpHeJYqkd i,fi,fwnf;uawmfwJh ausmif;om;rsdK;yg/ bkd; bGm;rdbrsufESmeJYrkdY ausmif;rSmq&mawG *&kpkdufcH& wm wuokdvftxdygyJ/ jyD;awmh usaemfuoli,f csif;xuf q&m? q&mreJY ykdtvGrf;oifhwJhykHpHyg/ aq;ausmif;0ifzkdY wcgrS pdwfrul;ayr,fh wufcsif wJh orkdif;twGuf ausmif;aumif;aumif; r&SdvkdY 'gyJ wufcJh&w,f/ wuokdvfrzGifhcif ausmif; 2 ESpfausmf ydwfxm;wkef; csLvmavmifuGefrSm orkdif;oGm; wufzkdY q&mpkdif;atmifxGef;eJY q&mBuD;oef;xGef; pDpOfay;wmvJ ysufoGm;w,f/ tar&duefausmif; awGrSm paumvm;&Spf &Smwuf&rSef;vJ rodcJhbl;/ aq;ausmif;ESpfawGuawmh tv[yJ ajym&r,f/ puwnf;u odyHukd tvsOf; yg&rDryg bl;/ 'Dawmh pmNydKifwJh tokdif;t0kdif;Mum; pdwfav &w,f? tcsuftvufukd rsufawGY toiftMum;eJY

140

ZGefv? 2010

,SOfrSwfwJhenf;eJY aq;pmukd BudK;pm;rSwfajzcJhw,f/ q&mawGxrm aq;ku q&mawGuaq;ausmif;u J S H q&mtrsm;pkxuf toiftjy ykdaumif;w,fvkdY cHpm;&w,f? ykdwuf<uw,f/ 'guvJ jrefrmaq; avmuxkH;pH 0ifaiGaumif;wJh ykdawmfw,fvkdY owf rSwfcH&wJh aq;kHbufuBuD;pkd;wJh tpOftvm aMumifh jzpfvdrfhr,f/ tjyif pmzwfrsm;wJh q&m awGu OyrmpkHpkHeJY pmudk&Sif;jy&if ykdrSwfvG,fwmu tm;vkH; odMurSmyg/ m bdkbdku pmayavmueJY pmayynm&Sif rdom;pk todkif;t0dkif;awG? rdwfaqGawGMum; usifvnfvm awmh olwdkYeJY? wuodkvfu q&mawGb,fvdkuGmjcm; ovJ/ tm;usavmufwJY q&m0efBuD;awG rawGUcJhbl; vm;/ aq;wuokdvfu vleJYteD;pyfqkH; ynm &yfukd oifMum;ayr,fh jrefrmjynfrSmu vlt"du jyKoifwm r[kwfawmh vla&;vlrI r<u,fMuwm rsm;w,f/ 'grmrD a':jrifhjrifhcif cPcP ajymae usyg/ pmaybuf? EkdifiHa&;bufu rdwfaqGawGu ykdNyD; rmefrmeuif;yD; vl0ifqefYwmawmh awGU& w,f/ rEav;u q&m0efBuD;trsm;pku &efukef uajymif;vmwJh q&mwcsdKUxufykdNyD; aEG;axG;w,f/ ynmrmefBuD;Muayr,fh EGrf;yg;wJhvlemawGukd *&k wpkduf apmifha&Smufwm awGY&w,f/ 'gaMumifh [kdwavmu q&m0efawGodumukd xdckdufwJht a&;tom;awG jrefrmrD'D,mqkdwmawGrSm awGY& awmh pufqkyfrdw,f/ 'Dvkdrqifrjcif a&;wwfwmaum tpGyf pGJcH&avmufatmif azmufjyefolawG&Sdwmukda&m yg/ aq;ynm ygarmuOD;atmifBuD;qDu pmay okwukd pkdufvkdufrwfwwf&SmazGzwfwJh tusifhukd oabmusw,f/ ygarmu a':oef;&ifrmuawmh wtdrfxJaewmawmif ar;cGef;rajymbJ pmyJvSdrfh ar;wwfw,f? ausmif;om;ay: apwemBuD;o avmuf pnf;urf;vJjywfw,f/

pmoifvJaumif; (oDcsif;qkdvJaumif;) NrdKUa&; &Gma&;rSmvJyg? ausmif;om;awG av;pm;cH &wJh q&mawG (yxrESpf aq;tBudKwef;u q&m 0ef r[kwfwJh q&mawGa&m tygt0if)?ausmif;om; ay: ynmjypm;wJh q&maw?G 'gawmh b,fausmif; rqkd&Sdygw,f/ tvTr;f rk;d qk;H uawmh wcgrSpmroifb;l bJ i,fuxJuawGYzl;aewJh tarh q&mr rmrDjrifh jrifhcifeJY usaemfrarG;cif q,fESpfuqkH;wJh AkdvfcsKyf BuD;ae0if; a,mur q&mBuD; boef;yJ/ olwkdY&Jh aq;ynmukd pmay*DwtEkynmawGeJY p&e,f vkdufpm;wwfykH? tmPm& xef;yifay:u yk*dKvf rsm;ukd OD;rTwfykH? jrefrmaq;ynmwef;jrifhzkdY vl cRef vlaumif;awG trsm;BuD; arG;xkwfEkdifykH? jynf ol vlxkMum; aq;ynmokw jyefYyGm;apvkdwJh usef;rma&; tqifhjrifhapvkdwJh apwemawGukd *kPf,lw,f/ m tck EdkifiHjcm;ynmawmfoif b0tawGUtMuHK awG? tJ'Du pmMunfhwdkufawGtaMumif;eJY usifvnf ae&wJY ynma&; todrdwfaqGawG q&mawG taMumif; azmufonf csygOD;/ EkdifiHjcm;uawmh 'Dausmif;ukd q&m oef;xGef;? q&mvSabeJY olYwynfhawGausmif;qkdyD; avQmufcJhwm/ tefu,f OD;aomfaumif;? OD;ouf xGef;? rr ar&Du,fvf[efeJY wynfhwa,mufuvJ ausmif;avSsmuf&m axmufcHpmay;&mulMuw,f/ ausmif;rSm jrefrmorkdif;q&m rkdufu,fcsmeD &Sdae wmvJ pmoif&m usrf;jyK&mrSm trsm;BuD; tqif ajyw,f/ q&mcsmeD[m rEav;u (ckjrefrmorkdif; tzGJY'kOu|) q&mOD;wkd;vSeJY wpfq&mxJ xGufrkdY tmp&d0HovJ eD;pyfw,f/ 'DrSmu pmoifw,fqkdwm pmzwf&wmygyJ/ olwkdY pOf;pm;ykH pOf;pm;enf; &atmif usifhay;wmygyJ/ jrefrmorkdif;a&;ykHu tcsuftvuf pkHatmif OD;pm;ay;ayr,fh 'DrSmu ckdifrmatmif a&S;ynm&SdawGeJYjcm;wJh tjrifopf

ZGefv? 2010

141

wpfck xGufvmatmif owdarG;ckdif;wmygyJ/ buf vkdufrSKuif;wJh usdK;aMumif;nDnGwf ynmqefwJh csOf;uyfrIukdyJ vufcHMuw,f/ 'Dvkd ajym&Jqkd&JwJholrsm;rS ynmukd rao rcsif; armifykdifpD;r,fh ynmhbkd;atBuD;awG avsmh oGm;NyD; ynmwkd;wufrSmaygh/ q&mBuD; azarmif wif vkdvm;wJh wynfhu q&mxufomwmrsdK;jzpf rSmaygh/ ArmjynfrSm pmzwfusifhr&SdbJ EkdifiHjcm; ausmif;wuf&olawG pmrsm;vkdY nnf;Muwm Mum; bl;rSmyJ/ usaemfqkdwJh tnmom;vnf; t*Fvdyf pmw,froGm;vSawmh BudK;pm;zwf? oabmukd ikHrd atmifMunfh? pmar;yGJrSm ynm&yfvkd jiif;csufxkwf wwfatmif ta&;usifh? oli,fcsif;rsm;eJY t*Fvdyf bkHqkdifrSm yd#uwfwkdufrSm umzD&SyfrSm avyef;&if; pmtaMumif; ajymwmrsdK;? 'DvkdeJYyJ ul;jzwfcJhw,f/ ynm&yfpmwrf;qkdwmrsdK;uvJ jrefrmjynfrSm ra&; avhawmh tpykdif;awmh txmrusbl;aygh/ a&S;q&mrsm;a&;wmawG zwfrSwfyD; pkwk jyK&wmyJ/ vef'efausmif; yd#uwfwkdufu pkHyg w,f/ ArmjynfrSm rawGYbl;w JhArmpmtkyfrsdK;awmif awGY&w,f/ t*Fvdyfvkd taxmuftxm;uawmh ykdpkHwmaygh/ NAdwdoSsyd#uwfwkdufBuD; &SdwmuvJ jrefrmrIavhvma&;rSm tifrweftm;&Sdw,f/ tif wmeufu&wJh taxmuftxm;vJ pdwfcs&ifokH; wmyJ/ ynma&; okp&dw &yf0ef;uawmh jrefrm orkdif;? EkdifiHa&;? pme,fZif;? *Dw? vlrI"avh avh vmol rnfolrqkdeJY ESD;aESmzvS,fygw,f/ ulwef wmvJulygw,f/ tultnD awmif;oifhvJawmif; wmygyJ/ m bb&&nf&G,csueJYvuf&vyuiaewmav; udk dk kd JU f f dS k f kd f awG ....... vwfwavmawmh yg&*lwef; qufwuf zkdYyJ pdwfoefygw,f/ rckdifvkHvSwJh jrefrmacwfopf orkdif;ukdygyJ/ aumif;uifqkdwJh tGefvkdif;r*Zif;ukd ukdifay;&ovkd {&m0wDrSmvJ jrefrmh rsufESmzkH;awG

]]....EdkYrdkYjzihf jrefrmjynfrSm tufwD;Apf Activists awGuvGJ&if tm;usp&m vlr&SdjzpfrSm pdk;wmygyJ/...}}}


taMumif; a&;jzpfygw,f/ EkdYrkdYjzifh jrefrmjynfrSm tufwD;Apf (Activists)uvGJ&if tm;usp&mvlr&Sd jzpfrSmpkd;wmygyJ/ owif;XmewpfcktwGuf bmomjyefvJ vkyfygw,f/ EkdifiHa&; csdefoD;&rf;aecsdefrSm owif; avmurSm EkdifiHa&;orkdif; 0rf;pmrjynfhMuwm awGY&vGef;vkdY Ekdifoavmuf 0ifBuJvkdufcsifygao; w,f/ m vli,fawGeJY wdkif;jynftwGuf ynma&; tem*wfeJY ywfoufjyD; tMuHjyKcsifwm/ vli,fawG ukd,f0goemygwmbmvJodzkdY tajccHynma&; ckdifckdifrmrm &apcsifygw,f/ ynmeJY toufarG;vkdY&wJh vlYtzGJYtpnf;vJ jrefrm avmurSm &Sifoefapcsifygw,f/ wkdif;jynfrSm jyef jznfhqnf;p&m ynmawG trsm;BuD;yg/ 'gawGoif NyD; ppfzdeyfatmufrSm ae&mr&SdwmvJ rjrifvkdyg/ ynmrSm jrKyfESHrS wkdif;jynf[m tem*wf&Sdygvdrfhr,f/ bdvyfausmif;awGrSm wkwfeD ausmif;om;awG azG;ceJawGY&&if xef;awmxJu e,fpyfu rmvm ,k aumfzwfjcHxJu a&TvkdYac:wJhaygufazmfndKawG twGuf pdwfraumif;ygbl;/

(&JEG,frdk; awGUqkHar;jref;onf)

142

ZGefv? 2010

armu

Essay
pmar;yGJ0ifcGifY tufaq;

,ckvrS pjyD; txufwef;qifY ausmif;ol ausmif;om;rsm; twGuf G.C.E.OLevel ESifY G.E.D tqifY&Sd wuodkvf aumvdyf 0ifcGifY tufaq;rsm;udk a0g[m& &Sif;vif;csufESifY twl rdwfquf ay;oGm;ygrnf/ atmufwGif puFmyl&Sd Cambridge wuodkvf 0ifcGifY tufaq; wpfyk'fudk erlem a&G;cs,f xm;ygonf/

A Person I Admire One person that I really admire is a handicapped lady who lives in the block next to mine. She is the mother of two children aged seven and five. Her husband died in an accident. The same accident that killed her husband, made her a cripple. She is now wheelchair bound and has lost a lot of the mobility that she used to have. I remember seeing her and her husband going jogging almost everyday. Suddenly she was robbed of so many things. In spite of losing the power of her lower limbs, Ms. Lim still works for a living. She is an interior decorator and is among the most respected in her profession. In fact she and her husband were partners in the company that she now runs alone. She drives a car that has been specially designed for her and it is educational to watch her get into and out of the car without any assistance. She moves her wheelchair beside her car door, opens the door and slips into the drivers seat, then folds her wheelchair and takes it into her car. Then she starts her car and drives away confidently. In the evening the whole process is reversed. I admire Ms. Lims courage in facing life squarely instead of wallowing in self pity. I can see that she is not perfectly happy, no one can be under

ZGefv? 2010

143

the circumstances, but I see a warrior look in her eyes. She has a spirit that cannot be beaten by a handicap. Strange as it may seem, she has a worthless brotherwith perfect limbsliving in a nearby block and he is unemployed. Ms. Lim is not on good terms with him and I am not surprised. She spends a lot of time with her children and is a familiar figure in the neighbourhood. She is caring and is a member of the Residents Committee. I believe she is the treasurer. She is also a charitable person and I understand that she gives generally to organized charity. Ms. Lim is an example who will inspire many to great heights. It is not surprising that when talking to her, we usually forget that she is a handicapped person. The truth is she has a physical handicap, but her alert and active mind brushes it aside and she goes on living as normal a life as possible. Indeed she is a great preson. w Glossary
1. admire 2. admirer 3. adminring 4. handicapped 5. next to 6. cripple 7. mobility 8. mobile 9. used to + V 10. be used to + V 11. jog 12. rob 13. interior decorator 14. profession 15. professional 16. assistance (v) (v) (n) (n) (adj) (n) (v) (n) (adj) (adj) (prep) (n) (n) (adj)

av;pm;? tm;us? oabmus oabmusol? ESpfoufol? ydk;yef;ol/ he has many admirers. ESpfvkdaom? cspfMunfaom/ admiringly (adv) pdwfydkif;? kyfydkif; csdKUwJhaom? roefpGrf;aom/ a mentally handicapped (n) the disabled person rpGrf;roefol ab;rSm? eHab;rSm?uyfvsuf she sat next to me on the sofa. roefrpGrf;ol/ tBuD;tus,f xdcdkufzsufqD;onf/
(v) Burma has been crippled by the military rule.

a&TUvsm;EkdifrI a&TUajymif;Ekdifaom? ,laqmifoGm;Ekdifaom/ a mobile phone. t&ifu .. aecJhzl;? &SdcJhzl;? jzpfcJhzl; ..ponf/ I used to live in Bangkok. ( atmufu be used to ESifh ra&mygapESihf ) tckusihfom;&? txmus/ I am used to working hard. ajz;ajz;rSefrSefajy;onf/ jogging (n) &G&Gajy;jcif;/ vk,ufonf? "g;jywkdufonf? qkH;IH; vufvTwfvdkuf&onf/
I was robbed of my purse.

tdrfwGif; tvSqifol/ tqihfjrifhynm uRrf;usifrIwkdYjzihf oufarG;vkyfudkifrI/ ynm&Sif? ynmonf yDoaom/ tultnD/ taxmuftyHh

144

ZGefv? 2010

17. fold

acgufonf? csdK;onf/ a folded newspaper. 18. confidently (adv) udk,fhudk,fudk,f ,kHMunfpdwfcsrI tjynfhjzihf/ 19. reverse (adj) ajymif;jyef? aemufjyef/ go in the reverse direction. 20. wallow (v) &THUvl;? tkdifvl;/ ...... instead of wallowing in selfpity. rdrdudk,fudk,f wpdrfhpdrfh oem;*kPmoufaer,fhtpm;/ under the circumstances, .... 'DtajctaeawGatmuf rSm .... 21. a warrior look ppfonf&Jruf&JU ykHyef;rsdK;/ She has a spirit that cannot be beaten by a handicap. rpGrf;roefrIu xkaxmif;rypfEkdifwJh pdwf"mwfolUrSm&Sd/ 22. a worthless brother bmrS okH;pm;r&wJh tudkwa,muf/ 23. unemployed (adj) tvkyfvufrJh jzpfaom/ 24. she is not on good terms with him. olru oleJY roifhjrwf/ 25. a familiar figure in the neighbourhood. tdrfeD;em;csif;awGeJY uRrf;0ifwJh yk*dKvf/ 26. treasurer (n) b@ma&;rSL;? b@mxdef;/ 27. charitable (adj) csdKUwJholrsm;udk ulnDwwfaom/ charity (n) 28. inspire (v) vIHYaqmfonf/ aphaqmfonf/ inspiration (n) tEkynm ponfwdkYwGif OmPfuGefYjrL;jzif;/ 29. Her alert brushes her troubles aside. olr&JU Edk;Mum;rIu olr&JU 'kuawGudk ab;csdwf xm;Ekdifw,f/

(v)

uav;tm;vkH;twGuf ynmtvif;a&mif
a&eHqDrD; tvif;a&mif rSdefazsmhazsmhatmufrSm usaemf pmzwfcJh&w,f/ ynma&;aMumifhomvQif usaemf pD;yGm;a&; ynm&SifeJY 0efBuD;csKyf jzpfvm&wm/ 'gaMumihf ynmtvif;a&mifudk tm;vkH;&&Sdatmif aqmif&Guf&r,f .../ tdEd, 0efBuD;csKyf refrkd[efqif;
ZGefv? 2010

145

armu

enf;ynm

Photoshop wGifzGmxGufaeaom qHyifrsm;tm; Selection vkyfenf;


Hair Selection Photoshop oHk;wJhtcgrSmtrsm;qHk;vkyfjzpfwJhtvkyfwpfcku Selection vkyfwmygyJ? tJ'DvdkvkyfwJhtcgrSm qHyifawGqdk&ifomref Selection tool awGeJYodyftqifrajyEdkifygbl;/ wcsdKUu Quick Mask mode uaevkyfMujyD; wcsdKYuawmh Channel Palette udktoHk;jyK

Muygw,f/ tck ajymcsifwmuawmh tvG,fqHk;enf;yg/ Photoshop version 7.0 rSpjyD;awmh Extract command yg0ifvmygw,f/ tJ'D Command [m qHyifawGvdkrsdK; ao;i,fwJhtpdwftydkif;awGudk Selection jyKvkyf&mrSmt&rf;toHk;0ifygw,f/ tckyHkav;wpfyHkudk zGifhvdkufygr,f/

'DyHkudk aemufcH Background wpfckckrSm oGm;xm;csifw,fqdkygawmh/ qHyifawGtygt0if vlyHkwpfckvHk;udkxm;cJhjyD; rvdkcsifwJhaemufcH Background udkz,fxkwf&rSmyg/ Menu uae Filter> Extract udka&G;vdkufygr,f/ Extract Dialog rSm yxrqHk; jyKvkyf&rSmu tem;owf Edge av;awGudk Edge Highlighter Tool toHk;jyKjyD; Select vkyfygr,f/

qHyifawG&SdwJhae&mudkyJ Click and drag vkyfoGm;wmyg rsufESmae&m awGudkxm;cJhygw,f? yHkrSmaoao csmcsmMunhfyg? tpdrf;a&mif tem; owfudkawG&rSmyg/ (tjzLtrnf;jzpfaewJhtwGuf umvmeJYawmhjrif& rSmr[kwfygbl;)

tckvdktem;owf Edge qGJjyD;oGm;&if Extract dialog &Jh Tool awGrSm Fill Tool [m Enable jzpfvm ygjyD?

146

ZGefv? 2010

tJ'D Fill Tool eJY yHkrSmjyxm;wJhtwdkif; Fill vkyfygr,f/ Fill tool udka&G;jyD; vlyHk&SdwJh {&d,mxJudk Click vkyf&HkygyJ/

jyD;&if OK udk Click vkyf&HkygyJ? tckqdk&if yHkav;rSm qHyif&Jhaemufu Background MuD;[mzsufjyD;om; jzpfoGm;ygjyD/ tckwpfcg vufeJY aemufausmbufu {&d,mawGudkvJ Select vkyfvdkufygOD;r,f? Polygon Lasso Tool udkoHk;ygr,f? yHkrSmMunfhyg/

tJ'D Selection ae&mudk Keyboard u Delete key udkESdyfjyD; zsufvdkufygr,f/ uJtckqdk&if vlyHk&JhaemufcH Background udkz,fjyD;oGm;ygjyD? taemufrSm Background wpfckckxm;vdkuf&iftqifajyoGm;ygjyD/ qHyifawGudk Handle vkyfcsif&if'Denf;u tvG,fqHk;ygyJ/ Extract command [m pixel awG Contract jzpfrSom aumif;aumif;rGefrGef tvkyfvkyfay;Edkifygw,f/ qHyifeJY aemufcH Background &Jh Contract rsm;avav ydkaumif;wJh Result &avavygyJ/ pyg;cif;wdkY opfyift&GufwdkY vdkyHkrsdK;udk Selection vdkcsifwJhtcgrSmvnf; 'D command udk toHk;jyKEdkifygao;w,f/ xG#fjrwfcdkif

ZGefv? 2010

147

armu

ynma&; tawG;tac:

'Drkdua&pDynma&; wnfaqmufrIESihf
20 &mpk acwfaESmif;ynma&; ynm&Sif rkdufu,f 'AvsLtyfyJvf odef;Edkif (1942 - ) rdwfquf
]]tajccH vlYtcGifhta&;rsm;udk csKd;azmufcH&rI? obm0 ywf0ef;usifudk ysufpD; aprI? vlxktouf&Sif &yfwnfaekH aMumufrufzG,f&m tajctaeqkd;? uREfkyfa&;om;aom Zmwfvrf;rsm;xJrS uav; taxmiftaomif;wkdY\ t"dyg,f&Sdaom tem*wf uif;rJhaerI? tajctaerSefrSm aeYpOfyif oef;aygif;rsm;pGmaom jynfolvlxk cHpm;ae&aom udk,fpdwf qif;&JrI tppftrSefyif jzpfawmhonf/ yuwd t&Sdw&m;rsm;ukd eufeufdIif;dIif; odem; vnfap&ef qufpyfrIr&Sdaom ynma&; vkyfief;rsm;rSm ynma&;0dPf (tESpfom&) qkH;IH; &eftE&m,fqkd;ESihf &ifqkdif&onf/ uREfkyfwkdY uav;i,frsm;\ b0rsm;rSm ,ckxufydk tavsmhay;vkdY r&yg/ (rkdufu,f 'AvsLtyfyJvf Michael W. Apple Remembering Capital)

rkdufu,f 'AvsLtyfyJvf Michael W. Apple rSm 21 &mpk rsufarSmufacwf\ ynma&; oDtkd&Dqkdif&mOD;aqmif ynm&SifwOD;jzpfNyD; rsuf arSmufacwf ynma&;oDtkd&Djzpfaom wkd;wufzHGU NzdK;a&;ESihf a0befykdif;jcm; qef;ppfaom ynma&; qkdif&m txifu& yk*dKvfwpfOD;vnf; jzpfonf/ a0befydkif;jcm; qef;ppfaom ynma&; yk*dKvfrsm; jzpfMuonfh aygvkdza&;? [ife&Dat*Da&mufpf? yD wmrufvm&efESihf tjcm;olwdkYESihftwl ydkif;jcm; a0befqef;ppfrI&Sdaom ynma&; oDtdk&DavhvmrI udk ynma&;qkdif&m acgif;pOftm;vkH;ESihf qufpyf trsdK;om; EkdifiHawmftqihftxd txifu&jzpf ap&ef tm;xkwfcJhonf/ ynma&;acgif;pOfrsm;wGif b@maiGokH;pJGrIESihf ynma&;qkdif&m tkyfcsKyfa&; ponfh acgif;pOfrsm; yg0ifavonf/ tyfyJvfudk 1942 ckESpf? Mo*kwfv 20 &ufaeYrSm omref vufvkyfvufpm; rdom;pkrS arG;

148

ZGefv? 2010

zGm;cJhonf/ rdbrsm;rSm vuf0JEkdifiHa&;vIyf&Sm;rI wGif wufwuf<u<u yg0ifcJhonf/ rdom;pk aiG aMu;tcuftcJaMumihf i,f&G,fpOfuwnf;u rdrd udk,fudk rdrdwm0ef,lcJh&NyD; aumvdyfausmif;wuf Ekdif&ef tqifrajy jzpfcJh&onf/ or* ykHESdyfpuf tvkyform;ESihf x&yfum;armif; 'dkifbmtvkyf wkdY vkyfaecJhpOf jynfe,fwGif;&Sd q&mtwwfynm oifwef;ausmif;i,f 2 ckwGif ynmoifMum; qnf;yl;cJhonf/ ESpfaygif;rsm;pGm MumjrifhNyD;aemuf wGif aumvdyfausmif;rS wpfESpfoifwef; vufrSwf &&SdcJhNyD; ppfrIxrf;&ef qifhac:jcif; cHcJh&onf/ ppf wyfxJwGif tyfyJvfonf oHvdkuftdrfajrmif zwf jcif;ESifh a&S;OD;olemjyKynmwkdYudk oifMum;ay;cJh& onfh tawGUtBuKHwkdYrSm aemifwGif ausmif;q&m wpfOD; jzpfvmap&ef ta&;ygcJhonf/ touf 19 ESpft&G,fwGif bJGU'D*&D r&&Sdxm;ao;aomfvnf; qJGcefY tpm;xkd; ausmif;q&mvkyf&ef iSm;&rf;jcif; cHcJh&onf/ yufwmqef\ tmz&duef - tar&duef ESihf pydefpum;ajym vlrItokdif;t0dkif;rsm;wGif olY rdbrsm;\ xJxJ0if0if yg0ifvIyf&Sm;rIrsm;aMumifh qif;&Jom;vlxk&Sdaom pmoifausmif;rsm;wGif wm 0efay;cH&wwfonf/ pmoifcef;twGif; uav; 46 a,muftxd rsm;jym;pGm &Sdwwfonf/ tyf yJvf\ vlrsdK;pkESihf vlwef;pm;EkdifiHa&; vIyf&Sm; rIrsm;aMumifh vlrsdK;pk wef;wlnDrQa&; uGef*&uf wGif yufwmqefa'oqkdif&m wnfaxmifoltzJGU 0ifwpfOD; jzpfvmcJhonf/ wpfenf;tm;jzihf ausmif; q&mEkdifiHa&;wGif yg0ifvIyf&Sm;cJh&NyD; ausmif;q &mor*wpfckwGif OuXtjzpfvnf; acwwm0ef ,lcJhonf/ jzpfpOfrsm;twGif;tyfyJvftaejzihf rdom;pk\ tpOftvm&Sdaom EkdifiHa&;vIyf&Sm;rI ESihf ol\yg0ifaqmif&GufrIwdkYtay:wGif EkdifiHa&; t& wuf<uol wpfOD;taejzifh cH,lcJhonf/ yuf wmqefa'owGif ausmif;q&mvkyfudkifpOftwGif; bJGU&&SdcJhonf/ aemufydkif;wGif EkdifiHa&;t&IyfaxG;

rI&Sdaom AD,uferfppfyJGESihf tar&duefjynfwGif; vlYtcGihfta&; vIyf&Sm;rIumvtwGif; udkvHbD,m wuodkvfwGif bJGUvGefynma&;udk qufvufqnf; yl;cJhonf/ awmfvSefvIyf&Sm;a&; pmayESihf tod ynm <u,f0vmcJhavonf/ oifdk;nTef;wrf;qdkif&m avhvma&;ESihf 'eduaA' r[mbJGU (1968)ESifhoifdk;nTef;wrf; yg&*lbJGU (1970) wkdYudk udkvHbD,mwuodkvfrS &&SdcJhNyD;aemuf ruf'Dqifa'o&Sd 0ifudkqif wu odkvfwGif trIxrf;cJhonf/ tifwmAsL;ajzqkdaepOf wGif wuodkvf0if;twGif; ppfwyfwihfum;rsm; a&muf&SdvmNyD; ppfyJGqefYusifa&; qEjyvIyf&Sm;ol rsm;udk NzdKcJGjcif;ESihf rsuf&nf,dk *wfpfAkH;ypfcwfNzdK cGif;jcif;udk &ifqkdifcJh&onf/ tyfyJvfpum;twkdif; qkd&aomf tifwmAsL;cHaepOftwGif;rSmyif ae &mum; oltvkyfvkyfcsifonfhae&m jzpfaMumif;udk od&Sdem;vnfcJhonf/ ,aeYacwfwGif ruf'Dqif 0ifudkqif wuokdvfwGif oifkd;nTef;wrf;ESihf oif Mum;a&;ynmESihf ynma&;rl0g' avhmvma&;qkdif &m *RefbufpfuGef ygarmutjzpf wm0efxrf; aqmifvQuf&Sdonf/ ol\ t"du oifMum;ydkYcs csufrsm;rSm oifkd;nTef;wrf; oDtkd&D? okawoe ESihf oifkd;nTef;wrf; vlrIaA' bmom&yfwkdYjzpfonf/ pma&;om;jcif;ESifh okawoevkyfief;tjyif c&D; txGufvnf;rsm;onf/ tar&duefESihf EdkifiHjcm; wkdif;jynfrsm;wGif tajccHvlxkEkdifiHa&; vIyf&Sm;rI rsm;wGif yg0ifaqmif&Gufjcif;ESifh oifMum;jcif;wkdY jyKvkyfvQuf&Sdonf/ {nfhygarmu&mxl;rsm;jzihf MopaMw;vs? pydef? e,l;ZDvef atmufuvef wuodkvf? b&mZD;&Sd yGefwDzDu,f apmaygvkd wuodkvf? aemfa0;EkdifiH&Sd xdk'defwuodkvfESihf rufqDukdEkdifiH wuodkvfrsm;wGifpmoifMum;vQuf &Sdonf/ tyfyJvftaejzifh tar&duefESihf tjcm; wkdif;jynfrsm;\ ynma&;pepfwkdYudk cJGjcrf;pdwfjzm avhvmjcif;? ydkif;jcm;a0befjcif;? qef;ppfavhvm

ZGefv? 2010

149

jcif;ESihf ydkufpdwfwkdufppfaq;jcif;wkdY jyKvkyf&mwGif rsm;pGmxif&Sm;avonf/ taESmifht,Sufay;cH& jcif;? pdwf0ifpm;zG,f&mjzpfjcif;ESihf arQmfvihfcsuf&Sd apjcif;wkdY BuKHawGU&wwfonf/ ol\avhvmrIrsm; wGif ,Ofaus;rIESihf tmPmtMum; qufqHa&;? tE&m,f&Sdaom tajctaeqkd;wdkYukd axmufjy jcif;? ausmif;rsm;wGif oifdk;nTef;wrf;udk pD;yGm;a&; qefqef tjrwfxkwfrIaMumifh a<u;NrDwif&SdrIwkdY yg0ifonf/ vlYtzGJUtpnf;twGif; vufcHusifhoHk; oifhonfh pHjyjzpfaom 'Drdkua&pDusifhpOf pHEIef;wdkY

]]pmoifausmif;rsm;taejzihf txufodkYa&TUvsm;rI&Sdaom ajymif;vJwkd;wufrIudk vufcHusifhokH;&rnfhtpm; aeNrJtaetxm;twkdif;om rsdK;qufwkdYudk vufqihfurf;Mujcif; ..}}


udk pmoifausmif;rsm;wGifvnf; vufcHusihfokH;rI &Sd&rnfjzpfaMumif; olu ,kHMunfonf/ (omref enf;ynm jyemwpf&yfxuf ausmfvGefNyD;) puf rIenf;ynm wwfajrmufrIudk ,Ofaus;rIESihf vlrI pD;yGm;a&; IaxmihfrSaevnf; avhvmppfaq; onf/ t,ltq oabmw&m;a&;t& tyf yJvf taejzihftawG;tac: 'ewckck (odkY) t enf;pkjzihf uefYowfrxm;vdkay/ odkYaomf a0bef ydkif;jcm;qef;ppfaom oDtkd&Dausmif;jzpfonfh z&efY zmhausmif;\txifu& axmufcHolrsm;wGif yg0if

ygonf/ urmppfBuD; 2 cktMum;umvwGif*smreD EkdifiHwGif z&efYzmhvlrIodyH okawoewuodkvf ausmif;wGif jrpfzsm;cHvmonfh ausmif;awmfrS EkdifiHom;rsm; EkdifiHom;rsm;ESihf trsm;pktzJGUrsm;t Mum; qufqHa&;wGif t&if;&SifvlYtzJGUtpnf;\ ajymif;vJvsuf&Sdonfh oabmobm0rS tusdK; oufa&mufrI? jzpfpOftwGif; ay:xGufvmonfh vTrf;rkd;rI&Sdaom ykHpHtopfwkdYudk a0befaxmufjy vQuf&Sdonf/ tao;pdwfa&;jc,fxm;aom tawG; tac:wpfck r[kwfaomfjim;vnf; tapmydkif; z &efYzmhausmif;awmftaejzihf ynm&Sif uefY? a[ *,f? rmhufpf? armf'ef0g'ESihf rsufarSmufacwf odyHenf;us cJGjcrf;pdwfjzm avhvmrI e,fy,fwkdY tay: todynmqkdif&m a<u;NrD&SdaeonfrSm t rSefyif/ Iaxmifhtjrifudk xkwfazmfMuonfh oD tkd&Dorm;rsm; enf;vrf; 2 oG,ft& ]]a0befydkif; jcm;rI}} &SdMuonf/ (1) olwkdY\ okawoetwGuf a0befqef;ppfjcif;? critique udk enf;vrf;wpfck taejzihf tokH;csonf/ (2) (txl;ojzihf vlYt zJGUtpnf;twGif; edrfhyg;aom vlwef;pm;rsm;? MuOf z,fcHxm;&olrsm;) woD;yk*vrsm;tay:wGif t &if;&Sifpepf\ tcsKd;rnDrIESihf zdESdyfrI\ oufa&muf rItay: ckdifcdkifrmrm jypfwifa0befrIwdkY jzpfMu onf/ tyfyJvfuJhodkY qef;ppfa0befaom oD tkd&Dqkdif&m ynma&;ynm&Sifrsm;taejzihf uJh odkY ajymif;vJjcif;wGif ynma&;ukd jzpfpOfw&yftae jzihf tm;jznhfjrifhwifay;onf/ (vlrIpD;yGm;? EkdifiH a&;? ,Ofaus;rIESihfordkif;qkdif&m) vlYtzJGUtpnf; wGif pmoifausmif;\ oufa&mufrItcef;u@ udk us,fjyefYaprnfh enf;vrf;udk&SmazGonf/ ynm&Sifrsm;udk,fwkdif vlrItodkif;t0kdif;twGif; zd ESdyfcHtkyfpkrsm;ESihf wom;wnf; aexkdifvkyfudkif avhvmjcif;jzihf ajymif;vJrIudk jzpfay:aponf/ t xif&Sm;qkH;ESihf MoZmvTrf;rkd;rIt&SdqkH; qef;ppfa0bef aom oDtdk&Dynm&Sif aygvdkza&; Paulo Freire rS

150

ZGefv? 2010

jzpfpOfwavQmufvkH;wGif ]]arQmfvifhjcif;}} udk &&Sd xkwf,l&efta&;ygykHudk vdrmyg;eyfpGmjzihf tusOf; kH; wifjyxm;onf/ ]]wkd;wufa&;tjrif&SdwJh ynm a&;orm;awG&JU vkyfief;wckuawmh wdusNyD; enf; rSefvrf;rSef EkdifiHa&; okH;oyfrIjzihf arQmfvifhcsuf t cGifhtvrf;udk &SmazGazmfxkwfay;&ef jzpfygw,f/ (pdwf"mwfusqif;aewJholawGtaeeJY jzpfap? arQmf vifhjcif; uif;rJhwJh taetxm;eJYjzpfap wkdufyJG0if wJhtcgrSm usaemfwdkY&JU awmfvSefvIyf&Sm;rI wkdufyJG [m udk,fhudk,fudk tqkH;pD&ifjcif;rQom jzpfvdrfh r,f/}} [k za&;rS rdefYqkdcJhonf/ a0befqef;ppfaom ynma&;oDtkd&D y nm&Sifrsm;taejzifh aqG;aEG;Muonfh acgif;pOf rsm;wGif ]]vlrIrsdK;qufjyefYyGm;rI oDtkd&D Social reproduction theory (pmoifausmif;rsm;taejzifh txufodkYa&TUvsm;rI&Sdaom ajymif;vJwkd;wufrIudk vufcHusifhokH;&rnfhtpm; aeNrJtaetxm; t wkdif;om rsdK;qufwkdYudk vufqihfurf;Mujcif;?) 0,f ,l pm;okH;olrsm;taejzihf ausmif;om;rsm;udk ausmif;rS ZmwfoGif;ay;jcif;? ausmif;\ rjrifom aom aemufcHvTm oifdk;nTef;wrf; (pmoifcef;wGif oG,f0kdufaomenf;jzihf oifMum;onfh taMumif; t&m)? ausmif;om;rsm;rS qefYusifvkdaom? remcH vkdaom tjyKtrIwkdY\ aemufcHZpfjrpf? ausmif;wGif; ,Ofaus;rIi,frsm; (twef;azmftkyfpkrsm;? *kdPf; rsm;? twef;pkrsm;)ESihf ausmif;wufjcif; (vlrIa&; wnfaqmufjcif;)ESihf ynma&; (pHwefzkd;rsm;? t jrif oabmxm;rsm;? todynmA[kokw? uRrf; usifrIrsm;&&Sdvmjcif;)wkdY tMum; jcm;em;uGm[csuf ponfh acgif;pOfwkdY yg0ifMuonf/ tyfyJvf\ oDtkd&Dqdkif&m av;eufrIudk od&Sdem;vnf&ef aemufcHtaetxm;tcsKdUudk avh vmoihfygonf/ tar&duefjynfaxmifpkwGif oif dk;nTef;wrf;rSm emwm&Snfa&m*gqdk;ozG,f jzpfae avonf/ vlrsKd;a&;jyem? pD;yGm;a&;? bmomp um;ESihf ,Ofaus;rI jyemt00jzihf trsKd;om;

a&;qdkif&m u@wpf&yf jzpfonf/ wdkif;jynf\ A[koGifjyifvuPmrSm oabmxm; tjrifrsm;udk vnf; uGJjym;apygonf/ vlrIa&;? EdkifiHa&;? pD;yGm; a&;? bmoma&;ESihf vlrsKd;EG,fpkaemufcH tajct aersm;rSm pmoifMum;&ef ta&;MuD;onfhtaMumif; t&m? bmaMumihfoif&rnfenf;? rnfolY tjrifudk w&m;0ifjyD; vufcH&rnfenf; ponfhjzihf tjrifo abmxm;rsm; tay:wGif vTrf;rdk;aeavonf/ ]]EdkifiHawmftwGif;&Sd pmoifcef;rsm;ESihf zwf pmtkyfrsm;wGif yg&Sdaom oifdk;nTef;wrf; qdkonfrSm todynmudk bufvdkufrIr&SdbJ dk;dk;omrefpkpnf;rIr[kwfyg/ a&G;cs,fxm;&Sd aom dk;&mpOfvm? wpfpHkwpfOD;? tkyfpktcsKdU \ w&m;0if todynmqdkif&m arSsmfrSef;csuf tjrifwdkY\ tpdwftydkif;yifjzpfonf/ tjcm; tkyfpkwdkY\ todynmudk todtrSwfrjyKbJ tkyfpktcsKdU\ A[kokw todynmudkom abmif0ifaom ]]w&m;0iftodynm}}[l t"dyg,fzGihfqdk&ef owfrSwfqHk;jzwfcsufrSm vlYtzGJYtpnf;twGif; tmPm&SdolrSm rnf ol qdkonfudk tvGeftrif; ta&;wBuD; axmufjyvsuf&Sdaeonf/ rsufarSmufacwfwGif vlxkynma&; rSm vuf,mtkyfpkrsm;\ xdk;ESuf wkdufcdkufcH &vsuf&Sdaeonf/ yk*vtusKd;pD;yGm;tusihf tBuHESihf tjrwftpGef; &&Sda&;twGuf t pm;xdk; vkyfaqmifvQuf&Sdonf/ vlxktusKd; pD;yGm;udk tav;teuf rxm;Muyg/ wdwd yy qdk&aomf ]]vuf,morm;rsm;}} rS aps; uGufpwdkif ]]0,f,loHk;pGJol}} pepfudk ydkrdkESpf oufMuonf/ pD;yGm;a&;aps;uGufESifh vkyf ief;&SifwdkY\ vdktifwdkYudk ynma&; &nfrSef; csufrsm;twGif;odkY rodrom xnfhoGif;xm; Muonf/ zdtm;ay;rIrsm;atmufwGif pm oifausmif;rsm;rSm 'Drdkua&pDESifh wef;wlnDrQ rI udk,fpm;vS,fae&mudk vufvTwfqHk;HI; Mu&awmhonf/ trSefrSmrl EdkifiHa&; t,l

ZGefv? 2010

151

tqjzpfonfh 'Drdkua&pD tawG;tac:rSm 0,f,loHk;pGJol tavhtxudk OD;pm;ay; oGwfoGif;jcif;jzihf pD;yGm;a&; t,ltq t oGifajymif;&awmh\/ &v'frSmum; pmoif ausmif;rsm;ESihf ,if;wdkY\ oifdk;nTef;wrf;udk ]]aps;uGufoGif;jcif;}} odkYr[kwf ]]pm;oHk;ukef ypnf; jzpfapjcif;}} yifwnf;/ aumif;jrwf aom &nfrSef;csufrsm;rSm usOfz,fcH&NyD; tusKd;pD;yGm; t"duukrPDrsm; (cs,fe,f0rf; a&arT;? udkumudkvm? zwfpmtkyfukrPD rsm;) twGuf OD;pm;ay;vmjcif;yif/ pD;yGm; a&;Xmersm;rS aiGaMu;t&if;tESD;ESihf pD;yGm; &SmMuonfhenf;wl ynma&;Xmersm;?ausmif; rsm; (tifpwDusL;&Sif;rsm;) rS todynmudk t&if;tESD;ozG,f ausmif;om;rsm;xH pDrH jzefYjzL;Muawmh\/ ordkif;taxmuftxm; rsm;ESihfwuG avhvmawGY&Sd&onfrSm t csuftvufrsm;ESihf tjcm;aom pHwefzdk;rsm; (odkYr[kwf) vlrIa&; t"dyg,frsm;rSm pmoif ausmif; t"dyg,f zGihfqdkrIrsm; jzpfvm&onfh twGuf q,fpkESpfrsm;pGmuyif vufcHusihf oHk;NyD;om; jzpfaeawmhonf/ twGif;oabm t& tar&duef jynfaxmifpk\ ynma&;ESihf ,Ofaus;rIpepf wnfaqmufxm;&SdyHkESihf &nfrSef;csufrSm ]],Ofaus;rI rsKd;qufjyefYyGm; a&; cultural reproduction}} yifjzpf\/ wnf&SdaeqJ vlrIa&;toGifoPmef yHkpHwdkY ESihf txufwef;vTmESihf omrefjynfolwdkY t Mum; qufqHa&;rsm;udk qufvufxdef;odrf; &efyifjzpfonf/ tcsKdUaom vlrItkyfpkrsm;rS tcsdK;rnDrQpGm ,Ofaus;rIt&if;tESD;rsm;rsm; &&Sdapjcif;yifwnf;/ olwdkY\ vlwef;pm; (odkYr[kwf) vlrsKd;a&; (odkYr[kwf) vdifuGJjym;rI rSae tvdktavsmufyif ,Ofaus;rI vuf aqmifrsm; pkaqmif; &&SdMujcif; jzpfav onf/}} tyfyJvf\ t"du pl;pdkufavhvmrI wpf

&yfrSm (t&if;&SifpepfatmufwGif) todynmudk xkwfvkyf&&Sdjcif;? ,Ofyg;oefYpifapjcif;? tkyfpkt vdkuf uefYowfcGJa0jcif;? (aemufqHk;wGif) tmPm&Sd olwdkYrSom vufcH&&Sdjcif;wdkY jzpfonf/ atmuf wGif pkpnf;wifjyxm;onfh tyfyJvf\ vuf&mrSm tcsufudk xif&Sm;apygonf/ wGif pmoifausmif;wdkY\ tcef;u@ rSm xif&Sm;ay:vGifjcif; r&Sdawmhyg/ odkYjzpfav&m tyfyJvfrS pmoifausmif;rsm; taejzihf ,Ofaus;rI rsKd;quf jyefYyGm;a&;udk rnfodkY vkyfaqmifonfudk od&Sd em;vnf&efrSm ausmif;rsm; taejzihf wpfoD; yk*v atmifjrifrItwGuf rnfodkY tm;ay;aqmif &GufyHkudk pl;prf; avhvmoihfNyD; ausmif;\ tm; xkwfrIaMumihf trSefwu,f atmifjrifol yk*Kdvf rsm;ESihf tkyfpkwdkYudk ppfaq;avhvm&rnfjzpfonf/ tjcm;aom vlrIa&; rsKd;qufjyefYyGm;a&;ESihf ydkif;jcm; a0befqef;ppfaom oDtdk&Dorm;rsm;enf;wl t ar&duef jynfaxmifpktwGif;&Sd tpkd;& pmoif ausmif;rsm;taejzihf uav;rsm; arG;zGm;vmonfh vlrIpD;yGm; aemufcHtqihftwef;udk ausmfvGef wdk;wuf atmifjrifEdkif&ef tcGifhtvrf;&Sdjcif;ESihf vlrIa&;vlwef;pm;udk nDrQaponfqdkonfh tcsuf wdkY\ rSefuefrItay:wGif tyfyJvfrS pdefac:xm;av onf/ oifdk;nTef;wrf;udk yHkazmfwnfaqmuf &mwGif yk*vdu aumfydk;a&;&Sif;rsm;ESihf pD;yGm;a&; vkyfief;rsm;\ yg0ifaqmif&GufrIESihf ywfoufNyD; ausmif;om;rsm;\ aumif;usKd;csrf;omtwGufxuf yk*vduvkyfief; tusKd;pD;yGm; jzpfxGef;ap&ef t vdkYiSm yg0ifjcif;jzpfonf[k tyfyJvfrS IjrifoHk; oyfonf/ cGJjcm;qufqHcH&NyD; udk,fhtm;udk,fudk; &aom ausmif;om;rsm;twGuf ulnDaxmufyHh onfh tpDtpOfrsm;tpm; aumfydka&;&Sif;rsm;rSae ausmif;om;rsm;udk vkyfom;rsm;ESihf 0,f,lpm;oHk; olrsm;taejzihf avhusihfysKd;axmifjcif;udkom t av;xm;onf/ vli,fxkudk wqihfcH0,f,l oHk;pGJ

152

ZGefv? 2010

olrsm;taejzihf Ijrifvdkaom pD;yGm;a&;aumfydka&; &Sif;\ qEudk wDADGvdkif; trSwf 1 \ pmoifcef; tawGYtBuHKwdkYudk tyfyJvfrS om"uxkwf,lNyD; axmufjyxm;onf/ (wDADGvdkif; 1 rSm pD;yGm;jzpf vdkif;wpfckjzpfNyD; aeYpOfyif tar&duefjynfaxmifpk twGif;&Sd ausmif;oHk;yHkwpfyHkodkY owif;twdktxGm xkwfvTifhonfh wDADGtpDtpOfwpfckjzpfonf/ t v,fwef;ESihf txufwef;ausmif;om; 40 &mcdkif EIef;rS MunfhIMuonf/ wDAGD tpDtpOfxkwfvTifh onfh aumfydka&;&Sif;rS aMumfjimu@rsm;udk aocsm ayguf MunfhIol trmcH y&dowf &&Sdap&eftwGuf ausmif;rsm;odkY vQyfppfypnf;tcsKdU jzefYjzL;ay; onf/) 'Drkdua&pDpepftwGif; vGwfvyfrIqdkonf rSm tusKd;wl aumif;usKd;csrf;omudk wnfaqmuf&m wGif yg0if aqmif&Gufjcif;[l t"dyg,fzGihfqdkjcif; r[kwfawmhavjyD/ uefYowfrJh aps;uGuf pD;yGm;a&; pepfwGif &Sifoef aexdkifjcif;jzpfNyD; ynma&;pepf rSmvnf; ,if;aps;uGuf ,E&m;twGif; oGwfoGif; xm;&Sd&awmhonf/ ta&NcHKxm;onfwpfckrSm uGefqmaA; wpftkyfpktaejzihf (]]a&G;cs,frI}} [l yHkzsufxm; onfhaemufuG,fwGif) tcGefawmfaiG uif;vGwfcGifh (yk*vdu ausmif;odkYydkYaom rdbrsm;twGuf)ESihf ausmif;abmufcsm (yk*vdu ausmif;odkY uav;rsm; udk rdbrsm;rSydkY&ef toHk;jyKEdkifonf) wdkYuJhodkYaom pepfrsm;rSwqifh ynma&;udk yk*vdu jzpfap&ef BudK;yrf;rIudk zHk;uG,fxm;&SdrIjzpfonf/ omref tv,ftvwfwef;pm; rdbrsm;taejzihf uav; rsm;udk yk*vdu ausmif;rsm;odkY ydkYvdkMuonf/ vlxk ynma&; t&if;tjrpfrsm; &Sm;yg;vmjcif; tay: wGif ydkrdkqdk;&Gm;apjcif;yif/ vGefpGmqif;&Jaom vufvkyfvufpm; rdom;pkrsm;taejzihf ausmif; abmufcsm (odkYr[kwf) tcGefuif;vGwfcGifhESihf yk* vdu ausmif;vctMum; uGm[csufudk aiGaMu; t& ray;EdkifMuyg/ vlxkynma&;onf tjcm;a&G; cs,fp&m vrf;r&Sdawmhaom ausmif;om;rsm;t

wGuf t"du jzpfvmonf/ t&if;tjrpfrsm; vGef pGm avsmhyg;aeaomfjim;vnf; vlxkynma&;rSm oifdk;nTef;wrf;ESihf oifMum;enf;udk A[dkcsKyfudkifrI enf;Oya'rsm;jzihf &ifqdkif&NyD; pD;yGm;a&;ESihf vlrI a&; jyemrsm;twGuf wm0efcH&awmhonf/ jzpfpOfudk trsKd;om;tqihf pHowfrSwfxm;onfh

]] ... ydkrkdus,fjyefYaom vltzJGUtpnf;\ arQmfrSef;csufESihf ydkrkdus,fjyefYaom vlxkvIyf&Sm;rIwkdYESihf qufpyfay;jcif; ..}}

zwfpmtkyfrsm;? trsKd;om;oifdk;nTef;wrf;ESihf pH EIef; owfrSwfxm;onfh ynm&nf wdkif;wmppfaq; jcif;rsm;? q&mrsm;ESihf ausmif;om;rsm;\ oif,lrI &v'frsm;ESihf pGrf;&nfjynfh0rIudkapmifhMunhfavhvm a&; wdkufwGef;rIrsm;wGif awGYjrifEdkifonf/ ausmif;rsm;wGif enf;ynmudk toHk;jyKjcif; ESihf ]]enf;ynmwufajrmufrI}} rSm tyfyJvf\ aemufxyf avhvmrI wpf&yfyifjzpfonf/ ynma&; twGuf uGefjyLwmrsm;ESihf enf;ynmrsm;udk toHk; jyKjcif;onf enf;ynmudp oufoufom r[kwfrl bJ enf;ynmwGif yg0ifaeonfh t&mrsm;rSmvnf; bufvdkufrI&SdaMumif;yif jzpfonf/ qefYusifbuf tm;jzihf ynma&;orm;rsm;onf oif,ljcif;- oif Mum;jcif;? usihf0wfeDwd? pD;yGm;a&;? oabmw&m; a&;ESihf EdkifiHa&;qdkif&m ar;cGef;wpfavSBuD;udk &if

ZGefv? 2010

153

qdkif&jcif;yifjzpfyg\/ ynma&;wGif enf;ynm\ &nf&G,fcsufudk t"dyg,f zGihfqdkonfhtcgwGif enf; ynmudpudkom ajz&Sif;vSsif ]]b,fvdk}}qdkonfh ar;cGef;ukdom ajzqdkEdkifjyD; ]]bmaMumihf}} ESihf ]]bm awGrsm; qHk;HI;vdkuf&ovJ}} qdkaom ar;cGef; rsm;udk rl vpfvsLI&m a&mufygonf/ ]]enf;ynmopfrSm pufrsm;ESihf wGJzufyg&Sd aom taysmhxnf aqmh0Jrsm;udk wyfqif jcif;omvSsifr[kwfygacs/ pOf;pm;awG; awmrIyHkpH topfyg&SdonfhtwGuf tMuif olwpfOD;taejzifh enf;vrf;topfjzifh urm BuD;udk csOf;uyfEdkifap&ef jyifqif&awmhonf/ uGefysLwmrsm;rSm pOf;pm;awG;awmrI enf; vrf;rsm; yg0ifaeNyD; vuf&Sdynma&; tajc taet& enf;ynmydkif;qdkif&momvQif jzpf onf/ enf;ynmopfrS pmoifcef;rsm;udk ,if;wdkY\ yHkpHtqiftwkdif; ajymif;avav a0befydkif;jcm; qef;ppfpOf;pm;aom EkdifiH a&;ESihf usihf0wfeDwdqdkif&m odem;vnfrIudk enf;ynmavmh*spfjzifh tpm;xdk;vmavav jzpfrnf/ pmoifcef;twGif; oifMum;rIwGif yg0ifonfh taMumif;t&mwdkYrSm enf;ynm tay:wGifom tmHkpdkufvmNyD; todynm taMumif;t&mydkif;rSm enf;yg;vmvdrfh rnf/}} aemufqHk;ydwf avhvmoHk;oyfrIwGif tyf yJvftaejzihf ynma&;wGif tjiif;yGm;p&m udp ESihf ywfouf ol\ vufcH ,HkMunfcsufudk aqG; aEG;cJhonf/ ynma&;\ tcef;u@taejzihf &dSae onfrSm (odkYr[kwf &SdoihfonfrSm) 'Drdkua&pDzGHUNzdK; wdk;wufrItwGuf EdkifiHom;rsm;udk jyifqifay; &m0,f wGJzuf yg&Sdaewwfonfh y#dyursm;ESihf ra&&mrIrsm;udk wefzdk;xm; wwfapNyD; ndEdIif; vkyf aqmifwwfap&efjzpf\/ rsufarSmufacwf tar &duef jynfaxmifpk\ ynma&; udprsm;rSm

]],SOfNydKifvsuf&Sdonfh vlrIa&; vm;&mtjrifrsm;}} tay:wGif jzpfwnfaejcif;yif/ eD,dkvpfb&,f eD,dkuGefqmaA;wpf oifdk;nTef;wrf; jyKjyif ajymif;vJa&;wGif ]]'Drdkua&pD ynma&;ESihf 'Drdk ua&pD vlYtzGJYtpnf; ydkqefvmapjcif;}} udk us,fus,fjyefYjyefY xnhfoGif; pOf;pm;rI r&Sdjcif;udk qdkvdk\/ ausmif;om;rsm; taejzihf ausmif;rsm;wGif EdkifiHa&; odyHynmESihf vlrI w&m;rQwrIudk pl;prf; avhvma&;wdkYrSm ta&;BuD;aMumif;? ausmif;rsm; wGif roifbJxm;jcif;ESihf w&m;ao0g' (odkYr[kwf) yHkao vlrIrsKd;qufjyefYyGm;a&;udk wefjyef&mwGif t"du ckcHaq;jzpfaMumif; rD;armif;xdk; wifjyxm;onf/ tar&duef jynfaxmifpk vlxk ynma&;udk umuG,f&mwGif EdkifiHa&;ESihf ynma&; r[mAsL[mwdkYukd a&mpyfjcif;jzihf tBuHjyK wifjy xm;onf/ ynma&; csOf;uyfrI enf;vrf;wGif ]]rjyKjyif? rajymif;vJolwdkYudk ajymif;vJjcif;}} [l uifyGef;wyfonf/ enf;vrf;wGif vlrI w&m; rQwrIESihf wef;wl tcGihfta&; udp&yfrsm;udk pmoifcef;twGif; tawGYtBuHKrsm;? vkyfaqmifrI rsm;udk tajccHNyD; pOfqufrjywf yHkrSef a0befqef; ppfjcif;jzpfonf/ wNydKifeufwnf;rSmyif ]]ydkrdkus,f jyefYaom vlYtzGJYtpnf;\ arSsmfrSef;csufESihf ydkrdk us,fjyefYaom vlxkvIyf&Sm;rIwdkYESihf qufpyfay; jcif;}} yifjzpf\/ ydkif;jcm;a0bef qef;ppfrI&Sdaom oif,la&;wGif yg0ifjcif;rSm ausmif;q&mrsm;? ausmif;om;rsm;ESihf rdbrsm;\ yuwd t&Sdw&m;udk rsufajcrjywfbJ qufpyfrIvnf;jzpfonf/ ]]ynm a&;udk 'Drdkua&pDjyKjcif;\ toD;tyGifhESihf ausmif; rsm;? oifdk;nTef;wrf;rsm;onf vlrsKd;? vdif? vl wef;pm;wdkYtay:wGif tav;xm; aqmif&Gufjcif; udk}} MudK;pm;aeolrsm;ESihf vufwGJ&ef vdktyfrnf/ rkdufu,ftyfyJvf\ ynma&;tay:wGif vTrf;rdk;rIrSm xif&Sm;vSayonf/ ol\ a&;om;csuf rsm;udk udk;um;MuNyD; jyefvSefoHk;oyfMuonhf rsuf arSmufacwf tawG;tac: ynm&Sifrsm;?

154

ZGefv? 2010

oDtkd&Dorm;rsm;? ynma&; yk*dKvfrsm;xJwGif aygvkdza&;? vif'g 'gvif- [rfrGef? rufpdef; *&if;? urfr&Gef rufumoD? 'dkif,ef &mAd? *sefeD? tkwfpf? yDwm rufvm&ef? [if e&D *Da&mufpf? aygvf 0DvpfESihf tjcm;aom ynm&Sif rsm;pGmyg&Sdonf/ ynm&yfpmapmif? *sme,frsm;ESihf tjcm;aom ta&;BuD;onfh a&;om; xkwfa0rIrsm;wGifvnf; aqG;aEG; Mu&onf/ 1999 ckESpf 'DZifbmv ]]ynma&; oDwif;ywf Education Week}} pmpOf (tar&duefwGif txif&Sm;qHk;aom ynma&; owif;pOf) wGif 1979 ckESpfu ola&; om;xkwfa0cJhonfh ]]oabmw&m;ESihfoifdk;nTef; wrf;}} pmtkyfudk &mpkESpftwGuf pmtkyfpm&if; wGif xnfhoGif; azmfjyjcif;cH&onf/ 1991 ckESpf 'DZifbmvxkwf ]]ynma&; tawG;tjrif*sme,f}} wGif ol\ avhvma&;om;csufrsm;udk ]vlxkausmif; ynma&; oifdk;nTef;wrf; a&;qGJ&mwGif wm0ef&Sd olrsm;? txl;ojzihf Oya'jyKolrsm;ESihf ausmif;bkwf tzGJY0ifrsm;taejzihf rzwfrae& avhvm&ef vdk tyfonf}} [l aMunm ay;cJh&onf/ 1995 ckESpfwGif ynm&Sif ]]*Ref*sL0D vuf csm}} twGuf tyfyJudk a&G;cs,fcJhMuonf/ vuf csmoifMum;rI aemufqufwGJ taejzihf ]],Ofaus;rI EkdifiHa&;ESihf ynma&;}} pmtkyfudk xkwfa0EdkifcJhjyef onf/ twGJvdkufa&;om;cJhonfh ]]ynma&;ESifh tm Pm}} (1982 ckESpfa&;? 1995 ckESpfwGif jyefwnf; jzwf) udk [m;Awfynma&;&DAsL;rS ]]tvGefta&; BuD;aom avhvmcsuf? ar;cGef;rsm;? avhvmoHk;oyf csufrsm;ESihf t"dyg,fzGihfqdkrIrsm; yg&Sdaom pmtkyf}} [l wifpm;cJhonf/ ]]pmMunfhwdkuf*sme,f}} wGif ]]awG;ac:rI eufdIif;NyD;? usKd;aMumif;qifjcifwHk w&m;vnf;ygaom? qGJaqmifrI&SdvSaom pmtkyf tjzpf}} todtrSwf jyKcJhonf/ ]]q&mrsm;ESihf zwf pmrsm;}} ynma&;wGif vlwef;pm;ESihf vdifquf EG,frI EkdifiHa&;abm*aA' pmtkyfwGif ynm&Sif *Da&mh Giroux rS tyfyJvfonf ausmif;ynma&;\

EkdifiHa&; abm*aA'wGif olrwlaom tawG;tjrif jzihf wifjyEdkifpGrf;&Sdjcif;? pmtkyfrSm &Sif;vif;pGmjzihf PfuGefYjrL; wifjyxm;ygonf [l csD;usL;cJhonf/ ynm&Sif yDwmrufvm&ifrS ]]jiif;cHkaqG;aEG;p&m y nmusrf;}} [k uifyGef;wyfcJhonf/ ]]w&m;0iftodynm official knowledge}} pmtkyfESihfywfouf a0zefcsufrsm; a&; om;&mwGif olESihf acwfNydKif ynma&; ynm&Sifrsm; jzpfMuonfh ayg0Dvpf? rufZif;*&if;ESihf aygvdk za&;wdkYrS tJyfyJvf\ twk,l pHjy vuf&mtaejzihf wifpm;cJhMuonf/ ynm&Sif0DvpfrS ]]yGifhvif;aom? yk*vtjrifjzpfaom? xkwfazmf jyo0Hhaom? xdkYt jyif EkdifiHa&;qefNyD; jrifuGif;us,f Ijrif oHk;oyfrI wdkYjzihf}} uREkfyfwdkY\ vufawGYt"du ynma&; acwfumvwGif ]]vlom;qefaom pmwrf;wpf apmif}}[kwifjycJhonf/ *&if;rSvnf; ]]auseyfaysmf &TifpGmESihf pdwfvIyf&Sm;pGm pmtkyfudk zwfIcJhyg aMumif;}} aMunmcJhonf/ ynm&Sif aygvdkza&;rS odkY axmufcH ajymqdkcJhygonf/ ]]w&m;0if tod ynm}} pmtkyfrS axmufcHxm;&Sdonfh twkdif;yif rdkufu,ftJyfyJvfrSm qef;ppfawG;ac:rIESihf 'Drkdu a&pDynma&; wnfaqmufrI awmfvSefwdkufyGJwGif yg0if ywfoufaeolrsm;xJwGif txl;jcm;qHk;aom ynm&SifwpfOD;jzpfygaMumif;/}}

odef;Edkif
udk;um;pm&if;
(1) Fifty modern thinkers on Education (2) Michael W.Apple, Education and Power, New York: Routledge, p.21, 1982. (3) Michael W.Apple, Cultural Politics and Education, chap. 4, with Christopher Zenk, New York: Teachers College Press, Columbia University, p.99, 1996. (4) M.W.Apple and N.R.King, What do Schools Teach?, in A.Molnar and J A. Zahorik (eds), Curriculum Theory, Washington, DC: The Association for Supervision and Curriculum Development, pp.10826, 1977.

ZGefv? 2010

155

armu

ysKd;cif;&eHY

ysdK;cif;&eHY u@wGif uAsmq&mrsm;\ uav;uAsmrsm;? ausmif;ol ausmif;om;rsm;\ uAsm? aqmif;yg;? 0wKwkd? aqmif;yg;? pmpDpmukH;? ykHjyifESihf yef;csDrsm;udk oifhavsmfovkd a&G;cs,f azmfjyay;oGm;ygrnf/ armut,f'DwmtzJGU

uav; tcGifhta&; urmBuD; at;jr


r r r

tcGifhta&; ... tcGifhta&; uav;tcGifhta&;/ tcGifhta&;eJY wm0ef[m tNrJwGJaewm/ tcGifhta&;qdkwm &,lzdkY wm0efuawmh ay;qyfzdkY/ &zdkYwpfckwnf; vkyfaqmifwm tcGifhta&; r[kwfyg/ wm0efrSeforQ ausyGefrS tcGifhta&;&/ armifarmifNidrf;at;

r r r r r r r r

opfyifpdkufpdkY nDaxG;&,f t&dyf&ygw,f ./ toD;pm;r,f qkdygawmh csddKcsOfpkHvSaygh ../ awmifukef;armharmh ajrajymifajymif rkd;r&GmbJ acgif ../ rkd;acgifwJhtcg ae&Sdefjyif; aomufa&okH;a&uif; ../ v,f,majrwGif; ajcmufumav yufMum;tufvkdYae .../ awmaumifav;awG aoaMuMu tkd;tdrfrJhae& .../ pdkufMuysdK;Mu opfyifawG ae&mtESHYav ../ ajrqDvTmudk xdef;odrf;rS ow0gawG csrf;omMu urmBuD; at;jr .../ armifarmifNidrf;at;

156

ZGefv? 2010

avmuvHk;oabmaqmifaom t&m
vlom;\ vlrIa&; rnDrQrIrsm;udk ajrnDuGif;jzpfatmif zefwD;ay;Edkifaom tmedoif ]]ynm}} wGif trSefyif &Sdygonf/ ynmwGif yx0Dr&Sd? vlrsKd;r&Sd? ta&mifr&Sd/ ynmum; avmuvHk; oabmaqmifay\/ bif*smrif 'pfpa&vD

rsKd;cspfyef;
r

q&mY arwm
r

r r r r

tmkPfOD;rSm vif;a&mifjzm rsdK;cspfyef;av; yGifhvdkYvm/ jrefrm&ifaoG; owdwdk; trsdK;*kPfwGuf tm;opfNzdK;/ rsdK;cspfyef;av; nif;avaqmif ae&mwdkif;rSm &eHYatmif/ &SnfMumaESmifzGJU ckdifrma&; jrefrmjynf&JU yef;vSav; jyKpk,k, ysdK;axmifay;/ Nidrf;pdk;ol avmutvS tGefvdkif;r*Zif;rS ...

q&mharwm prf;a&yrm woGifoGif pD;qif; prf;acsmif;av;rSm ausmufqpf? ausmufcJ? ausmufwkH;ay:rSm ajyjypfpGmyJ pD;qif;oGm;wm .../ xkdenf;wlpGm q&mwkdYrSm jyemrsm; ausmfvTm;cJh&m zGihf[rajym odkodrfhom &ifrSmcHpm; NyKH;rsufESmESihf b,folajymajym pdwfr,kdifbJ oHrPdvdk tm;rmefcJvkdY aemif0,fvif;rnfh Mu,fyGihfav;awG qufvif;EkdifzkdY vrf;jyOD;rnf ../ aEG tyl'PfaMumifh prf;acsmif;av;om crf;ajcmufoGm;rnf q&mwkdY apwemum; ,ckraysmuf ESpfaygif;rsm;pGm wnfaeOD;rnfom .../ / xufxuf0if; owrwef; (qmrlaxmfausmif;)

ZGefv? 2010

157

armu

ysdK;cif;&eHY (pmpDpmukH;)

rlvwef;ausmif;\ rarhEkdifaomaeYav;rsm;
avmuwGif tyltyifuif;NyD; aysmf&Tifp &maumif;aom b0rSm ausmif;om;b0yif jzpfyg onf/ usaemfonfvnf; aysmf&Tifp&m aumif;aom b0udk ydkifqkdifxm;aom ausmif;om; wOD;jzpfyg onf/ usaemf 0vkH; a&;cJhaom oli,fwef;ausmif; om;b0rSp ,ck ynmoifESpftxd tyltyif uif;pGm ynmoif,lcGihf&onfhtwGuf tvGef aus eyfaysmf&Tifrdygonf/ odkY aysmf&Tifp&m aumif; aom ynmoifumvwGif rlvwef; ausmif;om; b0onf usaemhftwGuf tvGwfvyfqkH;ESihf aysmf &Tifp&m taumif;qkH;yif jzpfygonf/ rlvwef;tqihfonf usaemhf ynma&; c&D;vrf;pyifjzpfonf/ xkdYjyif vlYb0c&D;ESif&eft wGufvnf; yxrqkH;ajcvSrf;[k qkdEkdifonf/ ynm oifumvwGif rlvwef;tqifh ynma&;udkykdifEkdif pGm ausmfjzwfcJhrSomvQif tv,fwef;? txuf wef;ESihf tqihfjrifh ynm&yfrsm;udk vG,fulacsm armpGmjzwfoef;Ekdifrnf jzpfygonf/ rlvwef; ausmif;om;b0uyif ZJG? vkHYv? 0D&d, [laom rdwfaqGokH;OD;udk tazmfjyKNyD;pnf;urf;udkvufudkif jyKxm;ygu ynma&;c&D;vrf;udk atmifjrifpGm avQmufvSrf;EkdifrnfrSm rvJG{uefyif jzpfonf/ xkdYaMumihfyif a&S;ynm&Sdrsm;uvnf; ]]tpaumif; rS taESmif;aocsm}}[k qdkprSwfjyKcJhMujcif;jzpfrnf/ ausmif;om;wkdif; jzwfoef;cJh&aom rlv wef;ausmif;om;b0udk touf 5 ESpft&G,fwGif usaemfpwifcJhygonf/ usaemf pwufcJh&aom ausmif;rSm usaemhfZmwdNrdKU xef;ESpfyifNrdKU&Gm&Sd rlvwef; ausmif;uav;jzpfonf/ usaemhfausmif;

apmrl;om
CDC

om;b0 yxrqkH;aeYudk ,aeYwkdifrarhEkdifao;bJ trSwf&aeqJ jzpfonf/ xkdaeYu trdk;udk,fwkdif &Gmausmif;uav;qD vkduftyfESHay;cJhonf/ t aqmhoefNyD; ynmoifMum;vkdpdwfr&Sdaom usaemf onf ausmif;udka&mufaomtcg tm;&yg;&atmf idkaerdygonf/ idkoHMum;uyifwa,mufaomol\ pum;oHudk em;xJwGifMum;aeygonf/ tjcm;ol&JU pum;oHr[kwfyg/ trkd;&JU pum;oHyif/ ]]rikdygeJY zkd;cGm;&,f? trkd;ukdcspf&ifausmif; wufNyD;ynmoif&r,faemf? trdk;wdkYb0rjynfhpkH awmh zkd;cGm;udk qif;&JwGif;xJ repfapcsifbl; zkd;cGm;&,f .../ trkd;udkoem;&if ynmwwfBuD; jzpfatmif BudK;pm;&r,faemf ...}} [laom trkd; pum;onf usaemfhudk idkoHwdwfapNyD;ausmif;wuf

158

ZGefv? 2010

csifpdwfjyif;xefvmatmif wGef;tm;ay;aeawmh onf/ xkdYaMumifh usaemfhtzkdY rlvwef;ausmif; om;b0onf tokdufuav;xJrS tjyifavmu odkY tysHoifxGufvmaom iSufuav;yrm vlYb0 \tawGUtBuKHopf? ywf0ef;usifopfrsm;udk pwif cJh&ygonf/ xkdaeYu usaemfh b0woufrarhEkdif aomaeYuav;waeYyif jzpfygonf/ usaemfwkdY rlvwef;ausmif;uav;wnf aqmufxm;ykHrSm t*Fvdyf tu&m (E) ykHo@mef jzpfonf/ rkd;avvkHatmif zufrsm;jzihf rkd;xm;NyD; pmoifcef;rsm;udkrl 0g;x&Hrsm;jzihf um&Hxm;yg onf/ ausmif;uav;u cefYnm; xnf0grIr&Sdaomf vnf; obm0ususav; wnfaqmufxm;aom aMumihf aecsifpzG,f aumif;vSonf/ tjrifrvS ayr,fh b0ifusp&m aumif;aeonf/ ausmif; ywf0ef;usif opfyifrsm;? awmt&dyf Icif;rsm; aMumifh tjrifrqef;ayr,hf b0ifcsrf;ajrhp&m aumif;aeawmhonf/ usaemfwkdY ausmif;tkyfq&mBuD;trnfrSm OD;atmifNrdKifjzpfonf/ q&mBuD;rSm pdwfoabm xm;jzLpifNyD; pum;ajym&mwGif yGihfyGihfvif;vif; ajymqkdqufqHwwfonf/ olYpum;tcsdKUudk ,aeY wkdif usaemfhem;xJu rxGufatmif &Sdaeygao; onf/ ]]wynfhwkdY avmurSm vl[lorQynmudk wwfatmifoif&r,f? rnfonfh ynmrS roifwJh vl[mvlr[kwfbl;uJGU? 'gaMumihf vlyDozkdY ynm wwfwa,mufjzpfvmzkdY i,fpOfuxJu tpGrf; ukefBudK;pm;Mu&r,f ../}} q&mBuD; pum;onf usaemfh&nfrSef;csuf yef;wkdifvrf;p azmfay;vkdufjcif;yif jzpfygonf/ pnf;urf;BuD;aom q&mBuD;onf tvkyfvkyf&mwGif tvGefaocsmol jzpfonf/ xkdYaMumifhvnf; us aemfwdkY ausmif;ol? ausmif;om;rsm;omru w&Gm vkH;u q&mBuD;udk cspfcifav;pm;Mujcif;jzpfonf/

rlvwef;ausmif;om;b0wGif usaemhfudk yxrOD; qkH; ynmoifay;cJhaomolrSm q&mrBuD; a':0if;csdK yifjzpfonf/ q&mrBuD;onf usaemfwkdY tay:wGif apwem? 0goem? tepfem [laom emokH;emudk &if0,fydkufNyD; ausmif;uav;odkY rsufpdoli,fjzifh a&muf&Sdvmaom wynfhav;rsm;udk &if0,fwnf aom aoG;om;&if;yrm rarmEkdif ryef;Ekdif ynm p oifMum; ay;ygonf/ usaemf ausmif;wufpwGif ]]0vkH;}}av; udk 0kdif;0dkif;av; a&;wwfvmatmif q&mrBuD; udk,fwkdifu ]]okdYrS odkYa&; EIwfoHav;ESihf nDaxG; onfhES,f? vufoef;<u,fESihf xufvufwkdYum; odkYxm;rS vufrxdyfokdY vufdK;ydwf}}[k vufxm;ykH vufxm;enf;rsm;utp pdwf&SnfpGm oifMum; ay;cJhaom q&mrBuD; aus;Zl;aMumihfyif usaemfeJYtwl twef;azmfoli,fcsif;tm;vkH; vuf a&;rSm ykvJvkH;nDBudK;ESihfoDxm;ouJhodkY aoao oyfoyf a&;wwfvmMuonf/ ausmif;rwufcsif aom oli,fcsif;rsm;udkvnf; q&mrBuD;urdbrsm; ESihftwl vufwJGum Ncdrf;wcg? ajcmufwvSnfh qkH;rwwfayonf/ q&mrBuD;u usaemfwdkY vufa&;0dkif;0dkif; pma&;wwfvmatmif oifMum;ay;cJhonfomru pmzwfuRrf;usifvmatmifvnf; uAsmrsm;&Gwfzwf oifMum;ay;onf/ rlvwef;wGif &GwfqkdcJhaom uAsmtcsdKUudk ,aeYwkdif rarhEkdifatmiftrSwf&qJ jzpfygonf/ ]]0gqkd0gacgif a&awGBuD;vdkY}} tpcsD uAsmuav;udkrl oli,fcsif;rsm;ESihf rarmEkdif ryef;Ekdif oHNydKif&GwfqkdNyD; [efyef trlt&mrsm;ESihf wuG oDqkdykHrsm;udk ,aeYwdkif owd&aerdygonf/ xkdYaMumifh rlvwef;ausmif;om;b0udk jyefvnf awG;awmrdwdkif; uAsm&GwfqkdoHrsm;udk jyefvnf Mum;a,mifum q&mrBuD;rsm; rsufESmudkvnf; xif;ueJjrifa,mif vmcJhrdygawmhonf/ q&m? q&mrrsm;onf usaemfwdkYudk ausmif;pmrsm; oifMum;ay;kHomru bufpkHzHGUNzdK;

ZGefv? 2010

159

wkd;wufatmifvnf; avhusifhoifMum;ay;ygonf/ q&m? q&mrrsm;\ pepfusaom yJhudkifay;rI aMumifhusaemfwdkYonf rlvwef; ausmif;om;b0 uyif udk,fEIwf? ESvkH;? vdrm ,Ofaus;pGm ajymqkd oGm;vmaexkdifwwfonfh tavhtusihfaumif; rsm;udk arG;jrLEkdifcJhayonf/ ynm&Sm&mwGif ]]wkwf uG ykqpf? q&mppfa&SU? ajcokwfykqdk;? a>rqG,f usdK;uJhokdY? rmef[kefESdrfhcs? dkwkwfuGjzihf wav;w pm;oif,l&rnf}} [laom q&mrBuD;\ qkH;rMo0g ' pum;onf usaemfh b0wouf tzkd;rjzwfEkdif avmufatmif jzpfcJhygonf/ i,fpOfuwnf;u taqmhoefaom us aemfonf tm;upm; 0goemygol wOD;jzpfonf/ w&ufom; ausmif;qif;csdefwGifoli,fcsif;rsm;ESihf twl abmvkH;upm;&if; acsmfvJNyD; ajcaxmuf wGif aoG;rsm;xGufvmonf/ q&mrBuD; jrifoGm; aomtcg ajy;xGufvmNyD; usaemfudk twif;0dkif; ayGUcsD&if; ajcaxmuf aq;xnfhay;onf/ xkdjrif uGif;rSm usaemhfwouf rarhEkdifrnfh trSwftom; wHqdyfyifjzpfonf/ rlvwef; ausmif;om;b0uyif tysif; xlaom usaemhfudk trkd;udk,fwkdif pufbD;jzihf ausmif;BudKydkY vkyfay;cJhonf/ waeYausmif;oGm;csdef &Gmxdyf aps;wef;av;udktjzwf rxifrSwfaom jrifuGif;tcsdKUudk jrifawGUvdkuf&onf/ xkdjrifuGif;u tjcm;r[kwf eHeufapmapm vrf;ab;wGif yvwf pwpfbl;tcHG vkdufaumufaeolrsm;ESihf awmif;&rf; olrsm; jrifuGif;jzpfonf/ xkdjrifuGif;udk usaemfu pdwf0ifpm;vkdY trdk;udk ar;Munfhaomtcg trkd;u acgif;udkyGwfay;&if; ]]zkd;cGm; tJ'g ynmrwwfvdkY? ysif;&dNyD; ynmrwwfwJholawG[m cufcJMurf;wrf; wJhb0rSm yifyifyef;yef; vkyfudkifpm;&w,f ..}}

[k ajymvdkufaom pum;onf usaemfhtm; oif cef;pmay;vkdufovdk cHpm;&ygonf/ usaemfhtzkdY rlvwef;ausmif;om;b0 onf rdb&ifcGifrS pwifcJGcGm ausmif;&ifcGifxJodkY pwifckdvIH&aom umvav;yif jzpfygonf/ xkdt csdefrSp usaemfwkdYonf udk,hfudk,fudk tm;udk;p jyKvm&onf/ ausmif;rSefrSefwufNyD; pmrSefrSef usuf&ygonf/ q&m? q&mrrsm;\ oGefoifqkH;r rIrsm;cH,lum wynfh0w&m;rsm;udk pwifoabm aygufem;vnfvmcJhaom tcsdefyifjzpfonf/ rlvwef; ausmif;om;b0wGif ausmuf oifykef;av;rsm;jzihf pma&;NyD; q&mrsm;xHokdY wkd; a0SYumtrSefjcpf awmif;cH&onfhaeYrsm;udk usaemf ,aeYwkdif owd&aerdygonf/ oli,fcsif;rsm;ESihf ajy;vTm;aqmhupm;&onfrSmvnf; aeYpOf avh usihfcef;wckyifjzpfonf/ i,fpOf ausmif;om;b0 ynmoifaeYav;rsm;onf usaemfhtzkdY aysmf&Tif zG,faumif;aom edAmefbkHav;wrQ jzpfygonf/ rlvwef;ausmif;om;b0 ynmoifaeYuav;rsm; udkusaemf jyefvnfawG;awmrdwkdif; q&morm; rsm;\ Mo0g'pum;rsm;udk em;xJwGif jyefvnf Mum;a,mifum i,fpOfykH&dyfrsm; xif;ueJ jrifvm ygawmhonf/ xkdYaMumifh tyltyifuif;NyD; vGwfvyf aysmf&TifzG,faumif;aom rlvwef;ausmif;om;b0 ynmoifaeYav;rsm;udk usaemf arhypfvkdY &Ekdif aumif;rnfr[kwfay/

apmrl;om
G -11 (CDC)

160

ZGefv? 2010

You might also like